\id REV \h DIꞌIBɄ JATANɄP \toc1 Diꞌibʉ Dios Myooy Ja Jesukristʉ Es Ttuknijáwʉdʉt Ja Myʉduumbʉty \toc2 DIꞌIBɄ JATANɄP \toc3 Ap. \mt1 Diꞌibʉ Dios Myooy Ja Jesukristʉ Es Ttuknijáwʉdʉt Ja Myʉduumbʉty \c 1 \p \v 1 Diꞌibʉts ngʉxjaapy ma̱ tya̱dʉ neky, yʉꞌʉ diꞌibʉ Dios myooy ja Jesukristʉ es ttuknijáwʉdʉt ja myʉduumbʉty diꞌibʉ tsojkʉp es tsojk tyuna̱ꞌa̱ñ jyata̱ꞌa̱ñʉty. Jesukristʉ tkejxy niduꞌugʉ ꞌyanklʉs ma̱ ʉj, Fwank, Jesukristʉ myʉduumbʉ, es tʉts xytyuknijawʉ tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ. \v 2 Pa̱a̱ty ma̱ tya̱dʉ neky nnika̱jxpétyʉts ko tyʉyꞌa̱jtʉnʉty diꞌibʉts nꞌijx nmʉdoo, ko yʉꞌʉ ja Diosʉ ꞌyayuk es diꞌibʉ Jesukristʉ xytyukꞌijx xytyuknija̱ꞌa̱jʉts. \p \v 3 Dios kunuꞌxʉdʉp diꞌibʉty kya̱jxtʉp, es kunuꞌxʉdʉp nandʉꞌʉn diꞌibʉ myʉdeepy ja myadyaꞌagyʉ tya̱dʉ ayuk, es tmʉbʉ́ktʉt es tkuydyúndʉt diꞌibʉ ijtp ya̱a̱ kʉxja̱ꞌa̱y, mʉt ko tʉ wyingóñ ja tiempʉ ma̱ tyuna̱ꞌa̱ñ jyata̱ꞌa̱ñʉty. \s1 Fwank tnijayʉ ja mʉbʉjkpʉtʉjk nijʉxtujk pekypyʉ \p \v 4 Ʉj Fwank. Nnijáyʉts yʉ mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp ma̱ jʉxtujkpʉ ka̱jpn Asyʉ ña̱a̱xóty. Waꞌan ja Dios mgunuꞌxʉdʉ es mmoꞌoyʉdʉ ja agujkꞌa̱jt jotkujkꞌa̱jtʉn, ja Dios diꞌibʉ ijtp, dʉꞌʉñʉm ꞌyity, es dʉꞌʉñʉm ꞌyita̱ꞌa̱ñ. Nandʉꞌʉn mgunuꞌxʉdʉt ja Espíritʉ Santʉ es mmoꞌoyʉdʉt ja agujkꞌa̱jt jotkujkꞌa̱jtʉn, ja Espíritʉ Santʉ diꞌibʉ ijtp ma̱ uñaaybyajn ma̱ Dios yajkutíky, es ttuñ jʉxtujk naxʉ tuunk. \v 5 Es nandʉꞌʉn ja Jesukristʉ, diꞌibʉ ñika̱jxpejtypy ja tʉyꞌa̱jtʉn, mgunuꞌxʉdʉt es mmoꞌoyʉdʉt ja agujkꞌa̱jt jotkujkꞌa̱jtʉn, diꞌibʉ jawyiin jikypyʉjk ko ꞌyeꞌky, es tyam yajkutíky ma̱ nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉdyʉ ryey. Jesukristʉ xytsyojkʉm, tʉ xyajwátsʉm ja nbojpʉꞌa̱jtʉm mʉt ja ñeꞌpyñ, \v 6 es tʉ xypyʉjtákʉm yajkutujkpʉ es teedyʉty, es nmʉduꞌunʉm ja Dios Teety. ¡Nꞌokꞌawda̱jtʉm ja Jesukristʉ diꞌibʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ tmʉdaty ja mʉjꞌa̱jtʉn esʉ mʉkꞌa̱jtʉn! Waꞌan dʉꞌʉnʉty. \p \v 7 Ixtʉ, Kristʉ miimp yoodsóty. Nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y tꞌíxtʉt, es extʉ jaꞌajʉty diꞌibáty yajkruuzpajtʉdʉ; es nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty jyʉꞌʉy ya̱ꞌa̱xtʉt ko tꞌíxtʉt. Es dʉꞌʉn jyata̱ꞌa̱ñ. Waꞌan dʉꞌʉnʉty. \p \v 8 Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, yʉꞌʉ dʉꞌʉn jʉna̱a̱mp: “Ʉjtsʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja A es éxtʉm ja Z, ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja jawyiimbʉ es ja tim okpʉ, diꞌibʉ ijtp, dʉꞌʉñʉm ꞌyity, es dʉꞌʉñʉm ꞌyita̱ꞌa̱ñ.” \s1 Fwank tꞌixy ja Kristʉ \p \v 9 Ʉj Fwank, mmʉmʉbʉjkpʉty. Mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ Jesús ʉj nꞌítyʉts mʉt miidsʉty ma̱ Diosʉ kyutujkʉn, ayoꞌon es maꞌxtujkʉn. Tʉts xyjapʉjta̱ꞌa̱ktʉ éxtʉmʉ tsimyjyaꞌay ya̱ ma̱ islʉ diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy Patmʉs, mʉt ko nga̱jxwaꞌxyʉts ja Diosʉ ꞌyayuk es nnigajxy nnimadyaꞌagyʉts ja Kristʉ. \v 10 Ma̱ tuꞌugʉ domingʉ xʉʉ ja Espíritʉ Santʉ xyñigʉdákʉts. Nétʉts nmʉdooy éxtʉm pʉ́n mʉk kyajxy nꞌʉxkʉꞌʉyʉts mʉt tuꞌugʉ ayuk, dʉꞌʉn éxtʉm yaꞌaxy ja trompetʉ, \v 11 es xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Kʉxja̱ꞌa̱y nekykyʉjxm diꞌibʉ mꞌijxypy, es tuknigaxʉ tadʉ neky ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp ma̱ tya̱dʉ jʉxtujkpʉ ka̱jpn: Éfesʉ, Esmirnʉ, Pérgamʉ, Tyatiirʉ, Sardʉs, Filadelfyʉ esʉ Laodiseeʉ. \p \v 12 Nwa̱ꞌkʉmbijtyʉts es nꞌixa̱ꞌa̱ñʉts pʉ́ndsʉ dʉn xymyʉga̱jxp. Nétʉts nꞌijxy jʉxtujkʉ oorʉ kandaleerʉ, \v 13 es kujkꞌa̱a̱y ma̱ tadʉ kandaleerʉ, nꞌijxyʉts kyʉxeꞌeky éxtʉm tuꞌugʉ yedyʉjk, es ñaywyítxʉty yeñ, extʉ tekyjyʉjpꞌamba̱a̱t, es tmʉdaty tuꞌugʉ ꞌyoorʉ ka̱a̱tsywyʉʉn diꞌibʉ jantsy mʉjʉ ꞌyok. \v 14 Yʉ wyaay poop éxtʉmʉ lanʉ pooppʉ, es éxtʉmʉ tsa̱jpꞌeꞌpyky, esʉ wyiin dʉꞌʉn kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ jʉnyaꞌangʉn. \v 15 Yʉ tyeky jantsy tʉꞌxp, éxtʉmʉ bronsʉ ko mʉk ꞌyambeky; esʉ kyajxy jantsy mʉk, éxtʉm ꞌyʉʉtsy pyʉmimy ja mʉj nʉʉdáx. \v 16 Ma̱ yʉ ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ tmʉdaty jʉxtujkʉ mʉdsa̱ꞌa̱, esʉ wyiin jyʉjp tʉꞌxp éxtʉm ko tyeꞌxy ja xʉʉ mʉt winʉ myʉja̱a̱. Es ma̱ ꞌya̱a̱ pyʉdsemy éxtʉm tuꞌugʉ espa̱a̱dʉ jʉjpkiꞌpyñ es majtskʉ ꞌya̱a̱. \p \v 17 Kots nꞌijxy, ngʉda̱a̱yʉts tyekyꞌʉjxy éxtʉmʉ oꞌkpʉ. Es yʉꞌʉ tyuknikooñʉts ja ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ, es xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Katʉ mdsʉꞌʉgʉ. Ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja jawyiimbʉ es ja tim okpʉ. \v 18 Ʉjtsʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ jikyꞌa̱jtp. Tʉts nꞌokꞌoꞌkpʉ, nétʉts njikypyejky, es njikyꞌátyʉts winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, es nmʉda̱jtypyʉts ja kutujkʉn esʉts nyajjikypyʉ́kʉt ja oꞌkpʉty. \v 19 Kʉxja̱ꞌa̱y diꞌibʉ tʉ xyꞌixy, diꞌibʉ jaa tyam, es diꞌibʉ yaꞌixa̱a̱mp óknʉm. \v 20 Yʉꞌʉ dʉꞌʉn ꞌyandijpy ja ayuꞌudsyʉ winma̱ꞌa̱ñ, ja jʉxtujkpʉ mʉdsa̱ꞌa̱ diꞌibʉ tʉ xyꞌixy ma̱dsʉ nꞌaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ es ja jʉxtujkpʉ oorʉ kandaleerʉ. Ja jʉxtujkpʉ mʉdsa̱ꞌa̱ jaꞌa ꞌyandijpy ja jʉxtujkpʉ nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ, esʉ jʉxtujkpʉ kandaleerʉ jaꞌa ꞌyandijpy ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp ma̱ jʉxtujkpʉ ka̱jpn. \c 2 \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Éfesʉ \p \v 1 ’Dʉꞌʉn xyñijáyʉt yʉ nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ jam Éfesʉ. “Dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ diꞌibʉ myʉda̱jtypy jʉxtujkʉ mʉdsa̱ꞌa̱ ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉjóty es jyʉdity kujkꞌa̱a̱y ma̱ tadʉ jʉxtujkpʉ oorʉ kandaleerʉ: \v 2 Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts diꞌibʉ mduundʉp, wiꞌix mmʉktundʉ, es ja maꞌxtujkʉn diꞌibʉ mmʉda̱jttʉp. Es nnija̱ꞌa̱bʉts ko kyaj mba̱a̱t xymyʉmaꞌxtúktʉ ja axʉk ja̱ꞌa̱yʉty. Nan nnija̱ꞌa̱bʉts ko tʉ xywyinma̱ꞌa̱ñꞌíxtʉ diꞌibʉ nʉgoobʉ ñayñiga̱jxʉdʉ ko yʉꞌʉ ꞌyapóstʉlʉty, es tʉ xyajnidʉꞌxtʉ ko yʉꞌʉdyʉ andákpʉty. \v 3 Tʉ xymyʉdánʉdʉ es xytyuknaxtʉ ja ayoꞌon mʉt ʉjtskyʉjxm, es ni tʉ mgatsipkaꞌaxtʉ. \v 4 Per ma̱ miidsʉty tam tits ngaꞌoyjya̱ꞌa̱p, yʉꞌʉ ko kyaj xyꞌoknakytsyojknʉdʉts éxtʉm jawyíñʉp. \v 5 Jamyatstʉ éxtʉm tʉʉyʉp xytsyojktʉts es yajxónʉts xymyʉduundʉ. Yajjʉmbíttʉ mjot es jikyꞌattʉ jatʉgok éxtʉmʉ naty jawyiin. Pʉn kyaj mjodʉmbittʉ, nninʉjxtʉp es nbʉjkʉdʉt ja mgandaleerʉ ma̱ ꞌyity. \v 6 Oyʉ dʉꞌʉn xytyundʉ ko xykyatsoktʉ ja nikoláytʉdyʉ ꞌyaxʉk jikyꞌa̱jtʉn, mʉt ko ʉj nandʉꞌʉn nꞌaxʉkꞌijxpyʉts. \v 7 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ja Espíritʉ Santʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉbʉ tadʉ mʉbʉjkpʉtʉjk ma̱ ñaymyúkʉdʉ. Pʉ́n madakp, tya̱a̱dʉ nmoꞌoyʉpts es tjʉꞌxʉt ja ujts tʉʉmp diꞌibʉ yajjikyꞌa̱jtp es tsa̱jpótm ꞌyity.” \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Esmirnʉ \p \v 8 ’Nijayʉ nandʉꞌʉn yʉ nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ yʉ mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ jam Esmirnʉ: “Dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ yʉ jawyiimbʉ esʉ tim okpʉ, diꞌibʉ okꞌoꞌkpʉ es net jyikypyejky. \v 9 Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts ko mꞌayoodʉp. Per jotkujkʉdʉ mʉt ko Dios mdsókʉdʉ es mbudʉ́kʉdʉ. Es nnija̱ꞌa̱bʉts ko nʉgoo mniꞌow mniya̱a̱xʉdʉ diꞌibáty naydyíjʉdʉp ko ꞌyisraelítʉty, diꞌibʉ sitʉy jeꞌeyʉ ko myʉjkuꞌumʉdúndʉ. \v 10 Katʉ mdsʉꞌʉgʉdʉ mʉt ko mꞌayowa̱ꞌa̱ndʉ. Yʉ mʉjkuꞌugópk yʉꞌʉ wyinma̱ꞌa̱ñ myoꞌoyaampy ja myʉduumbʉty es mbʉjta̱ꞌa̱ga̱ꞌa̱ñʉty pujxndʉgóty miidsʉty niduꞌugʉty, es waanʉ tiempʉ myaꞌꞌayowa̱ꞌa̱ñʉty mʉk, es dʉꞌʉn xymyastuꞌuttʉt ja mmʉbʉjkʉnʉty. Yajtiꞌigyʉdʉ mjot mwinma̱ꞌa̱ñʉty extʉ oꞌkʉnbyaaty, es ʉjts miits nmoꞌoydyʉp yʉ jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \v 11 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉp ja Espíritʉ Santʉ tadʉ mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp: Pʉ́n madakp, kyaj jaꞌa pya̱a̱dʉdʉt ja ayoꞌon diꞌibʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱y ꞌyooktʉ myʉmajtsk ok.” \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Pérgamʉ \p \v 12 ’Nijayʉ nandʉꞌʉn yʉ nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ ja mʉbʉjkpʉty ñaymyúkʉdʉ jam Pérgamʉ: “Dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja espa̱a̱dʉ jʉjpkiꞌpymbyʉ es majtskʉ ꞌya̱a̱: \v 13 Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts ko mdsʉʉnʉdʉ ma̱ ja Satanás ꞌyaneꞌemy. Es nan nnija̱ꞌa̱bʉts kots miits xypyanʉjxtʉ amumduꞌuk jot, es kyajts xymyastuꞌuttʉ oy tjayaꞌoꞌktʉ ja nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉ Antipʉs ma̱ miidsʉty, jap ma̱ ja Satanás tsyʉʉnʉ. \v 14 Per ma̱ miidsʉty tam tits ngaꞌoyjya̱ꞌa̱p, mʉt ko tam ñaymyíkyʉty mʉt miidsʉty diꞌibʉ pyanʉjxtʉp ja Balamʉ ꞌyʉxpʉjkʉn. Tadʉ Balán yʉꞌʉ wyinma̱ꞌa̱ñmyooy ja Balak wiꞌix dyajpekytyúnʉt ja israelítʉty, ttuktsuꞌtstʉ ja tsuꞌutsy diꞌibʉ tʉ yajtukwindsʉꞌʉgʉ ja agojwinnáxʉty, es myʉꞌinduundʉ. \v 15 Njʉna̱ꞌa̱ñʉdsʉ dʉꞌʉnʉ tya̱a̱dʉ mʉt ko ma̱ miidsʉty, ta diꞌibʉ pyanʉjxtʉp ja nikoláytʉdyʉ ꞌyʉxpʉjkʉn, mʉt ko ʉj nandʉꞌʉn nꞌaxʉkꞌijxpyʉts. \v 16 Pa̱a̱ty jodʉmbittʉ. Pʉn kʉdii, nʉjxʉpts es nyajkutʉgóyʉptsʉ tadʉ axʉk ja̱ꞌa̱yʉty mʉt ja espa̱a̱dʉ diꞌibʉ pʉdsʉʉmp ma̱dsʉ nꞌa̱a̱. \v 17 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ja Espíritʉ Santʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉp ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp: Pʉ́n madakp, ndukjʉꞌxʉpts ja ayuꞌudsyʉbʉ manaa. Es nandʉꞌʉn nmoꞌoyʉpts tuꞌugʉ poop tsa̱a̱ diꞌibʉ myʉda̱jtypy kʉxja̱ꞌa̱y yʉ xyʉʉ jembyʉ diꞌibʉ ni pʉ́n tkanijawʉ, jaꞌayʉ ñija̱ꞌa̱p diꞌibʉts nmeepy.” \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Tyatiirʉ \p \v 18 ’Nijayʉ nandʉꞌʉn yʉ nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ jam Tyatiirʉ: “Dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ ja Diosʉ ꞌyUꞌunk diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja wyiin éxtʉmʉ jʉnyaꞌangʉn, esʉ tyeky dʉꞌʉn éxtʉm ja bronsʉ diꞌibʉ jantsy tʉꞌxp: \v 19 Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts diꞌibʉ mduundʉp. Nnija̱ꞌa̱bʉts ja mdsojkʉnʉty, yʉ mmʉbʉjkʉnʉty, yʉ mmaꞌxtujkʉnʉty, es wiꞌixʉ Dios xymyʉdundʉ. Es nnija̱ꞌa̱bʉts ko tyam xytyundʉ oy waanʉ niꞌigʉ kʉdiinʉm jawyíñʉp. \v 20 Per mdʉgooydyʉp mʉt ko xyñaꞌixtʉ tadʉ toxytyʉjk Jezabel diꞌibʉ nayñiga̱jxʉp ko yʉꞌʉ Diosʉ ꞌyayuk tka̱jxwa̱ꞌxʉ, per jeꞌeyʉ ꞌyandaꞌaky es twinꞌʉʉndʉ ja diꞌibʉts xymyʉduundʉp, es myʉꞌindúndʉt es nan tjʉꞌxtʉt ja diꞌibʉ tʉ yajtukwindsʉꞌʉgʉ agojwinnáxʉty. \v 21 Ʉj tʉts njamoꞌoyʉ tiempʉ esxyʉp yʉꞌʉ tʉ jyodʉmbity, esxyʉp tʉ dyajtʉgátsy ja wyinma̱ꞌa̱ñ. Per kyajpʉ dʉꞌʉn tʉ ttuna̱ꞌa̱ñ, kyaj tʉ tmastuꞌuty ja mʉꞌinduunk. \v 22 Jaꞌagyʉjxm ko kyaj tmastuꞌuty ja pekytyuꞌunʉn, ʉjtsʉts nyajka̱ꞌa̱p tuꞌugʉ pa̱ꞌa̱m es ꞌyayówʉt mʉk, nandʉꞌʉn ꞌyayówʉt pʉ́nʉty mʉʉt pyekytyundʉ pʉn kyaj tmastuꞌuttʉ ja pyekytyuꞌunʉn. \v 23 Es nyaꞌoogʉpts ja Jezabelʉ ꞌyuꞌungʉty, es dʉꞌʉn nduknijáwʉdʉts nidʉgekyʉ mʉbʉjkpʉtʉjkʉty kots ʉj nꞌixyꞌaty ja jyot wyinma̱ꞌa̱ñʉty, es niduꞌuk niduꞌuk miits ndʉydyúndʉt o ngumáydyʉt éxtʉm mba̱a̱dʉdʉ. \v 24 Per miidsʉty nijaꞌajʉty diꞌibʉ akꞌijttʉp Tyatiirʉ diꞌibʉ kyaj tpanʉjxtʉ tadʉ axʉk ʉxpʉjkʉn es ni tkanijáwʉdʉ diꞌibʉty yʉꞌʉjʉty tyijtʉp yʉ Satanasʉ ꞌyʉxpʉjkʉnʉ ayuꞌudsyʉbʉ, kyaj nnakymyoꞌoyʉty wiinkpʉ anaꞌamʉn, \v 25 jeꞌeyʉ ko xykywentʉꞌáttʉt diꞌibʉ mmʉda̱jttʉp extʉ kots ʉj njʉmbítʉt. \v 26 Pʉ́n madakp es ttuñ diꞌibʉts ʉj ndsejpy, nmoꞌoyʉpts ʉj ja kutujkʉn es ꞌyanaꞌamʉt ma̱ tʉgekyʉ ja naxwíñʉdʉ, \v 27 es dʉꞌʉn ꞌyanaꞌamʉt éxtʉm ko ja naxtuꞌts yajtukwépy ja pujxnda̱jk, es tyukpuꞌujʉ, dʉꞌʉn