\id PHP \h Filipenses \toc1 Carta Cha Sacuhu̱n Ra Apóstol Pablo Chi Ñáyɨvɨ Ñuu Filipos Cha Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo \toc2 Filipenses \toc3 Fil. \mt1 Carta Cha Sacuhu̱n Ra Apóstol Pablo Chi Ñáyɨvɨ Ñuu Filipos Cha Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo \c 1 \s1 Ñohó ra Pablo vehe caa, ta tyaá ra noo carta chi ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñuu Filipos \p \v 1 Yuhu ra Pablo ta ra Timoteo sacuví ndi tyiño nuu ra Jesucristo. Ta tyaá ndi carta ihya chi tandɨhɨ ndo cha cuví ndo ñu ñuu Filipos cha yɨhɨ́ cuenda Nyoo. Ta chi ra cayɨhɨ́ ndaha vehe ñuhu, ta chi ra canyehe tyiño vehe ñuhu, ta chi tandɨhɨ ndo. \v 2 Na nasoco Nyoo Sutu yo ta Sutu Mañi yo Jesucristo chi ndo. Ta nacuhva ra cha taxi ri coo añima ndo. \s1 Nu chicán tahvi ra Pablo chaha ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñuu Filipos \p \v 3 Tahan ri cha nɨcohón iñi chi ndo, nacuhvá xain tyahvi nyoo chi Nyoo cha cuenda ndo. \v 4 Ta chicán tahvi chi Nyoo cha cuenda ndo chihin cha sɨɨ cuñí añime. \v 5 Vatyi nyata quɨvɨ xihna ri cha chiñi̱ ndo tuhun ra Cristo ta nya vityin ta ña sandɨhɨ́ ndo tuhun cha tyinyeé ndo chii. Vatyi ɨɨn ri tuhun ra Jesucristo sacotó yo chi ñáyɨvɨ. \v 6 Quɨvɨ naquehe̱n cuenda Nyoo añima ndo, maa ra chaha̱ tunyee iñi chi ndo, na sacuvi ndo tyiño nuu ra. Ta chité tyi tyicuan ri cuacuhva ra chi ndo nyacua nya quɨvɨ quichi ra Cristo inga chaha. \v 7 Tahán chi cha caca xiñi tyehe caa cha cuenda ndo, vatyi cuñí xain chi ndo. Vatyi ɨɨn ri nasocó Nyoo chi yo. Vasɨ ñohí vehe caa, o vasɨ nanyaí nuu ra cuví tyiño, soco sacoté tuhun Nyoo chi ra canyicú vehe caa ihya, ta chi ra cuví tyiño, na cacoto ra tyi ndicha tuhun ra Cristo. \v 8 Nyoo chitó ra vatyi cuñí xain chi tandɨhɨ nyoho tari cuñí ra Jesucristo chi ndo. \v 9 Ta chicán tahvi xain chi Nyoo na cuvita ca iñi ndo, ta cuñi ca ndo chi ñáyɨvɨ. Ta suri coo ca cha chiñi tuñi Nyoo chi ndo, \v 10 tacuhva vatyi tyicuan ri coto ndo nacachi ndo cha vaha ca. Ta tyicuan caa ta cachi coo ndo ta ma coo ca cuatyi ndo quɨvɨ quichi ra Cristo. \v 11 Maa ra cutyinyee ra chi ndo. Ta tyicuan ri cusacuvi ndo maa maa ri cha vaha, ta cha ndaa. Tyicuan caa ta cusacahnu ñáyɨvɨ chi Nyoo tyi cahnu xaan ca cuví maa ra ta sacuví ra tyicuan caa chihin ndo. \s1 Maa maa ri tyiño Nyoo sacuví ra Pablo vatyi ñohó ra Cristo añima ra \p \v 12 Ta cuñí tyi coto ndo yañi vatyi tandɨhɨ cha cuví chii tyinyeé xaan chi chii nu cahín tuhun Nyoo chihin