\id TIT  
\h TITɄ 
\toc1 Neky Diꞌibʉ Pa̱a̱blʉ Tyuknigajx Ja Titʉ 
\toc2 TITɄ 
\toc3 Tit. 
\mt1 Neky Diꞌibʉ Pa̱a̱blʉ Tyuknigajx Ja Titʉ 
\c 1  
\p  
\v 1 Ʉj Pa̱a̱blʉ, Diosʉ myʉduumbʉ esʉ Jesukristʉ ꞌyapóstʉlʉ, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm kots tʉ xykyéxyʉts es nyaꞌʉxpʉ́kʉt diꞌibáty ja Dios tʉ twinꞌixy es tꞌaxá̱jʉdʉt ja Jesukristʉ, dʉꞌʉn tnijáwʉdʉt ja tʉyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ nmʉbʉjkʉm,  
\v 2 es yʉ tʉyꞌa̱jtʉngyʉjxm amumduꞌuk tnijáwʉdʉ ko tmʉdattʉ ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, mʉt ko Dios, diꞌibʉ kyaj ꞌyandaꞌaky, extʉ ma̱ kyajnʉmʉ naty ja naxwíñʉdʉ kyojñʉm xywya̱ndákʉm tadʉ jikyꞌa̱jtʉn,  
\v 3 es tyam ko tiempʉ tpa̱a̱ty, xytyukꞌaneꞌemyʉts es tʉ xytyuknija̱ꞌa̱m ja ꞌya̱a̱ ꞌyayuk diꞌibʉts ʉj tyam nga̱jxwaꞌxypy, diꞌibʉ Dios, ja nYajnitsokpʉꞌa̱jtʉm, tʉ xytyuknipékyʉts.  
\v 4 Mij Titʉ, nduknigejxypyʉ tya̱dʉ neky. Dʉꞌʉnʉts mij njawʉ éxtʉmdsʉ nꞌuꞌunk, jaꞌa ko ʉjts mij tʉ ndukmʉbeky ja Kristʉ. Waꞌan ja Dios Teety esʉ nYajnitsokpʉꞌa̱jtʉm Jesukristʉ mguniꞌxyʉty es mmoꞌoyʉty ja agujkꞌa̱jt jotkujkꞌa̱jtʉn. 
\s1 Titʉ tyuunk jap Kretʉ 
\p  
\v 5 Kots mij nyajweꞌemy jam Kretʉ, jaꞌa es xyaꞌꞌaba̱a̱dʉt yajxón diꞌibʉ naty akꞌaba̱a̱dʉya̱a̱mp, es xywyinꞌíxʉt ja mʉjja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ túndʉp ma̱jatyʉ mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ tuꞌuk tuꞌugʉ ka̱jpn, dʉꞌʉn éxtʉm oj nduknipeky.  
\v 6 Jaꞌa mbʉjta̱ꞌa̱gʉp ja mʉjja̱ꞌa̱y yedyʉjkʉty diꞌibʉ kyaj pʉ́n mba̱a̱t mʉt ti tyukniwa̱a̱mbétyʉty, diꞌibʉ tuꞌuk jeꞌeyʉ ñʉdoꞌoxy, diꞌibʉ ꞌyuꞌunk myʉbejkypy ja Jesukristʉ, kyaj tmʉdaty ja axʉʉkpʉ jyot wyinma̱ꞌa̱ñ, myʉmʉdeepy ja tya̱a̱k tyeedyʉty, es diꞌibʉ kyaj ñʉgoy kyʉxkoy.  
