\id GAL - MYKuniT \ide UTF-8 \h GALASI SHƐƐN \toc1 Tudunmɔɔ Pɔli ya sɛmɛ wemu tun Galasi shɛɛn mu ge \toc2 Galasi Shɛɛn \toc3 Gal. \mt1 Galasi Shɛɛn \mt2 Tudunmɔɔ Pɔli ya sɛmɛ wemu tun Galasi shɛɛn mu ge \is1 Jɔgɔ yɛ pʼa byi na Galasi shɛɛn wɛ? \ip Egilizii piimu nɔhɔ Pɔli ya teŋɛ Galasi fiige ki ni ge, pee pu ɲɛ Galasi shɛɛn pee. Pee ɲɛ: Ikonɛ, Lisitiri, ni Dɛribɛ (Kapyegee 14). Galasi fiige ki niɲaa wogo ki ɲɛ Turuki fiige ki funŋɔ ni. Ba Pɔli ya pa bye wu ɲɛ Galasi ni wɛ, a Yawutuu pii di shɛ ganha na kalaa watii kaan pu mu. A pʼi jo na Pɔli ɲɛ tudunmɔ nijemɛ wɛ, na wu ya ta na Musa wo saliya wu wo kalaa wu kaan wu kangana na wɛ. \is1 We sɛmɛ we kakana ɲuŋɔ \ip Ye pʼa jo wá Pɔli na ge, yee faara Pɔli ya jo, na fɛnhɛ pu funyɔ to ni wu kalɛgɛɛ ni wuyɛ pyaa kapyegee ni. Na li shɛ na kaɲii li wa wee wo Kilɛ jomɔ yɛrɛ le, na li shɛ na nʼa daa ya ye Musa wo tɔ wu na. A wʼi li shɛ sanha na nʼa daa fɛɛ ya foro Musa wo tɔ wu nɔhɔ ni, na ɲiifɛɛrɛ nivɔrɔ pyi, a Fɛfɛɛrɛ Munaa di pu ɲaha co tee ɲiifɛɛrɛ ti ni (Kapyegee 5). \is1 Sɛmɛ wu kafila ɲugbɔyɔ \ipi \bd Galasi Shɛɛn 1—2\bd* Pɔli fò mujuu. Wʼa li shɛ na Yesu Kirisa wo tudunmɔ wee ɲɛ. \imi \bd Galasi Shɛɛn 3—4\bd* Kilɛ ya sipya jateni sipyitiimɛ Musa wo saliya wu koro ɲaari funŋɔ ni wɛ. \imi \bd Galasi Shɛɛn 5\bd* Wèe ya foro saliya wu nɔhɔ ni, a Fɛfɛɛrɛ Munaa di wèe ɲaha co fɛfɛɛrɛ ni. \imi \bd Galasi Shɛɛn 6\bd* Pɔli wo yɛri yɛri jomɔ ni wu duba. \c 1 \s1 Pɔli ya Galasi shɛɛn shaari \p \v 1 Nɛ Pɔli, nɛ ɲɛ \w Kirisa\w* wo tudunmɔ. Sipyiyawyii ya ta nɛ pye tudunmɔ wɛ. Nɛ di ya nɔhɔ pye bɛ tudunmɔ sipyiyawyii baraga ni wɛ, fo Yesu Kirisa ni To Kilɛ wemu wʼa Yesu ɲɛ na yeege xu ni ge. \v 2 Nɛ ni na cebooloo piimu pu wa naha ge, wèe pʼa sɛmɛ wu tun Galasi fiige ki nʼa daa fɛɛ pu mu. \p Wèe ya yi shaari: \v 3 Wù To Kilɛ ni wù Kafɔɔ Yesu Kirisa wu niimɛ tirige yi na, pʼi ɲaɲiŋɛ bɛ kan yi mu. \p \v 4 Yesu Kirisa wʼa wuyɛ kan na pye saraga, kɔnhɔ wu wèe shɔ wù jurumu wu na. Wʼa wèe shɔ ke koŋɔ ke wo yaŋmuguuyo yi bɛɛri wo fanha ki na, na saha ni wù To Kilɛ wo ɲidaan wu ni. \v 5 Nɔɔrɔ wʼa dɛri wu mɛgɛ na tuun bɛɛri ni. \w Amiina\w*. \s1 Tuugo nigin pe yɛ pu ɲɛ Kilɛ wo Jozaama pe \p \v 6 Na cebooloo, Kilɛ wemu wʼa yee yiri Yesu Kirisa wo niimɛ wu baraga ni ge, yee na toro kadugo le wee ni tɔvuyo na, na jaanna ɲɛri jozaama patii fɛni, lee ya nɛ fo xuuni dɛ. \v 7 Jozaama pemu nɛ jo yee mu ge, pee yɛ pe pu ɲɛ Kilɛ wo Jozaama pe, patii wa nige pee kadugo na wɛ. Ga sipyii pii pu wa giin pʼi yee fungɔnyɔ yi ɲɛri. \w Kilɛ Jozaama\w* pe pu wa \w Shɔvɔɔ\w* wu kaa yu ge, pu funŋɔ ki wa pʼi pee ɲɛri shan. \v 8 Jozaama pemu wèe ya jo yi mu ge, watii bu ba ni jozaama patii ni wèe wo pu kadugo na, wʼa pye wèe wa la, wʼa pye mɛlɛkɛ na yìri fugba we ni la, weefɔɔ wu laŋi. \v 9 Wèe ya tee yee jo toro yee mu; nʼa da guri di yi jo daha sanha: Wèe ya Jozaama pemu jo yee mu ge, watii bu patii jo yi mu wèe wo pu kadugo na, weefɔɔ wu laŋi. \p \v 10 Ayiwa wee tuun wu ni, nɛ giin sipyii di da na sɔni laa, nɛ giin Kilɛ di da na sɔni? Na funŋɔ ki ɲɛ di nayɛ kaa taan sipyii mu kunni? Bada! Nɛ funŋɔ da bi bye di nayɛ kaa taan sipyii mu sanha, nɛ bi da ga já bye Kirisa wo kapyebye wɛ. \s1 Pyegana lemu na Pɔli ya pye na ɲɛri Kilɛ tudunmɔ ge \p \v 11 Na cebooloo, nʼa da yi fiinŋɛ jo yi mu jo nɛ \w Kilɛ Jozaama\w* pemu jo yi mu ge, pee ya ta foro sipya ni wɛ. \v 12 Nɛ pu ta sipya mu wɛ, sipya bɛ di ya nɛ taanni pu ni wɛ. Ga Yesu Kirisa yɛ pyaa kʼa nɛ taanni pu ni. \p \v 13 Taashiinɛ li ni, na nɛ yaha Yawutuu pu wo koo li ni, nɛ bi doroo torogana lemu na ge, yee wa yee ɲaha logo. Nɛ bi Kilɛ wo nʼa daa fɛɛ pu kana fo xuuni wee tuun wu ni. Nɛ bi li yereŋɛ fo na pu pinnɛgɛ ki ɲuŋɔ tugo. \v 14 Nɛ bi bye na lɛɲii Yawutuu niɲɛhɛmɛɛ ɲaha