\id 1PE - Mundurukú NT -Brazil 2010 (DBL -2013) \h 1 Pedro \toc1 Pedro emudupmubararaktup―koapatup \toc2 1 Pedro \toc3 1P \mt1 PEDRO EMUDUPMUBARARAKTUP―KOAPATUP \c 1 \p \v 1 Õn Pedro. Jesus Cristo emumuju õn. Ixe onaẽ owebe Deus a'õbi kawẽn idipat muwẽn ãm soat ka watwat pe. Eyju dak Deus ebekitkit. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Eyipi be g̃u eyju dopdom. Soat eipi dag̃ eyju jepõg̃põg̃põg̃―Ponto eipi dag̃, Galácia eipi dag̃ tak, Capadócia eipi dag̃ tak, Ásia eipi dag̃ tak, Bitínia eipi dag̃ tak. \v 2 Deus wuyebayat. Ixe juk eynaẽ soat tag̃ eyisu eydop am. \p — Teyũku webekitkiyũm je'e — io'e Deus jewebe ma. — Okpot a'õ kay kũyjobin jeedop ip―Jesus Cristo a'õ kay — i juk o'e jewebe ma kuyje ma. — Obiõg̃buk ixeyũ g̃uisun soat tag̃, okpot o'jedoyekereren puye — i juk o'e jewebe ma Deus. \p — Bay, xipan cuy ebekitkit ejukuk―soat ka dag̃ cepõg̃põg̃'ibiyũ — i õn e'em Deus pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. \p \v 3 — Ẽn soat podi ma xipat — i juy ace Deus pe―wuykukukat ebay be―Jesus Cristo ebay be. \m Ixe Deus waram g̃uto Jesus Cristo o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ixe ja'õbacaap o'g̃uõm wuywebe wuyag̃uyisum jeku am, ixe itabotaidabotbot cĩcã wuykay buye. Imẽneju soat em ixe xe wuyetait acesop iap wiwim cĩcã wuyju, Deus ja'õ dag̃ e'em soat em puye. \v 4 Deus xipacat muxipanpan jebekitkit pe iũm ãm. Kabi be ma Deus iboap muxipanpan wuywebeam. Deus emumuũm pit cekẽrẽn pa'ore ma. Iokog̃ g̃u ma dak. Ierep g̃u dak. Iboap ma acejat. Imẽneju iboap cuy ajowiwi jĩjã. \v 5 Eywebe iũmap kuy ixipan opop Deus xe. Eyetabut pima, Deus soat em ag̃ eykay. Ixe dak ja'õbacaap muõmõm eywebe. G̃uyjom Deus apẽn ixe wuydaxijojom soat em jexe wuydop am iap g̃ubapuk soat ipi juayũ be. Iboap wiwim cĩcã eyju. \p \v 6 Iboap kay juy g̃ebum epesop eycokcok am. Imẽnpit ijodi bima darem ma eyg̃uycũg̃ epesop ipiatpi'ajojom puye. Soat tag̃wi xipat'ũmat jebapukpug̃ eywebe. \v 7 Ouro kay jĩjã wuyju. Wuyetabut cĩcã Jesus kay bima bit, ouro kaypinap podi ma wuyju cekay. Wuyju ouro mudaxipxim wuyetaybit am teku imuwekoykeyat g̃u ouro ma iam. Ouro buyxijojoap puxim Deus ipiatpi'ajojoan eywebe eyetabucap puyxijo am. Ouro imu'ũm put wuywebe. Eybu'u'ũm pima bit Jesus kay ipiatpi'ajojom ma'g̃u eyju, eyetabucap imu'ũm pa'ore je'e. Eybu'u'ũm pima: \p — Xipat eyju oce — i je'e Deus eywebe. \m Imẽn je'e eywebe Jesus Cristo muajẽm puje. Jesus co'i eydip epesop. Cejo'i eya'õbuyxi epesop. \v 8 Ixe Jesus Cristo juk adi epejojojo g̃u. Inaka ixe ikukpin cĩcã eyxe. G̃asũ dak ixe jojom g̃u eyju. Inaka eyetabut cĩcã cekay. Imẽneju eycokcok cĩcã ma. Kabi beacat cokcokap co'i eyju dak eycokcok. Eycokcokap imuwẽn pa'ore eywebe yobog̃ cĩcã eycokcokap puye. \v 9 Eyju juk adi eyetabut epesop Jesus kay. Imẽnpuye Deus cuk eydaxijo. G̃asũ eycokcok cĩcã eyetaybit Deus kuy juk ocedaxijo iam puye. Jemudaxijoyũ bit pũg̃ em tak je'pere g̃u ma. \p \v 10 G̃ebum cĩcã osodop ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ apẽn Deus ipi juacat idaxijo iap kay―kuyjeayũ. Itaybit pin cĩcã osodop ip iboam. \p — Apẽn xe'e Deus xipan jebekitkit jukuk? — i'e'e'uk osodop ip. — Deus ipi juacayũ idaxijo — i'e'e'uk ip osodop taxijo awap. \m \v 11 Cristo biõg̃buk osunuy cebe ip―jewemuwẽnuwẽn ma cebe ip Cristo ma. \p — Deus emunaẽ juy ipiat supi'ajojo — i juk adi o'e cebe ip. — Ipiatpi'ajojo epere buje bit soat