\id 1PE \h 1 Pedro \toc1 Carta Cha Xihna Ri Cha Sacuhu̱n Ra Apóstol Pedro Chi Ñáyɨvɨ Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo \toc2 1 Pedro \toc3 1 P. \mt1 Carta Cha Xihna Ri Cha Sacuhu̱n Ra Apóstol Pedro Chi Ñáyɨvɨ Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo \c 1 \s1 Nu tyaa̱ ra Pedro noo carta chi ñáyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo \p \v 1 Yuhu ra Pedro cuví noo apóstol cuenda ra Jesucristo, ta cuñí chi catyí, vatyi maa ra tachi̱ chii vatyi caque tyiño ra. Tyaí noo tutu ihya chi nyoho cha ña iyó ndo ñuu ndo, vatyi iyó ndo noo noo ñuu ityi Ponto, ta Galacia, ta Capadocia, ta Asia ta Bitinia. \v 2 Chi nyoho nacachi̱ vaha maa Nyoo Sutu yo vatyi nyata cha naha chito̱ ra vatyi tyicuan caa cuquichaha ndo chi ra. Maa Tatyi Ii tyinyee̱ chi ndo vatyi cuví nacuhva ndo chi ndo chi Nyoo, ta tyicuan caa cuví quichaha ndo chi ra Jesucristo, ta ndundɨɨ́ ndo chihin nɨñɨ ra. Na naquehen ndo cuaha ca cha vaha ta cha taxi ri coo añima ndo sahá maa Nyoo. \s1 Noo cha yɨhɨ́ vaha iñi yo vatyi cuñihi yo \p \v 3 Sa̱cahnu yo chi Nyoo Sutu Sutu Mañi yo Jesucristo vatyi ndahvi cuñí ra nyehé ra chi yo ta chahá ra cha nacacu chaa yo inga chaha tacuhva coo yo ñayɨvɨ̱ chaa cha ma naa ca maa. Ta yucuan cuví cha chaha̱ cha cuita iñi yo cha cuñihi yo vatyi cha nandoto̱ ra Jesucristo. \v 4 Ta Nyoo cuacuhva ra tandɨhɨ cha tahán chi chi yo cha cumí vaha ra nya andɨvɨ. Ta cuví chi noo cha ma naa ta ni ma tɨvɨ, ta ni ma ndahva chi tari ndahva ita. \v 5 Ta vatyi chinó iñi yo chi Nyoo maa ra sahá cumi chi yo chihin tunyee iñi ra nyacua nya cacu ndɨhɨ añima yo. Ta cusañaha ra chi yo ñáá cha cuñi chi catyi cha cacú yo nu cuandɨhɨ tyembu. Vatyi cha nyatú tuhva cuan chi yo. \p \v 6 Ta yucuan chaha sɨɨ xaan cuñí ndo, vasɨ tahán chi cha nyehé ndo ndɨhɨ nuu tɨndoho suhva quɨvɨ. \v 7 Vatyi cha chinó iñi yo chi Nyoo, vaha ca ican saha xuhun cuaan. Vatyi xuhun cuaan cuví chi noo cha cundɨhɨ. Soco cuví nyehe yo chihin ñuhu̱ tatu vaha chi, vatyi chihin cha ihñi cundutya chi ta cucayu cha ña vaha yɨhɨ́ chihin chi. Soco ndoó xuhun cuaan vaha cuan. Tyicuan caa tucu nyehé Nyoo chi ndo tatu vaha chinó iñi ndo chi ra. Yucuan chaha nyehé ndo tɨndoho vityin. Soco tatu ña ndu uví iñi ndo cha chinó iñi ndo chi ra, cutuvi ndo nuu ra ta cusacahnu ñáyɨvɨ chi maa ra ta chi maa ndo quɨvɨ quichi Sutu Mañi yo Jesucristo inga chaha. \p \v 8 Nyoho cuñí ndo chi ra Jesucristo vasɨ ta nyehe ca ndo chi ra. Ta vasɨ ña nyehé ndo chi ra vityin, soco chinó iñi ndo chi ra, ta sɨɨ xaan sɨɨ xaan cuñí ndo nyacua ña ñihí ca ndo cuhva catyí ndo yoso cuhva cha sɨɨ cuñí ndo. \v 9 Vatyi cucacu ndɨhɨ añima ndo ta yucuan cuví cha cuñihi ndo vatyi chinó iñi ndo chi Nyoo. \p \v 10 Sɨquɨ cuan canducu̱ tuhun ra profeta Nyoo ta cha naha. Ta canducu̱ xaan ra cuhva coto ra ñáá cha cuví cuan. Ta catyaa̱ ra nu tutu cuenda tumañi iñi cha cucuhva Nyoo chi yo. \v 11 Ta Tatyi Ii ra Cristo sacoto̱ chi chi ra ñáá ndɨhɨ tɨndoho cunyehe ra Cristo, ta yaha cuan yoso