\v 7 Es mʉt ko ja mʉbʉjkpʉtʉjkʉ kywentʉꞌa̱jtpʉ diꞌibʉ tʉ yajtuknipéky ja Diosʉ tyuunk, koonʉm tmʉnʉjxʉt wa̱ꞌa̱dsʉ jyikyꞌa̱jtʉn, diꞌibʉ kyaj ñaymyʉjpʉjtaꞌagyʉty, kyaj jyotꞌambeky mʉt waanʉ tii, kyaj myʉꞌiiky, kyaj tsyipꞌʉxta̱ꞌa̱y, kyaj ꞌyadseky, es kyaj myeetsy;  
\v 8 nik niꞌigʉ ja̱ꞌa̱y dyajja̱jtta̱ꞌa̱gʉt oy tsuj ma̱ tyʉjk, diꞌibʉ tyiimpy yajxón, tʉyꞌa̱jtʉn, wa̱ꞌa̱ts ja̱ꞌa̱ybyʉ, Dios mʉduumbʉ, nayꞌaguwijts nayjyʉjkuwijtsʉp,  
\v 9 diꞌibʉ ꞌyookꞌa̱jtypy es jyikyꞌaty éxtʉm ja ʉxpʉjkʉnʉ tʉyꞌa̱jtʉnbʉ. Pes dʉꞌʉn mʉt ja oybyʉ ʉxpʉjkʉn mba̱a̱t tjotmʉkmoꞌoydyʉ ja wiinkpʉty es jyikyꞌátʉt dʉꞌʉn. Es nandʉꞌʉn mba̱a̱t ttukꞌixy yʉ tyʉgoꞌoyʉn diꞌibáty kyaj tpanʉjxa̱ꞌa̱ndʉ ja tʉyꞌa̱jtʉn. 
\p  
\v 10 Mʉt ko ta mayʉ ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ kyaj ñayꞌaguwits ñayjyʉjkuwítsʉty diꞌibʉ yaꞌʉxpʉjktʉp andakʉngyʉjxm, es waanʉ niꞌigʉ ta̱a̱dʉty diꞌibʉ tyukkuwa̱ꞌa̱nʉdʉp es tkuydyúndʉt ja israelítʉdyʉ kyostumbrʉ.  
\v 11 Koonʉm tsyékyʉty njʉjwijtsʉmbijtʉm extʉ ko nyaꞌꞌamoꞌonʉmʉ taadʉty, mʉt ko wyooma̱ꞌt wyijtsma̱ꞌttʉp mʉt ja axʉʉkpʉ ʉxpʉjkʉn, diꞌibʉ tsʉna̱a̱ydyʉp tukjʉʉn tuktʉjk, es tyukꞌʉxpʉjktʉp diꞌibʉ kyaj ñigutíkyʉty es tganarata̱ꞌa̱ndʉ ja meeñ. 
\p  
\v 12 Pes tuꞌugʉ Kretʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ mʉt ja kyʉꞌʉmguga̱jpngyʉjxm jyʉnáñ: “Yʉ Kretʉ ja̱ꞌa̱yʉty, dʉꞌʉñʉm yʉꞌʉjʉty ꞌyanda̱ꞌa̱ktʉ, kyáxʉty, ñuuxʉty es dʉꞌʉn éxtʉmʉ jʉyujk añimalʉn.”  
\v 13 Tʉyꞌa̱jtʉnʉ taadʉ. Pa̱a̱ty jʉjwijtsʉmbít amʉja̱a̱, es dʉꞌʉn wa̱ꞌa̱ts tmʉdáttʉt ja mʉbʉjkʉn.  
\v 14 Waꞌan tmastuꞌuttʉ ja israelítʉdyʉ myadyaꞌagyʉty, es nandʉꞌʉnʉ tadʉ ja̱ꞌa̱yʉdyʉ kyutujkʉn diꞌibʉ tʉ ttukꞌʉxpʉktʉ ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ ꞌyʉxtijtʉp ja tʉyꞌa̱jtʉn. 
\p  
\v 15 Mʉt ja diꞌibáty myʉda̱jttʉp ja jyot wyinma̱ꞌa̱ñ wa̱ꞌa̱ts, tʉgekyʉ yʉꞌʉ wya̱ꞌa̱dsʉty; per diꞌibáty kyaj tmʉbʉktʉ, kyaj tmʉdaty ja jyot wyinma̱ꞌa̱ñ wa̱ꞌa̱ts, es ni tii ma̱ yʉꞌʉ kyawa̱ꞌa̱dsʉty. Pes extʉ yʉ jyot wyinma̱ꞌa̱ñ esʉ jya̱ꞌa̱jʉn tʉgekyʉ ꞌyaxʉkꞌa̱jtta̱ꞌa̱y.  
\v 16 Dʉꞌʉn jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko tꞌixyꞌattʉ Dios, per diꞌibʉ tyuundʉp yajnigʉxʉꞌkʉdʉp ko kyaj tyʉyꞌa̱jtʉnʉty; pes kyayaꞌoyjyáwʉdʉ es kyaj kyajxykyupʉ́ktʉ, es kyatimtuundʉp diꞌibʉ oy. 