xe warara'acat podi ma ya'õbuyxian je'e — i juk adi o'e cebe ip. \m Iboap ekawẽn co buje: \p — Abu muwẽnuwẽn xe'e Cristo biõg̃buk wuywebe? — io'e ip jewebe ma. — Pug̃ũn xe'e imẽg̃ap je'bapuk? — io'e ip jewebe ma. \p \v 12 — Eyetabẽg̃ pima g̃u ipiat supi'ajoat ip wemunaẽ be―g̃uyjom acã — i juk adi o'e Deus jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be. \m Imẽn jekpot o'g̃uwẽn cebe ip. Kuyjeayũ iboap ekawẽn muwẽnuwẽn'uk ip osodop Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. G̃asũ dak kawẽn idipat muwẽnuwẽn'ukayũ iboap ekawẽn ma juk adi o'g̃uwẽnuwẽn eywebe Ibiõg̃buk xipacat a'õbi―kabi kadiwi Deus o'g̃udot'iat a'õbi. Kabi beacayũ dak itaybin ojuy osodop ip iboap ekawẽn―Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. \p \v 13 Imẽneju eyag̃uykerem cuy epesop. Deus xipat cĩcãat je'g̃ũm eywebe waram Jesus Cristo ajẽm puje. Yajẽmap wiwim cĩcã juy epesop. Wara'at kay g̃u juy g̃ebum epesop―ixe kay acã. \v 14 Kũyjobin cuy epesop Deus a'õ kay. Deus e'eam eyetaybit'ũm pima, juk adi ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm acã epesop. Imẽn g̃u juy epeku g̃asũ bit. \v 15 Deus ikẽrẽat kug̃ g̃u. Soat tag̃ iisu. Ixe juk eynaẽ soat tag̃ eyisuan jebuximayũm. Imẽnpuye juy eyag̃uyisum epeku. Eyekawẽnkẽrẽm g̃u dak cuy epesop. \v 16 Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Õn ma ikẽrẽat ojukuk g̃u―pũg̃ em tak ka'ũma ma, i. Imẽnpuye eyju dak ikẽrẽat epejukuk g̃u, i. \p \v 17 — Bay — i wuyju e'em cebe, Deus eju oceju kawẽnwẽn pima. Ixe Deus pũg̃ tag̃ ma soat kug̃ ipi juacat kug̃. Apẽn ijodi bima juk adi ajeku iaptei ideida soat pe wuywebe. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ ma jekuku'ukayũ be cedag̃ ma cekukuapteim. Ipiat supi'ajojoat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pe bit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteim. Imẽneju ibuyxim cuy ixe epejukuk ijodi bima. \v 18 Kuy bima warẽmtag̃ ma juk adi epekukuku eydobuyũ'ũm'ũm ekukuap puxim. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cuk adi epekukuku. Deus pit eydaxijoaptei o'teida waram warẽmtag̃ ma eyekuap puxim. Ourom g̃u o'teida, pratam g̃u dak. Ouro ikoro g̃u. Prata dak ikoro g̃u. Soat em g̃u teibog̃ ip. \v 19 Wuydaxijoaptei bit teibog̃ cĩcã osodop. Wuydaxijoaptei Cristo e'ũap osunuy. Cedoyekererenap osodop. Kuyjeayũ ovelha aokaka'uk osodop ip Deus pe ikẽrẽat ukapteim. Idip cĩcãat aokaka'uk osodop ip. Iwãtaxipi'ũmat acã yaokaka'uk ip osodop. Ikẽrẽat kug̃'ũmat acã. Imẽnpuxim Cristo dak oe'ũ, ikẽrẽat kug̃ g̃u ma'g̃u. \v 20 Ipi mug̃ẽ awap Deus jekpot muy ojuy osunuy ipi juacayũ daxijojo'ukan. Kuyje g̃u bit ixe o'g̃udot ijodi―g̃axĩsũn ma. Ibapug̃ ma ixe o'g̃udot ijodi eydaxijo am. \v 21 Deus ixe o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ixe dak o'jomuy soat podi ma ya'õbuyxiam, soat podi ma idipam tak. Imẽneju eyetabut cĩcã Deus kay. Ixe jojoap wiwim cĩcã eyju. \p \v 22 Kawẽn icẽmat kay juk adi epesop kũyjobin. Imẽnpuye soat tag̃ eyisu Deus xe―ikẽrẽat kug̃ g̃u ma. Eykitpitpiyũ dak ikukpin cĩcã eyxe―itabucayũ. Jewexe g̃u juy xipan epeyewekuk―icẽmãn. \v 23 Koap cuk akap wuyebay wuymujurũg̃ puje. Wuyebay bit je'ũ'ũm ijodiat. Wuyju dak je'ũ'ũm ma. Imẽn ma koap wuykapap. G̃asũ bit waram akap Deus ebekitkiyũm. Deus pit je'ũ'ũm g̃u. Wuyju bit g̃uto waram kapkam Deus ebekitkiyũm ixe ekawẽn kay wuyetabun pima. Ixe ekawẽn itaicat puxim, Deus soat em