caa cusanducahnu Nyoo chi ra. Ta profeta cuan canducu̱ xaan ra cuhva cacoto ra yóó ra cucuvi ra Cristo cha cucuvi chi tyicuan caa, ta ama cucuvi tuhun cha catyi̱ Tatyi Ii chi ra. \v 12 Soco sacoto̱ Nyoo chi ra vatyi tyiño cha casacuví ra, ñima cha vaha chi maa ra cuví, soco cha vaha chi maa yo cuví. Ta ican cuví cha sacotó ndi chi ndo vityin. Vatyi chihin tunyee iñi maa Tatyi Ii cha saquichi̱ Nyoo, caha̱n ndi tuhun ra Cristo nuu ndo yoso caa sacacú ra chi yo. Ta ángel cacuñí xaan ra cacoto ra tuhun ihya. \s1 Nacana̱ Nyoo chi yo vatyi coo yo noo ñayɨvɨ̱ cachi \p \v 13 Yucuan chaha sa̱ha vaha ndo cuenda cha cua sacuvi ndo, ta cachi co̱o ndo. Quɨ̱hɨ vaha iñi ndo cha cuacuhva Nyoo chi yo cha cuenda cha cuñí ra chi yo. Cuaha cuacuhva ra chi yo quɨvɨ quichi ra Jesucristo inga chaha. \v 14 Ta co̱o ndo tari noo sehe cha quichahá chi nu cahán sutu chi. Ma coo ndo tari chiyo̱ ndo quɨvɨ ta ni cumañi ca cohon nuu ndo chi Nyoo. Vatyi cha ña vaha cha cuñí coño ñuhu ndo chinyaca̱ ñaha chi chi ndo. \v 15 Soco co̱o ndo noo ñayɨvɨ̱ ndɨɨ, vatyi maa Nyoo, ra cha nacana̱ chi ndo, ndɨɨ ra. \v 16 Vatyi tyicuan caa catyí Nyoo nu tutu ra. “Cu̱ndɨɨ ndo vatyi mai ndɨi”, catyí Nyoo. \p \v 17 Tatu tuhvá ndo chicán tahvi ndo chi Nyoo ta catyí ndo “Sutu Mañi yuhu” chi ra, sa̱ha ndo cuenda chi ndo ta sa̱ha ndo ñáyɨvɨ chi ra cha nɨ ri ca cha iyó ndo sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱. Vatyi Nyoo ña sahá ra cuenda cuhva cahán yo. Soco sahá ra cuenda cuhva iyó noo noo yo, an cuvi ri yo ñu tyayɨɨ, an cuví ri yo ñu ndahvi. \v 18 Nyoo nasama̱ ra cuhva chiyo̱ ndo, vatyi cuhva cuan ña vaha, Cuhva cha sanandoo̱ Sutu chahnu ndo chi ndo cuví. Ta chitó ndo tyi Nyoo tyiyahvi̱ ra tacuhva cuvi cacu añima yo. Soco ñima chihin xuhun cuaan o xuhun cuichin. Noo cha cundɨhɨ noo quɨvɨ cuví cuan. \v 19 Soco cha tyiyahvi̱ maa Nyoo chihin nɨñɨ ra Cristo. Ta yucuan cuvi noo cha vaha xaan ca. Ta ra Cristo cuví ra tari noo mbee luhlu quɨtɨ vaha, ñahri nu pehe tɨ, tyicuan caa ra Cristo, ñahri cuatyi ra soco chihi̱ ra. \v 20 Ta nyata ni cumañi ca chino ñuhu ñayɨvɨ̱ chicunyaa cuhva cha cucuvi chi ra Cristo tyehe caa. Soco ña cuvi̱ cha numi ri. Nyacua nya vityin nu cuandɨhɨ quɨvɨ, chino̱ cava tandɨhɨ cuan cha cuenda cha vaha chi maa yo. \v 21 Cha cuenda ra Cristo ta chinó iñi ndo chi Nyoo. Vatyi ican ra sanandoto̱ chi ra Cristo cha yaha̱ chihi̱ ra. Ta sacahnu̱ Nyoo chi ra. Ta yucuan chaha chinó vaha iñi ndo chi Nyoo tyi cunaquehen ra chi ndo. \p \v 22 Maa Tatyi Ii Nyoo tyinyeé chi ndo ta cuví quichahá ndo tuhun cha ndicha. Yucuan ta cuví cuñi ndo chi tahan ndo cuenda Nyoo chihin cha nɨɨ iñi ndo. Tyicuan caa cuñí chi cha cu̱ñi ndo chi tahan ndo chihin cha vaha yɨhɨ́ añima ndo ta chihin tandɨhɨ fuerza ndo. \v 23 Vatyi tari quɨvɨ cha nacacu̱ chaa ndo, ñima tari cacu ndo chihin sutu ndo ihya ñuhu ñayɨvɨ̱, vatyi ra cuan numi ri chihi ra, soco nacacu̱ chaa ndo chihin tuhun Nyoo cha ña tuhvá chihí vatyi tuhun Nyoo tyicuan ri maa iyó. \v 24 Vatyi tyehe