\id ROM - Nambikuára NT [nab] (Brazil) -2011 bd \h Romanos \toc1 Romanos \toc2 Romanos \toc3 Rm \mt1 Romanos \c 1 \p \v 1 Pau²lah³lo²na¹xai²na² ũ³wha²li¹lhxã³, wxãi²na² Ro²ma²thĩ³na² yxau³yah³lxin¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹wa². Txai²na¹xai²na², Je³su² Kris²tu³jah¹la² a²sa³wit3sa¹ha²kxai³, Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² a²wa³ka³li³lot3sxã³ yxau²xai³jah¹lo²su² na¹ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³hait1so¹sa²kxe³su² na¹ha²kxai³: \p — Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³na¹xai²na², Txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³ye³sxã³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. Nxe³sih¹nx2ta¹jau³su² ĩ³hait1so¹nx2ta¹i¹. Nxe³sa²kxah³lo²su² na¹ha²kxai³, na¹wa². \p \v 2 A²nxe³te² wãn³txa² Je³su² Kris²tu³jah¹la² ĩ³yau¹ũ³nẽ³jau³xa² wi¹jau³xai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² kxã³nãu³u¹tai²na² ĩ³ye³ka³tu̱³ wã²nxũ̱h¹ sa²yxo²we¹nha²sxã³ sa²yxo²ã³nha²nxa³sxã³ ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³jau³xai²na² sa²kxai³lu², a²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹ta² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³kxah³lo²nãu³xu¹ta² sa²kxai³lu² ain³kxi²so¹sxã³ ha³te̱h³nxã³nxãu³a¹ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³to³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 3-4 Nxe³nẽ³jau³xai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² A²ta²ha², Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² a²ĩ³lxa² Je³su² Kris²tu³jah¹la² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² hĩ̱³nx2na³la². A²nxe³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹, txa²wã¹ha³lo²ai²na² ã³wxã³nũ¹nhẽ³lhxã³, a²nũ²su² wen¹sxã³ Ta³vi²yah³lu¹tai²na² a²sa³wi³sa² wen¹sxã³ a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² wi¹lhin¹jah¹la² hi²sen³su², nũ̱³kxũn³txi³ Je³su²jah³lai²na² ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³: \p — Je³su²jah³la² a²ya³la³tu̱³ Txa²tah²khaix1ai²la¹i¹. Na¹ha²kxai³, ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹ha¹i¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³na¹xai²na² ya³nx2ta¹i¹. Nxe³jau³su², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe³te²ki̱³na¹xai²na² nũ̱³kxũn³txi³ wxa²ye³ka¹tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 5 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² hi²sen³su² Je³su²jah³lai²na² wxa²hait1so¹sa²te³lhxã³ ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, A²si³yxau³tãu³a² wãn³txai²na² sa²kxai³lu¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ ain³kxi²so¹sxã³ wxa²hait1so¹sa²te²an¹jau³kxai³lu¹: \p — Nxet3sã¹lxi¹. Wxãi²na² Pau²lah³lo² ĩ³nxai²na² wxa²hait1so¹khai¹nxe³nxa²ha¹kxe³nũ̱³ka̱³txi³si¹lxi¹. Nxe³nxa²ha¹ka³tu̱³, a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹te²nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³sxã³, yxo²ĩ²sa²si¹hai¹nĩn¹jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi², sa²yxo²wet1sa²si¹hai¹nĩn¹jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi², tĩh³na² wi¹tĩh³na² ã³nxai³ain¹si¹hai¹nĩn¹jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi², nxe³txai¹nhẽ³li¹. Ai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ã³yã³nhai¹tain¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³lo²na¹xai²na² sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la² a³lxi²khai¹nxe³sa²kxe³su² sain¹na²hẽ³la². \v 6 Te²yã¹nxe³sxã³, wxãi²na² sa²kxai³lu² Ro²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² ã³wxe³nũ¹yhah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³kaix1so¹nxa²lxi³kxe³nũ̱³ka̱³txi³yah³lxi³nũ³ni¹lxa². Yah³lxi¹nha²kxai³, Je³su²jah³la² a²wẽ³ha³lxi³syah¹lxi³nũ³ni¹lxa². \p \v 7 Yah³lxin¹jut3su², txai²na² Pau²lah³lo²na¹xai²na² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹wa². Wxãi²na² Ro²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a³lxi¹nx2ti³sxã³ wxa²hait1so¹nx2ti³na³la². Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²yah³lxin¹te² ĩ³nxai²na²: \p — Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³na¹xai²na² Txa²nũ̱³ka̱³txi³lo³txa²lxa¹i¹. Nxe³nx2ti³na³la². Nxe³tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Txa²wã¹wĩ³nu²su² na³la². A²nxe³te²a² A²ki³lha³lxa² a²ĩ³lxa² Je³su² Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lxã²na³la². Ha¹lin¹ya³te²nãu³xai²na² kãin² thã̱i³ti³la² a³lxi¹nx2ti³si¹jau³nũ³su² te³ni², wxa²nxũ²kwa̱i³nãu³a² ã³nhãu²no³txa²lxi³si¹jau³nũ³su² te³ni², nxe³ti³ten³nxa²lxa¹nha²wa². \s1 Pau²lah³lai²li² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²jau³su² \p \v 8 Nxe³nx2ta¹ka³tu̱³, nxe² e³kxi¹nx2ta¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹wi¹nxe² sa²yxo²we¹jah³lxi³to³ta¹hxain¹ti³ai¹ti²tu³wa². Yah³lxin¹ju³ta² a²ha³ta̱³nxa², a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ ain³kxain¹na³la². Ju¹ta² ka³lih³khaix1sa³nha²wa². Na¹ha²kxai³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² ĩ³ye³kxi²to³ha¹wa². \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹lhin¹jah¹lai²la¹i¹. Nxe³to³ha¹wa². \v 9 Na¹ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wa³ka³li³yu³ta³lot3sxã³ kãi³jah¹lo²sa¹wa². Na¹ha²kxai³, wãn³txa² wi¹jau³xa² e³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² A²ta²ha² a²ĩ³lxa² Je³su²jah³la² a²yxau²xai³la³nhẽ³ju³ta² e³jah¹lo²sa¹wa². Na¹ha²kxai³, txai²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ye³kxi²na¹kxai²nãn²tu̱³, sa²hau³ko³txa²lxi³si¹ha¹jau³nũ³su² yxo²ha³tin³ti³ ĩ³ye³kxi²to³ha¹wa². Nxe³na¹ju³ta², wãn³txi³khai³xa² e³a¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² ain³kxi²sa²na³la². Nxe³ha²kxai³, txa²wãn³txai²na² ĩ³yxo²nũ¹nũ³sa²jah¹la²nũ³a² yũ²na³la². \v 10 Na¹ha²kxai³, Sũ̱³na² ĩ³ye³kxai¹na¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Ro²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nxai³sĩ²ti³ten³khaix1sa³nha²wi¹. Ha³lo²a² hxi²kat1sẽ¹li¹. “Wi¹na³na¹.” Sũ̱³na² ĩ³nxai²na² nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ti¹. Nxe³to³hxai²na¹hẽ³la². \v 11 ónxai³sĩ²nx2ta¹ju³ta³nũ³a², ten³khaix1sa²to³nha²wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ²nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ha³lo²a² wi¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³sain¹kxe³su² ju³ta² wã²nhũ¹nx2ta¹ka³tu̱³ ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wa². Ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nx2ti³txai²la². Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, hxi²ka¹ka¹nhe²la² wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ e³kxi²nha²sxã³ yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wa². \v 12 Nxe³ha²kxai³, ã³nhxi²nũ¹yhu¹ki̱³tu¹wa². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, wxãin²txi³ Sũ̱³na² sa²yxo²we¹ta¹ju³ta² ĩ²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nx2ti³tu¹wa². Te²yã¹nxe³sxã³, txain²txi³ Sũ̱³na² sa²yxo²we¹jah³lxin¹ju³ta² ĩ²nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, txa²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹sa³tu¹wa². Nxe³sxã³, ã³nhxi²nũ¹yhu¹ki̱³tu¹wa². \p \v 13 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Txa²wãn³txai²na² wi¹ko̱³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Txai²na² ye³ka³lxa¹txi³ txa²ẽ¹nãu³a¹ e³kxi²nha²to³ha¹te³nah¹lxi¹: \p — Ro²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nxai³sĩ²a¹tũ¹xã¹. Nxe³to³ha¹hẽ¹la². Na¹kxan²ti³, ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² ã³nhxi²kat1sa²hxai²nxa³hẽ¹la². Jãx1sa³nha²wa². Sa³ha²kxai³, nxe³nx2ti³toh³nxa³hẽ¹la². Na¹ha²kxai³, ha³te̱h³nxã³nxai²na² so¹lxi³ ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹wa². Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹ wxã³sĩ²nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² ã³ne³wxe³nũ¹sih¹nx2ta¹jau³su² yxo²nũ¹nũh¹nx2ta¹tu¹wa². A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³ ã̱³xa² yxo²nũ¹nũ¹hai¹na¹kaix3 jã¹nxe² ya³nx2ti³ti³ten³sa³nha²wa². \v 14 Je³su²jah³la² wxa²hait1so¹sa²sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hxat3nx2ti³si¹ha¹jau³nũ³su² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³la². Na¹ka³tu̱³, ĩ³sa²si¹hã³sa²jau³xai²na² sa²yxo²we¹ta³lu²na¹ju³ta³nũ³a² wain³hĩ̱³nx2na³la². Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² Kre²ku²yau³xa² ĩ³ye³ain¹tũ̱³ka̱³txain²txi³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹ha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² Kre²ku²yau³xa² ĩ³ye³ai¹nxa³tũ̱³ka̱³txain²txi³ jã¹nxe², a²nũ²a² ha³te̱h³nxã³nxa² ã³ne³wxe³khaix1tũ̱³ka̱³txain²txi³ jã¹nxe², a²nũ²a² ã³ne³wxe²nxa³tũ̱³ka̱³txain²txi³ jã¹nxe², nxe²xai³na¹ju³ta³nũ³a² ten³sa³nha²wa². \v 15 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² Ro²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³nhũn³nx2ta¹ju³ta³nũ³a² ten³khaix1sa³nha²wa². \s1 Sũ̱³na² wãn³txa² wã³nxĩn¹jau³su² \p \v 16 Txai²na¹xai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yxo²kãin²ti²la²nha²sxã³ e³kxi²na¹wa². Hai³txi³ ãu²li²ti³hex1na¹jau³sxa³wa². Nxe³ha²kxai³, na¹wa². Nxe³jau³xai²na², a²nũ²a² ĩ²li³te²a² yxo²ha³kxa¹: \p — Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²a¹xã¹. Nxe³te²su² kxai²nãn²tu̱³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² hxi²ki³kxai³lu² a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ã³wa²sut1sxã³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³te²su² hĩ̱³nx2na³la². Txa²wã¹sũ̱³na² nũ̱³kxũn³khai¹nxe³ha²kxai³ a²wãn³txa² wi¹jau³xa² wxi²kan¹jau³su² na³la². Nxe³ha²kxai³, nũ̱³kxũn³txi³, ã³wxe³nũ¹te²su² te²a² yxo²ha³kxa¹ sa²wa²su¹tai¹nhĩ̱³nx2na³la². ówxe³nũ¹hain¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu², Ju³te²a² ye²tũ̱³ka̱³txa² Sũ̱³na² nũ̱³kxũn³txi³ sa²wa²su¹tain¹sãn²ka³tu̱³, hã²wxãn³txa³ a²wã³kon³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³su² ye²nxa³te²a² sa²kxai³lu², Sũ̱³na² nũ̱³kxũn³txi³ sa²wa²su¹tain¹nũ³nha²kxai³, nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 17 A²nxe³te² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³ju³ta², a²nũ²a² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²te²su² te²a² so¹lxi³ wain³te²lo³tẽ³ju³ta² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² yxo²ĩ²sa²te²su² te²a² a²yxo²ha³kxa² so¹lxi³ wain³te²lo³ta¹tũ¹xã¹. Nxe³na¹kxe³su² te²a², ka³te̱³na² wi¹khai¹nxe³tãu³a¹ so¹lxi³ yxau²xai³lain¹tũ¹xã¹, yxo²ĩ²sa³ha²kxai³lã¹. Sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³hĩ̱³nx2na³la². \s1 A²nũ²a² ĩ³lxa³thi¹nxa³jau³su² \p \v 18 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ oh³nãu³nũ¹ka³nãu³an¹jah¹la² hi²sen³su² ĩ³xa̱n³txi³sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²hain¹na³la². A²nũ²a² ĩ³lxi³thin¹kãi³xa³ha²kxai³, a²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³lxi³thi¹ne³ki²nh²nxa³ha²kxai³ nxe³te²nãu³xa² a̱n³txi³sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²hain¹na³la². A²nxe³te² ĩ³lxi³thi¹nxa³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³lxi³thin¹sxã³ kãi³ai¹nxa³ha²kxai³, Sũ̱³na² wãn³txi³tu̱³ a²ya³la³jau³tu̱³ ã³tĩ̱¹kain¹na³la². \p — Sũ̱³na² wãn³txi³tu̱³ a²nũ²a² ã̱³xa² ain³kxi²sxã³ yxo²ĩ²ain¹kxa²ya̱n³ti³sã¹. Ain¹jau³su² ain¹na³la². \v 19-20 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — Txai²na¹xai²na² hãi¹nxe² ka³na³ka³nat3sxã³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² na¹ha²kxai³, yxau²sa²tẽ³ ai³wa³to²hi²na¹ha²kxai³, nũ̱³kxũn³txi³ ha³nãu³hi² ai³na¹ha²kxai³, nxe³jah¹lo²su² na¹xã¹. Na¹ha²kxai³, ha³lo²a² yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² nũ̱³kxũn³txi³ wi¹we¹ta¹hẽ³na¹. We¹ta³lu²na¹hĩ¹nãn¹ju³tu̱³, a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² kãi³kxa² ĩ²a¹tũ¹xã¹.” Nxe³kxi²sa³kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²ai²na² wi¹we¹ta¹ko̱³xai²na² ye³kan¹txi³ ĩ²hĩ̱³nx2na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, txa²nũ̱³kxũ³na¹ju³ta² a³la³kxi², Txai²na¹xai²na² hãi¹nxe³te² Sũ̱³nu²na¹xai²na² a³la³kxi², nxe³sa²hĩ̱³nx2na³na¹. Nxe³ha²kxai³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³na¹xai²na² a²nũ²a² ye³na² ĩ²sain¹ju³ta² yũ²nxa³kxan²ti³, a³la³kxi²sain¹ju³ta³la³ yũ³hĩ̱³nx2na³na¹, te³nain¹ke³la³te²kxai³lã¹. Yxãn¹ta¹, kwa² ĩ³lxi³thi¹nai¹nxa³kxe³su² ten³sai¹nxa³xã¹. Na¹ha²kxai³ wã²nxũ̱h¹ hxi²ki³te²la³ nxai¹nha²kxai³ ye³khãuh³lxa³ti³hi¹ta³lxai¹na¹xã¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su², nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 21 Jã¹nxe³jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² Sũ̱³nu²na¹xai²na² wi¹kãi³a¹ju³ta² ĩ²sain¹kxan²ti³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²sain¹to³hxai²nxa³hẽ³na¹: “Wxãi²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³khaix1si¹lxi¹. Ha³lo²a² wi¹kãi³in¹ju³ta² ka³li³sa³nhai¹.” Ti³hex1sai¹nhxai²nxa³hẽ³na¹. Nain¹kxan²ta², o̱n³txi³he¹nxa³jau³xa² so¹lxi³, hxi²ka̱u³ka̱un³jau³xa² so¹lxi³, a²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nha², ĩ³ne³wa³nũn³ta³ki², ain¹sxã³, ka³nxah³ti³hũ̱³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi²nha² ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. \v 22 “A³la³ki²nha¹wi¹.” Nxe³tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. Ain¹kxan²ti³, a³la³kxi²txi³he¹xain¹tũ̱³ka̱³txi³sxa³xã¹. Hxi²ka̱u³ka̱un³tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. \v 23 Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³na¹xai²na² ya³lu²ti³he¹nxẽn¹nxa³te³na¹xai²na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²sain¹ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2na³na¹. Yxãn¹ta¹ sai¹nxa³xã¹. Hãi¹nxe³sxã³ ã³sa²sxã³, a²yen³kxa² a²nũ²a² hxi²kãi³nha²kxa² so¹lxi³ a²nũ²hũ̱n³ka³txa² sa²nẽn¹kain¹na³na¹. Nxe³sxã³, a²yãu³ka³txa² a²nũ²hũ̱³te² a²yãu³ka³txa² so¹lxi³, a̱i³ki³hũ̱³te² a²yãu³ka³txa² so¹lxi³, ka³yxuh³hũ̱³te² a²yãu³ka³txa² so¹lxi³ txi³hũ̱³te² a²yãu³ka³txa² so¹lxi³ hxi²ka² we¹tain¹ka³tu̱³, sa²yxo²wet1sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxain¹na³na¹. \p \v 24 Ĩ³lxi³thin¹ti³he¹xai¹nxa³xã¹. Nxe³ha²kxai³, hãi¹nxe² ã³ai¹na¹xã¹. A²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ yxo²kwa̱i³nain¹jau³su², ko̱³nxe³thi¹ne̱³ki²nhain¹jau³su² kãi³ain¹txai²lã¹. Ai¹nha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ kãi³khaix1nhyain¹na³na¹. Ãu²la²to³nha²si¹jau³su² nyhain¹na³na¹. \v 25 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², Sũ̱³nu²na¹xai²na² wãn³txa², ã³na¹ki²sain¹sxã³ sa²ya̱¹tain¹ka³tu̱³, ki³han³jau³xa² so¹lxi³ sa²so¹sxã³ sa²yxo²we¹tain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. Nain¹kxe³su², a²yen³kxa² hxi²kãi³nha²sa²sai¹na¹kxa² hxi²ka¹nxa³xã¹. Nxe³kxan¹ti³, te²a² so¹lxi³ sa²yxo²wet1sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxain¹na³na¹. Ta¹, Txai²na¹xai²na², a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ hxi²kan¹txi³ wet1sa²sai¹jah¹lo²khaix3na¹xai²na² sa²yxo²ã³sain¹na³na¹. Nxe³sain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na² so¹lxi³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²nẽn¹ki²sa²tẽ³sa²ju³ta² wain³na³na¹. Wain³khai¹nx2na³na¹. \v 26 Nxe³ha²kxai³, ten³sai¹nxa³kxe³tu̱³, ã³na¹ai¹na¹hẽ³na¹. Ha³lo²a² wã²nxũ̱h¹ ĩ²lain¹sxã³, ko̱³nxe³ti³ yxo²kwa̱i³nain¹ju³ta² yã¹nxe³sxã³ kãi³ain¹txai²lã¹. Nain¹ka³tu̱³, txu¹ha² sa²kxai³lu² in³txa² wa²ko̱³li²yhu¹jau³su² sa²yxo²ã³sxã³, txu¹ta¹lhun³tu̱² in³txi³lot3sxã³, o²la³kxi²yhu¹na³na¹. Hai³txi³ wain³txi³ o²la³kxi²ti³he¹nx2nxa³xã¹. \v 27 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², in³txa² sa²kxai³lu², txu¹ha² wain³txi³ wa²ko̱³li²yhu¹jau³su² sa²yxo²ã³sxã³, in³txa¹lhun³tu̱² yxo²kwa̱in³yhu¹khai¹nxe² ũ³whĩn¹ti³yhu¹na³na¹. Ain¹ju³ta², Txai²li² ãu²li²khai¹nxe³sa³nhã¹. Yxãn¹ta¹, tũ̱¹ka̱³txai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² yo³su² yxau²xai³lhxã³ sĩ̱³ko̱³nxe³ti³ yxau²xai³te²lo³tai¹na¹xã¹. \p \v 28 “Sũ̱³na² wãn³txi³tu̱³ ain³kxi¹xi²ti³ten³sa²nxa³nha¹. Sa²yxo²we¹ti³ten³sa²nxa³nha¹.” Sai¹nhxai²na²hẽ³na¹. Sai¹nha²kxai³, hãi¹nxe² ã³ai¹na¹xã¹. Wain³jau³xa² ãh¹ ĩ³tih³nxain¹nxa³lho³na¹. Ai¹na¹ha²kxai³, a²ko̱³nxe³ti³ e³kxi²nha²jau³xa² so¹lxi³ yxau²xai³lain¹na³na¹. Hai³txi³ wain³txi³ yxau²xai³ti³he¹xai¹nxa³xã¹. \v 29 A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² wain³ti³he¹nxa³ju³ta² so¹lxi³ kãi³to³hi², a²in³txi³sxa³te²a² ta̱³nxa² a²sxe³xa³ka³lxi³sxa³te²a² ta̱³nxa² ũ³whĩn¹txi³nyhu¹sxã³ yxau²xai³li², ko̱³nxe³ti³ kãi³to³hi², a²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² kãin² yxo²kwa̱i³ni², ko̱³nxe³ti³ kãi³ki²nyhu¹i², ĩ³ka³txã̱³yhu¹i², su²lhã³yhu¹i², kwa² wãn³txa² ĩ³ye³sxã³ ĩ³yi²yi²lhon¹ta³ki²nyhu¹i² ki³ha³ki²yhu¹i², kãin² ĩ³a̱n³ta³kxi²yhu¹i², a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ hãi³a² ĩ³he³son³ki²yhu¹i², nxe³ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. \v 30 Jã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xa² o̱³nxa³ti³lot3sxã³ ĩ³ye³kxi²yhu¹i², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³na¹xai²na² yxo²kwĩn¹kxi², kwa² yxo²ka̱u³ka³nxe³txi³ ĩ³ye³i², kãin²ki³lxo³nxe³nha²sxã³ ĩ³ye³i², yxo²ha³txe³txi³ ĩ³ye³kxi²nha², ko̱³nxe³ti³ kãi³te³lhxã³ ĩ³ne³wa³kon³nha², a²wĩ³na² sa²yxo²ã³i², a²hã³ka³na² sa²yxo²ã³i² nxe³ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. \v 31 Jã¹nxe³sxã³ hxi²ka̱u³ka̱un³ti³ ĩ³ye³kxi²nha², sa²yxo²ã³nha²sxã³ ĩ³ye³i², ã̱³xa² ĩ³yan³ta³ki²yhu¹xa³i², a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³kain¹ju³ta² ne³wã²nã³ai¹nxa³i², hãi¹nxe³sxã³ ĩ³wa³lxĩ³nha²te³lhxã³ kãi³i², nxe³ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. \v 32 Tũ̱¹ka̱³txai²na², Txa²wãn³txa² ĩ³tih³nxai¹na¹jau³xa² ã³ne³wxe³ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹. “A²nũ²a² te²yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yxau²xai³te²su² te²a² ya³lu²tu¹wi¹. Ju¹ta² wain³na³li¹.” Nxe³ai¹na¹jau³xai²na² ã³ne³wxe³ta³lu²nain¹na³na¹. Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, ã³na¹ai¹nxa³kxe³su², hãi¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sa²tẽ³i², a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³nũn³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²nẽn¹kxi² ain¹na³na¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su² hĩ̱³nx2na³la². \c 2 \s1 Sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³sxã³ ĩ³yĩ¹li²jau³su² \p \v 1 Nxe³ha²kxai³ txa²ya̱³lxa³nãu³ ĩ³nxai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². A²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²yah³lxi³txa³hẽ¹la². Ã̱³xa² ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ã̱³xai²na² ĩ³yĩ¹li²yah³lxin¹kxa² yã¹nxe³sxã³ wã²nxũ̱h¹ kãi³yah³lxi¹lxa². Nxe³sxã³ a²ya³la³tu̱³ wã²nxũ̱h¹ te²yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²nhyah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 2 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³tih³nxe³nx2ta¹te¹ni²tu³wa². Nxe³ha²kxai³, te²yã¹nxe³sxã³ kãi³ain¹tũ̱³ka̱³txa² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²sxã³ kãi³ain¹kxa² yã¹nxe³jau³nũ³su² ĩ³yĩ¹li²xai³ain¹tu¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ a̱in³nha²jah¹lai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³ jah¹lai²na² ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹lain¹kxan²ti³ wain³txi³ ĩ³yĩ¹lai¹nhĩ̱³nx2na³la². Ju¹ta² wain³na³la². Nxe³ju³tai²li² a³la³kxi²ki̱³tã³la². \v 3 Yxãn¹ta¹, wxãi²na² a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹lain¹yah³lxin¹kxa² yã¹nxe³sxã³ kãi³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxi¹nha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³sxã³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su², hxi²kan¹txi³ aun³yah³lxan³kxa²ya̱n³ti³su² ye¹nx2ta¹wa². \v 4 Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹khai¹nxe², thã̱i³ti³la² wi¹lhi¹ni², ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² wxãi¹ta² ĩ³xa̱n³ta³kxi¹nx2ti³xa³i² nxe³ya³nx2ti³jah¹lai²la¹wa². Nxe³nx2ti³ju³ta² sa²hã³nxẽ¹kot3jah³lxi³txa³hẽ¹la²: \p — A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ãn³ta³lo³ta³wxe³sxã³ ã³na¹ain¹sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sain¹txai²lã¹. Nxe³jau³su², Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹ya³nx2ti³na³la². Jau¹xai²na² a³la³kxi²nhyah¹lxin¹ta²lu¹wa². \v 5 Yxãn¹ta¹, ã³ne³wi¹xa³sxã³ ã³ne³toh³yxa³sxã³ ah³lxi³to³hxa³lxa². Yah²lxan³kxe³su², yxan¹nãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²sxã³, txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ĩ³xa̱n³ta³kxi², wã²nxũ̱h¹ kãi³ki̱³kxa² yã¹nxe³sxã³ ĩ³yĩ¹li²xai², nxe³nẽ³tu¹wa². Nxe³nẽ³lha²kxai³, hĩ¹na² ã³ne³to³yhah²lxan³kxai²nãn²tu̱³, yah³lxin¹kxa² yã¹nxe² yxan¹nãu³ai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³sxã³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wa². \v 6 Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³yho³hi²nẽ³ju³ta³nũ³a², a²nũ²a² wã²nxũ̱h¹ kãi³ki̱³kxa² yã¹nxe³sxã³ ũ³yho³hi²xai³nẽ³tu¹wa². \v 7 Nxe³ju³ta², a²nũ²a² ha³lo²a² wi¹ju³ta² so¹lxi³ wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³kxai²nãn²tu̱³: \p — Sũ̱³na² ka³te̱³na² wi¹ti³hit1sa³txai²lã¹. Sũ̱³na² sa²nẽn¹ki²sa³txai²lã¹. Nxe³jau³su², yxau²xai³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³yhen³kxi²kah³lo²su² hĩ̱³nx2na³la². \v 8 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³su² kxai²nãn²tu̱³: \p — Te³na¹jau³xa² so¹lxi³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹txã³lho³na¹. Hãi¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tan¹te²kxa²ya̱n³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³xa̱n³ta³kxi²sxã³ khãuh³lxa³txi³sxã³ ĩ³wai¹tain¹kah³lo²su² hĩ̱³nx2na³la². \v 9 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³su² khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹tu¹wa². Nxe³ju³ta²sa¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhait1sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³te²a² kãin² khãuh³lxa³ti³hi¹tai¹nha²kxai³, te²u¹jã¹nxe² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² ã³nhait1sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³te²a² yxo²ha³kxa¹ khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹nũ³nha²kxai³, nain¹tu¹wa². \v 10 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² wi¹kãi³tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ka³li³hain¹sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhait1sxã³ wi¹kãi³te²a² kãin² wxi²kin³ti³to³ti³hi¹ti², kãin² ĩ³sa²nẽn¹kxi², kãin² wxa²hãu²no³ti², ain¹tu¹wa². Te²yã¹nxe³sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² ã³nhait1sxã³ wi¹kãi³te²a² a²yxo²ha³kxa² sa²kxai³lu² wxi²kin³ti³to³ti³hi¹tũ³ni², ĩ³sa²nẽn¹kxi²nũ³ni², wxa²hãu²no³tũ³ni², ain¹tu¹wa². \v 11 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha¹tũ¹xã¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³te²a² khãuh³lxa³ti³hi¹ti², wi¹kãi³te²a² wxi²kin³ti³to³ti³hi¹ti², ha³na³ka³lxi³ jau¹xai² yã¹nxe³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³yĩ¹li²xai³lai¹na¹tũ¹xã¹. Hai³txi³ jau¹xai²na² sa²yat1sxã³ ĩ³yĩ¹li²ha¹ju³ta³la³ yũ³jah¹lo²txã³xã¹. Nxe³te²ju²hẽ³la². \p \v 12 Nxe³ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³tũ̱³ka̱³txa², ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹tu¹wa². \p — Moi³se²ah³la² wãn³txa² ã³ne³to³hai¹nxa³xã¹. Nxe³ha²kxai³, wãn³txai² yã¹nxe³sxã³ khãuh³lxa³ti³hi¹ta¹tũ¹xã¹. Sũ̱³na² nxe³hĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa², hai³txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxe³tũ̱³ka̱³txi³su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ã³ne³to³yhah³lxi³to³hxai²nxã³nhẽ³li¹. Nxe³jau³la³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³tih³nxain¹te²sxa³yu²hẽ³la². Nain¹kxan²ti³ kwa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxe³su² ain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² hxa³nai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 13 Nxe³ha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³xa² sa²yxo²we¹ki̱³sxa³kxe³su², kwa² txa²wã¹ne³nxẽ³na² so¹lxi³ ne³ka²ki²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, wãn³txai² yã¹nxe³sxã³ kãi³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³ju³ta³nũ³a² yũ³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 14 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² yũ²nxa³ha²kxai³, a³la³kxi²nha²tũ̱³ka̱³txi³sxa³wa². Nain¹kxan²ti³, a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ a̱in³nha²sxã³: \p — Wain³na³na¹. Nxe³jau³su², Moi³se²ah³la² wãn³txa² yã¹nxe³sxã³ kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² wãn³txa² a³la³kxi²nha²te²hũ̱³nxe² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³lai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 15 Ain¹ju³ta² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³, a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³tih³nxe³nha²: \p — Wai³nxa³xã¹. Nxe² wi¹kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³, a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ wi¹lxo³ki²nha²: \p — Wi¹na³na¹. Nxe² ai³ai¹nhĩ̱³nx2na³la². Ai¹nha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ yũ³kxa² yã¹nxe² kãi³yxau²xai³lain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². \v 16 Txai²na¹xai²na² Pau²lah³lo²na¹xai²na² a²hĩ¹nai²na² wãn³txa² wi¹jau³xa² tah²yau³xa² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³tih³nxai¹nhxai²na¹hẽ³la². Nxe³ai¹na¹jau³xai² yã¹nxe³sxã³, yxan¹nãu³a¹ sa²kxai³lu² Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wet1sa²so¹sxã³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yĩ¹li²xai³nẽ³tu¹wa². Nẽ³lha²kxai³, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² a²hĩ¹nai²na² a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ hãi³a² ĩ³ye³kxi²nha²ki̱³jau³xa² ha³ta̱³nxãn²txi³, Je³su²jah³la² wain³txi³ wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²sxã³ ĩ³yĩ¹li²xai³nẽ³tu¹wa². \s1 Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ĩ²ain¹jau³su² \p \v 17-18 Nxe³nxa²ha¹te¹, wxãi²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹la². \p — Txai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sa¹i¹. Yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxin¹ka³tu̱³: \p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² a³la³kxi²nha¹xã¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹ti³hit1sa³tũ¹xã¹. Txa²nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Sũ̱³ni¹khaix1tũ̱³ka̱³txi³sa¹xã¹. Sa³ha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ĩ²ta³lu²na¹xã¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ te³nain¹jau³su² wi¹la³la³kxi², ha³lo²a² wain³khai¹nxe³ju³ta² so¹lxi³ hxi²kan¹txi³ ĩ³hau³kot3so², na¹xã¹. Yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². \v 19 Yah³lxin¹ka³tu̱³: \p — Ju³te²an¹jah¹lo²sa¹xã¹. Nxe³na¹ha²kxai³ a²nũ²a² ha³lo²a² wi¹ju³ta² a³la³kxi²nxa³te²su² te²a², ye³han³te²hũ̱³sxã³ yxau³te²su² te²a², ha³lo²a² wi¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³te²hũ̱³jah¹lo²sa¹xã¹. Te²yã¹nxe³sxã³, a²nũ²a² Sũ̱³na² tĩh³na² ĩ²xa³te²su² te²a², ka³nxah³tãu³a¹ ai³te²hũ̱³te²su² te²a², sa²ha²te¹kxe³hũ̱³sxã³ sa²hau³ko³te²hũ̱³jah¹lo²sa¹xã¹. \v 20 Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² nxũ²kwa̱i³wa³sã³sãn³te²su² te²a², ĩ³wai³ki²so¹te³lhxã³ ĩ³tih³nxe², te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² Sũ̱³na² tĩh³na² wẽn³sũ̱³sxã³ hxi²ka̱u³ka̱un³te²su² te²a² ĩ³tih³nxe², nxe³jah¹lo²su² na¹xã¹. Na¹ka³tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wa̱n³txa² a³la³kxi²nha²ta³lu²na¹xã¹. Na¹ha²kxai³, ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² a³la³kxi²ta³lu²ni², Sũ̱³na² wãn³txi³tu̱³ a³la³kxi²ta³lu²ni², nxe³jah¹lo²su² na¹xã¹. Yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². \v 21 Yah³lxin¹ta¹, kwa² a³la³kxi²ki³lxo³nhyah¹lxi¹lxa². A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³tih³nxe³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxin¹ta¹, te²yã¹nxe³sxã³ ĩ³tih³nxe³nhyah¹lxi³hxai²nxã³nhẽ³la². Ya³nx2ta¹wa². Jã¹nxe³yah³lxin¹kxe³hũ̱³nxe²: \p — Kãi³sa²no¹ki²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nũ²a² ã̱³xa², yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxin¹kxan²ti³, a²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² kãi³sa²no¹ki²yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Ya³nx2ta¹wa². \v 22 Jã¹nxe³yah³lxin¹kxe³hũ̱³nxe²: \p — Ã̱³xa² sxe³xa³ka³lxa² ĩ³wa³ni̱³lon³kxah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nũ²a² ã̱³xa² yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxin¹kxan²ti³, ã̱³xa² sxe³xa³ka³lxa² ĩ³wa³ni̱³lon³kxah¹lxi³hxai¹nhẽ³la². Ya³nx2ta¹wa². Jã¹nxe³yah³lxin¹kxe³hũ̱³nxe²: \p — Sũ̱³nu²su² ki³lxo³te²a², a²nũ²a² hxi²ka² we¹kxe³su² te²a² yxo²kwĩn¹kxi²sa³nhai¹. Yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxin¹ta¹, a²yen³kxa² Sũ̱³nu²su² ki³lxo³te²a² sxa³thĩ³nãn¹te² yen³kxa² kãi³sa²no¹yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Nxe³ju³ta² wai³nxa³wa². Sũ̱³nu²su² ki³lxo³te²ain²txi³ ko̱³nxe³thi¹ni², a²yen³kxa² sxa³yain¹te² yen³kxain²txi³ sa²hẽt1sa²kxai³ ko̱³nxe³thi¹ni², te²ju²hẽ³la². Ya³nx2ta¹wa². \v 23 Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² a²wa³kxẽ³nũ̱³ka̱³txi³su² na¹xã¹. Yah³lxin¹jau³su², kãin²ki³lxo³nha²sxã³ e³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxin¹ta¹, sa²yxo²ã³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yah³lxi¹nha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² sa²kxai³lu², wxa²ko̱³nxe³ti³, kãi³yain¹yah³lxin¹ju³ta² ĩ²nx2tain¹ka³tu̱³, wxãi²nãn²ta³, ko̱³nxe³te²lo³txa²lxai¹nha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³nain²txi³ ko̱³nxe³te²lo³tai¹nha²kxai³, nai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 24 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xau³hxai²tẽx1ta³la³ te³nah¹lxi¹: \p — Txai²li² Sũ̱³nu¹na¹xai²na² e³a¹wi¹. A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³te²lot3sa²sxã³ ĩ³ye³kxi²sa²na³li¹, wxãi²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³yain¹yah³lxi¹nha²kxai³lu¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 25 Wxa²yu³ta² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxa². Yah³lxi¹nha²kxai³: \p — Ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹sa²kah³lo²sa¹xã¹. Sa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²nũ̱³ka̱³txi³khai³su² ĩ³yĩ¹li²nha¹xã¹. Yah³lxi³ta¹hxain¹ti³ai¹ti²tu³wa². Yah³lxin¹kxe³su², Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²nũ̱³ka̱³txi³khai³su² hĩ̱³nxa¹lxa². Yxãn¹ta¹, sa²yxo²ã³yah³lxin¹kxai²lẽ¹. Ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nx2ti³xa³ka̱³lhũ̱³nxe², Sũ̱³na² a²nũ̱³ka̱³txi³khai³xa² ĩ³yĩ¹li²nhyah¹lxan³ka̱³lhũ̱³nxe² yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 26 Jã¹nxe³jut3su², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³su² te²a² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²kah³lo²su² te²sxa³jai¹ti²tu³wa². Nain¹kxan²ti³, a²nxe³jah¹lai²nãn²tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹tain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹lĩ²ai¹nhĩ̱³nx2na³la². Ain¹sxã³: \p — Jah¹lai²na² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²kxe³hxũn¹jah³lo²su² na³na¹, txai²lã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 27 Nxe³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na², Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ti³jau³xa² yũ², ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha², yah³lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, wãn³txai²na² sa²yxo²ã³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tu̱³ka̱³txi³nãu³xai²lẽ¹. Ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nhai¹nxa³kxan²ti³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹tain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². Nxe³ain¹jau³su², wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txai²na² wxa²ye³ka¹txa²lxai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 28 Jã¹nxa¹jau³su², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³khai³su² jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, sa²wai³wait3sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² kwa² txa²wã¹ye³na² ĩ²yhu¹sxã³: \p — Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³hũ̱³na³na¹. A²nxe³ki̱³kah³lo²su² nxe³nha²ye²kxan²ti³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³khai³su² jah¹lo²su² ta̱³nxa², ã̱³lxi³jah¹lo²su² ta̱³nxa², nxe³hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³sxã³, kwa² txa²wã¹wã²lai²na² so¹lxi³ ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²nha²jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ sa²yxo²we¹txa³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³khai³su² jah¹lo²la³ ti³hex1hĩ̱³nx2nxa³wa². \v 29 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³khai³su² jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³la². A²nxe³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² sa²yxo²we¹ti³hi¹kah³lo²su² hĩ̱³nx2na³la². Hxi²kan¹txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ti³jau³xu¹tai²na² sa²yxo²we¹ti³hi¹tẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa², nxe³ha²kxai³la². Jã¹nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²kah³lo²su² hĩ̱³nx2na³la². Hai³txi³ a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹te²a² ĩ³sa²nẽn¹kxi²kah³lo²su² hĩ̱³nx2nxa³wa². \c 3 \p \v 1 Yxãn¹ta¹, wxãi²na² ĩ³wã̱³ti³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Ĩh¹nxet3sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²li² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³ ã̱³xa² ãn³sen³sai¹yhain¹sxã³, ã²la² ha³lo²a² wi¹ju³ta² yũ³tũ̱³ka̱³txi³sain¹sĩn¹ji¹? Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nhain¹ju³ta², ĩh¹nxe³ju³ta² ha³lo²a² wi¹ju³ta³lo³te³lhxã³ nain¹sĩn¹ji¹? \v 2 Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txai²na¹xai²na² sa²kxai³lu² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wa². Ti³he¹nxe²nxa³wa². Sũ̱³na² wãn³txa² yũ³ai¹nha²kxai³ kãin² ã³sen³sai¹yhain¹sxã³ wi¹ju³ta³lo³te³lhxã³ nain¹na³la². Wi¹ju³ta² a²hxi²kan¹khaix1nxe³ju³ta² nxe³te³nah¹lxi¹. A²wi¹lhĩ¹na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹ a²wãn³txi³khai³xa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũh³wxe³nũ¹yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Txa²wãn³txi³khai³xa² ĩ²ũ³sah¹lxi³sã²nhẽ³li¹. Nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 3 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ka³na³ki² te²a², Sũ̱³na² wãn³txai²na² sa²yxo²ã³sxã³ kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²ã³nha²ti³hex1jah¹lo²sxa³wa². \v 4 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³tu̱³ jau³xa² so¹lxi³ e³jah¹lai²la¹wa². Ki³han³jah¹lo²sxa³wa². Nxe³ha²kxai³, yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ ki³han³kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² ki³han³ti³hex1nxe³hĩ̱³nx2nxa³wa². Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \q1 — Sũ̱³nu² Ĩ³nxai²na² ĩ³ye³in¹kxai²nãn²tu̱³, wain³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³te²si¹lxi¹. Nĩ¹nha²kxai³, wxa²wai³nĩn¹ju³ta², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ e³lxah²lxi³tu¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³, Sũ̱³na² wãn³txai²na² wain³txi³ e³xa³ki³lxo³nxe³nxain¹kxan²ti³ wxa²wãn³txa² e³in¹jau³xan²tu̱³ e³lẽ³na¹ wain³txi³ e³in¹tu¹wi¹. \m Ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 5 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹te²a² ko̱³nha²nxa³jau³su² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, wi¹lhĩ̱³nx2na³li¹. Hãi¹nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² wain³ju³ta² wã²nxũ̱h¹ ã³sai¹txi³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wi¹ wxa²ye³ka¹tai¹nhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Ki̱³sa²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ã³nhxi²nũ¹nũ³hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa² yo³lha³ ĩ³wai¹tẽ³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ kãi³ũ¹nhẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wi¹. Nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 6 Yxãn¹ta¹, txa²wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xai¹na¹jau³xa²sa¹: \p — Ta̱¹wi¹. Wain³txi³ kãi³jah¹lo²su² na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹, wain³txi³ kãi³jah¹lo²su² ha²kxai³, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² kãi³ki̱³ju³ta² wain³txi³ wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²sxã³ kãi³ki̱³kxa² yã¹nxe³sxã³ ĩ³yĩ¹li²xai³nẽ³lha²kxai³, nxe³jah¹lo²su² na³li¹. Nxe³ai¹nhĩ̱³na¹wa². \p \v 7 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nha²nũ³nxa³jah¹la² e³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² kãi³ki̱³ju³ta² sa²yxo²ã³nha²sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹kãi³ju³ta² sa²yxo²we¹nha²sxã³ wi¹ kãi³ju³ta² wã²nxũ̱h¹ ã³sai¹txi³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wi¹ wxa²ye³ka¹tai¹nhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Ki̱³sa²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² kãin² wxi²kin³ti³to³ti³hit1sĩ̱³ki̱³tã³li¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, sa²yxo²ã³nha²sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ a²yoh³la³ Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³sxã³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³lhĩ̱³te²la¹xã¹? A²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nha²nxa³jah¹la² ai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 8 Jã¹nxe³jau³su²: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² wxi²kin³ti³to³ti³hit1sĩ̱³ki̱³tã³li¹. Ju¹ta² wi¹lhĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxe³jau³xai²na² Pau²lah³lai²na² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³xai²la¹i¹. A²nũ²a² ka³na³ki² ko̱³nha²nxa³te²a² ĩ³ki³ha¹kxi²sai¹nhxai²na²hẽ³la². Yxãn¹ta¹, ĩ³wa²lũ³xai¹na¹te³nah¹lxi¹: \p — Ã³ne³wxe³ti³he¹yxah³lxa³lxi¹. Yah³lxi¹nha²kxai³ e³yah³lxi¹lxi¹. A²ya³la³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³sxã³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wi¹. Ju¹ta² wain³na³li¹. Nxe³ai¹nhĩ̱³na¹wa². \s1 A²nũ²a² wi¹lhin¹khaix1te²la³ yũ²nxa³jau³su² \p \v 9 Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³la². Txa²nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na², hai³txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² ã³sen³sai¹ain¹sxã³ wi¹lhin¹sĩn¹nxa³wa². Nxe³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³li², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txain²txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³li², nxe³ki̱³tã³la². \v 10-11 Nxe³ju³ta², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — A²nũ²a² wain³txi³ kãi³te²la³ yũ²nxa³wi¹. A²nũ²la³ Txa²wã¹sũ̱³na² a³la³kxi²te²la³ yũ²nxa³wi¹. “Txa²wã¹sũ̱³na² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau³ti³ten³sa³nhã¹.” Nxe³te²la³ yũ²nxa³wi¹. Nx2na³li¹. \q1 \v 12 A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ Sũ̱³na² ã³na¹ain¹sxã³ ã³ta³lo³ta³wxe³ain¹na³li¹. A²yxo²ha³kxa¹ o̱³nai¹nxa³wi¹. Wi¹kãi³te²la³ ka³na³ka³na³te² he³la³ko³ yũ²nxa³wi¹. \q1 \v 13 A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² yxo²ko̱³nxe³ti³ ĩ³ye³sxã³, a²nũ²a² ã̱³xa² ya³lu²ti³hi¹jau³xa² so¹lxi³ e³ain¹na³li¹. Ain¹sxã³, ha³tin³ti³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³ye³sxã³ ĩ³ki³ha¹ki², txih³xa² ko̱³nxe³te²a² a²wxi²yau³xa² ĩ³ya²lu¹tẽ³kxa² yã¹nxe³sxã³ tũ̱¹ka̱³txai²na² e³jau³xa² ĩ³ya²lut1si¹nhẽ³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³i², nxe³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. \q1 \v 14 A²nũ²a² ã̱³xa² kãin² yxo²kwĩn¹kxi²ti³hi¹khai¹nxe³sxã³ khãuh³lxa³ti³hi¹jau³xa² so¹lxi³ ko̱³nxe³te²lo³jau³xa² so¹lxi³ e³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. \q1 \v 15 Hãi¹sxã³, a²nũ²a² ã̱³xa² khãuh³lxa³ti³hi¹ti², ĩ³su²lhã³i², nxe³yhu¹si¹hain¹jau³su² so¹lxi³ yxau²xai³lain¹na³li¹. \q1 \v 16 Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³sun²tã¹hxa³ti², ĩ³khãuh³lxa³txi², nxe³yhu¹si¹hain¹jau³su², yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. \q1 \v 17 Nxe³ha²kxai³, hai³txi³ ĩ³hãu²no³ti³hi¹tẽ³ju³ta³la³ yũ²nxa³ha²kxai³, \q1 \v 18 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²o²lxa³sxã³ yuh³lxi²nxa³ha²kxai³, nxe³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. \m Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 19 Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txai²na² ĩ²so¹sxã³, ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ha³lo²a² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Nxe³ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yxau²xai³li², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xain²txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yxau²xai³li² nxe³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³ha²kxai³, nxe³jau³xai²na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³lhxã³ ĩ³tih³nxe³nẽ³kxe³su² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yon²ta³kxi²nha²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Hãi¹nxe² te²ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²xai³nẽ³ju³ta³nũ³lot3sxã³ yxau³hĩ̱³ki̱³tã³la². Jã¹nxe³nẽ³si¹jau³su², wãn³txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 20 Yxãn¹ta¹: \p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² yã¹nxe² kãi³a¹tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²la³ ĩ³yĩ¹li²sa³txai²lã¹. Nxe³ki̱³kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³, hai³txi³ nxe³ki̱³jau³xai² yã¹nxe³jau³la³ Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²la³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³ju³ta³la³ yũ³hĩ̱³nx2nxa³wa². Ka³na³ka³na³te² ki̱³na¹xai²na² te²he³la³ko³ nxe³nẽ³ju³ta³la³ yũ³hĩ̱³nx2nxa³wa². Yuh³xai²nãn¹te² ki̱³na¹xai²na² hxi²kan¹txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² yã¹nxe³sxã³ kãi³ki̱³sxa³wa². Hãi¹nxe³sxã³, txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nha²si¹nhẽ³jau³nũ³su², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Wain³te²lo³tẽ³jau³su² \p \v 21-22 Yxãn¹ta¹, a²hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lot3sxã³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³na³la². Nxe³ju³ta²sa¹. A²nũ²a²: \p — Je³su² Kris²tu³jah¹la² yxo²ĩ²a¹xã¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wain³te²lo³kah³lo²su² hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³jau³su², Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² hãi¹nxe³tũ̱³ka̱³txa² whãi²na¹, Sũ̱³na² wain³te²lo³tũ̱³ka̱³txi³su² hĩ̱³nx2na³la². A²nxe³ju³ta², a²hĩ¹nai²na² wain³te²lo³tẽ³ju³ta³nũ³ai²na², Moi³se²ah³lu¹tain²txi³ a²kxã³nxa² ĩ³ye³yxo²nũ¹ni², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² a²wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txain²txi³ a²kxã³nxa² ĩ³ye³yxo²nũ¹ni² ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, kxã³nãu³u¹tai²nãn¹jau³xa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xau³hxai²tẽx1tã² hxi²kan¹txi³ sa²yxo²we¹ki̱³jau³sxa³wa². Nxe³ki̱³kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³, Je³su²jah³la² yxo²ĩ²te²su² te²a², Sũ̱³na² wain³te²lo³tai¹nhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹: \p — Je³su²jah³la² yxo²ĩ²nxa³xã¹. Nxe³te²su² kxai²lẽ¹. Wain³te²lo³kah³lo²su² ti³he¹nxe³hĩ̱³nx2nxa³wa². Sũ̱³na² ĩ³wai³ki²sa²so¹nẽ³tĩh³na² hãi¹nxe² ka³na³ka³na³tĩh³no²su² hĩ̱³nx2na³la². \v 23 Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ³lxi³thin¹ki̱³sxa³wa². Nxe³ha²kxai³, Ju³te²an¹jah¹lain²txi³ Ju³te²an¹te²sxa³jah¹lain²txi³ a²wã³kon³ye²ki̱³te²ki̱³na¹lxa³ yũ³ki̱³sxa³wa². Ki̱³sxa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹ju³khai³xa² yã¹nxe² ã³nhau³kon³ki̱³te²la³ yũ³ki̱³sxa³wa². A²yxo²ha³kxa¹ kãin² ta̱u³ton³ki̱³tã³la². \v 24 Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ thã̱i³ti³la² wi¹lhin¹jah¹lo²su² tãu³a¹, kwa²hãi¹nxe² a³lxi²khai¹nxe³nẽ³jau³su² wain³te²lo³tẽ³na³la². Je³su² Kris²tu³jah¹la² txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² sa²wa²su¹tẽ³lha²kxai³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² sa²kxai³lu² wain³te²lo³tẽ³na³la². Hai³txi³ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² wi¹kãi³ki̱³ju³ta³la³ yũ³ki̱³sxa³wa². Nxe³ha²kxai³: \p — Wi¹kãi³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³na¹. Nxe³ha²kxai³ ũ³yho³hai¹na¹jau³su² wain³te²lo³tai¹na¹xã¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nẽ³lai¹nhĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, kwa²hãi¹nxe² a³lxi²nẽ³jau³xa² so¹lxi³ wain³te²lo³tẽ³na³la². \v 25 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a² Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³lha²kxai³, ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³, yxo²ĩ²te²su² te²ki̱³na¹xai²na² so¹lxi³ sa²wa²sut1sxã³, txa²wã¹ĩ³lxi³thin¹ki̱³sxa³ju³ta² sa²wa²su¹tẽ³na³la². Jã¹nxe³si¹nhẽ³jau³nũ³su², a²wain³ju³khai³xa² wxa²ye³kat1si¹nhẽ³jau³nũ³su², Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹ txa²wã¹si³kxã³nãu³u¹tai²na² yxau²xai³sa²tẽ³jah¹lo²su² tãu³a¹ nxe³nha²te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² kxãn³su² ko̱³nxe³ti³ kãi³ai¹nhxai²na²hẽ³na¹. Nain¹kxe³su² kwa² sa²wa²su¹tai¹na¹ju³ta² yũ²nxa³lho³na¹. Yan¹nãu³a¹ Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²hĩ¹na¹ ĩ³lxa³thi¹nai¹nxa³ju³ta² sa²wa²su¹tũ¹hain¹ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹. Nxe³ju³ta²nũ³a² wah³nxe³sã²na¹tũ¹xã¹. Ya³nãn³ta³ki²la² jah¹lo²sa¹xã¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su², ta¹hxai²hẽ¹la². \v 26 Yxãn¹ta¹, a²hĩ¹nai²na² txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² sa²hau³ko³tẽ³na³la². Nxe³ha²kxai³: \p — Sũ̱³nu²na¹xai²na² wain³jah¹lo²sa¹xã¹. Nxe³jau³xain²txi³ wxa²ye³ka¹tẽ³lha²kxai³: \p — “A²nũ²a² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²sa²na³na¹.” A²nxe³te²su² kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³nu²na¹xai²na² wain³te²lo³ta¹xã¹. Nxe³jau³xain²txi³ wxa²ye³ka¹tẽ³lha²kxai³ nxe³nẽ³na³la². A²nxe³ju³tai²na² Sũ̱³na² a²wain³ju³ta² wxa²ye³kat1si¹nhẽ³jau³su² Je³su²jah³la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 27-28 Nxe³ha²kxai³, yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² hxi²kan¹txi³lo³nha²sxa³ ĩ³wi¹lhin¹si¹nhẽ³jau³nũ³su² e³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². \p — Wã²nxũ̱h¹ o²la³kxi²sxã³ wi¹kãi³jah¹lo²sa¹i¹. Nxe³ki̱³jau³nũ³su² yũ³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² hxi²kan¹txi³ sa²wai³wait3sxã³ wi¹kãi³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Hxi²kan¹txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai² yã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³ki̱³kxe³su²: \p — Sũ̱³na² wain³te²lot3sa²ju³ta² ten³sa³nhã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hãi¹nxe³sxã³, Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³ju³ta² yxo²ĩ²ki̱³jau³su² wain³te²lo³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Ki̱³sa²kxai³, hxi²kan¹txi³ ĩ³kãin²ti³nha²sxã³ e³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². \v 29 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ka³na³ka³na³jah¹lai²la¹wa². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ Sũ̱³nu²lo̱³jah¹lo²su² ha²kxai³, a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹te²a² a²wã³kon³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxain²txi³ Sũ̱³nu²lo̱³jah¹lo²su² ha²kxai³ nxe³jah¹lai²la¹wa². \v 30 Txa²wã¹sũ̱³nai²na² ka³na³ka³na³jah¹lai²na² wain³te²lo³tẽ³ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ Je³su²jah³la² yxo²ĩ²jau³nũ³a² so¹lxi³ wain³te²lot3sa²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxain²txi³ Je³su²jah³la² yxo²ĩ²jau³nũ³a² so¹lxi³ wain³te²lot3sa²kxai³, nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 31 Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Je³su²jah³la² yxo²ĩ²a¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² sa²yxo²wa²ya̱t1sĩ̱³ki̱³sxa³wa². A²ya³la³tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wain³txi³ e³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xu¹tai² yã¹nxe³sxã³ wi¹wi¹nxe² kãi³hĩ̱³ki̱³tã³la², Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ta². \c 4 \s1 A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²jau³su² \p \v 1 Nxe³ju³ta² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² kwa²txa²wã¹sũ̱³nũ²su² jah¹lu¹tai²na² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jah¹lu¹tai²na² kãi³yxau²xai³lain¹ju³tu¹tai²na² a²ha³ta̱³nxu¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 2-3 Nxe³nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yxo²wãn³txa² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Sa²kxai³lu² wain³te²lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² hxi²kan¹txi³ wi¹kãi³sa²tẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³: \p — A³bra³ãu²ah³lai²na² wi¹kãi³na³na¹. Nxe³kxa² yo³su² ũ³yho³hi²sxã³ wain³te²lo³ta¹tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ti³hex1ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²kxe³su² nxe³ju³ta² so¹lxi³, A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wain³te²lo³ta¹hxai²hẽ¹la². Wi¹kãi³ain¹kxa² yo³lha³ ũ³yho³hi²sxã³ wain³te²lo³tain¹kxai²nãn²tu̱³, A³bra³ãu²ah³lu¹ta²kxai³ wxi²kan¹txi³ ĩ³kãin²ti³nha²sxã³ ĩ³ye³hĩ̱³nx2na³la². \p — Txai²na² wi¹kãi³jah¹lo²sa¹i¹. Nxe³sa²jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lot3sa²na³li¹. Nxe² e³kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ wxi²kan¹txi³ e³hĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, ti³hex1te²sxa³yu²hẽ³la². Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ wi¹kãi³jah¹lo²su² te²ju²hẽ³la². Hai³txi³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wi¹kãi³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, wxi²kan¹txi³ ĩ³kãin²ti³nha²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 4 Nxe³ju³ta² jut3sũ̱³ju³ta²sa¹: A²nũ²a² ã̱³xa² wa³kon³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, wai³wain³ki²txi³ a²yo³ha² so¹kxi²hĩ̱³ki̱³tã³la². A²nxe³te² yo³hai²na² so¹kxi²ki̱³kxai²na², hai³txi³ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² kwa²hãi¹nxe² ũ³hũ¹nhẽ³kxa² yen³kxi³sxa³wa². Hãi¹yxãn¹ta¹, wa³kon³kxi²ki̱³kxai²na² a²yo³khai³xai²la¹wa². \v 5 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², wi¹kãi³sa²tẽ³ki̱³ke³la³te²kxai³, nxe³ki̱³kxa² yo³lha³ Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². A²nũ²a² wi¹wa³kon³kxi²kxa² yo³ha² ũ³yho³hi³kxa² yã¹nxe² nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txe² ki̱³na¹xai²na², hxi²kan¹txi³ wi¹kãi³sa²tẽ³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³ki̱³sxa³kxa² ha³ta³nxãn²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³ wain³te²lo³tẽ³tu¹wa². Nxe³nẽ³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: \p — A²nũ²a² ĩ³lxi³thi¹nxa³te²su² kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, yxo²ĩ²sa²kxai²nãn²tu̱³ wain³te²lo³tai¹na¹tũ¹xã¹. Na¹ju³ta², Sũ̱³nu²na¹xai²na², a²nũ²a² yxo²ĩ²sa²ju³ta² so¹lxi³ ten³sa³nhã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ta¹hxai²hẽ¹la². \v 6-8 Jã¹nxe³jau³su², Ta³vi²yah³lu¹tai²na² a²ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — A²nũ²su² kxai²nãn²tu̱³, a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² Txa²wã¹sũ̱³na² wxa²wa²sut1sxã³ wxa²hxan³kxi²ti³kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³kah¹lo²su² jah¹la² ka³lih³khaix1jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxe³sxã³, a²nũ²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²nha²kxai²nãn²tu̱³: “Jah¹lai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sain¹na³na¹. Na¹ta¹, ko̱³nxe³te²lo³tain¹nxa³lho³na¹.” A²nxe³kah³lo²su² kxai²nãn²tu̱³, ka³lih³khaix1jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. \m Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² ha¹lin¹jau³xai²na² ĩ³ye³kxi²nẽ³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a²sa¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹kãi³ũh¹ki̱³sxa³kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³: “Wain³te²lot3sa²na³na¹.” Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ka³lih³khaix1hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Nxe³te²ju²hẽ³la². \p \v 9 A²nxe³jau³xu¹tai²na² ĩ³ka³li³jau³xu¹tai²na² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³xu¹tai²na²sa¹: Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²te² ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ka³li³nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Hai³txi³ ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²jah¹lo²nãu³xa² so¹lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka³li³hĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²jah¹lo²su² ta̱³nxa², ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²nxa³jah¹lo²su² ta̱³nxa², nxe³kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³, a²yxo²ha³kxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka³li³nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³jau³su², wain³te²lo³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 10 A²nxe³ju³tu¹tai²na²sa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wain³te²lo³ju³tu¹tai²na²sa¹, yãn³tai²na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²sãn²nxa³ta̱³lxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wain³te²lo³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 11 Nain¹sxã³, yãn³tai²na² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²nxa³kxe³tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹jau³su² wain³te²lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, hã²wxãn³txa³ wain³te²lo³ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wxa²ye³ka¹nha²yhu¹te³lhxã³ ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²sxã³ ĩ³yĩ¹li²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, a²wi¹lhĩn¹khai¹xa² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² txa²nũ² yxo²ĩ²jau³su² wain³te²lo³ta¹hxai²hẽ¹la². Hã²wxãn³txa³, te²yã¹nxe³te²hũ̱³te²lxi³ txa²wã¹ki̱³na¹xain²txi³ yxo²ĩ²ki̱³jau³su² wain³te²lo³tẽ³na³la². Ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²ki̱³sxa³kxan²ti³nũ² nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, A³bra³ãu²ah³lo²su² jah¹lu¹tai²na² Txa²wã¹wĩ³nu²hũ̱³ya³nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². A²wi¹lhĩ¹na² txa²nũ² jah¹lu¹tai²na² txa²nũ² Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²sãn²jah¹lo²su² ha²kxai³, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² Sũ̱³na² yxo²ĩ²te² ki̱³na¹xai²na² txa²wã¹wĩ³nu²hũ̱³ya³nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 12 Jã¹nxe³sxã³, ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²tũ̱³ka̱³txain²txi³ A³bra³ãu²ah³lo²su² jah¹lu¹tai²na² a²wĩ³nu²hũ̱³yai¹nhĩ̱³nx2na³la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹te²a² so¹lxi³ wain³te²lo³ta¹hxai²hẽ¹la². A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yãn³tai²na² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹nha²sã²nxa³hĩ¹na², Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxu¹jã¹nxe³tũ̱³ka̱³txi³su² ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Sũ̱³na² wain³te²lot3sa²ju³ta² ten³sa³nha¹. Nxain¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹ain¹kxan²ti³ Sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹sãn²nũ²la² nxe³hĩ¹na² so¹lxi³ Sũ̱³na² wain³te²lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Tĩ³yau³xu¹tai²na² yxo²ĩ²jau³su² \p \v 13 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: \p — Nxet3sã¹lxi¹. Ha³lo²ai²na² yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na², wxãin²txi³ a²wa³kxẽn³to̱³ti² wxa²nẽ³kan²nxa²tãu³sin¹tãu³ãin²ti³ nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. Sa²yxo²we¹nha¹i¹. Na¹ha²kxai³, wxãi²na² yxo²ĩ²sa¹lxi¹. Nxe³te²sin¹jau³su², wain³te²lo³txa²ha¹i¹. Na¹ha²kxai³, ha³lo²ai²na² ũ³hũ¹nxa²ha¹i¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txu¹jã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³xan³kxan²ti³, wain³te²lo³txa²ha¹ha²kxai³, ha³lo²ai²na² ũ³hũ¹nxa²ha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 14 — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txu¹tai² yã¹nxe³sxã³ kãi³tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³ ten³sa³nhã¹. Ta³nxũ̱¹ka̱³txai²na² so¹lxi³ ha³lo²a² wi¹ju³ta² ũ³hũ¹na¹tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². Jã¹nxe³nẽ³ke³la³te²kxai³, hai³txi³: \p — Yxo²ĩ²a¹xã¹. Nxe³ki̱³ju³ta³la³ Txa²wã¹sũ̱³na² ten³ki²nũ¹nhẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². Jã¹nxe³nẽ³ke³la³te²kxai³la¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ki̱³ju³ta³la³ yũ³nẽ³lxa³ha²kxai³, hau³hau³kon³sxã³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txu¹jã¹nxe³sxã³ hxi²kan¹txi³ kãi³ki̱³sxa³ha²kxai³, nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 15 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² sa²yxo²ã³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ĩ³xa̱n³ta³kxi²nẽ³lhxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² tĩh³na² wi¹tĩh³na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³la³ yũ³nẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ wain³txi³ ai³lhĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³ki̱³kxe³su²: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹xã¹. Nxe³ki̱³kxan²ti³, ko̱³nxe³te²lo³tẽ³ju³ta³la³ yũ³nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². \p \v 16 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lãi³. Txa²wãn³txai²na² yxo²ĩ²sã¹lxi¹. Nxe³sa²te²sin¹jau³su², ha³lo²a² wi¹ju³ta² ũ³hũ¹nxa²lxa¹tu¹wi¹. Nxa²lxa¹ha²kxai³, wxãin²txi³ ũ³hũ², wxa²nẽ³kan²nxa²tãu³sin¹tãu³ãin²txi³ yxo²ha³kxa¹ ũ³hũ², nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³te²sa¹jau³su², sa²yxo²we¹nhũ¹nx2ta¹i¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹tain¹tũ̱³ka̱³txain²txi³, ha³lo²a² wi¹ju³ta² ũ³hũ², Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²te²ki̱³na¹xain²txi³ ha³lo²a² wi¹ju³ta² ũ³hũ², nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² txa²wã¹wĩ³nu²hũ̱³ya³nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la², jah¹lu¹tai²na² txa²nũ², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²sãn²te²su² ha²kxai³la². \v 17 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lãi³. A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² ka³lxa¹khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² ĩ³hen²ki¹nxain¹te³nah¹lxi¹: “A³bra³ãu²ah³lai²na² txa²wã¹wĩ³nu²hũ̱³ya³nhẽ³na³li¹.” Nxain¹tu¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²sxã³, A³bra³ãu²ah³la² wẽ³sa² yũ²nxa³hĩ¹nu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na², a²nũ²a² ya³lu²te²a² ka³te̱n³ti³hi¹ti², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³kwa³na³kxai²nãn²tu̱³, a²yen³kxa² a²kxã³nxa² yũ³ti³he¹nxe²nxa³te²sa²tẽ³te² yen³kxa² kwẽn¹ta²kxai³ ĩ³yũ¹hi², nxe³jah¹lai²la¹wa². A²nxe³jah¹la² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 18 Nxe³ain¹jau³xa²sa¹, A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa²sa¹: \p — Wẽ³sa² we¹ta¹kxa² yũ³ti³hex1sa²nxa³xã¹. Na¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Txa²wã¹sũ̱³na² kan²txi³ yxo²ĩ²sa²tẽ³a¹xã¹. A²ya³la³tu̱³, ha³lo²a² ĩ³ye³kxi²sa²ju³ta² ũ³hũ¹sa³tũ¹xã¹. A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ju³txan¹te²ka̱³ya̱³tu̱³, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²wĩ³nu²hũ̱³te²lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² a²ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹te³nah¹lxi¹: \p — Wxa²ne³kan²nxa²tãu³sin¹tãu³su² ka³lxa¹khaix1tũ̱³ka̱³txi³nãu³su² ya³nxa²tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai² yã¹nxe³jau³lxi³, A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 19 Jã¹nxe³jau³su², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txai²na² yah³lon¹sa³nhã¹. Txa²nũ²ai²na² ya³lu²te²nũ³hũ̱³sa²na³na¹. Hxi²kan¹txi³ wẽ³sa³la³ we¹ti³hex1sa²nxa³nhã¹. Jã¹nxe³sxã³, txa²sxe³xa³ka³lxai²na² Sa²ra³ka³lxai²na² a³ka²lon¹khai¹nx2na³na¹. Hxi²kan¹ti³ wẽ³sa³la³ wẽ̱³nhẽ³txi³he¹xai¹nxa³xã¹. \v 20-21 Nxe³na¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hãi¹nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txai²na² kãin² yxo²ĩ²a¹tũ¹xã¹. Ĩ³wã̱³txa³nũ¹ha¹ju³ta³la³ yũ²nxa³xã¹. Ha³lo²ai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²sxã³ ĩ³ye³kxi²sa²ju³txai²na², a²ya³la³tu̱³ kãi³ũ¹sa³tũ¹xã¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, hãi¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²kãi²no³ni², kãin² ĩ³sa²nẽn¹kxi², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 22 Nxe³ain¹kxe³su², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yĩ¹lain¹te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lãi³. Yxo²ĩ²sa¹lxi¹. Sa¹nha²kxai³ wain³te²lo³txa²ha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 23-24 A²nxe³jau³xu¹tai²na²: \p — Wain¹te²lo³txa²ha¹i¹. Nxe³jau³xu¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³sxã³, A³bra³ãu²ah³lu¹tain²txi³ ĩ³ye³kxi², txa²wã¹ki̱³na¹xain²txi³ ĩ³ye³kxi²nẽ³li², nxe³jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi²jau³su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na²: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²a¹xã¹. A²nxe³jah¹la² nũ̱³kxũn³txi³ Je³su²jah³la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ya³lu²tãu³a¹ ka³ten³su² ĩ³sa²yxau³xi²ta¹hxai²hẽ¹na¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹ so¹lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 25 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³ka³tu̱³, txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a²wah³yu³ta² ũ³yho³hi²ki²nẽ³si¹jau³nũ³su² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³, hã²wxãn³txa³tai²li²nũ¹ wain³te²lo³tẽ³si¹jau³nũ³su² ka³ten³su² ĩ³sa²yxau³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². \c 5 \s1 Sũ̱³na² hxi²ka² wain³te²lo³tẽ³jau³su² \p \v 1 Nxe³ha²kxai³ hĩ¹na² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, wain³te²lo³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nẽ³lha²kxai³, Je³su²jah³la² wxa²hãu²no³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Ki̱³sa²kxai³: \p — Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³nãu³a¹ hãu²non³sxã³ yxau³na¹xã¹. Txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 2 Yxo²ĩ²ki̱³sa²kxai³, Je³su²jah³la² sa²hau³ko³tẽ³lha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³nãu³a¹ sa²wxe³nẽ³lha²kxai³, thãi³ti³la² a³lxi²nẽ³jah¹la² a²yen³nãu³a¹ kan²txi³ yxau²xai³sa²tẽ³hĩ̱³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³ ka³li³hĩ̱³ki̱³tã³la². Jã¹nxa¹jau³su²: \p — A²ya³la³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ kãin² wxi²kin³ti³ton³khaix1jah¹lo²su² na³na¹. A²nxe³ju³ta² wã²nhũ¹nẽ³lha²kxai³, te²yã¹nxe³ki̱³tũ¹xã¹, yxan¹nãu³a²sã¹. Sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²jah¹lo²su² na³na¹. Nxe³ha²kxai³, nẽ³tũ¹xã¹. Nxe³nha²ki̱³jau³su² ka³li³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 3 Jã¹nxe³sxã³: \p — Khãuh³lxa³thin¹ki̱³ju³ta² ha³lo²a² ũ³hũ¹sxan³tã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ka³li³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² yxo²ĩ² kãi²non³ki̱³tã³la². \v 4 Nxe² ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² yxo²ĩ² kãi²non³ki̱³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ã³waix3kxa² wxe³nũ¹hĩ̱³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³: \p — A²ya³la³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹te² yen³kxa² so¹lxi³ ũ³hũ¹nhẽ³tũ¹xã¹. A²ya³la³tu̱³ e³jah¹lo²su² na³na¹. Ki̱³sa²kxai³, Sũ̱³na² ĩ³ãu²lxi²ki̱³ju³ta³la³ yũ²nxa³xã¹, ha³lo²a² ko̱³nxe³kxan²ti³nũ¹. Nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 5 Ki̱³sa²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi²nẽ³jau³su²: \p — Sũ̱³na² a³lxi¹nx2na³na¹. Nxe³nẽ³jau³su², Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² hi²sen³su², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ũ³hũ¹nẽ³lhxã³ nxũ²kwa̱i³yxau³nẽ³kah³lo²su² jah¹la² hi²sen³su² ĩ³ye³kxi²nẽ³lhxã³, sa²yxo²so¹nha²nxa³sxã³ ĩ³ye³kxi²sa²tẽ³nẽ³na³la². Nxe³ki̱³sa²kxai³, txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³, Sũ̱³na² a³lxi²nẽ³jau³su² wi¹la̱in³nha²sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ju³tai²na² ha³kxa¹ a³la³kxi²nha²ki̱³tã³la². \p \v 6 Jã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi²nẽ³jau³xa²sa¹. Yãn³tai²na² txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa² yo³ha² ko̱³nxe³te²lo³tẽ³sxã³ yxau³ki̱³sĩ¹nai³tã² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² sa²hau³ko³tẽ³ju³ta³nũ³a² ĩ³yĩ¹li²nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²xai³ti̱³kxai³lu², ha³lo²a² hau³kon³na³na¹, nxe³je³nax3ki³kxai³lu², Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³lxi³thin¹ki̱³sxa³tũ³ka³txi³ki̱³na¹xai²na² sa²hau³ko³tẽ³te³lhxã³ nxe³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ya³lu²nẽ³ju³ta³la³ ten³ti³hex1ki̱³te²sxa³jai¹ti²tu³wa². Ki̱³sa²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² wain³khaix1jah¹lo²su² kxa³ha³ta̱³nxãn²txi³: \p — Ya³lu²te³lhxã³ nx2na³na¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³: \p — Ya³lu²kai¹na¹tũ¹xã¹. Jah¹la² ka³te̱n³txi³ yxau²xai³txai²lã¹. Nxe³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Hai³txi³ ã³yat1sxã³ ya³lu²so¹ki̱³te²sxa³jai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² wi¹lhin¹khaix1jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³: \p — Ya³lu²te³lhxã³ nx2na³na¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ã³yat1so¹sxã³ ya³lu²kain¹ki̱³ju³ta³nũ³a² yũ³nũ³nhĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ka³na³ka³na³te² he³la³ko³ ya³lu²kain¹ju³ta² yũ³ta̱³nxa² nxe³hĩ̱³te²la¹ku² ki̱³nha²wa². \v 8 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ĩ³lxi³thin¹ti³hex1ki̱³sxa³hĩ¹na², Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi²nẽ³ju³ta² kãin² wxa²ye³ka¹tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 9 Ko̱³nxe³te²lo³tẽ³sxã³ yxau²xai³ki̱³sĩ¹nai³tã² Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³lha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wain³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³lha²kxai³, a²ya³la³tu̱³ ã³sen³sai¹khai¹nxe³sxã³, yxan¹nãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxa²yo³su² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³lhxã³ ĩ³khãuh³lxa³ti³nẽ³ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³la², Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³lha²kxai³la². \v 10 Kxãn³su², Sũ̱³na² ĩ³ko̱x1ko̱¹son²ki²to³ki̱³sxai²tai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³lha²kxai³, Sũ̱³na² wi¹lĩ³we¹yhu¹ti³hi¹te³lhxã³ wi¹lã³ya̱³lxi³xi²ti³hi¹tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nẽ³lha²kxai³, hĩ¹na² Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² nxũ²kwa̱i³yxau³nẽ³na³la². Nxe³nẽ³lha²kxai³, ã²la² ã³sen³sai¹sxã³ hxi²kãin²txi³ sa²hau³ko³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³kxa²yo³su² yan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxau³ya³sain¹ni² A²ki³lha³lxa² Je³su²jah³la² yxau³ya³sain¹ni² nxe³sa²tẽ³ya³sain¹tu¹wa². \v 11 Jã¹nxe³nũn³jau³hũ̱³nxe², Sũ̱³na² ĩ³ka³li³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³sa³ku¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ka³lih³ti³hit1sa³nhã¹. Sa²jut3su², hĩ¹nai²na² Sũ̱³na² ã³ya̱³lxi²xi²yhu¹sxã³ yxau³sxã³, ka³li³sa³nhã¹. Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² Je³su²jah³la² ã³ya̱³lxi²xi²ti³hi¹tẽ³lha²kxai³la¹. Nxe³ki̱³jau³su², ka³li³hi² yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². \s1 A³tãu²ah³lu¹tai²na² Je³su²jah³lai²na² ĩ³yau¹ũ³nẽ³jau³su² \p \v 12 Txa²wã¹si³kxã³ka³nãu³u¹tai²na², a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² a²ĩ³lxa² A³tãu²ah³la² txa²nũ² ko̱³nxe³ti³ kãi³ãn³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹jau³su², ya³lu²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³hi¹tẽ³lha²kxai³, ya³lu²nẽ³ju³ta³nũ³a² yũ³ti³hi¹tẽ³lha²kxai³, nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe³te²ki̱³na¹xu¹tai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Ki̱³sa²kxai³, a²nũ²a²nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ya²lu²nẽ³ju³ta² yũ²hxan³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 13 Txa²wã¹sũ̱³na² a²tĩh³na² wain³ti³tĩh³na², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² ne³kat1so¹ki²sxã³ ĩ³kwa³na³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²ta³lun²nẽ³te²ka³ka¹: \p — Nxe³jah³lxi³xi¹. Sũ̱³na² wãn³txai²na² sa²yxo²ã³ah³lxi¹nha³tai¹. Nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, yãn³tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³lxa³ta³lhxĩ¹nũ¹tai²na², a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xu¹tai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³to³ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ki̱³ta¹, hai³txi³ Sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³tẽ³lhxã³ wxe³nẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \p — Yãn³tai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³kwa³na³ain¹nxa³hẽ³na¹. Na¹ha²kxai³, ko̱³nxe³te²lo³tain¹nxa³lho³na¹. Sũ̱³na² ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 14 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, a²wi¹lhĩ¹na² A³tãu²ah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² yxo²wãn³txa² sa²yxo²ã³nũ²la² ko̱³nxe³ti³ kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³hĩ¹nũ¹tai²nãn¹ju³tu̱³, A³tãu²ah³la² a²sa³wi³ha³lxa² wĩn¹txi³sxã³ wet1sxã³ sa³wi³ha³lxi³lo³txi³ ai³ka³tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² sa³wi³ha³lxi³lo³tain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² yxo²ha³kxa¹ ya²lun¹tain¹ju³ta² yũ²hxan³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na², A³tãu²ah³la² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxu¹jã¹nxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Ain¹ta¹, ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, ya²lun¹ta² hxan³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p Jã¹nxe³sxã³ A³tãu²ah³lu¹tai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tan¹te²kxa²ya̱n³tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³to³ta¹ Je³su² Kris²tu³jah¹lu¹tai²na² ya³lu²kxi²nẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ a²nũ²a² ĩ²li³hxa³te²a² ka³te̱n³ti³hi¹tẽ³ju³ta³nũ³a² yũ³nẽ³na³la². \v 15 Yxãn¹ta¹, ha³na³ka³lxin³khai¹nxe³yhu¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yhu¹ju³ta²sa¹: A³tãu²ah³la² ko̱³nxe³ti³ kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ai¹nha²kxai³ a²nũ²a² ya²lun¹tain¹ju³ta² yũ²hxan³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ha³na³ka³lxin³khai¹nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² kãin² thã̱i³ti³la² a³lxi²nẽ³lhxã³, A³tãu²ah³la² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ãn³sen³sai¹khai¹nxe³sxã³ a³lxi²nẽ³na³la². Nẽ³lha²kxai³, a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³lha²kxai³, ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² wi¹lĩ²nẽ³ju³ta² yũ³nẽ³na³la². \v 16 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² A³tãu²ah³la² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²xai³ti³kxai³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa² te²ki̱³na¹xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³te²lo³tẽ³xi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nẽ³lha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ kãi³yxau²xai³ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ki̱³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Txa²wã¹sũ̱³na² thã̱i³ti³la² a³lxi²nẽ³lha²kxai³ wain³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ kãi³ki̱³kxa² yã¹nxe³ki̱³ju³ta³lo³tẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ta¹, ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³te²sxa³kxa² yã¹nxe² wi¹lhi¹nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹nhẽ³ju³tai²la¹wa². \v 17 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta²kxai³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ya³lu²ju³ta³lot3sxã³, yxau²xai³lha²tẽ³ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, wi¹lhin¹ ãn³sen³sai¹khai¹nxe³sxã³ ka³na³ka³na³jah¹la² Je³su²jah³la² sa²hau³ko³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ kãin² thãi³ti³la² wi¹lhin¹ye²nẽ³lha²kxai³, wain³te²lo³tẽ³ju³ta² ũ³hũ¹nẽ³ti³ten³na³la². Nxe³kxai²nãn²tu̱³: \p — Ten³sa³nhã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la², Je³su²jah³la² hxi²kan¹txi³lo³tẽ³lha²kxai³la². \p \v 18 A²wi¹lhĩ¹nu¹tai²na² A³tãu²ah³lu¹tai²na² ko̱³nxe³ju³ta² ka³na³ka³na³ju³ta² kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tu¹tai²na², sa²nẽ³hẽ¹tẽ³lhxã³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ te²ki̱³na¹xai²na² ko̱³nxe³te²lo³sxã³ wxe²xai³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ Je³su²jah³la², ha³lo²a² wain³ju³ta² ka³na³ka³na³ju³ta² kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe³te²ki̱³na¹xai²na² ã³wa²su¹ti², ka³te̱n³ti³hi¹ti² nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 19 Jã¹nxe³sxã³, a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² A³tãu²ah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²a², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³hi¹tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², a²nũ²a² ã̱³xa² ka³na³ka³na³jah¹la² Je³su²jah³la², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txa² sa²yxo²we¹ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³, ka³lxa¹ki̱³tũ̱³ka̱³txi³ te²ki̱³na¹xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 20 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³sxã³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³lhi¹jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la², txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ĩ³tih³nxe³nẽ³te³lha³ka². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² e̱n²ki̱³lha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kãi²no̱n³ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ki̱³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ã³sen³sai¹khai¹nxe³nẽ³lhxã³ thãi³ti³la² a³lxi² kãi²no̱n³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 21 Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ ya³lu²ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² thã̱i³ti³la² a³lxi²nẽ³lhxã³, wain³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²su², Je³su² Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ka³te̱n³su² wxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \c 6 \s1 Ka³te̱n³su² tah²lxi³ yxau²xai³ki̱³ju³ta² \p \v 1 — Ko̱³nxe³ti³ kãi³kãi²no̱n³ki̱³kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi²kãi²non³khai¹nxe³sxã³ ã³ne³sen³sai¹khai¹nxẽ³lhxã³ a³lxi²nẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³: \p — Ĩh¹nxet3sxã³ kãi³ki̱³te³ji¹? Ko̱³nxe³ti³ kãi³sa²tẽ³ki̱³te³ji¹? Sũ̱³na² thãi³ti³la² a³lxi²kãi²non³nẽ³txai²li¹. Jau¹xai²na² wain³ji¹? Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Wain³ti³he¹nx2nxa³wi¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³sa²tẽ³ki̱³ju³ta² wain³ti³he¹nx2nxa³wi¹. Nxe³nx2ti³hĩ̱³na¹wa². \v 2 Wain³ti³he¹nxa³ju³ta²sa¹. Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³na¹ki̱³tai¹ti²tu³wa². Ki̱³sa²kxai³, a²nũ²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³, a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ ã³na¹sxã³ na¹xã¹. Te²sxa³jai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe²: \p — Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³na¹a¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ã³na¹sxã³ na¹xã¹. Nxe³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ya³lu²te²a² a̱in³nha²nxa³te²hũ̱³nxe², nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Ĩ³we²nxe²te²hũ̱³sxã³ ãh¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³yai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, wain³ti³he¹nx2nxa³wa². \v 3 Je³su²jah³la² ã³nũ²nxe²sxã³ yxau³hĩ̱³ki̱³tã³la². \p — Ã³nũ²nxi²sxã³ yxau³ki̱³txai²lã¹. Je³su²jah³la² ya³lu²ta¹hxai²hẽ¹na¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai³tã² ã³na¹sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³na¹. Nxe³jut3su² ha²kxai³ ã³nũ²nxi²sxã³ ya³lu²yai¹na¹jut3sũ̱³nxe² yai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², ĩ³yau³xa² ũ³hũ¹ki²sa²sai¹yhu¹ki̱³te²ju²hẽ³la². \v 4 Je³su²jah³la² ya³lu²sxã³ sa²nĩ̱³kain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe²: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai³tã² ã³na¹sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³na¹. Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ ya³lu²yain¹sxã³ sa²nĩ̱³ki²yai¹na¹jut3sũ̱³nxe² yai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², ũ³hũ̱¹ki²sa²sai¹yhu¹ki̱³te²ju²hẽ³la². Ki̱³sa²kxai³, Txa²wã¹wĩ³na² wxi²kin³ti³ton³khai¹nxe² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, ka³te̱n³su² tah²lxi³ yxau²sa²tẽ³ain¹na³la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ã³nũ²kxain¹sxã³ ka³te̱n³su² tah²lxi³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Jã¹nxe³te³lhxã³ yhu¹ki̱³te²ju²hẽ³la². \p \v 5 Je³su²jah³la² ya³lu²ju³tau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ã³nũ²kain¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai³tã² ã³na¹sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ka³na³ka³na³te²hũ̱³nxe² ya³lu²yain¹ki̱³jut3sũ̱³nxe² yxau²xai³yai¹nhĩ̱³ki̱³tã³la². Hã²wxãn³txa³, Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ ka³te̱n³su² yxau²xai³jut3sũ̱³nxe², txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² tah²lxi³ wet1tẽ³sxã³ wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxe³nũ³a² kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ka³na³ka³nat3sxã³ yxau²xai³yain¹te²hũ̱³nxe² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²jut3sũ̱³nxe² yxau²xai³yai¹nhĩ̱³ki̱³tã³la². \v 6 Kxãn³su² ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³tai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹la³ki²sxã³ ĩ³ya²lu¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³au³hxai²tẽx1tã², Txa²wã¹kxã³nxãn¹te²ki̱³na¹xai³tã² ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³te²ki̱³na¹xai³tã² ya³lu²kxi²te²hũ̱³sxã³ Je³su²jah³la² ya³lu²kxa² yã¹nxe³te²hũ̱³nxe² ya³lu²ki̱³te²hũ̱³ki̱³ta¹hxai²hẽ¹la². Ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lo³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tẽ³te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 A²nũ²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³he¹nxe³hĩ̱³nx2nxa³wa². Hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, a²ko̱³nxe³ju³ta² yxo²ha³kxa¹ ã³wa²su¹tãu³la³ yxau²xai³lhĩ̱³nx2na³la². \v 8 Jã¹nxe³jau³su²: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³tai³tã² Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ ya³lu²yai¹na¹jut3sũ̱³nxe² yai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, te²yã¹nxe³sxã³, Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³, ka³te̱n³su² tah²lxi³ yxau²xai³lain¹kxa² yã¹nxe² yai¹nhĩ̱³ki̱³tã³la². Jau¹xai²na² a³la³kxi²nha²ki̱³jau³sin²ta²wa². \v 9 Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, wa̱³li² ya²lu¹xi²ju³ta³la³ yũ³ti³he¹nx2nxa³wa². Hai³txi³ a²wẽ̱n³ta³te²la³ ya³lu²ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³ti³he¹nx2nxa³lho³la². \v 10 Je³su²jah³la² ya³lu²ka³tu̱³, txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ ya³lu²ta¹hxai²hẽ¹la². Ye³ka³na³ka³nat3sxã³ so¹lxi³ ya³lu²ha²kxai³, ã³wa²su¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ã³nũ²nxi²khai¹nxe³sxã³ ka³te̱n³ta³ yxau²sa²tẽ³ain¹na³la². \v 11 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe²: \p — Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lo³ki̱³tãu³a¹ ã³na¹sxã³ ã³wa²su¹nha²sxã³ a²nũ²a² ya³lu²te²a² ã³wa²su¹tain¹jut3sũ̱³nxe² wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³la¹tũ¹xã¹. Na¹ka³tu̱³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² ã³nũ²nxi²sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sa²yxo²we¹te³lhxã³ yxau²xai³la¹tũ¹xã¹. Nxe³jah³lxi³hẽ¹la². \p \v 12 Wxa²nũ² ĩ³nxai²na², ko̱³nxe³ti³lxun¹nxa²lxi³jau³su² kãi³nx2ti³nxa²lxi³na³la². Ju¹ta², ĩ³we¹jah³lxi³txa³hẽ¹la². Jã¹nxe³jau³su², wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ko̱³nxe³ti³ yxo²kwa̱in³yah³lxin¹jau³su², a²yu³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 13 Yxãn¹ta¹, wxa²nũ²ai²na² yxo²ha³kxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ũ³hũ¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Wi¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³ti³hi¹txa²lxi³txai²la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²nũ²ai²na² ka³na³ka³na³ju³ta² ha³ta̱³nxãn²txi³, wã³kon³sxã³ ko̱³nxe³ti³yu³txa³lo³tãu³a¹ ũ³hũ¹nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹la². Wxãi²na² a²ha² kxã³nxa² ya³lu²te²hũ̱³sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ka³te̱n³ti³hi¹txa²lxi³na²hẽ³la². Nxe³nx2ti³ha²kxai³, wxa²nũ²ai²na² yxo²ha³kxa¹ ũ³hũ¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Wi¹kãi³si¹yhah³lxi³txai²la¹. \v 14 Wxa²yu³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² thã̱i³ti³la² a³lxi²nẽ³jau³su² yxau²xai³yah³lxi³te²sin¹yu²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³, sa²hau³ko³txa²lxi³ju³ta² yũ³nx2ti³hĩ̱³nx2na³la². Nxe³nx2ti³kxe³su²: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Yah³lxin¹jau³su² a²yu³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Yah³lxin¹jut3su², kxã³nxu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nx2ti³jau³xu¹tai²na² so¹lxi³ yxau²xai³yah³lxin¹ke³la³te²kxai³, ko̱³nxe³ti³hin¹sxã³ yah³lxin¹ju³ta³lo³jah³lxin¹tãu³a¹ hxi²kan¹txi³ a³li³yah³lxi³hĩ̱³nx2nxã̱³lxa². Yxãn¹ta¹, hai³txi³ jau³la³ yxau²xai³yah³lxi³te²sxan³yu²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³, sa²hau³ko³txa²lxi³ju³ta² yũ³khai¹nx2ti³na³la². \s1 Sũ̱³na² hxi²ka²nãu³lon³sxã³ yxau²xai³ki̱³jau³su² \p \v 15 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Moi³se²ah³lu¹tai²na² yxo²xũn³txi³ ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² yaun²nxa³xã¹. Hãi¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² thã̱i³ti³la² a³lxi²sa²na³na¹. Nxe³jau³su² yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², wain³ti³he¹nx2nxa³wa². \v 16 Wai³nxa³ju³ta²sa¹: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Nxe² yxau²xai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta³lot3sxã³ kan²txi³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹la². Hai³txi³ a³li³sxã³ ã³wa²su¹nhyah¹lxin¹ju³ta³la³ yũ³nx2ti³hĩ̱³nx2nxa³wa². Hãi¹nxe³sxã³, ya²lu¹nxa²lxi³hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³nx2ti³ha³ta²wa². Yxãn¹ta¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹nha¹tũ¹xã¹. Sa²yxo²we¹ta¹txai²lã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² hxi²ka²nãu³a¹ a³li³yah³lxan³kxe³su² kan²txi³ yxau², wain³te²lo³txa²lxi², nxe³nx2ti³hĩ̱³nx2na³la². \v 17 Yxãn¹ta¹, ti³he¹nx2nxa³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² ka³li³si¹nhẽ³na³la². Nxe³si¹nhẽ³jau³xa²sa¹: wxa²yu³ta², kxãn³su² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta³lot3sxã³, yxau²xai³yah³lxi³ta¹hxai¹nhẽ¹la². Yah³lxin¹ta¹: \p — A²hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² a²ya³la³tu̱³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³sĩ¹na¹jau³xa² ain³kxi²so¹sxã³, a̱u³txi³ wxa²ẽ¹nãu³a¹ whãi²na¹ sa²kxai³lu² ten³khai¹nxe³sa²tu̱n³nhã¹. Nxe³sxã³ sa²yxo²we¹jah³lxi³ta¹hxain¹ti³ai¹ti²tu³wa². \v 18 Yah³lxin¹te²ka³ka¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³kxai³lu¹, wxa²wa²su¹txa²lxi³ta¹ti³ai¹ti²tu³wa². Yah³lxin¹ka³tu̱³, Sũ̱³na² hxi²ka²nãu³lon³nũ²la² yxau²xai³yah³lxi³ta¹hxain¹ti³ai¹ti²tu³wa². Wain³txi³ kãi³yah³lxin¹txai²la². \v 19 Yxãn¹ta¹, txai²na¹xai²na² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² yuh³xai²nãn¹te² wãn³txa² so¹lxi³, wain³txi³ e³kxi¹nx2ta¹wa². Wxãi²na² yuh³xai²nãn¹te² ĩ³nxa² wi¹lain³ki²sa²si¹nx2ta¹jau³su² na¹wa². Na¹jau³xa²sa¹, kxã³nxai³tã² ko̱³nxe³yah³lxin¹ju³ta² so¹lxi³, wai³nxa³ju³ta² so¹lxi³, kãi³te³lhxã³ wxa²nũ²a² whãi²na¹ ũ³hũ¹nha²nhyah¹lxi³ta¹hxai¹nhẽ¹la². Ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² so¹lxi³ a²wa³ka³li³lot3sxã³, yxau²xai³yah³lxi³ta¹hxai¹nhẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²hĩ¹nai²na² hãi¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³: \p — Wain³txi³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Nxe³yah³lxin¹jau³su², a²wa³ka³li³lot3sxã³ wxa²nũ²a² whãi²na¹ ũ³hũ¹nha²nha¹jah³lxi³hẽ¹la²: \p — Je³su²jah³la² nũ̱³ka̱³txi³khai³su² na¹txai²lã¹. Nxe³jah³lxi³hẽ¹la². \p \v 20 Jã¹nxa¹jau³su², kxã³nxai³tã² hãi¹nxe³sxã³: \p — Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta³lot3sxã³ yxau³na¹xã¹. Yah³lxi³ta¹hxai¹nhẽ¹la². Yah³lxin¹tãu³ai³tã², hai³txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² a²yu³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxi³ta¹hxai²nxa³nhẽ³la². \v 21 Yxãn¹ta¹: \p — Ĩ³wi¹lxon³ki²nhyah¹lxin¹ju³ta³la³ yũ³ah³lxin¹ta¹te²sin²tai¹. Ya³nx2ta¹wa². Yxãn¹ta¹, yũ³ti³he¹xah³lxi³ta¹hxai²nxã³nhẽ³la². Hãi¹sxã³, ãu²li²to̱³nha²ki̱³ju³ta² so¹lxi³, ya³lu²ti³hi¹tẽ³ju³ta² so¹lxi³ kãi³yah³lxi³ta¹hxai¹nhẽ¹li¹. Ya³nx2ta¹wa². \v 22 Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³su² sa²wa²su¹txa²lxi³ka³tu̱³, ko̱³nxe³ti³hit1sxã³ kãi³yah³lxin¹tãu³a¹ sa²wa²su¹txa²lxi³ta¹ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³nx2ti³ha²kxai³, Sũ̱³na² hxi²ka²nãu³lon³sxã³ yxau²xai³lyah³lxi³to³hi¹lxa²: \p — Txa²nũ²ai²na² whãi²na¹ Sũ̱³na² ũ³hũ¹nha²nha¹xã¹. Wi¹kãi³a¹txai²lã¹. Nxe² yxau²xai³yah³lxi³to³ta¹hin¹ti³ai¹ti²tu³wa². Yah³nha²kxai³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lha²tẽ³yah³lxi³to³hi¹lxa². \v 23 Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³ta² a²yo³su² ya³lu²nẽ³tu¹wa². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² a²yen³kxa² wã²nxũ̱h¹ ũ³hũ¹nhẽ³kxe³su² te²a², a³lxi²nẽ³jau³xa² so¹lxi³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³hũ¹nhẽ³na³la². Nxe³tãu³a¹, Je³su² Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau²sa²tẽ³xai³ki̱³tu¹wa². \c 7 \s1 Txu¹ha² in³txa² tẽ³kxi²nyhu¹jut3sũ̱³jau³su² \p \v 1 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³nũ³ai²na² wi¹lã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wa², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² wi¹ a³la³kxah¹lxi¹nha²kxai³la². Na¹jau³xa²sa¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²su² kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱³na² yxau²na³na¹. Nxe³tãu³a¹ so¹lxi³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² a²wãn³txa² ĩ³kwa³na³nẽ³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, a²nxe³jah¹lai²na² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txi³lot3sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³nx2nxa³wa² \v 2 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², txu¹ha² in³txa² tẽ³kxe³ta¹ka³lxu³su² kxai²nãn²tu̱³, a²wẽ³sãi¹yah³lo²lot3sxã³ yxau³ta¹ka³lxu³su² te²jai¹ti²tu³wa². Ju¹ta², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹: \p — Txa²wẽ³sãi¹ah³la² ya³lu²kxi²sa²na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wẽ³sãi¹yah³lai²na² ya³lu²ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ã³wa²sut1sĩ̱³nx2na³la². \v 3 Nxe³ha²kxai³, ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wẽ³sãi¹yah³la² ã¹ha² ka³te̱n³su² yxau³ye²hĩ¹nãn²tu̱³, ã³nhai¹tã³yhu¹sxã³ in³txi³ã̱³xa², wa²ko̱³li²yhu¹kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ta¹ka³lxu³su² hĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, a²wẽ³sãi¹yah³lai²na² ya³lu²kxi²kxai²nãn²tu̱³, a²wẽ³sãi¹ah³lai²na² yu³ta³lot3sxã³ yxau³ta¹ka³lxu³su² hĩ̱³nx2nxa³wa². ówa²sut1sĩ̱³nx2na³la². Nxe³kxai²nãn²tu̱³, in³txa² ã̱³su² te²a² wa²ko̱³li²yhu¹kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nx2nxa³wa². \v 4 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³, Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³lha²kxai³, wxãi²na² sa²kxai³lu² txa²wã³tã̱³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ ya³lu²te²nũ³nhũ̱³sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Nxe³ha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² ã³wa²su¹te²hũ̱³sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Yah³lxi¹nha²kxai³, a²hĩ¹nai²na² Je³su²jah³la² hxi²ka²nãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹kah³lo²su² te²hxi²ka³nãu³a¹ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa², Sũ̱³na² sa²yxo²wet1sxã³ wi¹kãi³yah³lxin¹txai²la². \v 5 A²ha¹ kxã³nxa², txa²wã¹sĩ̱³na² ko̱³nxe³ti³ e³ki²nha²sxã³ yxau²xai³ki̱³sxai²tai¹ti²tu³wa². Nxe³ki̱³ju³ta²sa¹, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³xu¹tai²na² wi¹jau³xai²la¹wa². Ha³lo²a² ko̱³nxe³ju³ta² kãi³ye²ki̱³kxa²ya̱n³ti³su² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³xai²la¹wa². Yxãn¹ta¹, nxe³nẽ³jau³xai²na² txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ne³kat1so¹kin¹ta¹, sa²yxo²we¹ki̱³sxa³kxe³su², a²ko̱³nxe³jau³xa² so¹lxi³ ã³ya³la³kxi²so¹sxã³ ĩ³yxo²kwa̱in³sxã³: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², hãi¹nxe³sxã³ ya³lu²ki̱³te³lhxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³sxai²tai¹ti²tu³wa². \v 6 A²ha² kxã³nxa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³ju³ta³lo³nxe³nẽ³tãu³a¹ yxau²xai³ki̱³sxai²tai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, a²hĩ¹nai²na² nxe³tãu³a¹ ã³wa²sut1sxã³ ain³ki̱³tã³la². Ya³lu²te²nũ³nhũ̱³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³tai³tã² ã³wa²sut1sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹ta¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, tah²lxi³ Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² sa²hxi²ka¹tẽ³lha²kxai³, sa²yxo²wet1sĩ̱³ki̱³tã³la². \s1 Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³su² \p \v 7 Yxãn¹ta¹, Moi³se²ah³lu¹tai²na² hai³txi³ ko̱³nxe³jau³la³ ĩ³kwa³na³ti³hex1nẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Wi¹jau³xa² so¹lxi³ ĩ³kwa³na³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a³la³kxi²si¹nhẽ³jau³nũ³ai²la¹wa². Jã¹nxe³sxã³ku¹, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² yxo²kwa̱in³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã², txai²na¹xai²na² ain³kxi²so¹na¹ka³tu̱³, ĩ³ye³kxi²nha¹te³nah¹lxi¹: \p — Nx2na³na¹. A²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² yxo²kwa̱i³na¹ju³ta² ko̱³nxe³khai¹nx2na³na¹. Jã¹nxe³hxai²na¹hẽ³na¹. Nxe³ha²kxai³, a²hĩ¹nai²na² txa²ko̱³nxa¹ju³ta² ĩ²nha¹nha¹. Yxãn¹ta¹, wãn³txai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxe³nẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³, txa²ko̱³nxa¹ju³ta² ĩ²nha²hĩ̱³nã²nxa³xã¹. Na¹hẽ¹la². \v 8 Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa²: \p — A²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² yxo²kwa̱in³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³jau³xai²na², wi¹jau³xai²la¹wa². Yxãn¹ta¹, txa²ko̱³nxa¹ju³ta² sa²kxai³lu² a̱u³txi³ yũ³sa³ha²kxai³, wi¹jau³xai²na² ĩ³kãi²not3sxã³ ĩ³khot3sxã³ ĩ³ki³ha¹ki²nha¹ha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² ka³lxa¹te²a² yen³kxa² kãin² yxo²kwa̱in³ti³hit1sa²hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txai²na² yũ³nẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ txa²ko̱³nxa¹ju³ta³la³, wãn³txa² yũ³nẽ³lxa³jau³la³ ĩ³kãi²not3sxã³ ĩ³khot3sxã³ ĩ³ki³ha¹ki²sa²hĩ̱³nx2nxa³wa². Sa³ha²kxai³, hxi²kan¹txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² yxo²kwa̱in³ti³hit1sa²hĩ̱³nx2nxa³wa². Ko̱³nxe³ti³ kãi³ye²kxe³su² ko̱³nha²hĩ̱²ki̱³sxa³wa². \v 9 Txai²na¹xai²na² a²wi¹lhĩ¹na² txa²nũ² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² ko̱³nhãn²nxa³kxe³su², ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta² ko̱³nha²hxain²nxa³hẽ¹la². Na¹ta¹, hã²wxãn³txa³: \p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² a³la³kxi²na¹xã¹. Na¹te³na¹, txa²ko̱³nxa¹ju³ta² sa²kxai³lu² a̱u³txi³ yũ³sa²ju³ta² sa²kxai³lu² kãin² ĩ³ki³ha¹ki²sa²sxã³, wãn³txa² wi¹jau³xai²na² sa²yxo²ã³ti³hit1sa²hxai²hẽ¹la². Sa²jau³su², hxi²ye¹ta³lxi³sa²hxai²hẽ¹la²: \p — Ya³lu²te²hũ̱³sxã³ yxau³na¹nha¹. Sũ̱³na² yen³nãu³a¹ yxau²xai³la¹ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³na¹. Na¹jau³su², hxi²ye¹ta³lxi³sa²hxai²hẽ¹la². \v 10 Na¹ha²kxai³: \p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² wi¹jau³xai²la¹xã¹. Sa²yxo²we¹ta¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱n³su² ti³hit1sa³tũ¹xã¹. Sũ̱³na² yen³nãu³a¹ yxau²xai³la¹ju³ta³nũ³a² yũ³ti³hit1sa³tũ¹xã¹. To³ha¹hẽ¹la². Na¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hãi¹nxe³sxã³ sa²yxo²ã³a¹kxe³su², hxi²ye¹ta³lxi³sa²to³hxai²hẽ¹la². \v 11 Nxe³ha²kxai³, txa²ko̱³nxa¹ju³ta² a̱u³txi³ yũ³sa²sxã³ ĩ³ki³ha¹ki²sa²sxã³, wãn³txa² wi¹jau³xa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² ĩ³khot3sa³ha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³hit1sa²hxai²hẽ¹la². Sa³ha²kxai³, ya³lu²te³lhxã³ ti³hit1sa²hxai²hẽ¹la², ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ha²kxai³la². \p \v 12 Nxe³ha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² Sũ̱³na² wãn³txi³su² ha²kxai³, wain³jau³su² ha²kxai³, wi¹lhin¹jau³su² ha²kxai³, te²jai¹ti²tu³wa². \v 13 Nxe³ha²kxai³, ya³lu²te³lhxã³ ti³hit1sa²ju³ta²sa¹, hai³txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ya³lu²te³lhxã³ ti³hit1sa²jau³sxa³wa². Yxãn¹ta¹, txa²ko̱³nxa¹ju³ta² a̱u³txi³ yũ³sa²sxã³ ĩ³ki³ha¹ki²sa²sxã³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³khot3sxã³ ĩ³ki³ha¹ki²sa²sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³hit1sa³ha²kxai³, ya³lu²te³lhxã³ ti³hit1sa³na²hẽ³la². Sa³ha²kxai³: \p — Kãin² ko̱³nxe³khaix1te²ju²hẽ³na¹, txa²ko̱³nxa¹ju³ta²sa¹. Nxe³jau³su², ĩ³tih³nxe³nẽ³lhxã³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xai²na² ũ³hũ¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² ĩ³wã̱³wã̱³txi²nẽ³jau³su² \p \v 14 Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na², Sũ̱³na² wãn³txi³khai³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, txai²lẽ¹ yuh³xai²nãn¹jah¹lo²khai³su² na¹ha²kxai³, txa²ko̱³nxa¹ju³ta³lot3sa²kah³lo²su² na¹ha²kxai³, nxe³jah¹lo²sa¹wa². \v 15 Na¹te³na¹xai²na², txa²yxau²xai³la¹ju³ta² wi¹ko̱³nha²ti³he¹nxẽn²nx3nha²wa². Nxe³na¹te³nah¹lxi¹, ha³lo²a² wi¹ju³ta² te³na¹ju³ta² kãi³nxa³ha²kxai³, ha³lo²a² ko̱³nxe³ju³ta² yxo²kwĩn¹kxi²na¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³a¹ha²kxai³, nxe³jah¹lo²sa¹wa². \v 16 Na¹ha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹kxan²ti³: \p — Ha³lo²a² ten³nxa³ju³ta² kãi³a¹xã¹. Nxe³hĩ̱³na¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² wain³jau³xai²la¹xã¹. Yxãn¹ta¹ hxi²ka¹nhã²nx3nhã¹. Nxe³hĩ̱³na¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² wain³ye²hĩ̱³na¹wa². \v 17 Na¹kxe³su², ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹wa². Na¹kxan²ti³, hai³txi³ wã²nxũ̱h¹ txai²khai³lxa³, Txa²wã¹sũ̱³na² wet1sa²kxe³na¹khai³lxa³ ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nã²nxa³wa². Ta¹, txa²ko̱³nxa¹ju³ta², a̱u³txi³ txa²ẽ¹nãu³a¹ yũ³sa²sxã³, ko̱³nxe³ti³hit1sa²sxã³ nxe³sa²jau³su² kãi³hĩ̱³na¹wa². \v 18 Txai²lẽ¹ wi¹kãi³ti³hit1sa²ju³ta³la³ yũ³sa²nxa³wa². Txa²sĩ̱³nai²na² ko̱³nxe³ti³hit1sa²te²sain¹na³la². Na¹ha²kxai³: \p — Wi¹kãi³a¹tũ¹xã¹. Na¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hxi²kan¹txi³ wi¹kãi³hĩ̱³nã²nxa³wa². \v 19 Na¹ha²kxai³, txai²na¹xai²na² a²wi¹ju³ta² ten³khaix1na¹ju³ta² kãi³nxa³ha²kxai³, ta¹, a²ko̱³nxe³ju³ta² ten³ti³he¹nxẽ²nxa³ju³ta² kãi³a¹ha²kxai³, nxe³jah¹lo²sa¹wa². \v 20 Nxe³ha²kxai³, ten³ti³he¹nxẽ²nxa³ju³ta² so¹lxi³ kãi³a¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ txai²khai³lxa³ Sũ̱³na² tah²lxi³ wet1sa²kxe³na¹khai³lxa³ kãi³hĩ̱³nã²nxa³wa². Ta¹, txa²ko̱³nxa¹ju³ta² a̱u³txi³ txa²ẽ¹nãu³a¹ yũ³sa²sxã³ ko̱³nxe³ti³hit1sa²sxã³ sa²jau³su², kãi³hĩ̱³na¹wa². \p \v 21 Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ ha³lo²lot3sa²ju³ta²sa¹: \p — Txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ wi¹ju³ta² kãi³ti³ten³sa³nha¹. Nxe³jah¹lo²sa¹wa². Na¹kxan²ti³, a²ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ yũ³sa²hĩ̱³nx2na³la². \v 22-23 Txai²khai³nxa¹xai²na³, Txa²wã¹sũ̱³na² wet1sa²kxe³na¹xai²na² a̱u³txi³ ĩ³ye³kxi²nha¹te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³na² wãn³txa² ka³lih³khai¹nxe³sa³nhã¹. Na¹jau³su², na¹ta¹, txa²ko̱³nxe³ti³ e³a¹jau³xa² a̱u³txi³ yũ³sa²sxã³ nũ̱³kxũn³txi³ ko̱³nxe³ti³hit1sa²sxã³, txai²khai³nxa¹xai²na² Sũ̱³na² tah²lxi³ wet1sa²kxe³na¹xai²na² nũ̱³kxũn³txi³ sa²ne³khau²ki²sa³ha²kxai³, nxe³sa²jau³su², ko̱³nxe³na¹ju³ta³lot3sxã³ yxau³hĩ̱³na¹wa². \v 24 Na¹ha²kxai³: \p — Khãuh³lxa³ti³khaix1san¹nhi². Hãi¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²si¹nxa²ha¹i². Txa²nũ²ai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²si¹nxa²ha¹i². Ya³lu²ti³hit1san¹nhi². Yã¹jah¹lo²ta̱³ wxa²wa²sut1sa²te³lin¹ji². Na¹nha²wa². \v 25 Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ kãin² ka³lih³khaix1sa³nha²wa². A²nxe³jah¹la² wxa²wa²sut1sa²te³lhxã³ e³kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³ Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² Je³su² Kris²tu³jah¹la² Hi²sen³su² sa²wa²sut1sa²ju³ta² yũ²na³la². Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², txai²khai³nxa¹xai²na², Sũ̱³na² tah²lxi³ wet1sa²kxe³na¹xai²na² Sũ̱³na² wãn³txi³lot3sxã³ yxau³na¹ha²kxai³, ha³na³ka³lxi³ txa²sĩ̱³nai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta³nũ³lo̱t3sxã³ yxau³na¹ha²kxai³, nxe³jah¹lo²sa¹wa². \c 8 \s1 Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² yxau³ya³nhẽ³jau³su² \p \v 1 — Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau²xai³jah¹lo²sa¹xã¹. Nxe³na¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ o³nxa³te²lot3sa²ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². A²nxe³sxã³ txa²wã¹sĩ̱³na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³ye³kxi²nha¹jau³xa² sa²wet1so¹nxa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lai²na² wãn³txa² sa²wet1so¹na¹ha²kxai³ nxe³te²sa¹wa². \v 2 Nxe³ju³ta² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ka³te̱n³su² ti³hi¹tẽ³jah¹lo²su² na³la². \p — Je³su² Kris²tu³jah¹la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau²xai³la¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na². Yãu³ka³jxah¹la² hxi²kan¹ti³hi¹tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ya³lu²ki̱³tu¹wa². Yxãn¹ta¹, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² hxi²kan¹txi³ wxa²wa²su¹tẽ³na³la². Nxe³nẽ³lha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹ti² ya³lu²nẽ³ju³ta² ã³wa²su¹ti² nẽ³lha²kxai³ ka³te̱n³su² ti³hi¹tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 3 Kxã³nxãn¹jau³xu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² wain³jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² hxi²kan¹txi³ jau³xu¹jã¹nxe³sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³sxa³wa², txa²wã¹sĩ̱³na² hxi²kan¹nẽ³lxa³ha²kxai³la². Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ hxi²kan¹na³la². Nxe³sxã³ A²ta²ha² a²ĩ³lxa² Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² wxã³sxã³ txa²wã¹sĩ̱³nhũ̱³sĩ̱³na² ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³ta³sxĩ̱³nhũ̱³sĩ̱³na² ã³wih¹sxã³ to̱n¹nũ²la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² hxan³kxi²nẽ³lhxã³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³ ã³sen³sai¹khai¹nxe³sxã³ hxi²kan¹ti³ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² wxa²hxan³kxi²ti³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 4 Hxan³kxi²nẽ³lha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹jã¹nxe³sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³ta² yũ³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³sxã³ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ten³jau³xa² so¹lxi³ yxau²xai³li² txa²wã¹sĩ̱³na² ko̱³nxe³ti³ e³kxi²nha²ki̱³jau³xa² sa²yxo²we¹ki̱³sxa³ka³tu̱³ yxau²xai³li², nxe³te²ki̱³na¹xai²na², Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² yã¹nxe³sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³ta² yũ³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 5 Ki̱³sa²kxai³, txa²wã¹sĩ̱³nãu³ai²na² ko̱³nxe³ti³ e³kxi²nha²ki̱³jau³xa² ĩ³wet1so¹sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, yuh³xai²nãn¹te²yen³kxa² ko̱³nxe³thin¹te² yen³kxa² so¹lxi³ yen³ki³sxã³ ten³ki̱³jau³su² yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Jã¹nxe³yah³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³ye³kxi²nẽ³jau³xa² ĩ³wet1so¹sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ten³ki̱³jau³xa² so¹lxi³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Jã¹nxe³yah³sah¹lxi³hẽ¹la². \v 6 Jã¹nxa¹jau³su²: \p — Yuh³xai²nãn¹te² yen³kxa² so¹lxi³ ten³sa³nhã¹. Nxe² e³kxi²nha²sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² u̱² ha³na³ka³lxi³ yxau², ya³lu²ju³tãn²ta³ a³ti² nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Yxãn¹ta¹, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³wet1so¹sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³li², hãu²non³sxã³ yxau²xai³li² nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 7 Nxe³ha²kxai³, yuh³xai²nãn¹te² yen³kxa² ko̱³nxe³thin¹kxa² yxo²kwa̱in³ki̱³jau³su² yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi²hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² sa²yxo²we¹ki̱³ju³ta² yũ³nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa², hxi²kan¹txi³ sa²yxo²we¹ki̱³sxa³ha²kxai³lu¹. \v 8 Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Yuh³xai²nãn¹te² yen³kxa² ten³sa³nhã¹. Nxe² e³kxi²nha²sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wi¹lxo³kxi²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². \p \v 9 Yxãn¹ta¹, wxãi²nãn²ta³ ha³na³ka³lxin³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Wxa²sĩ̱³na² ko̱³nxe³ti³ e³ki²nhyah¹lxin¹jau³la³, ain³kxi²nha² yxau²xai³yah³lxi³hxai²nxa³hẽ³la². Yah³lxin¹ta¹, hãi¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² e³ki¹nx2ti³jau³xa² ain³kxi²nha² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³jah³lxi¹lxa², Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ti³ha²kxai³la². Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²su² kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau²nxa³kah³lo²su² kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Je³su²jah³la² a²sa³wit3su² ti³he¹nx2nxa³wa². \v 10 Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³la² nxũ²kwa̱i³yxau³nẽ³kxai²nãn²tu̱³: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² yũ³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ txa²wã¹nũ²ai²na² ya³lu²tũ¹xã¹. Nẽn³kxan²ti³ a²kxã³nxu¹tai²na² Je³su²jah³la² txa²wã¹ko̱³nxe³ki̱³ju³ta² sa²wa²su¹tẽ³lha²kxai³ wain³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ ka³te̱n³su² ti³hi¹tẽ³na³la². \v 11 Jã¹nxa¹jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nũ̱³kxũn³txi³ Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, te²yã¹nxe³sxã³ ka³te̱n³su² ti³hi¹tũ¹nx2ti³tu¹wa². Wxa²nũ²ai²na² ya³lu²te³lhxã³ nxe³te²nũ²ai²na² ka³te̱n³su² ti³hi¹tũ¹nx2ti³tu¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ti³jah¹la² nxe³nx2ti³tu¹wa². \p \v 12 Nxe³ju¹tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Hãi¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³ye³kxi²nẽ³jau³xa² yã¹nxe³sxã³ yxau²xai³lya³sah¹lxi³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sĩ̱³na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³ye³kxi²nha²ki̱³jau³xa² sa²wet1so¹sxã³ yxau²xai³ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Ya³nx2ta¹wa². \v 13 Txa²wã¹sĩ̱³na² sa²wet1so¹sxã³ yxau²xai³lyah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ya³lu²yah³lxin¹tu¹wa². Jã¹nxe³nx2ti³ha³ta²wa². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² sa²wet1so¹sxã³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³nã¹hxa³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Ĩ³su²lhã³nha¹jut3sũ̱³nxe², txa²ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta² ã³nã¹hxa³ta¹tũ¹xã¹. Nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹, yxau²xai³lha²tẽ³khaix1yah³lxin¹tu¹wa². \v 14 Jã¹nxe³jut3su², Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² sa²wet1so¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 15 Jut3su², Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau³nẽ³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³lo³tẽ³na³la². Wẽ³ha³lxi³lo³tẽ³lha²kxai³ yuh³lxi³jau³su² kwa² wa³ka³li³lot3sxã³ yxau²xai³ki̱³sxa³wa². Nxe³ki̱³sxa³ha²kxai³ a³lxi²sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³la². Yxãn¹ta¹ wẽ³ha³lxi³lo³tẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹wĩ³na² ĩ³ye³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Wĩ³nãi³. Txa²wĩ³nu²si¹lxi¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³ye³ti³hi¹tẽ³jau³su² e³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 16 Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a̱u³txi³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ãin²txi³ ĩ³ye³kxi²nha², Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lain²txi³ ĩ³ye³kxi²nẽ³li², nxe² ĩ³ye³yxo²nũ¹nyhu¹sxã³: \p — Sũ̱³na² we³ha³lxi³su² ki̱³tã³li¹. Nxe³jau³su² ĩ³ye³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 17 Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na²: \p — Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² na¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹wĩ³na², a²yen³kxa² kwẽn¹tai²na² ũ³ha̱¹kxi²nẽ³kxe³su² te² yen³kxa², yxan¹nãu³a¹ ũ³yhen³kxi²nhẽ³tu¹wa². Ĩ³ka³li³si¹nhẽ³jau³su² ũ³yhen³kxi²nhẽ³tu¹wa². Nxe³tãu³a¹, Je³su²jah³lain²txi³ ũ³yhen³kxi²u¹jã¹nxe³sxã³ txa²wã¹ki̱³na¹xain²txi³ ũ³yhen³kxi²ya³nhẽ³lain¹tu¹wa². Nxe³ju³ta², Je³su²jah³la² khãuh³lxa³thin¹ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³, khãuh³lxa³ti³hi¹tẽ³kxai²nãn²tu̱³, yxan¹nãu³a¹ Je³su²jah³la² wxi²kin³ti³ton³ti³hi¹tãu³nũ³ã¹ te²yã¹nxe² wxi²kin³ti³ton³nẽ³nũn³tu¹wa². \s1 Wxi²kin³ti³ton³ti³hi¹tẽ³ju³ta³nũ³su² \p \v 18 Ha³lo²a² wi¹lĩ²sxã³ wi¹ko̱³nha²sxã³ e³ya³nx2ta¹wa². Hĩ¹nai²na² ha³lo²a² khãuh³lxa³thi¹tẽ³na³la². Nẽ³kxan²ti³, yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ kãin² wxi²kin³ti³to³ti³hi¹tẽ³tu¹wa². Ha³lo²a² kãin² wi¹khai¹nxe³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³tu¹wa². Hĩ¹na¹ kwẽn¹tai²nãn¹ta̱³ ha³lo²a² khãuh³lxa³thi¹tẽ³na³la². Nxe³ta¹, yxa¹nãn¹ta̱³ ha³lo²a² a²wẽ̱n³ta³te²la³ kãin² wxi²kin³ti³to³ ã³ne³sen³sai¹khai¹nxe³tu¹wa². \v 19 Nxe³ju³ta², a²yen³kxa² Txa²wã¹sũ̱³na² wxa²wet1sa²sai¹kxa² a²yxo²ha³kxa² sa²kxai³lu² wah³xain¹na³la². Ain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wẽ³ha³lxa² e³lẽ³na² wxa²ye³kat1sa²sĩn¹tũ¹xã¹. Nxe³ju³ta²nũ³a² ĩ²ti³ten³khai¹nxe³sa²sĩn¹nhã¹. Nain¹jau³su², wah³xain¹na³la². \v 20 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ãn³si³wxe³hĩ¹nãu³u¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² sa²yxo²ã³sain¹na³na¹. Sai¹nha²kxai³ ha³lo²a² wet1sa²sai¹na¹kxa² yxo²ha³kxa¹ ha²ya̱³kxa³lxi³hi¹ta¹xã¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³ju³ta² a²lhun³tu², ha³lo²a² nxe²xai³hxai²tai¹ti²tu³wa². Hxi²kan¹txi³ a̱in³nha²nxa³kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, ha²ya̱³kxa³thin¹sxã³ ai³hxai²tai¹tu³wa². \v 21 Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹ Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² te²ki̱³na¹xai²na² e³lẽ³na² wxa²ye³ka¹tẽ³tu¹wa². Nxe³nẽ³tẽ³nãu³a¹, wa²su¹wa²su¹yxau²xai³ki̱³tu¹wa². Nxe³ha²kxai³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³kxa² wet1sa²sai¹kxa² yxo²ha³kxa¹ ã³wa²su¹tain¹sxã³, hĩ¹na² ha²ya̱³kxa³thin¹sxã³ ã³kho³jau³su² yxau²xai³lain¹te²na² yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ ã³wa²su¹tain¹tu¹wa². Ain¹ka³tu̱³, ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ wxi²kin³ti³ton³txi³ wa²su¹wa²su¹yxau²xai³ki̱³ju³tũ³a² yã¹nxe² ain¹tu¹wa². \v 22 Ha³lo²a² nxe³jut3sũ̱³ju³ta²sa¹. Txu¹ha² wẽ³nhi³sxã³, a³li³la¹te³lhxã³ nx2na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, kãin² ĩh³khaix1yain¹sxã³ ĩ³wxa̱i¹hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³te²an¹jau³nũ³su², ha³lo²ai²na² ĩ³wxa̱i¹jau³hũ̱³nxe² yxau²xai³lhĩ̱³nx2na³la². \p — Kwẽn¹tai²na² ã³wa²sut1sa³tũ¹xã¹. Nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 23 Jã¹nxe³ju³ta² a²wi¹lhĩ¹na², Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ã³nxũ²kwa̱i³wi¹hũ³nhẽ³na³la². \p — A²ha² yxan¹nãu³a¹ wa²su¹wa²sun¹khai¹nxe² ka³lih³khai¹nxe² yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³nẽ³jau³su², ã³nxũ³kwa̱i³wi¹hũ³nhẽ³na³la². Nxe³ki̱³sa²kxai³, ha³lo²a² wah³nxe³sxã³, txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ĩ³wxa̱i¹ki̱³jau³hũ̱³nxe² ĩ³ye³kxi²nha²hĩ̱³ki̱³tã³la². \p — Yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³lo³tẽ³tũ¹xã¹. Nxe³tãu³nũ³ã¹, txa²wã¹nũ²ai²na² tah²lxi³ wxen¹sxã³ wa²su¹wa²sun¹khai¹nxe² yxau²xai³ki̱³tũ¹xã¹. A²nxe³je³na³kxa², wai¹tai²na² ya̱u³son³ki²nẽ³lxa³khi³. Nxe³nha²ki̱³jau³su² yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². \v 24-25 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² sa²wa²su¹tẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² e³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Yxan¹nãu³a¹ wxa²nũ²ai²na² tah²lxi³ wet1sxã³ ũ³hũ¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wã²nxũ̱h¹ sa²yxo²we¹nha¹i¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³nẽ³jau³su², sa²wa²su¹tẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, hai³txi³ hĩ¹nai²na² txa²wã¹nũ²ai²na² tah²lxi³ ĩ²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Txa²wã¹ye³na² ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — A²yen³kxa² yũ³nẽ³na³na¹. Nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Yxãn¹ta¹, ki̱³sxa³wa². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Jã¹nxẽn³tũ¹xã¹. Sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²sxã³ e³na³na¹. Nxe³sxã³ yxau²wah³nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Ya³nãn³ta³ki²li² txa²wã¹ye³na² ĩ²ki̱³sxa³kxe³tu̱³, yxau²wah³nxe³ki² ai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². \p \v 26 Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² sa²hau³ko³tẽ³na³la². Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² hxi²kan¹nẽ³lxa³wa². Nẽ³lxa³ha³kxai³: \p — Txa²wã¹wĩ³na² ĩ³ye³kxi²na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ wxi²kan¹txi³ ĩ³hau³kot3sxã³ ĩ³ye³kxi²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². \p — Ĩh¹nxe³jau³ta̱³ wain³txi³ e³kxi²na¹lhon³ku². Nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³te²an¹tu̱³ti¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² hi²sen³kxai³lu¹ ĩ³ye³kxi²nũ¹nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la², Txa²wã¹wĩ³na² wain³txi³ ĩ³ye³kxi²ki̱³txai²la². Wãn³txa² wxi²kan¹txi³ ĩ³ye³kxi²ki̱³sxa³jau³xa² ĩ³ye³kxi²nũ¹nhẽ³lhxã³, ĩ³wxa̱i¹ki̱³jau³hũ̱³nxe² ĩ³ye³kxi²nũ¹nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 27 Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹wĩ³nu²kxai³lu², txa²wã¹ẽ¹nãn¹jau³su² ĩ²ta³lun²nẽ³jah¹lo²su² te²kxai³lu², Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² a̱u³txi³ a²ẽ¹na² a²ten³jau³su² a³la³kxi²nũn³na³la². Nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²yãu³ka³jxah³la² ĩ³ye³kxi²sa²sxã³, Txa²ẽ¹nãu³ai²nãn¹jau³xa² yã¹nxe³jau³su², Wĩ³nu²na¹xai²na² te³na¹jau³xa² yã¹nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²sa²na³na¹. A²nũ²a²nãu³xa² yxo²ĩ²sain¹te²nãu³xa² sa²hau³ko³tain¹si¹sa²jau³su² sa²na³na¹. Txa²wã¹wĩ³na² a³la³kxi²nha²sxã³ nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 28 Nxe³ha²kxai³: \p — Ha³lo²la³ ĩ²li³hxa³ju³ta³la³, wi¹ta̱³nxa², ko̱³nxe³ta̱³nxa² nxe³ko³la³, ha³lo²lo³ta¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ha³lo²ai²na² o²la³kxi²nũ¹nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Ĩ³wi¹lxon³ki²nẽ³lhi¹jau³nũ³su² nxe³nũ¹nhẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na²: \p — Sũ̱³na² a³lxi²na¹nha¹. Kxã³nãu³u¹tai²na² Sũ̱³na² wã²nxũ̱h³ a̱in³nha²sxã³ ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹na¹. Wẽ³ha³lxi³lo³te³lhxã³ nẽ³ta¹hxai²hẽ¹na¹. Nxe³te²ki̱³na¹xai²na² Sũ̱³na² o²la³kxi²nũ¹nhẽ³na³la². \v 29 A²wi¹lhĩ¹nu¹tai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² yxo²ĩ²te²ki̱³na¹xa²nũ³a² ĩ²sa²tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²ki̱³na¹xa²nũ³ai²na² sa²kxai³lu² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²ki³lha³lxa² Je³su²jah³la² yã¹xain¹tũ¹xã¹. Nxe³si¹hai¹na¹jau³su², tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹ai¹na¹hẽ³na¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³kxi²nẽ³na³la². Nxe³jau³su², Je³su²jah³la² txa²nũ² txa²wã¹hxi²kan¹ti³su² ha²kxai³, ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³kxe³nũ̱³ka̱³txi³su² te²ki̱³na¹xai²na² sa²kxai³lu² a²lon³nãu³su² ki̱³sa²kxai³, nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 30 Kxã³nãu³u¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³si¹jau³nũ³su², wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹na¹tũ¹xã¹. Wain³te²lo³ta¹txai²lã¹. Nxe³nẽ³jau³su², ĩ¹sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³ka³tu̱³, wain³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³lha²kxai³, wxi²kin³ti³to³ti³hi¹tai¹na¹tũ¹xã¹. Sũ̱³na² nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² Je³su² Kris²tu³jah¹la² a³lxi²jau³su² \p \v 31 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ hxi²nũ¹nũ³nhẽ³jah¹lai²la¹wa². Nxe³nẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³, a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ²li³te²hũ̱³te²la³ ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi²nẽ³kxan²ti³, hxi²kan¹txi³ ãn³sen³sai¹nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa², Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kãin²khai¹nxe³sxã³ hxi²nũ¹nũ³nhẽ³lha²kxai³la². \v 32 Txa²wã¹sũ̱³na² A²ta²ha² ũ³hũ¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Tẽ³a¹ju³ta² tẽ³a¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² nxe²nxa³kxe³hũ̱³nxe², ũ³hũ¹nẽ³lhxã³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa² yo³ha² ya³lu²kxi²nẽ³te³lhxã³ ũ³hũ¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxũn³kxe³hũ̱³sxã³, a²yen³kxa² wi¹la² ã³sen³sai¹kxe³tu̱³ ũ³hũ¹nhẽ³nũn³tu¹wa². \v 33 A²nũ²a² ko̱³nxe³te²lo³tẽ³jah¹la² yũ²nxa³wa², Txa²wã¹sũ̱³na² ã²la² hxi²kan¹txi³ wain³te²lo³tẽ³lha²kxai³la². Nxe³jut3su² txa²wã¹ki̱³na¹xai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nẽ³kxe³nũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³, wain³te²lo³tẽ³kxe³nũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³, hĩ̱³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² hxi²kan¹txi³ ko̱³nxe³te²lo³tẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². \v 34 Je³su²jah³la² ya³lu²sxã³, txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² wxa²wa²su¹tẽ³lhi¹jau³su² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, wi¹la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³sxã³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³nãu³a¹ a²wi¹tãu³a² yxau²xai³lain¹na³la². Ain¹sxã³, sa²wi¹wi¹nxe² e³kxain¹sxã³ a²si³yxau³tãu³a¹ wi¹lĩ²nẽ³lhi¹jau³nũ³su² e³kxain¹na³la². \v 35 Je³su²jah³la² hxi²ka²nãu³a¹ a³lxi²nẽ³te² hxi²ka²nãu³a¹ yxau²xai³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³: \p — Ha³lo²la³ ĩ²ki̱³sxa³ko̱³la³ ha³lo²lo³ta¹xã¹. Khãuh³lxa³ti³hin¹sa³nhã¹. Ta̱³nxa², a²ẽ¹nãu³a¹ kãin² hxi²waut3ta³lxi³sa³nhã¹. Ta̱³nxa², Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²a¹ha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sain¹na³na¹. Heh³sa³nhã¹. Ta̱³nxa², yen³kxa² hxan³kxi²khaix1sa³nhã¹. Ta̱³nxa², ha³lo²a² ha³nxe³lha³thin¹ki²sa²na³na¹. Ta̱³nxa², ĩ³su²lhã³sa²tẽ³na³na¹. Ta̱³nxa², nxe² ha³lo²lo³ta¹xã¹. Nxe³ki̱³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Je³su²jah³la² a³lxi²nẽ³te² hxi²ka²nãu³a¹ wi¹wi¹nxe² yxau³hĩ̱³ki̱³tã³la². \p — Ha³lo²a² ko̱³nxe³khai¹nxe³kxan²ti³, Txa²hxi²ka³nãu³ai²na² sa²so¹ki²sya¹nx2ti³ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹, Txa²wẽ³ha³lxi³ ĩ³nxai²na²su¹. Je³su²jah³la² nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 36 Nxe³nẽ³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — Txa²sũ̱³nãi³. Nxet3si¹lxi¹. Wxa²wãn³txa² sa²yxo²we¹txa²te²su² sĩ¹na¹i¹. Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² kuh³lxa³thin¹tũ̱³ka̱³txa² khãuh³lxa³ti³hit1sa²tẽ³sain¹sĩn¹na³li¹. Nxe³sa²sĩn¹ju³ta²sa¹: “Ha²ya̱³khin¹tũ̱³ka̱³txi³su² na³na¹. ‘Ka³yxuh³xa² o³ve²a² wã²nhit1te³lhxã³ te²nũ³a² su²lhã³a¹tũ¹xã¹.’ Nxe³na¹tũ̱³ka̱³txi³hũ̱³na³na¹.” Nxe³sa²sĩn¹jau³su² khãuh³lxa³ti³hit1sain¹sĩn¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³: “Su²lhã³sa²ha³tã¹.” Nxe³sĩ¹na¹jau³su², yxau²xai³lhĩ¹nhxai²na¹tai¹ti²ti¹. \m Ta³vi²yah³lu¹tai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ ha³lo²lo³tẽ³na³la². \p \v 37 Yxãn¹ta¹: \p — Ha³lo²la³ ĩ²li³ko³la³ ha³lo²lo³ta¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² a³lxi²nẽ³jah¹la² kãin² hxi²kan¹txi³lo³khaix1nẽ³na³la². Nẽ³lha²kxai³, ha³lo²an²ta̱³ khãuh³lxa³ti³ti³hi¹tẽ³ju³tan¹ta³ hxi²kan¹ ãn³sen³sai¹khai¹nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 38-39 A³la³kxi²sxã³ e³a¹wa². Na¹jau³xai²na²sa¹, Je³su²jah³la² a³lxi²nẽ³te² hxi²ka²nãu³a¹ yxau²xai³ki̱³sa²kxai³, ha³lo²a² ko̱³nxe³te² ha³ta̱³nxãn²txi³ sa²hxi²so¹ki²nha²nẽ³ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². Ki̱³sa²kxai³, ka³te̱n³su² ta̱³nxa², ya³lu²te²su² ta̱³nxa² yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² hxi²ka² sa²so¹ki²nha²nẽ³ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². Te²yã¹nxe³sxã³ a²ta³nãu³xa² oh³xai²nãn¹te²su² te²nãu³su² ta̱³nxa² a²ta³nãu³xa² hxi²kan¹ta² si³yxau³te²su² te²nãu³su² ta̱³nxa², a²ta³nãu³xa² nũ̱³kxũn³te²su² te²nãu³su² ta̱³nxa², nxe³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ Je³su²jah³la² hxi²ka² sa²so¹ki²nha²nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa², Je³su²jah³la² hxi²ka² ã²la² i³khai¹nxe³sxã³ yã̱u³ki²khaix1nẽ³lha²kxai³la². Te²yã¹nxe³nũn³kxe³hũ̱³sxã³, kwẽn¹tai²nãn¹te² ha³lo²a²su² ta̱³nxa², yxa¹nãn¹te² ha³lo²a²su² ta̱³nxa², oh³nãu³u¹tai²nãn¹te² ha³lo²a²su² ta̱³nxa², yuh³xu¹tai²nãn¹te² ha³lo²a²su² ta̱³nxa² nxe³sxã³: \p — Je³su²jah³la² hxi²ka² sa²hxi²so¹ki²na¹tũ¹xã¹. Nxe³kxi²nẽ³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hai³txi³ Je³su²jah³la² hxi²ka² sa²hxi²so¹ki²nha²nẽ³ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². A²hãi¹nxe³te² yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² Je³su² Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² sa²hau³ko³tẽ³te²ki̱³na¹xai²na³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ te²hxi²ka³nãu³a¹ a³lxi²nẽ³jah¹lo²su² te²hxi²ka³nãu³a¹ wxa²sa²yã̱u³ki²nha²xi²nẽ³lhxã³ yxau³hĩ̱³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ so¹lxi³ hxi²kan¹na³la². Hai³txi³, a²yen³kxi³la³ wet1sa²sai¹kxe³su² nxe³te² yen³ki³la³ hxi²ka¹nxa³wa². Nxe³ha²kxai³, hxi²kan¹ti³ sa²hxi²so¹ki²nha²nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². \c 9 \s1 I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yau¹ũ³nẽ³jau³su² \p \v 1 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³a¹wa². Ki³han³nxa³wa². Txai²na¹xai²na² Je³su² Kris²tu³jah¹la² ã³nũ²nxi²sxã³ ĩ³ye³i², txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² e³ki²nũ¹sxã³ ĩ³ye³i², na¹wa². Na¹ha²kxai³, ki³han³nxa³wa². \v 2 Na¹jau³xa²sa¹. Kãin² ãi²ta³lxi³sai¹nha²kxai³, txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ hxi²ye¹ta³lxin³ti²sai¹nha²kxai³, sain¹nha²wa². Txa²nũ̱³ka̱³txa², a²ĩ³lxa² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa², txa²nũ̱³ka³ti³sain¹tũ̱³ka̱³txa² txa²ka³lxa¹ti³sain¹tũ̱³ka̱³txa², Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²ã³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². Ain¹jau³su², ãi²ta³lxi³khaix1sain¹nha²wa². \v 3 Na¹ha²kxai³, yxo²ĩ²ain¹ju³ta³nũ³a² ten³khaix1sa³nha²wa². Nxe³sa²kxe³su²: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³ti³hit1sa³tũ¹xã¹. Je³su² Kris²tu³jah¹la² ã³na¹sa³tũ¹xã¹. Nxe³sa³kxan²ti³, jã¹nxe³sa²kxa² yo³ha², Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³su² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² sa²hau³ko³kxi²sain¹na³na¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Sũ̱³na² ko̱³nxe³ti³hit1sa²ju³ta² wain³na³na¹. Nxe³hĩ̱³na¹wa². Yxãn¹ta¹, nxe²nxa³wa². \v 4 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² wxa²hait1so¹ain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². Nxe³sxã³, a²wẽ³ha³lxi³lo³ti², wã³nxĩn¹khaix1nxe³sxã³ yxau³kxi²ye²nyhain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³hi², nxe³tũ̱³ka̱³txi³sain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² ha³lo²a² wi¹ju³ta² ĩ³ye³kxi²sxã³ ĩ³hau³ko³tũ¹hai¹ni², Sũ̱³na² wain³txi³ ĩ³wi¹lxo³kxi²ki̱³jau³nũ³su² ĩ³yau¹ũ³hai¹ni², wãn³txa² wain³jau³xa²: \p — Jau¹xai²yã¹nxe³sxã³ kãi³txai²lã¹. Nxe³jau³xa² ĩ³kwa³na³ai¹ni², Sũ̱³na² wain³txi³ ĩ³ka³li³si¹hain¹jau³nũ³su² ĩ³yau¹ũ³hai¹ni², ta¹hxai²hẽ¹la². \v 5 Jã¹nxe³sxã³: \p — A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²nũ̱³ka̱³txi³nãu³u¹tai²na² hxi²kan¹khai¹nxe³tãu³u¹tai²na², txa²si³yxau³na¹tũ̱³ka̱³txi³su² ta¹hxai²hẽ¹na¹. A²nxe³te²a² a²ne³kan²tãu³sa¹xã¹. I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³kxain¹jau³su² nxe³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Je³su² Kris²tu³jah¹la² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹la² txa²wã¹sĩ̱³na² wen¹nũ²la², I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³su² jah¹la² a³li³la¹sxã³ ton¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ju¹ta² wi¹khai¹nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³nain²txi³ Kris²tu³jah¹lain²txi³ a²yen³kxa² a²yxo²ha³kxa¹ a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ ã³sen³sai¹te²su² na³la². A²nxe³jah¹la² ĩ³sa²nẽn¹kxi²sa²tẽ³a³sah¹lxi³hẽ¹la². Ju¹ta² wain³na³li¹. \p \v 6 Yxãn¹ta¹, I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na², Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ain¹to³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ain¹sxã³, a²hĩ¹nai²na² ha³lo²a² wi¹ju³ta³la³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³wa². Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³la³ sa²yxo²ã³nha²jau³sxa³wa². Hai³txi³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² wi¹ju³ta³lo³tain¹jau³nũ³a², I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹na¹. Yxãn¹ta¹, wi¹ju³ta³la³ yũ³ai¹nxãn³tã¹. Nxe³ki̱³jau³la³ yũ²nxa³wa². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² a²nũ²a² wxa²hait1so¹tũ̱³ka̱³txa², hai³txi³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ sa²tĩ¹li³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³ ã³ni²la³kxã¹tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³ ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ki³lha³nãu³xa² ka³lxa¹txi³ ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ain¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Wxa²ki³lha³lxai²na² I³sa²kah³lai²na² a²ne³tah²nãu³a² so¹lxi³ wxa²sa³wi³ha³lxi³khai³su² na³li¹. A²nxe³te²a² so¹lxi³, txa²wẽ³ha³lxi³lo³tai¹na¹wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, hai³txi³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³kan²tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² nxa³wa². \v 8 Nxe³ha²kxai³, hai³txi³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²tah²nãu³xa² yxo²ha³kxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² a²wẽ³ha³lxi³su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²wẽ³sai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²sxã³ ĩ³ye³kxũ¹kxa² wẽ³sai²na² so¹lxi³, Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³sa³la³ ta¹hxai²hẽ¹la². \v 9 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³kxai³lu¹, sa²yxo²we¹nha²sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Nxet3sã¹lxi¹. Yxa¹nãn¹ta³ kwẽ³kxa³nãu³a¹, ha³lo²a² hau³kon³na³na¹. Na¹ka³tu̱³, ã³wa̱³li² ĩ³xi²ye¹nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³ wxa²sxe³xa³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² a²ĩ³lxa² Sa²ra³ka³lxai²na² sa²kxai³lu², in³txa² wẽn³su² we¹tin¹kxa² a³li³la¹kxi¹nxa²tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, nxe³tãu³a¹ wãn³txa² yã¹nxe³sxã³ a²ki³lha³lxa² a²ĩ³lxa² I³sa²kah³la² a³li³la¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, I³sa²kah³lai²na² sa²kxai³lu¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²si³yxau³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹, kan¹to̱n³ka³tu̱³, a²sxe³xa³ka³lxa² Re³be²ka³ka³lxa² so¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, a²ki³lha³nãu³xa² ha¹li¹ hau³hau³kot3sxã³ wẽ̱³nhĩ³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²wĩ³na² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ ta¹hxai²hẽ¹la². \v 11-12 Nxe³tãu³a¹, a³li³la¹xa³hĩ¹nãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txi³kxai³lu¹ a²hã³ka³nai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Nxet3sã²nxi¹. Wxa²ki³lha³lxa² sai³la³lha² jah¹la² a²ka̱u³ka̱un³jah¹la² a²wa³ka³li³yu³ta³lot3sxã³ yxau³yain¹tũ¹xĩ¹. Nxe³ha²kxai³, a²ka̱u³ka̱un³jah¹lai²na² so¹lxi³ hxi²kan¹ ã³sen³sai¹nyhu¹tũ¹xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na², yãn³tai²na² a²ki³lha³nãu³xai²na² a³li³la¹hai¹nxa³ta̱³lxa¹, ha³lo²a² wi¹ju³txain²txi³ kãi³ai¹nxa³ta̱³lxa², ko̱³nxe³ju³txain²txi³ kãi³ai¹nxa³ta̱³lxa² nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txai²na² a̱in³nha²sxã³, a²hã³ka³nai²na² e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, a²nũ²a² wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ wã²nxa³ka² so¹nẽ³ju³ta² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Hãi¹nxe³sxã³ Sũ̱³nu²na¹xai²na² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha¹ka³tu̱³, kwa² jah¹la² ten³sa³nhã¹. Na¹ha²kxai³, wã²nxa³ka² so¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³jau³xa² so¹lxi³, Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxa³ka² so¹nẽ³te²ju²hẽ³la². Hai³txi³ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² wi¹kãi³ki̱³ju³ta² yo³lha³, Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxa³ka² so¹nẽ³te²sxa³yu³hẽ³la². \v 13 Jã¹nxe³ju³ta², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — A²ka̱u³ka̱un³jah¹la² Ja³ko²ah³la² so¹lxi³ a³lxi²na¹hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, a²sai³la³lhai²lẽ¹ E³sa³u²ah³lai²lẽ¹. Yxo²kwĩn¹kxi²na¹hẽ³li¹. Na¹ju³txai²na², Sũ̱³nu²na¹xai²na² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha¹hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 14 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ kãi³jah¹lai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ kãi³ain¹te³lxan³ji². Nxe³ki̱³jau³la³ yũ²nxa³wa². \v 15 Jã¹nxe³jut3su², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³nu²na¹xai²na² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha¹ka³tu̱³, a²nũ²a² ĩ²sxã³: “Jah¹la² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³ta¹nhã¹. Na¹jau³su², wi¹ju³ta³lo³tai¹na¹tũ¹xã¹.” Nai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, wi¹ju³ta³lo³tai¹na¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 16 Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹ju³ta³lo³tẽ³ju³ta³la³ nxe³te³nah¹lxi¹, hai³txi³ yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ki̱³na¹xai²na²: \p — Sũ̱³na² wi¹ju³ta² ten³sa³nhã¹. Ta̱³nxa², wi¹kãi³a¹xã¹. Ta̱³nxa², nxe³ki̱³jau³la³, wi¹ju³ta³lo³tẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². Nxe³ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² nxũh¹ a̱in³nha²sxã³: \p — Jah¹la² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³ta¹nhã¹. Na¹ha²kxai³, wi¹ju³ta³lo³ta¹tũ¹xã¹. Nxe³nẽ³jau³xa² so¹lxi³ wi¹ju³ta³lo³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 17 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², kxã³nãu³u¹tai²na² Fa³ra³o²ah³lu¹tai²na² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lu¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³nu²na¹xai²na² Fa³ra³o²ah³lo² ĩ³nxai²na², kãin² hxi²kan¹txi³lo³txa²ha¹hẽ³li¹. Nxe³nxa²ha¹ha²kxai³, nũ̱³kxũn³khai¹nxe³txi³ kãi³ya³nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² yxo²ha³kxa² ĩ²sain¹ka³tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹xã¹.” Sain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³sa²si¹hai¹na¹jau³nũ³su², hxi²kan¹txi³lo³txa²ha¹hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 18 Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxũ̱h¹ a̱in³nha²sxã³: \p — Jah¹la² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³ta¹jau³su², wi¹ju³ta³lo³ta¹tũ¹xã¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³ wi¹ju³ta³lo³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xa² ha³na³ka³lxi³te³nah¹lxi¹: \p — Jah¹lai²na² Txa²wãn³txa² ã³ne³to³hxa³ti³hi¹ta¹tũ¹xã¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³ ã³ne³to³hxa³ti³hi¹te²ju²hẽ³la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³jau³su² \p \v 19 Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ ĩ³wã̱³txi³sain¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Nxe³ti¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ã³ne³to³hxa³ti³hi¹tẽ³kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, hxi²kan¹txi³ ĩ³yĩ¹li²nha²hĩ̱³ki̱³sxa³i¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ã³ne³to³ki̱³sxa³kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, hãi¹nxe³sxã³ ne³ti³hi¹tẽ³ju³ta² so¹lxi³ kãi³hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Ki̱³sa²kxai³, txa²wã¹ã³ne³to³ki̱³sxa³ju³ta²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³kxai²nãn²tu̱³, wai³nhĩ̱³nx2nxa³wi¹, hxi²kan¹txi³ yu³tã̱³la³ kãi³ki̱³sxa³ha²kxai³lu¹. \v 20-21 Sain¹kxai²nãn²tu̱³, txai²na¹xai²na² ĩ³wa²lũ³xai¹na¹te³nah¹lxi¹: \p — Nxe²nxa³i¹. Wxãi²na² yuh³xai²nãn¹te² a²nũ²a² so¹lxi³ ni¹lxi¹. Nĩ¹nha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yi¹li²nhãn¹jau³la³ yũ²nxa³wi¹. Nxe³ai¹nhĩ̱³na¹wa². Jã¹nxe³jut3sũ̱³ju³ta²sa¹: \p — Kwa³ta³lẽ³na² ka³nxũ̱³sẽ¹na² we¹ta¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a³lũ³nũ̱³xa² tẽ³sxã³ wxa²hait1so¹sxã³ a²ha³la³ha³ti³hẽ³nãn¹tũ̱³xa², kwa³ta³la² wi¹khai¹nxe³tẽ³na² we¹ti², a²yxo²ha³ti³hẽ³nãn¹tũ̱³xa² sa²kxai³lu², kwa³ta³la² ha²ya̱³kxa³lxi³su² tẽ³ta̱³ we¹ti², na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, jã¹nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ txa²wã¹hxi²ka² we¹ki̱³kxe³su² te²kwa³ta³lẽ¹nai²na² ĩ³ye³sxã³ ĩ³yi¹li²nha²sxã³: \p — Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ha²ya̱³kxa³lxi³su² wet1san¹nũ²lhai¹li¹? Nxe³nẽ³jau³la³ yũ³te²sxa³jai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Txa²wã¹sũ̱³na² kwa³ta³lẽ³na² we¹jah¹lo²hũ̱³nha²kxai³, a²nũ²a² ã³ne³to³hxa³te²a² sa²kxai³lu², kwa³ta³lẽ³na² ha²ya̱³kxa³lxi³su² tẽ³nhũ̱³nha²kxai³, nxe³hĩ̱³nx2na³la². Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² wi¹ju³ta³lo³te²a² sa²kxai³lu² kwa³ta³lẽ³na² wi¹khai¹nxe³tẽ³nhũ̱³nha²kxai³ nxe³hĩ̱³nx2na³la². \fig |src="LB00138B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Romanos 9.20-21" \fig* \p \v 22 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: \p — Txai²na¹xai²na² hxi²ka¹ni², a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³xa̱n³ta³kxi², nxe³jah¹lo²sa¹xã¹. Nxe³na¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tũ¹xã¹. Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² ĩ³xa̱n³ta³kxi²na¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²na² kwa³ta³la² ha²ya̱³kxa³lxi³su² tẽ³nhũ̱³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² yxan¹nãu³a¹ ĩ³wai¹tai¹na¹ha²kxai³ khãuh³lxa³ti³sa²tẽ³ain¹tũ¹xã¹. Yxãn¹ta¹ a²hĩ¹nai²na² ya³nãn³ta³ki²li² en³txai¹na¹tũ¹xã¹. \v 23 Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² sa²kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tai¹nha²sxã³ wi¹ju³ta³lo³ta¹kxe³nũ̱³ka̱³txi³nũ³a² kwa³ta³la² wi¹khai¹nxe³tẽ³nhũ̱³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² wxi²kin³ti³to³ti³hi¹tai¹na¹tũ¹xã¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²na² kxã³nãu³u¹tai²na² wã²nxa³ka² so¹ai¹na¹hẽ³na¹. Wxi²kin³ti³to³ti³hi¹tai¹na¹txai²lã¹. Na²hẽ³na¹. Na¹ha²kxai³, yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ txa²wxi²kin³ti³to³na¹ju³ta² wã²nã³ũ¹hai¹na¹tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 24 Nxe³ha²kxai³, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxa³ka² so¹nẽ³tũ̱³ka̱³txi³su² ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³sa²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xain²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxa³ka² so¹nẽ³li², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txain²txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxa³ka² so¹nẽ³li² nxe³nẽ³tũ̱³ka̱³txi³su² ki̱³tã³la². \v 25 Jã¹nxe³jut3su², kxã³nãu³u¹tai²na² O³se²ah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹lhxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — “Txai²na² Sũ̱³nu²na¹xai²na², a²nũ²a² a²kxã³nxa² Txa²nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²a², hĩ¹na² Txa²nũ̱³ka̱³txi³la³ hi¹tai¹na¹tu¹wi¹. Jã¹nxa¹ka³tu̱³, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² a²ha² kxã³nxa² a³lxi²ti³he¹nxẽn²nxa³tũ̱³ka̱³txa², hĩ¹na² a³lxi²na¹tũ̱³ka̱³txi³la³ hi¹tai¹na¹tu¹wi¹, Txai²li¹. \q1 \v 26 Jã¹nxa¹jau³su²: ‘Wxãi²na² Txa²nũ̱³ka̱³txi³syah¹lxa³lxi¹.’ Ai¹na¹hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² hĩ¹na² ĩ³yat1sxã³ ĩ³yĩ¹lai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: ‘Wxãi²na² Txa²tah²nãu³syah¹lxi¹lxi¹. Sũ̱³nu²na¹xai²na², ka³te̱n³ta³ yxau²wa³to²hi²na¹te³na¹xai²na² a²tah²nãu³syah¹lxi¹lxi¹.’ Ai¹na¹tu¹wi¹.” \m Sũ̱³na² yxo²wãn³txa² O³se²ah³lu¹tai²na² ain³kxi²so¹sxã³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³su², ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 27 Jã¹nxe³jau³su², I³sa³i²ah³lu¹tai²na² yxo²sa³te̱¹txi³ ĩ³ye³sxã³, I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ha³lo²lo³tain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³te³nah¹lxi¹: \p — I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² wa̱³li̱³kha³lon¹tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Ka³yã̱³la³nũ̱³hũ̱³nxe² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² nxe³ain¹na³li¹. Nain¹kxan²ti³, ã³si³kwa³lxi²lho¹tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² yo³ha² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² wxa²wa²su¹tain¹tu¹wi¹. \v 28 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, wa³su¹txi³ yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ũ³yho³hi²sa²sai¹ain¹tu¹wi¹. I³sa³i²ah³lu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 29 Jã¹nxe³ju³ta², I³sa³i²ah³lu¹tai²na² yãn³tai²na² ha³lo²a² ũ³hũ¹nẽ³lxa³ta̱³lxa² ĩ³ye³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — A²ya³la³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nũ̱³kxũn³txi³ wa³to²hi²khai¹nxe³te²si³yxau³tãu³a¹ ã³non²ta³ki²nẽ³tu¹wi¹. Nxe³nẽ³lha²kxai³, ã³si³kwa³lxi²lho¹nẽ³tũ̱³ka̱³txa² ka³te̱n³su² yxau³ya³nhẽ³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, nxe³nẽ³lxa³ke³la³te²kxai³ ya²lun¹ti² hxan³nẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², kxã³nãu³u¹tai²na² So³to²ma²thĩ³nu¹tai²na² Ko³mo²ra²thĩ³nu¹tai²na² ain¹sxã³, kuh³lxa³thin¹khai¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² khãuh³lxa³ti³hit1sxã³ ya²lu¹thxa³tain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Jã¹nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ã³non²ta³ki²nẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³ta². I³sa³i²ah³lu¹tai²na² nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Sũ̱³na² hxi²kai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² wain³te²lo³jau³su² \p \v 30 Hãi¹nxe³jau³xai²yã¹nxe³sxã³, a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa²: \p — Sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³ju³ta² ten³khaix1sa³nhã¹. A²ha² kxã³nxa² nxe³tũ̱³ka̱³txi³su² ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, a²hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹na³la². Ai¹nha²kxai³, wain³te²lo³tain¹na³la². \v 31 Nain¹ta¹, I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²lẽ¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sa²hait1so¹tũ̱³ka̱³txai²lẽ¹: \p — Sũ̱³na² wain³te²lot3sa²ju³ta² ten³sa³nhã¹. Nxe³ha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹ta² wãn³txu¹tai²yã¹nxe³sxã³ kãi³a¹tũ¹xã¹. Ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². Ain¹kxan²ti³, a³ti²ti³he¹xain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 32 A³tai¹nxa³kxe³tu̱³ta¹, hai³txi³ Je³su²jah³la² Tah³lxi³hũ̱³jah¹la² yxo²ĩ²ai¹nxa³kxe³su²: \p — Wã²nxũ̱h¹ wi¹kãi³a¹xã¹. Na¹ha²kxai³, Sũ̱³na² wain³te²lot3sa³tũ¹xã¹. Nain¹jau³su², hxi²kan¹ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tain¹ju³ta³la³ a³tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, a³tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 33 Sa²yxo²ã³ain¹ju³ta², kxã³nãu³u¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Txai²na¹xai²na² Sũ̱³nu²na¹xai²na² Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³ta¹kah³lo²su² jah¹la² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹hain¹sxã³, Si³ãu²thĩ³na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yxau³ain¹thĩ³na² ũh³wxe³nũ¹hai¹na¹i¹. A²nxe³jah¹la² tah³lxa², a²nũ²a² sa²tã³yxo²thu²kã¹sxã³ a³hi²ki̱³kat3sũ̱³jah¹lai²la¹i¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³ta¹kah³lai²na² sa²yxo²ã³kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ju³ta³lo̱t3sxã³ yxau³tu¹wi¹. Tah³lxa³ka³txa² sa²tã³yxo²thu²kã¹sxã³ a³hi²sxã³ hxi²kan¹txi³ ĩ³sa²yxau³xi²nxa³jut3sũ̱³nxe² ko̱³nxe³ju³ta³lo̱t3sxã³ yxau³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³ta¹kah³lai²na² yxo²ĩ²kxai²nãn²tu̱³, te²a² so¹lxi³ ĩ³yxaih¹xa³lho³li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \c 10 \p \v 1 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹la². Txa²ka³lxa¹ti³nãu³xa² a²ĩ³lxa² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³thin²tain¹na³la². Nai¹na¹ha²kxai³, a²ko̱³nxe³ju³ta² sa²wa²su¹tain¹ju³ta³nũ³a² ten³khaix1jah¹lo²sa¹wa². A̱u³txi³ txa²yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹ ten³khaix1jah¹lo²sa¹wa². Nxe³na¹jau³su², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³tin³ti³ ĩ³ye³kxi²hxai²na¹hẽ³la²: \p — I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²ko̱³nxe³ju³ta² wxa²wa²su¹txai¹nhẽ³li¹. Nxe³hxai²na¹hẽ³la². \v 2 Jã¹nxa¹jau³su², txa²ka³lxa¹txi³nãu³xa² a²ẽ¹nãn¹jau³xa²sa¹: \p — Sũ̱³na² tĩh³na² ã³si³tẽ³a¹tũ¹xã¹, txa²yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na²sã¹. Nxe³ain¹jau³su² yxau²ho³hain¹na³la². Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, a²ya³la³tu̱³ Sũ̱³na² ẽ¹nãn¹jau³su² a³la³kxi²ti³he¹xai¹nxa³kxe³tu̱³, yxau²ho³hain¹na³la². \v 3 Sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³jau³la³ ta³nxũ̱¹ka̱³txai²na² a³la³kxai¹nxa³wa². Nxe³kxa²yu³su²: \p — Wã²nxũ̱h¹ txai²na² so¹lxi³ sa²hau³ko³nha²sxã³ wain³te²lot3nha¹tũ¹xã¹. Nain¹jau³su², Sũ̱³na² wãn³txi³la³ wain³te²lo³tẽ³jau³la³ sa²yxo²we¹tai²nxa³kxe³su² yxau²ho³hain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². \v 4 Txa²wã¹sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² Je³su² Kris²tu³jah¹la² hxi²ka² yxo²ĩ²a¹xã¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wain³te²lo³kah³lo²su² hĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² Je³su²jah³la² hi²sen³su² sa²ha³ya̱³khit1sxã³ sa²sen³sai¹hĩ̱³nx2na³la². \s1 A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ju³ta² yũ³jau³su² \p \v 5 Kxã³nãu³u¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹jau³xu¹tai²na²sa¹: \p — A²nũ²a² ĩ³lxi³te² ĩ³nxãn²tu̱³, txa²wãn³txai²na² Moi³se²ah³lo²na¹xai²na² ĩ³kwa³na³nx2ta¹jau³xai²na² wã³kon³yah²lxan³kxe³tu̱³, sa²yxo²we¹te²tu¹xai³syah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ ka³te̱n³su² yxau²ho³yhah³lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 6-8 Yxãn¹ta¹: \p — Je³su²jah³la² yxo²ĩ²a¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², Sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³ju³ta³nũ³a² ha³na³ka³lxi³ Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³na³la². Nxe³nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Nxe³nhyah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹ka³tu̱³: “Oh³nãu³a¹ Je³su²jah³la² kĩn³txi³ yxau²na³na¹. Nxe³ha²kxai³ wxa²ka³la³sxã³ Je³su²jah³la² sa²hau³ko³tẽ³ju³ta³nũ³a² wxa²ka³la³sxã³ sa²so¹a³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, hxi²kan¹txi³ wxa²kan³ki̱³sxa³nhai¹.” Nxe² e³kxi²nhyah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Te²yã¹nxe³sxã³: “Yuh³nãu³nũ¹ka³nãu³a¹ a²nũ²a² ya³lu²te²a² yxau³tãu³a¹, Je³su²jah³la² yxau²na³na¹. Wxa²kan³sxã³, Je³su²jah³la² sa²hau³ko³tẽ³ju³ta³nũ³a² wxa²kan³sxã³ sa²so¹a³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, hxi²kan¹txi³ wxa²kan³ki̱³sxa³nhãi¹.” Nxe² e³kxi²nhyah¹lxi³nũn³txa³hẽ¹li¹. Nxe² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹tah¹lxa¹ Sũ̱³na² wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³nu²na¹xai²na² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² wãn³txai²nãn²tu̱³ ã²la² e³kxi²yah³lxi¹nha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² yxo²ĩ²ya³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxin¹tai¹ti²tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³jau¹xain²txi³ yxo²ĩ²yah³lxin¹jau³xain²txi³ ĩ³tih³nxe³nx2ta¹wa². \v 9 Wxa²yxo²a² ĩ³sai¹sxã³ ĩ³ye³sxã³: \p — Je³su²jah³la² Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lai²la¹i¹. Nxe³sxã³ wxa²yxo²a² e³lẽ³na² ĩ³ye³i², wxa²ẽ¹nãu³a¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹na¹. Nxe³sxã³, a̱u³txi³ ĩ³ye³kxi²nha²sxã³ yxo²ĩ²nha², nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² sa²kxai³lu² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² sa²wa²su¹txa²lxi³tu¹wa². \p \v 10 Nxe³ju³ta²kxai³, txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³: \p — Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²a¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wain³te²lo³tẽ³lha²kxai³, txa²wã¹yxo²a² e³lẽ³na² ĩ³ye³sxã³: \p — Je³su²jah³la² Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lai²la¹i¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² txa²wã¹ko̱³nxe³ju³ta² sa²wa²su¹tẽ³lha²kxai³, nxe³nẽ³te²ju²hẽ³la². \v 11 Jã¹nxe³jau³su², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² Je³su²jah³la² ĩ³yau¹ũ³nẽ³jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² ĩ²li³te²la³, Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³: “Sũ̱³na² ĩ³yxaih²kxi²na¹xã¹.” Ti³hex1ki̱³sxa³lho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 12 Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã² a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹, ha³lo²a² wi¹ju³ta³lo³tẽ³jau³nũ³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ka³na³ka³na³jah¹lai²la¹wa². Nxe³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txain²txi³ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³, nxe³jah¹lai²la¹wa². Ha³na³ka³lxin³ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². A²nxe³jah¹la² yxo²ĩ²sxã³ ĩ³ye³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² wi¹ju³ta² so¹lxi³ ũ³yhen³kxi²nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \v 13 Jã¹nxa¹jau³su², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² ĩ²li³hxa³te²a² yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² yxo²ĩ²sxã³, sa²wa²sut1si¹hain¹jau³nũ³su² ĩ³ye³kxain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²a² yxo²ha³kxa¹ sa²wa²su¹tain¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 14-15 Sa²wa²su¹tẽ³ju³ta²sa¹: A²wi¹lhĩ¹na² Txa²wã¹sũ̱³na² txã², a²nũ²a² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³lhãn²sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³tih³nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³nẽ³kxai²nãn²tu̱³, nxe³jau³xai²na² ne³ka²ki²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² yxo²ĩ²hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, yxo²ĩ²sxã³ sa²wa²su¹tẽ³lhi¹ki̱³jau³nũ³su², Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, sa²wa²su¹tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² a²nũ²a² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³, wãn³txa² wi¹jau³la³ ĩ³tih³nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². Ĩ³tih³nxe³nẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹ti³ ne³ka²ki²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Ne³ka²ki²ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ Je³su²jah³la² yxo²ĩ²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Yxo²ĩ²ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² sa²wa²su¹tẽ³si¹ki̱³jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³ha²kxai³, sa²wa²su¹tẽ³ju³ta³nũ³la³ yũ³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³sxã³, wãn³txa² wi¹jau³la³ ĩ³tih³nxe³yhu¹xa³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ ne³ka²ki²nxa³ha²kxai³, hxi²kan¹txi³ yxo²ĩ²xa³ha²kxai³, nxe³hĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, nxe²nxa³wa². Jã¹nxe³ju³ta² Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² wxã³ain¹na³li¹. Wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³tih³nxe³nẽ³lain¹te³lhxã³ ain¹na³li¹. Nxe³ju³ta², wi¹khai¹nxe³sxã³ ka³lih³khaix1nxe³ki̱³tã³li¹. Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 16 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, wãn³txa² wi¹jau³xai²na², a²nũ²a² kwa² ha²ya̱³kxa² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³ sa²yxo²we¹tain¹na³la². Nxe³ju³ta² kxã³nãu³u¹tai²na² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³nãi³. Txa²wã¹wãn³txai²na² wi¹jau³xai²na² a²nũ²a² sa²yxo²we²ki²nẽ³tũ̱³ka̱³txi³la³ yũ²nxa³wi¹. Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ hĩ¹nai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²we¹tai¹nxa³wa². \v 17 Jã¹nxa¹jau³su², wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³tih³nxe³nẽ³kxai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ki̱³ju³ta³nũ³a² yũ³hĩ̱³nx2na³la². A²nxe³jau³xai²na² wi¹jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a¹ Je³su² Kris²tu³jah¹lai²la¹wa². \p \v 18 Yxãn¹ta¹: \p — Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² yxo²ĩ²ai¹nxa³ji¹? Wãn³txa² wi¹jau³xa² ne³ka²kai¹nxa³kxe³su² yxo²ĩ²ai¹nxa³ji¹? Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Nxe²nxa³wi¹. Wãn³txa² kãin² ne³ka²ki²khai¹xain¹na³li¹. Ain¹ta¹, kwa²hãi¹nxe² ã³ne³to³hai¹nxa³wi¹. Nxe³nx2ti³hĩ̱³na¹wa². Nxe³ju³ta², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² a²sa³wi³sa² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³na³li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²wãn³txa², yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² a²ne³nxẽ³nãu³a¹ ne³ka²ki²ki̱³tã³li¹. Ha³lo²a² u³je³na² kan³tãu³a¹ ta̱³nxa², a³li³xi²tãu³a¹ ta̱³nxa² nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, txa²wã¹ne³nxẽ³nãu³a¹ ne³ka²ki²ki̱³jau³lin³tai¹. Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, wã³kon³sxã³ sa²yxo²we¹txa³tũ̱³ka̱³txi³su² yũ³te²jai¹ti²tu³wa². \p \v 19 Jã¹nxa¹jau³su², I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² Sũ̱³na² wãn³txa² a³la³kxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ain¹ta¹, hai³txi³ yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³, a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² so¹lxi³ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹na³la². Yhain¹ju³ta², Moi³se²ah³lu¹tai²na² txã², Sũ̱³na² yxo²wãn³txa² ain³kxi²so¹sxã³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — Txai²na¹xai²na² Sũ̱³nu²na¹xai²na² a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² wi¹ju³ta³lo³tai¹na¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³, wxãi²na² sa²kxai³lu² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² yxo²kwa̱i³no³txa²lxi³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, nyhah¹lxin¹te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² hai³txi³ ã³ne³to³hai¹nxa³xã¹. Ha³yax3ka³li³nũ̱³ka̱³txi³sain¹na³na¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³yxo²kwa̱i³no³txa³lxi², ĩ³xa̱n³ta³kxi², na¹xã¹.” Yah³lxin¹tu¹wi¹. \m Sũ̱³na² wãn³txa² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 20 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², I³sa³i²ah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² yxo²wãn³txa² ain³kxi²so¹jau³xa², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xai²na² ha³lo²a² ya³lo³txi²sxã³ ĩ³ye³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — Tũ̱¹ka̱³txai²na² ã³te³nxi²sai¹nxa³kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, a³ya³ti²sain¹na²hẽ³li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa²: “Txa²ko̱³nxa¹ju³ta², Sũ̱³na² sa²wa²su¹ki²sa²ti³ten³sa³nhã¹.” Nxe³sai¹nxa³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, ĩ³yau¹ũ³nha²yai¹na¹hẽ³li¹. \m Sũ̱³na² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 21 Yxãn¹ta¹, I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² ha³lo²a² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Kxãn³su² wi¹lĩ³we¹yhu¹si¹hai¹na¹jau³nũ³su², txai²li² yxau²sa²tẽ³yai¹nhxai²na¹hẽ³li¹. Nai¹na¹ta¹, ã³ne³to³lhai¹nxa³ha²kxai³, hãi¹nxe³sxã³ sa²yxo²ã³sai¹nha²kxai³, sai¹nhxai²na²hẽ³li¹. Sũ̱³na² ta¹hxai²hẽ¹la². \c 11 \s1 Sũ̱³nu²kxai³lu² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a³lxin²tain¹jau³su² \p \v 1 Hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² hi²sen³su² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yen²sxã³ ã³na¹ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² a²nũ̱³ka̱³txi³lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, hĩ¹na² ĩ³yen²sxã³ ã³na¹ju³ta³la³ yũ³ti³he¹nx2nxa³wa². Txai²na² Pau²lah³lo²na¹xai²na² ha³ta̱³nxãn²txi³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²la³na¹wa². Na¹ha²kxai³, A³bra³ãu²ah³lu¹tain²txi³ a²kan¹ti³nãu³su² na¹ha²kxai³, Bẽn³ja³mĩ²ah³lu¹tain²txi³ a²kan¹ti³nãu³su² na¹ha²kxai³, na¹wa². Nxe³na¹kxe³su², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yen²sxã³ ã³na¹sa²sĩn¹ju³ta³la³ yũ³sĩ¹nxa³wa². \v 2 Jã¹nxa¹jau³su², Txa²wã¹sũ̱³na² a²wi¹lhĩn¹khaix1hĩ¹nu¹tai²na² a²nũ²a² yũ²nxa³hĩ¹nu¹tai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² sa²hait1so¹sxã³: \p — Txa²nũ̱³ka̱³txi³lo³ta¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² a²hĩ¹nai²na² ĩ³yen²sxã³ ã³na¹ju³ta³la³ yũ³ti³he¹nx2nxa³wa². Jã¹nxe³jut3sũ̱³ju³ta² a²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² E³li²ah³lu¹tai²na² wãn³txa², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ye³kxi²sxã³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ko̱³nxe³te²lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xu¹tai²na² Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p \v 3 — Sũ̱³nãi³. I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² kuh³lxa³thin¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² wxa²wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txain²txi³ ĩ³sun²tã¹hxa³ti², ha³lo²a² yxau³sxã³ yen³kxa² ũ³hũ¹nxa²sĩ¹na¹ju³ta³nũ³ain²txi³ ũ³lhun²tã¹hxa³ti², nxe³tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Ai¹nha²kxai³, txai²na² so¹lxi³ ka³te̱n³su² o̱n³sxã³ yxau²xai³na¹te³na¹xai²na², ĩ³su²lhã³te³lhxã³ ten³khaix1sain¹na³li¹. E³li²ah³lu¹tai²na² ta¹hxai²hẽ¹la². \v 4 Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³kxai³lu¹, E³li²ah³lu¹tai²na² ĩ³tih³nxain¹te³nah¹lxi¹: \p — Ta¹wi¹. Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² 7.000 te²nũ̱³ka̱³txa² o̱n³sxã³ yxau³ya³sain¹na³li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² a³lxi²na¹jau³su² wxa²sa²no¹a¹tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³xa² kuh³lxa³thin¹tũ̱³ka̱³txa² kãi²li³tũ̱³ka̱³txa², Bau²ah³la² kwa² sũ̱³nu²su² ki³lxo³tain¹sxã³ yxau²ho³hai¹nhxai²tai¹ti²ti¹. Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² hai³txi³ Bau²ah³lo²la³ yuh³xai²na² ã³ka³tih³wxe³sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²ti³hex1tũ̱³ka̱³txi³sxa³wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². \v 5 Kxã³nãu³u¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³nai²kxai³lu² ka³lxa¹tũ³ka̱³txin³ti² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹ta¹hxai²hẽ¹la². Kwẽn¹tai²na² nxe³kxa²yã¹nxe²na³la². Nxe³ju³ta²sa¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi²nẽ³jau³su² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³sye²tũ̱³ka̱³txa² kwa² ha²ya̱³kxa² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² wxa²sa²hait1so¹ain¹sxã³ a²sa³wi³ha³lxi³lo³tain¹na³la². \v 6 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa²sa¹: \p — Hãi¹nxe³sxã³ thãi³ti³la²sxã³ a³lxai¹na¹jau³xa² so¹lxi³ ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹ai¹na¹xã¹. Yxãn¹ta¹: “Wi¹kãi³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³na¹. Sai¹nha²kxai³, a²yoh³la³ ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹ai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³na¹jau³la³, yũn²nxa³xã¹. Yũ³sa²ke³la³te²kxai³, hãi¹nxe² a²yo³ha² so¹lxi³ kãi³jah¹lo²su² hĩ̱³na¹xã¹. Hai³txi³ a³lxai¹na¹jau³xa² so¹lxi³ kãi³jah¹lo²su² hĩ̱³nã²nxa³xã¹. Nxe²na³la². \p \v 7 Ãh¹jau³hũ̱³nxe², I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa²: \p — Tĩh³na² wain³txi³ tĩh³na² ã³te³nxi²na¹xã¹. Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, a³ti¹xi²ti³hex1ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Kwa² ha²ya̱³kxa² ãn³kwa³lxi²sai¹sxã³ ã³ya³la¹txa³tũ̱³ka̱³txa² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³ a³ya³ti¹xi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹ a²wã³kon³tũ̱³ka̱³txi³su² kãi²li³tũ̱³ka̱³txi³su² tũ̱³ka̱³txa² ne³ka³tũ³te²hũ̱³nxe², Sũ̱³na² wãn³txa² a³la³kxi²txi³hex1te²sxa³yu²hẽ³la². \v 8 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa²sa¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ã³ne³to³hxa³ti³hi¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³kxe³su², ũ³yhe³tĩ¹la³kxi²kxe³hũ̱³nxe², ũ³nhe³tĩ¹la³ki²kxe³hũ̱³nxe², nain¹kxe³su², a²hĩ¹nai²na² ha³ta̱³nxãn²txi³: “Txa²ye³nai²na² ĩ²a¹tũ¹xã¹. Txa²ne³nxẽ³nai²na² ne³ka²ki²na¹tũ¹xã¹.” Nain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hxi²kan¹txi³ Sũ̱³na² wãn³txa² a³la³kxi²ti³hex1 yxo²ĩ²ti³hex1 nxe³ai¹nxa³wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 9 Jã¹nxe³jau³hũ̱³nxe², Ta³vi²yah³lu¹tai²na² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: \q1 — Kãin² kuh³lxa³thin¹khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³: “Ka³li³sa²nãn³ka¹. óyã³nũ²ki²sxã³ yain³txa² wxa²sa²wa²so³ta¹kxe³su² te²a² kãin² ĩ³yai³na¹tũ¹xũ³.” Nain¹te²i³, a²yoh³la³ kwẽn¹ta²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³kxai³lu² khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹tu¹wi¹. Ai¹nha²kxai³, a³li²sin³sxã³ aun³te²la³ yũ¹tai¹nx3tho³li¹. \q1 \v 10 Ye³han³te²hũ̱³sxã³ yxau²ho³hain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. Ain¹sxã³, jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe² a²nũ²a² a²yen³kxa² sa³txe̱¹khai¹nxe³te²a² ah³xai³te²hũ̱³nxe², sa²yxo²thut1sa²kxai³: “Khãuh³lxa³ti³khaix1nha¹nhã¹. Sa²wa²su¹nha¹ju³ta³la³ yũn²nxa³xã¹.” Nxe³te²hũ̱³nxe², ta³nxũ̱¹ka̱³txai²na² a²ko̱³nxe³ju³ta³lo³tain¹sxã³ yxau²ho³lhain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. \m Ta³vi²yah³lu¹tai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 11 Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ĩ³ye²nain¹na²hẽ³la². Nain¹sxã³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹na²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² sa²tã³yxo²thu²kxã¹sxã³ a³hi²sxã³ yuh³xai²na² sxa³te²hũ̱³nain¹na³la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² sa²hau³ko³tain¹tu¹wa². Ain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² a³hi²te²a² ĩ³we²nxi²sxã³ ĩ³sa²yxau³xi²te²hũ̱³nxe², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yxau³ain¹tu¹wa². Hxa³nai¹nxa³lho³la². Yxãn¹ta¹, hĩ¹nai²na² txã², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² txã̱²nũ², Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye²nain¹jau³xan¹te²ka̱³ya̱³tu̱³, wxã³na¹nũ²la², a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²sxã³ sa²yxo²we¹tain¹sxã³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ a³ti¹xai¹nhxai²na²hẽ³la². Ain¹kxa²yu³su², a²hĩ¹na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²kwa̱in³ti³lo³nain¹na³la². \v 12 Jã¹nxe³sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tan¹te²kxa²ya̱³tu̱³, yuh³xai²nãn¹ko³xan¹tũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹, Sũ̱³na² ha³lo²a² wi¹ju³ta³lo³tẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²si³wa³tit3so¹xi²sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ta³lun²tu¹wa². Nxe³tãu³a¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²su² te²a² ain¹sxã³ ha³lo²a² wi¹khai¹nxe³sxã³ ã³sen³sai¹khai¹nxe³sxã³ wi¹ju³ta³lo³tain¹tu¹wa². \s1 Sũ̱³nu²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²na² ã³ya̱³lxi²yhain¹jau³su² \p \v 13 Jã¹nxa¹jau³su², a²hĩ¹nai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te² ĩ̱³nxai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Na¹ka³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³sa³lot3sa²sxã³ ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nxa²sa¹nx2ti³na²hẽ³la². A²wa³ka³li³yu³ta² hxi²kan¹khai¹nxe³ju³ta² o²la³kxi¹nx2ti³te³lhxã³ nxe³sa¹nx2ti³na²hẽ³la². Na¹ha²kxai³, txa²wa³ka³li³yu³txai²na² kãin²ju³ta³lot3ja³nx2ta¹wa². \v 14 Na¹ha²kxai³, txa²ka³lxa¹ti³su² tũ̱³ka̱³txa² a²ĩ³lxa² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na²: \p — Txa²wa³ka³li³yu³txai²na² ĩ²sain¹sxã³, yxo²kwa̱i³no³tai¹na¹ji¹ku¹. Ain¹to³ha¹hẽ¹la². \p — Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹tain¹sxã³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ã³na¹ain¹sxã³, ã³wa²su¹te³lhxã³ ain¹ji¹ku¹. Ain¹to³ha¹hẽ¹la². \v 15 A²kxã³nxa² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹, I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye²nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nain¹kxe³su², Txa²wã¹sũ̱³na² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ã̱³su² yxo²ha³kxa¹ te²nãu³xa² ã³ya̱³lxi²hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³yãn³ya̱³lxih¹xi¹xain¹tu¹wa². Nxe³tãu³nũ³ã¹, ha³lo²a² wi¹khai¹nxe³sxã³ ã³sen³sai¹nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². A²nũ²a² ya³lu²te²hũ̱³nxe² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²jut3sũ̱³nxe², ha³lo²a² wi¹khai¹nxe³hĩ̱³nx2na³la². \p \v 16 Jã¹nxe³ti³hũ̱³nxe²: \p — Hi³a² kãin²ta³ka³txa², Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹na¹tũ¹xã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe²ka³ti³nãu³a¹ so¹lxi³ ũ³hũ¹yah³lxin¹kxai²nãn¹tu̱³, a²ka³tai²na² whãi²na¹ a²nũ̱³ka̱³txai²na² whãi²na¹ ha³ta̱³nxãn²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹te²lo³ta³ka³ta³nũ³ai²la¹wa². Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² hi³a² nxe²ka³ti³hũ̱³jah¹lo²su² ha²kxai³, a²ne³kan²tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² kwẽn¹tai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² hi³a² nũ̱³ka̱³txi³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³, te²ju²hẽ³la². Nxe³jau³su², a²wi¹lhĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wi¹lhin¹te²lo³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe³sxã³ sa²nẽ³hẽt1sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² kwẽn¹tai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹te²lo³tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²la¹wa². \v 17 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², yain³ta³ka³ta² O³li³ve²ra³ka³txa², a²nũ²a² wa³kon³ka³ta² a²nxũ̱³ka² nũ̱³ka³na³ki² ta³nxũ̱³ka² ũh³nxũ̱³ki²lã³sãn²ka³tu̱³, kwa² sa³wxe³na² wen¹ka³ta² O³li³ve²ra³ka³txa² a²nxũ̱³ka² sa²kxai³lu² ũh³nhe³ki²lho¹sxã³ a²nxe³tũ̱³ka² sa²kxai³lu² ũh³nxũ³ne³wxen³ti³te²na¹. Hã²wxãn³txa³ ka³lũ³ã³nxũ̱³kxi¹ka³tu̱³, wi¹wen¹ye²nũ²nha²wa². Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² hai³sxa² yain³txa³ka³ta², a²nũ²a² wa³kon³kat3sũ̱³nxe² yxau²xai³lai¹nha²kxai³, wxãi²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² kwa² sa³wxe³na² kwa² wen¹kat3sũ̱³nxe² yxau²xai³yah³lxi¹nha²kxai³, nxe³yain¹yah³lxi³te²sin¹yu²hẽ³la². Kxãn³su², ha³lo²a² wi¹ju³ta² un²ta̱³ki²sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hxai¹nhẽ³la². Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² yain³txa³ka³ta² a²nũ²a² wa³kon³ka³ta² ũh³nxũ̱³ne³wxen³ti³sxã³ wi¹wen¹ ã³nxũ³ki¹jut3sũ̱³nxe², yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ha³lo²a² wi¹ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 18 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yxau²xai³lain¹ju³ta², wa³kon³ka³ta² a²wi¹lhĩ¹nãn¹ta³nxũ̱³ka² ũh³nxũ̱³ki²lã³txũ̱³ki³hũ̱³nxe² yxau²xai³lain¹na³la². Yain¹yah³lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, ha³ya³kxa³lxi³hit1sxã³ ĩ³ye³kxain¹yah³lxi³txa³hẽ¹la². Ĩ³ya³lo³nhyah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ wain³txi³ ĩ³ye³kxi²nhyah¹lxi³hĩ̱³nx2nxã̱³lxa². Nxe³yah³lxin¹jut3sũ̱³ju³ta²sa¹. Yain³txa³ka³ta² a²nxe²ka³nãu³a¹ so¹lxi³ a²yã¹ki̱³tãu³su² te²jai¹ti²tu³wa². Hai³txi³ a²nxũ̱³ki³nãu³la³ a²yã¹ki̱³tãu³sxa³wa². Wxãi²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te² ĩ³nxai²na² a²nxũ̱³ki³hũ̱³sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Yah³lxi¹nha²kxai³, a²nxe²ka³ti³hũ̱³tũ̱³ka̱³txa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ti³hi¹txa²txi³ha²kxai³, ka³te̱n³su² yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Yxãn¹ta¹, a²nxe²ka³ti³hũ̱³tũ̱³ka̱³txa², wxãi²na² a²nxũ̱³ki³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ti³hi¹jah³lxin¹ju³ta³la³ yũ²nxa³wa². \p \v 19 Jã¹nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Hai³sxa³nãn¹ta³ka³ta² a²wi¹lhĩ¹nãn¹te²nxũ̱³ka² txã² ũh³nxũ̱³ki²lã³nũ²hẽ³li¹. Txai²na² sa³wxe³nãn¹ta³nxũ̱³ka³na¹xai²na² ũh³nxũ̱³ne³wxen³ti³nha²sa³txai²li¹. Nxe³ha²kxai³ kãi²na¹wi¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 20-21 Jã¹nxe³jau³su², wxãi²na² sa²kxai³lu² yxo²ĩ²yah³lxin¹kxe³su², Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³lo³txa²txi³te²jai¹ti²tu³wa². Yah³lxin¹ka³tu̱³, hai³sxan¹ka³ta² wa³nũn³ta³nxũ̱³ka² ũh³nxũ̱³ne³wxen³ti³nha²ti³hũ̱³nxe² yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Yah³lxin¹kxan²ti³, kãin²te²lo³nhyah¹lxi³txa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³ ĩ³yxuh³lxi³jah³lxi³hẽ¹la², sa²yxo²ã³syah¹lxi³sxã³ ã³ni²lã³nx2ti³kxa²ya̱n³txi³sa². A²ya³la³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² txã̱², Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nxa³kxe³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² ĩ³ye²nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Hai³sxa² a²wi¹lhĩ¹nãn¹ta³nxũ̱³kxa² yain³txi³ka³ta² a²nxũ̱³ka³ti³khai³xa² ũh³nxũ̱³ki²lã³ti³hũ̱³xain¹sxã³ ĩ³yen²sxã³ khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su² sa²yxo²ã³syah¹lxi³txa³hẽ¹la². \v 22 Txa²wã¹sũ̱³na² kãin² a³lxi²nẽ³na³la². Yxãn¹ta¹, khãuh³lxa³ti³hi¹tẽ³ju³ta³la³ yũ³nũ³nhĩ̱³nx2na³la². Sa²yxo²ã³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² khãuh³lxa³ti³hi¹tẽ³ju³ta³la³ yũ³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su²: \p — Sũ̱³na² a³lxi²nẽ³jah¹lo²su² na³na¹. Yxo²ĩ²a¹xã¹. Nxe³nhyah¹lxin¹jau³su², yxau²sa²tẽ³jah¹lxi³hẽ¹la². Khãuh³lxa³ti³hi¹txa²txi³kxa²ya̱n³ti³su², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũh³nxũ̱³ki²lã³tũ̱³ki³hũ̱³nxe² khãuh³lxa³ti³hin¹sxã³ yxau²xai³lain¹kxa² yã¹nxe³nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹wa². \v 23 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ha³yax3khin¹sxã³ sa²yxo²ã³ain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² sa²hau³ko³tain¹tu¹wa². A²wi¹lhĩ¹nãn¹txũ̱³kxa² hai³sxan¹ka³ta² ũh³nxũ̱³wxe³xi²jut3sũ̱³nxe² sa²hau³ko³tain¹tu¹wa². Nxe³ha²kxai³, a²kxã³nxa² ka³lũ̱³sxã³ ã³nxũ̱³yaun³ti³jut3sũ̱³nxe² yxau³ain¹tu¹wa². \v 24 Jã¹nxa¹jau³su², wxãi²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te² ĩ³nxai²na² yxau²xai³yah³lxin¹ju³ta², yain³txa³ka³ta² wa³nũ³ta³ka³ta² kwa² sa³wxe³nãn¹ka³ta² a²nxũ̱³ka² ũh³nxũ̱³ki²lho¹sxã³ yxau²xai³jut3sũ̱³yah³lxi³hxai¹nhẽ¹la². Nxe³sxã³ hai³sxan¹ka³ta², a²wi¹lhĩ¹na² ka³lũ̱³ye²nxa³ka³ta² sa²kxai³lu² ũh³nxũ̱³ne³wxen³ti³sxã³ ã³nxũ̱²ki²sa²so¹sxã³ wi¹wen¹jut3sũ̱³nxe² yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Yxãn¹ta¹, ha³na³ka³lxi² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² yain³txa³ka³tã̱³xa² a²nũ²a² wa³kon³kxe³su² te²kat3sũ̱³nxe² yxau³ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³hait1so¹kxe³nũ̱³ka̱³txi³khai¹xu¹tai²lxã²na³la². Nxe³ha²kxai³: \p — Ha³lo²a² hau³kon³na³na¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũh³nxũ̱³wxe³xi²jut3sũ̱³nxe² sa²hau³ko³ta¹tũ¹xã¹. Sũ̱³na² nxe³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ sa²hau³ko³tain¹tu¹wa². \s1 Sũ̱³nu²kxai³lu² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a³lxi²nẽ³jau³su² \p \v 25 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Wãn³txi³khai³xa² hãi³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹wa². Nxe³na¹jau³xai²na² a³la³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². Kwa² a³la³kxi²te²lo³nhyah¹lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹wa². Nxe³na¹jau³su² te³nah¹lxi¹. I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hĩ¹nai²na² Sũ̱³na² sa²yxo²ã³ain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². Yxãn¹ta¹, sa²ha³ya̱³khit1sxã³ sa²yxo²ã³ain¹tu¹wa². Nxe³ju³ta², a²ha² kwẽn¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ĩ²ain¹si¹jau³su² ĩ³kaix1tain¹na³la². Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹: \p — Ta³lu²na¹hẽ³na¹. Ĩ³kaix1ta¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³su² nxe³ye²sa²ta³nũ̱³ka̱³txi³nũ³a² hau³kon³na³na¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, ain¹tu¹wa². Nain¹kxai²nãn²tu̱³, nxe³tãu³nũ³a² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² Sũ̱³na² sa²si³wa³tit3so¹xain¹tu¹wa². \v 26 Nxe³tãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ a²ko̱³nxain¹ju³ta² sa²wa²su¹tain¹tu¹wa². A²nxe³ju³ta³nũ³a², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — Si³ãu²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² a³li³la³ki²nẽ³lhxã³ ũ³hũ¹nhẽ³tu¹wi¹. Wxa²wa²su¹tẽ³jah¹lo²nũ³ai²la¹i¹. A²nxe³jah¹lo²nũ³ai²na², Ja³ko²ah³lu¹tai²na² a²ne³kan¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ a²ko̱³nxain¹ju³ta², wxa²wa²su¹tain¹tu¹wi¹. \q1 \v 27 Nxe³ha²kxai³, Txai²na¹xai²na² Sũ̱³nu²na¹xai²na² a²ko̱³nxain¹ju³ta² wxa²wa²su¹tai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, wãn³txa² tah²yau³xa² wxa²si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² ĩ³ye³kxũ¹hai¹na¹jau³xu¹tai²na² sa²yxo²we¹nha²sxã³ ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹. \m Sũ̱³na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 28 Jã¹nxa¹jau³su², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² te³nai¹nxa³wa². Nain¹jau³su², Sũ̱³na² ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kain¹na³la². Jã¹nxain¹sãn²kxa²yuh³su², wxãi²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ha³lo²a² wi¹ju³ta³lo³txa²txain¹te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a³lxi²na¹nhã¹. Kxã³nãu³a¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² I³sa²kah³lu¹tai²na² Ja³ko²ah³lu¹tai²na² nxe³te²nu¹tai²na² a²ne³kan¹tãu³a¹ sa²yxo²we¹nha²sxã³ ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹na¹hẽ³na¹. Nxe³ha²kxai³ na¹xã¹. Nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 29 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³: \p — Ta³nxũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹na¹tũ¹xã¹. Ha³lo²a² wi¹ju³ta² ũ³hũ¹ai¹na¹txai²lã¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, wãn³txai²na² ĩ³wa²la³ki²nha²sxã³ ã³na¹ju³ta³la³ yũ³ti³hex1te²sxa³yu²hẽ³la². \v 30 Jã¹nxa¹jau³su², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² a²ha² kxã³nxa² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²ã³yah³lxi³ta¹hxain¹ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nx2ti³na³la². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²ã³ain¹sãn²kxa²yu³tu̱³ Sũ̱³na² ã³nhxi²nũ¹nũ³nx2ti³na³la². \v 31 Jã¹nxe³jut3sũ̱³ju³ta², a²hĩ¹nai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²ã³ain¹na³la². Nxe³ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tain¹tu¹wa². Nxe³nx2ti³kxa²yã¹nxe² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tain¹tu¹wa². \v 32 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ki²nha²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²ã³sa²te²sain¹na³na¹. Nxe³jut3su², hxi²kan¹txi³ wxa²wa²su¹nhai¹nx3tho³na¹. Nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³jau³xai²lot3sxã³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³la². Yxãn¹ta¹, a²yxo²ha³kxa¹lhxi³ te²ki̱³na¹xai²na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tẽ³na³la². Jã¹nxe³nẽ³lhxã³, sa²yxo²ã³te²lo³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²ki̱³jau³su² \p \v 33 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ thãi³ti³la² a³lxi²khaix1nẽ³na³la². Te²yã¹nxe³nũn³sxã³, wãn³txa² wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi²ta³lu²ni², wã²nxũ̱h¹ wi¹ko̱³nha²ta³lu²ni², nxe³kxa² Si³yxau³jah¹lo²su² na³la². A²nxe³jah¹la² wã²nxũ̱h¹ a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ a̱in³nha²jau³la³ ko̱³nxe² ã³ten³ki²ki̱³sxa³ha²kxai³, ha³lo²a² kãi³ain¹ju³ta³la³ a³la³kxi²ki̱³sxa³ha²kxai³, nxe³nẽ³lhĩ̱³jah¹lo²su² na³la². \v 34 Nxe³ju³ta², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su², hxi²kan¹txi³, a³la³kxi²ki̱³sxa³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹txi³ ĩ³tih³nxe³ki̱³sxa³ha²kxai³, nxe³ki̱³tã³li¹. \m \v 35 Jã¹nxe³ti³hũ̱³sxã³: \q1 — Txai²na² txã² a²yen³kxa² wi¹te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹sã²na¹hẽ³na¹. Na¹ha²kxai³, a²yo³ha² ũ³yho³hi¹xi²sain¹kxe³nũ³a² ta̱u³ton³ye²na³na¹. Nxe³ki̱³kah³lo²nũ³la³ yũ³ti³he¹nx2nxa³wi¹. \m Ta¹hxai²hẽ¹la². \v 36 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ wet1sa²sai¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ai¹nha²kxai³, a²hĩ¹nai²na² ye³ha³te³txi³ ĩ²ha²kxai³, a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ ai²na³la². Nxe³ha²kxai³, a²yen³kxa² we¹kxa² yxo²ha³kxa¹ yxau³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²te³lhxã³ yxau²na³la². Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi² sa²wa²to¹ja³sah¹lxi³hẽ¹la². Ju¹ta² wain³na³la². \c 12 \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² wa³ka³la² o²la³kxi²kxe³su² \p \v 1 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹la². Txa²yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹ wi¹la̱in³nha²sxã³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tẽ³na³la². Nxe³nẽ³lha²kxai³, wxa²nũ²nãu³ai²na² a²wi¹tãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²nãu³a¹, ã³wxe³je¹jxah³lxi³hẽ¹la². Wxa²nũ²nãu³ai²na² ka³te̱n³su² tãu³a¹ wi¹lhin¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ka³li³txai²lã¹. Yah³lxin¹jau³su² wxa²nũ²nãu³a¹ a²wi¹tãu³a¹ ã³wxe³je¹jxah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a³la³kxi²khai¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹jah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Jã¹nxe³si¹nx2ta¹jau³nũ³su² ye¹nx2ta¹wa². \v 2 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²yã¹nxe³sxã³ kãi³yxau²xai³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Yah³lxin¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ tah²lxi³ wxa²we¹txa²lxi³na³la². Nxe³nx2ti³jau³su², tah²lxi³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa² ha³lo²lo³txa²lxi³si¹jau³nũ³su² wi¹la³la³kxi²yah³lxin¹tu¹wa². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su² jau³xa²: \p — Txa²wẽ³ha³lxa² ũ³hũ¹ai¹na¹ju³ta² wi¹khai¹nxe³ju³ta² so¹lxi³, ĩ³ka³li³sa²ju³ta³nũ³a² so¹lxi³, ka³na³ku² wã³ko³nxa³kxe³tu̱³ wain³khai¹nxe³ju³ta² so¹lxi³, ũ³hũ¹ai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³nx2ti³jau³su² jau³xa² a³la³kxi²yah³lxin¹tu¹wa². \p \v 3 Txa²wã¹sũ̱³na² thã̱i³ti³la² a³lxi²sa²sxã³ hxi²kan¹txi³lot3sa³na²hẽ³la². Nxe³sa²kxe³su², wxa²yu³ta² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Kwa² ha³lo²a² ã³sen³sai¹sxã³ kwa² kãin²te²lo³nhyah¹lxi³txa³hẽ¹la². Yah³lxin¹ta¹: \p — Wi¹la̱in³nha²sxã³ wi¹lĩ²nha¹xã¹. A²ya³la³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹txi³lot3sa²jau³xa² yã¹nxe³jau³lxi³ yxau²xai³la¹tũ¹xã¹. Nxe³jah³lxi³hẽ¹la². \v 4 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wã¹nũ²ai²na² ka³na³ka³na³tã³la². Nxe³kxan²ti³ ka³lxan¹ta³kxi² ki̱³tã³la². Jã¹nxe³sxã³ ka³lxan¹ta³kxi²kxan²ti³ ha³na³ka³lxi³ ha³na³ka³lxi³ o²la³kxi²xai³ki̱³te²ju²hẽ³la². \v 5 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², txa²wã¹ki̱³na¹xai²na², Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² te²ki̱³na¹xai²na² ka³lxa¹ki̱³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³ki̱³sa²kxai³ ha³na³ka³lxi³ o²la³kxi²xai³ki̱³kxan²ti³ Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau²xai³ye²ki̱³te²ju²hẽ³la². Ki̱³sa²kxai³, wi¹lĩ³we¹yhu¹ki̱³kxe³su², a²hãi¹nxe³jau³xa² so¹lxi³ a²nũ²a² ka³na³ka³na³ki̱³te²hũ̱³nxe²nũ² yxau²xai³ye²ki̱³te²ju²hẽ³la². Txa²wã¹nũ²ai²yã¹nxe³te²nãu³su² wi¹lĩ³we¹yhu¹sxã³ o²la³kxi²xai³ki̱³te²ju²hẽ³la². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² te²ki̱³na¹xai²na² wi¹lĩ³we¹waun¹yhu¹sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³ta² so¹lxi³ wain³na³la². \v 6 Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² thãi³ti³la² a³lxi²nẽ³kxe³su² ĩ³la³kxi²te²lo³tũ³nẽ³na³la². Nxe³nẽ³jut3su², a²nũ²a² a²hoh³lxi³khaix1nũ³tu̱³ ĩ³la³kxi²te²lo³tũ³nẽ³li², a²nũ²a² ã̱³su² te²an²tu̱³ a²hoh³lxi¹khaix1nũ³ã̱³nũ³tu̱³ ha³na³ka³lxi³ ĩ³la³kxi²te²lo³tũ³ni², jã¹nxe², jã¹nxe², hu³ ũ³hũ²xai³nẽ³na³la². Nxe²xai³nẽ³jau³su², Sũ̱³na² wãn³txa² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³yau¹ũ³si¹nhẽ³jau³nũ³su² ĩ³la³kxi²te²lo³tũ³nẽ³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ki̱³kxa² yã¹nxe² ĩ³yau¹ũ³ya³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 7 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², txa²wã¹wã³tã̱³nãu³xa² ã³nhxi²nũ¹nũ³si¹nhẽ³jau³su², Sũ̱³na² ĩ³la³kxi²te²lo³tũ³nẽ³kxai²nãn²tu̱³, ã³nhxi²nũ¹nũ³ya³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³hain¹si¹nhẽ³jau³su² hxi²kan¹to³nũ¹nhẽ³kxai²nãn²tu̱³, ĩ³yau¹ũ³ya³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 8 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹si¹nhẽ³jau³su² ĩ³la³kxi²te²lo³tũ³nẽ³kxai²nãn²tu̱³ jã¹nxe³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³: \p — A²nũ²a² ã̱³xa² txa²yen³kxa² wã²nhũ¹ai¹na¹tũ¹xã¹, Sũ̱³na² ĩ³la³kxi²te²lo³tũ¹sa³ha²kxai³lã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kxã̱u³xa³sxã³ wã²nhũ¹ya³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³nũn³sxã³, Sũ̱³na² hxi²kan¹txi³lo³tẽ³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ã̱³xa² sa²hau³ko³ja³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². Nxe³nẽ³kxe³su², ã³wi¹wi¹nxe² nũ̱³kxũn³txi³: \p — Txa²yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹ wi¹la̱in³nha¹nha¹. Nxe³ki̱³jau³su², a²nũ²a² ã̱³xa² sa²hau³ko³ja³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³nũn³sxã³, a²nũ²a² khãuh³lxa³ti̱³hin¹sxã³ yxau²xai³lain¹tũ̱³ka̱³txa², ĩ³ton³tũ̱³ka̱³txi³su² ta̱³nxa² he³ja²lun¹tũ̱³ka̱³txi³su² ta̱³nxa²: \p — Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³ta¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ka³lih³kxi²nha²ki̱³jau³su² sa²hau³ko³ja³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². \p \v 9 A²nũ²a² ã̱³xa² a³lxi²waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². \p — Txa²wã¹yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹ wi¹la̱in³nha²sxã³, a³lxi²khaix1na¹nha¹. Nxe³sxã³ a³lxi²waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Hai³txi³ a³lxi²ki³lxo³xah³lxi³txa³hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³, ha³lo²a² ko̱³nxe³ju³ta² ã³na¹jah¹lxi³hẽ¹la². \p — Ko̱³nxe³ju³ta² yxo²kwĩn¹kxi²na¹nhã¹. Yah³lxin¹jau³su², ã³na¹jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹ka³tu̱³, wi¹ju³ta² so¹lxi³ i³jah¹lxi³sxã³ ã³tẽ³sxã³ ã³kãi³jah¹lxi³hẽ¹la². \v 10 A²nũ²a², Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹, txa²wã¹wã³tã̱³nãu³hũ̱³nxe² yxau²xai³ya³nhẽ³lain¹na³la². Nxe³ha²kxai³, a³lxi²khai¹nxe²waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³, a²nũ²a² ã̱³xa²: \p — Wi¹kãi³i², hxi²ka¹ni², ain¹na³na¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³sa²nẽn¹kxi¹tain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 11 Txa²wã¹sũ̱³na² wa³ka³li³yu³ta² u̱³lyah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³ta¹, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ti³jah¹la² ten³te²lo³txa²txi³na³la². Nxe³nx2ti³ha²kxai³, wxa²yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹: \p — Sũ̱³na² a³lxi²khaix1na¹nha¹. Yah³lxin¹jau³su², wa³kon³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². \p \v 12 — A²ya³la³tu̱³ Sũ̱³na² yen³nãu³a¹ yxau³na¹tũ¹xã¹. Sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²jah¹lo²su² na³na¹. Nxe³yah³lxin¹jau³su², ĩ³ka³li³jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxi¹nha²kxai³, ha³lo²a² khãuh³lxa³ti³hi¹txa²txi³kxai²nãn²tu̱³, kan²txi³ i³jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹ka³tu̱³, ã³na¹yah²lxan³kxe³su², sa²wai³wait3sxã³ Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². Sa²hau³ko³txa²txi³txai²la². \v 13 Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²nãu³xa² yen³kxi³txa²kxai²nãn²tu̱³, wxa²yen³kxa² wã²nhũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Sũ̱³na² wẽ³ha³lxa² ha³la³ka³lxa³lon³ki¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, wi¹lhen³txi³jah³lxi³hẽ¹la². \p \v 14 A²nũ²a² khãuh³lxa³ti³hi¹txa²txi³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ki¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \p — Wĩ³na². Nxe³ti¹. Ha³lo²a² wi¹ju³ta² so¹lxi³ ũ³hũ¹txain¹sĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³kxi²ki¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Hai³txi³ ha³lo²a² khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹si¹yah³lxin¹jau³nũ³la³ Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²kain¹yah³lxi³txa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³: \p — Wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ yxau³txai²lã¹, kuh³lxa³thin¹tũ̱³ka̱³txai²na²sã¹. Yah³lxin¹jau³su², Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ki¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 15 A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³ka³li³hain¹kxai²nãn²tu̱³, wxãi²nãn²ta³ ĩ³ka³li³txa²ya³hain¹yah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³te²hũ̱³te²lxi³, a²nũ²a² ã̱³su² te²a² ãin²ti³sxã³ ĩ³nã̱³nain¹kxai²nãn²tu̱³, wxãi²nãn²ta³ ĩ³nã̱n³txa²ya³hain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 16 Wi¹lĩ³yxo²we¹nha¹jah³lxi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹ka³tu̱³, kwa² kãin²te²la³ ĩ³yĩ¹li²nhyah¹lxi³txa³hẽ¹la². Yah³lxin¹ta¹, a²nũ²a² hxi²ka¹nxa³te²a² ã³hxi²yu³hẽ³nãu³lo³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Hai³txi³: \p — Txai²na² so¹lxi³ a³la³kxi²na¹nhã¹. Yah³lxi³txa³hẽ¹la². \p \v 17 A²nũ²a² ĩ²li³te²a² ko̱³nxe³thin¹sxã³ ã³kãi³ũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³: \p — Nxe³sain¹kxa² yã¹nxe³sxã³ ã³yo³hi²nha¹tũ¹xã¹. Yah³lxi³txa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³: \p — Wi¹te²tu̱³ ai²na³na¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe³nx2tain¹jau³nũ³a² so¹lxi³ ã³kãi³txa²ya³hain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 18 Jã¹nxe³sxã³: \p — A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ hãu²non³sxã³ yxau²xai³lya³yhu¹na¹tũ¹xã¹. Na¹ha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ ĩ³ye³ãn³si³wxe³na¹ju³ta² yũ²nxa³xã¹. Nxe³si¹nx2ti³jau³nũ³su² yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². \v 19 Jã¹nxe³jau³hũ̱³nxe³, a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, ĩ³wa³lxĩ³nhyah¹lxi³txa³hẽ¹la². Hãi¹nxã¹sxĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² wain³txi³ ĩ³wa³lxĩ³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³jau³su² kxã³nãu³u¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³xau³hxai²tẽx1tã² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — “Sũ̱³nu²na¹xai²na² wxa²wã³lxĩ³nx2txi¹jah¹lo²sa¹i¹. Txai²na² ũ³yho³hai¹na¹tu¹wi¹.” Sũ̱³na² wãn³txa² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ha²kxai³ ya³nx2ta¹wa². \v 20 Yxãn¹ta¹, Sũ̱³na² kxã³nãu³u¹tai²na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jau³xa²su¹ a²nũ²a² ko̱¹ko̱¹son³ki¹nx2ti³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³: \p — He³hai¹nĩn²tã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yhai¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Te²yã¹nxe³sxã³: \p — Ya̱³lxu²ai¹nĩn²tã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³na²tai²lã¹. Ain¹yah³lxin¹jau³su² ũ³hũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ãu²li³to̱³tain¹yah³lxin¹tu¹wa². \v 21 A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³hin¹sxã³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ ko̱³nxe³ti³hi¹txa²txi³ju³txai²na² ã³wa³ka³li³yu³txa³lot3sxã³ ĩ³wa³lxĩ³nhyah¹lxi³txa³hẽ¹la². Yah³lxin¹ta¹, hãi¹nxe³sxã³ wi¹kãi³ũ³sxã³ ũ³yho³hi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ko̱³nxe³ju³txai²na² sa²tã³si³yo³not3sxã³ ã³sen³sai¹ain¹yah³lxin¹tu¹wa². \c 13 \s1 Txa²wã¹hxi²kan¹ti³nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²we¹tain¹ki̱³jau³su² \p \v 1 Yuh³xai²nãn¹te² hxi²kan¹txi³ nũ̱³ka̱³txa² Koverno nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la², a²nũ²a² yxo²ha³kxah¹la². Ĩ³kwa³na³nx2ti³tũ̱³ka̱³txai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³su² hxi²kan¹txi³lon³ka³tu̱³, ũh³wxe³nũh¹nx2ti³tũ̱³ka̱³txi³su² te²ju²hẽ³la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³su² hãi¹nxe² ã³na¹ũ³nx2ti³tũ̱³ka̱³txi³su² te²ju²hẽ³la². Hãi¹nxe² ã³na¹ũ³nx2ti³xa³ke³la³te²kxai³ yũ³hĩ̱³nx2nxa³wa². \v 2 Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² ĩ²li³te²la³: \p — Koverno nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²ã³a¹xã¹. A²nxe³te²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ũh³wxe³nũ¹nhẽ³tũ³ka̱³txa² sa²yxo²ã³te²su² hĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, a²yoh³la³ khãuh³lxa³ti³hi¹nha²hĩ̱³nx2na³la². \v 3 Nxe³ha²kxai³, wi¹kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Koverno nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³tũ̱³ka̱³txai²na² yuh³lxah³lxin¹ju³ta³la³ yũ³nx2ti³hĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Koverno nũ̱³ka̱³txai²na² yuh³lxah³lxin¹ju³ta³la³ yũ³nx2ti³hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su²: \p — Koverno nũ̱³ka̱³txai²na² yuh³lxi³na¹ju³ta² ten³sa²nxa³nhã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ wi¹kãi³jah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ³ka³li³ki¹nx2ti³jau³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³tu¹wa². \p — Wi¹kãi³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Nxe³nx2ti³tu¹wa². \v 4 Koverno nũ̱³ka̱³txi³su² jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³whxe³nũ¹nx2ti³kxe³su² jah¹la², ĩ³wi¹lhin¹ti³hi¹txa²lxi³si¹jau³nũ³su² o²la³kxi²jah¹lai²la¹wa². Yxãn¹ta¹, wain³txi³ kãi³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³, yuh³lxi³jah³lxi³hẽ¹la². Jah¹la² nũ̱³kxũn³na³la². Nxe³ha²kxai³, wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² yo³lha³ nũ̱³kxũn³txi³ wai¹txa²lxain¹kxa²ya̱n³ti³su² ye¹nx2ta¹wa². Jah¹la², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³kwa³na³ũ¹nx2ti³kah³lai²la¹wa². A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³te²su² te²a² ũ³yho³hi²sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² a̱n³txi³ju³ta² ũ³yho³hi²te³lhxã³ nxe³nx2ti³jah¹lai²la¹wa². \v 5 Nxe³ha²kxai³, Koverno nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹ta¹, hai³txi³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³xa̱n³ta³kxi²sa²sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²sa²kxa²ya̱n³ti³sã¹. Yah³lxin¹jau³xa² so¹lxi³, Koverno nũ̱³ka̱³txai²na² sa²yxo²we¹jah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³ju³ta², txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ txa²wã¹yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹ a̱u³txi³ a̱in³nha²sxã³: \p — Ju¹ta² wain³na³na¹. Nxe² e³ki²nha²ki̱³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³nha²ki̱³jau³xai²yã¹nxe³sxã³ ĩ³wet1sa²so¹sxã³ Koverno nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la². \p \v 6 Jã¹nxe³jau³hũ̱³nxe², Koverno nũ̱³ka̱³txa² ĩ³kwa³na³nx2ti³sxã³: \p — A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³yho³hi²txã³nxa² ũ³hũ¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ha³lo²a² Koverno nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² a²wa³ka³li³yu³ta² ũ³yho³hi²txai²li¹. Nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, ũ³hũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² wi¹ wa³ko³nain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² wa³ka³li³yu³ta² kãi³ai¹nhĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, ya³nx2ta¹wa². \v 7 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ũ³yho³hi²txã³nxa² Koverno nũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²tau³to³tain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ũ³yho³hi²hxa³tain¹yah³lxi³hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², a²nũ²a² kãin²te²nãu³xa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³sa²nẽn¹kxi², kãin²te²lo³ti² nxe³txain²yah³lxi³hẽ¹la². \s1 A²nũ²a² ã̱³xa² wi¹kãi³kxi²ki̱³jau³su² \p \v 8 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ ũ³yho³hi²txã³nxa² ũ³yho³hi²tau³to³tain¹yah³lxin¹jau³su² yxau²xai³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² yu³ka³na³ka³na³ju³ta² so¹lxi³ tau³ton³ki²nẽ³na³la². Nxe³nẽ³ju³ta²sa¹: \p — A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a³lxi²waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ju³ta², a²nũ²a² ã̱³xa² a³lxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² ha³kxa¹ sa²yxo²we¹ta³lu²ni²hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 9 Nxe³ju³ta², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² ã̱³xa² sxe³xa³ka³lxa² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyhu¹i² a²nũ²a² ã̱³xa² su²lhã³i², ã̱³xa² yen³kxa² kãi³sa²no¹ki², ã̱³xa² yen³kxa² yxo²kwa̱i³ni², nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jau³xau³hxai²tẽx1ta² whãi²na¹, Sũ̱³na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa² yau³xã̱³xa² ha³kxa² whãi²na¹ ka³lxa²na³la². Yxãn¹ta¹, a²si³yxau³jau³xa² hãi¹nxe² ka³na³ka³na³jau³xa² so¹lxin³na³la². Nxe²: \p — A²nũ²a² ã̱³xa² a³lxi²waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. A³lxi²nhã¹kxa²yã¹nxe³ a³lxi²waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Jau¹xa² so¹lxin³na³la². \p \v 10 — A²nũ²a² ã̱³xa² a³lxi²na¹nhã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kain¹ki̱³ju³ta³la³ yũ³hĩ̱³nx2nxa³wa². Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² a³lxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xau³hxai²tẽx1tã² ha³kxa¹ sa²yxo²we¹ta³lu²ni²hĩ̱³ki̱³tã³la². \p \v 11-12 Txa²wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²yã¹nxe³sxã³, a³lxi²waun¹nyhu¹sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². Ko̱³nxe³ti³ ka̱i³ki̱³kxa² ã³wa²su¹kxi²nẽ³jen³nũ³a² a²wa̱³kxa² ya̱u³son³na³la². Nxe³ha²kxai³, ye¹nx2ta¹wa². Txa²wã¹ha³lo²a² ha³lo²lo³tẽ³ju³ta² jut3sũ̱³ju³ta²sa¹: \p — Ka³nxah³ta² ĩ³yũ¹li²nxa³ta̱³lxa² nx2na³na¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Ka³nxah³ta² ha³nãu³hi²khai¹nx2na³li¹. Wa³su¹txi³ a³la²ni²xi²ju³ta² ya̱u³so³nxẽ²na³li¹. Nxe³ha²kxai³, ha²ya̱³kxa² ãu³xi²ya³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ wxa²yũ³ki²yhu¹sxã³ ĩ³tu¹lxi²ki̱³tu¹wi¹. Nxe³ki̱³te²jai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² yxau³ki̱³ko³xai²na² ko̱³nxe³ju³ta² ka³nxah³jut3sũ̱³ju³ta² a²yu³ta³lot3sxã³ yxau²na³la². Yxãn¹ta¹, jũ¹nxe² ye³jen¹nãu³a¹ Je³su²jah³la² ha²tet1jut3sũ̱³jah¹la² ĩ³xi²tu¹wa². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ha²te¹jut3sũ̱³ju³ta² yxau³nũ¹ki̱³tu¹wa². Ki̱³sa²kxai³, kwẽn¹tai²na² nũ̱³kxũn³txi³ wi¹kãi³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Ha²ya̱³kxa² ãu³xi²ki̱³jut3sũ̱³nxe² u̱³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Ki̱³sa²kxai³, ko̱³nxe³ju³ta² ka³nxah³jut3sũ̱³ju³ta² ã³na¹ya³sah¹lxi³hẽ¹la². óna¹ki̱³sa²kxai³, Je³su²jah³la² ha²tet1jut3sũ̱³jah¹la² yxo²ĩ²sxã³ ko̱³nxe³ju³ta² ka³nxah³jut3sũ̱³ju³ta² hxan³te³lhxã³ o²la³kxi²ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Nxe³sxã³, ã³sen³sai¹khai¹nxe³ki̱³sa²kxai³, Je³su²jah³la² yxau²xai³kxa² yã¹nxe³sxã³ yxau²xai³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². \v 13 Ki̱³sa²kxai³, wain³txi³ kãi³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². E³lẽ³na² ha²te¹ju³ta² yxau²xai³ki̱³kxe³hũ̱³nxe² yxau²xai³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Ki̱³sa²kxai³, hai³txi³ ĩ³yain³sxã³ ko̱³nxe³ti³ wa³ni̱³lon³kxi²yhu¹i² yain³jau³xa² ũn³jau³xa² ĩ³na²sxã³ we¹ni², txu¹ha² ã̱³xa² wa³ni̱³lon³kxi², a²nũ²a² ã̱³xa² kuh³lxa³thin¹sxã³ o²la³kxi²ju³ta² so¹lxi³ yxo²kwa̱in³to³hi², kwa² wãn³txa² ĩ³ye³sxã³ ĩ³yi²yi²lhon¹ta³kxi²yhu¹i², ĩ³ka³tã̱³nxe³yhu¹i² ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Ju¹ta² wai³nxa³wa². \v 14 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau²xai³la³nhẽ³kxa²yã¹nxe² yxau²xai³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Ki̱³sa²kxai³, txa²wã¹sĩ̱³nai²na² ko̱³nxe³ti³ a̱in³nha²ki̱³ju³ta² sa²yxo²we¹ja³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². \c 14 \s1 Ĩ³yi²yi²lhon¹ta³kxi²nyhu¹xa³jau³su² \p \v 1 A²nũ²a² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ha²kxai³ yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² wãn³txai²na² wain³txi³ sa²yxo²we¹kxe³su² ko̱³nha²nxa³te²su² te²a², wxa²yu³tai²na² sa²kxai³lu², wi¹lhen³txi³yhu¹sxã³ ã³nũ¹jah¹lxi³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, hai³txi³ kwa² wãn³txa² ĩ³ye³sxã³ ĩ³yi²yi²lhon¹ta³kxi²yhu¹te³lhxã³ ã³nũ¹yah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 2 Ĩ³ye³sxã³, ĩ³yi²yi²lhon¹ta³kxi²yhu¹yah³lxan³ju³ta²sa¹, a²nũ²a² ka³na³ku² te²a² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Yain³txi³la³ ĩ²li³te²la³ ha³kxa¹, nxe³kxan²ti³, ĩ³yai³na¹kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ ĩ³yai³nhĩ̱³na¹xã¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ka³na³ku² te²ã̱³xa², Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ha²kxai³ yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² wãn³txai²na² wain³txi³ sa²yxo²we¹kxe³su² ko̱³nha²nxa³te²su² te²a² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³la¹: \p — Ta̱¹xã¹, txai²li² te²tã̱³xã¹. Ka³yxuh³lxa³ ĩ²te²tã̱³xã¹. Hãi¹sxã³ hi³ka² so¹lxi³ ĩ³yai³na¹ju³ta² wain³na³na¹. Nxe³te²jai¹ti²tu³wa². \v 3 Nxe³ju³ta², Pau²lah³lo²na¹xai²na² wxa²yu³ta² whãi²na¹ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Na¹ha²kxai³, wxãi²na²: \p — Yain³txa² ĩ²li³te²a² ha³kxa¹ yain³te²sa¹xã¹. Yah³lxin¹te² ĩ³nxa² txã² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². \p — A²nũ²a² ã̱³su² te²a² hi³ka² so¹lxi³ yain³te²su² te²a² ha³ya³kxa³lxu³su² ĩ³yĩ¹lain¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ya³nx2ta¹wa². Na¹ha²kxai³, te²yã¹nxe³te²hũ̱³sxã³, wxãi²na²: \p — Hi³ka² so¹lxi³ yain³te²sa¹xã¹. Yah³lxin¹te² ĩ³nxãn²tu̱³, ĩ³ye³kxi²nũ³nx2ta¹wa². \p — A²nũ²a² ã̱³su² te²a² yain³txa² ĩ²li³te² ha³kxa¹ yain³te²su² te²a², ko̱³nxe³te²lo³tain¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹, jah¹la², Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³sa³lo³kah³lo²su² ha²kxai³lu¹. Ya³nx2ta¹wa². \v 4 Jah¹la², Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³sai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³, ko̱³nxe³te²lo³tain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxa². Kwa² hxi²kan¹txi³lo³nhyah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Yxãn¹ta¹, jah¹la² kãi³ain¹ju³ta² yã¹nxe³sxã³, a²wa³kxẽn³yah³la² so¹lxi³, Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³, wi¹kãi³ta̱³nxa², ko̱³nxe³ti³ kãi³ta̱³nxa², nxe³ti³lo³tai¹nhĩ̱³nx2na³la². A²ya³la³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹khai¹nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, hxi²kan¹txi³ a²sa³wi³sai²na² wi¹kãi³ti³hit1sĩ̱³nx2na³la². \p \v 5 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² ka³na³ku² te²a² a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \p — A³lan²ta² ta³ko¹xai²na² so¹lxi³, hxi²kan¹khai¹nxe³ta³ko³xa² a³lan²ti³su² na³na¹. Yxãn¹ta¹, a³lan²ta² ã̱³su² hxi²ka¹nxa³xã¹. Nxe³hĩ̱³nx2na³la². Hã²wxãn³txa³, a²nũ²a² ka³na³ku² ã̱³su² te²a² sa²kxai³lu² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu²: \p — Nxe²nxa³xã¹. A³lan²ta² yxo²ha³kxa¹ ta²ko¹xain²txi³ ai²na³na¹. A³lan²tu¹tai²na² hxi²kan¹txi³ ã³sen³sai¹sxã³ a³lan²ti³la³ yũ²nxa³xã¹. Nxe³hĩ̱³nx2na³la². Nxe³yah³lxin¹ju³tai²na² ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²nhyah¹lxi³txa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³, wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³: \p — Wain³na³na¹. Yah³lxin¹jau³su², nxe² yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². \p \v 6 — A³lan²ta² ta²ko¹xai²na² hxi²kan¹khai¹nxe³ta³ko³su² na³na¹. A²nxe³kah³lo²su² kxai²nan²tu̱³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yxo²we¹ti³ten³sa³nha¹. Nxe³jau³su², hxi²kan¹ta² a³lan²ta²ko̱³su² hit1sĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe²: \p — Yain³txa² ĩ²li³te²ha³kxa¹ yain³te²sa¹xã¹. A²nxe³kah³lo²su² kxai²nãn²tu̱³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yxo²we¹ti³ten³sa³nha¹. Nxe³jau³su², ĩ³yai³nhĩ̱³nx2na³la². A²nxe³jah¹lai²na², yãn³tai²na² ĩ³yai³nxa³ta̱³lxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ka³li³ti³hi¹te³lhxã³ ĩ³ye³kxi²sã²nhĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹, ha³na³ka³lxi³, a²nũ²a² ã̱³xa²: \p — Ka³yxuh³lxa³ ĩ²te²tã̱³xã¹. A²nxe³kah³lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yxo²we¹ti³ten³sa³nha¹. Nxe³jau³su², hi³ka² so¹lxi³ ĩ³yai³nhĩ̱³nx2na³la². A²nxe³jah¹lain²txi³, yãn³tai²na² a²hi³kai²na² ĩ³yai³nxa³ta̱³lxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ka³li³ti³hi¹te³lhxã³ ĩ³ye³kxi²sã²nhĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³, a²yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³yxo²we¹ti³ten³tũ̱³ka̱³txi³sai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 7-8 Ka³te̱n³su² yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²wet1si¹nhẽ³jau³su², yxau²xai³hĩ̱³ki̱³tã³la². Yxãn¹ta¹, ya³lu²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²nãu³lon³sxã³ ya³lu²hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ha²kxai³, ka³te̱n³su² yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²nãu³ãin²txi³, yxau³ki̱³sa²kxai³, ya³lu²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²nãu³ãin²txi³, yxau³ki̱³sa²kxai³, nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³kxa²yu³su²: \p — Nxũh¹ txai²na² te³na¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³a¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², ka³te̱n³su² yxau²xai³ta̱³nxa², ya³lu²ta̱³nxa² nxe³ki̱³te²sxa³yu²hẽ³la². Nxũh¹, txa²wã¹yxo²ka³nãu³a¹ a̱u³txi³ a̱in³nha²sxã³, ka³te̱n³su² yxau²xai³ki̱³ju³ta² yũ²nxa³ha²kxai³, ya³lu²ki̱³ju³ta² yũ²nxa³ha²kxai³, te²ju²hẽ³la². \v 9 Je³su² Kris²tu³jah¹la² a²ha² kxã³nxa² ya³lu²ka³tu̱³, ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹nãn¹te²ka̱³ya̱³tu̱³, a²nũ²a² ka³te̱n³tũ̱³ka̱³txain²txi³ Je³su²jah³la² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³la³ Hi¹kah³lo²su² ha²kxai³, a²nũ²a² ya³lu²tũ̱³ka̱³txain²txi³ Je³su²jah³la² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³la³ Hi¹kah³lo²su² ha²kxai³, nxe³jah¹lai²la¹wa². \v 10 Nxe³ha²kxai³, wxa²yu³ta² ĩ²li³te² ĩ³nxa², wxa²wã³tã̱³xa² ko̱³nxe³te²lo³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxa². Te²yã¹nxe³sxã³, ĩ²li³te² ã̱³te² ĩ³nxa² wxa²wã³tã̱³xa² ha³yax3ka³lxu³lo̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxa². Kwa² hxi²kan¹ti³lo³nhyah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Jã¹nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Yxan¹nãu³a¹, ha³lo²ai²na² ne³ki³son³tãu³a¹, txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³nãu³a¹ sa²nxũ³sxã³ yxau³ye²ki̱³tu¹wa². Nxe³ha²kxai³, hĩ¹nai²na² kãi³yxau²xai³ki̱³kxa² yã¹nxe³sxã³ ĩ³yĩ¹li²xai³nẽ³txai²la². Txa²wã¹sũ̱³na² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³ ĩ³yĩ¹li²xai³nẽ³txai²la². \v 11 Nxe³ju³ta², Sũ̱³na² wãn³txa² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: \q1 — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Sũ̱³nu²na¹xai²na² ka³te̱n³su² yxau²wa³to²hi²na¹te³na¹xai²na² e³sxã³, wãn³txi³tu̱³ e³a¹i¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³kãin²te²lot3syu¹sa²jau³su² yu̱h³xa² ã³wxe³nũ¹syu¹sa³ha²kxai³: “Wxãi²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lo²khaix1si¹lxi¹.” Nxe³sa³ha²kxai³, e³lẽ³na² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sain¹tu¹wi¹. \m Sũ̱³na² wãn³txa² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 12 Nxe³ha²kxai³, a²ya³la³tu̱³ a²nũ²a²nãu³xai²na² yxo²ha³kxa¹ yxan¹nãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ki̱³sa²kxai³, txa²wã¹yxau²xai³ki̱³ju³txai²na² wã²nxũ̱h¹ ĩ³yau¹ũ³nha²xai³ki̱³tu¹wa². \s1 Wxa²wã³tã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹txa³hẽ¹la². Jau³su² \p \v 13 Nxe³jut3su² ha²kxai³, ha²ya̱³kxa² ko̱³nxe³te²lo³ta³waun¹nhya¹sah¹lxi³hẽ¹la². Jã¹nxa¹jau³su²: \p — Txai²na² ha³lo²ai²na² wi¹na³na¹. Kãi³a¹tũ¹xã¹. Yxãn¹ta¹, txa²wã³tã̱³xai²na² ĩ²sa²so¹sa²sxã³ ĩ³yxaih¹sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxa²ya̱n³ti³sã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Kãi³nxa³lho³na¹. Txa²wã³tã̱³xai²na² a³lxi²na¹nhã¹. Na¹ha²kxai³lã¹. Nxe³ki̱³jau³su² yxau²xai³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². \v 14 Txai²na² Je³su²jah³la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau³jah¹lo²sa¹wa². Na¹te³na¹xai²na², yain³txa² kwa²hãi¹nxe² ko̱³nxe³te²lo³ki̱³kxa² yain³txi³la³ yũ²nxa³wa². Nxe³jau³su² a³la³kxi²na¹wa². Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ a²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nha²kxai²nãn²tu̱³: \p — Yain³txa² te³xai²na² ko̱³nxe³thin¹na³na¹, txai²lã¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² yain³txa² ĩ³yain³kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³jau³su², a³la³kxi²nũ³na¹nha²wa². \v 15 Nxe³ha²kxai³, wxa²wã³tã̱³xa² ka³na³ku² te²a²: \p — Yain³txa² te³xai²na² yain³ki̱³kxe³sxan³tai¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, ĩ³yen²sxã³ ĩ³ye³kxi²kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² a²yain³txai²na² ĩ³yain³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Ĩ³yain³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²wã³tã̱³xai²na² a³lxi¹yah³lxin¹jau³su², ĩ³yain³yah³lxi³hĩ̱³nx2nxã̱³lxa². Wxa²wã³tã̱³xai²na² ĩ³yxaih¹sxã³, Sũ̱³na² tĩh³na² ã³na¹sxã³, ha³lo²a² ko̱³nxe³ju³ta³lo̱t3sxã³ hxan³kxi¹nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹wa². Wxa²wã³tã̱³xai²na² Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, ye¹nx2ta¹wa². \v 16 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Ha³lo²a² wi¹na³na¹. Yah³lxin¹kxan²ti³, a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³yen²kxai²nãn²tu̱³: \p — Ha³lo²a² wi¹lxa³i¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²nxe³te²a² ha³lo²ai²na² kãi³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Ha³lo²ai²na² wi¹na³na¹. Nxe³yah³lxin¹kxe³su², te² ha³lo²ai²na², a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nũ¹nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹wa². \v 17 Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², yain³txa² ĩ²li³te²la³ ĩ³yain³ta̱³nxa², ĩ³yai³nxa³ta̱³nxa², yain³txa³yau³xa² ĩ²li³te²la³ ĩ³na²ta̱³nxa², ĩ³na²nxa³ta̱³nxa² nxe³txi³ju³ta³la³ ha³yax3ka³lxai²la¹wa². Hxi²ka¹nxa³wa². Hxi²kan¹ju³ta² nxe³te³nah¹lxi¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³kwa³na³nẽ³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³la². Ki̱³sa²kxai³, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³yxau³nẽ³jah¹la² sa²kxai³lu² wain³txi³ kãi³ki̱³ju³ta² ti³hi¹tẽ³li², hãu²no³ti³hi¹tẽ³li², txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ĩ³wi¹lxon³ki²ti³hi¹tẽ³li², nxe³nẽ³na³la². Nxe³ju³ta², hxi²kan¹khai¹nxe³ju³txai²la¹wa². \v 18 Jã¹nxe³ju³ta² yã¹nxe³sxã³, yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa²yxo²wet1sĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ka³lih³kxi²nẽ³li², a²nũ²a² ã̱³xa² wi¹lhin¹te²lo³tẽ³li², nxe³nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². \p \v 19 Nxe³ha²kxai³: \p — Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² hãu²no³waun¹yhu¹ki̱³txai²lã¹. Sũ̱³na² yxo²ĩ² kãi²no̱³ki̱³txai²lã¹. Ju¹ta² ten³sa³nhã¹. Nxe³ki̱³jau³su², ã³nhxi²nũ¹nũ³yha¹sah¹lxi³hẽ¹la². \v 20 Jã¹nxa¹jau³su², yain³txa² yxo²ha³kxa¹ wi¹na³la². Yxãn¹ta¹, a²ĩ²li³te² yain³txa² ĩ³yain³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² wxa²wã³tã̱³xai²na² ĩ²so¹sxã³ yxaih¹sxã³, ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³yain³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Wxa²wã³tã̱³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² we¹kah³lai²la¹wa². Nxe³nx2ti³kxa²yuh³su²: \p — Yain³txai²na² yxo²kwa̱in³sa³nhã¹. Yah³lxin¹kxan²ti³, ĩ³yain³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Wxa²wã³tã̱³xai²na² ĩ³yxaih¹sxã³, Sũ̱³na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³kxa²ya̱n³ti³su², ya³nx2ta¹wa². \v 21 Nxe³ha²kxai³: \p — Ka³yxuh³xa² wi¹na³na¹. Na¹kxan²ti³, wã²nhĩ²na¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wã³tã̱³xa² hi³ka² so¹lxi³ yain³jah¹la² ĩ²so¹sa²sxã³, ĩ³yxaih¹sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxa²ya̱n³ti³sã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²a² ka³yxuh³xa² wã²nhĩ²ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³, yain³txi³yau³xa² ũn³jau³xa² ĩ³na²ki³ju³ta³nũ³a²: \p — Txa²wã³tã̱³xai²na² ĩ²so¹sa²sxã³, ko̱³nxe³ti³ kãi³kxa²ya̱n³ti³sã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ĩ³na²ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³nũn³te²nũ³nhũ̱³sxã³: \p — Ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² kãi³a¹tũ¹xã¹. Yxãn¹ta¹, kãi³a¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wã³tã̱³xa² ĩ²so¹sa²sxã³ ĩ³yxaih¹sxã³ ha³lo²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³kxa²ya̱n³ti³sã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² ha³lo²a² kãi³ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². \p \v 22 — Yain³txa² ĩ²li³te²a² yxo²ha³kxa¹ ha³ta̱³nxãn²tu̱³, yain³te²sa¹xã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wã²nxũ̱h¹ Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ ĩ³ye³sxã³ ĩ³yau¹ũ³nha²sxã³ ĩ³hau³ko³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Ha³lo²ai²na² kãi³a¹tũ¹xã¹. Txa²yxo²ka³nãu³a¹ nũ̱¹ha̱in³nha²sxã³ sa²yxo²ã³nha²nx3nhã¹. Na¹jau³su² kãi³a¹tũ¹xã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³lih³khai¹nxe³sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² ĩ²jah¹lai²la¹wa². \v 23 Yxãn¹ta¹: \p — Yain³txai²na² ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²nha¹nha¹. Wain³txi³ ĩ³yai³na¹kxe³su² te²ju²lhain¹ku². Na¹nhã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²yain³txi³la³ ĩ³yain³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Ĩ³yain³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a̱u³txi³ wxa²ẽ¹nãu³a¹ sa²yxo²ã³nha²sxã³ ĩ³yain³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Nxe³ha²kxai³, ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Jã¹nxa¹jau³su², a̱u³txi³ txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nha²ki̱³jau³xa² sa²yxo²ã³nha²sxã³ ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² kãi³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³ki̱³tã³la². Jã¹nxe³kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹wa². \c 15 \s1 ónxũ²kwa̱i³lxũ¹nũ³nyhu¹ki̱³jau³su² \p \v 1 Txa²wã¹ki̱³na¹xai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² yxo²ĩ²khai¹nxe³ha²kxai³ Sũ̱³na² wãn³txai²na² wain³txi³ sa²yxo²we¹kxe³su² ko̱³nha²ki̱³sa²kxai³ nxe³te²ki̱³na¹xai²nãn²tu̱³: \p — A²nũ²a² ã̱³xa² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ha²kxai³ yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² wãn³txai²na² wain³txi³ sa²yxo²we¹kxe³su² ko̱³nhai¹nxa³xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ ã³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nũ³yha³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 2 Nxe³ki̱³kxe³su²: \p — Txai²na² so¹lxi³ ĩ³ka³li³ha¹tũ¹xã¹. Ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, txa²wã³tã̱³xa² ĩ³ka³li³hi², ĩ³wi¹lhin¹ti³hi¹ti², nxe³si¹hain¹ki̱³jau³nu³su² ã³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nũ³yha³sain¹yah³lxi³hẽ¹la². Je³su²jah³la² yxo²ĩ²kãi²non³txai²la². \v 3 Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², Je³su²jah³la² yxau²xai³la³nhẽ³ju³tau³hxai²tẽx1tã², hai³txi³: \p — Txai²na² so¹lxi³ ĩ³ka³li³sa³txai²lã¹. Nxe³jau³su², yxau²xai³la³nhẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹: \p — A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²hau³ko³txai²lã¹. Nxe³jau³su² Je³su²jah³la² khãuh³lxa³ti³hin¹sxã³ yxau²xai³la³nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ha³te̱h³nxã³nxa² yãn³tai²na² Je³su²jah³la² yxau³ya³nhẽ³lxa³hĩ¹na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Wĩ³nãi³. A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³hin¹sxã³ ĩ³ye³kxi¹nxain¹tai¹ti²ti¹. Jã¹nxain¹jau³hũ̱³nxe², ĩ³yen²sa²sxã³ khãuh³lxa³ti³hit1sain¹tai¹ti²ti¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ĩ³ye³sxã³, a²ha¹ kxã³nxa² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ kwẽn¹ta²kxai³ Je³su²jah³la² yxau²xai³la³nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 4 Kxã³nãu³u¹tai²na², Sũ̱³na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³xu¹tai²na², wãn³txi³tu̱³ ĩ³yau¹ũ³nhẽ³te³lhxã³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Ha³lo²a² ko̱³nxe³kxan²ti³, ya³nãn³ta³ki²li² ãn³tẽ³a¹xã¹. Nxe³si¹nhẽ³jau³nũ³su², ũ³ha²li¹la³kxi², ha³lo²a² wxa²kwẽ̱²ki²nẽ³si¹jau³nũ³su² ũ³wha²li¹la³kxi², nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nẽ³kxe³su²: \p — Sũ̱³na² a²ya³la³tu̱³ yxan¹nãu³a¹ wxi²kin³ti³tot3sa³tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su², yxau²xai³txai²lã¹. Nxe³nẽ³jau³su², ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 5-6 Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²to³ha¹wa². Wxãi²na² Ro³ma²no³ nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² wi¹lĩ³we¹yhu¹sxã³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² yxau²xai³kxa² yã¹nxe³jut3sũ̱³nxe² wi¹lĩ³we¹yhu¹yah³lxin¹ju³ta² ten³sa³nha²wa². Jã¹nxe³te³lhxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ye³kxi²to³ha¹wa². \p Jã¹nxa¹jau³su²: \p — Ha³lo²a² ko̱³nxe³jut3su² na³na¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nha²ki²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wẽ³ha³lxa² wxa²kwẽ²ki², ha³lo²a² ya³nãn³ta³ki²li² i³sa²tẽ³ti³hi¹ti², ai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³kxi²nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Na¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²yu³ta² whãi²na¹ wi¹la̱in³nha²sxã³ hãi¹nxe³jau³hũ̱³nxe² ĩ³ye³yah³lxin¹ka³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² Je³su² Kris²tu³jah¹lo²su² Jah¹la² A²wĩ³nu²su² tãu³a¹ ĩ³sa²nẽn¹kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². Ju¹ta² ten³sa³nha²wa². \s1 Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ain³kxain¹jau³su² \p \v 7 Wi¹lhen³txi³waun¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Je³su² Kris²tu³jah¹la² wi¹lhen³txi³nx2ti³kxa² yã¹nxe³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Nxe³nhyah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹tu¹wa². Jã¹nxe³te³lhxã³ ya³nx2ta¹wa². \v 8 Jã¹nxa¹jau³su², Je³su²jah³la² wxã³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhxi²nũ¹nũ³hain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². ónhxi²nũ¹nũ³hai¹nha²kxai³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² sa²yxo²we¹nha²jah¹lo²su² na³na¹. Nxe³jau³su², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wxa²ye³ka¹tẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³sa³ku¹, kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³kxũh¹te³nah¹lxi¹: \p — Txai²na¹xai²na² sa²yxo²we¹nha¹i¹. Na¹te³na¹xai²na¹, wxa²kan¹sa²tãu³a¹ ha³lo²a² wi¹ju³ta² ũ³hũ¹nx2ta¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ hĩ¹na² Je³su²jah³la² wxã³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² kãi³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, kxã³nxa² ĩ³ye³kxũ¹hain¹jau³xai³ta³lxi³ sa²yxo²we¹nha²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 9 Jã¹nxe³sxã³, Je³su²jah³la² wxã³nũ¹nhẽ³ju³ta²sa¹, a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²nẽn¹kxi²si¹hain¹jau³nũ³su²: \q1 — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² a³lxi²nẽ³jah¹lai²la¹i¹. Nxe³ha²kxai³, ĩ³sa²nẽn¹kxi²ki̱³tã³li¹. \m A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ³ka̱³txa² yxo²a² nxe³si¹hain¹jau³nũ³su², Je³su²jah³la² wxã³nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², kxã³nãu³u¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³lhxã³, Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — Txai²na¹xai²na², a²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² yxau³yai¹na¹ka³tu̱³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³nxa² ĩ³ka³li³ti³hi¹ti², ĩ³hain³sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxi², nxe³nxa²ha¹tu¹wi¹. \m Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Hĩ¹nai²na² wãn³txai²yã¹nxe³sxã³, Je³su²jah³la² kãi³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 10 Jã¹nxa¹jau³su², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² yau³xã̱³xa², nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txãi³. Ĩ³ka³li³jah³lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxi¹nha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, ĩ³hait1so¹tũ̱³ka̱³txi³khai³xa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²nxi²ya³hain¹yah³lxin¹ka³tu̱³, a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³ka³li³ja¹hain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. \m Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 11 Jã¹nxe³sxã³, ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xã̱³xa²sa¹: \q1 — A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ha³kxah¹lxi³tũ̱³ka̱³txãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²jah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxah¹lxi³tũ̱³ka̱³txãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²jah³lxi³hẽ¹li¹. \m Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 12 Jã¹nxe³jau³su², kxã³nãu³u¹tai²na² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: \q1 — In³txa² wẽ³sa² to̱n¹ye²nẽ³tu¹wi¹. Txa²wã¹yah³lu¹tai²na² a²ĩ³lxa² Je²se³jah³lu¹tai²na² a²kan¹san¹tãu³su² tu¹wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² a²ĩ³lxa² Je³su²jah³la² wxã³nũ¹nhẽ³lhxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³kwa³na³ain¹tu¹wi¹. Ĩ³kwa³na³ai¹nha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ yxo²ĩ²ain¹tu¹wi¹. \m Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 13 Hãi¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² yxo²ĩ²nha²ti³hi¹txa²txi³na³la². Nxe³ha²kxai³, Sũ̱³na² kãin² ka³lih³ti³hi¹txa²lxi³ha²kxai³, kãin² hãu²no³ti³hi¹txa²lxi³ha²kxai³, nxe³nx2ti³tu¹wa². Yxo²ĩ²yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³nx2ti³tu¹wa². Nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nũ̱³kxũn³txi³ sa²hau³ko³txa²txi³kxe³su², ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ Sũ̱³na² sa²hau³ko³ta³lun²nx2ti³ju³ta³nũ³a² yxo²ĩ²nha²sxã³ wah³yxah³lxin¹tu¹wa². Ju¹ta² ten³sa³nha²wa². \s1 Pau²lah³la² e³lẽ³na¹ ĩ³yau¹ũ³jau³su² \p \v 14 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Wxa²yu³ta² wi¹lhin¹khai¹nxe³ha²kxai³, a³la³kxi²khai¹nxe³ha²kxai³, yah³lxin¹tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxa². Yah³lxin¹kxe³su², hxi²kan¹txi³ Sũ̱³na² ha³lo²a² ĩ³yau¹ũ³waun¹yhu¹sxã³ ĩ³hau³ko³nũ¹waun¹yhu¹tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxa². Ju¹ta¹, wi¹la̱in³nha²sxã³ ĩ³ye³ya³nx2ta¹wa². \v 15 Na¹kxan²ti³, ya³lot3sxã³ ha³lo²a² ka³na³ku² ju³tai²na² te²yu³tai²na² ta̱u³to³nũ¹nx2ti³ju³txai²na² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹wa². Nxe³na¹jau³xai²na², ha³lo²a² sa²wa²lho¹xi²sxã³, ain³kxi¹nx2ti³te³lhxã³ ya³nx2ta¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi²sa²sxã³ wa³ka³li³yu³ta³lot3sa³na²hẽ³la². Sa³ha²kxai³, ya³nx2ta¹wa². \v 16 A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ã³nhxi²nũ¹nũ³si¹sain¹jau³su², Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa³wi³sa³lot3sa³na²hẽ³la². Na¹ha²kxai³, txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² tah²yau³xa² ĩ³yau¹ũ³jah¹lo²sa¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wãn³txai²na² yxo²ĩ²ain¹kxai²nãn²tu̱³, yxo²ĩ²te²a² so¹lxi³, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nũ̱³kxũn³txi³, ĩ³wi¹lhin¹ti³hi¹tain¹sãn²ka³tu̱³, hã²wxãn³txa³, txai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²hxi²ka³nãu³a¹ ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka³li³te³nah¹lxi¹: \p — Txa³nũ̱¹ka̱³txai²na² ka³lih³khaix1sa³nhã¹. Ain¹tu¹wa². Jã¹nxe³si¹ha¹jau³su², ya³nx2ta¹wa². \v 17 Na¹ha²kxai³, txai²na² Je³su² Kris²tu³jah¹la² ã³nũ²nxi²sxã³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wa³ka³li³yu³ta² wa³ko³nũ¹jah¹lo²sa¹wa². Nxe³na¹jau³su², txa²wa³ka³li³yu³tai²na² hxi²kan¹ju³ta³la³ hit1sxã³ e³a¹wa². \v 18-19 Txai²na² ya³lot3nha²sxã³ ĩ³ye³ya³nx2ta¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, Je³su²jah³la² hxi²ka² kãi³ũ¹sain¹ju³ta² so¹lxi³ ĩ³ye³ya³nx2ti³hĩ̱³na¹wa². Nxe³na¹te³nah¹lxi¹, Je³su²jah³la² hxi²kan¹txi³lot3sa³na²hẽ³la². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² Sũ̱³na² sa²yxo²wet1si¹hai¹na¹jau³nũ³su² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³la². Na¹ha²kxai³, txai²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxau³yai¹na¹ka³tu̱³, Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxai¹ni², ha³lo²a² kãi³ũ¹hai¹ni², nũ̱³kxũn³ju³ta² kãi³ũ¹hai¹ni², nxe³yain¹to³ha¹hẽ³la². Na¹ha²kxai³, hau³hau³kon³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² hxi²kan¹khai¹nxe³sxã³ o²la³kxi²ya³sain¹to³nha²hẽ³la². Ya³sai¹nha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² sa²yxo²we¹tain¹to³nha²hẽ³la². Je³su²jah³la² kãi³ũ¹sain¹ju³ta² ĩ²ain¹sxã³ sa²yxo²we¹tain¹to³nha²hẽ³la². Nxe³sxã³, Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² a³li³sxã³ ai³la¹ka³tu̱³, wãn³txa² wi¹jau³xa² tah²yau³xa² Je³su²jah³la² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹jau³nũ³a², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sxi²ta² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ²xai³lai¹na¹ka³tu̱³, nxe²xai³la¹nũ²la², hã²wxãn³txa³ ne³kxũh¹tãn¹ko³xa² a²ĩ³lxa² I³li³ra³kũ²ko̱³xa² ã³wi¹ha¹hẽ³la². \v 20 A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² a²ĩ³lxa² ko̱³nxe³nxai¹nxa³tũ̱³ka̱³txa² kãin² yũ²na³la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txa², Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi³ti³ten³khaix1sa³nha²wa². Ju¹tai²na² so¹lxi³ yu³ka³na³ka³nat3sxã³ ĩ³ye³lxu¹na¹jau³su² yxau²xai³lhxai²na¹hẽ³la². Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² ĩ²li³ko³xa² a²nũ²a² ã̱³xa² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi² ãn³si³wxe³ain¹kxai²nãn²tu̱³, txai²na² ãn³si³wẽ̱³nxi²sxã³ ĩ³hen³txi³ti³ten³sa²nxa³nha²wa². \v 21 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na², Sũ̱³na² wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \q1 — A²nũ²a², kxã³nxa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ã³ne³wxe²nxa³i², Je³su²jah³la² ĩ³lxa² ko̱³nxe²nxa³i², nxe³ain¹tũ̱³ka̱³txa², hĩ¹na² ĩ²i², a³la³kxi², ain¹tu¹wi¹. \m Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã². Nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Pau²lah³lo²kxai³lu² Ro²ma²thĩ³na² ai³sĩ²ju³ta³nũ³su² \p \v 22 Txai²na² ã³wxã³sxã³ ĩ²nx2ti³lxu¹nhxai²na¹hẽ¹la². Kxãn³su² wxã³te³lhxã³ e³hxai²na¹hẽ³la². Na¹ta¹, hxi²ka¹nha²hxain²nxa³hẽ¹la². A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² kãin² ĩ³hen³txi³hxai²na¹hẽ³la². Na¹ha²kxai³, hxi²kan¹txi³ ã³na¹sxã³ ã³nxai³sxĩ²nx2ti³hxain²nxa³hẽ¹la². \v 23-24 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txai²na² hĩ¹na² ĩ³hen³txi³ta³lu²na¹hẽ³la². Na¹ha²kxai³: \p — Kxãn³su² Ro²ma²nũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nxai³sxĩ²lhxun¹to³ha¹hẽ³na¹. Na¹jau³su² ye³jen¹su² ã³wxã³sxĩ²nx2ti³lxun¹sa³hẽ¹la². Na¹ka³tu̱³, Es³pã²ya³ko̱³xa² ã³nxai³la¹tũ¹xã¹. To³ha¹hẽ¹la². Ya¹nãn¹ta³ko³xa² wa³to²hi²na¹tãu³a² ã³nxai³la¹tãu³nũ³a² ha³la³ka³nxũ³nãn¹thĩ³na² wxa²yxau³yah³lxin¹thĩ³na² ã³nĩ²nx2ta¹tu¹wa². ónĩ²nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ka³li³kxi²sah¹lxin¹tu¹wa². Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³: \p — Ha³lo²a² ã³ne³sen³sai¹ko̱³xa² ã³nxai³la¹tũ¹xã¹. Na¹jau³su², ã³nhxi²nũ¹nũ³sah¹lxi³hẽ¹la². \v 25 Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² sa²kxai³lu² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³nxai³sã²na¹tu¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² nxe³yain¹thi³ka³txa² ã³nhxi²nũ¹nũ³hai¹na¹tu¹wa². \v 26 Nxe³ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa², Ma³se³to²na²ko³xa² yxau³yai¹ni², Kre²sa²ko³xa² yxau³yai¹ni², nxe² ha¹lin¹yain¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² wã²nxũ̱¹ha̱in³nhain¹te³nah¹lxi¹: \p — Nũ¹ã¹ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²yain¹tũ̱³ka̱³txa², a²nũ²a² yen³kxi³ txa²ye²tũ̱³ka̱³txa² yũ³ye²na³li¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² yen³kxih³ki̱³tã³li¹. Ki̱³sa²kxai³, Txa²wã¹ha³te̱h³nxã³nxa² wã²nhũ¹ya³sain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²yen³kxi³ txa²tũ̱³ka̱³txai²na² ã³nhxi²nũ¹nũ³hain¹txai²la². Ka³lih³khai¹nxe³sxã³ ũ³hũ¹ain¹ki̱³tã³li¹. Ain¹ta¹hẽ¹la². Nain¹sxã³, a²ha³te̱h³nxã³nxai²na² ũ³hũ¹sain¹na²hẽ³la². \p — Nũ¹ã¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³hũ̱t1sĩ¹nhẽ³li¹. Sain¹sxã³ ũ³hũ¹sain¹na²hẽ³la². \v 27 Ain¹ju³ta², ã³nhxi²nũ¹nũ³hain¹ju³ta² wain³na³la². Nxe³sxã³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³lxã²na³la². Yxãn¹ta¹, Ma³se³to²na²ko³xan¹tũ̱³ka̱³txain²txi³, Kre²sa²ko³xan¹tũ̱³ka̱³txain²txi³, hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³wa². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txi³lxã²na³la². A²ha² kxã³nxa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³nxai³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² oh³nãu³u¹tai²nãn¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³kxa²yo³ha² wã³kon³ye²na³la². Nxe³ha²kxai³, hĩ¹nai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txai²na² a²ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³yho³hi²txã³nxa² a²yen³kxa² yuh³xai²nãn¹te² yen³kxa² tẽ³ain¹ka³tu̱³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi¹xain¹te³lhxã³ nxe³tai¹ti²tu³wa². Ain¹kxai²nãn²tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ ha³lo²a² wã³kon³ye²ju³ta² so¹lxi³ o²la³kxai¹nhĩ̱³nx2na³la². \v 28 Na¹kxai²nãn²tu̱³, Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nhxi²nũ¹nũ²ta³lu²na¹kxai²nãn²tu̱³, a²ha³te̱h³nxã³nxa² wã²nhũ¹yhain¹txã³nxũ³a² wã³ko³nxa³te²tu̱³: \p — Ũ³hũ²ta³lu²nai¹na¹hẽ³na¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, Es³pã²ya³ko̱³xu¹tai²na² ã³nxai³la¹tũ¹xã¹. To³ha¹hẽ¹la². Na¹kxai²nãn²tu̱³, tĩh³na² ya³la³sxan¹thĩ³na² txã² ã³nĩ²ain¹sã²na¹tũ¹xã¹. Na¹jau³su², ã³wxã³sxĩ²nx2ti³sã²na¹tu¹wa². \v 29 Na¹kxai²nãn²tu̱³, txai²na² ã³wxã³sxĩ²nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² a²wi¹ju³ta² hxi²kan¹ju³ta² yxo²ha³kxa¹ kãin² ã³tẽ³sxã³ wã³kon³ti³he¹nxa³kxe³su² ã³wxã³sxĩ²nx2ta¹tu¹wa². Jau¹xai²na² a³la³kxi²na¹wa². \p \v 30-31 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² Je³su² Kris²tu³jah¹la² yxo²ĩ²ki̱³sa²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² a³lxi²ti³hi¹tẽ³lha²kxai³ a³lxi²waun¹yhu¹ki̱³sa²kxai³, nxe³ki̱³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³ki̱³kxe³su², txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ a̱in³nha²sxã³ ten³khaix1na¹jau³su², ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: \p — Nũ̱³kxũn³txi³, ha¹li¹ ã³nhxi²nũ¹sah¹lxi³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ha³tin³ti³ ĩ³ye³kxi²nũ¹nũ³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Nũ¹ka³na¹ Ju³te²a² ko³nãu³a¹ ã³nxai³la¹tũ¹xã¹. Na¹ta³ko³nãu³a¹, a²nũ²a² Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ain¹tũ̱³ka̱³txa² yxau³ain¹na³la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txa²: \p — Ĩh¹nxet3sai¹nhxĩn³te²la¹ku². Na¹jau³su², Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² wxa²sa²naun¹sa²si¹yhah³lxin¹jau³nũ³su², ha³tin³ti³ ĩ³ye³kxi²nũ¹nũ³sah¹lxi³hẽ¹la². Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, nũ¹ã¹ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³nxai³lhxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²tũ̱³ka̱³txa² ã³nhxi²nũ¹nũ³hain¹te³lhxã³ ã³nxai³la¹tu¹wa². Na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²a² hxi²nũ¹nũ³hai¹na¹ju³ta³nũ³a² ka³lih³kxi²la² sa²so¹sai¹nxa³jau³lhu¹na¹jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²nũ¹nũ³sah¹lxi³nũ³nhẽ¹la². \v 32 Na¹kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³ ĩ³ka³li³khai¹nxe³sxã³, ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹sxã³ ã³wxã³sxĩ²nx2ta¹tu¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jau³su² kxai²nãn²tu̱³, ã³wxã³sxĩ²nx2ta¹tu¹wa². Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³ye³ya¹yhu¹ki̱³tu¹wa². Nxe³na¹jau³nũ³su², jau³xa² a²yxo²ha³kxa³nũ³a² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²nũ¹nũ³sah¹lxi³hẽ¹la². \v 33 Na¹ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² wxa²hãu²no³ti³hi¹tẽ³jah¹lo²su² jah¹la² sa²hau³ko³txa²txi³ju³ta² ten³sa³nha²wa². \c 16 \s1 A²ha³ta̱³nxa² ũ³sa²si¹hã³jau³su² \p \v 1 Fe²ba³ka³lxa² ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nx2ta¹wa². A²nxe³ta¹ka³lxa² txa²wã¹wã³tã̱³ta²su² ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ta¹ka³lxu³su² ha²kxai³, nx2na³la². Nũ¹ã¹ Sẽ³kre²a²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² kãin² ã³nhxi²nũ¹nũ³hain¹ta¹ka³lxai²la¹wa². \v 2 Ta¹ka³lxa² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²ta¹ka³lxai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³, wi¹lhen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Ju¹ta² wain³na³la², Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹nha²kxai³la². Jã¹nxe³sxã³, ta¹ka³lxai²na² ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² wã³kon³ye²kxai²nãn²tu̱³, ĩ²ũ¹tain¹yah³lxi³hẽ¹la². A²nũ²a² ã̱³xa² wi¹lĩ²yũ¹hi², txain²txi³ ã³nhxi²nũ¹nũ³sa³i², sa³ta¹ka³lxai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³ ye¹nx2ta¹wa². \p \v 3 Na¹ha²kxai³, Pri³si²la³ka³lxa², A³kwi²lah³la² nxe³sxã³, txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³jah³lxi³hẽ¹la². A²nxe³te²nãu³xa² ã³nũ²ki²ya³sain¹sxã³, Je³su² Kris²tu³jah¹la² a²wa³ka³li³yu³ta² wa³kon³ya³sain¹na²hẽ³la². \v 4 A²nxe³te²nãu³xa², ha³lo²a² ha³nxeh³lxi³khai¹nxe³ju³ta² wxa²sa²naun¹sain¹na²hẽ³la². Ya³lu²sain¹jau³su² wxa²sa²naun¹sain¹na²hẽ³la². Sai¹nha²kxai³, txain²txi³ kãin² ĩ³ka³li³hi², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³tũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³sxã³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³ye²yhain¹tũ̱³ka̱³txain²txi³ kãin² ĩ³ka³li³hi² ya³sain¹na²hẽ³la². \v 5 Jã¹nxe³sxã³, Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa², A²ki³lha³lxai²na² sxi²ha² ã³yãn³ki³nũ²ki² tũ̱³ka̱³txa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³, E³pe³ne²tah³la² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². A²nxe³jah¹la² txa²ya̱³lxa³khai³su² ha²kxai³, a³lxi²na¹kxah³lo²su² ha²kxai³, nx2na³la². A²kxã³nxa² A²si³a³ko̱³xa² yxau³tũ̱³ka̱³txa² jah¹la² txã², Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa²yxo²wet1sãn²na²hẽ³la². \v 6 Jã¹nxe³sxã³, Ma³ri²a³ka³lxa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². Ta¹ka³lxa² kãin² wa³kon³ya³nx2tain¹te³nai¹ti²tu³wa². \v 7 Jã¹nxe³sxã³ Ãn³tro²na³kah³la² Jũ²ni³a³ka³lxa² ain¹sxã³, txai²yã¹nxe³sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². Txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². A²ha² kxã³nxa², a²nũ²a² ã̱³xai²na² hxi²ka² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũn³tĩ¹ki²wxe³sain¹na²hẽ³la². Nxe³na¹hĩ¹nai³tã², a²nxe³te²nãu³xai²na² ũ³tĩ¹ki²wxe²ya³sain¹to³nha²hẽ³la². A²nxe³te²nãu³xai²na², txa²nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² wi¹lĩ²sĩ¹nhxai²na¹hẽ³la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³tih³nxe³sĩ¹na¹tũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² wi¹lĩ²sĩ¹nhxai²na¹hẽ³la². A²nxe³te²nãu³xai²na², a²ha² kxã³nxa² txai²na² Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹txa³ta̱³lxa² ã²la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hẽ¹la². \p \v 8 Jã¹nxe³sxã³, Ãm3pli³a²jah³la² txa²ya̱³lxa³nũ³ai²la¹wa². A³lxi²na¹kxah³lai²la¹wa². Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ã³nũ²nxi²sxã³ yxau³jah¹lai²la¹wa². A²nxe³jah¹la² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². \v 9 Jã¹nxe³sxã³, U³bã²nah³la² Je³su² Kris²tu³jah¹la² wa³ka³li³yu³ta³lot3sxã³ ã³nhxi²nũ¹nũ³sa²sĩn¹jah¹lo²su² nxe³ha²kxai³, Es³ta²kah³la² txa²ya̱³lxa² a³lxi²na¹kxah³lo²su² nũ³nha²kxai³, nain¹na³la². A²nxe³jah¹la²nãu³xa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². \v 10 Jã¹nxe³sxã³, A³pe²lah³la² Je³su²jah³la² kan²txi³ sa²yxo²we¹khaix1jah¹lai²la¹wa². \p — Ha³lo²a² ha³nxeh³lxi²na³na¹. Nxe³kxan²ti³, hãi¹yxãn¹ta¹ sa²yxo²we¹jah¹lai²la¹wa². A²nxe³jah¹la² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³, A³ris³to²bah³la² a²ka³lxa¹ti³su² te²a² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 11 Jã¹nxe³sxã³, E³ro³ti³ãu²ah³la² txai²yã¹nxe³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². A²nxe³jah¹la² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², Na³si²sah³la² a²ka³lxa¹ti³su² tũ̱³ka̱³txa², ã³nhai¹tũ³sxã³ Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ye²yhain¹tũ̱³ka̱³txa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², nxe³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \p \v 12 Jã¹nxe³sxã³, Tri³fẽ²na³ka³lxa² Tri³fo²sa³ka³lxa² ain¹sxã³, Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² wa³ka³li³yu³ta³lot3sxã³ wa³kon³ta¹ka³lxi³nãu³xai²la¹wa². Nxe³ta¹ka³lxi³nãu³xa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³, txa²ya̱³lxa² Pe²si³ta³ka³lxa² a³lxi²ki̱³ta¹ka³lxa² Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² kãin² wa³kon³kxi²ta¹ka³lxai²la¹wa². A²nxe³ta¹ka³lxa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². \v 13 Jã¹nxe³sxã³, Ru²fah³la² a²nũ²a² ã̱³xa² ã³sen³sai¹sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² kãin² sa²yxo²we¹jah¹lai²la¹wa². A²nxe³jah¹la² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². A²nxe³jah¹la² a²hã³ka³na² sa²kxai³lu², txa²hã³ka³na² hũ̱³sxã³ ã³nhxi²nũ¹nũ³sai¹nhxai²na²hẽ³la². A²nxe³ta¹ka³lxa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 14 Jã¹nxe³sxã³, A³sĩ²kri³jah³la², Fle³kõ²jah³la², Er²me³sah³la² Pa²tro³bah³la², Er²ma³sah³la² ain¹sxã³, txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², Txa²wã¹sũ̱³na² nũ̱³ka̱³txi³su² jah¹lo²nãu³xa² ã̱³xa² A³sĩ²kri³jah³lai²na² nũ̱³ka̱³txai²na² sxi²ha² yxau³yain¹jah¹lo²nãu³xa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², nxe³txain¹yah³lxi³nũ³nhẽ¹la². \v 15 Jã¹nxe³sxã³, Fi³lo³lo²kah³la² Ju²li³a³ka³lxa² ain¹sxã³, txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², Ne³re²ah³la², a²ha³lĩn³ta³ka³lxa² ain¹sxã³ txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², O³lĩ²pah³la² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi², Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² yxau³yain¹tũ̱³ka̱³txa² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi² nxe³txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \p \v 16 A³lxi²waun¹nha¹jah³lxi³sxã³ ĩ³hen³txi³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxi¹nha²kxai³, Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ha³kxa¹ ha³lo²lo³txai³lain¹ju³ta² yxau²xai³lain¹sxã³ ĩ³ka³li³si¹nx2ti³jau³su², ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nx2tain¹na³la². \s1 Ĩ³tih³nxe³jau³xa² a²ne³ki³san¹jau³su² \p \v 17 Nxe³jah³lxi³sa²lxa². Txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². Na¹ha²kxai³, txa²yxo²ka³nãu³ai²na² whãi²na¹ a̱u³txi³ a̱in³nha²sxã³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wa². Ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹la². A²nũ²a² ku̱³lhxa³thin¹te²a² ya³nx2ti³ha³ta²wa². A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² wi¹lĩ³we¹yhu¹yah³lxin¹ju³ta² kho³te³lhxã³ o²la³kxi², Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹jah³lxin¹ju³ta² ã³ke³tã³nã¹sih¹nxa²ti³jau³nũ³su² o²la³kxi², Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxin¹jau³xa² sa²yxo²ã³si¹nx2ti³jau³nũ³su² ĩ³tih³nxe², nxe³nx2ti³ha³ta²wa². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²lẽ¹. Yxau²nũ²kah³lxi³txa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³ ã³nhait1sxã³ ha³na³ka³lxi³ yxau³je²txain¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 18 A²nxe³tũ̱³ka̱³txa², hai³txi³ Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa²yxo²we¹tũ̱³ka̱³txi³sxa³wa². Hãi¹nxe³sxã³ yuh³xai²nãn¹te² yen³kxa² so¹lxi³ ko̱³nxe³ti³ yxo²kwa̱in³tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². Wãn³txa² wi¹ki³lxo³jau³xa² ĩ³ki³ha¹ki¹nx2ti³sxã³ kwa² wi¹lhin¹ki³lxo³ti³hi¹txa²lxi³ha³ta²wa². Te²u¹jã¹nxe³jau³xa², a²nũ²a² a³la³kxi²nxa³te²su² te²a² ain³kxi²kxai²lẽ¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ãn³ke³tã³nã¹hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³nx2ti³ha³ta²wa². \v 19 Yxãn¹ta¹, wxa²yu³ta² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² kan²txi³ sa²yxo²we¹jah³lxi³to³ta¹hi¹nhẽ³la². Nxe³yah³lxin¹ju³tau³tẽx1tã², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a³la³kxain¹na³la². Nxe³ha²kxai³, ka³li³sa²si¹yhah³lxin¹nha²wa². Jã¹nxa¹jau³su², ha³lo²a² wi¹ju³ta² so¹lxi³ a³la³kxi², ha³na³ka³lxi³ ko̱³nxe³ju³ta² sa²yxo²we¹jah²lxan³kxe³su², wi¹lhin¹sxã³ yxau², nxe³jah³lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² ten³sa³nha²wa². \v 20 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ã³nhãu²no³ti³hi¹tẽ³jah¹lo²su² na³la². A²nxe³jah¹lo²su² jah¹la² jũ¹nxe³ ye³jen¹nãu³a¹ Sa³ta³na²jah¹la² nũ̱³kxũn³ju³ta² wa³ka³ti³lo³tu¹wa². Nxe³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² wxa²nũ³kxũn³yah³lxin¹ju³ta³lo̱t3sxã³ Sa³ta³na²jah¹la² yxau³sye¹nx2ti³tu¹wa². Hai³txi³, nũ̱³kxũn³txi³ sa²nẽ³khau²ki¹xi¹nx2ti³xa³lho³la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hãu²non³sxã³ yxau³yah³lxin¹tu¹wa². Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² Je³su²jah³la² kãin² thã̱i³ti³la² a³lxi¹nx2ti³ju³ta² ten³sa³nha²wa². \p \v 21 Ti³mo²jah³la² txai²yã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³la² wa³ka³li³yu³ta² wa³kon³kxi²jah¹lo²su² jah¹la² a²ha³ta̱³nxa² ũ³sa²si¹hã³ũ¹nx2ti³na³la². Jã¹nxe³sxã³, Lu²si³ah³la², Ja³sãu²ah³la², So³si³pa²jah³la² ain¹sxã³, txai²yã¹nxe³sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sain¹na³la². A²nxe³jah¹lo²nãu³xa² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ a²ha³ta̱³nxa² ũ³sa²si¹hã³ũ¹nx2tain¹na³la². \p \v 22 Jã¹nxe³sxã³, txai²na¹xai²na² Te²si³o³ah³lo²na¹xai²na² Pau²lah³la² yxo²wãn³txa² ain³kxi²so¹sxã³, ta³nxã¹nxai²na² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹wa². Wxãi²yã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³la² a²sa³wit3sa¹wa². Na¹te³na¹xai²na² txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³nx2ta¹wa². \p \v 23 Jã¹nxe³sxã³, Kai²ah³la² a²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³nx2ti³na³la². A²nxe³jah¹la² sxi²ha², Pau²lah³lo²na¹xai²na² yxau³yai¹na¹ha²kxai³, Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txai²na² thĩ¹nãin²txi³ ã³yã³nũ²kxi²ya³sain¹to³sĩn¹na³la². Jã¹nxe³sxã³, E³ras²jah³la² sxi²jen³na² kãin²je³na² yxau³na¹je³je¹nai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²txã³nxa² ĩ³hau³kot3so¹ain¹jah¹lai²la¹wa². A²nxe³jah¹la² a²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³nx2ti³na³la². Jã¹nxe³sxã³, Kwa³jah³la² txa²wã³tã̱³jah¹la² a²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³nx2ti³na³la². \v 24 Jã¹nxa¹jau³su², Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² Je³su² Kris²tu³jah¹la² kãin² thã̱i³ti³la² a³lxi¹nx2ti³ju³ta² ten³sa³nha²wa². \s1 Sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²ki̱³jau³su² \p \v 25 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxa¹sah¹lxi³hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² so¹lxi³ hxi²kan¹txi³lo³txa²lxi³jah¹lo²nũ³ai²la¹wa². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, kan²txi³, Sũ̱³na² sa²yxo²wet1sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wa². Jã¹nxe³si¹nx2ti³jau³su², nxe³nx2ti³na³la². Txai²na¹xai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la³ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³to³hxai²na¹tai¹ti²tu³wa². Nxe³na¹jau³xai²yã¹nxe³jau³lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹txi³lo³txa²lxi³tu¹wa². Wãn³txai²na² tah²yau³xai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³sxã³, Je³su²jah³la² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³te³lhxã³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³to³ha¹wa². Nxe³na¹jau³xai²na², kxã³nãu³u¹tai²na² a²lhun³tu² a³la³kxi²txi³hex1ki̱³sxa³jau³su² ha²kxai³, wãn³txa² hãi³jau³su² ha²kxai³, ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹, a²jut1so¹lxi³ a²nũ²a² ũ³wha²li¹lhxã³ ũh³yũ²ki²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 26 Nxe³ju³ta², ha³la³je¹nũ³wa³kxu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³tih³nxe³tũ̱³ka̱³txi³su² tũ̱³ka̱³txi³nũ³a² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²so¹ki²sxã³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³lhxã³, wãn³txi³tu̱³ tah²yau³tu̱³ ũh³yũ²ki²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³te²na¹, hĩ¹nai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³kxai³lu², ka³te̱n³su² yxau²wa³to²a³li³tãu³su² tãu³kxai³lu², ĩ³kwa³na³te³nah¹lxi¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² sa²yxo²we¹te³na¹, wãn³txai²na² tah²yau³xai²na² ĩ³ye³sxã³, a²nũ²a² yuh³xai²nãn¹ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ha³kxa¹ e³lẽ³na² ĩ³yau¹ũ³hain¹na³la². A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²i², sa²yxo²we¹ti², nain¹txai²lã¹. Ain¹na³la². \p \v 27 Nxe³ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹ hãi¹nxe² a³la³kxi²ta³lun²khai¹nxe³tãu³su² tãu³a¹, wxi²kin³ti³ton³sxã³ ĩ³yĩ¹li²wa³to²hi²ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Je³su² Kris²tu³jah¹la² kãin² sa²hau³ko³tẽ³lha²kxai³, nxe³ya³sah¹lxi³hẽ¹la². Ju¹ta² wain³na³la². Ta³lu²na¹wa².