ñáyɨvɨ. \v 13 Vatyi chitó tandɨhɨ sɨndaro vehe rey ta tandɨhɨ inga ñáyɨvɨ ihya vatyi ñohí vehe caa cha cuenda cha nyiquén chi ra Cristo. \v 14 Ta cuaha xaan ra yañi yo cuenda Sutu Mañi yo cunɨɨ́ ca iñi ra cha cuenda cha ñohí vehe caa. Ta naá cha yuhvi ra vatyi cachitó ra vatyi tyinyeé Nyoo chi yo. Ta ñihi ca cacahán ra tuhun Nyoo chihin ñáyɨvɨ. \p \v 15 Ta ndicha vatyi yɨhɨ́ ra, cahán ra tuhun ra Cristo soco cha cuenda cha tasɨ cuñí ra nyehé ra chii, o cuñí ra na cunyicon ñáyɨvɨ chi ra. Soco yɨhɨ́ ra cahán ra tuhun ra Cristo chihin ñáyɨvɨ, soco chihin cha vaha chicá xiñi ra. \v 16 Yɨhɨ́ ra cacahán ra tuhun ra Cristo cha cuenda cha cuñí ra chi ra. Vatyi chitó ra vatyi maa Sutu Mañi yo quichi nyaca̱ ra chii ihya. Vatyi cotyiño ra chii, ta sacoté chi ñáyɨvɨ tyi ndicha cha sacacú ra añima yo. \v 17 Soco inga ra cuan ñima cha nɨɨ iñi ra cahán ra tuhun ra Cristo, soco cuñí ra cuhva ra tɨsɨhɨ chii nu ñohí vehe caa ihya. \v 18 Soco cha cuenda chi yuhu ñahri saha, vasɨ sacuví ra chihin cha vaha chicá xiñi ra o chihin cha ña vaha. Soco tuhun ra Cristo ican casacotó ra. Ta sɨɨ xaan cuñí cha cuenda cuan. \p \v 19 Ta cusɨɨ ca iñi vatyi chité vatyi chichi cha tandɨhɨ cha cuví chii, Nyoo cuasacacu ra chii. Tyahvi nyoo chi Nyoo vatyi chicán tahvi xaan nyoho cha cuende nuu Nyoo. Ta tyinyeé xaan Tatyi Ii ra Cristo chii. \v 20 Chitó vahi vatyi Nyoo cutyinyee ra chii cha ma cucahan nui, ta ma yuhvi cahín chihin cha nɨɨ́ iñi tuhun ra Cristo. Ñahri cuende, an coo que ñayɨvɨ̱, an cúvi, soco cuñí vatyi vityin ta ityi nuu ca sa̱ha ñáyɨvɨ cuenda cuhva iyé ta coto ñu tyi ra Cristo cahnu ca cuví ra. \v 21 Vatyi cha cuenda yuhu tatu iyé, sacuvi tyiño nuu ra Cristo ihya sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱. Soco tatu cúvi, cuñihi cha tyaquɨ cha iyó andɨvɨ. \v 22 Soco tatu iyó que, vaha xaan. Vatyi sahá tyiño que cha cuenda cha vaha maa Sutu Mañi yo. Yucuan chaha ña chité nya ityi cuhin, an cuhin ityi andɨvɨ, an cuhin cucahan que tuhun Nyoo chihin ñáyɨvɨ, ña chité. \v 23 Yɨɨ xaan cote nya cha cuñí, vatyi iyó quɨvɨ cuñí cha coo que. Soco iyó quɨvɨ ña cuñí. Vatyi cha cuñí cunuhi cucunyai chihin ra Cristo. Vatyi vaha ca cuan. \v 24 Soco cha cuenda cha vaha chi nyoho, vaha ca cha ndoí chihin ndo. \v 25 Yucuan chaha chité vatyi cundoi suhva ca ñayɨvɨ̱ ihya. Vatyi cuñí chi cha tyinyeé que chi ndo tacuhva cuvi cuhun ca ndo ityi nuu ca ta cu sɨɨ cuñí ndo chihin cha chinó iñi ndo chi Nyoo. \v 26 Ta quɨvɨ cunyehi nu nyicu