\id MAT - Nambikuára NT [nab] (Brazil) -2011 bd 
\h Mateus 
\toc1 Mateus 
\toc2 Mateus 
\toc3 Mt 
\mt1 Mateus 
\c 1  
\s1 Je³su²jah³la² a²wĩ³na²nãu³xu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ã³si³wxe³jau³xai²la¹wa². A²nxe³jah¹lai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Jah¹lai²na² a²wĩ³na²nãu³xu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³jau³xai²la¹wa². A²nxe³sxã³ Je³su²jah³la² sũ̱³nu²tu̱³ Ta³vi²yah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ta³vi²yah³la² sũ̱³nu²tu̱³ A³bra³ãu²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 2 Nxa²ha¹te¹ A³bra³ãu²ah³lai²na² sa²kxai³lu² a²ki³lha³tu̱³ I³sa²kah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². I³sa²kah³la²ki³lha³tu̱³ Ja³ko²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ja³ko²ah³la²ki³lha³nãu³tu̱³ Ju³ta²ah³lo²su² a²lon³yah³la²nãu³su² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 Ju³ta²ah³la² sa²kxai³lu² a²sĩ̱³sa³ka³lxu³nu¹tai²na² so¹ka³tu̱³ a²ki³lha³nãu³tu̱³ ha¹li¹ a³li³lah¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²na² ĩ³lxa² Pe³re²sah³lo²su² Sa³ra²ah³lo²su² nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Pe³re²sah³la²ki³lha³tu̱³ Es³ro³mah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Es³ro³mah³la²ki³lha³tu̱³ A³rãu²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 A³rãu²ah³la²ki³lha³tu̱³ A³mi³na³ta²bah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A³mi³na³ta²bah³la²ki³lha³tu̱³ Na²a³sõ²mah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Na²a³sõ²mah³la²ki³lha³tu̱³ Sal³mõ²mah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 5 Sal³mõ²mah³la² a²sxe³xa³ka³lxa² Ra³ka²ba³ka³lxu³su² nxe³ya³sxã³ a²ki³lha³tu̱³ Bo³a²sah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Bo³a²sah³la² a²sxe³xa³ka³lxa² Ru²ta³ka³lxu³su² nxe³ya³sxã³ a²ki³lha³tu̱³ O³be²jah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². O³be²jah³la²ki³lha³tu̱³ Je²sah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 6 Je²sah³la²ki³lha³tu̱³ Ta³vi²yah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽn³yah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³ Ta³vi²yah³la² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² a²sxe³xa³ka³lxa² a²wi¹lhĩ¹na² U³ri²ah³la² sxe³xa³ka³lxu³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ya³sxã³ a²ki³lha³tu̱³ Sa³lo³mãu²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 7 Sa³lo³mãu²ah³la²ki³lha³tu̱³ Ro³bo³ãu²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ro³bo³ãu²ah³la²ki³lha³tu̱³ A³bi³a²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A³bi³a²ah³la²ki³lha³tu̱³ A³sa²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 8 A³sa²ah³la²ki³lha³tu̱³ Jo³sa³fa²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Jo³sa³fa²ah³la²ki³lha³tu̱³ Jo³rãu²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Jo³rãu²ah³la²ki³lha³tu̱³ O³si³a²sah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 9 O³si³a²sah³la²ki³lha³tu̱³ Jo³tãu²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Jo³tãu²ah³la²ki³lha³tu̱³ A³ka²sah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A³ka²sah³la²ki³lha³tu̱³ E³se³ki³a²sah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 10 E³se³ki³a²sah³la²ki³lha³tu̱³ Ma³na³se²sah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ma³na³se²sah³la²ki³lha³tu̱³ A³mõ²mah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A³mõ²mah³la²ki³lha³tu̱³ Jo³si²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 11 Jo³si²ah³la²ki³lha³tu̱³ Je³ko³ni²ah³lo²su² a²lon³ti³nãu³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tãu³a² Ba³bi³lo²na² nũ̱³ka̱³txa² wxã³sxã³ so¹hxa³kxi²sxã³ Ba³bi³lo²na²ko³nãu³a² sa³wxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 12 Hã²wxãn³txa³ Ba³bi³lo²na²ko³nãu³a² sa²wxe³nyhain¹nũ²la² hã²wxãn³txa³ Je³ko³ni²ah³la²ki³lha³nãu³tu̱³ Sa³la³ti³e²lah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Sa³la³ti³e²lah³la²ki³lha³tu̱³ So³ro³ba³be²lah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 13 So³ro³ba³be²lah³la²ki³lha³tu̱³ A³bi³u²jah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A³bi³u²jah³la²ki³lha³tu̱³ E³li³a³kĩ²mah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². E³li³a³kĩ²mah³la²ki³lha³tu̱³ A³so²rah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 14 A³so²rah³la²ki³lha³tu̱³ Sa³to²kah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Sa³to²kah³la²ki³lha³tu̱³ A³ki²mah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A³ki²mah³la²ki³lha³tu̱³ E³li³u²jah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 15 E³li³u²jah³la²ki³lha³tu̱³ E³li³a³sa²rah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². E³li³a³sa²rah³la²ki³lha³tu̱³ Ma³tã²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ma³tã²ah³la²ki³lha³tu̱³ Ja³ko²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 16 Ja³ko²ah³la²ki³lha³tu̱³ Jo³se²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²sxe³xa³ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxu³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ma³ri²a³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² wẽn³su² Je³su²jah³lo²su² a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² Je³su²jah³la² ĩ³yĩ¹li²hain¹jau³xa²sa¹. Kris²tu³jah¹lo²su¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³jau³xa²su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹la²nũ³a² so¹jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Jã¹nxe³jut3su² Je³su²jah³la² sũ̱³na²nãu³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ A³bra³ãu²ah³la² ã³si³wxe³ki̱³ka³tu̱³ Ta³vi²yah³la² hãi¹nxã¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ a²sũ̱³na²nãu³xa² ĩ³yĩ¹lih²xai³ain¹te²nãu³tu̱³ hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²sxã³ 14 nxe³ki̱³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³sxã³ Ta³vi²yah³la² ã³si³wxe³ki̱³ka³tu̱³ hu³ Ba³bi³lo²na²ko³nãu³a² sa²tã³nyhain¹tãu³nai³tã² hãi¹nxã¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ a²sũ̱³na²nãu³xa² ĩ³yĩ¹lih²xai³ain¹te²nãu³tu̱³ hi³ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²sxã³ 14 nxe³ki̱³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxũn³sxã³ Ba³bi³lo²na²ko³nãu³a² sa²tã³nyhain¹tãu³nai³tã² ã³si³wxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hu³ Kris²tu³jah¹la² a³li³lah¹ju³ta² hãi¹nxã¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ a²sũ̱³na²nãu³xa² ĩ³yĩ¹lih²xai³ain¹te²nãu³tu̱³ hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²sxã³ 14 nxe²ki̱³te²ju²hẽ³la². 
\s1 Je³su² Kris²tu³jah¹la² a³li³lah¹jau³su² 
\p  
\v 18 Jã¹nxe³jut3su² Je³su² Kris²tu³jah¹la² a³li³lah¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹. Ma³ri²a³ka³lxai²na² Je³su²jah³la² a²hã³ka³nai²na² nxe³ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² Jo³se²ah³la² so¹nyhu¹kxi³ju³ta³nũ³a² e³hau³kon³ta³lu²nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². E³hau³kon³ta³lu²nain¹nũ²la² yxãn¹ta¹ so¹nyhu¹xa³ta̱³lxa¹ Ma³ri²a³ka³lxa² wẽh³ni³ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ Jo³se²ah³lo²la³ wĩn¹txi²nxa³ta̱³lxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² te²hi²sen³su² wẽ³sai²la² a²ẽ¹nai²na² ũh³wxe³ni¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 19 Nxa²ha¹te¹ Jo³se²ah³lo²kxai³lu² ju¹tai²li² ã³ne³wxe³nũ²la², Ma³ri²a³ka³lxa² wẽh³ni³ju³ta² ã³ne³wxe³nũ²la² a²ẽ¹na² ne³kxe³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Ne³kxe³kxi²nha²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wain³txi³ kãi³jah¹lo²sa¹xã¹. Hai³txi³ kuh³lxa³thin¹sxã³ kãi³te²txã³xã¹. Ta¹ka³lxai²na² wẽ³sa² wẽh³ni¹kxa² wet1sa²jah¹lo²sxa³xã¹. Nxe³kxan²ti³ kwa² ĩ³ãu²lxi²sa²ju³ta² ten³sa²nxa³nhã¹. Nxe³sa²nxa³ha²kxai³ kwa² hãi³a² ã³a¹tũ¹xã¹. Ma³ri²a³ka³lxa² ã³a¹tũ¹xã¹. Nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 20 Nxe³tãu³ãn²tu̱³ta¹ nũ¹ha̱in³nha²tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã³jah¹la² oh³xan¹jah¹la² wxa²kan³sxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³ka³tu̱³ Jo³se²ah³la² sxa³sxã³ ãu³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ãu³xi²tãu³a² ã³nhxi²sxã³nho³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². ónhxi²sxã³nho³kxi²te³nah¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã¹jah¹la² ã³tĩ³sxã³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jo³se²ah³lãi³. Ta³vi²yah³lu¹ta² a²ne³sa³wit3si¹lxi¹. Txa²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xa² wi¹lain³kxi¹sẽ¹li¹. “Ta¹ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxa² so¹nha¹tũ¹xã¹.” Nxi¹lxi¹. Nxẽ¹nha²kxai³ hxi²waun³txi³txa³hẽ¹li¹. Ta¹ka³lxai²na² so¹sẽ¹li¹. Wẽ³sai²na² ta¹ka³lxa² wẽh³ni¹kxa² hai³txi³ yuh³xai²nãn¹te² we¹kxe³su² nxe²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² yãu³ka³jxah¹la² te²hi²sen³su² wĩn¹txi²nxa³kxan²ti³ wẽ³sa² wet1jah¹lai²la¹wi¹.  
\v 21 A²nxe³ta¹ka³lxa² wẽ³sa² a³li³lah¹kxi²tu¹wi¹. A²ki³lha³lxa² a³li³lah¹kxi²tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²ĩ³lxa² Je³su²jah³lo²su¹ nxe² ĩ³yĩ¹li²txa²hẽ³li¹. Nxe³sxã³ hã²wxãn³txa³ wẽ³sai²li² txon¹nũ²la² a²nũ²a²nãu³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² a²yxo²ha³kxa¹ ã³wa²sut1ti³hit1tain¹tu¹wi¹. Oh³xan¹jah¹la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 A²nxe³jau³xai²na² kxã³nhxĩ¹nai³tãn²jau³xa² Sũ̱³na² ĩ³hen³txi²tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta³la³ jau³xain²txi³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xu¹tai²na² te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 23 — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Tu¹ha³ka³lxa² in³txa² wĩn¹ti²nxa³ta¹ka³lxa² wẽh³nĩ¹tu¹wi¹. Wẽh³nĩ¹ka³tu̱³ wẽ³sai²li² a²ki³lha³lxai²li² a³li³lah¹kxi²tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²ĩ³lxa² ĩ³lxi³hain¹tu¹wi¹. E³ma³nu³e²lah³lo²su¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te² ĩ³lxai²na² a²si³yxau³tãu³khai³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³ah³nẽ³na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ Jo³se²ah³lo²kxai³ txu¹lxi²ka³tu̱³ ĩ³sa²yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²yxau³nũ²la² oh³xa² sa²si¹hã³jah¹lai²na² wãn³txai²na² sa²yxo²we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²yxo²we¹te³na¹ Ma³ri²a³ka³lxa²kxai³lu² so¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 25 So¹kxan²ti³ hai³txi³ ũ³whĩn¹txi³nyha¹sxã³ o²la³kxi²nyha¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Wẽ³sai²kxai³lu² a³li³lah¹xa³ta̱³lxa¹ ũ³whĩn¹ti³nyha¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ wẽ³sai²li² a³li³la²kxi²te³na¹ wẽ³sai²na² ĩ³yĩ¹li²yha³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³lo²su¹ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 2  
\s1 A²nũ²a²nãu³xa² u²lxan¹ko³xa² wxã³ain¹jau³su² 
\p  
\v 1 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² E³ro²jah³la² kãin²jah¹la² Ju³te²an¹ko³xa² a²wa³kxẽn³yah³la² yxau²xai³lhĩ¹nu¹tai²na² Je³su²jah³la² a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². Be³lẽ²thĩ³na² Ju³te²a²ko³xan¹thĩ³na² a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ãn²tu̱³ a²nũ²a² a²hoh³lxi³khai¹nũ̱³ka̱³txa² ha³lo²a² u²lyxau¹ko³xa² u³je³na² a³li³xi²tãu³an¹ko³xa² a³li³xain¹nũ²la² wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³ain¹nũ²la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² Ju³te²a² ko³xan¹thĩ³na² kãin²khaix1nxe³thĩ³nãn²ta³ ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówi¹hain¹sxã³ e³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 2 — Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ Ju³te²a² wa³kxẽn³yah³lo²nũ³a² kwẽn¹ta² a³li³lah¹jah¹la² he¹ji¹wi¹? Txa²ha³lo²a² a³li³sĩ¹na¹hĩ¹nai³tã² a²hxi³ka²ta³khai³xa² ĩ²sĩ¹na¹hẽ³li¹. Nxe³ka³tai²na² ĩ²sĩ¹na¹ha²kxai³ wẽ³sai²li² sa²nẽn¹kxi²te³lhxã³ wxã³ye¹nx2ti³nha¹wi¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxe³nxa²ha¹te¹ nxe³jau³jau¹xai²na² ain³kxain¹nũ²la² E³ro²jah³la² yu̱h³lxi³khaix1ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p — A²wa³kxẽn³yah³lo²sa¹ju³ta² sa²tã³ni²lã³kxi²sa²te³na³na¹. Nha²jau³su² E³ro²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxũn³sxã³ Je³ru³sa³lẽ² tũ̱³ka̱³txa² whãi²na¹ E³ro²jah³la² yã¹nxe² yu̱h³lxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Nxe³te²kxa³ya̱³lhu² E³ro²jah³lai²na² te²hi²sen³su² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³nãu³xa² nxe³te²he³la³kxa² ã³yã³nũ²kxi²xi²si¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ĩ³kaix1tha²kxai³ ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1tha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la²nũ³ãn²ta² a³li³la¹jen³nũ³a² ĩh¹nũ¹la³ta̱³ a³li³la¹ji¹wi¹? Nxẽn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 5 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³ye³sxã³ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Be³lẽ²thĩ³na² Ju³te²a² ko³xan¹thĩ³na² a³li³la¹kxi²nẽ³tu¹wi¹. Sũ̱³na² hen³txi³jah¹lai¹tã³ Sũ̱³na² wãn³txa² au³hxai²jau³yai¹tã² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³jau³jau¹xai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 6 “Wxãi²na² Be³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³si²yah³lxi¹lxi¹. Ju³te²a²ko³xan¹thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Thĩn³kãi²nxa³te²hũ̱³kxan²ti³ Ju³te²a² hxi²kan¹te²nãu³xai²na² kãin²te²lo³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la²nũ³a² hxi²kan¹ta² si³yxau³ti³lo³nx2tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³su² txa²nũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ a²wa³kxẽn³no³nĩn¹tu¹wi¹.” 
\m Nxe³jau³xai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="HK022B.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mateus 2.6" \fig* 
\p  
\v 7 Nxe³nxa²ha¹te¹ E³ro²jah³lu¹ta²kxai³lu² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² hãi³a² kaix1tain¹sãn²nũ²la² hi³ka²ta³u¹tai²na² wxã³je²nãu³wa³kxai³tã² ĩ³wã̱³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 8 Ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ²so¹nũ²la² Be³lẽ²thĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²si¹hã³ain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Be³lẽ²thĩ³na² ai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wẽ³sai²li² ã³ten³khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. óten³sxã³ ĩ³ha¹txi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hen³txi³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ wxã³nũ³na¹tu¹wi¹. Wxã³na¹kxai²nãn²tu̱³ sa²nẽn¹kxi²nũn³na¹tu¹wi¹. E³ro²jah³la² ĩ³ki³ha¹kain¹sxã³ e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 9 Nxe² e³ta³lun²nxa²ha¹te¹ a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ã³waix3tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówaix3tain¹tãu³ hi³ka²tai³ta³lxi² u³je³na² a³li³xi²tãu³an¹ko³xai²na² a³li³ai¹nhĩ¹nai³tã² ĩ²ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³sxã³ hi³ka²tain²txi³ ĩ²xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²xain¹ka³tu̱³ ai³ain¹tĩh³na² ne³ka³ta²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ne³ka³ta²ain¹sxã³ wẽ³sai²na² sxa³thĩ³na² ã³nhau³kot3sĩ¹na¹ ã³yit1ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 10 Jã¹nxe³jut3su² ai³ain¹tãu³a² hi³ka²tain²txi³ ĩ²ain¹te³na¹ kãin²ka³li³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ ai³nũ²la² sxi²ha² wẽ³sa² sxa³thĩ³na² a³txain¹nũ²la² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówih¹ka³tu̱³ Wẽ³sai²na² ĩ²i² Wẽ³sa² hã³ka³na² Ma³ri²a³ka³lxa² ĩ²i² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ain¹ka³tu̱³ ã³ka³ti³wxe³sãn²nũ²la² sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²nẽn¹kxain¹tãu³a² yen³kxa² wi¹kxa² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ou²ro²ki³a² ũ³hũ¹ha²kxai³ wi¹lũ³tũ̱³xa² ĩn³sẽ²su²tũ̱³xa² ũ³hũ¹ha²kxai³ wi¹lũ³jau³xa² mi²ra³jau³xa² ũ³hũ¹ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 12 Nxe² ta³lu²nain¹nũ²la² hã²wxãn³txa³ a³li³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Kxã³nxai³tã² Be³lẽ²thĩ³na² a³li³xai¹nxa³ta̱³lxa¹ hxi²sxã³nhon³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²sxã³nhon³yah³lxi³te³nah¹lxi¹, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. E³ro²jah³lai¹tã² sxi²ha² ã³wa̱³lah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe² hxi²sxã³nhon³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ tĩh³na² wxã³ain¹tĩh³nai¹tã² ĩ³xai¹nxa³ha²kxai³ tĩh³nu³ ã̱³lxi³ ĩ³xai¹nha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 E³ji²ta²ko³xa² ih³sau³nain¹jau³su² 
\p  
\v 13 Nxe³nxa²ha¹te¹ tĩh³nu² ã̱³lxi³ ĩ³xain¹tãu³a² Jo³se²ah³la² sxa³sxã³ ãu³xi²nũ²la² hxi²sxã³nhon³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²an¹jah¹la² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jo³se²ah³lãi³. Ĩ³sa²yxau³txu¹li¹. Wẽ³sai²na² tẽ³i² a²hã³ka³nãin²txi³ tẽ³i² nxẽ³ka³tu̱³ E³ji²ta²ko³xa² ih³saun³txa²hẽ³li¹. E³ro²jah³la² Wẽ³sa² ĩ³su²lhã³te³na³li¹. Nxe³ha²kxai³ wa³su³txi³ ih³saun³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²ai²li² yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yxau²ta³lun²na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hen³txi³nx2ta¹tu¹wi¹. Oh³xan¹jah¹la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 14 Nxe² hxi²sxã³nhon³ta³lun²nũ²la² txu¹lxi²ka³tu̱³ wẽ³sai²na² tẽ³i² a²hã³ka³nãin²txi³ tẽ³i² nxe³ka³tu̱³ ka³nxah³tãu³an²tu̱³ wa³su³txi³ ih³saun³sxã³ E³ji²ta²ko³xa² ai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 15 Hã²wxãn³txa³ E³ji²ta²ko³xa³nãu³a² yxau²xai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². E³ro²jah³la² ka³te̱³na² he¹tãu³a² yxau²xai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3su² kxã³nxai³tã² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² hen³txi³jah¹la² jau³xau³hxai²tẽx1ta² e³ta¹hxai²hẽ¹la². E³te³nah¹lxi¹: 
\p — Sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lo²na¹xai²na² Txa²ki³lha³lxa²khai³xai²na² E³ji²ta²ko³nãu³a² ĩ³kaix1sxã³ sa²sai¹ai¹na¹hẽ³li¹. Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Wẽ³ha³lxa² sun²tã¹ain¹jau³su² 
\p  
\v 16 Nxe³nxa²ha¹te¹ E³ro²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txai²na² wa̱³li²nxa³ju³ta³nũ³a² ĩ²nũ²la² ĩ³a̱n³txi³khaix1ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³a̱n³txi³te³nah¹lxi¹. A²sa³wi³ha³lxa² kwa³na³te²an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Be³lẽ²thĩ³na² ã³nxai² Ra²ma²thĩ³na² ã³nxai² ha³lo²a² ti²ta³lo³kxai²na² ã³nxai² nxe² ã³ten³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ in³txa² wẽ³ha³lxa² jũ¹lxi³te²a² kwẽ³kxa² ye³ha¹li¹ kwẽ³kon³sxã³ hi¹nai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²na² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³sun²tã¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. ótox3ã¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ju³tai²na² E³ro²jah³lai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Nxe³na¹kxai²nãn²tu̱³ Wẽ³sai³ta³lxi² ĩ³su²lhã³kxai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 17 Jã¹nxe³jut3su² kxã³nxai³tã² Je³re³mi²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² e³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 18 — Ra²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² kãin² nã̱³ni² kãin² ĩ³ãin²ta³kxi² nxe³ain¹te²sin²tai¹. Ra³ke²la³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wẽ³ha³lxi³khai³xa² ĩ³nã̱n³kxain¹na³li¹. Wẽ³ha³lxan²tu̱³ sun²tã¹hxa³kxain¹na³li¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² hxi²kan¹txi³ a²ka³lxa¹te²nãu³xa² ya³lo³txai¹nxa³lho³li¹. 
\p Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nãin²ti³ kxã³nxu¹tai²na² Ra³ke²la³ka³lxi³nu¹ta²kxai³lu² ya³lu²te³lhxã³ nxe³hĩ¹nu¹tai²na² kãin² nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². A²wẽ³ha³lxi³khai³xa² wi¹ton²kxi²nxa³ta̱³lxa¹ ã³nhxi²ka¹txa³ha²kxai³ kãin² nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxaix3jã¹nxũn³sxã³ Ra²ma²thĩ³nãn¹ta¹ka³lxi³nãu³xa² te²yã¹nxe² nã̱n³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 E³ji²ta²ko³xa² a³li³sxã³ ĩ³xain¹jau³su² 
\p  
\v 19 Nxe³nxa²ha¹te¹ hã²wxãn³txa³ E³ro²jah³lai¹tã² ya³lu²ta¹hxai²hẽ¹la². Ya³lu²nũ²la² Sũ̱³na² ha³lo²an¹jah¹la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³te³na¹ Jo³se²ah³lo²kxai³lu² sxa³sxãu³xi²nũ²la² hxi²sxã³nhon³tãu³a² ĩ³ye³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²nha²te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 20 — Nxex3sa²lxi¹. Ĩ³sa²yxau³txu¹li¹. Wẽ³sai²na² a²hã³ka³nũ¹na² nxe³sxã³ tẽ³txa²hẽ³li¹. Tẽ³sxã³ ĩ³xi²txu¹li¹. I³sa³e²ko³xa² ĩ³xi²txu¹li¹. Wẽ³sai²na² ĩ³su²lhã³ain¹ju³ta² ten³jah¹la² ya³lu²na²hẽ³li¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ³xi²txu¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Nxe² hxi²sxã³nhon³ta³lun²ka³tu̱³ ĩ³sa²yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²yxau³ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ Wẽ³sai²na² a²hã³ka³nai²na² nxe³sxã³ tẽ³sxã³ ĩ³xi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². I³sa³e²ko³xai²na² ĩ³xi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 22 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³xi²tãu³ãn²tu̱³ a²ha³lo²a² ha³ta̱³nxe³jau³xa² ĩ³hen³txi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txi²nyhain¹te³ãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — E³ro²jah³lai¹tã² Ju³te²an¹ko³xai²na² I³sa³e² ko³xa² kãi²nxa³ko³xai²na² ha³txih³xan¹ko³xai²na² a²hxi²kan¹jah¹laix1tã² ya²la³tu̱³ ya³lu²na²hẽ³li¹. Ya³lu²ha²kxai³ a²ki³lha³lxa² Ar³ke³lau²sah³la² ã³wẽ̱³not3sxã³ ha³lo²a² wa³kxẽn³yah³la² hxi²kan¹txi³lon³na³li¹. Nxe³jau³xai²na² ha³ta̱³nxe³jau³su² ĩ³hen³txi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txi³nũ²la² yuh³lxi³jau³su² thĩ³na² yxau²xai³thĩ³nai³tã² hai³txi³ wa̱³li²sxã³ yxau²xai³to³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe²nxa³kxe³su² hxi²sxã³nhon³txi²si¹ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wa̱³li²si¹hxa³jau³su² ain³kxi²ha²kxai³ ha³lo²a² ã̱³xa² Ka³li³le²a²ko³xa²nãu³a² I³sa³e² ko³xa² kãi²nxa³ko³xai²na² ha³txih³xan¹ko³xai²na² ai³sxã³ yxau²xai³lyain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 23 Ko¹xai²na² yxau²xai³lyain¹nũ²la² Na³sa³re²thĩ³na² ã³wih¹sxã³ yxau²xai³lyain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3su² kxã³nxai³tã² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹la²nãu³xa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² e³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². E³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²li² Na³sa³re²thĩ³nãn¹jah¹lo²sin¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 3  
\s1 Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³txain¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxe³nxa²ha¹te¹ jũ¹nxa² kxã³nãu³a¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Ju³te²a² ko³nãu³a² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³nãu³a² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² he¹xai³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ĩ²li³te²nãu³a² wxã³kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² Wãn³txa² ĩ³hen³txin³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txin³tain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 2 — Nxex3jah³lxi³sa²lxi¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ã³nxa̱³wã²na³jah¹lxi³hẽ¹li¹. ósxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² ti³hẽn¹te³na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 A²nxe³ju³tai²na² kxã³nhxĩ¹nai³tã² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 — A²nũ²a² ã̱³jah¹la² wxã³tu¹wi¹. Ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³nãu³a² ai³sxã³ ĩ³ye³kxi²tu¹wi¹. Ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² hxi²kan¹jah¹lo²su² wxã³ju³ta²nũ³a² yũ³kxai²nãn²tu̱³ a²wxã³tĩh³na³nũ³a² wxa²hau³ko³tain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² wxã³ju³ta²nũ³a² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wxa²hau³ko³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Ya²la³tu̱³ wxã³ti³wa³ki³lxon³na³li¹.” Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 4 Jã¹nxe³jah¹la² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sa²kxai³lu² wã²la² ũ³whih²kxi²nha²ka³lo³a² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: Ka³me²la² a²wã²la² tẽ³sxã³ ũ³whih²kxi²nha²ha²kxai³ a²sĩ̱³ĩ¹nha²ka³lo³a² po¹na² wã²la² wxa²sĩ̱³ĩ¹nha²ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³la². Yain³txa² te²a² so¹lxi³ yain³te²ju²hẽ³la². Ka³ya̱t3su² ĩ³so¹jĩ²ha²kxai³ txu³ha²yau³xa² so¹lxi³ ĩ³na²ha²kxai³ nxe³jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 5 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³su² a³li³nũ²la² wxã³ha²kxai³ Ju³te²a²ko³xan¹tũ̱³ka̱³txa² wxã³ha²kxai³ Jor³tãu²yau³xa² a²ha³lo²khai³xa² a²yxo²ha³kxa¹ wxã³sxã³ tĩ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 6 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² Sũ̱³na² ĩ³hen³txain¹sãn²nũ²la² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² yo³ha² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² ã³wa²su¹jau³su² yxo²ĩ²ah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxo²ĩ²ah³lxi³ha²kxai³ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹ah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 7 Nxe³tãu³ãn²tu̱³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wxã³ha²kxai³ sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wxã³ha²kxai³ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹te³lhxã³ wxã³ain¹tãu³a¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² e³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³nai²li² a̱n³txi¹nx2ti³na³li¹. Nxe³sxã³ wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: “Ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹sain¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹yex1sain¹tũ¹xã¹, a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa²su¹.” Nxe³nyhah¹lxin¹kxan²ti³ ti³he¹nxe²nxa³wi¹. Nxe³sxã³ wi¹lhin¹ki³lxo³yah³lxin¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² ĩ³ki²ha¹kxi²yah³lxan³tho³li¹.  
\v 8 Ya²la³tu̱³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²si¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ kãi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Hi³a²ne³kxai²na² wi¹lye²kxai²nãn²tu̱³ a²nxã̱³kxai²na² wi¹nũn³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³jah³lxi³nũ³nhẽ¹li¹. Wi¹tẽ³kxai²na² wi¹lxa³nxã̱³kxi²kxa²yã¹nxa² wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.  
\v 9 Nxe³yãn¹ta¹ wãn³txi³la³ ĩ³wa²lũ³xi²sah³lxin¹jau³la³ nxe² e³kxi²sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Sah²lxan³te³nah¹lxi¹: “A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³su² ki̱³tã³li¹. Nxe³ki̱³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wi¹lhxã³ ĩ²nẽ³tu¹wi¹.” Nxe² ĩ³ye³kxi²syah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wxa²sũ̱³nu²khai³su² kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wi¹. Ten³kxai²nãn²tu̱³ kwa²txah³la³kai²na² tẽ³sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³a² ka³te̱³na² wet1si¹jau³su² hxi²ka¹nhĩ̱³nx2na³li¹, Txa²wã¹sũ̱³na²su¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wẽ³ha³lxi³su² ti³hi¹tai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.  
\v 10 Jã¹nxe³jut3su² hi³a²ne³kxai²na² ĩ²li³te²la³ wi¹nã̱³kxi²nxa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² hxi²ka² ĩ³tau³ka²tã³sãn²nũ²la² ha³nxe²a² yat3sxã³ hxa³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te³lhxã³ kxa²yã¹nxe² wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 11 Nxe³nũ²la² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹tũ̱³ka̱³txai²na² ãh¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jã¹nxa¹jut3su² txai²na² sa²kxai³lu² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²lxin¹ju³ta³nũ³a² hxi²ka¹nhĩ̱³na¹wi¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²si¹nx2ti³sãn²ka³tu̱³ ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²lxin¹ju³ta² hxi²ka¹nhĩ̱³na¹i¹. Nxe³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²tu̱³ txa²si³yo³na² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³ wa³to²hi²sa²jah¹la² wxã³tu¹wi¹. Wxã³te³na¹ hxi²kan¹txi³ wa³to²hi²sa³ha²kxai³ a²yu³kxa² yu³wi²kxi²nha²ka³lo³a² tẽ³sxã³ ã³nhit1sxã³ ã³si³tẽ³kxi²na¹kxe³su² hxi²ka¹nhĩ̱²nxa³nha²wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ũ³hũ¹nx2ti³ha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³nhxan³ka²ti³nx2ti³ha²kxai³ nxe³jah¹lo²su²na³li¹.  
\v 12 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lai²na² hai³sxa² wi¹wen¹ha²kxai³ a̱n³sxã³ yain³ta³ki³a² wxa²so¹te²ju²hẽ³li¹. Wxa²so¹kxai²nãn²tu̱³ wã³na̱³la³ka³lo³a² hxi²tẽ³nha²sxã³ yain³txa³ki³a² ĩ³ya³lan³kxi²xai³te²ju²hẽ³li¹. Ĩ³ya³lan³kxi²nũ²la² yain³txa³ki³a² a²wi¹ki³a² so¹sxã³ ũ³wha¹ha²kxai³ a²ka³lo³a² ã³na¹sxã³ ũ³thũ²kxa² sa²hẽt1sa²kxai³ nxe³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² wi¹lhin¹te²nãu³xa² oh³nãu³nũ¹ka³nãn¹ko³xa² ũh³wxe³ũh¹hai¹nha²kxai³ a²nũ²a² ĩ³lxa³thi¹nxa³te²a² yuh³nãu³nãn¹ko³xa² ha³lo²a² i³sa²tẽ³ko³xa² ã³na¹kxai¹nha²kxai³ nxẽn³tain¹tu¹wi¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹jau³su² 
\p  
\v 13 Nxe³nxa²ha¹te¹ nxe³nũ²la² Je³su²jah³la² Ka³li³le²a²ko³xa² a³li³nũ²la² wxa²kan³sxã³ wxã³nũ²la² Jor³tãu²yau³xan¹ko³xa² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³ha¹txi²te³lhxã³ ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ĩ³ha¹txi²te³na¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² hxi²ka² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹si¹jau³su² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 14 Yxãn¹ta¹ ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹xa³ta̱³lxa¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Wxãi²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sxa³lxi¹. Ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²ha¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. Ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹san¹ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxan²ti³ txa²hxi²ka² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹si¹nxa²ha¹jau³nũ³su² wxã³san¹kxai²nãn²tu̱³ti¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe²nxa³wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wain³txi³ sa²yxo²we¹te³la¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe² e³kxi²ta³lun²nyhu¹nũ²la² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² hxi²ka² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 16 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyha¹nhũ²la² Je³su²jah³lai²na² ĩ̱³yau³xa² wxa²li³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ oh³sĩ̱³na² sa²yxo²hai¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²yxo²hai¹ka³tu̱³ kwa³sxa³xa² hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² oh³nãu³a² a³ka³nxi²xi²ye²ka³tu̱³ Je³su²jah³lai²na² ãn³ka³la³kxi³we̱³kxi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 17 óka³la³kxi³we̱³kxi²yain¹sxã³ oh³nãu³an¹te²a² wãn³txa² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²na² Txa²ki³lha³lxa²khai³xai²la¹wi¹. A³lxi²na¹kxah³lai²la¹wi¹. Wi¹lxo³kxi²sain¹jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 4  
\s1 Ko̱³nxe³ti³ kãi³sain³si¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² hi²sen³su² Je³su²jah³la² ã³nũ²kxi²xai³sxã³ ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yxau³nũ¹xa³ko³xa² ã³sa²so¹si¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jau³su² sa²yxo²ã³ ĩ³wa³ka³nxe³sain³si¹jau³su² Sa³ta³na²jah¹la² hi²sen³su² ã³tĩ̱³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Jã¹nxe³jut3su² Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ye³ka³lxa¹txi³ a³lan²ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²ka² hxan³sxã³ wxa²sa²wa²la³kxi²sxã³ wxa²sa²wa²la³kxi²nũn³sxã³ te²yã¹nxe² wxa²sa²wa²la³kxi²nũn³sxã³ a³lan²ta¹hxai²hẽ¹la². 40 nxe² a³la²ni² 40 nxe² ka³nxa³hi² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² yain³txa² kwa² ã³na¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ heh³lxi³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 Nxe³nxa²ha¹te¹ Sa³ta³na²jah¹la² ã³tĩ̱³sxã³ e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². E³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² Tah²su² nxĩ¹nha²kxai³ txah³lxa³kxai²na² e³kxi²txai¹nhẽ³li¹. Txah³lxa³kxa² tẽ³sxã³ yain³txi³nũ³xa² ĩ³yat1sxã³ wet1si¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹sẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 4 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jau³sxa³wi¹. Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Yain³txi³khai³xa² so¹lxi³ yain³sxã³ yxau²xai³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² a²yxo²sai¹jau³xai²na² hãi¹nxe³ti³jau³xa¹ wet1yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.” 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 5 Nxa²ha¹te¹ nxe³nũ²la² Sa³ta³na²jah¹lai²na² hi²sen³su² ã³sa²so¹nũ²la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² wi¹lhin¹thĩ³nãu³a² ã³sa²so¹nũ²la² Sũ̱³na² sxi²ha² kĩ³khaix1thĩ³na² a²ne³ka³nah²nãu³a² ũh³wxe³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 6 Ũh³wxe³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² Tah²su² nxĩ¹nha²kxai³ yuh³ã³na¹nha¹txa²hẽ³li¹. Nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³ka³jah¹la² a²hxi²ki³kxai³lu² wi¹lhau³ko³txa²tu¹wi¹. Nxe³nĩn¹ju³ta²nũ³a² Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txai²na² wi¹lhau³ko³txa²si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹na²hẽ³li¹. Nxe³sxã³ wi¹lhau³ko³txain¹kxai²nãn²tu̱³ a²hxi²ki³khai³xa² ã³sa²so¹nxain¹tu¹wi¹. Txah³lxa³kxi³su² ã³yu̱³kxĩh³ton³nxa²kxa²ya̱n³txi³su² nxe³nxa²ha¹wi¹.” 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 7 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²te²an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² yau³xã̱³xai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² Wxa²hxi²kan¹txa² Si³yxau³jah¹la² wi¹la³ ã³si³tẽ³kxi²ju³ta² ye²si¹jau³su² wã³nxĩn¹ju³ta² o²la³kxi²sain³txa³hẽ¹li¹.” 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Jã¹nxe³jut3su² Sa³ta³na²jah¹lai²na² hxi²ka² ã³sa²so¹nũ²la² wã³la² kĩ³khai¹nxe³ka³txa² ũh³we̱³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² ha³lo²a² yuh³xan¹ta² ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ yuh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ wã²nã³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wi¹khai¹nxe³ye²kxe³su² wã²nã³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wã²nã³ũ¹hain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 9 — Ju¹tai²na² ha³lo²ai²na² hãi¹nxe³ju³ta² ũ³hũ¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Wxãi²na² ã³ka³ti³we̱³sãn²sxã³ sa²nẽn¹kxi²san¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³hũ¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 10 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ĩ³wa²lũ³xi²ti³an¹jau³xa² kwa³na³te³nah¹lxi¹: 
\p — Sa³ta³na²jah¹lãi³. ówaix3txa²hẽ³li¹. Ten³nxa²hxa³nhai¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lai²na² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lai²na² so¹lxi³ ã³ka³ti³wxe³sxã³ sa²nẽn¹kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Jah¹lai²na² so¹lxi³ sa²yxo²wet1sxã³ yau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.” 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ nxe² e³kxi²ta³lun²nũ²la² Sa³ta³na²jah¹la² ã³waix3sxã³ a³li³ta¹hxai²hẽ¹la². ówaix3sxã³ a³li³nũ²la² oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txa² wxa²kan³sxã³ wxã³nũ²la² Je³su²jah³lo²kxai³ yain³txa² ũ³hũ² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹ni² nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ka³li³le²a²ko³xa² wa³ka³la² kãi³ ã³si³wxe³jau³su² 
\p  
\v 12 Nxa²ha¹te¹ hã²wxãn³txa³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ̱¹kxi²wxe³ain¹jau³su² ha³ta̱³nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la² ain³kxi²sãn²nũ²la² Na³sa³re²thĩ³na² Ka³li³le²a² ko³xan¹thĩ³na² ai³lhxã³ ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 13 Nxe³sxã³ Na³sa³re²thĩ³na² yxau²xai³hxai²na²hẽ³ nxe³thĩ³na² a³li³nũ²la² Ka³far³na³ũ²thĩ³na² ã³ya²kxi²sa²tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³ye³na² kãin²je³na² u²lxan³thĩn³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ko³xai²na² a²ĩ³lxa² Se³bu³lo²na²ko³su² ha²kxai³ Naf3ta³li²ko³su² ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa².  
\v 14 Nxe² ã³ya³kxi²sxã³ yxau²xai³kxe³su² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² Sũ̱³na² ĩ³hen³txi³jau³xau³hxai²tẽx1tã² e³ta¹hxai²hẽ¹la². E³te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 15 — Se³bu³lo²na³ko³xa² Naf3ta³li²ko³nãu³a² ĩ̱³ye³na² kãin²je³na² a²wa̱³kan¹ko³nãu³a² yxãn¹ta¹ Jor³tãu²yau³xa² a²ha² ya¹nãn¹ko³nãu³a² Ka³li³le²a²ko³xa² nxe³te²nũ̱³ka̱³txe²nãu³xa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xai²la¹wi¹. 
\q1  
\v 16 A²nxe³te²nãu³xa² wãn³txa² wi¹jau³xa² yũ²na³li¹. Ka³nxah³ju³ta² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³sin²ta²wi¹. A²nxe³te²nãu³xa² ha³lo²a² ha³te¹khai¹nxe³ju³ta² ĩ³ain¹na²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xa² ya³lu²te²hũ̱³nxe² yxau²xai³te²nãu³xa² ha³lo²a² ka³nxah³khai¹nxe³ju³ta² nxe³tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ha³lo²a² sa²kxĩ̱³kxi²su² ĩ²ain¹na²hẽ³li¹. A²ẽ¹nãu³ai²na² ya³lu²ju³ta² so¹lxi³ yũ³na²hẽ³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ hĩ¹na² ka³tẽ³na² wi¹tãu³a² yũ³ain¹na³li¹. 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Jã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² yxau²xai³ka³tu̱³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi³ ã³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ã³nxa³wã²na¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. ósxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a²wxã³ti³wa̱³kxi³lxon³na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="CN01682B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 4.17" \fig* 
\s1 Je³su²jah³lo²kxai³ a̱i³na² sai¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1so¹ain¹jau³su² 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹ hã²wxãn³txa³ Je³su²jah³la²kxai³lu² ĩ̱³ye³nai²na² Ka³li³le²a² ye³nai²na² a²yxo²ka³te̱h³tĩh³na² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². ónxai³nũ²la² in³txa² ha¹lin¹te²a² ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Si³mãu²ah³la² Pe²jah³la² ĩ³yĩ¹li²nũn³jah¹lo²su² ha²kxai³ Ãn³tre²ah³lo²su² ha²kxai³ a²lon³ti³nyha¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ya³te²na² a̱i³na² ta³lã²la²ka³lo³a² ĩ̱³ye³na² ã³na¹i² sa²sai¹xi² nxe² o²la³kxi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Ju¹tai²na² so¹lxi³ o²la³kxi²ya³te²ju²hẽ³la².  
\v 19 Jã¹nxe³sxã³ a²lon³ti³nãu³xa² ĩ²yah³nũ²la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxex3jah³wxi¹. ósi³tẽ³sa¹hẽ¹li¹. A̱i³na² ã³na¹yah³to³hxain¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ã³si³tẽ³sa¹hin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ĩ³kaix1so¹ja³hin¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹, ã³si³tẽ³kxi²sa²si¹hain¹jau³su¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 20 Nxe²e³ta³lun²nhĩ¹na¹ a²kwẽn¹tai²na¹ a̱i³na² ta³lã²la²ka³lo³a² ã³sxã³ ã³si³tẽ³kxi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Nxe³ka³tu̱³ta¹ jũ¹nxa² yan¹nãu³a² ã³nxai³ain¹ka³tu̱³ta¹ Se³be³te²u²jah³la² a²ki³lha³nãu³xa² Jo³ãu²ah³la² Ti³a²kah³la² nxe³ya³sxã³ ka³no¹a² ka³lo³ẽ¹na² ã³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówxe³sxã³ a̱i³na² ta³lã²la²ka³lo³a² sa²ka³tũ¹sxã³ sa²hau³ko³tain¹je²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ a²kwẽn¹tai²na¹ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ³kaix1tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 22 Ĩ³kaix1te³na¹ Jo³ãu²ah³la² Ti³a²kah³la² nxe³ya³sxã³ a²wĩ³na² ã³waix3ti² ka³no¹a² ka³lo³a² ã³i² nxe³yah³nũ²la² Je³su²jah³la² hi¹txai³lya³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi² wi¹kãi³i² nxe³jau³su² 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ hã²wxãn³txa³ Ka³li³le²a²ko³nãu³a² Je³su²jah³la² ai³lha²thet3ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ta¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³nãu³xa² ã³wih¹xai³lha²thet3sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² nxe³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxa²yu³su² a²nũ²a² ĩ²li³te²na¹ ĩ³ta³ka³txa² ĩ³ton³ta̱³nxa² kwa²ha̱i²ha̱in²ta̱³nxa² nxe³te²na² ã³tĩ̱³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²na² whãi²na¹ wi¹we²txi²ye²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 24 Nxe³te²kxa³ya̱³lhu² Je³su²jah³la² a²ha³ta̱³nxa² u²lxi³ ã³na¹ha²kxai³ ai³lhxã³ Si²ri³a³ko³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxain¹nũ²la² ĩ³ta³ka³txa² ĩ²li³ka³txa² ĩ³ton³te²a² yũ³kxai²nãn²tu̱³ ã³sa²so¹ha²kxai³ ĩh³nha²ju³ta² yũ³te²a² ã³sa²so¹ha²kxai³ a²nũ²ai²na² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³jah¹lo²su² te²na² ã³sa²so¹ha²kxai³ ã³tau³txẽ³kat3sũ̱³ka³ta² yũ³te²su² te²na² ã³sa²so¹ha²kxai³ a²nũ²ai²na² nũ³kan²ta³kxi²te²na² ã³sa²so¹ha²kxai³ a²nũ²a² wi¹lain³ta³kxi²te²nãu³xa² nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Je³su²jah³la² hi²sen³su² tũ̱¹ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ we²txin²tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 25 Jã¹nxe³te²kxa²ya̱n³tu̱³ a²nũ²a² ka³lxa²khai¹nxe³te²nãu³xa² Ka³li³le²a²ko³xan¹te²nãu³xã² Te³ka²po³li²ko³xan¹te²nãu³xã² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãn¹te²nãu³xã² Ju³te²a²ko³xan¹te²nãu³xã² ha³lo²ai²na² Jor³tãu²yau³xa² ha³tih³xan¹ko³nãn¹te²nãu³xã² nxain¹sxã³ Je³su²jah³lo²kxai³ ã³si³tẽ³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 5  
\s1 Wã³la³ka³txa² ne³ka³nah²nãu³a² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 ósi³tẽ³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ĩ²kxain¹nũ²la² wã³la³ka³txa² wxa²ka³la³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxa²ka³la³ka³tu̱³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². ówxe³nũ²la² a²sa³wi¹ha³lxa² ya̱u³son³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Ya̱u³son³kxain¹nũ²la² Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³yau¹ũ³hain¹te³nah¹lxi¹: 
\s1 Ka³lih³kxi²ki̱³khai³jau³su² 
\p  
\v 3 A²nũ²a² ĩ²li³te²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: 
\q1 — “Txa²ẽ¹nãu³ai²na² a̱u³txi³ hxi²ka¹nha¹ju³ta² yũ³ti³hex1sa²nxa³nha¹. Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ hxi²nũn¹sa²jah¹lai²la¹wi¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹. 
\q1  
\v 4 Hĩ¹nai²na² ãin²ti³sxã³ nã̱n³ta² ha³lo²ai²na² hin¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nx2ti³tu¹wi¹. 
\q1  
\v 5 Hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² thãi³ti³la² yxau²xai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jau³xai³tã² hãi¹nxe³ti³xa¹ sa²hau³ko³tũh¹nx2ti³tu¹wi¹. 
\q1  
\v 6 A²nũ²a² he³ja³lu²te²nãn²tu̱³ yain³txa² yxo²kwa̱in³te²ju²hẽ³li¹. Ya̱³lxu²khaix1te²nãn²tu̱³ ĩ̱³yau³xa² yxo²kwa̱in³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³tũ̱³ka̱³txai²li² yã¹nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ kãi³ju³ta³nũ³a² ten³sxã³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxã³nãu³a¹ a²nũ²a² yain³ta³lun²te²na² ũ³kxi²kxa² yã¹nxe³sxã³ ha³lo²a²nũ³a² ã̱³xa² ten³yah²lxan³tho³li¹. 
\q1  
\v 7 A²nũ²a² ã̱³xai²na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³txa²txi³tu¹wi¹. 
\q1  
\v 8 Hĩ¹nai²na² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wi¹ju³ta² so¹lxi³ yũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² yã¹nxe² yxau²xai³yah³lxi¹nha²kxai³ kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³nain²txi³ ye³ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹. 
\q1  
\v 9 Hĩ¹nai²na² a²nũ²a² ã³nhãu²no³nyhu¹kxi³ju³ta² o²la³kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³su² a²ki³lha³lhxu² ti³hi¹txa²lxi³tu¹wi¹. 
\q1  
\v 10 Hĩ¹nai²na² wain³ju³ta² so¹lxi³ kãi³yah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² khãuh³lxa³thin¹nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 11 Hĩ¹nai²na² Txa²wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxi¹lxi¹. Yxah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²ai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³te²su² te²a² ko̱³nxe³ti³ e³kxi²nx2ti³ta̱³nxa² khãuh³lxa³ti³nx2ti³ta̱³nxa² ki³han³jau³su² e³kxi²nũ¹nx2ti³ta̱³nxa² nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹.  
\v 12 Kãin² ka³lih³sxã³ wi¹lxon³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²ai²na² oh³nãn¹ko³nãu³a¹ ũ³yho³hi¹nx2ti³ju³ta³nũ³a² wi¹ju³ta² yũ³nx2ti³tu¹wi¹. Jã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³nx2ti³kxa²yã¹nxe² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² wxa²ne³hẽ³tu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² khãuh³lxa³tain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹li¹, Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ain¹te²nũ̱³ka̱³txa²su¹. 
\s1 Sa̱h²ne³ka² ha³lo²a² sa²ha²tet1jut3sũ̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ sa̱h²ne³ka² yã¹nxe³yah³lxi¹lxi¹. Sa̱h²ne³kai²na² a²nũ²a² hxi²ka² tẽ³sxã³ yain³txa² ũ³sa²wi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ wi¹yain³kxi²ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ sa̱h²ne³kxai²li² a²kxah²ju³ta² sũ¹nxe³kxi²kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ ten³ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Ki̱³sxa²kxai³ kwa² ka³la²ko³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te²hũ̱³yah³lxi¹lxi¹. Wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹ju³tai²li² a²nũ²a² e³lxah²lxi³xa³kxai²nãn²tũ³ kwa² ha²ya̱³kxa³lxi³sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 
\p  
\v 14 Te²yã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹ha³lo²ai²na² a²ha²tet1jut3sũ̱³yah³lxi³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Wã³la³ka³txa² a²ne³ka³nah²nãu³a² sxi²je³na² we¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hãi³i² yxau³hĩ̱³nx2nxa³wi¹. A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ e³lxah¹ ĩ²ain¹tu¹wi¹. Te²yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹ju³tai²li² a²nũ²a² e³lxah²lxi³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² e³lxah²lxi³ ĩ²ain¹tu¹wi¹.  
\v 15 Jã¹nxe³sxã³ lã³pi³ãu²tẽ³na² hxi²tẽ³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ kwa³ta³lẽ³na² ũ³tĩ¹kxi²ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Hãi¹nxe³sxã³ ha³lo²a² ko¹kon¹ju³ta² ũh³wxe³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹sxi²ha² whãi²na¹ wi¹ko¹ko²tũh¹lxi²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 16 Te²yã¹nxe³jut3su² lã³pi³ãu²tẽ³na² sa²kĩ̱³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² wi¹lha²tet1te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² kãi³yah³lxin¹ju³tai²na² a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ e³lxah²lxi²na³li¹. Nxe³ha²kxai³ wi¹kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² oh³nãn¹ko³xai²na² yxau³jah¹lai²na² sa²nẽn¹kxain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta² kãi³jah³lxi³hẽ¹li¹. 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² sa²yxo²wet1sxã³ kãi³jau³su² 
\p  
\v 17 Nxa²ha¹te¹ wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txu¹tai²na² nxe³jau³xai²na² whãi²na¹ ã³na¹si¹jau³su² Je³su²jah³la² a²ten³jau³su² na³xã¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³tu̱³ nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wai³nxa³wi¹. Nxe³to³ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹txai²na² hãi¹nxe³ti³xa¹ sa²yxo²wet1sxã³ kãi³jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³ye¹nxa²lxa¹wi¹.  
\v 18 Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²wã¹ha³lo²ai²na² oh³nãn¹ko³nãu³a² yuh³nãn¹ko³nãu³a² nxe³sxã³ wa³su³txi³ tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Nxẽn²nxa³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Wãn³txai²na² yxau³ka³na³ka³na³kxan²ti³ yau³jũ¹lxi³jau³su² kxan²ti³ hai³txi³ tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Jã¹nxe³jau³xu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² we¹ta³lun²sãn²tu¹wi¹.  
\v 19 Jã¹nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ wãn³txai²na² e³kxi²te³nah¹lxi¹: “Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² ten³sa²nxa³nhai¹. óna¹hxa³ta¹tũ¹xã¹. A²nũ²a² ã̱³xa² jau³jau¹xai²na² ã³na¹hxa³si¹hain¹jau³su² ĩ³yau¹ũ³ai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³jau³xai²na² a²nũ²a² nxe²e³kxi²ke³la³te²kxai³ kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yũ³hĩ¹na¹ jah¹lai²li² hai³txi³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²ju³ta² yũ²nxa³lho³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ Sũ̱³na² wãn³txa² whãi²na¹ ĩ³yau¹ũ¹hxa³ti² sa²yxo²we¹ti² nxe³kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ Sũ̱³na² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yũ³hĩ¹na¹ kãin² ĩ³sa²nẽn¹kxi²ju³ta² yũ³tu¹wi¹.  
\v 20 Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. E³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² nxain¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jau³su² sa²yxo²we¹tai¹nxa³wi¹. Nai¹nxa³ha²kxai³ wxãi²na² sa²kxai³lu² wa³to²hi² wi¹la³ wet1jah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yũ³nx2ti³xa³lho³li¹. 
\s1 A²nũ²a² ĩ³a̱n³ta³kxi²nẽ³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 21 Nxe³nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xa² ain³kxain¹jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³sun²tã¹ki̱³ju³ta² wai³nxa³wi¹. Ĩ³sun²tã¹ain¹yah³lxin¹kxai²nãn³tu̱³ wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 22 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² nxe³nx2ta¹te³nah¹lxi¹: “Wxa²lo³nai²na² ĩ³a̱n³ta³kxi²nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹.” Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²lo³nai²na² nxe²e³kxi²yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Ra²ka²jah¹lo²si¹lxi¹. Ĩ³lxi³thi¹nxa³jah¹lo²si¹lxi¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Si³ne²tri³o²tũ̱³ka̱³txai²na² Ju³te²a² a²hxi²kan¹ti³nũ̱³ka̱³txai²nãn²ta² hxi²ka² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ nxe² e³kxah²lxin¹te³nah¹lxi¹: “A²hoh³lxi³su² yũ³nxãn²nxa³i¹.” Nxe² e³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² ko̱³nxe³khaix1ju³ta² ha³nxe² ĩ̱³sa²tẽ³ju³tai²na² yxau³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² yũ³yah³lxi¹nha³tai¹.  
\v 23 Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ai³sxã³ ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³nai²na² yen³kxa² ũ³hũ¹ai¹na¹tũ¹xã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ²sxã³ ĩ³sa²wa²lho¹xi²nha¹jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²wã³tã̱³xai²na² hit3txã²ti³kxe³su² ĩ³sa²wa²lho¹xi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hãi¹nxã¹jah¹lxi³sã²nhẽ³li¹. Yen³kxai²na² Sũ̱³na² ũ³hũ¹ain¹yah³lxin¹ju³ta³nũ³ai²na² hãi¹nxã¹jah¹lxi³sã²nhẽ³li¹.  
\v 24 Nxe³yah³lxi³sã²nĩn¹ka³tu̱³ wxa²wã³tã̱³xai²li² hãu²non³si¹jau³su² e³kxi²nyha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe²na³na¹ hã²wxãn³txa³nu² yen³kxin³txi² tẽ³xi²ka³tu̱³ Sũ̱³na² ũ³hũ¹tain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. 
\p  
\v 25 Wa³su³txi³ hãu²not3nyha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ nyhah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³ wxa²wã³tã̱³xai²li² tẽ³nxa²lxi³sxã³ hxi²kan¹ta² si³yxau³jah¹la² ã³sa²so¹nx2ti³ha³ta²wi¹. ósa²so¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ po³li²sa²jah¹la² sa²nũ¹nx2ti³ha³ta²wi¹. Sa²nũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi¹nx2ti³ha³ta²wi¹.  
\v 26 Nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ wa³su³txi³ ã³wa²su¹kxi¹nx2ti³xa³lho³li¹. Yen³kxa² ũ³yho³hi²ta³lun²yah³lxi³sã²nĩn¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ã³wa²su¹kxi¹nx2ti³ju³ta³nũ³a² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ju³ta² yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ã³wa²su¹si¹nx2ti²jau³su² ĩ³ye³kxah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³ha³tai¹. 
\s1 Txu¹ha² ã̱³xa³ka³lxa² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyhu¹ain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 27 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txu¹ha² ã̱³xai²na² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 28 Nxe³yãn¹ta¹ e³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Txu¹ha² ã̱³xai²na² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² e³yah³lxin¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txu¹hai²li² ũ³whĩn¹ti³sah²lxun¹nãn³kũ².” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ya²la³tu̱³ txu¹hai²na² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyah¹lxin¹kxa² yã¹nxe² hxi²ki³te²li³ yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.  
\v 29 Jã¹nxe³te²kxa²ya̱³tu̱³ wxa²ye³ki³ki³a² ye³wi¹tãu³a² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ye³sai¹nha²sxã³ u²lxã³na¹jah³lxi³hẽ¹li¹. A²nxe³ju³tai²na² ye³ki³ka³na³ka³na³ki³a² ã³na¹sxã³ ã³ye³ki³kho³nhãn³kxai²nãn²tu̱³ jũ¹nxe² ãin²ta³lxi³nha²hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Yxãn¹ta¹ txa²wã¹nũ²a² whãi²na¹ ha³lo²a² ko³xai²na² ha³nxe²a² i̱³sa²tẽ³ko³xa² ã³na¹nẽ³tain¹kxai²nãn²tu̱³ kãin² ãin²ta³lxi³nha²hĩ̱³ki̱³tã³li¹.  
\v 30 Te²yã¹nxe³jut3su² wxa²hxi²kai²na² hxi²wi¹tãu³a² hxi²kai²na² ko̱³nxe³ti³ hxi²kãi³nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hxi²ki²lho¹nha²sxã³ u²lxã³na¹jah³lxi³hẽ¹li¹. A²nxe³ju³tai²na² hxi²ka² ka³na³ka³na³te²a² ã³na¹sxã³ ã³nhxi²kho³nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ jũ¹nxe² ãin²ta³lxi³nyhah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ txa²wã¹nũ²a² whãi²na¹ ha³lo²a² ko³xai²na² ha³nxe²a² i³sa²tẽ³ko³xa² ã³na¹nẽ³tain¹kxai²nãn²tu̱³ kãin² ãin²ta³lxi³nha²hĩ̱³ki̱³tã³li¹. 
\s1 Txu¹ha² ã³na¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 31 Txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²ai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹ nxe³te³nah¹lxi¹: ‘Txu¹sa²khai³ta¹ka³lxa² ã³na¹a¹tũ¹xã¹.’ Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ha³te̱h³nxã³nxa² tẽ³sxã³ a²ten³jau³su² ũ³wha²li¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³txã³nxai²na² tẽ³sxã³ txu¹hai²na² ũ³hũ¹jah³lxi³sãn²sxã³ ã³wa²sut1sxã³ yxau³hĩ̱³nx2na³li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 32 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wãn³txai²na² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹jau³xa²sa¹: Txu¹hai²na² txu¹sa²khai³ta¹ka³lxa² in³txa² ã̱³xai²na² ũ³whĩn¹ti³nhãn²nxa³ta¹ka³lxa² nxe³ta¹ka³lxãin²txi³ tẽ³sxã³ ã³na¹kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ in³txa² ã̱³xah³la² so¹nh³kxai²nãn²tu̱³ txu¹hai²na² te²ain²txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ti³nyhu¹kxa²yã¹nxe² hxi²ki³la³hĩ̱³nx2na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tai²la¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ in³txi³su² ĩ²li³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² txu¹hai²li² ã³na¹kxi²ta¹ka³lxai²li² nxe³ta¹ka³lxãin²txi³ so¹nh³kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lai²na² txu¹ha² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ti³nhyu¹kxa² yã¹nxe² hxi²ki³lon³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tai²la¹wi¹. 