itait puye. Ixe ekawẽn pit i'ũm g̃u. \v 24 Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Ipi juacayũ warẽmtaksug̃tit puxim, i. Ibun g̃u titip, i. Warẽmtaksug̃tit dao ma jedite'ũ'ũm, i. Dao ma jeditedudum tak e'em, i. \v 25 Deus ekawẽn pit i'ũmg̃u―soat em dopdom, i. \m Ixe ekawẽn cuk adi epeya'ĩjojo kawẽn idipat co buje. \c 2 \p \v 1 Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere. Napa g̃u dak cuy epe'e. Jewexe g̃u dak cuy epekuku warara'acat mug̃uykukuap ojoy. Eyetabutkarey g̃u dak cuy epesop warara'acat kay. Warara'acat muymuy g̃u dak cuy epesop. Wuyetabut'ũm pima iboap kug̃ ma juk adi ajeku―ikẽrẽat kug̃. G̃asũ bit soat iboap acepere juy. \v 2-3 Kuy eyetaybit wuykukukat soat em xipan cĩcã wuykug̃ iam. Imẽn e'em tak Deus ekawẽntup. Imẽnpuye ixe ekawẽn kay juy epesop ikap'isuat jexi kũmti kayap puxim. Ka'ũmg̃u xipat'ũmap opop ixe ekawẽn tag̃ pit. Apẽn wuyxi kũmti wuymuaypapanap puxim ixe ekawẽn wuymuisusun soat tag̃. Ixe ekawẽn kay juy epesop big̃ ma eyetabut am Jesus kay, Deus pe eydaxijo am tak. \p \v 4 Kuy eyetabut wuykukukat kay. Ixe wita'a buxim. Inaka wita'a buxim g̃u ma ixe bit soat em itait. Itabut'ũmayũ itakoma ixe kay. Xipat g̃u cexe ip. Deus xe bit ixe soat podi ma xipat. Deus cuk ixe o'taẽ soat ipi juacayũ daxijo am. \v 5 Jesus Cristo kay eyetabut pima, Deus eykukukat e'em apẽn uk'a beat'a wita'a jexeat'a muycemucem iap puxim. Inaka eyetait. Deus eju kawẽnwẽnap'a ma wita'a mug̃ẽg̃ẽ. Cekay itabucayũ bit ixe nũynũyap wita'a mug̃ẽg̃ẽ buxim, ixe biõg̃buk omuy wuywebe buye. Eyju paĩyũ. Soat tag̃ eyisu ikẽrẽat kug̃ g̃u buye. Paĩyũ buxim eyju dak kapikpig̃ Deus peam, ixe biõg̃buk a'õbacaap kug̃. Ixeyũ emumuũmap puxim eyemumuũmap tak Deus mucokcog̃, Jesus Cristo kay eyetabut puye. \v 6 Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Ixe juk otaẽ uk'a muymuy'ukayũ wita'a naẽap puxim―yadeibog̃ cĩcãat'a naẽap puxim―wara'at'a muycemucemap'a naẽap puxim, i. Ixe og̃uju Sião ka jo'iatka be, i. Ixe ojomuy soat kukukan warara'acat podi ma ya'õbuyxian, i. Ig̃uycũg̃ g̃u jeedop ip jetabucap kug̃ ixe kay itabucayũ―icokcog̃ ma, i. \m Imẽn e'em Deus ekawẽntup. \p \v 7 Eyju eyetabut Jesus kay. Itabut'ũmayũ bit ka'ũma. Jesus yadeibog̃ cĩcãat'a buxim eyxe―wita'a buxim. Itabut'ũmayũ xe bit, ka'ũma. Cekay g̃u ip. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Uk'a muymuy'ukayũ ibo'a kay g̃u osodop ip―wita'a kay g̃u, i. Ibo'a bit wara'at'a muycemucemap'am o'e, i. \m \v 8 Wara'atup e'em imẽn―Deus ekawẽntup: \mi Ibo'a be jepenpenpen ip adeayũ, i. Ibo'a bit ixeyũ g̃uy'at―itabut'ũmayũ g̃uy'at, i. \m Imẽnpuxim Cristo soat kukukan je'e adeayũ itabut g̃u ma'g̃u cekay. Jepenpenpen ip iap puxim itabut'ũmayũ ibu'u kũyjobit am Deus a'õ kay. Deus imẽn ibikuy osunuy kũyjobit'ũmayũ beam. \p \v 9 Eyju bit Deus emunaẽyũ apẽn kuyje ixe pũg̃ tiwatwat o'taẽ iap puxim. Paĩyũ eyju―soat kukukat pe kapikpik'ukayũ. Soat tag̃ eyisu. Deus ebekitkiyũ eyju. Ixe juk eynaẽ, eywebe “Deus idip cĩcãat e'em” i'e am soat pe, “Ka'ũmg̃u i'e ba'oreat Deus pe” i'e am tak. Ixe juk eynaẽ eywebe kabiok tag̃ eyekuap epere am kabia dag̃ eyeku am, idip cĩcãat tag̃ eyeku am. \v 10 Kuy bima Deus ebekitkin g̃u epesop. G̃asũ bit ixe ebekitkit eyju. Kuy bima eydadaybot ma juk adi epekuku eybu'u Deus pe jeykukan puye. G̃asũ bit Deus xipan eykug̃. \p \v 11 Okitpitpiyũ, õn jeyawẽ, eykukpin oxe buye. Ijodi bima powatwat puxim eyju jeka be'ũmayũ buxim. Ibun g̃u ijodi epesop―darem ma. Nopag̃õg̃õm pima, ag̃'ũm pima, cekay itakomaat kuka sorara o'yaoka. Imẽnpuxim wuyju dak wuyag̃uybin ma jekukum pima kuka ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukan ace. \p Ikẽrẽat cuy ag̃ug̃ẽ g̃u i'e'em õn pit. \m \v 12 Eymuymuy ojuy jĩjã ip itabut'ũmayũ. \p — Itabucayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ — i napa ma e'em ip. \m Ixeyũ etabutpe bit cuy cedag̃ epekuku. Cedag̃ ma eyekukuap co buje: — Eyju cedag̃ ma jekukum — i je'e eymuymuy ojuyayũ. — Soat podi ma ẽn xipat — i dak je'e ip Deus pe ixe ajẽmap kabia be. \p \v 13 Wuykukukat ebekitkit eyju―Jesus ebekitkit. Kũyjobin cuy epesop ijodiacat kukukayũ a'õ kay itabut'ũmayũ be Jesus muymuyap puxim. Kũyjobin cuy epesop César a'õ kay. Ixe César soat kaka wat kukukayũ kukat. \v 14 Kũyjobin cuy epesop iecug̃ap a'õ kay dak. Deus a'õbi César juk ixeyũ o'jomuy eykukan. César a'õbi ipiatpi'ajojoan ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be. Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be bit — Xipat cĩcã eyju ocex — i'e'em ip. \m \v 15 Eymuymuy ojuy ip kawẽn icẽmãn itaybit'ũmayũ. Eyju xipacat mujurũg̃rũg̃ pima bit, eymuymuy ba'ore epe'e cebe ip. Imẽneju Deus ibikuy eywebe xipacat mujurũg̃ ãm. \v 16 Kariwa jebekitkit mujẽmjẽm jetabixewi yukpiwatpin ma jekupinap tag̃ jeku am. Wuyju dak ixeyũ buxim ma Jesus kay wuyetabun puje wuyukpiwatpin ma wuyeku but. “Ocekpiwatpin ma oceku but” i'ũmg̃u juy epe'e ikẽrẽat mug̃ẽap ojuy. Eyukpiwatpi g̃u juy epeku―Deus ukpiwatpi acã. \v 17 Soat ma ibuyxin cuy epejukuk. Ikukpin cuy itabucayũ epejukuk―eykitpitpiyũ. Icẽmãn cuy eypararam epesop Deus buxim. Ibuyxim cuy epejukuk soat kaka wat kukayũ kukat. \p \v 18 Kapikpig̃ eyekariwa beam pima, kũyjobin cuy epesop ya'õ kay. Soat em cuy kũyjobin epesop eyekariwa a'õ kay―ixeyũ xipan eykug̃ pima, warẽmtag̃ eykug̃ pima dak―ya'õdidim eykug̃ pima, ya'õpurug̃ pima dak. \v 19 Warara'acayũ te'e ma ipiat supi'ajojoat eywebe eyju Deus bikuyap tag̃ jekukum puye. Eyju bit eyetaybit imẽn Deus cekay iam. Ipiat kug̃ eyetaxi bima bit, Deus xipacat je'g̃ũm eywebe. \v 20 Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽapteim eyekariwa be eymupokupok puje, xipacat je'g̃ũm g̃u Deus eywebe, eyetaxim ma'g̃u ipiatpi'ajojom. Xipacat mug̃ẽg̃ẽapteim pit eyekariwa be eymupokupok puje, xipacat je'g̃ũm Deus eywebe, eyetaxi ma'g̃u ipiatpi'ajojom. \v 21 Deus cuk eynaẽ ipiatpi'ajoam. Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo eywebeam. Ipiat o'supi'ajojo eywebe daxabog̃ pe eyjuap puxim. Ixe juk adi ipiat o'supi'ajojo ikẽrẽat kug̃ g̃u ma'g̃u. Deus cuk eynaẽ ixe ekukuap puxim eyeku am. \v 22 Ixe Cristo ikẽrẽat o'jukuk g̃u―pũg̃ em tak ka'ũma. Napapa'uk g̃u dak osunuy. \v 23 Warara'acayũ be ixe muymuy buje, ixe bit ip o'jomuymuy g̃u. Ixe ipiatpi'ajojom pima: \p — Deus cuy ipiat supi'ajoat eywebe owebe ipiat'ajojoapteim — i'ũmg̃u o'e jekay itakomaayũ be. — Deus soat em ag̃ okay — i bit o'e jewebe ma. — Deus ma ideida soat pe apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iaptei — io'e jewebe ma. \m Te'em pit ideida g̃u―cũg̃ ma. \v 24 Cristo apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ug̃ẽg̃ẽ iap o'g̃uymũg̃ jewekay korosa be bima. Oe'ũ ikẽrẽat uk am wuywebewi. Oe'ũ ja'õbacaap ũm ãm wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Oe'ũ wuywebe cũg̃ ma wuyeku am Deus