\id 1JN - Nabak NT [naf] -Papua New Guinea 1988 (DBL 2017) \h 1 Zân \toc1 Zânaŋ zapat meluwaŋ ŋeŋaŋ mge \toc2 1 Zân \toc3 1 Zn \mt1 1 Zân \mt2 Zânaŋ zapat meluwaŋ ŋeŋaŋ mge \ip 1 Zân kapi Zisasiyet nembaŋaŋ ŋen egaŋ nâmtikŋaŋ mamin kwitnaŋ Zân Zebediyet nemuŋaŋ keyaŋ kuye. Egaŋ Kawawaŋgalen Tâtâ Alakŋaŋ kapiyet zapat meluwaŋ ombanik kuye. An keyaŋ 1 Zân ma 2 Zân ma 3 Zân ma Kie Kienok ma buŋam zapat zulak zulak e egaŋegak kuye. Zân kapi Zisasiyet donaŋ penaŋ. Mamaŋ Salome ek Maliayet notnaŋ isikŋaŋ mene (\xt Zân 19:25\xt*). Zapat meluwaŋ kapi nukŋaŋaŋmak enenogat zemâtâtât pembenaŋ ku mimiŋaŋ am kwiyet kumindandaŋaŋ e sosok ku tazin. An Kawawaŋgalen zezapatgalen nânâŋinmak mambien ekŋenaŋ Glik zet kukuŋaŋ ma zet notnaŋ zenzeŋaŋ ke ekti Zânaŋ kukuŋaŋ zewien. \ip Zet ŋotekŋaŋ Kawawaŋgalen Tâtâ Alakŋaŋgalen buŋam zapat zulak zulak tazinen keyet kataŋ zapat meluwaŋaŋ kapi ewe mwati kuinegak: \xt 1 Zân 1:1\xt* ma \xt Zân 1:1, 14\xt* ma \xt 1 Zân 1:4\xt* ma \xt Zân 16:24\xt*. Zet keboŋ omba penaŋ tapmelip. Zapat meluwaŋ kapi nukŋaŋ am notnaŋ zet mutu mutu mti zenze ekŋenaŋ dapmelaŋge ekŋengat tuŋguwinanen omba zewien. Zisasiyet yaŋaŋ zemkandadat mulup mti zet an nânâmagaŋ zenze zenup zemti zet zeme yuŋgumtemege. Kegogapmti Zânaŋ eksese zet kumindaye. \iot Zet ŋotekŋaŋ kapigogaŋ 1 Zân zapat meluwaŋ keŋan talip: \io1 \ior 1:1-4\ior* Zet yaŋbem zenze zetmak Zisasiyaŋ am tuŋgupminan an penaŋ sokbembeŋaŋgalen zet \io1 \ior 1:5–2:28\ior* Am nâmkiŋpepeŋinmagaŋ Kawawaŋmak nemuŋaŋ Zisasmagen tususuŋin tazin ke mkatikŋaŋ bemti tatagalen zemâtâtât zet \io1 \ior 2:29–4:6\ior* Kawawaŋgalen nemunamba mama ke Kawawaŋmagengatnaŋ keyepmti mama ke nâmkiŋpem timti mama kanzizit toŋaŋ bembeyelen \io1 \ior 4:7-21\ior* Kawawaŋ ek gogot toŋaŋ \io1 \ior 5:1-12\ior* Kilais nâmkiŋpemti mama keyet yaŋaŋ dâsuki ma penaŋ ke notn notn mti mama keyaŋ msokbewe \io1 \ior 5:13-21\ior* Am nâmkiŋpepeŋinmak ekŋengalen zet tepumaŋ ma zet zemdelaŋ zenze zet \c 1 \s1 Zemâtâtât zet \p \v 1 Yaŋbembeŋan baen mama kanzizit mamayelen zapatnaŋ wemti wemkwage. Keyet yaŋaŋ Zisas Kilais. Ke nin zeme nâmbenn ma zikatnnaŋ penaŋ ekbenn. Nin ke ekti betnnaŋ penaŋ timakbenn keyepmti nin zetnaŋ keyet meluwaŋ mimindanup. \v 2 Mama ke sokbemkawaŋ beme ekbenn. Mama katikŋaŋ mama An ke Bienmagen tageyaŋ bam ninmagen sokbemkawaŋ beme nâwenn. Keyet nin zapatnaŋ mandiindonup. \v 3 Keyepmti nin egat mamaŋaŋ eknâmbenn keyegak nin kegogak zapatnaŋ mandiindonup. Diindomann nâmti kot ninmak tusume keŋ kwep bemti Bipmaŋmak Nemuŋaŋ Zisas Kilais egetmak keŋ kwep ŋep bemti mambanup. \v 4 Tuŋgupmnan kegok sokbeme nin sambe oloŋen mmann delaŋ zenzeyet zapat meluwaŋ kapi kumti indayap. \s1 Nin mama mimi busatnanen etaŋ mbanup \p \v 5 Zisasmagen nin zet zapat zeme nâmbenn keyepmti in kapigok