\c 2  
\s1 Oybyʉ esʉ wa̱ꞌa̱tspʉ ʉxpʉjkʉn 
\p  
\v 1 Per diꞌibʉ mij myaꞌʉxpʉ́kʉp, jaꞌa diꞌibʉ nʉjxp tiꞌigyʉ mʉt ja oybyʉ ʉxpʉjkʉn.  
\v 2 Tukꞌʉxpʉk ja mʉjja̱ꞌa̱y yedyʉjk es ñayjyʉjwijtsʉmbítʉdʉt kʉꞌʉm, diꞌibʉ naymyayꞌa̱jt naywyindsʉꞌkʉp, oy tnijáwʉt ja Diosʉ ꞌyayuk, esʉ Dios tpadúnʉt tsojkʉn mʉʉt es maꞌxtujkʉn mʉʉt.  
\v 3 Tukꞌʉxpʉk nandʉꞌʉn ja mʉjja̱ꞌa̱ydyoxytyʉjkʉty es windsʉꞌkʉn mʉʉt jyaꞌayꞌátʉt, kyaj pyiꞌtsꞌʉ́w pyiꞌtska̱jxʉt, kyaj myʉꞌuuk myʉmuꞌugʉdʉt, es diꞌibʉ ya̱jktʉp ja oybyʉ jʉjwijtsʉmbijtʉn.  
\v 4 Dʉꞌʉn mba̱a̱t ttukniꞌíxʉdʉ ja kasa̱a̱dʉ ʉna̱ꞌktoxytyʉjkʉty es ttsóktʉt ja ñaꞌay es ja ꞌyuꞌunk ꞌyʉna̱ꞌkʉty,  
\v 5 ñayjyʉjwijtsʉmbítʉdʉt, wa̱ꞌa̱ts jyikyꞌáttʉt, tkwentʉꞌáttʉt ja jyʉʉn tyʉjk, ñaygyubʉ́kʉdʉt ma̱ ñaꞌay, esʉ dʉꞌʉn ni pʉ́n tkaka̱jxpa̱a̱dʉt axʉʉk ja Diosʉ ꞌyayuk. 
\p  
\v 6 Tukniꞌíxʉdʉ nandʉꞌʉn ja ʉna̱ꞌktʉjkʉty es ñayjyʉjwijtsʉmbítʉdʉt.  
\v 7 Es moꞌoy mij kʉꞌʉm tuꞌugʉ oybyʉ ka̱jxwíjʉn esʉ ijxpajtʉn ma̱ oytyim tiity tʉgekyʉ. Ko xytyukniꞌíxʉt, tun mʉt tʉgekyʉ windsʉꞌkʉn esʉ tudaꞌakyꞌa̱jtʉn.  
\v 8 Pʉn mdukniꞌijxʉp ko nidʉgekyʉ tjikyꞌáttʉt ja jyikyꞌa̱jtʉnʉ wa̱ꞌa̱tspʉ diꞌibʉ kyaj mba̱a̱t pʉ́n mʉt ti yajnideꞌxyʉty, pes net ja Kristʉ jyaꞌayʉdyʉ myʉdsip tmʉdáttʉt ja tsoydyuꞌun, jaꞌa ko ni madsoo mba̱a̱t tkapa̱a̱ty yʉ axʉkꞌa̱jtʉn ma̱ yʉ njikyꞌa̱jtʉnꞌa̱jtʉm. 
\p  
\v 9 Ka̱jxwij nandʉꞌʉn ja poꞌoduumbʉty es tmʉmʉdówdʉt ma̱ oytyim tiity yʉ wyindsʉ́n wyindá̱jʉty, aꞌʉw aga̱jx es kyaj ñaygyuꞌadsówʉdʉt.  
\v 10 Katʉ ti ttoñ tmʉwa̱ꞌa̱ñ. Waꞌan tꞌity yajxón tudaꞌaky, es dʉꞌʉn oypyʉ́nʉty ijxʉp ja jyikyꞌa̱jtʉn ko ja ꞌyʉxpʉjkʉnʉ Dios, yʉ nYajnitsokpʉꞌa̱jtʉm, byeen jyantsyꞌoy jyantsytsyújʉty. 
