\id MRK  
\h MARKɄS 
\toc1 Oybyʉ Ayuk Diꞌibʉ Markʉs Jyaay 
\toc2 MARKɄS 
\toc3 Mr. 
\mt1 Oybyʉ Ayuk Diꞌibʉ Markʉs Jyaay 
\c 1  
\s1 Fwank Yajnʉbajtpʉ tka̱jxwaꞌxy ja Diosʉ ꞌyayuk ma̱ mʉj it 
\p  
\v 1 Dʉꞌʉn tsyondaky ja oybyʉ ayuk mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ Jesukristʉ, ja Diosʉ ꞌyUꞌunk,  
\v 2 éxtʉm kʉxja̱ꞌa̱y ꞌyity ma̱ ja Isaiiʉ ñeky, Diosʉ kyuga̱jxpʉ. Dʉꞌʉnʉ Dios tꞌanma̱a̱y ja ꞌyUꞌunk: 
\q1 Ngejxypyʉts jawyiin ja nꞌayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉts 
\q1 es myaꞌꞌawátsxʉdʉt yʉ mnʉꞌʉ mduꞌu. 
\q1  
\v 3 Es ꞌyakjʉnáñ ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ: 
\q1 “Ma̱ mʉj itʉn, jam yajmʉdówʉt mʉk kyajxy: 
\q1 Nayjyʉjpꞌíxʉdʉ mʉt ko taa dʉꞌʉn myiñ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm.” 
\m  
\v 4 Es ja Fwank yajnʉbejty ma̱ ja mʉj it es tꞌanʉʉmʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty es jyodʉmbíttʉt, tmastuꞌuttʉt ja pyeky es ñʉbátʉt. Dʉꞌʉn ttúndʉt jaꞌagyʉjxm esʉ Dios myaꞌxʉdʉt ja pyojpʉ.  
\v 5 Es ma̱jatyʉ Judeeʉ ñaxwíñʉdʉ es ma̱ Jerusalén ka̱jpn tnimiindʉ ja Fwank es tmʉdooꞌíttʉ. Es ko tmayatstʉ ja pyojpʉ, net ja Fwank yajnʉbátʉdʉ ma̱ ja Jordán mʉjnʉʉ. 
\p  
\v 6 Ja Fwangʉ wyit kyojyʉty mʉdʉ kameyʉ jʉmk es twʉʉnꞌáty ja poꞌo, es yʉꞌʉ ijty jyeꞌxypy ja muꞌu esʉ tsimba̱ꞌa̱k,  
\v 7 es tka̱jxwaꞌxy ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty es tꞌanʉʉmʉdʉ: 
\p —Oknʉm myina̱ꞌa̱ñ tuꞌugʉ diꞌibʉ niꞌigʉ tmʉdaty ja mʉkꞌa̱jtʉn kʉdiinʉm ʉj. Kyajts ʉj xyñitʉkʉ, ni jeꞌeyʉ yʉ kyʉꞌʉk ngaꞌꞌagájʉdʉt éxtʉmxyʉpts ʉj nꞌítyʉts tyuumbʉn.  
\v 8 Ʉj nyajnʉbajttʉpts miits mʉt ja nʉʉ, per jaꞌa myajnʉbátʉdʉp mʉt ja Espíritʉ Santʉ. 
\s1 Jesús ñʉbety 
\p  
\v 9 Ko waanʉ ꞌyity, ta ja Jesús tsyoꞌoñ ma̱ ja Nazaret ka̱jpn diꞌibʉ ijtp Galileeʉ. Ta tnimiiñ ja Fwank ma̱ ja Jordán mʉjnʉʉ, es net dyajnʉbejty ja Jesús.  
\v 10 Es ko naty pyʉdsemy nʉjotm, net ja Jesús tꞌijxy ko ja tsa̱jp ꞌyawatsy es ja Espíritʉ Santʉ jyʉnajky ma̱ yʉꞌʉ éxtʉm tuꞌugʉ pakuꞌunk.  
\v 11 Es yajmʉdóy tuꞌugʉ kajxy tsa̱jpótm jyʉnaꞌañ: 
\p —Mijtsʉ dʉꞌʉn nꞌUꞌunkꞌa̱jtypy diꞌibʉts njantsytsyejpy, es óyʉts njotkujkꞌáty mʉt mij. 
\s1 Mʉjkuꞌugópk tjatúñ wiꞌixʉ Jesús pyekytyúnʉt 
\p  
\v 12 Net ja Espíritʉ Santʉ yajnʉjxʉ ja Jesús ma̱ tuꞌugʉ mʉj it.  
\v 13 Jap ꞌyijty justyikxyxyʉʉ ma̱ yʉ ujts jʉyujk, es ja mʉjkuꞌugópk Satanás tjaꞌijxy esʉ Jesús pyekytyúnʉt. Es ñimiinʉdʉ Diosʉ ꞌyánklʉsʉty es myʉduunʉdʉ. 
\s1 Jesús tka̱jxwa̱ꞌxtsoꞌoñ ja Diosʉ ꞌyayuk 
\p  
\v 14 Es ko Fwank yajtsiimy, net ja Jesús ñejxy Galileeʉ ña̱a̱xóty es jap tka̱jxwaꞌxy ja oybyʉ ayuk.  
\v 15 Net ja Jesús tꞌanʉʉmʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty: 
\p —Tʉ jyaꞌty ja tiempʉ es wingoombʉ dʉꞌʉn ja Diosʉ kyutujkʉn. Yajtʉgátstʉ ja mjot mwinma̱ꞌa̱ñ es mʉbʉktʉ ja oybyʉ ayuk. 
\s1 Jesús twoy nima̱jtáxkʉ a̱jkxma̱jtspʉty 
\p  
\v 16 Mejyñbyʉꞌa̱a̱yʉ naty ja Jesús jyʉdity jam Galileeʉ ko tꞌijxy ja Simonk es ja myʉgaꞌax Andrés. Yʉꞌʉ naty tyuunkꞌa̱jttʉp ja a̱jkxma̱jtsk, es tkujʉbípʉdʉ naty ja ꞌya̱jkxma̱jtsn nʉjoty.  
\v 17 Es ꞌyanma̱a̱yʉdʉ ja Jesús: 
\p —Pamiingʉts, es ʉjts miits nꞌʉxpʉjkpʉꞌáttʉp es nmoꞌoydyʉt jatuꞌugʉ tuunk. Tyamyʉ xyajtsonda̱ꞌa̱ktʉt es xyꞌʉxta̱ꞌa̱ydyʉt mayʉ ja̱ꞌa̱y esʉts nandʉꞌʉn yʉꞌʉjʉty nꞌʉxpʉjkpʉꞌáttʉt. 
\p  
\v 18 Netyʉ tnikaktʉ ja ꞌya̱jkxma̱jtsn es oj tpanʉjxtʉ ja Jesús. 
\p  
\v 19 Es ko ja Jesús waanʉ ꞌyaknasꞌyoꞌoyʉ, net tꞌijxy ja Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Fwank, Zebedeeʉ mya̱a̱ngʉty, diꞌibʉ naty ma̱ tuꞌugʉ barkʉ yaꞌoꞌoyʉdʉp ja ꞌya̱jkxma̱jtsn.  
\v 20 Ta ja Jesús dyáxʉdʉ, es jaꞌajʉty tnikaktʉ ja tyeety ma̱ ja barkʉ mʉt ja tyuumbʉty. Ta oj ñʉjxtʉ mʉt ja Jesús. 
\s1 Jesús dyajpʉdsémy ja kaꞌoybyʉ ma̱ tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y 
\p  
\v 21 Ta jya̱jttʉ ma̱ ja Kafarnaúm ka̱jpn. Ma̱ ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ Jesús tyʉjkʉ ma̱ ja tsa̱jptʉjk es tyʉjkʉ yaꞌʉxpʉjkpʉ.  
\v 22 Dʉꞌʉñʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ mʉdʉ diꞌibʉ kyajxypy, mʉt ko dʉꞌʉnʉ naty yaꞌʉxpeky éxtʉm tuꞌuk diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja kutujkʉn es kyaj éxtʉm ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp.  
\v 23 Ma̱ ja tsa̱jptʉjk japʉ naty tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja kaꞌoybyʉ. Ta yaxkeky: 
\p  
\v 24 —¿Ti mdunaampy mʉt ʉj, Jesús nazarenʉ? ¿Tii mmiimp xyajkutʉgoyaꞌañʉdsʉ? Ʉj nꞌʉxkajpyʉts mij ko mwa̱ꞌa̱tsja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ Dios wya̱ndak tkaxa̱ꞌa̱ñ. 
\p  
\v 25 Net ja Jesús tꞌooy ja kaꞌoybyʉ, es tꞌanma̱a̱y mʉdʉ kyutujkʉn: 
\p —¡Amoñʉ es mastuꞌudʉ tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y! 
\p  
\v 26 Es ja kaꞌoybyʉ twijtsxijty ja ja̱ꞌa̱y, es ja ja̱ꞌa̱y jyantsyyaxy amʉja̱a̱, ta tyukpʉdsʉʉmʉ ja kaꞌoybyʉ.  
\v 27 Nidʉgekyʉ dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es ñayyajtʉʉjʉdʉ ak yʉꞌʉjʉty: 
\p —¿Tii dʉnʉ tya̱a̱dʉ? ¡Tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y myʉda̱jtypy ja kutujkʉn es tꞌanaꞌamʉt extʉ yʉ kaꞌoybyʉ, es mʉmʉdoojʉp! 
\p  
\v 28 Es pojʉn yajmadya̱a̱gʉdijty ma̱ ja Galileeʉ naxwíñʉdʉ éxtʉm ja Jesús ttuñ ja mʉjꞌa̱jtʉn es yaꞌʉxpeky. 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky ja Peedrʉ myʉꞌt toxytyʉjk 
\p  
\v 29 Ko pyʉdsʉʉmdʉ ma̱ ja tsa̱jptʉjk, net ja Jesús mʉdʉ Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Fwank oj ñʉjxtʉ ma̱ ja tyʉjkʉ Simonk esʉ Andrés.  
\v 30 Esʉ Simongʉ myʉꞌt toxytyʉjk jaꞌa naty mabajngʉjxy koꞌknaapy mʉdʉ jʉʉmba̱ꞌa̱m. Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Jesús ko pyékyʉty.  
\v 31 Ta ja Jesús tmʉwingooñ, es tma̱jtsʉ ja kyʉꞌʉ es dyajpʉdeꞌky. Ta netyʉ ña̱jxnʉ ja jʉʉmba̱ꞌa̱m, es ja toxytyʉjk yajka̱a̱y yaꞌúkʉdʉ. 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky may ja puma̱ꞌa̱yʉty 
\p  
\v 32 Ko oj tsyiꞌtnʉ ja xʉʉ, ta oj dyajmíndʉ ma̱ Jesús nidʉgekyʉ ja puma̱ꞌa̱yʉty es diꞌibʉ myʉda̱jttʉp ja kaꞌóybyʉty,  
\v 33 es tʉgekyʉ ja kuga̱jpnʉty myiindʉ tʉjk agʉꞌʉm ma̱ naty ja Jesús.  
\v 34 Jesús yaꞌꞌagʉdak may ja diꞌibʉ myʉda̱jttʉp kana̱k nax ja pa̱ꞌa̱m es yajpʉdsʉʉm ja kaꞌóybyʉty. Es jaꞌa ko ja kaꞌóybyʉty ñija̱ꞌa̱dʉp pʉ́nʉ dʉn jaꞌa, pa̱a̱ty ja Jesús dyajkutijky es kyaj kya̱jxtʉt. 
\s1 Jesús ja Diosʉ ꞌyayuk tka̱jxwaꞌxy Galileeʉ 
\p  
\v 35 Móñʉm, ma̱a̱nʉmʉ naty wyingoodsʉty, ja Jesús pyʉdeꞌky es oj ñejxy adʉkʉtuuy ka̱jxtákpʉ.  
\v 36 Simonk esʉ jyamyʉʉdʉty oj ꞌyʉxta̱ꞌa̱yʉdʉ.  
\v 37 Ko tpattʉ, ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Niꞌamukʉ ja̱ꞌa̱yʉty mꞌʉxta̱ꞌa̱yʉdʉ. 
\p  
\v 38 Es ꞌyadsoojʉdʉ ja Jesús: 
\p —Joꞌom wiink tsoo nawingón es nga̱jxwa̱ꞌxʉdʉts ja ayuk jam, mʉt ko mʉdʉ tya̱a̱dʉdsʉ dʉꞌʉn tʉ nmiñ. 
\p  
\v 39 Es dʉꞌʉnʉ Jesús jyʉdijty ma̱ tʉgekyʉ Galileeʉ ñax es tka̱jxwaꞌxy ja nitsokʉn ma̱jatyʉ tsa̱jptʉjk es dyajpʉdsémy ja kaꞌóybyʉty. 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja leprʉ pa̱ꞌa̱m 
\p  
\v 40 Ma̱ tuꞌugʉ xʉʉ myiiñ ma̱ ja Jesús tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja leprʉ pa̱ꞌa̱m. Ta ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ wyinduuy es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Ʉj nnija̱ꞌa̱bʉts ko mij mba̱a̱dʉts xyaꞌꞌagʉdaꞌaky pʉn mdsejpy. 
\p  
\v 41 Es ja Jesús pyaꞌꞌayoojʉ es tkʉꞌʉnitooñ es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Ndsejpyʉts es mꞌagʉda̱ꞌa̱gʉt. 
\p  
\v 42 Ko dʉꞌʉn tꞌanma̱a̱ydyaay, netyʉ ñiwatsʉ ja pya̱ꞌa̱m es ꞌyagʉdaky.  
\v 43 Ta ja Jesús tꞌanma̱a̱y es ñʉjxʉt, es tjantsytyuknipejky es tꞌanma̱a̱y dʉꞌʉn: 
\p  
\v 44 —Ix jaygyukʉ. Katʉ xytyukmʉmadyaꞌaky ni pʉ́n. Nʉjx winguwa̱ꞌa̱gʉ ja teety, es yak ja mwindsʉꞌkʉn éxtʉmʉ Moisés dyajnigutujkʉ, es dʉꞌʉn nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty tnijáwʉdʉt ko tʉ mꞌagʉdaꞌaky. 
\p  
\v 45 Per ja ja̱ꞌa̱y oj ñejxy es tmadyakwaꞌxy tʉgekyʉ oytyim ma̱a̱ty diꞌibʉ naty tʉ jyátyʉty. Pa̱a̱ty ja Jesús kyaj mba̱a̱t ꞌyoktʉjkʉnʉ ijxnideꞌxy ma̱jatyʉ ka̱jpn, jaayʉ ꞌyakjʉdity ma̱ kyajpʉ ja̱ꞌa̱y tsyʉʉnʉdʉ. Es oytyim ma̱a̱ty ja ja̱ꞌa̱yʉty tsyoondʉ es tninʉjxtʉ ja Jesús. 
\c 2  
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky tuꞌugʉ xux ja̱ꞌa̱y 
\p  
\v 1 Oknʉm jyʉmbijty ja Jesús ma̱ ja Kafarnaúm ka̱jpn. Es ko yajnija̱ꞌa̱jʉ ko tapʉ naty tʉ tyʉjkja̱ꞌty,  
\v 2 ta pojʉn ja ja̱ꞌa̱yʉty ñaymyujkʉdʉ, es ni jeꞌeyʉ kyanakyñibatʉ ma̱ ja tʉjk a̱a̱. Es yʉꞌʉ tka̱jxwaꞌxy ja Diosʉ ꞌyayuk.  
\v 3 Net tmʉmiindʉ ma̱ ja Jesús tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ naty xux, nima̱jtáxk tkʉꞌʉydyʉ.  
\v 4 Es kom kyaj mba̱a̱t jyaꞌty extʉ Jesús wyindum, mʉt ko jyantsymyayjyaꞌayʉty, ta dyajjʉgáktʉ waanʉ ja tʉjkniꞌx. Es ma̱ dyaꞌꞌawatstʉ, jap tkutʉʉyña̱jxtʉ ja puma̱ꞌa̱y mʉt tuꞌugʉ mabajnuꞌunk.  
\v 5 Ko ja Jesús tꞌijxy éxtʉm ja myʉbʉjkʉnʉty, ta tꞌanma̱a̱y ja puma̱ꞌa̱y: 
\p —Yʉ mbojpʉ yajmaꞌxp. 