etabutpe. Ixe juk wuymu'ada tapoa kũybut pibun, ipiat o'supi'ajojo buye. Imẽnpuye waram g̃uto wuyetait ace'e wuye'ũap tomukadi. \v 25 Ovelha buxim cuk adi epesop―e bidasewi oitabidaoiat puxim. G̃asũ bit Deus kuy juk eydujupit eykukukat kay ixe nomuju eyeku am―eykay ag̃at kay juk eydujupit. \c 3 \p \v 1 Itoptepayũ awẽm õn g̃asũ. Tũ'ũ'ũyũ, kũyjobin cuy epesop eyitopyũ a'õ kay. Ibu'un mabuk ip kũyjobit am Deus ekawẽn kay―kawẽn icẽmat kay. Eyju cedag̃ ma jekukum pima bit itabut je'e ip, e'em g̃u ma'g̃u cebe ip. Eyju cũg̃ ma jekukum pima, eyitopyũ je'e jewebe ma: \p \v 2 — Otayxi warẽmtag̃ g̃u jekukum — i. — Ibuyxi soat xe cũg̃ ma jekukum puye — i je'e ip jewebe ma. \m Imẽnpuye itabut je'e ip Jesus Cristo kay. \v 3 Jewemudimudim g̃u bit cuy epesop soat pe eyjo am. Iwarum g̃u dak cuy epeyawamusẽm soat pe eyjo am. Ouro mug̃ẽg̃ẽbu kug̃ g̃u dak cuy epeku ibusopsepatpu kug̃ g̃u dak, teibog̃at kug̃ g̃u dak eyesay kug̃ soat pe eyjo am. \v 4 Wuyesay dao ma i'ũm, ouro mug̃ẽg̃ẽbu dak. Soat em g̃u ikoro ip. Kacũg̃tag̃ eydipap ma yobog̃ g̃u Deus xe. Eyekawẽntip pit yobog̃ cexe. Kacũg̃tag̃ g̃u bit cuy epeyewemudim―badi acã. Eya'õ'ũm'ũm pima bit eydip cĩcã epesop Deus xe, eykukput pima dak. \v 5 Imẽn ma oekuku ip kuyjeayũ aoyũ―Deus kay itabucayũ―Deus xewi xipacat wiwi'ukayũ. Xipat osodop Deus xe, jektopyũ a'õ kay kũyjobit ip puye. \v 6 Imẽn ma juk adi oeku Sara dak. Jektop a'õ kay juk adi kũyjobit osunuy―Abraão a'õ kay. \p — Okukukat — i juk adi o'e cebe―jektop pe. Eyju xipacat mujurũg̃rũg̃ pima, Sara iyũ buxim epesop eyparara'ũm pima dak soat puxim. \p \v 7 Itayxixeayũ awẽm õn g̃asũ. Tapupuyũ, g̃ebum cuy epesop eybuxim g̃u eytayxiyũ ibaca g̃u iap kay. Imẽnpuye ibuyxim cuy ixeyũ epejukuk. Apẽn Deus jeydujuu jewekay iap co'i ma ixe eytayxi dak idujuu jewekay. Eytayxi dak idujuu jewekay, eyekukuap co'i eytayxi dak Deus bikuyap tag̃ jekukum pima. Imẽnpuye ibuyxim cuy ixeyũ epejukuk eybu'uap puxim jekawẽn ãm Deus eju. \p \v 8 Amãm õn eyawẽm g̃asũ. Pũg̃ tag̃ ma juy epeyewag̃uy. Jewag̃uycocom cuy epesop. Eykukpin cuy epeyewekuk. Eyewekukpin tak cuy epesop eyeweweju. Yobog̃an pin g̃u juy epesop eyewewekay. \v 9 Deus pe eynaẽ buje: \p — Xipat cĩcãat og̃ũm eywebe — i juk o'e eywebe. \m Imẽnpuye wara'acat ikẽrẽm eykug̃ pima, ikẽrẽm g̃u eyju bit epejukuk, xipan acã. Eymuymuy bima dak, eyju bit epejomuymuy g̃u―xipan acã ixe epeg̃uwẽnuwẽn. \v 10 Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Soat em wuycokcok pin pima, ikẽrẽm g̃u juy acekawẽn; napa g̃u dak ace, i. \q1 \v 11 Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap tak cuy acepere, i. Xipacat acã juy ag̃ujurũg̃, i. Acewa'õdawut g̃u juy, i. Kaba'ũm cuy ajop soat eju, i. \q1 \v 12 Wuykukukat soat em ag̃ cũg̃ayũ kay xipan ikuk am ip, i. Jeweju ip kawẽnwẽnap cocom soat em ma, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kay bit itakoma, i. \m Imẽn e'em Deus ekawẽntup. \p \v 13 Eyju xipacat mujurũg̃ pin pima, abu kuka ipiat o'supi'ajoat eywebe? \v 14 Itabut'ũmayũ ma ipiat supi'ajojoat eywebe cũg̃ ma'g̃u jekukum eyju. Deus pit g̃axĩn ma xipat cĩcãat je'g̃ũm eywebe. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop. Eypararam g̃u juy epesop soat puxim. Epeyekuy g̃u dak cuy eywebe ipiat'ajoanayũ buxim. \v 15 Ibuyxim cuy Cristo epejukuk. Ixe be juy epeyewekukat. “Apẽnpuye dak eyetabut Jesus kay?” i'e buje eywebe, eybisũsũn g̃u juy epesop imuwẽg̃ãm cebe ip. \v 16 Eya'õpurug̃ g̃u bit cuy ixeyũ epeg̃ukũyjo iboam―eya'õdidin ma. Ibuyxim ma epeg̃ukũyjo ip. Apẽn cũg̃ ma eyxe iap tag̃ cuy epeku eymuymuy ojuyayũ musũsũn ãm. “Cristo ebekitkit tak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃” i'e ojuy ip napa ma. Cũg̃ ma eyju jekukum pima bit, ibisũsũn je'e ip eymuymuy ãm. \v 17 Warara'acayũ ipiatpi'ajojoan wuywebe bima, xipacat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju, xipat je'e wuywebe, Deus tak ibikuy ma osunuy wuywebe ipiat'ajoan puye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteim ipiatpi'ajojoan ip wuywebe bima bit, xipat g̃u je'e wuywebe. \v 18 G̃ebum cuy epesop apẽn Cristo oe'ũ iap kay. Ixe ma oe'ũ soat peam wuywebeam. Oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Pũg̃ em ma oe'ũ. Waram pit je'ũ g̃u. Xipacat oe'ũ xipat'ũmayũ beam. Oe'ũ wuydujowat am Deus kay. Itakomaayũ ixe'ũm o'yaoka ijodi bima―ijebitbet pima. Inaka waram g̃uto ibiõg̃buk oõm cebe imutait am ce'ũap tomukadi. Waram o'jetait. \v 19 Jebiõg̃buk õm puje, o'kop ipiat'ajojoap kay. Kawẽn idipat o'g̃uwẽn ipiatpi'ajojoayũ be―ibiõg̃buk taomũnmũnayũ be. \v 20 Deus a'õ kay kũyjobit'ũm osodop ip Noé kobexixi mug̃ẽg̃ẽm pima. Deus ipi juayũ muy'ũ pin g̃u osunuy. Yukpiceg̃ẽm ikug̃ ip osunuy. Kũyjobin i'eap wiwim osunuy. Tũybe ip jekũyjobin iãn o'e. Imẽnpit ade g̃u kũyjobit osodop ip―8 be ma. 8 be ma oõm kobexixi be. 8 be ma Deus o'taxijo idibi be yakõmap puxim. Oõm ip kobexixi be. Uhum oekuku ip kobexixi be idibi adopa dag̃. \v 21 Jemubatisasanan pima wuyju g̃ebum ibiati kay―Noé o'taxijo iati kay. Wuymubatisasanan wuyju wuyewewuy am g̃u. Wuyju jemubatisasanan “Deus cuk ocedaxijo” i'e am soat pe. Jemubatisasanan pima: \p — Cũg̃ ma õn Deus xe g̃asũ bit — i wuyju e'em soat pe. — Deus bikuyap tag̃ oceku g̃asũ bit — i wuyju e'em jemubatisasanan pima. \m Deus wuydaxijojom wuymubatisasanan pima, ixe waram Jesus Cristo o'g̃utait puye. \v 22 Ixe Jesus Cristo juk o'jeu kabi kay. G̃asũ omuy Deus xe ibaat kadi. Soat ip kũyjobit g̃asũ bit ixe Jesus Cristo a'õ kay―Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ, kabi beayũ dak ya'õbuyxiayũ, Deus a'õbacaap kukayũ dak. \c 4 \p \v 1 G̃ebum cuy epesop apẽn Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo iap kay. Ixe'ũm oe'ũ wuywebeam. \p — Obu'u ipiat'ajoam — i'ũmg̃u juk ixe bit o'e. \m Imẽnpuye eyju dak: — Ocebu'u ipiat'ajo am — i'ũmg̃u juy epe'e. Apẽn ixe juk adi ipiat o'supi'ajojo iap kay g̃ebum pima, wuybu'u acesop ikẽrẽat kuk am. \v 2 Ijodi eyju bima eybikuyap tag̃ cuk adi epekuku ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm. Deus bikuyap tag̃ acã juy epeku g̃asũ bit. \v 3 Kuy bima itabut'ũmayũ buxim cuk adi epekuku. Ikẽrẽat acã juk adi epeg̃ug̃ẽg̃ẽ. Aoyũ kaykay jĩjã juk adi epesop. Eyewemucokcok am acã juk adi epekuku. Eyetabikuku jĩjã dak cuk adi epesop ikẽrẽat kay. Eyka'okẽrẽ dak cuk adi epekuku. Ayacat muwadaiwadai acã dak cuk adi epesop. Jeweka'oap puyxijojom tak cuk adi epekuku. Ibuyxim tak cuk adi epejukuk jewexe deusayũ. Iboap ikẽrẽ jĩjã Deus xe. \v 4 G̃asũ bit itabut'ũmayũ xe eywaru jĩjã, eybu'u ikẽrẽat mujurũg̃ ãm ceweju ip puye. Eybu'u je'awero am ceweju ip ikẽrẽm jeku am. Eybu'u yadaodaoat puxim jeku am ceweju ip. Imẽnpuye soat em ip eymuymuy. \v 5 Ixeyũ bit apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iap g̃uwẽn Deus pe. Deus ideida soat ekukuaptei. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ jekuku'ukayũ be. Ipiat pit supi'ajoat warẽmtag̃ jekuku'ukayũ be. Imẽn ideida cebe ip. Itabẽg̃ayũ be ideida, ce'ũ'ũayũ be dak. \v 6 Kuyjeayũ'ũm'ũm oe'ũ'ũ. Apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iaptei Deus o'teida ixeyũ be apẽn soat pe teidadam iap puxim. Inaka Cristo kawẽn idipat cuk adi o'g̃uwẽn cebe ip itabẽg̃ ip pima. O'g̃uwẽn ixeyũ be jebuxim waram g̃uto itait top am ip Deus xe ce'ũap tomukadi. \p \v 7 Soat g̃axĩn ma i'ũm. Imẽnpuye jewawẽwẽm cuy epesop. Xetpin g̃u juy epesop soat em kawẽn ãm Deus eju. \v 8 Eykukpin cĩcã juy epeyewekuk. Wuykukpin jewewekug̃ iap soat podi ma xipat Deus xe. Wuykukpin jewewekug̃ pima, g̃ebum g̃u acesop apẽn wuybure juk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ iap kay. \v 9 Xipan cuy powatwat epejukuk eyduk'a be yajẽm puje. Mãmãmãm g̃u juy ip epejukuk. \v 10 Deus xipacat ũmũm wuywebe iwaruruat ũmũm. Soat wuyju kuy iboap ajat Deus xewi. Wuybu'um g̃u juy ajop g̃asũ bit ikuk am. Iboap kug̃ cuy warara'acat asubuywan. \v 11 Warara'acat mukũyjojom pima, Deus ekawẽn cuy ag̃uwẽn cebe ip. Warara'acat puywatwan pima dak, Deus a'õbacaan ma asubuywan. Imẽn wuyju Deus xewiat kug̃ pima: \p — Ka'ũmg̃u Deus jo'iat xipacat — i je'e ip―soat wuyjojoayũ. — Jesus Cristo xipat cĩcã, cebekitkit tak xipat — i je'e ip. \p — Ẽn soat podi ma dipap kug̃ — i juy acece ixe Jesus Cristo be. — Ẽn soat podi ma a'õbuyxi — i dak cuy acece cebe. \m Soat em ma juy ace imẽn. \p \v 12 Oburereyũ, oxe ikukpinayũ, ipiatpi'ajojom cĩcã eyetabucap puyxijo am pima, eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop. \p — Apẽnpuye dak oceju ipiat'ajojom? Warara'acat ipiatpi'ajojom g̃u! — i'ũmg̃u juy epe'e eyewewebe. \m \v 13 G̃asũ eyju Cristo ag̃uywag̃õm ipiat kug̃. G̃uyjom pit ixe jedipap g̃ubapuk. Imubapuk puje eyju dak ixe dipap kug̃ epesop. Eycokcokap yobog̃ cĩcã je'e g̃ebuje. \v 14 Itabut'ũmayũ eymuymuy Cristo ebekitkit eyju buye. Eymuymuy bima juy eycokcog̃ epesop. Ixeyũ eymuymuy bima, g̃ebum cuy epesop Deus biõg̃buk nuynuy wuywebe iap kay. Warara'acat podi ma idipat nuynuy wuywebe iap kay g̃ebum cuy epesop. \v 15 Wara'acat cuy epeyaoka g̃u. Warara'acat pubut tak cuy epetujupa'um g̃u. Wuyeipi kukat epeya'õmutorok g̃u dak cuy. Warara'acat ekawẽn mukẽrẽrẽn g̃u dak cuy. Imẽn eyeku buje bit, cedag̃ ma kuka warara'acat ipiat o'supi'ajoat eywebe. \v 16 Eyju Cristo ebekitkit puye acã ipiatpi'ajojom pima bit, eysũsũn g̃u juy epesop. \p — Bay, ocecokcok cĩcã Cristo ebekitkit puye, ipiatpi'ajojom ma'g̃u oceju — i bit cuy epe'e Deus pe. \p \v 17 G̃axĩn ma Deus ideida soat pe apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iapteim. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ ma oekuku'iayũ be cekukuapteim. Ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be warẽm tag̃ cekukuapteim. Koap jebekitkit pe ideida. Wuywebe ipiatpi'ajoan pima, ibodi ma ipiat supi'ajoat ja'õ kay kũyjobit'ũmayũ be―kawẽn idipat kay'ũmayũ be. \v 18 Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Iba'ore xipacat mujurũg̃rũg̃'ukat taxijo am, i. Ja'õ kay'ũmat pit Deus idaxijo g̃u, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat idaxijo g̃u, i. \m Imẽn e'em Deus ekawẽntup. \p \v 19 Wuyju Deus bikuyap tag̃ ipiatpi'ajojom pima, ixe juy wuykuk. Wuyetabun cĩcã juy ajop cekay―wuymug̃ẽat kay. Xipacat mujurũg̃rũg̃ cuy ajeku. Ixe soat em