\p  
\v 11 Es mʉt ko Dios dyaka̱ꞌa̱ñ ja ñitsokʉn ma̱ nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty, tʉ xytyukꞌijxʉm ja ꞌyoyꞌa̱jtʉn.  
\v 12 Es yʉ oyꞌa̱jtʉn xytyukꞌʉxpʉjkʉm ko koonʉm nmastútʉm ja jikyꞌa̱jtʉnʉ axʉʉkpʉ, nnayjyʉjwijtsʉmbijtʉm es njikyꞌa̱jtʉm ya̱a̱ ma̱ tya̱dʉ naxwíñʉdʉ wijy kejy, tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt es éxtʉm ja Dios ttseky,  
\v 13 ma̱a̱nʉm nꞌawijx njʉjpꞌijxʉm ja tiempʉ ko mʉjꞌa̱jtʉn mʉʉt myina̱ꞌa̱ñ ja Jesukristʉ, jaꞌa nmʉjDiosꞌa̱jtʉm esʉ Yajnitsókpʉ.  
\v 14 Jesukristʉ ñaygyʉya̱jkʉ ma̱ ja oꞌkʉn ma̱ ʉdsa̱jtʉm xyjapátʉm, es dʉꞌʉn oj xyajtsókʉm ma̱ ja axʉk jikyꞌa̱jtʉn, oj xyajwátsʉm, xyjaꞌaꞌꞌabʉjkʉm, xyjaꞌayꞌa̱jtʉm es nduꞌunʉm tʉgekyʉ diꞌibʉ oy. 
\p  
\v 15 Tukniꞌꞌixʉ mij tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ, es jotmʉkmoꞌoydyʉ es jʉjwijtsʉmbít mʉt tʉgekyʉ mꞌanaꞌamʉn diꞌibáty mmʉdoꞌoxʉp. Katʉ mnayyákyʉty es pʉ́n mgamʉjꞌíxʉdʉt. 
\c 3  
\s1 Dios mʉbʉjkpʉtʉjk pátʉdʉp es tyúndʉt 
\p  
\v 1 Tukjamyatstʉ ko twindsʉꞌʉgʉdʉt ja yajkutujkpʉ es myʉmʉdówdʉp ja justisʉtʉjkʉty, es ttúnʉt oytyim tiity yajxón,  
\v 2 katʉ jyaꞌayñiꞌow jyaꞌayñiya̱a̱xʉdʉ, yuunk naxypy es oyjyaꞌayꞌáttʉp, es dyaꞌíxʉdʉt ma̱ ꞌya̱a̱ jyot ko tyudaꞌagyʉty mʉt nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty. 
\p  
\v 3 Pes ʉdsa̱jtʉm nandʉꞌʉn ijty ngujuunꞌa̱jtʉm es kyaj ijty nmʉmʉdoꞌom ja Dios. Dʉꞌʉn ijty njʉdijtʉm éxtʉm ja ja̱ꞌa̱yʉn diꞌibʉ tʉ tyuꞌudʉgóy es ꞌyaneꞌemyʉty oytyim diꞌibʉ winma̱ꞌa̱ñʉty, njikyꞌa̱jtʉm axʉʉk, nnaywyinnaxʉja̱ꞌa̱m mʉt tii, ndukmʉdsipꞌa̱jtʉm tii oypyʉ́nʉty es nnaydyukꞌakꞌa̱jtʉm ijty nixim niyam.  
\v 4 Per ko Dios, yʉꞌʉ nYajnitsokpʉꞌa̱jtʉm, dyaꞌijxʉ ꞌyoyꞌa̱jtʉn esʉ tsyojkʉn ma̱ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y,  
\v 5 oj xyajnitsókʉm, kyaj mʉt ko tʉʉxyʉp oynʉꞌʉnʉn ti oy nduꞌunʉm, jaꞌa dʉꞌʉn mʉt ko tmʉdaty ja paꞌꞌayoꞌon mʉt ʉdsa̱jtʉm, Espíritʉ Santʉkyʉjxm oj xyajwátsʉm es oj xymyoꞌoyʉm ja jembyʉ jot winma̱ꞌa̱ñ, éxtʉmxyʉp jemy xyajmiꞌinʉm jikyꞌa̱jtpʉ.  