na Yawutuu pu koo li ɲaarigana ni. Wèe sefɛlɛɛ pʼa wèe taanni kalɛgɛɛ kiimu ni ge, nɛ bi nayɛ bɛɛri kan kee mu. \v 15 Ga Kilɛ bi nɛ shɔɔnri lɔ, ali na ta pu sanha nɛ se bɛ wɛ. Wu ɲidaan tuun wʼa pa nɔ ge, a wu wu niimɛ wu tirige nɛ na, na nɛ yiri na pye wu kapyebye. \v 16 Wʼa wu Ja wu shɛ nɛ na, kɔnhɔ nɛ da wee Ja wu wo Jozaama pu yu shi wusama bɛɛri mu, shi wemu ɲɛ Yawutuu wɛ. Ba wʼa wu shɛ yɛ nɛ na wɛ, nɛ bɛ ya watii yege nige wɛ. \v 17 Piimu pʼa fɛnhɛ pye Kirisa wo tudunmɔɔ pee nɛ ɲaha na ge, nɛ nɔhɔ shɛ Zheruzalɛmu ni di zhɛ pee bɛ yege wɛ. Ga, a nɛ faa toro, na gari Arabi ni; lee kadugo na, a nɛ guri pa Damasi kulo li ni. \p \v 18 Ayiwa, yee taanri wʼa toro, a nɛ na kari Zheruzalɛmu ni, kɔnhɔ di shɛ foro Pyɛɛri na. A nɛ cabyaa kɛ ni kaguro pye wà ni wu ni. \v 19 Ga nɛ ya ta Kirisa wo tudunmɔ watii bɛ ɲa nige wɛ, fo Yakuba yɛ nigin pe; wee ɲɛ Kafɔɔ Yesu wo ceborona wa. \v 20 Yemu nʼa yu mɛ yi mu ge, ali kafinɛgɛ nigin bɛ wa yi ni wɛ; Kilɛ wa na sɛɛri. \v 21 Lee kadugo na, ba nɛ foro Zheruzalɛmu ni wɛ, na gari Siiri fiige ki ni; na yìri wà, na gari Silisi fiige ki ni. \v 22 Ga nʼa daa fɛɛ piimu pu bye Zhude fiige ki ni ge, wee wa shishiin bi sanha nɛ ɲa ɲii na wɛ. \v 23 Pu bi yi nuri yɛ sipyii ɲɔ na na: «Sipya we wu bi wèe kana taashiinɛ li ni, fo wʼa bi li yereŋɛ wu nʼa daa wu ɲuŋɔ tugo ge, weeyɛ pyaa ki bɛ kʼa Kilɛ wo Jozaama pu yu nimɛ.» \v 24 Lee funŋɔ ni, a pʼi ganha na Kilɛ sɔni nɛ wo Jozaama pu wo jo wuu na. \c 2 \s1 Pɔli ya Kirisa tudunmɔɔ pusamaa ɲuŋɔ círi ta \p \v 1 Ba yee kɛ ni shishɛɛrɛ ya toro wɛ, a nɛ ni Barinabasi di guri pa sanha Zheruzalɛmu ni. A nɛ gari ni Tite bɛ ni. \v 2 Kilɛ yɛ pyaa ki bi li shɛ nɛ na na nɛ wu shɛ wà, a nɛ da kari. Ba nɛ nɔ wà wɛ, nɛ ni ɲahagbaa fɛɛ pu ni, a wèe di shɛ wùyɛ ɲa kabanugo. \w Kilɛ Jozaama\w* pemu nɛ yu shi wusama bɛɛri mu ge, a nɛ pee ɲaha jo pu mu, kɔnhɔ labye wemu nʼa pye toro ge, ni wemu nʼa byi ge, kɔnhɔ wee wa shishiin ganha bu bye ɲuŋɔ baa wo wɛ. \v 3 Tite wemu ni nɛ kari ge, Girɛki wu bye wii. Ga pu ya ta wu karamu fanha bɛ na fo wu cekɔɔnrɔ pye, kɔnhɔ wu bɛ di bye Yawutuu pu shi wɛ. \v 4 Ga, kafinɛjuu pʼa, pee bi puyɛ pye na nʼa daa fɛɛ pee ɲɛ, na ta pʼi ɲɛ nʼa daa fɛɛ wɛ, pee pu bi giin wʼi cekɔɔnrɔ pye. Wèe ya pye ni Yesu Kirisa ni kariɲɛɛgɛ ni ge, a wèe di bye wùyɛ mu, a pii sipyii pii di beele jé wèe tɛ ni kɔnhɔ pʼi lee ɲaha cɛ. Pu funŋɔ ki bye pʼi wèe kuruŋɔ pa leŋɛ sanha bulooro ti ni. \v 5 Ga wèe ya sɔɔ na wùyɛ yaha pu keŋɛ ni ali jɛɛrɛ bɛ funŋɔ ni wù ta logo pu ɲɔ na wɛ, kɔnhɔ Kilɛ Jozaama pe pu wa can wu shɛɛ ge, yʼi já pee logo ba pu ɲɛ wɛ. \p \v 6 Ayiwa, sipyii pʼa bi piimu wii na pee pu ɲɛ ɲahagbaa fɛɛ pu ge, ɲuŋɔfɛɛ pu bye pii la, pu shiin bye bɛ ɲuŋɔfɛɛ wɛ la, lee la shishiin kaɲɔɔ wa nɛ mu wɛ; bani Kilɛ ya wa shɔɔnri na wo wa ni wɛ. Kilɛ Jozaama pe nɛ bi yu ge, ba nɛ pee ɲaha jo pee ɲahagbaa fɛɛ pu mu wɛ, pu ya ta ka fara pu na wɛ. \v 7 Ga, a puyɛ pyaa bɛ di li cɛ na Kilɛ wʼa pe Jozaama pe kaa le nɛ keŋɛ ni nɛ wʼa yu shi watii shɛɛn mu ma na jo ba wʼa pu kaa le Pyɛɛri keŋɛ ni wʼa yu Yawutuu pu mu wɛ. \v 8 Bani Kilɛ wemu wʼa sefɛɛrɛ kan Pyɛɛri mu na wu tun Yawutuu pu mu ge, wee ninumɔ wʼa sefɛɛrɛ kan nɛ bɛ mu na nɛ tun shi wusama mu. \v 9 Yakuba ni Pyɛɛri ni Yohana, pee piimu pu bi wii ɲahagbaa fɛɛ pu ge, pee bi li cɛ na Kilɛ wʼa te tuduro te kaa le nɛ keŋɛ ni wu wo niimɛ wu funŋɔ ni. A pʼi pu keye le nɛ ni Barinabasi keye ni, wee fò we ya li shɛɛ na wèe bɛɛri ya pye nigin. A wù bɛɛri di binnɛ na bɛ yi na nago wèe pu shɛ baari pyi shi wusama tɛ ni, pee bɛ di shɛ baari pyi Yawutuu pu tɛ ni. \v 10 A pʼi li shɛ yɛ wèe na na wèe pu shɛ wù fungɔngɔ yaha funmɔ fɛɛ na. A nɛ bɛ di la le nayɛ ni na ganha na lee pyi. \s1 Pɔli ya Pyɛɛri jaagi Ancɔsi kulo li ni \p \v 11 