ndo, tyicuan caa ta cuvi cusɨɨ ca iñi yo cha ɨɨn ri cuví yo chihin ra Cristo. \p \v 27 Cuñí chi cha coo yo yoso cuhva tahán chi coo noo ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo. Vasɨ nyaí chihin ndo, o cañi nyaí, soco cuñí cote tuhun ndo vatyi nyoho vaha cuahan ndo chihin Nyoo. Ta ɨɨn ri sahá tyiño ndo tacuhva nachino iñi ñáyɨvɨ tuhun ra Cristo. \v 28 Ta ma yuhvi ndo ñáá cha sacuví ñu xaan iñi chi ndo cuenda tuhun Nyoo. Vatyi cha tyicuan caa, cachi xaan sañahá chi chi yo vatyi cunaa ñu. Ta sañahá tucu chi chi yo vatyi cha cacú añima yo sahá maa Nyoo. \v 29 Vatyi tari chahá ra Cristo ityi chi yo cha chinó iñi yo chi ra, tyicuan caa tucu chahá ra cha nyehé yo tɨndoho cha cuenda ra. \v 30 Ɨɨn ri cuhva nyehé yo tɨndoho ta sacotó yo tuhun ra Cristo, ta cha chitó ndo yoso caa nyehi̱ tɨndoho, ta vityin suri chitó ndo vatyi ña sañé cha sahá tyiñe tuhun Nyoo. \c 2 \s1 Tyayɨɨ xaan ra Cristo, soco quichi̱ cúvi ra tari noo ra ndahvi \p \v 1 Ndicha vatyi ra Cristo sanɨɨ́ xaan ra iñi yo cha ɨɨn ri cuví yo chihin ra. Ta vaha cuñí yo cha cuenda cha cuñí ra chi yo. Ta ndicha tucu vatyi nyaá Tatyi Ii Nyoo chihin yo. Ta ndicha tucu cha ndahvi cuñí yo nyehé yo chi tahan yo. \v 2 Tatu ndicha tandɨhɨ ihya, cu̱hva ndo cha cusɨɨ cuñí chihin cha ɨɨn ri cuví ndo. Ta cu̱ñi ndo chi tahan ndo tari cuñí ra Cristo chi ndo. Ta ɨɨn ri cuhva caca xiñi ndo. Ta ɨɨn ri cuhva sacuvi ndo. \v 3 Ma sacuvi ndo cha vaha chi maa ri maa ndo, soco sa̱cuvi ndo cha vaha chi ñáyɨvɨ ñandɨhɨ. Ta ma cahnu saha ndo chi ndo. Ndahvi sa̱ha yo chi yo. Ta tahan tahan yo sa̱ha yo tuhun vatyi vaha ca inga ñáyɨvɨ ta ñima ca maa yo. \v 4 Ta tahan tahan yo caca xiñi yo cha cuenda cha vaha chi inga ñáyɨvɨ, ta ñima cha vaha chi maa ri maa yo. \p \v 5 Ca̱ca xiñi ndo tari chicá xiñi ra Jesucristo. \q1 \v 6 Vasɨ cuví ra Nyoo, \q1 soco ña cahnu saha̱ ra chi ra ta ña quichi̱ cuvi iñi ra cha sacahnu̱ ñáyɨvɨ chi ra, tari sacahnú ñu chi Nyoo Sutu ra. \q1 \v 7 Soco sandoo̱ ra tandɨhɨ tunyee iñi ra ta tandɨhɨ cha tyayɨɨ ra ɨɨn chiyo xiin. \q1 Ta quichi̱ nanduvi̱ ra noo ñáyɨvɨ ndahvi quɨvɨ cacu̱ ra sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱. \q1 \v 8 Ta ndahvi saha̱ ra chi ra, vatyi nanduvi̱ ra noo rayɨɨ ri. \q1 Ta chihin cha iyó vaha iñi ra ta quichaha̱ vaha ra chi Nyoo nyacua chaha̱ ra cha cahñi ñáyɨvɨ chi ra. \q1 Tari noo ra quiñi iyó saha̱ ñu chi ra, vatyi nu cruzi chihi̱ ra. \q1 \v 9 Yucuan chaha Nyoo sacahnú xaan ra chi ra. \q1 Ta chahá Nyoo