\s1 Ha³lo²a² kãi³ki̱³ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 33 Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² yau³xã̱³xai²na² ain³kxain¹jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wxãi²na² e³in¹jau³su² nxĩn¹te³nah¹lxi¹: ‘Txa²wã¹sũ̱³nu²sa²na³li¹. Txa²wãn³txa² ya²la³lyau³xai²la¹wi¹.’ Nxĩn¹jau³su² nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ e³txa²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ki³han³jau³su² e³in¹kxai²nãn²tu̱³ e³in¹jau³nũ³a² nxe³txa³hẽ¹li¹. Nxe²nxa³te³nah¹lxi¹: ‘Txa²wã¹sũ̱³na² ã³ye³yxo²nũ¹sa²na³li¹. Ya²la³lyau³xai²la¹i¹.’ Nxẽn¹jau³su² nxe³txa³hẽ¹li¹.” Kxã³nhxĩ¹nai³tã¹jau³su² ta¹hxai²hẽ¹li¹.  
\v 34 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²yxo²wãn³txa² e³a¹jau³xai²na² ã̱³lxi²jau³xai²la¹i¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: Wãn³txa² e³in¹jau³nũ³a² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³ju³ta³nũ³a² e³txa³hẽ¹li¹. Oh³nãn¹ko³xai²na² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³ju³ta³nũ³su² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ko³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lai²na² ã³wxe³ko³xai²la¹i¹.  
\v 35 Yuh³nãn¹ko³xai²na² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³jau³nũ³su² wai³nxa³wi¹. Nxe³ko³xai²na² Sũ̱³na² yu³kxai²na² ti̱³yu̱³wxe³nha²ju³tai²la¹wi¹. Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³jau³nũ³su² wai³nxa³wi¹. Nxe³thĩ³nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la² a²sxi²khai³xai²la¹wi¹.  
\v 36 Wxa²ne³kxa³nãu³xai²na² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³jau³nũ³su² wai³nxa³wi¹. Nxe³sxã³ wxa²ne³kĩ̱³sxai²na² ne³ti̱³ti̱³yo²ta̱³nxa² ne³hãn³ta̱³nxa² nxe³sxã³ hxi²kan¹nxã²nxa³i¹.  
\v 37 Hãi¹nxe³sxã³ e³in¹jau³nũ³su² nxĩn¹te³nah¹lxi¹: “Nxẽn²na³li¹.” Ta̱³nxa², “Nxe²nxa³wi¹.” Ta̱³nxa², nxĩn¹jau³su² ã³nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxĩn¹kxa²yu³su² jau¹xai²lan¹nha²kxai³ wai³nhĩ̱²nxa³wi¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 
\s1 A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³wa³lxĩn³kxi³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 38 Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² ain³kxain¹te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nxa²kxai²nãn²tu̱³ ã³wa²to²hi²sxã³ kãi³ũh¹txa³hẽ¹li¹. Nxĩn¹ju³kxai³la¹. A²nũ²a² ã̱³xai²na² wxa²ye³na² sa²ye³sai¹nxain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³kxai²nãn²tu̱³ jah¹lai²na² ye³nai²na² te²yã¹nxe² kãi³sxã³ ã³wa²la³kxi²nhãn¹kxai²nãn²tu̱³ sa²ye³sai¹ai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³ju³ta²nũ³a² wain³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xai²na² wxa²wxi²ai²na² sa²wxi²sa²tã³nxain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³kxai²nãn²tu̱³ jah¹lai²na² wxi²ai²na² te²yã¹nxe³ kãi³sxã³ ã³wa²la³kxi²nhãn¹kxai²nãn²tu̱³ sa²wxi²sa²tã³ai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ nxai¹nĩn¹ju³ta³nũ³a² wain³te²ju²hẽ³li¹.” Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1jãx1sxã³ jau³xai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹.  
\v 39 Nxe³yãn¹ta¹ txa²yxo²wãn³txa² e³a¹jau³xai²na² jau³xã̱³lxi²na³li¹. Nxe³na¹jau³xa²sa¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹nxain¹jah¹la² ĩ³wa³lxĩn³txa³hẽ¹li¹. Nxe²nxa²te²kxa³ya̱n³txi³su² wxa²ne³xa² wxa²ne³wi¹tãu³ai²na² wxa²ne³su²nxain¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ne³ha³tih³nãu³a² ã³nxa̱³yxo¹o³tũ³txai¹nhẽ³li¹.  
\v 40 A²nũ²a² ã̱³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: “Wxa²ha³la³sẽ³nãn¹ta³ka³lo³a² yxo²kwa̱in³sa³nha¹. So¹kxi²si¹jau³su² txa²hxi²kan¹jah¹la² ĩ³ye³kxai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³kxai²nãn²tu̱³ wxa²ha³la³sẽ³nãn¹ta³ka³lo³a² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. Nxe³kxa²yu³su² wxa²wã²la²ka³lo³a² wi²kxi²nhãn¹ka³lo³a² kwa²sa²son¹ka³tu̱³ ũ³hũ¹tain¹nũ³nhẽ¹li¹.  
\v 41 Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² hxi²kan¹te²su² te²na² e³kxi¹nxain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²yen³kxa² sa²nah³so¹sxã³ ũ³hũh¹sẽ¹li¹. Tĩh³nai²na² ai³na¹tĩh³na² ũ² ki³lo²me³tro³tĩh³na² ã³si³tẽ³kxi¹sẽ¹li¹.” Jau³su² nxe³nxain¹kxai²nãn²tu̱³ tĩh³na² ki³lo²me³tro³tĩh³na² tĩh³nha¹li¹ yen³kxai²na² sa²nah³so¹sxã³ ã³si³tẽ³kxi¹txai¹nhẽ³li¹.  
\v 42 Te²yã¹nxe³jut3su² a²nũ²ai²na² wxa²yen³kxai²na² a²ten³jau³su² e³kxi¹nxain¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³: “Wxa²yen³kxa² kwa² ũ³hũ¹sẽ¹li¹.” Nxe³nxain¹kxai²nãn²tu̱³ kwa² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. 
\s1 A²nũ²a² txa²wã¹ko̱¹kon¹te²a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 43 Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² yau³ã̱³xai²na² ain³kxain¹jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² wa³kxa² yxau³nũ¹jah¹la² a³lxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ wxa²ko̱¹ko̱¹ah³la² hi̱t3jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³sxa³wi¹. A²nũ²a² ĩ³tih³nxe³nx2ti³ te²nãu³xu¹tai²na² wãn³txi³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 44 Nxe³yãn¹ta¹ txa²yxo²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wxa²ko̱¹ko̱¹nãu³xa² a³lxin¹txi³txai¹nhẽ³li¹. Ha³lo²a² khãuh³lxa³ti³hi¹nx2ti³si¹hain¹jau³nũ³a² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³kxan²ti³, “Wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ yxau³txai²lã¹. Khãuh³lxa³ti³hit1sah²lxin¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na²sa¹.” Yah³lxin¹jau³su² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ĩ³hi̱³txã²tain¹te²na² sa²kxai³lu² wi¹ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ ĩ³wa²lã³xi²txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²ai²na² yxo²ha³nxe³lhxa³txi³ ko̱³nxe³ti³hit1sxã³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³ta̱³nxa² khãuh³lxa³ti³nx2ti³ta̱³nxa² nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² wi¹lĩ²si¹hain¹ju³ta³nũ³a² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 45 Nxe² kãi³ũ¹hain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹wĩ³na² Si³yxau³tãu³a² oh³na² yxau³jah¹la² a²ki³lha³lxa²nãu³lot3nx2ti³tu¹wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³nai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ wi¹lhin¹te²la³ ta̱³nxa² ko̱³nxe³thin¹te²la³ ta̱³nxa² nxe³te²na² a²yxo²ha³kxa¹ u³je³na³ka² ĩ³ha³te¹kxi²te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²ai²na² wi¹kãi³ta̱³nxa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ta̱³nxa² a²yxo²ha³kxa¹ wẽ³ha²yau³xa² wẽ³hã¹si¹jau³su² sa²si¹hã³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 46 Jã¹nxe³kxe³kxa²ya̱³lhu² a²nũ²a² a³lxi²nx2tain¹te²na² so¹lxi³ a³lxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yho³hi²yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² kãi²nhĩ̱²nxa³lho³li¹. Nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xa² ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txa² te²yã¹nxe² kãi³ain¹nũn³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 47 Te²yã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ne³khauh²hain¹yah³lxin¹te²na² wxa²wã³tã̱³nãu³sxu² kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²na² so¹lxi³ wi¹le³kxain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wai³nhĩ̱²nxa³wi¹. A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² te²yã¹nxe² kãi³ain¹nũn³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te²nãu³xa² hai³txi³ ã³wa²to²hi² wi¹le³kxi²yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxi¹. 
\p  
\v 48 Jã¹nxe³kxa²ya̱n³ti³su² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² Oh³na² yxau³jah¹la² hãi¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ a³lxi²nha²jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² kãi³sxã³ a³lxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. 
\c 6  
\s1 Yen³kxa² wã²nhũ¹kxi²ki̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Ju¹ta³la³ nxe³ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² sa²nẽn¹kxi¹nx2tain¹jau³nũ³su² yũ³tu¹wi¹. Nxe³nx2tain¹ju³ta² wi¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²si¹nx2ti³jau³su² jau³xa² so¹lxi³ kãi³sxã³ ãn³ten³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³to³ta¹ nxe² kãi³sxã³ ãn³ten³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ kxã³nãu³a¹ Wxa²wĩ³na² Si³yxau³ka³txa² Oh³nãn¹jah¹la² wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² ũ³hũ¹nx2ti³xa³lho³li¹. 
\p  
\v 2 Jã¹yxah³lxin¹jut3su² a²nũ²a² yen³kxi³txa²te²na² hxi²nũ¹nu³hain¹yah³lxi³to³hin¹tãu³a² hai³txi³ ju¹ta³la³ kãin² ĩ³yũ¹khaix1yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nũ²a² kwa² wi¹lhin¹ki³lxo³te²nãu³xa² nxe² kãi³ain¹te²ju²hẽ³li¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³wih¹sxã³ ĩ³yũ¹kxi² sxi²je³na² ai³sxã³ ĩ³yũ¹kxi² nxain¹te²ju²hẽ³li¹. Kwa² sa²nẽn¹kxi²nha²ju³ta² yxo²kwa̱i³nain¹te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³te²nãu³xa² kãi³ain¹kxa²yo³ha² hĩ¹na¹ so¹lxi³ yũ³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 3 Yxãn¹ta¹ wxa²nũ̱³ka̱³txa² te²yã¹xah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²nx2ti³xa³tãu³a² yen³kxi³txa²jah¹la² hxi²nũ¹tain¹jah¹lxi³hẽ¹li¹, kãin²te²lo³nx2tain¹kxa²ya̱n³txi³su¹.  
\v 4 Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hãi³a² wi¹kãi³ye²yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹wĩ³na² Si³yxau³jah¹la² hãi³a² kãi³ki̱³kxa² ĩ²nẽ³jah¹la² ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹. 
\s1 Sũ̱³na² e³kxi²ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 5 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxi²yah³lxi³to³hin¹tãu³a² a²nũ²a² wi¹lhin¹ki³lxo³te²nãu³xa² te²yã¹nxe² kãi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nxe³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³wih¹sxã³ a²nũ²a² ne³kxaix3tãu³a² ĩ³sa²nxũ³sxã³ e³kxi²to³hi² sxi²je³na² nu²ki³ye³lot3tãu³a² ĩ³sa²nxũ³sxã³ e³kxi²to³hi² nxain¹te²ju²hẽ³li¹. Kwa²sa²nẽn¹kxi²nha²ju³ta² yxo²kwa̱i³nain¹te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³te² he³la³kxi³nãu³xai²na² hĩ¹na¹ so¹lxi³ kãi³ain¹kxa²yo³ha² yũ³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 6 Yxãn¹ta¹ wxãi²na² sa²kxai³lu²: “Sũ̱³na² e³kxi²to³ha¹tũ¹xã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²kxi²nẽ³jah¹la² nũh¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³su² hãi³a² e³kxi²ki̱³to³jau³xai²na² ĩ²kxi²nẽ³jah¹la² Te²hi²sen³kxai³lu² ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹. 
\p  
\v 7 Jã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² e³kxi²yah³lxi³to³hin¹tãu³a² wãn³txa² yau³ka³lxa¹txi³ kwa²to³toh³lxi³jau³xa² e³kxi²yah³lxi³toh³txa³hẽ¹li¹. Nxe³te²yãx1jau³xa² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ²ai¹nxa³tũ̱³ka̱³txa² nxe³te²yãx1jau³xa² e³ain¹to³te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu²: “Yau³ka³lxa¹txi³ kwa²to³toh³lxi³ Sũ̱³na² e³kxi²sĩn¹to³ha¹kxai²nãn²tu̱³ ain³kxi²sa²sĩn¹tũ¹xã¹.” Ain¹jau³su² nxain¹ta¹ hai³txi³ ain³kxi²nũ¹hai¹nxa³lho³li¹.  
\v 8 Nxe³ha²kxai³ te²yã¹nxe² kãi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³kxai³lu² ã³ten³yah³lxin¹jau³su² e³kxi²yah³lxan³ta̱³lxa¹ ã²la² wi¹ko̱³nh²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 9 Nxe³yãn¹ta¹: “Sũ̱³na² e³kxi²na¹tũ¹xã¹.” Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ jau¹xai²na² e³li³kxi³jau³nũ³a² e³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Txa²wã¹wĩ³na² oh³na² yxau³jah¹lãi³. Wi¹lhin¹sxã³ sa²nẽn¹kxi² kãin²te²lo³txa²ju³ta² ten³sa²sĩ¹nhai¹. 
\q1  
\v 10 Wxa²wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kxan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³su² nxe³jau³xa² wa³su³txi³ yũ³nũ¹sa²nhĩn¹ju³ta³nũ³a² ten³sa²sĩ¹nhai¹. Oh³nãn¹ko³nãu³a¹ ten³nxa²ju³ta² hãi¹nxe³sxã³ wa³su³txi³ sa²yxo²wet1sxã³ kãi³ ta³lu²nain¹te²tu³wi¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ yuh³nãn¹ko³nãu³a² te³xa²yã¹nxe² sa²yxo²wet1sxã³ kãi³ ta³lu²nain¹ju³ta³nũ³a² ten³sa²sĩ¹nhai¹. 
\q1  
\v 11 Yain³txa² hãi¹nxa² ũ³hũ²sa²sĩ¹nĩ¹nhĩn¹txai³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. 
\q1  
\v 12 A²nũ²a² ã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹sain¹sĩn¹kxai²nãn²tu̱³ ne³wã²na³ũ¹hain¹sĩ¹na¹wi¹. Nxe³ain¹sĩ¹na¹kxa²yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nxa²sĩ¹na¹ju³ta² ne³wã²na³ũ¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. 
\q1  
\v 13 Ha³lo²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹sĩ¹na¹ju³ta³nũ³a² ã³sa²so¹sa²sĩn¹txa³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³ju³ta² ã³non²ta³kxi¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Jã¹nxe³jut3su² wxãi²na² so¹lxi³ ha³lo²ai²na² a²wa³kxẽn³yah¹lo²sĩ¹nha²kxai² nũ³kxũn³ta² si³yxau³jah¹lo²sĩ¹nha²kxai³ wxi²kin³ti³ton³jah¹lo²sĩ¹nha²kxai³ nxe³sa²tẽ³sĩ¹nĩ¹lxi¹. Ta³lu²na¹wi¹. A²mẽ³.” 
\m Nxe³kxa² he³la³kxi³su² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³to³hẽ¹li¹. 
\p  
\v 14 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ ne³wã²na³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ti² Wxa²wĩ³na² Oh³na²yxau³jah¹la² ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxe³su² ne³wã²na³ũh¹nx2ti³nũn³tu¹wi¹.  
\v 15 Nxe³yãn¹ta¹ wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³ke³la³te²kxai³ te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹sain¹na²hẽ³na¹. Ne³wã²na³ũ¹hain¹nxa³lho³na¹.” Nxĩn¹ke³la³te²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³su² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ne³wã²na³ũh¹nx2ti³hĩ̱²nxa³wi¹. 
\s1 Yain³txa² ĩ³yain³ki̱³ju³ta² ã³na¹ki̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ Sũ̱³na² e³kxi²te³lhxã³ yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ khãuh³lxa³ti³ki³lxo³nha²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wi¹lhin¹ki³lxo³nha²jah¹la² te²yã¹nxe² kãi³te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² he³la³kxi³su² yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹ain¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ye³hi̱³nhã²nxa³ha²kxai³ hxi²khai²lxi²nxa³ha²kxai³ ne³te²kxai³la¹ khãuh³lxa³ti³nxa² yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yain¹kxe³su² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²ain¹ju³ta² yxo²kwa̱i³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³ju³ta² hĩ¹na² so¹lxi³ ũ³yho³hi²hain¹ju³ta² ta³lu²nain¹tu¹wi¹. Ki³han³nxa³wi¹.  
\v 17-18 Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²na²: “Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³la¹nhai¹. Yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹a¹tũ¹xã¹.” Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ye³hi̱³nha² wxa²hxi²khai²lxi² nxe³te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ²nxa²tain¹kxai²nãn²tu̱³ yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yah³lxin¹ju³ta² ĩ²nxa²ti³xa³lho³li¹. Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ta¹ Wxa²sũ̱³nai²na² ĩ²ki̱³sxa³jah¹la² ĩ²nxa²ti³tu¹wi¹. Ĩ²nxa²ti³ha²kxai³ kxã³nãu³a¹ ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹. 
\s1 Yen³kxa² kãin² ũ³wha¹kxi³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 19 Nxa²ha¹te¹ yen³kxa² kãin² ũ³wha¹ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wa³la²la² ĩ³kho³kxi²ha²kxai³ yen³kxa² ĩ³nã̱n¹kxi²sxã³ khon³nha²kxai³ nxe³kxi²nẽ³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹jah¹la² hãi³a² wxã³sxã³ kãi³sa²no¹ki²nẽ³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 20 Nxe³yãn¹ta¹ oh³nãu³nãn¹ko³xa² wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³nhũ³a² ũ³wha¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxa²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ wa³lan²txa³ ĩ³kho³kxi¹nx2ti³xa³ha²kxai³ ĩ³nã̱n¹kxi²sxã³ kho³thxa³txa³ha²kxai³ nxẽn²nxa³lho³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹jah¹la² hãi³a² wxã³sxã³ kãi³sa²no¹ki²nxa³lho³li¹.  
\v 21 Nxe³sxã³ wxa²yan³txi³nũ³a² ũ³ha¹ah³lxin¹ti³xa² so¹lxi³ wxa²ẽ¹nãu³a² nũ¹ha̱in³nyhah¹lxin¹tu¹wi¹. 
\s1 Wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 22-23 Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹ye³nai²li² ye³wi¹kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹nũ²a² whãi²na¹ wi¹lo²la³kxi²nha²ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ye³wi¹lxa³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹nũ²la³ whãi²na¹ hai³txi³ wi¹lo²la³kxi²nha²ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³jut3su² txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² wi¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³li¹. Yxãn¹ta¹ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² wi¹lxa³kxai²nãn²tu̱³ wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³sxa³wi¹. 
\s1 Yu³ka³na³ka³na³ju³ta² so¹lxi³ sa²yxo²we¹ki̱³jau³su² 
\p  
\v 24 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² ha¹lin¹te²na² nxe³ya³sxã³ nxe³te²na² wãn³txai²na² hxi²kan¹ti³ sa²yxo²we¹ta³lxi³ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Nxe³sxã³ txa²wã¹hxi²kan¹yah³nẽ³jah¹la² ka³na³ka³na³te²na² ĩ³hi̱³ki̱³sa²kxai³ txa²wã¹hxi²kan¹yah³nẽ³jah¹la² ã³xai²na² a³lxi²ki̱³sa²kxai³ nxe³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ txa²wã¹hxi²kan¹yah³nẽ³jah¹la² ka³na³ka³na³te²na² sa²yxo²we¹ki̱³sa²kxai³ txa²wã¹hxi²kan¹yah³nẽ³jah¹la² ã̱³xai²na² sa²yxo²ã³ki̱³sa²kxai³ nxe³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ sa²yxo²we¹ta̱³nxa² yen³kxa² kwa²ũ³ha¹kxi²ki̱³ju³ta³nũ³a² o²la³kxi²ta̱³nxa² yu³ka³na³ka³na³ju³ta² so¹lxi³ hxi²kan¹txi³ kãi³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. 
\p  
\v 25 Jã¹nxe³jut3su² na¹ha²kxai³ ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Wi¹yxau³yah³lxin¹ju³ta² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Yain³txi³su² yain³yah³lxin¹kxe³nũ³su² ta̱³nxa² ĩ³na²kxi³jau³su² ĩ³na²yah³lxin¹kxe³nũ³su² ta̱³nxa² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Wã²la² ka³lo³ai²li² ũ³whi²kxi²nhãn¹ka³lo³nũ³ai²li² hxi²waun³txi³nha²sxã³ yxau²xai³ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nxe³jut3su² ka³te̱³na² yxau²xai³ki̱³ju³ta² sa²kxai³lu² yain³txi³su² a³lxi² wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ txa²wã¹nũ²ai²na² sa²kxai³lu² wã²la²ka³lo³su² a³lxi² wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 26 Nxe³sxã³ a̱i³kxe³su² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Hai³sxai²li² ũ³whĩ̱¹ai¹nxa³ha²kxai³ yain³txi³su² wxa²so¹sxã³ ũ³wha¹ai¹nxa³ha²kxai³ nxai¹nxa³kxan²ti³nũ¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Oh³nãn¹jah¹la² hi²sen³su² ũ³yhai¹tain¹te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² te²kxai³lu² ã²la² kãi²non³sxã³ a³lxi²sa²tẽ³nx2ti³na³li¹.  
\v 27 Kãin² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tũ³ ã²la² a³lu²on³sxã³ ka³te̱³na² yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱²nxa³lxi¹. 
\p  
\v 28 Te²yã¹nxe³jut3su² wã²la² ũ³whi²kxi²nyhah¹lxin¹ka³lo³a² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Si³sa³yãu³sa² ha³lo²a² wen¹ka² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Hai³txi³ hai³sxa³la³ wa³ko³nai¹nxa³ha²kxai³ wãn²txa³ we¹tai¹nxa³ha²kxai³ ain¹te²sxa³yu²hẽ³li¹.  
\v 29 Sa³lo³mãu²ah³lu¹tai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽn³ta² kãin²jah¹lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yen³kxih³khai¹nxe³ha²kxai³ wã²la² wi¹khaix1ka³lo³a² ũ³whi²kxi²nha²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³kxan²ti³nũ¹ si³sa³yãu³sa³kxai²na² wi¹wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 30 Hĩ¹na¹ wi¹we¹nha²kxai³ ka³nxa³ha²ta³ai²na² i̱³hxa³nha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³kxai³lu² ĩ³wi¹we¹je²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹, si³sa³yãu³sa³kxa² so¹lxi³ kxan²ti³na¹. Nxe³te²yã¹nxe² Txa²wã¹sũ̱³nain²txi³ hxi²kan¹txi³ wi¹lhau³ko³tũ¹nx2ti³tu¹wi¹, hxi²kan¹sxã³ wa³to²hi²yah³lxi¹nha²kxai³lu¹. Jã¹yxah³lxin¹ju³ta² yxo²ĩ²syah¹lxin¹ju³ta² kãin²ye¹nxa²ti³xa³wi¹.  
\v 31 Jã¹nxe³jut3su² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. E³yah³lxin¹jau³su² nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah²lxan³te³nah¹lxi¹: “Ĩh¹nxe² yain³txa³nu³la³ so¹kxi²sxã³ yai³nhĩ̱³ki̱³ji¹? Ĩh¹nxe² na²ki̱³jau³nũ³la³ so¹kxi²sxã³ ĩ³na²hĩ̱³ki̱³ji¹? Wãn²ta³ ĩh¹nxe³ka³lo³la³ ũ³whi²kxi²nha²hĩ̱³ki̱³ji¹?” Nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹.  
\v 32 Nxe³ju³tai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² yen³kxa² yxo²kwa̱in³sxã³ ã³te³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²kxai³ ha³lo²a² ã³taut3to³jah³lxin¹kxe³su² Wxa²wĩ³na² Si³yxau³tãu³a¹ Oh³nãn¹jah¹lai²na² Hi²sen³kxai³lu² taut3to³jah³lxin¹kxa² whãi²na¹ ĩ²jah¹lo²su² na³li¹.  
\v 33 Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1hxa³jah³lxin¹ju³ta² txa²nũ² ã³te³ni² Sũ̱³na² wi¹lhin¹ti³hit1txa²lxi³ju³ta³nũ³a² txa²nũ² ã³te³ni² nxe³jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxai²na² ã³taut3to³txai³yah³lxin¹kxai²li² ũ³tet1sũ³nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 34 Jã¹nxe³jut3su² ka³nxa³ha²tai²nãn¹ta² yen³kxi³nũ³a² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²nãu³a² yxau²xai³yah³lxin¹ju³tan¹te²ka³ya̱³lhu² hĩ¹na² sa²kxai³lu² hxi²waun³ta³kxi²yah³lxan³sxã³ ã³wa²sut1sxã³ yxau²xai³yah³lxi¹lxi¹. Ka³nxa³ha²ta³ai²na² te²yã¹yxah³lxi³nũ³nĩn¹tu¹wi¹. 
\c 7  
\s1 A²nũ²a² ã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 A²nũ²a² ã̱³xai²na² yxo²wa³su³txi²sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yãn¹ta¹ nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³nũn³tu¹wi¹.  
\v 2 Nxe³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ³yĩ¹lain¹yah³lxin¹kxa²yã¹nxe² ĩ³yĩ¹li¹nx2tain¹tu¹wi¹. Hxi²kxã̱u³khaix1nxe³sxã³ o²la³kxi²nyhu¹ah³lxin¹kxa² yã¹nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kxã̱u³khaix1nxe³sxã³ kãi³ũh¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 3 Wxa²wã³tã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³jut3su² ju³ta² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² kãin² wa³to²hi²na³li¹. Nxe³yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ju³tai²na² yã¹nx2na³li¹. Wxa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² ye³wi²kxe³su² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³kxe³su² wxa²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu²: “Txa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² sa²ye³sai¹kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² yxãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²kxe³su² ĩ²nyhah¹lxan³kxe³su² wai³nhĩ̱³nx2nxa³wi¹.  
\v 4 Nxe³sxã³ wxa²wã³tã̱³xai²li² e³kxain¹yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Hi³a² sĩ̱³na² sa²ye³sai¹kxi¹nxa²sĩ¹na¹tu¹wi¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² yxãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²kxe³su² yũ³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.  
\v 5 Nxe³yah³lxin¹ju³kxai³lu² wxãi²li² wi¹lhin¹ki³lxo³jah¹lo²su² yah³lxi¹lxi¹. Hi³sa³ka³txa² sa²ye³sai¹nhat1jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Nxe³sãn²nũ²la² wi¹lĩ²nha²sxã³ wxa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² sa²ye³sai¹kxi²nyhah¹lxin¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 6 Yen³kxa² wi¹lhin¹kxa² yũ³yah³lxin¹kxa² tẽ³sxã³ wai³a³lxa² kwa²a³na¹ũ³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wa²lhxã³ ye³kãi²ne³nx2ti³ha³tai¹. Te²yã¹nxe³jut3su² txah³lxa³ki³a² a³lxi²ki³ai²na² yũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ kwa³jan³ta² yxa³kxa² ha³lo²a² yuh³xã¹na¹ũ³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe² ã³na¹ũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yxa³kxai²li² ti̱³ka³la³ju³ta² yũ²na³li¹. Nxe³sãn²ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ã³nhe¹kxi²sxã³ ĩ³ya²lu¹nx2ti³ha³tai¹. Nxe³ju³kxai³lu² nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³yah³lxin¹tãu³a² nxe³jau³jau¹xai²na² a̱n³ta³kxi²sxã³ en²txain¹kxai²nãn²tu̱³ ha²ya̱³kxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² yen³kxa² wi¹kxa² ũ³hũ¹nẽ³jau³su² 
\p  
\v 7 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²wi¹ju³ta² ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ yen³kxa² ã³ten³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a³ya³ti²yah³lxin¹tu¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ sxi²ha² a²yxo²a² ĩ³yxo²to¹tot1jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²than²yex1nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 8 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ Sũ̱³na² ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³yah³lxi³te² ĩ³nxãn²tu̱³ a²wi¹ju³ta² ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Yen³kxa² ã³ten³yah³lxi³te² ĩ³nxãn²tu̱³ a³ya³ti²yah³lxin¹tu¹wi¹. Sxi²ha² ĩ³yxo²to¹tot1jah³lxin¹te² ĩ³nxãn²tu̱³ sa²yxo²than²ye¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 9 Jã¹nxe³ju³kxai³la¹ wxa²wẽ³sai²na² yain³tũ̱³xa² ĩ³wã̱³txi³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ txah³lxa³kxa² ũ³hũ¹yah³lxi³hĩ̱³nhãn¹te²la¹xã³?  
\v 10 Te²yã¹nxũn³sxã³ a̱i³na² ĩ³wã̱³txi³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ txih³xa³ ũ³hũ¹yah³lxi³hĩ̱³nhãn¹te²la¹xã³?  
\v 11 Hai³txi³ ti³he¹nx2nxa³wi¹. Ko̱³nxe³ti³hin¹yah³lxin¹kxan²ti³ yen³kxa² wi¹te²na² so¹lxi³ wxa²wẽ³ha³lxai²na² ũ³hũ¹ain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Te²yã¹nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² Oh³nãn¹jah¹la² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³ti³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxa² wi¹kxa² wa³to²hi²sxã³ ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹. 
\p  
\v 12 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² wi¹lo²la³kxi¹nx2tain¹ju³ta² ten³yah³lxin¹kxa²yã¹nxe² kãi³ũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jau³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² wãn³txa² nxe² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. 
\s1 Tĩh³nu² ha¹lin¹tĩh³na² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 13 Yuh³nãu³ãn¹ko³xa² hin¹ki̱³tãu³a¹ tĩh³na² yxau²xai³ki̱³tĩh³na² ha¹lin¹tĩh³na² yũ²na³li¹. Nxe³sxã³ kãin²tĩh³nai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ka³lxa²tũ̱³ka̱³txa² yxau²xai³lain¹tĩh³nũ²su² te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³tĩh³nai²li² yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ yan¹nãu³a¹ khãuh³lxa³ti³sa²tẽ³nhẽ³tu¹wi¹.  
\v 14 Nxe³nxa²ha¹te¹ ha³tih³xan¹tĩh³nai²na² kãi²nxa³tĩh³na² yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ yan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yũ³nũ¹nhẽ³tu¹wi¹. Ka³te̱³na² wi¹tãu³a² yxau²xai³ki̱³tu¹wi¹. A²nxe³tĩh³nai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² yxau²xai³tĩh³nũ³su² te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³jut3su² tĩh³na² kãi²nxa³tĩh³na² ya³lo³txi²sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. 
\s1 Hi³sa³ka³txa² nxã̱³kxi²ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 15 Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³tũ̱³ka̱³txa² nxe³ki³lxo³nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² wxã³ha³ta²wi¹. Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² ki³lxo³tai¹nha²kxai³ a²tai²na² o³ve²a²hũ̱³ye²tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ a̱u³txi³ a²ẽ¹nãu³ai²na² ko̱³nxe³thi¹nai¹nha²kxai³ ã³na¹nx2ti³te³lhxã³ nxai¹nha²kxai³ ha̱u³hũ̱³te²sin¹tu¹wi¹. \fig |src="HK070C.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mateus 7.15" \fig* 
\v 16 Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³ye²nxai¹nxa³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. O²la³kxi²ye²yhain¹ju³ta² wi¹lhin¹jut3su² ta̱³nxa² ko̱³nxe³thin¹jut3su² ta̱³nxa² a²ẽ¹nãu³ai²na² wi¹ko³nyha¹lxin¹tu¹wi¹. U²va²ki³a² kwa² hu³kxẽ¹ha² ĩ²li³tẽ¹ha² kũh²sxa³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ fi²ko²nxã̱³kxa² kwa² hi³sa³ka³txa² ã³nxã̱³kxi²te²sxa³yu²hẽ³li¹. Nxe³te²sxa³jai¹ti²tu³wi¹.  
\v 17 Jã¹nxe³ha²kxai³ hi³sa³ka³txa² wi¹ka³txai²na² sa²kxai³lu² wi¹ta³nxã̱³kxa² so¹lxi³ ã³nxã̱³kxi²te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ hi³sa³ka³txa² ko̱³ka³txai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³ta³nxã̱³kxa² so¹lxi³ ã³nxã̱³kxi²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 18 Te²yã¹nxũn³jut3su² hi³sa³ka³txa² wi¹ka³txai²na² hxi²kan¹txi³ a²nxã̱³kxa² ko̱³nxe³ta³nxã̱³kxa² ã³nxã̱³kxi²te²sxa³yu²hẽ³li¹. Hi³sa³ka³txa² ko̱³ka³txai²na² hxi²kan¹txi³ a²nxã̱³kxa² wi¹ta³nxã̱³kxa² ã³nxã̱³kxi²te²sxa³yu²hẽ³li¹.  
\v 19 Jã¹nxe³jut3su² hi³sa³ka³txa² wi¹nxã̱³kxi¹hxa³kxai²nãn²tu̱³ hãi¹sxã³ a²nũ²a² hxi²ka² tau³ka²sa²tã³nũ²la² ha³nxe²a² ũ³thũ²ka³tu̱³ i̱³hxan³ye²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 20 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² o²la³kxi²ye²yhain¹ju³ta² ĩ²yah³lxi¹nhĩ¹na² a²ẽ¹nãu³ai²na² a³la³kxah¹lxin¹tu¹wi¹. 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²nẽ³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 21 A²nũ²a² ĩ²li³te²a² hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³lai¹nxa³lho³li¹. Nxe²e³kxain¹kxan²ti³: “Nxe³sa¹lxi¹. Txa²hxi²kan¹jah¹lo²si¹lxi¹.” Nxe²e³kxi²kxan²ti³nũ¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³lai¹nxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wĩ³na² Oh³nãn¹jah¹la² Si³yxau³jah¹lai²na² a²ten³jau³su² sa²yxo²we¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²na² ĩ²li³te²la³ oh³nãn¹ko³nãu³a² ã³wih¹tu¹wi¹.  
\v 22 A²nxe³tãu³a¹ kwa² ĩ³ye³kxi²sain¹tu¹wi¹. Ĩ³ye³kxi²sain¹ju³ta³nũ³a² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe³sa²sĩ¹lxi¹. Wxa²wãn³txai²na² ĩ³hen³txi³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Wxa²ĩ³lxa² ĩ³ye³sxã³ ko̱³nxe³te²a² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³na² a³li³si¹jau³su² kwa³na³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²ĩ³lxa² ĩ³ye³sxã³ nũ³kxũn³khai¹nxe³ju³ta² o²la³kxi²sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³sĩ¹na¹ha²kxai³ wxa²sa³wi³ha³lxi³khai³su² sĩ¹na¹wi¹.” Nxe³ain¹tu¹wi¹.  
\v 23 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²na¹jau³nũ³su² nxe³na¹te³nah¹lxi¹: “Ĩ²nx2ta¹tũ̱³ka̱³txi³su² yah²lxa³lxi¹. ówaix3jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³thin¹ju³ta² kãi³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹.” Nxe³ai¹na¹tu¹wi¹. 
\s1 Sxi²ha² txon³te²a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 24 Jã¹nxe³na¹jut3su² a²nũ²a² ĩ²li³te²na², Txa²wãn³txa² ain³kxi²te²nãn²tu̱³ sa²yxo²wet1sain¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² a²hoh³lxah³la² yã¹te²hũ̱³na³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² a²hoh³lxah³lai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² ton³nũ²nhai¹. Txah³lxa³kxa² ũ³si³ka³tũ²kxi²sxã³ ton³nũ²nhai¹.  
\v 25 Ton³ta³lu²nain¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ wẽ³ha²yau³xa² kãin² wẽ³hã¹yain¹nũ²nhai¹. Kãin² wẽ³hã¹ye²ha²kxai³ ka³wã³lxai²na² kãin² hũx1tha²kxai³ it3ta² kãin² it3tha²khai³ nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ hai³txi³ sxi²lha³ sa²khot3je²nxa³nũ²nhai¹, txah³lxa³kxa² ũ³si³ka³tũ²kxi²sxã³ to³nai¹nha²kxai³lu¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wãn³txa² sa²yxo²we¹jah¹lai²na² nxe³kxa²yã¹nxe²na³li¹. 
\p  
\v 26 Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ²li³te²na² Txa²wãn³txa² ain³kxi²sa²te²nãn²tu̱³ sa²yxo²ã³sain¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² hxi²ka̱u³ka̱un³jah¹lo²hũ̱³na³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² ton³nũn³nũ²nhai¹. Ka³yã̱³la² ũ³si³ka³tũ²kxi²sxã³ ton³nũ²nhai¹.  
\v 27 Nxe³ka³tu̱³ ton³ta³lun²nxa²ha¹te¹ wẽ³ha²yau³xa² kãin² wẽ³hã¹ha²kxai³ ka³wã³lxa² kãin² hũx1tha²kxai³ it3ta² kãin² it3tha²kxai³ nxe³te²kxa³kxa¹ sxi²hai²li² sa²kho³kxi²ye²nu²nhai¹. Sa²nai¹hxa³je²nũ²nhai¹, ka³yã̱³la² ũ³si³ka³tũ²kxi²sxã³ txon³kxi²ha²kxai³lu¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sa²jah¹lai²na² yã¹nx2na³li¹. Jã¹nxe³na¹jau³su² nxe³ye¹nxa²lxa¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² a²nũ²a² ã³si³tẽ³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² nxe³sxã³ Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² sa²hxi²kat1ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 28 Nxe²e³ta³lun²tãu³a² a²nũ²a² ain³kxi²tũ̱³ka̱³txa² o²lain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 29 O²lain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² hxi²kan¹jah¹la² wãn³txa² e³jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³kxa²ha³tih³xan²tu̱³ ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² te²yã¹nxe² wxi²kan¹sxã³ e³ai¹nxa³wi¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 8  
\s1 A²nũ²a² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²jah¹la² we²txi²jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ e³ta³lun²nũ²la² wã³la³ka³txa² ka³nxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³nxi²te³na¹ a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ã³si³tẽ³la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxe³tãu³a² in³jah³la² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²jah¹la² hi²sen³su² Je³su²jah³la² ĩ²te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³nũ²la² ãn³kax3ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. “Wxa²ĩ³ta³ka³txa² hxi²kan¹txi³ we²txi²nxa²ha¹tũ¹xã¹.” Sa²ki³kxai³lu¹. Nyha¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² sa²nxũ³sin²nha²sxã³ wxa²wxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxa²wxai³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ten³sa³nhai¹. We²txi¹nxa²ha¹wi¹. Nxe²e³ta³lun²nhĩ¹na¹ a²ĩ³ta³ka³txai²li² we²txi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ãh¹e³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³nxa²ha¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wã³nxĩn¹ta² si³yxau³jah¹la² ai³sẽ¹li¹. Ain¹tãu³a² we²txi¹nxa²ha¹ju³ta² a²nũ²a² a²xã̱³xa² ĩ³hen³txi³txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³jah¹lan²tu̱³ ai³sxã³ ĩ³yau¹ũ¹nhat1je¹txai¹nhẽ³li¹. Nxai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ ka³yxuh³xa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³yau¹ũh¹nxain¹kxe³su² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. Nxai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wã³nxĩn¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ka³yxuh³xai²na² tẽ³sxã³ Sũ̱³na² ũ³hũ¹yhain¹tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² we²txi²nxain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nha²yai¹nĩn¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² hxi²ka² a²nũ²a² ĩ³ton³te²a² we²txi²jau³su² 
\p  
\v 5 Nxa²ha¹te¹ Ka³far³na³ũ²thĩ³na² ai³sxã³ ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ Ro³ma²no³ nũ̱³ka̱³txa² so³ta²to² a²wa³kxẽn³yah³lo²su² ã³tĩ³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ³xi²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 6 — Nxe³txi¹. Txa²sa³wi³sa² ĩ³ton³kxi²sa³na²hẽ³li¹. A²nũ²ai²na² whãi²na¹ kan²ta³kxi²nha²sxã³ sxi²ha² sxa³ha²kxai³ khãuh³lxa³ti³nha²khai¹nxa²hẽ³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="CN01701B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="MAT 8.6" \fig* 
\p  
\v 7 Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²te²an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Wxã³na¹tu¹wi¹, we²txi²te³lha³ku¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Nxa²ha¹te¹ Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txa² so³ta²to² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe³sa²lxi¹. Txai²li² wxa²ye³na² kãin² sa²nxa³wi¹. Txa²sxih²nãu³a² ã³si³tẽ³kxi²san¹ju³ta³nũ³su² ãu²li²sa³nhai¹. Nxe³sa³ha²kxai³ hãi¹nxe³sxã³ a²wãn³txa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxin¹kxai²nãn²tu̱³ txa²sa³wi³sĩ³na² we²nxi²tu¹wi¹.  
\v 9 Jã¹nxe³na¹jut3su² te²yã¹nxũn³na¹wi¹. hxi²kan¹jah¹lo²su² yũ³sa²nũ³nha²kxai³ so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txa² yu³nũ³na¹ha²kxai³ te²sa¹wi¹. Nxe³sxã³ txa²sa³wi³sxai²na² ai³si¹ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi²na¹kxai²nãn²tu̱³ ai³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ sa³wi³sxa² ã̱³xai²li² wxã³si¹jau³su² ĩ³kaix1so¹na¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ ã³wxã³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ txa²wa³ka³lxa² wa³kon³si¹ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi²na¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ wa³kon³kxi²sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxũn³te²sa¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 10 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² jau¹xai²na² ain³kxi²nũ²la² ka³lih¹ti³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ ã³si³tẽ³kxi²tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ju¹tai²na² sa²kxai³lu² jah¹la²nu¹tai²li² ĩ²sain¹te²sai¹nxa³nũ²nhai¹. Nxe³ta¹ yxo²ĩ²sain¹nũ²nhai¹. Yxãn¹ta¹ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ hxi²ka¹na¹ju³ta² ye³ka³lxa¹txi³ ĩ²sai¹nhxai²na²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ kũ³we²ki²la² yxo²ĩ²sai¹nhxai²nxa³hẽ³li¹.  
\v 11 Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³su² yũ³hĩ¹na¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na², I³sa²kah³lu¹tai²na² Ja³ko²ah³lu¹tai²na² nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² me²sa²ka³lo³a² ĩ³yain³te³lhxã³ ã³wxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹ a²nũ²a² ka³lxa¹te²nãu³xa² ha³lo²a² u³je³na² a³li³xi²tãu³an¹ko³xai²na² wxã³ai¹nha²kxai³ u³je³na² kan³tãu³an¹ko³xai²na² wxã³ai¹nha²kxai³ nxe³sxã³ wxã³sxã³ yai³nain¹tu¹wi¹.  
\v 12 Nxain¹ta¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ĩ²sai¹nxa³te²na² ka³lxa¹te²nãu³xa² oh³nãn¹ko³nãu³a² u²sa²tã³ain¹tu¹wi¹. Ha³lo²a² ka³nxah³khai¹nxe³ju³ta² u²sa²tã³ain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² tũ̱¹ka̱³txain²txi³ ye³khãuh³lxa³thi¹nain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² kãin² nã̱³nai¹nha²kxai³ kãin² yxo²ka³ta̱³ta̱³tain¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txa² nũ³kxũn³jah¹la² e³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³xi¹txu¹li¹. Yxo²ĩ²san¹kxa²yã¹nxe² wxa²sa³wi³sxai²li² we²txi²na¹wi¹. Nxe³jau³su² ha²kxai³ ĩ³ye³kxi²hĩ¹na¹ sa³wi³sai²li² we²nxi²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² hxi²ka² ĩ³ton³kxi²nũ̱³ka̱³txa² we²txi²jau³su² 
\p  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ai³nũ²la² Pe²jah³la² sxi²ha² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówih¹tãu³a² Pe²jah³la² a²hã̱i³na² ĩ³hi¹la³kxi²ka³txa² ĩ³ton³sxã³ sxa³ye²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 15 A²nxe³ju³tai²na² Je³su²jah³la² te²hi²sen³kxai³lu² ĩ²tãu³a² ta¹ka³lxai²na² hxi²ka² hxi²ki³ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²ki³hĩ¹na¹ ĩ³hi¹la³kxi²ka³txa² we²txi²ta¹hxai²hẽ¹la². We²txi²nũ²la² ĩ³sa²yxau³nũ²la² yain³txa²kxai³lu² ãu¹la³kxi²nũ²la² wet1sxã³ ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ ka³nxa³hi¹te³lhxã³tãu³a² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ko̱³nxe³te²a² yãu³ka³txa² nxu²kwa̱i³yxau³jah¹la² tẽ³sxã³ wxã³ai¹ni² ĩ³ta³ka³khai³xa² ĩ³ton³jah¹la² tẽ³sxã³ wxã³ai¹ni² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²nãu³xa² Je³su²jah³la² hi²sen³su² ĩ²ain¹tãu³a² ko̱³nxe³te²a² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³te²a² a³li³si¹jau³su² kwa³na³ha²kxai³ ĩ³ta³ka³khai³xa² we²txi²ha²kxai³ nxe³sxã³ a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ we²txi²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 17 Jã¹nxe³jut3su² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lai²na² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² a²wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²na² sa²kxai³lu² txa²wã¹ĩ³ta³ka³txa² ã³wa²su¹tẽ³lha²kxai³ txa²wã¹nũ²ai²na² khãuh³lxa³ti³nha²ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tẽ³lha²kxai³ nxe³jah¹lo²su²na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² ã³si³tẽ³la³kxi²ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa¹khai¹nxe³kxe³su² ã³nũ²kxi²ye²ha²kxai³ Je³su²jah³lai²na² hi²sen³su² ĩ̱³ye³nai²na² yxo²ha³ti³lhi³si¹jau³su² e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 19 Nxe³tãu³a² in³jah³la² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxah³la² wxã³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Tih³nxe³sa²jah¹lãi³. Ha³lo²a² ĩ²li³tãu³a² ã³nxai³lin¹tãu³a² ã³si³te³kxi¹nx2ha¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 20 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Nxe³sa²lxi¹. Wai³a³lxa²si³ta³lã²tẽ¹nai²na² a²sxi²lho³tẽ³na² yũ³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a̱i³kai²na² a²ye³sa² wet1sxã³ a²sxi²lho³ju³ta² yũ³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ain¹ta¹ Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lai²na² hai³txi³ ha³lo²a² kwa² sxa³na¹ju³ta³nũ³a² yũ³sa²nxa³wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Hã²wxãn³txa³nu² a²sa³wi³sxa² ã̱³jah¹la² wxã³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. ósi³tẽ³kxi¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wĩ³na² ka³te̱n³su² hin¹tãu³a² yxau³kxi²nũ³na¹tu¹wi¹. Hã²wxãn³txa³ ya³lu²sãn²nũ²la² sa²nĩ̱¹kxi²sã²na¹ka³tu̱³ ã³si³tẽ³kxi¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxãi²li² ã³si³tẽ³kxi²sẽ¹li¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹txa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ya³lu²te²a² yã¹nxe²na³li¹. Nxe³te²na² sa²kxai³lu² wxa²ka³lxa¹te²su² te²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ sa²nĩ̱¹kxi²txai²li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² hxi²ka² ĩ³ye³na² ã³wxe³lhu²si¹jau³su² 
\p  
\v 23 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² ã³waix3si¹jau³su² ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ã³si³tẽ³la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 24 Nxain¹nũ²la² ĩ̱³ye³nai²na² yxo²ha³ti³lhi³tãu³a² it3ta² ũ̱n³txi³ sa²xit3ã³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ũ̱n³txi³ sa²xit3tha²kxai³ ĩ̱³yau³xai²na² sa²ne³kxi²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² hxi²tha³ha²kxai³ sxa³sxã³ ãu³xi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 25 Nxe³ti̱³kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² wxa²yũ³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Txu¹lxi¹si¹lxi¹. ónon²ta³kxi²sa¹si¹lxi¹. ónxũ¹tẽ³te³lhxã³ sĩn¹na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 26 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² txu¹lxi²nũ²la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ yu̱h³lxah³lxin¹ji¹wi¹? Txa²wã¹sũ̱³na² kãin² yxo²ĩ²yah²lxan³tai¹. Nxe²e³nũ²la² ĩ³sa²yxau³nũ²la² it3tai²na² ĩ̱³ye³nai²na² nxe³sxã³ yxo²xũ̱n³txi³ ĩ³kwa̱i²kxi²ha²kxai³ ha³lo²a² ã³nhãu²no³je²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 27 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ in³txi³nãu³xai²na² ĩ³yxo²o²lha² ĩ³ye³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹jah¹lo²ta̱n³te²la¹xã³? Jah¹lai²na² wãn³txa² it3ta² ũ̱n³ju³ta² ã³wxe³si¹jau³su² ĩ̱³ye³na² sa²hãu²not3si¹jau³su² nxe³ten¹tu³wi¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³jau³su² 
\p  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ ĩ̱³ye³nai²na² yxo²ha³tih³nãu³a¹ yxau³son³kxi²nũ²la² ha³lo²a² Ka³ta³rẽ²na³ko³xa² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówih¹te³na¹ in³txa² ha¹lin¹jah¹la² ne³khau²sxã³ ĩ³ha¹te²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te² in³txai²na² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Sxi²khai³xa² yũ³ya³hxa³ha²kxai³ a²nũ²a² ya³lun²te²a² sxa³ko³xa² hoh³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A̱n³txi³khaix1nxe³jau³su² nũ³kxũn³khai¹nxe³jau³su² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹yha³jau³su² kãi³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³ta² a²nũ²a²nãu³xai²na² yuh³lxi³si¹jau³su² tĩh³nai²na² ã³nxai³ain¹te²sxa³yu²hẽ³la².  
\v 29 Jã¹nxe³jut3su² Je³su²jah³la² ĩ²ya³sxã³ in³txai²na² a²yxo²wãn³txa² ĩ³kaix1ja³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³sãn²si¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Tah²sa²nhi¹lxi¹. Ĩh¹nxe³sa²sĩn¹te³lin¹ji¹wi¹? Ha³lo²a² ã³nhau³ko³nxa³ta̱³lxa¹ ĩ³khãuh³lxa³ti³sa²sĩn¹nhĩn¹jau³su² wxãn³nhĩn¹ji¹wi¹? Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 30 A²nxe³tãu³a² ha³lo²a² ul²ye²nxa³kxe³su² kwa³jan³ta² yxa³kxa² ka³lxa²te²nãu³xa² hoh³sxã³ ũh³yait1tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 31 Ũh³yait1tain¹te³na¹ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³ya³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxũ²kwa̱i³li³sa²sih¹nhĩn¹jau³nũ³su² kwa³na³sa²sĩ¹nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³ yxa³kxa³nãu³xai²na² nxũ²kwa̱i³yxau³sĩ¹na¹ju³ta² ten³sa²sĩn¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 32 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ã³waix3jah¹hin¹kxai²lẽ¹. Jau³su² nxũ²la² ya²la³tu̱³ nxũ²kwa̱i³li³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ yxa³kxai²na² nxũ²kwa̱i³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ yxa³kxa³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³na² ne³kxu̱²nxa² wã³la³ka³txa² wxa²kan³kxi²si¹hain¹jau³su² ĩ̱³ye³nãu³a² sa²tã³nũ²ta³lxi³si¹jau³su² ĩ³lon³ta³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 33 Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ in³txai²na² yxa³kxai²na² wa³kxẽ³nãu³xa² ĩ²ain¹nũ²la² yuh³lxa³txi³ ã³ni³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ónih³sxã³ a²sxi²yhe³nai²na² ã³wih¹ka³tu̱³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³hen³txi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². In³txa² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² a³li³si¹hain¹ju³tin³txi² ĩ³hen³txi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 34 A²nxe³jut3su² sxi²je³na² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ Je³su²jah³la² ne³khauh²si¹hain¹jau³su² a³li³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ Je³su²jah³la² ĩ²sxã³ ã³tĩ̱³nũ²la² yuh³lxai¹nha²kxai³ ha³lo²a² ã³waix3si¹hain¹jau³su² win¹ta²te²lxi³ ĩ³wã̱³txi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 9  
\s1 In³txa² kan²ta³kxi²ju³ta² we²nxi²jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wih¹ka³tu̱³ ĩ̱³ye³nai²na² yxo²ha³ti³lhi³ka³tu̱³ a²sxi²jen³khai³xa² Ka³far³na³ũ²thĩ³na² wi³xi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Wi³xi²tãu³a² in³txi³nãu³xa² ne³khauh²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²nãu³xai²na² in³txa² ĩ³ton³jah¹la² kan²ta³kxi²ka³txa³la³ ĩ³ton³jah¹la² tẽ³sxã³ wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hãi¹sxã³ sxa³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² a²kãin²ju³ta² in³txi³nãu³xa² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ sãn²sxã³ ĩ²nhai¹nha²kxai³ in³txa² kan²ta³kxi²jah¹la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wẽ³sãi³. Nxex3txi¹. Nxũ²kwa̱i³lxũ¹txa²hẽ³li¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³in¹ju³ta² sa²wa²su¹txa²ha¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²nãu³xa² a²ha³tih³sa² te²nãu³xa² e³lain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lai²li² Txa²wã¹sũ̱³nu²su² ki³lxot3sxã³ kãi³nĩn²tai¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² nxa³wi¹. Nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²su² na³li¹. Ain¹jau³su² ki³han³sxã³ e³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 4 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² tũ̱¹ka̱³txai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³xai²na² wi¹ko̱³nha²kxai³ e³kxi²xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ko̱³nxe³jau³su² wxa²ẽ¹nãu³a² e³kxi²nyhah¹lxin¹ji¹wi¹?  
\v 5 Nxe³ha²kxai³ ĩh¹jau³la³ wãn³txa² wa³sut3jau³la³te²la¹xã³? “Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³in¹ju³ta² sa²wa²su¹txa²ha¹wi¹.” Nxe³jau³xai²la³ta̱³nxa²: “Ĩ³ton³jah¹lãi³. Ĩ³sa²yxau³sxã³ ã³nxĩ³xi¹sẽ¹li¹.” Nxe³jau³xai²la³ta̱³nxa² nxe²hĩ̱³ji¹wi¹?  
\v 6 Yxãn¹ta¹ Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²su² na¹ha²kxai³ wxi²ka¹na¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ³ton³jah¹lo² ĩ³nxai²na² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹wi¹. Ĩ³sa²yxau³txi¹. Wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² sa²so¹sxã³ ã³nxĩ³txu¹li¹. Nxe³nxa²ha¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 7 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² kan²ta³kxi²jah¹la² wã²nxũ̱h¹lxi³ ĩ³sa²yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ã³nxĩ³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 8 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² ã³si³tẽ³kxi²te²nãu³xai²na² ju¹tai²na² ĩ²ain¹sxã³ ka³lih³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³lih³kxain¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²i² wxi²kin³ti³to³ni² nxe³yain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² kãin²jah¹lo²su² na³li¹, a²nũ²a² nxe² ĩ³hxi²ka¹tha²kxai³lu¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ma³te²ah³la² ĩ³kaix1so¹jau³su² 
\p  
\v 9 Nxe³nũ²la² ã³nxai³nũ²la² in³txa² ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txa² ka³na³ka³na³jah¹la² ĩ³ha¹txi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ma³te²ah³lo²su² nha²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² sa²kxai³lu² Ro³ma²no²ko³xan¹ta² hxi²kan¹jah¹la² te²hi²sen³su² ĩ³sa²si¹hã³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² ã³wxe³sxã³ ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²ju³ta² o²la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² ã³wa²to¹tain¹tãu³ ĩ²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ã³si³tẽ³kxi²sẽ¹li¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² Ma³te²ah³lu¹ta²kxai³lu² ĩ³sa²yxau³nũ²la² ã³si³tẽ³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 10 Hã²wxãn³txa³ sxi²ha² ã³wih¹nũ²la² ĩ³yain³te³lhxã³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² ã³wxe² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txa³ ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ã³wxe² a²nũ²a²nãu³xa² ko̱³nxe³ju³ta² kãi³te²su² te²nãu³xa² ka³lxa¹te²nãu³xa² ã³wxe² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ã³wxe² ain¹sxã³ ĩ³yai³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 11 Nxe³ju³tai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ai¹nha²kxai³ Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³tih³nxe³nx2ti³jah¹la² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txi³su² a²nũ²a²nãu³xa² ko̱³nxe³ju³ta² kãi³te²su² te²nãu³xa² nxe³te²su² ain¹sxã³ ã³wxe³sxã³ ĩ³yain³ya³hain¹ju³tu¹tai²na² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³wxe³sxã³ ĩ³yain³ya³hain¹sĩn¹te²sin²ta²ku²? Wi¹kãi³jah¹lo²sin¹ke³la³te²kxai³ nxe² ĩ³yain³ya³hai¹nhĩ̱³nx2nxa³wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 12 Nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la² ain³kxain¹tãu³, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² wi¹lain³kxi²nha² te²hi²sen³su² hĩ³ne³kxa² wa³kxẽn³yah³la² ã³ten³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ³ton³te²su² te²a² so¹lxi³ ã³ten³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 13 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nyhu¹ah³lxin¹ju³ta² ten³sa³nhai¹. Yxãn¹ta¹ yen³kxa² ũ³hũ¹sah¹lxin¹ju³ta² so¹lxi³ ten³sa²nxa³nhai¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³jau³jau¹xai²na² a²si³yxau³tãu³a² wi¹ko̱³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Jã¹nxe³sxã³ txai²li² hai³txi³ a²nũ²ai²na²: “Wi¹lhin¹sa³nha¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta² yũ²nxa³nha¹.” Nxe³te²su² te²na² ĩ³kaix1so¹te³lhxã³ wxãn²nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ko̱³nxe³jah¹la² so¹lxi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ ã³na¹la³kxi²nha²te²su² te²na² so¹lxi³ wxa²wa²su¹tain¹te³lhxã³ wxã³na¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Heh³lxi² yxau³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wxã³sxã³ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Nxe³sa²lxi¹. Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² a²sa²wi³ha³lxi³na² nxe³sĩn¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ka³li³kxi²te³lhxã³ heh³lxi² yxau³sĩn¹to³ha¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² hai³txi³ ti³he¹nxai¹nxa³wi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ heh³lxi² yxau³ain¹to³hxa³ji¹ku¹. Sĩ¹na¹nhai¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Yxau³nuh¹nx2ta¹tãu³a² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ heh³lxi² yxau³yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ju³ta² in³txa² txu¹ha² so¹nyhu¹kxai²nãn²tu̱³ a²ya̱³la²nãu³xa² ĩ³kaix1so¹yhain¹te²ju²hẽ³li¹. Ĩ³kaix1so¹sxã³ ã³yãn³nũ²kxi²sxã³ kãin² ĩ³yain³ya³hain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ju³ta² sa²kxai³lu² a²wẽ³sãi¹yah³la² yxau³ye²yhai¹nhĩ¹na¹ ĩ³kaix1so¹ain¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ heh³lxi² yxau³ain¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ yxan¹nãu³a¹ a²wẽ³sãi¹yah³lai²na² so¹kxain¹sxã³ sa²tã³tĩ̱¹kxi²nyhain¹tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ nxe³hĩ¹na¹ a²nũ²a² ĩ³kaix1so¹ain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ heh³lxi² yxau³ain¹ju³ta² wain³tu¹wi¹. Jã¹nxe³ju³kxai³lu² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² nxain¹sxã³ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²wet1si¹hain¹jau³su² heh³lxi² yxau³ain¹te²ju²hẽ³li¹. Ne³to³ta¹ txa²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² ã³waix3txai¹na¹hĩ¹na¹ so¹lxi³ heh³lxi² yxau³ain¹tu¹wi¹. ówaix3txa¹na¹kxe³su² ĩ³ãin²ta³kxai¹nha²kxai³ heh³lxi² yxau³ain¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 16 Jã¹nxa¹jau³su² a²nũ²a² wã²la² ũ³whi²kxi²nha²ka³lo³ai²na² tĩ³ka³lo³a² ã³ten²ti³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ tah²ka³lo³a² ũ³nhũ²kxi²sxã³ ũh³yxãi¹ain¹te²sxa³yu²hẽ³li¹. Tah²ka³lo³ai²na² ũ³nhũ²kxi²ki̱³ke³la³te²kxai³ ũ³wha̱t3kxai²nãn²tu̱³ tah²ko³lo³ain²ti³ ĩ³jot1sa²kxai³ tĩ³ka³lo³a² ĩ³jot1txa³ha²kxai³ nxe³sxã³ ã³ten²ti³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² a̱in³so¹ki̱³sxã³ hã²wxãn³txa³ te²yã¹nxe² Txa²wãn³txa² ã³ki³ka³ti³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ nxe³ju³kxai³lu² wai³nxa³wi¹. Txa²wãn³txa² so¹lxi³ a̱in³so¹kxi³ju³ta² wain³na³li¹.  