\p  
\v 6 Es na̱a̱gʉty ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp diꞌibʉ naty jap uñaaydyʉp, jaꞌa winma̱a̱ydyʉ:  
\v 7 “¿Ti ko tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y dʉꞌʉn kyajxy? Myʉdʉgeebyʉ dʉꞌʉn ja Dios, mʉt ko ni pʉ́n mba̱a̱t tkameꞌxy ja pojpʉ, yʉꞌʉyʉ dʉꞌʉnʉ Dios.” 
\p  
\v 8 Ñija̱ꞌa̱bʉ naty ja Jesús diꞌibʉ wyinma̱a̱ydyʉp. Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —¿Ti ko xymyʉdattʉ axʉʉgʉ winma̱ꞌa̱ñʉty?  
\v 9 Kyaj ñimʉja̱a̱ty njʉna̱ꞌa̱nʉm: “Yʉ mbojpʉ yajmaꞌxp”, mʉt ko kyaj yaꞌixy pʉn tʉyꞌa̱jtʉn. ¿Tii kyaj dyʉꞌʉnʉty? Es mjʉna̱ꞌa̱ndʉp miidsʉty ko ni pʉ́n tkaꞌꞌanʉʉmʉt yʉ tya̱dʉ xux: “Pʉdʉꞌʉk, yajmúk ja mmabajn es nʉjx”,  
\v 10 mʉt ko mba̱a̱t yaꞌixy ko kyaj tmʉdaty ni ti mʉkꞌa̱jtʉn. ¿Tii kyaj dyʉꞌʉnʉty? Pes oy. Min nꞌoktukꞌixtʉ ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, sitʉy nmʉda̱jtypyʉts ja mʉkꞌa̱jtʉn ya̱ naxwiiñ es nmaꞌxʉdʉts ja pojpʉ. 
\p Net tꞌanma̱a̱y ja xux: 
\p  
\v 11 —Mij nꞌanmaapy, pʉdʉꞌʉk, yajmúk ja mmabajn es nʉjx ma̱ mdʉjk. 
\p  
\v 12 Net ja puma̱ꞌa̱y pyʉdeꞌky, es dyajmijky ja myabajn, es tsyoꞌoñ jam ijxnideꞌxy. Es mʉdʉ tya̱a̱dʉ dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ es tꞌawda̱jttʉ ja Dios, es jyʉnandʉ: 
\p —Ni na̱ꞌa̱nʉmʉ dʉꞌʉn ngaꞌijxʉm éxtʉmʉ tya̱a̱dʉ. 
\s1 Jesús twoy ja Matewʉ 
\p  
\v 13 Oknʉm ja Jesús oj ñejxy jatʉgok ma̱ ja mejyñbya̱ꞌa̱, es mayʉ ja̱ꞌa̱yʉty myʉwingoonʉdʉ, es dyaꞌʉxpʉjktʉ. 
\p  
\v 14 Na̱jxpʉ naty ja Jesús tuꞌa̱a̱y ko tꞌijxy ja Leví, Alfeeʉ mya̱a̱nk, ꞌyuꞌuñʉ ma̱ yajkugʉbéty. Ta tꞌanma̱a̱y: 
\p —Pamiingʉts es nꞌʉxpʉjkpʉꞌátʉt. 
\p Net ja Leví wyaꞌtseꞌky. Ta tpadsoꞌoñ. 
\p  
\v 15 Mʉgaabyʉ naty ja Jesús ma̱ Leví tyʉjk, es mayʉ yajkugʉbajtpʉty esʉ wiingátypyʉ diꞌibʉ ꞌyandijtʉp pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty, nan jam ꞌyuꞌuñʉdʉ nandʉꞌʉn tiꞌigyʉ ma̱ meesʉ ma̱ Jesús es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, mʉt ko mayʉ naty ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ panʉjxʉdʉp.  
\v 16 Es ja fariseeʉty diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp, ko tꞌijxtʉ ja Jesús kyay mʉdʉ tadʉ ja̱ꞌa̱yʉty, ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja ʉxpʉjkpʉty: 
\p —¿Wiꞌixʉ dʉꞌʉn ko yʉ mwindsʉ́n kyay ꞌyiiky mʉdʉ yajkugʉbajtpʉty es mʉdʉ pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty? 
\p  
\v 17 Ko Jesús tmʉdooyʉ tya̱a̱dʉ, ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Yʉ oy mʉkpʉ ja̱ꞌa̱y kyaj ttseky ja kudsooy, yʉꞌʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ pʉjkʉdʉp. Kyajts tʉ nmiñ esʉts nwowa̱ꞌa̱ñ ja diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt es jyodʉmbíttʉt, yʉꞌʉ dʉn jeꞌeyʉ pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty. 
\s1 Jesús dyajtʉ́wdʉ ti ko kyaꞌꞌayuꞌaty 
\p  
\v 18 Tʉgok ko naty ja Fwank Yajnʉbajtpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty es nandʉꞌʉnʉ fariseeʉdyʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty ꞌyayuꞌattʉ, ta myiindʉ na̱a̱gʉdyʉ ja̱ꞌa̱yʉty ma̱ Jesús, es dyajtʉʉdʉ: 
\p —¿Ti ko kyaj ꞌyayuꞌattʉ mijʉ mꞌʉxpʉjkpʉty éxtʉm ꞌyayuꞌattʉ yʉ fariseeʉty esʉ Fwangʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty? 
\p  
\v 19 Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —¿Tii mba̱a̱t ꞌyayuꞌaty diꞌibʉ tʉ yajwówdʉ ma̱ ja ja̱ꞌa̱y pyeky, ma̱ ꞌyakꞌity mʉdʉ pʉjkpʉ yedyʉjk? Pʉn jam ja pʉjkpʉ yedyʉjk, kyaj mba̱a̱t ꞌyayuꞌaty.  
\v 20 Per mínʉp ja tiempʉ ma̱ ja pʉjkpʉ yedyʉjk yajtukpuwijtstuꞌudʉt, taanʉm sitʉy ꞌyayuꞌáttʉt. 
\p  
\v 21 ’Ni pʉ́n tkaꞌꞌaxuyʉ tuk wit mʉt tuk pedazʉ jemywyit, mʉt ko ja aba̱jtsʉnʉ jembyʉ nʉʉmúkʉp es kyʉʉdsʉp ja tuk wit. Ta wyʉꞌʉmʉt niꞌigʉ mʉj ja kyʉʉtsyꞌát.  
\v 22 Es ni yʉ jembyʉ vinʉ kyayaꞌꞌadamʉ ma̱ yʉ tukpʉ nʉʉꞌabutsʉnbyoꞌo, mʉt ko ja jembyʉ vinʉ mʉgʉʉdsʉp ma̱ ja nʉʉꞌabutsʉnbyoꞌo, es dʉꞌʉn tyʉgóyʉt ja vinʉ es ja nʉʉꞌabutsʉnbyoꞌo. Pa̱a̱ty yajpʉjtaꞌaky yʉ vinʉ jembyʉ ma̱ yʉ jembyʉ nʉʉꞌabutsʉnbyoꞌo. 
\s1 Jesusʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty tkutʉjtʉ ja triigʉ sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ 
\p  
\v 23 Tʉgok ma̱ ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ na̱jxtʉbʉ naty ja Jesús mʉdʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty triigʉ kamoty, ta ja ꞌyʉxpʉjkpʉty tkutʉjtʉ ja triigʉ ko jap ñaxtʉ.  
\v 24 Net ja fariseeʉty tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Jesús: 
\p —Ok adsow, ¿ti ko yʉ mꞌʉxpʉjkpʉty ttundʉ diꞌibʉ kyaj ñigutíkyʉty yajtúnʉt sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ? 
\p  
\v 25 Es ja Jesús ꞌyadsooy: 
\p —¿Tii ni na̱ꞌa̱nʉm miits xykyaꞌʉxpʉktʉ diꞌibʉ tyuun ja Davit ko tʉgok mʉt ja jyamyʉʉdʉty oj tyʉgoyꞌa̱jtxʉdʉ es oj yuꞌoogʉdʉ?  
\v 26 Tyʉkʉ ja Davit ma̱ ja Diosʉ tyʉjk ma̱ naty ja Abyatar ꞌyity teedywyindsʉngópk. Ta ja Davit tka̱a̱y ja kuniꞌxypyʉ tsa̱jkaaky, diꞌibʉ naty jeꞌeyʉ nigutiky tkáydyʉt ja teedyʉty, es tmooy nandʉꞌʉn ja jyamyʉʉdʉty. 
\p  
\v 27 ’Ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ yajpʉjtáky es ja ja̱ꞌa̱yʉty ttukꞌoyꞌáttʉt, es kyaj ja ja̱ꞌa̱yʉty tyukꞌoyꞌátʉdʉt ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ.  
\v 28 Pa̱a̱ty jaygyúkʉdʉ ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nmʉda̱jtypyʉts nandʉꞌʉn ja kutujkʉn ma̱ yʉ sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ. 
\c 3  
\s1 Yedyʉjk diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja kyʉꞌʉ tuk aduꞌum tʉꞌʉts 
\p  
\v 1 Jesús tyʉjkʉ jatʉgok ma̱ ja tsa̱jptʉjk, es japʉ naty tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ tʉꞌʉdsʉ naty ja kyʉꞌʉ tuk aduꞌum.  
\v 2 Es na̱a̱gʉdyʉ fariseeʉty tꞌix ttundʉ ja Jesús pʉn ꞌyokꞌyaꞌꞌagʉdakypy ja puma̱ꞌa̱y ma̱ ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ, es dʉꞌʉn tmʉdáttʉt wiꞌix tꞌokniꞌʉʉnʉdʉt.  
\v 3 Net ja Jesús tꞌanma̱a̱y ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ naty myʉda̱jtypy ja kyʉꞌʉ tʉꞌʉts: 
\p —Pʉdʉꞌʉk. Tanʉ ya̱a̱ kujkꞌa̱a̱y. 
\p  
\v 4 Net ja Jesús dyajtʉʉy ja fariseeʉty: 
\p —¿Ti mba̱a̱t nduꞌunʉm ma̱ ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ, ja oybyʉ o axʉʉkpʉ? ¿Nyajtsókʉm o nyaꞌoꞌkʉmʉ? 
\p Es jaꞌajʉty kyaj ꞌyadsoodʉ.  
\v 5 Net ja Jesús twinꞌijxtʉ jaꞌajʉty mʉdʉ akʉ, es jyotmayꞌeꞌky ko kyaj tpaꞌꞌayowdʉ ja kʉpuma̱ꞌa̱y. Ta tꞌanma̱a̱y ja ja̱ꞌa̱y: 
\p —Yajtʉ́w ja mgʉꞌʉ. 
\p Ja ja̱ꞌa̱y dyajtʉʉy ja kyʉꞌʉ, es ta ꞌyakʉdaky. 
\p  
\v 6 Net pyʉdsʉʉmdʉ ja fariseeʉty es tka̱jxmúktʉ mʉt ja Eroodʉsʉ jyaꞌayʉty wiꞌix ꞌyoogʉt ja Jesús. 
\s1 Jesús yaꞌʉxpeky mejyñbyʉꞌa̱a̱y 
\p  
\v 7 Es ja Jesús oj ñejxy mʉt ja ꞌyʉxpʉjkpʉty mejyñbyʉꞌa̱a̱y, es pyanʉjxʉdʉ mayʉ Galileeʉ ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 8 Es nandʉꞌʉn mayjyaꞌay tnimiindʉ ja Jesús mʉt ko tmʉdowdʉ ja mʉjꞌa̱jtʉnʉty diꞌibʉ tyiimpy. Ja diꞌibʉ tsoꞌondʉp Jerusalén es wiink tsoo ma̱ Judeeʉ, ma̱ Idumeeʉ ñax, Jordán mʉjnʉʉ ninaxy, ma̱ Tirʉ ñax esʉ Sidón ñax.  
\v 9 Jesús ttuknipejky ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es yaꞌꞌawijxʉdʉt tuꞌugʉ barkʉ awiink ma̱ mba̱a̱t tyʉkʉ kʉdiibʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyadijmúkʉdʉt.  
\v 10 Mʉt ko mayʉ naty ja ja̱ꞌa̱yʉty tʉ dyaꞌꞌagʉdaꞌaky, jyantsyꞌadijmujktʉp es tmʉwingoondʉ es tpa̱a̱da̱ꞌa̱ndʉ oyjyeꞌeyʉ ja wyitʉ Jesús, es mʉt yʉꞌʉyʉ ꞌyagʉda̱ꞌa̱ktʉt.  
\v 11 Es ko diꞌibʉ naty myʉda̱jttʉp ja kaꞌóybyʉty tꞌijxtʉ ja Jesús, ta ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉdʉ Jesús wyindum es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ mʉk: 
\p —¡Mijtsʉ dʉꞌʉn ja Diosʉ ꞌyUꞌunk! 
\p  
\v 12 Es ja Jesús mʉk tꞌaneꞌemy ja kaꞌóybyʉty kʉdiibʉ jyʉna̱ꞌa̱ndʉt pʉ́nʉ dʉn yʉꞌʉ ja Jesús. 
\s1 Jesús twinꞌixy nima̱jmajtsk ja ꞌyapóstʉlʉty 
\p  
\v 13 Oknʉm ja Jesús pyatʉjkʉ ma̱ tuꞌugʉ kopk, es jam dyaxʉ diꞌibʉ yʉꞌʉ tsyojk. Es ñimiinʉdʉ.  
\v 14 Es ttuknipejky nima̱jmajtsk yʉꞌʉjʉty es ꞌyapóstʉlʉꞌáttʉty, es ꞌyíttʉt mʉt yʉꞌʉ es tkaxa̱ꞌa̱ñ ayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉ,  
\v 15 es tmooy ja kutujkʉn es dyaꞌꞌagʉda̱ꞌa̱gʉt ja puma̱ꞌa̱yʉty es dyajpʉdsʉ́mʉt ja kaꞌóybyʉty.  
\v 16 Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn ja nima̱jmajtskpʉ: Simonk diꞌibʉ yajpʉjták ja xyʉʉ Peedrʉ,  
\v 17 Santya̱ꞌa̱gʉ es ja myʉgaꞌax Fwank, Zebedeeʉ mya̱a̱ngʉty, diꞌibʉ xyʉmooy Boanerjes (diꞌibʉ ꞌyandijpy ko mʉk kya̱jxtʉ, éxtʉmʉ anaa),  
\v 18 Andrés, Felipʉ, Bartolomee, Matewʉ, Tomás, Santya̱ꞌa̱gʉ, ja Alfeeʉ mya̱a̱nk, Tadeeʉ, Simonk ja kananeeʉ ja̱ꞌa̱y,  
\v 19 esʉ Juudʉs Iskaryotʉ diꞌibʉ ok kyʉya̱jk ja Jesús. 
\s1 Jesús yajnigajxy ko dyajtúñ ja mʉjkuꞌugópkʉ kyutujkʉn 
\p  
\v 20 Oknʉm jyʉmbijty ma̱ ja tyʉjk mʉt ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, es jatʉgok ñaymyujkʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es ni tkaꞌokmʉda̱jnʉ ja tiempʉ es kyáydyʉt.  
\v 21 Ko ja Jesusʉ myʉguꞌugʉty tnija̱ꞌa̱dʉ, ta tnimiindʉ es dyajnʉjxándʉ, es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —Tʉʉ da yʉꞌʉ lyokʉ. 
\p  
\v 22 Nandʉꞌʉn ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp tsoꞌondʉ Jerusalén, es ñayjyʉna̱ꞌa̱nʉdʉ: 
\p —Tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y myʉda̱jtypy ja mʉjkuꞌugópk Belzebuu, pa̱a̱ty dyajpʉdsémy ja kaꞌóybyʉty. 
\p  
\v 23 Net ja Jesús dyaxʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mindʉ es ndukmʉmadya̱ꞌa̱ktʉt tuꞌugʉ ijxpajtʉn. ¡Ni wiꞌix tsoo mba̱a̱t ja mʉjkuꞌugópk Satanás tkayajpʉdsémy ja myʉgaꞌoybyʉ!  
\v 24 Pes pʉn tuꞌugʉ kutujkʉn naywya̱ꞌxʉp es tsyiptundʉ tuk peky mʉt ja wiinkpʉty, tadʉ kutujkʉn kyaj mba̱a̱t jyeky.  
\v 25 Nandʉꞌʉn pʉn tsiptuundʉp ak tukkaꞌaxʉty, kyaj mba̱a̱t ñakytyuunmúktʉ.  