éxtʉmʉ nDeedyʉts tʉ xymyoꞌoy esʉts nyajkutúkʉt. \v 28 Nandʉꞌʉn nmoꞌoyʉp ja jayxyʉʉ. \v 29 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ja Espíritʉ Santʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉp ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp.” \c 3 \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Sardʉs \p \v 1 ’Nijayʉ nandʉꞌʉn yʉ nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ jam Sardʉs: “Dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja jʉxtujkʉ mʉdsa̱ꞌa̱ es ja Diosʉ Jya̱ꞌa̱jʉn diꞌibʉ tyiimpy jʉxtujk naxʉ tuunk: Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts diꞌibʉ mduundʉp. Oy miits mjajikyꞌattʉ, dʉꞌʉn mꞌittʉ éxtʉm eekypyʉn. \v 2 Pa̱a̱ty wijtʉ es mʉk tundʉ ja mjot, moꞌoydyʉ mʉkꞌa̱jtʉn diꞌibʉ akwʉꞌʉmpnʉm, diꞌibʉ jawaanʉ kyaꞌoꞌknʉ, jaꞌa ko tʉts nꞌixy es kyaj tyimꞌóyʉty diꞌibʉ mduundʉp Dios windum. \v 3 Jamyatstʉ ja oybyʉ nꞌʉxpʉjkʉnʉts diꞌibʉ mꞌaxa̱jʉ. Kuydyundʉ es yajtʉgátstʉ mwinma̱ꞌa̱ñʉty es mjikyꞌáttʉt. Pʉn kyajpʉ dʉꞌʉn xytyundʉ, nʉjxʉpts tiꞌin, éxtʉm tuꞌugʉ maꞌtspʉ, ma̱ ni xykyaꞌꞌawíxyʉdsʉ naty. \v 4 Per jap Sardʉs tap na̱a̱gʉdyʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉts sitʉy taayʉmts xymyʉduundʉp amumduꞌuk jot. Yʉꞌʉ tya̱a̱dʉty jyʉdíttʉt mʉt ʉj poop witxʉ, mʉt ko dʉꞌʉn ñitʉ́kʉdʉ. \v 5 Pʉ́n madakp, nan ndukpʉjta̱ꞌa̱gʉpts ja poop wit, es kyajtsʉ xyʉʉ njoꞌtsʉt ma̱ ꞌyity kʉxja̱ꞌa̱y nekykyʉjxy ja xyʉʉjʉty pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. Niꞌigʉts nꞌaxá̱jʉt éxtʉmdsʉ njaꞌajʉn ma̱dsʉ nDeety ꞌyity mʉt ja ꞌyánklʉsʉty. \v 6 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ja Espíritʉ Santʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉp ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp.” \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Filadelfyʉ \p \v 7 ’Nijayʉ nandʉꞌʉn ja nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ jam Filadelfyʉ: “Dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ diꞌibʉ ni madsoo pyojpʉ, diꞌibʉ ja Tʉyꞌa̱jtʉn es diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja rey Davitʉ ꞌyawatsn; es ko dyaꞌꞌawa̱ꞌa̱tsy tii, ni pʉ́n mba̱a̱t tkayaꞌꞌadiky; es ko ti dyaꞌꞌadiky, ni pʉ́n mba̱a̱t tkayaꞌꞌawa̱ꞌa̱tsy. \v 8 Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts diꞌibʉ mduundʉp. Tʉts mbʉjtaꞌaky tuꞌugʉ tʉjk a̱a̱ awa̱ꞌa̱ts ma̱ miidsʉty, diꞌibʉ ni pʉ́n mba̱a̱t tkayaꞌꞌadiky. Oy nʉgoo xykyamʉda̱jtpʉ mʉja̱a̱, tʉ xykyuydyundʉ ja nꞌayúkʉts es kyajts tʉ xyꞌʉxtijy. \v 9 Ja mʉjkuꞌugópk mʉduumbʉty, tadʉ andákpʉty diꞌibʉ nayñiga̱jxʉdʉp ko yʉꞌʉ ꞌyisraelítʉty, per nʉgoo jeꞌeyʉ ꞌyanda̱ꞌa̱ktʉ, nyajkoxtánʉdʉpts mdekyꞌʉjxy, es dʉꞌʉn tnijáwʉdʉt ko tʉts ʉj miits ndsoktʉ. \v 10 Tʉ xykyuydyúndʉts ja nꞌanaꞌamʉn ko tʉ xymyʉdattʉ ja maꞌxtujkʉn, es mʉdʉ tya̱a̱dʉ ʉjtsʉts mij nguwa̱ꞌa̱nʉp ko naty myiñ ja ayoꞌon diꞌibʉ mina̱a̱mp ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ, es yajtukkumʉdowa̱ꞌa̱ñ diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp naxwiiñ. \v 11 Ʉj mínʉpts tsojk. Mʉdattʉ mwinma̱ꞌa̱ñóty es padundʉ ja nꞌʉxpʉjkʉnʉts diꞌibʉ tʉ xyꞌaxá̱jʉdʉ, kʉdiibʉ pʉ́n mbʉjkʉdʉt yʉ mmayꞌaty. \v 12 Pʉ́n madakp, nbʉjta̱ꞌa̱gʉpts ʉj es ꞌyítʉt éxtʉm tuꞌugʉ pila̱a̱r ma̱dsʉ nDiosʉ tyʉjk. Jap wyʉꞌʉmʉt winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. Ni pʉ́n tkayajjʉgaꞌagʉt. Ngʉxja̱ꞌa̱yʉpʉts ma̱ ja madákpʉty ja nDiósʉdsʉ xyʉʉ. Es nan ngʉxja̱ꞌa̱yʉdʉts ja nDiósʉdsʉ kya̱jpn xʉʉ, ja jembyʉ Jerusalén diꞌibʉ kʉdakp tsa̱jpótm. Es nan ngʉxja̱ꞌa̱yaambyʉts yʉ jembyʉ nxʉʉts. \v 13 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ja Espíritʉ Santʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉp ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp.” \s1 Ayuk yajtuknigéxy ja mʉbʉjkpʉtʉjk jap Laodiseeʉ \p \v 14 ’Nijayʉ nandʉꞌʉn ja nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts diꞌibʉ ijtp ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ jam Laodiseeʉ: “Diꞌibʉ dʉꞌʉñʉm ꞌyity éxtʉm jaayʉm es diꞌibʉ ñigajxypy es ttuñ ja tʉyꞌa̱jtʉn, yʉꞌʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ yajtsonʉꞌk yajtsondák tʉgekyʉ diꞌibʉ Dios yajkoj, es dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ: \v 15 Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts diꞌibʉ mduundʉp. Tim tʉyꞌa̱jtʉn jaꞌa dʉꞌʉn ko jeꞌeyʉ mjokxꞌattʉ. Ni mgatʉtsnꞌattʉ es ni mgaꞌꞌanꞌattʉ. Ndsejpyʉts es mdʉtsnꞌáttʉt o mꞌanꞌáttʉt. \v 16 Kom jeꞌeyʉ mjokxꞌattʉ, pa̱a̱ty nꞌokꞌʉxtijtʉ éxtʉm ja ja̱ꞌa̱y yaꞌʉʉdsʉty diꞌibʉ kyaj jyot tkupeky. Mʉdʉ tya̱a̱dʉ, jaꞌats nꞌandijpy ko ni xykyadimtsóktʉts es ni xykyadimtukꞌakꞌáttʉts. Kyajts miits xymyʉtnaymyaayʉbʉꞌáttʉ es ni xykyamʉdsipꞌáttʉts, es kyajtsʉ dʉꞌʉmbʉ ndseky diꞌibʉ dʉꞌʉn. \v 17 Miits mjʉnándʉp: Mʉkja̱ꞌa̱yʉdyʉts ʉʉdsʉty, kyajts ti xytyʉgoyꞌa̱jtxʉdʉ, extʉ naniꞌigʉts nmʉdáttʉts. Nꞌanma̱a̱ydyʉpts miidsʉty: Dios mꞌijxʉdʉp éxtʉm tuꞌugʉ mʉk ayoobʉ ja̱ꞌa̱yʉn, es éxtʉmʉ niwa̱ꞌa̱ts ʉxwa̱ꞌa̱tspʉn, es éxtʉmʉ wiints. \v 18 Pa̱a̱ty nꞌʉwijy nga̱jxwijy esʉts xyñimíndʉdʉts es xyjúydyʉt ja wa̱ꞌa̱ts oorʉ, es dʉꞌʉn sitʉy mmʉkja̱ꞌa̱yꞌáttʉt. Es nandʉꞌʉn ma̱ ʉjʉn min xyjuydyʉ mwitʉ pooppʉ, es mnaywyítxʉdʉt, kʉdiibʉ mꞌíttʉt niwa̱ꞌa̱ts ʉxwa̱ꞌa̱ts. Es nan ma̱ ʉjʉn mmínʉt es xyjúydyʉt yʉ mwiindsooy, es dʉꞌʉn mba̱a̱t yajxón mꞌíxtʉt. \v 19 Nꞌoodʉpts es njʉjwijtsʉmbijttʉpts nidʉgekyʉ diꞌibʉts ndsejpy. Pa̱a̱ty jodʉmbittʉ es mʉt winʉ mjot xykyuydyúndʉt diꞌibʉts miits nꞌanma̱a̱ydyʉp. \v 20 Mʉdowdʉ, tyápʉts tʉjk agʉꞌʉy nguga̱jxʉ. Pʉn pʉ́n myʉdeebyʉts ja nꞌayuk es dyaꞌꞌawa̱ꞌa̱dsʉt ja tyʉjk a̱a̱, tʉ́kʉbʉts es nꞌítʉdʉts mʉt yʉꞌʉ, es tiꞌigyʉts ngáyʉt. \v 21 Pʉ́n madakp, nyaꞌuꞌuñʉpts tiꞌigyʉ ma̱ ʉj, es mʉʉt nyajkutúkʉdʉts, dʉꞌʉn éxtʉmts ʉj nmʉmadaky ja pojpʉ es uñaaybyʉts tiꞌigyʉ ma̱dsʉ nDeedyʉts, es nyajkutíkyʉts mʉt yʉꞌʉ. \v 22 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ diꞌibʉ ja Espíritʉ Santʉ ꞌyanma̱a̱ydyʉp ja mʉbʉjkpʉty diꞌibʉ naymyujkʉdʉp.” \c 4 \s1 Wiꞌixʉ Dios yajwindsʉꞌʉgʉ tsa̱jpótm \p \v 1 Es óknʉm nꞌijxyʉts tuꞌugʉ tʉjk a̱a̱ awa̱ꞌa̱ts tsa̱jpótm. Es xymyʉgajxyʉts jatʉgok ja diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja ꞌyayuk éxtʉmʉ trompetʉ, es xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Kuꞌt ja yam, es ndukꞌíxʉt diꞌibʉ koonʉm tyuna̱ꞌa̱ñ jyata̱ꞌa̱ñʉty óknʉm. \p \v 2 Netyʉ ja Espíritʉ Santʉ xymyʉnejxyʉts tsa̱jpótm. Es jámʉts nꞌijxy tuꞌuk ꞌyuꞌuñʉ ma̱ ꞌyuñaaybyajn. \v 3 Yʉ wyiin jyʉjp tyeꞌxy éxtʉm ko tyeꞌxy ja oybyʉ tsa̱a̱ diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy jaspe es kornalinʉ. Es jamʉ natyʉ iꞌtsy juwʉdity ma̱ ja ꞌyuñaaybyajn, es jyantsytyeꞌxy, éxtʉm tuꞌugʉ tsuxk ja̱jʉn es éxtʉm tyeꞌxy ja oybyʉ tsa̱a̱ diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy esmeraldʉ. \v 4 Es nꞌijxyʉts ma̱ ja uñaaybyajn juwʉdity iꞌpx ma̱jtáxkʉ uñaaybyajn ma̱ ꞌyuꞌuñʉdʉ es yajkutíky iꞌpx ma̱jtáxkʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk, ak poobwítxʉ es mʉt ja ꞌyoorʉ koronʉ kyʉba̱jkkʉjxm. \v 5 Esʉ uñaaybyajn diꞌibʉ itkijky pyʉdsemy ja anaa jʉdsuk. Es wyindum tyoy éxtʉm jʉxtujkʉ tsinwaty, diꞌibʉ ꞌyandijpy ja Diosʉ Jya̱ꞌa̱jʉn diꞌibʉ tyiimpy jʉxtujk naxʉ tuunk. \v 6 Esʉ uñaaybyajn diꞌibʉ itkijky, nan jam tuꞌuk éxtʉmʉ jikymyejyñ, yajtukꞌijxna̱jxp éxtʉmʉ viidrʉ. Es windujp ʉxkʉꞌp es pyʉꞌa̱a̱ybyʉꞌa̱a̱y ꞌyity nima̱jtáxkʉ jikyꞌa̱jtpʉ diꞌibʉ windiky ja ñiniꞌx mʉt ja wiin. \v 7 Tuꞌuk ja jawyiimbʉ kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ ka̱a̱, ja myʉmajtskpʉ kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ toorʉ, ja myʉdʉgʉʉkpʉ dʉꞌʉn tmʉdaty éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱yʉ wyiin jyʉjpʉn, es ja myʉma̱jtáxkpʉ kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ witsnʉn kyaagʉdíty. \v 8 Tya̱dʉ nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty niduꞌuk niduꞌuk tmʉdaty ja kyakn tʉdujk. Esʉ kyakn nikʉjxy kyaknbatkʉꞌʉy tmʉdaty ja wiin. Es xʉʉñ koots dʉꞌʉñʉm jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 Nʉgoo ꞌyokwa̱ꞌa̱tsꞌa̱jnʉ yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, \q1 diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, \q1 diꞌibʉ dʉꞌʉñʉm ijt, diꞌibʉ ijtp es dʉꞌʉñʉm ꞌyita̱ꞌa̱ñ. \p \v 9 Es tʉgok tʉgokʉ tadʉ nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty tꞌawdattʉ es twindsʉꞌʉgʉdʉ es tja̱ꞌa̱ygyʉda̱ꞌa̱ktʉ diꞌibʉ uñaapy tsʉnaapy uñaaybyajnóty ma̱ yajkutíky, es jyikyꞌaty winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, \v 10 net ja iꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk twingoxtánʉdʉ diꞌibʉ uñaapy tsʉnaapy uñaaybyajnóty, es tꞌawdattʉ diꞌibʉ jikyꞌa̱jtp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, es tpʉjta̱ꞌa̱ktʉ ja kyoronʉ uñaaybyajn windum, es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 \v 11 Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, \q1 mijtsʉ dʉꞌʉn mbátʉp es xyꞌaxá̱jʉt \q1 ja mʉjꞌa̱jtʉn, windsʉꞌkʉn esʉ mʉkꞌa̱jtʉn, \q1 mʉt ko mijtsʉ dʉꞌʉn tʉ xyajkojta̱ꞌa̱y tʉgekyʉ diꞌibʉ ijtp, \q1 es mgʉꞌʉmdsojkʉngyʉjxm mij xyaꞌity es xyajkojy. \c 5 \s1 Neky diꞌibʉ winjayʉ windujp ʉxkʉꞌp, es ja Borreeguꞌunk \p \v 1 Nétʉts nꞌijxy ma̱ Diosʉ ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ tuk pityʉ neky diꞌibʉ winjayʉ windujp ʉxkʉꞌp, es jʉxtujkʉ seyʉ. \v 2 Net tuꞌugʉ mʉk anklʉs kya̱jxkéky: \p —¿Pʉ́n pátʉp es dyajjʉnákʉt ja seyʉ es dyaꞌꞌawa̱ꞌa̱dsʉdʉ tya̱dʉ neky? \p \v 3 Per ni tsa̱jpótm, ni naxwiiñ es ni nax patkʉꞌp kyajápʉty pʉ́n mba̱a̱t dyaꞌꞌawa̱ꞌa̱dsyʉ tadʉ neky, es ni mba̱a̱t tkaꞌixtʉ. \v 4 Nétʉts ʉj njantsytyʉjkʉ jiibyʉ, jaꞌa ko kyajʉ naty pʉ́n yajpa̱a̱ty pʉ́n pátʉp es dyaꞌꞌawa̱ꞌa̱dsʉt ja neky es tꞌíxʉt wiꞌix jyʉnaꞌañ. \v 5 Net tuꞌuk ja niꞌiꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Katʉ mjʉꞌʉy. Yʉ Judaa tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts diꞌibʉ yajtijp Ka̱a̱, diꞌibʉ nandʉꞌʉn tʉʉmpꞌa̱jt a̱a̱tsꞌa̱jtʉp ja rey Davit, yʉꞌʉ tʉ myadaꞌaky. Yʉꞌʉ mba̱a̱t dyaꞌꞌawa̱ꞌa̱dsyʉ tadʉ nekypyity es dyajjʉnákʉt ja jʉxtujkpʉ seyʉ. \p \v 6 Nétʉts nꞌijxy kujkꞌám ma̱ ja niꞌiꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk es ma̱ ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty diꞌibʉ ijttʉp ma̱ Dios yajkutíky wyindum, es nꞌijxyʉts tuꞌugʉ Borreeguꞌunk tyanʉ diꞌibʉ kʉxʉꞌkp éxtʉm tʉ ꞌyokwindsʉꞌkʉnꞌa̱jtpʉ. Es tmʉdaty yʉ Borreeguꞌunk jʉxtujkʉ wya̱j es jʉxtujkʉ wyiin. Es ja jʉxtujkpʉ wyiin, yʉꞌʉ ꞌyandijpy ja Diosʉ Jya̱ꞌa̱jʉn diꞌibʉ tyiimpy jʉxtujk naxʉ tuunk es diꞌibʉ Dios tʉ tkexy ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ. \v 7 Tadʉ Borreeguꞌunk yʉꞌʉ oj ñejxy es tꞌaxa̱jʉ ja neky diꞌibʉ naty ja Dios myʉda̱jtypy ma̱ ja ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ. \v 8 Es ko tꞌaxa̱jʉ ja neky, ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty es ja niꞌiꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ Borreeguꞌunk wyindum. Niduꞌuk niduꞌugʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk tmʉdattʉ arpʉ esʉ oorʉ tsim ujts mʉdʉ poom, diꞌibʉ ꞌyandijpy ja Diosʉ jyaꞌayʉdyʉ kya̱jxtákʉn, \v 9 es tꞌʉwdʉ tya̱dʉ jembyʉ ʉy: \q1 Mijtsʉ dʉꞌʉn mbátʉp es xyꞌaxá̱jʉt tya̱dʉ neky es xyajjʉnákʉt ja jʉxtujkpʉ seyʉ. \q1 Pa̱a̱ty mʉt ko tʉ mnejxy windsʉꞌkʉn, \q1 es mʉt ja mneꞌpyñ xyjuuy \q1 éxtʉm ja Diosʉ jyaꞌayʉty, \q1 pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉ ma̱ maygya̱jpn, ma̱ wiinkpʉ may ayuk ka̱jxpʉty, es ma̱ mayñaxwíñʉdʉ. \q1 \v 10 Tʉ xypyʉjta̱ꞌa̱ktʉ yajkutujkpʉty esʉ teedyʉty, \q1 es tmʉdúndʉt ja Dios es yajkutúktʉt naxwiiñ. \p \v 11 Nétʉts nꞌijxy kana̱k miyongʉ ánklʉsʉty juwʉdity ma̱ ja iꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk, es ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty, es ma̱ diꞌibʉ uñaapy tsʉnaapy uñaaybyajnóty, \v 12 es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ mʉk: \q1 Yʉ Borreeguꞌunk diꞌibʉ tʉ ñejxy windsʉꞌkʉn, \q1 pátʉp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ tꞌaxá̱jʉt ja kutujkʉn, \q1 mʉjꞌa̱jtʉn, wijyꞌa̱jtʉn, mʉkꞌa̱jtʉn, \q1 windsʉꞌkʉn, oyꞌa̱jtʉn esʉ awda̱jtʉn. \p \v 13 Es nmʉdooyʉts nandʉꞌʉn nidʉgekyʉ diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp tsa̱jpótm, naxwiiñ, nax patkʉꞌp, es jikymyejyñóty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 Pátʉdʉp ja Dios esʉ Borreeguꞌunk \q1 ja awda̱jtʉn, windsʉꞌkʉn, mʉjꞌa̱jtʉn \q1 esʉ mʉkꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \p \v 14 Ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉ jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 —Waꞌan dʉꞌʉnʉty. \p Es ja niꞌiꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉdʉ es tꞌawda̱jttʉ Dios. \c 6 \s1 Jʉxtujkpʉ seyʉ \p \v 1 Nétʉts nꞌijxy ja Borreeguꞌunk ko dyajjʉnáky myʉtuꞌukpʉ seyʉ ma̱ ja jʉxtujkpʉ. Es nmʉdoogajxyʉts niduꞌugʉ nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty, es jantsy mʉk kyajxy, éxtʉm ja anaa ñekyʉn: \p —¡Min! \p \v 2 Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ poop kwa̱a̱y, es diꞌibʉ tyukꞌuñaapy tmʉdaty tuꞌugʉ tiꞌpxn, es tpʉjtákʉdʉ tuꞌugʉ koronʉ. Ta oj pyʉdsemy éxtʉm diꞌibʉ madakp es myada̱ꞌa̱ga̱ꞌa̱ñ. \p \v 3 Ko ja Borreeguꞌunk dyajjʉnajky ja myʉmajtskpʉ seyʉ, nmʉdoogajxyʉts ja myʉmajtskpʉ jikyꞌa̱jtpʉ kyajxy: \p —¡Min! \p \v 4 Es pyʉdseemy tuꞌugʉ tsapts kwa̱a̱y. Es diꞌibʉ tyukꞌuñaapy yajmooy ja kutujkʉn es yajtsiptʉ́kʉt ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ, es ja ja̱ꞌa̱yʉty ñayyaꞌoogʉdʉt nixim niyam. Es yajmooy tuꞌugʉ mʉj espa̱a̱dʉ. \p \v 5 Ko ja Borreeguꞌunk dyajjʉnajky ja myʉdʉgʉʉkpʉ seyʉ, nmʉdoogajxyʉts ja myʉdʉgʉʉkpʉ jikyꞌa̱jtpʉ jyʉnaꞌañ: \p —¡Min! \p Nétʉts nꞌijxy pyʉdsemy tuꞌugʉ yʉk kwa̱a̱y. Es diꞌibʉ tyukꞌuñaapy, yʉꞌʉ myʉda̱jtypy tuꞌugʉ balanzʉ. \v 6 Es nmʉdooyʉts kyajxy kujkꞌa̱a̱y ma̱ ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉ, es jyʉnaꞌañ: \p —Jeꞌeyʉ tuk kilʉ triigʉ xyákʉt tuk xʉʉ nidún, es tʉgʉk kilʉ seba̱a̱dʉ xyákʉt tuk xʉʉ nidún, per ni jeꞌeyʉ xykyatónʉt yʉ aseytʉ oliivʉ es ni yʉ vinʉ. \p \v 7 Ko yʉ Borreeguꞌunk dyajjʉnajky ja myʉma̱jtáxkpʉ seyʉ, nmʉdoogajxyʉts ja myʉma̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉ jyʉnaꞌañ: \p —¡Min! \p \v 8 Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ bayʉ kwa̱a̱y. Es diꞌibʉ tyukꞌuñaapy, jaꞌa txʉꞌaty Oꞌkʉn. Es ʉxꞌa̱a̱y pyamíñʉty ja diꞌibʉ ñiwindsʉnꞌa̱jtypy ma̱ ja oꞌkpʉtʉjk. Yajmooydyʉ ja kutujkʉn es dyaꞌooktʉt tuk peky ja diꞌibʉ wa̱ꞌxp taxk peky ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y, dyaꞌoogʉt mʉt ja espa̱a̱dʉ, yuu, pa̱ꞌa̱m esʉ awa̱ꞌa̱n jʉyujkʉty. \p \v 9 Ko ja Borreeguꞌunk dyajjʉnajky ja myʉmʉgoxkpʉ seyʉ, nꞌijxyʉts artal patkʉꞌʉy ja ꞌyanmʉja̱ꞌa̱nʉty ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ naty tʉ ꞌyooktʉ mʉt yʉꞌʉgyʉjxm ja Diosʉ ꞌyayuk diꞌibʉ naty yʉꞌʉjʉty tʉ tka̱jxwa̱ꞌxtʉ. \v 10 Tya̱a̱dʉ kya̱jxtʉ jantsy mʉk: \p —Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, mij sitʉy mmʉda̱jtypy tʉgekyʉ kutujkʉn. Mjantsywya̱ꞌa̱dsʉty es mdʉyꞌa̱jtʉnmʉʉdʉty. ¿Extʉ na̱ꞌa̱nʉm xypyayoꞌoyaꞌañ es xytyukkumʉdowa̱ꞌa̱ñ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty mʉt kots tʉ xyaꞌooktʉ? \p \v 11 Net yajmooydyʉ niduꞌuk niduꞌuk pyoop wit, es tyukꞌanaꞌamʉdʉ: \p —Awixtʉ mʉt ja maꞌxtujkʉn jawaandiꞌknʉ. Nandʉꞌʉn éxtʉm miidsʉty oj mꞌooktʉ, tʉʉ dʉn tyimpatypy ma̱ dʉn ꞌyooga̱ꞌa̱ndʉ ja mmʉguꞌuk diꞌibʉts ʉj nandʉꞌʉn nja̱ꞌa̱yꞌa̱jttʉp. Yʉꞌʉ yajka̱ꞌpxaampy ja jyamyʉʉt diꞌibáty oogándʉp mʉt kots xymyʉdúñ. \p \v 12 Ko ja Borreeguꞌunk dyajjʉnajky ja myʉdʉdujkpʉ seyʉ, nétʉts nꞌixy ko myiiñ ja tʉgoymyʉk ujx, ja xʉʉ yʉkʉdyaay éxtʉmʉ yʉk wit, yʉ poꞌo jyʉmbijtta̱a̱y tsapts, dʉꞌʉn éxtʉmʉ neꞌpyñ, \v 13 esʉ mʉdsa̱ꞌa̱ kyaꞌay naxkʉjxy éxtʉm ja iigʉ tʉʉmp kyaꞌay ma̱ ja kyepy ko myiñ ja mʉk poj. \v 14 Dʉꞌʉn ja tsa̱jp yaꞌijxtʉgooy éxtʉmʉ neky ko yaꞌꞌaxa̱a̱tsy. Tʉgekyʉ tun kópkʉty esʉ naxwíñʉdʉ diꞌibʉ jikymyejyñóty yajwijtsxijtta̱a̱ydyʉ. \v 15 Net yʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty ja ryey ñayyuꞌtsʉdʉ a̱a̱ngóty es mʉj kaadsóty, tiꞌigyʉ mʉt ja mʉkja̱ꞌa̱ydyʉjk, solda̱a̱dʉ wyindsʉ́nʉty, yajkutujkpʉty, yajmʉduumbʉty esʉ mʉduumbʉty, \v 16 es tꞌanʉʉmʉdʉ ja tun kopk esʉ kaats: \p —Nijijtpajtkʉts ʉʉdsʉty es yuꞌtskʉts kʉdiibʉts xꞌíxʉt ja diꞌibʉ uñaapy uñaaybyajngʉjxm, es kʉdiibʉts xypya̱a̱dʉt ja mʉk tʉydyuꞌunʉn diꞌibʉ yakaampy ja Borreeguꞌunk, \v 17 jaꞌa ko tʉ net jyaꞌty ja mʉj xʉʉ ma̱ ja tʉydyuꞌunʉn ꞌyita̱ꞌa̱ñ, ¿es pʉ́n mba̱a̱t tmʉmadaꞌaky? \c 7 \s1 Israelitʉ ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ yajtsa̱a̱ydyʉ \p \v 1 Oknʉmts nꞌijxy nima̱jtáxkʉ wiinkpʉ anklʉs tyánʉdʉ, tuꞌuk ma̱ xʉʉ pyʉdsemy, jatuꞌuk ma̱ xʉʉ tsyiꞌity, jatuꞌuk ma̱ jʉmboj myiñ, es jatuꞌuk ma̱ yukpoj myiñ, es tma̱jtswʉꞌʉmdʉ tʉgekyʉ pójʉty, kʉdiibʉ pyójʉt ya̱ naxwiiñ ma̱ tʉgekyʉ a̱a̱y kepy, es ni ma̱ jikymyejyñ. \p \v 2 Nétʉts nꞌijxy jatuꞌugʉ wiinkpʉ anklʉs diꞌibʉ miimp ma̱ xʉʉ pyʉdsemy, mʉt ja syeyʉ Dios diꞌibʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ ijtp. Tya̱dʉ anklʉs tmʉyaxykyeky ja nima̱jtáxkpʉ anklʉs, ja diꞌibʉ Dios tʉ tmoꞌoy ja kutujkʉn es ttʉydyúnʉt yʉ naxwíñʉdʉ esʉ jikymyejyñ, es ꞌyanma̱a̱yʉ: \p \v 3 —Katʉ xytyʉydyundʉ yʉ naxwíñʉdʉ esʉ jikymyejyñ, es ni yʉ a̱a̱y kepy. Awixtʉ extʉ kots ndsa̱ꞌa̱yʉtnʉm wyimbokkʉjxm nidʉgekyʉ yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Diosʉ myʉduumbʉ. \p \v 4 Dʉꞌʉn nmʉdóyʉts ko mʉgoꞌpx jajustyikxymya̱jtáxk mil yajtsa̱a̱ydyʉ ja israelitʉ ja̱ꞌa̱yʉty, ja nima̱jmajtsk pekypyʉ ja Israelʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts: \v 5 nima̱jmajtsk mil yajwinwijtstʉ ja Judaa tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts, nima̱jmajtsk mil ja Rubengʉ jyaꞌa, nima̱jmajtsk mil ja Gaadʉ jyaꞌa, \v 6 nima̱jmajtsk mil ja Aserʉ jyaꞌa, nima̱jmajtsk mil ja Neftalii jyaꞌa, nima̱jmajtsk mil ja Manasesʉ jyaꞌa, \v 7 nima̱jmajtsk mil ja Simeongʉ jyaꞌa, nima̱jmajtsk mil ja Leví jyaꞌa, nima̱jmajtsk mil ja Isakarʉ jyaꞌa, \v 8 nima̱jmajtsk mil ja Zabulongʉ jyaꞌa, nima̱jmajtsk mil ja Joseejʉ jyaꞌa, es nan nima̱jmajtsk mil ja Benjamingʉ jyaꞌa. \s1 Mayjyaꞌay wyítxʉty poop \p \v 9 Oknʉmts nꞌijxy tʉgoymyay ja ja̱ꞌa̱y diꞌibáty jikyꞌa̱jttʉ ma̱ maygya̱jpn, ma̱ wiinkpʉ may ayuk ka̱jxpʉty, es ma̱ mayñaxwíñʉdʉ. Es tamʉ naty tyánʉdʉ uñaaybyajn winduuy ma̱ ja Dios yajkutíky, es Borreeguꞌunk wyinduuy, es wyítxʉty poop, es tmʉdattʉ kyʉꞌʉjótmʉ tʉʉxyꞌa̱a̱y. \v 10 Es nidʉgekyʉ yaxkaktʉ mʉk: \q1 Yʉ nitsokʉn myiñ ma̱ yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, \q1 diꞌibʉ uñaapy ma̱ uñaaybyajn ma̱ yajkutíky, \q1 es nandʉꞌʉn myiñ ma̱ yʉ Borreeguꞌunk. \m \v 11 Nidʉgekyʉ ánklʉsʉty wyʉꞌʉmda̱a̱ydyʉ tanʉ juwʉdity ma̱ ja mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk, es ma̱ ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty, es ma̱ ja uñaaybyajn ma̱ Dios yajkutíky. Net ñayjyujpʉdʉ naxkʉjxy wyinduuy ma̱ Dios yajkutíky, es tꞌawdattʉ Dios, \v 12 jyʉna̱ꞌa̱ndʉ dʉꞌʉn: \q1 ¡Waꞌan dʉꞌʉnʉty! \q1 Yʉ awda̱jtʉn, mʉjꞌa̱jtʉn, wijyꞌa̱jtʉn, \q1 ja̱ꞌa̱ygyʉdákʉn, windsʉꞌkʉn, kutujkʉn esʉ mʉkꞌa̱jtʉn, \q1 waꞌan tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ tjaꞌaꞌáty yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \q1 Waꞌan dʉꞌʉnʉty. \p \v 13 Net niduꞌugʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk xyajtʉʉyʉts: \p —¿Pʉ́nʉdyʉ dʉnʉ tya̱a̱dʉty diꞌibʉ ak poop ja wyit, es ma̱a̱ dʉn tsyoondʉ? \p \v 14 Ʉj nꞌadsooyʉts: \p —Windsʉ́n, mij mnija̱ꞌa̱p. \p Yʉꞌʉ ꞌyadsooy: \p —Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ tʉ dyajnáxtʉ ja mʉk ma̱ꞌa̱y ta̱jʉn, diꞌibʉ tʉ dyajwa̱ꞌa̱tstʉ es tʉ dyajpoobʉ ja wyit mʉt ja Borreeguꞌungʉ ñeꞌpyñ. \v 15 Pa̱a̱ty ꞌyittʉ uñaaybyajn winduuy ma̱ ja Dios yajkutíky, es tmʉdundʉ ja Dios xʉʉñ koots ma̱ tyʉjk. Es ja Dios yʉꞌʉ kwentʉꞌatánʉdʉp es ꞌyítʉt ma̱ yʉꞌʉ. \v 16 Ni na̱ꞌa̱ kyanakyꞌayówʉt mʉt ja yuu es ja tʉʉdsʉ, es ni ja xʉʉ kyatsa̱ꞌa̱yʉdʉt, es ni kyaꞌꞌanꞌoogʉt, \v 17 mʉt ko yʉ Borreeguꞌunk diꞌibʉ ijtp uñaaybyajn windum ma̱ Dios yajkutíky, yʉꞌʉ kywentʉꞌa̱jttʉp éxtʉm ja byorreegʉ, es dyajnʉjxʉt ma̱ myuxy ja nʉʉ diꞌibʉ yajkypy ja jikyꞌa̱jtʉn. Es ja Dios yajtʉ́tsxʉdʉt tʉgekyʉ ja wyinnʉʉ. \c 8 \s1 Myʉjʉxtujkpʉ seyʉ \p \v 1 Ko ja Borreeguꞌunk dyajjʉnajky ja myʉjʉxtujkpʉ seyʉ ma̱ ja neky, ta dʉꞌʉñʉ ꞌyamoonda̱a̱y tsa̱jpótm éxtʉm kujm oorʉ. \v 2 Nétʉts nꞌijxyʉ tadʉ jʉxtujkpʉ anklʉs diꞌibʉ tʉna̱a̱ydyʉp Dios windum. Yʉꞌʉjʉty yajmooydyʉ kʉjktuꞌugʉ trompetʉ. \v 3 Oknʉm myiiñ jatuꞌugʉ anklʉs mʉt tuꞌugʉ oorʉ jʉʉnxijn. Ta tyʉna̱a̱y artal winduuy. Ta yajmooy mayʉ poom es yajpoomjókʉt es ttukwindsʉꞌʉgʉt mʉt ja kya̱jxtákʉn diꞌibátyʉ Diosʉ jyaꞌayʉty, ma̱ ja oorʉ artal diꞌibʉ ijtp uñaaybyajn winduuy ma̱ Dios yajkutíky. \v 4 Es ja poom jok, tiꞌigyʉ mʉt ja kya̱jxtákʉn diꞌibáty ja Diosʉ jyaꞌayʉty, pyatʉkʉ ma̱ Dios ꞌyity. \v 5 Ta ja anklʉs ttukkoꞌojʉ ja jʉʉnxijn mʉt ja jʉmba̱jk ma̱ ja artal, es tjʉbijpeꞌky naxwiiñ. Net myiiñ ja anaa jʉdsuk esʉ ujx. \s1 Jʉxtujkpʉ trompetʉ \p \v 6 Ta ja jʉxtujkpʉ anklʉs ñayjyʉjpꞌijxʉdʉ es ttukxuꞌuxa̱ꞌa̱ndʉ ja trompétʉty. \p \v 7 Ta ja myʉtuꞌukpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Ta oj myiñ ja tʉtsn, jʉnyaꞌank tuktʉkʉ mʉt ja neꞌpyñ, es kyaꞌay naxwiiñ. Ta tyooy tuk peky ja naxwíñʉdʉ diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky, mʉt nandʉꞌʉn tuk peky ja a̱a̱y kepy diꞌibʉ nandʉꞌʉn wa̱ꞌx tʉgʉk peky. Es nan tyooy tʉgekyʉ tsuxk mʉʉy. \p \v 8 Ta ja myʉmajtskpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Ta yajjʉbijpeꞌky jikymyejyñóty éxtʉm tuꞌugʉ mʉj kopk diꞌibʉ winyaꞌamp mʉt ja jʉʉn. Tuk peky ja jikymyejyñ diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky jyʉmbijty neꞌpyñ. \v 9 Es tuk peky ꞌyoꞌktʉ diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky diꞌibʉ naty tsʉna̱a̱ydyʉp jikymyejyñóty, es tuk peky tyʉgooy ja diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky ja barkʉ. \p \v 10 Ta ja myʉdʉgʉʉkpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Ta oj kyaꞌay tuꞌugʉ mʉj mʉdsa̱ꞌa̱ tsa̱jpótmʉdʉ, jantsy winyaꞌamp kyaꞌay ma̱ tuk peky ja mʉjnʉʉ diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky, es ma̱ nʉʉ myuxy. \v 11 Ja mʉdsa̱ꞌa̱ jaꞌa txʉꞌa̱jty Ta̱ꞌa̱m. Es tuk peky ja nʉʉ diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky jyʉmbijty ta̱ꞌa̱m. May ja ja̱ꞌa̱y ꞌyoꞌktʉ mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ tadʉ nʉʉ. \p \v 12 Ta ja myʉma̱jtáxkpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Ta oj ñaywyaꞌxyʉty tʉgʉk peky ja xʉʉ, ja poꞌo es ja mʉdsa̱ꞌa̱jʉty. Net tuk peky ja xʉʉ, ja poꞌo es ja mʉdsa̱ꞌa̱ oj jyʉmbity koots. Pa̱a̱ty xʉʉñ myʉkwingoodsʉ taxk oorʉ es nandʉꞌʉn koots myʉkwingoodsʉ taxk oorʉ. \p \v 13 Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ witsn kyaagʉdíty tsa̱jwínm. Es nmʉdooyʉts ko mʉk yaꞌaxy, es jyʉnaꞌañ: \p —¡Ay! ¡Ay! ¡Ay! Pʉroobʉ yʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty ko jatʉgʉʉkpʉ anklʉs tꞌaktukxuꞌuxtʉt ja trompétʉty. \c 9 \p \v 1 Ta ja myʉmʉgoxkpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ mʉdsa̱ꞌa̱ diꞌibʉ ka̱ꞌa̱ naxwiiñ. Tadʉ mʉdsa̱ꞌa̱ yajmooy ja kʉk jutʉ ꞌyawatsn. \v 2 Net ja mʉdsa̱ꞌa̱ dyaꞌꞌawatsy ja kʉk jut, es jap jyantsypyʉdseemy ja jok éxtʉm ma̱ tuꞌugʉ mʉj jornʉ. Esʉ tadʉ jok yʉꞌʉ yajwingoodsʉ ja xʉʉ, es kyoodsʉdyaay tʉgekyʉ ja tsa̱jwínmʉdʉ it. \v 3 Es ma̱ tadʉ jok pyʉdsʉʉmdʉ muꞌu es ñaywya̱ꞌxta̱a̱yʉdʉ naxwiiñ. Esʉ tadʉ muꞌu yajtukꞌanaꞌamdʉ es ttʉ́pʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty éxtʉm ꞌyadʉꞌʉtstʉ jaybyuꞌuk, \v 4 yajtukꞌaneꞌemy es kʉdiibʉ dyajwindʉgóyʉt ja a̱a̱y ujts, ni ja mʉʉy es ni ja kepy, yʉꞌʉyʉ jeꞌeyʉ tyʉ́pʉp ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ kyaj yajtsa̱a̱ydyʉ wyimbokkʉjxy mʉt ja Diosʉ syeyʉ. \v 5 Per kyaj yajtuknipejky es dyaꞌoogʉt, jeꞌeyʉ dyaꞌꞌayówʉt mʉgoxk poꞌo. Ko tyipy, dʉꞌʉn myʉ́kʉty éxtʉm ko ja ja̱ꞌa̱yʉty tyʉ́pʉdʉ jaybyuꞌuk. \v 6 Ma̱ tadʉ tiempʉ ja̱ꞌa̱yʉty jyantsyjyaꞌoogándʉ, per kyaj mba̱a̱t ni wiꞌix tsoo. \p \v 7 Ja muꞌujʉty dʉꞌʉn kyʉxʉꞌʉktʉ éxtʉmʉ kwa̱a̱y diꞌibʉ tʉ ja̱ꞌa̱y twʉꞌʉnda̱ꞌa̱y es dyajnʉjxa̱ꞌa̱ñ tsiptuumbʉ. Yʉ kyʉba̱jk nandʉꞌʉn kyʉxeꞌeky tmʉdaty éxtʉmʉ oorʉ koronʉ, esʉ wyiin jyʉjp dʉꞌʉn éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱yʉn. \v 8 Es yʉ wyaay dʉꞌʉn tmʉdaty éxtʉmʉ toxytyʉjkʉ wyaay, esʉ tyʉts dʉꞌʉn éxtʉmʉ ka̱a̱dʉ́ts. \v 9 Yʉ ñiniꞌx dʉꞌʉn jyuunʉty éxtʉm tmʉdatyʉ pujxn. Es ko kyaagʉdíty, yʉ kyakn dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ éxtʉm ko yʉ maygyarrʉ ꞌyamuꞌuy ko ñʉjxtʉ tsiptuumbʉ. \v 10 Yʉ pyiꞌixy dʉꞌʉn éxtʉmʉ jaybyuꞌuk mʉt ja tyʉjpn, es mʉt yʉꞌʉ dyaꞌꞌayoy ja ja̱ꞌa̱y mʉgoxk poꞌo. \v 11 Tadʉ muꞌu tmʉdattʉ tuꞌugʉ wyindsʉ́n, es yʉꞌʉ dʉꞌʉn ja kaꞌoybyʉ anklʉs diꞌibʉ windsʉnꞌa̱jtp ma̱ ja kʉk jut. Tya̱dʉ kaꞌoybyʉ anklʉs txʉꞌaty ebreeʉ ayuk Abadonk es grieegʉ ayuk Apolyonk, diꞌibʉ ꞌyandijpy yajkutʉgeebyʉ. \p \v 12 Tʉ ñaxy tuꞌuk ja mʉk ayoꞌon, per tʉgoyꞌa̱jtp jamajtsk. \p \v 13 Ta ja myʉdʉdujkpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Nétʉts nmʉdooy éxtʉm pʉ́n kyajxy ma̱ ja oorʉ artal diꞌibʉ ijtp Dios windum, \v 14 es tꞌanʉʉmʉ ja myʉdʉdujkpʉ anklʉs: \p —Mʉgajʉ tadʉ nima̱jtáxkpʉ anklʉs diꞌibʉ ijtp tsimy Eufrates mʉjnʉʉbʉꞌa̱a̱y. \p \v 15 Es dʉꞌʉn oj yajnasmátsʉdʉ tadʉ nima̱jtáxkpʉ anklʉs diꞌibʉ naty tʉ yajjʉjpꞌíxy ma̱ tadʉ oorʉ, xʉʉ, poꞌo esʉ jʉmʉjt, es dyaꞌoogʉt tuk peky ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky. \v 16 Es nmʉdooyʉts nʉꞌʉn ñiwínʉty ja solda̱a̱dʉ kwa̱a̱ygyʉjxypyʉty, jaꞌa nidʉgékyʉty majtsk mʉgoꞌpx miyonk. \p \v 17 Es nꞌijxyʉts ijxma̱ꞌtʉngyʉjxm ja diꞌibʉ tyukꞌuñaaydyʉp ja kwa̱a̱y tmʉdattʉ kyaatsykyʉjxy ak pujxn, tʉgʉk kolor: tsapts, azul es puꞌts. Es ja kwa̱a̱yʉty tmʉdattʉ kyʉba̱jk éxtʉmʉ ka̱a̱, es ma̱ ꞌya̱a̱ pyʉdsemy ja jʉnyaꞌank, jok esʉ azufrʉ. \v 18 Ja tuk pekypyʉ ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky ꞌyoꞌkta̱a̱ydyʉ mʉdʉ tadʉ jʉnyaꞌank, jok esʉ azufrʉ, diꞌibʉ pʉdsʉʉm ma̱ tadʉ kwa̱a̱yʉ ꞌya̱a̱. \v 19 Mʉt ko tadʉ kwa̱a̱yʉ myʉkꞌa̱jtʉn tmʉdaty ma̱ yʉ ꞌya̱a̱ es ma̱ yʉ pyiꞌixy. Pes yʉ pyiꞌixyʉty dʉꞌʉn kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ awa̱ꞌa̱ndsa̱ꞌa̱ñ mʉdʉ kyʉba̱jk. Es yʉꞌʉ mʉt dyajtsayúty ja ja̱ꞌa̱yʉty. \p \v 20 Per diꞌibʉ akwʉꞌʉmdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ kyaj ꞌyoꞌktʉ mʉdʉ tadʉ ayoꞌon, nan kyaj tmastuttʉ es tꞌawdáttʉt ja kaꞌoybyʉ es nandʉꞌʉn ja agojwinnáx diꞌibʉ oorʉ, platʉ, bronsʉ, tsa̱a̱, kepy, diꞌibʉ ni na̱ꞌa̱ mba̱a̱t kyaꞌixy es kyamʉdoy, es ni na̱ꞌa̱ mba̱a̱t kyayoꞌoy. \v 21 Esʉ tadʉ ja̱ꞌa̱yʉty ni jeꞌeyʉ tkamastuttʉ ja brujʉꞌa̱jtʉn, mʉꞌinduunk esʉ maꞌtsk. \c 10 \s1 Anklʉs mʉt tuꞌugʉ nekypyity \p \v 1 Oknʉm nꞌijxyʉts jatuꞌugʉ mʉk anklʉs diꞌibʉ kʉdakp tsa̱jpótm, abity mʉt ja yoots. Es kyʉba̱jkkʉjxy tmʉdaty ja iꞌtsy. Yʉ wyiin jyʉjp jyantsytyeꞌxy éxtʉmʉ xʉʉ, esʉ tyeky dʉꞌʉn kyʉxeꞌeky éxtʉm majtskʉ pila̱a̱r diꞌibʉ winyaꞌamp. \v 2 Es kyʉꞌʉjóty tmʉdaty tuꞌugʉ nekypyity. Es tpʉjtáky ja ꞌyaga̱ꞌa̱ñdyéky ma̱ yʉ jikymyejyñ, esʉ ꞌyana̱jñdyéky tpʉjtáky ma̱ naxwíñʉdʉ. \v 3 Net kya̱jxkéky mʉk éxtʉm tuꞌugʉ ka̱a̱ myuꞌuy. Es ko dʉꞌʉn yaxkeky, ta ja jʉxtujkpʉ anaa kya̱jxtʉ. \v 4 Nétʉts ʉj njaja̱ꞌa̱yáñ éxtʉm ja anaa jyʉnáñ. Per tats nmʉdooy xymyʉgajxyʉts tsa̱jpótm, es xyꞌanʉʉmʉts: \p —Katʉ xykyʉxja̱ꞌa̱y diꞌibʉ ja anaa tʉ tkajxy. Mʉdat ayuꞌudsyʉ mjodoty mwinma̱ꞌa̱ñóty. \p \v 5 Nétʉts nꞌijxy ja anklʉs diꞌibʉ naty tʉ ñaxwaꞌaky ma̱ ja jikymyejyñ es ma̱ ja nax, es tkoneꞌky ja ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ, \v 6 es jyʉnáñ: \p —Dios diꞌibʉ jikyꞌa̱jtp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, es yajkoj ja tsa̱jp, naxwíñʉdʉ, jikymyejyñ, es tʉgekyʉ diꞌibʉ jaaꞌa̱jtp ma̱ yʉꞌʉ, yʉꞌʉts ndestiigʉꞌa̱jtypyʉts ko tʉyꞌa̱jtʉn yʉꞌʉ diꞌibʉ tyam nꞌanma̱a̱ydyʉp. Dios kyaj ñakyjyaka̱ꞌa̱ñ ma̱ tkuydyuna̱ꞌa̱ñ ja diꞌibʉ wya̱ndak. \v 7 Per ko ja myʉjʉxtujkpʉ anklʉs ttukxuꞌuxa̱ꞌa̱ñ ja trompetʉ, tʉ naty tyuñ jyátyʉty diꞌibʉ Dios kyaj dyajnija̱ꞌa̱jʉ ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty, éxtʉm jékyʉp tꞌawa̱ꞌa̱nʉdʉ ja myʉduumbʉty, ja kyuga̱jxpʉty. \p \v 8 Net diꞌibʉdsʉ naty tʉ xyꞌokmʉga̱jxpʉ tsa̱jpótm, jatʉgok xymyʉgajxyʉts, es xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Nʉjx axa̱jʉ tadʉ nekypyity diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja anklʉs kyʉꞌʉjóty. \p \v 9 Nétʉts nninejxy ja anklʉs, es nꞌamdooyʉts esʉts xymyoꞌoyʉt ja nekypyity. Tats jaꞌa xyꞌadsooy: \p —Tya̱a̱, mats, jʉꞌx. Ma̱ mꞌa̱a̱ xyjáwʉt pa̱ꞌa̱k éxtʉmʉ seerʉ pa̱ꞌa̱k, per mjodoty jyʉmbítʉt ta̱ꞌa̱m. \p \v 10 Nétʉts nꞌaxa̱jʉ ja nekypyity, es oj njeꞌxyʉts. Es nꞌa̱a̱jótyʉts nja̱ꞌa̱jʉ pa̱ꞌa̱k éxtʉmʉ seerʉ pa̱ꞌa̱k, per kots njʉꞌxta̱a̱y, net jyʉmbijty ta̱ꞌa̱m njodótyʉts. \v 11 Nétʉts xyꞌanma̱a̱y: \p —Mga̱jxwa̱ꞌxʉp ja Diosʉ ꞌyayuk jatʉgok diꞌibʉ pátʉp pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp ma̱ maygya̱jpn, ma̱ mayñaxwíñʉdʉ, ma̱ wiinkpʉ may ayuk ka̱jxpʉty, es ma̱ mayryéyʉty. \c 11 \p \v 1 Nétʉts xymyooydyʉ tuꞌugʉ tsa̱jkápyñ diꞌibʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ kijxn, es xyꞌanma̱a̱ydyʉts: \p —Nʉjx es xykyijxʉt ja Diosʉ tsya̱jptʉjk esʉ ꞌyartal, es madsyow na̱a̱k jap diꞌibʉ Dios awda̱jttʉp. \v 2 Per katʉ xykyijxy ja tsa̱jptʉjk tʉja̱ꞌa̱, mʉt ko tʉ yajkʉyáky mʉt ja naxwíñʉdʉ diꞌibʉ kyaj ꞌyisraelítʉty. Es yʉꞌʉjʉty tyuktaanán tyukwa̱ꞌa̱gándʉp justyikxymyajtsk poꞌo ja Jerusalén ka̱jpn. \v 3 Esʉts ʉj ngáxʉp majtskʉ ndestiigʉts, uꞌxpʉ witxʉ, es yʉꞌʉdsʉ nꞌayuk kya̱jxwa̱ꞌxʉp ma̱jmajtsk mʉgoꞌpx jatʉgʉꞌpx xʉʉ. \p \v 4 Tya̱dʉ majtskpʉ testiigʉ yʉꞌʉ dʉꞌʉn ja majtskpʉ oliivʉs kepy es ja majtskpʉ kandaleerʉ diꞌibʉ ijtp Dios windum. \v 5 Pʉn ja pʉ́n tyuna̱ꞌa̱nʉdʉ axʉʉk, yʉꞌʉjʉty yajpʉdsʉ́mdʉp ja jʉnyaꞌank ma̱ ꞌya̱a̱, es tnoꞌkta̱ꞌa̱yʉt nidʉgekyʉ ja myʉdsip. Esʉ dʉꞌʉn ꞌyooktʉt oytyim pʉ́nʉty diꞌibʉ tunánʉp axʉʉk. \v 6 Tya̱dʉ testiigʉty myʉda̱jttʉp ja mʉkꞌa̱jtʉn es dyaꞌꞌadúkʉt ja tsa̱jp kʉdiibʉ tyuꞌujʉt ja tiempʉ ma̱ tka̱jxwa̱ꞌxʉdʉ ja Diosʉ ꞌyayuk. Es nan myʉda̱jttʉp ja mʉkꞌa̱jtʉn esʉ nʉʉ dyajjʉmbítʉt neꞌpyñ, es dyaꞌꞌayówdʉt ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty mʉt kana̱k naxʉ ayoꞌon na̱a̱k ok yʉꞌʉ ttsoktʉ. \v 7 Per ko naty tʉ tka̱jxwa̱ꞌxta̱ꞌa̱ydyʉ ja Diosʉ ꞌyayuk, net ja axʉk jʉyujk diꞌibʉ pʉdsʉʉmp ma̱ ja kʉk jut tmʉttsiptuna̱ꞌa̱ñ yʉ nimajtskʉ testiigʉty, esʉ axʉk jʉyujk myada̱ꞌa̱ga̱ꞌa̱ñ es yaꞌoogʉdʉt, \v 8 es ja ñiniꞌx wyʉꞌʉmʉt tuꞌugijky ma̱ tadʉ ka̱jpn ma̱ kyruuzpejty ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm. Es mʉt ko yʉ kuga̱jpnʉty jyantsymyʉjpojpʉja̱ꞌa̱yꞌáttʉ, yajxʉʉyejky Sodomʉ es nandʉꞌʉn Ejiptʉ. \v 9 Es tʉgʉk xʉʉ jakujm tꞌíxtʉt ja ja̱ꞌa̱y pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp ma̱ maygya̱jpn, ma̱ may ayuk ka̱jxpʉty, es ma̱ mayñaxwíñʉdʉ, es kyaj ñigutíkyʉty dyajnaxtʉ́kʉdʉ tadʉ oꞌkpʉty. \v 10 Nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y xyondakta̱ꞌa̱yʉt mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ ꞌyoꞌkʉn, es jyantsyñayjyáwʉdʉt jotkujk, extʉ naydyuknigáxʉdʉp ja mayꞌaty nixim niyam mʉt ko tadʉ majtskpʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉ tʉ jyantsyyaꞌꞌayóyʉty. \v 11 Per ko ñajxy tʉgʉk xʉʉ jakujm, Dios yajjikypyʉjk es dyajpʉdeꞌky jatʉgok. Es nidʉgekyʉ diꞌibáty ijxʉdʉ jyantsyñayꞌadsʉꞌkʉdyaayʉdʉ. \v 12 Net majtsk ja testiigʉty tmʉdoodʉ kyajxy mʉk tsa̱jpótm, es jyʉnaꞌañ: \p —¡Kuꞌttʉ yam! \p Ta pyatʉjkʉdʉ tsa̱jpótm yoodsóty, es yʉ myʉdsípʉty ꞌyijxʉdʉ. \v 13 Netyʉ myiiñ ja mʉk ujx, es tyʉgooy tuk peky ja ka̱jpn diꞌibʉ wa̱ꞌx ma̱jk peky. Es jʉxtujk mil ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyoꞌktʉ mʉt ja ujx. Es nʉꞌʉn ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyaknadʉjkʉ mʉt ja tsʉꞌʉgʉ tꞌawda̱jttʉ ja Dios. \p \v 14 Dʉꞌʉn jyajty ja myʉmajtsk ok nibʉdʉꞌʉk ja ayoꞌon. Per tim tsojk myina̱ꞌa̱ñ ja myʉdʉgʉʉkpʉ. \s1 Myʉjʉxtujkpʉ trompetʉ yajtukxuꞌuxy \p \v 15 Ja myʉjʉxtujkpʉ anklʉs ttukxuxy ja trompetʉ. Net yajmʉdooy kajxy mʉk tsa̱jpótm, es jyʉnaꞌañ: \q1 Tyamʉ netʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios esʉ Kyristʉ \q1 tʉ dyajkutujktsoona̱ꞌa̱ndʉ naxwiiñ, \q1 es yajkutuka̱ꞌa̱ñ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \m \v 16 Net ja niꞌiꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk diꞌibʉ naty uñaaydyʉp uñaaybyajnóty Dios windum, ñayjyujpʉdʉ es tꞌawda̱jttʉ Dios, \v 17 es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 Windsʉ́n Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn mmʉda̱jtypy, \q1 mijtsʉ dʉꞌʉn mꞌijt, es mijts dʉꞌʉn mꞌijtp. \q1 Nja̱ꞌa̱ygyʉdákypyʉts mij ko tʉ xyajtsondaꞌaky myajkutíky. \q1 \v 18 Yʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty ajkʉdʉp mʉt mij. \q1 Per tʉ jyaꞌty ja xʉʉ ma̱ mij xytyukkumʉdówʉt. \q1 Es nandʉꞌʉn tʉ net tpa̱a̱ty \q1 ma̱ ja oꞌkpʉty xypyayoꞌoya̱ꞌa̱ndʉ \q1 es xyajjʉmbita̱ꞌa̱ñ oy ja mmʉduumbʉty \q1 diꞌibʉ tʉ mꞌayuk tka̱jxwa̱ꞌxtʉ, \q1 es nidʉgekyʉ mja̱ꞌa̱yʉty, mʉj mutsk, \q1 diꞌibʉ mij mꞌa̱wda̱jtʉdʉp, \q1 es tʉ net tpa̱a̱ty ma̱ mij xyajtʉgoyaꞌañ ja diꞌibáty yajma̱ꞌttʉp ja naxwíñʉdʉ. \p \v 19 Net ꞌyawatsy ja Diosʉ tsya̱jptʉjk diꞌibʉ tsa̱jpótm, es kyʉxeꞌky tsa̱jptʉgóty ja ka̱a̱xʉ ma̱ ꞌyity ja kajxyꞌátypyʉ diꞌibʉ Dios tyuun mʉdʉ jyaꞌay. Ta myiiñ ja mʉk ujx, anaa jʉdsúkʉty esʉ mʉk tʉtsnduu. \c 12 \s1 Toxytyʉjk esʉ sarpyentʉ \p \v 1 Es net kyʉxeꞌky tsa̱jpótm tuꞌugʉ mʉj ijxwʉꞌʉmʉn: tuꞌugʉ toxytyʉjk mʉt ja wyit éxtʉmʉ xʉʉ tyeꞌxy, es tyekypyatkʉꞌʉy dʉꞌʉn kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ poꞌo, es kyʉba̱jkkʉjxm tmʉdaty ja koronʉ mʉt ma̱jmajtskʉ mʉdsa̱ꞌa̱. \v 2 Tya̱dʉ toxytyʉjk uꞌunkmʉʉdʉ naty, es yaꞌaxy mʉt ja pʉjkʉn, jaꞌa ko ayoop mʉt ko dyajja̱ꞌta̱ꞌa̱ñ ja maxuꞌunk. \v 3 Net kyʉxeꞌky tsa̱jpótm jatuꞌugʉ mʉj ijxwʉꞌʉmʉn: tuꞌugʉ sarpyentʉ diꞌibʉ mʉj es tsapts, es jʉxtujkʉ kyʉba̱jk es ma̱jkʉ wya̱j, es mʉt ja koronʉ ma̱ tuꞌuk tuꞌugʉ kyʉba̱jk. \v 4 Yʉ pyiꞌixy ttukpajʉdojteꞌky tuk peky ja mʉdsa̱ꞌa̱ diꞌibʉ wa̱ꞌx tʉgʉk peky. Ta tkujʉbijpna̱jxy naxwiiñ. Tya̱dʉ sarpyentʉ wya̱ꞌkwʉꞌʉmʉ ma̱ ja toxytyʉjk diꞌibʉ naty yajja̱ꞌtaampy ja maxuꞌunk, es tjʉʉna̱ꞌa̱ñ ja maxuꞌunk jantsy netyʉ ko jya̱ꞌtʉt. \v 5 Ja toxytyʉjk dyajja̱jty tuꞌugʉ uꞌunguꞌunk yedyʉjk diꞌibʉ yajkutuka̱a̱mp mʉt ja pyujxnda̱jk ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ. Net ja ꞌyuꞌunk yajpʉjkʉ es yajmʉnejxy ma̱ Dios es ja uñaaybyajn ma̱ yajkutíky. \v 6 Es ja toxytyʉjk oj kyaknʉ ma̱ mʉj it, ma̱ naty ja Dios tʉ tyuknibʉjta̱a̱gʉty tuꞌugʉ luga̱a̱r. Es jap yajmoꞌoyʉt ja kyaꞌay ꞌyukʉn ma̱jmajtsk mʉgoꞌpx jatʉgʉꞌpx xʉʉ. \p \v 7 Net ja tsip tyuunʉ tsa̱jpótm: ja Migel es ja ꞌyanklʉs tsiptuundʉ mʉt ja sarpyentʉ es mʉt ja sarpyentʉ ꞌyanklʉs. \v 8 Per kyajyʉm myadaktʉ ja sarpyentʉ esʉ ꞌyanklʉs, kyaj ñakyyajnaꞌijxy ja sarpyentʉ esʉ ꞌyánklʉsʉty ꞌyítʉt tsa̱jpótm. \v 9 Dʉꞌʉn oj yajkujʉbijpnáxyʉ tadʉ sarpyentʉ, diꞌibʉ ꞌyandijpy mʉjkuꞌugópk es Satanás, diꞌibʉ wyinꞌiꞌimpy nidʉgekyʉ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y. Ta naxwiiñ yajkujʉbijpna̱jx mʉt ja ꞌyánklʉsʉty. \p \v 10 Nétʉts nmʉdooy kajxy mʉk tsa̱jpótm, es jyʉnaꞌañ: \p —Tʉ jyaꞌty ja Diosʉ ñitsokʉn, myʉkꞌa̱jtʉn esʉ kyutujkʉn. Nan