\v 17 Te²yã¹nxe³jau³su² hai³txi³ ka³yxuh³xa² wã²lẽ¹na² tĩ³ka³lo³ẽ¹nãn²ta³ yain³txi³yau³xa² txah²yau³xa² ã³nẽ¹na³wi¹sxã³ ũ³wha̱³ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. ónẽ¹na³wi¹sxã³ ũ³wha³ki̱³ke³la³te²kxai³ a²yain³txi³yau³xai²na² sa²kxai³lu² wã²lẽ¹nai²li² ĩ³txi³ha̱u³kxi²sxã³ ĩ³khot3sxã³ a²yau³xa² ã³nẽ¹na³hxa³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ha²kxai³ a²yain³txi³yau³xain²txi³ ha³li³hxa³ni² a²ẽ¹nãin²ti³ ã³kho³ti² nxe³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ yain³txi³yau³xa² tah²yau³xan²ta³ wã²lẽ¹na² ta²hẽ¹nãu³a² ã³nẽ¹na³wi¹sxã³ ũ³wha³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ a²ẽ¹nai²na² ã³khot3txa³ha²kxai³ a²yain³txi³yau³xa² ã³nẽ¹a³na¹xa³ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wãn³txa² a²ha³tih³xa² sa²yxo²we¹tha²kxai³ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² a²ha³tih³xa² sa²yxo²we¹tha²kxai³ nxe³ju³kxai³lu² wai³nxa³wi¹. Txa²wãn³txa² hãi¹nxe³jau³xa¹ sa²yxo²we¹ju³ta² so¹lxi³ wain³na³li¹. Nxe³jau³su² Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Jai²rah³la² wẽ³sa² ĩ³ton³sxã³ ya³lu²jau³su² 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹ wãn³txai²na² e³ta³lun²nxa³ta̱³lxa¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² a²wa³kxẽn³yah¹la² ã³tĩ̱³ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³sxã³ Je³su²jah³la² a²ne³kxai³tãu³a² ã³ka³ti³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². óka³ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Txa²ka³ne³lxa² kwẽn¹ta²kxai³ ya³lu²kxi²sa³na²li¹. Yxãn¹ta¹ ya³lu²kxi²sa³kxan²ti³ ã³wxãn¹ju³ta² ten³sa³nhai¹. Wxãn¹kxai²nãn²tu̱³ txa²wẽ³sai²li² wxa²wxain¹kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³sa²xi²tu¹wi¹. Nxe³ju³tai²na² ten³sa³nhai¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 19 Nxe³ha²kxai³ ĩ³sa²yxau³sxã³ ã³wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ã³si³tẽ³la³kxain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 20 Nxa²ha¹te¹ ã³wxã³ain¹ti̱³kxai³lu² txu¹ha³ka³lxa² aun³ta² tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ta¹ka³lxai²na² kãin² ĩ³ton³to³ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²hait1so¹xi²nũn³txa³ kwẽ³ko³nhĩ¹nai³tã² sa²kxai³lu² ĩ³si³ti³hon³ka³txa² ã³nĩ³ton³ãn³si³wxe³ha²kxai³ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ ĩ³to³nxi²tu³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ta¹ka³lxai²na² Je³su²jah³la² yon³nãu³a¹ ã³tĩ̱³ha²kxai³ a²wã²la²ka³lo³a² wxa²to³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 21 Nxe³sxã³ a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Je³su²jah³lai²na² wã²la² kwa²hãi¹nxe² wxa²to³ha¹kxai²nãn²tu̱³ we²nxi²sa³tũ¹xã¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxe³tãu³ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sa²wa³ti̱³nha²sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxex3sa²nxi¹. Ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³nha¹sẽ¹ni¹. Yxo²ĩ²sa¹nha²kxai³ we²nxi¹nxi¹. Nxe³jau³su² nxe³tãu³ a²kwẽn¹tai²na¹ ta¹ka³lxai²na² ĩ³ta³ka³txa² we²nxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 23 Nxe³nũ²la² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sxi²ha² ã³nxai³sxã³ ã³tĩ̱³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³sxã³ ã³wih¹te³na¹ a²nũ²a² ka³lxa²tũ̱³ka̱³txa² wãi²lhũ̱³ka³txa² kãin² hai³ni² ã̱³xa² nũ̱³ka̱³txa² ã³ka³nxẽ¹ka³nxẽ¹ka³nxe² kãi²nxon³yã¹nxe² nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 24 Nxe² ĩ²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Nxex3jah³lxi³hẽ¹li¹. ówaix3kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Hai³txi³ wẽ³sa³la³ ya³lu²nxa³wi¹. Hãi¹sxã³ ãu³xi²na²li¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² yxo²ĩ²nyhai¹nxa³jau³su² ĩ³yxo²kwa³lxi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 25 Nxe³nxa²ha¹te¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² ã³waix3si¹hain¹jau³kxai³la¹ sxi²ha² ã³wi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². ówi²xi²sxã³ wẽ³sai²na² a²hxi²kai²na² hxi²ki³sxã³ sa²yxo²ka³ta³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². We²nxi²khaix1nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 26 Jã¹nxe³jut3su² wẽ³sa² we²nxi²ju³ta² u²lxi³ ha³ta̱³nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 In³txa² ha¹lin¹te²a² ye³han³txi³te²a² ye³we²txi²ya³jau³su² 
\p  
\v 27 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ãh¹ã³nxai³nũ²la² in³txa² ha¹li¹ a²yo³na² ã³si³tẽ³kxi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ya³jah¹la²nãu³xa² ye³han³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³sxã³ ã³si³tẽ³kxi²ya³sxã³ ĩ³kaix1ja³te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²kah³lo²si¹lxi¹. Nxĩ¹nha²kxai³ ye³han³sa²sĩn¹ju³tai²na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³kot3sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² ã³wih¹nũ²la² hã²wxãn³txa³ ye³han³jah¹la³nãu³xai²li² ã³wih¹sxã³ ã³tĩ³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxex3jah³wxi¹. Hxi²kan¹txi³ we²txi²nx2ta¹ju³ta³nũ³a² yxo²ĩ²sya¹te³sin¹ji¹wi¹? Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe² ĩ³wa²lũ³xi²ya³te³nah¹lxi¹: 
\p — Yxo²ĩ²nxa²sĩ¹na¹nha²wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 29 Nxe³ka³tu̱³ wxa²ye³wxai³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³wxi¹. Yxo²ĩ²sya¹hi¹nha²kxai³ wxa²we²txi¹nx2ta¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 30 Nxe³tãu³ ye³we²txi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ yxo²sa³te̱¹txi³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — We²txi¹nx2ta¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ju¹tai²na² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³yau¹ũ³nha²ya³txa³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 31 Nxe² ĩ³ye³kxi²kxan²ti³ Je³su²jah³lai²na² nũ³kxũn³sxã³ o²la³kxi²ju³ta² a²nũ²a²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³nyha²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 In³txa² yxo²ka³tũ³te²a² yxo²we²txi²jau³su² 
\p  
\v 32 Nxa²ha¹te¹ in³txai²na² ye³we²txi²ya³te²na² a³li³xi²tãu³a² a²nũ²a²nãu³xa² ya̱u³son³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²nãu³xa² in³txa² yxo²ka³tũ³nha²kxai³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³ha²kxai³ a²nxe³te² in³txa² ã³sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 33 Nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² jut3sĩ²nũ²la² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² kwa³na³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ ya²la³tu̱³ nxũ²kwa̱i³li³ha²kxai³ yxo²ka³tũ³ju³ta² yxo²we²txi²ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jut3su² ã³si³tẽ³la³kxi²te²nãu³xa² ju³ta² ĩ²nũ²la² ĩ³wã̱³wã̱³txi²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹ha³lo²ai²na² I³sa³e²ko³nãu³a² hai³txi³ ĩ²ki̱³sxa³ju³tai²la¹wi¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 34 Nxe³yãn¹ta¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² wãn³txa² ki³han³jau³su² ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²ta³a² hxi²kan¹jah¹lo²su² te²a² a²sa³wi³sxai²la¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ³hxi²ka¹txai¹nha²kxai³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² a³li³si¹jau³su² kwa³na³in²tai¹. Txa²wã¹sũ̱³nu²su² ti³he¹xai¹nxa³wi¹. Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² a²nũ²a²nãu³xa² ĩ³ãin²ta³lxi²nha²jau³su² 
\p  
\v 35 Hã²wxãn³txa³ sxi²jen³nãu³a² kãin²thĩn³su² ta̱³nxa² kãi²nxa³thĩn³su² ta̱³nxa² hãi¹nxe³thĩ³na¹ ai³lha²thet3ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³wih¹to³ha²kxai³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² nxe³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hi² a²nũ²a² ĩ³ta³ka³txa² whãi²na¹ we²txi² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 36 Nxe³sxã³ a²nũ²a² ã³si³tẽ³la³kxi²tũ̱³ka̱³txi³su² ĩ²sxã³ ĩ³ãin²ta³lxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Tũ̱³ka̱³txai²na² o³ve²a² yã¹xain¹na³na¹. Tĩh³na² tĩ¹kxi²kxai²nãn²tu̱³ kwa²hãi¹nxe² ã³nxai³lha²the³ti² kwa² khãuh³lxa³thi¹ni² nxe³te²ju²hẽ³li¹, o³ve²a² a²wa³kxẽ³nxa² yũ²nxa³te²na²su² nxe³kxe³hũ̱³nxe² tũ̱¹ka̱³txai²na² yã¹xain¹na³na¹. Nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 37 Nxe³ha²kxai³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² hai³sxa² yain³txa² sxa³ko³xa² wi¹wen¹ko³xa² yã¹xain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ wxa²ni²lho¹kxi³tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa²ti³he¹xai¹nxa³wi¹. Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² yxo²ĩ²sain¹te³lhxã³ te²nũ³su² te²nãu³xa² ka³lxa¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³yau¹ũ³nyhain¹te²nũ³su² te²nãu³xa² ka³lxa¹txi³he¹xai¹nxa³wi¹.  
\v 38 Nxe³ha²kxai³ hai³sxa² Wa³kxẽ³nxa² Si³yxau³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Wxa²so¹tũ̱³ka̱³txa² ã̱³xa² ã³nũ²kxi²sxã³ ĩ³kaix1tain¹si¹ki̱³jau³su² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 10  
\s1 Je³su²jah³la² sa³wi³ha³lxa² ĩ³kaix1so¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² hxi²ka²hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²hait1so¹xi²nũn³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹tu¹wi¹. A²nũ²a² ĩ²lu³te²a² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ nxũ²kwa̱i³li³ain¹sih¹nx2ta¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²lu³te²a² a²ĩ³ta³ka³txa² ĩ²li³ka³txa² we²txain¹sih¹nx2ta¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹ha²kxai³ jã¹nxe³te³lhxã³ nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Jã¹nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ĩ³lxi²hain¹jau³xa²sa¹. A²wi¹lhĩ¹nãn¹jah¹la² sa²kxai³lu² Si³mãu²ah³la² ta̱³nxa² Pe²jah³la² ta̱³nxa² nxe³jau³xa² yau³ha¹li¹ ĩ³yĩ¹li²te²ju²hẽ³la². A²lon³yah³la² Ãn³tre²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ti³a²kah³la² a²lo³nai²li² Jo³ãu²ah³la² nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ya³te²na² a²wĩ³nu²su² Se³be³te²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 Fi³li²pah³lo²su² ha²kxai³ Bar³to³lo³me²ah³lo²su² ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². To³me²ah³lo²su² ha²kxai³ Ma³te²ah³lo²su² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² so¹kxi²nẽ³jah¹lo²su² ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². Ti³a²kah³la² Au³fe²ah³la² a²tah²su² ha²kxai³ Le³be²ah³la² Ta³te²ah³la² nxe³ĩ³lxa² ha¹li¹ ĩ³yĩ¹li²te²ju²hẽ³la². Nxe³jah¹lo²su² ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Si³mãu²ah³lo²su² ha²kxai³ a²nxe³te²a² ã̱³lxi³sxã³ se³lo²ti³nũ̱³ka̱³txi³si²ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³ Ju³tas² Is³ka³ri³o²jah³lo²su² yxan¹nãu³u¹ta²kxai³ ko̱¹ko̱¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ Je³su²jah³la² ã³yũ³ain¹jah¹lo²nũ³su² ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³sa²si¹hã³si¹hain¹jau³su² 
\p  
\v 5 A²nxe²te² in³txi³nãu³xai²li² a²sa³wi³ha³lxi³khai³su² ha²kxai³ ĩ³sa²si¹hã³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³lxa³ ai³yah³lxa³nha²kxai³ Sa³ma³ri³tã²na² sxi²jen³ti³la³ ai³yah³lxa³nha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 6 Hãi¹nxe³sxã³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²sxi²ti³nãu³xai²na² so¹lxi³ ai³jah³lxi³hẽ¹li¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² o³ve²a² aun³tih¹sa³tĩ¹lxi³te²a² a²wa³kxẽn³yah³la² ĩ²te²sxa³yu²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³ju³ta² tũ̱¹ka̱³txai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²ai¹nxa³tũ̱³ka̱³txi³su² na³li¹. A²nxe³txa³nũ̱¹ka̱³txai²na² so¹lxi³ ai³jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 7 Nxe³sxã³ ai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi³txain¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ain¹yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lon³ju³ta³nũ³a² wxã³ti³wa³ki³lxon³na³li¹.” Nxex3tain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 8 Nxe³yah³lxin¹tãu³a² ĩ³ta³ka³txa² ĩ³ton³te²a² we²txi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹yhah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²te²a² ĩ³we²nxi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³te²na² ĩ³nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² kwa³na³yah³lxi¹nha²kxai³ nxex3jah³lxi³hẽ¹li¹. Wã²nxũ̱h¹sxã³ ĩ³hxi²ka¹txa²lxa¹wi¹. Yen³kxa² ũ³yho³hi²sah¹lxin¹ju³ta² ten³sa²nxa³nhai¹. Nxe³nx2ta¹kxa²yã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² so¹kxi²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wã²nxũ̱h¹lxi³ a²nũ²a²nãu³xai²na² hxi²nũn¹tai¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 9 Jã¹nxe³sxã³ ai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yho³hi²ki³a² ou²ro²ki³su² ta̱³nxa² pra²ta²ki³su² ta̱³nxa² ko²bre²ki³su² ta̱³nxa² sa²so¹sxã³ tẽ³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹.  
\v 10 Wã²lẽn¹ta³ tẽ³xãn³nha²kxai³ wã²la²ka³lo³la³ ka³lo³ã̱³ka³lo³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ yu³wi²kxi²nhãn¹ka³lo³la³ ko³lo³ã̱³ka³lo³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ tãu²ka³ta³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ ã³nhxi²nũn¹ta³kxain¹yah³lxin¹te²su² te²na² yen³kxa² wã²nhũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³ju³tai²na² wain³na³li¹. 
\p  
\v 11 Nxe³ha²kxai³ ai³yah³lxin¹tãu³a¹ sxi²jen³na² ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ thĩ¹nai²na² yxau²xai³te²a² wi¹lhin¹sxã³ sxi²lho³nx2ti³te²a² ã³ten³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³te²he³la³kxah³la² a³txi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³thĩ³nai²na¹ yau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.  
\v 12 Jã¹nxe³sxã³ sxi²ha² ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lĩ³hen³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 13 Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ sxi²ha² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² wi¹lhin¹kxi² sa²wi¹son¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ a²wi¹lhin¹yah³lxin¹ju³ta² yxau³ya³nx2ti³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wi¹lhin¹kxi² sa²wi¹son¹nx2ti³xa³kxai²nãn²tu̱³ a²wi¹lhin¹yah³lxin¹ju³ta² yxau³ya³nx2ti³xa³lho³li¹. Sa²wa²li¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 14 Te²yã¹nxe³sxã³ sxi²je³na² ĩ²li³jen³su² je³nãn²tu̱³: “Wxãi²na² ten³nxa²lxi³sĩ¹nxa³nhai¹.” Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³la³ ain³kxi²ti³ten³ti³he¹xai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ sxi²je³nai²nãn²tu̱³ wa²li³jah³lxi³hẽ¹li¹. Wa²li³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ kĩ̱h³nũ³xa² wxa²yu̱³kxa² ti³son¹tũ̱³xa² ti³yu̱³tu̱n³ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³ain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 
\p  
\v 15 Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Kxã³nãu³u¹tai²na² So³to²ma²thĩ³nu¹tai²na² Ko³mo²ra²thĩ³nu¹tai²na² ha¹lin¹thĩ³nu¹tai²na² ko̱³nxe³thin¹khai¹nxe³thĩn³sain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxai¹nha²kxai³ yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²hi²sen³su² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² yo³ha² sa³te̱¹txi³ ũ³yho³hain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ sxi²jen³ta³ en²nxa²lxain¹thĩ³na² ã²la² sa³te̱¹txi³ ã³wa²tot1sxã³ ũ³yho³hain¹tu¹wi¹. 
\s1 Ye³khãuh³lxa³thi¹nain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 16 Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. O³ve²a² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹tũ̱³ka̱³txai²na² hau³xa² yã¹nxain¹na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ju³ta² so¹lxi³ te³nain¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ²khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Jã¹nxe³sxã³ txih³xa² ne³kheh¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² ne³kheh¹khaix1nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ kwa³sxa³xa² wi¹lhin¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² wi¹lhin¹khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 17 Jã¹nxe³jut3su² te²yã¹nxe² a²nũ²a² ĩ²khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jah¹lai²li² khãuh³lxa³thi¹txa²lxi³ha³tai¹. Wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³sa²so¹nx2ti³ha³tai¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³sa²so¹nx2ti³sxã³ ĩ³ta³lo³su²nx2ti³ha³tai¹.  
\v 18 Yxo²ĩ²sah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wxa²ha³lo²a² wxa²wa³kxẽ³nxa² si³yxau³kxa³ta² Ko³ver³na³to²yah³lo²su² ha²kxai³ ã³sa²so¹nx2ti³ha²kxai³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽ³nxa² si³yxau³kxa³ta² pre³si³tẽn²jah³lo²su² ha²kxai³ ã³sa²so¹nx2ti³ha²kxai³ nxe³nx2tai¹nha³tai¹. Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²sah³lxin¹ju³ta² ĩ³wã̱³txi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ tũ̱¹ka̱³txai²na² whãi²na¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² whãi²na¹ nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txain¹yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 19 Nxe³yãn¹ta¹ nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²waun³txi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹jau³su² nxe³yah²lxan³te³nah¹lxi¹: “Ĩh¹nxe³ ĩ³wa²lũ³xai¹na¹lhon³ku¹. Ĩh¹nxe³jau³ta̱³ ĩ³ye³kxai¹na¹lhon³ku¹. Nxa¹nha¹.” Nxe³jau³su², nxe²e³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe²nxa³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi²yah³lxi¹nhĩ¹na¹ wãn³txa² wain³jau³xan²tu̱³ wi¹ko̱³nh²yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 20 Wxa²wãn³txi³khai³sxu² e³yah²lxan³tho³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lai²na² wãn³txa² a²yxo²e³jau³su² yũ³yah³lxin¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 21-22 Nxe³hĩ¹nai²na² yxo²ĩ²sah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ ĩ³a̱n³ta³kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹. A²nũ²a² yxo²ĩ²xa³te²na² sa²kxai³lu² a²lon³khai³xa² ĩ³su²lhã³si¹jau³su² ã³yũ³so¹ain¹tu¹wi¹. A²wĩ³na² sa²kxai³lu² a²wẽ³sa² khai³xa² ã³yũ³so¹ai¹nha²kxai³ a²wẽ³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wĩ³na² a²hã³ka³na² nxe³sxã³ ã³yũ³so¹ai¹nha²kxai³ nxe³ai¹nha³tai¹. Te²yã¹nxe³jut3su² nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²ã³syah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Sa²yxo²ã³syah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ kxã¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 23 Jã¹nxe³jut3su² sxi²je³nai²na² ĩ²li³jen³su² khãuh³lxa³ti¹nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sxi²je³na² nĩ³nã̱³sa²nũn³thĩ³na² aun³txi²xai³jxah³lxi³hẽ¹li¹. Wãn³txi³khai³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. I³sa³e²ko³xan¹ta² sxi²je³na² thĩ³ka³lxa²khai¹nxe³te²jai¹ti²tu³wi¹. Ka³lxa¹ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ sxi²yhen³ti³nãu³xa² whãi²na¹ ai³lha²thet3jah³lxan³tho³li¹. Nxe³yah²lxan³nxa³ta̱³lxa¹ Txai²li² ne³ka³ta²sxã³ a³ka³nxi²sxã³ ã³wa̱³li²sã²na¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 24 Jã¹nxe³jut3su² ha³te̱h³nxã³nxa² o²la³kxi²ta³lu²nxa³jah¹la² kãi²nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³tih³nxe³jah¹la² kãin²ti²lã²na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²sa³wit3su² hxi²ka¹nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ a²sũ̱³nu²yah³lo²khai³xa² hxi²kan¹ti³lã²na³li¹.  
\v 25 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²ai²na² ha³te̱h³nxã³nxa² ĩ³tih³nxe³kxa² yã¹nxe³te²lo³te³lhxã³ yã¹nxe³kxai²nãn²tu̱³ e³lain¹te³nah¹lxi¹: “Ĩ³tih³nxe³jah¹lai²la¹wi¹.” Nxe³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ hxi²kan¹kxa² yã¹nxe³te²lo³te³lhxã³ yã¹nxe³kxai²nãn²tu̱³ e³lain¹te³nah¹lxi¹: “Hxi²kan¹jah¹lai²la¹wi¹.” Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ wxa²hxi²kan¹txa² si³yxau³jah¹lo²su² te²sa¹kan²ti³ e³lain¹te³nah¹lxi¹: “A²ta³a² si³yxau³jah¹lai²la¹wi¹.” Nxe³ha²kxai³la¹ wxãi² ĩ³nxai²na² txa²sa³wi³ha³lxi³su² yah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² e³lain¹tu¹wi¹. Nxain¹te³nah¹lxi¹: “Ta³nxũ̱¹ka̱³txai²na² a²ta³nũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹.” Nxe³jau³su² te²ai²li² nxe³te²ju²hẽ³li¹. 
\s1 A²nũ²a² ĩ³yuh³lxa³kxi²nẽ³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 26 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² yu̱h³lxah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2tain¹ju³ta³nũ³su² hãi³a² he³son³kxain¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²kxi²jah¹lai²la¹wi¹. Ĩ²kxi²ha²kxai³ hã²wxãn³txa³ yan¹nãu³a¹ sa²hau³ko³tũh¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 27 Ka³nxah³tai²na² wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² a³la²ni²tãu³a² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ jau¹xain²txi³ ĩ³hen³txi³tain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 28 Jã¹nxe³jut3su² txa²wã¹nũ²ai²na² ĩ³su²lhã³nẽ³jah¹la² yu̱h³lxah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³te²su² hxi²kan¹txi³ txa²wã¹yãu³ka³txa² ĩ³su²lhã³nẽ³lxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹ wxa²yãu³ka³txai²na² wxa²nũ²ai²na² nxe³sxã³ whãi²na¹ tẽ³sxã³ ha³lo²a² ko̱³nxe³ko³xa² ha³nxe²i̱³sa²tẽ³ko̱³xa² ã³na¹kxi³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³ka³jah¹lai²na² so¹lxi³ yu̱h³lxi³jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 29 Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lxa² hau³ko³tũ¹nhẽ³na³li¹. Nxe³ju³kxai³lu² a̱i³ka² wẽ³sa² ha¹lin¹te²su² te²a² hxi²tẽ³nyhah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³nat3sxã³ ũ³yho³hi¹nx2ti³hĩ̱³nx2na³li¹. A²yo³ha² kãi²nxa³wi¹, a̱i³ka² a³lxi²nxa³ha²kxai³lu¹. Nxe³kxan²ti³nũ¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² a̱i³kai²na² ki³ka³na³ku² kxan²ti³ yuh³xai²na² a³hi²kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na²kxai³lu² ĩ²kxi³lxi³hxai²na²hẽ³li¹.  
\v 30 Jã¹nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² A²hoh³lxi³ Si³yxau³jah¹lo²su² na³li¹. Wi¹lxa² hau³ko³tũ¹nx2ti³ju³ta² ten³na³li¹.  
\v 31 Jã¹nxe³ha²kxai³ hxi²waun³txi²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A̱i³ka² wẽ³sa² jũ¹nxa² so¹lxi³ a³lxi²hxai²na²hẽ³li¹. Ki³ka³lxa¹txi³ a²nũ²kxi²ki̱³kan²ti³ hai³txi³ a²yoh³la³ kãin²ti³he¹nx2nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi² wa³to²hi¹nx2ti³hxai²na²hẽ³li¹. Nxe³nx2ti³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wi¹wi¹nxe² sa²hau³ko³nx2ti³tu¹wi¹. 
\s1 Je³su²jah³la² a²sa³wit3su² ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 32 A²nũ²a² ĩ²li³te² ĩ³nxai²na² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³hen³txi³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³la² a²sa³wit3su²na¹wi¹.” Yah³lxin¹jau³su² yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²sũ̱³na² oh³xa² yxau³ta²si³yxau³kxah³la² ĩ³ye³kxi²na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²li² txa²sa³wi³sai²la¹wi¹.” Nxe³na¹jau³su² nxe³na¹tu¹wi¹.  
\v 33 Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ²li³te² ĩ³nxai²na² a²nũ²a² ã³xa² ĩ³hen³txi³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³la² a²sa³wit3su²nxa³wi¹.” Yah³lxin¹jau³su² yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²sũ̱³na² oh³xa² yxau³ta²si³yxau³kxah³la² ĩ³ye³kxi²na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²li² txa²sa³wit3su²nxa³wi¹.” Nxe³na¹jau³su² nxe³na¹tu¹wi¹. 
\s1 Je³su²jah³la² sa²wi³lhon³kxi³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² jau³su² 
\p  
\v 34 Jã¹nxa¹ju³kxai³lu² wxã³na¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a²nãu³xa² hãu²non³sxã³ yxau²xai³nyhu¹ah³lxi³ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³li¹. Nxe³to³ta¹ he¹kxi²nyhu¹ah³lxi³ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹.  
\v 35 Nxe³ju³kxai³lu² wxã³na¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²ki³lha³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wĩ³na² ã³nhe¹kxi²ha²kxai³ a²ka³ne³lxai²na² sa²kxai³lu² a²hã³ka³na² ã³nhe¹kxi²ha²kxai³, a²sĩ̱³sai²na² sa²kxai³lu² a²hã̱i³na² ã³nhe¹kxi²ha²kxai³ nxe² ã³nhe¹kxi²nyhu¹ain¹tu¹wi¹.  
\v 36 Nxe³sxã³ wxa²yu³ta³khai³xa² a²ha³tih³xa² ã³nhai¹son³kxi²yah³lxin¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 37 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² te² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² wxa²wĩ³na² wxa²hã³ka³na² nxe³sxã³ a³lxain¹yah³lxi³te²sin¹yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ã³wa²to²hi² a³lxi²sa²tẽ³sah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te² ĩ³nxãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ txa²sa³wi³ha³lxi³lot3sah¹lxan³tho³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² te² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² wxa²ki³lha³lxa² wxa²ka³ne³lxa² nxe³sxã³ a³lxain¹yah³lxi³te²sin¹yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ã³wa²to²hi² a³lxi²sa²tẽ³sah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te² ĩ³nxãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ txa²sa³wi³ha³lxi³lot3sah¹lxan³tho³li¹.  
\v 38 Nxe³ha²kxai³ ĩ³hit1sah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³khãuh³lxa³thi¹nx2tain¹ju³ta³nũ³a² ta̱³nxa² ĩ³su²lhã³nx2tain¹ju³ta³nũ³a² ta̱³nxa² nxe³nx2tain¹ju³ta³nũ³a² yu̱h³lxah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³syah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Txa²sa³wi³ha³lxi³syah²lxan³tho³li¹.  
\v 39 Jã¹nxa¹jau³su² wxãi²na² sa²kxai³lu² ĩ³ye³kxi²nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Yu̱h³xai²na² ti¹ai²na² yxau³na¹tãu³a² txa²wi¹la¹tãu³a¹ a³lxi²sa³nha¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³a¹kxan²ti³ ya³lu²ju³ta² ten³sa²nxa³nha¹.” Nxe³nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² yxau²xai³lyah²lxan³tho³li¹. Yxãn¹ta¹: “Yu̱h³xai²na² ti¹ai²na² yxau³na¹tãu³a² txa²wi¹la¹tãu³la³ a³lxi²sa²nxa³nha¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²a¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ĩ³su²lhã³sain¹kxan²ti³ yxo²ĩ²a¹ju³ta² ã³na¹nxa³lho³na¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²sa³wi³ha³lxi³syah¹lxin¹tu¹wi¹. Nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹. 
\s1 Wi¹kãi³kxa²yo³su² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 40 Jã¹nxe³jut3su² ai³lha²thet3jah³lxin¹tãu³a² wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹nx2tain¹jau³su² e³kxi²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²nãn²tu̱³ wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹sain¹jau³su² e³kxi²sain¹nũn³na³li¹. Nxe³sxã³ wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹sain¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹nyhain¹jau³su² e³kxain¹nũn³na³li¹.  
\v 41 Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹la² wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹nyhain¹tãu³a² nxe²e³te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹hai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³jau³su² nxe³te²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹la² ĩ³hen³txi³kxa² yo³ha² yã¹nxe³sxã³ ũ³yho³hi²nyhain¹nũn³tu¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² wi¹lhin¹jah¹la² wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹nyhain¹tãu³a² nxe²e³te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²na² wi¹lhin¹jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹hai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³jau³su² nxe³te² ĩ³nxãn²tu̱³ wi¹lhin¹jah¹la² ũ³yho³hi²ka² yo³ha² yã¹nxe² ũ³yho³hi²nyhain¹nũn³tu¹wi¹. 
\p  
\v 42 Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² a³lxi²sai¹nha²kxai³ ĩ̱³yau³xa² sũ²jau³xa² ĩ³na²jau³su² a²nũ²a² ã̱³jah¹la² ũ³hũ¹nyhain¹sxã³ e³te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²li² kãi²nxa³kxan²ti³ Sũ̱³na² sa³wi³sxai²la¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ̱³yau³xa² ĩ³na²jau³xa² ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³su² nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ya²la³tu̱³ wi¹kãi³ain¹kxa²yo²ha² yũ³tu¹wi¹. Jã¹nxa¹jau³su² tai²li² nxe³ye¹nxa²lxa¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 11  
\s1 Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³wã̱³txi³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² a²to²se³ nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yau¹ũ³ta³lun²te³na¹ ã³waix3ta¹hxai²hẽ¹la². Sxi²jen³nãu³a² ai³lha²thet3sxã³ ai³sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hi² Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi² Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txa² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxẽn³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 2 Nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹txa³lxi³ sxi²ha² kan²txi³ ũ³tĩ¹kxi²sxã³ sxa³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Kris²tu³jah¹la² wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²jau³su² ha³ta̱³nxe³nũ²la² a²sa³wi³hxa³lxa² ĩ³kaix1tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 Nxe³sxã³ ĩ³kaix1tũ²la² Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³si¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³ah³lxin¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²si¹hã³te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³u¹tai²na² ũ³sa²si¹hã³ũh¹sa²sĩn¹jah¹lo²su² nĩn¹ji¹wi¹? Nxe²nxa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ã̱³xa² wah³nxe³sa²sĩn¹te³lin¹ji¹wi¹? Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 4 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Nxex3jah³lxi³wxi¹. Wãn³txa² ain³kxah¹lxin¹jau³su² ha³lo²a² ĩ²yah³lxin¹jut3su² whãi²na¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxa²li³sxã³ ĩ³hen³txi³jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 5 Ye³han³te²su² te²a² ye³we²txi²ha²kxai³ ha³lxu³ha² ai³te²su² te²a² sa²yu̱³we²txi²ha²kxai³ a²nũ²a² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²te²su² te²a² we²txi²ha²kxai³ a²ne³nxẽ³na² ne³ka³tũ³te²su² te²a² ne³we²txi²ha²kxai³ a²nũ²a² ya³lu²te²su² te²a² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹tha²kxai³ a²nũ²a² yen³kxi³txa²te²su² te²a² Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³su² txa²wã¹ẽ¹nãu³a² sa²hau³ko³tain¹si¹hain¹jau³su² ĩ³hen³txi³nhyai¹nha²kxai³ nxe³jau³su² jau³xa² ha³kxa¹ ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 6 Txa²wãn³txa² hxi²ye¹ta³lxain¹sxã³ en²sai¹nxa³te²su² te²a² wi¹lhin¹khaix1xain¹na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 7 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² a²sa³wi³ha³lxa² aun³txi³sxã³ ĩ³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sa²wa²nha²sxã³ a²nũ²a² ã³si³tẽ³la³kxi² te²nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² ai³sxã³ ĩ²yah³lxi¹nhĩ¹nai³tã² ĩh¹nxe³te²ta̱³ ĩ²te³lhxã³ ai³lyah³lxin¹thai¹li¹? Ka³tĩ³ka²txã³nxa² kwa² sa³xit3sxã³ sa²hai³hain³jut3sũ³nxe² a²nũ²a² ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²sain¹jah¹la² ĩ²te³lhxã³ ai³lyah³lxin¹thai¹li¹?  
\v 8 Nxe²nxa³kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹te²ta̱³ ĩ²te³lhxã³ ai³lyah³lxin¹thai¹li¹? A²nũ²ai²na² yen³kxih³jah¹la² wã²la² a³lxi²khai¹nxe³ka³lo³a² au³khaix1nxe³ka³lo³a² wi¹khai¹nxe³ka³lo³a² nxe³ka³lo³ai²na² ũ³whi²kxi²nha²jah¹la² ĩ²te³lhxã³ ai³lyah³lxin¹thai¹li¹? Nxẽn²nxa³wi¹. A²nũ²a² wã²la² wi¹khai¹nxe³ka³lo³a² wih²kxi²nha²te²he³la³kxa² a²nũ²a² sxi²ha² kãin²te²si³yau³jxah¹la² sxi²ha² so¹lxi³ yxau²xai³lain¹te²jai¹ti²tu³wi¹.  
\v 9 Nxe²nxa³kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ai³lyah³lxin¹thai¹li¹? Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹la² ĩ²te³lhxã³ ai³lyah³lxin¹thai¹li¹? Jau¹xai²na² wain³jau³xai²la¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² ã³wa²to²hi²sxã³ yxau²sa²tẽ³jah¹lai²la¹wi¹.  
\v 10 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³nẽ³te³nah¹lxi¹: “Ne³ka²a³sah¹lxi³wxi¹. Txa²sa³wit3su² ne³ka³ta²nxa²sxã³ ĩ³sa²si¹hã³a¹tu¹wi¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² ĩ³tih³nxain¹tu¹wi¹. Txa²wãn³txa² hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²sih¹nxa²ha¹jau³su² nxe³jau³xai²na² ĩ³hau³ko³tain¹tu¹wi¹.” Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹.  
\v 11 Jã¹nxa¹jau³su² ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nũ̱³ka̱³txu¹tai²nãn¹jau³xai²na² wxi²kan¹jau³xai²la¹wi¹. Yxãn¹ta¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³jau³xai²na² wxi²kan¹sxã³ wa³to²hi²na³li¹. Nxe³kxan²ti³nũ¹ Txa²sa³wi³ha³lxai²na² hxi²kan¹tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³kxan²ti³nũ¹ wãn³txa² ĩ³hen³txi³si¹hai¹na¹jau³xai²na² wxi²kan¹sxã³ wa³to²hi²sa²tẽ³na³li¹.  
\v 12 Jã¹nxe³sxã³ txa²nũ² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²nu¹ta²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³te²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²na² ã³yxo²o³tũ¹kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ ĩ³ũ¹hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³jau³su² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³tih³nxe³te²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ka³lxa¹te²nãu³xa² Txa²wãn³txa² a̱in³so¹ai¹nha²kxai³ ya³lo³txi²sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹na³li¹.  
\v 13 A²kxã³nxãn¹jau³xu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa³ ĩ³hen³txi³nũ̱³ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Moi³se²ah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ũ³wha²li¹jau³xu¹tai²na² nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³tai²li² hĩ¹na² yũ²na³li¹.” Nxe³nẽ³ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 14 A²nxe³jau³xu¹tai²na² E³li²ah³lu¹jãx1jah¹la² wxã³ju³ta²nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³jah¹la² wxã³jah¹lai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²su² na³li¹. Ya²la³lyau³tu̱³ ã³ten³nxa²ti³kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ¹jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 15 A²ne³nxẽ³na² yũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ain³kxi¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. 
\p  
\v 16 Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² a²hĩ¹nãn¹te²nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ĩh¹nxe³txe²hũ̱³nhĩ̱³te²la¹xã³? Wẽ³ha³lxa² yã¹nxain¹na³li¹. Sxi²je³na² kwa² wa³ni̱³lo³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Wa³ni̱³lon³sxã³ ĩ³kaix1nyhu¹ain¹te³nah¹lxi¹:  
\v 17 “Wãn³txa² wi¹lhin¹jau³xa² ĩ³hain³sih¹nx2ti³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³ka³li³kxi²ya³sai¹nxãn³tai¹ti²tu³wi¹. Hã²wxãn³txa³nũ² ĩ³ãin²ta³kxi²jau³xa² ĩ³hain³sih¹nx2ti³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ nã̱n³kxi²ya³sai¹nxãn³tai¹ti²tu³wi¹.” Nxe³kxe³hũ̱³sxã³ a²nũ²a² a²hĩ¹nãn¹te² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² kã³nxai³tãn¹tũ̱³ka̱³txa² yã¹nxain¹na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² e²nain¹na³li¹.  
\v 18 Jã¹nxe³jut3su² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxã³hĩ¹nai³tã² yain³txa² kwa²hãi¹nxe² ã³na¹ha²kxai³ vĩn²yau³xa² ĩ³na²xa³ha²kxai³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³te³na¹ a²nũ²ai²na² e²nain¹sxã³ wãn³txa² wai³nxa³jau³su² e³lain¹te³nah¹lxi¹: “Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²li² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³jah¹lo²sin²tai¹.” Nxe² e³lain¹na²hẽ³li¹.  
\v 19 Jã¹nxẽn³tai¹. Txai²li² wxã³na¹hĩ¹nai³tã² yain³txa² ĩ³yai³ni² yain³jau³xa² ĩ³na² nxa¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³na¹ta¹ a²nũ²ai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, en²kxi²sain¹te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³lai²na² yain³txa² kãin² yain³jah¹lai²la¹wi¹. Yain³jau³xa² ĩ³na²sa³wen¹jah¹lai²la¹wi¹. A²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txa² nxe³sxã³ ã³ya̱³lxi²nyhain¹jah¹lai²la¹wi¹.” Nxe² e³lain¹na²hẽ³li¹. Nxe³lxain¹kxan²ti³ a²nũ²ai²na² a²hoh³lxi³su² te²a² wain³txi³ kãi³kxai²nãn²tu̱³ a²wẽ³ha³lxa² wain³txi³ ĩ²ye²ain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Sxi²jen³ti³nãu³xa² sa²yxo²we¹tai¹nxa³jau³su² 
\p  
\v 20 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² sxi²jen³ti³nãu³xa² ĩ³kwa̱ix1ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nãu³xa² Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²nũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ nxe³kxan²ti³nũ¹ hai³txi³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ã³na¹ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Jã¹nxe³jut3su² sxi²jen³txi³nãu³xa² ĩ³kwa̱ix1txain¹te³ãn¹jau³kxai³lu¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Ko²ra³sĩ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txãi³. Bet3sa³i²ta³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txãi³. Ko̱³nxe³ton³khai¹yxah³lxin¹tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nai³tãn¹thĩ³na² Ti²ro³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² Si³tõ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² nxe³sxã³ ko̱³nxe³thin¹khai¹nxai¹nha²kxai³ ya³lu²hxa³nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ũh¹nx2ta¹ju³ta² ĩ²ain¹ke³la³te²kxai³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tu¹tai²na² ã³na¹sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Wã²la² sa²kẽ³nã²ka³lo³a² ũ³whi²kxi²nha²sxã³ ha³nxe²a² sin³so³xa² ã³wxe³sãn²sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.  
\v 22 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ yxan¹nãu³a¹ txa²wã¹o²la³kxi²ki̱³kxa²yo³ha² Sũ̱³na² ũ³yho³hi²nẽ³tãu³a¹ Ti²ro³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² Si³tõ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa²yo³ha² kãi²nxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² ã²la² kãi²non³tu¹wi¹.  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ Ka³far³na³ũ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu¹: “Oh³nãn¹ko³nãu³a² Sũ̱³na² ha³lo²a²nãu³a² ka³la³sxã³ ã³wi¹ha¹tũ¹xã¹.” Nxĩn¹jau³su² yxãn¹ta¹ yu̱h³xan¹ko³nãu³a² ha³nxe² i̱³ko³nãu³a² sa²yu̱³lho̱¹txa²tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² So³to²ma²thĩ³na² ko̱³nxe³thin¹khaix1ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³ain¹kxa²yo³ha² ũ³hũ¹nyhain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²nũh¹nx2ta¹ju³ta² ĩ²ain¹ke³la³te²kxai³ hai³txi³ ya³lu²hxa³nai¹nhĩ̱²nxa³wi¹.  
\v 24 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a²wa³kxẽn³su² tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² So³to²ma²thĩ³nũ¹tai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² kãin² ye³khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ye³khãuh³lxa³ti³hi¹txa²lxi³ju³ta³nũ³a² kãin² wha²to²hi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² hxi²ka² hxi²nũ¹nain¹jau³su² 
\p  
\v 25 Nxe³ka³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²ti³ãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Txa²wĩ³nãi³. Oh³xan¹thĩ³na² whãi²na¹ yuh³xan¹thĩ³na² whãi²na¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²si¹lxi¹. Nxĩn¹sxã³ ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²nãu³xa² a³la³kxi²khai¹nxe³te²nãu³xa² nxe³sxã³ wa³ka³la² kãi³in¹ju³tai²na¹ wãn³txa² ĩ³tih³nĩn¹jau³xai²na¹ ĩ³yau¹ũ³ai¹nxã³nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ a²hoh³lxi³sxa³te²su² te²nãu³xa¹ wxa²wãn³txai²na² ĩ³yau¹ũ³ai¹nĩ¹nhẽ³li¹. Nxai¹nĩ¹nha²kxai³ sa²nẽn¹kxi¹nxa²ha¹wi¹.  
\v 26 Wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ nxe²kãi³ĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³jau³su² Je³su²jah³lo²kxai³lu² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 27 Nxe³ha²kxai³lu¹ Je³su²jah³la² ãh¹ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: 
\p — Yen³kxai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Txa²wĩ³na² ũ³hũ¹sa³na²hẽ³li¹. Txa²wĩ³na² so¹lxi³ a²ki³lha³lxa²na¹xai²na² ĩ²sa²jah¹lai²la¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wĩ³na² ĩ²te²la³ yũ²nxa³wi¹. Txai²na² a²ki³lha³lxa²na¹xai²na² so¹lxi³ ĩ²jah¹lo²sa¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³: “A²nũ²a² ã̱³xai²na² Txa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Wĩ³na² ĩ²jah³lo²su² nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹. 
\p  
\v 28 Jã¹nxa¹jut3su² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² hxi²tha³ah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² yen³kxa² sa³te̱²kxa² sa²nah³so¹sxã³ hxi²tha³te²hũ̱³nxe² te² ĩ³nxai²na² nxe³sxã³ ã³wxã³jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³wa²su¹nha²sxã³ yxau²xai³nũ¹nxa²lxa¹tu¹wi¹.  
\v 29 Txa²wa³ka³li³yu³ta² sa²yu³ta³lot3jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ txa²wãn³txa² ĩ³tih³nxe³nx2ta¹jau³xa² wi¹ko̱³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Txai²na² thãi³ti³la²khai¹nxe² yxau²xai³jah¹lo²sa¹wi¹. A²nũ²a²nãu³xai²na² yu³hẽ³nãu³ai²na² yxau²xai³jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³na¹kxa²yã¹nxe² yxau³nũ²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³wa²su¹nha²sxã³ yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 30 Jã¹nxe³jut3su² txa²wa³ka³li³yu³ta² sa²yu³ta³lot3jah³lxin¹ju³ta² ĩ³wi¹lxon³kxi¹jah³lxin¹kxi³te²ju²hẽ³li¹. Sa²ka³la³hẽn¹kxi²yah³lxin¹kxe³hũ̱³nxe² wa³lo³lon³te²ju²hẽ³li¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 12  
\s1 Sa²ba³to³ nxe³hĩ¹na² a²wa³ka³li³yu³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² e³ta³lun²nũ²la² sa²ba³to³ nxe³hĩ¹na² hai³sxa² wi³txa² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² ã³nxai² a²sa³wi³ha³lxa² ã³nxai³li² nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² he³hain¹jau³su² yain³txi³nã̱³kxa² wxa²ni²lho¹sxã³ yai³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxe³nxa²ha¹te¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ĩ²ain¹tãu³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Nxex3txi¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³su² sa²ba³to³ nxe³tãu³a² a²wah³ka³lxa² a²yxo²ha³kxa¹ ã³na¹xai³ki̱³te²jai¹ti²tu³wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ wxa²sa³wi³ha³lxa² jau³jau¹xai²na² sa²yxo²ã³ain¹ti²tu³wi¹, yain³ti³nã̱³kxa² wxa²ni²lho¹ai¹nha²kxai³lu¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² ĩ²yah³lxin¹ta²lu¹wi¹. Ta³vi²yah³lu¹tai²na² he³ha²kxai³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xu¹tai²na² he³hai¹nha²kxai³ nxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 4 Nxain¹tãu³kxai³lu² Sũ̱³na² sxi²ha² ã³wih¹nũ²la² yain³tũ̱³xai²na² Sũ̱³na² ũ³yho³hi²tũ̱³xai²na² wxa²so¹sxã³ ĩ³yain³kxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³tũ̱¹xai²na² Sũ̱³na² sxi²ha² hau³ko³tũ̱³ka̱³txa² wã³nxĩn¹te²ka³txa² so¹lxi³ yain³tũ̱³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ yai³nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 5 Te²yã¹nxũn³jut3su² Sũ̱³na² sxi²ha² hau³ko³tũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ sa²ba³to³ nxe³ti³xai²na² jau³jau¹xai²na² sa²yxo²ã³xai³ain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxain¹kxan²ti³ hxi²ki³la³ te²sxa³yu²hẽ³li¹. Ju¹tai²na² ĩ²yah³lxin¹ta²lu¹wi¹.  
\v 6 Nxe³yãn¹ta¹ wãn³txi³khai³xa² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² wa³to²hi² wxi²kan¹jah¹lo²sa¹wi¹.  
\v 7 Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nyhu¹ah³lxin¹ju³ta² ten³sa³nhai¹. Yen³kxa² ũ³hũ¹sa²nhĩn¹ju³ta² so¹lxi³ ten³sa²nxa³nhai¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³jau³su² ha³kxa¹ jau³jau¹xai²na² wi¹ko̱³nh²yah³lxin¹ke³la³te²kxai³ a²nũ²a² hxi²ki³la²nxa³te²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxi¹. Yxãn¹ta¹ yah²lxa³lxi¹.  
\v 8 Nxe³na¹kxa²yu³su² Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² sa²ba³to³ nxe³ti³xa² a²wa³kxẽn³yah³lo²sa¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 In³txa² hxi²yã³nãn³ta³kxi²jah¹la² hxi²we²txi²jau³su² 
\p  
\v 9 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 10 ówih¹te³na¹ in³txa² hxi²yã³nãn³ta³kxi²jah¹la² ĩ²ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Sa²ba³to³ nxe³ti³xa² a²nũ²a² ĩ³ton³kxai²nãn²tu̱³ we²txi²ju³ta³nũ³su² wai³nhĩ̱³ji¹wi¹? Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² ko̱³nxe³thin¹ju³ta² a³ti²si¹kxi³jau³nũ³su² ĩ³wã̱³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ka³na³ka³na³jah¹la² te² ĩ³nxai²na² o³ve²a² ka³na³ka³na³te²a² so¹lxi³ yũ³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxẽn¹ka³tu̱³ o³ve²ai²na² sa²ba³to³ nxe³hĩ¹na¹ kxĩh³nxẽ¹na² ã³wi¹hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ju³tai²na² nxe³kxai²nãn²tu̱³ sa²ba³to³ nxe³ti³xa² nxe³kxan²ti³nũ¹ o³ve²ai²na² kxĩh³nxẽ¹na² sa²sai²lho¹xi²hĩ̱³nxãn¹ji¹wi¹?  
\v 12 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ a²nũ²su² a³lxi²wa³to²hi²khaix1nxe³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ wi¹kãi³ũh¹ki̱³ju³ta² sa²ba³to³ nxe³ti³xa² nxe³kxan²ti³nũ¹ wain³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 13 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² sa²wa³ti̱³nha²sxã³ hxi²yã³nãn³ta³kxi²jah¹la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³hxi²sin²nha¹sẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ĩ³hxi²sin²nha²hĩ¹na¹ a²hxi²ka² sa²kxai³lu² ĩ³hxi²we²nxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²hxi²kxã̱¹xa² yã¹nxe² hxi²wi¹lxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² a³li³ain¹ka³tu̱³ ĩ³he³son³kxi²nyhain¹sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³su²lhã³si¹hain¹jau³su² ĩ³ne³wa³ko³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³ha³lxa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ju¹tai²na² ĩ²nha²nũ²la² ã³waix3ta¹hxai²hẽ¹la². ówaix3te³na¹ a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa²khai¹nxe³te²nãu³xa² aun³ta² ĩ³hi¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² a²nũ²a² ĩ³ton³te²a² ka³lxa¹sxã³ ĩ³hi¹tain¹yah³lxi³nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² hxi²ki³kxai³lu² we²txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 16 Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. We²txi¹nx2ta¹wi¹. Nxe³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³hen³txi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 17 A²nxe³jut3su² kxã³nxu¹tai²na² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² a²wãn³txi³su² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1ta³la³ te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 18 — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Jah¹lai²li² Txa²sa³wi³sai²la¹wi¹. Ĩ³kaix1so¹na¹kxah³lai²la¹wi¹. A³lxi²na¹kxah³lai²la¹wi¹. Ĩ³wi¹lxon³kxi²sa²jah¹lai²la¹wi¹. ónũ²nxi²sxã³ ai³na¹tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ã³wa²su¹kxi²na¹ju³ta³nũ³a² ĩ³hen³txain¹tu¹wi¹.  
\v 19 Hai³txi³ kwa² ĩ³he¹he¹kxi²nyhu¹xa³ha²kxai³ kwa² ĩ³kaix1nyhu¹xa³ha²kxai³ sxi²jen³nãu³ai²na² kwa² ĩ³kãi²non³si¹nha¹jau³su² ĩ³ye³li³xa³ha²kxai³ nxe³jah¹lai²la¹wi¹.  
\v 20 Ka³tĩ³kxa³ti²nxãn³su² sa²ka³lũt3sxã³ sxa³nxã³nxa² sa²nãu³lxi²nxa³lho³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ lã³pi³ãu²te³na² ũ³hũ¹lxi³te³lhxã³ tẽ³na² hai³txi³ ũ³hũ¹lxi²nxa³lho³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² a²nũ²a² yxo²ĩ²sxã³ hxi²tha³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ ĩ³ya²lu¹thxa³kxi²nxa³lho³li¹. Nxe²nxa³ha²kxai³ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹txain¹tu¹wi¹.  
\v 21 Jã¹nxe³jut3su² Jah¹la² wãn³txai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a²nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ yxo²ĩ²ain¹tu¹wi¹. 
\m I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Bel³se³bu²ah³la² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ in³txa² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³jah¹la² ã³sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² ye³han³ye²ha²kxai³ yxo²kan²ye²ha²kxai³ nxe³jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²kxai³lu² Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² in³txa² ĩ²kxi²nũ²la² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² kwa³na³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ yxo²we²txi²xi²ha²kxai³ ye³we²txi²xi²ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 23 A²nxe³ju¹tai²na² a²nũ²a² ĩ³hi¹tain¹te²nãu³xa² ĩ²kxain¹nxa²ha¹te¹ o²lai¹nha²kxai³ ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lai²li² wã³nxĩn¹khaix1jah¹lo²sin²tai¹. Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹lo²su² yxau³sxã³ wah³nxe³kxi²ki̱³jah¹lo²su² nxe³jah¹lain²txi³ te²sin²tai¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxe³yãn¹ta¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² e³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² Bel³se³bu²ah³la² a²ta³nãu³xa² a²hxi²kan¹jah¹lo²su² ha²kxai³ nxe³jah¹la² a²sa³wit3sin²tai¹. Nxe³te²si¹nha²kxai³ hxi²kan¹txi³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² ĩ³ye³kxi²te²sin¹yu²hẽ³li¹. Fa³ri³se²a²nãu³xa² nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu² fa³ri³se²a² ẽ¹nãn¹jau³su² wi¹ko̱³nha²ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. A²nũ²a²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² wã²nxũ̱h¹lxi³ ã³nhe¹kxi²nyhain¹kxai²nãn²tu̱³ ya³lu²hxan³nyhain¹te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ sxi²je³na² ta̱³nxa² kwa² sxi²ha² ta̱³nxa² a²nũ²a² yxau²xai³te²nãu³xa² ã³nhai²ta³lxi³sxã³ yxau³ain¹kxai²nãn²tu̱³ kan²txi³ yxau²sa²tẽ³ai¹nxa³lho³li¹.  
\v 26 Te²yã¹nxũn³sxã³ Sa³ta³na²jah¹la²kxai³lu² wã²nxũ̱h¹sxã³ nxũ²kwa̱i³li³si¹nha²jau³su² ĩ³ye³kxi²nha²kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ a²ha³lo²ai²na² nũ³kxũn³txi³ yxau²sa²tẽ³xa³lho³li¹.  
\v 27 Nxe³ha²kxai³ wxa²wãn³txa² e³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³lai²li² Bel³se³bu²ah³la² a²sa³wi³sai²la¹wi¹.” Yah³lxin¹jau³su² yxãn¹ta¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txe² ĩ³nxai²na² wxa²wẽ³ha³lxa² kãi³a¹kxa² yã¹nxe² kãi³ain¹nũn³na³li¹. Nxe³ai¹nha²kxai³ wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² ĩh¹te²ta̱³ sa³wi³ha³lxi³la³ te²la¹xã³?  
\v 28 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³txa² Te²hi²sen³su² ĩ³hxi²kat1sa²ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² ĩ³ye³kxi²na¹wi¹. Nxe³na¹kxe³su² ya²la³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹lo²su² ye²te²sa¹wi¹. 
\p  
\v 29 Te²yã¹nxe³jau³su² sxi²ha² wa³kxẽn³yah³la² nũ̱³kxũn³jah¹lo²su² ye²kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹ti³ sxi²hai²na² ã³wih¹ka³tu̱³ a²yen³kxa² kãi³kxi²ti³hex1nxe³hĩ̱³nx2nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ nũ̱³kxũn³jah¹lai²na² i³sxã³ sa²tai³kxain¹ke³la³te²kxai³ sxi²hai²na² ã³wih¹ka³tu̱³ a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ hxi²kan¹ti³ kãi³kxi²sxã³ wxa²so²hxa³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³na¹ha²kxai³ a²ta³nãu³xa² a²hxi²kan¹jah¹la² Bel³se³bu²ah³lan²tu̱³ nxe² kãi³kxi²na¹hẽ³li¹. Hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³na¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²ta³ai²na² a²nũ²ẽ¹na² nxũ²kwa̱i³yxau³te²su² te²a² nxũ²kwa̱i³li³si¹hai¹na¹wi¹. 
\p  
\v 30 Nxe³ain¹jut3su² a²nũ²ai²na² ã³ya̱³lxi²sai¹nxa³te²su² te²a² txa²ko̱¹ko̱¹sain¹na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ o³ve²a² yã¹nxe² ã³nũ²kxi²sai¹nxa³te²su² te²a² ha³te̱n¹txi² aun³txi³si¹hain¹tu¹wi¹.  
\v 31-32 Jã¹nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ ã³yxo²o³tũ¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wa²su¹tain¹ju³ta² yũ²na³li¹. Txai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹lo²su² te²sa¹jah¹lo²na¹xai²na² ko̱³nxe³te²lot3sain¹kxan²ti³ ã³wa²su¹tain¹ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹. Nxe³to³ta¹ wxãi²na² wai³nxa³jau³xa² e³lah³lxin¹jau³kxai³lu¹: “A²ta³a² hxi²kan¹ta² hi²sen³su² Je³su²jah³la² ĩ³hxi²ka¹tin²tai¹.” Yah³lxin¹jau³su² yah³lxin¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ko̱³nxe³te²lo³jah³lxi¹lxi¹. A²nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ko̱³nxe³te²lo³jau³xai²na² sa²kxai³lu² hai³txi³ ã³wa²sut1ju³ta² yũ²nxa³wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ yan¹nãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxa² yo³ha² a³ya³ti²ju³ta³nũ³a² yũ³hĩ¹na¹ ã³wa²su¹ju³ta²nũ³a² yũ²nxa³lho³li¹. Hxi²ki³te²la³ yxau²sa²tẽ³ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ yũ³tu¹wi¹. 