\v 26 Es dʉꞌʉn nandʉꞌʉn, pʉnʉ mʉjkuꞌugópk nayñibʉdʉꞌkʉp mʉdʉ myʉgaꞌóybyʉty, kyaj mba̱a̱t ja mʉjkuꞌugópkʉ kyutujkʉn jyeky. 
\p  
\v 27 ’Ni pʉ́n mba̱a̱t kyatʉkʉ amʉja̱a̱ ma̱ tuꞌugʉ kumʉja̱a̱bʉ ja̱ꞌa̱yʉ tyʉjk es tjuudʉt diꞌibʉ jap pʉn kyaj jawyiin tꞌawʉʉnmíky. Per pʉn tʉ tꞌawʉʉnmíky, net mba̱a̱t tjuuty.  
\v 28 Nꞌanma̱a̱ydyʉpts miidsʉty ja tʉyꞌa̱jtʉn. Yʉ Dios mba̱a̱t tmeꞌxy nidʉgékyʉdyʉ ja̱ꞌa̱yʉdyʉ pyojpʉ es ma̱ tmʉꞌꞌʉdʉgoy tmʉga̱jxtʉgóy ja Dios;  
\v 29 per diꞌibʉ myʉꞌꞌʉdʉgeepy myʉga̱jxtʉgeepy ja Espíritʉ Santʉ, kyaj mba̱a̱t ni na̱ꞌa̱ yajmeꞌxy, myʉꞌijttʉ́wʉbʉ dʉꞌʉn ja pyojpʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ. 
\p  
\v 30 Dʉꞌʉnʉ Jesús jyʉnáñ mʉt ko japʉ naty na̱a̱gʉty diꞌibʉ jʉna̱a̱mp ko Jesús ttuñ ja mʉjꞌa̱jtʉn mʉdʉ kaꞌoybyʉ myʉkꞌa̱jtʉn, kyaj jyʉnandʉ ko Jesús dʉꞌʉn ttuñ mʉdʉ myʉkꞌa̱jtʉnʉ Espíritʉ Santʉ. 
\s1 Jesusʉ tya̱a̱k esʉ myʉgaꞌaxʉty 
\p  
\v 31 Net jya̱jttʉ ja tya̱a̱k es ja myʉgaꞌaxʉty. Ta wyʉꞌʉmdʉ japyʉ tʉja̱ꞌp.  
\v 32 Diꞌibʉ naty uñaaydyʉp Jesús myʉwingón, jaꞌa ꞌyanma̱a̱ydyʉ ja Jesús: 
\p —Yʉ mda̱a̱k esʉ mmʉgaꞌaxʉty tyap tʉja̱ꞌp, es yʉꞌʉ mmʉga̱jxánʉdʉp. 
\p  
\v 33 Es ja Jesús ꞌyadsooy: 
\p —¿Pʉ́ndsʉ dʉꞌʉn nmʉgaꞌaxꞌa̱jtypy es pʉ́ndsʉ dʉꞌʉn nda̱a̱kꞌa̱jtypy? 
\p  
\v 34 Net twinꞌijxy diꞌibʉ naty wingón winꞌuñaayʉdʉp, es jyʉnáñ: 
\p —Tya̱a̱dʉdsʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja nda̱a̱gʉts es éxtʉm ja nmʉgaꞌaxʉdyʉts.  
\v 35 Mʉt ko oytyim pʉ́nʉty diꞌibʉ tyiimpy diꞌibʉ tsyejpy ja Dios, yʉꞌʉdsʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja nmʉgaꞌaxʉts yedyʉjk toxytyʉjkʉty es éxtʉmdsʉ nda̱a̱gʉn. 
\c 4  
\s1 Triigʉwʉjpʉ éxtʉmʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 1 Jatʉgok tyʉjkʉ yaꞌʉxpʉjkpʉ Jesús mejyñbyʉꞌa̱a̱y, es ñaymyujkʉ mayʉ ja̱ꞌa̱y ma̱ naty yʉꞌʉ. Pa̱a̱ty tyʉjkʉ ma̱ tuꞌugʉ barkʉ diꞌibʉ naty jap mejyñ agʉꞌp, es jap ñaxweꞌtsy, es ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyittʉ puꞌujótm.  
\v 2 Net dyaꞌʉxpejky kana̱k peky mʉdʉ ꞌyijxpajtʉn. Es ma̱ yaꞌʉxpeky, dʉꞌʉn jyʉnáñ: 
\p  
\v 3 —Mʉdowdʉ tya̱a̱dʉ: Tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y oj ñejxy triigʉwʉjpʉ.  
\v 4 Ko naty jam wyʉjy, tuk peky ja tʉʉmt kyaꞌay tuꞌa̱a̱y, es myiindʉ ja joon jʉyujkʉty, ta tpiidʉ.  
\v 5 Jatuk peky kyaꞌay tsa̱a̱deꞌekykyʉjxm ma̱ kyaj nʉgoo yʉ nax. Ta ja tʉʉmt myujxy pojʉn mʉt ko ja nax kyaj kyʉ́kʉty.  
\v 6 Es ko ꞌya̱a̱ndáky ja xʉʉ, ta tsyaayʉ ja xʉꞌán. Es kom kyaj tmʉdaty ja ꞌya̱a̱ts kʉk, ta tyʉtsy.  
\v 7 Es jatuk peky kyaꞌay ma̱ apyñ myuxy. Ta ja apyñ yooñ es jaꞌa yajjiꞌxta̱a̱yʉ, es dʉꞌʉn ja tʉʉmt kyaj wyindʉʉy.  
\v 8 Es jatuk peky kyaꞌay ma̱ ja oyñax, ta yooñ pyejty ja tʉʉmt es wyindʉʉy; na̱a̱gʉty dyajky iꞌpx ma̱jk ja triigʉ tuꞌugátypyʉ ja tʉʉmt, na̱a̱gʉty tʉgʉꞌpx es na̱a̱gʉty mʉgoꞌpx.  
\v 9 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ. 
\s1 Ti ko ja Jesús yaꞌʉxpeky mʉdʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 10 Oknʉm ko Jesús oj wyeꞌemy naydyuꞌuk, na̱a̱gʉty diꞌibʉ naty tʉ tmʉdowdʉ ñimiinʉdʉ mʉt ja nima̱jmajtskpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty, es yajtʉʉjʉdʉ ko ti dʉn ꞌyandijpy ma̱ tadʉ ijxpajtʉn.  
\v 11 Ta ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Miidsʉty, Diosʉ dʉꞌʉn mduknija̱ꞌa̱dʉp wiꞌix yʉꞌʉ yajkutíky, diꞌibʉ kyaj yajnijáwʉ ijty; es diꞌibʉts kyaj xypyanejxy, ndukꞌʉxpejkypyʉts mʉdʉ ijxpajtʉn,  
\v 12 mʉt ko oy tjamʉdoodʉ diꞌibʉts nmadyakypy es tjaꞌijxtʉ diꞌibʉts ndiimpy, kyaj tjaygyúkʉdʉt, es kyaj jyodʉmbíttʉt, es ja Dios pyojpʉmaꞌxʉdʉt. 
\s1 Jesús tka̱jxteꞌxy ja triigʉwʉjpʉ éxtʉmʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 13 ’¿Tii kyaj xyjaygyúkʉdʉ miidsʉ tadʉ ijxpajtʉn? ¿Es wiꞌix mba̱a̱t xyjaygyúkʉdʉ ja wiinkpʉdyʉ ijxpajtʉn?  
\v 14 Ja diꞌibʉ wyijpy ja tʉʉmt, dʉꞌʉn éxtʉm ja Diosʉ ꞌyayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉ.  
\v 15 Na̱a̱gʉdyʉ ja̱ꞌa̱y dʉꞌʉn éxtʉm ma̱ ja tʉʉmt kyaꞌay ma̱ tuꞌu. Myʉdoodʉp ja Diosʉ ꞌyayuk, per ko tmʉdooda̱ꞌa̱ydyʉ, ta myiñ ja mʉjkuꞌugópk es pyʉjkxʉty ja ayuk diꞌibʉ tʉ tyʉkʉ jyodoty wyinma̱ꞌa̱ñóty.  
\v 16 Es na̱a̱gʉdyʉ ja̱ꞌa̱y dʉꞌʉn éxtʉm ma̱ ja tʉʉmt kyaꞌay tsa̱a̱deꞌekykyʉjxm ma̱ kyaj nʉgoo nax. Myʉdoodʉp ja Diosʉ ꞌyayuk es ꞌyaxá̱jʉdʉp xondaꞌakyꞌa̱a̱ xondaꞌakyjyót,  
\v 17 es mʉt ko kyaj tmʉdattʉ ꞌya̱a̱ts kʉk, pa̱a̱ty kyaj jyaktʉ. Es ko ꞌyayoꞌomba̱a̱ttʉ mʉt jaꞌagyʉjxmʉ Diosʉ ꞌyayuk, ta kyaj tnakymyʉbʉktʉ.  
\v 18 Es ja wiinkpʉty dʉꞌʉn éxtʉm ma̱ ja tʉʉmt yajwʉjy ma̱ apyñ myuxy. Myʉdoodʉp ja Diosʉ ꞌyayuk,  
\v 19 es yʉꞌʉyʉ wyinma̱ꞌa̱ñꞌa̱jttʉp diꞌibʉ ya̱ ijtp naxwiiñ, ja mʉkja̱ꞌa̱yꞌát, jaꞌa winꞌʉꞌʉn winxá̱jʉp es tꞌadseky oytyim tiity. Tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ yajtʉgeepy ja Diosʉ ꞌyayuk ma̱ yʉꞌʉjʉty, es kyaj myʉj myayʉ.  
\v 20 Es ta na̱a̱gʉty diꞌibʉ myʉdoodʉp ja Diosʉ ꞌyayuk es ꞌyaxá̱jʉdʉp, es yajmʉj yajmáyʉp éxtʉm ma̱ ja tʉʉmt oyña̱a̱xóty, es na̱a̱gʉty ya̱jk iꞌpx ma̱jk, na̱a̱gʉty tʉgʉꞌpx, es na̱a̱gʉty mʉgoꞌpx. 
\s1 Lamprʉ éxtʉmʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 21 Nandʉꞌʉn ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Ko pʉ́n dyajtoyeꞌeky ja lyamprʉ es dyajnejxy tyʉgoty, ¿tii netyʉ tkujiitsy mʉdʉ kajoon o tpʉjtaꞌaky mabajnbatkʉꞌpʉ? Kyaj, ¿kʉdii? Nik niꞌigʉ yajpʉjtaꞌaky kʉjxm es tyukjá̱jʉt ja tʉjk yajxón.  
\v 22 Es ni tii diꞌibʉ ijtp ayuꞌudsyʉ es óknʉm kyawʉꞌʉmʉt ijxnideꞌxy, es kyaj jyaadyʉ ayuꞌudsyʉbʉ diꞌibʉ kyaj yajnijáwʉt.  
\v 23 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ. 
\p  
\v 24 Nandʉꞌʉn yaꞌꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mbʉ́ktʉbʉ kwentʉ miits mʉt diꞌibʉ mmʉdoodʉp. Ja kijxn diꞌibʉ miits myajtuundʉp, nandʉꞌʉnʉ Dios miits mgijxʉmbita̱ꞌa̱nʉdʉ, es extʉ waanʉ niꞌigʉ miits diꞌibʉ myʉdoodʉp.  
\v 25 Es diꞌibʉ myʉda̱jtypy, yajmoꞌoyʉp waanʉ niꞌigʉ; es diꞌibʉ tʉgoyꞌa̱jtxʉp, yajpʉjkʉp extʉ nʉꞌʉnʉn jeꞌeyʉ tmʉdaty. 
\p  
\v 26 Nandʉꞌʉn jyʉnáñ: 
\p —Ja Diosʉ kyutujkʉn dʉꞌʉn éxtʉm ja tʉʉmt diꞌibʉ ñipy tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y.  
\v 27 Myanaxy, es óknʉm pyʉdeꞌeky, es dʉꞌʉn ñaxy xʉʉñ koots bom bom, es ja tʉʉmt myuxy es yoñ, es yʉꞌʉ kyaj tnijawʉ wiꞌix.  
\v 28 Jaꞌa ko kʉꞌʉm myuxy ja tʉʉmt na̱a̱xóty, jawyiin wyimbʉdsemy ja tyeky, óknʉm pyʉjy, taanʉm tpʉjtaꞌaky ja tyʉʉmp.  
\v 29 Es ko ja tyʉʉmp tsyaꞌamy, ta dyajpʉdʉꞌʉktʉ, mʉt ko tʉ tpa̱a̱ty ja tiempʉ ma̱ myúkʉt ja pʉjtaꞌaky. 
\s1 Mortás tʉʉmt éxtʉmʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 30 Nandʉꞌʉn jyʉnáñ ja Jesús: 
\p —¿Wiꞌix kyʉxeꞌeky ja Diosʉ kyutujkʉn, o ti ijxpajtʉn mʉt ndukmʉꞌijxkijxyʉm?  
\v 31 Dʉꞌʉn éxtʉm mortás tʉʉmt diꞌibʉ yajwʉjp es yajnaxnijeepy. Yʉꞌʉ dʉn waanʉ niꞌigʉ mutsk ma̱ ja tʉʉmt ya̱ naxwiiñ,  
\v 32 es ko yajniꞌipy, yoomp mʉj kʉdiinʉm ja wiinkpʉ a̱a̱y ujts, mʉdʉ ꞌyaay xyeꞌentsy mʉjjátyʉty, ko extʉ yʉ joon jʉyujk mba̱a̱t ꞌyaniktseꞌeky ma̱ dyaꞌꞌanikʉ. 
\s1 Ti ko ja Jesús yaꞌʉxpeky mʉdʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 33 Dʉꞌʉn ja Jesús ttukꞌʉxpʉjktʉ ja Diosʉ ꞌyayuk, es tpʉjtaꞌaky may ja ijxpajtʉn éxtʉmʉ tya̱a̱dʉty, extʉ mba̱a̱t tjaygyúkʉdʉ.  
\v 34 Ni ti tkatukmʉmadyaky ko ja ijxpajtʉn tkayajtúñ. Per ko wyʉꞌʉmdʉ ak yʉꞌʉyʉ mʉdʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty, tyukjaygyujkʉdʉp tʉgekyʉ. 
\s1 Jesús dyajmoꞌoty ja poj es dyajtʉmijtkʉ ja mejyñ 
\p  
\v 35 Nan ja xʉʉ ko oj tsyuꞌujʉnʉ, ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty: 
\p —Nꞌoknina̱jxʉm ja mejyñ. 
\p  
\v 36 Net tnikaktʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty es ñʉjxtʉ mʉt ja barkʉ ma̱ naty ja Jesús ꞌyuꞌuñʉ. Es ꞌyakpanʉjxʉdʉ wiinkpʉdyʉ barkʉ.  
\v 37 Ta myiiñ tuꞌugʉ mʉk poj. Es ko ja nʉʉ ñikapy tʉjkʉp barkoty, net ja barkʉ ꞌyutsannʉ mʉdʉ nʉʉ.  
\v 38 Tamʉ natyʉ Jesús myaꞌay ʉxꞌam ma̱ tuꞌugʉ kukoy kyʉxmadaꞌaky. Ta dyujxtʉ es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —¡Windsʉ́n! Tyap ngiꞌinʉnʉ, ¿es mij kyaj ti xyjawʉ? 
\p  
\v 39 Net ja Jesús pyʉdeꞌky es tꞌooy ja poj, es tꞌanma̱a̱y ja mejyñ: 
\p —¡Amoñʉ! ¡Tʉmijtkʉ! 
\p Ta ja poj myoꞌty, es tʉgekyʉ oj wyʉꞌʉmʉdyaꞌay amoñʉ es tʉmijtkʉ.  
\v 40 Net ja Jesús tꞌanma̱a̱ydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty: 
\p —¿Ti ko nʉgoo mꞌoktsʉꞌkʉnʉdʉ? ¿Ti ko xykyamʉdattʉ mʉbʉjkʉn? 
\p  
\v 41 Ta ja ꞌyʉxpʉjkpʉty jyantsytsyʉꞌkʉdʉ, es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —¿Pʉ́nʉ dʉnʉ tya̱a̱dʉ, ko extʉ yʉ poj esʉ mejyñ mʉmʉdoojʉp? 
\c 5  
\s1 Gadarʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja kaꞌóybyʉty 
\p  
\v 1 Ta tnina̱jxtʉ ja mejyñ, es jya̱jttʉ ma̱ yʉ ñaxwíñʉdʉ Gadarʉ.  
\v 2 Ko ja Jesús pyʉdseemy ma̱ ja barkʉ, net ñimiinʉ tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja kaꞌoybyʉ es tsyooñ ma̱ ja kampyoon.  
\v 3 Tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y jam tsyʉna̱a̱y kampyoonóty es ni pʉ́n kyamʉmadaꞌagyʉty, ni mʉdʉ kadenʉ.  
\v 4 Kana̱k ok jyayajkʉwʉꞌʉñ mʉdʉ kadenʉ, es tyuknujkʉdyaapy,  
\v 5 es jyʉdity xʉʉñ koots ma̱jatyʉ tun kopk, es yaꞌaxy jyeky kampyoonóty es ñayyajtsayútyʉty mʉdʉ tsa̱a̱.  
\v 6 Es ko tꞌijxy ja Jesús jagam, pʉyeꞌegyʉ oj ñejxy, es ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ Jesús wyindum,  
\v 7 es tꞌanma̱a̱y jantsy mʉk: 
\p —Jesús, Dios Tsa̱jpótmʉdʉ ꞌyUꞌunk, ¿wiꞌixʉts mij xytyuna̱ꞌa̱ñ? ¡Nmʉnuꞌxtákypy mʉdʉ Diosʉ xyʉʉgyʉjxm kʉdiits xytsyaatsytyúñ! 
\p  
\v 8 Dʉꞌʉn jyʉnáñ mʉt ko Jesús tʉ naty tꞌanʉʉmʉ: 
\p —Kaꞌoybyʉ, tukpʉdsʉmʉ tadʉ ja̱ꞌa̱y. 
\p  
\v 9 Ta ja Jesús yajtʉʉjʉ: 
\p —¿Ti mxʉꞌa̱jtypy? 
\p Ta jaꞌa ꞌyadsooy: 
\p —Jaꞌats nxʉꞌaty Lejyonk, mʉt ko nimáyʉts ʉʉdsʉty. 
\p  
\v 10 Es ja kaꞌóybyʉty myʉnuꞌxtáktʉ ja Jesús es kʉdiibʉ kyáxʉdʉt wiink tsoo.  
\v 11 Jamʉ naty mayʉ ʉdsʉm jyʉꞌxtʉ nawingón ma̱ tadʉ kopk.  
\v 12 Ta ja kaꞌóybyʉty tmʉnuꞌxtáktʉ ja Jesús es tꞌanʉʉmʉdʉ: 
\p —Tunʉ mayꞌa̱jtʉn, kajxtʉgʉts ma̱ yʉ tadʉ ʉdsʉm esʉts ʉʉdsʉty ndʉ́kʉdʉt ma̱ yʉꞌʉ. 
\p  
\v 13 Net ja Jesús dyajkutijky. Ta ja kaꞌóybyʉty pyʉdseemy ma̱ ja yedyʉjk es tyʉjkʉ ma̱ ja ʉdsʉ́mʉty. Jamʉ naty éxtʉm majtsk milʉ ʉdsʉ́mʉty. Net ja ʉdsʉ́mʉty ñʉjxtʉ jantsy pʉyeꞌegyʉ nax jʉjpꞌám es kyupʉyʉꞌkna̱jxtʉ mejyñóty, es jap jyiꞌxta̱a̱ydyʉ. 
\p  
\v 14 Net ja diꞌibʉ ja ʉdsʉm kywentʉꞌa̱jttʉp pʉyeꞌegyʉ oj ñʉjxtʉ, es oj ttukmʉmadya̱ꞌa̱ktʉ ja nax ka̱jpn es nʉꞌa̱a̱y tuꞌa̱a̱ybyʉty. Ta myiiñ ja ja̱ꞌa̱y es tꞌixandʉ ti dʉnʉ naty tʉ jyaty tʉ kyʉbétyʉty.  
\v 15 Ko jya̱jttʉ ma̱ naty jam ja Jesús, ta tꞌijxtʉ ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ naty myʉda̱jtypy ja kaꞌóybyʉty. Tamʉ naty ꞌyuꞌuñʉ witxʉ es yuunk naxypy. Ta ttsʉꞌkʉdʉ,  
\v 16 es diꞌibʉ naty tʉ tꞌixtʉ, jaꞌa tyukmʉmadyaktʉ éxtʉmʉ naty tʉ jyaty tʉ kyʉbety mʉt ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myʉda̱jt ja kaꞌóybyʉty es éxtʉmʉ naty tʉ jyaty mʉt ja ʉdsʉ́mʉty.  
\v 17 Net tmʉnuꞌxtáktʉ ja Jesús es pyʉdsʉ́mʉt jam es ñʉjxʉt wiinktuuy. 
\p  
\v 18 Ko ja Jesús tyʉjkʉ ma̱ ja barkʉ, ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ naty myʉda̱jtypy ja kaꞌóybyʉty myʉnuꞌxták ja Jesús esxyʉp ñejxy mʉt yʉꞌʉ.  
\v 19 Es ja Jesús kyaj dyajkutijky, niꞌigʉ tꞌanma̱a̱y: 
\p —Nʉjx ma̱ mdʉjk mʉdʉ mjiiky mmʉguꞌuk, es tukmʉmadya̱ꞌa̱k tʉgekyʉ diꞌibʉ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm tʉ ttuñ mʉt mij, es wiꞌix tʉ tmʉdaty ja paꞌꞌayoꞌon mʉt mij. 
\p  
\v 20 Ja ja̱ꞌa̱y oj ñejxy, es tmadyakwaꞌxy ma̱ yʉ Dekápolʉs ka̱jpnʉty tʉgekyʉ diꞌibʉ natyʉ Jesús tʉ ttuñ mʉt yʉꞌʉ. Es dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ ja diꞌibáty myʉdoodʉ. 
\s1 Jayrʉ ñʉʉx es ja toxytyʉjk diꞌibʉ Jesusʉ wyit tyoon 
\p  
\v 21 Ko ja Jesús jyʉmbijty ma̱ ja barkʉ mʉt ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, ta tnina̱jxtʉ ja mejyñ. Es ko jyajty jamdsoo, ta ñimiinʉdʉ mayjyaꞌay.  
\v 22 Net ñimiinʉ niduꞌuk diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy Jayrʉ, diꞌibʉ windsʉnꞌa̱jtp ma̱ ja tsa̱jptʉjk. Ko jyajty ma̱ ja Jesús, ta ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ tyekyꞌʉjxm,  
\v 23 es tjantsymyʉnuꞌxtáky, es tꞌanʉʉmʉ: 
\p —Yʉ nnʉʉxʉts timꞌoogánʉp. Tunʉ mayꞌa̱jtʉn, min esʉ mgʉꞌʉ xytyuknikónʉt es ꞌyagʉda̱ꞌa̱gʉt es jyikyꞌátʉt. 
\p  
\v 24 Net ja Jesús oj ñejxy mʉt yʉꞌʉ, es may ja ja̱ꞌa̱y oj pyanʉjxʉdʉ es ꞌyadijmúkʉdʉ.  
\v 25 Es ma̱ yʉ tadʉ mayjyaꞌay, japʉ naty tuꞌugʉ toxytyʉjk diꞌibʉ ma̱jmajtsk jʉmʉjtʉ naty ja taxyʉ pa̱ꞌa̱m tmʉda̱jnʉ.  
\v 26 Tʉ naty jyantsyꞌayoonʉ es tʉ ña̱jxnʉ natyʉ kudsooy kana̱a̱k, es tʉ naty dyajtuunda̱a̱yñʉ tʉgekyʉ ja myeeñ diꞌibʉ naty myʉda̱jtypy, es ni wiꞌix tsoo tʉ kyaꞌꞌagʉdaꞌaky, niꞌigʉ myʉjtáknʉ. 
\p  
\v 27 Ko tya̱dʉ toxytyʉjk tmʉdooy ko jaa ja Jesús, ta tmʉwingooñ ʉxkʉꞌp tsoo ma̱ ja mayjyaꞌay, es ñaydyukpatʉ ja Jesusʉ wyit,  
\v 28 mʉt ko ñayjyʉnaꞌañʉty: “Mʉt yʉꞌʉyʉ kots nnaydyukpa̱a̱dʉdʉ yʉ wyit, agʉda̱ꞌa̱gʉpts.”  
\v 29 Es netyʉ ja wyindaxyʉ ꞌyadijky, es tja̱ꞌa̱jʉ ja ñiniꞌx ko tʉ ꞌyagʉdaꞌaky. 
\p  
\v 30 Es net ja Jesús tja̱ꞌa̱jʉ ko tʉ naty pʉ́n dyaꞌꞌagʉdaꞌaky mʉt ja myʉkꞌa̱jtʉn. Net ñayjyʉꞌijxʉ ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es dyajtʉʉy: 
\p —¿Pʉ́nʉts ja nwit tʉ ñaydyukpa̱a̱dyʉty? 
\p  
\v 31 Net ja ꞌyʉxpʉjkpʉty ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Mꞌijxypy ko ja mayjyaꞌay mꞌadijmúkʉdʉ, es xyajtʉ́y: “¿Pʉ́n tʉ ñaydyukpa̱a̱dyʉty ja nwítʉts?” 
\p  
\v 32 Es ja Jesús ñasꞌijxʉ xidsoo ya̱dsoo es tꞌixa̱ꞌa̱ñ pʉ́nʉ naty tʉ ñaydyukpa̱a̱dyʉty ja wyit.  
\v 33 Ta ja toxytyʉjk tsyʉyʉy mʉt ja tsʉꞌʉgʉ, jaꞌa ko ñija̱ꞌa̱p éxtʉmʉ naty tʉ jyaty. Ta ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ Jesús wyindum, es tꞌanma̱a̱ydyaay tʉgekyʉ ja tʉyꞌa̱jtʉn.  
\v 34 Jesús ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —Tʉ mꞌagʉdaꞌaky mʉt ko tʉ xymyʉbeky. Nʉjx yajxón. Tʉ mꞌagʉdaꞌaky. 
\p  
\v 35 Támnʉmʉ naty ja Jesús ꞌyakkajxy ko ñimiinʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ tsoꞌomp ma̱ ja Jayrʉ tyʉjk. Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Jayrʉ: 
\p —Yʉ mnʉʉx tʉ ꞌyoꞌknʉ. Katʉ xyñakyꞌadsipy ja Windsʉ́n. 
\p  
\v 36 Es ja Jesús ni tkamʉjpʉjtáky éxtʉmʉ naty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ. Ta tꞌanma̱a̱y ja Jayrʉ: 
\p —Katʉ mjotmayꞌeeky. Mʉbʉjkʉts jeꞌeyʉ. 
\p  
\v 37 Es tkutijky es kyaj pʉ́n pyanʉjxʉdʉt, jaꞌayʉ ja Peedrʉ, Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Fwank, ja myʉgaꞌaxʉ Santya̱ꞌa̱gʉ.  
\v 38 Ko jyajty ma̱ ja tyʉjkʉ Jayrʉ, net tꞌijxy ko niꞌigʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty ñaymyuk ñaydya̱ꞌa̱dsʉdʉ es jyantsyjyʉꞌʉy jyantsyya̱ꞌa̱xtʉ.  
\v 39 Ta ja Jesús tyʉjkʉ jap tʉgoty es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —¿Ti ko nʉgoo mꞌoknaꞌamnʉdʉ es mjʉꞌʉydyʉ? Yʉ kixyuꞌunk kyaj tʉ ꞌyeeky, ma̱a̱bʉ dʉꞌʉn. 
\p  
\v 40 Per jeꞌeyʉ tyukxíkʉdʉ. Net ja Jesús dyajpʉdsʉʉmdʉ nidʉgekyʉ. Ta tmʉnejxy ja uꞌunkta̱a̱k uꞌunkteety es mʉdʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty. Ta tyʉjkʉ ma̱ ja oꞌkpuꞌunk ꞌyity.  
\v 41 Ta tma̱jtsʉ ja kyʉꞌʉ es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Talita, kumi (diꞌibʉ ayuk wimbʉdsʉʉmp: “Kixyuꞌunk, mij nꞌanmaapy, pʉdʉꞌʉk.”) 
\p  
\v 42 Netyʉ ja kixyuꞌunk pyʉdeꞌky es yoꞌoydsyoꞌoñ. Ma̱jmajtskʉ natyʉ jyʉmʉjt. Es ja ja̱ꞌa̱yʉty dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ.  
\v 43 Es ja Jesús oj tyuknipʉ́kʉdʉ es kʉdiibʉ pʉ́n ttukmʉmadya̱ꞌa̱ktʉt, es tyuknipʉjktʉ es dyajkáyʉt ja kixyuꞌunk. 
\c 6  
\s1 Jesús jap Nazaret 
\p  
\v 1 Es ja Jesús tsyoꞌoñ jap es oj ñejxy ma̱ ja kya̱jpn, es pyanʉjxʉdʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty. 
\p  
\v 2 Ko jyajty ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ, ta tyʉjkʉ yaꞌʉxpʉjkpʉ ma̱ ja tsa̱jptʉjk, es may ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ mʉdooꞌijtʉdʉ dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —¿Ma̱ tʉ tꞌʉxpekyʉ tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ? ¿Tii dʉnʉ tya̱dʉ wijyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ tʉ yajmoꞌoy esʉ tya̱dʉ mʉjꞌa̱jtʉn diꞌibʉ tyiimpy?  
\v 3 Jaꞌa tya̱a̱dʉ ja tsajtspʉ, ja Mariiʉ mya̱a̱nk esʉ myʉgaꞌaxʉ Santya̱ꞌa̱gʉ, Josee, Juudʉs esʉ Simonk, esʉ myʉgaꞌax toxytyʉjkʉty nan ya̱a̱ ꞌyity ma̱ ʉdsa̱jtʉm. 
\p Dʉꞌʉn jyʉna̱ꞌa̱ndʉ es kyaj ttundʉ kwentʉ.  
\v 4 Es ja Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Nidʉgekyʉ wyindsʉꞌkʉdʉp tuꞌugʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉ. Jap kyawindsʉꞌʉgʉdʉ ma̱ ja myʉguga̱jpn esʉ myʉguꞌuk myʉgaꞌaxʉty. 
\p  
\v 5 Es kyaj mba̱a̱t ttuuñ ja mʉjꞌa̱jtʉn jap, jeꞌeyʉ na̱a̱gʉty oj tꞌakkʉꞌʉnitóñ es dyaꞌꞌagʉdaky.  
\v 6 Es ja Jesús dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉ mʉt ko kyaj myʉbʉ́kʉdʉ. 
\s1 Jesús tkexy ja ꞌyʉxpʉjkpʉtʉjk Diosʉ ꞌyayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉ 
\p Oknʉm ja Jesús oj yaꞌʉxpeky ma̱jatyʉ ka̱jpnʉ wingombʉ.  
\v 7 Ta dyaxʉ ja nima̱jmajtskpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty, es tkejxy nimajtskáty, es tmooy ja kutujkʉn es dyajpʉdsʉ́mdʉt ja kaꞌóybyʉty.  
\v 8 Es ttuknipʉjktʉ kʉdiibʉ dyajnʉjxtʉt tyuꞌamgyʉjxmʉdʉ, yʉꞌʉyʉ tya̱jk, es kyaj dyajnʉjxtʉt ja pyijñ, ni yʉ kyaayña̱jxʉk, ni yʉ myeeñ,  
\v 9 yʉꞌʉyʉ tyukwa̱ꞌa̱gʉdʉp ja kyʉꞌʉk es jeꞌeyʉ wit diꞌibʉ ñikʉjxm myʉda̱jttʉp. 
\p  
\v 10 Nandʉꞌʉn ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Ko mja̱ꞌtʉt ma̱ tuꞌugʉ tʉjk, japyʉ mꞌíttʉt extʉ ko mdsoondʉt jatʉgok.  
\v 11 Es pʉn jaa ma̱ kyaj mꞌaxá̱jʉdʉ es ni mgamʉdowa̱ꞌa̱nʉdʉ, pʉdsʉmdʉ jap es yajjʉnák ja naxjok mdekykyʉjxy éxtʉmʉ ijxwʉꞌʉmʉn ko dʉꞌʉn pojpʉ mʉʉt ꞌyittʉ. 
\p  
\v 12 Net oj ñʉjxtʉ jaꞌajʉty es tka̱jxwa̱ꞌxtʉ ko yʉ ja̱ꞌa̱yʉty dyajtʉgátstʉt ja jyot wyinma̱ꞌa̱ñʉty.  
