\id 1CO - MYKuniT \ide UTF-8 \h 1 KORƐNTE SHƐƐN \toc1 Tudunmɔɔ Pɔli ya sɛmɛ nizhiimɛ wemu tun Korɛnte shɛɛn mu ge \toc2 1 Korɛnte Shɛɛn \toc3 1Kor. \mt1 Korɛnte Shɛɛn \mt2 Tudunmɔɔ Pɔli ya sɛmɛ nizhiimɛ wemu tun Korɛnte shɛɛn mu ge \is1 Jɔgɔ yɛ mu we sɛmɛ we dʼa tun wɛ? \ip Pɔli wʼa we sɛmɛ we tun Korɛnte egilizi wu mu. Korɛnte wu li bye Girɛkii fiige ki kugbɔɔ le. Kegaaŋa tapyege kulo li bye lii. Yeeponɔ ni yebyaa gbaara Pɔli ya pye Korɛnte ni egilizi wu sinduun wu ni (Kapyegee 18). \is1 We sɛmɛ we kakana ɲuŋɔ \ip Tuun wemu ni Pɔli ya we sɛmɛ we ka ge, lee bi wu ta Efese kulo li ni, Azi fiige ki ni. A Korɛnte shɛɛn pii di shɛ foro wu na, na wu yege keree kii na. A wʼi kee wo ɲɔshɔɔrɔ ka sɛmɛ wu ni. Girɛkii pu bye Korɛnte shɛɛn. Kawagaa niɲɛhɛŋɛɛ ki bi bye wà Korɛnte egilizi wu ni ge. \ip Korɛnte shɛɛn bi taa taa. Lee wuu na Pɔli ya pu yiri na pu pinnɛ, pʼi bye nigin. Wee tuun wu ni Fɛfɛɛrɛ Munaa lʼa loolodahaa kiimu kaan ge, a Pɔli di kalaa kan pu mu kee wo shɔɔnrigana nizaana shizhaa na. A wu xhɔ na jo sanha taanɲɛɛgɛ shizhaa na we sɛmɛ we ni (1 Korɛnte Shɛɛn 13). Wu funŋɔ ki bye wʼi pu yɛri, nʼa daa fɔɔ ya yaa na doroo torogana lemu na ge, pʼi lee cɛ. Wu funŋɔ ki bye pʼi Kilɛ pɛlɛgana li bɛ cɛ. \is1 Sɛmɛ wu kafila ɲugbɔyɔ \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 1:1-9\bd* Pɔli fò mujuu. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 1:10—4:21\bd* Bɛganhara temu ti bi waagi leni pu tɛ ni ge, Pɔli ya jo ni pu ni tee keree na. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 5\bd* Ná wemu wʼa dɔdɔɔrɔ ti pye ge, egilizi wu sipyii pʼa yaa na wee yeege puyɛ tɛ ni. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 6\bd* Nʼa daa fɛɛ ya yaa na puyɛ kiiri nʼa daa baa fɛɛ mu wɛ. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 7\bd* Celeŋɛnɛ ni gbajiire ni gbaxɔɔrɔ. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 8—10\bd* Yapɛrɛɛ xaara keree. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 11\bd* Kilɛ pɛlɛgana egilizi ni, ni Kafɔɔ fɛfɛɛrɛ yalige ki keree. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 12—14\bd* Fɛfɛɛrɛ Munaa ɲidaan li wo loolodaa keree, ni taanɲɛɛgɛ keree. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 15\bd* Xuɲɛnɛ li keree. \imi \bd 1 Korɛnte Shɛɛn 16\bd* Wari wemu pʼa pinnɛ la baa fɛɛ pu wo dɛgɛ wu kaa na ge, ni fò keree. \c 1 \s1 Pɔli ni Sositɛnɛ fò mujuu \p \v 1 Nɛ Pɔli, Kilɛ ya nɛ wemu yiri wu ɲidaan funŋɔ ni, na pye Yesu Kirisa wo \w tudunmɔ|lemma="Tudunmɔɔ"\w* ge, nɛ ni wù ceborona Sositɛnɛ, wèe pʼa we sɛmɛ we yàa, na wu tun yee mu. \v 2 Yee piimu pu ɲɛ nʼa daa fɛɛ Korɛnte kulo li ni ge, Kilɛ ya yee piimu yiri na pye wuyɛ wuu, na yi pye fɛɛfɛɛ Yesu Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni ge. Na fara lee na, yee piimu bɛɛri pʼa wù Kafɔɔ Yesu Kirisa mɛgɛ ki pɛlɛ na yi yaha xuu wemu bɛɛri ni ge, yee bɛ mu wèe ya wu tun. Wèe Kafɔɔ wu ɲɛ wii, na ɲɛ yee bɛ wo. Wèe ya yi shaari: \v 3 Wù To Kilɛ ni wù Kafɔɔ Yesu Kirisa wu niimɛ ni ɲaɲiŋɛ kan yi mu. \s1 Pɔli ya baraga tɛri Kilɛ na Korɛnte shɛɛn wuu na \p \v 4 Nɛ baraga tɛri Kilɛ na tuun bɛɛri ni yee wuu na. Wʼa yee le niimɛ ni Yesu Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni, lee wuu na nɛ baraga tɛri wu na. \v 5 Yee na ɲɛ ni \w Kirisa\w* ni kariɲɛɛgɛ ni, Kilɛ wʼa yaŋmuyɔ bɛɛri kan yee mu. Wʼa kafila jogana wo lajɛ kan yee mu, na Kilɛ koro li bɛ wo lajɛ kan yee mu. \v 6 Kirisa jomɔ pu wèe ya jo yee mu ge, yee ya pu kemɛ logo, na pu mara xuuni yi zɔlɔɔ pu na. \v 7 Lee funŋɔ ni, yee piimu pʼa wù Kafɔɔ Yesu Kirisa wo cabaŋa ki sigee ge, Kilɛ wo loolodaa la shishiin ya ta xuuŋɔ yee na wɛ. \v 8 Wee Kilɛ yɛ pyaa ki da ba fanha kaan yee mu, fo na shɛ nɔ wù Kafɔɔ Yesu Kirisa cabaŋa ki na, kɔnhɔ jaagi xuu wa shishiin ganha ba da yi na kee caŋa wɛ. \v 9 Bani Kilɛ ɲɛ ɲɔmɛɛ fɔɔ. Wʼa yee yiri na pa leŋɛ wu Ja Yesu Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki ni, wee wemu wu ɲɛ wèe Kafɔɔ wu ge. \s1 Pɔli ya Korɛnte shɛɛn pu yɛri na pu bɛ \p \v 10 Ayiwa na cebooloo, na yi ɲɛɛri wù Kafɔɔ Yesu Kirisa mɛgɛ ki wuu na. Yi bɛ ni yiyɛ ni! Yi ganha bu waagi wa shishiin yaha wu jé yi tɛ ni wɛ! Yi bɛ yaha wu sii baraga ta yi tɛ ni! Yʼi binnɛ ɲɔmɛɛ na! Yʼi binnɛ fungɔnyɔ yi bɛ na! \v 11 Bani na cebooloo, nɛ yi logo wù ceboroshɔ Kulowe wo sipyii pii ɲɔ na na bɛganhara ti wa yee tɛ ni. \v 12 Na pii pu wa yu yee ni na Pɔli wuu pee ɲɛ; pii di yu na Apɔlɔsi wuu pee ɲɛ; pii di yu na Pyɛɛri wuu pee ɲɛ; pii bɛ di yu na Kirisa wuu pee ɲɛ. \v 13 Wee tuun wu ni, yee wa giin na Kirisa wu bɛ wʼa taa taa gɛ? Ta nɛ Pɔli wʼa xu yee wuu na korikoritige ki na? Kelee ta nɛ wo mɛgɛ ki na yɛrɛ yee ya \w batize|lemma="batizeli"\w*? \v 14 Nɛ na pye nɛ sipya watii batize yee ni Kiripusi ni Gayusi kadugo na wɛ, nɛ Kilɛ shaari lee wuu na. \v 15 Lee funŋɔ ni, sipya wa shishiin wa da já jo na nɛ mɛgɛ na wee ya batize wɛ. \v 16 Uun dɛ, can wi! Nɛ wa Sitefanasi wo puga shɛɛn pu bɛ batize. Li bu foro pii ni, nɛ sipya watii cɛ nige nɛ wemu batize yee ni wɛ. \v 17 Bani Kirisa ya ta nɛ tun na nɛ wa batizeli pyi wɛ, ga na nɛ wa \w Kilɛ Jozaama\w* pu yɛrɛ li pyi. Nɛ di wa lee yɛrɛ li pyi ni sipyii wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ni wɛ, kɔnhɔ Kirisa wo korikoritige ki xu wu ganha bu da bye kaɲuŋɔ baa wɛ. \s1 Kirisa wʼa Kilɛ wo sefɛɛrɛ ni wu fungɔngɔ fɛɛrɛ ti shɛɛ \p \v 18 Bani sipyii piimu pʼa piin ge, Yesu na xu korikoritige ki na, pee jomɔ pe wo yɛrɛ li ɲɛ pee sipyii pii mu ba nahanahara ɲɛ wɛ. Ga na ɲɛ wèe mu Kilɛ wo sefɛɛrɛ, wèe piimu pʼa shɔ ge. \v 19 Lʼa ka bɛ Kilɛ Kafila wu ni na: \b \q1 «Nɛ na ba fungɔnyɔ fɛɛ \q2 wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti kyɛɛgi, \q1 na shizhiinmɛ fɛɛ wo lajɛ \q2 wu pye kaɲuŋɔ baa.»\f * \fr 1:19 \fr*\ft Ezayi 29:14; Zaburuu 33:10\ft*\f* \p \v 20 Lee funŋɔ ni, yekɛ fungɔngɔ fɔɔ wʼi da já jo sanha wɛ? Yekɛ lajɛ fɔɔ wʼi da já jo wɛ? Kelee sipya wemu wu ɲɛ ke koŋɔ ke wo jomɔ cɛvɔɔ ge, yekɛ wu bɛ di da já jo wɛ? Kilɛ ya ke koŋɔ ke wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti ɲɛri pye nahanahara. \v 21 Bani ke koŋɔ ke, ki ni ki wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti ni, ki ya já Kilɛ cɛ wu wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti funŋɔ ni wɛ. Lee funŋɔ ni, \w Kilɛ Jozaama\w* pu wo yɛrɛ le li ɲɛ nahanahara ke koŋɔ ke mu ge, lʼa taan Kilɛ bɛ mu nago piimu pʼa dà wu na ge, wu pee shɔ pee Jozaama pu wo yɛrɛ li funŋɔ ni. \p \v 22 Ayiwa, Yawutuu pii wa ɲaha shɛshɛɛrɛ kakanhaŋaa shaa pʼi kee ɲa ɲii na; Girɛkii pii di fungɔngɔ fɛɛrɛ shaa. \v 23 Ga wèe kunni, \w Kirisa\w* wemu pʼa kori tige na ge, wee wo jomɔ pu yɛrɛ wèe ya byi. Pee jomɔ pe ɲɛ ɲugyɛɛgi jomɔ Yawutuu pu mu, na ɲɛ nahanahara shi wusama mu. \v 24 Ga Kilɛ ya piimu yiri ge, pʼa pye Yawutuu la, pʼa pye Girɛkii la, Kirisa wu ɲɛ pee mu Kilɛ wo sefɛɛrɛ ni wu fungɔngɔ fɛɛrɛ. \v 25 Bani Kilɛ wo keree kiimu sipyii ya byi nahanahara ge, kee wo fungɔngɔ fɛɛrɛ tʼa pɛlɛ sipyii wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti bɛɛri na; kiimu pʼa byi baraga baa wogoo ge, kee baraga ya pɛlɛ sipyii pu bɛɛri wo baraga ki na. \p \v 26 Yi bu li sɛɛri na cebooloo, yee na li ta na Kilɛ ya yee piimu yiri ge, sipyii wo keree wiigana funŋɔ ni, fungɔnyɔ fɛɛ niɲɛhɛmɛɛ wa yi ni wɛ, baraga fɛɛ niɲɛhɛmɛɛ di wa yi ni wɛ, sipyigbɔɔ niɲɛhɛmɛɛ bɛ di wa yi ni wɛ. \v 27 Ga keree kiimu sipyii ya wii nahanahara ge, kee Kilɛ ya shɔɔnri lɔ na daga na ke koŋɔ ke wo fungɔnyɔ fɛɛ pu shiige. Kiimu pʼa wii baraga baa wogoo ge, kee Kilɛ ya shɔɔnri lɔ na daga na baraga fɛɛ pu shiige. \v 28 Kaa lemu sipyii ya jɛrɛŋɛ ge, kaa lemu na sipyii ya ɲuguni ge, kaa lemu ɲɛ yafiin bɛ pu mu-i ge, lee Kilɛ ya shɔɔnri lɔ na daga na sipyii wo keree ki kyɛɛgi, kiimu pʼa wii ɲuŋɔ na ge. \v 29 Lee funŋɔ ni, sipya wa shishiin da já wuyɛ pɛlɛ Kilɛ ɲahagbaa na wɛ. \v 30 Wee Kafɔɔ Kilɛ baraga ni yee ya jé Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki ni. Wee Kirisa we wu ɲɛ wèe wo fungɔngɔ fɛɛrɛ te. Yesu Kirisa baraga ni wèe ya pye sipyitiimɛɛ Kilɛ mu, na bye fɛɛfɛɛ, na ɲuwuuro ta na foro jurumu ni. \v 31 Lee wuu na lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: «Wemu ba da wuyɛ sɔ, wufɔɔ wu wuyɛ sɔ Kilɛ wo nibyegee kii funŋɔ ni.»\f * \fr 1:31 \fr*\ft Zheremi 9:23\ft*\f* \c 2 \s1 Pɔli wo Kilɛ Jozaama yɛrɛ Korɛnte shɛɛn mu \p \v 1 Na cebooloo, nɛ kunni ya shɛ \w Kilɛ wo Kilɛ Jozaama\w* pu jo yee mu tuun wemu ni ge, nɛ ta na wo kafilacɛnɛ, kelee na wo fungɔngɔ fɛɛrɛ shɛ yee na pu tajogo ni wɛ. \v 2 Bani tuun wemu ni nɛ bye ni yee ni ge, kaa la shishiin funŋɔ ya tigi nige nɛ mu ni Yesu Kirisa yɛ bɛ wɛ, Yesu Kirisa wemu pʼa kori tige na ge, fo wee yɛ. \v 3 Na fara lee na, na nɛ yaha yee tɛ ni baraga bye nɛ ni wɛ. Nɛ bi fyagi bɛ fo na fuguri. \v 4 Nɛ \w Kilɛ Jozaama\w* pu yɛrɛ li pye na kalaa wemu kan ge, wee ya ta pye sipyii wo fungɔngɔ fɛɛrɛ jomɔ wɛ. Ga nɛ bi na jomɔ pu yu, \w Kilɛ Munaa\w* lʼi li wo sefɛɛrɛ ti shɛɛ. \v 5 Kɔnhɔ yee wo nʼa daa wu nɔhɔ ganha bu deŋɛ sipyii wo fungɔngɔ fɛɛrɛ na wɛ, ga wu nɔhɔ di deŋɛ Kilɛ yɛ pyaa wo sefɛɛrɛ ti na. \s1 Kilɛ wo fungɔngɔ fɛɛrɛ te \p \v 6 Ga lee bɛ na, sipyii piimu pʼa fanha ta nʼa daa wu ni ge, wèe wo kalaa wu ɲɛ pee mu fungɔngɔ fɛɛrɛ. Tee ɲɛ ke koŋɔ ke wo fungɔngɔ fɛɛrɛ wɛ. Sefɛɛrɛ te ti wa ke koŋɔ ke ɲuŋɔ ni ge, tʼi ɲɛ tee bɛ wuuro wɛ. Koŋɔ ke ni ki sefɛɛrɛ ti wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti na ba doro. \v 7 Ga Kilɛ wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti wo yɛrɛ wèe ya byi. Kaŋmɔhɔnɔ li ɲɛ tee fungɔngɔ fɛɛrɛ te. Tʼa ŋmɔhɔ ke koŋɔ ke sipyii na. Kilɛ ya ti gbegele yaha wèe mu fo na ta koŋɔ nɔhɔ sanha zhan wɛ, kɔnhɔ wèe di ba pɛɛŋɛ ta. \v 8 Ke koŋɔ ke wo sefɛɛrɛ ta shishiin ya tee fungɔngɔ fɛɛrɛ ti cɛ wɛ. Pu da bi ta pʼa ti cɛ, pu bi da ga Kafɔɔ, Nɔɔrɔ Fɔɔ, wu kan pu kori tige na wɛ. \v 9 Ga ma na jo ba yʼa ka Kilɛ Kafila wu ni wɛ na tee fungɔngɔ fɛɛrɛ te ɲɛ kaa la: \b \q1 «Sipya ɲii sanha daha ɲa lemu na wɛ; \q2 Sipya niwii sanha li logo wɛ; \q1 Sipya sanha wu funŋɔ bɛ sha su li na wɛ; \q2 Kilɛ kaa ya dan piimu ni ge, \q1 pee kaa na wʼa li gbegele.»