mandiindonup: Kawawaŋ ek An busatnaŋ toŋaŋ. Tambusosok bugan ekmagen ku tazin. \v 6 Nin tambusosogen mamtiŋgut, “Nin Kawawaŋmak tusunup,” zenup keyaŋ ŋep penaŋ ku bein. Kegok mamnup keyaŋ mme nin dâsuki toŋaŋ benup. Âpme zet penaŋ ŋotekŋaŋ ke ninmagen ku matazin. \v 7 Kawawaŋ ikŋaŋ busatnanen mamain kegogak nin busatnanen mamanup beme Kilaismagen notnne ekŋenmak keŋ kwep bemti tapmann Nemuŋaŋ Zisas egaŋ gakime sipmaŋ mulage keyaŋ yomm zulupme kwetetepmaŋ mamanup. \p \v 8 “Nin yom ku tatndain,” kegok zenup beme keŋŋ matetipenup ma zet penaŋ ŋotekŋaŋ ke keŋŋnanen ku tazin. \v 9 Âk nin yomm zemkawaŋbenup beme Kawawaŋ zeme penaŋak masokbein ma teŋ mama toŋaŋaŋ yomm zemdelaŋ zemndein ma myuŋguŋgu sambe ke manzulutmâzin. \v 10 “Nin yom ku maminup,” zemann zet keyaŋ mme Kawawaŋ an dâsukitoŋ kegok mambein. Kegok manzenup keyaŋ msokbeinen Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ ke ningat keŋnan ku tazin. \c 2 \s1 Zisas Kilais egaŋ ningalen mukulem mimi an bein \p \v 1 Nâgât nembanne penaŋ, in yom mbiekmagengapmti zapat meluwaŋ kapi kumti indayap. Nin yom mbanup beme ningat mundumnanen Zisas Kilais ek mama teŋ toŋaŋ egaŋ Bipmaŋgat ndaŋgalaŋ ndendeyelen nâmti mandundum sain. \v 2 Kawawaŋaŋ Zisas zempeme toti ningat yomgapmti gakime sipmaŋ mulage keyaŋ ningat yomm zuluge. Wa ningat etaŋ yek. Msat sambe am ekŋengat temakwep gakiye. \p \v 3 Nin Kawawaŋ zet zapatnaŋ zempepeŋaŋ ke maŋgawepenup bemelak nin ek manâmpenup ke penaŋ manâmkawaŋbenup. \v 4 Ma an ŋenaŋ Kawawaŋgalen zet gawepupupiŋ mamti zewe, “Neŋ Kawawaŋ nâmpeyap,” zeweyen an ke dâsuki toŋaŋ. Kegok manzenup keyaŋ msokbeinen Kawawaŋgalen zet zapat dolakŋaŋ penaŋ ke ningat keŋnan ku tazin. \v 5 Âk an ŋen egaŋ Kawawaŋgalen zet maŋgawepun beme an keboŋ egaŋ penaŋ sukwep Kawawaŋ gogot mamsain. Kegok mti nin Kawawaŋmagen tusumti tapmanup kegok penaŋ bein. \v 6 An ŋen egaŋ, “Neŋ Kawawaŋmak tusumti mamayap,” zein beme egaŋ Zisasiyaŋ mama maŋge sepem kegogak mamain. \s1 Busatnaŋ mamti keŋ dopmaŋ sam dopmaŋ sam mti mambep \p \v 7 Kilaismagen notnne penaŋ, neŋ zet pi alakŋaŋ ku kumindayap. Zet kapi in yaŋbemti Zisasiyelen buŋam zapat nâmti nâmkiŋpewien keyegak kumindayap. Zet yaŋbemti zemzikat indam mbien kegogapm zet itnaŋaŋ zeyap. \v 8 Yaŋgut zet kuyap keyaŋ zet alakŋaŋnogak tageyaŋ matazin. Keyet penaŋaŋ Zisasmagen sokbeye ma inmagen kogak sokbein. E yaŋaŋ kapigok tambusosokgalen bekanaŋaŋ yek bemâpme busatnaŋgalen mama mimi dolakŋaŋaŋ sokbemkawaŋbemti tazin. \p \v 9 Âpme an ŋen egaŋ notnaŋgat keŋ kasa manâin an keboŋaŋ, “Neŋ busatnanen mamayap,” ku zewe. Kogogapmti ek ewe tambusosogen mamain. \v 10 An ŋenaŋ notnaŋgat gogot mamin egaŋ busatnanen mamain. Busatnanen mamain keyepmti yom ŋenaŋ ma tetimaemae ŋen sokbemsame ku tokutuwe. \v 11 Ma an ŋen egaŋ notnaŋgat