\v 13 Es nandʉꞌʉn dyajpʉdsʉʉmdʉ mayʉ kaꞌóybyʉty es ttukkuꞌtstʉ ja aseytʉ oliivʉ nimayʉ puma̱ꞌa̱yʉty, es dyaꞌꞌagʉdaktʉ. 
\s1 Fwank Yajnʉbajtpʉ ꞌyeeky 
\p  
\v 14 Ja rey Eroodʉs tmʉdooyʉ tya̱a̱dʉ, mʉt ko nidʉgekyʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty tmadyakwa̱ꞌxtʉ oymyadsooty diꞌibátyʉ ja Jesús tyiimpy. Es nijaꞌadyʉ ja̱ꞌa̱yʉty jyʉnandʉ: 
\p —Ja Fwank Yajnʉbajtpʉ tʉ jyikypyeky ma̱ tʉ ꞌyeeky, pa̱a̱ty tmʉdatyʉ tya̱dʉ mʉkꞌa̱jtʉn es ttúnʉt ja mʉjꞌa̱jtʉn. 
\p  
\v 15 Wiinkpʉty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: 
\p —Yʉꞌʉ dʉꞌʉn ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ Eliiʉs. 
\p Es ja wiinkpʉty jyʉnandʉ: 
\p —Yʉꞌʉ dʉꞌʉn tuꞌugʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉ, éxtʉm diꞌibʉ jékyʉp ja Diosʉ kyuga̱jxpʉty. 
\p  
\v 16 Ko ja Eroodʉs tmʉdooyʉ tya̱a̱dʉ, ta jyʉnáñ: 
\p —Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn ja Fwank diꞌibʉts ʉj nniꞌanaꞌamʉ es yajniboodʉt ja kyʉba̱jk. Tʉ jyikypyeky. 
\p  
\v 17 Dʉꞌʉn ja Eroodʉs jyʉnáñ mʉt ko tʉ naty dyajtsímyʉty ja Fwank, es tʉ naty dyajkʉwʉʉñʉty mʉdʉ kadenʉ jap pujxndʉgóty jaꞌagyʉjxmʉ wyinma̱ꞌa̱ñ ja Erodiiʉs, diꞌibʉ naty ñʉdoꞌoxyꞌajtypy ja Felipʉ, Eroodʉsʉ myʉgaꞌax, es ja Eroodʉsʉ naty tʉ twijtskúkʉ éxtʉmʉ tyoxytyʉjkʉn.  
\v 18 Es ja Fwank ꞌyanmaabyʉmʉ naty yʉ Eroodʉs: 
\p —Yʉ Dios kyaj dyajkutíky es xytyoxytyʉjkꞌátʉt ja mmʉgaꞌaxʉ ñʉdoꞌoxy. 
\p  
\v 19 Es ja Erodiiʉs tyukꞌakꞌa̱jtypyʉ naty ja Fwank, es jyayaꞌoogaampy, per kyaj mba̱a̱t,  
\v 20 mʉt ko yʉ Eroodʉs ttsʉꞌkʉ ja Fwank, jaꞌa ko ñija̱ꞌa̱bʉ naty ko yʉ Fwank jyikyꞌaty tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt es wya̱ꞌa̱tsja̱ꞌa̱yʉty, es kyaj tnaꞌijxy es yajtúnʉt axʉʉk. Es oy ja ꞌya̱a̱ ꞌyayuk tjamʉdoojʉ xondaꞌakyꞌa̱a̱ xondaꞌakyjyót, kyaj tnijawʉ ti tyúnʉp. 
\p  
\v 21 Es ja Erodiiʉs pyat wiꞌix tsoo mba̱a̱t ꞌyeeky ja Fwank ma̱ ja Eroodʉsʉ naty tmʉjtúñ ma̱ ja xyʉʉ jyʉmʉjt dyaꞌꞌabety, ma̱ Eroodʉs dyajnaxkʉdáky tuꞌugʉ ka̱ꞌa̱y ukʉn es kyáydyʉt ja syolda̱a̱dʉ wyindsʉ́nʉty, ja windsʉndʉjkʉty esʉ Galileeʉ ja̱ꞌa̱yʉdyʉ myʉj yajkutujkpʉty.  
\v 22 Ja Erodiiʉsʉ ñʉʉx tyʉjkʉ ma̱ naty tʉ ñaxkʉdaꞌaky ja ka̱ꞌa̱y ukʉn es ꞌyejtsy, es ja Eroodʉs es ja diꞌibʉ naty mʉʉt kyaaydyʉ tyukjotkʉdaktʉ éxtʉmʉ naty ꞌyetsy.  
\v 23 Es ja Eroodʉs twa̱ndaky ja kiixy: 
\p —Amdoogʉts diꞌibʉ mdsejpy es nmoꞌoyʉt, es tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉ ko nmoꞌoyʉp oytyim tiity diꞌibʉts xyꞌamdoop, oytyim kujkwaꞌxyʉty diꞌibʉts ʉj nmʉda̱jtypy. 
\p  
\v 24 Net ja kiixy pyʉdseemy, es tꞌanma̱a̱y ja tya̱a̱k: 
\p —¿Tits nꞌamdówʉp? 
\p Ta ja tya̱a̱k ꞌyadsoojʉ: 
\p —Amdow ja Fwank Yajnʉbajtpʉ kyʉba̱jk. 
\p  
\v 25 Ta ja kiixy tyʉjkʉ pojʉn ma̱ naty ja Eroodʉs, es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Ndsejpyʉts es tyamyʉ xymyoꞌoyʉdʉts palanganoty ja Fwank Yajnʉbajtpʉ kyʉba̱jk. 
\p  
\v 26 Net ja Eroodʉs jyantsyjyotmaybyejky. Per kom tʉ naty tꞌanʉʉmʉ jyabyeꞌxy wyindúmʉty, kyaj ttseky yajtukxiꞌigʉt ja ꞌyayuk.  
\v 27 Netyʉ ttukꞌaneꞌemy tuꞌugʉ syolda̱a̱dʉ es dyajmínʉt ja Fwangʉ kyʉba̱jk. Ja solda̱a̱dʉ oj ñejxy ma̱ ja Fwank ꞌyity tsimy pujxndʉgóty es oj tniboꞌtʉ ja kyʉba̱jk  
\v 28 es dyajmiiñ ma̱ tuꞌugʉ palanganʉ. Ta tmooy ja kiixy es ja kiixy tmooy ja tya̱a̱k. 
\p  
\v 29 Ko tnija̱ꞌa̱dʉ ja Fwangʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty, ta dyajpʉdʉꞌktʉ ja ñiniꞌx es oj dyajnaxtʉ́kʉdʉ. 
\s1 Jesús dyajkáy nimʉgoxk mil naxy ja ja̱ꞌa̱y 
\p  
\v 30 Oknʉm ꞌyaja̱jtmujktʉ ja apóstʉlʉty ma̱ ja Jesús, es ttukmʉmadyaktʉ tʉgekyʉ diꞌibʉ naty tʉ ttundʉ es diꞌibʉ naty ja ja̱ꞌa̱y tʉ dyajtukꞌʉxpʉ́ktʉ.  
\v 31 Es mʉt ko nimayʉ naty ja ja̱ꞌa̱yʉty ñaywyinax ñaywyindʉ́kʉdʉ ma̱ Jesús, ni tkaꞌokmʉda̱jnʉdʉ ja tiempʉ es kyáydyʉt, pa̱a̱ty ja Jesús tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mindʉ. Joꞌom nꞌokpoꞌxʉm ma̱ tuꞌugʉ abak it. 
\p  
\v 32 Net ak yʉꞌʉjʉty oj ñʉjxtʉ barkoty adʉkʉtuuy.  
\v 33 Per may ja ja̱ꞌa̱yʉty tꞌʉxka̱jptʉ ja Jesús es tꞌijxtsoꞌoñ. Pa̱a̱ty tsyoꞌondʉ pojʉn ma̱jatyʉ ka̱jpn, es tekyyeꞌepy jya̱jttʉ jawyiin ma̱ naty ja barkʉ jyata̱ꞌa̱ñ.  
\v 34 Ko ja Jesús pyʉdseemy barkoty, ta tꞌijxy may ja ja̱ꞌa̱yʉty es tpaꞌꞌayooy, mʉt ko dʉꞌʉnʉ naty éxtʉmʉ borreegʉ diꞌibʉ kyaj tmʉdaty ja kywentʉꞌa̱jtpʉ. Ta tyʉjkʉ yaꞌʉxpʉjkpʉ, es ttukꞌʉxpʉjktʉ kana̱k peky.  
\v 35 Ko oj tsyuꞌujʉnʉ, ta ñimiinʉdʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Tʉ tsyuꞌujʉnʉ, es ni pʉ́n kyatsʉʉnʉ ma̱ tya̱dʉ luga̱a̱r.  
\v 36 Anʉʉmʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty es ñʉjxnʉdʉt rantsyotm o ma̱ yʉ wingombʉ ka̱jpn es tjúydyʉt ja kyaꞌay ꞌyukʉn, mʉt ko kyaj tmʉdattʉ ti kyáydyʉp. 
\p  
\v 37 Per ja Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —Moꞌoydyʉ miidsʉty kyaꞌay ꞌyukʉn. 
\p Ta jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —¿Mdsejpy esʉts ʉʉdsʉty nʉjx njuydyʉ majtsk mʉgoꞌpx xʉʉ nidún yʉ tsa̱jkaaky esʉts ndukkáydyʉt? 
\p  
\v 38 Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —¿Na̱a̱gʉ tsa̱jkaaky jap xymyʉdattʉ? Nʉjx ixtʉ. 
\p Ko tnija̱ꞌa̱dʉ, ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mʉgoxkʉ tsa̱jkaaky es majtskʉ a̱jkxuꞌunk. 
\p  
\v 39 Net ja Jesús ttukꞌaneꞌemy ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es dyajnaxwaatstʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty tuk pekyaty ma̱ ja mʉʉyóty.  
\v 40 Ta ñaxwaꞌtstʉ tuk pekyaty mʉgoꞌpxáty es justyikxymya̱jkáty.  
\v 41 Net ja Jesús tkoneꞌky ja mʉgoxkpʉ tsa̱jkaaky es ja majtskpʉ a̱jkxuꞌunk, es pyatꞌijxy tsa̱jpótm es tja̱ꞌa̱ygyʉdáky ja Dios. Ta ttujkwaꞌxy ja tsa̱jkaaky es tmooydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es dyajwa̱ꞌxtʉt ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty. Nandʉꞌʉn dyajwaꞌxy ja majtskpʉ a̱jkxuꞌunk ma̱ ja mayjyaꞌay.  
\v 42 Nidʉgekyʉ kyaaydyaaydyʉ jotkʉdaꞌaky.  
\v 43 Oknʉm dyajmujktʉ ma̱jmajtsk katsy ja tsa̱jkaaky tyuktukʉ esʉ a̱jkx diꞌibʉ nadʉjkʉ.  
\v 44 Es diꞌibʉ ja tsa̱jkaaky kyaaydyʉ, jaꞌa nimʉgoxk milʉ yedyʉjkʉty, es kyaj myadsyoydyʉjkʉ ja toxytyʉjkʉty es ja ʉna̱ꞌkuꞌungʉty. 
\s1 Jesús yoꞌoy nʉʉ wyingʉjxy 
\p  
\v 45 Netyʉ ja Jesús dyajtʉjkʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty barkoty es ꞌyawinnáxtʉt ma̱ ja mejyñ es jya̱ꞌttʉt Betsaydʉ ko naty yʉꞌʉ ñayjyʉgajxyʉty mʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 46 Es ko naty tʉ dyajꞌyoꞌoywya̱ꞌxtʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, ta ja Jesús wyimbejty ma̱ tuꞌugʉ kopk ka̱jxtákpʉ. 
\p  
\v 47 Ko oj kyoodsʉnʉ, mejyñgyujkꞌámʉ natyñʉ ja barkʉ es ja Jesús naydyiꞌigyʉ naty tʉ wyeꞌemy windʉꞌʉtstuuy,  
\v 48 es tꞌijxy ko ja ꞌyʉxpʉjkpʉty nimʉja̱a̱ tjantsykya̱a̱ptʉ ja nʉʉ, mʉt ko naty pyojkuyáty. Es kajamóñʉm yoꞌoy nʉʉ wingʉjxy ja Jesús es tninejxy ja ꞌyʉxpʉjkpʉty. Na̱jxa̱a̱mbʉ naty ja Jesús ma̱ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty  
\v 49 ko ꞌyijxʉdʉ yoꞌoy nʉʉ wingʉjxy. Ta ñayjyʉnánʉdʉ ko ijxma̱ꞌttʉbʉ daa. Ta yaxkaktʉ,  
\v 50 mʉt ko tsyʉꞌkʉdʉ. Es myʉga̱jxʉdʉ ja Jesús, es ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —¡Jotmʉkta̱ꞌa̱ktʉ! Ʉjtsʉ dʉꞌʉn. Katʉ mdsʉꞌʉgʉdʉ. 
\p  
\v 51 Net ja Jesús tyʉjkʉ barkoty ma̱ naty jaꞌajʉty. Ta myoꞌty ja poj. Ta jaꞌajʉty dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ,  
\v 52 jaꞌa dʉꞌʉn mʉt ko kyajpʉ naty tʉ tjaygyúkʉdʉ ti dʉn ꞌyandijpy ma̱ Jesús dyajmáyʉ ja tsa̱jkaaky es ja a̱jkxuꞌunk, mʉt ko juun wyinma̱ꞌa̱ñʉty. 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky ja puma̱ꞌa̱yʉty jap Jenesaret 
\p  
\v 53 ꞌYawinna̱jxtʉ ma̱ ja mejyñ. Ta jya̱jttʉ Jenesaret, es jam tkuwʉꞌʉndʉ mejyñbyʉꞌa̱a̱y ja barkʉ.  
\v 54 Ko ttukjʉna̱jkta̱a̱ydyʉ ja barkʉ, net ja ja̱ꞌa̱yʉty tꞌʉxka̱jptʉ ja Jesús  
\v 55 es pʉyeꞌegyʉ oj ñʉjxtʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty ma̱jatyʉ ka̱jpn, es tkʉʉymyiindʉ mabajngʉjxy ja puma̱ꞌa̱yʉty ma̱ natyʉ Jesús.  
\v 56 Es oymya̱a̱ty ma̱ ja Jesús jyaꞌty ma̱jatyʉ ka̱jpnba̱ꞌa̱jʉty es ka̱jpnótyʉty o rantsyótyʉty, tpʉjta̱ꞌa̱ktʉ ja puma̱ꞌa̱yʉty tuꞌa̱a̱y es tmʉnuꞌxta̱ꞌa̱ktʉ ja Jesús es oyjyeꞌeyʉ tpa̱a̱ttʉt ja wyit pa̱ꞌa̱. Es nidʉgekyʉ diꞌibʉ pátʉdʉp agʉdáktʉp. 
\c 7  
\s1 Diꞌibʉ ja̱ꞌa̱y yajpekykya̱ꞌa̱dʉp 
\p  
\v 1 Ta ñaymyujkʉdʉ ma̱ Jesús ja fariseeʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp diꞌibʉ tsoꞌondʉ Jerusalén.  
\v 2 Tya̱a̱dʉ yʉꞌʉ ꞌyijxtʉ ko nijaꞌadyʉ Jesusʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty kyaydyʉ es kyaj wya̱ꞌa̱dsʉdyʉ kyʉꞌʉ, jaꞌa njʉna̱ꞌa̱nʉm kyaj kyʉbujtʉ éxtʉm jaayʉm fariseeʉty ttundʉ.  
\v 3 Mʉt ko yʉ fariseeʉty esʉ israelítʉty nidʉgekyʉ pyanʉjxtʉp ja kyostúmbrʉdyʉ ꞌyaptʉjkʉty ko ma̱ kyaya̱ꞌa̱ndʉ koonʉm wa̱ꞌa̱ts wa̱ꞌa̱ts kyʉbujtʉ.  
\v 4 Es ko tʉ ꞌyotstʉ ma̱a̱yóty, kyaj kyaydyʉ pʉn kyaj kyʉbujtʉ wa̱ꞌa̱ts wa̱ꞌa̱ts. Es ta mayʉ kostúmbrʉty diꞌibʉ yʉꞌʉjʉty ꞌyakpaduundʉp, éxtʉm ko tpujtʉ vyasʉ diꞌibʉ tyukꞌúkʉdʉp, ja pyujxnduꞌts esʉ wiingátypyʉ ꞌyabʉjk ꞌyaduꞌunʉn.  