\f * \fr 2:9 \fr*\ft Ezayi 64:4\ft*\f* \p \v 10 Na ta Kilɛ dʼa lee shɛ wèe na \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* baraga ni. Bani Kilɛ Munaa ya keree bɛɛri sɛɛri fo na ki cɛni, ali Kilɛ wo kaŋmɔhɔŋɔɔ ki bɛɛri. \v 11 Ma bu sipya wii, munaa le li ɲɛ wu ni ge, lee lʼa wu fungɔngɔ cɛni; ni lee ni wɛ, sipya watii da já ki cɛ wɛ. Mu li wa Kilɛ bɛ shizhaa na, lemu li ɲɛ Kilɛ ni ge, sipya wa shishiin da ga lee cɛ wɛ, fo Kilɛ Munaa li yɛ nigin. \v 12 Na ta wèe kunni ya Kilɛ Munaa lemu ta ge, lee ya ta pye ke koŋɔ ke wuu wɛ, ga Kilɛ yɛ pyaa ni lee ya yìri, kɔnhɔ Kilɛ ya kasaaŋaa kiimu bɛɛri loolo kan wù mu ge, wù kee bɛɛri cɛ. \v 13 Lee wo kafila wèe wa yu. Wèe di wa ta na wu yu na bɛ ni sipyii wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ni wɛ, ga yemu Kilɛ Munaa lʼa yu wù mu ge, yee wèe ya yu. Lee shɛgana le na wèe wa Kilɛ Munaa li wo can wu shɛɛ na bɛ ni liyɛ pyaa wo kafilajo wu ni. \v 14 Ga Kilɛ Munaa ɲɛ sipya wemu ni wɛ, weefɔɔ da ga gbara lee Munaa le wo keree ki na wɛ, bani wu ma kee wii nahanahara keree wuyɛ ɲii ni. Wʼa da já ki ɲaha cɛ bɛ yɛrɛ wɛ, bani Kilɛ Munaa yɛ nigin gbɔɔrɔ ni sipya ya kee ɲaha cɛni. \v 15 Lee Munaa le bu bye sipya wemu ni, weefɔɔ na já da keree bɛɛri ɲaha shɔɔnri. Sipya wa shishiin di wa da já jaagi shan bɛ wu na wɛ. \v 16 Ma na jo ba lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni wɛ na: «Sipya wekɛ wu dʼa Kafɔɔ fungɔngɔ cɛ, ni weefɔɔ na já wu kalaa wɛ?»\f * \fr 2:16 \fr*\ft Ezayi 40:13\ft*\f* Ga wèe kunni, wèe ya \w Kirisa\w* wo fungɔngɔ ke ta. \c 3 \s1 Kilɛ wo kapyebyii pu bɛɛri pu ɲɛ kapyebyeɲii \p \v 1 Ayiwa na cebooloo, li can koo ni, sipyii piimu ya ɲaari na sahaŋi ni \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* ɲidaan ni ge, nɛ ta jo ni yee ni ba nɛ yaa na jo ni pee ni wɛ. Ga sipyii piimu pʼa ɲaari ke koŋɔ ke wo ɲidaan wu funŋɔ ni ge, nɛ jo ni yee ni ba nɛ yaa na jo ni pee ni wɛ. Nɛ yee yaha ba nɔhɔpiire ɲɛ wɛ nʼa daa wu shizhaa na Kirisa na. \v 2 Lee wuu na nɛ jirimɛ kan yee mu. Yalige kemu kʼa gbile ge, nɛ ta kee kan yi mu wɛ, bani yi bi da ga já ki na wɛ. Ali niɲaa we bɛ ni yee wa da já yalitigbilege na wɛ, \v 3 bani ke koŋɔ ke ɲaarigana na yee wa ɲaari sanha. Ɲɛpɛnwaa ni kafilaɲɛhɛrɛ te ti wa yee tɛ ni ge, na tee yaha wà, ta yee ya ɲaari mɛ ke koŋɔ ke wo ɲaarigana na wɛ? Ta yee ya ɲaari mɛ ceepuuro lakuuŋɔ wo ɲaarigana li na wɛ? \v 4 Ɛn yee ba yu: «Pɔli wo nɛ ɲɛ.» kelee «Apɔlɔsi wo nɛ ɲɛ.» Ta yee ya doroo mɛ sipyitiilee torogana na wɛ, piimu ɲɛ Kilɛ Munaa baa ge? \p \v 5 Wee tuun wu ni Apɔlɔsi ɲɛ jɔgɔ wɛ? Nɛ Pɔli bɛ di ɲɛ jɔgɔ wɛ? Kilɛ wo kapyebyii yɛ wèe ɲɛ, yee ya nʼa daa wu ta piimu keŋɛ kurogo ge. Kafɔɔ ya kapyeŋɛɛ kiimu kan kan wèe mu ge, kee wèe wa bɛɛri ya byi. \v 6 Tige nɛ nɔri, a Apɔlɔsi di ki lɔhɔ le, ga Kilɛ wʼa ki pye kʼa shɔ, na lɛ. \v 7 Lee funŋɔ ni, tige ki nɔrivɔɔ wu yoo, ki lɔhɔ levɔɔ wu yoo, wee wa shishiin ɲɛ yaaga bɛ wɛ. Kilɛ wemu wʼa ki pye kʼa shɔ, na lɛgi ge, wee wu ɲɛ ɲuŋɔ ki na. \v 8 Tige ki nɔrivɔɔ we, ni ki lɔhɔ levɔɔ wu ni, pu bɛɛri pu ɲɛ nigin. Kilɛ na ba pu saraa na bɛ ni pu bɛɛri nigin nigin wu nibyegee ni. \v 9 Bani wèe bɛɛri pu ɲɛ kapyebyeɲii Kilɛ mu, yee di ɲɛ Kilɛ wo kɛrɛyɛ ye, kelee Kilɛ wo piyɛyɛ ye. \s1 Wa bɛɛri wo kapyeŋɛɛ ki pyegana li nɔhɔ na ba faa \p \v 10 Ayiwa, Kilɛ ya niimɛ wemu kan nɛ mu ge, na saha ni wee ni, nɛ puga ki nɔhɔ shan yee mu ba popye ɲɛ wɛ, wemu ɲɛ fungɔngɔ fɔɔ ge. Watii wʼa wu wo puuro ɲɔ kɔn na byi lee ɲidaa le na nimɛ. Ga fo wa bɛɛri bu kasɛɛgɛ yaha wu wo puuro ti pyegana na. \v 11 Bani ɲidaa lemu nɔhɔ kʼa shan ge, lee ɲɛ Yesu Kirisa. Latii nɔhɔ wa da já zhan nige lee kadugo na wɛ. \v 12 Pii na ba sanni kelee wari kelee pɛɛwa faakageeye taga pu wo labye wu pye lee ɲidaa le na. Pii bɛ na ba pu wo labye wu pye ni tiye ni, kelee ɲà, kelee waha. \v 13 Kiiri wu wo caŋa ɲii li na ba wa bɛɛri wo labye tuugo shɛ na fiinŋɛ. Bani lee caŋa ɲii le wo na ki na ba wa bɛɛri wo labye wu nɔhɔ wolo, na wu shi shɛ. \v 14 Sipya wemu bu wu wo labye pye lee ɲidaa le na, na ki ba wee labye we nɔhɔ wolo kʼi ya já yaaga kyɛɛgi wu mu wɛ, Kilɛ na ba weefɔɔ saraa. \v 15 Ga na ki bu wemu wo labye wu sorogo, weefɔɔ da ba kuduun ta wɛ. Wufɔɔ yɛ pyaa kii kunni na ba shɔ. Ga wu shɔgana li wa mɛ, ba na ma sipya paari, mʼa ba da foro ki ni wɛ. \p \v 16 Ta yee ya li cɛ na jo yee pu ɲɛ Kilɛ wo pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki wɛ? Ta yee ya li cɛ na jo \w Kilɛ Munaa\w* lʼa tiin yee funyɔ ni wɛ? \v 17 Sipya wemu bu Kilɛ wo pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki kyɛɛgi, Kilɛ bɛ na weefɔɔ kyɛɛgi. Bani fɛfɛɛrɛ puga ki ɲɛ Kilɛ wo pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ke, yee di ɲɛ kee pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ke. \p \v 18 Sipya wa shishiin ganha ba wuyɛ faanna wɛ! Wa ba wuyɛ wii na fungɔngɔ fɔɔ wee ɲɛ na saha ni ke koŋɔ ke wo keree ni, wufɔɔ wu wuyɛ pye nahanaha, kɔnhɔ wufɔɔ di já fungɔngɔ fɛɛrɛ can can wuuro ti ta. \v 19 Bani ke koŋɔ ke wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti ɲɛ nahanahara Kilɛ mu. Lʼa ka bɛ Kilɛ Kafila wu ni na: «Puyɛ pyaa wo shizhiinmɛ tifuuyo na Kilɛ ya fungɔnyɔ fɛɛ coni.»\f * \fr 3:19 \fr*\ft Zhɔbu 5:13\ft*\f* \v 20 Lʼa ka sanha Kilɛ Kafila wu ni na: «Kafɔɔ ya fungɔnyɔ fɛɛ pu wo fungɔnyɔ yi bɛɛri cɛ. Wʼa li cɛ na kaɲɔɔ wa yi na wɛ.»\f * \fr 3:20 \fr*\ft Zaburuu 94:11\ft*\f* \v 21 Lee wuu na sipya wa shishiin ya yaa wʼa wuyɛ pɛlɛ sipyii wuu na wɛ. Bani yaŋmuyɔ yi bɛɛri yi ɲɛ yee woyo: \v 22 Nɛ Pɔli yoo, Apɔlɔsi yoo, Pyɛɛri yoo, koŋɔ ke yoo, ɲiifɛɛrɛ yoo, xu yoo, nimɛ wo keree kii yoo, kiimu kʼa ma ge, kee yoo, yee bɛɛri ɲɛ yee woyo. \v 23 Ga yeeyɛ pyaa di ɲɛ \w Kirisa\w* wuu; Kirisa di ɲɛ Kilɛ wo. \c 4 \s1 Kirisa wo tudunmɔɔ pee ni pu kapyegee \p \v 1 Ayiwa, pʼa yaa na wèe wii \w Kirisa\w* wo kapyebyii, Kilɛ wo can niŋmɔhɔmɔ wu kaa ya le piimu keŋɛ ni ge. \v 2 Pu bu kapyeŋɛɛ kaa le sipya wemu keŋɛ ni, lemu pʼa zhaa wu mu ge, lee li wa mɛ. Wu pye ɲɔmɛɛ fɔɔ kapyeŋɛɛ ki ni. \v 3 Nɛyɛ pyaa ki mu, yee na já yemu jo nɛ shizhaa na, kelee sipyii na já kiiri wemu kɔn nɛ na ge, nɛ lee la wii nayɛ mu kaa latii wɛ. Nɛyɛ pyaa ki bɛ di wa da ga nayɛ jaagi wɛ. \v 4 Nɛ zɔ kunni sanha nɛ jaagi kaa la na wɛ, ga lee di wa nago kanna sipyitiimɛ nɛ ɲɛ wɛ. Kafɔɔ wu ɲɛ nɛ kiiri kɔnvɔɔ. \v 5 Lee wuu na, yi ganha bu da kiiri kɔn sipya wa shishiin na, na tuun wu ta wu sanha nɔ wɛ. Yi yere fo Kafɔɔ bu shɛ ba! Kaa kaa lʼa ŋmɔhɔ womɔ ni ge, wu na ba kee bɛɛri yeege kpɛɛngɛ na, na sipyii zɔlɔɔ funŋɔ keree bɛɛri shɛ. Wee tuun wu ni pɛɛŋɛ kemu ya yaa ni wemu ni ge, Kilɛ na ba kee kan weefɔɔ mu. \p \v 6 Ayiwa na cebooloo, nɛ keree kiimu jo na ni Apɔlɔsi shizhaa na ge, nɛ kee bɛɛri pye na shɛ yee na, kʼi bye yi mu kalaa. Yemu yʼa ka Kilɛ Kafila wu ni ge, kɔnhɔ yi ganha bu yee ye wɛ. Yee wa shishiin ya yaa wʼa sipya wa wo mɛgɛ keree taga wʼa wuyɛ pɛlɛ, wa tɔn di bɛn wu mu wɛ. \v 7 Bani mu wu wa mayɛ pɛlɛ mu lee pɛlɛgana li na ge, lekɛ lʼi wa mu mu na toro pusamaa taan wɛ? Lekɛ lʼi wa mu mu Kilɛ ya ta lemu kan mu mu-i wɛ? Ayiwa, ni yʼi ɲɛ Kilɛ wo niganya mu mu, wee tuun wu ni ɲaha na mu di mayɛ pɛlɛ, na li pye kanna Kilɛ ya ta yi kan mu mu-i wɛ? \p \v 8 Ayiwa na cebooloo, yee wo xuugo ki kunni ya xɔ! Yee ya yaŋmuyɔ yi bɛɛri ta na xɔ! Yee ya ɲɛri saannaa, na ta wèe di sanha saanra ta wɛ! Nɛ funŋɔ ki wa yʼi sii pye saannaa yɛ pyaa pyaa, kɔnhɔ wèe bɛ di binnɛ pye saannaa ba yi ɲɛ wɛ. \v 9 Bani Kilɛ ɲɛ kanna kadugo yíri wʼa wèe yaha, wèe piimu pu ɲɛ Kirisa wo tudunmɔɔ pu ge. Wèe ɲɛ ba sipyii ɲɛ wɛ, pʼa piimu wo kiiri kɔn na yaha xu na ge. Bani wèe ya ɲɛri yawiiye koŋɔ bɛɛri mu ba pee ɲɛ wɛ. Wèe ya pye yawiiye sipyii mu, ni mɛlɛkɛɛ bɛ mu. \v 10 Wee ya ɲɛri sicere fɛɛ Kirisa wo mɛgɛ ki wuu na, ga, a yee kunni di ɲɛri nimɛ fungɔnyɔ fɛɛ pee, Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni! Wèe ya ɲɛri nimɛ baraga baa sipyii, a yee di bye ni baraga ki ni! Wèe ya ɲɛri yafanhaya, yee di pɛɛŋɛ taa! \v 11 Ali nimɛ we bɛ ni, wèe wa gana xuugo ni waga keŋɛ ni. Cére fàya ya wù yaa wɛ. Kpɔɔnrɔ tʼi nɔni wù na, ɲuŋɔ taleŋɛ di ɲɛ wù mu wɛ, fo na ɲaari ɲaari na yeree. \v 12 Wèe ya wu cére kana labye fɛni. Pu ba wù shɛhɛlɛ, wèe di duba pyi. Pu ba wù kana, wù na lee xu wùyɛ ni. \v 13 Ali pu ɲɛhɛ ba wèe mɛgɛ kyɛɛgi bɛ, wèe na pu ɲuŋɔ círi ni lotaan ni. Wèe ya ɲɛri gara koŋɔ mu. Wèe ya ɲɛri kaɲɔɔ baa fo na pa nɔ ba niɲaa ɲɛ wɛ. \p \v 14 Di wa pee jomɔ pe ka tun yi mu kɔnhɔ di shiige le yi ɲahaya ni-i dɛ! Ga nʼa pu ka na tun yi mu, kɔnhɔ di yi kalaa ba na nagoo ɲɛ wɛ, piimu ya dan na ni ge. \v 15 Bani ali yee ɲɛhɛ kalaatii ta na nɔ pu kabɔfoŋɔɔ kɛ (10.000) bɛ na, to nigin pe wu ɲɛ yee mu nʼa daa wu ni. Wee ɲɛ nɛ, bani nɛ wo \w Kilɛ Jozaama\w* pu wo yɛrɛ li funŋɔ ni yee ya dà Yesu Kirisa na. \v 16 Lee wuu na, na yi ɲɛɛri yʼa na wo ɲaarigana li taanni. \v 17 Kee funŋɔ ki ni nʼa da Timote tun yi mu. Na ɲidaan ja wu ɲɛ wii, na ɲɛ ɲɔmɛɛ fɔɔ Kafɔɔ wo kariɲɛɛgɛ ki ni. Lemu li wa nɛ wo ɲaarigana le Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki ni ge, wu na zhɛ yi funyɔ to lee na. Lee ɲaarigana li wo kalaa nɛ gaan tɛyɛ yi bɛɛri ni egilizii pu bɛɛri mu. \p \v 18 Pii wa bi giin yee ni na nɛ da guri zhɛ nige yee yíri wɛ, a peefɛɛ di tabaara lɔ le puyɛ ni. \v 19 Ga Kilɛ bu sɔɔ nʼa da mɔ nige di shɛ yi yíri wɛ. Wee tuun wu ni, kafilagbɔ wemu pii tabaara fɛɛ pii wa yu ge, nɛ ba nɔ wà, lemu li ɲɛ pu wo se kaa li ge, nɛ na lee cɛ. \v 20 Bani \w Kilɛ wo saanra|lemma="Kilɛ saanra"\w* ti ɲɛ ɲɔ kafila kajii wɛ, ga sefɛɛrɛ kajii li ɲɛ lii. \v 21 Ayiwa, lekɛ kaa di wa yee na wɛ? Di da se ni yakpɔngɔ ni yi fɛni laa? Ta di zhɛ ni taanɲɛɛgɛ ni lotaan ni? \c 5 \s1 Torogaguunɔ lemu lʼa ɲa Korɛnte egilizi wu ni ge \p \v 1 Ayiwa na cebooloo, shɛnɲɛhɛmɛɛ pʼa yi jo nɛ mu na dɔdɔɔrɔ ta ti wa yee tɛ ni, dɔdɔɔrɔ temu ti ɲɛ ali piimu bɛ ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, pee bɛ ya gbara ti na-ɛ ge: Nɛ logo na yee wa nigin wʼa wu to shɔ kɔn shɔ wu na na pye wu shɔ. \v 2 A tabaara di nɔhɔ yee ɲi sanha na taha lee bɛ na. Le kaa le bi yaa li sii yee ɲahaya tanha xuuni, kɔnhɔ wemu wʼa li pye ge, wee di waa laha yi na. \v 3 Nɛ wa yee tɛ ni wɛ, ga na fungɔngɔ dʼa pinnɛ ni yi ni. Nɛ kunni ya kiiri kɔn xɔ we ná we na, ma na jo nayɛ pyaa bɛ ki ɲɛ wà. \v 4 Ayiwa, yi ba ba yiyɛ pinnɛ tuun wemu ni Kafɔɔ Yesu mɛgɛ na, na bɛ wo fungɔngɔ ki na binnɛ ni yi ni, na fara wù Kafɔɔ Yesu wo sefɛɛrɛ ti na. \v 5 Yʼi wee sipya we le Shitaanni keŋɛ ni! Kɔnhɔ wu ceepuuro ti wo lakuuŋɔ kʼi gyɛɛgi, wu munaa le di ba shɔ Kafɔɔ Yesu cabaŋa. \p \v 6 Ɲuŋɔ wa li na yee pʼa yiyɛ kɛrɛ wɛ! Ta yee ya li cɛ na jo buuri shizhɛnhɛrɛ nifɛnhɛfɛnhɛrɛ yɛ tʼa myɛdɔnhɔŋɔ bɛɛri yirige wɛ? \v 7 Yi buuri shizhɛnhɛrɛ nilɛɛrɛ ti bɛɛri yeege yiyɛ tɛ ni, kɔnhɔ yʼi bye myɛdɔnhɔŋɔ nivoŋɔ. Bani li can koo ni shizhɛnhɛrɛ wa yi ni wɛ, na li kaɲuŋɔ pye \w Ɲuwuuro ti wo Kalenɛ|lemma="Kalenɛ"\w* li \w Dubyapige\w* ki ɲɛ wèe mu, kemu ya wolo na pye saraga wèe wuu na ge. Kee ɲɛ Kirisa wuyɛ pyaa. \v 8 Wee tuun wu ni, wù kalenɛ li gba! Wù ganha bu li gba ni buuri shizhɛnhɛrɛ nilɛɛrɛ ti ni wɛ! Lee kɔri ɲɛ: Wù ganha bu li gba ni kakuuyo, kelee ni dɔdɔɔrɔ ni wɛ! Ga wù li gba ni shizhɛnhɛrɛ baa buuri ni. Wee buuri we ɲɛ can ni fɛfɛɛrɛ wèe zɔlɔɔ pu na! \p \v 9 Nɛ yi ka na tun yee mu na sɛmɛ wu ni jo sipyii piimu pʼa taanfɛɛgɛ pyi ge, jo yee ganha ba gari ni peefɛɛ ni wɛ. \v 10 Ga lee wa nago kanna yee pu kɔn laha ke koŋɔ ke wo taanfɛɛgɛ pyevɛɛ, ni ki natakuumɔ fɛɛ, ni ki nagaalaa, kelee ni ki yapɛrɛgaan bɛɛri na-ɛ dɛ! Lee bu yaha li pye, fo yi bu foro ke koŋɔ puga ke ni. \v 11 Nʼa da li shɛ yi na jo sipya wemu bɛɛri wʼa yu na nʼa daa fɔɔ wee ɲɛ, na taanfɛɛgɛ pyi kelee natakuumɔ keree, kelee yapɛrɛgaanra, kelee na shɛhɛɛ pyi, kelee singbaa, kelee nagaara ge, yi ganha bu binnɛ ni wee wa ni kaa la shishiin na wɛ. Ali yee ya yaa yi pinnɛ li bɛ ni wee sipya wa ni wɛ. \v 12 Piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, na kiiri kɔn pee na, lee ɲɛ nɛ wo nibyii wɛ. Ga nʼa daa fɛɛ piimu pu wa yee wo egilizi wu ni ge, yee pʼa yaa na pee wo jurumu wu kiiri kɔɔn. \v 13 Piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, Kilɛ yɛ pyaa na ba kiiri kɔn pee na. Ga ma na jo ba lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni wɛ na: «Yee pu kakuubye wu kɔri yeege yiyɛ tɛ ni.»\f * \fr 5:13 \fr*\ft Dutɛrɛnɔmɛ 19:19 ni 22:21-24 ni 24:7\ft*\f* \c 6 \s1 Nʼa daa fɛɛ ya yaa pʼa puyɛ yiri fanha puga wɛ \p \v 1 Ɲaha kʼa yee pye bɛganhara bu jé yee wa ni wu ceboro tɛ ni, yee da ga shɛ ni pee jomɔ pe ni nʼa daa fɛɛ pu mu wɛ, ga piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, yee na dɛrɛ yiyɛ yiri fanha puga, pee mu wɛ? Lee ya saha wɛ. \v 2 Wee tuun wu ni ta yee ya li cɛ na fɛfɛɛrɛ sipyii pii pu da ba kiiri kɔn ke koŋɔ ke na wɛ? Ayiwa, ni li wa nago yee pu da ba kiiri kɔn ke koŋɔ ke na, keree kiimu ki ɲɛ kafɛnhɛfɛnhɛŋɛɛ ge, ɲaha na yee pye yee ganha bu já kee shɔɔnri yiyɛ tɛ ni-i wɛ? \v 3 Ta yee ya li cɛ na wèe pu da ba kiiri kɔn ali mɛlɛkɛɛ pii bɛ na wɛ? Ni lee na ba bye, kafɛnhɛfɛnhɛŋɛɛ kii kʼa byi wù tɛ ni ke koŋɔ ke na ge, yee na kee shɔɔnri kanha dii wɛ? \v 4 Na ta kii keree kii kʼa di bu jomɔ le yee tɛ ni, sipyii piimu ɲɛ yaaga bɛ Egilizi koo ni-i ge, yee na dɛrɛ shɛ pee pye yi kiirikɔɔn! \v 5 Nʼa yi yu kɔnhɔ yiyɛ pyaa bɛ di li cɛ na shiige ki ɲɛ kii. Shɛn nigin bɛ ya sii yee tɛ ni fungɔngɔ fɔɔ wemu na já cebooloo pu tɛ kayuu jo-e ya? \v 6 Ayiwa, ta lʼa saha can na, nago ceboro wa wu shɛ kayuu teŋɛ ni ceboro wa ni fanha puga, sipyii mu piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ? \p \v 7 Bɛganhara na jé yee tɛ ni fo na shɛ yee pye yee na yiyɛ yiri fanha mu, lee yɛ pyaa wa yee mu ɲuzogoro. Ɲaha kʼa yee pye yee ya gbara yee pʼa katiibaagaa kii xuli yiyɛ ni-i wɛ? Ɲaha na yee di ya gbara ye pʼa naŋmahara keree xuli yiyɛ ni-i wɛ? \v 8 Ga fo yee na tɛrɛ na katiibaagaa ni naŋmahara ti pyi. Go yi cebooloo na yee wa ki pyi! \v 9 Ta yee ya li cɛ na jo taa ɲɛ sipyitiibaalaa mu \w Kilɛ wo saanra|lemma="Kilɛ saanra"\w* ti ni-i wɛ? Yi ganha ba yiyɛ faanna wɛ! Taanfɛɛgɛ pyevɛɛ yoo, yapɛrɛgaan yoo, dɔdɔɔ yoo, namaa piimu bɛ ya puyɛ sinnɛɛ ge, pee yoo, \v 10 nagaalaa yoo, natakuumɔ fɛɛ yoo, singbaa yoo, yayirilee yoo, javafɛɛ yoo, pii pʼa shishiin tajege wa Kilɛ wo saanra ti ni wɛ. \v 11 Kii yahagaŋaa kii sipyii pii wa bi bye yee bɛ ni. Ga Kilɛ ya yee jé, na yee pye fɛɛfɛɛ na yeege kakuuyo ni, na yee pye sipyitiimɛɛ Kafɔɔ Yesu Kirisa mɛgɛ na, \w Kilɛ Munaa\w* li baraga ni. \s1 Kafɔɔ wuuro ti ɲɛ nʼa daa fɔɔ ceepuuro \p \v 12 Pii wa yu yee ni na keree bɛɛri ɲɔ ya kan yee mu! Ga nʼa da li shɛ yi na jo kuduun wa keree bɛɛri ni wɛ. Keree bɛɛri ɲɔ ya kan, ga nɛ kunni di wa da ga nayɛ yaha bulo kaa tuugo bɛɛri mu wɛ. \v 13 Pii bɛ wa yu sanha yee ni na yacɛrɛ kaa na yalige ya yàa, yacɛrɛ bɛ dʼa yàa yalige kaa na. Can wu ɲɛ wii. Ga caŋa ka wa ma, Kilɛ na ba yi shuun wu bɛɛri kyɛɛgi. Ga sipya ceepuuro te kunni, tee ya ta yàa dɔdɔɔrɔ kaa na wɛ. Kafɔɔ wuu na ti ɲɛ, Kafɔɔ bɛ di sipya ceepuuro ti marani. \v 14 Kilɛ wʼa Kafɔɔ ɲɛ na yeege xu ni, wu na ba wèe bɛ ɲɛ na yeege xu ni wu sefɛɛrɛ ti baraga ni. \v 15 Ta yee ya li cɛ na jo \w Kirisa\w* yatɛnyɛ yi ɲɛ yee ceepuuro ti wɛ? Wee tuun wu ni, nɛ ma na Kirisa wu wo yatɛngɛ ka lɔ na taga navarashɔ yatɛnyɛ sogolo gɛ? Lee kunni ya saha wɛ. \v 16 Kelee ta yee ya li cɛ na jo sipyaa sipya wʼa sinnɛ ni navarashɔ ni ge, ma ni wu ni, yi bɛɛri ya ɲɛri ceepuuro nigin wɛ? Bani lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: «Pu shuun wu bɛɛri na ɲɛri ceepuuro nigin.»\f * \fr 6:16 \fr*\ft Zhenɛzi 2:24\ft*\f* \v 17 Ga sipya wemu bu wuyɛ kan Kafɔɔ mu, weefɔɔ ni Kafɔɔ ma bye nigin wu Munaa li ni. \p \v 18 Yʼa fe dɔdɔɔrɔ ɲaha na. Jurumu wemu sama sipya ya byi ge, wee ya dani wu ceepuuro ti kpɛɛngɛ ke na. Ga sipyaa sipya wʼa dɔdɔɔrɔ pye ge, jurumu wʼa pye wuyɛ pyaa ceepuuro ti na. \v 19 Ta yee ya li cɛ na jo yee ceepuuro ti ɲɛ \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* li wo Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ wɛ? Lee Fɛfɛɛrɛ Munaa le wa yee funyɔ ni. Kilɛ wʼa li kan yee mu. Yee ɲɛ nige yiyɛ wuu wɛ. \v 20 Bani pɛɛwa na Kilɛ ya yee shɔ. Lee wuu na yʼa baraga tɛri Kilɛ na ni yi ceepuuro ti ni. \c 7 \s1 Celeŋɛnɛ kelee gbajiire keree \p \v 1 Ayiwa, yʼa yegeye yemu ka na tun na mu yi sɛmɛ wu ni ge, wù shɛ yee fɛni. Lʼa ɲɔ ná mu wu ganha bu cee lɔ wɛ. \v 2 Ga kɔnhɔ dɔdɔɔrɔ ganha ba byi wɛ, ná bɛɛri ya yaa wu cee leŋɛ, cee bɛɛri di gbaga je ná mu. \v 3 Ná ya yaa wʼa lemu pyi wu shɔ mu ge, wu lee ɲɔ yaha cee wu mu. Cee bɛ ya yaa wʼa lemu pyi wu poo mu ge, wu bɛ di lee ɲɔ yaha ná wu mu. \v 4 Bani cee ceepuuro tiyɛ pyaa ɲɛ wu wuuro wɛ, ga wu poo wuuro ti ɲɛ tii. Mu shiin li wa, ná bɛ wo ceepuuro tiyɛ pyaa ɲɛ wu wuuro wɛ, ga wu shɔ wuuro ti ɲɛ tii. \v 5 Wee tuun wu ni, yi ganha ba yiyɛ shege wɛ! Yi bɛshuun na já jo na bɛ yi na, na tuun wa pye yiyɛ kadugo na, kɔnhɔ yʼi wee tuun we pye Kilɛ-ɲɛrɛgɛ na. Ga wee tuun we bu doro, yʼi guri pye ni yiyɛ ni sanha! Ni lee bɛ wɛ, yʼa da já yiyɛ na wɛ, lee funŋɔ ni Shitaanni bɛ na yi taanna wii di yi tɔɔgɔ le jurumu ni. \p \v 6 Ye nʼa yu mɛ yi mu ge, yi yɛri yɛri jomɔ pu wa pii, li wa fanha kaa wɛ. \v 7 Li da yaha nɛ kaa na, sipyii bɛɛri ya yaa pu pye ba nɛ ɲɛ wɛ. Ga wa bɛɛri ni wu loolodaa li wa Kilɛ mu. Kaa la wo loolodaa wa wa mu, la bɛtii bɛ wo loolodaa bɛ di ɲɛ wa bɛ mu. \p \v 8 Ayiwa, piimu pu wa pu sanha gbaya je, kelee na cèe leŋɛ-ɛ ge, ni cèe piimu wo namaa pʼa xu ge, nɛ funŋɔ na kunni, pee pu kori yaha mu pu yɛ ba nɛ ɲɛ wɛ. Lee ya ɲɔ shɛn. \v 9 Ga pu bu da pʼa da já puyɛ na wɛ, wee tuun wu ni pʼa yaa wa bɛɛri wu gbaga je, kelee na cee leŋɛ. Bani, lee ya pɔrɔ pu mu pu kori yaha wà mu, gbaya kelee cèe la di da pu sorogo. \p \v 10 Pʼa nʼa daa fɛɛ piimu kan xɔ puyɛ mu ge, ye nʼa da jo pu mu ge, yee wa nɛyɛ pyaa wo nijoyo wɛ, ga Kafɔɔ woyo yi wa yii. Yee yi wa mɛ jo, cee wu ganha bu da wu gbaga xɔ ná wu mu wɛ! \v 11 Cee wemu shiin bu foro wu poo mu, wee tuun wu ni wʼa yaa wu wuyɛ yaha wà ná baa, kelee wu guri shɛ bɛ ni nalɛ wu ni. Ná bɛ ya yaa wu wu shɔ yaha wɛ. \p \v 12 Ayiwa, ye nʼa da jo pusamaa mu ge, yee wa Kafɔɔ wo nijoyo wɛ; nɛyɛ pyaa kʼa yee yu. Ceborona wa bu bye nʼa daa fɔɔ, wu shɔ di ɲɛ nʼa daa fɔɔ wɛ; cee wu bu sɔɔ na diin wu mu, ná wu ya yaa wu wu yaha wɛ. \v 13 Ceboroshɔ wa bɛ shiin bu bye nʼa daa fɔɔ, wu poo di ɲɛ nʼa daa fɔɔ wɛ; ná wu bu sɔɔ na cee wu mara wu shɔ, cee wu ya yaa wu foro wɛ. \v 14 Bani na ná wu yaha wu ɲɛ Kiricɛn wɛ, wu ni cee wu bu bye shiizhan, wʼa Kilɛ tɛɛŋɛ. Mu shiin cee wu bɛ ɲɛ wu bu da wu ɲɛ Kiricɛn wɛ. Wu ni ná wu bu bye shiizhan, wu bɛ ya Kilɛ tɛɛŋɛ. Lee kaa bɛ wɛ, pu nagoo pu na bye kanna pu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, na ta pu dʼa Kilɛ tɛɛŋɛ can can na. \v 15 Ga pu shuun wu ni wemu wu ɲɛ nʼa daa baa fɔɔ wu ge, wee bu jo wu foro nʼa daa fɔɔ wu ni, yi wu yaha wu foro wu ni. Wee tuun wu ni nʼa daa fɔɔ wʼa pye cee wu la, wu shiin ya pye ná wu la, wu na bye wuyɛ mu. Kilɛ ya yee yiri, kɔnhɔ yʼi ba bye ɲaɲiŋɛ na. \v 16 Bani mu cee nʼa daa fɔɔ we, dii mʼi da já bye mʼi li cɛ na mu wu da ba ma poo wu ɲuŋɔ wolo wɛ? Kelee mu ná nʼa daa fɔɔ we, dii mʼi da já bye mʼi li cɛ na mu wu da ba ma shɔ wu ɲuŋɔ wolo wɛ? \s1 Mayɛ yaha ba ma bye a Kilɛ di ma yiri wɛ \p \v 17 Lee niŋɛ na foro wà, wa bɛɛri ya yaa wʼa ɲaari wʼa sahaŋi ni wu loolodaa ni, Kilɛ ya lemu kan wu mu ge. Kilɛ ya wufɔɔ yiri na wu yaha yahama pemu bɛ ni ge, wu da ɲaari wʼa sahaŋi ni pee bɛ ni. Wee kalaa we nʼa gaan nʼa daa fɛɛ pu mu egilizii pu bɛɛri ni. \v 18 Kilɛ bu sipya wa yiri na wufɔɔ ta wʼa cekɔɔnrɔ pye xɔ, wufɔɔ wu wuyɛ yaha wà mu. Wu shiin bu wemu yiri na wufɔɔ ta wu sanha cekɔɔnrɔ pye wɛ, wufɔɔ ganha ba li shaa nige fo wu gɔn wɛ. \v 19 Mʼa cekɔɔnrɔ pye yoo, ma ya cekɔɔnrɔ pye-e yoo, lee la shishiin kaɲɔɔ ɲɛ wɛ. Lemu wo kaɲɔɔ li wa ge, lee li wa mɛ na Kilɛ wo ɲɔmɛɛjogoo ki koo ɲaari. \v 20 Kilɛ ya wa bɛɛri yiri, na wufɔɔ yaha yahama pemu ni ge, wufɔɔ ya yaa na wuyɛ yaha pee yahama pu ni. \v 21 Kilɛ bi ma yiri na ma yaha bulooro ni, ma ganha bu lee kaa taga ma funŋɔ cɔnri wɛ. Ga tacoŋɔ bu da ki na ɲɛ ma mu mʼa foro bulooro ti ni, mʼa yaa ma foro ti ni. \v 22 Bani sipya wemu Kafɔɔ ya yiri na wu yaha bulooro ni ge, weefɔɔ ya ɲɛri wuyɛ wo Kafɔɔ mu. Sipya wemu bɛ di bu bye wuyɛ mu, Kirisa bu ma yiri, mʼa ɲɛri wu bulo. \v 23 Kafɔɔ ya yee shɔ pɛrɛmɛ pemu na ge, pʼa waha shɛn. Wee tuun wu ni yi ganha bu bye sipyii wo buloo wɛ. \p \v 24 Na cebooloo, Kilɛ ya yee bɛɛri nigin nigin wu yiri na yi yaha yahama pemu ni ge, wa bɛɛri ya yaa wu kori pee yahama pu ni. \s1 Mudasiilee keree \p \v 25 Piimu pu wa pu sanha namaa ni cèe kalɛɛ pye ɲa bada-ɛ ge, yemu nʼa da jo pee mu ge, yee wa Kafɔɔ wo nijoyo wɛ, nɛyɛ pyaa kʼa na fungɔngɔ shɛɛ pu na. Ga Kafɔɔ wo cemɛ pu baraga ni, yʼa yaa yi dà na jomɔ pu na. \v 26 Kanhama pe pu wa nimɛ ge, pee kanhama pu wuu na nɛ li ta jo lʼa pɔrɔ wa bɛɛri mu wu kori yaha ba wʼa sii wɛ. \v 27 Cee bi ɲɛ ma mu, ma ganha bu wu yaha wɛ. Ma shiin bi ɲɛ ma sanha cee leŋɛ wɛ, wee tuun wu ni mʼa mayɛ yaha wà mu cee baa. \v 28 Ga lee bɛ na, ma ɲɛhɛ cee leŋɛ, ma ya jurumu pye wɛ. Doɲiŋɛ fucɛri nacɛbaa bɛ ɲɛhɛ gbaga je, wu ya jurumu pye wɛ. Ga kanhama see wo pʼa da ba nɔni gbaya cèe ni cèe kafɛɛ na pu ɲiifɛɛrɛ ti ni. Nʼa bi giin di yi ɲuŋɔ wolo pee kanhama pu ni. \p \v 29 Ayiwa na cebooloo, ye nʼa giin di jo yi mu ge, yee yi wa mɛ jo koŋɔ ki taaxɔɔ lʼa tɛɛŋɛ. Wee tuun wu ni, piimu pu wa ni cèe ni ge, pee pu la le puyɛ ni Kafɔɔ wo labye wu fɛni. Pʼi bye kanna cèe bɛ ɲɛ pu mu wɛ. \v 30 Piimu pʼa mɛhɛɛ suu ge, pee di la le puyɛ ni Kafɔɔ wo labye wu fɛni. Pʼi bye kanna pu bi mɛhɛɛ bɛ suu wɛ. Piimu pʼa fundanga pyi ge, pee di la le puyɛ ni Kafɔɔ wo labye wu fɛni. Pʼi bye kanna pu bi fundanga bɛ pyi wɛ. Piimu pʼa zhɔ pyi ge, pee di la le puyɛ ni Kafɔɔ wo labye wu fɛni. Pʼi bye kanna yaaga bɛ bye pu mu wɛ. \v 31 Piimu pʼa koŋɔ yaŋmuyɔ ye shaa ge, pee di la le puyɛ ni Kafɔɔ wo labye wu fɛni. Pʼi bye kanna pu bi koŋɔ ke yaŋmuyɔ ye shaa bɛ wɛ. Bani koŋɔ ni ki yaŋmuyɔ yi wa da mɔ yʼi xhɔ wɛ. \p \v 32 Lee wuu na nʼa bi giin jo funzhaga katii ganha bu jé yi ni wɛ. Sipya wemu wu ɲɛ wu sanha cee lɔ-ɛ ge, Kafɔɔ wo ɲidaan keree ki ma bye weefɔɔ wo cɔnrɔmɔ keree. Wu funzhaga kaa bɛɛri li ɲɛ lemu li da wu pye wu taan Kafɔɔ mu ge. \v 33 Ga wemu bu cee leŋɛ, wee ma ke koŋɔ ke wo yaŋmuyɔ kaa taga wuyɛ funŋɔ cɔnri, kɔnhɔ wu daan wu shɔ mu. \v 34 Lee funŋɔ ni wu fungɔngɔ ki ma ɲɛri na wu kilee na se kabaya shuun na. Cèe piimu ɲɛ gbaga ni wɛ, na fara doɲiŋɛ pushaa na, pee bɛ ma pu funyɔ shaa ni Kafɔɔ ɲidaan keree kaa ni, kɔnhɔ pʼi já pye Kafɔɔ wuu pu keree ki bɛɛri ni. Ga cee wemu wu ɲɛ gbaga ni ge, wee wo funzhaga ki ma gaaŋi ke koŋɔ ke wo yaŋmuyɔ ye yíri, kɔnhɔ wu daan wu poo mu. \v 35 Yeeyɛ pyaa wo kuduun kaa na nʼa ye yu, li wa nago kanna fanha nʼa giin di bye yi na wɛ. Ga na funŋɔ ki wa yʼi da ɲaari ɲaarigazaana na, yʼi daha Kafɔɔ nɔhɔ ni ni yi zɔlɔɔ pu bɛɛri ni. \p \v 36 Ná wemu bu li cɛ na wee wa da já wuyɛ co wu curɔ tàan wɛ, wu mɛhɛ wu leŋɛ na saha ni wu fungɔngɔ ni. Lee ɲɛ jurumu wɛ. \v 37 Ga ná wemu bu li kɔn wuyɛ funŋɔ ni na ta wa shishiin ya wu karamu wɛ, na jo wu da wu curɔ leŋɛ wɛ. Wu bi dà li na, na wu fungɔngɔ kaa li takyɛɛgɛŋɛ wa da yìri xuu wa shishiin ni wɛ, ayiwa lee ya ɲɔ. \v 38 Lee funŋɔ ni wemu bu wu curɔ leŋɛ, kasaana wʼa pye. Ga wemu bɛ bu sɔɔ na wu wo yaha wà leŋɛ baa, lee ya pɔrɔ shɛn. \p \v 39 Ayiwa, cee bɛɛri wʼa gbaga je ná mu ge, na ná wu yaha ɲìi na, cee wʼa pɔ yaha wu na. Ga ná wu ga xhu, wee tuun wu ni wʼa pye wuyɛ mu. Ná bɛɛri wʼa wu taan ge, wu shɛ gbaga je wee mu, kɔnhɔ wu pye nʼa daa fɔɔ. \v 40 Ga nɛ wo funŋɔ na, wee cee wu bu sɔɔ na wuyɛ yaha wà mu, lee na bɔrɔ wu mu fo xuuni. Nɛ bɛ di wa giin bɛ jo Kilɛ Munaa li wa nɛ bɛ ni. \c 8 \s1 Yapɛrɛɛ xaara \p \v 1 Wù shɛ nimɛ yapɛrɛɛ xaara ti wo jomɔ pu fɛni. Can wu ɲɛ wii na jo wèe bɛɛri pu ɲɛ ni lajɛ ni ma na jo ba yee wa yi yu wɛ. Ga wee lajɛ we ya tabaara leni sipya ni. Na ta taanɲɛɛgɛ di se ni nʼa daa fɔɔ ni ɲaha na nʼa daa wu ni. \v 2 Sipya wemu ba wuyɛ wii na wee ya keree cɛ, Ayiwa wee sanha keree cɛ ba keree ya yaa kʼa jɛni wɛ. \v 3 Ga Kilɛ kaa ba dan sipya wemu ni, weefɔɔ Kilɛ ya cɛ. \p \v 4 Ayiwa, yee ya yegeŋɛ pye yapɛrɛɛ xaara ti shizhaa na, na ta wa na já ti xa? Wʼà li cɛ na jo yapɛrɛgo ɲɛ yafiin bɛ wɛ, bani Kilɛ nigin pe yɛ wu ɲɛ. \v 5 Can kunni wu ɲɛ wii, yaŋmuyɔ niɲɛhɛyɛ wa fugba we, ni ɲiŋɛ ke na sipyii na yi pyi na kilɛlɛɛ, na li pye kanna kilɛlɛɛ niɲɛhɛmɛɛ pu ɲɛ pu mu na fara kafɛɛ niɲɛhɛmɛɛ na. \v 6 Ga wèe mu kunni, Kilɛ nigin pe yɛ wu ɲɛ; wee ɲɛ To Kilɛ, wee wʼa yaŋmuyɔ yi bɛɛri yàa. Wee wuu bɛ wèe di ɲɛ. Kafɔɔ nigin pe yɛ bɛ di ɲɛ; wee ɲɛ Yesu Kirisa. Wee baraga ni yaŋmuyɔ yi bɛɛri wa yàa, wee baraga ni bɛ wèe wa ɲiifɛɛrɛ na. \p \v 7 Ga nʼa daa fɛɛ pu bɛɛri wa sanha we can we cɛ na fiinŋɛ wɛ. Pii wa yee ni piimu wa bi tɛɛ na yapɛrɛɛ kaan ge. Pee ba tee xaara te xaa, pee ma li yaha puyɛ funyɔ ni na yapɛrɛɛ xaara ti ɲɛ tii. Pu nʼa daa wu wo fanha jɛrɛ funŋɔ ni pʼa li ta na pee ya puyɛ nɔrɔgɔ. \v 8 Na ta ɲɔyalige di wa da já wèe pye wèe pu Kilɛ tɛɛŋɛ wɛ. Wèe ya te xaara te yaha wà xabaa la, lee wa da yaaga wolo wèe ni wɛ. Wèe shiin ya ti xa la, lee wa da yaaga le wèe ni wɛ. \v 9 Ga lee bɛ na, yi kasɛɛgɛ yaha yiyɛ na. Yi na já da yaŋmuyɔ bɛɛri li yi ɲidaan funŋɔ ni. Ga wa ganha ga wu ɲidaan yaha wu pye kaɲuŋɔ di baraga baa fɔɔ tɔɔgɔ le kakuuŋɔɔ ni wɛ. \v 10 Bani mu wemu wʼa yu na mu ya yaaga cɛ ge, baraga baa fɔɔ wa bu mu ɲa mu ya tiin na li yapɛrɛ la wo pɛɛŋɛ puga ni, ta lee da wu luu waha yapɛrɛɛ xaara xha na wɛ? \v 11 Lee funŋɔ ni, wee ceborona baraga baa fɔɔ wemu bɛ wuu na \w Kirisa\w* ya xu ge, ta mu wo lajɛ wu ya pye kaɲuŋɔ na bɔɔngɔ nɔ wee na wɛ? \v 12 Yi ba lee pyi, yi cebooloo pu jurumu yʼa luu. Bani baraga ɲɛ pu ni keree kiimu wo bye na wɛ, yee wa pu logoo wari na waa kee na. Lee funŋɔ ni Kirisa yɛ pyaa na yʼa wee jurumu wu pyi. \v 13 Lee wuu na, yalige ke nʼa da lii ge, kee bu da ki na da bye kaɲuŋɔ di nɛ ceboro tɔɔgɔ le jurumu ni, nɛ na gahari kee yalige ke ni, kɔnhɔ di ganha bu na ceboro wu pye wu to wɛ. \c 9 \s1 Kirisa wo tudunmɔ wu tayerege ɲɛ kemu ge \p \v 1 Ayiwa, ta nɛ ɲɛ nayɛ wo wɛ? Ta nɛ bɛ ɲɛ \w Kirisa\w* wo tudunmɔ wa wɛ? Ta nɛ bɛ ya wù Kafɔɔ Yesu ɲa wɛ? Ta yee bɛ pu ɲɛ wee labye we wo kuduun Kafɔɔ na wɛ? \v 2 Ali pii ɲɛhɛ bye pʼi ya sɔɔ li na na Kirisa wo tudunmɔ nɛ ɲɛ wɛ, yee ya yaa yee pu li cɛ na Kirisa wo tudunmɔ nɛ ɲɛ. Bani yee na jé Kafɔɔ wo kariɲɛɛgɛ ki ni, lee li wa li shɛɛ na Kirisa wo tudunmɔ nɛ ɲɛ. \p \v 3 Piimu pʼa nɛ kaa yu, na zɔ tɛri nɛ na ge, we kafila we nɛ daga na pu ɲɔ shuu: \v 4 Na wèe yaha wèe na ɲɛ Kirisa wo tudunmɔɔ, ta yalige ni yagbaya ya yaa na gaan wèe mu wù labye wu wuu na wɛ? \v 5 Ta li ya saha nago wèe bɛ pu wù wo shɔ wa lɔ, wee di da ɲaari ni wù bɛ ni ba Kirisa wo tudunmɔɔ pusamaa, ni Kafɔɔ wo ceboronamaa pee, ni Sefasi\f * \fr 9:5 \fr*\ft \+bd Sefasi: \+bd*\ft*\ft Arameyɛ shɛɛn jomɔ pu ɲɛ pii, Girɛkii ma jo na Pyɛɛri. Ke mɛgɛ ke kɔri wu ɲɛ na faaga.\ft*\f* yɛ ɲɛ-ɛ wɛ? \v 6 Kelee nɛ ni Barinabasi ni, ta wèe yɛ pʼa yaa na labye watii bɛ pyi, kɔnhɔ wù na já wʼà wù ɲɔlige taa? \v 7 Mii yee dʼa li logo, wa wʼa sɔrɔsiire pyi, wufɔɔ di nɔhɔ kuri yere ni wuyɛ ni wɛ? Kelee wa wu \w ɛrɛzɛn|lemma="ɛrɛzɛn tige"\w* tiire nɔri wu ganha ba ti nagoo li-i wɛ? Kelee wa wʼa yapɔrɔyɔ naha, wu ganha ba yi jirimɛ gbuu-i wɛ? \p \v 8 Yi ganha ba giin na yemu sipyii wa yu ge, na yee yɛ nɛ pye na tɔɔgɔ tasinŋɛ wɛ. Bani yee ninuyɔ yʼa ka Kilɛ wo saliya wu bɛ ni. \v 9 Kilɛ tudunmɔɔ Musa ya yi ka saliya wu ni na: «Ma ganha bu jɔ̀ le nù ɲɔ na na wu yaha wu na shinma tanhana tanhana wɛ.»\f * \fr 9:9 \fr*\ft Dutɛrɛnɔmɛ 25:4\ft*\f* Ta niiyɛ yɛ ni Kilɛ ya wu funŋɔ shaa na ye jo? \v 10 Li can koo ni, ta wèe wuu na bɛ wʼa yi jo wɛ? Wèe wuu na wʼa yi jo kunni. Bani li waha lʼi waha, wemu wʼa faa pyi ge, wʼa yaa wʼa wu pyi wu da daa; wemu bɛ wʼa shinma sani ge, wu bɛ di da wu sani, wu da daa wu taa le na. \p \v 11 Ayiwa, wèe pʼa Kilɛ jomɔ pu nuguro nugi yee mu. Wee tuun wu ni wèe bɛ na lɔ yee keŋɛ yaŋmuyɔ ni, ta lee ya ye wèe na? \v 12 Ni pii di wa wee kuduun we taa yee mu, ta wu ya yaa ni wèe ni sanha na toro peefɛɛ tàan wɛ? Ga wèe ya ta lee pye wɛ. Wèe ya kanhama tuugo bɛɛri soro wùyɛ ni, kɔnhɔ kaa la shishiin ganha ba bari \w Kirisa wo Kilɛ Jozaama\w* pu yɛrɛ li na wɛ. \v 13 Yee kunni dʼa li cɛ bɛ na jo piimu pu wa labye pyi Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki ni ge, Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki ni pee wo ɲɔlige ya fòro. Piimu bɛ pu wa saraya nizogoyo yi wo \w saraya yi tawologo\w* ki ni ge, pee bɛ wo tahaa wa fòro yee saraya ye ni. \v 14 Lee ninunɔ funŋɔ ni Kafɔɔ bɛ ya li koro yaha nago piimu pʼa \w Kilɛ Jozaama\w* pu yɛrɛ li pyi ge, pee wo ɲɔlige di da fòro lee yɛrɛ li ni. \p \v 15 Ga nɛ ta le kuduun kaa le la shishiin sha yee mu wɛ, nɛ di wa ye kani bɛ nago wee kuduun we di da nɔni na na wɛ. Nʼa xu bɛ, nɛ lee funŋɔ lɔ na toro di ke fundanga ke yaha ki shɔ na na. \v 16 Nɛ da já da Kilɛ wo Jozaama pu jo kaa taga da nayɛ pɛlɛ wɛ. Bani na pu yɛrɛ pyi, lee ya ɲɛri nɛ ɲuŋɔ ni fanha kaa. Nɛ bu bye nɛ pu yɛrɛ pyi bɛ wɛ, bɔɔngɔ ki da nɔ nɛ na. \v 17 Li da bi da nago kanna nɛyɛ pyaa mu lʼa taan, a nɛ ganha na Kilɛ Jozaama pu yɛrɛ li pyi, wee tuun wu ni nɛ bi yaa ni saraa ni. Ga ni pu jo wʼi ya ta wʼa foro nɛyɛ pyaa ki ni wɛ, wee tuun wu ni labye wemu yɛ kaa lʼa le na keŋɛ ni ge, wee nʼa byi. \v 18 Ayiwa, wee tuun wu ni lekɛ di wa nɛ wo saraa wu wɛ? Na Kilɛ Jozaama pu yu sipyii pu mu ma ni, kuduun wemu bɛ wʼa yaa ni na ni ge, di ganha ba wee bɛ shaa wɛ. Lee ni nɛ wo saraa wʼa fòro. \p \v 19 Nɛ ɲɛ sipya wa shishiin wo bulo wɛ; ga lee bɛ na nɛ kunni da nayɛ yaha bulo sipyii bɛɛri mu, kɔnhɔ di já sipyiɲɛhɛmɛɛ ta Kirisa mu. \v 20 Nɛ bu bye ni Yawutuu ni tuun wemu ni, nɛ bɛ na nayɛ pye ba Yawutu ɲɛ wɛ, kɔnhɔ pu niɲɛhɛmɛɛ di ɲuwuuro ta. Piimu pʼa ɲaari na sahaŋi ni Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu ni ge, nɛ bu bye ni pee ni, nɛ bɛ na bye ba pee ɲɛ wɛ, na ta li can koo ni, nɛ Musa wo saliya wu koo ɲaari wɛ. Ga nɛ ma lee pyi, kɔnhɔ pu niɲɛhɛmɛɛ di ɲuwuuro ta. \v 21 Piimu pu ɲɛ pu ya Kilɛ tudunmɔɔ Musa wo saliya wu koo ɲaari-i ge, nɛ bu bye ni pee ni, nɛ bɛ na bye ba pee ɲɛ wɛ; kɔnhɔ pu niɲɛhɛmɛɛ di ɲuwuuro ta. Ga lee di wa nago kanna nɛ ta na Kilɛ wo saliya wu koo ɲaari-i dɛ, bani Kirisa wo saliya wu koo nɛ ɲaari. \v 22 Piimu fanha kʼa cɛ̀rɛ nʼa daa wu ni ge, nɛ bu bye ni pee ni, nɛ bɛ na nayɛ pye ba pee ɲɛ wɛ, kɔnhɔ pu niɲɛhɛmɛɛ di fanha ta. Lee funŋɔ ni, piimu bu bye pyegana bɛɛri na, nɛ bu bye ni pu ni, nɛ bɛ na bye ba pu ɲɛ wɛ; kɔnhɔ li pye pyegana bɛɛri na, nigin nigin wa di ɲuwuuro ta pu ni. \v 23 Kilɛ wo Jozaama pu wuu na nɛ lee bɛɛri pyi, kɔnhɔ na bɛ di ba da pu kuduun wu ni. \p \v 24 Piimu pʼa ɲahazhaanri tafɛrɛ ti fe ge, ta yee ya li cɛ na pu bɛɛri pu ma baa, ga shɛn nigin yɛ pe na ba ɲahagbaa li ta wɛ? Wee tuun wu ni yi bɛ pu la le yiyɛ ni, yʼi da fe, kɔnhɔ yi bɛ di ba kuduun ta. \v 25 Piimu pʼa tee ɲahazhaanri