noo sɨvɨ chi ra, noo sɨvɨ cha cahnu xaan ca cuví nuu tandɨhɨ maa sɨvɨ. \q1 \v 10 Vatyi tacuhva tatu cuɨñɨ yo sɨvɨ ra Jesucristo, tandɨhɨ yo ta cuiñi chɨtɨ yo. tandɨhɨ cha iyó andɨvɨ. \q1 Ta tandɨhɨ cha iyó sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱, ta chichi ñuhú, cucuiñi chɨtɨ ta sacahnu chi ra. \q1 \v 11 Vatyi tandɨhɨ cha iyó ta nacoto nuu vatyi ra Jesucristo cuví ra nyacá ñaha chi tandɨhɨ maa cha iyó. \q1 Tyicuan caa cunyehe chi tyi cahnu xaan ca cuví maa Nyoo Sutu yo. \s1 Ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo cuví ñu tari noo cha ndichin sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya \p \v 12 Yañi, cuñí xain chi ndo. Ta tari cha quichaha̱ ndo chii quɨvɨ chinyai chihin ndo, qui̱chaha tucu ndo chii vityin cha cañi nyaí. Ndu̱cu xaan ndo cuhva na nyehe ñáyɨvɨ tyi ndicha cha sacacú Nyoo chi ndo. Ta sa̱ha ndo cuenda cuhva coo ndo chihin ra. \v 13 Vatyi maa Nyoo sacacu̱ cha vaha añima ndo. Ta tyinyeé ra chi ndo tacuhva vatyi quichi cuvi iñi ndo quichaha ndo nu cahán ra, ta sacuvi ndo cuhva cuñí ra. \p \v 14 Tatu cuasacuvi ndo ñáá cha cuasacuvi ndo, ndu̱cu ndo cuhva cha ma coo tɨsɨhɨ, ta ma cañi tahan ndo. \v 15 Tyicuan ta ma coo ni noo cuatyi ndo. Cu̱vi ndo noo ñáyɨvɨ cachi iyó, cu̱vi ndo ñáyɨvɨ ñahri cuatyi, tari tahán chi coo ñáyɨvɨ cuenda Nyoo mahñu ñáyɨvɨ quiñi iyó ihya. Cuñí chi cha cuví ndo tari noo ñuhu̱ cha sandichín nu ñaa iñi sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya. \v 16 Ca̱han yo tuhun Nyoo chihin ñáyɨvɨ vatyi ican cuan chahá ñayɨvɨ̱ chaa cha iyó yo. Sa̱cuvi ndo tyicuan caa, tyicuan ta quɨvɨ cuquichi ra Cristo, yuhu vaha coo iñi cha cuenda nyoho, vatyi ña sacoto̱ cahi tuhun Nyoo chi ndo. \v 17 Ta vasɨ cahñi ñáyɨvɨ chi yuhu, cha catyi tuhun Nyoo, soco sɨɨ xaan cuñí ta cuñí cusɨɨ cuñi ndo chihin vatyi tyicuan caa sacañá tahin cha cucuhva cuenda yo chi Nyoo, cha cuenda cha chinó iñi ndo chi ra. \v 18 Ta tahán chi cha cusɨɨ iñi tucu nyoho chihin yuhu ñandɨhɨ. \s1 Nu tachí ra Pablo chi ra Timoteo ta ra Epafrodito nu nyicu ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñuu Filipos cuan \p \v 19 Tatu Sutu Mañi yo ta cuñí ra cutachi chi ra Timoteo quichi nyehe ra nu nyicú ndo. Ta quɨvɨ ndichi ra nu nyaí cucusɨɨ xaan cuñi. Vatyi cunacatyi ra chii yoso caa nyicú ndo. \v 20 Vatyi noo tuhun ri maa ra chicá xiñi ra cha cuenda cha vaha chi maa ndo tari chicá xiñi yuhu. Ta yori yóó ca ra chicá xiñi tyicuan caa. \v 21 Vatyi tandɨhɨ ca ra, maa