Ayiwa, ga ba Pyɛɛri ya pa ba Ancɔsi kulo li ni wɛ, a nɛ ba wu jaagi sipyii pu bɛɛri ɲii na; bani kaa lemu wʼa bi pye ge, lee bi ɲɔ wɛ. \v 12 Wu cebooloo shi watii shɛɛn piimu pu bye nʼa daa fɛɛ Ancɔsi ni ge, Pyɛɛri bi binnɛɛ na li ni pee ni. Ga, a Yakuba di ba sipyii pii tun kari Ancɔsi ni. Ba pee ya nɔ wɛ, a Pyɛɛri di fɛrɛ kɔn shi wusama wo nʼa daa fɛɛ pu na, na bye wu ya sɔɔ wʼa li nige ni pu ni wɛ. Wu bi fyagi pee sipyii pu na, bani Yawutuu pu bye pii, pee di bi yu na fo shi wusama bɛɛri wʼa cekɔɔnrɔ pyi. \v 13 Cebooloo piimu bɛ pu ɲɛ Yawutuu ge, a pee bɛ di yaa Pyɛɛri na, na fɛrɛ kɔn pii pu na. Lee funŋɔ ni a Barinabasi bɛ di yaa pu shuun shuun juuro ti na, na daha pu fɛni. \v 14 Ba nɛ pu ɲa, na pu ta pu ya ɲaari na sahaŋi ni \w Kilɛ Jozaama\w* pu wo can wu ni wɛ, a nɛ jo ni Pyɛɛri ni pu bɛɛri ɲii na. A nɛ wu pye: «Mu wemu wu ɲɛ Yawutu ge, a mʼi sɔɔ na Yawutuu pu wo koo li yaha wà, na ganha na ɲaari shi wusama wo ɲaarigana na. Wee tuun wu ni ɲaha na mʼi giin nimɛ mʼi shi wusama bɛ karamu fo wu bɛ wʼa Yawutuu pu wo koo li ɲaari wɛ? \s1 Fo ma bu dà Yesu na mʼa na shɔ \p \v 15 «Can wu ɲɛ wii, wèe kunni ya sii tii pye Yawutuu cegee. Wèe ɲɛ shi watii shɛɛn wɛ, pu jo na wee shi we shɛɛn ya Kilɛ koo li cɛ wɛ. \v 16 Ga lee bɛ na, wèe bɛ ya li cɛ na jo ma ɲɛhɛ da Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya we koo ɲaari, lee wa da ga ma pye sipyitiimɛ Kilɛ mu wɛ, fo ma bu dà Yesu Kirisa na. Lee wuu na wèe bɛ ya dà Yesu Kirisa na, kɔnhɔ Kilɛ di wù pye sipyitiimɛɛ wee nʼa daa wu baraga ni. Li wa nago Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu ɲɔmɛhɛɛ ki wo koo ɲaari wʼa wèe pye sipyitiimɛɛ Kilɛ mu-i dɛ. Bani sipya wa shishiin wa da já bye sipyitiimɛ Kilɛ mu na ma yaha ma na Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu koo ɲaari wɛ. \p \v 17 «Ayiwa, wèe Yawutuu ba wùyɛ shaa wù bye sipyitiimɛɛ Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni, wèe ba lee pyi, wèe bɛ ya ɲɛri ni shi wusama ni nigin, pee piimu pʼa wii jurumupyii ge. Wee tuun wu ni, ta lee wa li shɛɛ na Kirisa wʼa wèe tɔɔgɔ leni jurumu ni? Bada! \v 18 Ayiwa, nɛ na foro saliya wu keree tàan, na bye nɛ wu koo ɲaari wɛ, nɛ bu guri wee saliya we fɛni sanha na wu koo ɲaari, wee tuun wu ni nɛyɛ pyaa ya saliya wu kyɛɛgi. \v 19 Nɛ xu Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu shizhaa na, kɔnhɔ di bye ɲìi na, di da kapyeŋɛɛ pyi Kilɛ mu. \v 20 Nɛ pye kanna pʼa nɛ pinnɛ kori ni Yesu Kirisa ni shiizhan korikoritige ki na. Nɛyɛ pyaa ya ta pye nige ɲiifɛɛrɛ ni wɛ; Kirisa wu ɲɛ ɲiifɛɛrɛ ni nɛ zɔ wu na. Ɲiifɛɛrɛ temu ni nɛ wa nimɛ ke koŋɔ ke na ge, nɛ nayɛ kan Kilɛ Ja wu mu. Nɛ kaa ya taan wu mu fo wʼa sɔɔ na wuyɛ kan saraga nɛ wuu na. \v 21 Kilɛ ya niimɛ wemu kan nɛ mu ge, nɛ da ga wee she bada wɛ. Bani Kilɛ da ba sipya jateni sipyitiimɛ Musa wo saliya wu koo ɲaari baraga ni, lee ya li shɛɛ na ɲuŋɔ ya pye Kirisa kaxulo na wɛ.» \c 3 \s1 Na dà Yesu na, lee funŋɔ ni Kilɛ ya sipya jateni sipyitiimɛ \p \v 1 Yee Galasi shɛɛn kunni, yee ɲɛ fungɔnyɔ baa fɛɛ dɛ! Jɔgɔ wu dʼa yee faanna mɛ wɛ? Yesu Kirisa ya xu xugana lemu na korikoritige ki na ge, yee ɲaha ya fiinŋɛ jo yee mu. \v 2 Nʼa da yi yege kaa nigin yɛ na. \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* le Kilɛ ya kan yee mu ge, Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu wo koo li ɲaari wuu na wʼa li kan yee mu laa, yee ya \w Kilɛ Jozaama\w* pu logo na dà pu na ge, lee wuu na wʼa li kan yee mu? \v 3 Ɲaha dʼa yee pye mɛ fungɔnyɔ baa fɛɛ wɛ? Yee ya kaa lemu ɲɔ kɔn ni Kilɛ Munaa sefɛɛrɛ ni ge, ɲaha na yee di zhaa di yiyɛ pyaa wo sefɛɛrɛ taga lee ɲɔ tɔ wɛ? \v 4 Kilɛ ya kanhama nigbɔ pemu yaha pʼa nɔ yee na ge, ɲuŋɔ ya pye pee na-ɛ gɛ? Bada! Pee dà já bye ɲuŋɔ baa wɛ. \v 5 Kilɛ wemu wʼa wu Munaa li kaan yee mu, na kakanhaŋaa ki pyi yee tɛ ni ge, wee tuun wu ni, yee ya ɲaari na sahaŋi ni Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu ni ge, lee wuu na wʼa lee pyi laa, yee ya Jozaama pu logo, na dà pu na dagana lemu na ge, lee wuu na wʼa li pyi? \p \v 6 Kilɛ Kafila wʼa yi yu wèe mu \w Ibirayima\w* shizhaa na na: «Ibirayima ya dà Kilɛ na, a Kilɛ di wu jate sipyitiimɛ wu nʼa daa wu wuu na.»