caa catyí tuhun Nyoo: \q1 Tandɨhɨ ñáyɨvɨ iyó sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya cuví ñu tari cuhu. \q1 Ta cha cahnu cha sacuví ñu cuví chi tari ita. \q1 Vatyi cuhu cuan na ityi, ta coyo ita cuan. (Ta tyicuan caa ñáyɨvɨ, chihí ri ñu.) \q1 \v 25 Soco tuhun Sutu Mañi yo tyicuan ri maa iyó. \m Ican cuví tuhun cha caha̱n ndi chihin ndo: tuhun vaha cha sacacú Nyoo añima yo. \c 2 \p \v 1 Yucuan chaha na sandoo yo tandɨhɨ nuu cha quiñi caa. Ma sandavi ñaha yo chi ñáyɨvɨ. Ma saha ri maa yo tyi vaha yo ta ña ndicha. Ma nyiyo iñi yo nyehe yo cha iyó chi inga ñáyɨvɨ. Ñahri cuendu cahan yo. \v 2 Soco tari cha lee cha ni cacu̱, nanducú vavaha chi cha caxin chi, tyicuan caa ndu̱cu ndo tuhun Nyoo tacuhva vatyi chihin cuan cuahnu ndo ta cohon nuu ca ndo chi Nyoo, nyacua nya cacu ndɨhɨ añima ndo, \v 3 tatu ndicha cha nacotó ndo vatyi Sutu Mañi yo, vaha xaan ñáyɨvɨ cuví ra chihin yo. \s1 Tari yuu nyitó, tyicuan caa cuví ra Cristo \p \v 4 Sa̱yatyin ca ndo chi ndo chi Sutu Mañi yo. Vatyi cuví ra tari noo yuu nyitó. Ñáyɨvɨ ña cuñi̱ ñu cotyiño ñu yuu cuan. Soco Sutu Mañi yo cuví ra tari noo yuu tyaquɨ cha nacachi̱ Nyoo. \v 5 Ta nyoho tucu cuví ndo tari yuu nyitó. Ta maa Nyoo tari noo ra savahá vehe cuví ra. Ta yucuan chaha cuhva ndo na sandu ɨɨn ri ra chi ndo tacuhva cuvi ndo tari noo vehe nu coo ra. Na cu ɨɨn ri ndo ta cu̱hva ndo cha sandu ii Nyoo chi ndo tacuhva cuvi sacuvi ndo tyiño nuu ra. Ta maa maa ri tyiño cha sacahnú ndo chi Nyoo cucunyaa ndo. Vatyi yucuan cuví cha tahán iñi Nyoo sacuvi yo chihin tunyee iñi maa ra Jesucristo. \v 6 Vatyi catyí tucu nuu tutu Nyoo tyehe caa: \q1 Nyehe xihna, yuhu nacachi̱ noo yuu cha chiñuhú ca ta tyaquɨ xaan ca, ta chaquín yuu cuan nu cuasavahi vehi nya Sión. \q1 Ta ñu chinó iñi chi ra cha cuví yuu cuan, ma quehen ñu tɨcahan nuu. Tyicuan caa catyí Nyoo tuhun ra Cristo nuu tutu ra. \m \v 7 Yucuan chaha, cha cuenda yoó cha chinó iñi yo chi ra Cristo ra cuví yuu cuan, chiñuhú xaan ra chi yo. Soco cha cuenda ñu cha ña chinó iñi chi ra, cuví ra tari noo yuu cha cahán Nyoo tuhun nu tutu ra ta catyí chi tyehe caa: \q1 Yuu cha ña cacuñi̱ ra casavahá vehe cotyiño ra, ican cuví yuu cha chiñuhú ca, catyí chi. \m \v 8 Ta catyí tucu chi: \q1 Ican ra cuví yuu cha cuaha xaan ñu cunañi chaha ta nduva ñu. \q1 Cuví ra noo cava cha sanduvá chi ñu, catyí chi nuu tutu Nyoo. \m Tari cha nduvá ñu cuví cuan vatyi chiñí ñu tuhun Nyoo, ta ña quichahá ñu. Vatyi tyicuan caa nyaá vatyi cusacuvi ñu cuan. \s1 Ñáyɨvɨ cha yɨhɨ́ cuenda Nyoo \p \v 9 Soco nyoho cuví ndo ñáyɨvɨ nacachi̱ vaha Nyoo. Ta tari tata sutu cuví ndo tyi sacuví ndo tyiño nuu Nyoo, ra nyacá ñaha. Ta cuví tucu ndo noo ñáyɨvɨ ii nuu Nyoo. Vatyi cuví ndo ñáyɨvɨ chi maa ra, tacuhva vatyi cahan ndo tuhun cha vaha cha sacuví ra. Vatyi maa ra natava̱ ra chi ndo nu ñaa iñi ta vityin cuahan ndo nu ndichin nu tyaquɨ. \v 10 Ta quɨvɨ ca cuan, cuvi̱ ndo ñáyɨvɨ cha ñima ri tuhun. Soco vityin ñáyɨvɨ chi Nyoo cuví ndo. Ta quɨvɨ cuan yori cundahvi