maa ri cha cuenda chi maa ra nanducú ra. Ta ña nanducú ra yoso caa cuhva cuñí ra Jesucristo. \v 22 Chitó ndo vatyi ra Timoteo, vaha cuahan ra chihin Nyoo, ta cha cuenda chi yuhu cuví ra tari noo sehi. Ta tyinyeé xaan ra chii cha cahán ndi tuhun ra Cristo chihin ñáyɨvɨ. \v 23 Ta nyaá sacuhin chi ra nu nyicú ndo. Soco nya coto xihne ñáá catyi ra cuví tyiño, tatu ña naha ca ñohí. \v 24 Vatyi chitó vahi tyi Sutu Mañi yo numi ri cuhva ra cha cuhin cunyehi nu nyicú ndo. \p \v 25 Ta vaha cha cunuhu ra Epafrodito yañi yo nu nyicu ndo. Tachi̱ ndo chi ra vatyi quichi tyinyee ra chii nu tyiño sahí. Ta tɨɨ́n tahan xaan ndi chihin ra ña vaha cha cuví ndi sɨndaro ra Cristo. \v 26 Ta cuñí xaan ra Epafrodito cunuhu ra nu nyicú ndo, vatyi chicá xaan xiñi ra cha chitó ndo tyi cuhvi̱ ra. \v 27 Vatyi ndicha cuhvi̱ xaan ra ta cha yatyin maa cha cúvi ra. Soco Nyoo cundahvi cuñi̱ ra nyehe chi ra, ta chi yuhu ñandɨhɨ. Ta ña chaha̱ ra cha cúvi ra. Ña cuñí ra cha coo ca tucuihya iñi chii. \v 28 Yucuan chaha yuhu cuñí xain cha ndichi ra nu nyicú ndo. Vatyi chité tyi nyoho cundusɨɨ xaan cuñi ndo cha nanyehe ndo chi ra. Tyicuan ta ma caca ca xiñi tuhun ndo. Vatyi cha nanyehé ndo chi ra tyi iyó vaha ra. \v 29 Yucuan chaha vaha na̱quehen ndo chi ra chihin cha sɨɨ cuñí ndo, vatyi yañi yo cha cuenda maa Sutu Mañi yo cuví chi ra. Ta tyicuan ri sa̱ha ndo ñáyɨvɨ chi yañi yo cha iyó tari caa cuhva iyó ra. \v 30 Vatyi cha yatyin maa cha cúvi ra cha cuenda cha sacuví ra tyiño ra Cristo. Soco ña yuhví ra vasɨ cúvi ra cha cuenda cha tyinyeé ra chii. Vatyi maa ndo ña cuví quichi tyinyee ndo chii vatyi cañi xaan nyicu ndo. \c 3 \s1 Nu sañahá ra Pablo yoso caa ndu ndɨɨ yo nuu Nyoo \p \v 1 Ta vityin yañi, cu̱sɨɨ iñi ndo chihin Sutu Mañi yo. Cha cuenda chi yuhu ñahri sahá cha cha yaha tyai̱ tuhun ihya chi ndo, cutyaa tiqui inga chaha. Vatyi cha vaha chi maa ndo cuví. \v 2 Sa̱ha ndo cuenda chi ndo chihin ra cha quiñi iyó chiña. Nyacuví ra cuhva cuñí ra ña vaha. Vatyi catyí ra tyi cuñí chi sacuvi yo costumbre circuncisión ta cacu yo. \v 3 Soco yoó noo circuncisión cha ndicha savaha̱ Nyoo chi yo. Vatyi maa yo sacahnú yo chi ra chihin Tatyi Ii ra cha ñohó añima yo. Ta cusɨɨ cuñí yo vatyi cuenda maa ra Cristo Jesús yɨhɨ́ yo. Ta ña itá iñi yo tyi cacu yo chihin cha sacuví yo costumbre. \v 4 Tyehe ta cuví cacu yo chihin cha sacuví yo, yuhu vihi ca caquí cha nuu tandɨhɨ ñu sacuví tyicuan caa. \v 5 Vatyi uña quɨvi ta saha̱ ñu circuncidar chii. Vatyi tata