\f * \fr 3:6 \fr*\ft Zhenɛzi 15:6; Oromɛ Shɛɛn 4:3\ft*\f* \v 7 Ni li ɲɛ mu, wee tuun wu ni yi li cɛ na jo piimu pʼa daa Kilɛ na ge, pee pu ɲɛ Ibirayima wo nagoo pee. \v 8 Kilɛ Kafila wʼa fɛnhɛ li shɛ na shi wemu ɲɛ Yawutuu wɛ, na wee shi wu bɛ na ba dà Kilɛ na, Kilɛ na pu pye sipyitiimɛɛ pu nʼa daa wu wuu na. Lee wuu na pe Jozaama pe ya fɛnhɛ jo Ibirayima mu na: «Kilɛ na ba duba shi wu bɛɛri mu mu baraga ni.»\f * \fr 3:8 \fr*\ft Zhenɛzi 12:3\ft*\f* \v 9 Lee wuu na sipyaa sipya wʼa daa Yesu na ge, Kilɛ na duba weefɔɔ mu ba wʼa duba mɛ Ibirayima mu wu nʼa daa wu funŋɔ ni Kilɛ na wɛ. \p \v 10 Sipyaa sipya wʼa giin na Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu wo ɲɔmɛhɛɛ ki koo ɲaari funŋɔ ni Kilɛ da ba wee jate sipyitiimɛ ge, Kilɛ wo laŋi wʼa to weefɔɔ ɲuŋɔ ni; bani lʼa ka na: \b \q1 «Sipyaa sipya wu ɲɛ wu ya saliya wu ɲɔmɛhɛɛ \q2 ki bɛɛri koo ɲaari gbee ki ɲaarigana na-ɛ ge, \q1 Kilɛ wo laŋi wʼa to weefɔɔ ɲuŋɔ ni.»\f * \fr 3:10 \fr*\ft Dutɛrɛnɔmɛ 27:26\ft*\f* \m \v 11 Ayiwa, lʼa fiinŋɛ yɛrɛ na Kilɛ da já sipya wa shishiin jate sipyitiimɛ Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu koo ɲaari baraga ni wɛ. Bani lʼa ka na: \b \q1 «Sipya wemu wʼa tii ge, wee na ba ɲìi sicuumɔ ta \q2 nʼa daa gbɔɔrɔ ni.»\f * \fr 3:11 \fr*\ft Habakuki 2:4\ft*\f* \m \v 12 Ga sipya wemu wʼa giin wu Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu yɛ wo koo ɲaari pye wu \w tadaŋa\w* ge, nʼa daa ɲɛ yafiin bɛ weefɔɔ mu wɛ; bani lʼa ka na: \b \q1 «Sipya ya yaa ma wee saliya wu bɛɛri koo ɲaari \q2 ma na ɲìi sicuumɔ ta.»\f * \fr 3:12 \fr*\ft Levitike 18:5\ft*\f* \m \v 13 Yesu Kirisa ya pa wèe shɔ saliya ɲɔmɛhɛɛ ki wo laŋi wu na. A wuyɛ pyaa di dugo wee laŋi we tàan wèe tɛgɛ; bani lʼa ka na: \b \q1 «Sipyaa sipya pʼa yirige suri tige ni na gbo ge, \q2 weefɔɔ ya laŋi.»\f * \fr 3:13 \fr*\ft Dutɛrɛnɔmɛ 21:23\ft*\f* \m \v 14 Lʼa pye mu bɛ sanha kɔnhɔ duba wemu ɲɔmɛɛ Kilɛ bi lɔ Ibirayima mu ge, wee di nɔ shi wusama bɛɛri na Yesu Kirisa baraga ni; na fara lee na sanha, Kilɛ ya Fɛfɛɛrɛ Munaa lemu bɛ wo ɲɔmɛɛ lɔ ge, wù já lee bɛ ta nʼa daa baraga ni. \s1 Kilɛ ya ɲɔmɛɛ lemu lɔ ge, Musa wo saliya wu da já lee fiin wɛ \p \v 15 Na cebooloo, nʼa da ɲaha shɛshɛɛrɛ ta lɔ sipyii wo keree pyegaŋaa na. Ali sipya yɛ pyaa mɛhɛ kaa la ɲɔmɛɛ lɔ, na li ka, na xhɔ na wu kabee taha kee wɛŋɛ ki na, sipya watii da ga já lee ɲɔmɛɛ le kyɛɛgi, kelee na la fara li na wɛ. \v 16 Kilɛ wʼa bi ɲɔmɛɛ lɔ \w Ibirayima\w* ni wu kadugo yíri shi shɛn mu. Li ya ta ka Kilɛ Kafila wu ni na jo «wu ni wu kadugo yíri shi shɛɛn» ma na giin sipyiɲɛhɛmɛɛ kaa wʼa byi wɛ, ga shi shɛn nigin yɛ kaa Kilɛ Kafila wʼa jo na: «Wu ni wu kadugo yíri shi shɛn.»\f * \fr 3:16 \fr*\ft Zhenɛzi 13:15; Zhenɛzi 24:7\ft*\f* Wee wu ɲɛ mɛ \w Kirisa\w*. \v 17 Yemu nʼa giin di jo ge, yee yi wa mɛ. Kilɛ wʼa kariɲɛɛgɛ ɲɔmɛɛ lɔ Ibirayima mu. A yee xhuu shishɛɛrɛ ni kɛlɛɛ taanri (430) di doro, a Kilɛ di na pa Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu teŋɛ. Lee funŋɔ ni, Kilɛ ya ɲɔmɛɛ lemu lɔ Ibirayima mu ge, Musa wo saliya wu da já lee ɲɔmɛɛ le kyɛɛgi, kelee na li jomɔ pu ɲɛri wɛ. \v 18 Ga cɛn wemu Kilɛ ya gaan ge, wee da bi daa Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu baraga ni, wee tuun wu ni wee cɛn wu bi da bye nige ɲɔmɛɛ li wo wu wɛ; na ta Kilɛ dʼa wu wo cɛn wu kan Ibirayima mu ma ni, ɲɔmɛɛ li baraga ni. \s1 Lemu na saliya ɲɔmɛhɛɛ kʼa kan wèe mu ge \p \v 19 Wee tuun wu ni saliya ɲɔmɛhɛɛ ki wo kakaan ɲuŋɔ di ɲɛ lekɛ wɛ? Ki kakaan ɲuŋɔ ki ɲɛ, kapyegee kiimu ki ɲɛ ki ya bɛ Kilɛ mu-i ge, kɔnhɔ wèe di kee cɛ. Ga kee saliya ɲɔmɛhɛɛ kʼa yaa na pye wà, Kilɛ ya ɲɔmɛɛ li lɔ \w Ibirayima\w* wo kadugo yíri shi shɛn wemu shizhaa na ge, fo wee ba ba. Mɛlɛkɛɛ pu bi saliya ɲɔmɛhɛɛ ki kaan Musa mu, Musa di ki yu sipyii pu mu. \v 20 Kayaama ya luu kaa lemu na ge, lee ɲɛ kabaŋa nigin kajii wɛ. Kilɛ di ɲɛ wu yɛ nigin do. \p \v 21 Ta lee wa li shɛɛ na Kilɛ ya ɲɔmɛɛ lemu lɔ ge, na Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu wʼa lee ɲɔmɛɛ li kaala ya? Bada! Saliya ɲɔmɛhɛɛ kii kʼa kan ge, kee da bi da já da ɲìi sicuumɔ kaan sipyii mu, wee tuun wu ni sipyii bi da já da byi sipyitiimɛɛ Kilɛ ɲaha tàan, saliya ɲɔmɛhɛɛ ki baraga ni. \v 22 Ga lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na jurumu wo fanha ke ki ɲɛ koŋɔ sipyii bɛɛri na. Lee funŋɔ ni Kilɛ ya lemu wo ɲɔmɛɛ lɔ ge, kɔnhɔ lee di gan nʼa daa fɛɛ pu mu pu nʼa daa wu baraga ni Yesu Kirisa na. \p \v 23 Ayiwa, Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya we, wee wu bi fɛnhɛ pye wèe ɲuŋɔ ni, yani nʼa daa wu wu pa ge. A wee saliya we di gori yaha wèe ɲuŋɔ ni fo na shɛ nɔ nʼa daa wu shɛduun wu na. \v 24 Lee funŋɔ ni a saliya wu bye wèe ɲaha covɔɔ, fo na shɛ \w Kirisa\w* pye wʼa pa; kɔnhɔ wèe di bye sipyitiimɛɛ Kilɛ ɲaha tàan nʼa daa baraga ni. \v 25 Ba ni nʼa daa wu wo koo li dʼa pa nimɛ, wèe da já bye nige wee ɲahagbaacomɔ wu keŋɛ na wɛ. \v 26 Bani yee bɛɛri ya pye Kilɛ nagoo nʼa daa baraga ni Yesu Kirisa na. \v 27 Yee piimu bɛɛri pʼa batize Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki ni ge, yee ya ɲɛri ba Kirisa yɛ pyaa ɲɛ wɛ. \v 28 Mʼa pye Yawutu la, mʼa pye shi watii shɛn la; mʼa pye bulo la, ma shiin ya pye bulo wɛ la; mʼa pye ná la, mʼa pye cee la; le la shishiin niŋɛ ɲɛ nige wɛ. Bani yi bɛɛri ya ɲɛri nigin Yesu Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni. \p \v 29 Ayiwa, yi bi ɲɛ Kirisa wuu, yʼa pye Ibirayima wo nagoo. Kilɛ ya cɛn wemu wo ɲɔmɛɛ lɔ Ibirayima mu ge, yi bɛ na ba wee ta. \c 4 \p \v 1 Yemu nʼa giin di jo ge, yee yi wa mɛ. Pya wemu na ba cɛn lɔ ge, na wu yaha wu nɔhɔpiire ni, waagi wa shishiin ɲɛ wu ni bulo tɛ ni wɛ, ali na li ta bɛ wee wu ɲɛ tofɔɔ wu wo yaŋmuyɔ yi bɛɛri kafɔɔ. \v 2 Na wu yaha wu nɔhɔpiire ti ni, sipyii pu da da wu kasɛri, na wu keree yari, tuun wemu tofɔɔ wʼa gbegele yaha ge, fo wee tuun we bu shɛ nɔ. \v 3 Mu wèe bɛ di bye. Tuun wemu ni wèe bɛ bi bye ba nɔhɔpiire ɲɛ-ɛ ge, ke koŋɔ ke wo keree bulooro ni wèe di bye. \v 4 Ga Kilɛ ya tuun wemu gbegele ge, ba wee ya pa nɔ wɛ, a wu wu Ja wu tun na pa. A cee di wu se. A wu bɛ di jé saliya ɲɔmɛhɛɛ ki wo fanha ki nɔhɔ ni. \v 5 Piimu pu bye saliya ɲɔmɛhɛɛ ki wo fanha ki nɔhɔ ni ge, kɔnhɔ wu pee ɲuŋɔ wolo. A wèe di bye Kilɛ nagoo. \v 6 Yee ya pye Kilɛ nagoo, lee wuu na Kilɛ ya wu Ja wu \w Munaa|lemma="Kilɛ Munaa"\w* li tun lʼa pa jé wèe zɔlɔɔ pu ni. Lee Munaa le wʼa wu yiri: «\w Aba\w*» Lee kɔri ɲɛ na: «Wù To». \v 7 Lee wuu na ma ɲɛ nige bulo wɛ, ga mʼa pye Kilɛ pya. Ba ni mʼa pye Kilɛ pya, wʼa yaŋmuyɔ yemu ɲɔmɛɛ lɔ wu nagoo pu mu ge, ma bɛ na ba yee ta. \s1 Pɔli ya wu funŋɔ shaa ni Galasi shɛɛn kaa ni \p \v 8 Taashiinɛ ni, na yee ta yee sanha Kilɛ cɛ wɛ, pɛɛŋɛ yaŋmuyɔ ya wo buloo yee di bye, na ta yee pɛɛŋɛ yaŋmuyɔ ye di ɲɛ Kilɛ yɛ pyaa wɛ. \v 9 Ga nimɛ yee ya Kilɛ cɛ. Nɛ yaa na jo Kilɛ yɛrɛ wʼa yee cɛ. Ɲaha na yee di giin di guri yee koŋɔ yaŋmuyɔ baraga baa woyo ye fɛni wɛ? Ɲaha na yʼi zhaa di yiyɛ le yee ɲuŋɔ baa yaŋmuyɔ ye wo bulooro ti ni sanha wɛ? \v 10 Yee ya caŋa ɲɛhɛɛ kii pɔrɔŋɔ kii na, na fara yeye ya na, ni tɛɛgɛɛ, ni yee, na yee jateni na toro yi saya tàan. \v 