\s1 Hi³sa³ka³txa² a²nxã̱³kxa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 33 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³jau³su² hi³sa³ka³txai²na² wi¹kxai²nãn²tu̱³ a²nxã̱³kxa² wi¹te²jai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ hi³sa³ka³txai²na² ko̱³nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²nxã̱³kxa² ko̱³nxe³te²jai¹ti²tu³wi¹. Nxe³sxã³ hi³a²nxã̱³kxi³khai³sxu² ĩ²ki̱³sa²kxai³ hi³a² wi¹ta̱³nxa² ko̱³nxe³ta̱³nxa² ĩ²ki̱³te²jai¹ti²tu³wi¹.  
\v 34 Nxe³ha²kxai³ wxãi²nãu³ ĩ³nxai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² txih³xa² wẽ³ha³lxa³ yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Ko̱³nxe³thin¹khai¹yxah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yxo²e³yah³lxi¹lxi¹. Ju¹tai²na² wai³nxa³wi¹. Ya²la³txi³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² nũh¹ e³kxi²nha²kxa² yã¹nxe² txa²wã¹yxo²e³jau³su² nxe³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 35 Jã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² wi¹lhin¹te²a² a²ẽ¹nãu³ai²na² wi¹lhi¹nha²kxai³ wi¹lo²la³kxi²te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ain¹ta¹ a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹te²a² a²ẽ¹na² whãi²na¹ ko̱³nxe³thi¹nha²kxai³ wi¹lo²la³kxi²te²sxa³yu²hẽ³li¹. 
\p  
\v 36 Jã¹nxe³ju³kxai³lu¹ ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Wãn³txa² toh³lxi³jau³xai²na² whãi²na¹ e³yah³lxin¹te²tu̱³ yan¹nãu³a¹ kãi³yah³lxin¹kxa² yo³ha² a³ya³ti²kxe³su² nxe³ti³xa¹ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 37 Nxe³sxã³ wxa²wãn³txai²na² wi¹jau³xa² sa²yxo²sai¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹te²lo³nx2ti³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²wãn³txa² ko̱³nxe³jau³xa² sa²yxo²sai¹kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³thin¹te²lo³nx2ti³tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³ain¹jau³su² 
\p  
\v 38 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²su² te²a² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²su² te²a² nxe³sxã³ ka³na³ku² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³la² tih³nxe³nha¹jah¹lãi³. Wã³nxĩn¹sxã³ kãi³in¹ju³ta² wã²nã³ũ¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 39 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ko̱³nxe³thin¹khai¹yxah³lxi¹lxi¹. Sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jau³su² jau³xa² ten³ti³he¹yxah³lxa³lxi¹. Yah²lxa³nha²kxai³ Sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²kxe³su² wã³nxĩn¹sxã³ kãi³a¹ju³ta³la³ ĩ³ye³kxi²sah¹lxi¹nhẽ²li¹. Nxe³yãn¹ta¹ hĩ¹na¹ wã³nxĩn¹na¹ju³ta³la³ wã²nã³ũ¹nx2ti³nxa³lho³li¹. Wãn³txa² wã²nã³ũ¹nx2ta¹jau³xa² tĩ³yau³xu¹tai²na² so¹lxi³ Jo²na³jah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² wãn³txa² so¹lxi³ ĩ³yũ¹jah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 40 Nxe³jau³xu¹tai²na²sa¹. Jo²na³jah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²tãu³a² a̱i³na² a²ẽ¹nai²na² ka³te̱n³su² sxa³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Hã²wxãn³txa³ a³li³sa²sai¹xi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² sa²kxai³lu² ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²tãu³a¹ kxĩh³nxẽ¹na² ya³lu²sxã³ sxa³na¹tu¹wi¹. Hã²wxãn³txa³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³na¹tu¹wi¹. Nxe³ju³tai²na¹ Sũ̱³na² sa²si¹hã³sa²ju³ta² e³lxah¹ ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 41 Jã¹nxe³jut3su² yan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ kãi³ain¹kxa² yo³ha² a³ya³txi²kxe³su² nxe³ti³xa¹ Ni³ni³ve²thĩ³nãn¹ta² nũ̱³ka̱³txu¹tai³na² nxe³te²hi²sen³su² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2tain¹tu¹wi¹. A²nxe³te²nãu³xu¹tai²na² sa²kxai³lu² Jo²na³jah³lu¹tai²na² wãn³txa² ain³kxai¹nha²kxai³ ko̱³nxe³thi¹nain¹ju³tu¹tai²na² ã³na¹ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Jo²na³jah³la² hxi²kan¹jah¹lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ kãin² wa³to²hi²jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³sa³kxan²ti³nũ¹ Txa²wãn³txa² sa²yxo²wet1sah¹lxa³lxi¹.  
\v 42 Te²yã¹nxe³jut3su² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Se²ba³thĩ³na² a²wa³kxẽn³na¹ka³lxu¹tai²na² sa²kxai³lu² Sa³lo³mãu²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² a²hoh³lxi³khai¹sa²jau³xa² ain³kxi²te³lhxã³ u²lxan¹thĩ³na² a³li³sxã³ wxã³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² yan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² kãi³ain¹kxa² yo³ha² a³ya³ti²kxe³su² nxe³ti³xa¹ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Sa³lo³mãu²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² wi¹lain³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ Txai²na² sa²kxai³lu² Sa³lo³mãu²ah³la² ĩ³kãin² wa³to²hi²na¹jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³sa³kxan²ti³nũ¹ Txa²wãn³txa² ain³kxi²ti³ten³yah³lxa³lxi¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. 
\s1 Ko̱³nxe³te²a² yãu³ka³txe²su² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 43 Nxe³ha²kxai³la¹ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² a²nũ²a² nxũ²kwa̱i³li³kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²ai²na² ĩ̱³yau³xa² yũ²nxa³ko³xa² a²hãi¹nxe³ti³xa¹ ã³wxe³sxã³ ĩ³ye¹nxi²si¹jau³su² ã³ten³sxã³ ai³lha²thet3tin²tai¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³ye¹nxi²je³na² ĩ²xa³nũ²nhai¹.  
\v 44 Nxe³yãn¹ta¹ ĩ²xa³kxe³su² e³nha²te³nah¹lxi¹: “Txa²sxi²ha² a³li³a¹thĩ³nai³tã² ã³wa̱³li²na¹tũ¹xã¹.” Ain¹jau³su² ã³wa̱³li²tãu³ a²nũ²ẽ¹nai³ta³lxi² a²nũ²yũ²nxa³ha²kxai³ wi¹we²txi³ha²kxai³ wi¹lhau³ko³nha²kxai³ nxe³ye²kxe³su² ha³lo²a² ai³lxin²tai¹.  
\v 45 Ai³ka³tu̱³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txi³nãu³xa² ha¹li¹ ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³ki¹ nxe³te²nãu³xa² ko̱³nxe³ti³khaix1 wa³to³hain¹te²nãu³xa² ĩ³ha¹txai¹nĩn²tai¹. Nxe³te²nãu³xa² sa²so¹sxã³ ã³wa̱³li²xi²sa²tẽ³in²tai¹. Nxe³ju³tai²kxai³lu² in³txa² ẽ¹nãu³a² ko̱³nxe³ti³ ã³wa²to²hin²tai¹. Te²yã¹nxe³jut3su² hĩ¹na² yxau³yah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³thin¹khai¹yxah³lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² a²hã³ka³nai²na² a²lon³ti³tãu³xa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 46 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³li²ta³lu²nai¹nxa³ta̱³lxa¹ a²hã³ka³nai²na² ã³wxã² a²lon³ti³tãu³xa² ã³wxã² nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³lo²a² yxau³sxã³ ĩ³ye³kxi²nyhu¹si¹nyhain¹jau³su² ã³te³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 47 Nxe³sxã³ ĩ³hen³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Nxe³txi¹. Wxa²hã³ka³nai¹tã² wxa²lon³txi³tãu³xa² ha³lo²a² yxau³ain¹na³li¹. Ĩ³ye³kxi¹nxa²te³lhxã³ wxã³ain¹na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 48 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hã³ka³nai¹ta̱³ txa²lon³ti³tãu³ãn²ta̱³ ĩ̱h¹te²la³ta̱³nain¹te²la¹xã³? Nxe² e³nũ²la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wã²nã³ũ¹hain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 49 — Tũ̱¹ka̱³txai²na² txa²hã³ka³nũ²su² ha²kxai³ txa²lon³ti³tãu³su² ha²kxai³ nxe³kxi²sain¹na³li¹.  
\v 50 Nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²na² sa²kxai³lu² Txa²wĩ³na² Oh³nãn¹jah¹a² Si³yxau³jah¹lai²na² a²ten³jau³su² sa²yxo²wet1sxã³ kãi³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²nãn²tu̱³ txa²hã³ka³nũ²su² ha²kxai³ txa²lon³ti³tãu³su² ha²kxai³ ne³te²sain¹na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 13  
\s1 Yain³ta³ki³a² wi¹ki³a² ũ³whĩ̱¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ sxi²hai²na² a³li³xi²nũ²la² ĩ̱³ye³na² ne³kxu̱n²nãu³a² ai³sxã³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 ówxe³ka³tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa²khai¹nxe³sxã³ ã³wxã³wxã³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ Je³su²jah³la² te²kxai²lu² ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wih¹wxe³ha²kxai³ a²nũ²a²nãu³xa² te²kxai³lu² ha³lo²ai²na² ĩ̱³ye³nai²na² ne³kxu̱n²nãu³a² yxau³ai¹nha²kxai³ nxẽn³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 A²nxe³tãu³a² Je³su²jah³la² hi²sen³su² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² yau³ka³lxa¹txi³ ĩ³tih³nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³tih³nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. A²nũ²ai²na² hai³sxa³nãu³a² ai³nũ²nhai¹. Yain³ta³ki³a² wi¹ki³a² ũ³whĩ̱¹te³lhxã³ wxa²sa²tãu³wa³ya²txũ³lhain¹sxã³ ũ³whĩ̱¹nũ²nhai¹. \fig |src="LB00094B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Mateus 13.3" \fig* 
\v 4 Ũh³wĩ̱¹tãu³a² yain³ta³ki³ai²na² ki³jũ¹nxe² ã³nhai¹tãu³a² sa²kxai³lu² tĩh³na² yxo²ki³sa² ã³yun¹na³nũ²nhai¹. óyun¹na³tãu³ a̱i³ka³nãu³xa² wa³su³txi³ wxã³sxã³ yai³nhxa³kxain¹nũ²nhai¹.  
\v 5 Ãh¹ki³jũ¹nxe² ã³nhai¹tãu³a² sa²kxai³lu² txah³lxa³kxa² si³yu³hẽ³nãu³a² nxe³kxĩ̱h³nxũ³xa² ã³yun¹na³nũ²nhai¹. A²nxe³ kxĩh³nxai²na² au³la³ka²txi³nh²nxa³ha²kxai³ wa³su³txi³ ka³lũ̱³nũ²nhai¹.  
\v 6 Ka³lũ̱³te³na¹ u³je³na³kai²li² wxa²ki³ka³la³ka³tu̱³ ĩ³wãn³ya²lun¹ti³nũ²nhai¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ yain³ta³ki³ne³ka² a̱u³txi³ sxa²nxa³ha²kxai³ ya²lun¹txi³nũ²nhai¹.  
\v 7 Ãh¹ki³a² jũ¹nxe² ã³nhai¹tãu³a² sa²kxai³lu² ha³lo²a² ũ³yen³ko³xa² ã³yun¹na³nũ²nhai¹. A²nxe³ki³ai²na² sa²kxai³lu² ka³lũ̱³xi²nũ²nhai¹. Nxe³ta¹ ũ³yen³ko³su² ha²kxai³ hi³a² kha¹ka³txa² ka³lxa¹txi³ ka³lũ̱³ye²nũ³nha²kxai³ nxe³te²kxai³lu² yain³ta³nxe²kxa² wãn³ne³sa³te³kxi²sxã³ ya²lun¹txi²ye²nũ²nhai¹.  
\v 8 Nxe³yãn¹ta¹ ãh¹ki³a² jũ¹nxe² ã³nhai¹tãu³a² sa²kxai³lu² kxĩh³nũ̱³xa² ti̱³ti̱n³tũ̱³xa² ã³yun¹na³nũ²nhai¹. A²nxe³ki³ai²na² sa²kxai³lu² wi¹ka³lũ̱³ha²kxai³ wi¹we¹nha²kxai³ yain³txa³ki³a² kãin² ki³kan²kxi²ha²kxai³ kãin² a̱n³nũ²nhai¹. A²nxe³ki³ai²na² sa²kxai³lu² a²hãi¹nxe³ki³sa² ki³an²tu̱³ wa̱³li̱³kha³lhon¹txi² ã³ki³i¹nhe¹ha²kxai³ a²hãi¹nxe³ki³sa² ki³an²tu̱³ ka³lxa¹txi³ ã³ki³i¹nhe¹ha²kxai³ a²hãi¹nxe³ki³sa² ki³an²tu̱³ kũ³we²ki²la² ka³lxa²nxa³txi³ ã³ki³i¹nhe¹ha²kxai³ nxũ²nhai¹. 
\p  
\v 9 Jã¹nxa¹jau³su² wi¹ko̱³nyah¹lxi³ti³ten³nxa²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lain³kxi¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 10 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ a²nũ²a²nãu³xa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² so¹lxi³ e³kxai¹nĩn¹ji¹wi¹? Nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxa²yu³tai²na² so¹lxi³ wãn³txai²na² tah²yau³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² a²nũ²a² ẽ¹nãu³a² sa²hau³kot3jau³nũ³su² nxe³jau³jau¹xai²na² txa²nũ² ã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² hĩ¹na² ã³ne³wxe³ti³he¹xai¹nxa³lho³li¹.  
\v 12 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ in³txi³su² yen³kxih³kxai²nãn²tu̱³ ã²la² kãin²sxã³ ũ³yhen³kxi²nyhain¹tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ yen³kxi³khai¹nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ in³txi³su² yen³kxi³txa²te²su² te²a² jũ¹nxe² so¹lxi³ yen³kxih³kxi³su² sa²so¹kxi²nyhain¹tu¹wi¹. Nxe³sxã³ yen³kxi³ txa²khaix1nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Sũ̱³na² wãn³txa² jũ¹nxe² ã³ne³wxe³yah³lxi¹nha²kxai³ kãin²non³sxã³ ã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² ã³ne³wxe³ai¹nxa³ha²kxai³ ĩ³yau¹ũ³jau³xa² so¹lxi³ ain³kxain¹tu¹wi¹.  
\v 13 Jã¹nxa¹jau³su² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² so¹lxi³ e³kxai¹na¹wi¹. Nxai¹na¹kxan²ti³ ĩ²ain¹kxan²ti³ ã³ye³wxe³ai¹nxa³lho³li¹. Ain³kxain¹kxan²ti³ ã³ne³wxe³ai¹nxa³lho³li¹.  
\v 14 A²nxe³sxã³ I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² Sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Wxãi²na² sa²kxai³lu² ne³kat1sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ã³ne³wxe³yah²lxan³tho³li¹. Ĩ²sa²tẽ³kah¹lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wi¹lĩ²sa²tẽ³yah²lxan³tho³li¹. 
\q1  
\v 15 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² a²ẽ¹nãu³ai²na² kan²na³li¹. A²yen³na² whãi²na¹ wxa²ye³tĩ¹nha² a²ne³nxẽ³na² whãi²na¹ wxa²ne³tĩ̱¹nha² nxe³kxa²yã¹nxain¹na³li¹. Nxe³sxã³ ã³ne³wxe³ai¹nx3tho³li¹. Nxai¹nxa³ke³la³te²kxai³ a²yen³na² ã³ye³wxe³ai¹nha²kxai³ a²ne³nxẽ³na² ain³kxai¹nha²kxai³ nxe³sxã³ a²ẽ¹nãu³ai²na² Txa²wãn³txa² ã³ne³wxe³ain¹kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²sain¹sxã³ sa²hau³ko³tai¹hĩ̱³na¹wi¹. Yxãn¹ta¹ nxai¹nxa³wi¹.” 
\m I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹.  
\v 16 Yxãn¹ta¹ wxãi²kxai³ txa²sa³wi³ha³lxi³syah¹lxin¹te² ĩ³nxai²kxai³ te²yã¹yxah³lxa³lxi¹. Wxa²ye³na² wi¹lĩ²yah³lxi¹nha²kxai³ wxa²ne³nxẽ³na² wi¹lain³kxi²yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ ĩ²nx2ta¹wi¹.  
\v 17 Kxã³nhxĩ¹nai³tã² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² a²nũ²a² wi¹lhi¹nain¹te²nãu³xu¹tai²na² nxe³sxã³ yen³kxa² ĩ²yah³lxin¹ju³tain²txi³ ĩ²ti³te³nai¹nha²kxai³ wãn³txa² ain³kxah¹lxin¹jau³xain²txi³ ain³kxi²ti³te³nai¹nha²kxai³ nxe³ain¹ta¹ hxi²ka¹nain¹te²sxa³jai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. 
\s1 Yain³txa³ki³a² ũ³whĩ̱¹jau³su² a²si³yxau³jau³su² 
\p  
\v 18 Jã¹nxa¹jau³su² yain³txa³ki³su² ã³yun¹na³jau³xin³ti³ a²si³yxau³tãu³a² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹tu¹wi¹. Ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹.  
\v 19 A²nũ²ai²na² sa²kxai³lu² wãn³txa² tah²yau³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² a²nũ²a² ẽ¹nãu³a² sa²hau³kot3jau³nũ³su² nxe³jau³jau¹xai²na² ain³kxi²sxã³ ã³ne³wxe²nxa³kxai²nãn²tu̱³ Sa³ta³na²jah¹la² a²ta³a² hxi²kan¹jah¹la² wxã³sxã³ ne³wã²na³ti³hi¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² yain³txa³ki³a² tĩh³na² ne³ku²nxa² ã³yun¹na³ki³ai²yã¹nxe³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 20 A²nũ²ai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ain³kxi²kxai²nãn²tu̱³ wi¹lxon³kxi²sxã³ ain³kxi²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 21 Nxe³yãn¹ta¹ a̱u³txi³ yxo²ĩ²xa³kxe³su² ha³lo²a² ko̱³nxe³to³nha²kxai³ Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ĩ³khãuh³lxa³thi¹nai¹nha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wãn³txai²na² wa³su³txi³ sa²yxo²ã³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² yain³ta³ki³ai²na² kxĩh³nxa² txah³lxi³ju³tai²na² ã³yun¹na³ki³ai²yã¹nx2na³li¹.  
\v 22 A²nũ²a² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²nũn³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ha³lo²a² hxi²waut3ta³lxi³nha²khaix1nxe³ha²kxai³ a²yen³kxa² ta̱³nxa² a²ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³yho³hi²ki̱³txã³nxa² ta̱³nxa² kãin² yxo²kwa̱i³nai¹nha²kxai³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ã³na¹ain¹sxã³ hai³txi³ Sũ̱³na² sa²yxo²we¹ti³hex1te²sxa³yu²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² yain³ta³ki³ai²na² ha³lo²a² ũ³yen³ko³nãu³a² ã³yun¹na³ki³ai²yã¹nx2na³li¹.  
\v 23 A²nũ²a² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²hĩ¹na¹ wa³su³txi³ ã³ne³wxe³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³sxã³ ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxa²so¹sxã³ kan²txi³ i³ka³tu̱³ wi¹lhin¹khai¹nxe³sxã³ sa²yxo²we¹tai¹nha²kxai³ ãh¹ ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² ãh¹ ĩ²li³te²a² wi¹lhin¹sxã³ sa²yxo²we¹tai¹nha²kxai³ ãh¹ ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² ãh¹ ĩ²li³te²a² jũ¹nxe² wi¹lhin¹sxã³ sa²yxo²we¹tai¹nha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ¹li¹. Nxe³kxa² yã¹nxe² yain³ta³ki³ai²na² kxĩh³nxa² ti̱³ti̱n³tũ̱³xa² ã³yun¹na³ki³ai²yã¹nx2na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ko̱³nxe³ki³a² ũ³whĩ̱¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 24 Ãh¹lxi³sxã³ wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ha³lo²a² yan¹nãu³a¹ a²nũ²a² kãi³ain¹kxa² yo³ha² a³ya³ti²ti³wa³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. A²nũ²ai²na² yain³ta³ki³a² wi¹ki³a² ũ³whĩ̱¹kxi²jah¹lai²yã¹nx2na³li¹.  
\v 25 Nxe³jah¹lo²su² nũ²nhai¹. Nxe³yãn¹ta¹ ka³nxah³ti³na² ãu³xi²ti̱³kxai³lu² a²nũ²a² a²ko̱¹ko̱¹su² jah¹la² hãi³a² wxã³nũ²nhai¹. Wxã³te³na¹ a²ki³a² ko̱³nxe³ki³a² hãi³a² ũ³whĩ̱¹kxi²nũ²nhai¹. Nxe³ka³tu̱³ ih³xi²nũ²nhai¹.  
\v 26 Hã²wxãn³txa³nũ² yain³txa³ki³ai²na² ka³lũ̱³ha²kxai³ wi¹we¹nha²kxai³ ai³la² a̱n³ye²nũ²nhai¹. A²nxe³tãu³a² ko̱³nxe³ki³ai²li² te²yã¹nxe³sxã³ ka³lũ³hi² wi¹we¹ni² a̱³ni² nxe³ye²nũ²nhai¹.  
\v 27 Nxa²ha¹te¹ hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxa² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: “Ãu³la³na³xãi³. Nxe³si¹lxi¹. Yain³txa³ka² wi¹ki³ai²na² so¹lxi³ ũ³whĩ̱¹nhĩn¹ta²lu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩh¹te²a³ hxi²ki³ta̱³ ko̱³nxe³ki³ai²li² wen¹sĩn¹te²la¹xã³?” Ain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: “Ko̱¹ko̱¹su² jah¹la² hxi²ka² kãi³ũ¹nhẽ³lin¹tai¹.” Nxe³nũ²nhai¹. Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: “Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³tẽ³kxa² wxa²ha³txut1sxã³ wxa²nũ²kxi²sĩn¹te³la¹ji¹wi¹?” Ain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 29 Nxa²ha¹te¹ wa³kxẽn³yah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: “Nxe²nxa³wi¹. Hĩ¹na² wxa²nũ²kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yain³txa³ne³kxa² wi¹tẽ³kxa² wxa²ha²txut1jah¹lxin¹kxa²ya̱n³txi³su² nxa¹nhai¹.  
\v 30 Hãi¹nxã¹jah¹lxi³sã²nhẽ³li¹. A²yut3su² we¹nain¹txai²lxi¹. Hã²wxãn³txa³ a̱n³ta³lun²kxai²nãn²tu̱³ yain³txa³ka² wxa²ni²lho¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³ai¹na¹te³nah¹lxi¹: ‘Ko̱³nxe³tẽ³kxa² wxa²nũ²kxi² sa²so¹jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Yah³lxi³sã²nĩn¹ka³tu̱³ ũ³thũ²hxa³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹ka³tu̱³ yain³txa³ne³kxa² wi¹kxa² wxa²kxi²so¹jah³lxi³nũ³nhẽ¹li¹, ũ³wha¹a¹thĩ³na²su¹.’ Nxe³ai¹na¹tu¹wi¹.” A²wa³kxẽn³yah³la² nxe³nũ²nhai¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Mos³tar²ta²ki³a² wi¹lwen¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 31 Ãh¹lxi³sxã³ wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹jau³xai²yã¹nx2na³li¹. Te³nah¹lxi¹: Hai³sxa² yxau³tẽ³kxa² a²wa³kxẽn³yah³la² yain³txa³ki³a² mos³tar²ta²ki³a² ũ³whĩ̱¹nũ²nhai¹.  
\v 32 A²nxe³ki³ki¹ai²na² ki³jũ¹lxi³khai¹nxe³ki³su² kxan²ti³ ta³ki¹ai²na² ka³lũ̱³xi²nũ²la² wi¹lwen¹nũ²la² hai³sxa² yxau³tẽ³kxa² wa³to²hi²ton¹nũ²nhai¹. Hi³khai³xa² wen¹nũ²nhai¹. Nxe³sxã³ a̱i³ka² ã³wxã³ha²kxai³ yeh³nxi³nũ²nhai¹. Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ Txa²wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹la² ĩ³xã̱³lxi³ti³hi¹txa²ti³tu¹wi¹. Nxe³sxã³ a²wi¹lhĩ¹na² jũ¹nxa² so¹lxi³ yxo²ĩ²sah¹lxin¹kxan²ti³ ye³jen¹na² ã³kãi²non³sxã³ yxo²ĩ²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Yain³tũ³xa² ĩ³wa¹kxi³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 33 Ãh¹lxi³sxã³ wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹jau³xai²yã¹nx2na³li¹. Nxe³jau³xa²sa¹, txu¹ha³ka³lxai²na² te²hi²sen³su² yain³txa² ĩ³wa¹ki³nũ³a² tẽ³ha²kxai³ tri²ka²nũ̱³xa² nẽ³nha¹li¹ ka³na³ki¹ ne³ki³lhi³tẽ³na² ũ³sa²wi¹sxã³ ũ³kxẽ³ni³nũ²nhai¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ tri²ka²nũ̱³xa² whãi²na¹ ĩ³wa¹je²nũ²nhai¹. Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ a²wi¹lhĩ¹na² a²nũ²a² ka³lxa¹nxa³te² ĩ³nxai²na² yxo²ĩ²sah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ yan¹nãu³a¹ a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ yxo²ĩ²sain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ĩ³yau¹ũ³jau³xa² a²si³yxau³jau³xan¹jau³su² 
\p  
\v 34 Jã¹nxe³jut3su² wãn³txa² jau³jau¹xai²na² so¹lxi³ ĩ³yau¹ũ³jau³xai²na² so¹lxi³ e³ta¹hxai²hẽ¹la². E³lxah²lxi³jau³la³ ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².  
\v 35 Nxe³sxã³ wãn³txa² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 — Txai²na² sa²kxai³lu² wãn³txa² hãi³a² txa²wã¹ha³lo²a² ãn³si³wxe³hĩ¹nu¹tai²nãn¹te²tu̱³ hãi³a² yxau³jau³xan²tu̱³ ĩ³yau¹ũ³a¹tu¹wi¹. 
\m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xu¹tai²na² hĩ¹na¹ we¹ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ko̱³nxe³ki³a² ũ³whĩ̱¹jau³xa² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 36 Hã²wxãn³txa³ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu² a²nũ²a²nãu³xai²na² ã³ain¹nũ²la² sxi²ha² ã³wi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². ówi²xi²nũ²la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³a² ã³tĩ̱³ain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Wãn³txa² ko̱³nxe³ki³a² ũ³whĩ̱¹jau³su² ĩ³yau¹ũ³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 37 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Txai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹wi¹. Yain³txa³kxa² wi¹kxa² ũ³whĩ̱¹jah¹lai²yãx1jah¹lo²sa¹wi¹.  
\v 38 Txa²wã¹ha³lo²ai²na² sa²kxai³lu² hai³sxa²yã¹nx2na³li¹. A²nũ²ai²na² Txa²wãn³txa² yxo²ĩ²sah¹lxin¹te² ĩ³nxai²na² yain³txa³ki³a² wi¹ki³ai²yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Sa³ta³na²jah¹la² ĩ³hi²txain¹te²nãu³xa² ko̱³nxe³ki³ai²yã¹nxain¹na³li¹.  
\v 39 A²ta³a² a²hxi²kan¹jah¹lai²na² Sa³ta³na²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² a²ko̱¹ko̱¹su² jah¹lai²yã¹nx2na³li¹. Txa²wã¹ha³lo²a² ne³ki³son³ti³wa³kxa² nxe³tãu³su² tãu³ai²na² sa²kxai³lu² hai³sxa² wxa²ni²lho¹kxi²ti³xai²yã¹nx2na³li¹. Oh³xan¹jah¹lo²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² yain³txa² wxa²ni²lhon¹tũ̱³ka̱³txai²yã¹nxain¹na³li¹.  
\v 40 Nxe³sxã³ txa²wã¹ha³lo²a² ne³ki³son³ti³wa³kxa² tãu³su² tãu³a² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³tẽ³kxa² wxa²nũ²kxi²so¹sxã³ ũ³thũ²hxa³txain¹kxa² yã¹nx2na³li¹.  
\v 41 Jã¹nxe³tãu³a² Txai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² sa²kxai³lu² oh³xan¹te²nãu³xa² ĩ³sa²si¹hã³a¹tu¹wi¹. Ĩ³sa²si¹hã³a¹te³na¹ a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹nyhain¹te²nãu³xa² whãi²na¹ Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³te²na² whãi²na¹ nxe³sxã³ wã²nxa³kxi² so¹na¹tu¹wi¹.  
\v 42 Wã²nxa³kxi² so¹na¹kxai²nãn²tu̱³ ha³nxe²a² i̱³sa²tẽ³ju³ta² ã³na¹sxã³ wxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² tũ̱¹ka̱³txain²txi³ ye³khãuh³lxa³thi¹nain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² kãin² nã³ni² kãin² wxi²ka³ta³ta³ti² nxe³sa²tẽ³yah³lxi³tu¹wi¹.  
\v 43 Nxe³te²kxa³kxa¹ a²nũ²a² wi¹lhin¹te²lo³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² Txa²wĩ³na² ha³lo²a²nãu³a² ã³wih¹si¹nyhai¹nha²kxai³ u³je³na³ka² ha²te¹kxa² yã¹nxe² wxi²kin³ti³to³nai¹nha²kxai³ nxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. Jã¹nxa¹jau³su² wi¹ko̱³nyhah¹lxi³ti³ten³nxa²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ain³kxi¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Yen³kxa² a³lxi²kxa² hai³sxa²nãu³a² hãi³a² sxa³jau³su² 
\p  
\v 44 Ãh¹lxi³sxã³ wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²sa³wi³ha³lxi³lon³ju³ta² a³lxi²khai¹nxe³ju³tai²la¹wi¹. Nxe³sxã³ yen³kxa² a³lxi²khai¹nxe³kxa² hai³sxa²nãu³a² hãi³a² sxa³kxa²yã¹nx2na³li¹. A²nũ²ai²na² kwa² ai³sxã³ a³txi²kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ sa²no¹xi²nũ²nhai¹. Nxe³ka³tu̱³ ka³lih³kxi²nha²sxã³ a²yen³kxi³khai³xai²na² ã³nũ²kxi²nũ²la² hai³sxa² a²wa³kxẽn³yah³la² yen³kxa² whãi²na¹ ũ³yho³hi²nũ²nhai¹. Nxe³nũ²la² ta²ko¹xai²na² yen³kxa² hãi³a² sxa³ko³xai²na² so¹kxi²nũ²nhai¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Pe²ro³la³ki³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 45 Ãh¹lxi³sxã³ wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²sa³wi³ha³lxi³lon³ju³ta² a³lxi²khai¹nxe³ju³tai²la¹wi¹. Nxe³sxã³ a²nũ²ai²na² txah³lxa³ki³a² a³lxi²ki³a² pe²ro³la³ki³a² ã³ten³jah¹la² yã¹nx2na³li¹.  
\v 46 A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² txah³lxa³ki³a² a³lxi²ki³a² so¹kxi²nyhu¹kxi³te² nũ̱³ka̱³txa² ai³lha²thet3sxã³ ã³ten³nũ²nhai¹. Nxe³tãu³a² a³lxi²ki³a² ĩ²kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ a²yen³kxi³khai³xa² whãi²na¹ ã³nũ²kxi²nũ²la² tẽ³sxã³ ũ³yho³hi²ha²kxai³ ta³ki¹ai²na² so¹kxi²nũ²nhai¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A̱i³na² ta³lã²na³ki²ka³lo³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 47 Ãh¹lxi³sxã³ wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a²nãu³xa² kãi³ain¹kxa² yo³ha² ĩ³yĩ¹li²hain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. A̱i³na² ta³lã²na³ki²ka³lo³a² yã¹nxe³na³li¹. A²nxe³ka³lo³ai²na² a̱i³na² ĩ²li³te² he³la³kxa² ĩ³ne³kxih²li² ta³lã²na³ki²nũ²nhai¹.  
\v 48 Ĩ³ne³kxih¹nũ²la² ka²lo¹ai²na² sa²sai²lho¹nũ²nhai¹. Sa²sai²lho¹nũ²la² ã³wxe³ka³tu̱³ a̱i³na² wi¹te²a² ũ³ha¹i² a̱i³na² ko̱³te²a² ã³na¹i² nxe² wxa²nxa³ki²so¹nũ²nhai¹.  
\v 49 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² txa²wã¹ha³lo²a² ne³ki³so¹nhxan³nhĩ¹na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² oh³xan¹te²nãu³xa² ũ³sa²si¹hã³tu¹wi¹. A²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹te²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ wã²nxa³kxi²so¹si¹hain¹jau³su² ũ³sa²si¹hã³tu¹wi¹.  
\v 50 Nxe³ka³tu̱³ ko̱³nxe³thin¹te²nãu³xan²ta³ ha³lo²ai²na² ha³nxe²a² i̱³xai³ju³tai²na² ã³na¹sxã³ wxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² tũ̱¹ka̱³txain²txi³ ye³khãuh³lxa³thi¹nain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² kãin² nã̱³ni² kãin² wxi²ka³ta³ta³ti² nxe³sa²tẽ³yah³lxi³tu¹wi¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. 
\s1 Wãn³txa² ya²la³lyau³su² 
\p  
\v 51 Jã¹nxa¹jau³su² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹jau³su² a²yxo²ha³kxa¹ ã³ne³wxe²sa²sai¹yah³lxin¹ta¹ji¹wi¹? Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ ĩ³wã²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. óne³wxe²sa²sai¹sĩ¹na¹wi¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 52 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xin³ti² ã³ne³wxe²sa²sai¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³jah¹la² a²hoh³lxi³su² jah¹la² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Txa²wãn³txa² tah²yau³xa² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹jau³xai²na² ã³ne³wxe³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³yah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³hi² Txa²wãn³txa² Tah²yau³xai²na² ĩ³yau¹ũ³hi² nxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³yah¹lxi¹nha²kxai³ sxi²ha² wi¹thĩ³na² a²wa³kxẽn³yah³la² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ a²ya̱³lxi³te²su² te²a² wxã³kxai²nãn²tu̱³ yen³kxa² a³lxi²ki³u¹tai²na² ta̱³nxa² tah²yu³tu¹tai²la³ ta̱³nxa² wã²nã³ũ¹nyhain¹na³li¹. Txa²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³yhah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ te²yã¹nxe² ai³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Na³sa³re²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²ã³jau³su² 
\p  
\v 53 Nxa²ha¹te¹ ĩ³ye³ta³lu²nhxa³tũ²la² ã³waix3ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 54 ówaix3tũ²la² ã³nxai³sxã³ a²sxi²jen³khai³xa² Na³sa³re²thĩ³na² ã³wih²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Wih²xi²ka³tu̱³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³wih¹sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txi³ta³lun²tãu³a² ain³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³txi³sxã³ e³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²li² a²hoh³lxi³khai¹sa²sxã³ ĩ³ye³ha²kxai³ wã³nxĩn¹khaix1nxe³sxã³ o²la³kxi²ha²kxai³ nxe³jah¹lai²la¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩh¹nxet3sxã³ hxi²ka¹nai¹nhĩ̱³te²la¹ku² ki̱³nhai¹.  
\v 55 Sxi²ha² txon³jah¹lo²su² jah¹la² ta²hai²la¹wi¹. A²hã³ka³nai²na² Ma³ri²a³ka³lxai²la¹wi¹. A²lon³ti³tãu³xa² Ti³a²kah³lo²su² ha²kxai³ Jo³se²ah³lo²su² ha²kxai³ Si³mãu²ah³lo²su² ha²kxai³ Ju³ta²sah³lo²su² ha²kxai³ nxe³ain¹na³li¹.  
\v 56 A²ha³lĩn³ti³tãu³xa² txa²wã¹yu³ta² yxau²xai³lain¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³ ĩh¹nxet3sxã³ ã³nut1sxã³ kãi³hĩ̱³te²la¹ku² ki̱³nhai¹. Nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 57 Nxe³ha²kxai³ hxi²ye¹ta³lxain¹sxã³ e²nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ta¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²sxi²jen³khai³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ a²sxi²khai³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ sa²nẽn¹kxi²kxi³la³ yũ³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 58 Jã¹nxe³ha²kxai³ yxo²ĩ²ai¹nxa³ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 
\c 14  
\s1 Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² su²lhã³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ nxe³ti̱³kxai³lu² E³ro²jah³la² Ka³li³le²a²ko³xai²na² a²hxi²kan¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² o²la³kxi²kxe³su² ha³ta̱³nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxe³te³na¹ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹, E³ro²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Jah¹lai²li² Jo³ãu² Ba³tis²jah¹lo²sin²tai¹. Ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²te²sin²tai¹. Nxe³kxe³su² hxi²kan¹khai¹nxe³sxã³ wã³nxĩn¹ti³ o²la³kxin²tai¹. E³ro²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 A²kxã³nxa² E³ro²jah³la² te²hi²sen³su² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²su² te²kxai³ hxi²ki³nũ²la² sa²hxi²tai³kxi²nũ²la² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ̱¹kxi²wxe³si¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jut3su² a²lon³yah³la² Fi³li²pah³lo²su² jah¹la² a²sxe³xa³ka³lxa² E³ro³ti²a³ka³lxu³su² hxai²na²hẽ³la². A²nxe³ta¹ka³lxai²na² hxi²ki³la³sxã³ ũ³txĩ¹kxi²wxe³si¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Jã¹nxe³sxã³ kxãn³kxai³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — E³ro²jah¹lãi³. Kãi³in¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. Wxa²lon³na² sxe³xa³ka³lxa² so¹kxin¹kxai²nãn²tu̱³ wai³nxa³wi¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 5 Nxa²ha¹te¹ E³ro²jah³lai²na² ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu²: 
\p — Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² su²lhã³si¹ha¹tũ¹xã¹. Jau³su² nxe³ta¹ a²nũ²a²nãu³xa² kwa²hãi¹nxe² ã³si³tẽ³la³kxi²te²nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²li² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lai²la¹wi¹. Ain¹jau³su² ha²kxai³ yu̱h³lxi³jau³su² E³ro²jah³lo²su² te²kxai³lu² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² hãi¹sxã³ ũ³tĩ̱¹kxi²wxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 6 Nxa²ha¹te¹ a²ha² yan¹nãu³kxai³lu¹ E³ro²jah³lai²na² a²hi²sen³kxai³lu¹ a²hã³ka³na² ẽ¹na² a³li³la¹hain¹ju³tai³tã² ain³kxi¹xi²te³lhxã³ kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Kãi³ain¹ju³ta²sa¹, E³ro³ti²a³ka³lxai²na² a²ka³ne³lxai²na² wxã³sxã³ nũh¹ ã³nha³te̱³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ E³ro²jah³la² ĩ³ka³lxi³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³tai²li² E³ro²jah³la² ya̱³lxi³te²nãu³xa² yxau³sxã³ ĩ²lxain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 7 Nxa²ha¹te¹ E³ro²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Ĩ³ka³lxi³kxi³san¹nhĩ¹. Nxe³sa¹nha²kxai³ yen³kxa² ĩ²li³ju³ta² ĩ³wã̱³txi³san¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³hũ¹nxa²ha¹tũ¹xĩ¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²nẽ³lha²kxai³ ya²la³tu̱³ nxe²kãi³ũ¹nxa²ha¹tũ¹xĩ¹. E³ro²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Nxa²ha¹te¹ wãin²ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² ai³sxã³ a²hã³ka³nai²na² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²ka³tu̱³ a²hã³ka³nũ³nu¹ta²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²jau³su² ĩ³yau¹ũ³sãn²nũ²la² wãin²ta¹ka³lxa² te²kxai³ E³ro²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² a²ne³ka² so¹lxi³ ten³sa³nhai¹. Pra²ta²ka³lo³a² ũ³yhe³hẽ²ti³sxã³ ũ³hũ¹sẽ¹li¹. Kwẽn¹tai²na¹ ten³sa³nhai¹. Wãin²ta¹ka³lxai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 9 Nxe³ju³tha²kxai³ E³ro²jah³lai²na² ĩ³ãin²txi³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ ha³la³je¹nĩn³kxai³ a²wãn³txai²na² a²yen³kxa² wãin²ta¹ka³lxai²na² ũ³hũ¹te³lhxã³ nxe³jau³xai²na² yxo²a̱n³ta³ti³ e³jau³xai²na² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²i² ain³kxi² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ai¹nha²kxai³ E³ro²jah³lai²na² sa²kxai³lu² wãn³txai²na² ĩ³wa²li²ju³ta³la³ ten³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².  
\v 10 Nxe³ha²kxai³ kwẽn¹ta²kxai³ a²sa³wi³sa² kwa³na³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Sxi²ha² kan²thĩ³na² ai³sxã³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ũ³nhe³ki²lho¹si¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 11 Nxe³ka³tu̱³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ũ³nhe³ki²lho¹nũ²la² a²ne³kai²na² pra²ta²ka³lo³a² ũ³yhe³hẽ²ti³sxã³ wãin²ta¹ka³lxai²na² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³hũ¹ain¹ka³tu̱³ ta¹ka³lxai²na² a²hi²sen³kxai³lu² a²hã³ka³na² ũ³hũ¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 12 Nxe³ju³tai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxa² ain³kxain¹ka³tu̱³ ya³lu²te²a² a²ne³ki³txa²ti³hit1sxã³ so¹sxã³ sa²nĩ̱³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²nĩ̱³kxain¹nũ²la² Je³su²jah³la² ĩ³hen³txi³si¹jau³su² ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² yai³nain¹jau³su² 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² E³ro²jah³lai²na² wãn³txa² ain³kxi¹nxa²ha¹te¹ ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wih¹sxã³ ã³waix3ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yũ³ai¹nxa³je³na² nũh¹xai³sxã³ ã³yit1ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a²nãu³xa² ã³si³tẽ³la³kxi²tũ̱³ka̱³txai³tã² ã³waix3jau³su² ain³kxi²tãu³a² sxi²jen³nãu³a² a³li³ain¹sxã³ a²yu³kxa² ĩ³hi²txai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²xai³lain¹nxa²ha¹te¹ ĩ³ne³khauh²kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 14 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ka³no¹a²ka³lo³a² a³li³xi²tãu³a² tũ̱¹ka̱³txai²na² ka³lxa¹khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txa² ĩ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²kxain¹te³na¹ ĩ³ãin²ta³kxi²khaix1xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ ĩ³ton³te²na² ĩ²li³te²na² Je³su²jah³la² hxi²ki³kxai³lu² we²txa³lxi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxe³nũ²la² ka³nxah³ta³lon³tãu³a² a²sa³wi³ha³lxa² ã³tĩ̱³ain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Ti¹ai²na² sxi²jen³ti³la³ yũ²nxa³ti²tu³wi¹. Ha³lo²a² yain³kxi²ki̱³ju³ta² ha³nãu³hi²nẽ³te¹ni²tu³wi¹. Nxe³ha²kxai³ a²nũ²a²nãu³xa² ĩ³hit2txain¹tũ̱³ka̱³txa² he³hain¹jau³su² sxi²jen³txi³nãu³a² ĩ³sa²si¹hã³txai¹nhẽ³li¹, yain³txa² so¹kxi²nyhain¹te³la³ku¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu²: 
\p — Ã³waix3si¹nhẽ³lain¹jau³su² wi¹lxa³wi¹. Wxãi²na¹ yain³txa² ũ³hũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Nxa²ha¹te¹: 
\p — Yxãn¹ta¹ yain³txa² yũ³ki̱³kxa² kãi²nxa³wi¹. Yain³tũ̱³xa² tũ̱³ha¹li¹ tũ̱³ha¹li¹ ka³na³ki¹ so¹lxi³ a̱i³na² ha¹li¹ so¹lxi³ nxe³te²na² so¹lxi³ yũ³nẽ³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹: 
\p — Yain³txai²na² a̱i³nai²na² wxa²nũ³ũ¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 19 Jã¹nxe³ha²kxai³lu¹: 
\p — Si³sa³yu³ta² ã³wxe³si¹hain¹yah³lxin¹jau³su² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³lai²na² e³jau³su² ha²kxai³ yain³tũ̱³xa² a̱i³na² nxe³sxã³ hxi²tẽ³nha²nũ²la² ten³sa²tã³ka³la³yxo²nũ²la² Sũ̱³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²ki̱³jau³su² ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²e³ta³lun²ka³tu̱³ yain³tũ̱³xa² wã²nãu²lxi³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² ũ³hũ²xai³ka³tu̱³ a²nũ²a²nãu³xai²na² sa²nũ²xai³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="cn01717B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 14.19" \fig* 
\v 20 Nxe³sxã³ a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ yai³nai¹nha²kxai³ ũ³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ yain³txa² wã²nãu²lxi³kxi³su² wã³kon³kxe³su² wxa²yo³so¹ka³tu̱³ ha³ti²a² hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²nũn³tẽ³na² ĩ³ne³kxi¹lhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 21 A²nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xa² in³txi³nãu³xa² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa²khai¹nxe³sxã³ 5.000 nxe² wa̱³li̱³kha³lhon³txi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxa²yu³su² a²txu¹txi³nãu³xai²na² a²wẽ³ha³lxi³nãu³xai³na² nxe³sxã³ ĩ³yain³sxã³ ũ³kxain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² ĩ̱³ye³na² ne³ka³na²ha² wxã³jau³su² 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ kwẽn¹ta²kxai³ yain³kxi³su² ta³lun²ka³tu̱³ Je³su²jah³la² hi²sen³su² a²sa³wi³ha³lxai²na² ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wih¹sxã³ ĩ̱³ye³nai²na² yxo²ha³ti³lhi³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹tãu³a² a²nũ²a²nãu³xin³txi² ĩ³xi²si¹hain¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 23 Ĩ³sa²si¹hã³ka³tu̱³ nũh¹xai³sxã³ wã³la³ka³txa² ka³la³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ka³nxa³hi²hĩ¹nãn¹te²tu̱³ nũh¹lxi² e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 24 Jã¹nxe³ti̱³kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² ka³no¹ai²na² ĩ̱³ye³na² nxũ²kwa̱i³ye³la³nãu³a¹ ne³hẽn³kxi² hãu¹tãu³a² it3ta² kãin²te²a² sa²it3txa²kxai³ ĩ̱³yau³xa² ũn³jau³xa² ne³khau²xi²ha²kxai³ nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ ka³la³ka³la²a² ĩ³yxai²lxi²ti³xa² Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ̱³yau³xa² a²ne³ka³na²ha² ti³ne³wxe³ yxau²xai³sxã³ wxã³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 26 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ka³no¹a² yxau³ain¹te²nãu³xa² u²lxi³ ten³sa²tã³ain¹tãu³ Je³su²jah³la² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ain¹sxã³ o²lha²kxai³ ĩ³ye³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²yãu³ka³txi³sa²lxã²na³na¹. Nxain¹jau³su² ĩ³wxa¹nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 27 Nxain¹nxa²ha¹te¹ a²kwẽn¹tai²na¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxũ²kwa̱i³lxũ¹jah¹lxi³hẽ¹le¹. Txain¹ta³ta¹we¹. Yu̱h³lxah³lxi³txa³lxe¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ Pe²jah³lai²na² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ya³la³tu̱³ nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ̱³ye³na² a²ne³ka³na²ha² ti³ne³wxe³ yxau²xai³sxã³ ã³nxai³sxã³ ã³tĩ̱³si¹nxa²ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹sẽ¹li¹. Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 29 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³ti³kxai³lu¹: 
\p — Ã³wxã³txu¹li¹. Jau³su² nxe³ha²kxai³ Pe²jah³lo²su² te²kxai³lu² ka²no¹a²ka³lo³a² a³li³xi²nũ²la² ĩ̱³yau³xa² a²ne³ka³na²ha² ã³nxai³sxã³ Je³su²jah³lo²kxai³ ã³nhe²kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 30 Nxe³nxa²ha¹te¹ Pe²jah³lo²kxai³lu² it3tai²na² nũ³kxũn³sa²ik3kxi³su² ĩ²tãu³ yu̱h³lxi³jau³su² ã³nxũ̱¹txãn³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. ónon²ta³kxi¹sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 31 Nxe³nũ²la² a²kwẽn¹tai²na² Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² a²hxi²ka² ĩ³sa³nxũn³sxã³ hxi²ki³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Te³nah¹lxi¹: 
\p — Yxo²ĩ²san¹ju³tai²na² kãi²nxãn³tai¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ĩ³wã̱³wã̱³txi³san¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="cn01722B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 14.31" \fig* 
\p  
\v 32 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wi²xi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ kwẽn¹ta²kxai³ it3tai²na² ã³wxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 33 Nxe³ju³tai²na² ka³no¹a² yxau³ain¹te²na² ĩ²ai¹nha²kxai³ e³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Ya²la³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Tah²si¹lxi¹. Nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² hxi²ka² ĩ³ton³te² nũ̱³ka̱³txa² we²txa³lxi³jau³su² 
\p  
\v 34 Nxa²ha¹te¹ ĩ̱³ye³nai²na² yxo²ha³ti³lhi³ka³tu̱³ ha³lo²a² Je³ne³sa³re²ko³xa² wa²li³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 35 Nxe³ka³tu̱³ ha³lo²a² yxau²xai³lain¹te²nãu³xa² Je³su²jah³la² ĩ²kxi²xain¹tãu³a¹ a²nũ²a² ĩ³ton³te²a² sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ti²ta³lo³an¹ko³xai²na² ĩ³sa²si¹hã³sxã³ ĩ³ta³ka³txa² yũ³te²na² sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 36 Sa²so¹ain¹te²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Je³su²jah³lai²na² a²wã²la² yxo²ka³teh³tĩh³nãu³a² so¹lxi³ wxa²to³ha¹kxai²nãn²tu̱³ a²kwẽn¹tai²na¹ we²nxi²ta³lun²sa³tũ¹xã¹. Nyhain¹jau³su² nxe³sxã³ wxa²to³nyhain¹te²na¹ ĩ²li³te²na¹ a²kwẽn¹tai²na¹ we²nxi²ta³lu²nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 15  
\s1 Ju³te²a² si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² a³li³ain¹sxã³ Je³su²jah³la² ã³tĩ̱³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 2 — Txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²nãn¹jau³xa² ĩ³tih³nxe³nẽ³lain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³nẽ³lain¹te³nah¹lxi¹: “Yain³te³lhxã³ yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²khai²lxi²jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² Sũ̱³na² yen³nãu³a² wi¹lhin¹ye²tu¹wi¹.” Txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ wxa²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² te²yã¹nxe² kãi³yai¹nxãn³tai¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ wãn³txu¹tai²nãn¹jau³xai²na² sa²yxo²ã³ain¹ji¹wi¹? Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Wxa²si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² so¹lxi³ sa²yxo²we¹jah³lxi³hxain¹nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi²nẽ³jau³xu¹tai²na² sa²yxo²ã³yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹.  
\v 4 Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wxa²wĩ³na² wxa²hã³ka³nai²na² wi¹kãi³ũh¹xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Ta¹hxai²hẽ¹li¹. A²nxe³jau³xa² yã¹nxe³te³nah¹lxi¹: “Wxa²wĩ³na² ta̱³nxa² wxa²hã³ka³na² ta̱³nxa² ko̱³nxe³jau³su² nxe² kãi³ain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²su² te²a² ĩ³su²lhã³jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 5 Nxe³yãn¹ta¹ wxa²wãn³txa² e³kxah¹lxin¹jau³su² nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²a² a²wĩ³na² ta̱³nxa² a²hã³ka³na² ta̱³nxa² yen³kxa² wã³kon³kxain¹kxe³su² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: ‘Wĩ³na² nxe³txi¹. Txa²yen³kxa² ũ³hũ¹na¹tũ¹xã¹. Nxa¹hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ sa²yat1sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹, txa²yen³kxai²na²su¹.’ Nxe³jau³su².  
\v 6 Nxe³kxai²nãn²tu̱³ yen³kxa² ũ³hũ¹ai¹nxa³ju³ta² wain³na³li¹.” Nxe³yah³lxi³to³hi¹nhẽ³li¹. Nxe³yãn¹ta¹. Nxe² kãi³yah³lxin¹kxe³su² ha²kxai³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hxi²ka¹nxa³si¹yhah³lxin¹jau³su² nxe³te²lo³jah³lxi¹nha²kxai³ wxa²si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² sa²wa²lho¹xi²yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxi³to³hi¹lxi¹.  
\v 7 Wi¹lhin¹ki³lxo³tũ̱³ka̱³txi³su² yah³lxi¹lxi¹. I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² nxe³jah¹lu¹tai²na² wãn³txai²na² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jah¹lo²yãx1jah¹lo²nãu³syah¹lxi¹lxi¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 8 Txa²nũ̱³ka̱³txai²na² a²yxo²wãn³txa² so¹lxi³ sa²nẽn¹kxi²ti³hit1sain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ a²ẽ¹nãn¹jau³xai²na² Sũ̱³na² Na¹xai²na² ten³sain¹jau³xa² yũ³ai¹nxa³wi¹. 
\q1  
\v 9 Yxãn¹ta¹ kwa²hãi¹nxe² sa²nẽn¹kxi²sa²ki³lxot3sai¹nhxai²na²hẽ³li¹. A²wãn³txai²na² ĩ³tih³nxe³nyhain¹jau³xai²na² a²nũ²a² wãn³txa² sa²so¹sxã³ Sũ̱³na² wãn³txi³su²ki³lxo³jau³su² ĩ³tih³nxe³nyhain¹to³hxai²na²hẽ³li¹. Nxe³jau³su² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. 
\m Je³su²jah³lai²na² a²yxo²wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Yen³kxa² ko̱³nxe³ti³hi¹tẽ³jau³su² 
\p  
\v 10 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² a²nũ²a²nãu³xa² ĩ³hit2tain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1tain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Ain³kxi²sa²sxã³ a³la³kxi¹jxah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 11 Txa²wã¹yxo²a² ũh³yxo²wi¹nhẽ³kxe³su² hai³txi³ ko̱³nxe³ti³hit1tẽ³lxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ txa²wã¹yxo²a² sa²yxo²sai¹nẽ³kxe³su² ko̱³nxe³ti³hit1tẽ³na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 12 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Wãn³txa² kwẽn¹ta² e³kxin¹jau³xai²na² sa²kxai³lu² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ĩ³a̱n³txi¹si¹hai¹ni¹nhẽ²li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Hai³sxa³nãu³ai²na² hĩ³ne³kxa² Txa²wĩ³na² Oh³xan¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ũh³wĩ̱¹xa³tẽ³kxa² hãi¹nxe³ti³xa¹ ha³tut1si¹hain¹jau³su² kwa³na³ain¹tu¹wi¹. Nxe³kxe³hũ̱³sxã³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² hĩ³ne³kxa² Txa²wĩ³na² ũ³whĩ̱¹xa³tẽ³kxa² yã¹xain¹na³li¹.  
\v 14 Nxai¹nha²kxai³ hãi¹nxã¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²a² ye³han³jah¹la² yã¹nxain¹na³li¹. Nxe³sxã³ ye³han³tũ̱³ka̱³txa² ne³ka²ta¹sxã³ ã³sa²so¹nyhain¹na³li¹. Nxe² kãi³ain¹ke³la³te²kxai³ kxĩh³nxẽ¹na² ne³ka²ta¹jah¹la² ã³nãu²i² yo³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nãu²ai¹ni² nxe³yain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ Pe²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Jau³jau¹xai²na² ĩ³yau¹ũ³txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Tũ̱¹ka̱³txai²na² yã¹nxe² ain³kxi²sah¹lxan³ta²lu¹wi¹.  
\v 17 Yain³txa² ĩ²li³te²la³ txa²wã¹yxo²ai²na² ũh³yxo²wih¹nha²sxã³ ĩ³yo¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹ẽ¹nãu³lon³sxã³ tan²sa²tã³ki̱³te²jai¹ti²tu³wi¹.  
\v 18 Yxãn¹ta¹ txa²wã¹yxo²ai²na² sa²yxo²sai¹kxai²na² sa²kxai³lu² txa²wã¹ẽ¹nãu³ãn¹jau³xa² so¹lxi³ sa²yxo²sai¹nha²kxi²te²jai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³ju³tai²na² so¹lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³ko̱³nxe³ti³hin¹nẽ³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 19 Jã¹nxe³sxã³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²jau³xai²na² sa²ne³sai¹nha²ju³ta²sa¹: Ko̱³nxe³ti³ a̱in³nha²jau³su² sa²ne³sai¹nha²ha²kxai³ a²nũ²a² su²lhã³nyhu¹kxi³ju³ta³nũ³a² sa²ne³sai¹nha²ha²kxai³ a²nũ²a² ã̱³xa² a²txu¹ha² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyhu¹kxi³ju³ta³nũ³a² sa²ne³sai¹nha²ha²kxai³ ko̱³nxe³thin¹sxã³ o²la³kxi²kxi³ju³ta³nũ³a² sa²ne³sai¹nha²ha²kxai³ yen³kxa² kãi³kxi²nyhu¹kxi³ju³ta³nũ³a² sa²ne³sai¹nha²ha²kxai³ ki³han³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³hit1jau³su² sa²ne³sai¹nha²ha²kxai³ ki³han³jau³su² ã³ye³yxo²nũ¹nyhu¹kxi³jau³su² ĩ³ne³kxe³kxi²nha²ki̱³sa²kxai³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² te²jai¹ti²tu³wi¹.  
