\id JAS - Nambikuára NT [nab] (Brazil) -2011 bd \h Tiako \toc1 Tiako \toc2 Tiako \toc3 Tg \mt1 Tiako \c 1 \p \v 1 Txai²li² Ti³a²kah³lo²sa¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² a²wa³kxẽ³no³ti² Je³su² Kris²tu³jah¹lo²su² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³ a²wa³kxẽn³no³ti² nxe³sa²kxah³lo²sa¹wa². Txa²ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹lhxã³ ũ³sa²si¹hã³ũ¹nx2ta¹tu¹wa². I³sa³e²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³syah¹lxi¹lxa². A²nxe³jah¹lu¹tai²na² wẽ³ha³lxi³khai³xa² hxi²ka² hxan³sxã³ a²jã¹nxe² ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²nũn³sxã³ nxe³ 12 nxe³sxã³ a²wẽ³ha³lxi³lo³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³te²nãu³xu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³syah¹lxi¹lxa². Ha³lo²a² ko³ka³lxa¹txi³ ha³ten¹txi³sxã³ yxau²xai³yah³lxi¹lxa². Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²yah³lxin¹te²nãu³ ĩ³nxa² ũ³wha²li¹lhã³ũ¹nx2ta¹wa². Wa²su¹wa²sun¹yah³lxin¹ta¹ji¹wa²? Txai²li² wa²su¹wa²su¹yxau³na¹wa². Jã¹yxah³lxin¹ta¹ji¹wa²? \s1 Yxo²ĩ²ki̱³jau³su² a²hoh³lxi³su² ki̱³jau³su² \p \v 2-3 Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²yah³lxi¹nha²kxai³ txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². Nxe³sxã³ ha³lo²a² ko̱³ton³kxi¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ka³li³sxã³ yxau³jah¹lxi³hẽ¹la². Nxex3jah³lxi³sxã³ ko̱³ton³kxi²si¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². \v 4 Ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã²la² ya³lo³txi¹jah³lxi³hẽ¹la². óna¹yah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³sxã³ ya³lo³txi³khaix1yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² kãin²jah¹la² hxi²kan¹ti²hũ̱³nxe² yxau³yah³lxin¹tu¹wa². \v 5 Yxãn¹ta¹ ĩ²li³te² ĩ³nxa² nxe²e³in¹kxai²nãn²tu̱³: \p — Txai²li² a²hoh³lxi³su² nxa³nhai¹. Nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³hen³txi³txai¹nhẽ³la². Nxe³sxã³ ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³hen³txain¹yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: \p — Txa²sũ̱³nãi³. A²hoh³lxi³su² sa²nxa³nhai¹. A²hoh³lxi³sa²nũh¹sẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²hoh³lxi³sa²nũh¹nxa²tu¹wa². Wi¹lhin¹khai¹nxe³ha²kxai³: \p — Ĩh¹nxe³tin¹jau³ta̱³ ĩ³wã̱³txi³san¹si²lxi¹. Nxe³nxain¹jau³su² ĩ³kwa̱i²kxi²nxai¹nxa³lho³la². Wi¹lhin¹sxã³ ũ³hũ¹nxa²tu¹wa². \v 6 Nxe³yãn¹tah¹lxa¹ nxe² ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³hen³txai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²khai¹nxe³sẽ¹la². Ĩ³wã̱³ta³kxi²nh²txa³hẽ¹la². Ĩ³wã̱³ta³kxi²nhãn¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ̱³ye³na² ũ̱n³je³na² yã¹nxe³hĩ̱³nxa¹lxa². Nxe³sxã³ it3ta² ũ̱n³txi³ sa²ne³so¹kxi²kxa² yã¹nxe³hĩ̱³nxa¹lxa². Ĩ̱³ye³na² sa²xit3sa²tã³i² sa²wa²lho¹xi² nxe³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³jut3su² wxãi²kxai³ ĩ³wã̱³ta³kxi²nhãn¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹jau³xa² yxo²ĩ² wi¹lxa³jau³xa² yxo²ĩ² nxe² sa²the³jah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Ju¹tai²li² wai³nxa³wa². \v 7 Nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wã̱³txi³nhãn¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²hoh³lxi³sa²nũ¹nxa²ju³ta² wahx3nxĩn¹kxan²ti³ ĩ³tih³nxe³nxãn²nxa³lho³la². \v 8 Nxe³jah¹la² he³la³kxa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wã̱³txi³nũ¹ha²kxai³ yau³ka³lxa¹txi³ sa²ne³ya²ta² ai³te²ju²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² a²hoh³lxi³sa²nũ¹hain¹ju³ta² yũ³ye²te²sxa³yu²hẽ³la². Te²yã¹xah³lxi³txa³hẽ¹la². \s1 Yen³kxih³ki̱³jau³su² \p \v 9 Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² yen³kxi³txa²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²su² te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ wi¹lhin¹ye²jah¹lai²la¹wa². \v 10 Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² yen³kxi³yhe²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²su² te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ wi¹lhin¹ye²jah¹lo²su²nũn³na³la². Nxe³yãn¹ta¹ kãin² yen³kxih³ye²kxan²ti³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²xa³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² hai³txi³ kãi²no̱³nxa³wa². Hi³yãu³sa³kxa² yã¹nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 11 Hi³yãu³sa³kxai²li² a²wi¹lhĩ¹na² wi¹khaix1te²ju²hẽ³la². Nxe³ta¹ ye³je¹na² it3ta² a³lan²te²a² wxã³nũ²la² wãn³ya³lu²sxã³ ĩ³sa³li³te²ju³hẽ³la². Nxe³sxã³ a²wi¹ju³ta² a³lu²txi³ wi¹te²sxa³yu²hẽ³la². Te²yã¹nxe³ju³ta² yen³kxih³jah¹la² te²yã¹nxe³hĩ̱³nx2na³la². Yen³kxih³sxã³ hin¹tãu³a¹ ya³lu²te²ju²hẽ³la². Jã¹nxe³ha³ta²wa². Hi³yãu³sa³kxa² a²txai²na¹ wi¹kxan²ti³ yan¹nãu³a¹ khon³tu¹wa². Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ yen³kxih³khaix1jah¹la² sa²kxai³lu² ya³lu²ju³ta² ye³jen¹na² yũ³hxai²na²hẽ³la². \s1 Ko̱³nxe³ti³ kãi³sain³si¹nhẽ³jau³su² \p \v 12 Nxa²ha¹te¹ ko̱³nxe³to̱n³kxi²jah¹lo²su² te²an²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² nxũ²kwa̱i³lxũ¹sxã³ yxau³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹khai¹nxe³hĩ̱³nx2na³la². Nxũ²kwa̱i³lxũ¹nha²kxai³ wi¹lxo³kxi²ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²tu¹wa². Nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Jah¹lai²li² a³lxi²sain¹na³na¹. Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sain¹nxa³xã¹. Nxe³ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ ĩ²ai¹na¹xã¹. A²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³tu¹wa². \v 13 Nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ o²la³kxi²sain³sain¹jau³xa² wxã³kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² ko̱³nxe³te²lo³txa³hẽ¹la². Ko̱³nxe³te²lo³txan³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² ko̱³nxe³ti³ o²la³kxi²sain³sain¹te³na³li¹. Nxĩn¹jau³su² nxe² e³txa³hẽ¹la². Nxe³sxã³ ha³lo²a² ko̱³ton³kxi²nẽ³kxan²ti³ Sũ̱³na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² te³nxa³wa². Ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sxa³wa². Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹hain¹jau³su² o²la³kxi²nũ¹hai¹nxa³wa². \v 14-15 Nxe³yãn¹ta¹ wã²nxũ̱h¹a̱in³nha²sxã³ yxo²kwa̱in³sãn²ki̱³ka³tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nũ²la² hã²wxãn³txa³ kãi²not3sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³ki̱³tã³la². Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ti¹ hã²wxãn³txa³ ya³lu²nẽ³te³nãu³a¹ hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxau³ju³ta³nũ³a² ã³wih¹sxã³ yxau³ki̱³sxa³lho³la². Nxe³tãu³ãn²tu̱³ti¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² nxe²e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³ĩ¹nhẽ³li¹. Nxĩ¹nha²kxai³ yxau³khai³nxĩn¹ju³ta² ã³wih¹sxã³ yxau²nxãn³so³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³hĩ̱³nx2na³la². \p \v 16 Jã¹nxe³ha²kxai³ txa²wã³tã̱³yah³lxi¹nha²kxai³ a³lxi¹nx2ta¹nha²wa². Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wã²nxũ̱h¹ ã³ke³tũ¹kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹la². \v 17 Ha³lo²a² wi¹te²a² yxo²ha³kxa¹ oh³nãn¹ta³ko³nãu³a¹ wxã³nũ¹nhẽ³lha²kxai³ ko̱³nxe³ju³ta² oh³nãn¹ta³ko³nãu³a¹ wxã³nũ¹nhẽ³lxa³ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³la². Yen³kxai²na² wi¹te²na² sa²kxai³lu² u³je³na³ka² i³la³kxa² we¹jah¹la² hxi²ka² wxã³nũ¹nhẽ³te²ju²hẽ³la². Ĩ³ã̱³lxi³to³nha²te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ jah¹lai²li² hai³txi³ ã̱³lxi³to³nha²jah¹lo²su² te²sxa³yu²hẽ³la². A²nxe³jah¹lai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lai²la¹wa². \v 18 A²nxe³jah¹la² hi²sen³su² wã²nxũ̱h¹lxi³ wãn³txa² ya²la³lyau³xa² ũ³hũ¹nẽ³lain¹na²hẽ³la². Nxe³jau³xan²tu̱³ sa²yxo²wet1so¹ki̱³sa²kxai³ ĩ³kaix1sa²so¹nẽ³na³la². Sũ̱³na² wẽ³sa² hxi²ka¹kxa² yã¹nxe³ti³hi¹tẽ³na³la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²nha²sxã³ kãi³ki̱³jau³su² \p \v 19 Txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². A³lxi¹nx2ta¹nha²wa². Wãn³txai²li² wi¹la³ na³ka²kxi¹jah¹lxi³hẽ¹la². Wa³su³txi³ ain³kxi²nha¹jxah³lxi³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ wa³su³txi³ e³yah³lxi³sãn²txa³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ wa³su³txi³ yxai¹yhah³lxi³sãn²txa³hẽ¹la². \v 20 Nxe³sxã³ ĩ³xa̱n³ta³kxi²jah¹lai²li² hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹la³ kãi³te²sxa³yu²hẽ³la². \v 21 Nxe³jut3su² ha²kxai³ kuh³lxa³thin¹yah³lxin¹ju³ta² ã³na¹yah³lxi¹nha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ha³kxa¹ ã³na¹yah³lxi¹nha²kxai³ nxex3jah³lxi³hẽ¹la². Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ĩ³tih³nxe³nx2ti³jau³xai²na² wi¹lhin¹sxã³ yxo²ĩ²jah³lxi³hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³ko³tẽ³jau³xai²la¹wa². \p \v 22 Nxe³sxã³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³ke³tũ¹kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txai²li² kwa² ain³kxi²yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wa². Wãn³txai²na² yxo²ha³kxa¹ wain³txi³ sa²yxo²we¹jah³lxi³hẽ¹la². \v 23 Jã¹nxe³sxã³ wãn³txai²li² kwa² ain³kxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²hũ̱³nhĩ̱³nx2na³la². Nxe³te³nah¹lxi¹, es³pe²ya²ka³lo³a² ĩ²nha²te²hũ̱³nhĩ̱³nx2na³la². A²nũ²khai³nãu³a² ĩ²kxi²nha²hĩ̱³nx2na³la². \v 24 Ĩ²nha²sxã³ kwa² a³li³hĩ̱³nx2na³la². A³li³te²ãn¹tu̱³ti¹ a²nũ²khai³nãu³ai²na² ha²ya̱³kxa² a̱in³nha²hĩ̱³nx2nxa³wa². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ kwa² ain³kxi²jah¹lo²kxai³lu² hai³txi³ Sũ̱³na² wãn³txa²kxai³lu² a̱in³so¹jah¹lo²su²hĩ̱³nx2nxa³wa². \v 25 Yxãn¹ta¹ es³pe²ya²ka³lo³a² wi¹lĩ²nha²kxai²nãn²tu̱³ ne³wã²na³nha²nxa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²ai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wain³jau³su² ain³kxi²jah¹lo²su² kxa²yãx1hĩ̱³nx2na³la². A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wain³jau³su² ha²kxai³ ko̱³nxe³ju³ta² ã³wa²sut1sxã³ yxau³ha²kxai³ ne³jau¹xai²na² wi¹lain³nha²sãn²sxã³ hã²wxãn³txi³te²lxi³ sa²yxo²we¹thĩ̱³nx2na³la². Sa²yxo²wet1sxã³ kãi³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² wi¹lĩ²ai¹nhĩ̱³nx2na³la². \p \v 26 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ĩ²li³te²a² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: \p — Txai²li² Sũ̱³na² wãn³txa² wain³txi³ yxo²ĩ²a¹xã¹. Wi¹lhin¹khaix1na¹xã¹. Nxe³ta¹ a²yxo²e³jau³xa² wai³nxa³kxai²nãn²tu̱³ a²ẽ¹nãu³ai²na² ã³ke³tũ¹kxi²nha²hĩ̱³nx2na³la². Wã²nxũ̱h¹ yxo²ĩ²nha²jau³xa² wai³nxa³wa². Wã³nxĩn¹te²sxa³yu²hẽ³la². \v 27 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Txa²wã¹wĩ³nu²su² ha²kxai³ yxo²ĩ²ki̱³ju³ta² ten³kxi²nẽ³na³la². Nxe³kxa²yu³su² sai³ki³nãu³xa²su² ta̱³nxa² tu¹ha² wha³te̱³son³te³su² ta̱³nxa² a²wẽ³sãi¹yah³la² ya³lu²kxi²ta¹ka³lxu³su² te²su² ta̱³nxa² ĩ²ain¹kxai²nãn²tu̱³ ai³sxã³ ã³non²ta³kxain¹ju³ta² wain³ni² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ã³na¹kxai²nãn²tu̱³ wain³ni² nxe³te²ju²hẽ³la². Jã¹nxe³jut3su² nxe² kãi³kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²nha²kxe³ju³ta² wã³nxĩn¹te²ju²hẽ³la². Ju¹ta² Txa²wã¹sũ̱³na² ten³na³la². \c 2 \s1 Hau³hau³kon³sxã³ kãi³ũh¹ki̱³jau³su² \p \v 1 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Je³su² Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³ wxi²kin³ti³ton³jah¹lo²su² ha²kxai³ yxo²ĩ²yah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² nxe³yah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². A²nũ²a² yen³kxih³te²a² sa²nẽn¹kxi²yah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xai²li² yen³kxih³xa³te²a² ko̱³txi³ e³kxi²yah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Jã¹yxah³lxi³txa³hẽ¹la². Ju¹tai²na² wai³nxa³wa². A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ yxo²hau³hau³kon³sxã³ sa²nẽn¹kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². \v 2 Nxe³sxã³ ã³yã³nũ²kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxih³khaix1jah¹la² ya³lau³xa² wa²tu¹wa²tun¹ka³lo³a² ã³nhxi²wxe³nha²ha²kxai³ wã²la² wi¹khaix1ka³lo³a² ũ³whi²kxi²nha²ha²kxai³ a²nxe³jah¹lai²li² ã³nũ²kxi¹nx2ti³hĩ̱³nx2na³la². Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²ã̱³xa² yen³kxi³txa²jah¹la² wã²la² ko̱³nxe³khaix1ka³lo³a² ũ³whi²kxi²nha²ha²kxai³ nxe³jah¹lai²li² ã³nũ²kxi¹nx2ti³nũ³nhĩ̱³nx2na³la². \v 3 Nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wã²la² wi¹ka³lo³a² wi²kxi²nha²jah¹lai²na² wi¹le³kxi²yah³lxin¹te³na¹lxi¹: \p — Yen³kxi³hi¹nha²kxai³ hxi²kan¹jah¹la² ã³wxe³ka³lo³ai²li² ã³wxe³txu¹li¹. Yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yãn¹ta¹ yen³kxi³txa²jah¹la² e³kxi²yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: \p — Yen³kxi³txa¹nha²kxai³ kwa² ã³sa²nũ̱³txu¹li¹. Ta̱³nxa²: \p — Yuh³xa² u²lxã³wxe³txu¹li¹. Nxe² e³kxah¹lxi³txa³hẽ¹la². \v 4 Ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². A²nũ²a² ha³na³ka³lxi² ha³na³ka³lxi² ĩ²nyha¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ ha̱in³nyhah¹lxa³lxa². \p \v 5 Jã¹nxe³jut3su² txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². A³lxi¹nx2ta¹wa². Ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² a²nũ²a² yen³kxi³txa²te²a² ĩ²sxã³ sa²so¹ain¹na²hẽ³la². Nxe³sxã³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Jah¹lai²li² yen³kxi³txa²na³li¹. Yxãn¹ta¹ nxe³kxan²ti³ a³lxi²sa²na³li¹. Txa²wãn³txa² yxo²ĩ²sa²na³li¹. Nxe³ha²kxai³ kxãn³nãu³a¹ a³ka³nxa¹tãu³a¹ yxau³khai³nxa¹ju³ta² a²nũ²a² a³lxi²sain¹te²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ yxau²sa²tẽ³ya³sain¹tu¹wi¹. A²nxe³tãu³a¹ yxau²sa²tẽ³ya³sa²nũ³nĩn¹tu¹wi¹, hĩ¹na² yen³kxi³txa²nxa²kxan²ti³nũ¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 6 Nxe³yãn¹ta¹ jah¹lai²li² yen³kxi³txa²jah¹lai²li² ko̱³te³kxah¹lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Nxe³yah³lxin¹kxa² ha³tih³xan²tu̱³ yen³kxih³khaix1jah¹lai²li² wi¹le³kxah¹lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Yxah³lxin¹ka³tu̱³ta¹ yen³kxih³te²na² sa²kxai³lu² wa³kon³kxi¹nxa²lxi³si¹hain¹jau³su² kwa³na³nxa²lxi³jah¹lai²la¹wa². Te²yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³si¹hain¹jau³su² ĩ³wã̱³txi³nx2tain¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² hxi²kan¹te²nãu³xa² ũh³wxe³kxi¹nx2ti³hĩ̱³nx2na³la². \v 7 Jã¹nxe³jut3su² Je³su²jah¹lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²yah³lxin¹te²kxa³ya̱³lhu² a²sa³wi³ha³lxi³su²khai³ti³hi¹ta²lxi³na³la². Nxe³nx2ti³kxa² ha³tih³xan²tu̱³ yen³kxih³khaix1jah¹lai²na² a²yxo²wãn³txa² Je³su²jah³la² ko̱³nxe³te²lo³tain¹na³la². \p \v 8 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — A³lxi²nyhah¹lxin¹kxa² yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xa² a³lxi²txai¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jau³xai²na² sa²yxo²we¹jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 9 Yxah³lxin¹ta¹ a²nũ²a² yen³kxi³yhe²te²na² so¹lxi³ ĩ³wi¹lxo³kxi²nũ¹hain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi¹lxa². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³nu¹txa²kxai³ sa²yxo²ã³yah³lxi¹lxa². \v 10 Jã¹nxe³jut3su² Sũ̱³na² wãn³txa² yxau³ka³na³ka³na³kxan²ti³ sa²yxo²ã³in¹ke³la³te²kxai³ Sũ̱³na² kwa³na³jau³xai³tã² yxo²ha³kxa¹ yxau³ka³lxa¹kxan²ti³ sa²yxo²ã³in¹ju³ta² hxi²ki³te²la³ yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 11 Jã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Tu¹ha² ã̱³xa² so¹sxã³ ũ³whĩn¹txi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxũn³te³nah¹lxi¹: \p — A²nũ²a² ĩ³su²lhã³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³su²nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ³su²lhã³in¹kxai²nãn²tu̱³ wã²nxũ̱h¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxa², txu¹ha² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ta³kxi²nxã²nxa³kxan²ti³na². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 12 Nxe³yãn¹ta¹ Kris²tu³jah¹lai²na² wãn³txa² ã³wa²su¹kxi²nẽ³jau³xa² txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² ĩ²nẽ³jau³xan²tu̱³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³tu¹wa². Nxe³ha²kxai³ e³in¹jau³su² ta̱³nxa² kãi³in¹jut3su² ta̱³nxa² ĩ²khai¹nxe³sẽ¹la², ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²nxa²kxa²ya̱n³txi³sa³. \v 13 Nxe³ha²kxai³ kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² a²nũ²a² ĩ³yĩ¹li²nhẽ³te³lhxã³ a³ka³nxi²tu¹wa². Nxe³ha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ã̱³xa² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nyhu¹xan³kxai²nãn²tu³ kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³txa²nxa³lho³la². Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ã̱³xa² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nyhu¹in¹kxai²nãn²tu̱³ kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³txa²tu¹wa². Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tẽ³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³ju³ta² yũ²nxa³lho³la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²sxã³ sa²yxo²we¹ki̱³jau³su² \p \v 14 Nxa²ha¹te¹ txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². A²nũ²a² ĩ²li³te²a² e³te³nah¹lxi¹: \p — Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²sa¹wi¹. Nxe³ta¹ Hai³txi³ wi¹lhin¹ju³ta³la³ kãi³xa³ke³la³te²kxai³ yxo²ĩ²nha²kxe³su² ya²la³lhu²hĩ̱³nx2nxa³wa². A²ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³kot3sĩ̱³nx2nxa³wa². Nxe³yãn¹tah¹lxa¹ wi¹lhin¹ju³ta² kãi³ke³la³te²kxai³ yxo²ĩ²nha²kxe³su² ya²la³lhu²hĩ̱³nx2na³la². A²ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³kot3sĩ̱³nx2na³la². \v 15 Te²yã¹nxe³jut3su² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²na² wxa²wã³tã̱³te²nãn²tu̱³ wã²txa²ha²kxai³ he³ja³lu²ha²kxai³ nxe³hĩ̱³nx2na³la². \v 16 Nxe³ke³la³te²kxai³ yen³kxi³la³ yũ³ai¹nxa³kxa² wã²nhũh¹ ĩ³nx2nxã³lxa². Nxẽn²nxa³kxan²ti³ e³kxai¹nĩn¹te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lĩ²nxa²tu¹wi¹. Ha³lo²a² a̱³lxi³kxan²ti³ sa²lat1sxã³ yxau³sẽ¹li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ he³ja²lu¹nxa²kxan²ti³ ũ³kxi²sxã³ yxau³sẽ¹li¹. Nxĩn¹jau³su² kxan²ti³ wã²nhũ¹ai¹nxã³ke³la³te²kxai³ hai³txi³ wai³nhĩ̱³nx2nxa³wa². \v 17 Te²yã¹nxe³jut3su² yxo²ĩ²nha²ki̱³kxan²ti³ wi¹lhin¹ju³ta² kãi³ti³ten³ki̱³sxa³ke³la³te²kxai³ yxo²ĩ²nha²ki̱³ju³ta³la³ ya²la³lhu²nẽ³lhĩ̱³nx2nxa³wa². \p \v 18 Nxe³ha²kxai³lu¹ a²nũ²a² e³kxi²sa²ke³la³te²kxai³ nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Wxãi²li² yxo²ĩ²nhãn¹ju³ta² yũ³nhĩ¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ txai²li² hãi¹nxe³sxã³ wi¹lhin¹ju³ta² kãi³a¹kxe³su² so¹lxi³ nxe³jah¹lo²sa¹wi¹, yxo²ĩ²nha²nxa³kxan²ti³nũ¹. Nxe³sa²jau³su² nxe³hĩ̱³nx2na³la². Nxe³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi²na¹te³nah¹lxi¹: \p — Hai³txi³ ha³na³ka³lxin³jut3su² te²sxa³wi¹. Wi¹lhin¹ju³ta² kãi³xãn³kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²ye¹nx2nxãn³tai¹. Nxe³yãn¹ta¹ txai²li² yxo²ĩ²te²sa¹wi¹. Nxe³te²sa¹ha²kxai³ wi¹lhin¹ju³ta² kãi³a¹kxe³su² yxo²ĩ²ye¹nxãn²tai¹. \v 19 Nxe³yãn¹ta¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³nu²su² kãin²khaix1jah¹la² ka³na³ka³na³tã³li¹. Nxẽn¹jau³su² ha²kxai³ yxo²ĩ²nxa²ta²lu¹wa². Ju¹tai²li² wain³na³la². Nxe³yãn¹ta¹ a²ta³a² nũ̱³ka̱³txa² yxo²ĩ²ain¹nũn³te²ju²hẽ³la². Yxo²ĩ²sxã³ yu̱h³lxain¹te²ju²hẽ³la². Yu̱h³lxi³sxã³ ka³ta̱³ta̱³tain¹te²ju²hẽ³la². Yxo²ĩ²ain¹kxan²ti³nũ¹ Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹tai¹nxa³wa², a²ta³a² nũ̱³ka̱³txa²sa³. \v 20 Ĩ³yxah³son³txa³hẽ¹la². Wi¹lain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹la². Je³su²jah³la² wãn³txa² yxo²ĩ²kxan²ti³ yxãn¹ta¹ sa²yxo²we¹txa³kxai²nãn²tu̱³ kwa² yxo²ĩ²hĩ̱³nx2na³la². \v 21 A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² txa²wã¹wĩ³nu¹kxai³lu² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Wxa²ki³lha³lxa² I³sa²kah³lai²li² tẽ³ka³tu̱³ wã³la³ka³txa² ka³la³ja¹hẽ³li¹. Ka³la³ya³hin¹kxai²nãn²tu̱³ txah³lxa³kxa³txa² ũh³wxe³ja¹hẽ³li¹. Ya³hin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²wẽ³sa² ĩ³su²lhã³txa²hẽ³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹te³lhxã³ ka³la³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹nha²ju³ta² ĩ²ha²kxai³ hãi¹nxã¹si¹jau³su² kwa³na³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: \p — Sa²yxo²wet1sa¹nha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wain³te²lo³txa²ha¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 22 Nxe³ha²kxai³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxa²yu³su² wãn³txai²na² yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ sa²yxo²we¹tha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ã²la² kãi²non³sxã³ wain³txi³ yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 23 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxai³tã² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² wi¹lhi¹ti³hi¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ãh¹ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lai²li² txa²sa³wi³sai²la¹wi¹. A³lxi²na¹nhai¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 24 Jã¹nxe³jut3su² yxo²ĩ²nha²ki̱³ju³ta² wain³na³la². Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ wain³te²lo³tẽ³hĩ̱³nx2nxa³wa². \p \v 25 Te²yã¹nxe³jut3su² Ra³a²ba³ka³lxa² te²yã¹nxũn³ta¹hxai²hẽ¹la². A²kxã³nxa² kuh³lxa³sin¹sxã³ o²la³kxi²ta¹ka³lxu³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² in³txi³nãu³xa² Txa²wã¹sũ̱³nai²na² ĩ³sa²si¹hã³jah³la²nãu³xai²li² wi¹lhau³ko³ta¹hxai²hẽ¹la². Wi¹lhau³ko³te³nah¹lxi¹: \p — Tĩh³na³ wxã³ya³hin¹tĩh³nai²li² wa̱³li²ya³txa³hẽ¹li¹. Sun²tã¹nx2tai¹nha³tai¹. Tĩh³nu² ã̱³lxi³tĩh³na² wa̱³li²ja¹hẽ³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxan²ta² wi¹lhin¹ju³ta² kãi³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhit1sxã³ ĩ³yĩ¹li²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 26 Jã¹nxe³jut3su² txa²wã¹nũ²ai²li² ĩ³ya¹txa³sxã³ ya³lu²te²jai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² kwa² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ yxãn¹ta¹ sa²yxo²we¹ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹yxo²ĩ²kxi²ki̱³ju³ta² wã³nxĩn¹te²sxa³yu²hẽ³la². \c 3 \s1 Txa²wã¹e³kxi²ki̱³jau³su² \p \v 1 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²yen³nãu³kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ³tih³nxe³te²su² te²a² wen¹ki̱³te³na¹ hã²wxãn³txa³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ kãi²non³sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³lhĩ̱³nx2na³la². Nxe³ju³tan¹te²kxai³lu² a²nũ²a² ĩ³tih³nxe³te²nũ³su² ka³lxa¹te²nũ³a² wen¹yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² wai³nxa³wa². Yxãn¹ta¹ ka³lxa²nxa³te²nãu³xa² wen¹yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² wain³na³la². \v 2 A²nũ²a² hãi¹nxe³ti³xa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³yãn¹ta¹ e³ki̱³jau³xai²na² wain³jau³xa² so¹lxi³ e³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ e³ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² hxi²kan¹te²su² ki̱³tu¹wa². Nxe³sxã³ twa²wã¹nũ²nãu³ai²na² whãi²na¹ hxi²kan¹txi³ ĩ³hau³kon³nha²hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 3 Te²yã¹nxe³jut3su² kwa³thi³la³ka³txa² ka³jũ¹lxi³kat3su² tẽ³sxã³ ka²va¹la² sa²yxo²wi¹kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ sa²yxo²wet1sai¹nhĩ̱³nx2na³la². Sain¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² ai³si¹ha¹jau³su² kwa³na³a¹kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ ai³hĩ̱³nx2na³la². \fig |src="HK00029B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Tiako 3.3" \fig* \v 4 Te²xa²yã¹nxe³jut3su² na³vi²o²tẽ³na² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Ka³lo¹ai²li² ka³lo³kãin²khaix1ka³lo³a² yũ³te²jai¹ti²tu³wa². It3tai²li² ũ̱n³te²a² sa²so²xai³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³ka³lo³ai²li² ka³lo³kãin²kxan²ti³ ã³nxai³ju³ta² hau³ko³ka³txa² yũ³te²ju²hẽ³la². Ka³jũ¹lxi³kat3su² te²ju²hẽ³la². Nxe³sxã³ a²wa³kxẽn³yah³la² ha³lo²a² ĩ²li³ju³ta² ai³ju³ta² ten³kxai²nãn²tu̱³ sa²hau³kot3sxã³ ai³te²jai¹ti²tu³wa². \v 5 Jã¹nxe³ha²kxai³ txa²wã¹yxo²he̱³lxa² yã¹nxũn³te²ju²hẽ³la². Yxo²he̱³jũ¹nxe³kxan²ti³ wãn³txa² wxi²kan¹jau³jau¹xai²na² e³to³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³jut3su² ha³lo²a² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Kwẽ³kon³tãu³a¹ hãix1ta³ka³txa² ka³ka³na³ka³nat3sxã³ hãix1tũ¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ i̱³hxan³te²jai¹ti²tu³wa². \v 6 Jã¹nxe³ju³tai²li² txa²wã¹yxo²he̱³lxa² wãn³txa² ha³nxe² yã¹nx2na³la². Ko̱³nxe³ju³ta² kãin² e³te²ju²hẽ³la². Txa²wã¹nũ²a² whãi²na¹ ã³kho³tẽ³toh³te²ju²hẽ³la². Jã¹nxe³te²a² sa²kxai³lu² wẽ³sa² we¹nhĩ¹nãn¹te²tu̱³ ko̱³nxe³jau³xa² e³to³te²ju²hẽ³la². Ko̱³nxe³khaix1jah¹lai²na² wãn³txa² Sa³ta³na²jah¹lai²na² wãn³txa² e³to³te²ju²hẽ³la². Ha³nxe² i̱³sa²tẽ³ko³xa² yxau³jah¹lai²na² wãn³txa² so¹lxi³ e³to³te²ju²hẽ³la². \v 7 A²nũ²a² hi²sen³su² ka³yxuh³xa² yxo²ha³kxa¹ wãi²lot3si¹jau³su² hxi²ka¹nain¹te²jai¹ti²tu³wa². Ka³yxuh³sxu² ta̱³nxa² a̱i³ki³su² ta̱³nxa² txih³sxu² ta̱³nxa² a̱in³su² ta̱³nxa² a²yxo²ha³kxa¹ hxi²kan¹txi³ wãi²lo³te²jai¹ti²tu³wa². \v 8 Nxe³yãn¹ta¹ txa²wã¹yxo²he̱³lhxu² wãi²lot3si¹ju³ta² hxi²kan¹ki̱³sxa³lho³la², ko̱³nxe³ti³ e³jau³xa² yũ³khai¹nxe³ha²kxai³la². Wxĩ̱x1te²hũ̱³na³la². Wxĩ̱x1ta² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³khaix1te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³sxã³ e³kxi²ki̱³jau³xa² ko̱³nxe³nũn³na³la². \v 9 Nxe³ha²kxai³ txa²wã¹yxo²he̱³lxa² ka³na³ka³na³kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²si²ha²kxai³ sa²nẽn¹kxi²ki̱³tã³la². Hã²wxãn³txa³ txa²wã¹yxo²he̱³lain²txi³ a²nũ²a² ko̱³txi³ e³kxi²ki̱³tã³la². A²nũ²a² hãi¹nxe³ti³xa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² we¹tẽ³tũ̱³ka̱³txi³su² ki̱³tã³la². Txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² sa²kxai³lu² sũ̱³na² yã¹nxe² we¹tẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³nẽ³kxan²ti³ a²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³txi³ e³kxi²to̱³ki̱³sxai²na²hẽ³la². \v 10 Yxo²ka³na³ka³na³tẽ³kxan²ti³ wãn³txa² wi¹jau³xa² e³i² wãn³txa² ko̱³jau³xa² e³i² nxe³ki̱³tã³la². Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹la². Ju¹tai²li² wai³nxa³wa². \v 11 Te²yã¹nxe³ju³ta² ĩ̱³yau³xẽ¹nai²li² hxi²kan¹txi³ txa̱n³jau³xa² ũ³whi¹so² tẽ¹nãin²txi³ nã̱un³jau³xa² ũ³whi¹so² nxe³hĩ̱³ki̱³te²la¹xã³? \v 12 Te²yã¹nxe³sxã³ fi²ko³ne³kxa² hxi²kan¹txi³ a³se³to³na̱³ka² ã³nxa̱³kxi²hĩ³te²la¹xã³? Ti³he¹nxa³wa². Nxe³sxã³ ĩ̱³yau³xẽ¹na² txa̱n³tẽ¹nai²li² hxi²kan¹txi³ nã̱un³jau³xa² ũ³whi¹so¹hĩ̱³ki̱³sxa³wa². \s1 A²hoh³lxa² ya²la³tu̱³jau³su² \p \v 13 Nxa²ha¹te¹: \p — A²hoh³lxi³sa¹wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ã³ne³wxe³jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³jau³su² nxe²e³kxi¹nxa²hĩ̱³ji¹wa²? Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³jah¹lxi³hẽ¹la². Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹yah³lxin¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²nx2tain¹tu¹wa². Nxe³sxã³ yxo²kãin²e³yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ a²hoh³lxi³su² yah³lxin¹tu¹wa². \v 14 Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² a²hoh³lxi³su² te²a² ĩ³a̱n³ta³kxi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² hãi¹nxe³ti³xa¹ ne³ka³ta²si¹hain¹yah³lxin¹jau³nũ³a² so¹lxi³ o²la³kxi²yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³ke³tũ¹kxi²nyha¹lxi¹nha³ta²wa². Wãn³txa² ya²la³lyau³xa² sa²yxo²ã³yah³lxi¹nha³ta²wa². Nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Yxo²kãi²non³sxã³ e³yah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 15 Nxe³jau³jau¹xai²li² hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³sxa³wa². Hãi¹sxã³ yuh³xan¹jau³xai²la¹wa². A²ta³a² wãn³txai²la¹wa². \v 16 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² a²hoh³lxi³su² te²a² ĩ³a̱n³ta³kxi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² hãi¹nxe³ti³xa¹ ne³ka³ta²si¹hain¹yah³lxin¹jau³nũ³su² so¹lxi³ ten³yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ khu³khu³nxa² o²la³kxah³lxin¹ju³ta² yũ³ha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² yũ³ha²kxai³ nxe³te²sa²hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 17 Nxe³yãn¹ta¹ a²hoh³lxi³su² jau³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³xai²li² wi¹lhin¹khaix1jau³xai²la¹wa². Nxe³jau³jau¹xai²li² sa²yxo²we¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ wãn³txa² tah²yau³xa² wain³txi³ e³hĩ̱³ki̱³tã³la². Ko̱³nxe³thin¹sxã³ e³ki̱³sxa³ha²kxai³ wi¹lhin¹jau³xa² so¹lxi³ e³hĩ̱³ki̱³tã³la². Hãun²jau³xa² so¹lxi³ e³hĩ̱³ki̱³tã³la². Kwa²he¹kxi²nyhu¹ki̱³jau³xa² e³hĩ̱³ki̱³sxa³wa². A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³tih³nxe³nẽ³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhit1sxã³ ain³kxi²hĩ̱³ki̱³tã³la². A²nũ²a² a³lxi²ki̱³kxa² khãuh³lxa³tain¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³thĩ̱³ki̱³tã³la². Wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³hĩ̱³ki̱³tã³la². Ĩ³wã̱³wã̱³txi³jau³xa² e³kxi²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². A²nũ²a² ã³ke³tũ¹kxain¹ki̱³sxa³lho³la². Ya²la³lyau³xa³ so¹lxi³ e³kxi²hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 18 Jã¹nxe³jut3su² hãun²ju³ta² ten³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hãu²non³sxã³ kãi³nũ¹hain¹ki̱³tu¹wa². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³ũ¹nhẽ³lain¹tu¹wa². \c 4 \s1 Yuh³xai²nãn¹ta² wãn³txa² sa²yxo²we¹ki̱³jau³su² \p \v 1 Nxa²ha¹te¹ ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ĩ³ye³ĩ³yi²lhon¹ta³kxah¹lxin¹ji¹wa²? Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ he¹kxi²nyhu¹ah³lxin¹ji¹wa²? Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ko̱³txi³ e³kxi²nha²sxã³ yxo²kwa̱i³no³nyhah¹lxi¹nha²kxai³ he¹lah³lxin¹ta²wa². \v 2 Yen³kxi³la³ yũ³nx2ti³xa³kxe³su² ya³ni̱³li³yah³lxi¹nha²kxai³ ai³lhxã³ so¹kxi²te³lhxã³ a²nũ²a² ĩ³ye³ĩ³yi²lhon¹ta³kxah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Kãin² yxo²kwa̱in³yah³lxin¹kxan²ti³ hai³txi³ so¹kxah²lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxa². Yxah²lxa³nha²kxai³ kãin² he¹kxi²nyhu¹i² su²lhã³nyhu¹i² yah³lxin¹ta²wa². Ju¹tai²na² wai³nhĩ̱³nx2nxa³wa². Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxah²lxa³nha²kxai³ yũ³nx2ti³xan³ta²wa². \v 3 Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxi²yah³lxin¹tãu³a² ko̱³nxe² ĩ³wã̱³txi³yah³lxi¹nha²kxai³ ũ³hũ¹nx2ti³xan³ta²wa². Kwa² wa³ni̱³lon³te³lhxã³ yen³kxa² ĩ³wã̱³jah³lxin¹ta²wa². \v 4 Kuh³lxa³thin¹ta¹ka³lxa² yã¹yxah³lxi¹lxa². A²nxe³ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² in³txa² ã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ yxo²kwa̱i³nha²kxai³ a²wẽ³sãi¹ah³lo²khai³xa² ã³na¹sãn²nũ²la² in³txa² ã̱³xa²kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ a̱³nyhu¹te²ju²hẽ³la². A̱³nyhu¹kxa²yu³su² a²wẽ³sãi¹yah³lai²na² te²hi²sen³kxai³lu² in³txa² ã̱³xa²kxai³lu² ũ³ha³lo²sa²tã³hĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² wxãi²nãu³xai²nãn²ta³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Yxah³lxin¹ta¹ yuh³xai²nãn¹ta² wãn³txa² ain³kxi² ã³si³wxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³kxai³lu² ĩ³a̱n³ta³kxi¹nx2ti³tu¹wa². Nxe³sxã³ yuh³xai²nãn¹ta² wãn³txan²tu̱³ sa²yxo²we¹jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ya̱³lxi²yah³lxa³lxa². A²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txi³su² yah³lxi¹lxa². \v 5 Te²yã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxai³tã² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³nxũ²kwa̱i³wi¹nhẽ³jah¹la² wi¹lhau³ko³tẽ³na³li¹, ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa²ya̱n³txi³su¹. A³lxi²khaix1nẽ³na³li¹. A²ẽ¹na² a̱u³txi³ yxo²kwa̱in³nẽ³na³li¹. Nxe³jau³jau¹xai²na² kwa²wãn³txi³sxa³wa². Ya²la³lyau³xai²la¹wa². \v 6 Nxe³sxã³ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nẽ³lha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ yxo²kwa̱in³nẽ³lxa³lho³la². Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxai³tã² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² yxo²kãin²e³te²su² te²a² ã³na¹ha²kxai³ a²nũ²a² yxo²kãin²e³xa³te²su² te²a² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nha²kxai³ nxain¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la². A²ta³a² a²hxi²kan¹jah³la² wxã³sxã³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³kxan²ti³ ĩ³wa²lũ³xah³lxin¹te³nah¹lxi¹: \p — Wxa²wãn³txa² ten³sa²sĩ¹nxa³nhai¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² so¹lxi³ ten³sĩ¹na¹wi¹. Yxah³lxin¹jau³su² kxai²nãn²tu̱³ ã³waix3je¹nx2ti³tu¹wa². \v 8 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²sa²tẽ³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²sa²tẽ³nxa²lxi³nũn³tu¹wa². Nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²hxi²khai²lxa²lxin¹kxa² yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ju³ta² ã³na¹jah¹lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ĩ³ha³na³ti³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² so¹lxi³ yxo²ĩ²jah³lxi³hẽ¹la². \v 9 Ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹la², ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi¹nha²kxai³la². Ĩ³wxan¹sxã³ nã̱n³jah¹lxi³hẽ¹la², Yxo²ka³lxi³nyhah¹lxin¹jau³xa²kxai³ ã³na¹sxã³ ĩ³nã̱n³jah¹lxi³hẽ¹la². Yxo²ka³lxi³nyhah¹lxin¹jau³xa²kxai³ ã³na¹sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹la². \v 10 Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxain¹yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³nãi³. Ain³kxi¹sẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sa¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹nhai¹. Nxĩn¹jau³su² kxai²nãn²tu̱³ ye³jen¹nãu³a² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³sxã³ ã³nho̱³kxi¹nx2ti³tu¹wa². Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² tah²lxi³ we¹nxi¹nx2ti³tu¹wa². \s1 A²nũ²a² ã̱³xa² ko̱³nxe³te²lo³kxi²ki̱³jau³su² \p \v 11 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ko̱³nxe³te²lo³nyhah¹lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³sxã³ ko̱³nxe³te²lo³ta̱³nxa² wxa²ya̱³la² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²ta̱³nxa² yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹jau³xai³tã² ko̱³nxe³te²lo³ti² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²hi² yxah³lxi³nũ³nhĩ̱³nxa¹lxa². Hãi¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxi³hẽ¹la². A²nxe³jau³jau¹xai²na² wain³ta̱³nxa² wai³nxa³ta̱³nxa² nũ¹hĩ²sxã³ ĩ³yĩ¹li²yah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 12 Txa²wã¹sũ̱³na² so¹lxi³ kwa³na³jau³xai²li² hxi²kan¹txi³ ĩ³ye³kxi²jah¹lai²la¹wa². Jah¹la² so¹lxi³ o²la³kxi²ki̱³ju³ta² wi¹ta̱³nxa² ko̱³nxe³ta̱³nxa² a³ya³txi²jah¹lai²la¹wa². Jah¹la² so¹lxi³ a²nũ²a² sa²wa²su¹ta̱³nxa² ã³na¹hxa³ta̱³nxa² hxi²kan¹jah¹lai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³ wxãi²na² sa²kxai³lu² wxa²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: \p — Hxi²kan¹jah¹lo²sa¹xã¹, txai²lã¹. Nxa¹ha²kxai³ txa²wã³tã̱³xa² yxo²ĩ²jah¹lan²ta³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²na¹ju³ta² hxi²ka¹na¹xã¹. Nxĩn¹jau³su² nxe² e³kxi²nha²yah³lxi³txa³hẽ¹la². \s1 “Ka³nxa³ha²ta² nxe² kãi³a¹tũ¹xã¹.” Nxe³ki̱³jau³su² \p \v 13 Nxe³jah³lxi³sa²lxa². Yxo²kãin²e³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: \p — Hĩ¹na² ta̱³nxa² ka³nxa³ha²tai²la³ ta̱³nxa² sxi²jen³na² kãin²je³na² ai³na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³ ye³ka³na³ka³nat3sxã³ kwẽ³kon³tãu³a¹ yxau³sxã³ yen³kxa² kãin² so¹kxi²na¹tu¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² yxo²kãin²e³yah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 14 Ka³nxa³ha²ta̱n³na²su² hxi²kan¹txi³ ĩ²ki̱³sxa³wa². Ya³lu²ta̱³nxa² ka³te̱n³su² yxau³ta̱³nxa² nxe³ki̱³sxa³lho³la². Kan²txi³ yxau³ki̱³te²sxa³yu²hẽ³la². Ha³lo²a² wi³ki̱²ta² yã¹ki̱³tã³la². Ha³lo²a² wi³ki̱²tai²li² wa³su³txi³ tĩ¹te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³sxã³ kan²txi³ yxau³ki̱³sxa³lho³la². \v 15 Nxe³yãn¹ta¹ nxe²e³yah³lxin¹jau³nũ³a² wai³nhĩ̱³nx2na³la². Nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: \p — Nxe² kãi³ta̱³nxa² nxe² ã³nxai³ta̱³nxa² Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jut3su² kxai²nãn²tu̱³ nxa¹tu¹wi¹. Nxe³yah³lxin¹jau³su² nxe²e³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wai³nhĩ̱³nx2na³la². \v 16 Nxẽn²nxa³kxai²nãn²tu̱³ yxo²kãin² e³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². A²nxe³jau³xai²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 17 Nxe³ha²kxai³ wi¹lĩ²nha¹jah¹lxi³hẽ¹la². Wain³jau³xai²li² ã³ne³wxe³yah³lxi¹nha²kxai³ sa²yxo²we¹jah³lxi³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ sa²yxo²we¹jah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \c 5 \s1 Yen³kxih³te²nãu³xa² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³hain¹ki̱³jau³su² \p \v 1 Nxa²ha¹te¹ yen³kxih³khaix1te² ĩ³nxai²na² ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹la². Ha³lo²a² ko̱³ton³kxi¹nx2ti³ha³ta²wa². Kãin² khãuhx3nyhah¹lxi¹nha³ta²wa². Yen³kxi³txa²yah³lxi¹nha³ta²wa². Nxe³ju³ta²nũ³a² kãin² nã̱³ni² kãin² wxa¹ni² yxah³lxi¹nha³ta²wa². \v 2 Yen³kxih³yah³lxin¹kxa² khon³kxi¹nx2ti³ha³ta²wa². Wxa²wã²lai²li² wã̱³sa³ti³hũ̱³te²a² ĩ³kho³kxi¹nx2ti³ha³ta²wa². \v 3 A³lxi²khaix1yah³lxin¹kxa² ya³te̱¹ya³te̱n¹ki³a² ki³nã̱n³ki²sxã³ khon³kxi¹nx2ti³tu¹wa². Kwa² so¹kxi²sxã³ a̱³yah³lxi¹nhẽ³la². Kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² oh³xan¹ko³xa² a³ka³nxi²sxã³ wxã³tãu³a¹ ĩ³yĩ¹li²nẽ³tu¹wa². Wi¹lhit1sxã³ ĩ³yĩ¹li²ta̱³nxa² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²ta̱³nxa² nxe³nẽ³tu¹wa². Jã¹nxe³yah³lxin¹tãu³a¹ yen³kxa² a³lxi²yah³lxin¹kxe³su² ha³nxe²a² wã²nhxan³kxa² yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wa², Txa²wã¹sũ̱³na²sa³. Kwẽn¹tai²na² yen³kxa² kãin² ũ³ha¹yah³lxi¹nhẽ³la². \v 4 Nxe³yãn¹ta¹ kxãn³kxai³ kwa² wa³kon³kxi¹nx2tain¹tũ̱³ka̱³txa² wxa²hai³sxa² ĩ³lih¹kxi¹nx2tain¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³yho³hi²hain¹yah³lxan³ta²wa². Kãin² a̱n³ta³kxi¹nx2tain¹jau³xa² ain³kxi²nha¹jxah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²hai³sxai²li² ki³kan²ki² ki³ai²li² wxa²so¹si¹hain¹yah³lxin¹jau³su² kwa³na³yah³lxin¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³wxa¹nain¹na²hẽ³la². Ĩ³wxa¹nain¹jau³xai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²si²ha²kxai³ nũ³kxũn³khaix1jah¹lo²si²ha²kxai³ nxe³jah¹la² ne³nxẽ³na² ain³kxain¹na²hẽ³la². Wain³txi³ yo³hain¹yah³lxan³ju³ta² ain³kxain¹na²hẽ³la². Jã¹nxe³yah³lxin¹ju³tai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wa². \v 5 Txa²wã¹ha³lo²nãu³xai²li² yxau³yah³lxin¹tãu³a² wi¹la³ yxau³khaix1yah³lxin¹tai¹ti²tu³wa². Wxa²yan³txi³nũ³a² so¹lxi³ ĩ³ka³lih³ti³ten³yah³lxi¹nhẽ¹la². Nxe³sxã³ po¹na² su²lhĩ²na¹tũ¹xã¹. Nxain¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yhai¹tai¹nha²kxai³ ha³nẽ³te²ju²hẽ³la². Te²yãx1nxe³kxe³hũ̱³nxe² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ĩ³ka²li¹nyhah¹lxin¹ju³ta² so¹lxi³ o²la³kxah¹lxi¹lxa². Nyhah¹lxi¹nha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³kxe³nũ³su² wxã³nũh¹nx2ti³ha³ta²wa². \v 6 Nxe³kxa²yu³su² a²nũ²a² wi¹lhin¹te²a³ su²lhã³te³lhxã³ ã³ke³tũ¹kxain¹yah³lxi¹nhẽ³la². Nxain¹yah³lxin¹kxan²ti³ hai³txi³ wa³lxĩ³nha²yai¹nxa³hẽ³la². \s1 Je³su²jah³la² wxã³ju³ta² ya³nãn³ta³ki²la²sa³ wah³nxe³ki̱³jau³su² \p \v 7 Nxa²ha¹te¹ txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ya³nãn³ta³ki²la²sa³ wah³nxe³jah³lxi³hẽ¹la². Je³su²jah³la² Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² a³ka³nxi²ju³ta² ya³nãn³ta³ki²la²sa³ wah³nxe³jah³lxi³hẽ¹la². Hai³sxa² wa³kon³jah¹lo²su² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Ũ³whĩn¹ta³lun²nũ²la² wi¹la³ wen¹ju³ta² wah³nxe³kxi²ki̱³te²ju²hẽ³la². Wẽ³ha²yau³xa² ã³wa̱x3sãn²ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ã³wa̱x3ta³lun²nũ²la² yain³txa²kxai³ kan¹te²ju²hẽ³la². Nxe³te²hũ̱³nxe² yain³txa² kan²kxi²ju³ta³nũ³a² wah³nxe³kxa² yã¹nxe² Je³su²jah³la² a³ka³nxi²ju³ta² wah³nxe³jah³lxi³hẽ¹la². \v 8 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ ya³nãn³ta³ki²la²sa³ wah³nxe³jah³lxi³hẽ¹la². Ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lai²na² a³ka³nxi²ju³ta² ya̱u³son³na³la². \p \v 9 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ĩ³yxaih¹sxã³ ĩ³kwa̱i²kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹la². Nxe² e³kxi²nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² a³ka³nxi²sxã³ wa̱³li²tãu³a² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wa². Ha³lo²ai²li² ya̱u³son³na³la². Sxi²ha² a²yxo²a² ã³wih¹ki̱³te³lhxã³ nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ wa̱³li²ju³ta² ya̱u³son³na³la². \v 10 Txa²wã¹sũ̱³na² e³jau³xa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Nxe³tũ̱³ka̱³txu¹tai²li² kãin² khãuh³lxa³thi¹nain¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ya³nãn³ta³ki²la²sa³ yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ nxũ²kwa̱i³lxũ¹nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 11 Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²ã³ai¹nxa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ĩ³ka³li¹tain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³sxã³ Jo²ah³lu¹tai²li² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Khãuh³lxa³tẽ³nha²khaix1ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³hĩ¹nu¹tai²na² hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²ã³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe²nxa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ĩ³ka³li¹ti³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³ju³ta² Jo²ah³lu¹tai²na² a²ha³lo²a² wi¹ta³lun²si¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² wi¹lhin¹khaix1te²la¹wa². Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Jo²ah³lu¹tai²na² wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tũ¹hxai²kxai³ jã¹nxe³sxã³ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tũ¹nhẽ³nũn³tu¹wa², Txa²wã¹sũ̱³na²sa³. \p \v 12 Nxe³sxã³ txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Nxe³ha²kxai³ wãn³txi³khai¹xa² e³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wãn³txa² e³yah³lxin¹jau³xa² ĩ³yxo²xũn³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Ya²la³lai²la¹wi¹. Oh³xan¹jah¹la² ĩ²sai¹nha²kxai³ ya²la³lai²la¹wi¹. Ta̱³nxa²: \p — Ya²la³lai²la¹wi¹. Yuh³xan¹jah¹la² ĩ²sai¹nha²kxai³ ya²la³lai²la¹wi¹. Ta̱³nxa²: \p — Ya²la³lai²la¹wi¹. A¹thũn³jah¹la² ĩ²sai¹nha²kxai³ ya²la³lai²la¹wi¹. Nxe³jau³xa² ã³ye³yxo²nũ¹nx2ti³ju³tan¹te²kxa³yau³kxai³lu² nxe² e³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Wãn³txai²li² ya²la³tu̱³kxai²nãn²tu̱³ hãi¹sxã³ ĩ³ye³in¹te³nah¹lxi¹: \p — Nxẽn²na³li¹. Ya²la³lai²la¹wi¹. Ta̱³nxa², Ya²la³tu̱³txa³kxai²nãn²tu̱³ e³in¹te³nah¹lxi¹: \p — Nxe²nxa³wi¹. Ya²la³lhxa³wi¹. Nxĩn¹jau³su². Nxe³jau³xa² so¹lxi³ e³jah¹lxi³hẽ¹la², Txa²wã¹sũ̱³na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³kxa²ya̱n³txi³sa². \p \v 13 Nxa²ha¹te¹ wxa²nũ̱³ka̱³txa² ha³tih³xan¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² khãuh³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhau³kot3si¹jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²txai¹yah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² ã̱³xa² ha³tih³xan¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ka³lih³kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² sa²nẽn¹kxah¹lxin¹jau³xa² ĩ³hain³jah¹lxi³hẽ¹la². \v 14 Wxa²nũ̱³ka̱³txa² ha³tih³xan¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ĩ³ton³kxi²kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ĩ³kaix1jah¹lxi³hẽ¹la². Ĩ³kaix1tũ²la² a³se³to²na²yau³xa² tẽ³sxã³ wxa²ne³to̱¹lxi³yuh¹nha²sãn²nũ²la² Sũ̱³na² we²txi²si¹ha³lxin¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². \v 15 Nxe³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹si¹jau³su² yxo²ĩ²kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ta³ka³txai²li² we²txi²tu¹wa², Txa²wã¹sũ̱³na²sa³. We²txi²sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta³ yũ³kxai²nãn²tu̱³ ne³wã²na³tu¹wa². \v 16 Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² yũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³yau¹ũ³nyha¹jah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe² kãi³yah³lxi³to³hin¹kxa²ya̱n³txi³su², Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²waun¹nyha¹jah³lxi³hẽ¹la². Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nxa²lxi³tu¹wa². Nxe³sxã³ a²nũ²ai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹lhit1sxã³ sa²yxo²we¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²kxai²nãn²tu̱³ wã³nxĩn¹khaix1jau³su² e³hĩ̱³nx2na³la². \v 17 Te²yã¹nxe³sxã³ E³li²ah³lu¹tai²na² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹la². Txai²yã¹jah¹lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²ẽ¹nãu³ai²na² a̱u³txi³ e³jau³su² e³te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³na² nxe³txi¹. Wẽ³ha²yau³xa² hãi¹nxã¹txa²hẽ³li¹. Nxe³jau³su² e³ka³tu̱³ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ wxa̱x3ti³tãu³u¹tai²na² hai³txi³ wẽ³hã¹ti³hex1ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². \v 18 Hã²wxãn³txa³ Txa²wã¹sũ̱³na² ãh¹ e³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². E³te³nah¹lxi¹: \p — Wẽ³ha²yau³xa² a³na¹ ã³si³wxe³xi²ti³hi¹txa²hẽ³li¹. Nxe³jau³su² nũ²la² ãh¹ wẽ³hã¹to³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Wẽ³hã¹xi²nũ²la² hai³sxu¹tai²na² ã³wa̱x3tũ²ha²kxai³ yain³txa² kãin² yũ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 19 Txa²wã³tã̱³nãu³xãi³. Ain³kxi²khaix1nxe³sah¹lxi³hẽ¹la². Wxa²nũ̱³ka̱³txa² ha³tih³xan¹tũ̱³ka̱²txi³ ĩ³nxai²na² ya²la³lyau³xa³ ã³nũ²la² ki³han³jau³xa² sa²yxo²we¹kxai²nãn²tu̱³ a²nxe³jah¹lai²li² ki³han³ju³ta² ĩ³wa²li²si¹hain¹yah³lxin¹jau³su² e³kxi²txai¹yah³lxi³hẽ¹la². \v 20 Nxe³sxã³ ĩ³wa²li²kxai²nãn²tu̱³ jah¹la² a²ẽ¹nãu³ai²na² ha³nxe² i̱³sa²tẽ³ko³xa² sa²wi¹kxe³nũ³a² ĩ³yĩ¹li²jau³su² ã³wa²su¹tũ¹hain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². Te²yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ka³lxa¹txi³ ã³wa²su¹tũ³nhĩ̱³nx2na³la². Jã¹nxa¹jau³su² txai²li² Ti³a²kah³lo²na¹xai²li² nxe³ye¹nx2ta¹wa². Ta³lu²na¹wa².