\v 5 Jaꞌagyʉjxm ja fariseeʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp dyajtʉʉdʉ ja Jesús: 
\p —¿Ti ko tkapadundʉ yʉ mꞌʉxpʉjkpʉty diꞌibʉ jaayʉm ja nꞌaptʉjkʉdyʉts ttundʉ? Yʉꞌʉjʉty jeꞌeyʉ kyaydyʉ mʉdʉ kyʉꞌʉ ni kyawa̱ꞌa̱dsʉty. 
\p  
\v 6 Netʉ Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —Miidsʉty diꞌibʉ nayꞌandíjʉdʉp es jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt, yajxón ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ Isaiiʉ mnimadyakʉ miidsʉty ko dʉꞌʉn tkʉxja̱a̱y: 
\q1 Tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y xywyindsʉꞌkʉpts wingʉꞌʉy agʉꞌʉy, 
\q1 per ja jyot wyinma̱ꞌa̱ñ jagam ꞌyity ma̱ ʉjʉn. 
\q1  
\v 7 Ni ti tkatsooty ko ñayꞌandíjʉdʉ es xyjaꞌꞌawdáttʉts. 
\q1 Yʉꞌʉ tukꞌʉxpʉjktʉp 
\q1 diꞌibʉ ꞌyanaꞌamʉnꞌa̱jtypy jeꞌeyʉ ja̱ꞌa̱yʉty. 
\m  
\v 8 Pa̱a̱dyʉ Isaiiʉ tꞌanʉʉmʉ dʉꞌʉmbʉ ja̱ꞌa̱yʉty éxtʉm miidsʉty. Mmastúttʉp miidsʉty ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn es xypyadúndʉt éxtʉm ja ja̱ꞌa̱y jaayʉm ttundʉ. 
\p  
\v 9 ꞌYakꞌanma̱a̱yʉdʉ ja Jesús: 
\p —Miits mꞌaktimpaduundʉp diꞌibʉ mꞌaptʉjk tyuundʉp, es dʉꞌʉn xyꞌʉxtijtʉ ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn.  
\v 10 Moisés myooy ja ja̱ꞌa̱yʉty ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn ma̱ jyʉnaꞌañ: “Mwindsʉꞌʉgʉp ja mda̱a̱k mdeety”, es “Ja diꞌibʉ kya̱jxpejkypy yʉ tyeety o yʉ tya̱a̱k, oogʉp yʉꞌʉ.”  
\v 11 Per miits mjʉnándʉp ko tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y mba̱a̱t tꞌanʉʉmʉ tya̱a̱k tyeety: “Kyaj mba̱a̱t nbudʉkʉ, mʉt ko tʉgekyʉ diꞌibʉts nmʉda̱jtypy esxyʉp miits nbudʉ́kʉdʉ, tʉʉdsʉ Dios ndukmʉyoxy.”  
\v 12 Es pʉn dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ, kyaj ñakytsyékyʉty ja tya̱a̱k tyeety tpudʉ́kʉt.  
\v 13 Es mʉdʉ tya̱a̱dʉ myajtʉgooydyʉp ja Diosʉ ꞌyayukʉ myadakʉn mʉt yʉꞌʉgyʉjxmʉ tadʉ mgostúmbrʉty. Mayʉ dʉꞌʉmbʉ mgostúmbrʉty diꞌibʉ mꞌakpaduundʉp. 
\p  
\v 14 Jatʉgokʉ Jesús dyáxʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mʉdowdʉ nidʉgékyʉty, es jaygyúkʉdʉ.  
\v 15 Yʉ diꞌibʉ ja̱ꞌa̱yʉty jyʉꞌxtʉp, kyaj yʉꞌʉ yajpekykya̱ꞌa̱dʉ, yʉꞌʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ pʉdsʉʉmp jyodoty wyinma̱ꞌa̱ñóty.  
\v 16 Diꞌibʉ mʉdoodʉp, waꞌan tjaygyúkʉdʉ. 
\p  
\v 17 Ko ja Jesús tmastuty ja ja̱ꞌa̱yʉty, ta tyʉjkʉ tʉgoty es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty yajtʉʉjʉdʉ ti dʉn ꞌyandijpyʉ tya̱dʉ ꞌyijxpajtʉn.  
\v 18 Ta jaꞌa ꞌyadsoojʉ: 
\p —¿Nan kyaj miits xyjaygyúkʉdʉ? Ko diꞌibʉ tʉjkʉp a̱a̱jóty, kyaj yʉꞌʉ diꞌibʉ yajpekykya̱ꞌa̱p,  
\v 19 mʉt ko diꞌibʉ tʉjkʉp a̱a̱jóty, jodoty yʉꞌʉ ñejxy, es óknʉm pyʉdsemy. 
\p Es mʉdʉ tya̱a̱dʉ Jesús tyuknija̱ꞌa̱dʉ ko tʉgekyʉ jeꞌxy peky, wa̱ꞌa̱dsʉꞌʉ.  
\v 20 Es nandʉꞌʉn ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Ko diꞌibʉ pʉdsʉʉmp jyodoty wyinma̱ꞌa̱ñóty, yʉꞌʉ sitʉy yajpekykya̱ꞌa̱dʉp ja ja̱ꞌa̱yʉty,  
\v 21 mʉt ko ma̱ ja ja̱ꞌa̱y jyodoty wyinma̱ꞌa̱ñóty myiñ yʉ axʉk winma̱ꞌa̱ñ, yʉ mʉꞌinduunk, yʉ yajja̱ꞌa̱yꞌoꞌk, ko ja̱ꞌa̱y dyajtʉgóydyʉ yʉ pʉjk úkʉnʉ wyindsʉꞌkʉn,  
\v 22 yʉ maꞌtsk, yʉ adsojk, yʉ andak, yʉ axʉk jikyꞌa̱jtʉn, yʉ naywyinnaxʉja̱ꞌa̱k, yʉ piꞌtska̱jx, yʉ mʉjpátʉk, yʉ kujuunꞌát.  
\v 23 Tʉgekyʉ tya̱dʉ axʉkꞌa̱jtʉn, yʉꞌʉ miimp jodoty winma̱ꞌa̱ñóty, es yʉꞌʉ dʉꞌʉn yajpekykyaꞌapy ja ja̱ꞌa̱yʉty. 
\s1 Toxytyʉjk kyaj ꞌyisraelítʉty tmʉbeky ja Jesús 
\p  
\v 24 Ta Jesús jap tsyoꞌoñ es ñejxy jamdsow ma̱ Tirʉ ka̱jpn es Sidón ka̱jpn. Es tyʉjkʉ ma̱ tuꞌugʉ tʉjk, es kyaj tjatsejky es pʉ́n tnijáwʉt. Per kyaj oj mba̱a̱t ꞌyity ayuꞌudsyʉ.  
\v 25 Tuꞌugʉ toxytyʉjk diꞌibʉ natyʉ ñʉʉx myʉda̱jtypy ja kaꞌoybyʉ, ko tmʉdooy ko tʉ naty jyaꞌty ja Jesús, ta tnimiiñ es ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ tyekyꞌʉjxy.  
\v 26 Tadʉ toxytyʉjk kyaj ꞌyisraelítʉty es sirʉfenisyʉ ja̱ꞌa̱y. Yʉꞌʉ ꞌyamdoojʉ ja Jesús es ttúnʉt ja mayꞌa̱jtʉn es dyajpʉdsʉ́mʉt ja kaꞌoybyʉ ma̱ ja ñʉʉx.  
\v 27 Esʉ Jesús ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —Jayʉjp yajkáydyʉ uꞌunk ʉna̱ꞌk, mʉt ko kyaj ꞌyóyʉty es ndukwingoꞌondútʉm ja tsya̱jkaagyʉty es nmoꞌoyʉm ja úkʉty. 
\p  
\v 28 Es ja toxytyʉjk ꞌyadsooy: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉnʉꞌʉ, Windsʉ́n, per extʉ yʉ uk kyaaydyʉp meesʉ patkʉꞌp diꞌibʉ ja ʉna̱ꞌkuꞌungʉty yajka̱ꞌa̱dʉp ja tsya̱jkaakywyáy. 
\p  
\v 29 Net ja Jesús ꞌyadsoojʉ: 
\p —Mʉt ko oy tʉ mꞌadsoy, nʉjx jotkujk ma̱ mdʉjk. Tʉ ja kaꞌoybyʉ pyʉdsemy ma̱ ja mnʉʉxʉn. 
\p  
\v 30 Ko ja toxytyʉjk jyajty ma̱ ja tyʉjk, ta tpaty ja ñʉʉx mabajngʉjxy es tʉ naty tyukpʉdsémyʉty ja kaꞌoybyʉ. 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky tuꞌugʉ yedyʉjk diꞌibʉ nat es awʉꞌʉmʉp 
\p  
\v 31 Netʉ Jesús tsyoꞌoñ jap Tirʉ ña̱a̱xóty, es ñajxy Sidón ka̱jpnóty es ma̱jaty ja Dekápolʉs ka̱jpnʉty. Ta jyajty ma̱ ja Galileeʉ Myejyñ.  
\v 32 Jap tyuknimiinʉdʉ tuꞌugʉ yedyʉjk nat es awʉꞌʉmʉp, es yajpʉjktsooy ja Jesús esʉ kyʉꞌʉ ttuknikónʉt tadʉ yedyʉjk.  
\v 33 Ta Jesús oj dyajnejxy ja ja̱ꞌa̱y wiink tsoo ma̱ kyaj pʉ́n. Net ja kyʉwaꞌxypy tꞌadijʉ ja ja̱ꞌa̱y tyatskoty es mʉdʉ tsyujy ttooñ ja ja̱ꞌa̱yʉ yaꞌan.  
\v 34 Net ja Jesús pyatꞌijxy tsa̱jpótm, es myʉkxejy es tꞌanma̱a̱y: 
\p —¡Awa̱ꞌa̱ts! 
\p  
\v 35 Netyʉ ja ja̱ꞌa̱yʉ tyatsk ꞌyawatsy es ja yaꞌan ꞌyagʉdaky. Ta oj yajxón kya̱jxpéky.  
\v 36 Esʉ Jesús tyuknipʉjkʉ kʉdiibʉ pʉ́n tꞌawánʉt. Es éxtʉm jyantsyjyayajtuknipejky, waanʉ niꞌigʉ oj tmadyakwaꞌxy.  
\v 37 Es dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: 
\p —Tʉgekyʉ oy ttuñ, extʉ yajmʉdoobejkypy ja nátʉty es yajka̱jxpejkypy ja uum. 
\c 8  
\s1 Jesús dyajkáy nima̱jtáxk mil naxy ja ja̱ꞌa̱yʉty 
\p  
\v 1 Ma̱ tadʉ tiempʉ mayʉ natyʉ ja̱ꞌa̱yʉty tʉ ñaymyúkʉdʉ es kyajpʉ naty tmʉdattʉ kyaꞌay ꞌyukʉn. Net ja Jesús dyaxʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p  
\v 2 —Nmʉda̱jtypyʉts ja paꞌꞌayoꞌon mʉdʉ tya̱dʉ ja̱ꞌa̱yʉty, mʉt ko tʉ tyʉgʉkxʉbajnʉ ma̱ ꞌyittʉ ya̱a̱ mʉt ʉj es kyaj tmʉdattʉ ni tii ti jyʉꞌxtʉp.  
\v 3 Es pʉn ngejxypyʉts ma̱ ja tyʉjkʉty ayuu, yuugʉdáwdʉbʉꞌʉ tuꞌa̱a̱y, mʉt ko na̱a̱gʉty jagam tʉ tsyoondʉ. 
\p  
\v 4 Net ja ꞌyʉxpʉjkpʉty ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —¿Es wiꞌix mba̱a̱t yajmoꞌoy ja kyaꞌay ꞌyukʉn ma̱ tya̱dʉ itʉn? Ya̱a̱ ni pʉ́n kyatsʉʉnʉ. 
\p  
\v 5 Ta Jesús yajtʉʉjʉdʉ: 
\p —¿Na̱a̱k xymyʉdattʉ miidsʉty yʉ tsa̱jkaaky? 
\p Es jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Jʉxtujk. 
\p  
\v 6 Net ja Jesús tꞌanma̱a̱ydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es dyajnaxwaatstʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty naxkʉjxy. Ta tkoneꞌky ja jʉxtujkpʉ tsa̱jkaaky es tja̱ꞌa̱ygyʉdáky ja Dios. Net ttujkwaꞌxy es tmooy ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, es jaꞌajʉty dyajwa̱ꞌxtʉt ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 7 Myʉda̱jttʉbʉ naty nandʉꞌʉn na̱a̱gʉdyʉ a̱jkxuꞌunk. Esʉ Jesús oj tja̱ꞌa̱ygyʉdaꞌaky ja Dios, es oj ttukꞌyajwa̱ꞌxtʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 8 Nidʉgekyʉ kyaay ꞌyuktʉ es ꞌyujts jyotkʉdaktʉ, es tꞌaktimꞌyajmujktʉ jʉxtujk katsy ja tsa̱jkaaky tyuktukʉ diꞌibʉ nadʉjkʉ.  
\v 9 Diꞌibʉ ka̱a̱ydyʉ nima̱jtáxk milʉn, es kyaj yajmaydsyóy ja toxytyʉjkʉty esʉ ʉna̱ꞌkuꞌungʉty. 
\p Ta Jesús ñayjyʉga̱jxʉ mʉt jaꞌajʉty,  
\v 10 es tyʉjkʉ ma̱ ja barkʉ mʉt ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es oj ñejxy ma̱ ja ñaxwíñʉdʉ Dalmanutʉ. 
\s1 Fariseeʉty tꞌamdowdʉ tuꞌugʉ mʉjꞌa̱jtʉnʉ tsa̱jpótmʉdʉ 
\p  
\v 11 Ko jap jyajty, ta na̱a̱gʉdyʉ fariseeʉty tninʉjxtʉ ja Jesús es dyajtʉʉdʉ tijaty es dʉꞌʉn dyaꞌꞌanʉguga̱ꞌa̱jʉya̱ꞌa̱ndʉ. Ta tꞌamdoodʉ es tyukꞌíxʉdʉt tuꞌugʉ ijxwʉꞌʉmʉn diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja mʉjꞌa̱jtʉn pʉn jantsyʉ dʉꞌʉn ko Diosʉ naty tʉ kyéxyʉty.  
\v 12 Netʉ Jesús oj myʉkxejy es jyʉnáñ: 
\p —¿Ti kots xyꞌamdowdʉ miidsʉty tuꞌugʉ ijxwʉꞌʉmʉn diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja mʉjꞌa̱jtʉn? 
\p  
\v 13 Ta ja Jesús tmastuttʉ jaꞌajʉty, es tyʉjkʉ jatʉgok ma̱ ja barkʉ es oj ñejxy wiink tsoo ma̱ ja mejyñ. 
\s1 Fariseeʉdyʉ ꞌyʉxpʉjkʉn 
\p  
\v 14 Tʉʉdʉmʉ naty ja ꞌyʉxpʉjkpʉty tja̱ꞌa̱ydyʉgóydyʉ dyajnʉjxʉt niꞌigʉ yʉ tsa̱jkaaky, es jap barkoty jeꞌeyʉ naty tmʉdaty tiꞌigyʉ tsya̱jkaaky.  
\v 15 Ta ja Jesús tyuknipʉjkʉdʉ: 
\p —Ixtʉ, mnaygywentʉꞌátʉdʉp mʉdʉ fariseeʉdyʉ lyevaduurʉ esʉ Eroodʉsʉ jyaꞌajʉty. 
\p  
\v 16 Ta ja ꞌyʉxpʉjkpʉty ñayjyʉnánʉdʉ ak yʉꞌʉjʉty: 
\p —Pa̱a̱dyʉ dʉꞌʉn xyꞌanma̱ꞌa̱yʉm mʉt ko tʉ nyajmiꞌinʉm yiꞌinʉm tsa̱jkaaky. 
\p  
\v 17 Esʉ Jesús ñija̱ꞌa̱bʉ naty éxtʉmʉ naty ñayjyʉna̱ꞌa̱nʉdʉ. Ta ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —¿Ti ko mnayjyʉna̱ꞌa̱nʉdʉ ko kyaj xymyʉdattʉ ja mdsa̱jkaaky? ¿Tii kyajnʉm xyjaygyúkʉdʉ es ni xykyapʉ́ktʉnʉmʉ kwentʉ? Mʉk juun xymyʉdattʉ ja mwinma̱ꞌa̱ñʉty.  