\v 20 Ju¹tai²na² so¹lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³ko̱³nxe³ti³ ti³hi¹tẽ³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ kwa²hãi¹nxe² ĩ³yain³te³lhxã³ nxe³ki̱³ti³wa³kxa¹ hxi²khai²lxi²ki̱³sxa³ke³la³te²kxai³ hai³txi³nũ² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³ko̱³nxe³ti³ ti³hi¹tẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txu¹ha³ka³lxa² yxo²ĩ²jau³su² 
\p  
\v 21 Hã²wxãn³txa³ Je³su²jah³la² a³li³xi²nũ²la² Ti²ro³thĩ³nãn¹ta³ko³nãu³a² Si³tõ²thĩ³nãn¹ta³ko³nãu³a² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². A²sa³wi³ha³lxa² ã³si³tẽ³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 22 Nxe³tãu³a² txu¹ha² Ka³na³ã²ko³xan¹ta¹ka³lxa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³ta¹ka³lxa² a²sxi²khai³xa² a³li³kxi²nũ²la² Je³su²jah³la² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3txa²jah¹lo²su² jah¹lo²si¹lxi¹. Txa²wãi³lxi³na² we²txi²ju³ta² hxi²ka¹nĩn¹ju³ta² yũ²na³li¹. Jã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txai²na² hxi²ka² txa²wãi³lxi³na² nxũ²kwa̱i³yxaun³tai¹. Khãuh³lxa³thi²kxi²sain¹na²hẽ³li¹. Nxe³ju³tai²na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³kot3sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 23 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³te³na¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Ta¹ka³lxai²na² ã³ni³si¹nhẽ³jau³su² ĩ³sa²si¹hã³txa²hẽ³li¹. Txa²wã¹yo³na² ĩ³kaix1txi²nẽ³to³nha³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²ai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³su² te²a² o³ve²a² tĩ¹kxi²xai³kxa² yã¹nxe³ te²nãn²tu̱³ nxe³te²a² so¹lxi³ sa²hau³kot3si¹hai¹na¹jau³su² wxã³na¹hẽ³li¹. A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²su² te²na² sa²hau³ko³tai¹na¹ju³ta² ti³wa³ki³lo³nxa³wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 25 Nxe³tãu³ãn²tu̱³ta¹ ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² yxau³son³kxi²nũ²la² ã³ka³ti³wxe³ka³tu̱³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Hxi²nũn¹sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 26 Nxa²ha¹te¹: 
\p — Nxe³sa²nxi¹. Wẽ³ha³lxai²na² yain³txũ³xa² sa²so¹sxã³ wai³a³lxa² ũ³hũ³sxã³ ũ³yhai¹kxi²kxi³ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2nxa³xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3su² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²an²tu̱³ wẽ³ha³lxi³su¹ nxe² ĩ³yĩ¹li²ha²kxai³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²su² te²an²tu̱³ wai³a³lxi³su¹ nxe² ĩ³yĩ¹li²ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 27 Jã¹nxe³nxa²ha¹te¹ ta¹ka³lxai²na² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe²nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² ĩ³yain³ka³lo³a² yu³hẽ³nãu³a² wai³a³lxa² hi²sen³su² wah³nxain¹sxã³ yain³tũ̱³xa² kwa² ã³na¹kxe³su² ĩ³yai³nxai³lain¹te²ju²hẽ³li¹. Wxa²nũ̱³ka̱³txi³su² te²sxa³kxan²ti³ txa²wãi³lxi³na² we²txi¹sĩ¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³nxi¹. Yxo²ĩ²sa²sxã³ te³nĩn¹jau³su² ha²kxai³ ain³kxi¹nxa²ha¹xĩ¹. Wxa²wẽ³sai²na² kwẽn¹tai²na¹ we²txi²na¹xĩ¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² a²nũ²a²nãu³xa² we²txa³lxi³ain¹jau³su² 
\p  
\v 29 Hã²wxãn³txa³ ko¹xai²na² a³li³xi²nũ²la² ĩ̱³ye³na² Ka³li³le²a²ye³na² yxo²ka³te³tĩh³na² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². ónxai³tãu³a² wã³la³ka³txa² ka³la³sxã³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 30 Nxe³tãu³a¹ a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa¹sxã³ wxã³sxã³ nũ²nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³ a²nũ²a² ĩ³ton³te²na² tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ a²nũ²a² yu̱³kan²ta³kxi²te²su² te²a² ye³han³te²su² te²a² yxo²kan²te²su² te²a² nũ̱³ya³nãn³ta³kxi²te²su² te²a² nxe³sxã³ ĩ²li³ka³txa² ĩ³ton³kxi²te²su² te²a² tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Tẽ³ain¹nũ²la² Je³su²jah³la² yu³hẽ³nãu³a¹ ũh³wxe³ain¹ka³tu̱³ a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ Je³su²jah³la² hxi²ka² we²txa³lxi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 31 Nxe³ka³tu̱³ta¹ tẽ³ain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ²ain¹te³nah¹lxi¹ a²nũ²a² yxo²kan²te²su² te²a² wi¹le³ha²kxai³ nũ̱³ya³nãn³ta³kxi²te²su² te²a² nũ̱³wi¹lha²kxai³ yu̱³kan²ta³kxi²te²su² te²a² wi¹lã³nxai³ha²kxai³ ye³han³te²su² te²a² wi¹lĩ²ha²kxai³ nxe³ju³tai²na¹ ĩ²tãu³ o²lain¹sxã³ I³sa³e² A²hxi²kan¹ta² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A²nũ²a² ka³lxa¹khai¹nxe³te²nãu³xa² yai³nain¹jau³su² 
\p  
\v 32 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ³ãin²ta³kxi²na¹nhai¹. Ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³lan²tãu³a² ã³si³tẽ³la³kxa² ho³ha³sain¹na²hẽ³li¹. Nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ yain³txi³la³ yũ³ai¹nxa³ha²kxai³ ã³nxai³si¹hai¹na¹jau³su² ten³sa²nxa³nhai¹, heh³ti³sxã³ hxi²tha² ã³ya³hain¹kxa²ya̱n³ti³su² nxa¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 33 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ti¹ai²li² a²nũ²a² yũ²nxa³ko³sin²tai¹. Nxe³ha²kxai³ yain³txi³nũ̱³la³ ũ³kxain¹tũ̱³nũ³la³ ĩh¹nũ¹la³ta̱³ so¹kxi²sĩ¹nhĩ̱³ki̱³te²la¹xã³? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 34 Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Yã¹te² yain³txi³nũ̱³txa³ yũ³nx2ti³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹: 
\p — Yain³txi³nũ̱³xa² nũ̱³ha¹li¹ nũ̱³ha¹li¹ nũ̱³ha¹li¹ ka³na³ki¹ yũ³sĩn¹na³li¹. A̱i³na² jũx1te²xa² jũ¹nxe² yũ³nũn³sĩn¹na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 35 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xa² ã³wxe³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 36 Nxe³ka³tu̱³ yain³txi³nũ̱³xa² hxi²tẽ³nha² a̱i³na² hxi²tẽ³nha² nxe³sxã³ Sũ̱³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²ki̱³jau³xa² ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³ta³lun²nũ²la² yain³txi³nũ̱³xai²li² wxa²nãu²lxi³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² ũ³hũ²xai³ka³tu̱³ a²nũ²a²nãu³xai²na² wxa²nhũ²xai³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 37 Nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ yai³nai¹nha²kxai³ ũ³kxin²tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² yain³txa² wxa²nãu²lxi³kxe³su² wã³kon³kxe³su² wxa²na³so¹sxã³ ha³ti²a² nẽ³nha¹li¹ nẽ³nha¹li¹ nẽ³nha¹li¹ ka³na³ki¹ ne³ki²lhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 38 A²nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xa² in³txi³nãu³xa² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹khai¹nxe³sxã³ 4.000 nxe² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txi³la³ ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxa²yu³su² a²txu¹txi³nãu³xai²na² a²wẽ³ha³lxi³nãu³xai²na² nxe³sxã³ ĩ³yain³sxã³ ĩ³xũ³kxi²nyhain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 39 Jã¹nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ a²nũ²a²nãu³xai²na² yai³nain¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² ĩ³xi²si¹hain¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hã²wxãn³txa³ ka³no¹a²ka³lo³a² ã³wih¹ka³tu̱³ ĩ̱³ye³na² yxo²ha³ti³lhi³xi²nũ²la² Ma³ka³tã²ko³xa³ wa²li³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 16  
\s1 Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² yen³kxa² wã³nxĩn¹te²a² ĩ³wã̱³txain¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Ma³ka³tã²ko³xa² wa²li³sxã³ ã³wih¹tãu³a² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²a² sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²a² nxe³sxã³ ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ko̱³nxe³ti³hit1si¹hain¹jau³su² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³wã̱³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² oh³nãu³a² wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³ju³ta² ĩ³wã̱³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Ka³nxa³hi²nẽ³te³lhxã³ tãu³a² ĩ³ye³kxi²yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Oh³sĩ̱³nai²na² he³hen³yen²tai¹. Nxe³ha²kxai³ ha³lo²a² wi¹ko¹kon¹tu¹wi¹.” Nxe³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.  
\v 3 Te²yã¹nxe³sxã³ ã¹ka³nxa³ha²ta³a² nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Oh³sĩ̱³nai²na² he³he³nha²kxai³ ti̱³ti̱³nha²kxai³ yen²tai¹. Nxe³ha²kxai³ kãin² wẽ³hã¹nẽ³tu¹wi¹.” Nxe³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ oh³sĩ̱³nai²na² ã³ye³wxe³yah³lxi¹nhẽ³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²na¹ju³ta² ĩ²yah³lxin¹kxan²ti³ ã³ye³wxe³sah¹lxa³lxi¹.  
\v 4 Wã³nxĩn¹sxã³ ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹ju³ta³nũ³a² ten³yah³lxi¹nhẽ³li¹. Ko̱³nxe³thin¹khai¹yxah³lxi¹nha²kxai³ a²ko̱³nxe³ti³su² o²la³kxi²yah³lxi¹nha²kxai³ yah³lxi³te²si¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹ju³ta³nũ³a² yũ³nx2ti³xah³lho³li¹. Jo²na³jah³lu¹tai²na² a̱i³na² ẽ¹nãu³ai²na² ka³te̱n³su² sxa³jah¹lu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² so¹lxi³ yũ³nx2ti³na³li¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² ã³waix3tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Yain³txa² ĩ³wat1tũ̱³xa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 5 Hã²wxãn³txa³ ĩ̱³ye³na² ã³yxo²ha³ti³lhi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². óyxo²ha³ti³lhi³ain¹tãu³a² a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² a²kxã³nxa² yain³tũ̱³xa² nxe³wã²na³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 6 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² nxe³sxã³ a²yain³txa² ĩ³wat1tũ̱³xa² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ĩ³ko̱³nxe³ton³kxi¹nx2tai¹nha³ta²wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 7 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ain³kxi²nũ²la² e³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Yain³tũ̱³xa² yain³kxi²ki̱³tũ̱³nũ³a² ne³wã²na³ki̱³sa²kxai³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² nxe² e³kxi²nẽ³na²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Nxe³yãn¹ta¹ Je³su²jah³lo²kxai³lu² e³kxi²nyhain¹jau³xa² ĩ²nha²nũ²la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Yxo²ĩ²sah¹lxin¹ju³ta³la³ kãi²nxa³wi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ yain³tũ̱³xa² yũ³yah²lxan³kxe³su² ĩ³ye³ye³yah³lxin¹ji¹wi¹? Yain³tũ̱³xa² ne³wã²na³yah³lxin¹ju³ta² hxi²ye¹ta³lxi³sa²nxa³nhai¹.  
\v 9 Kxã³nxai³tã² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³nãu³xa² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txa² 5.000 nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² yain³tũ̱³xa² tũ̱³ha¹li¹ tũ̱³ha¹li¹ ka³na³ki¹ so¹lxi³ yu³kxan²ti³ a²nũ²a²nãu³xa² yain³sxã³ ĩ³xũ³kxi²sãn²nũ²la² yain³txa² wã³kon³kxa² ha³ti²a² nẽ³ka³lxa¹txi³ ne³ki²lhain¹tẽ³na² ne³wã²na³yah³lin¹ta²lu¹wi¹.  
\v 10 Te²yã¹nxe³sxã³ kxã³nxa² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³nãu³xa² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txa² 4.000 nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² yain³tũ̱³xa² tũ̱³ha¹li¹ tũ̱³ha¹li¹ tũ̱³ha¹li¹ ka³na³ki¹ so¹lxi³ yũ³kxan²ti³ a²nũ²a²nãu³xa² yain³sxã³ ĩ³xũ³kxi²sãn²nũ²la² yain³txa² wã³kon³kxa² ha³ti²a² nẽ³ka³lxa¹txi³ ne³ki²lhain¹tẽ³na² nxe³kxe³su² ne³wã²na³yah³lxin¹ta²lu¹wi¹.  
\v 11 Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³ne³toh³yhah¹lxan³ji¹wi¹? Hai³txi³ yain³txa³khai³xa² e³kxi¹nx2ti³nxa³hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² nxe³sxã³ yain³txa² ĩ³wat1tũ̱³xa² e³a¹li¹. 
\p  
\v 12 Nxe²e³tãu³a¹ ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ yain³txi³khai³xa² ĩ³wat1tũ̱³xa² e³kxi²nxa³ha²kxai³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² e³kxi²ha²kxai³ nxe³jau³su² ã³ne³wxe³ ã³si³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lon³ye²kxe³jau³su² 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ Se²sa³re²a² Fi³li³po²thĩ³nãn¹ko³xai²na² ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹tãu³a² Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txa² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ã̱³xa³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ĩ³yĩ¹li²sain¹jau³xa² e³kxi²nyhain¹kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹nxe³jau³ta̱³ ĩ³yĩ¹li²sain¹jau³su² ĩ³ye³lain¹te²la¹xã³? Ĩ³yau¹ũ³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe²nxa³wi¹. A²nũ²a²nãu³xai²na² a²ha³tih³xa³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²su² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ wa̱³lxi³jah¹la² ĩ³yĩ¹li²nxai¹nha²kxai³ ã̱³xa² ha³tih³xai²na² sa²kxai³lu² E³li²ah³lo²su² ĩ³yĩ¹li²nxai¹nha²kxai³ ã̱³xa² ha³tih³xai²na² sa²kxai³lu² Je³re³mi²ah³lo²su² ĩ³yĩ¹li²nxai¹nha²kxai³ ã̱³xa² ha³tih³xai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²su² ĩ³yĩ¹li²nxai¹nha²kxai³ nxe³nyhain¹sĩ¹nhxai²na²hẽ³li¹. A²sa³wi³ha³lxa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ĩ³wã̱³txain¹ti³an¹jau³kxai³lu²: 
\p — Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²nãn²ta³ ĩh¹nxe³jau³ta̱³ ĩ³yĩ¹li²syah¹lxin¹jau³su² e³yah³lxin¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ Si³mãu² Pe²jah³lai²na² te²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxãi²nãn²ta³ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²jah¹lo²si¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ka³te̱³na² Si³yxau³jah¹lai²na² Tah²si¹lxi¹. Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² ĩ³wa²lũ³xi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Wai³ni¹lxi¹. Wi¹lhin¹te²si¹lxi¹. Si³mãu²ah³la² Jo²nah³la² tah²si¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ kwa² a²nũ²khai³xa² ĩ³yau¹ũ¹nxa²jau³sxa³wi¹. Txa²wĩ³nu²khai³xa² Oh³nãn¹jah¹la² te²hi²sen³su² ĩ³yau¹ũ¹nxa²jau³xai²la¹wi¹.  
\v 18 Te²yã¹nxe³sxã³ e³kxi²nxa²nũn³na¹wi¹. Pe²jah³lo²si¹lxi¹. Wxa²ĩ³lxai²na² a²si³yxau³tãu³a²su¹ txah³lxa³kxa² wẽn³su² nxe³te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³sxã³ sxi²ha² txon³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² txah³lxa³kxa² tẽ³sxã³ kxĩh³nxa² si³tah³nãu³a² ũh³wxe³ain¹te²ju²hẽ³li¹. Hã²wxãn³txa³ a²sxi²khai³xa² ũ³txo³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ txah³lxa³kxa² si³tah³nãu³a² ũh³wxe³kxa²yã¹nxi¹lxi¹. Txa²wãn³txa² yxo²ĩ²sain¹te² nũ̱³ka̱³txa² a²sxi²ha² yã¹xain¹na³li¹. Jã¹nxe³jut3su² Txa²wãn³txa² ĩ³tih³nxai¹nĩn¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ yxo²ĩ²sain¹tu¹wi¹. A²nxe³jut3su² nxe³kxe³su² ya³lu²nẽ³ju³ta³nũ³a² hxi²kan¹txi³ ã³nhe¹kxi²sxã³ ã³nhai³sa³ko³txa³lho³li¹.  
\v 19 Jã¹nxe³jut3su² yan¹nãu³a² yxo²ĩ²sain¹te²nãu³xa² a²wa³kxẽn³yah³lo²su² ti³hi¹txa²ha¹tu¹wi¹. Nxa²ha¹kxai²nãn²tu̱³ oh³nãn¹ko³nãu³ai²na² sa²kxai³lu² ĩ²li³ju³ta² sa²tai²kxa¹kxai²nãn²tu̱³ wxãi²nãn²tu̱³ yuh³nãn¹ko³nãu³a² sa²tai³kxai¹nĩn¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ oh³nãn¹ko³nãu³ai²na² ã³wa²su¹kxa¹kxai²nãn²tu̱³ yu̱h³nãn¹ko³nãu³a² ã³wa²su¹txai¹nũ³nĩn¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 20 Jã¹nxe³ha²kxai³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ³hen³txain¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ye¹nx2ta¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² su²lhã³ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 21 Nxe³ha²kxai³lu¹ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³yau¹ũ³to³te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Txai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ai³na¹ju³ta³nũ³a² yũ²na³li¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ I³sa³e² hxi²kan¹txi³su² te²a² Sũ̱³na² sxi²ha² wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txi³su² te²a² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²a² nxe³sxã³ te²nãu³xa² ĩ³a̱n³ta³kxi²sai¹nha²kxai³ khãuh³lxa³txi³sai¹nha²kxai³ ĩ³su²lhã³si¹sain¹tu¹wi¹. Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²sxã³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² jũ¹nxe² ã³waix3kxi²ya³sxã³ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ju¹tai²na² nxe² kãi³nxain¹ju³ta³nu³a² wai³nxa³wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lĩ²nxa²tu¹wi¹. Nxe² kãi³ũh¹ti³he¹nxain¹nxa³lho³li¹. Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² sa²wa³ti̱³nha²sxã³ Pe²jah³la² ne³nxẽ³na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Sa³ta³na²jah¹lãi³. Txa²si³yo³na² ã³waix3txu¹li¹. Hxi²ka̱u³ka̱ut3san¹nhai¹. Txa²wã¹sũ̱³nai²na² a²ten³jau³su² ten³nxa²nxa³i¹. A²nũ²ai²na² a²ten³jau³xai²na² so¹lxi³ te³ni¹lxi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ãh¹e³kxi²te³nah¹lxi¹: A²sa³wi³ha³lxa² ain³kxi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²nãn²tu̱³ ã³si³tẽ³kxi²ti³ten³sain¹kxai²nãn²tu̱³ a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ten³khai¹nxe³ju³tan²tu̱³ ã³na¹txai²lxi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ yxo²ĩ²sain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ ya²lu¹ju³ta³nũ³a² yu̱h³lxin²nxa³sxã³ ã³si³tẽ³kxi²sain¹txai²li¹.  
\v 25 Jã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²na² ĩ³ye³kxi²nha²kxai²nãn²tu̱³: “Yuh³xai²na² ti¹ai²na² yxau³na¹tãu³a² txa²wi¹la¹tãu³a¹ a³lxi²sa³nha¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³a¹kxan²ti³ ya³lu²ju³ta² ten³sa²nxa³nha¹.” Nxe³nha²kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² yxau²xai³lxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹: “Yuh³xai²na² ti¹ai²na² yxau³na¹tãu³a² txa²wi¹la¹tãu³la³ a³lxi²sa²nxa³nha¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²a¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ĩ³su²lhã³sain¹kxan²ti³ yxo²ĩ²a¹ju³ta² ã³na¹nxa³lho³na¹.” Nxe³nha²kxai²nãn²tu̱³ Txa²sa³wit3su² sain¹tu¹wi¹. Nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² yxau²xai³tu¹wi¹.  
\v 26 Te²yã¹nxũn³sxã³ yu̱h³nãu³an¹te² yen³kxa² a²hãi¹nxe³ti³xa¹ so¹kxi²hxa³kxai²nãn²tu̱³ yxãn¹ta¹ a²ẽ¹nãu³ai²na² a²ka³te̱n³su² ju³ta² tĩ̱¹kxi²kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²su² te²na² ju³ju¹tai²na² a²yxo²ha³kxa¹ tĩ̱¹kxi²hĩ̱³nx2na³li¹. Hxi²kan¹txi³ ã³wa²li²sxã³ yen³ka³lxa¹kxan²ti³ so¹kxi²xi²hĩ̱³nx2nxa³wi¹.  
\v 27 Yan¹nãu³a¹ Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² sa²kxai³lu² Txa²wĩ³na² wxi²kin³ti³ton³ju³ta² ĩ³wxi²kin³ti³ton³sa²sãn²ka³tu̱³ oh³nãn¹ta² sa²si¹hã³tũ̱³ka̱³txa² ã³si³tẽ³kxa² wa²kan³sxã³ wa̱³li²na¹tu¹wi¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ kãi³xai³ain¹kxa²yo³su² wi¹lhin¹ta̱³nxa² ko̱³nxe³thin¹ta̱³nxa² ũ³yho³hi²xai³ai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³ye¹nxa²lxa¹wi¹.  
\v 28 Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ti¹ai²na² sa²nxũn³sxã³ ain³kxi²sah¹lxin¹te² ĩ³nxai²na² a²ha³tih³ ĩ³nxai²nãn²tu̱³ ya³lu²ju³ta³nũ³a² wa³su³txi³ yũ³yah²lxan³tho³li¹. Wa̱³li²na¹ju³ta³nũ³a² ĩ²sah²lxin¹tu¹wi¹. Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kxe³nũ³su² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ hxi²kan¹tãu³lot3sa²ju³ta³nũ³a² ĩ²sah²lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 17  
\s1 Je³su²jah³la² ĩ³ã̱³lxi³to³nha²jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ a³lan²ni²tãu³kxai³lu² Je³su²jah³la² sa²kxai³lu² Pe²jah³la² ĩ³kaix1tha²kxai³ Ti³a²kah³la² ĩ³kaix1tha²kxai³ a²lon³yah³la² Jo³ãu²ah³la² ĩ³kaix1tha²kxai³ nxe³tũ̱³ka̱³txãn²tu̱³ tẽ³sxã³ wã³la² kĩ³ka³txa² nũh¹lxi³sxã³ ka³la³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Ka³la³ain¹ka³tu̱³ a²ne³ka³nah²nãu³a² he¹ain¹tãu³a² Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³ã̱³lxi³to³nha²ta¹hxai²hẽ¹la². A²yen³nãu³ai²na² sa²kxai³lu² u³je³na³ka² yã¹nxe² ĩ³kxĩ̱³nha²ha²kxai³ a²wã²la² ũ³whi²kxi²nha²ka³lo³ai²na² ha²te¹ju³ta² yã¹nxe² ĩ³han³kxi²txi³nha²ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 Nxe³tãu³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² E³li²ah³lu¹tai²na² nxe³ya³sxã³ kwẽn¹ta²kxai³ ã³wxã³ye²yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ e³kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Nxain¹tãu³a² Pe²jah³lai²na² e³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³la² Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ti¹ai²li² ha³lo²a² wi¹khaix1sĩn¹nhai¹. Nxe³sĩ¹nha²kxai³ sxi²ha² thĩ³nha¹li¹ ka³na³ki¹ txon³sĩ¹na¹tu¹wi¹. Wxa²sxi²ha² txo³ni² Moi³se²ah³la² sxi²ha² txo³ni² E³li²ah³la² sxi²ha² txo³ni² nxe³sĩn¹nxa²lxa¹tu¹wi¹, ten³nxa²ke³la³te²kxai³lu¹. 
\p  
\v 5 Nxe²e³ta³lu²nxa³ta̱³lxa¹ oh³sĩ̱³nai²na² ha²te¹khai¹nxe³sĩ̱³na² ne³ka³ka³khai¹nxe³ha²kxai³ ã³tĩ¹kxai¹nha²kxai³ ã³ye³ãu²la²to³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ãn²tu̱³ oh³sĩ̱³nãn¹ta² wãn³txa² ain³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²na² Txa²ki³lha³lxa² a³lxi²khaix1na¹jah¹lai²la¹wi¹. Wi¹lxo³kxi²khaix1sa²jah¹lai²la¹wi¹. Wi¹lain³kxi¹txai¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 6 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² jau³jau¹xai²na² ain³kxi²tãu³ ã³kxu²thu²kxa² ã³ya³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la², kãin² o²lai¹nha²kxai³la².  
\v 7 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³ a²sa³wi³ha³lxi³su² te²kxai³ ã³tĩ̱³sxã³ wxa²wa̱i³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Yu̱h³lxah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ĩ³sa²yxau³jah³lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Nxe³sxã³ ĩ³sa²yxau³ain¹ka³tu̱³ Je³su²jah³la² so¹lxi³ ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ã̱³jah¹la² ĩ²ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 
\p  
\v 9 Hã²wxãn³txa³ a³ka³nxain¹tãu³a² Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Hxi²sxã³nho³jut3sũ̱³ju³ta² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³hen³txi³yah³lxi³sãn²txa³hẽ¹li¹. Hã²wxãn³txa³ ya³lu²sxa³sã²na¹ka³tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sã²na¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ a²nũ²a² ĩ³hen³txain¹yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² wain³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 10 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — “E³li²ah³lu¹tai²na² txa²nũ² wxã³tu¹wi¹.” Ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³lain¹to³hxai²na²hẽ³li¹. Ĩh¹nxe³sxã³ nxe²e³kxain¹tax1ji¹wi¹? A²sa³wi³ha³lxa² nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ya²la³tu̱³ E³li²ah³la² wxã³tu¹wi¹. Txa²ne³hẽ³txa² wxã³sxã³ yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ sa²hau³ko³tũ¹sa²tu¹wi¹.  
\v 12 Yxãn¹tah¹lxa¹ wãn³txi³khai³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. E³li²ah³la² ã²la² wxã³na²hẽ³li¹. Nxe³txai¹tã² ã³ye³wxe³kxain¹nxa³hẽ³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² so¹lxi³ te³nai¹nha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹hain¹na²hẽ³li¹. Jã¹nxa¹jut3su² nxe³kxa²yã¹nxe² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹sain¹nũn³tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 13 Nxe²e³ta³lun²ka³tu̱³ e³lẽ³na¹ wãn³txai²na² ã³ye³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³yau¹ũ³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² 
\p  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ kan³sxã³ wa̱³lain¹nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xai²li² ĩ³hit2tain¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²li² ĩ³ha¹txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ha¹txain¹nũ²la² hã²wxãn³txa³ in³txa² ka³na³ka³nat3sxã³ ã³nhe²kxi²ha²kxai³ ã³ka³ti³wxe³nha²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 15 — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³kot3sẽ¹li¹, txa²ki³lha³lxai²na²su¹. ótau³tẽ³kat3sũ̱³ka³txa² kãin² ĩ³ton³na³li¹. Ha³nxe²a² ã³ya³hi² ka³wã³lxai²na² ã³ya³hi² to³hxai²na²hẽ³li¹.  
\v 16 Wxa²sa³wi³ha³lxa² we²txain¹si¹jau³su² sa²so¹sxã³ ũ³hũ¹ai¹na¹li¹. Nxe³ta¹ hxi²ka¹nai¹nxa³hẽ²li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ã³ne³tot3syah¹lxa³lxi¹. Yxo²ĩ²nxã²nxa³sxã³ wain³txa̱in³kxah²lxa³lxi¹, kan²txi³ yxau³kxi¹nx2ta¹kxan²ti³nu¹. E̱n²nx2ta¹ha³ta²wi¹. Wẽ³sai²li² tẽ³sxã³ wxã³jah¹lxi³hẽ¹li¹. 
\p  
\v 18 Nxe² e³nxa²ha¹te¹ wẽ³sa² tẽ³sxã³ wxã³ain¹nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² ĩ³kwa̱i²kxi²nũ²la² wẽ³sa² nxũ²kwa̱i³li³ta¹hxai²hẽ¹la². A²kwẽn¹tai²na¹ we²txi²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 19 Hã²wxãn³txa³ a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² nũh¹lxi³sxã³ ã³tĩ̱³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹sa²nhĩn¹jau³su² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ hxi²kan¹sĩ¹nxãn³thĩ²li¹? 
\p  
\v 20 Je³su²jah³lai²na² ĩ³wa²lũ³xi²ti³ãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Jũ¹nxe² so¹lxi³ yxo²ĩ²sah¹lxi¹nhẽ³li¹, wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Mos³ta²ta²ki³a² yã¹nxe² a²kãin²ju³ta² yxo²ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wã³la³ka³txai²na² hxi²kan¹txi³ e³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Wã³la³ka³txãi³. Ti¹ai²na² a³li³txu¹li¹. Nũ¹ka³na¹ ã³yit1sxã³ yxau³txu¹li¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² ya²la³tu̱³ a³li³hĩ̱³nx2na³li¹. “Hxi²kan¹sa²nxa³nha¹.” Yxah³lxin¹jau³su² yũ³yah²lxan³tho³li¹.  
\v 21 Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³si¹kxe³su² kan²na³li¹. Yain³txa² ĩ³yain³ki̱³ju³ta² ã³na¹sãn²nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²sãn²nũ²la² nxe³hĩ¹na² so¹lxi³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³li³hĩ̱³nx2na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² su²lhã³ain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³to³jau³su² 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ Ka³li³le²a²ko³xa² ã³nũ²kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ãn²tu̱³ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ko̱¹ko̱¹xa² hxi²ka² ã³yũ³so¹sain¹tu¹wi¹.  
\v 23 Nxe³sain¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³su²lhã³sain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ su²lhã³sain¹kxan²ti³ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe² e³ta³lun²ka³tu̱³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ãin²txi³khai¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Yen³kxa² ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² so¹kxi²jau³su² 
\p  
\v 24 Hã²wxãn³txa³ Ka³far²na³ũ²thĩ³na² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówi¹hain¹tãu³a² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² so¹kxi²nyhain¹jah¹la² Pe²jah³la² ã³tĩ̱³te³nah¹lxi¹: 
\p — Pe²jah³lãi³. Wxa²hxi²kan¹jah¹lai²na² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ ũ³yho²hi²ki̱³kxe³su² ũ³hũ¹sai¹nhxai²nxãn³thai¹li¹? Nyha¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 25 Nxe³ha²kxai³ Pe²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Txa²hxi²kan¹jah¹lai²na² ũ³yho³hi²hxai²na²hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ sxi²ha² ã³wih¹nũ²la² Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Pe²jah³lãi³. Ĩ³ye³kxi¹sẽ¹li¹. Txa²wã¹ha³lo²a² yuh³xan¹ko³nãu³xa² a²wa³kxẽn³nãu³a² te²hi²sen³kxai³lu² ũ³yho³hi²ki̱³ki³ai²na² ĩh¹te²la³ta̱³ so¹kxi²hĩ̱³te²la¹xã³? A²sa³wi³ha³lxi³nãu³su² ta̱³nxa² kwa² ã³wxã³tũ̱³ka̱³txai²la³ ta̱³nxa² nxe³hĩ̱³te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹: 
\p  
\v 26 — Kwa² wxã³tũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²ki³a² sa²so¹kxi²te²ju²hẽ³li¹. Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²sa³wi³ha³lxi³khai³xa² ã³wa²sut1sxã³ yxau³ain¹te²sin²ta²wi¹.  
\v 27 Yxãn¹ta¹ kwa² ĩ³yxaih¹nẽ³lain¹kxa²ya̱n³txi³su² ĩ̱³ye³nai²na² ai³txu¹li¹. Ain¹kxai²nãn²tu̱³ ta³nu³la² a̱i³na² sai¹ta³wxi²a² ã³na¹txa²hẽ³li¹. Nxẽn¹ka³tu̱³ a̱i³na² sain¹te²a² a²wi¹lhĩ¹nãn¹te²a² sa²yxo²hai¹txa²hẽ³li¹. Nxe³te²na² yxo²ẽ¹nãu³a¹ ũ³yho³hi²ki³a² wxi²sxa³ye¹nx2tu¹wi¹. Nxe³ki³ai²na² wxa²ya³la³xo¹sai¹kxit1sxã³ ũ³yho³hi²ki̱³tũ̱³ka̱³txa² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. Nai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wxãi²na² Txai²na² ã³wa²sut1sxã³ yxau³ki̱³tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 18  
\s1 A²nũ²a² hxi²kan¹te²a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Hã²wxãn³txa³nũ² a²sa³wi³ha³lxa² ã³tĩ̱³ain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²hĩ¹na² ĩh¹jah¹lo²ta̱³ hxi²kan¹txi³yxau³jah¹lo²su² hĩ̱³te²la¹xã³? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 2 Nxa²ha¹te¹ wẽn³su² sa²so¹sxã³ nxũ²kwa̱i³ye³ye³lot3sxã³ ũh³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 Ũh³wxe³ka³tu̱³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Wẽ³ha³lxa² yã¹nxe² ã³yxo²o³tũ¹sxã³ yxo²ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²ju³ta³nũ³su² tãu³su² tãu³a² txa²sa³wi³ha³lxi³syah¹lxin¹tu¹wi¹.  
\v 4 Wxa²ẽ¹nãu³ai²nãn²tu̱³ wẽ³sai²na² yã¹nxe² ĩ³kãi²not3txa³kxe³su² yũ³nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²ju³ta³nũ³su² tãu³su² tãu³a² ĩ³kãi²not3ti³hit1txa²ti³tu¹wi¹.  
\v 5 Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²na² a³lxi²sa³ha²kxai³ wẽ³sai²na² te²yã¹nxe³ te²he³la³ku³la³ sa²hau³kot3txi³nyhain¹kxai²nãn²tu̱³ txai²na² hxi²nũ¹sain¹kxa² yã¹nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. 
\s1 Ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹nyhain¹jau³su² 
\p  
\v 6 A²nũ²ai²na² yxo²ĩ² ã³si³wxe³te²na² sa²kxai³lu² Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³si¹jau³su² ĩ³tih³nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe² ĩ³tih³nxain¹kxa²yo³ha² kãin² khãuh³lxa³thin¹tu¹wi¹. A²nũ²a² tah³lxa³kxa² sa³txe̱²khai¹nxe³ka³txa² tẽ³sxã³ ĩ³yxe²ta³kũ¹nha²te²su² jah¹lan²tu̱³ ĩ̱³yau³xa² u¹jau³xa² so¹sxã³ ãn³sa³nũ̱¹ke³la³te²kxai³ nxe³jah¹la² khãuh³lxa³ti³nha²ju³ta² kãi²nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxa²ha³tih³xan²tu̱³ a²nũ²ai²na² kwẽn¹ta² yxo²ĩ² ã³si³wxe³te²na² sa²kxai³lu² Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sa²si¹hain¹jau³su² ĩ³tih³nxe³te²su² jah¹lan²tu̱³ ko̱³nxe³thin¹khaix1jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. A²nxe³jah¹la²kxai³la¹ khãuh³lxa³thi¹ wa³to²hi²hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.  
\v 7 Txa²wã¹yuh³xan¹ko³nãu³ai²na² hin¹ki̱³tãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹nhẽ³ju³ta² yũ³hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ha²kxai³ ko̱n³ton³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³ti³kãi³sih¹nx2ti³jah¹la² ko̱³ton³khai¹nxe³tu¹wi¹. 
\p  
\v 8 Jã¹nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² wi¹lĩ²nha¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yãn¹ta¹ wxa²hxi²ka² ta̱³nxa² wxa²yu̱³kxa² ta̱³nxa² ko̱³nxe³ti³ kãi³sih¹nx2ti³jau³su² kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hxi²yo³la³kã¹nha² ta̱³nxa² ĩ³yu̱³yo³la³kã¹nha² ta̱³nxa² nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³ hxi²ka³na³ka³nat3sxã³ o̱³nha²ta̱³nxa² yu̱³ka³na³ka³nat3sxã³ o̱³nha²ta̱³nxa² nyha¹lxin¹kxan²ti³ yan¹nãu³a¹ ka³te̱³na² ne³ki³so³nxa³ju³ta² ã³wi¹yhah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³yãn¹ta¹ hxi²kha¹li¹ o̱³nha²ta̱³nxa² yu̱³kha¹li¹ o̱³nha²ta̱³nxa² nha¹jah³lxi³sxã³ ha³nxe²a² a²lan²ju³ta² ĩ³yũ¹li²nxa³ju³ta² ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ye³khãuh³lxa³ti³nha²khai¹yxah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.  
\v 9 Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²ye³nai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³sih¹nx2ti³jau³su² kxai²nãn²tu̱³ ũ³yhe³ki³sa²tã³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ ye³ki³ka³na³ka³nat3sxã³ ye³o³nyhah¹lxin¹kxan²ti³ yan¹nãu³a¹ ka³te̱³na² ne³ki³so³nxa³ju³ta² ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ye³ki³ha¹li¹ ye³o³nyhah¹lxin¹sxã³ ha³nxe²a² i̱³sa²tẽ³ju³ta² ĩ³yũ¹li²nxa³ju³ta² ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ye³khãuh³lxa³ti³nha²khai¹yxah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 
\s1 O³ve²a² wẽ³sa² ih³sxã³ tĩ¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 10 Jã¹nxa¹jau³su² wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. A²nũ²a² yxo²ĩ² ã³si³wxe³te²na² ne³wã²na³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²oh³xan¹jah¹lo²khai³xai²na² a²nũ²a² yxo²ĩ² ã³si³wxe³te²na² ĩ³hau³ko³tũ̱³ka̱³txai²li² he¹ho³si¹hxai¹na¹hẽ³li¹. 
\p  
\v 11 Jã¹nxa¹jau³su² a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³te²na² a²ẽ¹na² sa²hau³ko³te³lhxã³ wxã³na¹wi¹. 
\p  
\v 12 Nxex3jah³lxi³sa²lxi¹. A²nũ²ai²na² o³ve²a² ka³lxa¹txi³ 100 nxe³ tũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽn³yah³lo²sa²nũ²nhai¹. A²nxe³jah¹la² wi¹lhau³ko³tain¹tãu³a² o³ve²a² ka³na³ka³nat3sxã³ wã³la³ka³txa²nãu³a² ã³nxai³sa³tĩ¹kxi²nũ²nhai¹. Nxe³ai¹nha²kxai³ a²wa³kxẽn³yah³lo²su² te²hi²sen³kxai³lu² o³ve²a² a²ka³lxa¹tãu³xa² ã³nũ²la² ã³nxai³sa³tĩ¹te²li² ã³ten³te³lhxã³ ai³lha²thet3tũ²nhai¹.  
\v 13 Hã²wxãn³txa³ o³ve²a² ã³nxai³sa³tĩ¹te²nãn²tu̱³ ĩ³ha¹txi²kxai²nãn²tu̱³ kãin² ka³lxi³lhain¹nũ²nhai¹. A²ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ka³li³lhai¹nha²kxai³ ã³nxai³sa³tĩ¹te²li² kãin² ka³li³lha²kxai³ nxain¹nũ²nhai¹.  
\v 14 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² Oh³xan¹jah¹lo²kxai³lu² a²nũ²a² yxo²ĩ² ã³si³wxe³te²na² ka³na³ka³na³kxan²ti³ ya³lu²ha²kxai³ Sũ̱³na² yen³nãu³a² ã³tĩ¹kxi²ju³ta³nũ³su² te³nxa³wi¹. 
\s1 Ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹nhẽ³te²a² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 15 Jã¹nxe³jut3su² wxa²wã³tã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³yau¹ũ³txain¹yah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Nxe³yah³lxi³sã²nĩn¹ka³tu̱³ wi¹lain³kxi¹nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ ã³nhãu²no³jah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.  
\v 16 Yxãn¹ta¹ ain³kxi¹nx2ti³xa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ha¹li¹ ta̱³nxa² ha¹li¹ ka³na³ki¹ ta̱³nxa² ã³sa²so¹sxã³ ĩ³ye³kxi¹xi¹txai¹nhẽ³li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã³ye³yxo²nũ¹nxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹, wxa²yxo²wãn³txa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³ju³tai³tã² ĩ³ye³kxai¹nĩn¹jau³xa²su¹.  
\v 17 Jã¹nxe³sxã³ ain³kxi¹nx2ti³xa³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ yxo²ĩ²tũ̱³ka̱³txa² ain³kxai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ Ju²te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²su² ĩ³yĩ¹li²ha²kxai³ a²nũ²a² ũ³yho²hi²ki³a² so¹kxi²nẽ³jah¹la² yã¹nxe² he³la³kxah³la² ĩ³yĩ¹li²ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ³lxa³thi¹nxa³te²a² ĩ³yĩ¹li²ha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. 
\s1 Yu³ka³na³ka³na³ju³ta² ten³kxi²nẽ³jau³su² 
\p  
\v 18 Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ha³lo²ai²na² ĩ²li³ju³ta² wxi²kan¹sxã³ ĩ³hau³kot3jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ oh³nãu³nũ¹ka³na¹ jau¹xain²txi³ a²kxã³nxa² ã²la² ĩ³hau³ko³tain¹te²sin²ta²wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ ha³lo²ai²na² ĩ²li³ju³ta² wxi²kan¹sxã³ ã³wa²su¹jah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ oh³nãu³nũ¹ka³na¹ ju¹tain²txi³ a²kxã³nxa² ã²la² ã³wa²su¹tain¹te²sin²ta²wi¹. 
\p  
\v 19 Jã¹nxe³jut3su² txa²wã¹ha³lo²a² yu̱h³xan¹ko³nãu³xai²na² a²nũ²a² ha¹lin¹te² ĩ³nxai²na² ha³lo²a² ka³na³ka³na³ju³ta² ten³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² oh³xa²yxau³jah¹la² nxe²ĩ³ye³kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ ĩ³we¹txa²ti³tu¹wi¹.  
\v 20 Jã¹nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² ha¹li¹ ta̱³nxa² ha¹li¹ ka³na³ki¹ ta̱³nxa² nxe³te² ĩ³nxai²na² yxo²ĩ²syah¹lxin¹te² ĩ³nxãn²tu̱³ ã³nũ²kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²nũ²ki³ye³lot3sxã³ yxau²xai³la¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A²nũ²a²nãu³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³nẽ³lain¹ju³ta² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 21 Nxa²ha¹te¹ Pe²jah³la² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²wã³tã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹hain¹to³kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹nxe² ã³nhxai²na¹te²ta²hẽ³li¹? Ye³ka³lxa¹txi³txa³ ne³wã²na³hain¹to³ha¹ju³ta² ne³ki³son³sxã³ ã³na¹a¹hĩ̱³ji¹wi¹? Ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ã³nhĩ̱³na¹te²lã¹xã³? Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ã³ũ¹hai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ a²ne³kit3sxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ se²te³ ve²ses³ se³tẽn²ta³ nxe² ye³ka³lxa¹khai¹nxe³to³hain¹sã²nĩn¹ka³tu̱³ a²ne³kit3su² tu¹wi¹.  
\v 23 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ãin²ta³kxi²nẽ³lhxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ne³wã²na³jau³su² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Ha³lo²a² a²wa³kxẽn³yah³la² yã¹nx2na³li¹. A²nxe³jah¹lo²kxai³lu² yen³kxih³khaix1nũ²nhai¹. In³txa² ũ³yho³hi²txã³nxa² kwa²sa²so¹xi²te²nãu³xa² a²nũ²a² ka³lxa¹ain¹nũ²nhai¹. Nxe³te²nãu³xa² ũ³yho³hi¹xi²si¹jau³su² ã³yã³nũ²kain¹nũ²nhai¹.  
\v 24 Nxe³tãu³ãn²tu̱³ a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² ũ³yho³hi²txã³nxa² 10.000 nxe³txã³nxa² nxã³ka³lxa¹txi³ kxã³nxai³tã² kwa²sa²so¹xi²ha²kxai³ nxe³txã³nxai²na² ũ³yho³hi¹xi²si¹jau³su² kwa³na³kxi²nũ²nhai¹.  
\v 25 Nxe³yãn¹ta¹ ũ³yho³hi²txã³nxa² yũ²nxa³ha²kxai³ a²yen³kxi³khai³xa² a²nũ²xã̱³xai²na² so¹kxi²si¹jau³nũ³su² te³nha²kxai³ a²nũ²khai³xa² yo³ha² te³nha²kxai³ a²sxe³xa² a²yo³ha² te³nha²kxai³ a²wẽ³ha³lxa² yo³ha² te³nha²kxai³ a²wa³kxẽn³yah³lo²su² nũ²nhai¹. Nxe³sxã³ ũ³yho³hi²hain¹kxai²nãn²tu̱³ kwa² wa³ka³li³lo³tain¹nũ²nhai¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ũ³yho³hi²txã³nxai³tã² a²kxã³nxa² kwa² sa²so¹kxi²kxa² yo³ha² ũ³yho³hi¹xi²hĩ̱³nũ²nhai¹.  
\v 26 Nxa²ha¹te¹ in³jah³lai²na² sa²kxai³lu² ã³ka³ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ha³lo³kxi² yxaut3sã²nhẽ³li¹. Ye³jen¹tãu³su² ũ³yho³hi²txã³nxai³tã² whãi²na¹ ũ³yho³hi¹hxa³txa²ha¹tu¹wi¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 27 Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³yan³ta³kxi²nha²sxã³ ũ³yho³hi²txã³nxai³tã² a²yxo²ha³kxa¹ ne³wã²na³nũ²nhai¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² in³txai²na² ã³wa²sut1sxã³ ĩ³xi²nũ²nhai¹.  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ in³jah³lai²li² ã³wa²sut1sxã³ ĩ³xi²tãu³a² in³txa² ã̱³xai²na² ĩ³ne³khau²hain¹nũ²nhai¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² in³txa² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² nxe³te²hxi²ka² ũ³yho³hi²txã³nxa² jũ¹txã³nxa² so¹lxi³ txã³nxãi²na² a²kxã³nxa² kwa²sa²so¹kxi²nũ²nhai¹. Jã¹nxe³tãu³a² in³txa² a²wi¹lhĩ¹nãn¹jah¹lai²na² ĩ³xa̱n³txi³sxã³ in³txa² ã̱³xai²na² wxa²yxe²ta³ta³ki³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Ũ³yho³hi²txã³nxa² kwa²sa²so¹kxi²san¹txã³nxai³tã² hĩ¹na² ũ³hũ¹sẽ¹li¹.” Nxe³nyha¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 29 Nxe³ha²kxai³lu¹ in³txa² ã̱³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ ã³ka³ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Ha³lo³kxit1sã²nhẽ³li¹. Ye³jen¹na² ũ³yho³hi²txã³nxa² a²yxo²ha³kxa¹ ũ³yho³hi¹xi²nxa²ha¹tu¹wi¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 30 Nxe³yãn¹ta¹ in³txa² a²wi¹lhĩ¹nãn¹jah¹la² a²yen³kxi³khai³xa² ten³khaix1nxe³ha²kxai³ in³txa² ã̱³jah¹la² hxi²ki³nũ²la² sxi²ha² kan²thĩ³na² ã³na¹sã³wxe³si¹nũ²nhai¹, ũ³yho³hi²txã³nxa² ũ³hũ¹xi²si¹sãn²jau³su¹.  
\v 31 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ju¹tai²na² ĩ²kxain¹nũ²la² ĩ³yan³ta³kxai¹nha²kxai³ ha³lo²a² wa³kxẽn³yah³la² ĩ³hen³txain¹nũ²nhai¹.  
\v 32 Nxa²ha¹te¹ a²wa̱³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² in³txa² a²wi¹lhĩ¹nãn¹jah¹la² ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Wxãi²li² kwa²wa³ka³li³yut3ta³lot3san¹jah¹lo²si¹lxi¹. Nxe³yãn¹ta¹ ko̱³nxe³thin¹khai¹nxi¹lxi¹. Wi¹lhin¹sxã³ ĩ³ye³kxi²san¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³sa¹nha²kxai³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²khaix1nxe³nxa²ha¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³sxã³ yen³kxa² ũ³yho³hi¹xi²san¹ju³ta³nũ³a² ne³wã²na³ũ¹nxa²ha¹tai¹ti²tu³wi¹, wi¹lhin¹sxã³ ĩ³ye³kxi²sa¹nha²kxai³lu¹.  
\v 33 Nxe³nxa²ha¹ha²kxai³ in³txa² ã̱³jah¹la²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tai¹nĩn¹ju³ta² wai³nhĩ̱³ta²lu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³txã²ha¹ha²kxai³ jã¹nxe² nxẽ²nxãn³tai¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 34 Nxe²e³ta³lun²ka³tu̱³ a²wa̱³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³a̱n³ta³kxi²nha²sxã³ ũ³yho³hi²txã³nxai³ta³lxi³ kwa²sa²so¹kxi²txã³nxai³tã² ũ³yho³hi¹xi²si¹jau³su² kwa³na³kxi²nũ²nhai¹. Nxe³kxa²yo³su² nxe³ti̱³kxai³la² ye³khãuh³lxa³ti³si¹sa²jau³su² a²sa³wi³sa² kwa³na³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 35 Jã¹nxe³kxa²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² wxa²wã³tã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² a̱u³txẽ¹nãu³ai²na² ne³wã²na¹ain¹yah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² oh³na² yxau³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² nxe²kãi³ũh¹nx2ti³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²wã³tã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² a̱u³txẽ¹nãu³ai²na² ne³wã²na³ain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² oh³na² yxau³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² nxe²kãi³ũh¹nx2ti³tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 19  
\s1 Txu¹ha² kwa² ã³na¹ju³ta² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³ta³lun²ka³tu̱³ Ka³li³le²a²ko³xa² a³li³xi²nũ²la² Jor³tãu²yau³xa² yxo²ha³txih³nãu³a² Ju³te²a²ko³nãu³a² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² a²sa³wi³ha³lxa² ã³si³tẽ³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxe³tãu³ãn²tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa¹txi³ ĩ³hi¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ a²nũ²a² ĩ³ton³te²su² te²a² ĩ²kxain¹kxai²nãn²tu̱³ we²txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxe³ka³tu̱³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² a²ha³tih³xa² ã³tĩ̱³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wãn³txa² ĩ³ki³ha¹kxi²si¹hain¹jau³su² ĩ³wã̱³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. In³txai²na² sa²kxai³lu² ĩ²li³tãu³a² a²txu¹ha³ka³lxa² ã³na¹kxai²nãn²tu̱³ wain³ji¹wi¹? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 4 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Sũ̱³na² wãn³txu¹txai²na² ne³wã²na³yah³lxin¹ta²lu¹wi¹. Nxe³jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²wi¹lhĩ¹nu¹tai²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² in³txi³su² txu¹su² wet1ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.”  
\v 5 Te²yã¹nxũn³te³nah¹lxi¹: “Nxe³ju³kxai³lu² in³txai²na² sa²kxai³lu² a²wĩ³na² a²hã³ka³nai²na² nxe³sxã³ ã³waix3tũ²la² a²sxe³xa³ka³lxa² so¹lxi³ tẽ³tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ in³txa² txu¹ha² a²nũ²ka³na³ka³na³ton³tu¹wi¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 6 Jã¹nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² ha¹lo³nxa³wi¹. A²nũ²ka³na³ka³na³jah³na³li¹. Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ã³nũ²kxi²ya³te²sya¹hin²ta²wi¹. Nxe³kxe³su² a²nũ²ai²na² sa²kxai³lu² ã³nhai²ta³lxi³si¹hain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe²kãi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. 
\p  
\v 7 Nxa²ha¹te¹ fa³ri³se²a² te²nãu³xai²na² ĩ³wa²lũ³xi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³nẽ³lain¹te³nah¹lxi¹: “A²txu¹ha² ã³na¹ti³ten³kxai²nãn²tu̱³ ha³te̱h³nxã³nxa² ã³na¹hxa³txã³nxa² ũ³wha²li¹lhxã³ ũ³hũ¹txai¹li¹.” Nxe³jau³xu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² nxe³nẽ³lain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³jau³jau¹xai²na² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ txu¹ha² ã³na¹hxa³txã³nxa² ĩ³tih³nxe³nẽ³lain¹nũ²lhai¹li¹? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ti³ten³nxa²lxa³nha²kxai³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ũ³wha²li¹ta¹hxai²hẽ¹li¹, wxa²sxe³xa³ka³lxu³khai³xa²su¹. Yxãn¹ta¹ a²wi¹lhĩ¹nãu³u¹tai²nãn¹te²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ten³jau³sxa³wi¹.  
\v 9 Jã¹nxa¹jau³su² in³txa² a²ten³te²su² te²an²tu̱³ a²sxe³xa³ka³lxa² ã³na¹ka³tu̱³ txu¹ha² ã̱³lxi³te²a² so¹ain¹ke³la³te²kxai³ txu¹ha² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ta³kxi²kxa² yã¹nxe² hxi²ki³lot3hĩ̱³nx2na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ txu¹ha² ã³na¹ta¹ka³lxa² in³txa² ã̱³jah¹la² so¹ke³la³te²kxai³ in³txa² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ta³kxi²kxa² yã¹nxe² hxi²ki³lot3hĩ̱³nx2na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nx2na³li¹. A²nxe³ta¹ka³lxa² a²sxe³xa³ka³lxa² a²wi¹lhĩ¹na² so¹nyhai¹nxa³ta̱³lxa¹ in³txa² ã̱³xai²li² ũ³whĩn¹ta³kxi² o²la³kxi²nyhu¹ke³la³te²kxai³ txu¹ha² ã³na¹ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2na³li¹. 
\p  
\v 10 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² wãn³txa² ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — In³txai²na² txu¹hai²na² nxe² kãi³nyhu¹ain¹ke³la³te²kxai³ so¹nyhu¹kxi³ju³ta² a²wi¹lhĩ¹na² wi¹lxa³hẽ³li¹. Nxũh¹lxa³txi³su² yxau²xai³ju³ta² wi¹lhĩ̱³nx2na³li¹. 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Jau¹xu¹tai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ã³ne³to³hxa³te²na² yũ³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³hau³kot3sa²kxai³ nxe³te²su² te²a² wi¹ko̱³nha² a³la³kxain¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 12 A²nũ²ai²na² so¹nyhu¹kxi³ju³ta² hxi²ka¹nyhai¹nxa³te²na² yũ³hxai²na²hẽ³li¹. A²ha³tih³xai²na² wẽ³sa² txo¹nai¹nhĩ¹nãn¹te²tu̱³ a²nũ²khai³xa² wi¹lxa³ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ so¹nyhu¹kxi³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Ãh¹ a²ha³tih³xai²na² a²hxi²kan¹jah¹la² so¹nyhu¹sih¹xa³jau³su² in³txa² ya³la³ki³a² ya³la³ki²sa²tã³ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ so¹nyhu¹kxi³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Ãh¹ a²ha³tih³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wa³ka³la² so¹lxi³ te³nain¹jau³su² so¹nyhu¹kxi³te²sxa³yu²hẽ³li¹. A²nxe³jau³su² wã²nxũ̱¹hĩ²sxã³ hxi²kan¹kxi³kxe³su² ã³kãi³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² wẽ³ha³lxa² a²yxo²ha³kxa¹ a³lxi²jau³su² 
\p  
\v 13 Hã²wxãn³txa³ a²nũ²a² a²wẽ³ha³lxa² tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² Sũ̱³na² wi¹lxo³kxi²nẽ³txi³si¹hain¹jau³su² wxa²ne³wai³te²si¹hain¹jau³su² tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³tai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³kwa̱i²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² jut3sĩ²nũ²la² e³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ne³ka²sah¹lxi³sa²lxi¹. Wẽ³ha³lxa² tẽ³sxã³ wxã³ain¹ju³tai²na² ĩ³hxi²ko²lain¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wẽ³sai²li² a²wĩ³na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²ju²hẽ³li¹. Nxe³yah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² yxau³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² yũ³nx2ti³tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxe²e³nũ²la² wẽ³ha³lxai²na² Sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²ti³hi¹te³lhi¹hain¹jau³su² wxa²ne³wai³tũ²la² ha³lo²ai²na² ã³waix3ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 In³txa² yen³kxih³khaix1jah¹la² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ in³txa² sa³nxe³la³kxah³la² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Tih³nxe³sa²jah¹lãi³. Ĩh¹ju¹ta̱³ wi¹ju³ta³la³ kãi³a¹ke³la³te²kxai³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a² so¹kxi²hĩ̱³na¹te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² ĩ³wa²lũ³xi²te²an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ yen³kxi³la³ wi¹ju³ta³la³ ĩ³wã̱³txi³san¹ji¹wi¹? Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ wi¹lhin¹khaix1jah¹lai²la¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ka³te̱³na² wi¹tãu³nũ³a² ã³wih¹ti³ten³nxa²kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² sa²yxo²we¹thxa³txa²hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹: 
\p — Ĩh¹jau¹la³hĩ̱³te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² su²lhã³nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Txu¹ha² ã̱³xa¹ka³lxa² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nũ²a² ã̱³xai²na² yen³kxa² kãi³kxi²nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ³ki³ha¹kxi²nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹li¹.  
\v 19 Wxa²hã³ka³nai²na² wxa²wĩ³na² nxe³sxã³ sa²nẽn¹kxain¹yah³lxin¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³ũh¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²a² a²wa³kxa² yxau³nũ¹nxa²te²a² a³lxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 20 Nxa²ha¹te¹ sa²nxe³la³kxah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Jau¹xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²we¹jah¹lo²sa¹wi¹. Ĩh³jau¹ta̱³ on³te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Sa²yxo²we¹thxa³ti³ten³nxa²kxai²nãn²tu̱³ nxe³sẽ¹li¹. Wxa²yen³kxa² sa²so¹sxã³ a²nũ²a² ã̱³xa² so¹kxi²si¹hin¹jau³su² kãi³txa²hẽ³li¹. Nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ so¹kxi²nxain¹kxa² yo³ha² tẽ³sxã³ a²nũ²a² yen³kxi³txa²te²na² wã²nhũh²xai³txai¹nhẽ³li¹. Nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ oh³nãu³nũ¹ka³na¹ yen³kxa² wi¹ju³ta³nũ³a² yũ³nxa²tu¹wi¹. Jã¹nxe³sxã³ nxe² kãi³ta³lu²nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wxã³sxã³ ã³si³tẽ³kxi¹sẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² sa³nxe³la³kxah³lai²na² sa²kxai³lu² ain³kxi²te³na¹ ĩ³ãin²txi³sxã³ ĩ³ta¹hxai²hẽ¹la². Yen³kxih³khaix1nxe³ha²kxai³ yen³kxa² a³lxi²ha²kxai³ hãi¹sxã³ ĩ³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. A²nũ²a² kãin² yen³kxi³te²su² te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²sxã³ yxau²xai³ju³ta² wa³lxe³te²ju²hẽ³li¹.  
\v 24 Jã¹nxa¹jau³su² ka³me²la² ka³yxuh³xa² kãin²khaix1te²su² te²a² hai³txi³ a²ku¹wxi²si³xẽ¹na² ã³wih¹sxã³ ã³wa²to¹ti³he¹nxe³lhĩ̱³nx2nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² kãin² yen³kxih³khai¹nxe³te²su² te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²sxã³ yxau²xai³ju³ta² wa³to²hi² wa³lxe³te²ju²hẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="HK007B.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mateus 19.24" \fig* 
\p  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² jau³jau¹xai²na² ain³kxi²tãu³ ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²nha²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹ha³lo²nãu³a² a²nũ²ai²li² yen³kxi³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²jah¹lo²su² ye²te²ju²hẽ³li¹. Nxe³jut3su² ha²kxai³ a²nũ²a² yen³kxi³te²su² te²na² kxã̱u³nxa³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²sxã³ yxau²xai³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² hãi¹nxe³ti³xa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²sxã³ yxau²xai³ki̱³sxa³lho³li¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 26 Nxe³nũ²la² Je³su²jah³la² ĩ²sa²sai¹ain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² hxi²kan¹ti³he¹xai¹nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² hxi²kan¹te²lo³jah¹lai²la¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 27 Nxa²ha¹te¹ Pe²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxex3sãn²si¹lxi¹. Txa²wã¹yen³kxi³khai³xa² ã³na¹sãn²sĩ¹na¹ka³tu̱³ wxãi²na² so¹lxi³ ã³si³tẽ³la³kxi²sĩ¹na¹wi¹. Nxe³sĩ¹na¹ha²kxai³ ĩh¹nxe² ũ³yho³hi²sa²sĩn¹te³ji¹wi¹? Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 28 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Yan¹nãu³a¹ Txa²wã¹ha³lo²a² tah²lxi³wet1sĩ¹na¹ wxi²kin³ti³ton³sxã³ ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ a²wa³kxẽn³si¹ta¹tu¹wi¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ wxãi²na² sa²kxai³lu² ã³si³tẽ³kxi²sah¹lxi¹nha²kxai³ Txai²yã¹nxe³sxã³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ha³txi²ha² hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wa²sa²so¹xi²nũn³ka³tu̱³ nxe³te²nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² a²wa³kxẽn³su² yah³lxi³nũ³nĩn¹tu¹wi¹.  