keŋ kasa nâmpewe egaŋ yomgalen tambusosok keŋan tati tambusosok seleset meti set ku ekti mesâgât olabe enenogat tambusosogaŋ zikatnaŋ simuŋ tapme kegok mbe. \v 12 Kilaismagen nemunambanne, in Zisas Kilais egat pembenaŋgapmti yomin zulutindendeŋaŋ keyepm zet kapi kumindayap. \v 13 Yeŋ bipmne in Kilais eweŋan baenen takwapme egat yaŋaŋ nâmâtâbien keyepmti zet kapi kumindayap. Anemba zomolimne in Kawawaŋaŋ windeŋaŋ indame an bekanaŋ mimi windeŋaŋ mtobien keyepmti zapat meluwaŋ kapi kumindayap. Animbi nemba, in Biwin Kawawaŋgat nâmâtâlip keyepmti zapat meluwaŋ kapi kumti indayap. \v 14 Bienne, in Kilais egat yaŋaŋ nâmâtâlip keyepmti zapat meluwaŋ kapi kumindayap. Anemba zomolim, in windeŋin temaŋ tazin ma Kawawaŋgalen zet keŋinan tapme Sadaŋgalen tetimaemaeen katikŋaŋ bewien, keyepmti zapat meluwaŋ kapi kumti indayap. \s1 Keŋŋ temaŋ msalengalen kwitnaŋ kwitnaŋ keyet ku bewanup \p \v 15 In am mama mimiŋin bekanaŋ ekŋenmak ku tusuwep ma keŋin msatgalen kwitnaŋ kwitnaŋ keyet palen ku peme wembe. Kogok mbep beme in Biwinnaŋgat tikŋaŋ ku nâmbep. \v 16 Nâip, mama mimi bekanaŋ seginaŋ nâmtikŋaŋ mamin ke ma msat palen kwitnaŋ kwitnaŋgat eksegat ma sekŋ mobot ke Biwinnaŋgalen ŋoktikŋaŋgatnaŋ yek. Ke msat kapiyelen kwitnaŋ kwitnaŋgat tikŋaŋetaŋ. \v 17 Âpme msat kapiyelen kwitnaŋ kwitnaŋ ma tikŋaŋaŋ tazin kapi ilinsakwep yek bemâbe. Mme an ŋen Kawawaŋgalen zet gawepumti mambe beme egaŋ kwesiŋ mamti mamambe. \s1 Kilaisiyet kasaŋane tasokbemâlip \p \v 18 Nemunambanne, Kilaisiyaŋ kokogalen kan ilak bududukbein. In Kilaisiyet kasaŋane sokbembeyet zeme nâwien e ilak omba penaŋ sokbemâbienaŋ tapmaip. Keyepmti kan bududuk penaŋ bein kegok ilak nânup. \v 19 Ekŋen keyaŋ ningat tuŋgupmnangatnaŋ sokbewien keyaŋgut ekŋenaŋ ninmak tusumti ku mamaip. Ekŋenaŋ ninmak keŋ kwep mambiek ze ku katimndewiek. Yaŋ ndemebien keyepmti ekŋengat yaŋaŋ kapigok nânup ekŋen ke Kawawaŋaŋ ninmak mamayet ku ombemindeye. \p \v 20 In ekŋen nemboŋ yek. In Emetak Teŋ ke timâbiengapmti in Kawawaŋgalen zet katnaŋ ke nâmkawaŋbewien. \v 21 Meluwaŋ kapi in, “Kawawaŋgalen zet penaŋ ŋotekŋaŋ ke ku nâip,” zemti ku kumindayap. In zet ke nâmâtât talip keyepm kumindayap. An zet dâsukitoŋaŋ zet tazeip ke Kawawaŋgalen zet katnaŋ penaŋ kemagengatnaŋ yek. Ilinaŋgat keŋinangalak tazeip. \v 22 An zet dâsukitoŋ ke kwiyet zesenup? An ŋenaŋ zewe, “Zisas Kilais Kawawaŋaŋ ku ombempemti zempeme toge,” zewe beme an keyaŋ Bien ma Nemuŋaŋ eget mambamkumidein keyepmti ek Kilais egat kasaŋaŋ. \v 23 An ŋenaŋ Zisas Kawawaŋgat Nemuŋaŋ mambamkumpein keyaŋ zeinen egaŋ Bipmaŋ Kawawaŋ ku nâmpein kogok bein. An ŋenaŋ Nemuŋaŋgat an Kawawaŋaŋ ombempepeŋaŋ Kilais zein beme egaŋ Bipmaŋgat kegogak ŋep nâmpein zenup. \p \v 24 Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ Zisasiyaŋ eweŋan