anaꞌamnʉbʉ net ja Diosʉ Kyristʉ, es tʉ yajkujʉbijpnáxy tsa̱jpótm ja diꞌibʉ ñiꞌʉꞌʉnʉp ja nmʉguꞌukꞌa̱jtʉm. Xʉʉñ koots tmʉꞌʉʉñʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios. \v 11 Yʉ nmʉguꞌukꞌa̱jtʉm tʉ tmʉmada̱ꞌa̱ktʉ mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ Borreeguꞌungʉ ñeꞌpyñ, mʉt ja ꞌyayuk es mʉt ja tyʉyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ tʉ yajka̱jxwaꞌxy. Pes kyaj tjʉjptsʉꞌkʉdʉ ꞌyoꞌkʉn, niꞌigʉ tmʉdundʉ Dios oytyimꞌooktʉt. \v 12 Pa̱a̱ty xonda̱ꞌa̱ktʉ miidsʉty diꞌibʉ ijttʉp tsa̱jpótm. Per pʉroobʉ miidsʉty diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp naxwiiñ es jikymyejyñóty, mʉt ko ja mʉjkuꞌugópk tʉ mnijʉnákʉdʉ awa̱ꞌa̱n es ñija̱ꞌa̱p ko tyimpatypyʉ dʉꞌʉn ja tiempʉ. \p \v 13 Ko ja sarpyentʉ naty tʉ yajkujʉbijpnáxy naxwiiñ, ta tjayaꞌꞌayowáñ ja toxytyʉjk diꞌibʉ naty tʉ tpa̱a̱ty ja maxuꞌunk. \v 14 Per ja toxytyʉjk yajmooy majtskʉ kyakn éxtʉm tuꞌugʉ mʉj witsnʉ jyaꞌa, es mba̱a̱t kyaagʉdíty ma̱ ja mʉj it. Jap wyʉꞌʉmʉt tʉgʉk jʉmʉjt jakujm, es yajmoꞌoyʉt ja kyaꞌay ꞌyukʉn, es kʉdiibʉ mba̱a̱t wiꞌix ꞌyadʉꞌʉtsy ja sarpyentʉ. \v 15 Ja sarpyentʉ tꞌʉꞌtsy ja nʉʉ, es oj dyajmʉjnʉʉgojy es jyʉꞌʉdʉt ja toxytyʉjk. \v 16 Per yʉ naxwíñʉdʉ pyudʉjkʉ ja toxytyʉjk, awats ja naxwíñʉdʉ es tꞌukta̱a̱y ja mʉjnʉʉ diꞌibʉ naty ja sarpyentʉ tʉ tꞌʉʉtsy. \v 17 Es mʉdʉ taadʉ ja sarpyentʉ ttukjotꞌambejky ja toxytyʉjk. Ta oj ñejxy tsiptuumbʉ mʉt ja toxytyʉjkʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts diꞌibʉ akwʉꞌʉmdʉp, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm diꞌibʉ pyaduundʉp ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn es tpanʉjxtʉ ja Jesukristʉ ꞌyʉxpʉjkʉn. Es ja sarpyentʉ tyʉna̱a̱y puꞌujótm jikymyejyñbyʉꞌa̱a̱y. \c 13 \s1 Nimajtskpʉ axʉk jʉyujk \p \v 1 Esʉts nꞌijxy jikymyejyñóty pyʉdsemy tuꞌugʉ axʉk jʉyujk diꞌibʉ myʉda̱jtypy jʉxtujkʉ kyʉba̱jk es ma̱jkʉ wya̱j. Es tuꞌuk tuꞌugʉ wya̱j tmʉdaty ja koronʉ. Es ma̱ yʉ kyʉba̱jkʉty tmʉdaty tuꞌuk tuꞌuk kʉxja̱ꞌa̱y ja xyʉʉjʉty diꞌibʉ Dios myʉdʉgeepy. \v 2 Tya̱dʉ axʉk jʉyujk diꞌibʉts nꞌijx, dʉꞌʉn kyʉxeꞌky ja ñiniꞌx éxtʉmʉ kuxyʉbyʉjy, esʉ tyeky éxtʉmʉ osʉ, esʉ ꞌya̱a̱ éxtʉmʉ ka̱a̱. Yʉ sarpyentʉ yʉꞌʉ mooyʉ ja myʉkꞌa̱jtʉn esʉ kyutujkʉn es ꞌyanaꞌamʉt. \v 3 Niduꞌugʉty ja axʉk jʉyujkʉ kyʉba̱jk, dʉꞌʉn éxtʉm jyawʉ tmʉda̱jty tuꞌugʉ mʉj tsayut diꞌibʉ yaꞌoogʉdʉp. Per ja tsyayut oj ꞌyagʉdaꞌaky. Es ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty dʉꞌʉñʉ jyantsywyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ es tpanʉjxtʉ ja axʉk jʉyujk. \v 4 Es nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱y tꞌawda̱jttʉ ja sarpyentʉ mʉt ko tʉ tmoꞌoy ja kyutujkʉn ja axʉk jʉyujk. Es tꞌawda̱jttʉ nandʉꞌʉn ja axʉk jʉyujk, jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \p —¿Pʉ́nʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ tya̱dʉ axʉk jʉyujk?, ¿es pʉ́nʉ mba̱a̱t mʉʉt tsyiptúñ? \p \v 5 Es ja sarpyentʉ yajmooy ja tuꞌu es ñaymyʉjpʉjta̱ꞌa̱gʉdʉt esʉ Dios tmʉga̱jxtʉgóyʉt. Nandʉꞌʉn yajmooy ja tuꞌu es ꞌyanaꞌamʉt justyikxymyajtsk poꞌo. \v 6 Es dʉꞌʉn tmʉga̱jxtʉgooy ja Dios es twinꞌʉbat twinga̱jxpátʉ ma̱ tsyʉʉnʉ es diꞌibáty ijttʉp tsa̱jpótm. \v 7 Nandʉꞌʉn yajmooy es tsyiptúnʉt mʉt ja Diosʉ jyaꞌayʉty, extʉ tmʉmadaktʉ, es yajmooy ja kutujkʉn ma̱ tʉgekyʉ ka̱jpnʉty, ma̱ tʉgekyʉ ayuk ka̱jxpʉty, es ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ. \v 8 Es nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty tꞌawda̱jtta̱ꞌa̱yʉdʉ tadʉ axʉk jʉyujk, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm ja diꞌibáty kyajpʉ xyʉʉ ꞌyity kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ ja ñeky ja Borreeguꞌunk diꞌibʉ Dios ya̱jk windsʉꞌkʉn. Esʉ tadʉ neky tmʉdaty kʉxja̱ꞌa̱y extʉ ma̱ naty kyajnʉmʉ naxwíñʉdʉ kyojy, ja xyʉʉ nidʉgekyʉ diꞌibáty myʉda̱jttʉp ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \p \v 9 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ. \v 10 Diꞌibʉ yajmʉnʉjxándʉp tsimy, tsimy yajmʉnʉjxtʉt, es diꞌibʉ oogándʉp mʉdʉ espa̱a̱dʉ, mʉdʉ espa̱a̱dʉ ꞌyooktʉt. Pa̱a̱ty pʉ́nʉty ijttʉp ja Diosʉ jyaꞌay, waꞌan mʉk a̱a̱ mʉk jot dyajnáxtʉ pʉn ti ayoꞌon tukkʉdákʉp, es dʉꞌʉñʉm tmʉbʉ́ktʉt ja Dios. \p \v 11 Oknʉmts nꞌijxy pyʉdsemy na̱a̱xóty jatuꞌugʉ axʉk jʉyujk, tmʉdaty majtskʉ wya̱j éxtʉm ja borreegʉ, es dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ éxtʉmʉ sarpyentʉ, \v 12 es tmʉdaty tʉgekyʉ kyutujkʉn ja jawyiimbʉ axʉk jʉyujk, es yʉꞌʉ tmʉdúñ. Es dʉꞌʉn ttuñ esʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyawdátʉdʉt ja jawyiimbʉ axʉk jʉyujk diꞌibʉ yajtsók ja mʉj tsayut. \v 13 Nandʉꞌʉn ttuuñ ja ijxwʉꞌʉmʉn diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja mʉjꞌa̱jtʉn, extʉ yajkʉdákypy ja jʉnyaꞌank tsa̱jpótm ja̱ꞌa̱y wyinduuy, \v 14 es dʉꞌʉn twinꞌʉʉñ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty mʉt ja mʉjꞌa̱jtʉn diꞌibʉ ja jawyiimbʉ axʉk jʉyujk tuktuunʉp. Es yajtukꞌaneꞌemy es dyajnikojtuꞌuttʉt tuꞌugʉ awinnax es twindsʉꞌʉgʉdʉt ja jawyiimbʉ axʉk jʉyujk diꞌibʉ jyayajtsayujt mʉdʉ espa̱a̱dʉ es ꞌyakjikyꞌajty. \v 15 Es ja myʉmajtskpʉ axʉk jʉyujk yajmooy ja kutujkʉn es tmoꞌoyʉt ja jyikyꞌa̱jtʉnʉ tadʉ awinnax es dyajka̱jxʉt, es extʉ dyaꞌoogʉt diꞌibáty kyaj ꞌyawdátyʉty. \v 16 Esʉ tadʉ myʉmajtskpʉ axʉk jʉyujk tyukkuwa̱ꞌa̱nʉ es nidʉgekyʉ mʉj mutsk, mʉkja̱ꞌa̱y esʉ ayoobʉ ja̱ꞌa̱yʉty, mʉduumbʉty esʉ yajmʉduumbʉty, yajtsa̱ꞌa̱yʉt ma̱ ꞌyaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ o ma̱ wyimbok. \v 17 Es dʉꞌʉn ni pʉ́n mba̱a̱t kyajuy kyateegyʉty pʉn kyaj tmʉdaty ja seyʉ, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm pʉn kyaj tsyaꞌayʉty mʉt ja xyʉʉ o ja ñumbrʉ ja jawyiimbʉ axʉk jʉyujk. \v 18 Tya̱a̱dʉ yʉꞌʉ tsojkʉp ja jaygyujkʉn. Es diꞌibáty kuwijy mba̱a̱t tnijáwʉdʉ diꞌibʉ ꞌyandijpy yʉ ñumbrʉ tadʉ axʉk jʉyujk, mʉt ko yʉ ñumbrʉ jaꞌa ꞌyandijpy ja xyʉʉ tuꞌugʉ yedyʉjk. Yʉ ñumbrʉ jaꞌa tʉdujk mʉgoꞌpx jatʉgʉꞌpx tʉdujk. \c 14 \s1 Mʉgoꞌpx jajustyikxymya̱jtáxk mil ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ ʉʉdʉp \p \v 1 Oknʉmts nꞌijxy ja Borreeguꞌunk ko naty jam tyanʉ ma̱ Syon Kopk. Jamʉ naty mʉʉt mʉgoꞌpx jajustyikxymya̱jtáxk mil ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ naty tsa̱ꞌa̱y wyimbokkʉjxy mʉt ja syeyʉ ja Borreeguꞌunk esʉ Dios Teety. \v 2 Es nmʉdooyʉts tsa̱jwínm jyʉnaꞌañ éxtʉmʉ nʉʉdáx ꞌyʉʉtsy pyʉmimy, es éxtʉmʉ anaa mʉk yaꞌaxy, dʉꞌʉn éxtʉmʉ may arpʉ koobʉ kyowdʉ. \v 3 Es tꞌʉwdʉ jembyʉ ʉy uñaaybyajn winduuy ma̱ Dios yajkutíky es ma̱ nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty es ma̱ ja mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk. Ni pʉ́n mba̱a̱t tkajatyʉ tadʉ ʉy, jaꞌayʉ jeꞌeyʉ tadʉ mʉgoꞌpx jajustyikxymya̱jtáxk mil diꞌibʉ oj ñitsoꞌoktʉ naxwiiñ. \v 4 Yʉꞌʉ dʉꞌʉnʉty diꞌibʉ tsuj yajxón tʉ jyaꞌayꞌáttʉ, diꞌibʉ nayyajwa̱ꞌa̱tsꞌa̱jtʉdʉp éxtʉmʉ kixyʉdoꞌoxyʉty, es tpanʉjxtʉ ja Borreeguꞌunk oytyim ma̱a̱ty ñejxy. Yʉꞌʉ dʉꞌʉnʉty oj ñitsoꞌoktʉ ma̱ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y es ijttʉp éxtʉm ja tʉʉmp diꞌibʉ jawyiin tʉʉmpꞌa̱jtp es yajtukmʉyóxy ja Dios esʉ Borreeguꞌunk. \v 5 Ni na̱ꞌa̱ oj kyaꞌꞌanda̱ꞌa̱ktʉ, jaꞌa ko wa̱ꞌa̱ts ja̱ꞌa̱yʉty yʉꞌʉ. \s1 Diꞌibʉ kya̱jxtʉp ja nidʉgʉʉkpʉ anklʉs \p \v 6 Nétʉts nꞌijxy jatuꞌugʉ anklʉs kyaagʉdíty tsa̱jpótm, es tmʉdaty ja oybyʉ ayuk diꞌibʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ wʉꞌʉmp, es yajka̱jxwa̱ꞌxʉt ma̱ tʉgekyʉ nax ka̱jpn, ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ, es ma̱ tʉgekyʉ wiinkpʉ ayuk ka̱jxpʉ. \v 7 Es jyʉnaꞌañ jantsy mʉk: \p —Windsʉꞌʉgʉdʉ Dios es awdattʉ, mʉt ko tʉ net jyaꞌty ja oorʉ ma̱ net tpayoꞌoyaꞌañ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty. Awdattʉ diꞌibʉ yajkoj ja tsa̱jp, naxwíñʉdʉ, jikymyejyñ, es ma̱ nʉʉ myuxy. \p \v 8 Es ja myʉmajtskpʉ anklʉs tpanejxy ja jawyiimbʉ anklʉs, es jyʉnaꞌañ: \p —Tʉ net, tʉ net jyijtta̱ꞌa̱y ja Babiloñʉ mʉj ka̱jpn diꞌibʉ nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty tʉ dyajtʉgóy mʉt ja ꞌyaxʉk tuꞌunʉn, éxtʉm ko pʉ́n dyajmiꞌigyʉty ja myʉguꞌuk. \p \v 9 Es ja myʉdʉgʉʉkpʉ anklʉs tpanejxy ja jawyiimbʉ nimajtsk, es jyʉnaꞌañ mʉk: \p —Pʉn ja pʉ́n tꞌawdatyʉ tadʉ axʉk jʉyujk, es pʉ́n nayya̱jkʉp yajtsa̱ꞌa̱yʉt wyimbokkʉjxy o ma̱ kyʉꞌʉ, \v 10 Dios jantsy tukkumʉdówʉdʉp mʉk ma̱ ja luga̱a̱r mʉdʉ azufrʉ jʉnyaꞌank diꞌibʉ yajtukjʉjpꞌijxp, ma̱ ꞌyayówdʉt Diosʉ ꞌyanklʉs wyinduuy es Borreeguꞌunk wyinduuy. \v 11 Ja jʉʉn diꞌibʉ tsa̱ꞌa̱yʉdʉp, jaꞌa yajpʉdʉꞌʉgʉp ja jok winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. Jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm ko yajtukkumʉdowa̱ꞌa̱ñ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ nidʉgekyʉ diꞌibáty ꞌyawda̱jttʉp ja axʉk jʉyujk, o ja ꞌyawinnax, o ko tʉ yajtsa̱ꞌa̱ydyʉ mʉt ja syeyʉ. \v 12 Waꞌan yʉꞌʉ dyajjotkujkʉ ja Diosʉ jyaꞌay es tmʉdánʉdʉt maꞌxtujkʉn mʉʉt oytyim ti ayoꞌonʉty, jaꞌa diꞌibʉ kyuydyuundʉp ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn es oy tmʉdundʉ ja Jesús. \p \v 13 Nétʉts nmʉdooy tsa̱jpótm, es xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Kʉxja̱ꞌa̱yʉ tya̱a̱dʉ: “Jotkujk diꞌibʉ tyam oꞌktʉp es diꞌibʉ óknʉm ooga̱a̱mp jaꞌagyʉjxm ko tmʉbʉktʉ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm.” Ja Espíritʉ Santʉ dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ: “Tʉyꞌa̱jtʉn ko yʉꞌʉjʉty jyotkujkʉty, mʉt ko jaba̱a̱dʉ dʉꞌʉn myʉkꞌayoy es tyuñ. Dios moꞌoyʉdʉp ja pyoꞌxtákn es myayꞌata̱ꞌa̱ñʉty mʉt ko oy tʉ tmʉdúñ naxwiiñ.” \s1 Ja̱ꞌa̱y yajpayoꞌoydyʉ \p \v 14 Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ poop nima̱ꞌa̱. Jam ꞌyuꞌuñʉ ma̱ tadʉ nima̱ꞌa̱ kyʉxeꞌeky éxtʉm ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ. Jam tmʉdaty kyʉba̱jkkʉjxm tuꞌugʉ oorʉ koronʉ, es tkʉkápyʉty tuꞌugʉ mʉʉydsyujkn jantsy jʉjp. \v 15 Ta pyʉdseemy tsa̱jptʉgóty jatuꞌugʉ anklʉs, es mʉk tmʉgajxy diꞌibʉ uñaapy nima̱ꞌa̱gʉjxm: \p —Tʉ net tpa̱a̱ty ja oorʉ. Yajpʉdʉꞌʉk ja mbʉjtaꞌaky mʉdʉ tadʉ mmʉʉydsyujkn, mʉt ko tʉ tsyaꞌamy ja naxwíñʉdʉ pyʉjtaꞌaky. \p \v 16 Ta ja diꞌibʉ naty uñaapy nima̱ꞌa̱gʉjxm, ttsujkmijky ja naxwíñʉdʉ pyʉjtaꞌaky. \p \v 17 Ta pyʉdseemy jatuꞌugʉ anklʉs ma̱ ja tsa̱jptʉjk tsa̱jpótm, tmʉnejxy nandʉꞌʉn tuꞌugʉ myʉʉydsyujkn jantsy jʉjp. \v 18 Ta pyʉdseemy jatuꞌugʉ anklʉs ma̱ ja artal diꞌibʉ jam kywentʉꞌa̱jtypy ja jʉʉn, es mʉk dyaxʉ ja diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja myʉʉydsyujkn jʉjppʉ, es tꞌanʉʉmʉ: \p —Mʉt ja mmʉʉydsyujkn tsujkmúk ja naxwíñʉdʉ ꞌyuuvʉ, mʉt ko tʉ tsyaꞌamy. \p \v 19 Ta ja anklʉs dyajmijky ja uuvʉ ma̱ ja naxwíñʉdʉ. Ta tnikoꞌobejty es twinma̱ꞌa̱dsa̱ꞌa̱ñ. Jaꞌa tya̱a̱dʉ ꞌyandijpy ja mʉk tsa̱a̱tsytyuꞌunʉn diꞌibʉ Dios yakaampy. \v 20 Ja uuvʉ oj yajwinma̱ꞌa̱tsy ka̱jpnbʉꞌa̱a̱y. Es ma̱ yaꞌꞌama̱ꞌtsʉ pyʉdseemy ja neꞌpyñ tuk metrʉ jakujm kyʉjxmʉty es pyʉyeꞌky tʉgʉk mʉgoꞌpx mil metrʉn. \c 15 \s1 Anklʉsʉty mʉt ja jʉxtujkpʉ ayoꞌon \p \v 1 Nꞌijxyʉts tsa̱jpótm jatuꞌugʉ mʉj ijxwʉꞌʉmʉn diꞌibʉ ja̱ꞌa̱y dʉꞌʉñʉ yajweꞌempy. Nꞌijxyʉts jʉxtujkʉ anklʉs mʉt jʉxtujkʉ óknʉmbʉ ayoꞌon. Es mʉdʉ tadʉ jʉxtujkpʉ ayoꞌon kyʉjxta̱ꞌa̱y ja Diosʉ ꞌyajkʉn. \p \v 2 Nꞌijxyʉts nandʉꞌʉn éxtʉm kyʉxeꞌeky tuꞌugʉ jikymyejyñ, éxtʉmʉ viidrʉ tuktʉkʉ mʉt ja jʉnyaꞌank. Es nꞌijxyʉts nandʉꞌʉn ja diꞌibʉ myʉmadaktʉ ja axʉk jʉyujk mʉt ko kyaj tꞌawda̱jttʉ ja ꞌyawinnax es kyaj tkupʉjktʉ ja syeyʉ. Tamʉ naty yʉꞌʉjʉty tyánʉdʉ jikymyejyñgyʉjxm, es tmʉdaty ja ꞌyarpʉ diꞌibʉ natyʉ Dios tʉ myoꞌoyʉdʉ, \v 3 es tꞌʉwdʉ ja Moisesʉ ꞌyʉy, ja Diosʉ myʉduumbʉ, es ja Borreeguꞌungʉ ꞌyʉy. Esʉ dʉꞌʉn ꞌyʉwdʉ: \q1 Windsʉ́n Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, \q1 jyantsymyʉ́jʉty es jyantsyꞌoy jyantsytsyújʉty diꞌibʉ mdiimpy. \q1 Mij myajkutujkp mʉdʉ tʉyꞌa̱jtʉn, \q1 mij myajkutijkypy nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y. \q1 \v 4 Nindsʉnꞌa̱jtʉm, ¿pʉ́n mgawindsʉꞌʉgʉdʉp, pʉ́n mgaꞌꞌawdátʉdʉp? \q1 Mʉt ko mijtsʉ dʉn jeꞌeyʉ diꞌibʉ wa̱ꞌa̱ts, \q1 pa̱a̱ty nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉ myíndʉt \q1 ma̱ mij es mꞌawdátʉdʉt, \q1 mʉt ko tʉ tꞌixtʉ ko tʉyꞌa̱jtʉn tʉgekyʉ diꞌibʉ mij mdiimpy. \p \v 5 Oknʉmts nꞌijxy jam tsa̱jpótm ꞌyawa̱ꞌa̱tsy ja tsa̱jptʉjk, ja Diosʉ tyʉjk. \v 6 Jap tsa̱jptʉgóty pyʉdsʉʉmdʉ tadʉ jʉxtujkpʉ anklʉs diꞌibʉ myʉnejxypy ja jʉxtujkpʉ ayoꞌon, es wa̱ꞌa̱ts poop ja wyit es jyantsytyeꞌxy, es tmʉdaty ja ꞌyoorʉ ka̱a̱tsywyʉʉn diꞌibʉ mʉj ja ꞌyok. \p \v 7 Net niduꞌugʉ nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty diꞌibʉ ijttʉp Dios windum, yʉꞌʉ myooyʉ kʉjktuꞌugʉ anklʉs oorʉ tsim niduꞌugáty ujts mʉt ja mʉk tʉydyuꞌunʉn diꞌibʉ yajkypy ja Dios diꞌibʉ ijtpʉm winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \v 8 Es ja tsa̱jptʉjk ꞌyujtspejty mʉt ja jok diꞌibʉ miimp ma̱ ja Diosʉ myʉjꞌa̱jtʉn es ja myʉkꞌa̱jtʉn. Es ni pʉ́n mba̱a̱t oj kyatʉkʉ extʉ ko kyʉjxta̱a̱yñʉm ja jʉxtujkpʉ ayoꞌon diꞌibʉ myʉnʉjxtʉp ja jʉxtujkpʉ ánklʉsʉty. \c 16 \s1 Ayoꞌondsím \p \v 1 Nétʉts nmʉdooy pyʉdsemy ja kajxy tsa̱jptʉgóty diꞌibʉ tyukꞌaneꞌempy ja jʉxtujkpʉ anklʉs: \p —Nʉjxtʉ es tuktaamduꞌuttʉ ja jʉxtujkpʉ tsim diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja mʉk tʉydyuꞌunʉn diꞌibʉ Dios yajkypy naxwiiñ. \p \v 2 Ja jawyiimbʉ anklʉs oj ñejxy. Ta ttuktaamdúty ja tsyim naxwiiñ. Net pyʉdseemy ja mʉk puꞌuts ñikʉjxmʉty diꞌibʉ mʉk jantsy pʉjkp ma̱ nidʉgekyʉ diꞌibáty myʉda̱jttʉp ja axʉk jʉyujkʉ syeyʉ es diꞌibáty nandʉꞌʉn ꞌyawda̱jttʉp ja awinnax. \p \v 3 Net ja myʉmajtskpʉ anklʉs ttuktaamdúty ja tsyim jikymyejyñóty. Ta ja jikymyejyñ jyʉmbijty éxtʉmʉ neꞌpyñ, dʉꞌʉn éxtʉmʉ oꞌkpʉ neꞌpyñ. Ta ꞌyoꞌkta̱a̱ydyʉ nidʉgekyʉ diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp jikymyejyñóty. \p \v 4 Ja myʉdʉgʉʉkpʉ anklʉs ttuktaamdúty ja tsyim ma̱jatyʉ mʉjnʉʉ es ma̱jatyʉ nʉʉ myuxy. Ta jyʉmbijtta̱a̱y neꞌpyñ. \v 5 Nétʉts nmʉdooy ja anklʉs jyʉnaꞌañ: \p —Dios, mijts mꞌijt es mijts mꞌijtpʉm. Wa̱ꞌa̱ts mij. Mdiimpy ja tʉyꞌa̱jtʉn es dʉꞌʉn xytyukkumʉdówʉt, \v 6 mʉt ko ttuktaam ttukꞌyojktʉ mijʉ mꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉ ñeꞌpyñ, es mijʉ mja̱ꞌa̱yʉty. Es tyam mij xytyukꞌiiky ja neꞌpyñ. Pes dʉꞌʉn ñitʉ́kʉdʉ. \p \v 7 Nétʉts nmʉdooy nandʉꞌʉn kyajxy extʉ ma̱ artal, es jyʉnaꞌañ: \p —Oyʉ dʉꞌʉn, Windsʉ́n Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy. Tʉ xypyayoꞌoy yajxón mʉt ja tʉyꞌa̱jtʉn. \p \v 8 Ja myʉma̱jtáxkpʉ anklʉs ttuktaamdúty ja tsyim ma̱ ja xʉʉ. Es mʉt yʉꞌʉ niꞌigʉ oj myʉjʉ ja xʉꞌán es ttsa̱ꞌa̱ydyʉt ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty. \v 9 Es dʉꞌʉn ja ja̱ꞌa̱y jantsy mʉk tyooydyʉ mʉt ja xʉꞌán. Per ni mʉt yʉꞌʉ kyajodʉmbijttʉ, kyaj tꞌawda̱jttʉ Dios diꞌibʉ yajkypyʉ tya̱dʉ tʉydyuꞌunʉn. Niꞌigʉ tmʉꞌꞌʉdʉgooy tmʉga̱jxtʉgooy ja Dios. \p \v 10 Ja myʉmʉgoxkpʉ anklʉs ttuktaamdúty ja tsyim ma̱ yajkutíky ja axʉk jʉyujk. Ta kyoodsʉdyaay ma̱ ꞌyaneꞌemy. \v 11 Net ja ja̱ꞌa̱yʉty ñayyaꞌandsuꞌudsʉdʉ mʉt ja mʉk pʉjkʉn diꞌibʉ yajna̱jxtʉp. Per ni mʉt yʉꞌʉ tkamastuttʉ ja ꞌyaxʉk winma̱ꞌa̱ñ diꞌibʉ tyuundʉp. Niꞌigʉ tmʉꞌꞌʉdʉgooy tmʉga̱jxtʉgooy ja Dios. \p \v 12 Ja myʉdʉdujkpʉ anklʉs ttuktaamdúty ja tsyim ma̱ ja Eufrates mʉjnʉʉ. Ta ja nʉʉ tyʉtsy es ꞌyawa̱ꞌa̱dsʉt ja tyuꞌu ja réyʉty diꞌibʉ miindʉp ma̱ xʉʉ pyʉdsemy. \p \v 13 Nétʉts nꞌijxy ma̱ ja sarpyentʉ ꞌya̱a̱, es ma̱ ja axʉk jʉyujkʉ ꞌya̱a̱, es ma̱ nandʉꞌʉn ja kyuga̱jxpʉ diꞌibʉ andakpʉ ꞌya̱a̱, pyʉdsemy tʉgʉʉgʉ mʉjkuꞌu diꞌibʉ kʉxʉꞌkp éxtʉmʉ nootsy. \v 14 Tya̱a̱dʉ yʉꞌʉ dʉꞌʉnʉ mʉjkuꞌujʉty diꞌibʉ tyuundʉp ijxwʉꞌʉmʉn diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja mʉjꞌa̱jtʉn, es nʉjx twowa̱ꞌa̱ndʉ ja réyʉty ma̱jatyʉ naxwíñʉdʉ es ñaymyujkta̱ꞌa̱yʉdʉt es tsyiptuna̱ꞌa̱ndʉ mʉt ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, ko tpa̱a̱dʉt ja tiempʉ. \v 15 “Mʉdowdʉ es jaygyúkʉdʉ. Ʉj, Diosʉ ꞌyUꞌunk, nmina̱ꞌa̱ñʉts tiꞌin, éxtʉm ko jyaꞌty ja maꞌtspʉ. Jotkujk diꞌibʉ naty wijy es witxʉ, kʉdiibʉ tsoydyuꞌun mʉʉt jyʉdítʉt niwa̱ꞌa̱ts ʉxwa̱ꞌa̱ts ja̱ꞌa̱y wyinduuy.” \p \v 16 Ta ñaymyujkʉdʉ ja naxwíñʉdʉ réyʉty ma̱ ja luga̱a̱r diꞌibʉ ebreeʉ ja̱ꞌa̱yʉty tyukxʉꞌa̱jttʉp Armajedón. \p \v 17 Ja myʉjʉxtujkpʉ anklʉs ttuktaamdúty ja tsyim pojotm. Ta yajmʉdooy kajxy ma̱ Dios yajkutíky es ma̱ ja tsa̱jptʉjk jam tsa̱jpótm, es jyʉnáñ mʉk: \p —¡Tʉ net tyuñ jyátyʉty! \p \v 18 Net myiiñ ja anaa jʉdsuk, es ja naxwíñʉdʉ jyantsypyʉmiimy mʉt ja mʉk ujx. Kyaj ni windii dʉꞌʉmbʉ ujx kyanaxy extʉ ma̱ tsyondaky ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y. \v 19 Ta ja Jerusalén ka̱jpn tsya̱ꞌpxwaꞌxy tʉgʉk peky. Es ma̱jatyʉ ka̱jpn naxwiiñ jya̱ꞌa̱dʉgooydyaay. Es ja Dios tjamyejtsy ja Babiloñʉ mʉj ka̱jpn es ttukꞌuuga̱ꞌa̱ñ ja vyinʉ, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm ja tʉydyuꞌunʉn diꞌibʉ yajkypy mʉt ja ꞌyakʉ. \v 20 Net tʉgekyʉ islʉ es tʉgekyʉ kopk tyʉgooydyaay. \v 21 Nandʉꞌʉn kyaꞌay tsa̱jpótm yʉ tʉtsn jantsy mʉjjátyʉty, extʉ justyikxy kilʉ jyeꞌemdsyʉty tuꞌugáty. Es ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty tmʉꞌꞌʉdʉgoy tmʉga̱jxtʉgóy ja Dios mʉt ja myʉj ayoꞌonʉ tadʉ tʉtsn, mʉt ko mʉk ayoꞌonʉ dʉꞌʉn yʉꞌʉ. \c 17 \s1 Kujeñdyoꞌoxyʉ ꞌyayoꞌon \p \v 1 Net myiiñ niduꞌugʉ nijʉxtujkpʉ anklʉs diꞌibʉ myʉda̱jttʉ ja jʉxtujkpʉ tsim, es xyꞌanma̱a̱yʉts: \p —Min es ndukꞌíxʉt ja tyʉydyuꞌunʉn ja mʉj kujeñdyoꞌoxy diꞌibʉ uñaapy mejyñwyingʉjxm. \v 2 Yʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉ ryéyʉty tʉ ñaygyʉyákʉdʉ es pyekytyundʉ mʉt yʉꞌʉ, es ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty tʉ myuꞌuuk myʉmuꞌugʉdʉ mʉt yʉꞌʉ, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm tꞌʉxtijtʉ ja Dios es tpanʉjxtʉ ja kujeñdyoꞌoxyʉ ꞌyaxʉk winma̱ꞌa̱ñ. \p \v 3 Kodsʉ natyʉ dʉꞌʉn tʉ xyꞌawanʉ, nétʉts ja anklʉs xymyʉnejxy mʉj ittum. Jámʉts nꞌijxy tuꞌugʉ toxytyʉjk ttukꞌuꞌuñʉ tuꞌugʉ tsapts axʉk jʉyujk. Tadʉ axʉk jʉyujk windikyʉ ñiniꞌx tmʉdaty mʉdʉ axʉk ayuk kʉxja̱ꞌa̱y diꞌibʉ Dios mʉʉt twinga̱jxpéty. Jʉxtujkʉ kyʉba̱jk tmʉdaty es ma̱jkʉ wya̱j. \v 4 Tadʉ toxytyʉjk ñaywyítxʉty mʉt ja tsuꞌunk wit esʉ tsapts wit, es ꞌyoydyúñʉty mʉt ja oorʉ, mʉt ja tsujjátypyʉ tsa̱a̱ esʉ perlʉ. Es tmʉdaty kyʉꞌʉjóty tuꞌugʉ oorʉ tsim ujts mʉt ja axʉʉkpʉ. Jaꞌa tya̱a̱dʉ ꞌyandijpy ja ꞌyaxʉk jikyꞌa̱jtʉn. \v 5 Es wyimbokkʉjxy tmʉdaty kʉxja̱ꞌa̱y tuꞌugʉ xʉʉ diꞌibʉ tsip yajmʉdoop: “Ja Babiloñʉ mʉj ka̱jpn, naxwíñʉdʉ kujeñdyoꞌoxyʉdyʉ tya̱a̱k es nandʉꞌʉn tya̱a̱kꞌátyʉty nidʉgekyʉ diꞌibáty axʉʉk jikyꞌa̱jttʉp naxwiiñ.” \v 6 Nétʉts nbejkyʉ kwentʉ ko tadʉ toxytyʉjk múkʉbʉ naty mʉt ja Diosʉ jyaꞌayʉdyʉ ñeꞌpyñ es mʉt ja ñeꞌpyñʉty pʉ́nʉty oꞌktʉ mʉt ko tꞌawda̱jttʉ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesukristʉ. Es kodsʉ taadʉ dʉꞌʉn nꞌijxy, tats dʉꞌʉñʉ oj njantsywyʉꞌʉmʉ. \p \v 7 Nétʉdsʉ tadʉ anklʉs xyꞌanma̱a̱y: \p —¿Ti ko dʉꞌʉñʉ mweꞌemy? Tyam nduknijáwʉt diꞌibʉ ꞌyandijpy yʉ ayuꞌudsyʉ winma̱ꞌa̱ñ: tadʉ toxytyʉjk esʉ tadʉ axʉk jʉyujk diꞌibʉ tyukꞌuñaapy, diꞌibʉ myʉda̱jtypy jʉxtujkʉ kyʉba̱jk es ma̱jkʉ wya̱j. \v 8 Tadʉ axʉk jʉyujk diꞌibʉ tʉ xyꞌixy, yʉꞌʉ tuꞌuk diꞌibʉ jékyʉp jikyꞌa̱jt, es tyam kyaj ñakyjyaaꞌáty, per pʉdsʉma̱a̱mp kʉk jutoty, es ñejxy ma̱ kyutʉgooyñʉt. \p ’Ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ xyʉʉ kyaꞌity kʉxja̱ꞌa̱y nekykyʉjxy extʉ ma̱ naty kyajnʉmʉ naxwíñʉdʉ kyoj, jaꞌa dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaꞌaydyʉt ko tꞌíxtʉt jatʉgok jyaꞌty ja axʉk jʉyujk diꞌibʉ jékyʉp jikyꞌa̱jt. Es yʉ xyʉʉjʉty diꞌibʉ kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ ja neky, jaꞌa xyʉʉjʉty diꞌibáty myʉda̱jttʉp ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \p \v 9 ’Tyámʉts nniga̱jxʉt diꞌibʉ tsojkʉp ja wijyꞌát kejyꞌát es yajjaygyúkʉt. Ja jʉxtujkpʉ kʉba̱jk jaꞌa ꞌyandijpy ja jʉxtujkpʉ kopk ma̱ tadʉ toxytyʉjk ꞌyuꞌuñʉ. \v 10 Es nandʉꞌʉnʉ tadʉ kʉba̱jk, yʉꞌʉ ꞌyandijpy ja jʉxtujkpʉ réyʉty. Nimʉgoxk tʉ ꞌyooktʉ, ja myʉdʉdujkpʉ tam yajkutíky tyam, es ja myʉjʉxtujkpʉ, yʉꞌʉ kyajnʉm myiñ. Es ko myínʉt, jeꞌeyʉ waanʉ ꞌyítʉt. \v 11 Es ja axʉk jʉyujk diꞌibʉ jékyʉp ijt es tyam kyaj ñakyjyaaty, yʉꞌʉ dʉꞌʉn rey ma̱ tadʉ nijʉxtujkpʉ, es jya̱ꞌta̱ꞌa̱ñ jatʉgok éxtʉm ja myʉduktujkpʉ rey, per nʉjxpʉ dʉꞌʉn ma̱ kyutʉgooyñʉt. \p \v 12 ’Ja ma̱jkpʉ wya̱j diꞌibʉ tʉ xyꞌixy, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ma̱jkʉ rey diꞌibʉ kyaj dyajtsonda̱ꞌa̱ktʉnʉm yajkutúktʉt. Per ꞌyaxa̱jʉyándʉp ja kutujkʉn éxtʉmʉ rey tuk oorʉn mʉt ja axʉk jʉyujk. \v 13 Tya̱dʉ ma̱jkpʉ réyʉty tiꞌigyʉ wyinma̱ꞌa̱ñʉty, es myoꞌoyʉp ja myʉkꞌa̱jtʉn es ja kyutujkʉn ja axʉk jʉyujk. \v 14 Tsiptuna̱a̱mp mʉt ja Borreeguꞌunk. Per ja Borreeguꞌunk mʉmada̱ꞌa̱gʉdʉp, mʉt ko yʉꞌʉ Windsʉnꞌa̱jtp ma̱ windsʉ́nʉty es Reyꞌa̱jtp ma̱ réyʉty. Es diꞌibáty yʉꞌʉ mʉʉt, Dios woojʉ yʉꞌʉjʉty, wyinꞌix, es oy tmʉdundʉ Dios. \p \v 15 Ja anklʉs xyꞌanma̱a̱yʉts nandʉꞌʉn: \p —Tadʉ mejyñ diꞌibʉ tʉ xyꞌixy ma̱ ꞌyuꞌuñʉ ja kujeñdyoꞌoxy, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ꞌyandijpy ja ja̱ꞌa̱y pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp ma̱ maygya̱jpn, ma̱ wiinkpʉ may ayuk ka̱jxpʉty, es ma̱ mayñaxwíñʉdʉ. \v 16 Ja ma̱jkpʉ wa̱j es ja axʉk jʉyujk tyukꞌakꞌátʉp ja kujeñdyoꞌoxy, es dyajwʉꞌʉmʉt niwa̱ꞌa̱ts ʉxwa̱ꞌa̱ts. Es extʉ tsyuꞌtsta̱ꞌa̱ydyʉp ja ñiniꞌx, es ñinoꞌkta̱ꞌa̱ydyʉp diꞌibʉ wʉꞌʉmp. \v 17 Diosʉ dʉꞌʉn tʉ pyʉjta̱ꞌa̱gʉdʉ es dyajtuunʉdʉ Diosʉ wyinma̱ꞌa̱ñ, tiꞌigyʉ ñaybyʉjta̱ꞌa̱gʉdʉ es dyaky ja kutujkʉn éxtʉmʉ rey ma̱ ja axʉk jʉyujk extʉ ko yajkuydyuunda̱ꞌa̱yʉt diꞌibʉ Dios ñaska̱jxʉ. \v 18 Tadʉ kujeñdyoꞌoxy diꞌibʉ tʉ xyꞌixy, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ꞌyandijpy ja mʉj ka̱jpn diꞌibʉ ꞌyaneꞌempy ja naxwíñʉdʉ ryéyʉty. \c 18 \s1 Babiloñʉ ka̱jpn kyutʉgoy \p \v 1 Nétʉts nꞌijxy jatuꞌugʉ anklʉs jyʉnaky tsa̱jpótm mʉt ja myʉj kutujkʉn. Ta ja naxwíñʉdʉ wyeꞌemy kudeꞌxy mʉt ja jya̱jʉn, \v 2 es mʉk kyajxy: \p —Tʉ net, tʉ net jyijtta̱ꞌa̱y ja Babiloñʉ mʉj ka̱jpn, es tʉ jyʉmbity mʉjkuꞌu tsʉna̱a̱ydyákn. Ni pʉ́n jap kyanakyꞌity. Yʉꞌʉyʉ jeꞌeyʉ jap tsʉna̱a̱ydyʉp ja kaꞌóybyʉty, es jyapꞌattʉ niꞌamukʉ axʉk joon axʉk jʉyujk. \v 3 Dʉꞌʉn tʉ yajtʉydyúñ mʉt ko ja Babiloñʉ ka̱jpn tmastuty ja Dios, es wiinkpʉ tꞌawdaty, es nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty tiꞌigyʉ mʉt yʉꞌʉ. Es ja naxwíñʉdʉ réyʉty pyekytyuundʉ mʉt ja Babiloñʉ ja̱ꞌa̱yʉty. Esʉ ajuuy adoꞌkpʉ diꞌibʉty ma̱jatyʉ naxwíñʉdʉ, myʉkja̱ꞌa̱ydyáktʉ mʉt ko ttukmʉdeeky nidʉgekyʉ diꞌibáty amdoop es ñayyajmʉjpʉdsʉma̱ꞌa̱ñʉty. \p \v 4 Nétʉts nmʉdooy jatuꞌugʉ kajxy myiñ tsa̱jpótm, es jyʉnaꞌañ: \p —Pʉdsʉmdʉ ma̱ tadʉ ka̱jpn, miidsʉty diꞌibáty nja̱ꞌa̱yꞌa̱jttʉp, kʉdiibʉ xymyʉtpekytyúndʉt es kʉdiibʉ miits myajtʉydyúndʉt mʉt yʉꞌʉjʉty. \v 5 Jaꞌa ko yʉ pyeky tʉ jyantsyñipajnʉ, extʉ myʉbátnʉp ja tsa̱jp, es tʉ ja Dios jyamyajtsxʉty ja pyojpʉ. \v 6 Tuunʉmbít nandʉꞌʉn éxtʉmʉ wiinkpʉ tʉ tꞌaxʉktúñ. Mʉgʉbat majtsk dʉꞌʉnʉn éxtʉm yʉꞌʉ tʉ dyaky, es taamꞌyoꞌoy majtsk dʉꞌʉnʉn myʉ́kʉty diꞌibʉ yaꞌukp éxtʉm yʉꞌʉ oj ttaamꞌyoꞌoy. \v 7 Tʉydyún es yaꞌꞌayow nandʉꞌʉn éxtʉm tʉ myʉj tʉ pya̱a̱dʉ. Pes yʉꞌʉ dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ jyodoty wyinma̱ꞌa̱ñóty: “Tya̱a̱ts nꞌuꞌuñʉ éxtʉm tuꞌugʉ reynʉ. Kyajts ʉj nguꞌekytyoꞌoxyʉty, ni na̱ꞌa̱ts ngaꞌꞌayówʉt.” \v 8 Pa̱a̱ty ma̱ tuꞌugʉ xʉʉ tiꞌin myínʉt ja pya̱ꞌa̱m, ꞌyayoꞌon, jyotmay, yuu, es mʉt ja jʉnyaꞌank yajninoꞌogʉt, mʉt ko Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios jyantsymyʉ́jʉty diꞌibʉ tʉ pyekymyoꞌoyʉty es tkumʉdówʉt. \p \v 9 Yʉ naxwíñʉdʉ réyʉty diꞌibʉ tʉ pyekytyundʉ mʉt yʉꞌʉ es dʉꞌʉn tʉ dyajtʉgóydyʉ jyikyꞌa̱jtʉn, ñijʉꞌʉy ñiya̱ꞌa̱xtʉp ko tꞌíxtʉdʉ tadʉ ka̱jpn ko tyoy. \v 10 Wʉꞌʉmda̱a̱ydyʉp jagam