tafɛrɛ ti fe ge, pee ya pu yɛ tánha keree niɲɛhɛŋɛɛ na. Pee wa pu wuu li pyi kuduun wemu kaa na ge, wee ya xhuu. Ga wèe wa wu wuu li pyi kuduun wemu kaa na ge, wee da ga xhɔ wɛ. \v 26 Lee wuu na nɛ na wo tafɛrɛ ti fe, ga nɛ ti fe ɲubadin wɛ; nɛ na wo kagurukpɔnyɔ yi bɛ pyi, ga nɛ wo kaguruyo yi wa se kafɛɛgɛ na wɛ. \v 27 Nɛ na ceepuuro ti kana xuuni na nayɛ co can can na keree niɲɛhɛŋɛɛ tàan; kɔnhɔ di ganha bu Kilɛ Jozaama pu jo sipyii pu mu, nayɛ pyaa di dɛrɛɛ pa buun wɛ. \c 10 \s1 Izirayɛli shɛɛn wo keree kʼa pye wèe mu ɲaha shɛshɛɛrɛ \p \v 1 Na cebooloo, le lʼa wèe sefɛlɛɛ pu ta na pu yaha pu na ɲaari siwaga ki ni ge, yi funŋɔ ganha bu wɔ lee na wɛ. Ɲahaŋa kʼa pu bɛɛri mara, a pu bɛɛri di ba suumɔ lɔhɔ ki kɔn ɲɛri. \v 2 Pu bɛɛri pʼa batize ɲahaŋa ke, ni suumɔ lɔhɔ ki ni, na bye ni Kilɛ tudunmɔɔ Musa ni kariɲɛɛgɛ ki ni. \v 3 Kilɛ ya yalige kemu kan pu mu na yìri fugba wu ni ge, pu bɛɛri pʼa kee li. \v 4 Kilɛ ya lɔhɔ kemu kan pu mu ge, pu bɛɛri pʼa kee gba. Bani fɛfɛɛrɛ faaga kʼa bi pinnɛ ni pu ni, na lɔhɔ kaan pu mu. \w Kirisa\w* wu bye kee faaga ke. \v 5 Ga le bɛɛri kadugo na, pu niɲɛhɛmɛɛ kapyegee ya pa daan Kilɛ mu wɛ, lee lʼa pu pye pʼa xu siwaga ki ni. \p \v 6 Ayiwa, kii keree kii ya pye na shɛ wèe na, kɔnhɔ wèe bɛ ganha bu da lakuuŋɔ yaha ki wu le koguunɔ ni ba pee ya pye wɛ. \v 7 Pii wa bi yapɛrɛɛ kaan pu ni. Yi bɛ ganha bu yiyɛ yaha yapɛrɛgaan ba pee ya pye wɛ! Lʼa ka pee shizhaa na Kilɛ Kafila wu ni na: «Sipyii pʼa tiin na li, na gba, lee kadugo na, a pʼi xhɔ na shɔ to xɔnhɔrɔ na na xhɔnhɔni pu yapɛrɛɛ ɲahagbaa na.»\f * \fr 10:7 \fr*\ft Ɛkizode 32:6\ft*\f* \v 8 Pii wa bye pu ni dɔdɔɔ. Yi bɛ ganha bu da yiyɛ yaha dɔdɔɔ ba pee ya pye wɛ! Piimu pʼa tee dɔdɔɔrɔ ti pye ge, sipyii kabɔfoŋɔɔ kɛlɛɛ shuun ni taanri (23.000), pee pʼa xu pu ni caŋa ɲii nigin funŋɔ ni. \v 9 Pii wa Kafɔɔ taanna wii pu ni. Yi bɛ ganha bu da zɔɔ yi Kafɔɔ taanna wii wɛ! Piimu pʼa lee pye ge, wɔlɔɔ pʼa pee nɔ na gbo. \v 10 Pii wa bi ŋmunu-ŋmunɔ pu ni. Yi bɛ ganha ba ŋmunu-ŋmunɔ ba pee ya pye wɛ! Piimu pʼa lee pye ge, mɛlɛkɛ munaawuumɔ wʼa pa pee bɛɛri gbo. \p \v 11 Kii bɔɔngɔ keree kii bɛɛri ya pee ta, kɔnhɔ kʼi já pye ɲaha shɛshɛɛrɛ wèe mu. Pʼa kii keree kii ka, kɔnhɔ kʼi ba bye kalaa wèe mu, wèe piimu pu ɲɛ taaxɔɔ li koɲɔɔrɔ na ge. \v 12 Wee tuun wu ni sipya wemu wʼa wuyɛ wii na wee yeregana ya ɲɔ ge, weefɔɔ wu la le wuyɛ ni wu ganha bu da guruŋɔ do wɛ. \v 13 Nɔwuuro temu tʼa yee taa ge, tee ninuuro tʼa sipyii pusamaa bɛɛri taa. Kilɛ ɲɛ ɲɔmɛɛ fɔɔ, wu da ga sɔɔ yee nɔhɔ ki wolo fo di zhɛ doro yi fanha ki tɛhɛnɛ tàan wɛ. Ga tuun wemu ni nɔwuuro ti da ba nɔ yi na ge, Kilɛ na fanha kan yi mu, kɔnhɔ yi já ti xu yiyɛ ni, na guri na taforogo bɛ kan yi mu. \s1 Wù wùyɛ tanha yapɛrɛɛ keree tuugo bɛɛri na \p \v 14 Lee wuu na na taanɲiinɛɛ, yi sii yi tɔɔgɔ wolo yapɛrɛgaanra ni fɛɛfɛɛ! \v 15 Yʼa keree kɔri cɛ, lee jogana le nʼa yu ni yi ni. Ye nʼa yu yi mu ge, yiyɛ pyaa bɛ ki yi wii! \v 16 Wèe ba da Kafɔɔ fɛfɛɛrɛ yalige ki li, wèe ma baraga taha Kilɛ na na yagbaga kemu gba ge, ta kee wa ma li shɛɛ na \w Kirisa\w* ni wèe ɲɛ kariɲɛɛgɛ ni wu shishan pu baraga ni wɛ? Buuri wu bɛ wèe ma daa daa wùyɛ na ge, ta wee bɛ ya li shɛɛ na Kirisa ni wèe ɲɛ kariɲɛɛgɛ ni wu ceepuuro ti baraga ni wɛ? \v 17 Buuri ɲuŋɔ nigin yɛ ki ɲɛ. Ali na wèe yaha wèe ya ɲɛhɛ bɛ, wèe bɛɛri ya pinnɛ na bye ceepuuro nigin. Bani wèe bɛɛri pʼa ke buuri ɲuŋɔ nigin we taani wùyɛ na. \p \v 18 Lemu li bi byi \w Izirayɛli\w* nagoo pu niŋɛ ni ge, yi yi funŋɔ kɔn lee na. Piimu pʼa bi ma saraga yaŋmuyɔ yi li pee ni ge, ta pee ɲɛ ma bye ni Kilɛ ni kariɲɛɛgɛ ni wɛ? Bani Kilɛ wogo ki ɲɛ saraya nizogoyo yi tawologo yaaga ke. \v 19 Lekɛ nɛ jomɔ pʼi wa zhɛɛ wɛ? Na kaɲɔɔ li wa yapɛrɛɛ ki na laa? Ta xaara te pʼa gbuu ki na ge, tee na kaɲɔɔ li wa? \v 20 Bada, lee la bɛ wɛ. Ga nɛ wo jomɔ pʼa li shɛɛ nago yaŋmuyɔ yemu yapɛrɛgaan pʼa wo na gaan yapɛrɛɛ ki mu ge, jo \w jinaa\w* mu pʼa yee kaan, yi wa gaan Kilɛ mu wɛ. Nɛ funŋɔ di wa yee pu pye kariɲɛɛgɛ ni ni jinaa ni wɛ. \v 21 Yee da já da gbuu Kafɔɔ wo cɛɛgbuu li ni, yi da se yʼa gbuu sanha jinaa bɛ wuu li ni wɛ! Yee da já da li ni Kafɔɔ ni, yi da li ni jinaa bɛ ni wɛ! \v 22 Kelee ta wʼà giin wù Kafɔɔ wo ɲiizhaga ki yirige? Ta wèe fanha ya ɲɛhɛ wu wogo na? \s1 Nʼa daa fɛɛ pu kapyegee ya yaa na nɔɔrɔ tɛri Kafɔɔ mɛgɛ na \p \v 23 «Keree bɛɛri ɲɔ ya kan» ba yee wa yi yu wɛ; ga kuduun ɲɛ keree bɛɛri ni wɛ. «Keree bɛɛri ɲɔ ya kan», ga keree bɛɛri di wa da zhɛ ni yee ni ɲaha na nʼa daa wu ni wɛ. \v 24 Wa shishiin ganha ba wuyɛ nigin wo kuduun keree shaa wɛ! Wa bɛɛri ya yaa wʼa kaa pyi lemu wo kuduun wu ɲɛ watii na ge. \p \v 25 Xaara tuugo bɛɛri yʼa ɲa ti bɛrɛɛ caan na ge, yi ganha ba ti keree yegee wɛ, yʼa ti xaa! Yi ganha bu nakaara ta shishiin yaha yi zɔlɔɔ pu na tee wuu na wɛ! \v 26 Bani lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: «Ɲiŋɛ ke ni ki yaŋmuyɔ bɛɛri yi ɲɛ Kafɔɔ woyo.»\f * \fr 10:26 \fr*\ft Zaburuu 24:2\ft*\f* \p \v 27 Wemu ɲɛ Kiricɛn wɛ, wee wa bu yi yiri yalige na wu puga, yi bu shɛ wà, wu bu shɛ yalige tuugo bɛɛri kan yi mu, yi ganha bu ki keree yege wɛ. Yi ki li yi ganha bu da nakaara ta shishiin yaha yi zɔlɔɔ pu na wɛ! \v 28 Ga wa bu yi pye: «Yapɛrɛɛ xaara ti ɲɛ te dɛ!» Wee tuun wu ni, yi ganha bu ti xa nige wɛ! Wemu wʼa yi funŋɔ to ge, nakaara ti ɲɛ wu zɔ wu ni. Lee wuu na, yi ganha bu ti xa wɛ! \v 29 Nɛ wa ye yu yee wo zɔlɔɔ pu wo nakaara wuu na-ɛ dɛ! Ga wemu wʼa yi funŋɔ to ge, wee wo zɔ wu wo nakaara wuu na. \p Ayiwa, pii na ba jo yee ni na: «Ɲaha na watii wo zɔ nakaara di da ba dɛrɛɛ jaagi shan nɛ na wɛ?» \v 30 Yalige ke nɛ da lii ge, nɛ bu baraga taha Kilɛ na kee wuu na, lekɛ di da ba jaagi shan nɛ na kee wuu na, nɛ dʼa baraga taha na xɔ Kilɛ na wɛ? \p \v 31 Lee funŋɔ ni, yaaga kemu yʼa da lii ge; yaaga kemu yʼa da gba ge; kaa tuugo bɛɛri yʼa da bye ge, kii bɛɛri ya yaa na nɔɔrɔ tɛri Kilɛ na. \v 32 Wa shishiin ganha da kaa pye yi ni lemu na Yawutu wa, kelee Girɛki wa, kelee Kilɛ wo Egilizi wu sipya wa ɲuŋɔ kyɛɛgi wɛ. \v 33 Yi pye ba nɛ ɲɛ wɛ! Nɛ la le nayɛ ni na sipyii bɛɛri wo ɲidaan pyi keree bɛɛri ni. Nɛ nayɛ mɛgɛ wo kuduun shaa wɛ, ga sipyii bɛɛri wo kuduun nɛ zhaa, kɔnhɔ pʼi já shɔ. \c 11 \s1 Cee ɲubɔɔ keree Kilɛ pɛlɛduun ni \p \v 1 Ayiwa, yi pye na taannivɛɛ ba nɛ bɛ ya \w Kirisa\w* taanni taannigana lemu na wɛ! \p \v 2 Na cebooloo, nɛ yi sɔni xuuni, bani yee ya fungɔngɔ yaha nɛ na keree bɛɛri ni, kalaa wemu bɛ nɛ kan yee mu ge, na nɔhɔ na wu bɛ koo ɲaari. \v 3 Ga kaa nigin ɲɛ wà, na funŋɔ ki wa yʼi lee cɛ: Kirisa wu ɲɛ ná bɛɛri wo ɲuŋɔfɔɔ; ná bɛ di ɲɛ wu shɔ ɲuŋɔfɔɔ; Kilɛ di ɲɛ Kirisa bɛ wo ɲuŋɔfɔɔ. \v 4 Wee tuun wu ni, ná wemu ba Kilɛ ɲɛɛri, kelee na kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo, wu ba lee la shi pyi na wu ɲuŋɔ yaha kʼa tɔ, wu ya baraga taha Kirisa na wɛ. \v 5 Ga cee ba Kilɛ ɲɛɛri, kelee na kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na yu; wu ba lee la shi pyi na ta ɲubɔɔ ɲɛ wu ɲuŋɔ ni wɛ, ná we wu ɲɛ wu ɲuŋɔfɔɔ wu ge, wu ya baraga taha wee na wɛ. Wʼa ɲɛri ba cee ɲuŋmaa wo ɲɛ wɛ. \v 6 Cee wemu bu jo wu da ɲubɔɔ pɔ wu ɲuŋɔ ni wɛ, wee tuun wu ni wu mɛhɛ ɲuzhiire ti kɔn. Ga cee na wu ɲuzhiire kɔn, kelee na ɲuŋɔ ki xuu, lee bi ɲɛ cee mu shiige, wee tuun wu ni wʼa yaa wu ɲubɔɔ pɔ. \v 7 Ná ya yaa wu pa wu ɲuŋɔ tɔ wɛ, bani Kilɛ jaa ni wʼa yàa, na Kilɛ wo nɔɔrɔ wu bɛ shɛɛ. Ga cee di ná bɛ wo nɔɔrɔ wu shɛɛ. \v 8 Bani ná ya ta foro cee ni pu yaaduun wu ni wɛ, ga cee wʼa foro ná ni. \v 9 Ná di ya ta yàa cee wuu na wɛ, ga cee wʼa yàa ná wuu na. \v 10 Lee wuu na cee ya yaa na ɲubɔɔ pɔ mɛlɛkɛɛ pu wuu na, lee di bye ɲaha shɛshɛɛrɛ, temu ya li shɛɛ na wʼa wuyɛ tirige wu poo mu ge. \v 11 Ga lee bɛ na, na wèe yaha Kafɔɔ wo kariɲɛɛgɛ ki ni, wèe ya li cɛ jo cee da já bee ná baa wɛ, ná bɛ di da já bee cee baa wɛ. \v 12 Bani cee wʼa foro ná ni pu yaaduun ni; ga nimɛ cee wʼa ná seni, lee bɛɛri dʼa foro Kilɛ ni. \p \v 13 Yiyɛ pyaa bɛ ki li wii gɛ. Ta lʼa saha cee wʼa Kilɛ ɲɛɛri nʼa daa fɛɛ niŋɛ ni ɲubɔɔ baa? \v 14 Na saha ni sipyii yɛ pyaa yaagana ni, ta yee wa li ɲaa na jo ná na wu ɲuzhiire yaha tʼa tɔnnɔ, na shiige kaa li ɲɛ lere wɛ? \v 15 Ga na li ta cee bu wu ɲuzhiire yaha tʼa tɔnnɔ, lee ɲɛ ɲuyirige; bani ɲubɔɔ wege ni Kilɛ ya ɲuzhiitɔɔnyɔ kan cee mu. \v 16 Ayiwa, wa ba giin wu da nakaara pyi sanha kii keree kii shizhaa na; wèe kunni ya pyegana latii cɛ nige le kadugo na wɛ; pyegana latii bɛ di wa egilizi wa shishiin ni le kadugo na wɛ. \s1 Kafɔɔ wo fɛfɛɛrɛ yalige ki ligana \p \v 17 Ayiwa, nʼa da kaa nigin wa taga yi funŋɔ to, nɛ kunni wa da já yi sɔ lee wuu na bada wɛ. Lee li wa mɛ. Pinnɛrɛ temu yee ya byi ge, ti ya la ɲɔgi yee na wɛ, fo kakara. \v 18 Li nizhiinɛ li wa le: Nɛ logo na ba yee ya yiyɛ pinnɛ jomɔ na wɛ, na yee ya bɛni wɛ, yee na daa daa. Nɛ giin jo can wa bɛ pee jomɔ pe ni. \v 19 Li waha lʼi waha yee ya yaa na taa taa, nakaara bɛ wa lee ni wɛ; kɔnhɔ piimu pʼa nʼa daa wu co xuuni ge, pee di jɛ shɔɔnri yi tɛ ni. \v 20 Yee bu yiyɛ pinnɛ, yalige ke yee ma li ge, kee ɲɛ Kafɔɔ wo fɛfɛɛrɛ yalige ki wɛ. \v 21 Bani ba yee ya yiyɛ pinnɛ Kafɔɔ wo yalige ki kaa na wɛ, yee na gburogi, wa bɛɛri na dii wuyɛ pyaa wo yalige na, na shɛ kee lɔ na li. Lee funŋɔ ni pii na ba gori ni xuugo ni, pii dʼa tin, na gba fo na figi. \v 22 Wee tuun wu ni piyɛyɛ ɲɛ yee mu-i gɛ? Ta yee ya já na li wà, na gbuu wà wɛ? Kelee yʼa giin yʼi Kilɛ wo Egilizi wu yaha jate baa yaaga gɛ? Na fara lee na, piimu pu ɲɛ funmɔ fɛɛ pu ge, yʼa giin yi shiige le pee ɲahaya ni kunni? Yi wa giin nɛ yekɛ jo wɛ? Di yi sɔ lee wuu na laa? Lee kunni da já bye wɛ! \s1 Yekɛ Pɔli ya jo Kafɔɔ wo fɛfɛɛrɛ yalige ki keree na ge \p \v 23 Ayiwa, nɛ kalaa wemu ta Kafɔɔ mu, na wee ninumɔ kan yee mu ge, wee wu wa mɛ: Piige kemu ni pu bi da ba Kafɔɔ Yesu le keŋɛ ni ge, wʼa buuri lɔ kee piige ki ni, \v 24 na baraga taha Kilɛ na, na wu kɛgi kɛgi na kan wu kalaapiire ti mu, na jo: «Nɛ ceepuuro ti wa te, yee wuu na tʼa kan. Yʼa le pyi kɔnhɔ yi funyɔ di da dun ni na kaa ni.» \v 25 Ba pʼa li xɔ wɛ, a wu \w ɛrɛzɛn|lemma="ɛrɛzɛn tige"\w* lɔhɔ cɛɛgbuu li bɛ lɔ kan pu mu, na jo: «Kilɛ ya kariɲɛɛgɛ ɲɔmɛɛ nivonɔ lemu lɔ sipyii mu nɛ shishan baraga ni ge, lee li wa mɛ ke \w ɛrɛzɛn|lemma="ɛrɛzɛn tige"\w* lɔhɔ ke. Yi ba da ki gba tuun bɛɛri ni, yi ki gba kɔnhɔ yi funyɔ di do ni na kaa ni.» \v 