baenen msalen ekmak mamti nâmkwabien ke mkatikŋaŋ bemti mambep. Kawawaŋgalen zet katnaŋ ke nâmkatik bemti mame Bip Nemuŋ zut egelaŋ kegogak ingat nâmtikŋaŋ mamimindein. \v 25 Ke Zisasiyaŋ ikŋaŋ mama kanzizit mama ke ndandayet zetik mti buŋam zapatnaŋ diindoye ke ndawe. \p \v 26 Am keŋin mamimyuŋgumindeip ekŋengat zet zapat kegok kumindayap. \v 27 In Emetak Teŋ Kawawaŋmagengatnaŋ tiwiengapmti in nânâ notnaŋgat ku maolalip yek. Emetak Teŋ egaŋ mama mimi dolakŋaŋ manzemzikat indamin. Emetak Teŋgalen zet ke dâsuki yek, penaŋ sukwep keyepmti egaŋ manzemzikat indain kataŋ keŋinan mkatikŋaŋ bemti mamambep. \p \v 28 Nembanne penaŋ, in Kilaismak tusum mamambep. Âpme maneti kan delaŋ zenzeŋaŋ ikŋaŋ kot sokbemkawaŋ beme in windeŋinbeŋ tabep keyepm nin egat zikatnan sakambuk ku mbanup. \p \v 29 In Kilais ek teŋ toŋaŋ maekmâtâlip beme in pigok nâmâtâlit. In am ŋen mama mimi teŋ mme in nâip ek Kawawaŋgat nemunambaŋaŋgapmti kegok mamin. \c 3 \s1 Nin Kawawaŋgalen nemunamba mamanup \p \v 1 Neŋe neŋe, Bipm Kawawaŋ egaŋ gogot omba penaŋ mimndamti ningat, “Nemunambanne,” manzein. Kogogapmti nin egat nemunambaŋane mamann msat kapiyelen am ekŋenaŋ Kawawaŋgat yaŋaŋ ku maekmâtâlip. Sepem kegogak ekŋenaŋ ningat yaŋŋ ku manndikmâtâlip. \v 2 Notnne penaŋ, kan pigogat nin Kawawaŋgalen nemunambaŋane penaŋ mamanup yaŋgut maneti naman sepem zigok penaŋ mamambanup? Alak sosok ku sokbemkawaŋ beme eknup keyaŋgut nin kapigok nânup. Bamgat Amobotnaŋaŋ sosok sokbemkawaŋ bewe kan keyet ikŋaŋ penaŋ ilak ekti egalen mama sepem keboŋak mambanup. Kan keyet nin ilak ikŋaŋgalen yaŋaŋ penaŋ ke ekmâtâbanup. \v 3 Âpme am sambeyaŋ kan keyet webemti damuŋ mambep ekŋenaŋ Kilaisiyaŋ kwetetepmaŋ mamain sepem keboŋagak kwetetepmaŋ besâgât webematalip. \p \v 4 An ŋenaŋ yom mamin beme Kawawaŋgalen zet maaŋgosoin eneyet zet aŋgososo ke yom. \v 5 Ma Kilais egat yaŋaŋ nânup. Egaŋ yom peme mebegat kwatoti ikŋaŋ yompiŋ penaŋ maŋge. \v 6 Keyepmti am sambe ekŋenaŋ Kilaismak tusumti mamaip ekŋenaŋ yom mti mimiek ku mamip. Âk ŋen egaŋ yom tusumti mamin beme egaŋ Kilais ewe ku ege ma yaŋaŋ ku nâmâtâge kegok bein. \p \v 7 Nembanne penaŋ, in weyaŋ damuŋ mbep. Am notnaŋaŋ bekanaŋ mimiyet zet kelakŋaŋ mme in ku nâmindewep. Ŋen egaŋ mama mimiŋaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ pembenaŋ mamin an keyaŋ kwetetepmaŋ mamain. Kilaisiyaŋ kwetetepmaŋ mamain sepem keboŋak egaŋ mamain. \v 8 An ŋenaŋ yom tusumti ewe mbe beme an ke Sadaŋgalen maŋgeengatnaŋ. Sadaŋ ek eweŋanak yaŋbemti yom aigeyaŋ ewe mamkwazin. Keyepmti Kawawaŋgat Nemuŋaŋ egaŋ Sadaŋgalen mulup kumaseksâgât koge. \v 9 Am ŋen Kawawaŋgat nemunambaŋaŋ bewe beme egaŋ yom tusumti ewe ku mbe. Kawawaŋmak mamayelen winde tatsame ekmagengatnaŋ sokbeye. Keyepmti egaŋ mama mimi bekanaŋ ewe ku tusumti mbe. \v 10 Kawawaŋgalen