ra Israel vachi. Ta tata ra Benjamín sehe ra Israel cuví. Ta tata ñu cahán sahan hebreo cuví. Yucuan chaha yuhu hebreo cuví. Ta sɨɨn ri quichaha̱ xain ley chahnu quɨvɨ cuan, vatyi fariseo cuvi̱. \v 6 Ta cha cuenda cha cuñi̱ quichahi̱ ley, ta chica̱n nyicon xain chi ñu yɨhɨ́ cuenda ra Cristo. Ta ña cuñi̱ nyehi chi ñu. Ta quichahi̱ tandɨhɨ maa ley chahnu, vatyi nducu̱ xain cuhva quichahí nu cahán ley cuan. \v 7 Soco tandɨhɨ cha cuñi̱ mai vatyi vale xaan quɨvɨ cuan, vityin ña vale ca cuan. Vatyi maa ra Cristo cuví ra itá iñi. \v 8 Ta sɨɨn ri tandɨhɨ cha sacuvi̱, chitó mai vatyi ña vale cha cuenda cha chicohón nui chi ra Cristo Jesús, Sutu Mañi yuhu. Vatyi yucuan cuví cha tyayɨɨ xaan ca. Ta cha cuenda ra Cristo tandɨhɨ cha sacuvi̱ ta ityi chata ca cuví chi noo cha ñima ri tuhun vityin. Yucuan chaha sandoi̱ ɨɨn chiyo xiin tandɨhɨ cuan. Vatyi cuñí cohon nuu que chi ra Cristo. \v 9 Ta cha cuñí yuhu nacu ɨɨn ri que chihin ra. Vaha iyé cha cuenda tyi chinó iñi tyi sacacú ra chi yo. Ñima cha cuenda cha quichahí ley Nyoo ta vaha iyé, soco cha cuenda vatyi chinó iñi tuhun cahán ra, vatyi sacacú ra chi yo. Ta cha cuenda cha chinó ri iñi yo, ra Cristo naquehén cuenda ra chi yo. \v 10 Cha cohon nuu que chi ra Cristo yucuan cuví cha cuñí. Nyoo sanandoto̱ ra chi ra Cristo chihin tunyee iñi ra. Ta cuñí tyi coo ca tunyee iñi cuan chii. Ta cuñí cunyeí tɨndoho cha tahán chi nyehí. Ta cuñí cha cúvi tandɨhɨ cha ña vaha cha cuñí coño ñuhi, tari chihi̱ ra Cristo cha catyi cuatyi yo. \v 11 Vatyi nanducú xain cuhva cha cunandote noo ñayɨvɨ̱ chaa chihin Nyoo nya andɨvɨ. \s1 Cuhun ca yo ityi nuu ca chihin Nyoo \p \v 12 Ñima tyi catyí chi ndo tyi ñahri ca cha cumañí chii, ta vaha xain. Soco cuahin ityi nuu ca. Vatyi cuñí naquehin cha chahá ra Cristo chii. Vatyi xihna ca maa ra naxita ra chii ityi ra. \v 13 Yañi, ña catyí chi ndo tyi cha ñihi̱ tandɨhɨ cha vaha cuan. Soco sanaí iñi cha quichi ityi chata. Ta sañihí cuhin ityi nuu ca. \v 14 Tacuhva tyi chaí nu nyaá cha tahán chi chii. Vatyi caná Nyoo chi yo nya andɨvɨ. Vatyi cunaquehen yo cha catyí ra chi yo vatyi cuhva ra cha cuenda cha ɨɨn ri cuví yo chihin ra Cristo Jesús. \p \v 15 Tyehe caa tahán chi caca xiñi tandɨhɨ yo cha ñihi nyaá yo chihin Nyoo. Soco tatu ñima tyehe caa chicá xiñi nya noo nyoho, Nyoo cucuhva ra cha cutuñí iñi ndo. \v 16 Soco noo ri tyi cuñí chi cha quichahá vaha yo tuhun cha cha yaha sacoto̱ Nyoo chi yo. \p \v 17 Yañi, que̱hen ndo cuhva iyé ta cuhva cahín. Ta