26 Wee tuun wu ni, tuun bɛɛri ni yee ya wee buuri we li, na kee ɛrɛzɛn lɔhɔ ke gbuu ge, Kafɔɔ wo xu wu keree yee ya yu lee funŋɔ ni, fo wu ga guri pa sanha. \p \v 27 Lee wuu na sipyaa sipya wʼa wee buuri we li, na kee lɔhɔ ke gba gbagana la na lemu ya baraga tɛri Kafɔɔ mɛgɛ na-ɛ ge, weefɔɔ ya jaagi shan wuyɛ na Kafɔɔ ceepuuro te, ni wu shishan pu shizhaa na. \v 28 Lee wuu na, wa bɛɛri ya yaa na fɛnhɛ wu zɔ wu nɔhɔ wolo wii, wee tuun wu ni wufɔɔ di na wee buuri we li, wu kee lɔhɔ ke gba. \v 29 Lee bɛ wɛ, sipya wemu wʼa wee buuri we li, na kee lɔhɔ ke gbuu, na ta kɔri wemu wu ɲɛ yi na Kafɔɔ ceepuuro ti shizhaa na ge, wufɔɔ di ya wee jate wɛ, kiiri weefɔɔ ya shan wuyɛ ɲuŋɔ ni ni wee buuri we li, ni kee lɔhɔ ke gba ni. \v 30 Lee lʼa shɛnɲɛhɛmɛɛ pye pii na yá, pii fanha dʼa xɔ yee ni. Lee lʼa pii pye pʼa xu bɛ yee ni. \v 31 Wee bu fɛnhɛ wù zɔlɔɔ pu nɔhɔ wolo wii ɲaha na, Kilɛ wo kiiri wu da do nige wèe ɲuŋɔ ni wɛ. \v 32 Ga Kafɔɔ ya kiiri kɔɔn wèe na, na wèe kuuni, kɔnhɔ kiiri ganha ba shɛ binnɛ do wèe ɲuŋɔ ni ni koŋɔ ke wo sipyii pusamaa ni wɛ. \p \v 33 Ayiwa na cebooloo, lee funŋɔ ni yi ba da yiyɛ pinnɛ yʼi Kafɔɔ wo fɛfɛɛrɛ yalige ki li, yʼa yaa na yere yiyɛ sige. \v 34 Xuugo ba da kʼa shɔ wa ni, wufɔɔ wu li wu puga wu na wʼa ma; kɔnhɔ yi ganha bu da da yiyɛ pinnɛɛ, yi da kiiri shaan yiyɛ na wɛ. \p Ayiwa, nɛyɛ pyaa ki ba nɔ wà yi yíri tuun wemu ni, nɛ na keree kisaŋaa ɲaha shɔɔnri. \c 12 \s1 Loolodahaa kiimu Fɛfɛɛrɛ Munaa lʼa gaan ge \p \v 1 Ayiwa na cebooloo, \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* lʼa loolodahaa kiimu kaan ge, nɛ funŋɔ ki wa yʼi kee keree cɛ yi fiinŋɛ. \v 2 Yeeyɛ pyaa kʼa li cɛ na jo tuun wemu ni yee di bye yee sanha Kilɛ cɛ-ɛ ge, yee bi yiyɛ yaha yapɛrɛɛ keŋɛ ni, na daha ki nɔhɔ ni, na ta ɲɔ di wa bɛ kee yapɛrɛɛ kii mu kʼa yu wɛ. \v 3 Lee wuu na nʼa yi yu yi mu, yʼi li cɛ na jo Kilɛ Munaa ɲɛ sipya wemu ni ge, weefɔɔ da ga já jo na Yesu wu laŋi wɛ. Fɛfɛɛrɛ Munaa bu bye li ɲɛ sipya wemu bɛ ni wɛ, weefɔɔ bɛ da ga já jo na Kafɔɔ wu ɲɛ Yesu wɛ. \p \v 4 Loolodahaa tuuyo niɲɛhɛyɛ yi wa wà, ga Fɛfɛɛrɛ Munaa nigin lʼa ki bɛɛri kaan. \v 5 Labye wemu lʼa gaan wèe mu ge, wee labye we tuuyo yʼa ɲɛhɛ, ga wu bɛɛri di byi Kafɔɔnumɔ we mu. \v 6 Kapyegee kii tuuyo bɛ dʼa ɲɛhɛ, ga Kilɛnumɔ we wʼa ki sefɛɛrɛ kaan wù bɛɛri nigin nigin wu mu wù na byi. \p \v 7 Fɛfɛɛrɛ Munaa lʼa liyɛ shɛɛ ni loolodahaa ni, lʼa kiimu kaan wèe mu ge, kɔnhɔ wa bɛɛri di da sipyii pu bɛɛri mago ɲɔgi. \v 8 Lee Munaa le li ma se kan wa mu wu na fungɔngɔ fɛɛrɛ jomɔ yu, lee Munaa le ninunɔ na ba se kan wa bɛtii mu wu na lajɛ jomɔ yu. \v 9 Lee Munaa le ninunɔ ma ba wa wo nʼa daa pye wʼa pɛlɛ fo xuuni; lee ninunɔ na ba sefɛɛrɛ kan sanha wa bɛ mu wu na yama fɛɛ cuuŋɔ. \v 10 Fɛfɛɛrɛ Munaa li ma sefɛɛrɛ kan wa mu wu na kakanhaŋaa pyi; na sefɛɛrɛ kan wa mu wu na Kilɛ tuduro yu. Lʼa se kan wa bɛ mu sanha wu na munaakuuŋɔɔ kii wo kapyegee cɛni na zhɔɔnri Fɛfɛɛrɛ Munaa li wogoo ki ni. Lʼa ba sefɛɛrɛ kan watii bɛ mu wu na shi watii jomɔ yu wu sanha dee pemu jo ɲa wɛ; na sefɛɛrɛ kan wa bɛ mu sanha wee na ganha na pee jomɔ pe kɔri yu. \v 11 Ga Fɛfɛɛrɛ Munaa nigin we, lee li wa kii keree kii bɛɛri pyi li yɛ. Lee li wa kii loolodahaa kii bɛɛri kaan, wa bɛɛri ni ma wuu, na bɛ ni liyɛ pyaa ɲidaan ni. \s1 Nʼa daa fɛɛ pu bɛɛri ya ɲɛri pye ceepuuro nigin \p \v 12 Ayiwa, sipya ceepuuro, nigin ti ɲɛ tii; ga ti yatɛnyɛ dʼa ɲɛhɛ. Wee tuun wu ni, ceepuuro yatɛnyɛ ni yi ɲɛhɛgana bɛɛri, ba yee wa mɛ ceepuuro nigin wɛ, wèe piimu pu wa ni \w Kirisa\w* ni kariɲɛɛgɛ ni ge, mu li wa wèe bɛ mu. \v 13 Bani \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* nigin ni wèe bɛɛri ya batize, na binnɛ na bye ceepuuro nigin. Ma Yawutu la, ma Girɛki la, ma bulo la, ma shiin ɲɛ mayɛ wo la, wèe bɛɛri pʼa Fɛfɛɛrɛ Munaa nigin we ta. \p \v 14 Ayiwa, ceepuuro ya yàa ni yatɛngɛ nigin ni wɛ, ga yatɛnyɛ niɲɛhɛyɛ ni tʼa yàa. \v 15 Tɔɔgɔ bu jo na ba ni kee di wa keŋɛ wɛ, wee tuun wu ni na kee niŋɛ wa ceepuuro ti ni wɛ, lee na ki niŋɛ kɔn wolo ceepuuro ti yatɛnyɛ yi ni ya? \v 16 Niwii bɛ bu jo na ba ni lee di wa ɲii wɛ, wee tuun wu ni na lee niŋɛ wa ceepuuro ti ni wɛ, lee na li niŋɛ kɔn wolo ceepuuro ti yatɛnyɛ yi ni ya? \v 17 Sipya ceepuuro bɛɛri da bi bye ɲii yɛ nigin, dii wu bi da da nuri wɛ? Kelee ti bɛɛri da bi da niwii yɛ na, dii wu bi da da nugo nuri wɛ? \v 18 Ga li can koo ni, Kilɛ ya ceepuuro yatɛnyɛ yi bɛɛri nigin nigin le ti ni, na bɛ ni wuyɛ pyaa ɲidaan ni. \v 19 Ceepuuro ti bɛɛri da bi da yatɛngɛ nigin yɛ na, ta ti bi da bye mɛ sanha ceepuuro? \v 20 Lee wuu na ceepuuro yatɛnyɛ yʼa ɲɛhɛ, ga ceepuuro te di ɲɛ nigin yɛ pe. \p \v 21 Lee wuu na ɲii da já keŋɛ pye: «Nɛ yaaga wa mu ni wɛ.» Ɲuŋɔ bɛ di da já tɔɔyɔ pye: «Nɛ yaaga wa yee ni wɛ.» \s1 Ceepuuro yatɛnyɛ ya yiyɛ keŋɛ sogoo \p \v 22 Li can koo ni, yatɛnyɛ yemu wèe ya wii ceepuuro ni jo yee wo baraga kʼa xɔ fo xuuni ge, yee bɛ wo kaɲɔɔ li ɲɛ wà. \v 23 Ceepuuro ti yatɛnyɛ yemu wèe ya wii na jo yi ɲɛ yaaga-ɛ ge, yee wèe ya gemɛɛ xuuni na toro yi saya tàan. Yemu yi ɲɛ shiige woyo ge, na baraga tɛri yee na na toro yi saya tàan. \v 24 Yemu ɲɛ shiige woyo wɛ, wèe ya kee baraga ke tuugo tɛri yee na wɛ. Lee yaagana le na Kilɛ ya ceepuuro yatɛnyɛ yàa, yemu yi ɲɛ baraga baa ge, kɔnhɔ wèe di da baraga tɛri yee na xuuni. \v 25 Wʼa lee pye mu kɔnhɔ ceepuuro ti yatɛnyɛ ya shishiin ganha bu da waa laha ya na wɛ; ga yi bɛɛri di binnɛ, yʼi da yiyɛ keŋɛ sogoo. \v 26 Ceepuuro ti yatɛngɛ ka ba gana, yatɛnyɛ yi bɛɛri yi da binnɛ da gana ni kee ni. Yatɛngɛ ka bu pɛɛŋɛ ta, yatɛnyɛ yi bɛɛri yi da binnɛ funŋɔ taan ni kee ni. \p \v 27 Yee bɛɛri pʼa pinnɛ na bye \w Kirisa\w* wo ceepuuro. Yee bɛɛri nigin nigin wu ɲɛ wu ceepuuro ti yatɛnyɛ ya. \v 28 Lee teŋɛgana li na Kilɛ ya pii teŋɛ Egilizi wu ni wu labye wu kaa na. Pu nizhiilee ɲɛ Kirisa wo tudunmɔɔ, pu shuun wuu ɲɛ piimu pʼa nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo ge, pu taanri wuu ɲɛ karamɔgɔlɔɔ; lee kadugo na a wu sefɛɛrɛ kan pii mu pu na kakanhaŋaa pyi, na sefɛɛrɛ kan pii mu pee na yama fɛɛ cuuŋɔ, na se kan pii mu pu na pusamaa tɛri, na pii pye ɲahagbaa fɛɛ, na sefɛɛrɛ kan pii mu pu na shi watii jomɔ yu pu sanha dee pemu jo ɲa wɛ. \v 29 Ta lʼa yaa pu bɛɛri pu pye Kirisa wo tudunmɔɔ? Lʼa yaa pu bɛɛri pʼa nuri Kilɛ ɲɔ na pʼa dorogo ya? Lʼa yaa pu bɛɛri pu pye karamɔgɔlɔɔ ya? Ta pu bɛɛri mu sefɛɛrɛ ya kan pʼa kakanhaŋaa pyi? \v 30 Ta pu bɛɛri mu sefɛɛrɛ ya kan pʼa yama fɛɛ cuuŋɔ? Ta pu bɛɛri mu sefɛɛrɛ ya kan pʼa shi jomɔ patii yu? Ta pu bɛɛri mu sefɛɛrɛ ya kan pʼa pee shi jomɔ pe kɔri yu? \p \v 31 Ayiwa, loolodahaa kiimu wo tayerege kʼa pɛlɛ xuuni ge, yʼa kee kaa kilee. Ga kaa lemu li wa kii bɛɛri ɲaha na ge, nimɛ nʼa da lee shɛ yi na. \c 13 \s1 Taanɲɛɛgɛ \p \v 1 Ayiwa, li ɲɛhɛ da nago nɛ sipyii pu bɛɛri wo shi jomɔ pe cɛ na yu, na mɛlɛkɛɛ pu bɛ wo pu cɛ, taanɲɛɛgɛ di ɲɛ nɛ ni wɛ, nɛ jomɔ pu jɛ ya yaaga bɛ ɲɔ wɛ. Nɛ ɲɛri maga, kelee yatinŋɛ, na tunmɔ yɛ yeege. \v 2 Ali nɛ ɲɛhɛ da bi kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo; kelee kaŋmɔhɔŋɔɔ kii bɛɛri wo lajɛ, ni cɛmɛ pe bɛɛri wo sefɛɛrɛ ya kan nɛ mu; kelee nɛ nʼa daa wu baraga ya pɛlɛ fo na faaboboyo kɔɔngi na lɛri yi tayahaŋa ni, na ta taanɲɛɛgɛ di ɲɛ nɛ ni wɛ, nɛ ɲɛ yafiin bɛ wɛ. \v 3 Ali nɛ ɲɛhɛ da na keŋɛ yaŋmuyɔ bɛɛri loolo la baa fɛɛ na, na sɔɔ na na ceepuuro ti bɛ kan pu sorogo bɛ, taanɲɛɛgɛ bye kʼi ɲɛ nɛ ni wɛ, lee la shishiin ya yaaga ɲɔ nɛ na wɛ. \p \v 4 Taanɲɛɛgɛ luu ya mara, taanɲɛɛgɛ ya saama pyi, ɲɛpɛɛn ɲɛ taanɲɛɛgɛ ni wɛ, taanɲɛɛgɛ ya ɲɔsanga pyi wɛ, taanɲɛɛgɛ ya tabaara pyi wɛ, \v 5 taanɲɛɛgɛ ya shiige kaa pyi wɛ, taanɲɛɛgɛ ya kiyɛ kuduun shaa wɛ, taanɲɛɛgɛ luu ya yìri tɔvuyo na wɛ, taanɲɛɛgɛ ɲɛ ni funguuŋɔ ni wɛ, \v 6 taanɲɛɛgɛ ya fundanga pyi katiibaagaa shizhaa na wɛ, ga can keree na kʼa fundanga pyi, \v 7 taanɲɛɛgɛ ya keree bɛɛri yafani, taanɲɛɛgɛ ya daa sipyii na keree bɛɛri ni, taanɲɛɛgɛ fungɔngɔ ya lɛri ki \w tadaŋa\w* na wɛ, taanɲɛɛgɛ ya keree bɛɛri soro. \p \v 8 Taanɲɛɛgɛ ya xhuu bada wɛ; piimu pu wa nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo ge, lee na ba xhɔ; shi jomɔ patii wo loolodahaa ki na ba xhɔ; cɛmɛ pu bɛ na ba xhɔ. \v 9 Bani wèe wo cɛmɛ pu ɲɔ ya ta fa wɛ, jomɔ pemu bɛ wèe ya nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo ge, wèe di ya pu bɛ bɛɛri taa wɛ. \v 10 Ga lemu wo ɲɔ kʼa fa ge, lee ba ba caŋa kemu, lemu li ɲɛ li ɲɔ ya fa-ɛ ge, lee na xhɔ. \p \v 11 Tuun wemu ni nɛ bi bye nɔhɔcɛrɛɛ ge, nɛ jomɔ yoo, na fungɔngɔ yoo, na keree ɲaha cɛgana yoo, kii bɛɛri bi bye nɔhɔpiire wogoo. Ga ba nɛ pa lɛ wɛ, keree kiimu bɛɛri ki ɲɛ nɔhɔpiire wogoo ge, a nɛ kee bɛɛri ɲɔ yaha. \v 12 Ali nimɛ bɛ ni, keree kiimu wèe ya ɲaa ge, wèe ya ki bɛɛri taa na ɲaa wɛ. Ki ɲɛ kanna jaawiige ni wèe ya ki wii, na bye wèe ya ki bɛɛri ɲaa wɛ. Ga caŋa ɲii la wa ma, wù na ba kee keree ki ɲa ɲaha ni ɲaha. Ali niɲaa bɛ ni, keree kiimu nɛ cɛ ge, ki ɲɔ ya fa wɛ. Ga caŋa ɲii la wa ma, nɛ na ba keree ki bɛɛri cɛ fo na nɔ ki tɛhɛnɛ na, ba Kilɛ ya nɛ cɛ mɛ wɛ. \p \v 13 Ayiwa, kii keree taanri we, kii kʼa kori yaha nimɛ: nʼa daa fɛɛrɛ, ni tadaŋa, ni taanɲɛɛgɛ. Ga ki bɛɛri wo nigbɔɔ di ɲɛ taanɲɛɛgɛ. \c 14 \s1 Kilɛ Munaa li wo loolodahaa kʼa yaa na pu bɛɛri mago ɲɔgi \p \v 1 Ayiwa na cebooloo, lee wuu na yʼa yaa yi fɛnhɛ taanɲɛɛgɛ sha keree bɛɛri ɲaha na! \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* lʼa loolodahaa kiimu kaan ge, yi da kee bɛ shaa! Ga na nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo wo loolodaa le, yʼa lee shaa xuuni. \v 2 Wemu ba shi watii jomɔ\f * \fr 14:2 \fr*\ft \+bd Shi watii jomɔ:\+bd*\ft*\ft Pee ɲɛ shi jomɔ pemu ma mʼa yu Kilɛ wo sefɛɛrɛ ti funŋɔ ni ma di sanha dee pu jo ɲa-ɛ ge. Pu na já bye ɲiŋɛ ke wo shi jomɔ kelee mɛlɛkɛɛ wo jomɔ.