jyantsytsyʉꞌʉgʉt mʉt ja tyʉydyuꞌunʉn, es jyʉna̱ꞌa̱ndʉt: \p —¡Ay, pʉroobʉ mij Babiloñʉ mʉj ka̱jpn diꞌibʉ tʉ ꞌyaneꞌemy! Jantsy tuk pojʉn tʉ myiñ ja mdʉydyuꞌunʉn. \p \v 11 Yʉ ajuuy adoꞌkpʉty ma̱jatyʉ naxwíñʉdʉ jʉꞌʉydyʉp nandʉꞌʉn es pyaꞌꞌayówdʉbʉ tadʉ mʉj ka̱jpn, mʉt ko kyaj tnakypya̱a̱dʉt pʉ́n jyúyʉp ja tyeeky yaky, \v 12 mʉt ko ni pʉ́n tkanakyjyuydyʉ ja oorʉ, ja platʉ, ja tsujjátypyʉ tsa̱a̱, ja perlʉ, ja oyatypyʉ wit diꞌibʉ tsuꞌunk, tsaptspʉ, seedʉbʉ, kana̱k naxʉ oyatypyʉ kepy diꞌibʉ pa̱ꞌa̱k xuꞌkp, ja tsujjátypyʉ diꞌibʉ kojp mʉt ja marfil, bronsʉ, pujxn es ja mármol; \v 13 es nandʉꞌʉn ni pʉ́n tkanakyjyuydyʉ ja kanelʉ, pa̱ꞌa̱k xuꞌkpʉ, mirrʉ, poom, vinʉ, aseytʉ oliivʉ, arinʉ, triigʉ, tsa̱jka̱a̱jʉty, borreegʉty, kwa̱a̱yʉty, kárrʉty, es extʉ ja̱ꞌa̱yʉty ijty tyoꞌktʉp. \v 14 Es dʉꞌʉn yʉ ajuuy adoꞌkpʉty tꞌanʉʉmʉdʉt tadʉ ka̱jpn: \p —Kyaj xyñakymyʉdatyʉ tadʉ mjeꞌxy mbeky es tʉgekyʉ tadʉ oyatypyʉ diꞌibʉ tʉ xyjantsytsyeky. Tʉʉ dʉn tyʉgooydyaꞌay winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ yʉ mmʉkja̱ꞌa̱yꞌát esʉ mdsujꞌa̱jtʉn. \p \v 15 Pʉ́nʉty ajuuy adoꞌktʉp ma̱ ja Babiloñʉ ka̱jpn es ñayyajmʉkja̱ꞌa̱ydya̱ꞌa̱gʉdʉ jap, jagam tyánʉdʉt mʉdʉ tsʉꞌʉgʉ ko dʉꞌʉn ꞌyayówʉt ja ka̱jpn, es yʉꞌʉ jyʉꞌʉy ya̱ꞌa̱xtʉt: \p \v 16 —¡Ay, pʉroobʉ mʉj ka̱jpn! Tsuj tʉ ꞌyity éxtʉm tuꞌugʉ toxytyʉjk mʉt ja wyitʉ oyatypyʉ, tsuꞌunkpʉ, tsaptspʉ, es ꞌyoydyúñʉty mʉt ja oorʉ, tsujjátypyʉ tsa̱a̱ esʉ perlʉ; \v 17 ¡es tuk pojʉn tʉ tyʉgoyʉ tya̱dʉ jyikyꞌa̱jtʉn! \p Es nandʉꞌʉn yʉ barkʉ yajꞌyeꞌebyʉty esʉ diꞌibáty tuundʉp jap barkoty, es diꞌibáty mʉduundʉp jikymyejyñóty, wʉꞌʉmdʉp jagam \v 18 ko tꞌíxtʉt pyʉdeꞌeky ja jok ma̱ tyoyʉ tadʉ mʉj ka̱jpn, es jyʉna̱ꞌa̱ndʉt mʉk: \p —Ni ma̱a̱ dʉꞌʉmbʉ ka̱jpn éxtʉm tʉ ꞌyityʉ tya̱dʉ mʉj ka̱jpn, ¿kʉdii? \p \v 19 Es mʉt ja jyotmay ñaydyukkuwʉjʉꞌkʉdʉ naxway, es jyantsyjyʉꞌʉy jyantsyya̱ꞌa̱xtʉ: \p —¡Pʉroobʉ tadʉ mʉj ka̱jpn! Mʉt ja myʉkja̱ꞌa̱yꞌát tʉ ñayyajmʉkja̱ꞌa̱ydya̱ꞌa̱gʉdʉ nidʉgekyʉ diꞌibʉ myʉda̱jttʉp ja barkʉ. ¡Es tuk pojʉn tʉ tyʉgooydyaꞌay! \p \v 20 Es ja kajxy ꞌyakjʉna̱ꞌa̱ñ tsa̱jpótm: \p —Miidsʉty pʉ́nʉty ijttʉp tsa̱jpótm, es miidsʉty apóstʉlʉty esʉ Diosʉ ꞌyayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉty es nidʉgekyʉ diꞌibʉ Dios jyaꞌaꞌa̱jtypy, xonda̱ꞌa̱ktʉ mʉt ko Dios tʉ ttukkumʉdoy yʉ tadʉ ka̱jpn éxtʉm tʉ mdúnʉdʉ. \p \v 21 Net tuꞌugʉ anklʉs kumʉja̱a̱bʉ tkoneꞌky ja tsa̱a̱ diꞌibʉ dʉꞌʉn éxtʉm tuꞌugʉ mʉj pa̱a̱n, es tkujʉbijpʉ jikymyejyñóty, es jyʉnáñ: \p —Nandʉꞌʉn mij Babiloñʉ mʉj ka̱jpn, myajkujʉbipnaxa̱ꞌa̱ñ, es ni na̱ꞌa̱ jatʉgok mgakʉxʉꞌʉgʉt. \v 22 Ni na̱ꞌa̱ kyanakyyajmʉdówʉt mga̱jpnóty ja trompet xuxpʉ, tsa̱jkapyñxyúxpʉ esʉ arpʉ koobʉ. Es ni kyanakyjyapꞌátʉt ja mmʉduumbʉty diꞌibʉ ʉxpékyʉty, es ni ma̱ kyanakyyajmʉdówʉt jap ja jʉjts tuꞌunʉn. \v 23 Kyaj jap ñakyjyá̱jʉt ni tuꞌugʉ lamprʉ, es ni na̱ꞌa̱ jap kyanakyyajmʉdówʉt yajtúñ ja xʉʉ ma̱ ja pʉjkpʉty. Ja mꞌajuuy mꞌadoꞌkpʉty tʉ ꞌyittʉ naxwiiñ jantsy mʉj, es tʉ twinꞌʉʉndʉ nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty mʉt ja byrujʉ winma̱ꞌa̱ñʉty. \p \v 24 Pes ma̱ tadʉ ka̱jpn tʉ yajpa̱a̱ty temy yeky ja Diosʉ ꞌyayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉty ja ñeꞌpyñ, es ja ñeꞌpyñ diꞌibʉ Dios jyaꞌayꞌajtypy, es nidʉgekyʉ ja ñeꞌpyñ ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉty ja̱ꞌa̱y yaꞌoꞌkʉdʉ naxwiiñ. \c 19 \p \v 1 Nétʉts nmʉdooy jantsy mʉk ja ja̱ꞌa̱yʉty kya̱jxtʉ tsa̱jpótm, es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 ¡Awdattʉ Dios! \q1 Yʉ nitsokʉn, mʉjꞌa̱jtʉn esʉ mʉkꞌa̱jtʉn, \q1 yʉꞌʉ Dios jyaꞌaꞌa̱jtypy. \q1 \v 2 Pesʉ Dios payeꞌepy mʉt ja tʉyꞌa̱jtʉn, \q1 es tʉ tmoꞌoy ja kumʉdoꞌon ja mʉj pekykya̱jpn es ñʉjxʉt ayodaknoty. \q1 Mʉt ko tʉ dyajpekytyúñ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty \q1 es dyaꞌeꞌky ja Diosʉ myʉduumbʉty, \q1 pa̱a̱dyʉ Dios yajʉmbijtxʉty. \p \v 3 Net jyʉnandʉ jatʉgok: \p —Awdattʉ Dios. Pes timjókʉp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ ma̱ yajnineꞌegyʉ taadʉ. \p \v 4 Es ja niꞌiꞌpx ma̱jtáxkpʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk es ja nima̱jtáxkpʉ jikyꞌa̱jtpʉty diꞌibʉ ijttʉp Dios windum, ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉdʉ, tꞌawda̱jttʉ Dios es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \p —Waꞌan dʉꞌʉnʉty. ¡Awda̱jtta̱ꞌa̱ydyʉ Dios! \p \v 5 Nétʉts nmʉdoogajxy ma̱ uñaaybyajn ma̱ Dios yajkutíky, es jyʉnaꞌañ: \q1 Miidsʉty diꞌibáty myʉduundʉp ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, \q1 mʉjja̱ꞌa̱y mutsk ja̱ꞌa̱yʉty, awdattʉ Dios. \s1 Nixʉdúñ ja Borreeguꞌunk \p \v 6 Nmʉdooyʉts nandʉꞌʉn ko nimayjyaꞌay kya̱jxtʉ, dʉꞌʉnʉts nmʉdooy éxtʉmʉ nʉʉdáx ꞌyʉʉtsy pyʉmimy, es éxtʉmʉ anaa mʉk yaꞌaxy, es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: \q1 Awda̱jtta̱ꞌa̱ydyʉ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, \q1 mʉt ko yajkutíky. \q1 \v 7 Nꞌokxondákʉm, nꞌokjotkujkʉm es nꞌokwindsʉꞌkʉm, mʉt ko Dios jyantsymyʉ́jʉty \q1 es tʉ net tpa̱a̱ty ma̱ ja Borreeguꞌunk pyʉka̱ꞌa̱ñ, \q1 es tʉ ja ñʉdoꞌoxy ñayjyʉjpꞌíxyʉty. \q1 \v 8 Tʉ yajmoꞌoy ja wit ja oybyʉ es ja wa̱ꞌa̱tspʉ diꞌibʉ tʉꞌx jʉdsujkp, es ñayxyóxʉdʉt. \m Pes ja oybyʉ wit jaꞌa ꞌyandijpy ja oybyʉ diꞌibʉ tyuun kya̱jxtʉp ja Diosʉ jyaꞌayʉty. \p \v 9 Nétʉts ja anklʉs xyꞌanma̱a̱y: \p —Kʉxja̱ꞌa̱y: “Jotkujkʉty diꞌibáty tʉ yajwówdʉ ma̱ tya̱dʉ xʉʉ ko ja Borreeguꞌunk pyʉka̱ꞌa̱ñ.” \p Es xyꞌakꞌanma̱a̱yʉts: \p —Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn tʉyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ Dios kyajxypy. \p \v 10 Njakoxtanʉyáñʉts anklʉs tyekyꞌʉjxy, es njaꞌꞌawdatáñʉts, per yʉꞌʉts xyꞌanma̱a̱y: \p —Katʉ dʉꞌʉn mꞌadʉꞌʉtsy. Nmʉdiimbyʉts ja Dios éxtʉm mij, es éxtʉmʉ mmʉguꞌugʉty diꞌibʉ pyanʉjxtʉp ja Jesusʉ ꞌyʉxpʉjkʉn. Awdat ja Dios. \p Pes ja tʉyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ Jesús ya̱jk, jaꞌa yʉꞌʉ diꞌibʉ wyinma̱ꞌa̱ñmyeepy ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ. \s1 Diꞌibʉ tyukꞌuñaapy ja poop kwa̱a̱y \p \v 11 Nétʉts nꞌijxy ja tsa̱jp awa̱ꞌa̱ts, es kyʉxeꞌeky tuꞌugʉ poop kwa̱a̱y. Es diꞌibʉ tyukꞌuñaapy txʉꞌaty Diꞌibʉ Kyuydyiimpy Ja ꞌYayuk, es nandʉꞌʉn txʉꞌaty Tʉyꞌa̱jtʉn, mʉt ko tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt pyayoꞌoy es tsyiptúñ. \v 12 Yʉ wyiin dʉꞌʉn éxtʉmʉ jʉnyaꞌank jyantsytyeꞌxy, es jam kyʉba̱jkkʉjxm tmʉdaty may ja koronʉ. Es tmʉdaty ja xyʉʉ kʉxja̱ꞌa̱y diꞌibʉ yʉꞌʉyʉ naydyiꞌigyʉ ñija̱ꞌa̱p. \v 13 Es ja wyit neꞌpyñ neꞌpyñ. Es txʉꞌaty Diosʉ ꞌyAyuk. \v 14 Es pyanʉjxʉdʉ tʉgoymyay nidsiptuumbʉty diꞌibʉ tsa̱jpótm. Ak poop ja wyit, ja oybyʉ esʉ wa̱ꞌa̱tspʉ, es ak poop kwa̱a̱ygyʉjxy. \v 15 Es diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy Diosʉ ꞌyAyuk, jap ꞌya̱a̱jóty pyʉdsemy tuꞌugʉ espa̱a̱dʉ jʉjppʉ, es yʉꞌʉ mʉʉt dyajtsayuta̱ꞌa̱ñ ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty. Es yajkutuka̱ꞌa̱ñ mʉdʉ pujxnda̱jk. Es ttukkumʉdowa̱ꞌa̱ñ, mʉt ko Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, jyantsyꞌajkʉnʉ mʉt ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y. Pa̱a̱dyʉ dʉꞌʉn ttukkumʉdowa̱ꞌa̱ñ éxtʉm ko jyawʉ yajwinma̱ꞌa̱tsy ja uuvʉ tʉʉmp. \v 16 Es tmʉnejxy kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ ja kyapʉ es ma̱ ja pyuuy tya̱dʉ xʉʉ: “Reyꞌa̱jtp ma̱ réyʉty es Windsʉnꞌa̱jtp ma̱ windsʉ́nʉty.” \p \v 17 Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ anklʉs tyanʉ jam xʉʉ ñikʉjxm es tꞌanʉʉmʉdʉ jantsy mʉk ja joon jʉyujk diꞌibʉ kaꞌagʉdijtp: \p —¡Min naymyúkʉdʉ ma̱ ja mʉj xʉʉ diꞌibʉ Dios tyunaampy! \v 18 Min es xytsyuꞌutstʉt ja tsyuꞌudsyʉdyʉ réyʉty esʉ solda̱a̱dʉ windsʉ́nʉty, ja jotmʉk ja̱ꞌa̱yʉty, ja kwa̱a̱yʉty es mʉt ja diꞌibʉ tukꞌuñaayʉdʉp, nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱y ja tsyuꞌudsyʉty, pʉ́nʉty yajjuuydyʉp es pʉ́nʉty awa̱ꞌa̱tstuuy ijttʉp, nandʉꞌʉn ja mʉj ja̱ꞌa̱y mutsk ja̱ꞌa̱ybyʉ. \p \v 19 Nétʉts nꞌijxy ko ja axʉk jʉyujk es ja naxwíñʉdʉ ryéyʉty dyajnaymyúkʉdʉ syolda̱a̱dʉty es tsyiptuna̱ꞌa̱ñ mʉt ja diꞌibʉ poop kwa̱a̱ygyʉjxy es mʉt ja ñidsiptuumbʉty. \v 20 Per ja axʉk jʉyujk yajtsuum tiꞌigyʉ mʉt ja kuga̱jxpʉ diꞌibʉ andakp, diꞌibʉ naty tʉ ttuñ axʉk jʉyujk wyinduuy ja mʉj ijxwʉꞌʉmʉn diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja mʉjꞌa̱jtʉn. Es mʉdʉ tya̱dʉ mʉj ijxwʉꞌʉmʉn ja kuga̱jxpʉ diꞌibʉ andakp tʉ twinꞌʉʉndʉ naty diꞌibáty tʉ ñayyákyʉty es ja axʉk jʉyujk tsyaꞌayʉdʉt, es tꞌawda̱jttʉ ja ꞌyawinnax. Net nimajtsk yajkujʉduꞌujʉ jiigyʉty ma̱ yʉ mejyñ diꞌibʉ teepy azufrʉ. \v 21 Es yʉ syolda̱a̱dʉty yaꞌoꞌkta̱a̱y mʉt ja ꞌyespa̱a̱dʉ diꞌibʉ pʉdsʉʉmp ꞌya̱a̱jóty diꞌibʉ tyukꞌuñaapy ja poop kwa̱a̱y. Es nidʉgekyʉ joon jʉyujk diꞌibʉ kaꞌagʉdijtp ꞌyujts jyotkʉdaktʉ mʉdʉ tadʉ tsyuꞌudsyʉty. \c 20 \s1 Mil jʉmʉjtpʉ \p \v 1 Nétʉts nꞌijxy tuꞌugʉ anklʉs jyʉnaky tsa̱jpótm mʉt ja kʉk jutʉ ꞌyawatsn, es tkʉwítsyʉty tuꞌugʉ mʉj kadenʉ. \v 2 Ta tma̱jtsy ja sarpyentʉ, tadʉ mʉjkuꞌugópk, ja Satanás, es tkʉwʉꞌʉñ ttekywyʉꞌʉñ mʉt ja mʉj kadenʉ, es ꞌyítʉt tsimy tuk mil jʉmʉjt. \v 3 Ta tkujʉbijpʉ kʉk jutoty, es dyajniꞌadijky ijxwʉꞌʉmʉn mʉʉt kʉdiibʉ tnakywyinꞌʉʉnʉt ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty extʉ ko kya̱ꞌpxʉt tuk mil jʉmʉjt. Ta naty koonʉm ꞌyokꞌyajnasmatsʉyaꞌañ waanʉ. \p \v 4 Nétʉts nꞌijxy uñaaybyajnʉty, es jam ꞌyuꞌuñʉdʉ diꞌibátyʉ naty tʉ tꞌaxá̱jʉdʉ ja kutujkʉn es pyayoꞌoydyʉt. Yʉꞌʉdyʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ yajniboꞌt ja kyʉba̱jkʉty mʉt ko tpanʉjxtʉ ja Jesusʉ ꞌyʉxpʉjkʉn es tka̱jxwa̱ꞌxʉdʉ ja Diosʉ ꞌyayuk. Nandʉꞌʉn kyaj tꞌawda̱jttʉ ja axʉk jʉyujk es ni ja ꞌyawinnax, es ni tkakupʉjktʉ yajtsa̱ꞌa̱yʉt wyimbokkʉjxy o ma̱ kyʉꞌʉ mʉt ja axʉk jʉyujkʉ syeyʉ. Es ja Dios yajjikypyʉjkʉdʉ, es ꞌyanaꞌamdʉ mʉt ja Kristʉ tuk mil jʉmʉjt. \v 5 Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn ma̱ tim jawyiinʉ Dios dyajjikypyejky ja ja̱ꞌa̱yʉty. Per diꞌibʉ akwʉꞌʉmdʉ ja oꞌkpʉty, yʉꞌʉjʉty kyaj jyikypyʉ́ktʉt extʉ ko kya̱ꞌpxʉt tuk mil jʉmʉjt. \v 6 Kuniꞌxy es jotkujkʉty diꞌibátyʉ Dios yajjikypyʉ́kʉdʉp ma̱ tya̱dʉ jawyiimbʉ jikypyʉjkʉn. Kyaj pya̱a̱dʉdʉt ja ayoꞌon diꞌibʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱y ꞌyooktʉ myʉmajtsk ok, jaꞌa dʉꞌʉn tmʉdúndʉt ja Dios esʉ Kristʉ éxtʉmʉ teedyʉty, es ꞌyanaꞌamdʉt mʉt ja Kristʉ tuk mil jʉmʉjt. \p \v 7 Ko naty tʉ ñaxy tuk mil jʉmʉjt, ta Satanás yajnasmatsʉyaꞌañ ma̱ tsyimyꞌity. \v 8 Es net ñʉjxʉt naxwiiñ, es nʉjx twinꞌʉʉñ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ, ja Gook naxwíñʉdʉ esʉ Magook naxwíñʉdʉ. Ja Satanás yajnaymyujkta̱ꞌa̱yʉdʉp nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ ni mba̱a̱t ngaꞌokmadsyoꞌonʉ, dʉꞌʉn éxtʉmʉ puꞌu diꞌibʉ jikymyejyñbyʉꞌa̱a̱y, es tsyiptuna̱ꞌa̱ndʉ. \v 9 Oytyim madsooty ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ta tsyoꞌondʉ, es dyajnadujktʉ nidʉgekyʉ Dios ja jyaꞌayʉty ma̱ ja ka̱jpn diꞌibʉ Dios jyantsytsyejpy. Perʉ Dios dyajjʉnajky tsa̱jpótmʉ jʉnyaꞌank diꞌibʉ mʉʉt tninoꞌkta̱a̱y nidʉgekyʉ tadʉ ja̱ꞌa̱yʉty. \v 10 Net ja mʉjkuꞌugópk diꞌibʉ natyʉ ja̱ꞌa̱y tʉ twinꞌʉʉñ, yajkujʉduꞌujʉ ma̱ ja mejyñ diꞌibʉ teepy azufrʉ, ma̱ naty nandʉꞌʉn tʉ yajkujʉdúwʉ ja axʉk jʉyujk es ja kuga̱jxpʉ diꞌibʉ andakp. Jap ꞌyayówʉt xʉʉñ koots winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \s1 Payoꞌoyʉn ma̱ ja poop uñaaybyajn \p \v 11 Nétʉts nꞌijxy ja Dios ꞌyuꞌuñʉ ma̱ tuꞌugʉ mʉj uñaaybyajn pooppʉ. Esʉ tsa̱jp esʉ naxwíñʉdʉ jyʉgaktʉ ma̱ naty ꞌyity, es yaꞌijxtʉgooydyaay. \v 12 Es nꞌijxyʉts ja oꞌkpʉty, mʉj mutsk, tyánʉdʉ Dios winduuy. Ta ja neky oj yaꞌꞌayaꞌpwaꞌxy, es yaꞌixy wiꞌix tʉ tyundʉ niduꞌuk niduꞌuk. Es nandʉꞌʉn wiinkpʉ neky yaꞌꞌayaꞌpwaꞌxy ma̱ ꞌyity kʉxja̱ꞌa̱y ja xyʉʉjʉty pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. Esʉ Dios tpayoꞌoy es ttukkumʉdooy ja oꞌkpʉty