sa̱ha ndo cuenda chi ñu iyó tari cuhva sañahá ndi chi ndo. \v 18 Vatyi tɨcuɨtɨ chaha catyi̱ chi ndo, sa̱ha ndo cuenda chi ra cuendu. Ta vityin catyí tiqui chi ndo inga chaha chihin cha chaquí cha cuihya iñi, vatyi cuaha xaan ra xaan iñi chi ra Cristo. Vatyi catyí ra tyi noo cha ña nɨñɨ xaan cuví cha chihi̱ ra Cristo nu cruzi. \v 19 Soco quɨvɨ quichi tucu ra Cristo, cuhun coyo ra cuan anyaya. Vatyi sacuví ra cuhva cuñí coño ñuhu ra. Ta cahnu sahá ra chi ra chihin cha tahán chi coo tɨcahan nuu nuu ra. Ta itá iñi ra maa maa ri cha iyó ihya ñayɨvɨ̱ ri. \v 20 Soco yoó nya andɨvɨ nyaá ñuu yo. Ta suri ityi cuan nyatú yo chi Sutu Mañi yo Jesucristo, ra sacacú chi yo. \v 21 Ta cuquehen ra coño ñuhu pehe yo. Ta cusananduvi ra chi yo tari coño ñuhu maa ra. Ta chihin tunyee iñi cha iyó chi ra cha nyacá ñaha ra tandɨhɨ, cusacuvi ra tyicuan caa. \c 4 \s1 Tyicuan ri na cusɨɨ cuñi yo chihin Sutu Mañi yo \p \v 1 Yañi, cuñí chi ndo. Ta cuñí xain nyehi chi ndo. Ta sɨɨ xaan cuñí chihin ndo. Ta chité tyi ña cahán cahi tuhun Nyoo chihin ndo. Vatyi nɨɨ́ xaan iñi ndo nyicón ndo chi ra. Na cuinyañaa ca ndo chi Nyoo chihin cha nɨɨ́ iñi ndo. \p \v 2 Ta vityin chiquén chi cu Evodia, ta chi cu Síntique, nanduvaha coo ñu chihin tahan ñu. Ta na coo ñu tari cha cuhu ñu cuenda Sutu Mañi yo. \v 3 Yoho, yañi, nɨɨ iñun sahá tyiñon chihin, ta chiquén chuun na tyinyeun chi ñu tahan yo ihya. Vatyi tyinyee̱ xaan ñu chii chihin cha sacoto̱ ñu tuhun Nyoo cha cacu añima yo chihin ra Clemente ta suhva ca ñu ñandɨhɨ. Ta nyaá sɨvɨ ñu nuu tutu Nyoo nya andɨvɨ. \p \v 4 Ta tyicuan ri maa cu̱sɨɨ iñi ndo chihin Sutu Mañi yo. Ta catyí tiqui chi ndo inga chaha, na cusɨɨ iñi ndo chihin ra. \v 5 Ta tandɨhɨ ñáyɨvɨ na nyehe ñu chi nyoho vatyi ndicha noo ñáyɨvɨ vaha cuví ndo. Ta nɨ̱cohon iñi ndo vatyi cha nyañaa yatyin quɨvɨ quichi Sutu Mañi yo. \p \v 6 Ta ma ndahvi xaan cuñi ndo ñáá ndɨhɨ cha cuví chi ndo. Nyita ri na̱catyi ndo chi Nyoo ñáá ndɨhɨ cha cuví chi ndo. Ta ca̱can tahvi ndo chi ra ñáá ndɨhɨ cha chiñuhú chi ndo. Ta yaha cuan ta nacuhva ndo tyahvi nyoo chi ra. \v 7 Ta cha sacuví ndo tyehe caa, Nyoo cuhva ra cha taxi ri coo añima ndo. Ta cahnu xaan ca cha vaha cuví cuan. Ta ni noo ñáyɨvɨ ta ña cuví cutuñi iñi ñu yoso cuhva cha cahnu cuan. Ta cha taxi maa Nyoo cusaha cumi añima ndo ta cha chiñi tuñi xiñi ndo. Vatyi ɨɨn ri cuví ndo chihin ra Cristo Jesús. \s1 Na caca xiñi yo maa maa ri cha vaha \p \v 8 Yañi, nu ndɨhɨ tuhun ca̱ca xiñi ndo maa ri cha