\v 18 ¿Tii kyaj mꞌixtʉ miidsʉty mʉdʉ mwiin, es ni mgamʉdowdʉ mʉdʉ mdatsk? ¿Ti kyaj xyjamyatstʉ?  
\v 19 Kots nyajwaꞌxy ja mʉgoxkpʉ tsa̱jkaaky ma̱ yʉ nimʉgoxk milbʉ ja̱ꞌa̱yʉty, ¿na̱a̱k katsy xyajmujktʉ ja tsa̱jkaaky tyuktukʉ diꞌibʉ nadʉjkʉ? 
\p Es jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Ma̱jmajtsk. 
\p  
\v 20 Ta ja Jesús ꞌyakꞌanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Es kots nyajwaꞌxy ja jʉxtujkpʉ tsa̱jkaaky ma̱ ja nima̱jtáxk milbʉ ja̱ꞌa̱yʉty, ¿na̱a̱k katsy xyajmujktʉ? 
\p Es jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Jʉxtujk. 
\p  
\v 21 Ta ja Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —¿Tii kyajnʉm xyjaygyúkʉdʉ ko kyajts yʉꞌʉjʉty nꞌandijy ja tsa̱jkaaky?\f + \fr 8:21 \ft Ix Matewʉ 16:12.\f* 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky tuꞌugʉ wiints jap Betsaydʉ 
\p  
\v 22 Oknʉm jya̱jttʉ ma̱ Betsaydʉ ka̱jpn, es na̱a̱gʉty ja ja̱ꞌa̱yʉty dyajmiindʉ ma̱ Jesús tuꞌugʉ wiints, es tmʉnuꞌxtáktʉ es ttónʉt ja wiints.  
\v 23 Es ta twijtstsoꞌoñ ja Jesús ja wiints es oj tmʉnejxy ka̱jpnbʉꞌa̱a̱y. Ta ttukwinguꞌtseꞌky waanʉ tsujy es tkʉꞌʉnikooñ. Ta dyajtʉʉy pʉn ꞌyijxypy tii oynʉꞌʉnʉn. 
\p  
\v 24 Ta ja wiints ꞌyijxpejky oga̱ꞌa̱n, es jyʉnáñ: 
\p —Nꞌijxypyʉdsʉ ja̱ꞌa̱yʉty. Dʉꞌʉn kyʉxʉꞌʉktʉ éxtʉmʉ kepy, per yoꞌoydyʉp éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱yʉn. 
\p  
\v 25 Net ja Jesús tpʉjtáky jatʉgok ja kyʉꞌʉ ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉ wyiin. Ta ja ja̱ꞌa̱y oj ꞌyijxpéky es tʉgekyʉ tꞌijxta̱a̱yñʉ wa̱ꞌa̱ts.  
\v 26 Net ja Jesús tkejxy ma̱ ja tyʉjk, es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Katʉ sitʉy mdʉkʉ ka̱jpnóty es ni pʉ́n xykyatukmʉmadya̱ꞌa̱gʉdʉ tya̱a̱dʉ. 
\s1 Peedrʉ tnigajxy ko Jesús jaꞌa ja Kristʉ 
\p  
\v 27 Net ja Jesús es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty oj ñʉjxtʉ ma̱ mutsk ka̱jpnʉty diꞌibʉ wingón ma̱ Sesareeʉ Filipʉ ka̱jpn. Es tuꞌa̱a̱y dyajtʉʉy ja ꞌyʉxpʉjkpʉty: 
\p —¿Wiꞌix ja ja̱ꞌa̱yʉty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ pʉ́ndsʉgʉ dʉn ʉj? 
\p  
\v 28 Ta jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Na̱a̱gʉty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko mijtsʉ dʉꞌʉn Fwank Yajnʉbajtpʉ, na̱a̱gʉty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko mij mꞌEliiʉsʉty, es akjʉnándʉpnʉm na̱a̱gʉty ko mijtsʉ dʉꞌʉn jatuꞌugʉ wiinkpʉ ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ. 
\p  
\v 29 Ta yajtʉʉjʉdʉ: 
\p —Es miidsʉty, ¿wiꞌix mjʉna̱ꞌa̱ndʉ, pʉ́ndsʉ dʉn ʉj? 
\p Esʉ Peedrʉ ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —Mijtsʉ dʉꞌʉn ja Kristʉ diꞌibʉ ja Dios wyinꞌijx. 
\p  
\v 30 Esʉ Jesús oj tyukꞌanaꞌamʉdʉ kʉdiibʉ pʉ́n tꞌawánʉdʉt. 
\s1 Jesús tnigajxy ja ꞌyoꞌkʉn 
\p  
\v 31 Es net oga̱ꞌa̱n ja Jesús tꞌawa̱ꞌa̱nʉdʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty ko yʉꞌʉ, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, jyantsyꞌayowa̱ꞌa̱ñ, es ꞌyʉxtija̱ꞌa̱nʉdʉ ja mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty esʉ teedywyindsʉ́nʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp, ꞌyaꞌꞌanma̱a̱ydyʉ ko ja̱ꞌa̱y yaꞌooga̱ꞌa̱nʉdʉ, es ko tʉgʉkxʉbajtp jyikypyʉka̱ꞌa̱ñ. 
\p  
\v 32 Dʉꞌʉn tyukmʉmadyákʉdʉ wa̱ꞌa̱ts. Net ja Peedrʉ dyajnejxy wiink tsoo abeky es tꞌooy. 
\p  
\v 33 Es ja Jesús wya̱ꞌkʉmbijty, es twinꞌijxy ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es tꞌoojʉmbijty ja Peedrʉ, es tꞌanʉʉmʉ: 
\p —¡Kátʉts mij xyꞌawa̱ꞌktíky, mʉjkuꞌugópk Satanás! Mij kyaj dyʉꞌʉnʉdyʉ mwinma̱ꞌa̱ñ éxtʉmʉ Dios, yʉꞌʉ jeꞌeyʉ mij mwinma̱ꞌa̱ñꞌajtypy éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱yʉty. 
\p  
\v 34 Net ja Jesús dyaxʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es ja ja̱ꞌa̱yʉty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Pʉn jaats pʉ́n xypyanʉjxa̱ꞌa̱ñ éxtʉmdsʉ nꞌʉxpʉjkpʉ, tsojkʉp es tmastuꞌudʉt ja kyʉꞌʉm winma̱ꞌa̱ñ es jyikyꞌátʉt éxtʉm tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ pyagiipy ja kyruuz ko ꞌyoꞌkʉn tninejxy, esʉts xypyatsoonʉt.  
\v 35 Mʉt ko ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ jikyꞌata̱a̱mp éxtʉm ja kyʉꞌʉm winma̱ꞌa̱ñ, tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y nayyajtʉgóyʉdʉp. Per ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ myastutypy ja kyʉꞌʉm winma̱ꞌa̱ñ es ñayyákyʉty es xymyʉdúñʉts ʉj es ttuñ éxtʉm jyʉnaꞌañ ja oybyʉ ayuk, tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y pya̱a̱dʉp ja nitsokʉn.  
\v 36 ¿Ti tsyoo ja ja̱ꞌa̱y ko tjaganarátʉt tʉgekyʉ yʉ naxwíñʉdʉ pʉn yajtʉgeepy ja ꞌyanmʉja̱ꞌa̱n? Ni tii, ¿kʉdii?  
\v 37 Pes pʉn tʉ dyajtʉgóy ja ꞌyanmʉja̱ꞌa̱n, kyajp tii diꞌibʉ mba̱a̱t mʉʉt dyajjʉmbíty jatʉgok. 
\p  
\v 38 ’Pʉn pʉ́nʉts xytyuktsoydyuump es ttuktsoydyúñ ja nꞌayúkʉts ya̱ naxwiiñ ma̱ pojpʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ Dios myastúttʉp, ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nan nduktsoydyúnʉpts kots nmínʉt jatʉgok mʉdʉ myʉjꞌa̱jtʉnʉ nDeedyʉts es mʉdʉ ꞌyánklʉsʉty. 
\c 9  
\p  
\v 1 Nandʉꞌʉn ja Jesús ꞌyama̱a̱yʉdʉ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko ta na̱a̱gʉty diꞌibʉ ja yam ko kyaj ꞌyooktʉt extʉ koonʉm tꞌíxtʉt ja Diosʉ kyutujkʉn jyaꞌty mʉt ja myʉkꞌa̱jtʉn. 
\s1 Jesús tyʉgatsy 
\p  
\v 2 Kyumdʉdujk xʉʉ Jesús oj ñejxy ma̱ tuꞌugʉ kopkʉ kʉjxmbʉ. Yʉꞌʉyʉ wyoo ja Peedrʉ, Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Fwank. Es jam wyindúmʉty tyʉga̱jtsy ja Jesús.  
\v 3 Yʉ wyit jyʉmbijty jantsy tʉꞌxp es jantsy poop éxtʉmʉ tsa̱jpꞌeꞌpyky, éxtʉm ni pʉ́n ya̱ naxwiiñ mba̱a̱t tkayajweꞌemy poop.  
\v 4 Es yʉꞌʉjʉty ꞌyijxtʉ ja Eliiʉs esʉ Moisés myadya̱ꞌa̱ktʉ mʉdʉ Jesús.  
\v 5 Net ja Peedrʉ tꞌanma̱a̱y ja Jesús: 
\p —Windsʉ́n, oy ko nya̱a̱ꞌa̱jtʉm. Nꞌokꞌyaꞌoꞌoyʉm tʉgʉʉgʉ ʉxkʉda̱ꞌa̱k tʉjk: tuꞌuk mij xyjaꞌaꞌátʉt, jatuꞌuk tjaꞌaꞌátʉt ja Moisés es jatuꞌuk tjaꞌaꞌátʉt ja Eliiʉs. 
\p  
\v 6 Dʉꞌʉn ꞌyanma̱a̱y mʉt ko ja ꞌyʉxpʉjkpʉty tsyʉꞌʉgʉdʉ naty, esʉ Peedrʉ ni tkanijawʉ wiꞌix jyʉna̱ꞌa̱nʉt.  
\v 7 Net oj myiñ tuꞌugʉ yoots diꞌibʉ yajnitujkʉdʉ, es jap yoodsóty yajmʉdooy tuꞌugʉ ayuk diꞌibʉ jʉna̱a̱mp: 
\p —Tya̱a̱dʉdsʉ dʉꞌʉn ja nꞌUꞌunk diꞌibʉts njantsytsyejpy. Mʉmʉdowdʉ yʉꞌʉ. 
\p  
\v 8 Ko tiꞌin ñasꞌijxʉdʉ ma̱ naty tʉ tꞌixtʉ, ta kyaj tnakyꞌijxtʉ ni pʉ́n, yʉꞌʉyʉ natyʉ Jesús ma̱ yʉꞌʉjʉty. 
\p  
\v 9 Ko naty wyinjʉnaktʉ ma̱ ja kopk, ta Jesús tyuknipʉjkʉdʉ: 
\p —Kyaj xytyukmʉmadya̱ꞌa̱ktʉt ni pʉ́n diꞌibʉ tʉ xyꞌixtʉ, extʉ koonʉm ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, njikypyʉ́kʉdʉts ma̱dsʉ naty tʉ nꞌeeky. 
\p  
\v 10 Es mʉdʉ tya̱a̱dʉ tmʉda̱jttʉ ayuꞌudsyʉ ak yʉꞌʉjʉty, es ñayyajtʉʉjʉdʉ: 
\p —¿Tii dʉnʉ tya̱a̱dʉ diꞌibʉ myadyakypy ko jyikypyʉka̱ꞌa̱ñ ma̱ ꞌyeꞌky? 
\p  
\v 11 Es pa̱a̱ty dyajtʉʉdʉ ja Jesús: 
\p —¿Ti ko jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp ko yʉ Eliiʉs myina̱ꞌa̱ñ jawyiin es kyaj ja Kristʉ? 
\p  
\v 12 Ta ja Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉnʉꞌʉ ko Eliiʉs myiñ jawyiin, es ko yʉꞌʉ ꞌyʉxkúkʉty tʉgekyʉ. ¿Es tii, kyaj xyñijáwʉdʉ ko ma̱ yʉ Diosʉ jyaaybyajtʉn tmadyaꞌaky ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nꞌayowa̱ꞌa̱ñʉts mʉk es nnʉjxa̱ꞌa̱ñʉts ʉxtijy?  
\v 13 Per ʉj nꞌanma̱a̱ydyʉp miits ko Eliiʉs tʉ myiñ\f + \fr 9:13 \ft Ix Matewʉ 11:14.\f*, es tʉ ja ja̱ꞌa̱y tyúnʉdʉ wiꞌix yʉꞌʉ ttimtsoktʉ, dʉꞌʉn éxtʉm jyʉnaꞌañ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn. 
\s1 Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky tuꞌugʉ mixy diꞌibʉ kaꞌoybyʉ myʉda̱jtypy 
\p  
\v 14 Ko kyʉdaktʉ ma̱ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty diꞌibʉ naty tʉ wyʉꞌʉmdʉ, ta tꞌijxtʉ may ja ja̱ꞌa̱yʉty juwʉdity ma̱ yʉꞌʉjʉty. Jamʉ naty nandʉꞌʉn tmʉttsipka̱jxtʉ ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp.  
\v 15 Ko ja ja̱ꞌa̱yʉty tꞌijxtʉ ja Jesús, net dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ. Ta tninʉjxtʉ pʉyeꞌegyʉ es oj tka̱jxpoꞌxtʉ.  
\v 16 Net ja Jesús dyajtʉʉy ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp: 
\p —¿Ti mnaydyukkajxytsyíkʉdʉp mʉt ja nꞌʉxpʉjkpʉty? 
\p  
\v 17 Niduꞌuk jap mayjyaꞌayóty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, tʉts ʉj nyajmíñ yʉ nꞌuꞌunk diꞌibʉ myʉda̱jtypy ja kaꞌoybyʉ, es yʉꞌʉ yajwʉꞌʉmʉp uum.  
\v 18 Pes oytyim ma̱a̱ty myátsyʉty ja kaꞌoybyʉ es yajkʉdáyʉty. Net yaꞌꞌaꞌeebyʉty, es yajnaydyʉtska̱a̱dyʉty es dʉꞌʉnʉ ñiniꞌx yajwʉꞌʉmxʉty juun. Tʉts njaꞌꞌanʉʉmʉ mꞌʉxpʉjkpʉty esxyʉp dyajpʉdsémyʉ tadʉ kaꞌoybyʉ, per kyaj tʉ tmʉmada̱ꞌa̱ktʉ. 
\p  
\v 19 Es ja Jesús jyʉnáñ: 
\p —¡Ay, ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibáty kyaj xymyʉdattʉ ja mʉbʉjkʉn! ¿Extʉ nʉꞌʉnʉdsʉ dʉꞌʉn nꞌaktimꞌítʉt mʉt miidsʉty es nmʉdánʉdʉt? ¿Na̱ꞌa̱dsʉ dʉꞌʉn xymyʉbʉka̱ꞌa̱ndʉts? Yajmín ja mixy. 
\p  
\v 20 Ta tyuknimiinʉdʉ. Es ko ja kaꞌoybyʉ tꞌijxy ja Jesús, net ttukpaty ja moꞌodyʉ ja mixy. Ta kyʉda̱a̱y es tyiimy yejky es ꞌyaꞌeepy.  
\v 21 Net ja Jesús dyajtʉʉy ja uꞌunkteety: 
\p —¿Nʉꞌʉnʉ dʉnʉ tya̱a̱dʉ kujk tmʉda̱jnʉ? 
\p Ta ja uꞌunkteety ꞌyadsooy: 
\p —Extʉ tyimmutskꞌa̱jty.  
\v 22 Kana̱k ok yʉ kaꞌoybyʉ yajkukʉdáwʉty jʉʉnóty es nʉjoty, es dʉꞌʉn jyayaꞌooga̱ꞌa̱ñʉty. Tunʉ mayꞌa̱jtʉn, pʉn mba̱a̱t oynʉꞌʉnʉn ti mʉʉt xytyuñ, paꞌꞌayoodʉgʉts ʉʉdsʉty es pudʉjkʉdʉgʉts. 