cuñi̱ nyehe chi ndo, soco vityin Nyoo cundahvi cuñí ra nyehé ra chi ndo. \s1 Nu catyí ra Pedro vatyi coo yo, soco sacuvi yo tyiño nuu Nyoo \p \v 11 Yañi, cuñí xain chi ndo. Chicá noo ndo sɨquɨ ñuhu ñáyɨvɨ ihya, soco ñima ca ra ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví ndo. Soco andɨvɨ cuví ñuu ndo. Yucuan chaha catyí chi ndo ma cuhva ndo ityi chi coño ñuhu ndo vatyi sacuvi ndo cha ña vaha cha cuñí chi. Vatyi tari quɨvɨ cañí tahan cuan chihin añima yo cuví cuan. \v 12 Sa̱ha ndo cuenda cuhva iyó ndo mahñu ñu cha ña ñohó nuu Nyoo. Vatyi vasɨ cahán ña vaha ñu sɨquɨ ndo, ta catyí ñu vatyi ña vaha ndo, soco nyehé ñu cha vaha cha sacuví ndo ta cusacahnu ñu chi Nyoo nachaa chi quɨvɨ cha cuquichi nyehe ra cha sacuví yo. \p \v 13 Ta cha cuenda cha cuñí ndo chi Nyoo, qui̱chaha ndo chi ra cuví tyiño ñuu nu iyó ndo. Qui̱chaha ndo chi ra cuví tyiño, cuví ri ra rey cahnu ca, \v 14 o cuví ri noo ra tachi̱ rey chi vatyi tachi tuñi ra chi ra iyó cuatyi o tatu ñahri cuatyi yo ma tachi tuñi ra chi yo, soco cucatyi ra tyi vaha yo. \v 15 Vatyi Nyoo cuñí ra vatyi chihin cha vaha nyacuví ndo ta sandɨhɨ ñu tondo cha cuví yuhu ñu, ñu cahán cha ña ndicha vatyi ña chitó ñu tuhun cahán ñu. \p \v 16 Co̱o ndo tari cha yori nyacá ñaha chi ndo, soco ñima cha cuenda cuan ta cusacuvi tucu ndo cha ña vaha. Soco sa̱cuvi ndo tyiño nuu Nyoo. \v 17 Sa̱ha ndo ñáyɨvɨ chi tandɨhɨ ñáyɨvɨ. Cu̱ñi ndo chi ñu yɨhɨ cuenda Nyoo. Sa̱ha ndo cuenda vatyi Nyoo nyehé ra tandɨhɨ cha sacuví ndo. Sa̱ha ndo ñáyɨvɨ chi ra nyacá ñaha. \s1 Uvi tahan cuhva nyehé yo tɨndoho \p \v 18 Nyoho cha cuví ndo musu, cu̱hva ndo cha cunyaca ñaha chitoho ndo chi ndo, ta qui̱chaha ndo chi ra, vasɨ xaan ra o vasɨ vaha ra. \v 19 Vatyi tatu cunyeé yo tɨndoho cha sanyehé ñáyɨvɨ chi yo cha cuenda cha sacuví yo cha vaha nuu Nyoo, yucuan cuví cha chaá nuu Nyoo. \v 20 Soco tatu sacuví ndo noo cha ña vaha ta tachí tuñi ñu chi ndo, ñahri maa tuhun cha cunyeé ndo tɨndoho cha nyehé ndo cha cuenda cuan. Soco tatu nyehé ndo tɨndoho cha cuenda cha sacuví ndo cha vaha, ta cunyeé ndo chihin cha cama iñi ndo, ican ihya cuví cha vaha nuu Nyoo. \v 21 Vatyi nacana̱ Nyoo chi yo vatyi coo yo tyehe caa. Vatyi tyicuan caa tucu nyehe̱ ra Cristo tɨndoho cha cuenda maa yo, na cutuhva yo ta quehen yo cha caá ra. \v 22 Maa ra ni noo cuatyi ña sacuvi̱ ra. Ni noo chaha ña sandavi̱ ñaha ra chi ninoo ñáyɨvɨ. \v 23 Cuhva cha cahán ñu chi ra, ña nacahán xaan ra. Cuhva cha nyehé ra tɨndoho, ña tyanahá ra chi ñu. Soco natyaa̱ ra chi ra ndaha Nyoo, vatyi Nyoo tuhvá ra sacutuñi ra chi ñayɨvɨ chihin cha ndaa ta chihin cha ndicha. \v 24 Vatyi chata maa ra Cristo nicoso ndɨɨ maa cuatyi tandɨhɨ yo cuhva cha tacaá ra nu cruzi cuan. Tyicuan caa cuvi̱ tacuhva vatyi ma sacuvi ca yo cuatyi, ta coo yo noo ñayɨvɨ̱ vaha. Vatyi cha cuenda cha ñicuehe̱ maa ra, yoó nduvaha̱ yo. \v 25 Vatyi quɨvɨ cuan chica̱ noo ndo tari mbee cha cuanaá. Soco vityin nacuhva̱ cuenda ndo chi ndo chi ra Cristo, ra cuví pastor cha sahá