\v 29 Nxe³tãu³a² a²nũ²a² ĩ²li³te²na² Txai²na² a³lxi²sai¹nha²kxai³ sxi²ha² ã³na¹i² a²lon³nãu³xa² ã³na¹i² a²ha³lĩ³ti³nãu³xa² ã³na¹i² a²wĩ³na² ã³na¹i² a²hã³ka³na² ã³na¹i² a²wẽ³ha³lxi³khai³xa² ã³na¹i² hai³sxa² ã³na¹i² nxe³ain¹kxai²nãn²tu̱³ ã³si³tẽ³la³kxi²sain¹te²na² sa²kxai³lu² kãin² wa³to²hi²sxã³ ũ³yho³ha¹nu¹ju³ta² yũ³tu¹wi¹. Nxe³ai¹na¹kxa²yu³su² ka³te̱³na² wi¹tãu³la³ ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹. Te²yã¹nxe³nũn³sxã³ kãi³ũh¹nx2ti³nũ³na¹tu¹wi¹.  
\v 30 Nxe³kxan²ti³nũ¹ sa²nẽn¹kxi²nha²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Te²yã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ka³lxa²te²nũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ju³ta² yũ³kxan²ti³ yan¹nãu³a¹ ĩ³sa²nẽn¹kxai¹nxa³ju³ta² yũ³tu¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ka³lxa²te²nũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²nẽn¹kxai¹nxa³ju³ta² yũ³kan²ti³ yan¹nãu³a¹ ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ju³ta² yũ³tu¹wi¹. 
\c 20  
\s1 Hai³sxa² wa³ko³nain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Jã¹nxe³jut3su² yan¹nãu³a¹ a²nũ²ai²na² kãi³ain¹kxa² yo³ha² a³ya³ti³na¹tãu³a² a²nũ²a² hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lo²su² yã¹nxũ³na¹tu¹wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² hai³sxa³nãu³a² ĩ³wa³kon³kxi²tũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1te³lhxã³ ĩ³yũ¹li²nxa³ta̱³lxa¹ ai³nũ²nhai¹.  
\v 2 Ĩ³kaix1te³na¹ ĩ³kaix1so¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³na³ki³a² wain³txi³ yo³hi²ye²kxe³su² ũ³hũ¹si¹hain¹jau³su² ĩ³hau³ko³tũh¹nyhain¹nũ²nhai¹. Nxũ²la² hai³sxa³nãu³a² ũ³sa²si¹hã³ain¹nũ²nhai¹.  
\v 3 Hã²wxãn³txa³ ki³ka³la³xi²tãu³a² sxi²je³na² ai³tãu³a² in³txi³nãu³xa² wa³ko³nai¹nxa³te²a² ĩ³ha¹txain¹nũ²nhai¹.  
\v 4 Nxe³te²nãu³a² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Txa²hai³sxa³nãu³a² ai³sxã³ wa³kon³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³nxah³ta³lon³tãu³a² wain³ju³ta² ũ³yho³hi¹nx2ta¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³su² ha²kxai³ in³txi³nãu³xa² ai³sxã³ hai³sxa² wa³kon³kxain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 5 Te²yã¹nxe³sxã³ ne³ka³ka³tãu³a² ai³sxã³ ãh¹ĩ³kaix1so¹xi² ĩ³sa²si¹ta³xi²tãu³a² ai³sxã³ ãh¹ĩ³kaix1so¹xi² nxe³to³nhũ²nhai¹.  
\v 6 Te²yã¹nxe³sxã³ ka³nxa³hi²nxa³ta̱³lxa² ai³lxi²sxã³ in³txa² ãh¹ĩ³ha¹txain¹nũ²nhai¹. Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: “Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ a³lan²ta² hãi¹nxe³ti³xa² u̱³txi³ wa³kon³yah²lxan³tai¹?” Nxũ²nhai¹. 
\p  
\v 7 Nxe³ha²kxai³lu¹: “A²nũ²a² ĩ³kaix1sain¹sĩ¹nxa³kxi³su¹.” Nxũ²nhai¹. Nxe³sxã³ ĩ³wa²lũ³xi²te²an¹jau³kxai³lu¹: “Txa²hai³sxa² ai³sxã³ wa³kon³kxi²sah¹lxi³to³hẽ¹li¹.” Nxũ²nhai¹. 
\p  
\v 8 Nxa²ha¹te¹ ka³nxa³hi²tãu³a² hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³sa² hxi²kan¹jah¹la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a²nãu³xa² wa³kon³kxi²nẽ³lain¹te²nãu³xa² ĩ³kaix1txa²hẽ³li¹. Ĩ³kaix1tai¹nĩ¹kxai²nãn²tu̱³ wa³kon³kxi²nẽ³lain¹kxa² yo³ha² ũ³hũ²xai³txai¹nhẽ³li¹. óne³ki³sot3sxã³ wxã³ain¹te²na² ũ³yho³hi² ãn³si³wxe³sã²nĩn¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ a²wi¹lhĩ¹nãn¹ta² wxã³te²nãu³xa² ã³ne³ki³so³tĩ¹nha²kxai³ nxe³sẽ¹li¹.” Nxũ²nhai¹. 
\p  
\v 9 Nxa²ha¹te¹ in³txi³nãu³xin³txi² ka³nxa³hi²nxa³ta̱³lxa¹ ã³si³wxe³sxã³ wa³kon³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³na³ki³a² ũ³hũ²xai³ain¹nũ²nhai¹. Nxe²hu³xai³sxã³ wa³kon³kxain¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³na³ki³a² ũ³hũ²xai³ain¹nũ²nhai¹.  
\v 10 Te²yã¹nxe² ai³sxã³ a²wi¹lhĩ¹na² ã³si³wxe³sxã³ wa³kon³kxain¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: “Ki³ka³lxa¹txi³ ũ³yho³hi²sa²te³lxa²na³na¹.” Yhain¹jau³su² yxãn¹ta¹ ki³ka³na³ka³na³ki³ãin²txi³ so¹kxain¹nũn³nũ²nhai¹.  
\v 11 Nxe³te³kxa²ya̱n³tu̱³ti¹ hai³sxa² wa³kxẽn³yah³la² ĩ³kwa̱i²kxi²te³lhxã³ ã³tĩ̱³ain¹nũ²nhai¹. Nxain¹te³nah¹lxi¹:  
\v 12 “Tũ̱¹ka̱³txai²na² a²ne³ki³sot3sxã³ wxã³tũ̱³ka̱³txa² jũ¹nxa² so¹lxi³ wa³ko³nain¹te¹ni²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ txa²nũ̱³ka̱³txa² a²lan²ta² hãi¹nxe² wa³kon³kxi²nxa²sĩ¹na¹te¹ni²tu³wi¹. Sa³txe̱¹txi³ wa³kon³kxi²sĩ¹nha²kxai³ wãn³ya³lu²sa²sĩ¹nha²kxai³ nxe³sĩ¹na¹te¹ni²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² ki³ka³na³ka³na³kain²txi³ ũ³yho³hai¹nĩ¹nha²kxai³ txa²nũ̱³ka̱³txi³nãu¹xai²na² ki³ka³na³ka³na³kain²txi³ ũ³yho³hi²sa²sĩ¹nĩ¹nha²kxai³ nxĩ¹nhẽ²li¹.” Nxũ²nhai¹. 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu² a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Nxe³txi¹. Txa²ya̱³lxi¹lxi¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi²ũ¹nxa²hxã³nhẽ²li¹. Ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³na³ki³a² ĩ³hau³ko³ki̱³ten¹tu³wi¹.  
\v 14 Nxe³ki̱³sa²kxai³ so¹kxi²san¹ta³ki³ai²na² tẽ³sxã³ ĩx3txu¹li¹. Na¹ta¹ ã³ne³ki³sot3sxã³ wxã³jah¹la² ki¹ain²txi³ ũ³hũ¹ti³ten³sa³nhai¹.  
\v 15 Txa²yen³kxai²na² a²ten³nha¹jau³su² o²la³kxi²na¹tu¹wi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ txa²yen³kxa² a³lxi²nxa³kxe³su² a²nũ²a² ã̱³xa² hxi²nũ¹nai¹na¹ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ ha²ya̱³kxa² yxo²kwa̱in³txa²hẽ³li¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 16 Jã¹nxa¹jau³su² ã³ne³ki³so³te²na² sa²kxai³lu² ne³ka³ta²xai³ha²kxai³ ne³ka³ta² ã³si³wxe³te²na² sa²kxai³lu² ã³ne³ki³sot3si¹ha²kxai³ nxain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ĩ³kaix1tai¹na¹te²nãu³xa² ka³lxa¹khai¹nxe³ha²kxai³ ĩ²sxã³ so¹kxi²na¹te²nãu³xa² ka³lxa²ai¹nxa³ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxa¹jau³su² nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² su²lhã³ain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³to³jau³su² 
\p  
\v 17 Hã²wxãn³txa³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ka³la³xi²te³lhxã³ ain¹tãu³a² Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² a²to²se³te²nãu³xa² nũh¹lxi³sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 18 — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³nxai³ki̱³tu¹wi¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Txai²na² so¹sain¹sxã³ a²nũ²a² wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² nxe³te²nãu²xai²na² a²hxi²ka² sa²so¹sain¹tu¹wi¹. Nxe³sain¹kxai²nãn²tu̱³ ya³lu¹sain¹jau³su² ĩ³yĩ¹li²sain¹tu¹wi¹.  
\v 19 Nxe³ka³tu̱³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² sa²nũ¹sain¹tu¹wi¹. Sa²nũ¹sain¹sxã³ ko̱³nxe³ ĩ³ka³lxi¹lũ¹sai¹nha²kxai³ ĩ³ta³lo³wait1sai¹nha²kxai³ nxe³te²kxa³kxa¹ hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxi²sain¹tu¹wi¹. Nxe³sxã³ ya³lut1sai¹nha²kxai³ sa²nĩ̱³kxi²sain¹tu¹wi¹. Hã²wxãn³txa³ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³lan²tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹tu¹wi¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹ha²kxai³lu¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A²ha³ka³na² ĩ³wã̱³txi³jau³su² 
\p  
\v 20 Nxa²ha¹te¹ nxe³nũ²la² Se³be³te²ah³la² a²sxe³xa³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² a²ki³lha³lxa²nãu³xa² Jo³ãu²ah³lo²su² ha²kxai³ Ti³a²kah³lo²su² ha²kxai³ nxe³te²an²tu̱³ sa²so¹sxã³ Je³su²jah³la² ã³tĩ̱³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³sxã³ Je³su²jah³la² yen³nãu³a² ã³ka³ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe³tin¹ji¹xi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹: 
\p — Wxãi²na² wxa²ha³lo²a² a²wa³kxẽn³sin¹kxai²nãn²tu̱³ txa²ki³lha³nãu³xai²na² wxa²wi¹tãu³a² sa²we¹txi² wxa²wa̱³tãu³a² sa²we¹txi² nxe³si¹hain¹jau³su² ĩ³hau³ko³tũh¹txai¹nhẽ³li¹. Ta¹ka³lxai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² a²ki³lha³nãu³xa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — A²yen³kxa² ten³ya³hin¹ju³ta² ã³ne³wxe³ya³hxa³lxi¹. A²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹te²nãu³xa² khãuh³lxa³ti³sain¹tu¹wi¹. Te²yã¹nxe²nx2ti³ju³tai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹nx2ti³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²ya³te³nah¹lxi¹: 
\p — Hxi²kan¹sĩ¹na¹wi¹. Ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ ĩ³ye³kxi²ya³te³nah¹lxi¹: 
\p — Khãuh³lxa³txi³sain¹kxa²yã¹nxe² khãuh³lxa³txi¹nx2tain¹nũn³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ txa²wi¹tãu³a¹ sa²we¹txi²jut3sa²ha²kxai³ txa²wã̱³tãu³a¹ sa²we¹txi²jut3sa²ha²kxai³ nxe³kxi³nũ³su² hxi²kan¹sa²nxa³nhai¹. Txa²wĩ³na² ha³lo²ai²la¹wi¹. Nxe³sxã³ Txa²wĩ³na² ã³ten³te²su² te²na² so¹lxi³ sa²we¹tain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxa² wã³kon³te²nãu³xa² hxi²ka²hxan³sxã³ wã³kon³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² a²lon³ti³tãu³su² te²a² ĩ³a̱n³ta³kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² hi²sen³su² a²sa³wi³ha³lxa² ã³yã³nũ²kxi²si¹hain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ã̱³xa² wi¹lhin¹ wa³to²hi²nha¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²na² a²wa³kxẽn³txi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³kãin²txi³nha²sxã³ nũ³kxũn³txi³ ĩ³wa³kxẽn³txain¹to³te²jai¹ti²tu³wi¹.  
\v 26 Nxe³yãn¹ta¹ te²yã¹nxe² kãi³ũ¹nyha¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Wxa²yu³tai²na² ĩ²li³te² ĩ³nxai²nãn²tu̱³: “Hxi²kan¹te²sa¹i¹.” Nxe³jau³tu̱³ ten³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²yu³ta² a²hãi¹nxe³ti³xa² ã³non²ta³kxi²txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 27 Te²yã¹nxũn³sxã³: “Txai²na² a²si³yxau³jah¹lo²sa¹wi¹.” Nxe³jau³tu̱³ ten³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a²wa³ka³li³lo³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 28 Jã¹nxa¹jau³su² Txai²na² sa²kxai³lu² wa³ka³li³lo³sa²si¹hain¹jau³nũ³su² wxã²nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ã³non²ta³kxi²te³lhxã³ wxã³na¹wi¹. A²nũ²a²nãu³xai²na² a²ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ te²hxi²ki³lxain¹kxe³su² ã³wa²su¹te³lhxã³ ya³lu²na¹tu¹wi¹. Nxe³te³lhxã³ wxã³na¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 In³txa² ye³han³te²a² ha¹lin¹te²a² ye³we²txi²jau³su² 
\p  
\v 29 Nxa²ha¹te¹ ãh¹ã³nxai³ain¹tãu³a² Je³ri³ko²thĩ³na² a³li³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A³li³ain¹tãu³a² a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa¹te²nãu³xa² ĩ³hi²txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 30 Nxe³tãu³a² in³txa² ye³han³te²a² ha¹li¹ tĩh³na² ne³kxu̱n²nãu³a² ã³wxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ Je³su²jah³la² ã³wa²to²hi²jau³xa² ain³kxain¹te³na¹ ĩ³kaix1tain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3txa²jah¹lo²si¹lxi¹. Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³kot3sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 31 Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ti¹ a²nũ²a² ã³si³tẽ³la³kxain¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã³ka³nahx2si¹jau³su² ĩ³kwa̱i²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ in³txi³nãu³xa² ĩ³ka³na²ya³to³hxa³te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3txa²jah¹lo²si¹lxi¹. Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³kot3sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 32 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³kaix1tain¹jau³xa² ain³kxi¹nxa²ha¹te¹ ã³yit1tũ²la² ĩ³kaix1so¹ain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe³ju³ta̱³ kãi³ũh¹nx2ta¹ju³ta³la³ ten³nxa²lxin¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 33 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lãi³. Ye³we²txi²sa³nhĩn¹ju³ta² ten³khaix1sa²sĩ¹nhai¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 34 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ãin²ta³kxi²sxã³ wxa²ye³waix3ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ wa³su³txi³ ye³we²txi²ta³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ ã³si³tẽ³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 21  
\s1 Je³su²jah³lai²li² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³wih¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ ãh¹ã³nxai³lxi³tãu³a² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ya̱u³so³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ Bet3fa³je²thĩ³na² ã³yit1txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nai²na² wã³la² o³li³ve²ra³ka³txa² u²lxa³ko³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³na² ã³yi¹ka³tu̱³ Je³su²jah³lo²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² in³txa² ha¹li¹ ĩ³sa²si¹hã³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Ĩ³sa²si¹hã³te³nah¹lxi¹: 
\p — Sxi²je³na² kãi²nxa³je³na² ã³wih¹ja¹hu¹li¹. Yxah³hin¹kxai²nãn²tu̱³ a²kwẽn¹tai²na¹ ju³mẽn²ta² ka²va¹lhũ̱³te²a² a²hã³ka³na² sa²tai²kxã¹sxã³ ĩ²ya³hi¹nha²kxai³ a²wẽ³sa² ĩ²ya³hi¹nha²kxai³ yxa³hin¹tu¹wi¹. A²nxe³te²na² sa²ta²la³kxi²sxã³ tẽ³sxã³ wa̱³li¹ja³hẽ¹li¹.  
\v 3 Nxe³ya³hin¹tãu³a² a²nũ²a² ĩ²nx2ti³sxã³ ĩ³wã̱³txi¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³kxi²ja¹hẽ¹li¹. Nxe³ya³hin¹te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² ten³na³li¹.” Yxa³hin¹jau³su² ha²kxai³ ju³mẽn²ta² ha¹lin¹te²a² ũ³sa²si¹hã³nx2ti³tu¹wi¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe²e³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²e³te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 5 — Si³ãu²thĩ³na² yxau³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Wxa²hxi²kan¹jah¹la² wxã³tu¹wi¹. Yxo²thãi³ti³la² wxã³ha²kxai³ ju³mẽn²ta² ã³ka³tih³ya̱u³kxi²ha²kxai³ wxã³tu¹wi¹. Yen³kxa² ã³ka³tih³wxe³nha²te² ka³yxuh³xa² tẽ³sxã³ ã³ka³tih³ya̱u³sxã³ wxã³tu¹wi¹. 
\m Sũ̱³na² wãn³txu¹txai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 6 Jã¹nxe³jut3su² a²sa³wi³ha³lxa² ha¹lin¹te²na² ã³nxai³yah³nũ²la² Je³su²jah³la² e³kxi²jau³xa² yã¹nxe³sxã³ ha³lo²a² ĩ³ha¹txi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 7 Nxe³ha²kxai³ ju³mẽn²ta² a²hã³ka³na² a²wẽn³sa² nxe³sxã³ sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² a²wã²la³ka³lo³a² ã³ka³ti³hẽ¹tha²kxai³ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³ a³ka³tih³wxe³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 8 Nxa²ha¹te¹ ne³ka³ta² ai³tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² a²wã²la³ka³lo³khai³xa² tĩh³na² Je³su²jah³la² ã³nxai³tĩh³na² ũ³ha¹sxã³ ai³ai¹nha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² he³la³nxã³nxa² sa²nãu²so¹sxã³ tĩh³na² ũ³ha¹sxã³ ai³ai¹nha²kxai³, nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 9 Nxa²ha¹te¹ a²ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² a²ne³ka³ta²a² ai³ai¹nha²kxai³ a²ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² a²si³yo³na² ai³ai¹nha²kxai³ nxe³ain¹sxã³ ĩ³kaix1tain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³sa²nẽn¹kxi¹nxa²sĩ¹na¹tu¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²jah¹lo²si¹lxi¹. Ta³vi²yah³lu¹tai²na² txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lu¹tai²na² a²ne³tah²su² te²si¹lxi¹. A²nxe³jah¹lu¹ta² yã¹nxe² sa²hau³ko³tẽ³tu¹wi¹. Wxi²kin³ti³ton³khaix1jah¹lai²la¹wi¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 10 Nxa²ha¹te¹ nxe²xai³ain¹sxã³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³wih¹hain¹tãu³a² thĩn¹nãn¹ta²nũ̱³ka̱³txa² on²ta³kxi²nyhain¹sxã³ e³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹jah¹lo²ta̱n³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ ã³si³tẽ³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Jah¹lai²li² Je³su²jah³lai²la¹wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²sa¹wi¹. Na³sa³re²thĩ³na² Ka³li³le²a²ko³xan¹thĩ³na² yxau²xai³jah¹lo²su² na³li¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ã³wi¹hain¹jau³su² 
\p  
\v 12 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ã³wi¹hain¹nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² yen³kxa² so¹kxi²nyhu¹sxã³ o²la³kxi² ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² so¹kxi²nyhu¹sxã³ o²la³kxi² kwa³sxa³xa² ũ³yho³hi²sxã³ ũ³hũ¹te²a² o²la³kxi² nxe³ye²yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Je³su²jah³la² hi²sen³su² yen³kxa² ũ³yho³hi²nyhain¹te²na² ha³lo²a² sa²tã³kxai¹nha²kxai³ ũ³yho³hi²ki̱³ki³ai²na² a²me²sa²ka³lo³a² ũ³sa²tã³ha²kxai³ kwa³sxa³xa² ũ³yho³hi²sxã³ ũ³hũ¹te²na² ã³wxe³ka³lo³ai²na² ũ³sa²tã³ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 13 Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² wha²li¹txã³nxa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²sxi²hai²na² sa²kxai³lu² ĩ³ye³kxi²sah¹lxin¹thĩ³nai²la¹wi¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³ã̱³lxi³to³nha²sxã³ yen³kxa² kãi³kxi²nyhu¹kxi³thĩn³su² ĩ³ã̱³lxi³ton³yah³lxi¹nhẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 14 Hã²wxãn³txa³ sxi²hẽ¹nãu³a² a²nũ²a² ye³han³te²su² te²a² a²ha³lxu²kxa² ai³te²su² te²a² ã³wih¹sxã³ ã³tĩ̱³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ tũ̱¹ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ wi¹we²txi²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² wã³nxĩn¹ta² si³yxau³kxa²te²nãu³xa² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²nãu³xa² nxe³sxã³ nũ³kxũn³sxã³ kãi³ũ¹hain¹ju³ta² ĩ²kxai¹nha²kxai³ wẽ³ha³lxai²na² ka³lxi¹sxã³ ĩ³ye³lain¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ta³vi²yah³lu¹tai²na² Ta²ha² Wxi²kin³ti³ton³khaix1jah¹lo²si¹lxi¹. Nxe³jah¹lai²li² ĩ³sa²nẽn¹kxi²a³sah¹lxi³wxi¹. Nxe³ain¹jau³su² ain³kxai¹nha²kxai³ kãin² yxai¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 16 Yxaih¹ha²kxai³ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Wẽ³ha³lxai²na² wãn³txa² toh³lxi³jau³su² ain³kxain¹nxãn³ji¹wi¹? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jau³jau¹xai²na² ain³kxai¹na¹nhai¹. Nxe³na¹ha²kxai³ wãn³txa² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² wxi²ka¹nai¹nxa³te²na² a²yxo²wãn³txa² wẽ³sa² a²su³su³yau³xa² i³te²na² a²yxo²wãn³txa² nxe³sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²nxain¹na³li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³jau³jau¹xai²na² ĩ²yah³lxin¹ta²lu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 17 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² a³li³ain¹ka³tu̱³ Be³tãn²ya³thĩ³na² ã³wih¹sxã³ sxa³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Fi²ko²ka³txa² nxã̱³kxi¹hxa³kxe³su² ya³lu²jau³su² 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹ a²ka³nxa³ha²ta³a² Be³tãn²ya³thĩ³na² a³li³ain¹nũ²la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² wa̱³li²tãu³a² Je³su²jah³lo²kxai³ heh³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 19 Nxe³ka³tu̱³ ai³tãu³ãn²tu̱³ hi³sa³ka³txa² fi²ko³nxẽ³kxa² ka̱x3ka³na³ka³nat3sxã³ ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Yxau³son³tãu³ a²nxã̱³kxa² yũ²nxa³ki³su¹ a²nxã³nxa² so¹lxi³ yũ³kxi³sã¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Fi²ko²nxã³ki³nũ³a² yũ¹ti³he¹nxa³lho³li¹. Nxe²e³te³na¹ a²kwẽn¹tai²na¹ a²nxe²kxai²na² ĩ³ya³nat3sã³ya³lu²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 20 A²nxe³ju³kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³wã̱³wã̱³txi³sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxet3sa²kxai³ fi²ko²nxẽ³kxa² a²kwẽn¹tai²na¹ ĩ³ya³nat3sxã³ ya²lun¹jã¹nxẽn³ta²? Nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Yxo²ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ ĩ³wã̱³wã̱³nha²txi³ ti³hex1yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³ fi²ko²nxẽ³kxa² kãi³ũ¹ha¹kxa² yã¹nxe² he³la³ko³la³ kãi³yah³lxi³nũ³nĩn¹tu¹wi¹. Nxe³kxa²yu³su² wã³la³ka³txa² ĩ³ye³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te³nah¹lxi¹: “óha²txu²kxa² sai¹nha¹sẽ¹li¹. Ĩ̱³ye³na² kãin²je³na² ã³sa³nũ¹xi¹sẽ¹li¹.” Yxah³lxin¹jau³su² nxe³kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²we¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 22 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² ĩ²li³ju³ta² ĩ³wã̱³txi³sah¹lxin¹jau³su² yxo²ĩ²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ju³tain²txi³ sa²nũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² a²hxi²kan¹ju³ta² ĩ³tih³nxe³jau³su² 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a²nãu³xa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³yau¹ũ³ain¹ti̱³kxai³lu² a²wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a²nãu³xa² a²hxi²kan¹ta³nãu³xa² nxe³sxã³ ĩ³tĩ̱³yain¹sxã³ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹jah¹lo²ta̱³ ĩ³sa²si¹hã³nxain¹thai¹li¹? Ĩh¹nxe² ĩ³hxi²ka¹txa²hĩ̱³te²la¹xã³? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Yau³ka³na³ka³nat3sxã³ yau³ã̱³lxi³jau³xa² ĩ³wã̱³txi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wain³txi³ ĩ³wa²lũ³xi²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hxi²kat1sa²jah¹la² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹.  
\v 25 Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² tẽ³sxã³ ĩ̱³ye³na² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹ain¹kxe³su² ĩh¹ti³xa² ĩ³sa²si¹hã³jah¹lo²ta̱³te²la³hĩ̱³te²la¹xã³? Txa²wã¹sũ̱³nu²khai³xai²la³ ta̱³nxa² a²nũ²khai³xai²la³ ta̱³nxa² nxe² ĩ³yau¹ũ³jah¹lxi³sã²nhẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ wã²nxũ̱h¹e³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — “Oh³nãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxai²la¹wi¹.” Nxe²e³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³wa²lũ³xi²nẽ³lai¹nhĩ̱³te³nah¹lxi¹: “Nxe³kxi³sa²kxai³ ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²yah²lxan³thai¹li¹?” Nxe³nẽ³lain¹tu¹wi¹.  
\v 26 Yxãn¹ta¹: “A²nũ²khai³xa² ĩ³sa²si¹hã³kxai²la¹wi¹.” Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ yu̱h³lxi³nẽ³na³li¹. A²nũ²a²nãu³xai²na²: “Jo³ãu² Ba³tis²jah³la³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²su¹.” Nxain¹jau³su² ha²kxai³ su²lhã³kxi²nẽ³lain¹kxa²ya̱n³txi³su² ki̱³nhai¹. Nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 27 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Ko̱³nxe³sĩ¹nxa³nhai¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³xa³lho³li¹.  
\v 28 Nxe³yãn¹ta¹ ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. In³txai²na² a²ki³lha³lxa² ha¹li¹ yũ³nũ²nhai¹. Nxe³ka³tu̱³ta¹ ye³kan¹jah¹la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Wẽ³sãi³. Hĩ¹na²su² txa²hai³sxa² wa³kon³txa²hẽ³li¹.” Nxũ²nhai¹. 
\p  
\v 29 Nxe³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: “Ha³yo¹. Ai³sxã³ wa³ko³na¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³su² nxe³ta¹ wa³ko³nxa³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 30 óta³lo³hẽ¹tãu³a² wẽ³sai²na² kãi²nxa³jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Hai³sxa² ai³sxã³ wa³kon³txa²hẽ³li¹.” Jau³su² nxe³ta¹ ĩ³wa²lũ³xi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: “Ten³sa²nxa³nhai¹. Wa³kon³nxa³lho³li¹.” Nxũ²nhai¹. Nxe³yãn¹ta¹ ye³jen¹na² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ ĩ³ya̱¹tha²kxai³ ai³sxã³ wa³kon³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 31 Jã¹nxe³ju³ta² ĩh¹jah¹lo²ta̱³ wĩ³na² wãn³txa² a²ten³jau³su² sa²yxo²we¹jah¹lo²su² hĩ̱³te²la¹xã³? Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Kãi²nxa³jah¹lo²su¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah¹lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. A²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³a² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txai²na² txu¹ha² ko̱³nxe³thin¹sxã³ o²la³kxi²ta¹ka³lxai²na² nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³lain¹ju³ta² ã³na¹ha²kxai³ ã³nhxi²wxe³nu¹sain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wi¹hain¹ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹. Nxe³to³ta¹ wxãi²nãu³ ĩ³nxai²na² a²nũ²a²nãu³xai²na² a²hxi²kan¹te²nãu³ ĩ³nxai²na² yxo²ĩ²sah²lxan³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ã³wi¹yhah³lxin¹ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³li¹.  
\v 32 Kxã³nxai³tã² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² wxã³sxã³ wãn³txa² wain³tĩh³na² ĩ³tih³nxe³nx2ti³tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ yxo²ĩ²yah²lxan³nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ye²tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² a²wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹na²hẽ³li¹. Hã²wxãn³txa³ ju¹tai²na² ĩ²yah³lxin¹kxan²ti³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹ju³ta² ĩ³ãin²ta³kxi²nyhah¹lxa³nha²kxai³ yxo²ĩ²yah²lxan³nhẽ³li¹. 
\s1 Hai³sxa² kwa²hau³ko³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 33 Nxa²ha¹te¹ wãn³txa² yau³ã̱³xa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Hai³sxa² a²wa³kxẽn³yah³lo²su² nũ²nhai¹. A²hai³sxai²na² u²va²tẽ³kxa² ĩ³whĩ̱¹i² a²yxo²ka³te̱h³nãu³xa² txah³lxa³kxa² tẽ³sxã³ yxo²wxaih²na³kxa² ai³sxã³ txon³nũ²nhai¹. Nxe³nũ²la² yain³txa² ũh³wxĩ̱¹so¹ka³txa² hau³kot3sxã³ we¹tũ²nhai¹. Sxi²ha² kĩ³khai¹nxe³thĩ³na² ũ³txo³te²ka³kxa¹ a²nũ²a² ã̱³xa² wi¹wa³kon³kxi²si¹hain¹jau³su² ũ³hũ¹hain¹nũ²nhai¹. Hã²wxãn³txa³ ha³lo²a² u²lxan¹ko³xa² ã³nxai³nũ²nhai¹. \fig |src="HK00105B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 21.33" \fig* 
\v 34 Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ hai³sxai²na² wi¹wen¹nũ²la² wi¹nã̱³kxi²ti³wa³kxa² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² hai³sxa² a²yo³ha² so¹kxi²si¹jau³su² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³sa²si¹hã³ain¹nũ²nhai¹.  
\v 35 Ĩ³sa²si¹hã³te³na¹ wa³kon³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³ain¹nũ²nhai¹. Sa²si¹hã³tũ̱³ka̱³txa² nũ³kxũn³txi³ sa²so¹ka³tu̱³ ka³na³ku² ĩ³wai¹tha²kxai³ ka³na³ku² ĩ³su²lhã³ha²kxai³ ka³na³ku² txah³lxa³kxa² tẽ³sxã³ ã³na¹sã³ya²lu¹tha²kxai³ nxain¹nũ²nhai¹.  
\v 36 óta³lo³hẽ²tãu³a² a²sa³wi³ha³lxa² ã̱³xa² nũ̱³ka̱³txa² ka³lxa²ton³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³nũ²nhai¹. Nxain¹ta¹ a²wi¹lhĩ¹nãn¹tũ̱³ka̱³txan²tu̱³ te²yã¹nxe² khãuh³lxa³txain¹nũ²nhai¹.  
\v 37 Hã²wxãn³txa³ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: “Txa²wẽ³sai²na² sa²nẽn¹kxain¹te³lxã²na³na¹.” Nxe³jau³su² wẽ³sai²li² ĩ³sa²si¹hã³nũ²nhai¹.  
\v 38 Nxe³ta¹ hai³sxa² wa³kon³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² wẽ³sai²na² wxã³ju³ta² ĩ²ain¹nũ²la² ĩ³ye³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹wa³kxẽn³yah³la² ki³lha³lxa² wxãn³na²wi¹. Ĩ³su²lhã³a³sah¹lxi³wxi¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hai³sxa² so¹kxi²ki̱³tu¹wi¹.” Nxe³nyhain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 39 Nxain¹ka³tu̱³ wẽ³sai²li² sa²so¹nũ²la² hai³sxa² sa²li¹ha³lo²sa²tã³ka³tu̱³ ĩ³su²lhã³ain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 40 Jã¹nxe³jut3su² hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³xi²tãu³a² ĩh¹nxe³kãi³ũ¹hĩ̱³te³ji¹wi¹? Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 41 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ko̱³nxe³thin¹khai¹xain¹te²sin²tai¹. Nxe³sxã³ ko̱³nxe³thi¹nain¹kxa² yo³ha² ĩ³su²lhã³ain¹tu¹wi¹. Hã²wxãn³txa³ a²nũ²a² ã̱³xa³nãu³xa² hai³sxa² wa³kon³kxi²si¹hain¹jau³su² ĩ³kaix1so¹ain¹tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ hai³sxa² yain³txa² wain³txi³ wxa²nhũ¹ain¹tu¹wi¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 42 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1 “Txah³lxa³kxa³txa² a²nũ²a² sxi²ha² ton³te²nũ̱³ka̱³txai²na² o̱³nxa³jau³su² ĩ³ye³kxain¹sxã³ so¹sxã³ ã³sxã³ ã³na¹ain¹ka̱³txa² kwẽn¹tai²na² ã³si³ka³la¹tã³khai³xain¹ka³txa² hxi²kan¹khai¹nxe³ta³ka³txa²lxã²na³li¹. Nxe³ju³tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² kãi³ain¹na²hẽ³li¹. Nũ̱³kxũn³khai¹nxe³ju³txai²la¹wi¹.” 
\m Ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³jau³xai²li² ĩ²yah³lxin¹ta²lu¹wi¹.  
\v 43 Jã¹nxa¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³kxe³su² en²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ã̱³xa² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yau¹ũ³hain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Sũ̱³na² wãn³txain²txi³ sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³lain¹tu¹wi¹.  
\v 44 Jã¹nxe³jut3su² txah³lxa³kxa³txai²li² kwa²sa²tã³yu̱³to³kxai²nãn²tu̱³ kãin² ã³nĩ¹ton³tah³lxi³hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹ txah³lxa³kxa³txai²li² ã³hi³sã³nhe¹ta²lxi³kxai²nãn²tu̱³ sa³txe̱¹ha²kxai³ ã³ya²lu¹txa²lxi³hĩ̱³nx2na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 45 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² wã³nxĩn¹ta² si³yxau³te²su² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³ wi¹ko̱³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sũ̱³na² wãn³txa² e²nain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ĩ³kwa̱i²kxi²si¹hain¹jau³su² wi¹ko̱³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 46 A²nxe³jau³xan²tu̱³ ĩ³a̱n³ta³kxain¹sxã³: 
\p — Je³su²jah³la² hxi²ki³ki̱³tũ¹xã¹. Nyhain¹ta¹ a²nũ²a² ãn³si³tẽ³la³kxain¹tũ̱³ka̱³txai²na² yu̱h³lxa³kxi²nyhain¹jau³su² ã³sxã³ wah³nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p — Je³su²jah³lo²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lai²la¹wi¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² wãn³txa² nxe³ha²kxai³ yu̱h³lxi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 22  
\s1 In³txa² txu¹ha² so¹ha²kxai³ ka³li³ha² yai³nain¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ãh¹ e³kxi²sxã³ ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 2 Ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ha³lo²a² a²wa³kxẽn³yah³la² yã¹nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Ha³lo²a² yu̱h³xan¹ko³xa² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² a²ki³lha³lxa² txu¹ha² so¹te³lhxã³ nxũ²nhai¹. Nxe³ha²kxai³ yain³txa² kãin² yain³kxi²ki̱³ju³ta³nũ³a² ĩ³hau³ko³tũ²nhai¹.  
\v 3 Nxe³te³na¹ a²nũ²a² ĩ³kaix1so¹si¹jau³su² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxain¹ta¹ wxã³ju³ta² te³nai¹nxa³jau³su² nxain¹nũ²nhai¹.  
\v 4 Ãh¹lxi³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: “Yain³te³lhxã³ ĩ³kaix1so¹ai¹na¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxain¹yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: ‘Ka³yxuh³xa² sĩ̱³na² ãu¹la³kxi²hxa³ta¹i¹. Po¹nai²na² ha³nẽ³txi²na¹te²na² ĩ³su²lhxã³ yo³li³na¹li¹. Yain³txa² a²yxo²ha³kxa¹ te³kxi²ta³lu²na¹li¹. Nxe³na¹ha²kxai³ ã³wxã³jah¹lxi³hẽ¹li¹.’ ” 
\p  
\v 5 Nxe³ta¹ wet1txai¹nxa³nũ²nhai¹. Hãi¹nxe³sxã³ a²wa³ka³li³yu³khai³xa² o²la³kxi²yah³lxi³nũ²nhai¹. Ka³na³ku² hai³sxa² ai³lha²kxai³ ka³na³ku² yen³kxa² so¹kxi²nyhain¹te³lhxã³ ai³lha²kxai³ nxe³yah³lxi³nũ²nhai¹.  
\v 6 Ka³na³kon¹te²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxai²na² hxi²ki³ha²kxai³ khãuh³lxa³tai¹nha²kxai³ su²lhã³ain¹nũ²nhai¹.  
\v 7 Nxa²ha¹te¹ ha³lo²a² wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³a̱n³ta³kxi²khai¹nxe³sxã³ a²ya̱³lxi³nãu³xa² nũ³kxũn³txe²nãu³xa² ĩ³sa²si¹hã³ain¹nũ²nhai¹. Ĩ³sa²si¹hã³ai¹nha²kxai³ a²nũ²a² we¹tai¹nxa³te²nãu³xa² ĩ³su²lhã³ain¹sãn²nũ²la² sxi²ta³ta² hi¹la³kxain¹nũ²nhai¹.  
\v 8 Hã²wxãn³txa³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxi²xi²te³nah¹lxi¹: “Txa²wẽ³sai²na² txu¹ha² so¹te³lhxã³ nx2na³li¹. Nxa¹ta¹ a²nũ²a² ĩ³kaix1so¹ai¹na¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³li³thin¹ti³he¹xai¹nxa³wi¹. Nxe³ha²kxai³ en²txai¹na¹li¹.  
\v 9 Nxai¹na¹ha²kxai³ tĩh³na² kãin²tĩh³na² ai³yah³lxin¹sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²na² ĩ³ha¹jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxã³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.” A²wa³kxẽn³yah³la² nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 10 Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ a²sa³wi³ha³lxan²tu̱³ a³li³sxã³ ã³nxai³ain¹nũ²la² a²nũ²a² wi¹lhin¹te²na² ĩ³ha¹txi² ko̱³nxe³thin¹te²na² ĩ³ha¹txi² nxai¹nha²kxai³ a²yxo²ha³kxa¹ ã³sa²so¹ain¹nũ²nhai¹. Nxe³te²kxa³kxa¹ sxi²ha² ĩ³ne³kxi¹hain¹nũ²nhai¹.  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² hi²sen³kxai³lu² wxã³ain¹tũ̱³ka̱³txa² ten³sa²tã³nũ²la² in³txai²na² wã²la² wi¹ka³lo³a² so¹nyhain¹kxa² wã²la² en²kxe³su² ĩ²nũ²nhai¹.  
\v 12 Nxe³ha²kxai³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Nxex3sa²lxi¹. Ĩh¹nxet3sxã³ wã²la² so¹nyhain¹kxa²ka³lo³a² ũ³whih²kxi²nha²nxa³sxã³ ã³wi¹hin¹thi²li¹?” Nxũ²nhai¹. Nxe³ha²kxai³ in³txai²na² hxi²kan¹txi³ e³kxi²nxa³nũ²nhai¹.  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxai²na² ain³kxi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: “Jah¹lai²na² so¹sxã³ sa²hxi²tai³kxi² sa²yu̱³tai³kxi² nxe³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² ka³nxah³khai¹nxe³ju³ta² ha³lo²sa²tã³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³tãu³a² ye³khãuh³lxa³thin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² kãin² nã̱³ni² kãin² wxi²ka³ta³ta³ti² nxe³ain¹tu¹wi¹.” A²wa³kxẽn³yah³la² nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 14 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² a²nũ²a² ka³lxa¹khai¹nxe² ĩ³kaix1tain¹na³li¹. Nxe³kxan²ti³ ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³ ĩ²so¹ain¹na³li¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² ũ³yho³hi³ki̱³ki³ai²na² ũ³hũ¹ain¹ki̱³jau³su² 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³waix3tain¹nũ²la² he³son³kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la²: 
\p — Ko̱³nxe³te³si¹jau³su² Je³su²jah³la² wah³nxe² yxau²xai³ki̱³tu¹wi¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 16 Nxe³ha²kxai³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³sa²si¹hã³i² E³ro³ti³ã²na² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³i² nxe³nyhain¹sxã³ ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³la² ĩ³tih³nxe³sa²jah¹lãi³. Wãn³txa² ya²la³lyau³xa² e³jah¹lo²si¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wain³txi³ ĩ³yau¹ũ³hai¹nhxai¹nhẽ³li¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²a² ye³a̱n³txa³nih¹kxan²ti³ hxi²kan¹khai¹nxe³kxan²ti³ wxãi²na² yu̱h³lxi³jah¹lo²sxã³lxi¹.  
\v 17 Nxĩ¹nha²kxai³ wãn³txa² wain³jau³xan²tu̱³ ĩ³yau¹ũ¹sah¹lxi³sĩ¹nhẽ³li¹. Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹jah¹la² Se²sa³jah¹lo²su² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki̱³ki³ai²na² ũ³hũ¹ain¹ki̱³ta̱³nxa² hãi¹nxã¹ta̱³nxa² ĩh¹nxe² wain³txi³ kãi³sĩn¹te³la¹ji¹wi¹? Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 18 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² hi²sen³kxai³lu² wãn³txai²na² ta²ko¹ta²kon¹jau³xai²na² wi¹ko̱³nh²sxã³ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ wãn³txa² ko̱³nxe³jau³xa² sa²yxo²sai¹sa²te³lhxã³ ten³nx2ti³ji¹wi¹? Wi¹lhin¹ki³lxo³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹.  
\v 19 Ũ³yho³hi²ki³ai²na² tẽ³sxã³ ũ³hũ¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ĩ²ti³ten³sa³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ũ³yho³hi²ki³ai²na² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 20 Jã¹nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ye³na² ũ³wha²li¹lho¹ain¹kxe³su² te²a² ĩh¹nxe³te²a² a²ye³nhũ̱³ji¹wi¹? Ĩh¹te²a² a²ĩ³lxi³su² ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 21 Nxa²ha¹te¹: 
\p — Se²sa³jah¹la² a²yen³su² ha²kxai³ a²ĩ³lxi³su² ha²kxai³ te²la¹wi¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Se²sa³jah¹la² a²yen³kxi³khai³xa² ũ³hũ¹yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²yen³kxi³khai³xa² ũ³hũ¹yah³lxi¹nha²kxai³ nxe²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Jã¹nxe³jut3su² jau¹xai²na² ain³kxain¹nxa²ha¹te¹ ĩ³o²nha²sxã³ ã³waix3txain¹sxã³ ĩ³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A²nũ²a² ya³lu²te²su² te²a² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ju³ta³nũ³su² 
\p  
\v 23 Jã¹nxe³hĩ¹nai³kxai³lu² sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ã³wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ju³ta³nũ³a² yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A²nxe²te²nãu³xa² ã³nhai¹tũ̱³ka̱³txa² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 24 — Je³su²jah³la² ĩ³tih³nxe³nẽ³jah¹lãi³. Ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³te³nah¹lxi¹: “In³txi³su² ya³lu²kxi²kxai²nãn²tu̱³ a²wẽ³ha³lxi³khai³xa² yũ²nxa³kxe³su² ha²kxai³ a²lon³yah³lai²na² sa²kxai³lu² a²txu¹ha² so¹nyha¹ta¹ka³lxai³tã² so¹nyha¹txai²li¹, a²lo³na² ya³lu²ã³jah¹la² ta²ha² wet1si¹jau³su¹.” Moi³se²ah³lu¹tai²na² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹ha³tih³nãu³ai²na² a²lon³ti³tãu³xa² ha¹li¹ ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³ki¹ yxau²xai³lain¹na²hẽ³li¹. Nxe³te³na¹ ye³kan¹jah¹la² txu¹ha² so¹nha²hẽ¹li¹. Hã²wxãn³txa³ ya³lu²na²hẽ³li¹. Ya³lu²ha²kxai³ a²lon³yah³lai²na² sa²kxai³lu² a²txu¹hai²na² so¹nh²na²hẽ³li¹.  
\v 26 Ye³jen¹nãu³a² ya³lu²nũ³nha²kxai³ a²lo³na² ã̱³xa² txu¹ha² so¹nha²kxai³ ya³lu²kxi² a²lo³na² ã̱³xa² txu¹ha² so¹nha²kxai³ ya³lu²kxi² te²ka³kxa¹ a²lon³ti³tãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ya²lun¹txi²hxan³kxain¹na²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ hxi²kan¹txi³ wẽ³sa² we¹txi²nyhai¹nxa³hẽ³li¹.  
\v 27 Hã²wxãn³txa³ txu¹hai²li² ya³lu²nũn³na²hẽ³la².  
\v 28 Jã¹nxe³ha²kxai³ yan¹nãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ki̱³tãu³a¹ ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² ĩh¹te²la³ta̱³ in³txa² a²wẽ³sãi¹lxo³khai³lxa³te³ji¹wi¹, a²yxo²ha³kxa¹ so¹xai³ai¹nha²kxai³lu¹? Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 29 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Kwa²yxah³lxi¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ã³ne³to³yah²lxa³nha²kxai³ Sũ̱³na² wã³nxĩn¹ju³ta³la³ ã³ne³to³yah²lxa³nha²kxai³ nxe³yah³lxi¹lxi¹.  
\v 30 Yan¹nãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ki̱³tãu³a¹ txu¹ha² so¹nhyu¹ki̱³ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³li¹. Oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txa² yãx1ki̱³tu¹wi¹.  
\v 31 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxũ¹txai²na² sa²kxai³lu² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ki̱³kxe³nũ³su² ĩ³yau¹ũ¹nx2ti³ta²lu¹wi¹.  
\v 32 Nxe³tãu³u¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹, “Txai²na² A³bra³ãu²ah³la² Sũ̱³na² Si³yxau³kah³lo²sa¹ha²kxai³ I³sa²kah³la² Sũ̱³na² Si³yxau³kah³lo²sa¹ha²kxai³ Ja³ko²ah³la² Sũ̱³na² Si³yxau³kah³lo²sa¹ha²kxai³ hĩ¹na¹ nxe³te²sa¹wi¹.” Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³jau³su² ha²kxai³ ha¹li¹ ka³na³ki¹ jah¹lo²nãu³xai²na² ka³te̱n³su² yxau³ain¹na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² yxo²ha³kxa¹ ka³te̱n³su² na³li¹. Kxã³nãu³u¹ta²kxai³ ya³lu²ain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²tu̱³ hĩ¹na² ka³te̱n³sain¹na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 33 Nxa²ha¹te¹ jau³jau¹xai²na² a²nũ²a²nãu³xai²na² ain³kxain¹tãu³a² o²lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² wa³to²hi² wxi²kan¹jau³su² 
\p  
\v 34 Nxa²ha¹te¹ fa³ri³se² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³wã̱³txain¹ju³ta² ain³kxain¹nxa²ha¹te¹ ã³nũ¹nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 35 ónũ¹nain¹sxã³ ka³na³ka³na³te²na² ha³te̱h³nxã³nxa² a³la³kxi²khaix1jah¹la² ĩ³ye³ta³la̱i³na³kxi²si¹jau³su² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 36 — Ĩ³tih³nxe³nẽ³jah¹lãi³. Ha³te̱h³nxã³nxa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² ĩh¹jau¹la³ta̱³ ã³wa²to²hi² wxi²kan¹jau³la²hĩ̱³te²la¹xã³? 
\p  
\v 37 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lai²na² a³lxi²txai¹nhẽ³li¹. Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² whãi²na¹ a³lxi²txai¹nhẽ³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²kwa̱i³nha²kxai³ wi¹lain³kxi¹nha²kxai³ nxe³txai¹nhẽ³li¹.”  
\v 38 Nxe³jau³jau¹xu¹tai²na² ã³wa²to²hi² wxi²kan¹jau¹la²te²la¹wi¹.  
\v 39 óta³lo³hẽ¹jau³xai²na²sa¹: “Wxa²wa̱³kxa²yau³nũh¹nxa²te²a² a³lxi²nha²kxa² yã¹nxe² a³lxi¹tai¹nhẽ³li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 40 A²nxe³jau³xu¹txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² si³tah³lxi³yxau³te²ju²hẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹la² A²wĩ³nu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² 
\p  
\v 41 Jã¹nxe³tãu³ai²kxai³lu² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³ain¹tãu³a² Je³su²jah³lai²na² a²yxo²wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 42 — Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹lo²su² ĩh¹te²la³ tah²su²hĩ̱³te²la¹xã³? Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ta³vi²yah³la² a²ne³ta²sin²tai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 43 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ã³si³tẽ³kxi²ha²kxai³ a²hxi²kan¹ti³lho³kxe³su² ĩ³ye³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\q1  
\v 44 “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² a²yxo²wãn³txi³kxai³lu² Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹la² ain³kxi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: ‘Txa²wi¹nẽ³tãu³a¹ ã³wxe³txu¹li¹. Nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ko̱¹ko̱¹xa² a²yxo²ha³kxa¹ wxa²yu̱³hẽ³nãu³a² wa³ka³ti³lot3sxã³ ah³si¹hai¹na¹tu¹wi¹.’ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ta¹hxai²hẽ¹li¹.” 
\m Ta³vi²yah³lu¹tai²na² ta¹hxai²hẽ¹li¹.  
\v 45 Jã¹nxe³jau³su² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² a²yxo²wãn³txa² a²hxi²kan¹jah¹lo²si¹ke³la³te²kxai³ ĩh¹nxe³sxã³ a²ta²lhot3hĩ̱³te²la¹xã³? Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 46 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² hxi²kan¹ti³ ĩ³wa²lũ³xain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³sxã³ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ ãh¹ĩ³wã̱³tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 
\c 23  
\s1 A²nũ²a² ũ³wha²li¹txã³nxa² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ãh¹e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ain³kxi² a²sa³wi³ha³lxa² ain³kxi² nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ũ³wha²li¹txã³nxu¹txai²na² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² nxe³sxã³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² hxi²kan¹sxã³ ĩ³yau¹ũ³ti³hit1tain¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 3 Nxai¹nha²kxai³ ĩ³ye³kxi¹nx2tain¹jau³xai²na² whãi²na¹ sa²yxo²we¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ kãi³ain¹kxa²yã¹nxe² kãi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nxe³tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² yau³xã̱³lxi² ĩ³ye³i² yau³ã̱³lxi² kãi³i² nxain¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 4 Te²yã¹nxe³sxã³ wãn³txa² sa³te̱²jau³xa² sa²yxo²wet1sxã³ kãi³si¹jau³su² a²nũ²a² ã̱³xa² kwa³na³ain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ jau¹xain²txi³ sa²yxo²we¹nhai¹nxa³wi¹. Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² a²nũ²a² ã̱³xa² yen³kxa² sa³te̱²kxa² ã³ta³lo³hẽ¹so¹si¹hain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ yen³kxain²txi³ a²hxi²ka³ wẽ³sa³ka³kxan²ti³ ũ³hxi²nũ¹nai¹nxa³wi¹.  
\v 5 Nxẽ²nxa³kxa²yu³su² a²nũ²a² e³la² ĩ²kxain¹kxi³nũ³su² o²la³kxain¹te²ju²hẽ³li¹. Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² tẽ³sxã³ a²yen³nãu³a² ũ³yhe³hẽ¹nha² a²nxũ̱²ka² ã³nxũ²ki³hẽ¹nha² nxain¹te²ju²hẽ³li¹. Sũ̱³na² a³lxi²ye²ain¹kxe³su² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³lhxã³ tãu³a¹ a²wã²la³ka³lo³khai³xai²na² tĩh³na² a³lu²tĩh³nu² ũ³kũ²txi² ai³ain¹te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² tĩh¹na² a²lu²txi³ wa³to²hi²ye²te²ju²hẽ³li¹.  
\v 6 A²nũ²a² ã³nũ²kxi²sxã³ yain³kxi²nyhai¹nhxai²na²hẽ³ nxe³tãu³a² ã³wxe³ju³ta² sa²nẽn¹kxi²khaix1nxe³te²a² ã³wxe³ka³lo³a² yxo²kwa̱i³nai¹nha²kxai³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² te²yã¹nxe³sxã³ ã³wxe³ka³lo³a² sa²nẽn³nha²khaix1nxe³te²a² ã³wxe³ka³lo³a² yxo²kwa̱i³nain¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 7 Sxi²je³na² ã³nxai³ain¹kxai²nãn²tu̱³ sa²nẽn¹kxi²sxã³ ĩ³kaix1tain¹te²ju²hẽ³li¹. A²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: “Wxãi²li² txa²hxi²kan¹jah¹lo²si¹lxi¹.” Nxe³jau³su² yxo²kwa̱i³no³tain¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 8 Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²nãn²ta³: “Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³.” Nxe²ĩ³ye³kxi¹nx2tain¹jau³su² yxo²kwa̱in³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³jah¹lai²la¹wi¹. Wxãi²nãn²ta³ a²lon³ti³tãu³su² nyhah¹lxi¹lxi¹.  
\v 9 Te²yã¹nxe³sxã³ wxãi²nãn²ta³: “Txa²wĩ³na² Si³yxau³jah¹lãi³.” A²nũ²a² yuh³xan¹te²na² nxe² ĩ³lxi²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wxa²wĩ³na² Si³yxau³kah³la² ka³na³ka³na³tã³li¹, Oh³nãn¹jah¹lo²su¹.  
\v 10 Te²yã¹nxũn³sxã³ wxãi²nãn²ta³: “Txa²wa³kxẽn³ta³ si³yxau³kxah¹lãi³.” Nxe²e³ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² so¹lxi³ Wxa²wa³kxẽn³ta² Si³yxau³kah³lo²sa¹wi¹.  
\v 11 Nxe³yãn¹ta¹: “Txa²nũ̱³ka̱³txa² ã³wa²to²hi² hxi²kan¹to³na¹kxi³nũ³su² ten³sa³nha¹.” Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²yu³txai²na² yu³hẽn³nãu³a² hxi²nũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 12 Wxãi²nãn²ta³ ĩ²li³te² ĩ³nxãn²ta³ wi¹le³kxi¹nx2tain¹ju³ta³nũ³a² ten³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yu̱³hẽn³yxau³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ yu̱³hẽn³yxau³nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³lo³txa²lxi³tu¹wi¹. 
\s1 A²nũ²a² wi¹lhin¹ki³lxo³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² 
\p  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ ũ³wha²li¹txã³nxũ¹tai²na² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxa² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²ĩ³nxa² wi¹lhin¹ki³lxo³yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³ton³khai¹yxah³lxin¹tu¹wi¹. A²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² nũ̱³ka̱³txi³lxon³ju³ta² te³nain¹kxai²nãn²tu̱³ ã³na¹ain¹yah³lxi¹nhẽ³li¹. Nxe³sxã³ Txa²wãn³txa² en²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²ai²na² Txa²wãn³txa² sa²yxo²we¹te³lhxã³ te²su² te²na² ã³na¹yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxi¹nhẽ³li¹.  
\v 14 Wi¹lhin¹ki³lxo³yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹. Txu¹ta³ka³lxa² wha³te̱³son³ta¹ka³lxai²na² sxi²ha² kãi³so¹ah³lxi¹nhẽ³li¹. Hã²wxãn³txa³ ĩ³yan³txa³kxi²ki³lxot3si¹yhah³lxin¹jau³su² wãn³txa² ka³lxa²khai¹nxe³jau³xa² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²yah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ a²hxi²ki³la³ yah³lxin¹ju³ta² ã²la² kãi²non³tu¹wi¹. 
\p  
\v 15 Wi¹lhin¹ki³lxo³yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹. Yu̱h³xan¹ta² ha³lo²a² ai³lha²thet3jah³lxi¹lxi¹, a²nũ²a² ka³na³ka³nat3sxã³ ã³si³tẽ³kxi¹nx2ti³si¹jau³su¹. ósi³tẽ³kxi¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxa² kãi³ wa³to²hi²si¹hain¹yah³lxi¹nhẽ³li¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wxãi²yãx1nxe³sxã³ ha³nxe²a² i̱³je³na² ã³na¹sa²tẽ³ain¹ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹. 
\p  
\v 16 A²nũ²a² ye³han³te²nãu³xa² ne³ka³ta²te²na² so¹te²na² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³txi³ a̱in³nyhah¹lxa³nha²kxai³ ye³han³kxa² yã¹yxah³lxi³nũ³ni¹lxi¹. Nxe³sxã³ ki³han³jau³su² ĩ³ye³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “‘Wãn³txi³su² e³a¹wi¹. Sũ̱³na² sxi²ha² ã³ye³yxo²nũ¹sa²na³li¹.’ Nxe³jau³xai²na² a²nũ²a² nxe²e³kxai²nãn²tu̱³ we¹ta³lun²nxa³kxan²ti³ ko̱³nxe³ju³ta² yũ³hĩ̱³nx2nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹: ‘Wãn³txi³su² e³a¹wi¹. Sũ̱³na² sxi²ha² ou²ro²ka³lo³a² a³lxi²khai¹nxe³ka³lo³a² ã³ye³yxo²nũ¹sa²na³li¹.’ Nxe³jau³xai²na² e³kxai²nãn²tu̱³ a²wãn³txi³khai³xa² kãi³ũh¹kxe³su² o²la³kxi¹sẽ¹li¹.” A²nxe³jau³xai²na² e³yah³lxi¹lxi¹. Yxah³lxi¹nha²kxai³ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxi¹lxi¹.  
