\id HEB - Nambikuára NT [nab] (Brazil) -2011 bd \h Ebreus \toc1 Ebreus \toc2 Ebreus \toc3 Hb \mt1 Ebreus \c 1 \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² a²ki³lha³lhxu² \p \v 1 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² e³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² ye³ka³lxa¹txi³ e³kxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³te²kxi³nãu¹xa² ĩ³yau¹ũ³ain¹sãn²nũ²la² txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² ĩ³tih³nxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Wi¹wi¹nxe² wi¹wi¹nxe² ĩ³tih³nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yu³ka³lxa¹txi³ ã̱³lxi³kxan²ti³ ĩ³tih³nxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 2 Nxe³ai¹nhĩ¹nu¹tai²nãn²tu̱³ta¹ hĩ¹na² sa²kxai³lu² a²ki³lha³lxa² Je³su²jah¹lo²su² ha²kxai³ nxe³jah¹lai²na² a²wãn³txa² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ta¹ a²ki³lha³lxai²li² ĩ³hxi²kat1sa²kxai³ nxe³te²hi²sen³kxai³lu² txa²wã¹ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³yũt1jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² sa²kxai³lu² ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ ã³wa³kxẽn³txa³si¹jau³nũ³su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ĩ³yĩ¹li²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 3 A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² a²hxi²kan¹ju³tain²txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²hxi²kan¹ju³tain²txi³ ã³nhau³ko³ja³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ta¹ a²ki³lha³lxa² a²wi¹tãu³ain²txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²wi¹tãu³ain²txi³ nxe³te²ju²hẽ³la². Ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ oh³xan¹ko³su² ha²kxai³ yuh³xan¹ko³su² ha²kxai³ ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³sxã³ ĩ³hau³ko³tũh¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³ a²kxã³nxai³tã² a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxe³su² ã³wa²su¹tũ¹nhẽ³si¹ja³kxa³nũ³su² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe² ta³lun²nũ²la² oh³nãu³a¹ nũ¹ka³na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² a²wi¹nẽ³tãu³ai²na² ũh³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ a²wa³kxẽn³si²ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Sũ̱³na² a²ki³lha³lxa² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txa² nxe³nyhu¹kxi³jau³su² \p \v 4 Ũh³wxe³ka³tu̱³ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² a²ki³lha³lhxu² ĩ³yĩ¹li²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²a² ĩ³lxa² wxi²kan¹ta² ĩ³lxi³la³ yã¹nxe³te²la³ oh³xan¹tũ̱³ka̱³txai²nãn²tu̱³ nxe² ĩ³yĩ¹li²ti³hex1ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Wa̱³li̱³kha³lai²la¹wi¹. Nxe² ĩ³yĩ¹li²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 5 Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³ oh³xan¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxai¹nxa³wa². Nxe²nxa³te³nah¹lxi¹: \q1 — Wxãi²li² Txa²wẽt3su²khai³nxi¹lxi¹. Hĩ¹na¹ wxa²wĩ³nu²khai³sa¹wi¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³hen³txai¹na¹tu¹wi¹. \m Nxe³jau³xai²li² ĩ³ye³kxain¹nxa³wa². Te²yã¹nxe³jau³xa² oh³xan¹te²su² te²la³ e³kxi²nũn³nxa³wa². Nxe²nxa³te³nah¹lxi¹: \q1 — Oh³xan¹jah¹lo² ĩ³nxai²na² wĩ³nu²khai³sa¹wi¹. Txa²ki³lha³lhxu² nha¹lxi¹. \m Nxe³jau³la³ Txa²wã¹sũ̱³na² nxe² e³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 6 Nxe³yãn¹ta¹ kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³nai²li² a²ki³lha³lxa² ĩ³sa²si¹hã³hĩ¹nũ¹tai²kxai³lu² a²ki³lha³lxa² ka³na³ka³nat3sxã³ yũ³jah¹la² yuh³xan¹ko³xai²na² ũ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³lhĩ¹nũ¹tai²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Oh³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ sa²nẽn¹kxi²nxain¹txai²lxi¹. \m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 Te²yã¹nxe³sxã³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Oh³xan¹tũ̱³ka̱³txi³su² nxe³tũ̱³ka̱³txai²li² we¹tai¹na¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wi¹. Sũ̱³nu²na¹xai²na² we¹tai¹na¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wi¹. It3ta² we¹ta¹kxa² yã¹nxe³sxã³ we¹tai¹na¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wi¹. Ha³lai³xa² we¹ta¹kxa² yã¹nxe³sxã³ sa²si¹hã³a¹tũ̱³ka̱³txi³su² we¹tai¹na¹jah¹lo²sa¹wi¹. \m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 8 Nxe³yãn¹ta¹ A²ki³lha³lxai²li² nxe² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Sũ̱³nu²khai³si¹lxi¹. Wxa²hxi²ka¹nĩn¹ju³ta² hai³txi³ ne³ki³so³nxa³lho³li¹. A²wa³kxẽn³sai¹nĩn¹tũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ wain³txi³ sa²hau³kot3sa²tẽ³ai¹nĩn¹tu¹wi¹. \q1 \v 9 Wain³txi³ kãi³kxe³su² a³lxi¹nha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxe³su² yxo²kwĩ̱¹kxi¹nha²kxai³ nxi¹lxi¹. Nxe³ha²kxai³ Sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lo²na¹xai²na² wxa²sũ̱³nu²su² na¹ha²kxai³ nxe³na¹te²na¹xai²na² ĩ²sxã³ so¹nxa²ha¹hẽ³li¹. Nxe³nxa²ha¹kxah³lo² ĩ³nxai²li² wxi²kin³ti³to³nĩn¹ju³tai²li² wxa²ya̱³li³nãu³xa² ã³sen³sai¹ai¹ni¹lxi¹. Nxĩ¹nha²kxai³ kãin² ka³lih³kxi¹nxain¹na³li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 10 Te²yã¹nxe³sxã³ ãh¹ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lãi³. A²wi¹lhĩ¹nu¹tai²kxai³lu² ha³lo²ai²li² yuh³xan¹ko³xu¹tai²li² ĩ³yũ¹tin¹nhẽ³li¹. Wxa²hxi²kan¹khai³nxĩn¹ju³tai²na² sa²kxai³lu² oh³xan¹ko³xai²na² we¹tĩ¹nhẽ³li¹. \q1 \v 11 Nxe³ta³ko³xai²na² sa²kxai³lu² ĩ³yũ¹tin¹ko³xai²na² sa²kxai³lu² ne³ki³son³sxã³ hxan³tu¹wi¹. Txa²wã¹wã²la³ka³lo³a² wa³su¹txi³ tĩ³non³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa² yã¹nxe³ju³ta² ha³lo²ai²na² a²yxo²ha³kxa¹ tĩ³non³khai¹nxe³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wxãi²lã²nxãn³tho³li¹. Kxan²ti³ yxau²xai³lin¹tu¹wi¹. \q1 \v 12 Jã¹nxe³sxã³ wã²la² tĩ³ka³lo³ai²li² wxa²ka³lũ³sxã³ ũ³ha¹sãn²nũ²la² wã²la² ka³lo³xã̱³xai²li² sa²wẽ̱³not3nha²hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Te²yã¹nxe³ju³ta² ha³lo²ai²na² a²yxo²ha³kxa¹ tah²ko³xai²na² ã³wẽ̱³not3tu¹wi¹. Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²kxai³ ã³nã̱³lxi³to³txã²nxa³lho³li¹. Hai³txi³ tĩ³non³nxã²nxa³lho³li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 13 Jã¹nxe³jut3su² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txi³su² te²la³ e³kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². E³kxai¹nxa³te³nah¹lxi¹, Txa²wã¹sũ̱³nai²nãn¹jau³kxai³lu²: \q1 — Txa²wi¹nẽ³tãu³a² ã³wxe³txu¹li¹. Nxĩn¹tãu³a² wxa²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²we¹txa²si¹hai¹na¹ju³ta² wa³ka³ti³lo³tai¹na¹tu¹wi¹. \m Nxe³jau³xa² yã¹nxe³jau³xa² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txa² e³kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A²ki³lha³lxa²khai³xa² Je³su²jah³la² so¹lxi³ e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 14 Jã¹nxe³jut3su² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txai²li² ĩh¹nxe³tũ̱³ka̱³txi³si²te²la¹xã³? Hãi¹sxã³ ã³non²ta³kxi²nẽ³lain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². A²nũ²ai²li² yuh³xan¹ko³xan¹te²su² te²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² sa²wa²su¹tain¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³su² ã³non²ta³kxi²te³lhxã³ sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \c 2 \s1 Sa²wa²su¹tũ¹nhẽ³jau³su² \p \v 1 Jã¹nxe³jut3su² ha²kxai³ wãn³txa² ya²la³lyau³xai²li² ain³kxi²ki̱³jau³xai²li² wi¹lain³kxi²a³sah¹lxi³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ wi¹lain³kxi²ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³ wãn³txai²li² yo³na² ã³nẽ³lha³ta²wa². \v 2 Nxe³sxã³ wãn³txu¹tai²na² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² wãn³txa² ya²la³tu̱³jau³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xai³tã² te²la³ wãn³txai²li² wi¹lain³kxi²nha²sxã³ sa²yxo²we¹tai¹nxa³te²nãu³xai³tã² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa²yo³su² sa²so¹ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 3 Te²yã¹nxe³jut3su² txa²wã¹nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²li² te²yã¹nxa²sxã³ sa²wa³su³tũ¹nhẽ³jau³nũ³a² ã³na¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ã³non²ta³kxi²nẽ³te²la³ hai³txi³ yũ³nẽ³lxa³lho³la². Jã¹nxe³ju³tai²li² Je³su²jah³la² Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lo²su² ha²kxai³ nxe³jah¹lo²su² hi²sen³kxai³lu² txa²nũ² wãn³txa² sa²wa²su¹tũ¹nhẽ³jau³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³lain¹na²hẽ³la². Nxe³nẽ³lhãn²ka³tu̱³ yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² jau¹xain²txi³ ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³lain¹na³la². Nxe³nẽ³lain¹te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹ẽ¹nai²na² sa²wa²su¹tũ¹nhẽ³jau³nũ³a² ya²la³lai²la¹wi¹. Nxe³nẽ³lain¹na³la². \v 4 Nxe³ti̱³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² ĩ³ye³ũ¹hain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³ũ¹hain¹te³nah¹lxi¹, kãin² wã³nxĩn¹nũ¹hai¹nha²kxai³ a²nũ²a² hxi²ka¹nai¹nxa³kxe³su² ĩ³kãi³ha²kxai³ a²nũ³kxũn³ju³ta² on²txai¹nha²kxai³ nxe³ju³tai²na² yxo²ha³kxa¹ nxe² ĩ³ye³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹la² ĩ³la³kxi²nũ¹hain¹kxe³su² ũ³hũ²xai³ain¹ju³ta² te²yã¹nxe³sxã³ ĩ³ye³ũ¹hain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la², Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jau³su² ha²kxai³la². \s1 Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa²wa²su¹tũ¹nhẽ³jah¹lo²su¹ \p \v 5 Nxe³sxã³ yãn³txai²na¹ oh³xan¹tũ̱³ka̱³txa²kxai³lu² ha³lo²a² txah²ko³nũ³a² ĩ³yũ¹txa³ko³nũ³a² hai³txi³ ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la², ã³wa³kxẽn³txa³si¹jau³sa³. \v 6 Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxai³tã² nxe²e³te³nah¹lxi¹: \q1 — A²nũ²khai³xa² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³su² hxi²ka¹nai¹nxa³kxan²ti³ ne³wã²na³ai¹nxãn³te²la¹xã³? Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ a²nũ²a² tah²nãu³xai²li² wi¹lĩ²ai¹nĩn¹te²la¹xã³? \q1 \v 7 Nxe³sxã³ oh³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² hxi²kan¹sxã³ ãn³sen³sai¹ain¹si¹nhĩ¹lxi¹. Jũ¹nxa² yan¹nãu³a¹ te²yã¹nxe³te²tu̱³ nxe²yxau³ain¹tu¹wi¹. A²nxe³te²nãu³xa² wxi²kin³ti³ton³si¹hai¹nĩ¹nha²kxai³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²ha²kxai³ nxai¹nĩ¹nhẽ¹li¹. Yen³kxa² whãi²na¹ ã³wa³kxẽn³to³tai¹nĩ¹nhẽ¹li¹. \q1 \v 8 Yen³kxai²na² a²yxo²ha³kxa¹ wxa²hxi²ka² ũh³wxe³nũ¹hai¹nĩ¹nhẽ¹li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxai³tã² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³kxai³lu² yen³kxai²li² ũh³wxe³nũ¹hain¹kxe³su² ũ³hũ²hxa³tai¹nhẽ¹la². Hai³txi³ a²yen³kxi³la³ wã³ko³nxa³wa². Nxe³yãn¹ta¹ hĩ¹nai²li² txa²wã¹ye³nai²na² ĩ²ki̱³sxa³wa². Ũh³wxe²hxa³tũ¹hain¹kxe³su² ĩ²ki̱³sxa³wa². \v 9 Ĩ²ki̱³sxa³kxan²ti³ Je³su²jah³lho²khai³su² ĩ²ki̱³tã³la². A²nxe³jah¹lo²kxai³lu² kxã³nhxĩ¹nai³tã² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ã³sen³sai¹si¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ kwẽ³kxa² ka³lxa²nxa³hẽ³la². A²nxe³hĩ¹nai³tã² Txa²wã¹sũ̱³nai²li² wi¹lĩ²ũ¹nhẽ³kxe³nũ³su² jah¹lo²kxai³lu² Je³su²jah¹lo²kxai³lu² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² khãuh³lxa³txi³nha²sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ya³lu²kxi²nẽ³nxa²ha¹te¹ nxe³sxã³ hĩ¹na² sa²kxai³lu² wxi²kin³ti³ton³ni² kãin² sa²nẽn¹kxi² nxe³ti³hit1ta¹hxai²hẽ¹la². \v 10 Jã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² yen³kxa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³yũt1si¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ yen³kxai²li² ĩ³yũt1si¹kxa² wi¹lha²tẽ³si¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³lo²nu¹ta²kxai³lu² ye³khãuh³lxa³thin³khaix1nha²sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² hi²sen³kxai³lu² txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tũ¹nhẽ³jah¹lai²la¹wa². Nxe³nũ¹nhẽ³lhxã³ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ĩ³hxi²ka¹ta³lun²sxã³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³tai²na² wain³ye²na³la². A²nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ hã²wxãn³txa³ oh³nãu³nũ¹ka³na¹ Sũ̱³na² ha³lo²a² yxau²xai³ki̱³tu¹wa². \p \v 11 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Je³su²jah³lai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² Ta²hai²la¹wa². Te²yã¹nxe³sxã³ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² sa²han³kxi²ti³nẽ³na³la². Nxe³nẽ³lha²kxai³ Sũ̱³nu²kxai³lu² a²wẽ³ha³lxi³su² ti³hi¹tẽ³na³la². Nxe³ti³hi¹tẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Je³su²jah³la² hi²sen³su² ãu²li²nẽ³lxa³wa². Yxãn¹ta¹ e³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²lon³ti³tãu³su² yxah³lxi¹lxi¹. Nxe³nẽ³na³la². \v 12 Nxe³sxã³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Txa²wã¹sũ̱³nãi³. Txa²lon³txi³tãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ wxi²kin³ta³ton³nĩn¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³ai¹na¹tu¹wi¹. Yxo²ĩ²tũ̱³ka̱³txi³nãu³a² sa²nẽn¹kxi¹nxa²ha¹jau³su² ĩ³hain³kxai¹na¹tu¹wi¹. \m Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 13 Te²yã¹nxe³jau³xa²sa¹, ãh¹ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³nu²khai³xa² yxo²ĩ²a¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³to³ha²kxai³: \p — Wẽ³ha³lxa² Sũ̱³na² ũ³hũ¹sa³kxa² txai²na² sa²yxo²we¹txa²te³lhxã³ sĩ¹na¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 14 Jã¹nxe³jut3su² wẽ³ha³lxa²kxai³lu² a²sĩ̱³khai³xa² yũ² a²ti³ha²yau³khai³xa² yũ² nxain¹na³la². Nxai¹nha²kxai³ Je³su²jah³la² sa²kxai³lu² tũ̱¹ka̱³txa² yã¹nxe² wen¹nũn³te²jai¹ti²tu³wa². A²nũ²khai³su² yũ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta²kxai³lu¹ Sa³ta³na²jah¹lo²su² te² hi²sen³su² a²nũ²a² ĩ³ya²lu¹tain¹ju³ta² hxi²kan¹te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³te²a²yan³txi³su² Je³su²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ya³lu²kxi²nẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²ta³a² a²hxi²kan¹jah³lo²kxai³lu² ĩ³ya²lu¹tẽ³ju³ta³nũ³a² hxi²ka¹nxa³ti³hi¹tã³la². \v 15 Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²ai²li² ya³lu²kxi²ju³ta³nũ³a² yu̱h³lxi³sxã³ yxau²xai³te²la³ ã³non²ta³kxi²si¹nhẽ³jau³su² Je³su²jah¹lo²kxai³lu² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ya³lu²kxi²nẽ³lha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²a² ya³lu²ju³ta³nũ³a² yu̱h³lxa³kxi²nha²sxã³ yxau²xai³ju³ta³nũ³a² wxa²wa²su¹tu¹wa². \v 16 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² oh³xa² sa²si¹hã³tũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta³la³ Je³su²jah³la² hxi²ki³kxai³lu² sa²wa²su¹te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³su² te²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² Je³su²jah³lain²txi³ sa²wa²su¹te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 17 Nxe³ha²kxai³ a²lon³ti³tãu³xa²kxai³lu² nxe³tũ̱³ka̱³txa² yã¹nxe³khai¹xa² Je³su²jah³la² nxe³sih¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Wã³nxĩn¹te²a² a²si³yxau³jah¹lo²su² te²lo³tã³la². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³na³la². A²nxe³jah¹lan²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tẽ³lha²kxai³ wi¹wi¹nxe² kãi³ũ¹nhẽ³lha²kxai³ nxe³te²sẽ¹la². A²nxe³ju³kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a²wah³xa² sa²wa²su¹tẽ³na³la². \v 18 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² a²kxã³nxa² Je³su²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹jau³nũ³su² khãuh³lxa³ti³nũ¹hain¹na²hẽ³la². Nxe³kxan²ti³ hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³xa³hẽ³la². Nxe²nxa³ha²kxai³lu¹ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹jau³nũ³su² khãuh³lxa³ti³nũ¹nhẽ³kxai²nãn²tu̱³ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ã³non²ta³kxi²nẽ³kxi³nũ³su² hxi²kan¹nũ¹nhẽ³na³la². \c 3 \s1 Je³su²jah³la² Moi³se²ah³la² nxe³nyhu¹kxi³jau³su² \p \v 1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²ki̱³sa²kxai³ a²lon³sa²nyhu¹ki̱³tã³la². Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ĩ³kaix1so¹nẽ³na³la². Oh³xai²nãn¹jau³xa² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³nẽ³si¹ja³kxa³nũ³su² ĩ³kaix1so¹nẽ³na³la². Nxe³nẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ²yxau²xai³la³sah¹lxi³hẽ¹la². A²nxe³te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² ĩ³sa²si¹ha³ũ¹nhẽ³kxah³lai²la¹wa². Txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² yxo²ĩ²ki̱³sa²kxai³ Txa²wã¹wã³nxĩn¹te²a² a²si³yxau³jah¹lo²lot3sxã³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³kxah³lai²la¹wa², Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a²sa³. \v 2 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² a²yxo²wãn³txa² Moi³se²ah³lu¹ta²kxai³ kwa³na³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³ha³lxa² wain³txi³ sa²hau³kot3si¹jau³su² kwa³na³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Kwa³na³ha²kxai³ Moi³se²ah³lo²nu¹tai²nãn²tu̱³ wain³txi³ sa²yxo²we¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Je³su²jah³lo²nu¹ta²kxai³ Sũ̱³na² hxi²ka² sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³kxah³lai²na² Sũ̱³na² wãn³txai²na² wain³txi³ sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 3 Nxe³sxã³ Moi³se²ah³lo²kxai³lu² a²wxi²kin³ti³ton³ju³ta² kãin²na³la². Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³la² sa²kxai³lu² wxi²kin³ti³ton³khai¹nxe³sxã³ ã³sen³sai²na³la². Nxe³sxã³ sxi²su² a²wi¹ju³ta² ĩ²ki̱³te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ sxi²ha² ton³jah¹la² sa²nẽn¹kxi²khaix1nxe³ki̱³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² sxi²khai³xa² yã¹nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³la² sa²kxai³lu² sxi²ha² txon³jah¹la² yã¹nxe³ha²kxai³ nxe³hĩ̱³nx2na³la². Nxe³kxe³su² ha²kxai³ Je³su²jah³lai²na² a²wxi²kin³ti³ton³ju³ta² ã³sen³sai²na³la². \v 4 Jã¹nxe³sxã³ sxi²ha² ĩ²li³thĩ³na² txon³jah¹la² yũ³na³la². Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² yen³kxa² a²yxo²ha³kxa¹ wet1jah¹lai²la¹wa². \v 5 Jã¹nxe³sxã³ Moi³se²ah³lo²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² a²sa³wit3su² ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²yen³kxi³su² te²kxai³lu² wi¹lhit1sxã³ sa²hau³kot3sa²tẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² tah²yau³nũ³a² yan¹na² e³kxi²jau³nũ³a² ĩ³ye³nũn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 6 Nxe³nxa²ha¹te¹ Kris²tu³jah¹lo²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ta²hai²la¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³ha³lxai²na² A²hxi²kan¹jah³lai²la¹wa². Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ki̱³tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² ki̱³tã³la². Ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ yxo²ĩ²sa²tẽ³ki̱³kxe³su² ha²kxai³ wah³nxe³kxi²sa²tẽ³ki̱³kxi³ju³ta³nũ³su² kan²txi³ i³ki̱³kxe³su² ha²kxai³ nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³su² ki̱³tã³la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye¹nxi²kxi³jau³su² \p \v 7-8 Jã¹nxe³ha²kxai³lu¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lai²na² a²wãn³txi³su² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — Hĩ¹na²su² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jau³xa² ain³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² sa²yxo²ã³sa²tẽ³ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ a²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² wxa²wĩ³na²nãu³xu¹tai²na² sa²kxai³lu² txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sain¹na²hẽ³li¹. Ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³xu¹ta²kxai³lu² ai³lha²thet3tai¹nhĩ¹nu¹tai²na² hxi²ye¹ta³lxi³nha²si¹sain¹na²hẽ³li¹. Nxe³sxã³ a²ẽ¹na² e³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: “Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ki̱³kxan²ti³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa²yo³ha² ũ³hũ¹sain¹sĩ¹nxa³lho³na¹.” Nxe³nyhain¹na²hẽ³li¹. Jã¹xah³lxi³txa³hẽ¹li¹. \q1 \v 9 A²nxe³hĩ¹nu¹tai²kxai³lu² wxa²wĩ³na²nãu³xu¹tai²kxai³lu² txa²wã³nxĩ¹nũ¹hai¹na¹ju³ta² ĩ²sain¹to³kxan²ti³ kwẽ³kxa² ka³lxa¹txi³ 40 nxe² kwẽ³kon³sxã³ ĩ²sain¹to³kxan²ti³ txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sain¹to³sxã³ hxi²ye¹ta³lxi³sain¹to³hẽ¹li¹. \q1 \v 10 Nxe³sain¹to³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ĩ³a̱n³ta³kxai¹na¹hẽ³li¹. Ĩ³a̱n³ta³kxai¹na¹te³nah¹lxi¹: “Tũ̱¹ka̱³txai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³xai²li² ko̱³nxe³ti³ a̱i³nhain¹na²hẽ³na¹. Hai³txi³ tĩh³na² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tĩh³na² ã³nxai³ain¹nxa³hẽ³na¹.” Nxe³sain¹na²hẽ³li¹. \q1 \v 11 Nxe³sai¹nha²kxai³lu¹ ĩ³a̱n³ta³kxi²nha²sxã³ ĩ³ye³kxai¹na¹te³nah¹lxi¹: “Txa²ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi²sa²tẽ³ya³sai¹nxa³lho³li¹.” Nxe³ai¹na¹hẽ³li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 12 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² txa²wã³tã̱³sa²yah³lxi¹lxa². Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ĩ²khai¹nxe³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Wxa²ẽ¹nãu³ai²li² ko̱³nxe³ti³hin¹nha²sxã³ yxo²ĩ²yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Ka³te̱n³yah³lo²kxai³lu² ã³nxu²lot3jah³lxin¹nha³ta²wa². \v 13 Txa²wã¹sũ̱³nai²na² ũ³wha²li¹txã³nxa² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³xa² yũ³ki̱³tã³la². Txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² e³kxi²nũ¹nhẽ³na³la². Nxe³nẽ³tãu³a² txa²wã¹nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹waun¹nha¹jah¹lxi³hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ a²hĩ¹nai²na² ĩ²li³te² ĩ³nxai²na² ko̱³nxe³ti³ a̱in³yah³lxin¹ju³ta² ĩ³ki³ha¹kxi¹sa²kex3so¹nx2ti³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa²kxai³lu² ã³na¹yah³lxin¹kxa²ya̱n³txi³su² nxe³nx2ta¹wa². \v 14 Jã¹xah³lxin¹jut3su² yxo²ĩ²yah³lxin¹ju³tai³tã² ya³lo³txi²yah³lxi¹nha²kxai³ hai³txi³ ã³na¹yah²lxa³nha²kxai³ nxe³yah³lxin¹ta¹ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹yxah³lxi¹nha²kxai³ Kris²tu³jah¹la² sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³lah³lxi¹lxa². \p \v 15 A²nxe³ju³tu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² e³ta¹hxai²hẽ¹la². E³te³nah¹lxi¹: \q1 — Hĩ¹na²su² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jau³xa² ain³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² sa²yxo²ã³sa²tẽ³yah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ a²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² wxa²wĩ³na²nãu³xu¹tai²na² sa²kxai³lu² txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sain¹na²hẽ³li¹. Nxe³sxã³ a²ẽ¹na² e³kxi²nyhain¹te³nah¹lxi¹: “Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ki̱³kxan²ti³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa² yo³ha² ũ³hũ¹sain¹sĩ¹nxa³lho³na¹.” Nxe³nyhain¹na²hẽ³li¹. Jã¹xah³lxi³txa³hẽ¹li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 16 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² ĩh¹te²ta̱³ kxã³nhxĩ¹nu¹tai²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxain¹sãn²sxã³ sa²yxo²ã³ain¹ta¹hxai²te²sẽ¹na²? Kwa²hãi¹nxe³sxã³ tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Moi³se²ah³lu¹tai²na² hxi²ka² sa²hau³ko³tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². E³ji²ta²ko³xa² sa²sai¹si¹hain¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² sa²yxo²ã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 17 Te²yã¹nxe³sxã³ kwẽ³kon³ka³lxa¹txi³ 40 nxe² kwẽ³kon³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ĩh¹te²ta̱³ ĩ³a̱n³ta³kxi²ta¹hxai²te²sẽ¹na²? Kwa²hãi¹nxe³sxã³, ha³lo²a² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³xai²na² ai³lhxã³ yxau²xai³tãu³a² ko̱³nxe³ti³ kãi³tũ̱³ka̱³txa² yan¹nãu³a¹ ya³lu²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ĩ³a̱n³ta³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 18 Te²yã¹nxũn³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² a²kxã³nxa² e³kxi²jau³xai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi²sa²tẽ³ya³sai¹nxa³lho³li¹. Nxe³jau³jau¹xu¹tai²li² ĩh¹te²ta̱³ ain³kxi²tũ̱³ka̱³txi³su² hĩ̱³te²la¹xã³? Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wih¹xa³kxi³nũ³su² ĩh¹te²ta̱³ ã³wih¹si¹hai¹nxa³te²la¹xã³? Kwa²hãi¹nxe³sxã³ tũ̱¹ka̱³txu¹tai²kxai³lu² wãn³txai³tã² sa²yxo²ã³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² e³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 19 Nxe³jut3su² hĩ¹na² ĩ²ki̱³tã³la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nxa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wi¹hain¹ju³ta³nũ³su² hxi²ka¹nai¹nxa³lho³la². Ju¹tai²li² txa²wã¹ẽ¹nãu³a² ĩ²nha²ki̱³tã³la². \c 4 \p \v 1 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³nai²na² ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi³ki̱³ju³ta³nũ³su² ã²la² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³nẽ³lha²kxai³ ĩ²khaix1nha²xai³jah³lxi³hẽ¹la². \p — Ha³lo²a² ĩ³ye¹nxi³na¹ju³ta³nũ³a² ã³wih¹si¹sa²nxa³jau³su² ĩ³yĩ¹li²sa²na³na¹. Nxe³yah³lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹wa². \v 2 Jã¹nxe³jau³xu¹tai²na² ĩ³hen³txi³nx2ti³jau³xu¹tai²li² jau³xain²txi³ ĩ³hen³txi³nẽ³jau³xain²txi³ nxe³jau³xai²li² ain³kxi²nũn³ki̱³tai¹ti²tu³wa². Nxe³jau³jau¹xu¹tai²na² ain³kxain¹kxan²ti³ hai³txi³ yxo²ĩ²ai¹nxa³ha²kxai³lu¹ ĩ³hxi²ka¹tain¹ju³ta³nũ³a² yũ³ain¹ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². \v 3 A²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yũ¹ta³lu²nhĩ¹nu¹tai²kxai³lu² ĩ³ye¹nxi³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²kxai²lu² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹ yxo²ĩ²te²ki̱³na¹xai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nx2sa²tẽ³ki̱³ju³ta³nũ³a² yũ³ki̱³tu¹wa². Yxãn¹ta¹ tũ̱¹ka̱³txi³nu¹ta²kxai³lu² kxã³nãu³a¹ yũ³ai¹nxa³lho³la². Nxe³jau³xai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — Ĩ³a̱n³ta³kxai¹na¹ha²kxai³ Txa²ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi²sa²tẽ³ya³sai¹nxa³lho³li¹. \m Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 4 Nxe³ha²kxai³la¹ ãh¹ wãn³txa² ã̱³xa² e³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²ti³xa² e³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². E³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ a³lan²tãu³a² wa³kon³sãn²nũ²la² a³lan²nũn³tãu³a¹ ĩ³ye¹nxi²ta¹hxai²hẽ¹li¹, Txa²wã¹sũ̱³na²su¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² a²wa³ka³la² ã³na¹sãn²nũ²la² ĩ³ye¹nxi²ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 5 A²nxe³jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Txa²ha³lo²a² ã³wih¹kxi²sãn²sxã³ ĩ³ye¹nxi²sa²tẽ³ya³sai¹nxa³lho³na¹. Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 6 A²nxe³jut3su² a²wi¹lhĩ¹na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² yxo²ĩ²ai¹nxa³ha²kxai³ hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi²ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ai¹nxa³ha²kxai³ a²nũ²a² ã̱³xa² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi²ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wa². \v 7 Nxe³ha²kxai³ ju¹tai²li² ãh¹ ĩ³yau¹ũ³te³lhxã³ ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³nu¹kxai³lu² ãh¹ a³la²ni²tãu³a¹ ĩ³hau³ko³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³je³nai²li² hĩ¹nai²la²na³la². A²nxe³jau³jau¹xai²li² kwẽ³kxa³ ko³ka³lxa¹tãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹txai²na² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹jau³xu¹tain²txi³ nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — Hĩ¹na²su² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jau³xa² ain³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² sa²yxo²ã³sa²tẽ³ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. \m Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 8 Jã¹nxe³ju³kxai³lu¹ a²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² yah³lon¹sxã³ ya³lu²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³nũ²la² a²wẽ³not3jah¹la² Jo³su³e²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² a²wa³kxẽn³txi³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jah¹lu¹tai²na² sa²kxai³lu² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ĩ³ye¹nxi³si¹hain¹ke³la³te²kxai³ hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³nu²la³ hai³txi³ ãh¹ yan¹nãu³la³ ĩ³ye¹nxi²ju³ta² ã̱³yu³ta³la³ ĩ³ye³kxai¹nhĩ̱³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³yãn¹ta¹ e³kxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 9 Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ĩ³ye¹nxi²ju³ta³nũ³a² yũ³ain¹tu¹wa². A²kxã³nxu¹ta²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³nu¹ta²kxai³ a²wa³ka³la² ta³lun²sãn²nũ²la² a²lan²ta² ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ a³lan²tãu³a² wa³kon³sãn²nũ²la² a³lan²nũn³tãu³a¹ ĩ³ye¹nxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³sxã³ ĩ³ye¹nxi²ki̱³ju³ta³nũ³su² yũ³nũ¹nhũn³ki̱³tu¹wa². \v 10 Nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wih²kxi²sxã³ ĩ³ye¹nxi²kxai²nãn²tu̱³ a²wa³ka³li³yu³khai³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ã³na¹hĩ̱³nx2na³la². Kxã³nhxĩ¹nai³kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye¹nxi²hĩ¹nai³kxai³ jã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ ĩ³ye¹nxi²nũ³nhĩ̱³nx2na³la². \v 11 A²nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² ĩ³ye¹nxi²si¹nhẽ³ki̱³jau³nũ³su² ã³wih¹ki̱³sxa³kxa²ya̱n³txi³su² sa²yxo²ã³ain¹kxai³ jã¹xa³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Ya³lo³txi²sxã³ ã³wih¹ha³sah¹lxi³wxa². \p \v 12 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ka³te̱n³jah¹la² yã¹nx2na³la². Wã³nxĩn¹jah¹la² yã¹nx2na³la². Yu̱³la² kãin²ta³wxi²a² txo¹khai¹nxe³te²ju²hẽ³la². A²wxi²ai²na² txo¹ha²kxai³ a²ha³tih³nãu³a² txo¹ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³la². Ka³yxuh³xai²na² a²sĩ̱³nai²na² ũ³whi²lho¹ki̱³te²ju²hẽ³la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ a²su³ai²na² e³lxah¹ ĩ²ki̱³te²ju²hẽ³la². Nxe³ta³wxi²a² yã¹nx2na³la², Sũ̱³na² wãn³txa²sa³. Nxe³sxã³ Sũ̱³nai²na² wãn³txa² ain³kxi²ki̱³tãu³a² txa²wã¹ẽ¹nãn¹jau³xai²na² e³lxah²lxi³nẽ³ye²na³la². Te²yã¹nxe² txa²wã¹ten³nha²ki̱³jau³xai²na² e³lxah²lxi³ye²nũn³ki̱³tã³la². \v 13 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³ai²li² hxi²kan¹txi³ hãi³a² yxau³ki̱³sxa³wa². Ha³lo²a² whãi²na¹ e³lxah²lxi³ye²na³la². Kãi³ki̱³ju³ta² e³lxah²lxi³ye²ha²kxai³ a̱in³nha²ki̱³jau³xa² e³lxah²lxi³ye²ha²kxai³ nxe³ye²na³la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² kãi³ain¹kxai³ jã¹xa³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Wain³txi³ sa²yxo²we¹ja³sah¹lxi³wxa², Sũ̱³na² ha³lo²a² ã³wih¹sxã³ ĩ³ye¹nxi²ki̱³sxa³kxa²ya̱n³txi³nũ³sa³. \s1 Je³su²jah³lai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³kxah³la² ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³jau³su² \p \v 14 Jã¹nxe³jut3su² kan²txi³ yxo²ĩ²a³sah¹lxi³wxa². Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² Tah²hai²la¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ã³wih¹sxã³ yxau²na³la². A²nxe³jah¹lxain²txi³ Txa²wã¹wã³nxĩn¹te²a² a²si³yxau³jah¹lai²la¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³na³la². \v 15 Nxe³sxã³ txa²wã¹wã³nxĩn¹te²a² a²si³yxau³jah¹la²kxai³lu² txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² nũ³kxũn³nẽ³lxa³ju³ta² yan³ta³kxi²nẽ³na³la². Jah¹la²kxai³lu² txa²wã¹ki̱³nãu¹xai²na² yã¹nxe³la²sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sain³si¹jau³nũ³su² o²la³kxi²nũh¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³yãn¹ta¹ hai³txi³ we¹ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Ko̱³nxe³ti³ kãi³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². \v 16 Jã¹nxe³jut3su² ya³lo³txi² nxe³sxã³ Je³su²jah³la² ã³tĩ³a³sah¹lxi³hẽ¹la². Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³tẽ³lha²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa² whãi²na¹ ã³wa²su¹tũ¹nhẽ³tu¹wa². Wi¹lhin¹sxã³ yan³ta³kxi²nẽ³tu¹wa². Hxi²kan¹nẽ³lxa³tãu³a² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nẽ³tu¹wa². \c 5 \p \v 1-3 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² nxe²na³la². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹jah¹lai²li² a²si³yxau³jah¹lai²li² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²a² ĩ²sxã³ ĩ³so²na³la², Ju³te²a²nãu³xai²na² hxi²ka²sa³. Nxe³sxã³ a²nũ²khai³su² kxan²ti³ a²ka³lxa¹txi³nãu³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ye³na¹ wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹na³la². Nxe³ju³kxai³lu² yen³kxa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ũ³hũ²na³la². Te²yã¹nxe³nũn³sxã³ a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ã³tĩ¹si¹ja³kxa³nũ³su² ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ũ³hũ²na³la². Jah¹la²kxai³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxe³su² ũ³tĩ¹kxi² a²nũ²a²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxe³su² ũ³tĩ¹kxi² nxe³si¹ja³kxa³nũ³su² ũ³hũ²na³la². Nxe³te²jai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe³ju³kxai³lu² jah¹la²kxai³ a²nũ²khai³su² ye²ha²kxai³ a²ẽ¹nãu³ai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ten³kxi²nha²jau³su² o²la³kxi²sain³nha²na³la². Nxe³sa̱in³si¹nha²ha²kxai³ a²nũ²a²nãu³xai²li² ĩ²li³te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wain³txi³ ko̱³nha²nxa³te²su² te²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³te²su² te²a² nxe³te²he³la³kxa² yan³ta³kxi²nũh¹nyhah¹na³la². Nxe³te²na² sa²kxai³lu² a²ẽ¹nãu³a²kxai³lu² a³la³kxi²nũ¹yha¹hĩ̱³nx2na³la². \v 4 Nxe³nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² a²ẽ¹nãn¹jau³xai²li² hai³txi³ e³xa³jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Wã²nxũ̱h¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹kxe³nũ³su² o²la³kxi²na¹tũ¹xã¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²ti³hit1sain¹tũ¹xã¹. Nxe³jau³su² e³xa³wa². Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ĩ²nx2ti³kxai²nãn²tu̱³: \p — Jah¹lai²li² ĩ³ye³ũ¹hain¹kxe³nũ³su² o²la³kxi²si¹ha¹ja³kxa³nũ³su² ĩ²sxã³ so¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³jau³su² nxe³hĩ¹na¹ so¹lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹kxe³su² o²la³kxi²na³la². Kxã¹nhxĩ¹nu¹tai²na² te²yã¹nxe³jut3su² A³rãu²ah³lu¹tai²na² ju¹taix3 jã¹nxe³sxã³ o²la³kxi²si¹ja³kxa³nũ³su² ĩ³kaix1so¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 5 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² kxãn³su² a²ha² yãn³tai²na¹ Kris²tu³jah¹la² sa²kxai³lu² A³rãu²ah³lu¹tai²na² yã¹nxe³sxã³ wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹kxe³su² wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ o²la³kxi²ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Wã²nxũ̱h¹ ĩ³sa²nẽn¹kxi²nha²si¹nha²ju³ta³nũ³a² kwa²sa²so¹ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ju³ta²kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxai²li² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — Wxãi²li² Txa²wẽt3su²khai³nxi¹lxi¹. Hĩ¹na¹ wxa²wĩ³nu²khai³sa¹wi¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³hen³txai¹na¹tu¹wi¹. \m Nxe³jau³xai²li² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 6 Yau³xã̱³xa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³su² nxe³nũn³te³nah¹lxi¹: \q1 — Txa²yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹si¹ju³ta² o²la³kxi²sa²tẽ³in¹tu¹wi¹. Me³ki³se³te²kah³la² he³la³ko³si¹lxi¹. \m Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 7 Kxã³nhxĩ¹nai³kxai³ Je³su²jah³lo²kxai³lu² txa²wã¹ha³lo²a² yxau²xai³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ti̱³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² kãin²txi³ si³yxau³jah¹la² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ya³lu²kxi²nẽ³ju³ta³nũ³a² ã³non²ta³kxi²nũ¹nhẽ³jah¹la² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jah¹lain²txi³ a²ẽ¹nãn¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²nha²ha²kxai³ kãin² ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²nha²ha²kxai³ a̱u³txi³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ ĩ³ye³kxi²nha²ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² win¹ta² thãi³ti³la² sa²yxo²we¹kxi²nha²ha²kxai³ Je³su²jah¹la²kxai³lu² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² wãn³txai²li² jau¹xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ain³kxi²sxã³ we¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 8 A²nxe³jah¹la²kxai³lu² Je³su²jah³la²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² A²tah²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Khãuhx3nha²tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ju³ta³nũ³a² ã³ne³wxe³ton³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 9 Nxe³sxã³ sa²yxo²we¹ta³lun²ka³tu̱³ a²nũ²a²nãu³xa² ĩ²li³te²a² te²yã¹nxe² sa²yxo²we¹te²su² te²nãu³xa² a²ẽ¹nãu³ai²na² ĩ³hau³ko³tũ¹hain¹te²la³ te²su² te²na² nxe³te²lo³ta¹hxai²hẽ¹la². A²hĩ¹nai²na¹ ãh¹xai²na³la². \v 10 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² Je³su²jah¹lo²kxai³lu² ĩ²sxã³ ĩ³so¹sxã³ wã³nxĩn¹ta² si³yxau³jah¹lo²su² te²lo³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Me³ki³se³te²kah³la² a²he³la³ko³tu̱³ nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \s1 Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1sãn²ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ã³na¹kxe³jau³su² \p \v 11 Jã¹nxa¹ju³kxai³lu² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹jau³xai²na² ka³lxa¹jau³xai²na² ã³tau³to³tã³la². Yxãn¹ta¹ wa³lxe³jau³xai²la¹wa². Nxe³ha²kxai³ wi¹lain³kxi²yah²lxa³nha²kxai³ hxi²kan¹txi³ ã³ne³wxe³yah²lxan³tho³la². \v 12-14 Kwẽ³kxa² ka³lxa¹ko³xai²li² yxo²ĩ²sa²tẽ³yah³lxi¹lxa². \p — Wãn³txa² wa³lxe³jau³su² a²hoh³lxi³su² yah³lxin¹ji¹xã¹. A²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ³tih³nxain¹yah³lxin¹ji¹xã¹. Na¹jau³su² na¹ta¹ yah²lxa³lxa². Wãn³txa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² a²wi¹lhĩ¹nãn¹jau³xai²na² hai³txi³ a³la³kxi² ta³lun²yah³lxa³lxa². Nxe³yah²lxa³nha²kxai³ ãh¹lxi³sxã³ ĩ³yau¹ũ¹nx2ti³to³ju³ta² so¹lxi³ yũ²na³la². Txa²wã¹wẽ³ha³lxa³ jũ¹lxi³hĩ¹na² a²su³su³yau³xa² so¹lxi³ i³te²jai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹ txon²ti³tãu³a¹ yain³txi³khai³su² yain³te²jai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² wẽ³ha³lxa² yã¹yxah³lxi¹lxa². Wa³lxe³jau³xa² a²hoh³lxi³si²yah³lxa³nha²kxai³ a²su³su³yau³hũ̱³nxe² wãn³txa² wi¹lhĩ¹nãn¹jau³xa² so¹lxi³ a³la³kxah¹lxi¹lxa². Yxãn¹ta¹ wãn³txai²li² ain³kxah¹lxin¹jau³xai²na² wain³jau³su² ta̱³nxa² wai³nxa³jau³su² ta̱³nxa² hxi²kan¹txi³ a³ya³txi²yah³lxa³lxa². Te²yã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³hin¹kxe³su² ta̱³nxa² wi¹lhin¹kxe³su² ta̱³nxa² a²hoh³lxi³si²yah³lxa³lxa². \c 6 \p \v 1 Yxah²lxa³nha²kxai³ a²nũ²a² hxi²kan¹te²a² yã¹nxe³sxã³ wãn³txai²li² a²hoh³lxi³si²a³sah¹lxi³hẽ¹la². A²wi¹lhĩ¹nai³tãn¹jau³xa² Kris²tu³jah¹lai²na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹jau³xai³tã² ĩ³ha³nãu²kxi²sxã³ wãn³txa² ã³ta³lo³hẽ²ti²jau³nũ³a² wa³lxe³jau³xan²tu̱³ ã³ne³wxe³nũh¹a³sah¹lxi³hẽ¹la². A²si³yxau³jau³xai³tã² ãh¹ o²la³kxi²xi²a³sah¹lxi³ta̱³lxa². A²yen³kxi³yu³ta² ha³ya³kxa³lxi³sin¹ju³tai³tã² ã³na¹ki̱³sa²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² so¹lxi³ yxo²ĩ²ki̱³sa²kxai³ nxe³jau³jau¹xai³ta³lxi³ ã²la² kãi³ki̱³tã³la². Kãi³ki̱³sa²kxai³ txa²wã¹si³yon³nãu³a² ã³nũ²la² ya¹nãn¹jau³nũ³a² wa³lxe³jau³xan²tu̱³ wi¹lain³kxa¹sah¹lxi³hẽ¹la². \v 2 Te²yã¹nxe³sxã³ wãn³txa² au³hxai²jau³xai³tã²: \p — Yen³kxa² wi¹sa²hxan³kxa³ti³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jau³jau¹xai²na² ã³ne³wxe³ki̱³sa²kxai³ a²nũ²a²te²na² Kris²tu³jah¹lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²te²na² wxa²ne³wxaih³ki̱³ju³ta² ã³ne³wxe³ki̱³sa²kxai³ nxe³ki̱³tã³la². Te²yã¹nxe³ju³kxai³la¹ a²nũ²ki̱³nãu¹xai²li² ya³lu²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ yan¹nãu³a² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ki̱³kxe³nũ³su² ã³ne³wxe³yah³lxi¹nha²kxai³ ã²la² yan¹nãu³a¹ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a³ya³ti³nũ¹nhẽ³ju³ta³nũ³su² ã³ne³wxe³yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxi¹lxa². Nxe³jau³xai²na² ha³kxa¹ ã³ne³wxe³ki̱³tã³la². óta³lo³hẽ²ti²jau³nũ³a² wa³lxe³jau³nũ³a² a³la³kxi¹jxah³lxi³nũ³nhẽ¹la². \v 3 A²nxe³kxe³kxai³lu² kãi³ki̱³tu¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² ã³nhi²ka¹tũ¹nhẽ³kxai²nãn²tu̱³ nxe²kãi³ki̱³tu¹wa². \p \v 4 Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²kxai³lu² a²ẽ¹nãu³ai²na² ã³wih¹sxã³ sa²ha²te¹tũh¹sãn²ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ wãn³txai²li² ã³na¹sxã³ sa²yxo²ã³kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lo²su² jah¹lo²sin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² ã³wa̱³li²xi²sxã³ ã³yxo²o³tũ¹ai¹nxa³lho³la². A²kxã³nxa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²yxau³nu¹hai¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxũ²kwa̱i³wi¹hai¹nha²kxai³ nxe³kxe³su² nxe³ain¹na²hẽ³la². \v 5 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹lhin¹jau³su² ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²nũ¹ha²kxai³ nxe² ĩ²sxã³ yxau²xai³lain¹na²hẽ³la². \v 6 Jã¹nxe³jut3su² ha³ya³kxa² yxo²ĩ²ain¹ju³ta² ã³na¹ain¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³ãin²ta³kxi²nhain¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ã³wa²li²xi²sxã³ ã³yxo²o³tũ¹ai¹nhĩ̱³nx2nxa³wa². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² hi²sen³su² Txa²wã¹sũ̱³na² Ta²ha² Kris²tu³jah¹lo²si²ha²kxai³ ãh¹lxi³sxã³ tẽ³sxã³ hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³ain¹kxa² yã¹nxe³jut3sũ̱³ju³ta² kãi³ai¹nhĩ̱³nx2na³la². Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xai²na² a²yen³nãu³a¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² hi²sen³su² Kris²tu³jah¹lo²kxai³lu² ãu²lxa²to³tai¹nhĩ̱³nx2na³la². \p \v 7 Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹ha³lo²a² kxĩh³nũ̱³xai²na² wi¹la³ wa̱x3tu²tũ̱³xai²li² yain³txa² wi¹lwen¹te²ju²hẽ³la². Hai³sxa² a²wa³kxẽn³yah³la² yain³txa² kãin² wxa²so¹xi²te²ju²hẽ³la². Nxe³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²hĩ̱³nx2na³la². \v 8 Yxãn¹ta¹ si³sa² wai³la² ũ³yhen³kxa² wen¹ko³sxa²kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²hĩ̱³nx2na³la². Nxe³sxã³ yan¹nãu³a¹ ha³nxe²a² ũ³hi̱¹lhxa³thĩ̱³nx2na³la². Nxe³kxa²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² hai³sxa² au³sa³xi²ko³xa² yã¹nx2na³la². Sũ̱³na² wãn³txai²na² ha³ya³kxa² yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ hai³sxa² au³sa³xi²ko³xa² yã¹xain¹na³la². Ko¹xai²na² yã¹nxe³sxã³ Sũ̱³nai²na² yen³nãu³a¹ wi¹lye²te²sxa³yu²hẽ³la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²hain¹tu¹wa². Sũ̱³na² yen³nãu³a² u²lxi³ ã³waix3si¹hain¹sxã³ khãuh³lxa³txi³sa²tẽ³ain¹tu¹wa². \p \v 9 Txa²ya̱³lxah¹lxi¹lxa². A³lxi¹nx2ta¹wa². Nxe²e³a¹kxan²ti³ te²xa²yã¹xah³lxa³lxa². Sũ̱³na² wãn³txai²na² ha³ya³kxa² yxo²ĩ²yah²lxa³lxa². Ĩ²nx2ta¹wa². Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³kot3jah¹la² Kris²tu³jah¹la² ĩ²yxau³yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² wi¹lĩ²nx2ti³na³la². Ju¹ta² ĩ²te²sa¹wa². \v 10 Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² ka²yãu¹ka²yãu¹sxã³ kãi³ũ¹nhẽ³ju³ta² yũ³te³sxa³jai¹ti²tu³wa². Wain³txi³ kãi³ũh¹nx2ti³tu¹wa². Wain³txi³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ne³wã²na³xa³lho³la². A²kxã³nxa² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxai²xai³te²nãu³xa² a³la³kain¹yah³lxi¹nha²kxai³ ã³non³ta³kxain¹yah³lxin¹tai¹ti²tu³wa². Jã¹xah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Nxe² kãi³yah³lxin¹ju³tai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ne³wã²na³ũh¹nx2ti³xa³lho³la². \v 11 Nxe³ha²kxai³ te²yã¹nxe² nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³ kãi³sa²tẽ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²ha² yan¹nãu³a¹ kãi³yah³lxin¹kxa² yo³ha² yũ³yah³lxin¹tu¹wa². óten³sxã³ wahx3xah³lxin¹kxi³nũ³a² yũ³yah³lxin¹tu¹wa². Nxe³ju³tai²na² ten³khaix1sa³nha²wa². \v 12 U̱³lhxã³ kwa²hxi²tha³sxã³ yxo²ĩ²yah³lxi³txa³hẽ¹la². Txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yen³kxi³kxe³nũ³a² ĩ³yau¹ũ¹hain¹jau³xai³tã² yxo²ĩ²nha²sxã³ ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ wah³nxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe² kãi³jah³lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²nha²sxã³ ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ wah³nxe³sa²tẽ³jah¹lxi³hẽ¹la². \s1 Sũ̱³na² wãn³txa² ya²la³tu̱³ we¹tũ¹nhẽ³kxe³nũ³su² jau³su² \p \v 13 A²kxã³nhxĩ¹nu¹tai²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ĩ³ye³kxi²sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹ta²kxai³lu² wãn³txai²na² ain³kxi²so¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Yen³kxa² kxã³nãu³a¹ yan¹khai¹tãu³a¹ kãi³ũh¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũh¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ĩ³yau¹ũ³ũh¹ka³tu̱³ta¹ a²nũ²a² te²li² Sũ̱³na² kãin²ju³ta² yã¹nxe³te²la³ yũ³te²sxa³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹khai¹nxe² yxau³te²la¹wa². Nxe³ha²kxai³ ã³sen³sai¹sxã³ kãin²jah¹la² yũ²nxa³ha²kxai³ a²ĩ³lxi³khai³xa² ĩ³ye³sxã³ wã²nxũh¹ ĩ³ye³ũ¹nha²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 14 Ĩ³ye³ũ¹nha²sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Kxã³nãu³a¹ ĩ³ka³li¹ti¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wxa²ne³tah²nãu³su² kãin² ka³lxa¹ton³tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 15 Nxe³ka³tu̱³ A³bra³ãu²ah³lu¹ta²kxai³lu² ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ wah³nxe³ta¹hxai³ti³ai¹ti²tu³wa². Wah³nxe³ha²kxai³ yan¹nãu³a¹ ĩ³ye³ũh¹jau³xai³tã² sa²yxo²we¹nha²sxã³ a²ki³lha³lxa²khai³xa² a³li³lah¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 16 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² a²nũ²ai²na² ĩ³ye³kxai²nãn²tu̱³ a²ya³la³lhu² jau³su² kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ã̱³xa² ã²la² kãin²txi³ ĩ³lxi³nha²jah¹la² ĩ³ye³yxo²nũ¹si¹te²ju²hẽ³la². Nxe³sxã³ ã²la² kãin²txi³ ĩ³lxi³nha² te²na² a³txi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi³jau³xa² yũ³hĩ̱³nx2nxa³wa². Hãi¹sxã³ yxo²ĩ²sxã³ yxau³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 17 Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² a²wãn³txai²na² hai³txi³ yau³ã̱³xa² ĩ³yax1jau³sxa³wa². Hãi¹sxã³ jau³xain²txi³ yxau²sa²tẽ³jau³xai²la¹wa². Nxe³ju³kxai³lu² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txa² e³lxah²lxi³yain¹na³la². \v 18 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² wãn³txa² ya²lan³tu̱³khaix1jau³xa² yau³ha¹li¹ yũ²na³la². Yen³kxa² yan¹khaix1nãu³a¹ kãi³ũh¹jau³nũ³a² yũ² a²wãn³txi³khai³xa² ĩ³ye³ũ¹nha²kxi³jau³xa² yũ² nx2na³la². A²nxe³jau³xai²li² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² hxi²kan¹txi³ ĩ³ki³ha¹kxi²nha²nxa³jah¹lai²la¹wa². Nxe³nha²nxa³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² yxau²xai³ki̱³tã³la². Ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³nẽ³jau³xai²la¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²ai²na² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³ya³nhẽ³ju³ta³nũ³a² ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ wah³nxe³ki̱³tã³la². Nxe³ju³tai²li² ã³na¹ki̱³sxa³lho³la². Kan²txi³ yxo²ĩ²ki̱³tã³la². \v 19-20 Wah³nxe³ki̱³sa²kxai³ na³vi²o²tẽ³na² yã¹nxe³ki̱³tã³la². Nxe³tẽ³na² sa²kxai³lu²: \p — Ã³yit1sxã³ yxau³na¹tũ¹xã¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ta³nu³lhũ̱³ka³txa² kãin²khaix1nxe³ka³txa² kwa³thi³lĩh³na² sa²ka³tũ̱³kxi²ka³txa² tẽ³sxã³ ã³na¹ain¹te²ju²hẽ³la². óna¹ain¹kxai²nãn²tu̱³ kwa² ã³nxai³ju³ta² yũ²te²sxa³yu²hẽ³la². It3ta² nũ³kxũn³kxan²ti³ ã³nxai³te²sxa³yu²hẽ³la². Jã¹nxe³jut3sũ̱³ju³ta² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²ai²na² ã³wih¹sxã³ yxau³ya³nhẽ³ju³ta³nũ³ai²na² kan²txi³ wah³nxe³sa²tẽ³ki̱³tã³la². Yxo²ĩ²hĩ̱³ki̱³tã³la². A²kxã³nhxĩ¹nai³tã² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² nxe³te²ju²hẽ³la². Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xan¹thĩ³na² so¹lxi³ wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹jah¹la² a²hxi²kan¹te²a² so¹lxi³ ã³wih¹te²ju²hẽ³la². Kwẽ³kxa² ka³na³ka³nat3sxã³ ã³wih²xai³te²ju²hẽ³la². A²nũ²a² ĩ²li³te²a²: \p — Ã³wi¹ha¹tũ¹xã¹. Nxe³jau³su² kxan²ti³ ã³wih¹hĩ̱³nx2nxa³wa². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Je³su²jah³lo²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ka³la³xi²sxã³ yxau²sa²tẽ³na³la². Yxau³te³na¹ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³na³la², Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a²sa³. Te²yã¹nxũn³sxã³ ye³jen¹na² yan¹nãu³a¹ yxo²ĩ²ki̱³tũ̱³ka̱³txa² ka³la³sxã³ yxau²sa²tẽ³nũn³ki̱³tu¹wa². Nxe³kxe³su² wah³nxe² yxau²xai³ki̱³kxe³su² yan¹nãu³a¹ ã³na¹nẽ³lxa³lho³la². Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ²sxã³ ĩ³so¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Me³ki³se³te²kah³la² a²he³la³ko³tu̱³ nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \c 7 \s1 Me³ki³se³te²kah³lu¹txai²na² a²nũ²a² ĩ³ye³ũh¹jah¹lo²su¹ jau³su² \p \v 1 Jã¹nxe³jut3su² Me³ki³se³te²kah³lu¹ta²kxai³lu² sxi²je³nu¹tai²li² Sa³lẽ²thĩ³na² a²wa³kxẽn³jah¹lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lai²na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹jah¹lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ka³tu̱³ta¹ nxe³hĩ¹nu¹ta²kxai³lu² A³bra³ãu²ah³lu¹ta²kxai³lu² nxe³te²hi²sen³kxai³lu² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txi³nãu³xu¹tai²na² he¹li³sxã³ sun²tã¹hxa³tain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³te³na¹ Me³ki³se³te²kah³lu¹ta²kxai³lu² ne³khauh²xi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ne³khauh²xi²te³na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ka³lih³ti³hit1jau³su² e³kxi²nyha¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 2 E³kxi²nyha¹te³na¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² hi²sen³kxai³lu² yen³kxai²na² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² ã³nhe¹kxi²sxã³ so¹kxi²kxai²na² tẽ³sxã³ wã²nhũ¹nyha¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³sxã³ yen³kxa² hxi²ka² hxan³sxã³ yen³kxai²na² yũ³kxai²nãn²tu̱³ yen³kxa² ki³ka³na³ka³nat3sxã³ wã³kot3sxã³ so¹sxã³ ũ³ha¹kxi²te²ju²hẽ³la². Nxe³sxã³ yen³kxa² ka³lxa¹sxã³ nxe²xai³sxã³ ũ³wha¹nũ²la² Me³ki³se³te²kah³la² hxi²ka² ũ³hũ¹nyha³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jah¹lu¹ta²kxai³lu² Me³ki³se³te²kah³lu¹ta²kxai³lu² a²ĩ³lxa² a²si³yxau³tãu³a² txa²nũ² ha³lo²a² wain³ju³ta² so¹lxi³ kãi³sxã³ yxau²xai³kxa² a²wa³kxẽn³yah³lo²su¹. Nxe³hxai²na²hẽ³la². Te²yã¹nxe³sxã³ Sa³lẽ²thĩ³na² a²wa³kxẽn³yah³lo²su² ha²kxai³ a²ĩ³lxa² ãh¹ a²si³yxau³tãu³a²su² ha³lo²a² hãun²kxa² yxau²xai³kxa² a²wa³kxẽn³yah³lo²su¹. Nxe³hxai²na²hẽ³la². \v 3 A²nxe³jah¹lu¹tai²li² a²wĩ³na² ĩ²ki̱³sxa³ha²kxai³ a²hã³ka³na² ĩ²ki̱³sxa³ha²kxai³ a²si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² ĩ²ki̱³sxa³ha²kxai³ nxe³ki̱³tã³la². Hai³txi³ wẽ³sa² a³li³lah¹je³nu¹tai²li² ĩ²ki̱³sxa³ha²kxai³ yah³lon¹sxã³ ya³lu²je³na³kxa² ĩ²ki̱³sxa³ha²kxai³ nxe³ki̱³tã³la². Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²ta²ha² te²hũ̱³jah¹lo²su² na³la². Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³u¹sa²tẽ³na³la², Me³ki³se³te²kah³la²sa³. \p \v 4 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Me³ki³se³te²kah³lu¹ta²kxai³lu² ĩ²khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹la². Hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wa². Nxe³sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹ta²kxai³lu² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² yen³kxa² ka³lxa¹txi³ so¹kxi²nyhain¹kxu¹tai²na² wã²nhũh¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yen³kxai²li² hxi²ka² hxan³sxã³ yen³kxai²nãn²tu̱³ ki³ka³na³ka³nat3sxã³ wã³kot3so¹xi²sxã³ ũ³ha¹nũ²la² yen³kxa² ka³lxa¹sxã³ Me³ki³se³te²kah³la² hxi²ka² wã²nhũh²xai³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 5 Te²yã¹nxe³jut3su² Le³vi²ah³lu¹tai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² so¹lxi³ a²nũ²a² ĩ³ye³ũh¹tũ̱³ka̱³txi³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na², Moi³se²ah³lu¹tai²na² kwa³na³jau³xai²na² nxe² e³te³nah¹lxi¹: \p — Yen³kxa² hi³ka² hxan³sxã³ yen³kxai²na² yũ³kxe³su² ki³ka³na³ka³nat3sxã³ so¹kxi²txai¹nhẽ³li¹. Nxe³te²ju²hẽ³la². A²nũ̱³ka̱³txi³khai³xa² so¹kxi²nyhain¹te²ju²hẽ³la², a²yxo²ha³kxa¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³syu¹kxan²ti³na². \v 6 Nxa²ha¹te¹ Me³ki³se³te²kah³lu¹ta²kxai³lu² hai³txi³ Le³vi²ah³lu¹tai²na² a²sa³wi³sa³la³ ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe²nxa³kxan²ti³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yen³kxa² wã²nhũ²xai³kxe³su² so¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²yen³kxa² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² so¹kxain¹kxa² wã²nhũ²xai³kxe³su² so¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². So¹kxi²te³na¹ ĩ³ka³lih³ti³hit1jau³su² ĩ³ye³kxi²nũh¹ta¹hxai²hẽ¹la². A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² hi²sen³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ka³lih³ti³hit1jau³su² so¹kxi²jah¹lai²la¹wa². Wãn³txa² wi¹jau³nu³a²kxai³lu² so¹kxi²jah¹lai²la¹wa². Nxe³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹ Me³ki³se³te²kah³lu¹ta²kxai³lu² ĩ³ka³lih³ti³hit1jau³su² ĩ³ye³kxi²nũh¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ã²la² hxi²kan¹te²a² a²yxo²wãn³txa² so¹lxi³ ĩ³ka³lih³ti³hit1jau³su² kũ³we²ki²la² hxi²ka¹nxa³te²a² ĩ³ye³kxi²te²ju²hẽ³la². \v 8 Nxe³nxa²ha¹te¹ Le³vi²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³su² yah³lon¹sxã³ ya³lu²ain¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ a²nũ²a² ã̱³su² ĩ³ye³ũh¹kxe³su² ã³wẽ̱³no³tain¹te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ Me³ki³se³te²kah³la² a²wẽ̱³no³te²a² ĩ³ye³kxi²nẽ³lxa³wa². Nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² ya³lu²ju³ta³nũ³a² yũ³te²na² te² hi²sen³kxai³lu² yen³kxa² wã²nhũ²xai³kxe³su² so¹kxi²ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ Me³ki³se³te²kah³la² a²wẽ̱³not3jah¹la² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yen³kxa² wã²nhũ²xai³kxe³su² so¹kxi²jah¹la² ka³te̱n³ti³ yxau²xai³jah¹lo²nũ³su² ta¹hxai²hẽ¹la², Me³ki³se³te²kah³la²sa³. \v 9-10 Jã¹nxe³hĩ¹nu¹ta²kxai³lu² Le³vi²ah³lu¹tai²na² hai³txi³ a³li³lah¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A³li³lah¹xa³kxan²ti³ a²si³yah³lu¹tai²na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ẽ¹nãu³u¹tai²na² ãh¹yũ³ta¹hxai²hẽ¹la². Me³ki³se³te²kah³la² ĩ³ha¹txi²hĩ¹nu¹ta²kxai³lu² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² yen³kxa² tẽ³sxã³ wã²nhũ²xai³kxa² Me³ki³se³te²kah³la² hxi²ka² ũ³hũ¹tãu³a² Le³vi²ah³lu¹tai²li² A³bra³ãu²ah³lu¹ta² a²ne³tah²nãu³su² ha²kxai³ yen³kxa² wã²nhũ²xai³kxe³su² ũ³hũ¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Le³vi²ah³lain²txi³ a²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² nxe³te²hi²sen³su² hã²wxãn³txa³nu² yen³kxa² wã²nhũ²xai³kxe³su² so¹kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 11 Nxa²ha¹te¹ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² sa²yxo²we¹jau³xu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²kxã³nxa² I³sa³e²ah³lu¹tai²na² a²ki³lha³lxa²khai³su² ka³lxa¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³sxã³ ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ Le³vi²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ hã²wxãn³txa³ Le³vi²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³su² A³rãu²ah³lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³jah¹la²kxai³lu² A³rãu²ah³lo²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹kxe³su² a²hxi²kan¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² a²yxo²ha³kxa¹ nxe² kãi³ũ¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³. Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²nẽ³kxe³nũ³su² hxi²kan¹txi³ sa²hau³kot3tũ¹nhẽ³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹ hxi²kan¹txi³ sa²hau³kot3tũ¹nhẽ³ke³la³te²kxai³ A³rãu²ah³lu¹tai²na² wa³ka³la² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹kxe³su² ã³nhĩ̱³nx2na³la². Me³ki³se³te²kah³la² a²wẽ̱³no³kxa² yũ³hĩ̱³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Yxãn¹tah¹lxa¹ hai³txi³ ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². \v 12 Nxe³ha²kxai³la¹ a²nũ²a² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³kxa² he³la³kxa² ã̱³lxa³txi³ ĩ³ya¹kxai²nãn²tu̱² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹kxi³jau³xa² yau³ã̱³lxi² wẽ̱³non³jau³xa² ĩ³ye³kxi²nũn³tu¹wa². \v 13 Nxe³sxã³ Je³su²jah³la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³ a²nxe³jah¹lai²li² hai³txi³ Le³vi²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³sxa³wa². A²lo³nu¹tai²li² Ju³ta²jah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³xai²la¹wa². A²nxe³tũ̱³ka̱³txu¹txai²na² kxã³kxai³ hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ a²nũ²a² ĩ³ye³ũ¹hain¹kxe³su² o²la³kxain¹ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Le³vi²ah¹la² a²ne³tah²nãu³xa² so¹lxi³ o²la³kxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 14 Jã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³lu¹ta²kxai³lu² Ju³ta²jah³lu¹ta² a²ne³tah²nãu³su² a³li³lah¹sxã³ txon¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³kxe³su² Moi³se²ah³lu¹tai²na² kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² e³kxi²nẽ³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². Le³vi²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³xa² so¹lxi³ nxe² o²la³kxi²si¹jau³nũ³su² kwa³na³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \s1 Me³ki³se³te²kah³la² yã¹nxe³jah¹lo²su² jau³su² \p \v 15 Jã¹nxe³ju³kxai³lu¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²ai²na² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹jah¹la² ã̱³lxi³jah¹la² yũ²na³la². Me³ki³se³te²kah³la² yã¹nxe³te² he³la³kxa² yãx1te²la³wa². \v 16 Hai³txi³ yuh³xai²nãn¹jau³xa² ĩ³hxi²ka¹ti³hi¹txa³wa². Yxãn¹ta¹ ka³te̱n³su² yxau²sa²tẽ³ha²kxai³ ya³lu²ju³ta² yũ³jah¹lo²sxa³wa². \v 17 A²nxe³ju³tai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxu¹tai²na² Je³su²jah³la² kãi³ti³hit1jau³su² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³yau¹ũ³nhẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹si¹ju³ta² o²la³kxi²sa²tẽ³in¹tu¹wi¹. Me³ki³se³te²kah³la² he³la³ko³si¹lxi¹. Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \v 18 Kxã³nxai³tã² wãn³txa² kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² ain³kxi²ki̱³tai¹ti²tu³wa². Ain³kxi²ki̱³kxan²ti³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³tai³tã² hxi²kan¹txi³ ã³wa²su¹tũ¹nhẽ³lxa³tai¹ti²tu³wa². Wãn³txai³tã² kãin² wã³nxĩ¹nxa³kxan²ti³ ha³lo²a² wi¹ju³ta³nũ³a² wah³nxe³ki̱³tai¹ti²tu³wa². \v 19 Nxe³kxa² ha³tih³nãu³ãn²tu̱³ Kris²tu³jah¹lai²na² wãn³txa² tah²yau³xan²tu̱³ ain³kxi²ki̱³tai¹ti²tu³wa². A²nxe³jau³jau¹xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² hxi²kan¹txi³ ã³wa²su¹tũ¹nhẽ³na³la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ha³lo²a² ã²la² wi¹ju³ta² wah³nxe³ki̱³tã³la². \p \v 20 Nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² a²wãn³txi³khai³xa² ĩ³ye³sxã³ ĩ³ye³ũh¹na³la². Kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³lu² A³rãu²ah³la² nũ̱³ka̱³txa² a²wa³ka³li³yu³ta²kxai³lu² ã³si³wxe³tãu³a¹ hai³txi³ ĩ³ye³ũh¹jau³xa² yũ³ain¹ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wa². \v 21 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹ ã³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ne³nxẽ³nai²na² e³te³nah¹lxi¹: \q1 — Sũ̱³na² Si³yxau³kah³lo²na¹xai²na² ã³sen³sai¹sxã³ kãin²jah¹la² yũ²nxa³kxan²ti³ txai²na² so¹lxi³ ĩ³ye³a¹wi¹. Hai³txi³ Txa²wãn³txai²na² ĩ³yat1jah¹lo²txã³wi¹. Nxe³na¹ha²kxai³ wxãi²kxai³ Txa²yen³nãu³ai²na² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹si¹ju³ta² o²la³kxi²sa²tẽ³in¹tu¹wi¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 22 Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah¹lo²kxai³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³kxe³nũ³su² wi¹khaix1jau³xai²la¹wa². Wi¹lha²tẽ³na³la². Je³su²jah¹la² hxi²ka² yxau²sa²tẽ³ki̱³sa²kxai³ yxo²ĩ²ki̱³jau³xai²la¹wa². \p \v 23 Nxe³ha²kxai³la¹ kxã³kxai³ A³rão²ah³la² sa³wi³ha³lxi³nu¹tai²na² a²nũ²a² ĩ³ye³ũh¹tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ka³lxa¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹nũ²nãu³a² ya³lu²ju³ta³nũ³a² yũ³yah³lxi³te²ju²hẽ³la². Ya³lu²ju³ta³nũ³a² yũ³yah³lxi³ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ o²la³kxi²sa²tẽ³yah³lxi³te²sxa³yu²hẽ³la². \v 24 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ka³te̱n³su² yxau²sa²tẽ³ha²kxai³ a²wa³ka³la² ã³na¹sxã³ a²nũ²a² ã̱³xa² a²wẽ̱³not3jah¹la³nũ³a² yũ³te²sxa³yu²hẽ³la². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹sa²tẽ³nẽ³na³la². \v 25 Nxe³ha²kxai³la¹ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² whãi²na¹ sa²hau³kot3sa²tẽ³ũ¹nhẽ³na³la². A²nũ²a² ĩ²li³te²a²: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ã³non²ta³kxi²sa²ju³ta² ten³sa³nha¹. Nxe³te²nãn²tu̱³ Je³su²jah³la² ã³tĩ̱³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ sa²yxo²ã³hĩ̱³nx2nxa³wa². A²ẽ¹na² sa²hau³kot3sa²tẽ³ũh¹tu¹wa². Nxe³kxe³su² Je³su²jah³lo²kxai³lu² ka³te̱n³su² yxau²xai²na³la². Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ã³non²ta³kxi²si¹nhẽ³jau³su² ĩ³ye³kxi²sa²tẽ³na³la², Txa²wã¹sũ̱³na² ne³nxẽ³na² ain³kxi²sa³kxa³. \p \v 26 Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ wi¹lhin¹jah¹lai²la¹wa². Yxaih¹ju³ta² yũ²nxa³wa². Ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sxa³wa². Ko̱³nxe³ti³ kãi³te² nũ̱³ka̱³txa² sa²hait1so²sa²tẽ³na³la². Hã²wxãn³txa³nũ² oh³nãu³nũ¹ka³na¹ ka³la³xi²sxã³ wxi²kin³ti³ton³sa²tẽ³ũh¹na³la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² jah¹lain²txi³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jah¹lo²lxi³ ha²kxai³ wain³na³la². \v 27 Jã¹nxe³jut3su² yuh³xai²nãn¹te²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹te²su² te²a² hai³txi³ te²yãx1jah¹lo²sxa³wa². Nxe³sxã³ yuh³xai²nãn¹te² nũ̱³ka̱³txai²na² te²nãn²tu̱³ nxe² kãi³te²ju²hẽ³la². Nxe³te³nah¹lxi¹, a³lan²ta² hãi¹nxe³ti³xa¹ ka³yxuh³xa² wi¹te²a² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹te²ju²hẽ³la². Nxe³ju³ta² txa²nũ² a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³khai³xa² ã³wa²su¹te³lhxã³ ũ³hũ¹sãn²nũ²la² hã²wxãn³txa³ a²nũ²a²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi³ju³ta² ã³wa²su¹si¹jau³nũ³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹te²ju²hẽ³la². Nxe³to³ta¹ Je³su²jah³la² yãx1jah¹lo²sxa³wa². Ye³ka³na³ka³nat3sxã³ yen³kxa² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³hũ¹ka³tu̱³ti¹ a²nũ²khai³xa² wã²nxũ̱h¹ ũ³hũ¹ha²kxai³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ye³ka³lxa¹txi³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \fig |src="HK00260B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Ebreus 7.27" \fig* \v 28 A²kxã³nxa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² kwa³na³jau³xu¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nũ²ai²na² a²yxo²ha³kxa¹ a²ẽ¹nãu³a² a̱u³txi³nãu³a² a²ko̱³nxe³kxe³su² yũ³te²jai¹ti²tu³wa². Nxe²yain¹kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹jah¹la³nũ³a² ĩ²sxã³ so¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jau³xa² ã³ta³lo³hẽt1sxã³ ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² A²ta²hai²na² ĩ²sxã³ so¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²sxã³ so¹jah¹lai²li² wi¹kãi³sxã³ yxau²xai²na³la². \c 8 \s1 Je³su²jah³la² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jah¹lo²khai³su¹ jau³su² \p \v 1 Jã¹nxe³jut3su² Jah¹lai²li² Je³su²jah¹lai²li² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jah¹lai²la¹wa². Oh³nãu³nũ¹ka³na¹ ã³wxe²sa²tẽ³na³la². Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ã³wxe³ka³lo³ai²na² a²wi¹nẽ³tãu³a² ã³wxe³sxã³ ha³lo²a² whãi²na¹ a²wa³kxẽn³ton³yah³na³la². \v 2 Kxã³nxai³tã² a²nũ²a² ĩ³ye³ũh¹jah¹lai²na² a²hxi²kan¹te²na² sa²kxai³lu² Sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xan¹thĩ³na² wi¹khaix1thĩ³na² ã³wih¹to³te²ju²hẽ³la². Txa²wã¹sũ̱³na² ne³nxẽ³na² ĩ³ye³kxi²ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ³ye³ũh¹jau³su² ĩ³ye³kxi²ha²kxai³ nxe³si¹jau³nũ³su² ã³wih¹to³te²ju²hẽ³la². Nxe³kxa² ha³tih³xan²tu̱³ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² oh³nãu³a¹ Sũ̱³na² ha³lo²khai³xa² ã³wih¹ka³tu̱³ Sũ̱³nu²kxai³lu² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³na³la². \p \v 3 Jã¹nxe³jut3su² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹ju³ta² a³la³kxain¹te²ju²hẽ³la². Ju³te²a²nãu³xai²na² hxi²ka² ĩ²sxã³ so¹jah¹lo²su² te²ju²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³ ĩ²sxã³ so¹kxah¹lai²na² sa²kxai³lu² yen³kxa² yuh³xai²nãn¹ta² yen³kxa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ha²kxai³ ka³yxuh³xa² wi¹te²a² tẽ³nũ²la² su²lhxã³ a²ti³ha²yau³khai³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³la². Yen³kxa² hxi²tẽ³nhã²nxa³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³na² ã³wih¹te²sxa³yu²hẽ³la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jah¹la² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ã³tĩ̱³si¹jau³nũ³su² ã³wih¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxa² ũ³hũ¹hĩ̱³nx2na³la². \v 4 Txa²wã¹ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yũ³te²ju²hẽ³la². Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹te²a² yũ³te²ju²hẽ³la². A²nxe³te²nãu³xa² yen³kxa² Sũ̱³na² ũ³hũ¹ju³ta² o²la³kxi²te²a² ã²la² yũ³te²ju²hẽ³la². Nxe³sxã³ ã²la² yũ³ha²kxai³ Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lo²nu¹tai²li² wxa²kan³sxã³ yxau³kxi²nẽ³kxan²ti³ hai³txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²wet1si¹jau³nũ³su² yen³kxa² ũ³hũ¹ju³ta³la³ o²la³kxi²hĩ̱³nx2nxa³wa². \v 5 Oh³nãu³nũ¹ka³na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxau³thĩn³khai³xa² yũ³te²ju²hẽ³la². Nxe³sxã³ yuh³xan¹ko³xan¹thĩ³nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² yxau³thĩ³nhũ̱³na³la². Hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxau³thĩn³khai³sxa³wa². Yxãn¹ta¹ thĩ³nhũ̱³na³la². Te²yã¹nxe³jau³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ha²kxai³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² ain³kxi²so¹ha²kxai³ nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²yxau³na¹thĩ³na² wã²nã³ũ¹nxa²ha¹tai¹ti²tu³wi¹, wã³la³ka³txa² wxa²ka³la³sxã³ ĩ³ye³kxi²ki̱³sĩ¹nai³ta²su¹. Nxe³te²yã¹thĩ³nhũ̱³thĩ³na² we¹txa²hẽ³li¹. Txa²wãn³txa² ĩ³yax1sxã³ we¹txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³nu¹kxai³lu² nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Je³su²jah³lo²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² yuh³xai²nãn¹ko³xa² yxau³te²ki̱³na¹xai²na² ã³non²ta³kxi²nẽ³na³la². Nxe³ha²kxai³la¹ Je³su²jah³la² yã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xai²nãn¹ta² sxi²han²tu̱³ ĩ³ye³ũh¹tũ̱³ka̱³txai²na² hxi²ka² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ã³non²ta³kxain¹te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ Je³su²jah¹lo²kxai³lu² ã³sen³sai¹sxã³ ã³non²ta³kxi²nẽ³na³la². \v 6 Te²yã¹nxe³jut3su² yuh³xai²nãn¹te² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³ũ¹hain¹tũ̱³ka̱³txai²li² a²wa³ka³la² kũ³we²ki²la² hxi²kan¹yu³jut3sxa³wa². Je³su²jah³la² wa³ka³la² hxi²kan¹sxã³ ã²la² ã³sen³sai¹yuh³na³la². Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi²nyhu¹jau³xa² ã²la² hxi²kan¹jau³su² na³la². A²nũ²a² kãi³ũ¹hain¹jau³nũ³a² ĩ³hen³txain¹jau³xai³tã² ã²la² wi¹lxi² nxe² si³yxau²na³la². Oh³xai²nãn¹te²a² yen³kxa² nxe² si³yxau²na³la². \p \v 7 Jã¹nxe³jut3su² a²kxã³nxai³tãn¹jau³la³ ĩ³ye³kxi²nyhu¹hĩ¹nai³tãn¹jau³la³ wain³kxa²txi³ ai³si¹hain¹ke³la³te²kxai³ wãn³txa² tah²yau³xa² wẽ̱³not3jau³nũ³la³ ĩ³ye³kxi²nyhu¹ai¹nhĩ̱³nx2nxa³wa². \v 8 Nxe³yãn¹tah¹lxa¹ wain³txi³ kãi³ai¹nxa³kxe³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²ha²kxai³ ĩ³wa̱it3sxã³ e²kxi³ta¹hxai²hẽ¹la². E³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Ye³jen¹na² yan¹nãu³a¹ Txai²li² Sũ̱³nu²na¹xai²na² wãn³txa² tah²yau³xa² ĩ³ye³kxai¹na¹tu¹wi¹. I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxi² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxi² nxe³ai¹na¹tu¹wi¹. Kãi³ũh¹hai¹na¹ju³ta³nũ³a² ĩ³ye³kxai¹na¹tu¹wi¹. \q1 \v 9 A²kxã³nxa² a²si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² E³ji²ta²ko³xa² yxau²xai³lain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³hĩ¹nu¹ta²kxai³lu² ta²ko¹xu¹tai²na² sa²sai¹si¹hai¹na¹jau³su² wi¹kãi³ũ¹hai¹na¹jau³nũ³a² ĩ³ye³kxai¹na¹hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wãn³txa² sa²yxo²wet1sa²tẽ³sain¹ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³sai¹nxa³ha²kxai³ wi¹kãi³ũ¹hai¹na¹ju³ta² ã³na¹a¹hẽ³li¹. \q1 \v 10 Nxe³ha²kxai³ yan¹nãu³a¹ wi¹kãi³ũ¹hai¹na¹ju³ta³nũ³a² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxai¹na¹jau³nũ³a² nxe³te³nah¹lxi¹, Sũ̱³nu²na¹xai²na² nxe²e³kxai¹na¹te³nah¹lxi¹: “Tũ̱¹ka̱³txai²na² a²ne³nxẽ³nai²na² ĩ³kwa³na³ai¹na¹jau³xa² ã³wih¹tu¹wi¹. A²ẽ¹nãu³ai²na² Txa²wãn³txa² tah²yau³nũ³a² ũ³wha²li¹la³kxai¹na¹tu¹wi¹. Txai²na² so¹lxi³ ta²nxũ̱¹ka̱³txai²na² A²sũ̱³na² Si³yxau³kah³lo²syu¹hai¹na¹tu¹wi¹. Ta²nxũ̱¹ka̱³txai²na² Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³sain¹tu¹wi¹.” \q1 \v 11 Nxe³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³kxi²nyhu¹kxi³jau³xa² yũ²nxa³lho³li¹. Nxe² ĩ³ye³kxi²nyhu¹xa³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹.” Nxe² ĩ³ye³kxi²nyhu¹xa³lho³li¹. A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ ã²la² ĩ²yxau²xai³lhai¹nha²kxai³ nxe² ĩ³ye³kxi²nyhu¹xa³lho³li¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ²yxau²xai³lhain¹tu¹wi¹. Hxi²ka¹nxa³jah¹lo²su² ta̱³nxa² hxi²kan¹khaix1jah¹lo²su² ta̱³nxa² ĩ²yxau²xai³lhain¹tu¹wi¹. \q1 \v 12 Nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² sa²wa²su¹tai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³wã²na³kxai¹na¹tu¹wi¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 13 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³nai²li² wãn³txa² tah²yau³xa³ kãi³ũh¹hain¹jau³nũ³a² ĩ³ye³kxai¹nhĩ¹na¹ a²wi¹lhĩ¹nãn¹jau³xai²li² ã³wa²sut1tã³la². Wa³su³txi³ tĩ³non³sxã³ tĩ¹ũ¹nhẽ³tu¹wa². \c 9 \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²ki̱³jau³su² \p \v 1 A²wi¹lhĩ¹nãn¹jau³xai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²jau³xa² ĩ³tih³nxe³te²ju²hẽ³la². Ha³lo²a² sa²nẽn¹kxi²thĩn³nũ³a² a²nũ²a² hxi²ka² we¹thĩ³na² wã²nã³ũh¹te²ju²hẽ³la². \v 2 Nxe³thĩ³nai²li² nẽ³nha¹lin¹thĩn³su² te²ju²hẽ³la². A²wi¹lhĩ¹nãn¹thĩ³na² sa²kxai³lu², “Wi¹lhin¹thĩn³su¹.” Nxe³te²ju²hẽ³la². A²nxe³thĩ³nãu³ai²na² lã³pi³ãu²tẽ³na² ũh³wxe³ha²kxai³ me²sa³ka³lo³a² ũh³wxe³ha²kxai³ yain³ta³nũ̱³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹tũ̱³nũ³a² ũh³wxe³ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³la². \v 3 óta³lo³hẽ¹thĩ³na² jũ¹nxe² si³tah³xan¹thĩ³na² sa²kxai³lu², “Wi¹lhin¹khaix1thĩn³su¹.” Nxe³te²ju²hẽ³la². \v 4 A²nxe³thĩ³nãu³ai²na² kwa³thi³lẽ³na² ha³nxe² i̱³tho³xa² wi¹lũ³tho³xa² nxe³tẽ³na² wi²sxa³ha²kxai³ nxe³thĩ³na² yũ³te²ju²hẽ³la². A²nxe³tẽ¹na² a²tai²na¹ ya³te̱³ya³te̱n³ka³lo³a² ou²ro²ka³lo³a² we¹te²ju²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³ yen³kxa² ã̱³xa²sa¹, kai²syẽ¹na² yũ³nũn³te²ju²hẽ³la². A²nxe³tẽ³nai²na² a²tai²na¹ ya³te̱³ya³te̱n³ka³lo³a² ou²ro²ka³lo³a² ũ³ta³lo³hẽ²kxi²te²ju²hẽ³la². Nxe³tẽ³nai²na² sa²kxai³lu² yen³ka² wi²sxa³te²ju²hẽ³la². Wi²sxa³te²a²sa¹. Kwa³ta³lẽ³na² yain³txu¹tai²na² ma²na³ki³a² ũ³whi¹ha²kxai³ A³rãu²ah³lu¹tai²na² a²hi³sa³ka³txa² ũ³hai¹kxi²nha² ai³ka³txai²li² wi²sxa³ha²kxai³ a²nxe³ta³ka³txai²li² ha³te̱h³nxã³nxa² wã²nxũ̱h¹ ne³kã³lũ̱³kxi¹xi²te²ju²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³ txah³lxa³ka³lo³a² ũ³wha²li¹la³kxi²nha²ka³lo³a² wi²sxa³ha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³la². A²nxe³sxã³ ũ³wha²li¹la³kxi²nha²ka³lo³a² ka³lo³ha¹lin¹kxa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹txai²na² ĩ³hau³ko³tũh¹te³lhxã³ ain¹jau³su² ũ³wha²li¹la³kxi²nha²te²ju²hẽ³la². \v 5 Nxa²ha¹te¹ kai²syẽ¹na² a²ne³ka³nah²nãu³ai²na² a²nũ²hũ̱³te²a² wxi²kin³ti³ton³khai¹nxe³te²a² ha¹lin¹jah¹la²nãu³xa² sxa³ya³te²ju²hẽ³la². Nxe³te²na² ha³lo²ai²na² txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² ã³wa²su¹kxe³su² ĩ³sa²wa²lho¹xi²si¹nhẽ³tẽ³su² ne³yxau³kxi²ya³te²ju²hẽ³la². A²nxe³jut3su² wi¹wi¹nxe² wi¹wi¹nxe² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹ke³la³te²kxai³ wãn³txa² yxau³ka³lxa¹txi³ e³hĩ̱³na¹wa². Yxãn¹ta² hĩ¹na² nxe³sa²nxa³nha²wa². \fig |src="HK078D.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Ebreus 9.5" \fig* \p \v 6 Nxa²ha¹te¹ yen³kxai²na² hãi¹nxe³ti³xa¹ hau³ko³ta³lun²te³na³na¹ hã²wxãn³txi³nũ² a²nũ²a² ĩ³ye³ũ¹hain¹jah¹la² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²lan²ta² hãi¹nxe³ti³xa¹ thĩ¹nai²na² a²wa³kxan¹thĩ³na² ã³wih¹xai³to³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²ju³ta³nũ³a² o²la³kxi²to³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 7 Nxa²ha¹te¹ sxi²ha² a̱u³txi³ si³tah³xan¹thĩ³nai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹jah¹la² ĩ²li³te²a² hai³txi³ ã³wih¹to³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Wã³nxĩn¹ta² hxi²kan¹jah¹la² so¹lxi³ a³lan²ta² kwẽ³kxa² ko³ka³na³ka³nat3sxã³ ã³wih¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe² ã³wih¹kxai²nãn²tu̱³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² hxi²tẽ³nha²nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ta¹hxai²hẽ¹la², a²ko̱³nxe³ti³ kãi³nha²ju³ta² sa²wa²su¹si¹jau³sa². Nxe³nũ²la² ũ³hũ¹ka³tu̱³ti¹ a²ti³ha²yau³xa² nxũh¹lxi³ hxi²tẽ³nha²sxã³ ã³wi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ ko̱³nha²nxa³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³te²li² sa²wa²sut1si¹jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²ju²hẽ³la². \v 8 Nxe³jau³jau¹xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³na³la². Ĩ³yau¹ũ³nhẽ³ka³tu̱³ta¹ thĩ¹nai²li² yũ³ye²tãu³a² hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lhin¹khai¹nxe³thĩ³na² ã³wih¹ki̱³ju³ta³nũ³a² yũ³ki̱³sxa³wa². \v 9 Nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³xai²la¹wa². Nxe³sxã³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hẽ¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²kxan²ti³ hai³txi³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³ko³tẽ³jut3sxa³wa². \v 10 Ju¹tai²na² sa²kxai³lu² yain³kxi²ki̱³ju³ta² so¹lxi³ ĩ³na²ki̱³ju³ta² so¹lxi³ ã³nhxan³ka²ti²ki̱³ju³ta² so¹lxi³ ĩ³yau¹ũ³nhẽ³jau³xai²la¹wa². Txa²wã¹nũ²khai³xa² so¹lxi³ sa²hau³kot3jau³xai²la¹wa². Wa³nũt3jau³xa² wã²nã³ũ¹nhẽ³lxa³ta̱³lxa¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² nxe² kãi³ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². \p \v 11 Yxãn¹ta¹ Kris²tu³jah¹la² wxã³tai¹ti²tu³wa². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³kxe³nũ³su² wxã³tai¹ti²tu³wa². Nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ yen³kxa² wi¹kxa² ã³si³wxe³nũ¹nhẽ³tai¹ti²tu³wa². Jã²nxe³sxã³ sxi²ha² o²la³kxi²nũ¹nhẽ³thĩ³nai²na² sa²kxai³lu² thĩ³nã̱³lxi²na³la². A²kxã³nxãn¹thĩ³nai³tã² a²nũ²a² hxi²ka² we¹thĩn³su² te²jai¹ti²tu³wa². Yuh³xai²nãn¹thĩn³su² te²jai¹ti²tu³wa². Yxãn¹ta¹ hĩ¹nai²nãn¹thĩ³nai²li² te²yãx1thĩn³su² ti³he¹xai¹nxa³lho³la². òla² wi¹thĩn³su² na³la². \v 12 Te²yã¹nxe³jut3su² Kris²tu³jah¹la² wxã³sxã³ ã³wi¹hĩ¹na² thĩ¹na² wi¹khaix1thĩ³na² ã³wi¹hĩ¹na² hai³txi³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² ka³bri²ta² a²ti³ha²yau³su² ta̱³nxa² po¹na² wẽ³sa² a²ti³ha²yau³su² ta̱³nxa² a²nxe³jau³xa² tẽ³sxã³ ã³wih¹te²sxa³yu²hẽ³la². A²ti³ha²yau³xai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹jau³nũ³su² nxa³wa². Nxe²nxa³ha²kxai³ a²ti³ha²yau³khai³xa² tẽ³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ²na³la². Ũ³hũ¹ha²kxai³ ka³te̱³na² wi¹tãu³la³ ũ³hũ¹nhẽ³ju³ta³nũ³a² hau³ko³ta³lun²na²hẽ³la². \v 13 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² ka³brit2su² ta̱³nxa² pon¹su² ta̱³nxa² a²ti³ha²yau³xa³ tẽ³sxã³ ã³wih¹nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹te²ju²hẽ³la². Po¹na² wẽ³sa³ a²sĩ̱³na² ũ³thũh²hxat3sãn²nũ²la² a²yã³nũ̱³ka² tẽ³nũ²la² a²nũ²a² ĩ²li³te²nãu³xa² Moi³se²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³kxai²nãn²tu̱³ a²nxe³te²na² a²nũ²khai³xa² a²tai²na¹ nxa̱³txi³te²ju²hẽ³la². Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²yã³nũ̱³kai²li² tẽ³nũ²la² wxa²ne³sa²hẽ¹txai³te²ju²hẽ³la². A²nxe³ju³tai²li² o²la³kxi²nũh¹kxan²ti³ txa²wã¹nũ²ai²na² so¹lxi³ ã³nhxan³ka²ti³te²ju²hẽ³la². \v 14 Nxe³kxi³te²ju²hẽ³la². Nxe³ki̱³kxa² ha³ta³nxãn²txi³ Kris²tu³jah¹la³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³lhĩ¹nai³tã² a²ti³ha²yau³khai³xa² ã³nẽ¹na³ũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²li² ã²la² kãin² wã³nxĩn¹jau³xai²la¹wa². Kris²tu³jah¹lain²txi³ wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² au³txi³ e³kxi²nẽ³jau³xa² kwa² toh³lxi² e³kxi²nha²sxã³ kwa² o²la³kxi²ki̱³ju³ta³nũ³a² nxe³jau³xai²na² yxo²ha³kxa¹ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² ã³nhxan³ka²ti³ nxe²na³la², Kris²tu³jah¹lo²kxai³lu² a²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² wxa²wa²su¹tũ¹nhẽ³na³la². Nxe³te³na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ka³te̱n³yah³la² wi¹lhin¹sxã³ sa²yxo²wet1sxã³ yxau²xai³ki̱³tã³la². \p \v 15 Kris²tu³jah¹la² hi²sen³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² tah²yau³xa² kãi³ũ¹nhẽ³jau³nũ³a² sa²hau³ko³tũ¹nhẽ³jah¹lai²la¹wa². Nxũ¹nhẽ³lha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²li³te²nãu³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²sxã³ so¹kxa² te²kxi³na¹xai²na² yen³kxa² wi¹te²a² ũ³hũ¹nhẽ³tu¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² tĩn³yau³xai³tã² a²wi¹lhĩ¹na² kãi³ũ¹nhẽ³jau³nũ³ai³tã² sa²yxo²wet1sxã³ yxau³ki̱³tai¹ti²tu³wa². Nxe³tãu³a² a²nũ²a² ya³lu²kxi²nũh¹jah¹la² Kris²tu³jah¹la² yũ³na²hẽ³la². Yũ³hĩ¹nai³tã² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³tai³tã² ne³wã²na³kxi²nẽ³na²hẽ³la². \p \v 16 Nxe³te²ju²hẽ³la². Kwa³jan³ta² nxe³te²ju²hẽ³la². A²yen³kxi³khai³xa² sa²ha³la³ti²lho¹kxi³jau³nũ³a² ũ³wha²li¹lhãn²te²ju²hẽ³la². Kxã³nãu³a¹ jah¹la² ũ³wha²li¹jah¹lai¹tã² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ nxe³hĩ¹na¹ ũ³wha²li¹jau³xai³tã² ĩ²sxã³ sa²hau³ko³te²ju²hẽ³la². Ka³te̱³na² yxau³tãu³a¹ ũ³wha²li¹jau³xai²li² ĩ²sxã³ sa²hau³ko³te²sxa³yu²hẽ³la². \v 17 Yxãn¹ta¹ ya³lu²hĩ¹na¹ wãn³txa² ũ³wha²li¹jau³xai²na² wi¹lain³kxi²hĩ̱³nx2na³la². Hxi²kan¹jau³sa²hĩ̱³nx2na³la². Ka³te̱³na² yxau²xai³tãu³a² hai³txi³ hxi²kan¹jau³sa²hĩ̱³nx2nxa³wa². \v 18 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² tĩn³yau³xai³tã² sa²yxo²ka²la¹hũ³nyhu¹kxi³jau³xai³tã² nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sãn²nũ²la² Sũ̱³nu²kxai³lu² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hã²wxãn³txa³ tĩn³yau³xa²kxai³lu² ĩ³hxi²kat1si¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 19 Nxe³sxã³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² te²hi²sen³kxai³lu² tĩn³yau³xai³tã² kwa³na³nẽ³jau³xai³tã² ĩ³yau¹ũ³ta¹hxai²hẽ¹la². I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yau¹ũ¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³lhxã³ nxe³hĩ¹na¹ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Po¹na² wẽ³sa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³i² ka³bri²ta² in³txa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³i² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²ti³ha²yau³xai²li² tẽ³nũ²la² ĩ̱³yau³xa² tẽ³i² o³ve²a² a²wxe³txa² ũ³tãu³kxi²so¹sxã³ ũ³he³het3sxã³ tẽ³i² i³so²pa²tũ̱³xa² es³pu²ma² hũ̱³tũ̱³xa² tẽ³i² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² ha³te̱h³nxã³nxa² tĩ³txã³nxai³tã² sa²kxai³lu² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ ĩ³yi³sa²nẽn¹kxi² ai² a²nũ²a²nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ a²ti³ha²yau³xai²li² tẽ³sxã³ ĩ³yi³sa²nẽn¹kxi²lã³i² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 20 Nxe³te³na¹ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² tah²yau³xa² kãi³ũ¹nhẽ³jau³nũ³a² ĩ³ye³kxi²nẽ³tai¹ti²tu³wi¹. Sa²yxo²wet1si¹ki̱³jau³su² kwa³na³nẽ³tai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³jau³jau¹xai²na² ya²la³tu̱³ye²si¹jau³nũ³su² a²ti³ha²yau³xai²li² tẽ³a¹jau³xin³txi² ĩ³yi³sa²nẽn¹kxi²na¹li¹. Nxe³ye¹nx2ta¹wi¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 21 Nxe³sxã³ sxi²ha² Moi³se²ah³lo²kxai³lu² a²ti³ha²yau³xai²li² tẽ³sxã³ ĩ³yi³sa²nẽn¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ thĩ¹nai²na² yen³kxa² wxi²sxa³kxa² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²kxe³nũ³a² ĩ³yi³sa²nẽn¹ta³kxi²nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 22 Ãh¹ jau³xai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Ya²la³tu̱³ yen³kxa² hãi¹nxe³ti³xa¹ a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ ã³nhxan³ka²ti³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²ti³ha²yau³xa² ha³li³ã¹sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³sãn²nũ²la² nxe³hĩ¹na² so¹lxi³ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² sa²wa³su³tũ¹nhẽ³te²ju²hẽ³li¹. Kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²li² nxe³nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \s1 Ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxa² a²wah³yu³ta² ũ³yho³hi²kxi²nũ¹nhẽ³jau³su² \p \v 23 Oh³nãu³nũ¹ka³na¹ so¹lxi³ yen³kxa² si³yxau³ka³khai³te²a² yũ²na³la². Yuh³xai²nãn¹te²a² yen³kxa² a²si³yxau³te²su² te²sxa³yu²hẽ³la². Hãi¹sxã³ a²si³yxau³te²hũ̱³na³la². Nxe³sxã³ a²si³yxau³te²sxa³ha²kxai³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ ã³nhxan³ka²ti³te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ oh³xai²nãn¹te²yen³kxa² ã̱³lxi³ha²kxai³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³la³ hxi²kan¹txi³ ã³nhxan³ka³ti³te²sxa³yu²hẽ³la². \v 24 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Kris²tu³jah¹la² sa²kxai³lu² sxi²ha² wã³nxĩn¹thĩ³na² a²nũ²a² hxi²ka² wet1thĩ³na² hai³txi³ ã³wih¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³thĩ³nai²na² hãi¹sxã³ wã³nxĩn¹thĩ³nhũ̱³na³la². Yxãn¹ta¹ oh³nãu³nũ¹ka³na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxau³ko³xa² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³kxe³su² kãi³ũ¹nhẽ³na³la². \v 25 Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²wã³nxĩn¹te² si³yxau³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jah¹la² nxe³te²a² sa²kxai³lu² kwẽ³kxa² hãi¹nxe³ti³xa¹ a³lan²ta² ye³ka³na³ka³nat3sxã³ sxi²ha² wi¹thĩ³na² ã³wih¹to³te²ju²hẽ³la². Ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ ã³wih¹to³te²ju²hẽ³la². Kwẽ³kxa² yxo²ha³kxa¹ ã³wih²xai³te²ju²hẽ³la². Nxe³yãn¹ta¹ Kris²tu³jah¹la² hai³txi³ ju¹ta² yã¹nxe³kãi³ti³he¹xai¹nxa³wa². A²ti³ha²yau³khai³xa² ye³ka³lxa¹txi³ ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³lxa³hẽ³la². Ye³ka³na³ka³nat3sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³na²hẽ³la². \v 26 Yxãn¹ta¹ ye³ka³na³ka³nat3sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³lxa³ke³la³te²kxai³ txa²wã¹ha³lo²a² ĩ³yũ¹thĩ¹nãn¹te²tu̱³ Kris²tu³jah¹la² sa²kxai³lu² ye³ka³lxa¹txi³ khãuh³lxa³txi³ha²to³hĩ̱³nx2na³la². Yxãn¹ta¹ ti³he¹nx2nxa³wa². Txa²wã¹ha³lo²a² hxan³nẽ³ju³ta³nũ³a² yxau³son³na³la². Yãn³ta² hxa³nxa³ta̱³lxa¹ wxã³kxi²nẽ³na²hẽ³la². Ye³ka³na³ka³nat3sxã³ wxã³kxi²nẽ³na²hẽ³la². Wxã³sxã³ ya²lu¹kxi²nũ¹nhẽ³na²hẽ³la². Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²sut1si¹nhẽ³jau³su² nxe³nũ¹nhẽ³na²hẽ³la². \v 27 A²nũ²su² ka³te̱n³su² hin¹sãn²nũ²la² ye³ka³na³ka³nat3sxã³ yah³lon¹sxã³ ya³lu²ju³ta²nũ³su² yũ³ki̱³te²ju²hẽ³la². Hã²wxãn³txa³ kãi³ki̱³ju³ta² wah³nũ³a² a³ya³ti²nẽ³tu¹wa². Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² ĩ³yĩ¹li²nẽ³tu¹wa². Wi¹lhin¹ta̱³nxa² ko̱³txi³hin¹ta̱³nxa² kãi³ki̱³kxa² yã¹nxe³sxã³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³tu¹wa². \v 28 Te²yã¹nxe³jut3su² Kris²tu³jah¹la² sa²kxai³lu² ye³ka³na³ka³nat3sxã³ so¹lxi³ ya²lu²kxi²nẽ³na²hẽ³la². A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a²wah³yu³ta² ũ³yho³hi²ta³lun²si¹jau³nũ³a² ya³lu²kxi²nẽ³na²hẽ³la². Hã²wxãn³txa³ wa̱³li²ye¹nx2tu¹wa². Wa̱³li²ye¹nxa²kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ ya²lu²kxi²nẽ³na²hẽ³ jã¹nxe³sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³lxa³lho³la². Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ²li³te²nãu³xa² wa̱³li²ju³ta³nũ³a² wah³nxe³te²su² te²an²tu̱³ sa¹so¹nẽ³tu¹wa². A²ka³te̱³na² wi¹tãu³lo³ti³hi¹tẽ³tu¹wa². \c 10 \p \v 1 Nxe³ha²kxai³la¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² sa²yxo²we¹tai¹nhxai²jau³xai³tã² yen³kxa² ya²la³tu̱³kxa² wã²nã³ũ¹nhẽ³kxi³nũ³su² nxe³jau³xai²la¹wa². Ka³te̱³na² oh³xai²nãn¹jau³sxa³wa². Hãi¹nxe³kxe³hũ̱³nhĩ̱³nx2na³la². Wãn³txa² ya²la³tu̱³jau³xa² a³la³kxi² ta³lu²nai¹nxa³hẽ³la². A²nxe³jau¹xai²na² sa²kxai³lu² nxe²ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³na³la². Ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Ka³yxuh³xa² wi¹te²a² ĩ³ya²lut1sãn²nũ²la² tẽ³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Kwẽ³kxa² hãi¹nxe³ti³xa¹ ũ³hũ²xai³jah¹lxi³to³hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³su² kxan²ti³ hai³txi³ jau³jau¹xu¹tai²na² sa²kxai³lu² hxi²kan¹txi³ ĩ³wi¹ti³hi¹tẽ³lxa³lho³la². A²nũ²a² ĩ²li³te²nãu³a²: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ã³tĩ̱³a¹tũ¹xã¹. Nxe³kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² a³la³kxi² ta³lu²nai¹nxa³jau³xu¹tai²na² ĩ³wi¹ti³hi¹tẽ³lxa³lho³la². \v 2 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² a²nũ²a² ĩ³wi¹ti³hi¹ke³la³te²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ã³tĩ̱³te²a² sa²kxai³lu² a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ã³wa²su¹tũ¹hĩ̱³nx2na³la². Nxe³sxã³: \p — Te²yã¹nxe² ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta² wã̱ix3ti³nha²sa²nxa³nha¹. Nxe³hĩ̱³nx2na³la². Nxe³sxã³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹hxai²kxai³ jã¹nxe³hĩ̱³nx2nxa³la². ówa²su¹thĩ̱³nx2na³la². \v 3 Nxe³yãn¹ta¹ kwẽ³kxa² hãi¹nxe³ti³xa¹ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹to³tãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tai³tã² sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxa²xai³hĩ̱³nx2na³la². \v 4 Nxe³ha²kxai³ hai³txi³ po¹na² in³txa² a²ti³ha²yau³su² ta̱³nxa² ka³bri²ta² in³txa² a²ti³ha²yau³su² ta̱³nxa² nxe³jau¹xai²li² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ²xai³kxan²ti³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tẽ³lxa³wa². \v 5 Nxa²ha¹te¹ Kris²tu³jah¹la² a²kan³sxã³ wxã³hĩ¹nu¹tai²na² Kris²tu³jah¹lo²kxai³lu² ĩ³ye³kxi²na²hẽ³la². Txa²wã¹sũ̱³na² ain³kxi²te³nah¹lxi¹: \q1 — Yen³kxa² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³hũ¹nxain¹kxa² ten³nxa²nxa³ha²kxai³ ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² ũ³hũ¹nxain¹kxa² ten³nxa²nxa³ha²kxai³ nxe¹lxi¹. Nxe³yãn¹ta¹ yuh³xai²nãn¹te²su² te²na² a²nũ²khai³xa² ũ³hũ¹san¹kxe³nũ³a² ãu¹la³kxi²sa¹nhẽ³li¹. \q1 \v 6 Txah³lxa³kxa³txa² a²ne³ka³na²nhãu³a² ka³yxuh³xa² sĩ̱³na² ũ³thũ²hxa³tũ¹nxain¹kxe³su² ĩ³ka³li³kxi²sa²nxa³lxi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² ã³wa²sut1sa²si¹hain¹jau³nũ³su² ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² ũ³hũ¹sain¹kxe³su² ĩ³ka³li³kxi²sa²nxa³lxi¹. \q1 \v 7 Nxẽn²nxa³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi³na¹te³nah¹lxi¹: \p — Sũ̱³na² nxe³txi¹. Ten³nxa²kxe³nũ³su² kãi³te³lhxã³ wxã³na¹nhai¹. Wãn³txa² au³hxain²jau³yai¹tã² wã²nã³ũ¹san¹jau³nu³ai³tã² kãi³te³lhxã³ wxã³na¹nhai¹. \m Kris²tu³jah¹la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 8 A²wi¹lhĩ¹nãn¹jau³xa²: \p — Yen³kxa² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³hũ¹nxain¹kxe³su² ta̱³nxa² ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² ũ³hũ¹nxain¹kxe³su² ta̱³nxa² txah³lxa³kxa³txa² a²ne³ka³na²nhãu³a² ka³yxuh³xa² sĩ̱³na² ũ³thũ²hxa³tũ¹nxain¹kxe³su² ta̱³nxa² a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² ã³wa²sut1sa²si¹hain¹jau³nũ³su² ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² ũ³hũ¹sain¹kxe³su² ta̱³nxa² nxe³jau³xu¹tai²na² yxo²ha³kxa¹ ten³nxa²nxa³ha²kxai³ ĩ³ka³lih³nxã²nxa³ha²kxai³ nxe³nxãn²tai¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³jau¹xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² a²wãn³txu¹tai²na² nxe² au³nẽ³jau³xu¹tai²na² wain³txi³ sa²yxo²we¹thxa³kxan²ti³ ĩ³ka³lih³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 9 óta³lo³hẽ¹jau³xai²na²sa¹: \p — Ten³nxa²kxe³nũ³su² kãi³te³lhxã³ wxã³na¹nhai¹. Nxe³jau³xai²li² ã³ta³lo³hẽ²ti²sxã³ e³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe²e³kxi²sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² a²wi¹lhĩ¹na² ũ³hũ²xai³kxa² a²wẽ̱³ta³ te²lxi³ Kris²tu³jah¹la² ya³lu²kxi²nẽ³ju³ta² ã³wẽ̱³not3sxã³ ne³ka²ta¹ wxe²na³la². \v 10 Nxe³ju³tai²li² Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jut3su² na³la². Nxe³kxe³su² Je³su² Kris²tu³jah¹la² sa²yxo²we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²yxo²we¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tẽ³na³la². Kris²tu³jah¹la²nũ²khai³xa² ye³ka³na³ka³nat3sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tẽ³na³la². \p \v 11 Nxa²ha¹te¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũh¹te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² a³lan²ta² hãi¹nxe³ti³xa¹ sxi²ha² yuh³xan¹thĩ³na² ã³wih¹sxã³ a²wa³ka³li³lo³kxe³su² o²la³kxai¹nhxai²na²hẽ³la². Ka³yxuh³xa² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹kxe³su² o²la³kxain¹to³hxai²na²hẽ³la². Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³kxa² ã³wa²su¹jut3su² nxe³te²sxa³yu²hẽ³la². \v 12 Hxi²kan¹te²sxa³kxan²ti³nu¹ Je³su² Kris²tu³jah¹la² hi²sen³kxai³lu² ye³ka³na³ka³nat3sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³lhĩ¹nãn¹te²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a²wah³yut3su² ã³wa²su¹tã³la². A²nxe³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² a²wi¹tãu³a² ã³wxe³ya³ha²kxai³ a²wa³li³kha³lah³lo²lon³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 13 Nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ hãi¹sxã³ yxau³sxã³ wah³nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Wah³nxe³te³nah¹lxi¹, Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² Kris²tu³jah¹la² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²wet1si¹hain¹ju³ta³nũ³su² wah³nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 14 Jã¹nxe³sxã³ ye³ka³na³ka³nat3sxã³ ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²ai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ã³wa²su¹te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ ĩ³wi¹ti³hit1sa²tẽ³ain¹na³la². \p \v 15 Nxe³ju³tai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³jau³xa² e³kxi²nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². A²wi¹lhĩ¹nãn¹jau³xa² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 \v 16 — Kxã³nãu³a¹ wi¹kãi³ũ¹hai¹na¹ju³ta³nũ³a² ĩ³ye³yxo²ka²la¹hũ³nyhu¹kxi³jau³nũ³a² nxe³te³nah¹lxi¹, Sũ̱³nu²na¹xai²na² nxe²e³kxai¹na¹te³nah¹lxi¹: “Tũ̱¹ka̱³txai²na² a²ne³nxẽ³nai²na² ĩ³kwa³na³ai¹na¹jau³xa² ã³wih¹tu¹wi¹. A²ẽ¹nãu³ai²na² Txa²wãn³txa² tah²yau³nũ³a² ũ³wha²li¹la³kxi²na¹tu¹wi¹.” Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 17 óta³lo³hẽ¹txi³sxã³ ãh¹ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹jut3su² ha²kxai³ sa²yxo²ã³sain¹jut3su² ha²kxai³ ne³wã²na³a¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 18 Jã¹nxe³jut3su² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a²yo³ha² ã²la² ũ³yho³hi²ki̱³sa²kxai³ ãh¹lxi³sxã³ ũ³yho³hi²xi²ju³ta³nũ³a² yũ³te²sxa³yu²hẽ³la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² ã³tĩ̱³kxi²ki̱³jau³su² \p \v 19 Nxe³ha²kxai³lu¹ txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³lai¹tã² ya³lu²kxi²nẽ³lha²kxai³ a²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³nũ¹nhẽ³lha²kxai³ ã³wa²sut1sxã³ yxau³ki̱³tã³la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Sũ̱³na² e³kxi²to³ki̱³tã³la². \p \v 20 Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³ye³ũ¹nhẽ³tũ̱³ka̱³txa² a²si³yxau³jah¹lai²na² so¹lxi³ thĩ¹nai²na² wi¹khaix1thĩ³na² ã³wih¹to³te²ju²hẽ³la². Wã²la² ũ³tĩ¹kxi²ka³lo³a² ã³ha³nãut1sxã³ ã³wih¹to³te²ju²hẽ³la², Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³lha³ka³. Nxe³kxa² ha³tih³xan²tu̱³ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² hxi²kan¹txi³ Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²to³ki̱³tã³la². Je³su²jah³lo²kxai³lu² ka³te̱n³ti³ yxau²sa²tẽ³jah¹lo²su² na³la². Tĩh³na² wi¹tĩh³na² Sũ̱³na² ã³tĩ³ki̱³tĩh³na² yã¹nxe³te²la¹wa². Nxe³te²la³ha²kxai³ ĩ²li³tãu³a¹ Sũ̱³nai²li² hxi²kan¹txi³ ĩ³ye³kxi²to³ki̱³tã³la². \v 21 Wã³nxĩn¹ta² Si³yxau³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² a²nũ²a² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹nhẽ³jah¹lan²tu̱³ hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wa². \v 22 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹ ã³tĩ³a³sah¹lxi³wxa². Txa²wã¹ẽ¹nãu³a² a̱u³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wain³txi³ ĩ²nyha¹ya³sah¹lxi³wxa². Nũ³kxũn³sxã³ yxo²ĩ²a³sah¹lxi³wxa². Au³txi³ a³la³kxi²nha²ki̱³jau³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²sut1sxã³ yxau³a³sah¹lxi³wxa². Ĩ̱³yau³xa² tẽ³sxã³ wxa²ho³kxi²nha²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹nũ²ai²na² whãi²na¹ wi¹lhan³kxi²nha²ki̱³te²ju²hẽ³la². Nxe³kxa² yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² wi¹lhau³ko³tẽ³tu¹wa². \v 23 Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² kãi³ũ¹nhẽ³ju³ta³nũ³a² au³ũ¹nhẽ³tai¹ti²tu³wa². Nxe³jau³xai³tã² ya²la³tu̱³ kãi³ũ¹nhẽ³tu¹wa². Yxo²ĩ²ki̱³jau³xai²la¹wa². A²nxe³sxã³ nxũ²kwa̱i³lxũ¹sxã³ wah³nxe³a³sah¹lxi³wxa². \v 24 Te²yã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³ũh¹nyhu¹a³sah¹lxi³wxa². A³lxi²waun¹nyhu¹a³sah¹lxi³wxa². Ju¹tai²na² ã²la² kãi²non³sxã³ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹waun¹nyhu¹a³sah¹lxi³wxa². \v 25 Ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹waun¹nyhu¹te³lhxã³ ã³yã³nũ²kxi²yah³lxi³hxain¹tai¹ti²tu³wa². Nxe³yah¹lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² wxa²ha³tih³nãu³a² ju¹tai²li² ã³na¹ain¹tai¹ti²tu³wa². Jã¹nxe³a³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² a³ka³nxi²sxã³ wa̱³li²ju³ta² yxau³son³na³la². Wa̱³li²kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ta̱³nxa² wi¹lhin¹sxã³ kãi³ta̱³nxa² nxe³ki̱³ju³ta² a³ya³txi²nẽ³tu¹wa². Nxe³ha²kxai³ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³nyhu¹ah³lxi³hxain¹kxai³ jã¹nxe² ã²la² kãi²non³sxã³ kãi³nyhu¹a³sah¹lxi³hẽ¹la². \p \v 26 Nxa²ha¹te¹: \p — Je³su²jah¹lai²na² wãn³txa² ĩ²a¹xã¹. Nxe³na¹ta¹ sa²yxo²wet1sa²nxa³nha¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³hxai²na¹kxai³ jã¹nxa¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² sa²wa²su¹tũ¹nhẽ³ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³la². \v 27 Nxe³yãn¹ta¹ wxã³ju³ta²nũ³a² yu̱h³lxi³si¹nhẽ³tu¹wa². Ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nhẽ³ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ yũ³nẽ³tu¹wa². Nxe³sãn²ka³tu̱³ ha³nxe² i̱³tho³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² i³hxan³si¹hain¹ju³ta³nũ³a² we³ta¹hxai²hẽ¹la². I̱³hxan³yain¹tu¹wa², Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²sa³. Te²yã³nxe³ju³ta² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nhẽ³kxai²nãn²tu̱³ te²yã¹nxe² i̱³lhxan³nẽ³lha³ta²wa². \v 28 Nxe³hxai²na²hẽ³la². Moi³se²ah³lu¹tai²na² kwa³na³jau³xu¹tai²na² sa²yxo²ã³te²u¹tai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²hxai²na²hẽ³la². Ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nũ²la² wxã̱i³ti²yhe²kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ha¹li¹ ta̱³nxa² ha¹li¹ ka³na³ki¹ ta̱³nxa² te²yã¹nxe² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²nyhah¹lxi³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ya²lut1ju³ta³nũ³a² ĩ³yĩ¹li²yah³lxi³hxai²na²hẽ³la². \v 29 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² a²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² Ta²ha² ti³ka³la³kxi³hũ̱³nxe² sa²yxo²ã³kxai²nãn²tu̱³ ã²la² kãi²non³sxã³ wxã̱ix3ti³yut3sa²hĩ̱³nx2na³la². \p — Kris²tu³jah¹lai²na² a²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²ju³tai³tã² kwa²hãi¹nx2na³na¹. Hai³txi³ txa²wã¹ẽ¹nai²na² sa²wa³su³tũ¹nhẽ³lxa³lho³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ã²la² kãi²non³sxã³ wxã̱ix3ti³nha²hĩ̱³nx2na³la². A²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²nẽ³jah¹lai²na² ko̱³nxe³ti³hit1sxã³ ĩ³yĩ¹li²kxai²nãn²tu̱³ ã³wxã̱ix3txi³yut3su² ã²la² kãi²no³nhĩ̱³nx2na³la². \v 30 Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txai²na² so¹lxi³ ha³lo²a² ko̱³nxe³ju³ta³lo³kxe³su² ĩ³wa³lxĩ³nha²sxã³ ũ³yho³hi²jah¹lo²sa¹wi¹. Te²yã¹nxe³jau³xa²sa¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³nu²na¹xai²na² so¹lxi³ a²nũ²a²nãu³xa² kãi³ain¹kxa² wi¹ta̱³nxa² ko̱³nxe³ta̱³nxa² a³ya³ti³jah¹lo²sa¹i¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²li² txa²wã¹ẽ¹nãu³a² a³la³kxi²ki̱³jah¹lai²la¹wa². \v 31 Jã¹nxe³jut3su² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³kxe³nũ³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ka³te̱n³jah¹la² hxi²ka² wa³ka³ton³nẽ³kxai²nãn²tu³ o²khaix1nxe³nẽ³ju³tai²la¹wa². \p \v 32 Nxa²ha¹te¹ kxã³nxa² he¹yah³lxin¹ju³tai³tã² sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xi²nha¹jxah³lxi³hẽ¹la². Nxe³hĩ¹nai³tã² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²ah³lxin¹tai¹ti²tu³wa². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³te²nãu³xa² kãin² khãuh³lxa³ti³nx2tain¹tai¹ti²tu³wa². Nxe³nx2tain¹kxan²ti³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ã³na¹yah³lxi³ta¹hxan³nhẽ¹la². \v 33 Wxa²ha³tih³ ĩ³nxa² ko̱³nxe³te²lo³nx2tai¹nha²kxai³ a²nũ²a²nãu³xai²na² yen³nãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹nx2tai¹nha²kxai³ nxe³nx2tain¹tai¹ti²tu³wa². Ãh¹ wxa²ha³tih³ ĩ³nxai²na² khãuh³nxe³nxain¹ju³ta³ so¹nũ¹nx2tain¹sxã³ kwa² wa³ka³ti³lon³nxe³nx2tain¹ta¹hẽ¹la², Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxi¹nha²kxai³la². \v 34 Sxi²ha² kan²thĩ³na² wxa²nũ̱³ka̱³txa² ũ³tĩ̱¹kxi²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sxã³ ã³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nain¹yah¹lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Wxa²yen³kxi³khai³xa² nũ³kxũn³sxã³ so¹kxi¹nx2tain¹kan²ti³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² hãu²non³sxã³ yxau²sa²tẽ³yah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². Nxe³sxã³ wxa²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: \p — Oh³nãu³nũ¹ka³na¹ yen³kxa² ã²la² wi¹kxa² yũ³sa³tũ¹xã¹, Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka²su¹. Hai³txi³ kho³nhxan³nxa³lho³na¹. Nxe³yah³lxi³ta¹hi¹nhẽ¹la². \v 35 Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². Kxã¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² yen³kxa² wi¹kxa² ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wa². \v 36 Ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ wahx3nxe³jah³lxi³hẽ¹la². Nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³ju³ta² sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la². Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxi³nũ³a² au³ũ¹nx2ti³jau³xai³tã² ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wa², Txa²wã¹sũ̱³na²sa³. \v 37 Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: \q1 — Jũ¹nxe² yan¹nãu³a¹ jah¹la² wxã³ju³ta²nũ³a² au³ũ¹nx2ta¹jah¹la² ya²la³tu̱³ wxã³tu¹wi¹. Hai³txi³ kxãn³su² nxa³lho³li¹. \q1 \v 38 Nxe³yãn¹ta¹ txa²sa³wi³ha³lxi³khai³xa² yxo²ĩ²sain¹tu¹wi¹. Yxo²ĩ²sai¹nha²kxai³ ka³te̱n³su² yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² sa²yxo²ã³sain¹sxã³ ã³wa̱³li²kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ka³li³kxi²sah¹lxan³tho³li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 39 Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹xai²na² te²yã¹nxe³ki̱³sxa³wa². Hai³txi³ txa²wã¹si³yon³nãu³a² ĩ²sxã³ sa²si³wa²nha²ki̱³sxa³lho³la². Yxãn¹ta¹ sa²si³wa²nha²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² khon³hxan³kxi²nẽ³lha³ta²wa². Yxãn¹ta¹ hai³txi³ nxe³ki̱³sxa³wa². Yxo²ĩ²ki̱³tã³la². Nxe³ki̱³sa²kxai³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³kot3sxã³ yxau³ya³nhẽ³na³la². \c 11 \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ki̱³jau³su² \p \v 1 Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² wah³nxe³ki̱³kxe³khai³nũ³a² ya²la³tu̱³ wxã³tu¹wa². Nxe³sxã³ yen³kxi³khai³xa² ĩ²ki̱³sxa³kxan²ti³: \p — Yen³kxi³khai³xai²li² ya²la³tu̱³tã³na¹. Nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \v 2 Txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ ĩ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 3 A²wi¹lhĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² hãi¹sxã³ ĩ³ye³ka³tu̱³ txa²wã¹ha³lo²ai²na² ĩ³yũ¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxe³su² Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ki̱³sa²kxai³ ã³ne³wxe³ki̱³tã³la². Nxe³sxã³ yen³kxa² ĩ²ki̱³kxa² he³la³kxa² tẽ³sxã³ yu³tã̱³xa² we¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹sxã³ a²wãn³txa² ĩ³ye³hĩ¹na¹ ĩ³yũ¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³tai²li² yxo²ĩ²ki̱³tã³la². \p \v 4 Nxa²ha¹te¹ A³be²lah³lu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ha²kxai³ yen³kxa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³ĩ²ah³lu¹tai²na² yen³kxa² tẽ³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a¹: \p — A³be²lah³lai²na² yen³kxa² ã²la² wi¹na³na¹. Yxo²ĩ²sai¹nha²kxai³ wi¹lhin¹te²lo³txa¹xã¹. Yen³kxa² ũ³hũ¹sa³kxa² wi¹lĩ³li²na¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3su² A³be²lah³lu¹tai²na² kxãn³su² ya³lu²kxan²ti³ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ ĩ³tih³nxe³nẽ³na³la². \p \v 5 Nxa²ha¹te¹ E³no²kah³lu¹tai²na² hin¹hĩ¹nũ¹tai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ta²hxai³hẽ¹la². Yxo²ĩ²ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² ya³lu²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹sxã³ Sũ̱³na² hxi²kai²na² ã³sa²so¹nũ²la² Sũ̱³nai²na² ha³lo²ai²nãn²tu̱³ oh³xai²nãn¹ko³xai²nãn²tu̱³ ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la², ya³lu²nxa³kxan²ti³na². Sũ̱³nai²li² yxo²ĩ²sxã³ ĩ³wi¹lxon³kxi²ha²kxai³ ã³sa²so¹ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — E³no²kah³lu¹tai²na² ã³sa²so²nxa³ta̱³lxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ³wi¹lxo³kxi²sa²tẽ³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³kxai³la¹ yuh³xai²nãn¹ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ã³te³nain¹kxan²ti³ hai³txi³ ĩ³ha¹txain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 6 Jã¹nxe³jut3su² yxo²ĩ²ki̱³sxa³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³wi¹lxo³kxi²hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Nxe³sxã³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ã³tĩ³a¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ya²la³tu̱³ ka³te̱n³su² yxau²na³na¹. Txa²wã¹sũ̱³nai²li² ã³te³na¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lĩ²sa²sxã³ ain³kxi²sa³tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³jau³su² yxo²ĩ²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³wi¹lxo³kxi²hĩ̱³ki̱³tã³la². \p \v 7 Nxa²ha¹te¹ No³e²ah³lu¹tai²na² te²yã¹nxe³nũn³jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² wãn³txa² a̱n³txi³jau³su² ha³lo²a² ko̱³ton³kxi³nũ³su² jau³jau¹xai²na² au³ta¹hxai²hẽ¹la². Ko̱³ton³kxi³ju³ta² ĩ²xa³ta̱³lxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ sa²yxo²we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²yxo²we¹tũ²la² na³vi²o²tẽ³na² ar²ka³tẽ³na² a²sxe³xa³ka³lxa² whãi²na¹ a²wẽ³ha³lxa² whãi²na¹ ã³wih¹sxã³ yxau³ka³lo³nũ³a² txon³ ã³si³wxe³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ kãin² wẽ³hã¹ha²kxai³ ĩ̱³yau³xa² kãin² hũ³tha²kxai³ nxe² ã³si³wxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³kxan²ta² No³e²ah³la² wẽ³ha³lxi³yu³ta² so¹lxi³ ĩ̱³yau³xa² ka³te̱n³ta² hãu¹yxa²xai³lhxã³ yxau³ah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ ya³lun¹txa²hxan³kxan²ti³nũ¹ No³e²ah³la² wẽ³ha³lxi³yu³ta² so¹lxi³ ka³te̱n³ti³ yxau³ah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa³ jau¹xa²kxai³lu² No³e²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²ha²kxai³ nũ̱³ka̱³txi³ ã̱³xa² yxo²ĩ²ai¹nxa³te²a² nxe³ye²ha²kxai³ nxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 8 Nxa²ha¹te¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ha²kxai³ sa²yxo²we¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Ha³lo²a² tah²ko³nũ³a² ũ³hũ¹nxa²ha¹tu¹wi¹. A³li³sxã³ ã³nxain¹tãu³a² ũ³hũ¹nxa²ha¹jen³nũ³a² wain³txi³ au³ũ¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²jau³su² ha²kxai³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ ha³lo²a² tah²ko³nũ³a² ai³tĩh³na² ĩ²xa³kxan²ti³ a²si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² a²ha³lo²khai³xu¹tai²na² ã³sxã³ ai³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 9 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²sa²tẽ³ha²kxai³ ha³lo²a² tah²ko³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹jen³nũ³ai³tã² kwa²hãi¹nxe² yxau² ã³la³kxi²sa²the³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ a²wẽ³sa² I³sa²kah³lu¹tai²la³ha²kxai³ a²sa³wi³sa² Ja³ko²ah³lu¹tai²la³ha²kxai³ ha³lo²a² ko¹xai²na² sxi²ha² ka³yxuh³xa² wã²la² we¹thĩ³na² kwa²hãi¹nxe² yxau² ã³la³kxi²sa²the³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau¹xu¹tain²txi³ ain³kxi²sxã³ yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 10 Jã¹nxe³jut3su² A³bra³ãu²ah³lo²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²je³na² ta²hĩ³na² wah³nxe²sa²thet3xai³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² thĩ³nũ³ai²na² ĩ³hau³kot3sãn²nũ²la² txon³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³na² txah³lxa³kxa³txa² a²si³yxau³tãu³a² a̱u³tũ³whxe³ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ ã³kho³te²sxa³yu²hẽ³la². Jã¹nxe²na³la². Nxe³thĩn³thĩ¹nai²li² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wah³nxa³kxi²xai³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 11 Nxa²ha¹te¹ Sa²ra³ka³lxu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ha²kxai³ a³ka³lxon¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² wãi²lxa² we²nxi²ki³lxo³nxe³yah³hĩ¹na¹ wẽh³ni²ta¹hxai²hẽ¹la². A³bra³ãu²ah³la² wẽ³sa² wẽh³ni³ya³ta¹hxai²hẽ¹la², wẽh³ni³kxi³je³na² wa³to²hi²kxan²ti³na². \p — Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi²sa²jau³xai³tã² kãi³ũ¹sa³tũ¹xã¹. Yxo²ĩ²a¹xã¹. Ta¹ka³lxu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 12 Nxe³ha²kxai³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yah³lon¹khai¹nxe³sxã³ hin¹kxan²ti³ jah¹la²kxai³lu² a²nũ²a² ka³na³ka³na³kxan²ti³nu¹ ka³lxa¹khai¹nxe³sxã³ a²ne³tah²nãu³lon³ta¹hxai²hẽ¹la². Oh³sĩ̱³na² i³la³ka² wẽ³ha³lxa² ka³lxa¹kxe³jã¹nxe² a²ne³tah²nãu³lon³ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ ka³wã³lxa² kxun²nãu³a² ka³yã̱³la³nũ̱³a² ki³ka³lxa¹ti³te²jai¹tu³wa². Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ a²ne³tah²nãu³lon³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 13 Jã¹nxe³jut3su² tũ̱¹ka̱³txi³nãu³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ yah³lon¹sxã³ a³ka³lxon¹sxã³ nxain¹nũ²la² ya³lu²te³lhxã³ tãu³a² ã²la² kan²txi³ yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yen³kxi³nũ³a² Txa²wã¹sũ̱³na² au³ũ¹hain¹kxai³tã² so¹kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹sxã³ u²ten³sa²tã³kxi³hũ̱³nxe² a²yen³kxa² u²lan¹te²hũ̱³nxe² so¹kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ³la². \p — Yuh³xan¹ko³xai²na² yxau²xai³ko³xai²na² hai³txi³ txa²ha³lo²khai³sxa³wi¹. Hãi¹sxã³ ai³la¹ko³xai²la¹wi¹. Ten³sai¹nhxai²nxa³hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 14 Nxe³sxã³ jau³jau¹xai²na² nxe²e³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² e³la¹ ha³lo²a² tah²ko³xa² yxau²khai³ain¹ko³nũ³a² ã³ten³ye¹nx2tain¹na³la². \v 15 Hai³txi³ ta³ko¹xai²na² yxau³ai¹nhxai²ko³xai³tã² a³li³ain¹ko³xai³tã³ ã³wa̱³li²sxã³ yxau³xain¹te³lhxã³ te³nain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Te³nain¹ke³la³te²kxai³ ã³wa̱³lai¹nhĩ̱³nx2na³la². Nxe³yãn¹ta¹ te³nain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 16 Nxe³yãn¹ta¹ ha³lo²a² yxau³khai³xain¹ko³nũ³a² ã²la² wi¹ko³nũ³a² ã³te³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Oh³xan¹ko³xa² ã³te³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Oh³xan¹ko³xa² ã³te³nai¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² ãu²li²te²sai¹nxa³wa². \p — Txa²wã¹sũ̱³nu²su² nhi¹lxi¹. Nxe³si¹hain¹kxan²ti³ ãu²li²te²sai¹nxa³wa². Nxe³kxa²ya̱n³ti³tu̱³ti¹ sxi²ha² oh³xan¹thĩ³na² ãu¹la³kxi²nũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 17 Nxa²ha¹te¹ A³bra³ãu²ah³lu¹ta²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹nu¹ta²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²kxe³ju³ta² a³ya³txi²te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la². \p A³bra³ãu²ah³la² wẽ³sa² a³lxi²ju³ta² ã³sen³sai¹sxã³ a³lxi²sain¹te²la¹ku¹. Nxa¹nha¹. Nxe³sxã³ a²wẽ³sa³khai³xa² I³sa²kah³la² sa²kxai³lu² tẽ³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹xi²si¹jau³su² ĩ³ya²lu¹te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ĩ²kxi²nũ²la² hãi¹nxã¹si¹jau³su¹ ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² kãin² a²ne³tah²nãu³lon³kxe³nũ³su² ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²yxo²a² au³ta¹hxai²hẽ¹la². I³sa²kah³lu¹tai²li² a²ki³lha³lxan²tu̱³ ka³na³ka³na³te²a² so¹lxi³ wẽh³ni²sxã³ wet1ja¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³kxe³su² sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi²xi²kxan²ti³ wẽ³sa² nũ¹ta² ki³lha³lxa²khai³xa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹te³lhxã³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 18 Kxã³nhxĩ¹nai²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A³bra³ãu²ah³la² a²ne³nxẽ³na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — A³bra³ãu²ah³lãi³. Wxa²ki³lha³lxa² I³sa²kah³la² so¹lxi³ we¹tin¹jah¹la² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txi³su² txon¹tu¹wi¹. Kãin² a²ne³tah²nãu³lot3tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 19 Nxa²ha¹te¹: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kai²na² sa²kxai³lu² txa²wẽ³sa² ya³lu²kxi²sa²kxan²ti³ ka³te̱n³ta³ ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ ka³te̱n³yah³lo²nũ³a² ũ³hũ¹xi²sa³tũ¹xã¹. A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ti¹ a²nũ²a² ya³lu²te²nãu³xai²na² I³sa²kah³lo²kxai³lu² ka³te̱n³ta³ ĩ³sa²yxau³xi²kxe³hũ̱³nxe² A³bra³ãu²ah³lo²kxai³lu² ka³te̱n³ta³ so¹kxi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 20 Nxa²ha¹te¹ I³sa²kah³lo²kxai³lu² yxo²ĩ²ha²kxai³ a²wẽ³ha³lxi³khai³xa² ha¹lin¹te²kxai³lu² tẽ³sxã³ yen³kxa² wi¹kxa² ũ³hũ¹ju³ta³nũ³a² au³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Wẽ³ha³lxa² a²ĩ³lxa² Ja³ko²ah³lo²su² ha²kxai³ E³sa³u²ah³lo²su² ha²kxai³ nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 21 Nxa²ha¹te¹ te¹yã¹nxe³sxã³ Ja³ko²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² yah³lon¹sxã³ ya³lu²te³lhxã³ tãu³u¹tai²na¹ Jo³se²ah³lu¹tai²na² wẽ³ha³lxa² a²ne³tah²nãu³lot3te³lhxã³ ĩ³kaix1ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²na² tẽ³lxi²sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² wi¹lxon³kxi²nũh¹ju³ta³nũ³a² au³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la²kxai³lu² Ja³ko²ah³la²kxai³lu² tãu²nxa² ũ³haik1ka³txa² ũ³hĩ¹nha²sxã³ yxau³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 22 Nxa²ha¹te¹ Jo³se²ah³lu¹tai²na² yxo²ĩ²nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ yah³lon¹sãn²nũ²la² ya³lu²ju³ta² ya̱u³son³tãu³a¹ a²sa³wi³ha³lxi³nũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²sxã³ au³ain¹te³nah¹lxi¹, I³sa³e² a²nũ̱³ka̱³txa² E³ji²ta²ko³xa² a³li³sxã³ ih³hain¹ju³ta³nũ³a² au³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Au³ũ¹hain¹ka³tu̱³ti¹: \p — Txai²li² ya³lu²na¹ju³ta² ya̱u³son³na³li¹. Nxe³na¹ha²kxai³ ya³lu²na¹kxan²ti³ ta²ko¹xai²na² E³ji²ta²ko³xai²na² a³li³hxan³yah³lxin¹tãu³a¹ txa²su³a² ya³lu²na¹ta³su³a² ã³tẽ³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 23 Nxa²ha¹te¹ Moi³se²ah³lu¹tai²na² a²wĩ³na² a²hã³ka³na² khai³su² ye³te²kxai³lu² a²wẽ³sa² Moi³se²ah³lo²kxai³lu² kwẽn¹ta² a³li³lah¹jah¹la² so¹sxã³ hãi³a² sa²no¹wxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ya³ha²kxai³ nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ i³la³ka² ki³ha¹li¹ ka³na³ki¹ sa²tã³tĩ¹tãu³a² hãi³a² sa²no¹ya³ta¹hxai²hẽ¹la². \p — Wẽ³sai²na² wi¹khaix1te²la¹xã¹. Ha³lo²a² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² wãn³txi³su² ĩ³ye³kxi²sain¹jau³xai³tã²: “Wxa²wẽ³ha³lxa² in³txi³su² kxai²nãn²tu̱³ su²lhã³jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Nxe³jau³xai³tã² yu̱h³lxi³ya³sa²nxa³nha¹. Sa²yxo²ã³ya³ha¹tũ¹xã¹. Ya³jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ya³ha²kxai³ nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 24 Nxa²ha¹te¹ kxã³nãu³a¹ Moi³se²ah³lu¹tai²na² in³txi³lon³tãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ha²kxai³ a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: \p — Fa³ra³o²ah³la² a²ka³ne³lxai²na² wẽ³sa²ki³lot3sa²ju³ta² ten³sa²nxa³nha¹. óna¹a¹tũ¹xã¹. \v 25 I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² Txa²wã¹sũ̱³na² nũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ kãin² khãuh³lxa³txi³nyhain¹kxan²ti³ te²yã¹nxe² khãuh³lxa³txi¹nhain¹kxa² yã¹nxe² nxe³ju³ta² ten³sa³nha¹. “Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹kxe³su² ĩ³wi¹lxo³kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nxe³na¹jau³su² ten³sa²nxa³nha¹. \v 26 Nxe³sxã³ E³ji²ta²ko³xa² a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² a²yen³kxa² ũh³wxe³ain¹kxa² a²yxo²ha³kxa¹ ũ³hũ¹sain¹kxan²ti³ ten³sa²nxa³nha¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wa³ka³la² o²la³kxi²na¹ju³ta² so¹lxi³ ten³sa³nha¹. Nxe² o²la³kxi²na¹kxai²nãn²tu̱³ khãuh³lxa³txi³sain¹ta̱³nxa² ko̱³te³kxi²sain¹ta̱³nxa² nxe³sain¹ju³ta³nũ³a² ã²la² wai³nhĩ̱³nx2na³na¹. Kxãn¹ton³tãu³a¹ a²yo³yhu³ta² wain³txi³ ũ³hũ¹sa³tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³yho³hi²sa²ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ ten³sa³nha¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 27 Nxe³ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ E³ji²ta²ko³xa² a³li³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ha²kxai³ Moi³se²ah³lu¹ta²kxai³lu² a³li³ta¹hxai²hẽ¹la². E³ji²tan¹ko³xa² a²wa³kxẽn³yah¹lu¹tai²li² kãin² ĩ³a̱n³ta³kxi²kxan²ti³ hai³txi³ ĩ³yu̱h³lxi³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹txi³ ĩ²ki̱³sxa³jah¹lai²li² ĩ²kxi³te²hũ̱³nxe² ya³lo³txi²sxã³ yxau²xai³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 28 Jã¹nxe³tãu³a² yxo²ĩ²ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²yxo²we¹te³an¹jau³kxai³lu²: \p — Ka³yxuh³xa² wi¹te²a² a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ sxi²ha² a²yxo²a² a²yxo²hẽt3si²ka³txa² ũ³to̱¹la³kxi¹nha²kxai³ sxih²yxo²a² a²yxo²ka³kxi²ka³txa² ũ³to̱¹la³kxi¹nha²kxai³ a²ti³ha²yau³xa² tẽ³sxã³ kãi³jah³lxi³hẽ¹li¹. Sa²yxo²wet1sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ yxau³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ sa²yxo²wet1sah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ wxa²wẽ³sa² in³txa² wẽ³sa² hxi²kan¹te²nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³ya²lu¹tai¹nha³ta²wi¹. Yxãn¹ta¹ a²ti³ha²yau³xai²li² sxi²ha² ũh³yxo²hẽ¹jah³lxin¹kxai²nãn³tu̱³ ĩ³ya²lu¹tain¹ju³ta³nũ³a² yũ²nxa³lho³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² kxã³nxai³kxai³ txa¹hxai²hẽ¹ nxe³jau³kxai³lu² yxo²ĩ²ha²kxai³ wain³sxã³ kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². \fig |src="cn02096b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Ebreus 11.28" \fig* \p \v 29 A²lan²nũ³tãu³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ha²kxai³ Moi³se²ah³lu¹tai²na² hi²sen³kxai³lu² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ̱³ye³na² kah³je³na² ĩ³yxo²ha³ti³sa¹yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³ye³na² tĩh³na² ĩ³nxũ²kwa̱i³hai¹tĩh³na² ĩ³nxũ²kwa̱i³tet2tĩh³nu³su² ha²kxai³ ĩ³yxo²ha³ti³sa¹yah³lxi³ta¹hxai³hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ E³ji²ta²ko³xan¹tũ̱³ka̱²txa² ĩ³hi²txi²nyhain¹sxã³ a²ẽ¹nãn¹jau³xa² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ̱³ye³na² ĩ³nxũ²kwa̱i³hai¹tĩh³na² yxo²ha³ti³lhi³ain¹na³na¹. Te²a² yã¹nxũ³na¹tũ¹xã¹. Ain¹jau³su² kxan²ti³ ã³nxai³te²i³ ĩ̱³ye³na²kxai³lu¹ ĩ³wa³nũ³kxi²xi²nha²te³nah¹lxi¹ ãn³si³hẽ¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³lo³nxe² ĩ³ya²lun¹ta² hxa³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 30 Nxa²ha¹te¹ kwẽ³kon³ ka³lxa¹tãu³ãn²tu̱³ Je³ri³ko²thĩ³na² ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxi³thĩ³na² ĩ³ki³hain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ki³hain³kxi²sxã³ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³lan²tãu³a² ĩ³ki³hain³kxi²xai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ nxe² kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²kxa³kxa¹ sxi²je³nai²na² ki³tã̱¹kxi²nha²thĩ³na² kĩ³kxan²ti³ wã²nxũh¹lxi³sxã³ ã³yxun¹na³ah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 31 Nxe² ã³yxun¹na³ah³lxi³nũ²la² Je³ri³ko²thĩ³na² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txai²na² ã³ya²lu¹ta³lxi²hxa³jah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³ Ra³a²ba³ka³lxa² so¹lxi³ hin¹ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ta¹ka³lxa² yãn³txai²na¹ ko̱³nxe³thin¹sxã³ o²la³kxi²ta¹ka³lxu³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³sxã³ ta¹ka³lxa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ² ã³si³wxe³ha²kxai³ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²in³txai²na² sa²no¹wxe³ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ kãi³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³kxai³lu² hin¹ye²ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 32 Nxe³nxa²ha¹te¹ yxo²ĩ²tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ka³lxa¹txi³lon³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹ a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹ju³ta² hxi²kan¹sa²nxa³nha²wa². Ha³lo²a² a³lu²xa³wa². Ji³ti³ãu²ah³lu¹tai²na² Ba³ra²kah³lu¹tai²na² Sã³sãu²ah³lu¹tai²na² Je²tah³lu¹tai²na² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² Sa³mu³e²lah³lu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² nxe³yah³lxi³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²yah³lxi³te²nãu³xa² ka³lxa²on³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 33 Nxe³sxã³ yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² nũ̱³kxũn³khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txi³su² nxain¹kxan²ti³ wa³ka³ton³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Wain³ju³ta² kãi³ai¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³nai²na² kãi³ũh¹ju³ta³nũ³a² au³ũ¹hain¹jau³xai³tã² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³yxuh³xa² ha³nxeh³lxi³te²a² le³ãu²su¹ nxe³hxai²na²hẽ³la². A²nxe³te²a² a²yxo²a² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² kwa² ũh³yxo²tĩ̱¹ha²kxai³ a²nũ²a² hxi²kan¹ti³ ĩ³so¹jĩ²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 34 Ha³nxe²a² i̱³tho³xa² ũ³he³nha³kain¹kxan²ti³ hai³txi³ ã³ni̱³xa³ha²kxai³ wãn²nxa³ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ã̱³xa² yxo²ĩ²te²na² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² hi³ki²a³la² ha³nxeh³lxi³ka³txa² tẽ³sxã³ wxã³kxan²ti³ ka³te̱n³ti³ ih³sau³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² hxi²tha²on³khai¹nxe³kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ ĩ³nũ³kxũn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² a²ko̱¹ko̱¹nũ̱³ka̱³txa² he¹kxi²te³lhxã³ wxã³kxai²nãn²tu̱³ nũ³kxũn³txi³ sa²hxi²ka¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wa³nũt3tũ̱³ka̱³txa² wxã³sxã³ wa³ka³ti³lo³te³lhxã³ wxã³kxan²ti³ ih³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 35 Te²yã¹nxe³jut3su² tu¹txi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² a²wẽ³ha³lxa² ya³lu²kxi²tai³tã² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la², yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³la². Yxãn¹ta¹ ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ã³na¹si¹jau³su² ĩ³khãuh³lxa³tain¹yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la²: \p — Txa²wã¹sũ̱³na² ã³na¹yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ wã²nhxa³txa²lxa¹tu¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² ã²la² ain³kxain¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ain¹kxe³su² ã³na¹ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \p — Oh³nãu³nũ¹ka³na¹ kxã³nãu³a¹ ka³te̱³na² wi¹yxau³na¹ju³ta³nũ³a² wah³nxa¹tũ¹xã¹. A²ẽ¹nãn¹jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². \v 36 A²nũ²a² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² ko̱³te³kxi²nũ¹hai¹nha²kxai³ ã̱³xai²na² po¹na² wã²la² tẽ³sxã³ u³kxi²tĩh³na² wet1sãn²nũ²la² khãuh³lxa³txi³sxã³ ĩ³ta³lo³wai¹tũ¹hai¹nha²kxai³ a²nũ²a² ã̱³xai²na² sa²txa̱i³kxi²sãn²nũ²la² sxi²ha² kan²thĩ³na² so¹sxã³ ũ³whi¹hi² nxe³sxã³ ũ³tĩ̱¹kxain¹yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 37 A²nũ²a² ã̱³sa²nũn³te²na² sa²kxai³lu² yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ txah³lxa³kxa² tẽ³sxã³ ã³nan³sxã³ ã³ya²lut1txa³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² se³ho²ta²ka³lo³a² tẽ³sxã³ ũ³ha³la³jo³li² ya²lu¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la², yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³la². Ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³ti³ kãi³sa̱in³si¹nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la², Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³si¹hain¹jau³sa³. Ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² hi³ki²a³la² tẽ³sxã³ ũ³ja³lu³kxi²sxã³ ũ³yha³lu¹txa³lxi³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la², yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³la². Ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² wã²la²ka³lo³la³ yũ²ai¹nxa³ha²kxai³ o³ve²a² wã²la² tẽ³i² ka³bri²ta² wã²la² tẽ³i² nxain¹sxã³ ũ³whi²kxi²nha²ka³lo³a² we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² he³ja³lu²jut3su² ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Ãh¹ ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² kãin² ĩ³khãuh³lxa³txai¹nha²kxai³ ãh¹ ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³ũ¹hai¹nha²kxai³ nxe²xai³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la², yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³la². \v 38 Ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yũ²nxa³ko³xai²na² ã³nxai³sxã³ ho³hai¹nha²kxai³ ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wã³la³ka³tẽ¹na² yxau³ai¹nha²kxai³ kxĩh³nxẽ¹na² yxau³ai¹nha²kxai³ nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wi¹lhin¹tũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ hxi²kan¹ti³ yuh³xai²nãn¹te²a² hxi²ki³kxai³lu² ã³te³nain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \p \v 39 Jã¹nxe³jut3su² tũ̱³ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²ai¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ a³ya³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxain¹kxan²ti³ yen³kxa² wi¹khai¹nxe³ju³ta³nũ³a² au³hxai²kxai³tã² so¹kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 40 Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² ha³lo²a²nũ³su² ã²la² wi¹ju³ta³nũ³su² ã²la² ãu¹la³kxi²nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ tũ̱¹ka̱³txai³ta³lxi³ txa²wa¹kxi³na¹xain²txi³ a²wi¹lhin¹si¹ki̱³jau³su² ta³lu³ti²nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \c 12 \s1 Sũ̱³nu²khai³su² Txa²wã¹wĩ³nu²su¹ jau³su² \p \v 1 Jã¹nxe³jut3su² txa²wã¹ki̱³nãu¹xai²na²sa¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txai³tã² ĩ²nẽ³lain¹na³la². Nxe³nẽ³lai¹nha²kxai³ ĩ³wã̱³txa³kxi²nha¹ki̱³jau³xai²na² whãi²na¹ ã³na¹a³sah¹lxi³wxa². Ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³tai³tã² ã³na¹a³sah¹lxi³wxa². Nxe³sxã³ sa³nxe³la³kxi³nãu³xa² kwa² ã³nih³yah³lxi³te²ju²hẽ³la². Kwa² ã³nih³yah³lxi³kxai²nãn²tu̱³ ã³ni³ha² ĩ³ne³ka³ta³yah³lxi³te²ju²hẽ³la². Tĩh³na² ne³ki³san¹tĩh³na² so¹lxi³ u²kxan²ti³ ten³sa²tã³yah³lxi³te²ju²hẽ³la². A²wã̱³tãu³a² nxe³ta̱³nxa² a²wi¹nẽ³tãu³a² nxe³ta̱³nxa² ten³sa²tã³yah³lxi³te²sxa³yu²hẽ³la². Te²yã¹nxe³te²hũ̱³ki̱³tã³la². Txa²wã¹sũ̱³na² yxo²ĩ²te²ki̱³nãu¹xa² wain³tĩh³na² so¹lxi³ ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ ã³nxai³a³sah¹lxi³wxa². Ko̱³nxe³tĩh³na² ten³sa²tã³a³sah¹lxi³txa³hẽ¹la². \v 2 Je³su²jah³la² so¹lxi³ ten³sa²tã³sxã³ ĩ²a³sah¹lxi³wxa². Nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Ya³lu²kxi²nẽ³lhĩ¹nãn¹te²tu̱³ jah¹lai²na² so¹lxi³ yxo²ĩ²ki̱³jah¹lai²la¹wa². A²nxe³jah¹lai²li² kxã³nxai³kxai³lu² ũ³hxi²kĩ¹la³kxain¹ju³ta³nũ³a² yãn³ta¹ yxau³so²nxa³ta³lxa¹ a³la³kxain¹kxan²ti³ hai³txi³ ĩ³yu̱h³lxa³kxi²sxã³ ã³na¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹: \p — Yxan¹nãu³a¹ ĩ³ka³li³sa²ju³ta³nũ³a² yũ³sa³tũ¹xã¹. Nxe³sa³ha²kxai³ hĩ¹na² khãuh³lxa³ti³sain¹ju³ta² hxi²waun³ta³kxi²nha²nxa³lho³na¹. Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sain¹kxan²ti³ Txa²sũ̱³na² ãu²li²sa²nxa³lho³na¹. Je³su²jah³la² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²nũ²la² nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³ka³txa² a²wi¹nẽ³tãu³a² ã³wxe²xai³ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ a²wa³kxẽn³si²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 3 Jã¹nxe³sxã³ khãuh³lxa³tain¹ju³kxai³lu² sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xi¹jxah³lxi³hẽ¹la². Ko̱³nxe³ti³ kãi³tũ̱³ka̱³txa² hi²sen³kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ³a̱n³ta³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũh¹kxan²ti³ nxũ²kwa̱i³lxũ¹txi³ hxi²tha³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² yxo²ĩ² hxi²tha³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Yxo²ĩ²yah³lxin¹ju³ta² ã³na¹ah³lxi³txa³hẽ¹la². \v 4 Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² nũ̱³kxũn³sxã³ sa²yxo²ã³yah³lxi³ta¹hxa³nhẽ¹la². Wxa²ti³ha²yau³xa² ha³li³kxa² hxan³kxi¹nx2ti³sxã³ ya³lu²kxi¹nx2ti³kxan²ti³ nũ̱³kxũn³sxã³ sa²yxo²ã³yah³lxi³ta¹hxa³nhẽ¹la². Nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ wxa²ti³ha²yau³xa² ha³li³kxa² hxan³kxi¹nx2ti³kxan²ti³ ya³lu²kxi¹nx2ti³xa³ta̱³lxa¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxe³su² nũ̱³kxũn³sxã³ sa²yxo²ã³jah¹lxi³hẽ¹la². \v 5 Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² ne³wãn²yah³lhin¹thai¹la²? Wĩ³nu²su² a²ki³lha³lxa²nãu³xai²na² ĩ³yon²ta³kxi²te³lhxã³ ĩ³kwa̱i²kxain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nũ¹nhẽ³jau³su² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³kxai³lu¹: \q1 — Txa²ki³lha³lxãi³. Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ĩ³wai²kxi¹nxa²kxai²nãn²tu̱³ wix1nha²sxã³ a̱in³sẽ¹li¹. Ĩ³kwa̱i²kxi²sxã³ ĩ³tih³nxe¹nxa²kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²in¹kxa² yxo²ĩ² ã³na¹txa³hẽ¹li¹. \q1 \v 6 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² hi²sen³su² a³lxi²te²a² ĩ³wai¹tũ¹sa²tẽ³na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³: “Jah¹lai²na² txa²ki³lha³lhxu² ti³hi¹ta¹tũ¹xã¹.” Nxe³te²na² sa²kxai³lu² sa²wai³kxa² wxe³te³lhxã³ ĩ³wai¹te²ju²hẽ³li¹. \m Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \p \v 7 Wxa²wĩ³na² yã¹te³hũ̱³na³la². A²wĩ³nu²su² te²kxai³lu² a²ki³lha³lxa² ĩ³sa³wai³kũ¹te³lhxã³ ĩ³kwa̱i²kxi²te²ju²hẽ³la². Wĩ³na² ĩ³kwa̱i²kxi²kxe³nũ³a² kãi³ũh¹xa³te²a² yũ³te²sxa³yu²hẽ³la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² wxãi² ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² khãuh³lxa³txi³nx2ti³ju³ta² ĩ³wai³kxũ¹nx2ti³ju³ta³nũ³ai²la¹wa². \p — Txa²wẽn³su² ti³hi¹ta¹ha²kxai³ ĩ³kwa̱i²kxi²na¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³nãn¹jau³su² nxe²na³la². \v 8 Txa²wã¹sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³khai³xa² ĩ³kwa̱i²kxi²ju³ta² kãi³ũ¹hain¹te²jai¹ti²tu³wa². Wxãi² ĩ³nxai²na² nxe³kxa² yã¹nxe² kãi³ũh¹yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³khai³su² ti³hi¹txa²lxi³hĩ̱³nx2nxa³wa². Hãi¹sxã³ ka³yxuh³xa² wẽ³ha³lxi³hũ̱³nxe² yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxa². \v 9 Txa²wã¹wĩ³nu²khai³xa² wĩn¹txi³sxã³ we¹tẽ³jah¹la² ĩ³kwa̱i²kxi²nẽ³kxan²ti³ sa²nẽn¹kxi²sa²tẽ³ki̱³tã³la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ã²la² kãin²khai¹nxe³jah¹la² txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² sa²hau³ko³tũ¹nhẽ³jah¹la² ã²la² kãi²non³sxã³ sa²yxo²we¹ki̱³tãu³lon³ki̱³tã³la². \v 10 Kho³kho³txi²nẽ³lhĩ¹nai³tã² hxi²kan¹ton³ki̱³sxa³hĩ¹nai³tã² jũ¹nxa² ha³la³jen¹nãu³a² Txa²wã¹wĩ³nu²khai³xa² ĩ³wai³kxi²te³lhxã³ ĩ³kwa̱i²kxi²sa²tẽ³nẽ³lain¹to³hxai²na²hẽ³la². \p — Ju¹tai²na² wain³na³na¹. Nxain¹te²jai¹ti²tu³wa². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² sa²wai³wai³kxi²sa²tẽ³ũ¹nhẽ³lain¹te³lhxã³ ĩ³kwa̱i²kxain¹toh³na³la². Nxe³sxã³: \p — Nxe²kãi³ũ¹hai¹na¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhi¹na¹ju³ta³la³ wã²nhũ¹ai¹na¹tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a²ẽ¹nãn¹jau³la³ nxe²na³la². \v 11 Ĩ³kwa̱i²kxi²nẽ³ju³ta² kãi³ũ¹nhẽ³tãu³la³ ĩ³ka³li³kxi²nẽ³jau³sxa³wa². Yxãn¹ta¹ jũ¹nxa² yan¹nãu³a¹ ãin²ta³kxi²nẽ³ju³ta³la³ ne³wã²na³ki̱³sa²kxai³ wain³txi³ kãi³ki̱³sa²kxai³ txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² hãu²non³nxe³nẽ³lha²kxai³ nxe²na³la². \s1 Wãn³txa² ĩ³tih³nxe³nẽ³jau³su² \p \v 12 Jã¹nxe³jut3su² nxe³ha²kxai³ ya³nãn³ta³ki²la²sxã³ yxo²ĩ²jah³lxi³hẽ¹la². Ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹jah¹lxi³hẽ¹la². \v 13 Te²yã¹nxe³sxã³ wain³tĩh³na² so¹lxi³ ã³nxai³yah³lxin¹tĩh³nũ²nũ³a² ã³ten³jah¹lxi³hẽ¹la², wain³txi³ yxau²xai³yah²lxan³kxa²ya̱n³txi³sa³. \p \v 14 Nxa²ha¹te¹ hãu²non³sxã³ yxau²xai³nyhu¹jah¹lxi³hẽ¹la². Wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ ya³lo³txi²sxã³ kãi³jah³lxi³hẽ¹la². Nxe³kxe³su² kãi³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³yah²lxan³so³la². \v 15 Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² yxo²ĩ²yah³lxin¹jau³xa² ĩ²khai¹nxe³nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ nxe³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³nai²na² kãin² thãi³ti³la² a³lxi¹nx2ti³ju³ta¹ ha³nãu³hi²ye²yah³lxi¹nha³ta²wa². Wxa²nũ̱³ka̱³txa² a²ha³tih³ ĩ³nxa² wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ kwa²to³toh³lxi³ ĩ³a̱n³ta³kxi¹nyhu¹yah³lxi³txa³hẽ¹la². Wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ kwa²to³toh³lxi³ ĩ³a̱n³ta³kxi²nyhu¹yah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³kãi²non³sxã³ wen¹nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²wã³tã̱³xai²na² yxo²ĩ²sxã³ hxi²tha²o³nha³ta²wa². \v 16 Te²yã¹nxe³sxã³ txu¹ha² ã̱³xa² wa³ni̱³lon³nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ã³te³nxa³te²a² te²xa²yã¹xah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³sxã³ E³sa³u²ah³lu¹tai²na² te²xa²yã¹nxe² kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lu¹ta²kxai³la¹ E³sa³u²ah³lu¹ta²kxai³la¹ ye³kan¹jah¹lo²su² a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². óta³lo³hẽ¹thĩ¹nai²na² sa²kxai³lu² Ja³ko²ah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²kxai³lu¹ E³sa³u²ah³lu¹ta²kxai³lu² he³ja³lu²ha²kxai³ a²yen³kxi³khai³xa² ye³kan¹te²na² a²yen³kxi³khai³xa² tẽ³nũ²la² Ja³ko²ah³la² hxi²ka² ũ³hũ¹nyha³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ Ja³ko²ah³la² sa²kxai³lu² yain³txi³yau³xa² tẽ³sxã³ ũ³hũ²nyha¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³kxan²ta² E³sa³u²ah³lu¹tai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu²: \p — He³ja³lu²sa²te³nha¹. Na¹ta¹ yain³txa² yũ³sa²nxa³nha¹. Nxe³ha²kxai³ yen³kxa² ye³kan¹jah¹lo²na¹xai²nãn¹ta² yen³kxa² a³lxi²sa²nxa³nha¹. Ũ³hũ¹na¹kxai²nãn²tu̱³ yain³txa² ũ³hũh¹sain¹tũ¹xã¹. A²ẽ¹nãn¹jau³kxai³ nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 17 Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³nũ² a²wĩ³nu²khai³xa² yah³lon¹sxã³ ya³lu²te³lhxã³ nxe³hĩ¹nu¹tai²na² yen³kxa² wi¹kxa² so¹kxi²ju³ta³nũ³a² E³sa³u²ah³lu¹tai²na² sa²kxai³lu² a²wĩ³nu²kxai³lu² e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe² e³kxi²kxan²ti³nũ¹ a²wĩ³nu²su² te²kxai³lu² hxi²kan¹txi³ wãn³txai²na² ĩ³ya¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². E³sa³u²ah³la² kãin²nãn³kxan²ti³ wãn³txi³la³ ĩ³ya³txi³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \p \v 18 Nxa²ha¹te¹ kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²nãu³xai²na² wã³la³ka³txa² Si³na³i²ka³txa² ã³tĩ̱³sxã³ yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ka³txai²na² sa²kxai³lu²: \p — Wxa²wxai³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² nxe² kwa³na³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² a³ka³nxi²kxai²nãn²tu̱³ wã³lai²na² a²ne³ka³nah²nãu³a² ha³nxe²a² kãin² i̱³ha²kxai³ ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ kãin² ka³nxa³hi²ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a²nãu³xu¹tai²na² ĩ³yu̱h³lxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ it3ta² waun³txa² ĩ²ah³lxi³ha²kxai³, \v 19 wãi²lhũ̱³ka³txa² ĩ³yau¹je²yah³lxi³jau³xa² ain³kxah²lxi³ha²kxai³ a²nũ²a² wãn³txa² yxo²kãin²e³jah¹la² ain³kxai¹nha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau¹xai²na² ain¹kxain¹te³na¹ ĩ³yu̱h³lxi³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³yu̱h³lxi³yah³lxi³te³nah¹lxi¹: \p — Hãi¹nxã¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. E³kxi²sah¹lxi³sĩn¹txa³hẽ¹li¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 20 Nxe³ju³tai²na² wãn³txa² e³kxi²nyhain¹jah¹lai²na² wãn³txa² kãin² ĩ³yon²txi³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³kxan²ta² ĩ³yon²txi³nyhain¹jau³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² e³kxi²ti³ãn¹jau³kxai³lu¹: \p — Wã³la³ka³txai²li² ka³yxuh³xa² wãi²lot3jah³lxin¹kxa² wxa²wxa̱i³kxai²nãn²tu̱³ wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² a²hxi²ki³kxai²li² txah³lxa³kxa² hxi²tẽ³nha²sxã³ ã³tĩ̱³jah¹lxi³hẽ¹li¹. ótĩ̱³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³yxuh³xai²li² txah³lxa³kxa² ã³nan³sxã³ ã³ya²lu¹jah¹lxi³hẽ¹li¹, a³ka³nxi²sxã³ yxau³na¹ha²kxai³lu¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². \v 21 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Moi³se²ah³lu¹ta²kxai³lu² kãin² ĩ³yo²lha²kxai³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: \p — Yu̱h³lxi³khaix1sa³nha¹. Hxi²ka³ta̱³ta³sxã³ yu̱h³lxi³khaix1sa³nha¹, Txa²wã¹sũ̱³na² a³ka³nxi²jen³su² ha²kxai³lu¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³jut3su² te²yã¹nxe³ka³txa² hai³txi³ ã³tĩ̱³yah³lxa³lxa². \p \v 22 Nxe²nxa³ha²kxai³la¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³nx2ti³te³na¹ oh³xai²nãn¹te²a² ha³lo²a² ã³tĩ̱³kxe³hũ̱³nxe² yxau³yah³lxi¹lxa². Wã³la³ka³txa² Si³ãu²ka³txa² ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ka³te̱n³yah³lai²na² a²sxi²je³na² ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² oh³xan¹thĩ³na² nxe³thĩ³nãu³a² oh³xan¹te²nãu³xai²na² ka³lxa¹khai¹xain¹sxã³ yxau²xai³lain¹na³la². A²nxe³thĩn³nãn²tu̱³ ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxi¹lxa². Nxe³te²hũ̱³nxe² yxau³yah³lxi¹lxa². \v 23 A²nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² kxã³nxai³tã² yuh³nãu³a² yxau²xai³lain¹na²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ ya²lun¹txi³ha²kxai³ oh³nãu³nãn¹te²a² ha³lo²a² yxau³ah³lxin¹nha²wa². Nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² a²ĩ³lxa² a²yxo²ha³kxa¹ ũ³wha²li¹lah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tu̱³ka̱³txai²na² ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ ka³lih³khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txa² ã³yã³nũ²kxi²kxa² ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³te²nũ̱³ka̱³txai²na² nxe³yah³lxi¹lxa². Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lai²na² yuh³xai²nãn¹te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ kãi³yah³lxi³kxe³su² a³ya³ti²sxã³ wi¹lhin¹ta̱³nxa² ko̱³nxe³thin¹ta̱³nxa² nxe² ĩ³yĩ¹li²jah¹lai²na² ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ yuh³xai²nãn¹te²a² Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1sãn²nũ²la² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³wi¹lhin¹ti³hi¹tain¹na²hẽ³la². Nxe³tũ̱³ka̱³txa² ã³tĩ̱³yah³lxi¹nha²kxai³ nxe³yah³lxi¹lxa². \v 24 Je³su²jah³lo²kxai³lu² wãn³txai²na² tah²yau³xai²na² ĩ³ye³yxo²ka²la¹hũ³nyhu¹kxi³jau³xa² ã²la² ĩ³ye³kxi²nẽ³na²hẽ³la². A²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ A³be²lah³lu¹tai²na² Ka³ĩ²ah³la² hxi²ka² su²lhã³nyha¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ti³u¹ta²kxai³lu² ĩ³sa²wa²lho¹xi²ki̱³tãu³a¹ nxe³hĩ¹na¹ txa²wã¹ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²sũ̱³nãi³. A³be²lah³lu¹tai²na² ya³lu²ti³u¹tai²na² ĩ³wa³lxĩn³txai¹nhẽ³li¹. Nxe³jau³su² nha²ki̱³tã³la². Nxe³kxa²ha³tih³xan²tu̱³ Je³su²jah³lu¹ta²kxai³lu² nxe³kxa²ha³tih³xan²tu̱³ Je³su²jah³lu¹ta²kxai³lu² ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³ju³kxai³lu² ĩ³sa²wa²lho¹xi²ki̱³tãu³a¹ nxe³hĩ¹na¹ txa²wã¹ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: \p — Je³su²jah³lãi³. Ya³lu²kxi²nũ¹sa²nhẽn¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ne³wã²na³kxi²nũ¹nhẽ³na²hẽ³li¹. Nxe³jau³su² nha²ki̱³tã³la². A²nxe³jah¹lain²txi³ Je³su²jah³lain²txi³ ã³tĩ̱³yah³lxi¹lxa². \v 25 Jã¹nxe³jut3su² wãn³txa² ne³kat1jah¹lxin¹jau³xai²na² Je³su²jah³lai²na² wãn³txai²na² ne³kat1jah¹lxin¹jau³xai²na² ain³kxi²sxã³ sa²yxo²ã³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² o³nhãn¹jau³xai³na² ĩ³yau¹ũ³hain¹jah¹la² sa²yxo²ã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² e³kxain¹jah¹la² sa²yxo²ã³ain¹ta²hxai²hẽ¹la². Sa²yxo²ã³ain¹te³na¹ hxi²kan¹txi³ ã³nih³sxã³ hãi³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³khai³xa² o³nhãn¹jau³xa² ne³kat1sxã³ ain³kxi²ki̱³sãn²nũ²la² hã²wxãn³txa³ sa²yxo²ã³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ ã³nih³sxã³ hãi³ki̱³sxa³lho³la². Txa²wã¹sũ̱³nu²khai³xa² ĩ³ye³kxi²nẽ³lha²kxai³ nxe³jau³xai²na² ã²la² wã³nxĩn¹jau³xai²la¹wa². \p \v 26 Jã¹nxe³hĩ¹nu¹ta²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³jau¹xu¹tai²na² ne³ka²kain¹jau³xai²na² ha³lo²a² yuh³xan¹ko³xu¹tai²na² kãin² ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ jah¹lain²txi³ Txa²wã¹sũ̱³nain²txi³ e³kxi²toh³na³la². E³kxi²to³te³nah¹lxi¹: \p — Kxã¹nhxĩ¹nu¹tai²na² e³kxi²na¹hĩ¹nu¹tai²na² ha³lo²a² yuh³xan¹ko³xai²na² kãin² ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹ta¹hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ e³kxi²xi²na¹tu¹wi¹. Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ yuh³xan¹ko³la³ so¹lxi³ ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹txa³lho³li¹. Yuh³xan¹ko³xai²na² whãi²na¹ oh³xan¹ko³xai²na² whãi²na¹ ha¹lin¹ko³xai²na² ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹ta¹tu¹wi¹. Nxe² e³kxi²toh³na³la². \v 27 Nxe³ha²kxai³lu¹ wãn³txa² e³kxi²jau³xai²na¹: \p — Te²yã¹nxa¹tu¹wi¹. Nxe³jau³jau¹xai²na² ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³na³la². Ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³te³nah¹lxi¹ yen³kxa² a²wi¹lhĩ¹nu¹tai²na² ĩ³ye³sxã³ ĩ³yũ¹te³nu¹te²a² a²yxo²ha³kxa¹ ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹tu¹wa². Ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹te³na¹ yen³kxai²na² a²yxo²ha³kxa¹ ã³na¹sa²sai¹ti³hi¹tu¹wa². A²nxe³ju³tai²na² ĩ³yau¹ũ¹nhẽ³jau³xai²la¹wa². Hã²wxãn³txa³nũ² yen³kxa² ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹txa³te²a² so¹lxi³ yxau²sa²tẽ³tu¹wa². \p \v 28 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² oh³xan¹ko³xa² tah²ko³nũ³a² a²wa³kxẽn³su² si¹nhẽ³jau³su² ũ³hũ¹nẽ³na³la². Nxe³ko³xai²na² hai³txi³ ka³ta̱³ta̱³ti³hi¹txa³ha²kxai³ nxe³ko³xai²la¹wa². Nxe³jut3su² ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²a³sah¹lxi³wxa². A³lxi²nha²sxã³ sa²yxo²we¹ja³sah¹lxi³wxa². Sũ̱³na² ĩ³ka³lxih³ju³ta² so¹lxi³ wet1ja³sah¹lxi³wxa². \v 29 Jã¹nxe³jut3su² a²ya³la³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² sa²kxai³lu² ha³nxe²hũ̱³jah¹lai²la¹wa². Ha³nxe²a²kxai³lu² yen³kxa² ko̱³nxe³kxa² i̱³hxan³te²ju²hẽ³la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxa² yen³kxa² yuh³xai²nãn¹te²a² a²yen³kxa² Sũ̱³na² hxi²ki³kxai³lu² ã³na¹hxa³tu¹wa². \c 13 \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²ki̱³kxe³su² ĩ³tih³nxe³jau³su² \p \v 1 A³lxi²waun¹nyhu¹sa²tẽ³jah¹lxi³hẽ¹la². Kris²tu³jah¹la² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³kxi²nyhu¹ah³lxi¹nha²kxai³ txa²wã³tã̱³yah³lxi¹lxa². \v 2 A²nũ²a² wa³nũ³ta² wxã³te²a² wi¹kãi³ũh¹txain¹yah³lxi³hẽ¹la². Wxa²yain³txa² wã²nhũ² sxa³sxã³ ãu³xah³nhĩn¹ju³ta³nũ³a² hau³ko³ti² nxe³nũ¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Te²yã¹nxe³ju³ta² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² txa²wã¹si³yah³la²nãu³xu¹tai²na² kãi³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ai¹nhĩn¹nu¹tai²na² oh³xan¹tũ̱³ka̱³txa² wi¹kãi³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la², wa³nũt3su² nxe³ye²nyhain¹kxa² ha³ta̱³nxãn²txi³na². \v 3 A²nũ²ai²na² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ̱¹kxi²si¹hain¹kxai²nãn²tu̱³ ne³wã²na³yah³lxi³txa³hẽ¹la². Ũ³tĩ̱¹kxi¹nx2tain¹kxa² yã¹nxe² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² a̱u³txi³ ĩ³yan³ta³kxi¹tain¹yah³lxi³hẽ¹la². Khãuh³lxa³thi¹nain¹te²a² te²yã¹nxe³sxã³ a̱u³txi³ ĩ³yan³ta³kxi¹tain¹yah³lxi³hẽ¹la², Je³su² Kris²tu³jah¹la² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³kxi²nyhu¹yah³lxi¹nha²kxai³la². \p \v 4 In³txa² txu¹ha² so¹nhyu¹kxi³ju³ta² wain³na³la². óna¹sxã³ ã³waix3kxi²nyhu¹ah³lxi³txa³hẽ¹la². Nxe³sxã³ wxa²txu¹khai³xa² ta̱³nxa² wxa²in³txi³khai³xa² ta̱³nxa² so¹lxi³ ũ³whĩn¹ti²nyhu¹sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². A²nũ²a² ã̱³lxi³jah¹la² ta̱³nxa² ã̱³lxi³ta¹ka³lxa² ta̱³nxa² ũ³whĩn¹ti³nhyu¹ah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² kuh³lxa³thin¹sxã³ wa³ni̱³lon³yah³lxi¹nha²kxai³ yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nxa²lxi³ha³ta²wa². \p \v 5 Yen³kxa² yxo²kwa̱in³tãu³lot3sa²tẽ³ah³lxi³txa³hẽ¹la². Hai¹nxe³sxã³ ha³lo²a² hi¹nho³yhah³lxin¹kxa² hãu²non³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹la². A²nxe³ju³tai²li² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nẽ³jau³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: \p — Hai³txi³ a³li³kxi¹nx2ti³sxã³ ã³waix3kxi²nx2ta¹ju³ta³nũ³a² yũ³ti³he¹nxẽ²nx3tho³li¹. Hai³txi³ sa²yxo²ã³nx2ti³sxã³ ã³na¹nx2ta¹ju³ta³nũ³a² yũ³ti³he¹nxẽ²nx3tho³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 6 Jã¹nxe³jut3su² nxe³ha²kxai³ nxũ²kwa̱i³lxũ¹sxã³ ĩ³wa²lũ³xi²ki̱³tu¹wa². Nxe³ki̱³te³nah¹lxi¹: \q1 — Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² hxi²nũ¹nẽ³jah¹lai²la¹wi¹. Hxi²waun³txi³ki̱³ju³ta³la³ yũ³nẽ³lxa³lho³li¹. Nxe³kxe³su² ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ a²nũ²a² ĩ²li³te²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹nhẽ³kxan²ti³ yu̱h³lxi³ki̱³sxa³lho³li¹. \m Nxe³hĩ̱³ki̱³tã³la². \p \v 7 Sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xi¹jxah³lxi³hẽ¹la². A²wi¹lhĩ¹na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi¹nx2ti³jau³xai³tã² ain³kxi¹xi¹jah³lxi³hẽ¹la². Wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai³tã² ain³kxi¹xi¹jah³lxi³hẽ¹la². Wi¹lhin¹sxã³ hin¹sxã³ yxau³ain¹sãn²nũ²la² hã²wxãn³txa³ hãu²non³sxã³ ya³lu²ain¹na²hẽ³la². Nxe³kxe³su² ain³kxi¹xi²sxã³ kan²txi³ yxo²ĩ²ain¹kxai³ jã¹nxe³sxã³ Je³su² Kris²tu³jah¹la² yxo²ĩ²jah³lxi³hẽ¹la². \v 8 Nxe³sxã³ Je³su² Kris²tu³jah¹la²kxai³lu² yxo²ĩ²ki̱³jah¹lai¹ta³lxi²na³la². Kxã³non³kxan²ti³ hai³txi³ ã̱³lxi³to³nxa³lho³la². \v 9 Wãn³txa² wain³jau³xa² so¹lxi³ ain³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². Wãn³txa² yau³xã̱³xai²na² tah²yau³xai²na² ĩ²yah³lxan³jau³nũ³ai²na² ĩ²li³jau³xai²na² ĩ³tih³nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²we¹jah³lxi³txa³hẽ¹la². Wain³jau³xa² so¹lxi³ sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹sũ̱³na² sa²kxai³lu² kãin² thãi³ti³la² a³lxi²nẽ³na³la². Yxãn¹ta¹: \p — Yain³txi³su² wain³txi³ yain³kxi³te²ju²hẽ³. Nxe³jau³jau¹xai²na² ĩ³tih³nxe³sxã³ sa²yxo²we¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ hxi²kan¹ti³ ĩ³wi¹lhin¹ti³hi¹tẽ³jau³sxa³wa². \p \v 10 Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wã³nxĩn¹ti³ ĩ³ye³ũ¹hain¹kxe³su² o²la³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² o²la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ko̱³nxe³kxe³su² ã³wa²su¹ju³ta²nũ³a² o²la³kxain¹kxai²nãn²tu̱³ ka³yxuh³xa² sĩ̱³na² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³ta³sĩ̱³na² ĩ³yain³yah³lxi³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². \v 11 Hãi¹nxe³sxã³ tũ̱¹ka̱³txa²kxai³lu² a²wa³li³kha³lah³la² sa²kxai³lu² ka³yxuh³xai²na² a²ti³ha²yau³xa² so¹ta¹hxai²hẽ¹la². So¹nũ²la² sxi²hai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² wi¹lhin¹thĩ³na² ã³wih¹nũ²la² a²ti³ha²yau³xan²tu̱³ tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Tẽ³nũ²la² Txa²wã¹sũ̱³na² ũ³hũ¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² hã²wxãn³txa³ ka³yxuh³xa²kxai³lu² a²sĩ̱³na² tẽ³sxã³ sxi²je³na² a³li³ta¹hxai²hẽ¹la². A³li³nũ²la² ha³lo²a² i̱³hxan³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². \v 12 Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu² sxi²je³na² a³li³sãn²nũ²la² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². A²ti³ha²yau³khai³xa² ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³lha²kxai³ a²nũ²a²nãu³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² hxan³kxi²nẽ³ju³ta³nũ³a² ta³lu³ti³nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 13 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ³ya²lut1ju³ta³nũ³a² ya̱u³son³ye²kxan²ti³ hai³txi³ wa³lxĩ³nhãn²nxa³ha²kxai³ wi¹lhit1sxã³ khãuh³lxa³ti³nũ¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² a²nũ²ai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nxa³te²na² khãuh³kxi²nẽ³kxan²ti³ Sũ̱³nai²na² a²ten³ju³ta² sa²yxo²wet1sxã³ kãi³sa²tẽ³a³sah¹lxi³wxa². \v 14 Yuh³xai²nãn¹ta³ko³xa² ha³lo²a² yxau³ki̱³ko³xai²na² hai³txi³ sxi²je³na² ha³lo²lo³ki̱³thĩn³nai²na² yũ³nẽ³lxa³wa². Oh³xan¹thĩ³nũ³a² wxã³nũ¹nhẽ³thĩ³nũ³a² so¹lxi³ wah³nxe³ki̱³tã³la². \v 15 Jã¹nxe³jut3su² Je³su²jah³la² ya³lu²kxi²nẽ³lha²kxai³ txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹kxi²nẽ³na²hẽ³la². Nxũ¹nhẽ³lha²kxai³ ĩ³ka³li³kxi²ki̱³jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²a³sah¹lxi³wxa². Nxe³sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxi²sa²tẽ³a³sah¹lxi³hẽ¹la². \v 16 Wxa²nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² wi¹kãi³ũh¹nyha¹jah¹lxi³hẽ¹la². Hxi²nũ¹nha¹jah³lxi³hẽ¹la². Nxe² kãi³ũ¹nyhah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² ĩ²nx2ti³tu¹wa². Ĩ²nx2ti³te³nah¹lxi¹: \p — Txa²sa³wi³ha³lxai²na² wi¹kãi³ũ¹whaun¹nyhain¹na³na¹. Ĩ³ka³li¹lxi²sain¹nha¹. Txa²wã¹sũ̱³na² nxe²na³la². \p \v 17 Wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² wãn³txa² ain³kxi¹jah³lxi³hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi¹nx2tain¹jau³xa² sa²yxo²we¹jah¹lxi³hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² sa²hau³ko³tũh¹nx2tain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹wa². Nxai¹nha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³a² wi¹lhin¹si¹yhah³lxin¹ju³ta³nũ³su² o²la³kxi²yah³nx2ti³na³la². Nxe³nx2tai¹nha²kxai³ sa²yxo²we¹tain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³kxi²nha²sxã³ o²la³kxi²nũh¹nx2tain¹tu¹wa². Yxãn¹ta¹ ĩ³ãin²ta³kxi²si¹hain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ ĩ³hau³ko³tũh¹nx2tai¹nxa³lho³la². \p \v 18 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹si²sa²jau³nũ³a² ten³sa²sĩn¹nha²wa². Nxe³sa²sĩ¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²xai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³sa²sĩn¹si¹yhah³lxin¹jau³su² ĩ³ye³kxi²sa²tẽ³jah¹lxi³hẽ¹la². Txa²wã¹ẽ¹nãu³ai²na² a̱u³txi³ e³kxi²nha¹kxi³jau³xa² wi¹lhin¹jau³su² na³la². Wain³ju³ta² kãi³sĩ¹na¹ju³ta² so¹lxi³ ten³sa²sĩn¹nha²wa². \v 19 Jã¹nxe³na¹jut3su² wa³su³txi³ wa̱³li²sxã³ ĩ²nx2ta¹ju³ta³nũ³a² ten³khaix1sa³nha²wa². Nxe³si¹sa²jau³su² Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³to³hẽ¹la². \s1 Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²jau³su² \p \v 20 Nxa²ha¹te¹ kxã³nhxĩ¹nai³tã² Je³su²jah³la² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²ti³ha²yau³xa² ha³li³hxan³sxã³ ya³lu²kxi²nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Ya³lu²kxi²nũ¹nhẽ³ka³tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² Hãun²te²a² Si³yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³na¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² a²yo³wa³hxa² ũ³yho³hi²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lo²su² Je³su²jah¹lo²kxai³lu² o³ve²a² a²wa³kxẽn³yah³lo²hũ̱³nxe² txa²wã¹wa³kxẽn³yah³la² A²si³yxau³jah¹lo²lo̱³ta¹hxai²hẽ¹la². \v 21 A²nxe³jah¹lo²su² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ĩ³hxi²ka¹txa²lxi³ju³ta² ten³sa³nha²wa². A²ten³kxi³su² wi¹lhin¹sxã³ sa²yxo²we¹jah³lxin¹kxi³nũ³a² ĩ³hxi²ka¹txa²lxi³ju³ta³nũ³a² ten³sa³nha²wa². A²nxe³sxã³ Kris²tu³jah¹lai²na² hxi²ka² nxe²kãi³ya³nhẽ³tu¹wa². Nxe²kãi³ya³nhẽ³kxai²nãn²tu̱³ Je³su² Kris²tu³jah¹la² ĩ³sa²nẽn¹kxi²sxã³ yxau³ki̱³tu¹wa². \s1 ówa²sut1jau³su² \p \v 22 Jã¹nxe³na¹jau³su² wãn³txa² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹jau³xa² a³lu²xa³wa². Yau³ka³lxa²jau³sxa³wa². Nxe³sxa³ha²kxai³ wi¹lain³kxi²sa²sxã³ sa²yxo²wet1sah¹lxi³hẽ¹la². \v 23 Nxa²ha¹te¹ Ti³mo²jah³lai¹tã² txa²wã³tã̱³ah³lai¹tã² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxain¹te²jai¹ti²tu³wa². Nxe³ta¹ kwẽn¹tai²na² sxi²ha² kan²thĩ³nai²na² ã³wa²sut1sxã³ a³li³xi²na²hẽ³la². Wa³su¹txi³ ĩ³xi²kxai²nãn²tu̱³ wxã³sĩ²nx2ta¹tãu³a¹ ã³sa²so¹ai¹na¹tu¹wa². \p \v 24 Txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txai¹nhẽ³la². Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² wxa²hxi²kan¹txi³nãu³ ĩ³nxai²na² nxe³sxã³ txa²ha³ta̱³nxa² ĩ³hen³txi³txain¹nũ³nhẽ¹la². Te²yã¹nxe³sxã³ I³ta²lya²ko³xan¹te²a² txai²yã¹nxe³sxã³ yxo²ĩ²te²nãu³xa² a²ha³ta̱³nxa² ũ³sa²si¹hã³ũh¹nx2tain¹nũn³na³la². \p \v 25 Jã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² thãi³ti³la² wi¹lhin¹ti³hi¹txa²lxin¹ju³ta² ten³sa³nha²wa². Nxe³ya³nx2ta¹wa². Ta³lu²na¹wa².