ndicha vaha, cha cachi iyó, cha ndoo iyó, cha ndɨɨ, cha ñahri cha quiñi caa, cha tyaquɨ, cha vaha. Ca̱ca xiñi ndo maa maa ri maa cha vaha tacuhva cuví sacahnu yo chi Nyoo. \p \v 9 Sa̱cuvi ndo cha sañahi̱ chi ndo. Tuhun cha chiñi̱ ndo cahi̱n, cha nyehe̱ ndo chinyacuvi̱, sa̱cuvi ndo. Ta Nyoo ra chahá cha taxi coo añima yo, cucunyaa ra chihin ndo. \s1 Tyinyeé ñu Filipos chi ra Pablo chihin cha iyó chi ñu \p \v 10 Sɨɨ xaan cuñí. Ta sacahní chi Sutu Mañi yo cha cuenda cha tyinyee̱ ndo chii inga chaha. Ta chité vatyi tyicuan ri cuñí ndo tyinyeé ndo chii. Soco ña chaha̱ chi cuhva chi ndo. \v 11 Ñima tyi catyí chi ndo tyehe caa ta cuñí ndo tyi iyó cha chiñuhú chii, vatyi yuhu cha cutuhve cha cusɨɨ cuñí chihin ñáá ri cha iyó chi. \v 12 Vatyi yuhu chité yoso caa coo ndahvi ta chité yoso caa coo tyayɨi. Vatyi cha cutuhve̱ coi chihin cha iyó o chihin cha ñahri cha cachi, o tatu nyacua ndoo ca, o tatu ñahri tucu, ndoi vaha. \v 13 Tandɨhɨ ta cuví chasahí vatyi maa ra Cristo cuví ra tyineé chii. \v 14 Soco nyoho yañi vaha xaan cha tyinyee̱ ndo chii chihin tɨndoho cha nyehé xain. \p \v 15 Cha chitó nyoho ñu Filipos yoso caa cuvi̱ quɨvɨ quichaha cahin tuhun Nyoo chihin ndo. Ta quite̱ Macedonia chiña tyi cuasacote tuhun Nyoo inga ñuu. Ta noo tuhun ri nyoho tyinyee̱ ndo chii chihin xuhun, vatyi vaha xaan cuñí ndo cha cahín tuhun Nyoo chihin ndo. \v 16 Ta sɨɨn ri cha nɨ ri ca cha chinyai Tesalónica, cuaha ri chaha tyinyee̱ ndo chii. \v 17 Ñima cha chicá xiñi cha cuenda cha cuhva ca ndo chii, soco cha cuñí vatyi nyoho coo ca cha vaha chi ndo nuu Nyoo. \v 18 Ta vityin cuhva, ñahri cha cumañí chii. Nyacua ndoó ca cha sacuhu̱n ndo chii chihin ra Epafrodito. Ta cha chaha̱ ndo cuan cuacuví chi tari noo xico vixi, xico vaha cha chaá nuu Nyoo. Yucuan cuví cha tahán iñi ra. \v 19 Ta Nyoo cuhva ra tandɨhɨ cha chiñuhú chi ndo. Cha cuenda ra Cristo cucuhva ra tandɨhɨ cha vaha cha tyayɨɨ cha cumí ra nya andɨvɨ. \v 20 Chi Nyoo Sutu yo na sacahnu yo tyicuan ri maa. Ta na cuvi chi tyicuan caa. \s1 Sacuhún ra Pablo nocumi chi ñu Filipos \p \v 21 Chahí nocumi chi tandɨhɨ ndo cha yɨhɨ́ ndo cuenda ra Cristo chiña. Ta vachi tucu nocumi chi ndo sahá yañi yo cuenda Nyoo cha nyicú chihin ihya. \v 22 Ta ñáyɨvɨ cha nyicú vehe ra nyacá ñaha ñuu Roma ihya, ta tandɨhɨ ca ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñuu ihya chahá ñu nocumi chi ndo. \p \v 23 Ta na nasoco maa Sutu Mañi yo Jesucristo chi tandɨhɨ ndo. Ta na cuvi chi tyicuan caa.