cuenda añima yo. \c 3 \s1 Yoso caa tahán chi coo ñu tandaha \p \v 1 Tyicuan caa tucu nyoho, ñu iyó yɨɨ. Qui̱chaha ndo chi yɨɨ ndo. Vatyi tatu ña quichahá ra tuhun Nyoo soco cunachino iñi ra cha cuenda cha nyehé ra cuhva iyó ndo. Ta ña chiñuhú ri cha cuvi yuhu xaan ndo chihin ra. \v 2 Vatyi nyehé ra tyi cachi iyó ndo ta sahá ndo ñáyɨvɨ chi ra. \v 3 Ta ma caca iñi ndo tuhun cha sandutyaquɨ ndo chi ndo cuhva nyehé ndo, cuví ri chihin cha iyo xaan sanduvií ndo xiñi ndo, o cuví ri cha sandutyaquɨ ndo chi ndo chihin cha tyaa ndo xuhun cuaan chi ndo, o cuvi ri cha cuihno ndo sahma vaha xaan. Ma nducu ndo tandɨhɨ cuan. \v 4 Soco ndu̱cu ndo cuhva ndutyaquɨ ndo chihin cuhva vaha iyó ndo. Vatyi cha vita iñi yo ta cha taxi ri iyó yo, yucuan cuví cha quitá chichi añima yo. Ta yucuan ña tuhvá cuan tɨvɨ. Vatyi ñahri nonga cha tyaquɨ ca nuu Nyoo tari cuan. \v 5 Vatyi tyicuan caa cuhva chiyo̱ ñusɨhɨ cha yɨhɨ́ iñi chi Nyoo ta cha naha. Tyicuan caa sandutyaquɨ̱ ñu chi ñu, ta quichaha̱ ñu chi yɨɨ ñu. \v 6 Tari cu Sara, quichaha̱ ña chi ra Abraham yɨɨ ña. Ta catyí ña: “Tata”, chi ra. Ta nyoho tari sehe ña cuví chi ndo tatu sacuví ndo cha vaha tari maa ña. Ta ñahri cha yuhví ndo. \p \v 7 Ta tyicuan caa tucu nyoho ra iyó ñasɨhɨ. Cu̱tuñi iñi ndo cuhva coo ndo chihin ñasɨhɨ ndo. Ta sa̱ha ndo ñáyɨvɨ chi ña, ñima vatyi yɨca ca ña cha nuu nyoho. Soco vatyi ɨɨn ri naquehe̱n ndo tumañi iñi cha chahá Nyoo chi ndo. Ta yucuan cuví ñayɨvɨ̱ iyó ndo. Vaha co̱o ndo tyehe caa, tacuhva vatyi tɨɨn cuenda Nyoo tuhun chicán tahvi ndo chi ra. \s1 Nu catyi̱ ra Pedro yoso caa tahán chi coo yo \p \v 8 Nu ndɨhɨ tuhun, cuñí chi cha ɨɨn ri cuhva caca xiñi tandɨhɨ ndo. Ta cu̱ndahvi cuñi ndo nyehe ndo chi tahan ndo. Cu̱ñi ndo chi tahan ndo cuenda Nyoo tari cha yañi ndo cuví. Vita ca̱han ndo chihin ñu. Ta ma cahnu saha ndo chi ndo. Vaha ñáyɨvɨ cu̱vi ndo. \v 9 Ma sacuvi ndo cha ña vaha chihin ñu sacuví cha ña vaha chihin ndo. Ni ma cahan ndo chi ñu tatu cahán ñu chi ndo. Soco cha vaha sa̱cuvi ndo chihin ñu. Vatyi Nyoo nacana̱ ra chi ndo vatyi cunaquehen ndo cha vaha cha iyó chi ra. \v 10 Vatyi catyí tuhun Nyoo tyehe caa: \q1 Ñu cha cuñí coo noo ñayɨvɨ̱ chihin tusɨɨ iñi, \q1 cuñí chi saha ñu cuenda cuhva cahán ñu. \q1 Ta ma cahan ñu cha ña vaha, \q1 ta ni ma cahan ñu cuendu. \q1 \v 11 Ta cuñí chi cha sandoo ñu cha ña vaha \q1 ta sacuvi ñu cha vaha. \q1 Na̱nducu ñu cuhva coo taxi ri ñu. \q1 Ta ma saña ñu. \q1 \v 12 Vatyi Sutu Mañi yo sahá cuenda ra chi ñu vaha. \q1 Ta tyasohó ra nu chicán tahvi ñu chi ra. \q1 Soco ñu sacuví cha ña vaha, xaan cuñí ra nyehé ra chi ñu. \p \v 13 ¿Yóó cha cuví sacuvi cha ña vaha chihin ndo tatu nyoho tyicuan ri nducú ndo cuhva sacuvi ndo cha vaha? \v 14 Soco vasɨ nyehé ndo tɨndoho cha cuenda cha sacuví ndo cha vaha, soco cucusɨɨ cuñi ndo. Ta ni ma nayuhvi ndo tatu tyanaha ñáyɨvɨ chi ndo. \v 15 Soco chichi añima ndo sa̱cahnu ndo chi ra Cristo ta cuhva ndo na cunyaca ñaha ra chi ndo. Tyicuan ri ca̱ca iñi ndo tuhun Nyoo tacuhva vatyi