\ft*\f* yu, weefɔɔ ya yu ni sipyii ni wɛ, ga Kilɛ ni wu ma yu. Keree kiimu wu ma yu Fɛfɛɛrɛ Munaa li gbɔɔrɔ ni ge, kee ma ŋmɔhɔ, bani wa shishiin ya ki cɛni wɛ. \v 3 Ga wemu ba kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na yu, sipyii ni weefɔɔ ma yu, kɔnhɔ pu da se ɲaha na nʼa daa wu ni, samɔhɔrɔ di da jin pu ni, pu da loɲinɛ taa. \v 4 Wemu ba shi watii jomɔ yu wuyɛ nigin wo nʼa daa weefɔɔ ya luu na se ɲahagbaa na. Ga wemu ba kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na yu, nʼa daa fɛɛ pu bɛɛri wo nʼa daa wu weefɔɔ ma luu na se ɲaha na. \v 5 Nɛ funŋɔ ki wa Kilɛ di se kan yi bɛɛri mu, yʼi já yʼa shi watii jomɔ yu. Ga lemu lʼa dan nɛ ni sanha na toro lee bɛ tàan ge, lee li wa mɛ jo Kilɛ wu se kan yi mu yi da nuri wu ɲɔ na yʼa dorogo sipyii mu. Bani na kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na yu, lee kaɲɔɔ ya pɛlɛ na toro shi jomɔ patii wo jo tàan. Fo pee shi jomɔ pe kɔri bu jo, pʼi na já shɛ ni Egilizi wu nʼa daa wu ni ɲaha na. \p \v 6 Ayiwa na cebooloo, nɛ bu shɛ yee yìri nimɛ we ni, nɛ di ya shɛ Kilɛ wo kashɛɛ la paari yee mu wɛ, nɛ di ya Kilɛ wo lajɛ watii keree jo yee mu wɛ, nɛ di ya jomɔ pa logo Kilɛ ɲɔ na na torogo yee mu wɛ, nɛ di ya shɛ yee kalaa wɛ; ga fo na shi jomɔ patii yu yee mu, lekɛ nɛ di da ɲɔ yee na lee funŋɔ ni wɛ? \v 7 Wù ɲaha shɛshɛɛrɛ lɔ yatinyɛ ya na, sibenɛ\f * \fr 14:7 \fr*\ft \+bd Sibenɛ:\+bd*\ft*\ft Lee ɲɛ faan.\ft*\f* kelee koni: Mɛhɛɛ ki bye kʼi ya yu ki jogana na wɛ, dii wa da bye wu li cɛ na le jegulo le li wa sibenɛ li mɛɛ le, kelee koni wu mɛɛ li wɛ? \v 8 Maga kemu pu ma wi kashɛnŋmɔɔ pu na gbegele foro ge, kee maga ke bye kʼi ya wi ki wigana na wɛ, kashɛnŋmɔ wekɛ wʼi da gbegele wɛ? \v 9 Mu li wa yee bɛ mu. Jomɔ pe yee ya giin di jo ge, yee ba pee yu shi jomɔ patii ni, dii sipya di da bye wu pee kɔri cɛ wɛ? Pee jomɔ pe ya ɲɛri ba kafɛɛgɛ ɲɛ wɛ. \v 10 Shi jomɔ tuuyo niɲɛhɛyɛ yi wa koŋɔ ke na, ga yi bɛɛri di wa ni kɔri ni. \v 11 Ga sipya watii ba yu ni nɛ ni shi watii jomɔ ni nɛ di ya pee nuri wɛ, wemu wʼa yu ni nɛ ni ge, nɛ ɲɛri weefɔɔ mu nabun, a weefɔɔ bɛ di ɲɛri nɛ mu nabun. \p \v 12 Ayiwa, ba ni yee di wa \w Fɛfɛɛrɛ Munaa\w* li wo loolodahaa ki la pyi, wee tuun wu ni, kiimu kʼa se ni Egilizi ni ɲahagbaa na ge, yʼa kee shaa yi kee ta xuuni. \v 13 Lee wuu na wemu ba shi watii jomɔ yu, weefɔɔ ya yaa wʼa Kilɛ ɲɛɛri kɔnhɔ wu já wʼa pee jomɔ pe kɔri yu. \v 14 Bani nɛ ba Kilɛ ɲɛɛri shi watii jomɔ ni, nɛ zɔ wu ma bye ɲɛrɛgɛ ki na, ga jomɔ pe nɛ yu ge, nɛ fungɔngɔ ke di ya labye pyi pee shizhaa na wɛ. \v 15 Wee tuun wu ni nɛ di da lekɛ pye wɛ? Nʼa da Kilɛ ɲɛɛri ni na zɔ wu ni, ga nʼa da wu ɲɛɛri ni na fungɔngɔ ki bɛ ni. Nʼa da Kilɛ masɔŋɔ yoyo cee ni na zɔ wu ni, ga nɛ na da yi cee ni na fungɔngɔ ki bɛ ni. \v 16 Lee kaa bɛ wɛ, mu ba baraga tɛri Kilɛ na shi jomɔ patii ni, wemu wu ɲɛ wà sipyiire ti ni wee ya pee jomɔ pu nuri-i ge, dii wee di da já «Amiina» jo mu Kilɛ-ɲɛrɛgɛ ki na wɛ? Bani ye mu ya yu ge, wu ya yi cɛ wɛ. \v 17 Ali na mu Kilɛ-ɲɛrɛgɛ ki ta kʼa ɲɔ bɛ, ki ya yaaga bɛ le wee wo nʼa daa wu ni wɛ. \p \v 18 Nɛ shi jomɔ patii niɲɛhɛmɛ yu ali na toro yee tàan, nɛ baraga taha Kilɛ na lee wuu na. \v 19 Ga nʼa daa fɛɛ pinnɛrɛ ni, ɲɔɲii kaguro wemu ɲaha ya cɛ ge, na kee kʼa yɛ taga sipyiire ti kalaa, nɛ lee funŋɔ lɔ na toro ɲɔɲii kabɔfoŋɔɔ kɛ (10.000) jo tàan shi jomɔ patii ni pemu ɲaha ya cɛ-ɛ ge. \p \v 20 Na cebooloo, yi ganha ba yi funyɔ kɔɔn ba nɔhɔpiire ɲɛ-ɛ wɛ. Kakuuyo shizhaa na kunni yʼa yaa na pye ba pubinŋɛɛ ɲɛ wɛ. Ga funzhaga shizhaa na yʼa yaa yi pye sipyilɛyɛ. \v 21 Lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: \q1 «Shi watii wo jomɔ ni nʼa da ba jo ni we shi we ni. \q2 Nabuun ɲɔyɔ na nʼa da ba jo ni wu ni. \q1 Ga lee bɛ na pʼa da ba nɛ jomɔ pu logo wɛ. \q2 Kafɔɔ wʼa jo mu.»\f * \fr 14:21 \fr*\ft Ezayi 28:11-12; Dutɛrɛnɔmɛ 28:49\ft*\f* \p \v 22 Lee wuu na, na yu shi watii jomɔ ni, piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, Kilɛ wo ɲaha shɛshɛɛrɛ ti ɲɛ tere pee mu, tʼi ɲɛ ɲaha shɛshɛɛrɛ nʼa daa fɛɛ mu wɛ. Ga na kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na yu sipyii mu, tee ɲɛ Kilɛ wo ɲaha shɛshɛɛrɛ nʼa daa fɛɛ mu, ga piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, tʼi ɲɛ ɲaha shɛshɛɛrɛ pee mu wɛ. \p \v 23 Yiyɛ pyaa bɛ ki li wii gɛ! Yee egilizi wu sipyii pu bɛɛri bu puyɛ pinnɛ, yee bɛɛri ba shi watii jomɔ yu, a piitiilee di nɔ yee ta yee na pee yu, kelee piimu ɲɛ Kiricɛɛn wɛ, pee ya nɔ yee ta mu, ta pu da jo na yee bɛɛri ɲuŋmogoo kʼa yìri wɛ? \v 24 Ga yee bɛɛri ba jomɔ nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo. Wemu ɲɛ Kiricɛn wɛ, a wee wa di nɔ wà, kelee sipya watii. Yemu wʼa nuri yee ɲɔ na ge, wu zɔ wu na wu jaagi yee na. Pee jomɔ pe na ba kiiri kɔn wu na! \v 25 Keree kiimu bɛɛri kʼa ŋmɔhɔ wu funŋɔ ni ge, kee bɛɛri na zhɛɛ kpɛɛngɛ na. Wʼa nuguro sin, na wu ɲaha buri, na Kilɛ pɛlɛ, na jo: «Can can na Kilɛ wa ni yee ni.» \s1 Keree ki bɛɛri ya yaa na zhɔɔnri ki shɔɔnrigana na \p \v 26 Ayiwa na cebooloo, yʼa yaa yʼa lemu pyi ge, lee li wa mɛ. Yi ba yiyɛ pinnɛ, Kilɛ-pɛɛŋɛ kelee wu masɔŋɔ yogo bu da wa mu, wu ki cee. Jomɔ bu da wa mu di daga pusamaa kalaa, wu pu jo. Kilɛ bu da wʼa kashɛɛ shɛ wa na, wufɔɔ bɛ wu lee jo. Kilɛ bu da wʼa shi watii jomɔ shɛ wa na, wufɔɔ wu pee jo. Wa bɛ bu da na da já pee jomɔ pe kɔri jo, weefɔɔ bɛ wu pee jo. Ga ki bɛɛri ya yaa kʼa byi kɔnhɔ nʼa daa fɛɛ pu da se ɲaha na nʼa daa wu ni. \v 27 Li bu da pu na da shi watii jomɔ jo, sipyii shuun kelee taanri yɛ wʼa yaa na pee jo nigin nigin na. Wa bɛtii di da wà weefɔɔ di da pee jomɔ pe kɔri yu! \v 28 Wa bye wu ya ta wemu na já da pee jomɔ pu kɔri yu wɛ, wee tuun wu ni piimu pu ɲɛ ni pee jomɔ pu wo loolodahaa ki ni ge, pee ya yaa na cari puyɛ na. Wa ba da wu wo jo, wu pu jo wuyɛ funŋɔ ni wu ni Kilɛ ni, wa ganha bu da wu wo mujuu li yeege nige sipyiire ti tɛ ni wɛ. \p \v 29 Piimu pʼa kafila nuri Kilɛ ɲɔ na na yu ge, pee ba da jo, pu shuun kelee pu taanri yɛ wu jo, pusamaa di niwegee shan ni pee woyo yi ni, pʼi yi suguri. \v 30 Ga Kilɛ bu kashɛɛ la shɛ sipyitɛɛngɛ ka na, wemu wʼa bi yìri yere na yu ge, weefɔɔ ya yaa wu cari wuyɛ na. \v 31 Yee bɛɛri na já da nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo nigin nigin, kɔnhɔ pu bɛɛri di kalaa ta, samɔhɔrɔ bɛ di jé pu ni. \v 32 Kilɛ ya lee loolodaa le kan sipyii piimu mu pʼa nuri wu ɲɔ na pʼa dorogo ge, se wa pee sipyii pii ni pu já kuu puyɛ mu. \v 33 Bani Kilɛ ya ta pye kawuriye Kilɛ wɛ, ga ɲaɲiŋɛ Kilɛ wu ɲɛ wii. \p Ayiwa, ma na jo ba li wa fɛfɛɛrɛ sipyii pu wo egilizii pu bɛɛri ni wɛ, \v 34 yi ba yiyɛ pinnɛ, cèe pu ya yaa pee pʼa jomɔ luu pʼa yu wɛ. Li ya saha pee pʼa yu egilizi wu funŋɔ ni wɛ. Pʼa yaa pu puyɛ tirige ma na jo ba Kilɛ wo saliya ɲɔmɛhɛɛ kʼa yi yu wɛ.\f * \fr 14:34 \fr*\ft Zhenɛzi 3:16\ft*\f* \v 35 Pii ba giin pʼi kaa la yegeŋɛ pye pʼi li ɲaha cɛ, peefɛɛ pu pu namaa yege lee kaa li na deeye ni. Li ya saha cee wu yìri wʼa yu nʼa daa fɛɛ pinnɛrɛ ni wɛ. \p \v 36 Wee tuun wu ni ta yee yíri Kilɛ Kafila wʼa yìri? Kelee ta yee yɛ na wʼa da? \v 37 Wa ba wuyɛ wii na jomɔ wee ya nuri Kilɛ ɲɔ na na yu, kelee na Fɛfɛɛrɛ Munaa lʼa loolodaa la kan wee mu, weefɔɔ ya yaa wu li cɛ na ye nɛ yu ge, na Kafɔɔ wo ɲɔmɛhɛɛ ki ɲɛ kii. \v 38 Ga wufɔɔ bu bye wʼi ya sɔɔ pe jomɔ pe na wɛ, yi bɛ ganha bu wufɔɔ jate wɛ! \p \v 39 Ayiwa na cebooloo, yʼa yaa yʼa kaa lemu shaa xuuni ge, lee li wa mɛ. Na jomɔ nuri Kilɛ ɲɔ na na dorogo sipyii mu. Wa bɛ ba yu shi watii jomɔ ni, yi ganha bu weefɔɔ bɛ ɲaha kɔn wɛ. \v 40 Ga yi da keree ki bɛɛri pyi ki kacɛ na, ki bɛɛri di da byi kʼa se ki pyegaŋaa na. \c 15 \s1 Yesu nixhugo ki ɲɛ ɲɛ keree \p \v 1 Ayiwa na cebooloo, nɛ \w Kilɛ Jozaama\w* pemu jo yee mu ge, pee pemu na yee ya sɔɔ na gori yaha pu ni ni lowaa ni ge, nʼa yi funyɔ tirige pee na sanha. \v 2 Nʼa yi kalaa pu ni kalaagana lemu na ge, yi ba pu koro ɲaari na sahaŋi ni lee kalaagana li ni, yi na ɲuwuuro ta pu baraga ni. Li ba foro lee ni, yi na yi wo nʼa daa wu pye tawaga ni. \p \v 3 Nɛyɛ pyaa ya kalaa wemu ta wee di ɲɛ kalaa wu ɲugbɔhɔ ge, wee ni nɛ fɛnhɛ yee kalaa. Wee wu wa mɛ. Wèe wo jurumu wuu na \w Kirisa\w* ya xu ma na jo ba lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni wɛ. \v 4 A pʼi wu le faŋa ni. Wu caxhugo caŋa taanri wogo ki na, a wu ɲɛ na foro xu ni ma na jo ba lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni wɛ. \v 5 Wu niɲɛŋɛ na, wʼa wuyɛ shɛ Pyɛɛri na, lee kadugo na na wuyɛ shɛ wu tudunmɔɔ kɛ ni shuun wu na. \v 6 Lee kadugo na, cebooloo nʼa daa fɛɛ piimu ya wu pinnɛ ɲa shiizhan ge, pee ya ɲɛhɛ sipyii xhuu kaguro (500) na. Pee niɲɛhɛmɛɛ wa sanha ɲìi na niɲaa we bɛ ni. Ga pii wa xu pu ni. \v 7 Lee kadugo na sanha, a wu wuyɛ shɛ Yakuba na, na wuyɛ shɛ wu tudunmɔɔ pu bɛɛri na. \p \v 8 Lee bɛɛri kadugo na, a wu wuyɛ shɛ nɛ Pɔli bɛ na, nɛ wemu wu ɲɛ ba pya ɲɛ wɛ, wemu wʼa se na ta wu laa ya lɛ-ɛ ge. \v 9 Bani nɛ wu ɲɛ Kirisa wo tudunmɔɔ pu bɛɛri nifɛnhɛfɛnhɛnɛ. Nɛ bi yaa bɛ yɛrɛ pʼa na pyi Kirisa wo tudunmɔ wɛ, bani nɛ Kilɛ wo nʼa daa fɛɛ pu kanha shɛn xuuni. \v 10 Ga sipya wemu nɛ ɲɛ ge, Kilɛ wo niimɛ wu gbɔɔrɔ ni nɛ já pye wee sipya we. Wee niimɛ we Kilɛ ya kan nɛ mu ge, wu ya ta pye la ɲɔbaa wo bada wɛ. Bani nɛ na já jo nɛ labye pye na toro Kirisa wo tudunmɔɔ pusamaa bɛɛri tàan. Ga nɛyɛ pyaa wo fanha kaa ya lee pye wɛ. Kilɛ wo niimɛ wemu wu ɲɛ ni nɛ ni ge, li can koo ni wee wʼa lee pye. \v 11 Lee wuu na, wʼa pye nɛ yoo, li shiin ya pye Kirisa wo tudunmɔɔ pusamaa yoo, lee yɛrɛnunɔ le wèe wa byi, lee na yee di wa dà. \s1 Nʼa daa fɛɛ pu nixhuyo yi wo ɲɛ wu keree \p \v 12 Ayiwa, wee tuun wu ni wèe bi ɲɛ na lee yɛrɛ li pyi na jo \w Kirisa\w* ya ɲɛ na foro xu ni, ɲaha na pii di wa yu yee ni sanha na xuɲɛnɛ da ba bye ɲiga na-ɛ wɛ? \v 13 Xuɲɛnɛ bu da li da ba bye can na wɛ, wee tuun wu ni Kirisa yɛ pyaa ki bɛ ya ta ɲɛ na foro xu ni shiin wɛ. \v 14 Li shiin bi ɲɛ mu can na, na Kirisa ya ta ɲɛ na foro xu ni wɛ, wee tuun wu ni ɲuŋɔ ɲɛ wèe wo yɛrɛ li na wɛ; a yee wo nʼa daa wu bɛ di bye ɲuŋɔ baa. \v 15 Na fara lee na, ni xuɲɛnɛ li da ba bye kunni wɛ, kafinɛyɛ wèe ya dɛri Kilɛ na, bani wèe wa yu na wʼa Kirisa ɲɛ na yeege xu ni, na ta wʼi ya lee pye wɛ. \v 16 Bani xuu pu bu da pu da ba ɲɛ ɲiga na kunni wɛ, wee tuun wu ni Kirisa yɛ pyaa ki bɛ ya ta ɲɛ na foro xu ni shiin wɛ. \v 17 Li shiin bi ta nago Kirisa ya ɲɛ wɛ, wee tuun wu ni yee wo nʼa daa wʼa pye ɲuŋɔ baa, a yi jurumu wu bɛ di nɔhɔ kori yaha yi ɲuŋɔ ni. \v 18 Na fara lee na nʼa daa fɛɛ piimu bɛɛri pʼa xu, na pu yaha Kirisa nɔhɔ ni ge, pee bɛɛri ya piin fo wà. \v 19 Wèe bi ta wèe ya Kirisa pye wù \w tadaŋa\w* ke koŋɔ ke wo ɲiifɛɛrɛ te yɛ nigin wuu na, wee tuun wu ni wèe pu ɲɛ ke koŋɔ ke wo sipyii pu bɛɛri wo ɲaa fɛɛ. \p \v 20 Ga li can koo ni Kirisa ya sii ɲɛ na foro xu ni. Kilɛ ya wu ɲɛ, piimu pʼa xu ge, na wu pye pee wo shɛnshiimɛ, na li shɛɛ na pee bɛ na ba ɲɛ na foro xu ni. \v 21 Bani ba xu ya jé koŋɔ puga shɛn nigin keŋɛ kurogo wɛ, mu xuɲɛnɛ li bɛ ya pye shɛn nigin keŋɛ kurogo. \v 22 Ba sipyii pu bɛɛri ya xhuli pu ni \w Adama\w* wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni wɛ, mu sipyii pu bɛɛri da ba ɲɛ pu ni Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni. \v 23 Ga wa bɛɛri ni wu wuu tuun wu wa, wa wuu bɛɛri ni li koro. Kirisa wʼa pye li shɛnshiimɛ, lee kadugo na piimu pu ɲɛ Kirisa wuu pu ge, wu ga ba caŋa kemu, pee bɛ na ɲɛ. \v 24 Lee kadugo na taaxɔɔ li na nɔ. Kirisa na ba ɲuŋɔ fɛɛrɛ ti bɛɛri, ni fanha ki bɛɛri, ni sefɛɛrɛ ti bɛɛri kyɛɛgi wee tuun we ni, na saanra ti kan To Kilɛ mu. \v 25 Bani li waha lʼi waha, Kirisa ya yaa na saanra ti pyi fo Kilɛ ba shɛ wu pɛɛn pu bɛɛri tirige le wu tɔɔyɔ nɔhɔ ni. \v 26 Pɛn wemu wu ɲɛ kurogo wo wu ge, wemu na ba gyɛɛgi pɛɛn pu bɛɛri kadugo yíri ge, wee ɲɛ xu. \v 27 Lʼa ka Kilɛ kafila wu ni na: «Kilɛ ya yaŋmuyɔ yi bɛɛri tirige le wu tɔɔyɔ nɔhɔ ni.»