éxtʉm niduꞌuk niduꞌuk tʉ ꞌyadʉꞌʉtstʉ, dʉꞌʉn éxtʉmʉ naty ꞌyity kʉxja̱ꞌa̱y nekykyʉjxm. \v 13 Tam ꞌyijttʉ tʉgekyʉ ja oꞌkpʉty, jaꞌa mʉʉt diꞌibʉ oꞌktʉ mejyñóty, es tʉgekyʉ yajpayoꞌoydyʉ éxtʉm tii tʉ ttundʉ. \v 14 Yʉ oꞌkʉn esʉ infyernʉ tʉ naty nandʉꞌʉn dya̱jkta̱ꞌa̱ydyʉ ja oꞌkpʉty tʉgekyʉ diꞌibʉ naty yʉꞌʉjʉty myʉda̱jttʉp. Net ja oꞌkpʉty yajkujʉdúwʉdʉ ma̱ ja mejyñ diꞌibʉ yaꞌamp éxtʉmʉ jʉʉn. Ko ja̱ꞌa̱y jam ꞌyayowdʉ, dʉꞌʉn jaꞌa éxtʉm ꞌyooktʉ myʉmajtsk ok. \v 15 Jaꞌayʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ xyʉʉ kʉxja̱ꞌa̱y nekykyʉjxy ma̱ yajja̱a̱ybyéty ja xyʉʉjʉty pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, yʉꞌʉyʉ kyaj yajkujʉdúwʉdʉ ma̱ ja mejyñ diꞌibʉ yaꞌamp éxtʉmʉ jʉʉn. \c 21 \s1 Jembyʉ tsa̱jp esʉ jembyʉ naxwíñʉdʉ \p \v 1 Nétʉts nꞌijxy ja jembyʉ tsa̱jp esʉ jembyʉ naxwíñʉdʉ, mʉt ko yʉ jawyiimbʉ tsa̱jp esʉ jawyiimbʉ naxwíñʉdʉ kyaj ma̱a̱nʉ, es kyaj ma̱a̱nʉ jikymyejyñ. \p \v 2 Es nꞌijxyʉts nandʉꞌʉn ja jembyʉ Jerusalén ka̱jpn diꞌibʉ tsoꞌomp tsa̱jpótm ma̱ Dios, es kyʉdaꞌaky, es jantsy tsuj oydyúñ éxtʉmʉ pʉjkpʉ toxytyʉjk ko pyʉka̱ꞌa̱ñ. \v 3 Es nmʉdoogajxyʉts jantsy mʉk ma̱ uñaaybyajn ma̱ Dios yajkutíky, es jyʉnaꞌañ: \p —Tyamʉ net ja Dios ꞌyity mʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty, es jyikyꞌata̱ꞌa̱ñ mʉt yʉꞌʉjʉty, es yʉꞌʉjʉty tja̱ꞌa̱yꞌata̱ꞌa̱ñ. Kʉꞌʉm ja Dios ꞌyita̱ꞌa̱ñ mʉt yʉꞌʉjʉty, es Dyiosꞌátʉdʉt. \v 4 Esʉ Dios yajtʉ́tsxʉdʉt tʉgekyʉ ja wyinnʉʉ. Kyaj ꞌyokꞌijnʉt ja oꞌkʉn, jʉꞌʉy yaxʉn o ja pʉjk adoꞌonʉn, jaꞌa ko tʉgekyʉ diꞌibʉ tʉ ꞌyity, tʉ jaꞌa ñaxy kyexy. \p \v 5 Net ja diꞌibʉ uñaapy ma̱ yajkutíky jyʉnáñ: \p —Ʉjts nyajkejpy tʉgekyʉ ak jemy. \p Nandʉꞌʉn jyʉnáñ: \p —Kʉxja̱ꞌa̱y, mʉt ko tya̱a̱dʉ diꞌibʉts ngajxypy, tʉyꞌa̱jtʉnʉꞌʉ es mba̱a̱t xymyʉbeky. \p \v 6 Nétʉts xyꞌanma̱a̱y: \p —Tʉ net yajkuydyuunda̱ꞌa̱y. Ʉjtsʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja A es éxtʉmʉ Z, ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja jawyiimbʉ es ja tim okpʉ. Diꞌibʉ tʉ́tsʉp, ʉjtsʉts nnamoꞌoyʉp es tꞌuugʉt ja nʉʉ diꞌibʉ pʉdsʉʉmp ma̱ myuxy es dyaky ja jikyꞌa̱jtʉn. \v 7 Es diꞌibʉ myʉmadakypy ja pojpʉ, yʉꞌʉts nmoꞌoyʉbʉ tya̱a̱dʉ éxtʉmʉ kyuma̱ꞌa̱ñ, ʉjtsʉ dʉꞌʉn xyDyiosꞌátʉp, es yʉꞌʉts nꞌuꞌunkꞌátʉt. \v 8 Per diꞌibáty jyʉjpja̱ꞌa̱dʉp, diꞌibátyʉts ʉj xykyamʉbʉjktʉp éxtʉmʉ Yajnitsókpʉ, diꞌibáty jikyꞌa̱jttʉp axʉʉk, yajja̱ꞌa̱yꞌoꞌktʉp, mʉꞌinduundʉp, brujʉꞌa̱jttʉp, ꞌyawda̱jttʉp diꞌibʉ kyaj Dyiósʉty, es nidʉgekyʉ diꞌibʉ andáktʉp, taadʉty nidʉgekyʉ pya̱a̱dʉdʉ es yajpʉjta̱ꞌa̱gʉt ma̱ ja mejyñ diꞌibʉ teepy azufrʉ. Ko ja̱ꞌa̱y jam ꞌyayowdʉ, dʉꞌʉn jaꞌa éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱y ꞌyooktʉ myʉmajtsk ok. \s1 Jembyʉ Jerusalén \p \v 9 Nétʉts xyñimiiñ niduꞌugʉ anklʉs diꞌibʉ tʉ ttuktaamduꞌuty ja tsyim mʉt ja ayoꞌon, esʉts xyꞌanma̱a̱y: \p —Min es ndukꞌíxʉt diꞌibʉ pyʉkaampy ja Borreeguꞌunk. \p \v 10 Net mʉdʉ Espíritʉ Santʉ myʉkꞌa̱jtʉn oj xyajnejxyʉts ma̱ tuꞌugʉ mʉj kopk jantsy kʉjxm, es xytyukꞌijxyʉts ja mʉj ka̱jpn Jerusalén kuniꞌxypyʉ ko kyʉdaꞌaky, jam tsyoꞌoñ tsa̱jpótm ma̱ Dios ꞌyity. \v 11 Esʉ tadʉ ka̱jpn jantsy tʉꞌxp mʉt ja Diosʉ jya̱jʉn. Esʉ tyʉꞌxʉn dʉꞌʉn éxtʉmʉ tsujjátypyʉ tsa̱a̱, éxtʉmʉ tsa̱a̱juꞌunk diꞌibʉ xʉꞌa̱jtypy jaspe, wa̱ꞌa̱ts éxtʉmʉ viidrʉ. \v 12 Es juwʉdity ja ka̱jpn ñabótsyʉty majpxy es kʉjxm, mʉt ma̱jmajtskʉ tyʉjk a̱a̱. Es tuꞌuk tuꞌugʉ tʉjk a̱a̱ tmʉdaty tuꞌugʉ anklʉs diꞌibʉ kywentʉꞌa̱jtypy. Es ma̱ tadʉ tuꞌuk tuꞌugʉ tʉjk a̱a̱ ꞌyity kʉxja̱ꞌa̱y tuꞌugʉ xyʉʉ ja ma̱jmajtskpʉ Israelʉ mya̱a̱nk. \v 13 Tʉgʉʉk ꞌyixy ja tʉjk a̱a̱ ma̱ xʉʉ pyʉdsemy, tʉgʉʉk ꞌyixy ma̱ yukpoj myiñ, tʉgʉʉk ꞌyixy ma̱ ja xʉʉ tsyiꞌity es jatʉgʉʉk ꞌyixy ma̱ myiñ ja jʉmboj. \v 14 Ja potsy diꞌibʉ ñabotsꞌa̱jtypy ja ka̱jpn, ma̱jmajtskʉ ꞌyʉjx tmʉdaty. Es ma̱ ja ma̱jmajtskpʉ potsy ʉjx kʉxja̱ꞌa̱y ꞌyity tuꞌuk tuꞌugʉ xyʉʉ ja nima̱jmajtskpʉ Borreeguꞌungʉ ꞌyapóstʉlʉ. \p \v 15 Yʉ anklʉs diꞌibʉts xymyʉga̱jx tmʉdaty tuꞌugʉ oorʉ kijxn, es tkijxa̱ꞌa̱ñ ja ka̱jpn, ja tyʉjk a̱a̱ es ja ñabots. \v 16 Ja ka̱jpn kwadra̱a̱dʉ ꞌyity, yʉ yeñꞌa̱jtʉn tiꞌigyʉ mʉt ja wyooñꞌa̱jtʉn. Ja anklʉs tkijxy ja ka̱jpn mʉt ja kyijxn, esʉ yeñꞌa̱jtʉn wyinja̱jty majtsk mil jamajtsk mʉgoꞌpx kilometrʉ. Yʉ yeñꞌa̱jtʉn, tiꞌigyʉ yʉꞌʉ mʉt ja kyʉjxmꞌa̱jtʉn esʉ wyooñꞌa̱jtʉn. \v 17 Net tkijxy ja wyooñꞌa̱jtʉn ja ñabots, es wyinja̱jty tʉgʉꞌpx mʉgoxk metrʉ. Ja kijxn diꞌibʉ ja anklʉs yajtiimpy, dʉꞌʉn ja yeñꞌa̱jtʉn éxtʉm diꞌibʉ ja̱ꞌa̱y yajtiimpy. \p \v 18 Ja ka̱jpn nabots pyótsyʉdyʉ naty mʉt ja jaspe tsa̱a̱. Es ja ka̱jpn, ak tim wa̱ꞌa̱ts oorʉ, dʉꞌʉn kyʉxeꞌeky éxtʉmʉ viidrʉ wa̱ꞌa̱tspʉ. \v 19 Ja ka̱jpn nabots pyotsyꞌʉjx mʉt kana̱k naxʉ oyatypyʉ tsa̱a̱. Ja jawyiimbʉ tsa̱a̱ txʉꞌaty jaspe. Ja myʉmajtskpʉ txʉꞌaty zafiirʉ, ja myʉdʉgʉʉkpʉ txʉꞌaty ágatʉ, ja myʉma̱jtáxkpʉ txʉꞌaty esmeraldʉ, \v 20 ja myʉmʉgoxkpʉ txʉꞌaty ónise, ja myʉdʉdujkpʉ txʉꞌaty kornalinʉ, ja myʉjʉxtujkpʉ txʉꞌaty krisólitʉ, ja myʉduktujkpʉ txʉꞌaty berilʉ, ja myʉdaxtujkpʉ txʉꞌaty topasyʉ, ja myʉma̱jkpʉ txʉꞌaty krisoprasʉ, ja myʉma̱jk tuꞌukpʉ txʉꞌaty jasintʉ, ja myʉma̱jmajtskpʉ txʉꞌaty amatistʉ. \v 21 Ja ma̱jmajtskpʉ tʉjk a̱a̱, ma̱jmajtsk jeꞌeyʉ ja perlʉ. Tuꞌuk tuꞌugʉ tʉjk a̱a̱, tiꞌigyʉ jeꞌeyʉ tꞌaga̱jꞌáty ja perlʉ. Es ja mʉj tuꞌu diꞌibʉ ka̱jpngijky, ak tim wa̱ꞌa̱ts oorʉ, éxtʉmʉ wa̱ꞌa̱ts viidrʉ. \p \v 22 Es kyajts nꞌijxy ni tuꞌugʉ tsa̱jptʉjk jap, mʉt ko yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, esʉ Borreeguꞌunk, yʉꞌʉ tsya̱jptʉjkꞌa̱jttʉbʉ tadʉ ka̱jpn. \v 23 Tadʉ ka̱jpn kyaj ttseky esʉ xʉʉ es ni yʉ poꞌo ñiꞌánʉdʉt, mʉt ko Dios esʉ Borreeguꞌunk, jaꞌa jya̱jʉn mʉʉt kyudeꞌxyʉty. \v 24 Es ja ja̱jʉn ma̱ tadʉ ka̱jpn, jaꞌa kyudʉꞌxʉp nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y, es ja naxwíñʉdʉ réyʉty tmʉmíndʉt ja myʉkja̱ꞌa̱yꞌát ma̱ ja ka̱jpn. \v 25 Dʉꞌʉñʉm wyʉꞌʉmʉt awa̱ꞌa̱ts yʉ ka̱jpn nabots a̱a̱. Ni na̱ꞌa̱ kyaꞌꞌadúkʉt, mʉt ko jap kyaj kyoodsʉyaꞌañ. \v 26 Es ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y tmʉmíndʉt ja myʉjꞌa̱jtʉn es ttukwindsʉꞌʉgʉdʉt ja Dios. \v 27 Es ni na̱ꞌa̱ kyatʉ́kʉdʉ diꞌibʉ axʉʉk, o diꞌibʉ tsoydyuꞌun mʉʉt, o winꞌʉꞌʉmbʉty, yʉꞌʉyʉ tʉ́kʉdʉp diꞌibʉ xyʉʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y jap Borreeguꞌunk ñekykyʉjxy ma̱ yajja̱a̱ybyéty ja xyʉʉjʉty pʉ́nʉty jikyꞌa̱jttʉp winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \c 22 \p \v 1 Nétʉts ja anklʉs xytyukꞌijxy tuꞌugʉ mʉjnʉʉ diꞌibʉ mujxp ma̱ uñaaybyajn ma̱ Dios esʉ Borreeguꞌunk yajkutúktʉ. Tadʉ nʉʉ jantsy wa̱ꞌa̱ts éxtʉmʉ viidrʉ, es yʉꞌʉ dʉꞌʉn yajkypy ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \v 2 Tadʉ nʉʉ pyʉyeꞌeky mʉj tuꞌugijky ma̱ tadʉ ka̱jpn. Es mʉjnʉʉbʉꞌa̱a̱y majtsk aduꞌum yoñ ja kepy diꞌibʉ yajkypy ja jikyꞌa̱jtʉn es tyʉʉmpꞌáty ma̱jmajtsk ok tuk jʉmʉjtpʉ, winduk poꞌojʉty tyʉʉmpꞌáty. Es ja kepyꞌaay yʉꞌʉ tsyooyꞌátʉp ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty. \v 3 Es ni ma̱ kyanakyꞌítʉt ni tii diꞌibʉ ka̱jxpojkp. \p Ma̱ tadʉ ka̱jpn, Dios esʉ Borreeguꞌunk yajkutuka̱ꞌa̱ndʉ, esʉ myʉduumbʉty ꞌyawdata̱ꞌa̱nʉdʉ, \v 4 es ꞌyíxtʉp ja Dios ja wyiin jyʉjp, es tmʉdáttʉt ja Diosʉ xyʉʉ ma̱ wyimbok. \v 5 Jap kyaj kyoodsʉyaꞌañ. Es diꞌibáty ijttʉp jap, kyaj ttsóktʉt ni ja lyamprʉ es ni yʉ xʉʉ ñijá̱jʉdʉt, mʉt ko yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios kudʉꞌxánʉp, es yajkutúktʉt winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \s1 Tsojk ja Kristʉ myina̱ꞌa̱ñ \p \v 6 Nétʉdsʉ anklʉs xyꞌanma̱a̱y: \p —Tya̱dʉ ayuk, tʉyꞌa̱jtʉnʉꞌʉ es mba̱a̱t xymyʉbʉktʉ. Pa̱a̱dyʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios diꞌibʉ wyinma̱ꞌa̱ñmyeepy ja kyuga̱jxpʉty, yʉꞌʉ tʉ tkexy ja ꞌyanklʉs es yajtukꞌixa̱ꞌa̱ndʉ ja myʉduumbʉty diꞌibʉ tsojk tunán jatánʉp. \p \v 7 Dʉꞌʉn ja Jesukristʉ jyʉnaꞌañ: \p —¡Mʉdooꞌíttʉ! ¡Tsojkʉts nmina̱ꞌa̱ñ! \p ¡Jotkujk diꞌibáty pyaduundʉp ja nꞌʉxpʉjkʉnʉts diꞌibʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ tya̱dʉ neky! \p \v 8 Ʉj Fwank. Nꞌijx nmʉdoots tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ. Es kots nꞌijxta̱a̱y nmʉdooda̱a̱y, taats nnaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ anklʉs tyekyꞌʉjxy diꞌibʉdsʉ naty tʉ xytyukꞌixy, es njaꞌꞌawdatáñʉts. \v 9 Per yʉꞌʉts xyꞌanma̱a̱y: \p —Kátʉts xyꞌawdaty. Nmʉdiimbyʉts ja Dios, éxtʉm mij, es éxtʉmʉ mmʉguꞌugʉty diꞌibʉ Dios ja ꞌyayuk kya̱jxwa̱ꞌxʉdʉp, es nidʉgekyʉ diꞌibáty pyaduundʉp ja Diosʉ ꞌyʉxpʉjkʉn diꞌibʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ tya̱dʉ neky. ¡Awdat ja Dios! \p \v 10 Es ja anklʉs xyꞌakꞌanma̱a̱yʉts: \p —Ka̱jxwa̱ꞌx yajxónʉ tya̱dʉ Diosʉ ꞌyʉxpʉjkʉn. Katʉ xykyuyuꞌutsy, mʉt ko tʉ dʉn tyimpatypy ja tiempʉ ma̱ yajkuydyuna̱ꞌa̱ñ. \v 11 Pʉ́nʉty axʉʉk adʉ́tstʉp, waꞌanʉ dʉꞌʉn tꞌaktimtuunꞌadʉꞌʉtstʉ; es pʉ́nʉty pyanʉjxtʉp ja kaꞌoybyʉ winma̱ꞌa̱ñ, waꞌanʉ dʉꞌʉn tꞌaktimpanʉjxꞌadʉꞌʉtstʉ; es pʉ́nʉty pyanʉjxtʉp ja tʉyꞌa̱jtʉn, waꞌanʉ dʉꞌʉn tꞌaktimpanʉjxꞌadʉꞌʉtstʉ; es pʉ́nʉty kyuydyuundʉp ja Diosʉ wyinma̱ꞌa̱ñ, waꞌanʉ dʉꞌʉn tꞌaktimkuydyuunꞌadʉꞌʉtstʉ. \p \v 12 Dʉꞌʉnʉ Jesukristʉ jyʉnaꞌañ: \p —¡Tsojkʉts nmina̱ꞌa̱ñ! Es kots nmínʉt, nmoꞌoyaꞌañʉts niduꞌuk niduꞌuk éxtʉm pyaadyʉty wiꞌixáty tʉ jyikyꞌattʉ. \v 13 Ʉjtsʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja A es éxtʉmʉ Z, ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja jawyiimbʉ es ja tim okpʉ. Ʉjtsʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ tʉgekyʉ yajtsondák, es ʉjtsʉ dʉꞌʉn nandʉꞌʉn diꞌibʉ yaꞌꞌabatʉdyaapy. \v 14 Jotkujkʉdyʉ taadʉty diꞌibáty tʉ tpujtʉ yajxónʉ wyit, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm diꞌibʉ tʉ jyodʉmbittʉ es tʉ tmastuꞌuttʉ ja pyojpʉ. Yʉꞌʉdyʉ dʉn jeꞌeyʉ pátʉdʉp tyʉ́kʉt ma̱ tadʉ ka̱jpn es tjʉꞌxʉt ja ujts tʉʉmp diꞌibʉ yajkypy ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \v 15 Mʉt ko ni na̱ꞌa̱ mba̱a̱t kyatʉ́kʉdʉ jap diꞌibʉ myʉda̱jttʉp ja axʉk winma̱ꞌa̱ñ, yʉ brújʉty, mʉꞌinduumbʉty, yajja̱ꞌa̱yꞌoꞌkpʉty, yʉ diꞌibʉ ꞌyawda̱jttʉp diꞌibʉ kyaj Dyiósʉty, es diꞌibáty tsyojktʉp tyuundʉp ja andakʉn. \p \v 16 ’Ʉj Jesús, tʉts ngexy ja nꞌanklʉs es tꞌawánʉt nidʉgekyʉ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ma̱ ñaymyúkʉdʉ. Ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja Davitʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts, es ʉjtsʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ jayxyʉʉ diꞌibʉ móñʉm pʉdsʉʉmp. \p \v 17 Yʉ Espíritʉ Santʉ esʉ Borreeguꞌungʉ ñʉdoꞌoxy, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉbʉjktʉp ja Jesukristʉ, jaꞌa jʉnándʉp: \p —¡Min! \p Es diꞌibʉ myʉmʉdeepy, waꞌan nandʉꞌʉn tjʉna̱ꞌa̱ñ: \p —¡Min! \p Es diꞌibáty tʉ́tsʉdʉp, waꞌan tmindʉ es tꞌaxá̱jʉdʉt nadʉꞌʉñʉ ja nʉʉ diꞌibʉ yajkypy ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. \p \v 18 Ʉj nꞌanmaabyʉts nidʉgekyʉ diꞌibáty myʉdooꞌijttʉp yʉ Diosʉ ꞌyayuk diꞌibʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ tya̱dʉ neky, pʉn ja pʉ́n tnikóñ yʉ tya̱a̱dʉ diꞌibʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y, Dios nandʉꞌʉn nikoꞌonxʉdʉp ja ꞌyayoꞌon diꞌibʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ tya̱dʉ neky. \v 19 Es pʉn ja pʉ́n oynʉꞌʉnʉn tpuwitsy yʉ ayuk diꞌibʉ ijtp kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ tya̱dʉ neky, Dios nandʉꞌʉn puwijtsxʉdʉp diꞌibʉ naty pátʉp tjʉꞌxʉt ja kepytyʉʉmp diꞌibʉ yajjikyꞌa̱jtp, es kyaj tyʉ́kʉt ma̱ ja Diosʉ kya̱jpn. Yʉ kepytyʉʉmp esʉ Diosʉ kya̱jpn kʉxja̱ꞌa̱y ꞌyity ma̱ tya̱dʉ neky. \p \v 20 Diꞌibʉ tya̱a̱dʉ ñigajxypy, dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ: \p —Tsojkʉts nmina̱ꞌa̱ñ. \p Es nandʉꞌʉnʉts njʉna̱ꞌa̱ñ: \p —Waꞌan dʉꞌʉnʉty. ¡Min, Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesús! \p \v 21 Waꞌanʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesús tkunuꞌxtʉ nidʉgekyu ja Diosʉ jyaꞌayʉty.