tatu ndaca tuhun noo ñu chi ndo ñáá tuhun chinó iñi ndo chi ra, soco cuvi nacuhva ndo cuenda chi ñu chihin cha ña cahnu saha ndo chi ndo ta chihin cha ndicha sahá ndo ñáyɨvɨ chi ra. \v 16 Cachi co̱o ndo tacuhva cha ma yuhvi añima ndo nuu Nyoo, vatyi tatu cahán ña vaha ñáyɨvɨ sɨquɨ ndo cha cuenda cuhva vaha iyó ndo chihin tuhun ra Cristo, soco suri maa ñu cucahan nuu ñu cha cuenda tuhun caha̱n ñu sɨquɨ ndo. \v 17 Tatu maa Nyoo cuñí ra cha nyehe yo tɨndoho, vaha ca cha nyehé yo cha cuenda cha sacuví yo cha vaha ta ñima ca cha cuenda cha sacuví yo cha ña vaha. \v 18 Vatyi suri ra Cristo nyehe̱ ra tɨndoho ta chihi̱ ra ɨɨn chaha cuiri cha cuenda cuatyi yo. Ra vaha cuví ra ta chihi̱ ra cha cuenda yo ñu iyó cuatyi. Vatyi tyicuan caa nuña̱ ra ityi nachaa yo ityi nuu Nyoo. Chihi̱ coño ñuhu ra, soco nandoto̱ tucu ra chihin Tatyi Ii ra. \v 19 Tyicuan ta chihin Tatyi Ii ra chaha̱n ra chicahan ra chihin añima cha ñohó vehe caa. \v 20 Ta ican ñu cuan cuví ñu ña quichaha̱ chi Nyoo quɨvɨ chiyo̱ ra Noé ta tyembu chahnu. Ta nyatú Nyoo chi ñu nandu uvi iñi ñu cuatyi ñu cha nɨ ri ca cha cuahan chino barcu cha savaha̱ ra Noé. Soco ña cuaha ñu cacu̱ quɨvɨ sahvi̱ ndutya ñuhu ñayɨvɨ̱. Uña tahan ri ñu cacu̱ chihin ndutya vatyi nandaa̱ barcu nu ñohó ñu nu ndutya cuan. \v 21 Ta tyicuan caa tucu maa yo tari quɨvɨ cacu̱ yo chihin ndutya nu condutya̱ yo. Cacu̱ yo soco ñima cha cuenda cha nacatya̱ yo coño ñuhu mecu yo. Soco cha cuenda cha chicán tahvi yo chi Nyoo na sanduvii ra añima yo ta sacacu ra chi yo cha cuenda cha nandoto̱ ra Cristo. \v 22 Ta nandaa xica ra andɨvɨ, ta nyaá ra chiyo vaha Nyoo. Nyacá ñaha ra chi ángel ta tandɨhɨ cha nyacá ñaha chi ñáyɨvɨ. \c 4 \s1 Na sacuvi yo tyiño nuu tahan yo yoso cuhva chaha Nyoo chi yo \p \v 1 Yucuan chaha tari nyehe̱ ra Cristo tɨndoho chihin coño ñuhu ra, sa̱ndunyee ndo iñi ndo tacuhva cuví cunyee ndo nyehé tucu nyoho tɨndoho. Vatyi ñu nyehé tɨndoho chihin coño ñuhu, ña sacuví ca ñu cha quiñi caa cha cuñí coño ñuhu ñu. \v 2 Tacuhva vatyi cuvi coo ñu cuhva cuñí Nyoo. Ta ma sacuvi ca ñu cuhva cuñí coño ñuhu ñu. \v 3 Vityin cha yaha chinyacuvi̱ xaan ndo cha quiñi caa nu quichi chi. Sacuvi̱ ndo cuhva tahán iñi ñu ña ñohó nuu Nyoo. Ta chiyo̱ ndo yoso cuhva cuñi̱ ndo, cuaha viciu sacuvi̱ ndo, cuaha cha quichi cuvi iñi coño ñuhu ndo cha quiñi caa chinyacuvi̱ ndo. Chiñi̱ ndo chihin ndixi. Maa maa ri vico chiyo̱ ndo. Ta quiñi xaan sacahnu̱ ndo xitohyo cha ña tahán chi sacahnú ndo. \v 4 Ta vityin iyo cuñí ñu ña ñohó nuu Nyoo vatyi ña cutahán ca ndo chihin ñu ta ña sacuví ca ndo cha quiñi caa cuan. Ta yucuan chaha cahán ña vaha ñu sɨquɨ ndo. \v 5 Soco nyaá nacuhva ñu cuenda chi ra cha nyatú tuhva quɨvɨ sacutuñi ra chi ñu nyitó ta chi ñu chihi̱. \v 6 Yucuan chaha sacoto̱ ra Cristo tuhun vaha chi ñu ndɨyɨ ñandɨhɨ. Vatyi tacuhva cuvi coo añima ñu tari iyó Nyoo, vasɨ cha cutuñi̱ chi ñu tari cutuñí chi tandɨhɨ ñáyɨvɨ iyó sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ quɨvɨ chihí coño ñuhu ñu. \p \v 