nemunamba mamaip ma Sadaŋgalen nemunamba mamaip keyet yaŋaŋ kapigok sokbemkawaŋ beme ekmâtâtâtgalen: An ŋen mamaŋaŋ teŋ ku mamti notnane notnaŋ ekŋengat gogot ku mbe beme ek, “Kawawaŋgalen nemunamba,” ku zenzeyelen. \p \v 11 Kawawaŋgalen buŋam zapalen in zet kapigok nâmkwabien: ŋenaŋ ŋeniyet gogot ŋenaŋ ŋeniyet gogot mbep. \v 12 Nin Kaingalen mama mimi mgeen ke ku mbanup. Ek Sadaŋgalen an bemti meniŋaŋ isikŋaŋ kume gakiye. Kume gakiye keyet yaŋaŋ kapigok, egalen mama mimiŋaŋ bekanaŋ âpme meniŋaŋgalen mama mimiŋaŋ teŋ ke eksokbemtiyepm kuye. \v 13 Kilaismagen notnne, am nâmkiŋpepepiŋ ekŋenaŋ keŋ kasa mimindame ku palapewep. \v 14 An ŋen egaŋ notnaŋgat keŋaŋ ku bewe beme ek Kawawaŋgalen an yek; gakikiŋaŋ nemboŋ mamain. An ŋen notnaŋgat gogot mam beme egaŋ mama kanzizit ke timti mama mimiŋaŋ gakikiŋaŋ nemboŋ keyetnaŋ wage sepem bein. \v 15 An ŋenaŋ notnaŋ ŋeniyet keŋ kasa mpewe beme Kawawaŋgat zikatnan an keyaŋ notnaŋ penaŋ kume gakiye. In nâip an ŋenaŋ notnaŋ kume gakin beme ekmagen mama kanzizit ke ku tasain. \p \v 16 Notnnaŋgat keŋ bembe keyet yaŋaŋ Kilaisiyaŋ ningapmti mamaŋaŋ ketalasiye keyet palen ekmâtâbenn. Âpme nin kegogak notnne nâmkiŋpepeŋinmak ekŋengat sekŋ talasimti gakiwanup beme keyaŋ mukulem mimindewanup. \v 17 Yaŋgut an ŋen mânep milawatnaŋ sambe penaŋ tasawe mene beme egaŋ ekme notnaŋ nâmkiŋpepeŋinmak ŋen milawatgat olat olat mme ekti sasapiŋ igak timti mambe beme egaŋ, “Neŋ Kawawaŋ gogot mamsayap,” zenzepiŋ. Kegok zeme ŋep ku benak. \v 18 Nemunambanne, nin am notnne notnaŋ ekŋengat gogot ke belak zeletaŋ ma belak dembusegaŋ etaŋ ku zewanup. Nin ekŋengat keŋŋ penaŋ beme mukulem dolakŋaŋ penaŋ mimindewanup. \s1 Kawawaŋgalen nemunamba manuwaŋ bekanaŋ ŋep penaŋ ku mimiyelen \p \v 19 Nin notnnaŋgat gogot mamnup beme nin mama mimi penaŋ sukwep Kawawaŋgalen zelaŋ zein ke mâti mamnup. Mme keŋnan Kawawaŋgat zikatnan kiŋgagapiŋ nâmtalati matazin. \v 20 Kawawaŋ kwitnaŋ kwitnaŋgat yaŋaŋ ŋotekŋaŋ nâmâtâpme delaŋ zein keyepmti ŋoktikŋnaŋ zem ndowe beme nin Kawawaŋgat zikatnan ku kiŋgagatgalen. \p \v 21 Kilaismagen notnne, nin yom ku tatndain beme Kawawaŋmak zet zenâ zenâ mimiyet ku kiŋgabanup. \v 22 Nin egalen zetnaŋ penaŋ ke maŋgawepumti mama mimi Kawawaŋaŋ egaŋ nâme dolakŋaŋ mambein ke maminup keyepmti nin kwileki ŋeniyet dundumsaman egaŋ mandain. \v 23 Kawawaŋaŋ nin egalen zetnaŋ gawepupuyet nâmti kapigok zeye: Nin Nemuŋaŋ Zisas Kilais egat penaŋ sukwep nâmkiŋpemti egalen zetnaŋ kapi maŋgawepumambanup, nin ŋenaŋ ŋengat gogot mti gogot palen mamayet manzein ke mbanup. \v 24 An ŋen egaŋ Kawawaŋgalen zetnaŋ gawepumti mamain egaŋ Kawawaŋmak tususu kwep mamalup. Mme Kawawaŋaŋ ikŋaŋ ekmak wetekumti mamain. Nin Zisasi nâmkiŋpemann kan keyet Kawawaŋaŋ Emetak Teŋaŋ mandain. Emetak Teŋ ndaye keyaŋ msokbeinen