11 Nɛ lemu bɛɛri pye yee mu ge, nɛ funŋɔ kʼa pɛn jo lee bɛɛri ganha ba bye ɲuŋɔ baa kaa wɛ. \p \v 12 Na cebooloo, nʼa yi ɲɛɛri, yi ɲɛri ba nɛ ɲɛ wɛ, bani nɛyɛ pyaa ki bɛ ya ɲɛri ba yee ɲɛ wɛ. Yee kunni ya ta kakuunɔ la shishiin pye nɛ na wɛ. \v 13 Yeeyɛ pyaa ya li cɛ na yama pʼa nɛ pye nɛ kori yee mu, na \w Kilɛ Jozaama\w* pu jo yee mu taashiinɛ li ni. \v 14 Ali na li ta bɛ nɛ wo yama pʼa kanhama shan yee ɲuŋɔ ni, lee bɛ na yee ya ta nɛ tánha, kelee na na she wɛ. Ga yee ya nɛ co xuuni ba Kilɛ wo mɛlɛkɛ wa ɲɛ wɛ, ma na da giin na nɛyɛ pyaa ki ɲɛ Yesu Kirisa we. \v 15 Yee funyɔ bi sii taan wee tuun wu ni. A kee fundanga kʼi gari mii wɛ? Nɛ li cɛ nakaara baa jo li da bi da já bye kunni, yee bi da zɔɔ na yi ɲɛpyaa ki wolo na taga nɛ wogoo ki faa. \v 16 Wee tuun wu ni, nɛ na can jo yee ɲii na, lee lʼa nɛ ɲɛri yee pɛn nimɛ gɛ? \v 17 Pii sipyii pii funŋɔ ki wa pʼi yee ɲaha ɲɛri puyɛ yíri. Ga pu wo fungaa le, lee di ya ɲɔ wɛ. Pʼa giin pʼi nɛ ni yee laha wùyɛ na, kɔnhɔ yee di daha pu fɛni. \v 18 Kaa lemu li ɲɛ nizaana ge, na yatɛnyɛ waha lee kaa le fɛni, lee ya ɲɔ. Li wa nago nɛ bu bye yee tɛ ni tuun wemu ni, yʼi na yatɛnyɛ waha wɛ, ga yʼa yaa na yatɛnyɛ waha tuun bɛɛri ni. \v 19 Na nagoo, nɛ ɲɛ ba layama ɲɛ wɛ, ali nimɛ we bɛ ni nɛ ɲɛ na yee laa yá fo \w Kirisa\w* wo ɲaarigana le ga ba shɛ ɲaa yee ni. \v 20 Nɛ funŋɔ kʼa sii pye fo na nɔ yee yíri nimɛ, kɔnhɔ di jo ni yi ni jogana la bɛtii na, bani yee kaa lʼa nɛ ɲaha wɔ fo xuuni. \s1 Sara ni Agari keree \p \v 21 Yee piimu pʼa giin di daha Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya ɲɔmɛhɛɛ ki fɛni ge, wee tuun wu ni kee saliya ɲɔmɛhɛɛ kʼa yemu yu ge, yee ya yee nuri bɛ-ɛ gɛ? \v 22 Lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na jalaa shuun \w Ibirayima\w* bi ta. Ja nigin wa wu bi ta bulozhɔ na, na ja nigin wusama ta cee wa na wemu ɲɛ bulo wɛ. Wee bye wuyɛ pyaa wo shɔ. \v 23 Bulozhɔ wʼa wu wo pya wu ta ba cèe ya sii na nagoo taa wɛ. Ga cee wemu wʼa pye wu ɲɛ bulo wɛ ge, wee ya wu wo pya wu ta lee tagana li na wɛ. Kilɛ wʼa fɛnhɛ pya wu ɲɔmɛɛ lɔ wu mu, a wu na pa wu ta. \v 24 Kɔ́ri wa wu ɲɛ kii keree kii na, wee we. Pii cèe shuun we, pee ɲɛ kariɲɛɛgɛ ɲɔmɛhɛɛ shuun. Kariɲɛɛgɛ ɲɔmɛɛ lemu lʼa lɔ \w Sinayi\w* faaboboŋɔ ki na ge, buloo pu ɲɛ lee ɲɔmɛɛ li wo nagoo pee. Agari\f * \fr 4:24 \fr*\ft \+bd Agari:\+bd* Pii wʼa yu na Ajara kelee Ajaratu, kelee Jaara.\ft*\f* wu ɲɛ ba lee kariɲɛɛgɛ ɲɔmɛɛ li ɲɛ wɛ. \v 25 Agari ɲɛ ba Sinayi faaboboŋɔ ki ɲɛ wɛ, Arabi ni. Wee Agari we wu ɲɛ ba niɲaa wo Zheruzalɛmu kulo li ɲɛ wɛ, bani sipyii piimu bɛɛri pu ɲɛ Zheruzalɛmu ni ge, pee bɛɛri ɲɛ saliya ɲɔmɛhɛɛ ki wo buloo. \v 26 Ga Zheruzalɛmu wemu wu wa fugba we ni ge, wee ɲɛ bulo wɛ. Wee Zheruzalɛmu we wu ɲɛ wèe wo nu we. \v 27 Bani lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: \b \q1 «Cee we, mu wemu wu ɲɛ ma sanha pya ta ɲa-ɛ ge, \q2 ma funŋɔ ki taan. \q1 Mu wemu wu ɲɛ mu ya laa yama cɛ-ɛ ge, \q2 ta xhuulo fundanga keŋɛ ni. \q1 Bani pʼa ɲaha wolo cee wemu ni ge, \q2 wee wo nagoo pu na ba ɲɛhɛ \q1 Na toro cee we ni wu poo wu wo nagoo pu taan.»\f * \fr 4:27 \fr*\ft Ezayi 54:1\ft*\f* \p \v 28 Lee wuu na, na cebooloo, yee kunni ya se na saha ni ɲɔmɛɛlɔɔ li ni, ba Kilɛ ya \w Ishaaga\w* ɲɔmɛɛ lɔ mɛ Ibirayima mu wɛ. \v 29 Fo wee tuun wu ni, pya wemu Agari ya se ba cèe ya sii na nagoo seni-i ge, wee bi we wu pya wu kana, wemu wʼa ta \w Kilɛ Munaa\w* li wo fanha ni ge. Lee ninunɔ lʼa byi ali niɲaa we bɛ ni. \v 30 Ga yekɛ yʼa ka Kilɛ Kafila wu ni wɛ? Lʼa ka na: \b \q1 «Bulozhɔ we ni wu ja wu kɔri. \q2 Bani bulozhɔ wu wo ja wu ya yaa wu pinnɛ \q2 cɛn wu na ni we wu pya wu ni wɛ, \q1 wemu wo nu wu ɲɛ wu ɲɛ bulo wɛ ge.»\f * \fr 4:30 \fr*\ft Zhenɛzi 21:10\ft*\f* \p \v 31 Na cebooloo, lee funŋɔ ni wèe ya ta pye bulozhɔ wu wo nagoo wɛ, ga cee wemu wu ɲɛ wu ɲɛ bulo wɛ ge, wee wo nagoo wèe ɲɛ. \c 5 \s1 Kirisa ya wèe pye wùyɛ wuu \p \v 1 \w Kirisa\w* ya wèe ɲuŋɔ wolo, kɔnhɔ wù sii pye wùyɛ wuu can can na. Lee wuu na, yi la le yiyɛ ni, yʼi gori yaha pee yahama pe ni. Yi ganha bu da guri nige kadugo di ba yiyɛ le sanha bulooro ni wɛ. \v 2 Nɛ Pɔli, nʼa da yi jo yi mu, yi bu daa na yi \w tadaŋa\w* pye \w cekɔɔnrɔ\w*, wee tuun wu ni Kirisa ya lemu bɛɛri pye yi mu ge, lee da yaaga ɲɔ yi na wɛ. \v 3 Nʼa da guri di yi jo yi mu sanha jo sipyaa sipya wʼa wuyɛ kan pʼa kɔn ge, weefɔɔ ya yaa wʼa Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya ɲɔmɛhɛɛ ki bɛɛri koo ɲaari wʼa fani. \v 4 Yee piimu pu wa Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu koo ɲaari, na giin na wee wo koo ɲaari funŋɔ ni Kilɛ da ba yee jate sipyitiimɛɛ wuyɛ ɲaha tàan ge, yee ya yiyɛ waa laha Kirisa na. Yee niŋɛ ɲɛ nige Kilɛ wo niimɛ wu ni wɛ. \v 5 Wèe kunni, tadaŋa wa wèe mu na jo Kilɛ na ba wèe jate sipyitiimɛɛ wuyɛ ɲaha tàan, bani wèe wa daa Kirisa na. Lee wo sigimɛ ni wèe ɲɛ \w Kilɛ Munaa\w* li baraga ni. \v 6 Sipya wemu bu bye ni Yesu Kirisa ni kariɲɛɛgɛ ni, wufɔɔ ya cekɔɔnrɔ pye yoo, wu shiin yaa cekɔɔnrɔ pye-e yoo, lee la shishiin niŋɛ ɲɛ wɛ. Ga lemu li ɲɛ kagbɔɔ li ge, lee li wa na jo wèe pu dà wu na. Wee nʼa daa we ya yaa na wuyɛ shɛɛ taanɲɛɛgɛ funŋɔ ni. \p \v 7 Yee shɛgana li bi ɲɔ xuuni nʼa daa wu koo li ni. A jɔgɔ di ba yi yereŋɛ, na yi kuruŋɔ can wu koo na wɛ? \v 8 Kilɛ wemu wʼa yee yiri, na yee pye wuyɛ wuu ge, yee kunni ya dà li na na ke fungɔngɔ ke ka tuugo ya yìri wee yíri wɛ. \v 9 Ta yee ya li cɛ na jo: «Shizhɛnhɛrɛ nifɛnhɛfɛnhɛŋɛɛ ki ma myɛdɔnhɔŋɔ bɛɛri pye kʼa fugɔfugɔ yìri wɛ?» \v 10 Ga lee bɛ na, nɛ dà li na Kafɔɔ ni, jo fungɔngɔ katii wa da digi yi mu wɛ. Ga sipya wemu wʼa ma ni piinŋɛ ki ni ge, wu pye sipyituugo bɛɛri, Kilɛ na ba kiiri kɔn wu na. \p \v 11 Na cebooloo, li da bi da nago cekɔɔnrɔ ti wo keree nɛ bɛ ya yu, nago ma bu cekɔɔnrɔ pye lee na já ma shɔ, pu bi da da nɛ kana nige wɛ. Yesu Kirisa wo korikoritige ki wo xu wu wo yɛrɛ li bɛ nɛ byi ge, lee bɛ bi da waha sipya wa shishiin na wɛ. \v 12 Sipyii piimu pʼa yee piinŋɛ mɛ ge, pee ya mɛhɛ yaa na sii kɔn laha yee na fɛɛfɛɛ. \p \v 13 Yee kunni na cebooloo, Kilɛ wʼa yee yiri, na yee pye yiyɛ wuu. Ga yi ganha bu da lee pye kaɲuŋɔ yi da yi wo ɲidaan keree pyi wɛ. Ga yʼa kapyeŋɛɛ pyi yiyɛ mu ni taanɲɛɛgɛ ni. \v 14 Bani Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya ɲɔmɛhɛɛ ki bɛɛri wa daa le ɲɔmɛɛ nigin we funŋɔ ni na: «Ma sipyiɲii wu taan ma mu ba mayɛ pyaa ki ɲɛ wɛ.»\f * \fr 5:14 \fr*\ft Levitike 19:18; Marika 12:31\ft*\f* \v 15 Yi bu daa na yìri yiyɛ fɛni ba naŋa yaaya ɲɛ wɛ, na yiyɛ coni na xhaa, na yiyɛ pahala wɛ. Yi bu bye yʼi ya kasɛɛgɛ yaha yiyɛ na wɛ, yi na ba yiyɛ kyɛɛgi xhɔ. \s1 Sipya ɲidaan ni Fɛfɛɛrɛ Munaa ɲidaan \p \v 16 Nʼa da yi jo waha yi mu jo yʼa ɲaari \w Kilɛ Munaa\w* fanha ni. Lee bu bye, wee tuun wu ni yi da daha nige yiyɛ pyaa wo ɲidaan keree fɛni wɛ. \v 17 Bani lemu li ɲɛ sipya wo ɲidaan ge, lee ɲɛ \w Kilɛ Munaa\w* wo ɲidaan wɛ. Kilɛ Munaa li bɛ wo ɲidaan di ɲɛ sipya bɛ wo ɲidaan wɛ. Ye shuun we ya bɛni wɛ, lee funŋɔ ni yee funŋɔ ma bye yi da keree kiimu pyi ge, yee da já da kee pyi wɛ. \v 18 Ga Kilɛ Munaa li bu yee ɲaha co, wee tuun wu ni Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya ɲɔmɛhɛɛ ki fanha da bye nige yee na wɛ. \p \v 19 Na ta keree kiimu ki ɲɛ sipya wo ɲidaan keree ge, kee ya fiinŋɛ. Kee ki wa mɛ: Dɔdɔɔrɔ, cemɔhɔrɔ, shiige baara keree, \v 20 yapɛrɛgaanra ni siganma, makɔŋɔ, yokɔɔnrɔ ni ɲɛpɛɛn, loyiriguunɔ, nakaara niguuro, bɛganhara ni waagi, \v 21 ɲɛgbɔɔ, singbaa, laara keree ni ki tuugo keree. Nʼa da yi jo waha yi mu ba nʼa tee yi jo