7 Soco cha cuyatyin cha cundɨhɨ tandɨhɨ maa. Yucuan chaha cachi co̱o ndo ta cunyaa vaha ndo tyiño cha chicán tahvi ndo. \v 8 Ta cha xihna ri tahán chi cha cuñi xaan ndo chi tahan ndo. Vatyi tatu cuñí yo chi tahan yo, cuaha xaan chaha cusaha yo tɨcahnu iñi chi ñu, tyi maa Nyoo cuñí ra chi yo ta cuaha xaan chaha sahá ra tɨcahnu iñi chi yo. \v 9 Tatu chaá noo ñáyɨvɨ vehe ndo, vaha tyi̱ñuhu ndo chi ñu ta ma cuñi ndo tyi sayangá ñu chi ndo. \v 10 Ta tahan tahan yo na sacuvi yo tyiño nuu inga yo, yoso cuhva cha chahá Nyoo chi yo. Vatyi cuñí chi cha cotyiño yo sɨɨn sɨɨn cha vaha cha chahá ra chi noo noo yo cha cuenda cha vaha chi inga tahan yo. \v 11 Tatu chaha̱ Nyoo vatyi ñihi vahun tuhun cahun chihin ñáyɨvɨ, ca̱han soco maa maa ri tuhun cha chahá Nyoo. Tatu chaha̱ ra tyi sacuvun tyiño nuu ñáyɨvɨ, na sacuvun chihin fuerza cha chahá ra. Tandɨhɨ cha sacuví ndo, sa̱cuvi ndo tacuhva vatyi chihin tandɨhɨ cha nyacuví ndo sacahnú ndo chi Nyoo cha cuenda ra Jesucristo. Chi maa Nyoo tahán chi sacahnu yo. Ta na cunyaca ñaha ra chihin tunyee iñi ra tyicuan ri maa. Ta na cuvi chi tyicuan caa. \s1 Cuví cusɨɨ cuñi yo tatu nyehé yo tɨndoho cha cuenda ra Cristo \p \v 12 Yañi, cuñí xain chi ndo. Ma iyo xaan cuñi ndo tatu vachi tɨndoho ñihi sɨquɨ ndo. Ma cuñi ndo vatyi ña tahán chi nyehe ndo tɨndoho. \v 13 Soco cusɨɨ cuñi ndo vatyi cuví nyehe ndo tɨndoho tari nyehe̱ ra Cristo tɨndoho. Vatyi tyicuan caa ta cuvi cusɨɨ tucu cuñi ndo na nyehe ndo cha cahnu cuví ra quɨvɨ cuquichi ra. \v 14 Tatu cahán ña vaha ñu sɨquɨ ndo vatyi nyicón ndo chi ra Cristo, cu̱sɨɨ cuñi ndo, vatyi tyaquɨ xaan nyaá Tatyi Ii chihin ndo. Maa ñu cuan cahán ña vaha ñu sɨquɨ ra Cristo, soco nyoho sacahnú ndo chi ra. \v 15 Soco tatu nyehé ndo tɨndoho cha tyicuan caa, vaha, ta ñima ca cha nyehé ndo tɨndoho cha cuenda cha chahñi̱ ndo, o cha suhu̱ ndo, o cha sacuvi̱ ndo cha ña vaha, o cha tyihi̱ ndo chi ndo nu ña tahán chi. \v 16 Soco tatu nyehé ndo tɨndoho cha cuenda cha yɨhɨ́ ndo cuenda ra Cristo, ma cucahan nuu ndo. Soco sa̱cahnu ndo chi Nyoo, vatyi chahá chi cuhva nyehe ndo chiin tɨndoho cha cuenda maa ra Cristo. \p \v 17 Vatyi cha chaa̱ quɨvɨ cha quichaha̱ sacutuñi Nyoo chi tandɨhɨ ñáyɨvɨ. Ta xihna ca chi yoó cha cuví yo ñu yɨhɨ́ cuenda ra. Soco tatu tyehe caa tachí tuñi Nyoo chiin ri chi maa yo, ¿yoso caa cucuvi chi ñu cha ña quichahá tuhun Nyoo? \v 18 Tatu yɨɨ cacú añima ñu vaha, ¿yoso caa cucuvi chi ñu quiñi iyó, ñu iyó cuatyi? \v 19 Yucuan chaha tatu nyehé ndo tɨndoho cuhva cuñí Nyoo, cuñí chi cha sa̱ñihi ca ndo sacuvi ndo cha vaha. Ta tya̱a ndo añima ndo ndaha Nyoo. Maa ra savaha̱ chi yo, ta maa ra ndicha tuhun cahán ra ta cusacuví ra tari cuhva catyí ra. \c 5 \s1 Nu chahá ra Pedro tuhun chi yo \p \v 1 Yucuan chaha chahí tuhun chi ra chahnu nu nyicú ndo. Vatyi ra chahnu cuví tucu yuhu. Ta cuví cha ndaa vatyi nyehi̱ tandɨhɨ tɨndoho cha cuvi̱ chi ra Cristo. Ta cucutahin chihin tandɨhɨ ca ra quɨvɨ cunyicu yo chihin ra Cristo na quichi ra inga chaha chihin cha