\v 17 óne³to³ti³he¹yxah³lxa³lxi¹. Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³txi³ a̱in³nyhah¹lxa³nha²kxai³ ye³han³kxa² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Ou²ro²ka³lo³a² a³lxi²na³li¹. Yxãn¹ta¹ sxi²hai²na² ũ³ha³la³hẽ¹nha²thĩ³na² ã²la² a³lxi²khaix1te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³sxã³ sxi²hai²na² sa²kxai³lu² ou²ro²ka³lo³a² ã³nha³la³hẽ¹nha²kxa² ĩ³wxi²kin³ti³ton³si¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 18 Te²yã¹nxe³sxã³ ãh¹jau³xa² yã¹jau³xa² e³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “‘Wãn³txi³su² e³a¹wi¹. Txah³lxa³kxai²na² Sũ̱³na² ũ³yhen³kxi²ye²ka̱³txa² ã³ye³yxo²nũ¹sa²na³li¹. Sũ̱³na² ĩ³ki³ha¹kxi²ye²nxa³kxi³sã¹.’ Nxe³jau³xai²na² a²nũ²a² nxe² e³kxai²nãn²tu̱³ we¹ta³lun²nxa³kxan²ti³ ko̱³nxe³ju³ta² yũ³hĩ̱³nx2nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ yen³kxa² txah³lxa³kxa² ũ³nhe³wxe³jah¹lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: ‘Sũ̱³na² ũ³hũ¹kxi³nũ³su² ã³ye³yxo²nũ¹sa²na³li¹, Sũ̱³na² ĩ³ki³ha¹kxi²ye²nxa³kxi³sã¹.’ Nxe³jau³su² nxe² e³kxai²nãn²tu̱³ wãn³txi³khai³xa² kãi³ũh¹kxe³su² o²la³kxi²txai²lxi¹.” Nxe³jau³xai²na² e³yah³lxi¹lxi¹.  
\v 19 Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³txi³ a̱in³nyhah¹lxa³nha²kxai³ ye³han³kxa² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Ĩh¹ju³ta³la³ wxi²kin³ti³ton³sa³wa³to²hi²hĩ̱³te²la¹xã³? Txah³lxa³kxi³su² Sũ̱³na² ũ³yho²hi²si¹ka³txai²la³ ta̱³nxa² yen³kxi³khai³xa² ũ³hũ¹ke̱³kxi³nũ³ai²la³ ta̱³nxa², Ĩh¹ta²yen³kxa² kãin²wa³to²hi²te²la¹xã³?  
\v 20 óye³yxo²nũ¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ txah³lxa³kxa² ã³ye³yxo²nũ¹ki̱³i² yen³kxa² ũh³wxe³kxi²ki̱³kxa² ã³ye³yxo²nũ¹ki̱³i² te²a² whãi²nah¹lxi³hĩ̱³ki̱³tã³li¹.  
\v 21 Te²yã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² sxi²ha² ã³ye³yxo²nũ¹si¹ki̱³jau³su² e³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² sxi²ha² ã³ye³yxo²nũ¹ki̱³sa²kxai³ thĩ¹na² yxau²xai³jah¹la² ã³ye³yxo²nũ¹ki̱³sa²kxai³ nxe³hĩ̱³ki̱³tã³li¹.  
\v 22 Te²yã¹nxũn³sxã³ oh³nãn¹ko³xa² ã³ye³yxo²nũ¹si¹ki̱³jau³su² e³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² ã³wxe³ka³lo³a² ã³ye³yxo²nũ¹ki̱³sa²kxai³ ã³wxe³ka³lo³a² wa³kxẽn³yah³la² ã³ye³yxo²nũ¹ki̱³sa²kxai³ nxe³hĩ̱³ki̱³tã³li¹. 
\p  
\v 23 Ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txi³su² te²ĩ³nxai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxai²na² nxe³sxã³ wi¹lhin¹ki³lxo³yhah¹lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹. Yen³kxa² jũ¹nxe³te²su² te²a² yain³kxi²ki̱³ki³a² or³ta³lã²ki³su² ta̱³nxa² ẽn²tro³ki³su² ta̱³nxa² ko³mĩn²yo³ki³su² ta̱³nxa² yũ³yah³lxin¹kxa² ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ yũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ki³ka³na³ka³nat3sxã³ Sũ̱³na² ũ³hũ¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ha³te̱h³nxã³nxu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² ya²la³lo³khai¹su² wain³txi³ kãi³ũh¹kxe³su² ta̱³nxa² a²nũ²a² ã̱³xai²na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tũh¹kxe³su² ta̱³nxa² e³la² kãi³ũh¹kxe³su² ta̱³nxa² nxe³ju³tai²na² yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²ã³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³ju³tai²na² a²wi¹lhĩ¹nãn¹te²a² yxo²ha³kxa¹ kãi³yah³lxin¹ju³ta² wain³na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ ne³ki³san¹te²a² sa²yxo²ã³yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wi¹.  
\v 24 Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³txi³ a̱in³nyhah¹lxa³nha²kxai³ ye³han³kxa² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Khũn³sa¹txa² ĩ³yo¹lah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³yxe²ta²yxãi²nxa²lxi³hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹ Ka³me²lai²na² ka³yxuh³xa² kãin²te²na² wa³nũt1sxã³ ĩ³yo¹lhxat3jah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³ju³ta² yã¹nxe² ki³han³sxã³ e³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Kãi³ki̱³ju³ta² jũ¹nxe² so¹lxi³ ko̱³nxe³thin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³thin¹khai¹nxe³kxai²nãn²tu̱³ wi¹ti³he¹nxa³wi¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² wai³nxa³wi¹. 
\p  
\v 25 Jã¹nxe³jut3su² wi¹lhin¹ki³lxo³yhah¹lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹. Ka³ne²kxẽn³su² ta̱³nxa² pra²ta²ka³lo³su² ta̱³nxa² a²tai²na¹ wxa²hi̱³lxi³sxã³ wxa²hxan³kxa²jah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² a²nũ²a² yen³kxa² kãi³kxi²nyhu¹ah³lxin¹ju³ta² yũ³ha²kxai³ yen³kxa² kãin²ka³tã³yah³lxin¹ju³ta² yũ³ha²kxai³ yen³kxa² kãin² yxo²kwa̱in³yah³lxin¹ju³ta² yũ³ha²kxai³ nxe³kxa²yã¹xah³lxi¹lxi¹.  
\v 26 Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxai²na² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³txi³ a̱in³nyhah¹lxa³nha²kxai³ ye³han³kxa² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. A²wi¹lhĩ¹na² txa²nũ² ka³ne²kẽ³nai²na² pra²ta²ka³lo³ai²na² a²ẽ¹nãu³ai²na² wxa²hi̱³lxi³sã²nĩn¹ka̱³tu̱³ a²txai²na¹ ã³nhxan³ka²ti³nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹. 
\p  
\v 27 Jã¹nxe³jut3su² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxai²na² nxe³sxã³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³txi³ a̱in³nyhah¹lxa³nha²kxai³ ye³han³kxa² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxi¹lxi¹. A²nũ²a² ya³lu²te²na² sa²nĩ̱³kxi²ki̱³tẽ³na² yãx1yah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ a²txai²na¹ tĩn²ta²yau³xa² hãn³jau³xa² tẽ³sxã³ ũ³to¹la³kxi²sxã³ ĩ³hãn³ne³ki³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ a²ẽ¹nãu³ai²na² ya³lu²te²a² a²su³ai²na² so¹lxi³ ka³lun³ju³tai²na² so¹lxi³ yũ³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³yah³lxi¹lxi¹.  
\v 28 A²nũ²a² ã̱³xai²nãn²tu̱³ ĩ²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹ye²yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² sa²kxai³lu² wi¹lhin¹ki³lxo³ju³ta² so¹lxi³ yũ³nyhah¹lxi¹nha²kxai³ Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³yah³lxin¹ju³ta² so¹lxi³ yũ³nyhah¹lxi¹nha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. 
\s1 A²nũ²a² wi¹lhin¹ki³lxo³tũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 29 Jã¹nxe³jut3su² ũ³wha²li¹txã³nxũ¹tai²na² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te² ĩ³nxai²na² nxe³sxã³ wi¹lhin¹ki³lxo³yhah¹lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxi¹lxi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² kwã̱³kxẽ¹na² ũ³txon³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ a²nũ²a² wi¹lhin¹te²u¹tai²na² a²kwã̱³kxẽ¹na² ũh³yxo²tĩ̱¹kxi²ka̱³txa² wi¹wha²li¹la³kxi²yah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ ĩ³ye³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 30 “Txa²wĩ³na²nãu³xu¹tai²na² yxau²xai³lai¹nhĩ¹nai³tã² hin¹sĩ¹na¹ke³la³te²kxai³ hai³txi³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³te²nãu³xu¹tai²na² a²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³sxã³ ĩ³ya²lu¹tain¹si¹sĩ¹nxa³wi¹.” Yah³lxin¹jau³su² nxe³yah³lxi¹lxi¹.  
\v 31 Nxe³ha²kxai³ wxa²wãn³txi³khai³xa² hxi²ki³la³nx2ti³na³li¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ĩ³su¹lhã³te³nu¹tai²na² wẽ³ha³lxi³yah¹lxi³te²si¹lxi¹. Te²yã¹nxe² kãi³yah³lxi³nũ³ni¹lxi¹.  
\v 32 Nxain¹kxa²yã¹nxe² kãi³yah³lxin¹ju³ta² ta³lun²yah³lxin¹ju³ta² hxi²ki³lon³yah³lxin¹ju³tai²lẽ¹.  
\v 33 Txih³xa² ha³nxeh³lxi³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ wxãi²na² ha³nxeh³lxi³yah³lxi³nũ³ni¹lxi¹. Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ ha³nxe²a² i̱³sa²tẽ³ju³ta³nũ³a² hxi²kan¹txi³ ih³saun³yah³lxan³tho³li¹.  
\v 34 Nxe³ha²kxai³lu¹ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³i² a²nũ²a² a³la³kxi²khaix1te²na² ĩ³sa²si¹hã³i² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² a²hoh³lxi³su² te²na² ĩ³sa²si¹hã³i² nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ a²ha³tih³xa² ĩ³su²lhã³i² a²ha³tih³xa² hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi² a²ha³tih³xa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³wih¹so¹sãn²sxã³ ĩ³wai¹txi² a²ha³tih³xa² khãuh³lxa³txi³sa²thet3ti² nxain¹yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 35 Nxe³ta³lun²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²ki³la³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹. A²nũ²a² wi¹lhin¹te²nãu³xa² sun²tã¹ain¹te²nãu³xa² whãi²na¹ A³be²lah³lu¹tai²na² wi¹lhin¹khaix1jah¹lu¹tai²na² su²lhã³ai¹nhĩ¹nãn¹te²tu̱³ Sa³ka³ri²ah³lu¹tai²na² Ba³ra³ki²ah³lu²tai²na² tah²su² ha²kxai³ a²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² sxi²hẽ¹na² su²lhã³ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Jã¹nxe³te²nãu³xu¹tai²na² a²yxo²ha³kxa¹ hxi²ki³la³yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 36 Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Hĩ¹na² hin¹yah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² yo³ha² khãuh³lxa³ti³nx2ti³nũn³tu¹wi¹. 
\s1 Je³su²jah³lo²kxai³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² a³lxi²jau³su² 
\p  
\v 37 Nxa²ha¹te¹ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² yxau²xai³yah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² su²lhã³ain¹yah³lxi³to³hi¹nha²kxai³ wxã³nũ¹nx2tain¹tũ̱³ka̱³txai²na² wha³tin³kxain¹yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³sxã³ ko̱³nxe³to̱n³khaix1yah³lxi¹lxi¹. Yah³lxi¹nha²kxai³ ka³la³ka³la² a²hã³ka³nai²na² wẽ³ha³lxa² a²nxe̱³ki³yu³hẽ³nãu³a² wã²nut1te²ju²hẽ³li¹. Jãx1te²hũ̱³nxa¹tũ¹xã¹. Wxa²wẽ³ha³lxa² nxe³nx2ti³to³ha¹tai¹ti²tu³wi¹. Ye³ka³lxa¹txi³nx2ti³to³ha¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ten³yah²lxan³tai¹ti²tu³wi¹.  
\v 38 Nxe³ha²kxai³ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ wxa²sxi²ha² a²nũ²a² yũ³ai¹nx2tho³li¹.  
\v 39 Ya²la³tu̱³ wãn³txan²tu̱³ ĩ³ye³a¹wi¹. Hĩ¹nãn¹te²tu̱³ ĩ²sah²lxan³tho³li¹. Kxãn³nãu³a² wxa²wãn³txi³nũ³su² ĩ³ye³kxah²lxin¹te³nah¹lxi¹: “A²nũ²ai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã³nẽ³jah¹la² wi¹lhin¹jah¹lo²su²na³li¹.” Yah³lxin¹jau³nũ³su² yxah³lxi³sã²nĩn¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ĩ²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 24  
\s1 Sũ̱³na² sxi²ha² wxa²nai¹ain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² e³ta³lun²nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² a³li³ta¹hxai²hẽ¹la². A³li³tãu³a² a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² wi¹txo³nain¹ju³tai³tã² wã²nã³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Sxi²hai²na² txah³lxa³kxa² wi¹lhau³kot3je¹nxain¹nĩn²tai¹. Yxãn¹ta¹ kxãn³nãu³a² txah³lxa³kxa² a²yxo²ha³kxa¹ wxa²nai¹ain¹tu¹wi¹. Ya²la³tu̱³ hai³txi³ ka³tha¹li¹ ã³ne³hẽ²kxi²ka³txa² yũ²nx3tho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ha³lo²a² ko̱³nxe³ton³ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² 
\p  
\v 3 Hã²wxãn³txa³ o³li³ve²ra³ka³txa² ka³la³sxã³ ã³wxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ a²sa³wi³ha³lxa² ã³tĩ̱³sxã³ wã²nxũ̱h¹ ĩ³wã̱³tain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxe³sãn²si¹lxi¹. Ĩh¹nxe³hĩ¹na² wxa²nai¹ain¹te³ji¹wi¹? Ĩh¹nxe³ti³wa̱³kxa² wa̱³lin¹ju³ta³nũ³a² ĩ²ki̱³te³ji¹wi¹? Ĩh¹nxe³ti³wa̱³kxa² txa²wã¹ha³lo²a² ne³ki³son³ju³ta²nũ³a² ĩ²sxã³ a³la³kxi²hĩ̱³ki̱³te³ji¹wi¹? Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 4 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wi¹lĩ²nha²khai¹nxe³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2ti³ha³tai¹.  
\v 5 A²nũ²a² ka³lxa¹te²a² wxã³yah³lxi³ha³tai¹. Txai²la³ki³lxo̱³tu¹wi¹. Nxe³sxã³ wxã³sxã³ ki³han³jau³su² e³yah³lxi³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹wi¹. Wxa²kan³sxã³ wa̱³li²na¹hẽ³li¹.” Nxe³jau³su² e³yah³lxi³to³ha³tai¹. Nxe³yah³lxi³to³ha²kxai³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹txi³ ã³nhai¹tũ¹sxã³ ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2ti³ha³tai¹.  
\v 6 Jã¹nxa¹jau³su² ti¹na² yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² kãin² ã³nhe¹kxi²nyhu¹sxã³ su²lhã³nhyain¹kxai²nãn²tu̱³ nũ¹ka³na¹ u²tãu³ai³tã² yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai³tã² kãin² ã³nhe¹kxi²nyhu¹sxã³ su²lhã³nyhain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³jau³xa² ain³kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³yu̱³lyhah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wãn³txi³su² kxan²ti³ hai³txi³ hĩ¹nãn²tu̱³ ha³lo²ai²nãn²tu̱³ ne³ki³so³nx3tho³li¹.  
\v 7 A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³ ã̱³xa² a²lhun³tu² ã³nhe¹kxi²nyhai¹nha²kxai³ a²hxi²kan¹ta² si³yxau³tãu³a¹ a²hxi²kan¹ta² si³yxau³tãu³ ã̱³xa² a²lhun³tu² ã³nhe¹kxi²nyhu¹ha²kxai³ a²nũ²a² sxi²je³na² ka³lxa¹je³na² yain³txi³ txa²khaix1nxe³sxã³ he³ja²lun¹ti³ha²kxai³ ha³lo²a² kxĩh³nxa² sa²wi¹win¹nũh¹lxi²ha²kxai³ nxe³ain¹tu¹wi¹.  
\v 8 Txu¹ha² wẽh³ni³khaix1ta¹ka³lxa² ĩh³ju³ta² wxã³kxai²nãn²tu̱³ wẽ³sa² a³li³lah¹kxi²ju³ta² hãi¹nxe³sxã³ ã³si³wxe³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ ju¹tai²na² wxã³nũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ khãuh³yxah³lxin¹ju³ta² ã³si³wxe³tu¹wi¹. 
\p  
\v 9 Hã²wxãn³txa³ i³nx2tain¹sxã³ a²nũ²a² khãuh³lxa³thin¹kxi²ju³ta² ã³yũ³nx2tai¹nha²kxai³ ĩ³su²lhã³nx2tai¹nha²kxai³ nxe³nx2tain¹tu¹wi¹. Txa²wãn³txa² kan²txi³ ã³hxi²wxe³nũ¹sah¹lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³xa̱n³ta³kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹.  
\v 10 Nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² ka³lxa¹tãu³a² txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sxã³ ã³waix3sain¹tu¹wi¹. Nxe³sxã³ a²nũ²ai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³tũ̱³ka̱³txa² ã³yã³nũt1sa²kxai³ ĩ³xa̱n³ta³kxi²nyhai¹nha²kxai³ nyhain¹tu¹wi¹.  
\v 11 Nxe³kxa²yu³su² a²nũ²ai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² si¹ki³lxo³tha²kxai³ ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2tai¹nha³tai¹.  
\v 12 A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² kãi²no³nha²kxai³ a²nũ²a² a³lxi²nyhu¹kxi³ju³ta² kãi²nxa³ton³tu¹wi¹.  
\v 13 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²ai²na² Txa²wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²su² te²na² a²ẽ¹nãu³ai²na² ã³wa²sut1sxã³ yxau³tu¹wi¹.  
\v 14 Jã¹nxe³sxã³ txa²wã¹ha³lo²ai²na² yuh³xan¹ko³nãu³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txa² hãi¹nxe³ti³xa¹ ĩ³hen³txain¹tu¹wi¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ ã³kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²su² te²na² a²ẽ¹na² sa²hau³ko³tai¹na¹ju³ta² yũ³jau³nũ³su² ĩ³hen³txain¹tu¹wi¹. Nxe² ĩ³hen³txi³ ta³lun²sãn²te²ka³kxa¹ wa̱³li²na¹ju³ta² yũ³tu¹wi¹. 
\s1 Khãuh³lxa³thin¹khai¹nxe³ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² 
\p  
\v 15 Nxe³yãn¹ta¹ ĩ³lxi³thin¹ti³he¹nxa³jah¹la² a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ wxa²khot3thun¹jah¹la² wxã³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ã³wih¹sxã³ sa²nxũ³sxã³ yxau³ain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta² wain³ti³hex1te²sxa³yu²hẽ³li¹. A²nxe³ju³tai²na² Ta³ni³e²lah³lu¹tai²na² wãn³txa² ũ³wha²li¹lhxã³ wxã³ju³ta²nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Ha³te̱h³nxã³nxai²na² kãi³yain¹ju³ta² yũ³hĩ¹na¹ ã³ye³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹.  
\v 16 A²nxe³jah¹lai²na² wxã³sxã³ yxau³ju³ta² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã³naun³ti² ã³nih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ju³te²a²ko³xa² yxau³te²su² te² ĩ³nxa² wã³la² kĩ³ka³txa² ã³nih³jah¹lxi³hẽ¹li¹.  
\v 17 A²nxe³ju³ta² a²nũ²a² sxi²ha² ne³ka³nah²nãu³a¹ he¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²yen³kxa² sxi²hẽ¹nãu³ai²na² wi²sxa³kxai²nãn²tu̱³ ã³wi²xi²sxã³ so¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ u²lã³ni¹jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 18 Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² hai³sxa³nãu³a¹ he¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wa²li²sxã³ wã²la² ha³la³sa³nãn¹ka³lo³a² wxa²so¹xi²te³lhxã³ sxi²ha² ã³wi¹hxi²sxã³ wxa²so¹xah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ u²lã³ni¹jah³lxi³sã²nhẽ³li¹.  
\v 19 Ko̱³nxe³jah¹lai²na² wxã³ju³tai²nãn²tu̱³ txu¹ha² wẽ³nhain¹te²su² te²na² kãin² khãuh³nxain¹tu¹wi¹. Txu¹ha² a²wẽ³sa² ũ³hi³lain¹te²su² te²na² kãin² khãuh³nxain¹nũn³tu¹wi¹, hxi²kan¹txi³ yãn¹txi³ ã³ni³hai¹nxa³ha²kxai³lu¹.  
\v 20 Nxe³yãn¹ta¹ wa̱³txi²tãu³a¹ ta̱³nxa² sa²ba³to³ nxe³tãu³a¹ ta̱³nxa² nxe³sxã³ ã³nih³yah³lxin¹ke³la³te²kxai³ kãin² khãuh³yxah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³yah³lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 21 Nxe³hĩ¹nãu³ãn²tu̱³ ha³lo²a² ko̱³nxe³khai¹nxe³ju³ta² ĩ³lxa³thin¹ti³hex1nxa³ju³ta² yũ³tu¹wi¹. Txa²wã¹si³kxã³nãu³hĩ¹nũ¹tai²nãn¹te²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²ai²na² we¹thĩ¹nãn¹te²tu̱³ a²ko̱³nxe³ju³ta² yũ³ju³ta³nũ³a² kũ³we²ki²la² ko̱³nxe³thi¹nxa³ha²kxai³ yxan¹nãu³a¹ ha³lo²a² nxe²xai³tãu³a¹ ko̱³nxe³ju³ta² yũ³ju³ta³nũ³a² kũ³we²ki²la² ko̱³nxe³thi¹nxa³ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ a²ko̱³nxe³ju³tai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹ju³tai²nãn²tu̱³ so¹lxi³ ã²la² ko̱³nxe³thin¹khai¹nxe³ju³ta² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ju³ta² a²nũ²a² ã²la² kxa²kãin² khãuh³lxa³ti³hĩ̱³nx2na³li¹.  
\v 22 Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹hxi²kan¹ta² si³yxau³tãu³a¹ ha³lo²ai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³khai¹nxe³ju³tai²nãn²tu̱³ ã³yã³ni²lã³ain¹sãn²tu¹wi¹, a²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² ã³yũ³so¹xi²kxe³su² te²a² a³lxi²khaix1ai¹nha²kxai³lu¹. óyã³ni²lã³ai¹nxa³ke³la³te²kxai³ hai³txi³ a²nũ²a² ka³na³ka³na³ta² he³la³ku³ ka³te̱n³su² yxau²xai³hĩ³nx2nxa³wi¹. 
\p  
\v 23 Nxe³nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³ ĩ³ki³han³jau³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³: “Ti¹na² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la² he¹na³li¹.” Ta̱³nxa², “Nũ¹ka³na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la² he¹na³li¹.” Ta̱³nxa² nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²ain¹sxã³ yxau²xai³lyah³lxi³txa³hẽ¹li¹.  
\v 24 A²nũ²a² ã³wxã³ain¹sxã³ ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta² ka³na³ku² te²a²: “Txai²li² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹wi¹.” Ka³na³ku² nũn³te²a²: “Txai²li² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²sa¹wi¹.” Nxe³nx2tain¹tu¹wi¹. Nain¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² nũ³kxũn³ki³lxot3sxã³ kãi³ain¹tu¹wi¹. Ain¹sxã³ a²nũ²a² Sũ̱³na² ã³yũ³so¹te² ĩ³nxai²na² ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2tai¹nha³ta²wi¹. On³sxã³ yxo²ĩ²ain¹yah³lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² ye¹nx2ta¹wi¹.  
\v 25 Yan¹nãu³a² ha³lo²ai²nãn²tu̱³ nxe²xai³tu¹wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ Txai²li² kwẽn¹tai²na² ĩ³hen³txi¹nx2ta¹wi¹. 
\p  
\v 26 Jã¹nxe³jut3su² ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2ti³jau³su² nxe²e³kxi¹nx2tain¹te³nah¹lxi¹: “Ha³lo²a² sxi²ha² yũ²nxa³ko³nãu³a² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la² he¹na³li¹.” Ta̱³nxa², “A²sxi²hẽ¹na² he¹na³li¹.” Ta̱³nxa². Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²we¹jah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ki³ha¹kxi¹nx2tain¹jau³xai²la¹wi¹.  
\v 27 U³je³na² a³li³xi²tãu³a² ha³lai³nĩ³kxai²nãn²tu̱³ wa³su³txi³ u³je³na² kan³tãu³a² ĩ³ko̱x1ko̱¹tũ³na³li¹. Nxe³kxe³hũ̱³nxe² wa³su³txi³ wxã³kxa²yã¹nxe³sxã³ wxã³na¹ju³ta³nu³a² e³la² ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 28 Jã¹nxe³jut3su² ka³yxuh³xa² ya³lu²sxa̱³ti³xa² wa³lu³hxa² ã³nũn²kxi²te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. 
\s1 Je³su²jah³la² wxã³ju³ta²nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² 
\p  
\v 29 Yxan¹nãu³a¹ a²ko̱³nxe³ju³tai²nãn²tu̱³ ne³ki³son³kxai²nãn²tu̱³ a³lan²tan¹ta³ki³ain²ti³ ĩ³ka²nxa¹hi²ha²kxai³ ka³nxah³txan¹ta³ki³ain²txi³ ĩ³ka²nxa¹hi²ha²kxai³ i³la³kxa² wẽ³ha³lxa² whãi²na¹ oh³sĩ̱n³nãu³a¹ ã³nhait1sa²kxai³ oh³nãu³a¹ yxau³te²su² te²a² hxi²ka̱u³ka̱un³ti³ ã³nxai³lai¹nha²kxai³ nxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³sxã³ o³sĩ̱³na² whãi²na¹ ĩ³ã̱³lxi³ton³tu¹wi¹.  
\v 30 Nxe³tãu³a¹ ĩ³na¹je³nãu³wa³ki³khai³xa² ĩ²ain¹tu¹wi¹. Nxe³te²kxa²ya̱n³tu̱³ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³ãin²ta³kxi²nyhain¹sxã³ nã̱³nain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³sxã³ Txai²na² oh³sĩ̱n³nãn¹ka³lo³a² hãn³ta³ka³lo³a² whãi²na¹ a³ka³nxi²na¹ka³tu̱³ wxã³na¹tu¹wi¹. Nũ̱³kxũn³txi³ ĩ³kĩx3khai¹nxe³ha²kxai³ wxã³na¹tu¹wi¹. Wxã³na¹ju³tai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²sain¹tu¹wi¹.  
\v 31 Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ oh³xan¹ta² hxi²kan¹jah¹la² wãi²lhũ̱³ka³txa² wxa²no²la³kxi²si¹hai¹na¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³ai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³sxã³ wxa²no²la³kxi²hĩ¹na¹ oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txa² ka³lxa²te² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³ai¹nũ³na¹tu¹wi¹. Nxe³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ã³yũ³so¹kxe³so¹lxi³kxe³nãu³xa² nxe³te²nãu³xa² yuh³xan¹ko³nãu³xa² u²lxi³ yxau³yah³lxi³kxan²ti³ ãn³sa²so¹sxã³ ã³sa²ki³nũ²kxai¹na¹tu¹wi¹. 
\s1 Hi³yãu³sa³kxa² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³su² 
\p  
\v 32 Jã¹nxa¹jau³su² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: “Ta³kon³ta³ki³yãu³su² ha̱u³ta³lun²sxã³ ãn³ki³i²nha³na¹ nxe³kxai²nãn²tu̱³ kwẽ³kon³ju³ta² ya̱u³son³te²jai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ju³ta² kwẽ³kon³ju³ta² hau³kon³na³na¹ nxe³je³nãu³wa³kxa² a²ĩ³lxa² ta³kon³ta³ka³ta² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³lain¹te²jai¹ti²ti¹.”  
\v 33 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² ha³lo²ai²na² ã³wxã³na¹je³nãu³wa³kxa² nxe³kxa²yã¹nxe² yũ³nũn³na³li¹. Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ju¹tai²na² e³kxi¹nx2ta¹ju³tin³ti² ko̱³nxe³khaix1ju³tin³ti² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wxã³na¹ju³ta³nũ³a² a²kwẽn¹tai²na¹ yũ³tu¹wi¹. Wxa²sxi²yxo²a² ã³ya̱u³son³kxi²nx2ta¹kxa²yã¹nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Na¹jau³su² wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi¹jxah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 34 Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ju¹tai²na² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hĩ¹na² ka³te̱n³su² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² ya³lu²ai¹nxa³ta̱³lxa¹ jau¹xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ kãi³ta³lun²tu¹wi¹.  
\v 35 Oh³nãu³nũ¹ai²na² hxa³ni² ha³lo²a² yuh³xai²na² hxa³ni² nxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wãn³txa² so¹lxi³ ya²la³ti³ yxau²sa²tẽ³tu¹wi¹. 
\s1 Je³su²jah³la² wa̱³li²je³nãu³wa³kxa² ko̱³nha²ki̱³sxa³jau³su² 
\p  
\v 36 Nxe³yãn¹ta¹ nxe³ju³ta²nũ³ai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹ju³ta²nũ³a² ũ³hũ¹nhẽ³lain¹je³nãu³wa³kxa² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ko̱³nhai¹nxa³ha²kxai³ oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txa² ko̱³nain¹nũ³nxa³ha²kxai³ Txai²na¹xai²na² ko̱³nhũ³nxa³ha²kxai³ ya³sain¹tu¹wi¹. Nxe³je³nãu³wa³kxa² Txa²wĩ³na² so¹lxi³ wi¹ko̱³nha²te²la¹wi¹.  
\v 37 Txai²na² a³kan³sxã³ wxã³na¹ju³ta³nu³a² No³e²ah³lu¹ta² he¹tãu³su² tãu³a² yã¹nxe³tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² No³e²ah³lu¹tai²na² txa²wã¹ha³lo²a² yxau³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.  
\v 38 Nxe³tãu³u¹tai²na² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũx3ti³wa³kxa² a²ka³lxa¹ti³nãu³xu¹tai²na² kwa²ĩ³yain³kxi²nyhu¹i² kwa²ĩ³na²kxi²nyhu¹i² txu¹ha² so¹kxi²nyhu¹i² txu¹ha² ũ³hũ¹nyhu¹i² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²nyhai¹nxa³i² ain¹sxã³ No³e²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² na³vi²o²tẽ³na² ar²ka³tẽ³na² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹li¹.  
\v 39 Yxãn¹ta¹ No³e²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² a³la³kxi²yain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹li¹. Ĩ̱³yau³xa² wẽ³hã¹sxã³ ã³so¹ai¹nhĩ¹na¹ a³la³kxi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txai²na² a³kan³sxã³ wxã³na¹ju³ta³nu³a² a³la³kxi²yain¹nx2tho³li¹.  
\v 40 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² in³txa² ha¹li¹ hai³sxa² tau³ya³tãu³a² ka³na³ki² sa²so¹ha²kxai³ ka³na³ki² ot3sa²kxai³ nxe³ya³tu¹wi¹.  
\v 41 Ai¹nha²kxai³ txu¹ha² ha¹li¹ nxũ̱³sa² o²la³kxi²ya³tãu³a² ka³na³ki² sa²so¹ha²kxai³ ka³na³ki² ot3sa²kxai³ nxe³ya³tu¹wi¹.  
\v 42 Nxe³ha²kxai³ ha³lo²a² nũ¹hĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹, wa̱³li²na¹je³nãu³wa³kxa² ko̱³yah³lxa³nha²kxai³lu¹.  
\v 43 Te²yã¹nxe³ju³kxai³lu² ka³nxah³ti³na² so¹lxi³ yen³kxa² kãi³jah¹la² hãi³a² wxã³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxi³sa²kxai³ sxi²ha² wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² yen³kxa² kãi³jah¹la² wxã³je³nãu³wa³kxa² a³la³kxi²ke³la³te²kxai³ ye³ten³nha²sxã³ wah³nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Sxih²yxo²a² yxo²ĩ¹in¹kxe³su² yen³kxa² tĩ¹kxi¹nxa²hĩ̱³nx2nxa³wi¹.  
\v 44 Jã¹nxe³jut3su² ye³ten³nha²kxi³hũ̱³nxe² wahx3nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ wxa²ẽ¹nãn¹jau³kxai³: “Hĩ¹na² wxã²nxa³lho³na¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² nxe³ti³wa³kxa² wxã³na¹ha³ta²wi¹. 
\s1 Sũ̱³na² sa³wi³ha³lxa² wi¹lhin¹te²a² wi¹lhi¹nxa³te²a² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³su² 
\p  
\v 45 Te²yã¹nxe³jut3su² sxi²ha² wa³kxẽn³yah³la² a²sa³wi³sa² wi¹lhin¹te²na² so¹lxi³ ã³ne³wxe³khaix1te²na² so¹lxi³ a²sxi²khai³xa² hau³kot3si¹jau³su² ũh³wxe³te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² wi¹lhi¹nha²kxai³ yain³txi³su² ũ³hũ²xai³ain¹te²ju²hẽ³li¹.  
\v 46 Wi¹kãi³kxai²nãn²tu̱³ a²wa³kxẽn³yah³la² wxã³tãu³a² wi¹lxon³kxi²kxai²nãn²tu̱³ kãi³ti³hit1tain¹tu¹wi¹.  
\v 47 Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Yen³kxa² a²yxo²ha³kxa¹ hau³ko³te³lhxã³ ũh³wxe³tu¹wi¹.  
\v 48 Nxe³yãn¹ta¹ a²sa³wi³sa² a²ẽ¹na² e³ke³la³te²kxai³ nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²hxi²kan¹jah¹la² kxãn³sa²sxã³ wxã²nxa³lho³na¹.” Yha²jau³su²,  
\v 49 Nxe³ka³tu̱³ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sa³wi³ha³lxa² ã̱³xai²na² ĩ³wai¹tã³si³wxe³ha²kxai³ kãin² yai³nha²kxai³ kãin² ĩ³na²sa³we¹nha²kxai³,  
\v 50 Nxe³tãu³ãn²tu̱³ta¹ ko̱³nha²nxa³ku¹ha² a²wa³kxẽn³yah³la² ĩ³xi²tu¹wi¹.  
\v 51 Nxe³sxã³ a²sa³wi³sai²li² kãin² ĩ³wait1si¹ha²kxai³ ha³lo²a² wi¹lhin¹ki³lxo³te²nãu³xa² ũh³wxe³si¹je³na² ũ³tĩ̱¹kxa² wxe³kxain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² ye³khãuh³lxa³thin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² kãin² nã̱³ni² kãin² wxi²ka³ta³ta³ti² nxe³sa²tẽ³tu¹wi¹. 
\c 25  
\s1 Txu¹ti³nãu³xa² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³su² 
\p  
\v 1 Jã¹nxa¹jau³su² a²nũ²a² a²ẽ¹na² sa²hau³ko³te²nũ³a² ĩ³yau¹ũ³hi² a²ẽ¹na² sa²hau³ko³txa³te²nũ³a² ĩ³yau¹ũ³hi² nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. A²nxe³te²na² wãin²te²nãu³xa² yã¹nxe³ti³hĩ̱³nx2na³li¹. A²nxe³te²nãu³xai²na² in³txa² kwẽn¹tai²na² txu¹ha² so¹te³lhxã³ jah¹la² wahx3nxain¹nũ²nhai¹. Wi¹lxon³kxi²jau³nũ³a² ĩ³ye³kxi²te³lhxã³ wahx3nxain¹nũ²nhai¹. Nxe³sxã³ ka³nxa³hi²ha²kxai³ lã³pi³ãu²tẽ³na² tẽ³sxã³ a³li³ain¹ka³tu̱³ wahx3nxain¹nũ²nhai¹.  
\v 2 A²nxe²te²wãin²te²nãu³xa² a²wã³kxi³kxai³ ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la³kxi²yai¹nha²kxai³ a²wã³kxi³kxai³ ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la³kxi²ye³yhai¹nxa³ha²kxai³ nxe³te²wãin²te²nãu³su² nũ²nhai¹.  
\v 3 A²nxe³sxã³ a³la³kxi²ye²yhai¹nxa³te² wãin²te²nãu³xa² o²lyau³xa² taut3ton³jau³xa² sa²so¹ai¹nxa³ha²kxai³ lã³pi³ãu²tẽ³na² so¹lxi³ sa²so¹ha²kxai³ nxain¹nũ²nhai¹.  
\v 4 Nxe³yãn¹ta¹ a³la³kxi²ye²yhain¹te² wãin²te²nãu³xa² lã³pi³ãu²tẽ³na² sa²so¹ha²kxai³ o²lyau³xẽ¹na² ãh¹ sa²so¹ai¹nha²kxai³ nxain¹nũ²nhai¹.  
\v 5 Jã¹nxe³jut3su² in³txai²na² txu¹ha² so¹nh³jah¹la² wa³su³txi³ wa̱³li²nxa³ha²kxai³ wãin²te²nãu³xai²na² wah³nxa² hxi²tha³nhai¹nha²kxai³ ãu³xi² ã³si³wxe³ain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 6 Nxa²ha¹te¹ ka³nxah³ta² wi³ta³lon³sxã³ ĩ³kaix1tain¹jau³su² ain³kxain¹nũ²nhai¹. Ain³kxain¹te³nah¹lxi¹: “In³txa² wẽ³sãi¹ah³lai²na² wxã²na³ni¹. óne³khauh²kxi¹jah³lxi³hẽ¹ni¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 7 Nxe² ain³kxi²nyhu¹te³na¹ wãin²te²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³sa²yxau³nũ²la² a²lã³pi³ãu²khai³xai³tã² wxa²hau³kot3sxã³ tẽ³sxã³ ai³ain¹nũ²nhai¹.  
\v 8 Nxe³tãu³a¹ a³la³kxi²ye²yhai¹nxa³te² wãin²te²nãu³xai²na² a²yxo²wãn³txi³kxai³lu¹: a³la³kxi²ye²yhain¹te² wãin²te²nãu³xai²na² ĩ³ye³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: “Nxe³jah³lxi³si¹nxi¹. Wxa²ol²yau³xa² wã²nhũh¹syah¹lxi³sĩ¹ni¹. Lã³pi³ãu²tẽ³na² tẽ³sĩ¹na¹kxa² ĩ³yũ¹la³kxi²sa²sĩn¹na²ni¹.” Nxe³nyhain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 9 Nxa²ha¹te¹ a³la³kxi²ye²yhain¹te² wãin²te²nãu³xa² sa²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: “Kwa²nhi¹nxi¹. Hxi²kan¹sa²sĩ¹nxa³nhi¹. O²lyau³xa² whãi²na¹ hxa³nẽ³kxa²ya̱n³txi³su² nũh¹xai³yah³lxin¹sxã³ o²lyau³xa² so¹kxi²nyhu¹kxi³thĩ³na² ai³sxã³ tah²yau³xa² so¹kxi¹jah³lxi³hẽ¹ni¹.” 
\p  
\v 10 Nxe³nũ²la² a³la³kxi²ye²yhai¹nxa³te² wãin²te²nãu³xai²na² o²lyau³xa² ãh¹so¹kxi²te³lhxã³ a³li³ain¹tãu³a² in³txai²li² wa̱³li²nũ²nhai¹. Wa̱³li²sxã³ wah³nxe³te²wãin²te²nãu³xa² ĩ³yain³kxi²te³lhxã³ ã³wi¹hya³hain¹nũ²nhai¹. ówih¹nũ²la² hã²wxãn³txa³ wi²wxã³je³nãu³wa³kxa² ha³nãu³hi²ha²kxai³ sxih²yxo²a² ũh³yxo²ĩ¹nũ²la² yain³kxi²nyhain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 11 Hã²wxãn³txa³ a³la³kxi²ye²yhai¹nxa³te² wãin²te²nãu³xa² ã³wa̱³lain¹nũ²la² ĩ³yxo²to¹to¹tain¹te³nah¹lxi¹: “Sa²yxo²than²kxi²sa²sĩ¹nhẽ³li¹.” Nxain¹nũ²nhai¹. 
\p  
\v 12 Nxa²ha¹te¹ in³txai²li² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: “Nxe³sa²nxi¹. Ya²la³tu̱³ ã³ye³wxe³nxa²lxi³nxa³nhi¹. Hxi²kan¹sa²nxa³nhi¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 13 Jã¹nxa¹jau³su² ye³ten³nha²sxã³ wahx3nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Ha³lo²a² wa̱³li²na¹ti³wa³kxa² ko̱³yhah¹lxa³lxi¹. 
\s1 A²sa³wi³ha³lxa² ha¹li¹ ka³na³ko¹ta³lxin³te²nãu³xa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 14 Te²yã¹nxũn³jau³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wi¹kãi³kxi²sain¹te²su² te²na² a²yo³ha² wi¹lũ³yho³hai¹na¹kxi³nũ³su² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³te³nah¹lxi¹, in³txi³su² yen³kxi³nh²jah¹la² ha³lo²a² u²la²nãn¹ko³xa² ai³te³lhxã³ nxũ²nhai¹. Nxe³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³kaix1sxã³ a²yen³kxi³khai³xa² wã²nhũh¹xai³ain¹nũ²nhai¹.  
\v 15 A²wi¹lhĩ¹nãn¹ta² sa³wi³sa² ũ³yho³hi²ki³ki³a² ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ nxe² ka³lxa²ki³a² wã²nhũh¹nũ²nhai¹. óta³lo³hẽ¹te² sa³wi³sa² ki³ha¹li¹ wã²nhũ¹ha²kxai³ ne³ki³son³te² sa³wi³sa² ki³ka³na³ki² wã²nhũ¹ha²kxai³ nxain¹sxã³ ũ³yho³hi²nyhu¹ki³a² hxi²ka¹nain¹kxa² yã¹nxe² a²yen³kxi³khai³xa² wã²nhũ²xai³ain¹nũ²nhai¹. Nxe³ka³tu̱³ u²lxai³nũ²nhai¹.  
\v 16 Nxe²ai³tãu³a² a²wi¹lhĩ¹nãn¹ta² a²sa³wi³sa² yen³kxa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ so¹kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ki³ai²na² tẽ³sxã³ wain³txi³ wa³kon³kxi²ha²kxai³ ki³lã̱³xa² ãh¹ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ãh¹so¹kxi²nũ²nhai¹.  
\v 17 Te²yã¹nxe³jut3su² ã³ta³lo³hẽ¹te² sa³wi³sa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ so¹kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ki³ai²na² tẽ³sxã³ wain³txi³ wa³kon³kxi²ha²kxai³ ki³lã̱³xa² ãh¹ki³ha¹li¹ ãh¹so¹kxi²nũ²nhai¹.  
\v 18 Nxe³yãn¹ta¹ ne³ki³son³te²a² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³nat3sxã³ so¹kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ta³ki¹ai²na² tẽ³sxã³ a³li³nũ²nhai¹. Ha³lo²a² ai³nũ²la² kxĩh³nxa² wxa²xu³sxã³ ũ³yho³hi²ki³ai²na² wã²nhũ¹hain¹ki³ain²ti³ ũ³whĩ̱¹kxi²nũ²nhai¹. 
\p  
\v 19 Hã²wxãn³txa³ ye³ka³lxa¹txi³ a³lan²ton³tãu³a² yen³kxa² a²wa³kxẽn³yah³la² ĩ³xi²nũ²nhai¹. Ĩ³xi²ka³tu̱³ a²yen³kxa² ĩ³hau³kot3si¹jau³su² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³kaix1tũ²nhai¹.  
\v 20 Nxe³te³na¹ a²wi¹lhĩ¹nãn¹ta² sa³wi³sa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ so¹kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ki³lã̱³xa² so¹kxi²ki³ain²ti³ hxi²tẽ³nha²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Txa²sũ̱³nãi³. Ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ũ³hũ¹san¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ ki³lã̱³xa² ãh¹lxi³sxã³ ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ãh¹so¹kxi²na¹hẽ³li¹. Ĩ²txa²hẽ³li¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 21 Nxa²ha¹te¹ a²wa³kxẽn³yah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: “Wi¹na³li¹. Yen³kxa² jũ¹nxe² ũ³hũ¹nxa²ha¹kxai³tã² wi¹wi¹nxe² wa³kon³kxi²sa²te²sin¹tai¹. Nxe³ha²kxai³ yen³kxa² kãi²li³sxã³ ũ³hũ¹sa³wxe³nxa²ha¹tu¹wi¹, sa²hau³kot3si¹nxa²ha¹jau³su¹. Wi¹lo²la³kxi²xai³ki̱³tu¹wi¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 22 Te²yã¹nxe³sxã³ ã³ta³lo³hẽ²te² sa³wi³sa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ so¹kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ki³lã̱³xa² so¹kxi²ki³ain²ti³ hxi²tẽ³nha²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Txa²sũ̱³nãi³. Ũ³yho³hi²ki³a² ki³ha¹li¹ ũ³hũ¹san¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³na¹ta¹ ki³lã̱³xa² ãh¹lxi³sxã³ ki³ha¹li¹ ãh¹so¹kxi²na¹hẽ³li¹. Ĩ²txa²hẽ³li¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ a²wa³kxẽn³yah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: “Wi¹na³li¹. Yen³kxa² jũ¹nxe² ũ³hũ¹nxa²ha¹kxai³tã² wi¹wi¹nxe² wa³kon³kxi²sa²te²sin¹tai¹. Nxe³sa¹nha²kxai³ yen³kxa² kãin² ũh³hũ¹sa³wxe³nxa²ha¹tu¹wi¹, sa²hau³kot3sih¹nxa²ha¹jau³su¹. Wi¹lo²la³kxi²xai³ki̱³tu¹wi¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 24 Te²yã¹nxe³sxã³ ne³ki³san³te² sa³wi³sa² ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³nat3sxã³ so¹kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² wai³nxa³jau³su² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: “Txa²sũ̱³nãi³. Hxi²kxã̱u³jah¹lo²si¹lxi¹. Yain³txa² wa³kon³nxã³kxan²ti³ hãi¹sxã³ wa³kon³kxi²nxain¹kxa² yen³kxa² sa²so¹nha²kxai³ yain³txa³ki³a² ũh³wĩ̱¹xan³kxan²ti³ yain³txa² ũ³whĩ̱¹kxi²nxain¹kxa² yain³txa² sa²so¹nha²kxai³ nxe³te²si¹lxi¹. Wxa²yen³kxa² kãi²non³nha²kxai³ wxa²sa³wi³ha³lxai²na² yen³kxa² kãi²no³txa³ha²kxai³ nxe³te²si¹lxi¹.  
\v 25 Nxĩ¹nha²kxai³ yu̱h³lxi³nxa²ha¹hẽ¹li¹. Nxa²ha¹ha²kxai³ a³li³a¹nũ²la² kxĩh³nxẽ¹na² wxa²yen³kxa² ũ³whĩ̱¹kxi²na¹hẽ³li¹. Nxe³sxã³ wxa²yen³kxai²na² ti¹na² yũ³ye¹nx2na³li¹.” Nxe³nũ²nhai¹. 
\p  
\v 26 Nxa²ha¹te¹ a²wa³kxẽn³yah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: “Ko̱³nxe³thin¹khai¹nxi¹lxi¹. Ĩ³lxa³thin¹ti³he¹nx2nxa³lxi¹. Yain³txa² wa³kon³nxa³kxan²ti³ hãi¹sxã³ sa²so¹na¹ha²kxai³ yain³txa³ki³a² ũh³wĩ̱¹nxa³kxan²ti³ yain³txa² sa²so¹na¹ha²kxai³ nxe³na¹jut3su² ĩ²san¹ji¹wi¹?  
\v 27 Nxĩ¹nha²kxai³ ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ txa²yen³kxa² tẽ³sxã³ a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³a² o²la³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² kwa² ũ³hũ¹ai¹nxã³thai¹li¹? Nxĩn¹ke³la³te²kxai³ hã²wxãn³txa³ ĩ³xi²na¹tãu³a² txa²yen³kxai²na² ka³lxa¹ton³kxi³nũ³su² ũ³hũ¹xi²sa²hĩ̱³nxa¹lxi¹.  
\v 28 Jã¹nxa¹jau³su² nxa²ha¹te¹ txa²sa²wi³ha³lxi³ ã̱³lxah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Ki³ka³na³ka³nat3sxã³ tẽ³ain¹kxa² sa²so¹kxi²txai¹nhẽ³li¹. Sa²so¹kxi²sxã³ jah¹la² ki³a² hxi²ka² hxan³sxã³ ki³ai²na² hxi²tẽ³nha²jah¹la² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹.  
\v 29 Nxe³sxã³ a²nũ²a² yen³kxi³nh²te²na² ãh¹ kãi²non³sxã³ yen³kxa² ũ³hũ¹nyhain¹tu¹wi¹. Nxe³sxã³ yen³kxih³khai¹nxe³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² yen³kxi³txa²jah¹la² yen³kxa² jũ¹nxe² yũ³kxan²ti³ sa²so¹xi²hxa³txain¹tu¹wi¹.  
\v 30 Jã¹nxe³sxã³ jah¹lai²na² ĩ³la³thi¹nxa³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² tẽ³sxã³ ha³lo²a² ka³nxah³ha²lu²on³ju³ta² ũ³sa²tã³ũ¹tain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²nxe³tãu³a² ye³khãuh³lxa³thin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² kãin² ĩ³nã̱³nha²kxai³ kãin² wxi²ka³ta³ta³tha²kxai³ nxe³tu¹wi¹.” A²wa³kxẽn³yah³la² nxe³nũ²nhai¹. 
\s1 A²nũ²a²nãu³xa² kãi³ain¹kxa²yo³ha² ĩ³yĩ¹li²jau³su² 
\p  
\v 31 Nxa²ha¹te¹ yan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²tu¹wi¹. Nxe³sa²hĩ¹na¹ a³ka³nxi²sxã³ wa̱³li²na¹tu¹wi¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txa² tẽ³lĩ³xi²na¹tu¹wi¹.  
\v 32 Jã¹nxe³tãu³a¹ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ã³yã³ki³nũn²kxi²sain¹tu¹wi¹. Nxe³te³na¹ ha³na³ka³lxi³ sa³wxe² ha³na³ka³lxi³ sa³wxe² ai¹na¹tu¹wi¹.  
\v 33 Nxe³te³na¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² yxo²ĩ²sain¹te²nãu³xa² wã²nxa³kxa² so¹sxã³ txa²wi¹lha²tãu³a² ũh³wxe³ai¹na¹ha²kxai³ a²wã³kon³tũ̱³ka̱³txa² txa²wã̱³tãu³a² ũh³wxe³ai¹na¹ha²kxai³ nxe³ai¹na¹tu¹wi¹.  
\v 34 Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ txa²wi¹lha²tãu³a² sa³wxe³te²nãu³xa² ĩ³ye³kxi²na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: “Wxã³jah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²wĩ³na² ĩ³wi¹lxon³kxi¹nx2ti³tu¹wi¹. A²wi¹lhĩ¹nu¹tai²kxai³ ha³lo²a² tah²ko³xa² ĩ³ye³hau³ko³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Hĩ¹na² ko³xain²txi³ ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹.  
\v 35 Nxe³sxã³ kxã³nxai³tã² heh³sa³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ yain³txa² ũ³hũ¹sah¹lxin¹tai¹ti²tu³wi¹. Ya̱³lxu²sa³ha²kxai³ ĩ³na²kxi³jau³xa² ũ³hũ¹sah¹lxin¹tai¹ti²tu³wi¹. Txa²ya̱n³ta³ yũ³sa²nxa³ha²kxai³ sxi²ha² ũ³hũ¹sah¹lxin¹tai¹ti²tu³wi¹.  
\v 36 Wã²la² txa²sa³ha²kxai³ wã²la² ũ³hũ¹sah¹lxin¹tai¹ti²tu³wi¹. Ĩ³ton³sa³ha²kxai³ wxã³sĩ²sah¹lxin¹tai¹ti²tu³wi¹. Sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi²sai¹nha²kxai³ wxã³sĩ²sah¹lxin¹tai¹ti²tu³wi¹.” Nxe³na¹jau³su². Nxe²e³kxai¹na¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 37 Nxa²ha¹te¹ wi¹lhin¹te²nãu³xa² ĩ³wa²lũ³xi²sain¹tu¹wi¹. Nxe³sain¹te³nah¹lxi¹: “Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³kah³lãi³. Ĩh¹nxe³hĩ¹nai³tã² nxe² ĩ²nxa²sĩ¹na¹lhai¹li¹? Heh³nxa²ha²kxai³ yain³txa² ũ³hũ¹nxa²sĩ¹na¹lhai¹li¹? Ya̱³lxu²nxa²ha²kxai³ ĩ³na²kxi³jau³xa² ũ³hũ¹nxa²sĩ¹na¹lhai¹li¹?  
\v 38 Wxa²ya̱³la² yũ²nxã²nxa³ha²kxai³ sxi²ha² ũ³hũ¹nxa²sĩn¹na¹lhai¹li¹? Wã²la² txa²nxa²ha²kxai³ wã²la² ũ³hũ¹nxa²sĩn¹na¹lhai¹li¹?  
\v 39 Ĩ³ton³nxa²ha²kxai³ wxã³sĩ²nxa²sĩn¹na¹lhai¹li¹? Sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi¹nxain¹sĩ¹nha²kxai³ wxã³sĩ²nxa²sĩn¹na¹lhai¹li¹? Ĩh¹nxe³hĩ¹nai³tã² nxe²kãi³ũh¹nxa²sĩn¹na¹lhai¹li¹?” Nxe³sain¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 40 Nxa²ha¹te¹ ĩ³ye³kxai¹na¹tu¹wi¹. Nxai¹na¹te³nah¹lxi¹: “Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² kãi²nxa³kxan²ti³ wi¹kãi³ũ¹yhah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹kãi³ũh¹sah³lxi³nũ³nhĩ̱³nxa¹lxi¹.” 
\p  
\v 41 Nxe³nũ²la² a²wã̱³tãu³a² sa²wxe³si¹hai¹na¹te²nãu³xa² yxo²ĩ²sai¹nxa³te²nãu³xa² ĩ³ye³kxai¹na¹tu¹wi¹. Ĩ³ye³kxai¹na¹te³nah¹lxi¹: “ówaix3sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³thin¹yah³lxi¹lxi¹. Ha³lo²ai²li² ha³nxe²a² i̱³ju³ta² ã²la² ãu¹la³kxi³ko³xai²na² a²ta³a²nãu³xa² ũ³sa²tã³kxi²si¹ju³ta³nũ³a² ũ³sa²tã³nx2tain¹tu¹wi¹.  
\v 42 Kxãn³nxai³tã² heh³sa³ha²kxai³ hai³txi³ yain³txi³la³ ũ³hũ¹sah¹lxan³nxãn³tai¹ti²tu³wi¹. Ya̱³lxu²sa³ha²kxai³ ĩ³na²kxi²jau³xa² ũ³hũ¹sah¹lxan³nxãn³tai¹ti²tu³wi¹.  
\v 43 Txa²ya̱n³ta³ yũ³sa²nxa³kxe³su² wxa²sxi²ha² ũ³hũ¹sah¹lxan³tai¹ti²tu³wi¹. Wã²la² txa²sa²ha²kxai³ wã²la² ũ³hũ¹sah¹lxan³tai¹ti²tu³wi¹. Ĩ³ton³ta̱³nxa² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi²sain¹ta̱³nxa² nxe³ha²kxai³ wxã³sĩ²sah²lxan³tai¹ti²tu³wi¹.” Nxai¹na¹jau³su² nxe² e³kxai¹na¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 44 Nxa²ha¹te¹ a²wã̱³tãu³a² sa²wxe³ai¹na¹tu̱³ka̱³txa² ĩ³wa²lũ³xi²sain¹tu¹wi¹. Nxe³sain¹te³nah¹lxi¹: “Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹nxe³hĩ¹nai³tã² heh³nxa²ha²kxai³ ya̱³lxu¹nxa²ha²kxai³ a²ya̱n³ta² yũ³nxã²nxa³ha²kxai³ wã²la² txa²nxa²ha²kxai³ ĩ³ton³nxa²ha²kxai³ sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi²nxai¹nha²kxai³ nxe³nxa²ju³tai²na² ĩ²nxa²sĩ¹na¹kxan²ti³ wi¹kãi³ũh¹nxa²sĩn¹nxa³lhai¹li¹?” Nxain¹jau³su² nxe² e³kxi²sain¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 45 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³ai¹na¹te³nah¹lxi¹: “Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³a² wi¹kãi³ũh¹nx2tai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ wi¹kãi³ũh¹sah²lxan³tai¹ti²tu³wi¹.” Nxai¹na¹jau³su² nxe² e³kxai¹na¹tu¹wi¹. 
\p  
\v 46 A²nxe³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ha³lo²a² ha³nxe² i̱³sa²tẽ³ju³ta² khãuh³lxa³ti³sa²tẽ³nhain¹tu¹wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ wi¹lhin¹te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ wi¹lhin¹sxã³ yxau²sa²tẽ³ain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 26  
\s1 Je³su²jah³la² hãi³a² i³so¹si¹hain¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ wãn³txai²na² e³hxa³ta³lun²nũ²la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ãh¹e³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p  
\v 2 — Ye³ha¹li¹ a³la²ni²tãu³a² Pas²kwa²nxe³je³nãu³wa³kxa² ya̱u³son³ye²tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ ĩ³ya²lut1sain¹ju³ta³nũ³a² ã³yũ³sain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³je³nãu³wa³kxa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³yã³ki³nũ²kxi¹xi²sxã³ kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nũ³kxũn³txi³ sa²hau³ko³tain¹ti³u³tu¹ta²kxai³ sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xi²te³lhxã³ o²la³kxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 3 Nxe³ain¹ti̱³kxai³lu² wã³nxĩn¹ta² si³yxau³te²nãu³xai²na² a²nũ²a²nãu³xa² a²hxi²kan¹te²nãu³xai²na² nxe³sxã³ ã³yã³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Kai³fa²sah³la² sxi²han²tu̱³ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³te²nãu³xa² a²hxi²kan¹khaix1jah¹la² sxi²ha² ã³yã³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Je³su²jah³la² hãi³a² i³so¹si¹hain¹jau³su² ĩ³su²lhã³si¹hain¹jau³su² ã³yã³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 5 Nxe³tãu³a² ĩ³ye³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Pas²kwa²nxe³je³nãu³wa³kxa² o²la³kxi²ki̱³tãu³a² hãi¹nxã¹a³sah¹lxi³sã²lxi¹, a²nũ²a²nãu³xa² ã³nhe¹kxi²nẽ³lain¹kxa²ya̱n³txi³su¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² ũ³nhe³kẽn¹kxi²jau³su² 
\p  
\v 6 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² Be³tãn²ya³thĩ³na² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². A²sa³wi³ha³lxa² ã³si³tẽ³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ónxai³sxã³ Si³mãu²ah³la² sxi²ha² sxi²lhot3ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² Si³mãu²ah³lai²li² kxã³nhxĩ¹nai³tã² ĩ³ta³ka³txa² ka̱³lxã̱un³sxã³ khon³ta³kxi²nẽ³ka̱³txa² ĩ³ton³ta³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² sxi²ha² sxi²lhot3ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 7 A²nxe³tãu³a² ã³wxe³sxã³ ĩ³yai³nain¹tãu³a² txu¹ha³ka³lxa² wi¹lũ³jau³xẽ¹na² a³la³bas²tro³ẽ¹na² a³lxi²khaix1tẽ³na² jũ¹lxi³tẽ³na² hxi²tẽ³nha²sxã³ ã³wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ wi¹lũ³jau³xẽ¹na² wxa²nãu²lxi²sxã³ a²yau³xa² ũ³whi¹sai¹sxã³ ũ³nhe³kẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 8 Nxe³ain¹ka³tu̱³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ²ai¹nha²kxai³ ĩ³yxai¹hain¹sxã³ ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ wi¹lũ³jau³xa² kwa² hxa³kxi²nha²lxã²nãn³khi³ nxa¹nhai¹.  