toro yi mu wɛ, jo sipyii piimu pʼa kii keree kii shi pyi ge, jo wee wa shishiin da ga jé bada \w Kilɛ wo saanra|lemma="Kilɛ saanra"\w* ti ni wɛ. \p \v 22 Ga Kilɛ Munaa ya keree kiimu leni sipya zɔ ni ge, kee ɲɛ: taanɲɛɛgɛ, fundanga, ɲaɲiŋɛ, loxulo, ɲubeŋɛ, saama, ɲɔmɛɛ fɛrɛ, \v 23 lotaan, ni na já mayɛ na. Saliya wa shishiin da já kii keree kii kaala wɛ. \v 24 Bani piimu bɛɛri pu ɲɛ Yesu Kirisa wuu ge, pee bɛɛri ya pu wo ceepuuro lakuuŋɔ ni ti ɲidaan keree ki bɛɛri pinnɛ kori ni Yesu ni korikoritige ki na. \p \v 25 Kilɛ Munaa lʼa ɲìi sicuumɔ nivomɔ kaan wèe mu. Lee wuu na, wèe bɛ ya yaa na Kilɛ Munaa li yaha lʼi wù ɲaha co. \v 26 Wù ganha ba wùyɛ pɛlɛ wɛ! Wù ganha ba ɲɔyegere keree pyi wùyɛ na wɛ! Wù ganha ba ɲɛpɛnkeree pyi wùyɛ na wɛ! \c 6 \s1 Nʼa daa fɛɛ ya yaa na puyɛ tɛri \p \v 1 Na cebooloo, yi ba sipya wa ta wu na kakuuŋɔɔ pyi, yee piimu pʼa ɲaari na sahaŋi ni \w Kilɛ Munaa\w* li wo ɲidaan wu ni ge, yee pu weefɔɔ yɛri ni loxulo ni. Yiyɛ pyaa bɛ di kasɛɛgɛ yaha yiyɛ na, kɔnhɔ yi bɛ ganha ba jin nɔwuuro ni wɛ. \v 2 Yʼa yiyɛ ɲuŋɔ tuguro luu! Yi ba lee pyi wee tuun wu ni yi na da \w Kirisa\w* wo saliya wu wo ɲɔmɛhɛɛ ki koo ɲaari. \v 3 Sipya wa ba wuyɛ wii na wee wʼa pɔrɔ pusamaa na, wuyɛ weefɔɔ ya faanna, bani wu ɲɛ yafiin bɛ wɛ. \v 4 Wa bɛɛri ya yaa na wu torogana li sɛɛri xuuni, wu bu wu keŋɛ nibyegee ki ta kʼa ɲɔ, wee tuun wu ni, wu na funŋɔ taan kee nibyegee ki wuu na. Wu ya yaa wʼa kee luu wʼa daanna ni watii wo nibyegee ni wɛ. \v 5 Bani wa bɛɛri na ba yere ni wu labye fiin ni Kilɛ ɲaha tàan. \v 6 Piimu pʼa yi taanni Kilɛ Jomɔ pu ni ge, yʼa yaa yʼa pee tahaa kaan yi keŋɛ yaŋmuyɔ nijeye yi bɛɛri ni. \s1 Ma bu lemu nugi, lee ma da ba gɔn \p \v 7 Yi ganha ba yiyɛ faanna-ɛ dɛ! Sipya ya zhɛhɛni Kilɛ na wɛ. Ma bu lemu nugi, lee ma da ba gɔn. \v 8 Ma ba mayɛ pyaa wo ɲidaan lakuuŋɔ keree pyi, wee tuun wu ni ma na ba xu ta lee wo kuduun. Ga ma ba Kilɛ Munaa ɲidaan kere pyi, wee tuun wu ni ma na ba ɲìi sicuumɔ nixhɔbaama ta lee wo kuduun. \v 9 Wù ganha bu da ganha kasaaŋaa bye tàan wɛ, bani wù bu bye wù ya yatɛnyɛ gbo lee bye tàan wɛ, wù na ba li kuduun ta wu taduun ni. \v 10 Wee tuun wu ni, na li pyeduun yaha wù mu, wʼà yaa wʼà kasaaŋaa pyi sipyii bɛɛri na. Wù cebooloo piimu ni wù ɲɛ nʼa daa wu ni ge, pee susu na wʼà yaa na kasaaŋaa ki pyi. \s1 Ɲɔxɔɔrɔ kafila \p \v 11 Ayiwa, go yʼa kii kamapyaa nigbɔhɔɔ kii ɲaa gɛ, nɛyɛ pyaa kʼa kii ka na tun yi mu. \v 12 Sipyii piimu pʼa giin pu tɔn di daan sipyii mu ge, pee pʼa yee fɔri na fo yee bu cekɔɔnrɔ pye. Pʼa lee pyi kɔnhɔ sipyii ganha ba pu kana wɛ, bani pu ba yu na Kirisa na xu korikoritige ki na, na lee wo baraga ni sipya da já zhɔ, sipyii na da pu kana. \v 13 Na ta pee piimu pʼa kɔn ge, pee ya ta na Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu korogoo ki bɛɛri ɲaari wɛ. Ga pʼa giin yee di cekɔɔnrɔ pye, kɔnhɔ pʼi da puyɛ pɛlɛ na yee ya sɔɔ na daha pee fɛni. \v 14 Nɛ kunni wa da ga kaa la shishiin kaa taga nayɛ pɛlɛ wɛ, fo wù Kafɔɔ Yesu Kirisa wo korikoritige ke. Kee korikoritige ke wuu na, koŋɔ yaŋmuyɔ bɛɛri yʼa ɲɛri nɛ mu ba yaxuyo ɲɛ wɛ, a nɛ bɛ di ɲɛri ba gbo ɲɛ wɛ yee koŋɔ yaŋmuyɔ yi mu. \v 15 Mʼa cekɔɔnrɔ pye la, ma ya cekɔɔnrɔ pye-e la; lee la shishiin niŋɛ ɲɛ wɛ. Ɲiifɛɛrɛ nivɔrɔ temu Kilɛ ya gaan wèe mu ge, tee ti ɲɛ kagbɔɔ le. \v 16 Piimu bɛɛri pʼa tee ɲiifɛɛrɛ nivɔrɔ ti koo ɲaari ge, Kilɛ wo ɲaɲiŋɛ ke, ni wu ɲiɲaara te ti tigi pee bɛɛri na, na fara Kilɛ wo \w Izirayɛli\w* wu na, wee wemu wu ɲɛ Kilɛ wo nagoo pu ge. \p \v 17 Ayiwa na co niɲaa na, sipya wa shishiin ganha ba na ɲaha wɛrɛŋɛ nige ni lee kaa ni wɛ, bani fɛ pe pu wa nɛ ceesɛɛgɛ ki na ge, pee ya li shɛɛ na Yesu wo bulo nɛ ɲɛ. \p \v 18 Na cebooloo, wù Kafɔɔ Yesu Kirisa wo niimɛ we wu kori yaha ni yi ni. \w Amiina\w*.