\v 6 Mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ Jesukristʉ, nYajnitsokpʉꞌa̱jtʉm, Dios tʉ xymyoꞌoyʉm ja Espíritʉ Santʉ,  
\v 7 es myayꞌa̱jtʉngyʉjxm oy nwʉꞌʉma̱ꞌa̱nʉm mʉt ja Dios, es dʉꞌʉn nꞌawijx njʉjpꞌijxʉm ja kuma̱ꞌa̱ñ, ja jikyꞌa̱jtʉnʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. 
\p  
\v 8 Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn tʉyꞌa̱jtʉn, ndsejpyʉts es byeen xyñika̱jxpátʉt tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ, jaꞌa dʉꞌʉn es diꞌibáty myʉbʉjktʉp ja Dios ñaygyʉyákʉdʉt es ttúnʉt yʉꞌʉyʉ oybyʉ. Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn oy es tuump mʉt nidʉgékyʉty.  
\v 9 Katʉ xymyadya̱ꞌa̱ktʉ diꞌibʉ ni ma̱ mgatuꞌunxʉdʉ, es ni mganaymyʉjpʉjta̱ꞌa̱ga̱ꞌa̱nʉdʉt niduꞌuk niduꞌuk wiꞌix jyikyꞌa̱jttʉ ja mꞌaptʉjkʉty, es katʉ ti mnaydyukwinꞌix mnaydyukjʉjpꞌíxʉdʉ o mnaygyajxytsyiigʉdʉ mʉt jaꞌagyʉjxmʉ Moisesʉ ꞌyanaꞌamʉn. Tʉgekyʉ taadʉ ni madsoo mgatuꞌunxʉdʉ. 
\p  
\v 10 Es pʉn ja pʉ́n dyajnaywya̱ꞌxa̱ꞌa̱ñʉty ja mʉbʉjkpʉtʉjk, tukjaygyukʉ tʉgok, es pʉn kyaj kyajxykyupéky, tukjaygyukʉ jatʉgok; es pʉ́n kyaj mdimmʉmʉdóyʉty, katʉ xyñakytyuñʉ kwentʉ.  
\v 11 Pesʉ tadʉ dʉꞌʉmbʉ ja̱ꞌa̱y kyaj jyikyꞌaty tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt, es yʉ kyʉꞌʉmbojpʉkyʉjxm ñaydyʉgóyʉty. 
\s1 Diꞌibʉ Pa̱a̱blʉ tyuknipejkypy ja Titʉ 
\p  
\v 12 Naskaxʉyaambyʉts ja Artemʉs o ja Tíkikʉ. Ko jya̱ꞌtʉt, tun esʉts xyñija̱ꞌtʉt Nikópolʉs ka̱jpnóty, mʉt ko dʉꞌʉnʉts tʉ ndukniwitsʉ ko nyajnaxa̱ꞌa̱ñʉts ja xux poꞌo jap.  
\v 13 Pʉn maba̱a̱t mmadaꞌaky, pudʉkʉ yʉ Zenʉs esʉ Apolʉs, es xymyoꞌoyʉt diꞌibʉ tʉgoyꞌa̱jtxʉp, es dyajtuꞌuyoꞌoyʉt ja ñʉꞌʉ tyuꞌu kʉdiibʉ ti tyʉgoyꞌa̱jtxʉdʉt.  
\v 14 Tukniꞌíxʉdʉ yʉ nmʉguꞌukꞌa̱jtʉm nandʉꞌʉn es ttúndʉt ja oybyʉ es tpudʉ́kʉdʉt diꞌibʉ tʉgoyꞌa̱jtxʉp, esʉ jyikyꞌa̱jtʉn tyúnʉt. 
\s1 Ka̱jxpoꞌxʉn 
\p  
\v 15 Nidʉgekyʉ nmʉguꞌukꞌa̱jtʉm diꞌibʉts ja yam mʉʉt nꞌittʉ, mduknigáxʉdʉ ja Dioskajxy. MayDios xyꞌanʉʉmʉdʉ nmʉguꞌuktʉjkꞌa̱jtʉm. Waꞌan ja Dios mgunuꞌxʉdʉ nidʉgékyʉty miidsʉty.