ja'õ dag̃ e'em wuywebeam. Ixe soat em xipan wuykug̃. \c 5 \p \v 1 Aypapayũ, jeyawẽ õn g̃asũ, eyju itabucayũ kukukayũ buye. Eybuxim õn tak itabucayũ kukukat. Apẽn Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo iap muwẽnuwẽn õn, wetabun cuk adi o'supi'ajojo buye. Wetam cuk adi ojojojo. G̃uyjom pit Deus Cristo soat podi ma idip iap g̃ubapuk soat pe. Iboap mubapuk puje, õn tak ixe jo'i oce odip. \v 2 Deus cuk eynaẽ jebekitkit kukukayũm. Imẽnpuye xipan cuy ixeyũ epejukuk ovelha kukuk'ukat puxim. Eybu'uap tomuju g̃u juy ixeyũ epejukuk―eybikuyap tomuju acã juy epejukuk ip. Deus bikuyap tag̃ cuy ixeyũ epejukuk. Dinheiro buap ojuy g̃u ixeyũ epejukuk―ixeyũ buywat am acã. \v 3 Imuohom cĩcã g̃u juy ixeyũ epejukuk. Cũg̃ ma juy epeku ixeyũ dak eyekuap puxim ceku am. \v 4 Cristo wuykukukat yobog̃at ovelhayũ kukuk'ukayũ kukat puxim. Ijodi waram ixe ebapuk puje, soat em ixe ag̃uywag̃õm epesop soat kukukayũm. Imẽn ma cũg̃ ma eyekukuaptei epejat apẽn ijodiayũ kukukayũ ouro mug̃ẽg̃ẽbu bubum ja beam iap puxim. Soat iboap kug̃ epesop idip cĩcãat kug̃. \p \v 5 Yaypan'isuayũ, õn jeyawẽ g̃asũ. Kũyjobin cuy epesop aypapuayũ a'õ kay. Yobog̃an pin g̃u juy epesop. Jewebuywatwan pit cuy epesop. Eybuyxim tak cuy epeyewekuk. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: \mi Deus itakoma yobog̃an pinayũ kay, i. Yobog̃an pin'ũmayũ buywatwan pit soat em, i. \m \v 6 Imẽnpuye yobog̃an pin g̃u juy epesop. Deus soat podi ma ya'õbaca. Eyju yobog̃an pin'ũm pima, Deus jeymuwexat ya'õbuyxiayũm. Ixe ibikuy bima, ixe jeymuy ya'õbuyxiayũm―yobog̃ayũm. \v 7 Soat kay eyag̃uybabi'ũm pima: \p — Bay, wag̃uymubabin cuy ece wag̃uybabi'ũm cĩcã buye — i juy epe'e Deus pe. \m Imẽn cuy epe'e cebe, ixe soat em xipan wuykug̃ puye. \p \v 8 Eyag̃uysan cuy epeku. Apẽn wida jededem puybit pu ojuy iap puxim Satanás tak wuydobatban jekukum wuyetabucap mu'ũm ojuy. Imẽnpuye ag̃ cuy epesop ixe be eymubu'unap puxim Jesus kay. \v 9 Eya'õpicũg̃cũg̃ g̃u juy Satanás a'õ kay―ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õ kay. \p — Ap! A'õ kay g̃u oce — i epe'e'e cebe soat em. \m Eybu'um g̃u juy epesop eyetabut am Jesus Cristo kay. Eybuxim eykitpitpiyũ dak ipiatpi'ajojum―soat ka watwat―itabucayũ. Kuy eyetaybit iboam. \v 10 Darem ma eyju ipiatpi'ajojom. Warara'acat podi ma Deus xe wuykukpin. Ixe juk eynaẽ jejo'ian eydip am, Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Soat em Deus soat tag̃ jeymuisun. Ixe eybuywatwan eybu'uap puxim eyetabut am Jesus Cristo kay. Ixe soat em eya'õmucanucan. Apẽn ixe soat podi ma jedipap kug̃ iap ebapuk puje ixe jo'ian epesop eydip. Ixe dipap i'ũm'ẽm g̃u. \v 11 Ixe ma soat kukukan jeenuy soat em. Soat kaka dag̃ayũ jewag̃uycom jeedop ip kũyjobit ixe a'õ kay. Ka'ũma ma kũyjobit'ũmat jeenuy. Imẽn cuy jeenuy. \p \v 12 Tup'ade g̃u õn tupmubarararag̃ eywebeaptum. Ijudup otupmuju Silas bui be eywebeaptum. Wuykitpit Silas soat em ma ja'õ dag̃ e'em. Eymucokcog̃ ojuy õn. Soat em Deus xipan wuykug̃ Napapa'uk g̃u ixe bit. Icẽmãn acã e'em wuywebe. Imẽnpuye ixe ekawẽn tag̃ cuy epeku. \p \v 13 Oxeayũ kato mujujum eywebe―eykitpitpiyũ, itabucayũ, Deus emunaẽyũ, Babilônia ka watwat. Okpot co'iat Marcos tak kato mujujum eywebe. \v 14 Epeyewakobot cuy eyeweweju eykukpinap mubapuk am soat pe. \p Õn kawẽnwẽn Deus eju eywebeam, Cristo ebekitkit eyju buye. \p — Bay, ebekitkit cuy eyag̃uymubabibin — i õn e'em cebe. \p Ibũrũ ma.