Kawawaŋaŋ ninmak tusumti mamain. \c 4 \s1 Golaŋ zenze an dâsuki omba penaŋ sokbewienaŋ tapmaip \p \v 1 Kilaismagen notnne, am dâsuki omba penaŋ sokbemti msat kataŋ mekobienaŋ tapmaipgapmti ekŋengalen zet ke Kawawaŋmagengatnaŋ ma yek zemti weyaŋ nâmâtâbep. \v 2 Kawawaŋgalen Emetak Teŋ kapigok set ŋep ekmâtâtâtgalen. An ŋenaŋ, “Zisas Kilais ek Kawawaŋmagengatnaŋ an penaŋ sokbeye,” kogok zewe beme ek Kawawaŋgalen Emetak Teŋ tasain. \v 3 Ma an ŋenaŋ, “Zisas Kilais ek Kawawaŋmagengatnaŋ an penaŋ ku sokbeye,” kegok zewe beme ek Kawawaŋgalen Emetak Teŋ ku tasain. Ek Kilaisiyet kasaŋaŋgalen zet zemkawaŋ bein. Ek Kilaisiyet kasaŋaŋ sokbembeyet zeme nâmbien ke ilak sokbemti tapmain. \p \v 4 Nembanne penaŋ, ilin Kawawaŋmak mamaip keyepmti in an zet dâsuki ekŋengalen zet ke mtopewien. Emetak Teŋaŋ ingat keŋinan tazin keyelen windeŋaŋaŋ am msat kapiyelen ke sebempein. \v 5 Am zet dâsuki toŋ ekŋenaŋ ilinaŋgalen ŋoktikŋinaŋgat etaŋ zet manzeip ke Kawawaŋmagengatnaŋ yek. Ilinaŋgalen ŋoktikŋinaŋgat manzeip ekŋen ke Kilaisiyet kasaŋane. Zet manzeip ke msat kapiyelen etaŋ masokbein keyepmti am sambeyaŋ zet ke tikŋaŋ nâmti mamâlip. \v 6 Nin Kawawaŋgalen am keyepmti an ŋenaŋ Kawawaŋ manâmâtâzin an keyaŋ ningalen zet manâin. Ma an ŋen Kawawaŋ ku nâmâtâpein an keyaŋ ningalen zet ku manâin. Sepem kegok sokbeme zet penaŋgalen Emetak Teŋ ma zet dâsukiyelen am ke maekmâtâtnup. \s1 Kawawaŋ ek gogot toŋaŋ \p \v 7 Kilaismagen notnne, nin ŋenaŋ ŋeniyet gogot ŋenaŋ ŋeniyet gogot mbanup. Eneyet notnnaŋgat gogot mimi ke toŋaŋ Kawawaŋ. Gogot palen mama ke ekmagengatnaŋ. Keyepmti an ŋen gogotmak mambe beme ek Kawawaŋgat nemunambaŋaŋ bein. Kawawaŋgat yaŋaŋ nâmâtâtpein. \v 8 An ŋenaŋ gogot mimipiŋ mambe beme egaŋ Kawawaŋ ku nâmâtâtpein. Eneyet Kawawaŋ ek notnnaŋgat gogot mimi keyet ŋotekŋaŋ penaŋ. \v 9 Kawawaŋaŋ Nemuŋaŋ kwewetaŋ ke nin mama kanzizit aikndandayet nâmti msalen peme toge. Egat gogotnaŋgat yaŋaŋ ninmagen mimkawaŋ beye kegok mgeyepmti nin Nemuŋaŋgalen pembenaŋgat mama kanzizit titiyelen. \v 10 Âpme gogotgat yaŋaŋ kapigok tazin, nin Kawawaŋ keŋ taolet ku msawen egaŋ ikŋaŋ Nemuŋaŋ peme toti ningalen yom zulutmâge. \v 11 Kilaismagen notnne, Kawawaŋaŋ gogot temaŋ kegok mimndayeyepmti nin kegogak gogot dopdop mti mambanup. \v 12 Msat palen kapi an ma imbi ŋenaŋ Kawawaŋ ku ege. Yaŋgut nin am ŋenaŋ gogot dop dop mti manup beme Kawawaŋ ninmak main ma egalen gogotnaŋaŋ ninmagen mawemndain. \p \v 13 Kawawaŋaŋ ikŋaŋgalen Emetak Teŋaŋ ndaye keyepmti nin egat nembaŋane kok nânupgapmti ekmak ningalen tususu kwep tatndain. \v 14 Bien egaŋ Nemuŋaŋ msat kataŋ am yommak nin aŋgalaŋndendeyet nâmti peme toge. Âpme nin zikatn penaŋaŋ ekbenn keyepmti nin zet keyet yaŋaŋ mandiindonup. \v 15 Keyepmti an ŋenaŋ, “Zisas ek Kawawaŋgat Nemuŋaŋ,” zet kegok ke zemkawaŋ bewe beme egaŋ Kawawaŋmak tususu kwep mti mamalup. Ma Kawawaŋaŋ ekmak wetekumti mamain. \v 16 Kawawaŋ gogotnaŋ ninmagen sokbeye ke nin ekti nâmkatik pewenn. Kawawaŋ ek gogotgat ŋotekŋaŋ penaŋ keyepm ŋen ek gogotmak mambe ek Kawawaŋmak tususu kwep mti mambe ma Kawawaŋaŋ kegogak ekmak wetekumti mambe. \v 17 Zisasiyaŋ msalen maŋge kan keyet egat mama mimiŋaŋ gogot palen mama ke mgeyet sepem kegok nin gawepumti egalen mama mimiŋaŋ ke mâbanup. Âpme mama mimi nodaŋgat gembembe ke keŋdan misisikŋaŋmak tapme ikŋaŋgat kokotnaŋgat kanaŋ beme nin kingagapiŋ tabanup. \v 18 Gogot palen mama ma kiŋgagat palen mama egelaŋ notn notn ku milup. An ŋenaŋ pigok zein, “Kawawaŋ egaŋ nenaŋgat yomm dopmaŋ mutumnawe.” Kegok manzemkiŋgazin ma an ŋenaŋ pigok zein, “Kawawaŋ nâgât gogot mamin.” An kegok zeinaŋ ku makiŋgazin. Gogot penaŋaŋ kiŋgagat sambe makwizikme mowezingapmti am gogot mamip ekŋenmagen kiŋgagat ku tazin. \p \v 19 Nin Kawawaŋaŋ gogot kukŋaŋgat mimndayeyepmti nin kegogak ek gogot mpewanup. \v 20 An ŋenaŋ notnaŋgat msalen kapi tati notnaŋgat gogot ku min beme egaŋ kegogak Kawaŋaŋgat yaŋaŋ ku nâmâtâzin. “Neŋ Kawawaŋ ke nâmpeap,” zein beme an ke, “Kawawaŋ gogot mamsayap,” zemtiŋgut naman notnaŋ ŋengat keŋ kasa nâmpewe beme an keyet an dâsukitoŋ zewanup. \v 21 Nin Zisas Kilaismagen zet penaŋ kapigok tiwenn: An ŋenaŋ Kawawaŋ gogot mamsain egaŋ notnane kegogak gogot mamimindain. \c 5 \s1 Kawawaŋmak tusumti mamann kwileki ŋenaŋ ku mtotndewe \p \v 1 An ŋenaŋ, “Zisas Kilais ek Kawawaŋaŋ ningapmti peme toge,” zemti nâmkiŋpemti mambe beme ek Kawawaŋgat nembaŋaŋ. Ma an ŋenaŋ Bipmaŋ Kawawaŋ gogot mampein egaŋ Kawawaŋgat nembaŋane kegogak gogot mam indein. \v 2 An ŋenaŋ kapigok zein, “Neŋ Bipm Kawawaŋ gogot temaŋ mampeap,” zemti zetnaŋ penaŋ maŋgawepumti naman nemunambaŋaneyet gogot ku mamindein an ke Kawawaŋgat zikatnan egalen gogot palen mama ke ku matazin. Kawawaŋ ma nemunambaŋane ekŋen sepemin kwep keyepmti nin gogot sepem kwep mimindawanup. \v 3 Nin Kawawaŋ gogot etaŋ ku msasayelen; egalen zetnaŋ gawepumti minup keyaŋ gogot msanup bein. Kawawaŋmak tusumti manup beme egalen zetnaŋ mâti mimiyelen ke nukŋaŋ penaŋ yek. \v 4 Kawawaŋgalen zetnaŋ nâmkiŋpemti keŋnan mkatikbempenup keyaŋ msalengalen mama mimi bekanaŋ keyet windeŋaŋ matimtopein. \v 5 Kwiyaŋ kasa kumti yomgalen mama mimiyet windeŋaŋ mam mtopein? An ŋenaŋ Zisasiyet Kawawaŋgat Nemuŋaŋ manâmkiŋpein an keyaŋ yomgat windeŋaŋ mam mtozin. \s1 Kawawaŋaŋ Nemuŋaŋgat yaŋaŋ sosok zemkawaŋ beye \p \v 6 Kawawaŋaŋ Zisas Kilaisiyet yaŋaŋ msat palen amnaŋ nin eksokbembeyet kapigok mge. Nemuŋaŋaŋ tu zulutme kan keyet Kawawaŋaŋ kapigok zemkawaŋ beye, “Kapi nenaŋgat nemun penaŋ.” Âpme ŋen kapigok, Zisasiyaŋ tewen mopme sipmaŋ mulage. Egaŋ tu zululuge ke etaŋ yaŋaŋ ku msokbein \v 7 kegogapm