\v 9 A²nxe³jau³xai²na² tẽ³sxã³ a²yo³ha²khai³xa² so¹kxi²ki̱³ke³la³te²kxai³ a²yo³khai³xa² kãin²kxe³su² a²nũ²a² yen³kxi³txa²tũ̱³ka̱³txa² ã³yxu¹nũ³ai¹nhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 10 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² e³kxi²nyhain¹jau³xa² a³la³kxi²ha²kxai³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ta¹ka³lxa² ĩ³xa̱n³ta³kxah¹lxi³txa³lxi¹. Wi¹kãi³ũh¹sain¹na²li¹.  
\v 11 A²nũ²a² yen³kxi³txa²tũ̱³ka̱³txa² yxau²sa²tẽ³kxi¹nx2tain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ Txai²na² yxau²sa²tẽ³ũh¹nx2ti³nxa³lho³li¹.  
\v 12 Nxe³sxã³ jau³xai²na² wi¹lũ³yau³xa² txa²ne³ka² ũ³nhe³kẽn²kxi²sai¹nhĩ¹na¹ txa²nũ²a² ya³lu²na¹ju³tũ³su² ãu¹la³kxi²sain¹na²li¹.  
\v 13 Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² u²lxi³ ha³ta̱³nxe³tu¹wi¹. Yu̱h³xan¹ko³nãu³a² a²yxo²ha³kxa¹ ha³ta̱³nxe³tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² txu¹hai²li² wi¹kãi³ũh¹sain¹ju³ta² te²yã¹nxe² u²lxi³ ha³ta̱³nxe³tu¹wi¹, sa²nẽn¹kxi²si¹jau³su¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² ã³yũ¹ain¹si¹jau³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxa² ã³nhai¹tũ¹nũn³te²na² Ju³tas² Is³ka³ri³o²jah³lai²na² sa²kxai³lu² wã³nxĩn¹ta² si³yxau³kxa³te²nãu³xa² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 15 Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³la² ã³yũ³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹nxe² ũ³yho³hi²sah¹lxi³hĩ̱³nxãn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxũ²la² pra²ta²ki³a² ũ³yho³hi²ki³a² hxi²ka²hxan³sxã³ ha¹li¹ ha¹li¹ wxa²sa²wa²la³kxi²sxã³ nxe³ki³nãu³xa² 30 nxe³ki³a² ũ³yho³hi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 16 Nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ Ju³tas² Is³ka³ri³o²jah³lai²na² hi²sen³kxai³lu² Je³su²jah³la² ã³yũ³ain¹si¹jau³nũ³su² o²la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Pas²kwa²tũ̱³xa² wa³lo¹lo¹nxa³tũ̱³xa² yain³kxi²nyhain¹jau³su² 
\p  
\v 17 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² yain³txa² wa³lo¹lo¹nxa³tũ̱³xai²na² ĩ³yai³nain¹to³ju³ta² ã³si³wxe³tãu³a¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² ã³tĩ̱³sxã³ e³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Yain³txa² wa³lo¹lo¹nxa³tũ̱³xai²na² yain³kxi²kxi³ju³ta² ĩh¹nu¹ãn¹thĩn³ta̱³ yain³kxi²thĩ³nũ³a² sa²hau³kot3sĩn¹te³la¹ji¹wi¹? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 18 Nxe³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Sxi²je³na² ã³nxai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ in³txa² ĩ³ha¹jah¹lxin¹tu¹wi¹. Ĩ³ha¹jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³kxi¹txain¹te³an¹jau³kxai³lu¹: “Txa²wã¹yah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: ‘Ha³lo²a² ne³ka³ka³tã³li¹. Pas²kwa²nxe³je³nãu³wa³kxai²na² Txai²na² Txa²sa³wi³ha³lxa² nxe³sxã³ wxa²sxi²ha² ã³wxã³sxã³ yain³kxi²sĩ¹na¹tu¹wi¹.’ Nxe³sain¹na²li¹.” Nxe³tai¹nhẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 19 Nxe³nũ²la² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹thxa³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Pas²kwa²nxe³je³nãu³wa³kxa² ãu¹la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 20 Hã²wxãn³txa³ ka³nxa³hi²tãu³a² ã³wxe³ha²kxai³ a²sa³wi³ha³lxa² a²to²se³nxe³tũ̱³ka̱³txa² ã³wxe²xai³ai¹nha²kxai³ yain³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 21 Yain³yah³lxi³tãu³ãn²tu̱³ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹wi¹. Wxãi²nãu³ ĩ³nxa² ã³nhai¹tũ³te² ĩ³nxai²na² ko̱¹ko̱¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³sai¹nĩn¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ a̱u³txi³ a²ẽ¹nãu³ai²na² kãin² ãin²tai¹nha²kxai³ ĩ³wã̱³wã̱³txi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²sũ̱³yah³lãi³. Txai²la³hĩ̱³na¹ji¹wi¹? Nxe²xai³lain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — A²yain³txi³nũ̱³xa² sa²so¹sxã³ yain³txi³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sai¹ya³sa²jah¹la² ka³na³ka³na³te² ĩ³nxai²na² ko̱¹ko̱¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³sain¹jah¹lo²su² na³li¹.  
\v 24 Ya²la³tu̱³ su²lhã³sain¹tu¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² nxe² ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ ã³yũ³sain¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³ton³khaix1jah¹lo²su² na³li¹. Hai³txi³ a³li³lah¹xa³sxã³ txo¹nxa³ke³la³te²kxai³ ã²la² wi¹lhĩ̱³nx2na³li¹, jah¹lo²su¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ Ju³ta²sah³lai²na² ko̱¹ko̱¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Txai²la³hĩ̱³nxãn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Wxa²wãn³txa² e³in¹jau³xai²la¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Yain³jau³xa² a²si³yxau³tãu³khai³xa² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 26 Nxa²ha¹te¹ yai³nain¹tãu³a² Je³su²jah³la² hi²sen³su² yain³tũ̱³xa² hxi²tẽ³sãn²nũ²la² Sũ̱³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²sãn²sxã³ wxa²nãu²lxi³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² ũ³hũ²xai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³hũ²xai³lain¹sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Yain³tũ̱³xai²li² Txa²nũ²ai²yã¹nx2na³li¹. So¹kxi²sa²sxã³ yain³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 27 Nxe³nũ²la² ĩ³na²tẽ³na² hxi²tẽ³nha²nũ²la² Sũ̱³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²sxã³ ũ³hũ²xai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩ³na²xai³jxah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 28 A²nxe³jau³jau¹xai²na² Txa²ti³ha²yau³xai²yã¹nx2na³li¹. Wãn³txa² tah²yau³xa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai³jã¹nxe² kãi³ũh¹nx2ta¹jau³nũ³ai²la¹wi¹. A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² sa²wa²sut1si¹ha¹jau³nũ³su² Txa²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³sa³tu¹wi¹.  
\v 29 Nxe³yãn¹ta¹ nxe³kxa²yã¹nxa¹ju³ta³ ĩ³na²kxi³jau³xa² wa³su³txi³ ĩ³na²xi²nxa³lho³li¹. Txa²wĩ³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²hĩ¹na¹ ĩ³na²xi²ki̱³tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 30 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³yain³ta³lu²nain¹ni² ĩ³na²ta³lu²nain¹ni² nxain¹ka³tu̱³ ka³li³nhẽ³jau³xa² ĩ³hai³nain¹sãn²ka³tu̱³ wã³la³ka³txa² o³li³ve²ra³kat3su¹ nxe³hxai²na²hẽ³ nxe³ka³ka¹txai²na² ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Pe²jah³lai²na² Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³jau³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 31 Nxe³te³na¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: “O³ve²a² nũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽn³yah³la² ĩ³su²lhã³a¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³ o³ve²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ã³ni³sxã³ ĩ³ha³te¹ha³ten¹tain¹tu¹wi¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³jau³xai²yã¹nxe³kxi³hũ̱³nxe² hĩ¹na¹ ka³nxah³nxe³hĩ¹na¹ wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² hãi¹nxe³ti³xa¹ ĩ³yãu²lxi¹nx2ti³tu¹wi¹, Txai²na²su¹. Nxe³sxã³ ã³waix3sxã³ ã³sxã³ ã³nih³sah¹lxin¹tu¹wi¹.  
\v 32 Nxe³yãn¹ta¹ hã²wxãn³txa³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹ka³tu̱³ Ka³li³le²a²ko³xa²nãu³a¹ ã³ne³ka²ta¹nx2ta¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 33 Nxa²ha¹te¹ Pe²jah³la² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Ãu²li²sxã³ ã³nih²nxã²nxa³lho³li¹. A²nũ²a² ã̱³xa² ãu²li² hxa³nain¹kxan²ti³ txai²li² ti³he¹nxẽ²nxa³lho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 34 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ka³nxah³tai²nãn²tu̱³ ka³la³ka³la²a² ĩ³yxai²lxoh³lxi²nxa³ta̱³lxa¹ wxãi²na² Pe²jah³lo² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ten³si¹sa²nxãn³jau³su² ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ĩ³ye³kxi²xin¹tu¹wi¹. “Je³su²jah³la² ĩ²te²txã³wi¹.” Nxẽn¹jau³su² e³ye³kxi²xi¹nĩn¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 35 Nxe³yãn¹ta¹ Pe²jah³la² yxo²xũ̱n³txi³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ko¹ko¹su² ĩ³su²lhã³sain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ hai³txi³ ten³si¹sa²nxãn³jau³su² ĩ³ye³ti³he¹nxe²nxa³lho³li¹. Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² whãi²na¹ te²yã¹nxe² e³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²jau³su² 
\p  
\v 36 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxa² nxe³sxã³ ha³lo²a² Jet3se³ma³ni²ko³xa² ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ti¹na² ã³wxe³sxã³ wah³nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Nũ¹a² ai³sxã³ Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³la¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 37 Nxe²e³nũ²la² sa³wi³ha³lxa² ha¹li¹ ka³na³ki¹ Pe²jah³lo¹na² Se³be³te²ah³la² a²ki³lha³nãu³xa² ã³sa²so¹ka³tu̱³ jũ¹nxe² yan¹nãu³a¹ ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² ha³lo²a² ko̱³nxe³khaix1ju³ta³nũ³a² sa²te̱²txi³ ĩ³ãin²txi³ha²kxai³ hxi²waun³ta³txi² ĩ³ãin²txi³ha²kxai³ Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 38 Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ãin²ti³ya³lu²te²hũ̱³sa³nhai¹. Ti¹na² ã³wxe³sxã³ wahx3nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Jũ¹nxe² yan¹nãu³a¹ ai¹na¹ka³tu̱³ Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²na¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 39 Nxe² e³kxi²nũ²la² jũ¹nxe² yan¹nãu³a² ã³nxai³sxã³ ã³kxu²thu²kxa² wxe³sxã³ Sũ̱³na² e³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wĩ³nãi³. A²yen³kxa² hãi¹nxe³ti³xa¹ hxi²kan¹te²si¹lxi¹. Nxe³ha²kxai³ a²ko̱³nxe³ju³tai²na² khãuh³lxa³ti³sa²ju³tai²na² sa²wa²tot1so¹kxi²sẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ ten³nxa²nxa³kxai²nãn²tu̱³ wxa²wãn³txa² so¹lxi³ sa²yxo²we¹txa²ti³ten³sa³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 40 Nxe² e³ta³lun²nũ²la² a²sa³wi³ha³lxa² ã³wa̱³li²ka³tu̱³ a²yxo²ha³kxa¹ ãu²xi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Pe²jah³lãi³. Jũ¹nxe³ju³ta² he³la³ku³ hxi²kan¹txi³ ĩ³ye³ten³nha²sxã³ yxau³yah²lxan³ji¹wi¹?  
\v 41 Ye³ten³nha²sxã³ yxau³jah¹lxi³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹, ko̱³nxe³ju³ta³la³ ã³wih²kxi¹nxa²ti³kxa²ya̱n³ti³su¹. Wxa²ẽ¹nãu³a² a²wi¹ju³ta³la³ ten³khaix1yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²sĩ̱³nai²na² sĩ̱³wi¹nx2ti³ju³ta³la³ hau³kon³yah³lxa³lxi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 42 Nxe³ka³tu̱³ jũ¹nxe² ã³waix3ti¹xi²nũ²la² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wĩ³na² nxe³txi¹. Khãuh³lxa³ti³sa²ju³ta² hxi²kan¹txi³ sa²wa²tot1so¹kxi²sa²nxa³kxai²nãn²tu̱³ a²yen³kxa² ten³nxa²ju³ta² so¹lxi³ ten³sa³nhai¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 43 Nxe²e³ta³lun²nũ²la² a²sa³wi³ha³lxa² ã³wa̱³li²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ ãu³xain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la², hxi²kan¹sxã³ ye³ten³nha²sxã³ yxau³ai¹nxa³ha²kxai³la².  
\v 44 Jã¹nxe³sxã³ ã³waix3ti¹xi²nũ²la² Sũ̱³na² wãn³txain²txi³ ĩ³ye³kxi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 45 Hã²wxãn³txa³ wa̱³li²xi²ka³tu̱³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ãu³xi²sxã³ ĩ³ye¹nxi²sa²tẽ³ye²yah³lxin¹ta²lu¹wi¹. Hãi¹nxo¹nha¹jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Ha³lo²a² hau³kon³na³li¹. Hĩ¹nai²na² ko̱³nxe³thin¹te² hxi²ka²nãu³a² ã³yũ³sain¹tu¹wi¹.  
\v 46 Ĩ³sa²yxau³sxã³ ã³nxai³ya³sah¹lxi³wxi¹. óyã³yũ³sa²jah¹lo²su² te²a² ya̱u³son³nẽ³na³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² so¹ain¹jau³su² 
\p  
\v 47 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³ye³ta³lun²nxa³ta̱³lxa¹ a²sa³wi³ha³lxa² ã³nhai¹tũ³jah¹la² ka³na³ka³na³te²a² Ju³ta²sah³lo²kxai³lu² ã³tĩ̱³ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³te³na¹ wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² hxi²kan¹te²nãu³xa² nxe³sxã³ a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³ai¹nha²kxai³ Ju³ta²sah³la² ã³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yu̱³la² kãin²te²su² te²na² tẽ³lxi² hi³ki²a³li³su² te²na² tẽ³lxi² nxẽn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 48 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² a²kxã³nxai³tã² ã³yũ³so¹jah¹la² ĩ³ye³kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — In³txa² ĩ³yxo²sai¹la³kxi²na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹te²a² kan²txi³ i³sxã³ sa²so¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ju³ta²sah³la² a²kxã³nxai³tã² nxẽn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 49 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Ju³ta²sah³lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe³nũ²la² ĩ³yxo²sai¹la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 50 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²ya̱³lxãi³. A²ten³nxa²ju³ta² kãi³sẽ¹li¹. Nxe² e³ta³lun²nũ²la² ko̱¹ko̱¹xa² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² ã³tĩ̱³sxã³ i³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 51 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² sa³wi³ha³lxa² ka³na³ka³na³te²nãn²tu̱³ yu̱³la² kãin²ta³wxi²a² hxi²tẽ³nha¹nxa²ha¹te¹ wã³nxĩn¹te² si³yxau³kah³lai²na² sa³wi³sa² ĩ³su²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³su²te³na¹ a²ne³nxẽ³na² ũ³nhe³i²lã³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 52 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Yu̱³lai²li² ũ³whi²xi¹sẽ¹li¹. Nxe³jut3su² a²nũ²a² ĩ²li³te²a² yu̱³la² tẽ³sxã³ ĩ³su²lhã³kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lain²txi³ yu̱³la² ĩ³su²lhã³ain¹nũn³tu¹wi¹.  
\v 53 Jã¹nxa¹jut3su² ten³sa³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² ã³non²ta³kxi²sa²hĩ̱³nx2na³li¹. Oh³nãn¹ta³ nũ̱³ka̱³txa² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txa² hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²wa²la³kxi² nxe³tũ̱³ka̱³txi³kxi³nãu¹xa² ĩ³sa²si¹hã³sxã³ ã³non²ta³kxi²sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.  
\v 54 Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² a²wãn³txa² yã¹nxe² kãi³ye²na¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 55 Jã¹nxe³tãu³a² tũ̱¹ka̱³txi³nãu³xa² ãh¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Hi³sa³ka³txa² hi³ki²a³la² tẽ³sxã³ wxã³yah³lxin¹ti²ti¹. A²nũ²ai²na² yen³kxa² kãi³kxi²jah¹la² i³sxã³ sa²so¹kxa²yã¹nxe² i³sxã³ sa²so¹sah¹lxin¹ta²lu¹wi¹. A³lan²ta² hãi¹nxe² Sũ̱³na² sxi²ha² ã³wxe³sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³na¹tãu³ai³tã² i³sxã³ sa²so¹sah¹lxan³tai¹ti²ti¹.  
\v 56 Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² we¹ta³lun²si¹jau³su² kãi³ũ¹sah³lxi¹lxi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² Je³su²jah³la² sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ã³waix3sxã³ ih³sau³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Wã³nxĩn¹te² hxi²kan¹te²nãu³xa² Je³su²jah³la² en²tain¹jau³su² 
\p  
\v 57 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² Je³su²jah³la² i³sxã³ sa²so¹nũ̱³ka̱³txa² wã³nxĩn¹te² si³yxau³kah³la² Kai³fa²sah³la² sxi²ha² ã³sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³na² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² tũ̱³ka̱³txi³su² te²na² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³nãu³su² te²na² nxe³sxã³ a²kxã³nxa² ã³nũ¹nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 58 Nxe³yãn¹ta¹ Pe²jah³la² hi²sen³kxai³lu² u²lxi³ ĩ³hit1xai³ta¹hxai²hẽ¹la². Ai³lhxã³ Kai³fa²sah³la² sxi²ha² wai²ha² yxo²tã̱³lxa² ã³wih¹ka³tu̱³ so³ta²to²nãu³xa² ã³wxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² kãi³ũ¹nyhain¹kxi³nũ³su² ã³wxe³sa³wah³nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 59 Nxe³ti̱³kxai³lu² wã³nxĩn¹ta² hxi²kan¹te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² hxi²kan¹ta² a²nũ²kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² a̱in³nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³lai²na² ĩ³su²lhã³ain¹si¹hain¹jau³su² a̱in³nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 60 Yxãn¹ta¹ hxi²kan¹ti³ a̱in³nha²ti³he¹xain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A²nũ²a² ka³lxa¹txi³ wãn³txa² ki³han³jau³xa² Je³su²jah³la² ĩ³ye³ki³ha¹kxain¹kxan²ti³ a̱in³nha²ti³he¹xain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³nũ²la² in³txa² ha¹li¹ wxã³ya³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 61 Wxã³sxã³ ĩ³ye³ya³te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ain³kxi²sĩ¹na¹hẽ³li¹. Nxe³sxã³ ain³kxi²sĩ¹na¹te³nah¹lxi¹: “Hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² sa²nai¹a¹kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³lan²tãu³a² ũ³txo³nxi²na¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³xai²li² ain³kxi²sĩ¹na¹hẽ³li¹. In³txai²li² nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 62 Nxa²ha¹te¹ wã³nxĩn¹te²nãu³xa² a²hxi²kan¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³sa²yxau³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lãi³. Jau³jau¹xai²na² ĩ³wa²lũ³xi²nxãn³ji¹wi¹? Ĩh¹nxe³jau³ta̱³ ko̱³te³kxi²nxain¹thi²li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 63 Nxe³yãn¹ta¹ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ka³nahx2nxe³sxã³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ wã³nxĩn¹te²nãu³xa² a²hxi²kan¹jah¹lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — E³lxah¹ ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ĩ²nẽ³lha²kxai³ ya²la³tu̱³ ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Sũ̱³na² Ta²nhĩn¹ji¹wi¹? Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3txa²jah¹lo²sin¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 64 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wain³na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wãn³txi³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ye³jen¹na² yan¹nãu³a¹ ĩ²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³kah³lai²na² a²wi¹tãu³a² wxi²kin³ti³ton³ti³hit1sain¹sxã³ ã³wxe³na¹ha²kxai³ oh³sĩ̱³nãu³a² wxa²kan³sxã³ wa̱³li²na¹ha²kxai³ nxe³na¹ju³ta² ĩ²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 65 Nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² wã³nxĩn¹te²nãu³xa² a²hxi²kan¹jah¹la² ain³kxi²te³na¹ a²ha³la³se³nãn¹ka³lo³khai³xa² sa²ten²txi³ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²ten²txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³tain¹na³li¹. Hãi¹nxã¹a³sah¹lxi³wxi¹. Wxãn³txai²li² Sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³jau³xai²na² ain³kxi²ki̱³ti²tu³wi¹.  
\v 66 Nxe³ki̱³sa²kxai³ ĩh¹nxe³ki̱³te³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Su²lhã³ain¹ju³ta² so¹lxi³ wain³na³li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 67 Nxain¹ka³tu̱³ a²nũ²a² ĩ²li³te² hi²sen³kxai³lu² ĩ³ye³ka³su³hẽn¹kxi²ha²kxai³ a²hxi²kai²na² ĩ³su²lai¹nha²kxai³ ĩ³wai¹tha²kxai³ nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 68 Nxe³ain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxãi²li² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3txa²jah¹lo²sin¹ke³la³te²kxai³ ĩ³su²nxa²jah¹la² ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Pe²jah³la² a²yxo²wãn³txa² Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³jau³su² 
\p  
\v 69 Nxe³ain¹ti̱³kxai³lu² Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² wai²ha² yxo²tã̱³lxa² ã³wih¹sxã³ ã³yxo²wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ãn²tu̱³ti¹ wã³nxĩn¹jah¹lai²na² sa³wi³sa³ka³lxi³na² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxãi²li² Je³su²jah³la² ka³li³le²a²ko³xan¹jah¹la² ã³si³tẽ³kxai¹nũ³nĩn¹tai¹tu³wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 70 Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³ki³ha¹kxi²jau³su² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹. Pe²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Jau¹xai²na² ko̱³nha²nxa³nhĩ¹. Ĩ²te²txã³xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 71 Hã²wxãn³txa³ sxi²ha² wai²ha² yxo²tã̱³lxa² a³li³xi²te³na¹ a²sa³wi³sa³ka³lxa² ã̱³xa³ka³lxa² ĩ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²kxain¹sxã³ a²nũ²a² kwa² yxau²xai³ain¹te²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² Na³sa³re²thĩ³nãn¹jah¹la² ã³si³tẽ³kxi²na²hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 72 Jã¹nxa²ha¹te¹ ĩ³ki³ha¹kxi²jau³su² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²li² ĩ²a¹jah¹lo²su² te²txã³xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 73 Jũ¹nxe² ye³je¹na¹ kwa² yxau²xai³te²nãu³xa² ã³tĩ̱³ain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³la² a²sa³wit3su² ta²lu¹wi¹. Jah¹la² yxo²wãn³txa² e³kxa²yã¹nxe² e³i¹lxi¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 74 Nxe²e³tãu³a² Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² yxo²a̱n³ta³ti³ ĩ³ki³ha¹kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹la² ĩ³ye³kxah²lxin¹kxah³lai²na² ĩ²ti³hex1te²txã³wi¹. Txa²wãn³txai²na² e³a¹jau³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lain³kxi²sain¹na³li¹. Ki³ha¹kxi¹nx2ta¹ke³la³te²kxai³ a̱n³txi³ju³ta² ũ³hũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Pe²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²e³ta³lun²tãu³ ka³la³ka³la²a² ĩ³yxai²lxoh³lxi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 75 Nxe³ka³tu̱³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txin³txi² ain³kxi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxi²xi²ti³an¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Ka³la³ka³la²a² ĩ³yxai²lxoh³lxi²xi²nxa³ta̱³lxa¹ wxãi²na² Pe²jah³lo³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ ten³si¹sa²nxãn³jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi²xin¹tu¹wi¹. Ha³la³je¹nai³tã² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² Pe²jah³lai²na² ain³kxi²xi²ka³tu̱³ ha³lo²a² a³li³sxã³ kãin² ĩ³nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\c 27  
\s1 Pi³la²jah³la² hxi²ka² ã³yũ³ain¹jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ a²ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹ wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² a²nũ²a² a²hxi²kan¹te²nãu³xa² nxe³sxã³ ã³sa²ki³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² ĩ³su²lhã³si¹hain¹jau³su² a̱in³nha²sxã³ nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 A̱in³nha²ta³lun²nũ²la² sa²hxi²tai³kxi²sxã³ tẽ³sxã³ ãn³sa²so¹sxã³ ha³lo²a² wa³kxẽn³yah³la² Pi³la²jah³lo²su² ha²kxai³ a²hxi²ka² ã³yũ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Ju³ta²sah³la² sa²ya²lu¹nha²jau³su² 
\p  
\v 3 Nxa²ha¹te¹ Ju³ta²sah³lai²na² ko̱¹ko̱¹xa²hxi²ka³nãu³a² ã³yũ³ain¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ha³lo²a² yxau³sxã³ ten³sa²tã³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² ya³lu²si¹hain¹jau³su² ĩ²ha²kxai³ ĩ³ãin²ta³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ãin²ta³kxi²ha²kxai³ ũ³yho³hain¹ki³ai³tã² hxi²tẽ³nha²nũ²la² wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² a²nũ²a² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² nxe³sxã³ tũ̱¹ka̱³txai²na² ũ³hũ¹xi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Ũ³hũ¹xi²te³ãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹hẽ³li¹. A²nũ²a² hxi²ki³la³nxa³te²na² ĩ³ki³ha¹kxi²sxã³ ã³yũ³nx2tai¹na¹hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²ha³lo²sxa³wi¹. Nũ¹hĩ²txa²hẽ³li¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 5 Nxe³ka³tu̱³ ũ³yho³hi²ki³ai²na² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²hẽ¹na² ã³na¹ka³tu̱³ a³li³ta¹hxai²hẽ¹la². A³li³nũ²la² ne³kxe³kxi²nha²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ya²lu²na¹tũ¹xã¹. Nxe³jau³tu̱³ tĩh³na² a³lo³xĩh³na² tẽ³nha²sxã³ sa²yxe²ta³tai²kxi²nha²sxã³ ha³lo²a² kĩ³ju³ta² a³li²sin³sxã³ sa²ya²lu¹nha²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 6 Nxa²ha¹te¹ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² ũ³yho³hi²ki³ai²na² tẽ³nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe³ki̱³thon³ku² ki̱³nhai¹. Ũ³yho³hi²ki³ai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² sxi²ha² ũ³ha¹sxã³ wxe³kxi²ki̱³kxe³su² wai³nhĩ̱³nx2nxa³wi¹. A²nũ²a² su²lhã³kxa² ũ³yho³hi²ki³ai²la¹wi¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 7 Nxe² e³kxi²ta³lun²nyhain¹nũ²la² ha³lo²a² kwa³ta³la² we¹jah¹la² ha³lo²ai²na² so¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ko³nãu³a¹ a²nũ²a² wa³nũt3jah³la² wxã³kxai²nãn²tu̱³ kwa²hãi¹nxe² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ a²nxe³ko¹xai²na² sa²nĩ̱³kxi²ko³su² te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 8 Jã¹nxe³jut3su² ko¹xai²na² sa²kxai³lu² tih³yau³xan¹ko³su¹ nxe² ĩ³lxi¹kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 9 A²nxe³ju³tai²na² sa²kxai³lu² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²nãn¹jau³xa² we¹ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² Je³re³mi²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ũ³wha²li¹te³nah¹lxi¹: 
\q1 — Ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² hxi²ka² hxan³sxã³ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ wxa²sa²wa²la³kxi²sxã³ nxe³ki³ai²na² sa²kxai³lu² 30 nxe³ki³ai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ũ³yho³hi²kxe³su² na³li¹. A²nxe³sxã³ I³sa³e² sa³wi³ha³lxa² nxe²hau³ko³tain¹na²hẽ³li¹. 
\q1  
\v 10 Nxe³kxai²nãn²tu̱³ kwa³ta³la² we¹jah¹lai²na² ha³lo²a² so¹kxain¹na²hẽ³li¹. Nxe³ju³tai²na² Sũ̱³na²kxai³lu² nxe³ ĩ³yau¹ũ³sa³na²hẽ³li¹. 
\m Je³re³mi²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Pi³la²jah³la² ĩ³wã̱³txi³jau³su² 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³la² yen³nãu³a² Je³su²jah³la² ã³yũ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Pi³la²jah³la² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: 
\p — Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Si³yxau³jah¹lo²sin¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Wxa²wãn³txai²na² wain³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 12 Nxe³ka³tu̱³ wã³nxĩn¹ta³ si³yxau³ka³ta²nãu³xa² a²nũ²a² a²hxi²kan¹ti³nãu³xa² nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³hit1si¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxain¹kxan²ti³ ka³nahx1sxã³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 13 Nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Wãn³txa² ka³lxa¹txi³ ko̱³nxe³ti³hit1nxain¹jau³su² e³kxain¹na²li¹. Ain³kxi²nhãn²nxãn³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 14 Nxe³yãn¹ta¹ wãn³txi³la³ yau³ka³na³ka³na³kxan²ti³ hai³txi³ ĩ³wa²lũ³xi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ju³tai²li² Pi³la²jah³lu¹ta²kxai³lu² ĩ²nũ²la² ĩ³wã̱³wã̱³txi³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Pi³la²jah³la² Je³su²jah³la² ya³lu²si¹jau³su² kwa³na³jau³su² 
\p  
\v 15 Nxa²ha¹te¹ Pas²kwa²nxe³je³nãu³wa³kxa² nxe²xai³ti³wa³kxa² ha³lo²a² wa³kxẽn³yah³la² te²hi²sen³su² nxe² kãi³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²ai²na² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ̱¹kxi²wxe³te²na² ĩ³lxi²te²na² ka³na³ka³na³jah¹lan²tu̱³ than²kxi²sa²tã³ũ¹nyhain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² te³nain¹kxah³lo²su² jah¹la² than²kxi²sa²tã³ũ¹nyhain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 16 Nxe³ju³ta² sa²kxai³lu² in³txa² ko̱³nxe³thin¹khaix1jah¹la² Ba³ra³ba²sah³la²kxai³lu² tĩ̱¹kxi²wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a²nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ²ain¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 17 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ã³yã³sa²kxi³nũ²kxain¹tãu³ãn²tu̱³ Pi³la²jah³lai²na² a²yxo²wãn³txa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — In³txa² ka³na³ka³na³te²a² than²kxi²sa²tã³ũ¹hain¹to³hxai²na¹hẽ³li¹. Jã¹nxa¹tu¹wi¹. Nxe³na¹ha²kxai³ in³txa² ha¹li¹ tĩ̱¹kxa²wxe³yain¹na³li¹. Nxe³na¹jut3su² ĩh¹jah¹lo²ta̱³ than²kxi²sa²tã³ũ¹te³la¹ji¹wi¹? Ba³ra³ba²sah³lo²su² ta̱³nxa² Je³su²jah³la² txa²wã¹ha³lo²a² si³yxau³jah¹lo²ye²kxi³jah¹la² ta̱³nxa² ĩ³yau¹ũ³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Pi³la²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 18 Nxe³sxã³ Pi³la²jah³la² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: 
\p — Je³su²jah³la² wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²ha²kxai³ ka³tã³khai¹xain¹nha²kxai³ ã³yũ³nyhain¹na²na¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 19 Jã¹nxe³ti̱³kxai³lu² a²hxi²kan¹jah³la² ã³wxe³ka³lo³a² ã³wxe³tãu³ãn²tu̱³ Pi³la²jah³lai²na² sxe³xa³ka³lxa² ĩ³sa²si¹hã³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²li² Je³su²jah³lai²li² wi¹lhin¹khaix1jah¹lo²sin²tai¹. Ka³nxah³ti³na² nxe²hxi²sxã³nhot3sa³hẽ²li¹. Nxe³sa³ha²kxai³ ko̱³nxe³ ĩ³yĩ¹lain¹ju³ta³nũ³a² kãi³txa³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹lai¹nĩn¹kxa²ya̱n³txi³su² hxi²waun³txi³khaix1sa³hẽ²li¹. A²sxe³xa³ka³lxa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 20 Nxe³to³ta¹ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³nãu³xa² nxe³sxã³ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ba³ra³ba²sah³la² so¹lxi³ than²kxi²sa²tã³ũ¹nhe³lhi¹hain¹jau³su² ĩ³wã̱³txi³sain³txain¹yah¹lxi³sĩ¹nhẽ³li¹. Yah³lxi¹nha²kxai³ Je³su²jah³la² ĩ³su²lhã³si¹hain¹jau³su² e³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 21 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Pi³la²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — In³txa² ha¹lin¹te²a² ĩh¹jah¹lo²ta̱³ than²kxi²sa²tã³ũ¹te³la¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³lu¹: 
\p — Ba³ra³ba²sah³la² so¹lxi³ than²kxi²sa²tã³ũ¹txai¹nhẽ³li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 22 Nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu²: 
\p — Nxe³na¹kxai²nãn²tu̱³ Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la² ye²yah³lxin¹kxe³su² nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ĩh¹nxe² kãi³ũ¹ha¹ju³ta³nũ³a² ten³yah³lxin¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³: 
\p — Hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³txai¹nhẽ³li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 23 Nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Ĩh¹nxe² ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³lhai¹li¹? Nxe³jau³su² ha²kxai³ ã²la² yxo²xũn³txi³ ĩ³kaix1txain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Kwa²nxi¹lxi¹. Hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxi²txai¹nhẽ³li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 24 Nxe³ka³tu̱³ hxi²kan¹txi³ wãn³txa² ĩ³wa²li²si¹hai¹nxa³kxe³su² a³la³kxi²ha²kxai³ hãi¹sxã³ kwa²he¹kxi²si¹nyhain¹jau³nũ³su² a³la³kxi²ha²kxai³ Pi³la²jah³lo²nu¹ta²kxai³lu² hãi¹nxã¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³yau³xẽ¹na² tẽ³nũ²la² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² a²yen³nãu³a² hxi²khai²lxi²ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²khai²lxi²ye²te³nah¹lxi¹: 
\p — Jah¹lai²na² ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²sxa³wi¹. Su²lhã³kxe³ju³ta² hxi²ki³la³te²la²nxa³wi¹. Nũh¹ĩ²txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Pi³la²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 25 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Txa²nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² so¹lxi³ txa²wẽ³ha³lxi³na¹xai²na² so¹lxi³ jah¹lai²na² su²lhã³kxa² hxi²ki³te²la³sĩ¹na¹wi¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 26 Nxe³te³na¹ Ba³ra³ba²sah³la² than²kxi²sa²tã³ũ¹nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ so³ta²to² hxi²ka²nãu³a² Je³su²jah³la² ĩ³ta³lo³wait1si¹sãn²nũ²la² hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxi²si¹hain¹jau³su² ã³yũ³nyhai¹nha²kxai³ Pi³la²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 So³ta²to²nãu³xa² ko̱³nxe³ti³ ka³lxi¹lhain¹jau³su² 
\p  
\v 27 Nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³lai²na² a²so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² hi²sen³su² Prai³a³to²ri³ã²thĩ³na² Je³su²jah³la² sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ ã³tĩ̱³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³ain¹sxã³ ĩ³ye³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Je³su²jah³lai²li² ĩ³ka³lxi¹lha¹sah¹lxi³wxi¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹sxã³ wã²la² sau¹saun¹ka³lo³a² ũ³whi²kxi² wai³la² wxa²xu³kxi²sxã³ ũ³nhe³hẽn¹txi² nxe³ya³sah¹lxi³wxi¹. So³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 28 Nxe³te³na¹ Je³su²jah³la² a²wã²la³ka³lo³a² sa²sai¹kxi²sãn²nũ²la² wã²la²ka³lo³a² sau¹saun¹ka³lo³a² tẽ³sxã³ Je³su²jah³lan²tu̱³ ũ³whi²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 29 Wai³la² wxa²xu³kxain¹sxã³ ũ³nhe³hẽn¹tai¹nha²kxai³ hi³sa³ka³txa² wẽ³sa² wxi²kan¹kat3sũ̱³ka³txa² hxi²ka² wi¹tãu³a² ũ³hxi²wxe³kxi²nha²ha²kxai³ a²ne³kxai³tãu³a² ã³ka³ti³wxe³kxain¹nha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Wi¹lhin¹te²si¹lxi¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²si¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxain¹jau³su² nxe² ĩ³wai³ka³si³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 30 Nxe³nũ²la² ĩ³ye³ka³su³hẽn¹kxai¹nha²kxai³ hi³sa³ka³txa² wẽ³sa² sa²so¹xi²sxã³ ka¹txain²txi³ ĩ³ne³su²lai¹nha²kxai³ nxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 31 Nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³wai³ka³si³xain¹nũ²la² wã²la² sau¹saun¹ka³lo³ai²na² sa²sai¹kã³ain¹nũ²la² a²wã²la³ka³lo³khai³xa² ũ³whi²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²si¹hain¹jau³su² ã³sa²so¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxain¹jau³su² 
\p  
\v 32 Nxa²ha¹te¹ sxi²ha² a³li³ain¹tãu³a² Si³mãu²ah³la² Si³re²na²ko³xan¹jah¹la² ne³khau²hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ hi³sa³ka³txa² Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²ka³txa³nũ³a² sa²tã³ka³la³kxi²hẽt1so¹nha²si¹jau³su² Si³mãu²ah³lan²tu̱³ yxo²xũ̱n³txi³ ĩ³kwa³na³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 33 Nxe³ka³tu̱³ ã³nxai³ain¹ka³tu̱³ wã³la³ka³txa² ko³ko²ta²ka̱t3su² nxe³jau³xa² a²si³yxau³tãu³a² sa²kxai³lu² txa²wã¹ne³ka³lo³su² nxe³hxai²na²hẽ³ ka̱³txa²nãu³a² tẽ³sxã³ ai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 34 Nxe³hĩ¹na¹ vĩn²yo³jau³xa² hĩ³ne³kxa² fel²yau³xa² ĩ³nẽ³ju³ta² ã³wxe³nẽ³jau³xa² nxe² ũ³ke³ni²jau³xa² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ ĩ³nxũ̱n³sain³nũ²la² ĩ³na²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².  
\v 35 Nxe³nũ²la² hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ Je³su²jah³la² wã²la²ka³lo³a² sa²so¹te²txai³ain¹sxã³ tah³lxa³wẽ³sa² o²la³kxain¹sxã³ a²wa³kxẽn³yah³la² nũ̱¹ha̱in³nyhain¹ka³tu̱³ wã²la²ka³lo³ai²na² sa²kxai³lu² wxa²nũ³te²txai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 36 Nxe³ka³tu̱³ ha³lo²a² ã³wxe³ain¹sxã³ yxau²xai³sxã³ ten³sa²tã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 37 Jã¹nxe³tãu³a² hi³a²ka³lo³a² wãn³txa² ũ³wha²li¹lhãn²sxã³ a²ne³ta³lxo³ka³nãu³a¹ ũ³kũ¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³wha²li¹lain¹jau³xa²sa¹: 
\p — Je³su²jah³lai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³jah¹lai²la¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="CN01841B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 27.37" \fig* 
\v 38 Jã¹nxe³tãu³a¹ in³txa² ha¹li¹ o³nxa³ti³ kãi³ya³ta¹hxai²hẽ³la². A²nũ²a² yen³kxa² nũ³kxũn³txi³ kãi³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ya³te²na² tẽ³sxã³ ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²yain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² a²wi¹tãu³a² ka³na³ku² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxa²wxe² a²wã̱³tãu³a¹ ka³na³ku² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxa²wxe² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 39 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² kwa² wa³to²hi²te²nãu³xa² ĩ³ne³wa³nxĩn³wa³nxin³nha²sxã³ ĩ³wai³ka³si³xi²jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 40 Nxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — “Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² sa²nai¹hxa³sãn²sxã³ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²sxã³ ã¹sa²to³nxi²na¹tu¹wi¹.” Nxĩn¹jau³su² e³in¹tai¹ti²tu³wi¹. Ya²la³tu̱³ Sũ̱³na² Tah²sin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hxi²ta²la³kxi²nha²sxã³ a²hi³sa³ka³txa² ka²nxĩ¹nhu¹li¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 41 Te²yã¹nxe³sxã³ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²nãu³xa² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³su² te²nãu³xa² nxain¹sxã³ yxo²ĩ²yhai¹nxa³jau³su² ĩ³wai³ka³si³xi²jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 42 Nxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ã̱³xa² sa²hau³ko³tain¹to³tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ wã²nxũ̱h¹ hxi²kan¹txi³ sa²hau³ko³nhãn²nxãn³tho³li¹. I³sa³e² a²wa³kxẽn³yah³lai²la¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ hi³sa³ka³txa² kan³ke³la³te²kxai³ yxo²ĩ²sĩ¹nhĩ̱³na¹wi¹.  
\v 43 Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹te²sin²tai¹. Nxe³ha²kxai³ Sũ̱³nai²na² sa²kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²kxain¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wa²su¹txai¹lxi¹. A²yxo²wãn³txa² ain³kxi²ki̱³jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: “Sũ̱³na² Tah²su² te²sa¹wi¹.” Nxe³jau³xai²na² e³ha²kxai³lu¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 44 Te²yã¹nxe³sxã³ in³txa² o̱³nxa²ti³ kãi³ya³te²na² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²yain¹te²na² te²yã¹nxe³jau³su² yxo²ĩ²nyhai¹nxa³jau³xa² ĩ³wai³ka³si³xain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su² 
\p  
\v 45 Nxa²ha¹te¹ ha³lo²a² whãi²na¹ ka³nxa³hi²khai¹nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A³lan²ta² ne³ka³ka³thĩ¹nãn¹tu̱³ ã³ka³nxa³hi²ta¹hxai²hẽ¹la². ósa²ti¹tã³xi²tãu³a² so¹lxi³ ha²te¹ti³ye²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 46 Nxe³te³na¹ ki³kan³te³na¹ Je³su²jah³la² kãin² ĩ³wxan¹sxã³ ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: 
\p — E³li¹ e³li¹ la³ma³ sa³ba³ka²ta³ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a² nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — Txa²sũ̱³nu²khai³xah³lãi³. Txa²sũ̱³nu²khai³xah³lãi³. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³na¹san¹thi²li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 47 Nxe³jau³xai²na² a²nũ²a² kwa² yxau³sxã³ ĩ²tũ̱³ka̱³txa² wai³nxa³txi³ ain³kxai¹nxa³nũ²la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — E³li²ah³lu¹tai²na² ĩ³kaix1tain¹nĩn²tai¹. Nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 48 Nxe³te³na¹ a²kwẽn¹tai²na¹ in³txa² kwa² yxau³tũ̱³ka̱³txa² ka³na³ka³na³jah¹la² ã³nih³sxã³ ĩ³yi²lho¹tũ³xa² so¹sxã³ yain³txa³yau³xa² kah³jau³xa² ũ³hũ̱¹sxã³ ũ³whi¹sai¹te³na¹ hi³sa³ka³txa² ũ³ki³wi²kxi²sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³o̱n³na²si¹hain¹jau³su² ũh³yxo²tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 49 Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a²nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Ha³lo³kxit1sã²nhẽ³li¹. E³li²ah³la² sa²hau³kot3te³lhxã³ wxã³si¹jau³nũ³su² ĩ²wah³nxe³jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 50 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² kãin² ĩ³kwa̱ix1xi²ka³tu̱³ a²wi¹tãu³a² a³li³sxã³ ya³lu²ye²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 51 Nxe³hĩ¹na¹ wã²la² a̱u³khaix1ka³lo³a² Txa²wã¹sũ̱³na² a²sxi²ha² nxũ²kwa̱i³ye³la³nãu³a² a̱u³txi³yxau³thĩ³na¹ yxo²tĩ̱¹ka³lo³a² ãn³ten³ti³ta¹hxai²hẽ¹la². Oh³nãu³a¹ ã³ten³txi² wxa²kan³ka³tu̱³ yu̱³hxai²na² sa²kxai³lu² ã³ten³txi³sxã³ ã³yxo²hai²ta³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Sũ̱³na² yxau³je³na² e³lxah²lxi³ ĩ²ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³te³na¹ kxĩh³nxa² kãin² sa²wi¹wi¹ni² txah³lxa³kxa² kãin²ka³txa² kwa² a²yxo²hai²ta³lxi² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 52 Jã¹nxe³te³na¹ kwã̱³kxẽ³na² a²nũ²a² sa²nĩ̱³kxi²tẽ¹na² yxo²hai²ta³lxi³sxã³ a²nũ²a² ya³lu²te²nãu³xa² wi¹lhin¹te²na² ka³lxa¹sxã³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 53 Nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²hĩ¹nã¹nũ³a² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³wi¹hai¹nha²kxai³ a²nũ²a² ka³te̱n³ti³ yxau³te²nãu³xa² wã²nã³ũ¹yhe²ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 54 Nxa²ha¹te¹ so³ta²to² a²hxi²kan¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ²yxau³sxã³ wah³nxai¹nha²kxai³ Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ĩ²ai¹nha²kxai³ kxĩh³nxa² sa²wi¹win¹ju³ta² ĩ²ai¹nha²kxai³ yen³kxa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ²ai¹nha²kxai³ kãi²no²lain¹sxã³ e³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Ya²la³tu̱³ Sũ̱³na² Tah²yah³lo²sin²tai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 55 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² txu¹ti³nãu³xa² ka³lxa¹txi³nãu³xa² a²kxã³nxai³tã² ka³li³le²a²ko³xa² yxau²xai³lhĩ¹nãn¹te²tu̱³ Je³su²jah³la² ã³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²nãu³xa² hi²sen³su² wi¹lã³non²ta³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²nãu³xa² ĩ²yxau³ain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 56 A²nxe³sxã³ a²ha³tih³nãu³a² Ma³ri²a³ Ma³ta³lẽ²na³ka³lxai²na² Ti³a²kah³la² hxi²ka¹nxa³jah¹lan²tu̱³ Jo³se²ah³la² nxe³sxã³ te²na² a²hã³ka³na² Ma³ri²a³ka³lxu³su² nũn³ta¹ka³lxai²na² Se³be³te²ah³la² wẽ³ha³lxai²na² hã³ka³nu²su² te²na² ain¹sxã³ ĩ²yxau³yain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Je³su²jah³la² txah³lxa³kxẽ¹na² sa²nĩ̱³kxain¹jau³su² 
\p  
\v 57 Nxa²ha¹te¹ sũ²ni²tãu³a² in³jah³la² A³ri³ma³te²a²thĩ³nãn¹jah¹la² yen³kxih³khaix1jah¹la² Jo³se²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² Je³su²jah³la² sa³wit3su²nũn³nha²kxai³ ya³lu²ju³ta² ĩ²nũn³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 58 A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Pi³la²jah³la² ãn³tĩ̱³ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³sxã³ Je³su²jah³la²nũ²a² ĩ³wã̱³txi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Pi³la²jah³la² hi²sen³su² Je³su²jah³la²nũ²a² ũ³hũ¹nha²si¹hain¹jau³su² sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 59 Nxe³ka³tu̱³ Jo³se²ah³lo²kxai³lu² Je³su²jah³la² a²nũ²a² hi³sa³ka³txa² sa²sai¹kxã¹nũ²la² sa²so¹nũ²la² wã²la² wi¹ka³lo³a² tah²ka³lo³an²tu̱³ tẽ³sxã³ wxa²wa³lã̱u²kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 60 Nxe³nũ²la² Jo³se²ah³la² a²tah³lxa³kxẽ¹khai³xa² tah²hẽn³su² ha²kxai³ ũ³whi²wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tẽ¹nai²na² sa²kxai³lu² tah³lxa³ka³txa² wxa²xu³sxã³ wẽ³si¹nyhain¹jau³su² Jo³se²ah³la² a²kxã³nxai³tã² sa²si¹hã³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3su² ya³lu²te²nũ²a² ũ³whi²wxe³ta³lun²nũ²la² tah³lxa³ka³txa² kãin²ka³txa² ũ³wa³ti³kxi² sa²tã³sxã³ ũh³yxo²tĩ̱¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ũh³yxo²tĩ̱¹kxi²nũ²la² ĩ³xi²ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 61 Nxe³ju³ta² Je³su²jah³la² sa²nĩ̱³kxi³ju³ta² ã³wxe³sxã³ ĩ²yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la², txu¹ti³nãu³xa² Ma³ri²a² Ma³ta³lẽ²na³ka³lxa² nxe³ha²kxai³ Ma³ri²a² ã̱³xa¹ka³lxa² nxe³ha²kxai³ ha¹lin¹ta¹ka³lxa² ã³wxe³sxã³ ĩ²yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 Txah³lxa³kxẽ¹na² wi¹lhau³ko³tain¹jau³su² 
\p  
\v 62 Nxa²ha¹te¹ a²lan²nũ³tãu³a¹ pas²kwa² yain³txa² hau³ko³ta³lun²ti³xa² ha³nau³hĩ²na³na¹ ãh¹a³la²ni²tãu³a¹ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ain¹sxã³ Pi³la²jah³la² sxi²ha² ã³yã³sa²kxi³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²ba³to³ nxe³kxan²ti³nũ¹ wxã³sxã³ ã³yã³sa²kxi³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 63 Nxe³sxã³ ĩ³ye³ain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Nxex3sa²lxi¹. Jah¹lai²na² ya³lu²jah¹la² ĩ³ki³ha¹kxi²nẽ³jah¹lai²na² wãn³txa² ain³kxi²xi²sĩ¹na¹wi¹. Nxe³jau³xai²na²sa¹: “Ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³lan²tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³xai³tã² ain³kxi²xi²sĩ¹na¹wi¹.  
\v 64 Nxe³ha²kxai³ txah³lxa³kxẽ¹na² a²nũ²a² kan²txi³ ĩ²yxau³si¹hain¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³txai¹nhẽ³li¹. Ya³lu²jah¹lai²na² a²sa³wi³ha³lxa² hãi³a² wxã³sxã³ a²nũ²a² son²sih³kxain¹kxa²ya̱n³txi³su² ki̱³nhai¹. Nxe³ain¹ke³la³te²kxai³ a²nũ²a² ĩ³hen³txai¹nhĩ̱³te³nah¹lxi¹: “Ya²la³tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti²tu³wi¹.” Ain¹jau³nũ³su² nxe³ke³la³te²kxai³ a²ne³ki³son³sxã³ ã³ke̱³tũ¹ain¹ju³ta² ko̱³nxe³ti³nũ¹sain¹sĩn¹tu¹wi¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 65 Nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³lai²na² a²wãn³ti³kxai³lu¹: 
\p — So³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² yũ³yah³lxi¹lxi¹. Txah³lxa³kxẽ¹na² wi¹lhau³ko³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 66 Nxe³ka³tu̱³ a³li³ain¹nũ²la² txah³lxa³kxẽ¹na² kan²txi³ wi¹lhau³ko³tha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²yxau³sa²tẽ³te²nãu³xa² sa²si¹hã³ai¹nha²kxai³ txah³lxa³kxa² ũh³yxo²tĩ̱¹kxi²wxe³ka³txa² ũ³txã¹tha²kxai³ nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ka³txai²na² ũ³txã¹tain¹ju³tai²na²sa¹. Kũ̱³ni³nho²su² ũ³txã¹tain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² hxi²kan¹txi³ sa²yxo²tha²nain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \fig |src="cn01849b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 27.66" \fig* 
\c 28  
\s1 Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²jau³su² 
\p  
\v 1 Nxa²ha¹te¹ sa²ba³to³ nxe³ti³xa² ha³nãu³hi²na³na¹ ĩ³yũ¹li²nxa³ta̱³lxa¹ to³mĩn²ko³ nxe³ton³tãu³a¹ txu¹ti³nãu³xai³tã² Ma³ri²a² Ma³ta³lẽ²na³ka³lxai³tã² Ma³ri²a² ã̱³xa¹ka³lxai³tã² ain¹sxã³ txah³lxa³kxẽ¹na² ĩ²xi²te³lhxã³ ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 2 Nxa²ha¹te¹ a²kxã³nxa² a²kwẽn¹tai²na¹ kxĩh³nxa² kãin² sa²wi¹win¹ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ oh³xan¹jah¹la² wxa²kan³sxã³ wxã³nũ²la² txah³lxa³kxai²li² sa²yxo²than²kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ txah³lxa³kan²tu̱³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 3 A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ha³lai³yu³hũ̱³nha²kxai³ a²wã²la³ka³lo³khai³xa² hãn³khai¹nxe³sxã³ ne²ve²nũ̱³xa² yã¹nxe³hũ̱³ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 4 Nxa²ha¹te¹ so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² ĩ²yxau³sxã³ wah³nxe³kxain¹te²nãu³xa² kãin² o²lai¹nha²kxai³ ĩ³ka³ta³ta³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ya³lu²te²hũ̱³sxã³ sxa³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 5 Nxa²ha¹te¹ oh³xan¹jah¹lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹. Txu¹txa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: 
\p — Yu̱h³lxah³lxi³txa³hẽ¹ni¹. Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxain¹sxã³ ya³lu²jah¹lai¹tã² ã³ten³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² ĩ²te²sa¹xĩ¹.  
\v 6 Yxãn¹ta¹ ti¹ai²na² yũ²nxa³xi¹. Ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na²ni¹. E³kxi¹nx2ti³ka²yã¹nxe² ĩ³sa²yxau³xi²na²ni¹. Yxãn¹ta¹ sa²nĩ̱³kxi²tẽ¹na² ya³lu²sxa³je³nai³tã² ã³wih¹sxã³ ĩ²ja¹hẽ¹ni¹.  
\v 7 Ya³hin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ²ta³lun²yah³hin¹kxai²nãn²tu̱³ a²sa³wi³ha³lxa² ai³sxã³ ĩ³hen³txi³tain¹yah³hẽ¹ni¹. Ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²jau³su² ĩ³hen³txi³tain¹yah³hẽ¹ni¹. Ya³lu²sxã³ sxa³nxa³xĩ¹. Nxa²ha¹te¹ Ka³li³le²a²ko³nãu³a² ĩ³ne³ka²tah¹na²ni¹. Nũ¹ai²na² ne³khau²hxi²yah³hin¹tu¹xĩ¹. Nxe³yah³nx2ta¹xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 8 Nxe³ka³tu̱³ ka³lih¹lxi²sxã³ o²lai¹nha²kxai³ txah³lxẽ¹na² a³li³ain¹nũ²la² yãn¹txi³ ã³nxai³sxã³ a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³hen³txi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 9 Nxe² a³li³sxã³ ã³nxai³ain¹tãu³a² Je³su²jah³la² hi²sen³su² ne³khauh²xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ne³khauh²xi²sxã³ wi¹le³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ã³tĩ̱³ain¹nũ²la² ã³ka³ti³wxe³nũ²la² a²yu³ki³sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 10 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 
\p — Yu̱h³lxah³lxi³txa³hẽ¹ni¹. Hãi¹nxe³sxã³ txa²wã³tã̱³nãu³xa² ĩ³hen³txi³txain¹ya³hẽ¹ni¹. “Ka³li³le²a²ko³nãu³a² ã³nxai³sxã³ ne³khauh²xai¹na¹tu¹wi¹.” Nxe³na¹jau³su² ĩ³hen³txi³txain¹yah³hẽ¹ni¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³su² ain³kxi²nũ²la² a³li³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 So³ta²to² ĩ²yxau³ain¹te²nãu³xa² ki³han³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hain¹jau³su² 
\p  
\v 11 Nxa²ha¹te¹ a³li³ya³ti̱³kxai³lu² so³ta²to² te²nãu³xa² txah³lxẽ¹na² ĩ²yxau³sxã³ wahx3nxain¹te²nãu³xa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówi¹hain¹sxã³ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta³nãu³xã² ĩ³hen³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 12 Nxa²ha¹te¹ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka³ta²nãu³xa² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³su² te²nãu³xa² ã³nũ¹tain¹sxã³ a̱in³nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²ki³a² kãin² ũ³yho³hi²hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 13 Nxe³te³nah¹lxi¹: 
\p — A²nũ²a² ĩ³wã̱³txã¹nyhain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe² ĩ³wa²lũ³xi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Ka³nxah³ti³na² ãu³xi²sĩ¹na¹tãu³a² ya³lu²jah¹la² sa³wi³ha³lxa² hãi³a² wxã³sxã³ a²nũ²a² so²a²sih³kxi²nyhain¹nũ²nhai¹.” Ki³han³jau³xa² nxe² e³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹.  
\v 14 Nxa²ha¹te¹ wãn³txai²na² ãu³xah³lxin¹jau³xai²na² sa²kxai³lu² Pi³la²jah³la² wxa²hxi²kan¹jah¹lai²na² a²ne³nxẽ³na² ã³wih¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹le³kxi²sĩ¹na¹tu¹wi¹. Nxe³kxe³su² ko̱n³ton³kxi¹nx2ti³xah³lho³li¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\p  
\v 15 Nxe² e³kxi²ta³lun²nũ²la² so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ũ³yho³hi²ki³a² so¹sxã³ wãn³txin³txi² ki³han³jau³xin³ti² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jau³su² nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ wãn³txin³txi² u²lxi³ ha³ta̱³nxe³jau³su² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 
\s1 A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² Je³su²jah³la² ĩ²ain¹jau³su² 
\p  
\v 16 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² sa³wi³ha³lxa² hxi²ka² hxan³sxã³ ka³na³ka³nat3sxã³ wxa²hait1so¹xi²nũn³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Ka³li³le²a²ko³xa² ã³nxai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wã³la² wã²nã³ũ¹ka³txai³tã² ka³la³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 17 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ²ain¹te³na¹ ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ a²sa³wi³ha³lxa² ka³na³ku² ĩ³wã̱³wã̱³jain¹ta¹hxai²hẽ¹la².  
\v 18 Nxe³ka³tu̱³ ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: 
\p — Oh³nãu³nũ¹ka³nãu³a¹ yu̱h³nãu³nũ¹ka³nãu³a¹ a²hãi¹nxe³ti³xa¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³kat3su² tãu³sa¹wi¹.  
\v 19 Nxe³te²sa¹ha²kxai³ ha³lo²a² yu̱h³xan¹ko³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ai³jah³lxi³sxã³ a²nũ²a²nãu³xai²na² txa²sa³wi³ha³lxi³lon³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹nyha¹ju³ah³lxi³hẽ¹li¹. Yxah³lxin¹tãu³a² Txa²wĩ³na² ĩ³lxa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹nyhah¹lxi¹nha²kxai³ A²tah²na¹xai²na² ĩ³lxa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹nyhah¹lxi¹nha²kxai³ Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³lxa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹nyhah¹lxi¹nha²kxai³ nxe³sxã³ ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹nyha¹ju³ah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²sa³wi³ha³lxi³sye¹nxain¹ju³ta² e³lxah²lxi³tu¹wi¹.  
\v 20 Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²wet1si¹hain¹jau³su² ĩ³yau¹ũ³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ya¹nx2ta¹wi¹. ósi³tẽ³kxi²sa²tẽ³nx2ta¹tu¹wi¹. Yuh³xan¹ko³nãu³a² ne³ki³so³nxa³tãu³a¹ ã³si³tẽ³kxi²sa²tẽ³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ya³nx2ta¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la².