\f * \fr 15:27 \fr*\ft Zaburuu 110:1; Zaburuu 8:7\ft*\f* Ga li na ka na Kilɛ ya yaŋmuyɔ yi bɛɛri tirige le wu tɔɔyɔ nɔhɔ ni, lee wa li shɛɛ na yaŋmuyɔ yemu bɛɛri Kilɛ ya tirige na le Yesu tɔɔyɔ nɔhɔ ni ge, na Kilɛ yɛ pyaa bɛ niŋɛ ki ɲɛ yee ni wɛ. \v 28 Yaŋmuyɔ yi bɛɛri ba ba dirige le Kirisa tɔɔyɔ nɔhɔ ni tuun wemu ni; wee tuun wu ni, Kilɛ wemu wʼa yaŋmuyɔ yi bɛɛri tirige le Jafɔɔ wu tɔɔyɔ nɔhɔ ni ge, Jafɔɔ wu bɛ na wuyɛ tirige wee mu. Lee funŋɔ ni Kilɛ na bye yaŋmuyɔ yi bɛɛri ɲuŋɔ ni. \p \v 29 Ayiwa, li bu da nago xuɲɛnɛ da ba bye ɲiga na wɛ, wee tuun wu ni, piimu pʼa puyɛ batizeni xuu wuu na ge, pee di da ba ɲaha ta lee ni wɛ? Li bu sii ta nago xuɲɛnɛ da ba bye bada wɛ, ɲaha na sipyii di puyɛ kaan pu na batizeni xuu mu wɛ? \v 30 Wèeyɛ pyaa kii bɛ do? Ni xuɲɛnɛ da ba bye wɛ, ɲaha na wèe bɛ di wùyɛ leni farati keree ni tuun bɛɛri ni wɛ? \v 31 Caŋa caŋa nɛ na shɛ nayɛ le xu kpaan ni. Can wu ɲɛ wii na cebooloo, lemu na nɛ ye yu yee mu ge, lee li wa mɛ. Wù Kafɔɔ Yesu Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni, yee pʼa nɛ wo ɲuŋɔ ki yirige. \v 32 Nɛ pɛɛn piimu pu bye nɛ fɛni ba yacoyo ɲɛ wɛ, Efese kulo li ni ge, zhaanra temu nɛ le ni pee ni ge, li bu da kanna sipyii yɛ wo ɲɛɲaa na nɛ lee pye, lekɛ lee di da ba ɲɔ nɛ na wɛ? Xuɲɛnɛ bu da li da ba bye wɛ, wee tuun wu ni: «Wʼà li, wù da gbuu, bani ɲiga na wʼà da xhuu.»\f * \fr 15:32 \fr*\ft Ezayi 22:13\ft*\f* \v 33 Yi ganha ba yiyɛ faanna-ɛ dɛ! «Kariɲii niguumɔ wʼa zɔsaama kyɛɛgi.» \v 34 Yi fungɔnyɔ ta sanha, yʼi jurumu wu ɲɔ yaha, lee lʼa saha! Bani pii wa wà yee tɛ ni, pee ya Kilɛ cɛ wɛ. Nɛ ye yu yi mu, kɔnhɔ yʼi li cɛ na yeeyɛ pyaa wo shiige ki wa kere. \s1 Nʼa daa fɛɛ pu wo ceepuuro nivɔrɔ ti keree \p \v 35 Ga wa na ba yege na xuu pʼi da ba ɲɛ ɲɛgana lekɛ na wɛ? Na ceepuuro tekɛ tuugo ki da ba bye pu mu wɛ? \v 36 Yee ɲɛ fungɔnyɔ baa fɛɛ dɛ! Ma bu yashi nugi, wu ya fɔnhɔ wɛ, wu da ga fin wɛ. \v 37 Ma bu yashi le ɲiŋɛ ni, shinma tuugo kemu wu ma ba bye ge, ma ɲɛ ma da kee shinma tuugo ke wo shinma kaŋa nugi wɛ. Ga kee shinma tuugo ke wo shinma pile ma ma nugi. Li na já bye kalapile, kelee yaaga katii wo pile. \v 38 Shinma tugo kemu kʼa taan Kilɛ mu ge, wʼa li fin na pye kee shinma tuugo ke wo tige. Kilɛ ya yashi we bɛɛri pye wa bɛɛri ni wu tuugo tige. \v 39 Ali ɲìi yaŋmuyɔ ye yɛ pyaa bɛ, yee bɛ wo ceexaara ti ɲɛ nigin wɛ. Sipya ceexaara ɲɛ ti yɛ, yapɔrɔgɔ bɛ wo ceexaara ɲɛ ti yɛ, shazhɛɛrɛ ceexaara ɲɛ ti yɛ, fyaa bɛ ceexaara ɲɛ ti yɛ. \v 40 Ya bɛ ɲɛ wà fugba yaŋmuyɔ, ya bɛ di ɲɛ wà ɲiŋɛ yaŋmuyɔ. Ga fugba yaŋmuyɔ ye, yee wo saana li ɲɛ li yɛ, ɲiŋɛ yaŋmuyɔ ye, yee bɛ wo saana di ɲɛ li yɛ. \v 41 Caŋa ke wo saana le wa li yɛ, yeŋɛ ke wo saana le wa li yɛ, wɔrɔɔ ki bɛ wo saana le wa li yɛ. Ali wɔrɔɔ kiyɛ pyaa bɛ wo saana li ɲɛ nigin wɛ. \p \v 42 Mu shiin xuɲɛnɛ li bɛ di wa. Sipya ceepuuro ti ɲɛ ba shinma pile ɲɛ wɛ, ti bu le ɲiŋɛ ni tʼa fɔnhɔ. Ga ti ba ɲɛ, ti da vɔnhɔ nige wɛ. \v 43 Ceepuuro ti ma le ɲiŋɛ ni na ti ta ti ɲaha ya kolo, ti fanha bɛ dʼa xɔ, ga ti ba da ɲɛ, tʼa ɲɛ ni baraga ni. Ti ba da le ɲiŋɛ ni, fanha ɲɛ ma bye ti ni wɛ, ga ti ba da ɲɛ, tʼa ɲɛ ni baraga ni. \v 44 Ti ba da le ɲiŋɛ ni, sipya ceepuuro nidiire ti ma bye tii, ga ti ba da ɲɛ, Kilɛ Munaa na jé ti ni. Ba lʼa fiinŋɛ na jo sipya ceepuuro nidiire wa wà wɛ, mu shiin li wa na jo Kilɛ Munaa ya ceepuuro nivɔrɔ temu bɛ kaan ge, tee bɛ wa wà. \p \v 45 Lee wuu na lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: «Koŋɔ shɛnshiimɛ we, wee wemu wʼa pye Adama ge, Kilɛ ya wu yàa, na ɲiifɛɛrɛ munaa le wu ni, na pye sipya.»\f * \fr 15:45 \fr*\ft Zhenɛzi 2:7\ft*\f* Ga kurogo wo Adama we, wee wemu wu ɲɛ \w Kirisa\w* ge, a Kilɛ di wee pye munaa, lee lemu lʼa \w ɲìi sicuumɔ|lemma="ɲìi sicuumɔ"\w* kaan ge. \v 46 Wemu wʼa fɛnhɛ pa ɲaha na ge, wee ya ta pye munaa wo wu wɛ. Ga ceepuuro wo wu wʼa fɛnhɛ pa ɲaha na, lee kadugo na a Munaa wo wu na pa. \v 47 Sipya nizhiimɛ we, ɲiŋɛ puuro ni wʼa foro, wee ɲɛ ɲiŋɛ wo. Sipya shuun wo we, wee wemu wu ɲɛ Kirisa ge, wee ya yìri fugba we ni. \v 48 Piimu bɛɛri pʼa foro ɲiŋɛ puuro ni ge, pee bɛɛri ɲɛ ba ɲiŋɛ puuro wo wu ɲɛ wɛ. Piimu bɛɛri pu ɲɛ fugba wuu pu bɛ ge, pee bɛ na ba bye ba fugba wo wu ɲɛ wɛ. \v 49 Ayiwa, wemu wʼa yàa ni ɲiŋɛ puuro ti ni ge, ba wee wo jaa ɲɛ mɛ wèe na wɛ, wemu wʼa yìri fugba wu ni ge, mu wee bɛ wo jaa da ba bye wèe na. \p \v 50 Na cebooloo, yemu na giin di jo ge, yee yi wa mɛ. Ceepuuro temu ya yàa ni ceexaara ni shishan ni ge, tee da ga já jé \w Kilɛ wo saanra|lemma="Kilɛ saanra"\w* te ni wɛ. Yaaga kemu kʼa fɔnri ge, kee da já bye yafɔnhɔbaaga wɛ. \v 51 Nʼa da kaŋmɔhɔnɔ la jo yi mu. Wèe bɛɛri wa da ba xhu wɛ, ga wèe bɛɛri pu da ba ɲɛri \v 52 taapile nigin funŋɔ ni, ɲɛkoronɔ nigin funŋɔ ni, maga ki saŋa mɛɛ li ba foro tuun wemu ni. Kee maga ki mɛɛ li ba foro tuun wemu ni, xuu pu da ɲɛ, na bye ni ceepuuro nivɔrɔ ta ni, temu ya fɔnri wɛ. Lee na ba wèe piimu ta ɲìi na ge, wèe na ɲɛri, na bye ni ceepuuro nivɔrɔ ti ni. \v 53 Bani li waha lʼi waha, ceepuuro temu ya fɔnri ge, tee ya yaa na ɲɛri pye ceepuuro, temu ya fɔnri wɛ; ceepuuro temu ya xhuli ge, tee ya yaa na ɲɛri na pye ceepuuro, temu ya xhuli wɛ. \v 54 Ayiwa, tee ceepuuro te tʼa fɔnri ge, tee ba ɲɛri na pye nivɔnhɔbaara; tee ceepuuro te tʼa xhuli ge, tee ba ɲɛri na pye nixhubaara, wee tuun wu ni jomɔ pemu pʼa ka Kilɛ Kafila wu ni ge, pee ɲɔ na fa na: «Se ya ta xu na, na wu xɔ fɛɛfɛɛ.»\f * \fr 15:54 \fr*\ft Ezayi 25:8\ft*\f* \v 55 «Ɛ xu, mii mu wo sefɛɛrɛ tʼi ɲɛ wɛ? Ɛ xu, mii mu wo sɔɔnrɔ tʼi ɲɛ wɛ?»\f * \fr 15:55 \fr*\ft Oze 13:14\ft*\f* \v 56 Jurumu baraga ni xu ya fanha taa na sipyii nɔni, Kilɛ wo saliya we, wee di fanha kaan jurumu bɛ mu. \v 57 Ga baraga kʼa dɛri Kilɛ na, wee wemu wʼa se kaan wèe mu wù Kafɔɔ Yesu Kirisa mɛgɛ na ge. \p \v 58 Lee wuu na na cebooloo na taanɲiinɛɛ, yi la le yiyɛ ni yʼi lowagaa ta! Yi da se ɲaha na tuun bɛɛri ni, Kafɔɔ wo kapyeŋɛɛ ki ni! Yi li cɛ na labye wemu yʼa byi Kafɔɔ mu ge, na wee da ba bye tawaga wo bada wɛ! \c 16 \s1 Pʼa wari wemu pinnɛ di zhɛ Zheruzalɛmu nʼa daa fɛɛ pu tɛgɛ ge \p \v 1 Ayiwa na cebooloo, wari wemu yʼa da ba binnɛ, na wu yaha kari Zheruzalɛmu wo Kilɛ nagoo pu wo dɛgɛ kaa na ge, yi la le yiyɛ ni yi wu pinnɛ na saha ni na wo nijoyo yi ni, nʼa yemu jo Galasi wo nʼa daa fɛɛ pu mu wee wari wu pinnɛgana na ge. \v 2 Ba Dimazhi bɛɛri ya nɔ wɛ, lemu li ɲɛ wemu wo se ge, yi bɛɛri ma kee wolo wolo yaha kabanugo na na saha ni yi wo lada wu ni, kɔnhɔ di ga nɔ wà tuun wemu ni, yi ganha bu da yìri da wu shaa da binnɛɛ wee tuun wu ni wɛ. \v 3 Di ba ba nɔ wà tuun wemu ni, sipyii piimu ɲaha yʼa da ba bulo ge, di sɛmɛ kan pee mu, yʼa lemu pinnɛ ta ge, pʼi shɛ lee kan Zheruzalɛmu ni. \v 4 Li ba shɛ da nago lʼa nayɛ pyaa ki bɛ kashɛɛ xɔ, na bɛ na binnɛ zhɛ ni pu ni. \s1 Pɔli na ba ɲaagaa kiimu pye ge \p \v 5 Nʼa da ba shɛ Masedɔni shɛɛn pɛrɛgi, di na zhɛ foro yi na. Bani Masedɔni fiige ki ni nʼa da ba doro. \v 6 La wa la ni nʼa da zhɛ piiye pye yi mu, kelee na shɛ wiire ti bɛɛri pye yi mu. Wee tuun wu ni, yi na ba já na tɛgɛ, na na lɔ nɔ na tashɛgɛ ni. \v 7 Bani na funŋɔ wa di ba shɛ yi ɲa yɛ di doro le tɔɔɲii le ni wɛ. Ga na funŋɔ ki wa di ba shɛ tuun wa ta wà yi yíri, ni Kafɔɔ wʼa sɔɔ na lee koo yaha kunni. \p \v 8 Ga lee bɛ na nʼa da gori Efese kulo li ni fo \w Pantekɔti wu wo Kalenɛ|lemma="Kalenɛ"\w* li ba nɔ. \v 9 Bani Kilɛ wʼa kuɲɔgbɔɔ la mugi wà nɛ mu na wo labye wu kaa na, ali na li ta na pɛɛn pu bɛ ya ɲɛhɛ. \p \v 10 Timote bu nɔ wà yi na, yi wu co xuuni kɔnhɔ wu ganha bu fya wɛ. Bani Kafɔɔ wo kapyeŋɛɛ wu bɛ ya byi ba nɛ ɲɛ wɛ. \v 11 Yi ganha bu da wu cɛrɛŋɛ-ɛ dɛ! Yi wu tɛgɛ wu guri pa nɔ na na ɲaɲiŋɛ na! Bani nɛ wu ni cebooloo pu sige. \v 12 Wemu wu ɲɛ wù ceborona Apɔlɔsi ge, nɛ kunni ya sii wu kemɛ ɲɛɛri jo wu pinnɛ ni cebooloo pu ni wu shɛ yi yíri. Ga nimɛ wo zhɛ wu ya ta pye wuyɛ pyaa ɲidaan wɛ. Wu ba tuun watii ta wemu ya wu faha ge, wu na zhɛ. \s1 Jomɔ pu taxɔgɔ ni fò mujuu \p \v 13 Yi kori yaha ɲìi na! Yʼi nʼa daa wu co ni lowagaa ni! Samɔhɔrɔ ti pye yi ni! Yʼi bye ni baraga ni! \v 14 Yʼa yi kapyegee ki bɛɛri pyi ni taanɲɛɛgɛ ni! \p \v 15 Na cebooloo, yʼa li cɛ na Sitefanasi ni wu puga shɛɛn pu ni, na pee pʼa pye Akayi fiige ki nʼa daa fɛɛ pu shɛnshiilee. Yʼa li cɛ na pʼa puyɛ kan xuuni fɛfɛɛrɛ sipyii pu wo dɛgɛ wu kaa na. Wee tuun wu ni nʼa li shaa yi mu jo \v 16 yʼa yaa na pee sipyii pii shi wo ɲɔmɛhɛɛ coni, piimu bɛɛri pʼa pu tɛri wee labye we na ge, na fara pee bɛ na. \p \v 17 Ayiwa Sitefanasi, ni Fɔritunatusi, ni Akayikusi, pee na pa foro nɛ na naha, lee ya taan nɛ ni fo xuuni. Yee baara ya nɛ fɔ lemu ni ge, pʼa pa lee ɲɔ fa. \v 18 Pʼa nɛ luu ɲiŋɛ, na yee bɛ logoo ɲiŋɛ. Yʼa yaa na pii sipyii pii shi shaari pu saama pu na! \p \v 19 Azi fiige ki nʼa daa fɛɛ pʼa yi shaari. Akilasi ni Pirisili, ni nʼa daa fɛɛ piimu pʼa puyɛ pinnɛɛ pee kaban ge, pee bɛɛri ya yi shaari xuuni Kafɔɔ wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni. \p \v 20 Cebooloo pu bɛɛri ya yi shaari! Yʼa yiyɛ shaari ni fɛfɛɛrɛ taanɲɛɛgɛ fo ni! \p \v 21 Nɛ Pɔli yɛ pyaa kʼa we fò we wo kama pu ka na keye yi na. \v 22 Sipya wemu wu ɲɛ Kafɔɔ kaa ya dan ma ni-i ge, Kilɛ wu ma laŋi. «Maranata» lee kɔri ɲɛ «Wù Kafɔɔ, pa!» \v 23 Kafɔɔ Yesu wo niimɛ we wu kori yaha ni yi ni. \v 24 Yee bɛɛri kaa ya dan nɛ ni Yesu Kirisa wo kariɲɛɛgɛ ki funŋɔ ni.