Emetak Teŋaŋ yaŋaŋ nâmâtâtâgalen ningat keŋnan mulupmaŋ mti kapigok manzein Zisas Kilais ek Kawawaŋgat Nemuŋaŋ penaŋ. Egaŋ zet manzein ke penaŋ. \v 8 Zisas Kilaisiyet mamaŋaŋgat yaŋaŋ tuk kegok Kawawaŋaŋ zemkawaŋ bein keyaŋ zet kwep bandim mpemti zeip. \v 9 An ŋenaŋ msat palen kapi zet ŋen tazein ke nâmann penaŋ ma dâsuki kok mambein. Yaŋgut Kawawaŋaŋ Nemuŋaŋgat zet zein keyaŋ penaŋ amgalen zet omba penaŋ mtopein. \v 10 An ŋen egaŋ Zisas ek Kawawaŋgat Nemuŋaŋ zet ke zemkawaŋ bewe beme egaŋ Kawawaŋgalen zet penaŋ ŋotekŋaŋ ke matin. An ŋenaŋ Kawawaŋgalen zet nâmkatik bembepiŋ mbe beme egaŋ Kawawaŋgat an dâsukitoŋ zein kegok bewe beme an keboŋ egaŋ Kawawaŋaŋ Nemuŋaŋgat zetnaŋ bandim mpeye keyet nâme penaŋepiŋ kegok mambein. \v 11 Kawawaŋaŋ zet zemkawaŋ beye ke pigok: Kawawaŋ egaŋ mama kanzizit mama ke ndaye. Âpme mama kanzizit keyet ŋotekŋaŋ ke Nemuŋaŋ egaŋ bein. \v 12 Zisas ek mama kanzizitgat toŋaŋ. Keyepmti an ŋen egaŋ Nemuŋaŋ mkitik mampein beme mama kanzizit ke matin. Âpme an ŋenaŋ Nemuŋaŋ ku mkitikmampein beme egaŋ mama kanzizit ku eknâmâtâzin. \s1 Nin nânup bam mama kanzizit tiwanup \p \v 13 In Zisasiyet manâmkiŋpeip keyepm neŋ zet kapi in kapigok kum indama nâit, zet kapi main nâmti ilinak atam kitik mmaneti mama kanzizit ke tiwep. \v 14 Nin Kawawaŋmak keŋ kwep manupgapmti kwileki ŋeniyet yaŋkwesimann egaŋ zetn manâin keyepmti nin egat kandaŋan kiŋgagapiŋ ma sakambuk palen ku mambanup. \v 15 Mme Kawawaŋaŋ ningalen zetn manâin keyepmti nin egat kwileki ŋengat yaŋkwesiwanup beme egaŋ ŋep ndawe ke nânup. \p \v 16 Yaŋgut an ŋenaŋ Kawawaŋgalen zetnaŋ kasa kasa mpemti mambamkumpein ek Sadaŋmak tususu kwep mambe beme Kawawaŋgat zikatnanen yom keyaŋ nukŋaŋ penaŋ mambein kogogapm ek teziŋ ŋandaŋgat zapat matazin. Keyepmti, “Kawawaŋgat am ekŋen keboŋgat dunduindewep,” ke ku zeyap. An ŋenaŋ yomaŋ tasain Kawawaŋgalen zetgat kasa kasa mamip keyet sepem ku mimiŋaŋ egat Kawawaŋ dundunduŋanen yaŋkwesime yomaŋ ke Kawawaŋaŋ katikpemti mama kanzizit sawe. \v 17 Mama mimi bekanaŋ mamip ke yom. Yaŋgut yom sambe ke teziŋ ŋandaŋ mebegalen zapat yek. \p \v 18 Am ŋen egaŋ Kawawaŋgalen nemunambaŋaŋ mamain egaŋ bekanaŋgalen mama mimi ke mâti ku mamin. Zet ke in nâmâtât talip. Am keboŋ ke Kawawaŋgat Nemuŋaŋaŋ ŋep damuŋ pembenaŋ mimiyelen keyepmti an bekanaŋ toŋaŋaŋ sokŋan koti ku walet sawe. \v 19 Nin nânup am sambe Sadaŋgat kandaŋan taliwaŋgut nin Kawawaŋgat zapat manup. \v 20 Nin nânup Kawawaŋgat Nemuŋaŋ egaŋ kwatoti Kawawaŋ penaŋ main egat nâmti mamayelen ŋoktik ndayeyepmti nin Kawawaŋ ke penaŋ zet penaŋgat ŋotekŋaŋ nâmpewanup. Ya nin Kawawaŋ penaŋ ekmak tususu kwep mamanup ma Nemuŋaŋ Zisas Kilaismak tususu kwep mti mamanup. Kawawaŋ ek Kawawaŋ penaŋ ma ek mama kanzizit keyet toŋaŋ. \p \v 21 Nembanne, in nopiom ekŋen bamkumindemâbep.