cahnu cuví ra. \v 2 Tari noo ra sahá cumi mbee, tyicuan caa sa̱ha cumi ndo chi ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñu yɨhɨ́ ndaha ndo. Ta sa̱cuvi ndo chihin cha iyo vaha iñi ndo tari cuhva cuñí Nyoo, ta ñima chihin fuerza. Ta ni ñima cha cuenda cha cuñí ndo xuhun. Soco sa̱cuvi ndo tyiño chihin cha nɨɨ iñi ndo. \v 3 Ta ñima tari cha maa ndo nyacá ñaha ndo chi ñu sahá cumi ndo. Soco chihin cuhva vaha iyó ndo chihin Nyoo, sa̱ñaha ndo chi ñu cuví mbee sana Nyoo yoso caa tahán chi coo ñu. \v 4 Ta quɨvɨ quichi ra cuví nuu chi ra sahá cumi mbee, cunaquehen ndo noo cha vaha, noo cha tyaquɨ cha cucuhva Nyoo chi ndo. Noo cha ma tɨvɨ ca maa. \p \v 5 Tyicuan caa tucu nyoho ñu tyivaa, qui̱chaha ndo chi ñu chahnu. Ta ñima ɨɨn ri maa ñu tyivaa soco tandɨhɨ ri ndo qui̱chaha ndo chi tahan ndo. Ta ndahvi sa̱ha ndo añima ndo. Vatyi: \q1 Nyoo ña cuñí nyehe ra chi ñu cahnu sahá chi. \q1 Soco tyinyeé ra chi ñu ndahvi sahá chii. \m \v 6 Ndahvi sa̱ha ndo añima ndo nuu Nyoo. Ta cu̱hva ndo chi ndo na cunyaca ñaha ra chi ndo tacuhva cuvi sacahnu ra chi ndo quɨvɨ cha tahán chi. Tyi maa ra iyó xaan fuerza chi ra. \v 7 Cu̱hva ndo tandɨhɨ tɨndoho cha chicá xiñi ndo chi Nyoo. Vatyi maa ra nɨñɨ cuñi ra chihin ndo. \p \v 8 Cachi co̱hon iñi ndo ta sa̱ha vaha ndo cuenda nya cha vaha ta nya cha ña vaha, vatyi cuihna, ra xaan iñi chi ndo, chicá noo ra tari noo ndɨcaha xaan nanducú tɨ yóó chi cachi tɨ, tyicuan caa chicá noo ra ña vaha, nducú xaan ra cuhva saha ganaa ra chi ndo. \v 9 Soco ñihi cui̱nanyaa ndo chihin cha nɨɨ iñi ndo chinó iñi ndo chi Nyoo tacuhva cuvi chasaha ndo chi ra ña vaha. Ta na̱coto ndo vatyi tandɨhɨ ñu ñohó cuenda ra Cristo nɨcahnu ñuhu ñayɨvɨ̱, nyehé tucu ñu cuan tɨndoho tari maa ndo. \v 10 Soco Nyoo tyinyeé ra chi yo, ta cha yaha̱ nyehe ndo tɨndoho suhva ri quɨvɨ, Nyoo cusanducuɨtɨ ca ra chi ndo, ñihi ca cunɨcunyaa ndo chihin ra ta cunacuhva ca ra fuerza chi ndo. Ta ican Nyoo cuví ra chahá tandɨhɨ cha vaha chi yo ta maa ra cana̱ chi yo tyi cu ɨɨn ri yo chihin ra Cristo tacuhva coo yo nu tyaquɨ chihin ra tyicuan ri maa. \v 11 Na sa̱cahnu yo chi ra ta na cunyaca ñaha maa ra tyicuan ri maa. Ta na cuvi chi tyicuan caa. \s1 Nu ndɨhɨ chahá ra Pedro nocumi chi ñu \p \v 12 Sacuhín carta ihya chi ndo chihin ra Silvano, yañi yo. Ta cha cuenda chi yuhu, maa ra cuví noo ra nɨɨ xaan iñi nyicón chi ra Cristo. Tyai̱ suhva nu tutu ihya chi ndo vatyi chahí tuhun chi ndo ta catyí chi ndo vatyi cha vaha cha ñihí ndo cuví cha ndicha vaha cha chahá Nyoo chi yo cha cuenda cha cuñí ra chi yo. Ma saña ndo ihya. \p \v 13 Vachi nocumi chi ndo sahá ñu yɨhɨ́ cuenda Nyoo nya nu cuví ityi Babilonia. Tari nacachi̱ Nyoo chi maa ndo, tyicuan caa nacachi̱ tucu ra chi ñu cuan. Ta vachi nonga nocumi sahá ra Marcos sehi cha cuenda Sutu Mañi yo. \p \v 14 Cu̱hva ndo nocumi chi noo noo tahan yo chihin cha cuñí ndo chi ñu. \p Na coo cha taxi ri cuñi añima tandɨhɨ ri ndo cha ɨɨn ri cuví ndo chihin ra Jesucristo. \p Ta na cuvi chi tyicuan caa.