\p  
\v 23 Ta ja Jesús ꞌyadsooy: 
\p —¡Katʉ mjʉna̱ꞌa̱ñ pʉn mba̱a̱t! Tʉgekyʉ yʉꞌʉ mbya̱a̱dʉty mʉt diꞌibátyʉ Dios myʉbʉjktʉp. 
\p  
\v 24 Net ja uꞌunkteety yaxkeky: 
\p —¡Nmʉbejkypyʉts! ¡Pudʉjkʉgʉts esʉts nꞌakmʉbʉ́kʉt niꞌigʉ! 
\p  
\v 25 Ko ja Jesús tꞌijxy ko may ja ja̱ꞌa̱yʉty ñaymyujkʉdʉ, ta tꞌooy ja kaꞌoybyʉ es tꞌanʉʉmʉ: 
\p —Kaꞌoybyʉ, ʉjtsʉts mij nꞌanmaapy, pʉdsʉm jap ma̱ tadʉ ja̱ꞌa̱yʉn es katʉ mnakytyʉkʉ ma̱ yʉꞌʉn. 
\p  
\v 26 Ta ja kaꞌoybyʉ dyajꞌyáxy ja mixy. Ta jatʉgok dyajmoꞌty es pyʉdseemy, es dyajweꞌemy éxtʉmʉ oꞌkpʉ. May oj jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko tʉ ꞌyeeky.  
\v 27 Per ja Jesús tma̱jtsy ma̱ ja kyʉꞌʉ, es twijtseꞌky. Ta ja mixy tyʉna̱a̱yeꞌky. 
\p  
\v 28 Net ja Jesús tyʉjkʉdʉ ma̱ ja tyʉjk mʉdʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty ak yʉꞌʉyʉty. Ta yajtʉʉjʉdʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty: 
\p —¿Tii da kots ʉʉdsʉty kyaj tʉ nmʉmada̱ꞌa̱ktʉ tadʉ kaꞌoybyʉ? 
\p  
\v 29 Ta ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Tya̱dʉ dʉꞌʉmbʉ kaꞌoybyʉ, yʉꞌʉyʉ mʉʉt pyʉdsemy jeꞌeyʉ mʉt ko nga̱jxtákʉm. 
\s1 Jesús tnigajxy myʉmajtsk ok ja ꞌyoꞌkʉn 
\p  
\v 30 Ko jam tsyoꞌondʉ, ta ña̱jxtʉ Galileeʉ. Esʉ Jesús kyaj ttsejky es pʉ́n tnijáwʉdʉt,  
\v 31 mʉt ko dyaꞌʉxpʉktʉ naty ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es ttukmʉmadya̱ꞌa̱ktʉ: 
\p —Ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nyajkʉyaka̱ꞌa̱ñʉts ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es yʉꞌʉts xyaꞌooktʉp, es ko tyʉgʉkxʉbátʉt, njikypyʉ́kʉdʉts. 
\p  
\v 32 Es jaꞌajʉty kyaj tjaygyujkʉdʉ éxtʉm ꞌyanʉꞌʉmxʉdʉ, es tsyʉꞌkʉdʉp es dyajtʉ́wdʉt. 
\s1 Pʉ́n waanʉ mʉj 
\p  
\v 33 Net jya̱jttʉ ma̱ ja Kafarnaúm ka̱jpn. Es ko naty ꞌyittʉ tʉgoty, ta yajtʉʉjʉdʉ ja Jesús: 
\p —¿Tii dʉꞌʉn naty mdsipka̱jxtʉp miidsʉty tuꞌa̱a̱y? 
\p  
\v 34 Es amoñʉ wyʉꞌʉmda̱a̱ydyʉ, mʉt ko yʉꞌʉ naty tʉ ttsipka̱jxtʉ ko pʉ́nʉ dʉꞌʉn ma̱ yʉꞌʉjʉty niꞌigʉ myʉ́jʉty.  
\v 35 Netʉ Jesús ñaxweꞌtsy ma̱ ja nima̱jmajtskpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉ, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Pʉn niduꞌuk miits mnaybyʉjta̱ꞌa̱gánʉdʉp mʉj kʉjxm, waꞌan ñaybyʉjtaꞌagyʉty yuunk naxypyʉ, es tmʉdúnʉt nidʉgekyʉ. 
\p  
\v 36 Net ttsaꞌaneꞌky tuꞌugʉ ʉna̱ꞌkuꞌunk es tyʉna̱a̱y kujkꞌa̱a̱y ma̱ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p  
\v 37 —Diꞌibʉ ꞌyaxá̱jʉp tuꞌugʉ ʉna̱ꞌkuꞌunk éxtʉmʉ tya̱a̱dʉ mʉdʉdsʉ nxʉʉgyʉjxm, xyꞌaxá̱jʉptsʉ dʉꞌʉn ʉj; es diꞌibʉts ʉj xyꞌaxá̱jʉp, nan ꞌyaxá̱jʉbʉ dʉꞌʉn diꞌibʉts ʉj xykyajx. 
\s1 Diꞌibʉ kyaj xyñiꞌoꞌo xyñiyáxʉm, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ijtp mʉt ʉdsa̱jtʉm 
\p  
\v 38 Net ja Fwank tꞌanma̱a̱y ja Jesús: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, tʉts nꞌixtʉ tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y dyajpʉdsémy ja kaꞌóybyʉty ma̱ yʉ ja̱ꞌa̱y mʉdʉ mxʉʉgyʉjxm, es kom kyaj jyʉdity mʉt ʉdsa̱jtʉm, tʉts nyajkubóktʉ. 
\p  
\v 39 Es ja Jesús ꞌyadsoojʉ: 
\p —Katʉ xyajkubóktʉ, mʉt ko diꞌibʉ tyiimpy ja mʉjꞌa̱jtʉn mʉdʉts nxʉʉgyʉjxm, óyʉts xymyadyaꞌaky es kyaj ꞌyaxʉʉgʉty.  
\v 40 Es diꞌibʉ kyaj xymyʉdsipꞌa̱jtʉm, yʉꞌʉ dʉn mʉt nꞌijtʉm.  
\v 41 Pʉn pʉ́n mmoꞌoyʉdʉ oyjyeꞌeyʉ tuk vasʉ wa̱ꞌa̱ts nʉʉ mʉt kots ʉj miits nja̱ꞌa̱yꞌáttʉ, tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko Dios myayꞌátʉp ja ja̱ꞌa̱y. 
\s1 Pʉroobʉty ko pekyoty nyajka̱ꞌa̱m ja wiink ja̱ꞌa̱y 
\p  
\v 42 ’Pʉn ja pʉ́n dyajpekykyaꞌay niduꞌugʉ tya̱dʉ dʉꞌʉmbʉ ʉna̱ꞌkuꞌunk diꞌibʉts ʉj xymyʉbʉjkp, waanʉ oy pyʉdsʉꞌʉmxʉty kooxyʉp yajtukꞌyoꞌkmʉwʉʉnʉ tuꞌugʉ mʉj pa̱a̱n es yajkujʉbijpnáxʉt mejyñóty.  
\v 43 Pʉn myajpekytyuunʉp tuꞌugʉ mgʉꞌʉ, niboot.\f + \fr 9:43 \ft Xytyukꞌijxʉmʉ Jesús ko diꞌibʉ xyajpekytyuꞌunʉm, yʉꞌʉ jot winma̱ꞌa̱ñ, es kyaj yʉꞌʉdyʉ kʉꞌʉ, teky es ni yʉꞌʉ wiin. Ix Markʉs 7:18-23.\f* Waanʉ oy ko mnʉjxʉt tsa̱jpótm, éxtʉm mba̱a̱t njʉna̱ꞌa̱nʉm kʉtuk ma̱ ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ, es kʉdiinʉm ko myajpʉjta̱ꞌa̱gʉt mʉt majtskʉ mgʉꞌʉ ma̱ ayoodákn,  
\v 44 ma̱ ni na̱ꞌa̱ kyaꞌoogʉt ja tʉnʉꞌk es ni kyaꞌoogʉt ja jʉʉn.  
\v 45 Es pʉn myajpekytyuunʉp tuꞌugʉ mdeky, niboot. Waanʉ oy ko mnʉjxʉt tsa̱jpótm, éxtʉm mba̱a̱t njʉna̱ꞌa̱nʉm, tekytyuk ma̱ ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ es kʉdiinʉm ko myajpʉjta̱ꞌa̱gʉt mʉt majtskʉ mdeky ma̱ ayoodákn,  
\v 46 ma̱ ni na̱ꞌa̱ kyaꞌoogʉt ja tʉnʉꞌk es ni kyaꞌoogʉt ja jʉʉn.  
\v 47 Es pʉn myajpekytyuunʉp tuꞌugʉ mwiin, juut. Waanʉ oy ko mnʉjxʉt tsa̱jpótm, éxtʉm mba̱a̱t njʉna̱ꞌa̱nʉm, mʉt tuk aduꞌum jeꞌeyʉ mwiin ma̱ ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ es kʉdiinʉm ko myajpʉjta̱ꞌa̱gʉt mʉt majtskʉ mwiin ma̱ ayoodákn,  
\v 48 ma̱ ni na̱ꞌa̱ kyaꞌoogʉt ja tʉnʉꞌk es ni kyaꞌoogʉt ja jʉʉn. 
\p  
\v 49 ’Es nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyayówdʉt, oyʉ tadʉ ayoꞌon njaja̱ꞌa̱mbʉ éxtʉmʉ jʉʉn xytsyaꞌayʉm. Extʉmʉ jʉʉn dyajtʉꞌʉtsy ja tsuꞌutsy kʉdiibʉ mya̱ꞌa̱dʉt, tadʉ ayoꞌon mba̱a̱t xytyukmʉwingoꞌonʉm ja Dios.  
\v 50 Oy yʉ ka̱a̱n. Per pʉn tʉgooyñʉp ja tya̱ꞌa̱mtsꞌa̱jtʉn, kyaj wiꞌix ꞌyóyʉt es jatʉgok tya̱ꞌa̱mʉt. Ittʉ éxtʉm ja oy ka̱a̱n es jikyꞌattʉ amumduꞌuk jot nixim niyam. 
\c 10  
\s1 Kasa̱a̱dʉ ja̱ꞌa̱yʉty ñaymyastuꞌudʉdʉ 
\p  
\v 1 Net ja Jesús tsyoꞌoñ Kafarnaúm es oj ñejxy ma̱ ja Judeeʉ ñax es ꞌyawinna̱jxy ma̱ ja Jordán mʉjnʉʉ jadsoo ma̱ xʉʉ pyʉdsemy. Jap ja ja̱ꞌa̱yʉty ñaymyujkʉdʉ jatʉgok ma̱ naty yʉꞌʉ, es dyaꞌʉxpejky éxtʉmʉ naty yʉꞌʉ yaꞌʉxpeky jaayʉm.  
\v 2 Net na̱a̱gʉdyʉ fariseeʉty tnimiindʉ Jesús es dʉꞌʉn dyaꞌꞌanʉguga̱ꞌa̱jʉya̱ꞌa̱ndʉ. Ta dyajtʉʉdʉ: 
\p —¿Tii mba̱a̱t yʉ yedyʉjk tmastuꞌuty ja ñʉdoꞌoxy? 
\p  
\v 3 Ta ja Jesús ꞌyadsoojʉ: 
\p —¿Wiꞌix tꞌaneꞌemy ja Moisés? 
\p  
\v 4 Ta jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Ja Moisés tʉ dyajnigutúkʉ es mba̱a̱t ja yedyʉjk tmastuꞌuty ja ñʉdoꞌoxy pʉn jawyiin tmoꞌoy tuꞌugʉ neky ma̱ jyʉnaꞌañ ko kyaj tꞌoknʉdoꞌoxꞌa̱jnʉ. 
\p  
\v 5 Ta Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Ja Moisés tkʉxja̱a̱yʉ tadʉ anaꞌamʉn jaꞌagyʉjxm ko kujuun miidsʉty.  
\v 6 Per ma̱ tsyondaky ko Dios dyajkojy tʉgekyʉ, yʉ Diosʉ jyaaybyajtʉn jyʉnaꞌañ: “Dios yajkoj ja ja̱ꞌa̱yʉty yedyʉjk es toxytyʉjk.”  
\v 7 “Pa̱a̱ty ja yedyʉjk ꞌyabekyʉ ma̱ ja tya̱a̱k tyeety es dʉꞌʉn ñaybyuwa̱ꞌa̱gʉdʉ mʉdʉ ñʉdoꞌoxy,  
\v 8 es nimajtsk jyikyꞌattʉ éxtʉm tuꞌugʉn jeꞌeyʉ.”  
\v 9 Pa̱a̱ty diꞌibʉ ja Dios tʉ dyajnaymyúkʉdʉ, ni pʉ́n tkayajwa̱ꞌxʉt. 
\p  
\v 10 Ko naty jap tʉgótyʉty, ja ꞌyʉxpʉjkpʉty yajtʉʉjʉdʉ jatʉgok yʉ tya̱a̱dʉ.  
\v 11 Esʉ Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Diꞌibʉ myastutypy ja ñʉdoꞌoxy es pyeky mʉdʉ wiink toꞌoxy, yajtʉgeepy ja pʉjk úkʉnʉ wyindsʉꞌkʉn.  
\v 12 Es pʉn ja toxytyʉjk myastutypy ja ñaꞌay es pyeky mʉdʉ wiink yedyʉjk, nan yajtʉgeepy ja pʉjk úkʉnʉ wyindsʉꞌkʉn. 
\s1 Jesús tkuniꞌxy ja ʉna̱ꞌkuꞌungʉty 
\p  
\v 13 Na̱a̱gʉdyʉ ja̱ꞌa̱yʉty dyajmíndʉ ꞌyʉna̱ꞌkuꞌungʉty esʉ Jesús tyónʉdʉt, es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty tꞌoodʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 14 Ko ja Jesús tꞌijxy, ta ꞌyajkʉ mʉt yʉꞌʉjʉty es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mastuꞌuttʉ, waꞌandsʉ ʉna̱ꞌkuꞌungʉty xyñimíndʉts, es katʉ xyajjʉmbíty, mʉt ko ja Diosʉ kyutujkʉn yʉꞌʉ jyaꞌaꞌa̱jtypy diꞌibʉ dʉꞌʉn éxtʉm yʉꞌʉjʉty.  
\v 15 Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko diꞌibʉ kyaj tꞌaxa̱jʉ ja Diosʉ kyutujkʉn éxtʉm tuꞌugʉ ʉna̱ꞌkuꞌunk, kyaj tyʉ́kʉt ma̱ Diosʉ kyutujkʉn. 
\p  
\v 16 Net ttsaꞌaneꞌky ja ʉna̱ꞌkuꞌungʉty. Ta tkʉxkooñ ja kyʉꞌʉ ma̱ ja kyʉba̱jkʉty es tkuniꞌxy. 
\s1 Mʉkja̱ꞌa̱y tmʉmadyaꞌaky ja Jesús 
\p  
\v 17 Ko ja Jesús ꞌyaktuꞌuyoꞌoy, net myiiñ tuꞌugʉ yedyʉjk pʉyeꞌegyʉ, es ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ Jesús wyindum es yajtʉʉjʉ: 
\p —Oy yaꞌʉxpʉjkpʉ, ¿ti tsojkʉp ndúnʉdʉts esʉts nyajtukkumáyʉt ja jikyꞌa̱jtʉnʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ? 
\p  
\v 18 Netʉ Jesús ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —¿Ti kots mij xytyijy kots ʉj nꞌóyʉty? Jaꞌa ko yʉꞌʉyʉ dʉꞌʉnʉ Dios oy.  
\v 19 Oy xyñija̱ꞌa̱jʉ ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn: “Katʉ myajja̱ꞌa̱yꞌeeky; katʉ xyajtʉgóy ja pʉjk úkʉnʉ wyindsʉꞌkʉn; katʉ mmeetsy; katʉ mʉdʉ andakʉngyʉjxm pʉ́n xyñiwa̱a̱mbéty; katʉ ti xyñipeky; mwindsʉꞌʉgʉp ja mda̱a̱k mdeety.” 
\p  
\v 20 Ja yedyʉjk ꞌyadsooy: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ tʉts nguydyuunda̱ꞌa̱y extʉ tʉ ndimmutskꞌátyʉts. 
\p  
\v 21 Netʉ Jesús twinꞌijxy mʉdʉ tsojkʉn, es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Jatuꞌuk mdʉgoyꞌa̱jtxʉty. Nʉjx took tʉgekyʉ diꞌibʉ mmʉda̱jty mjaygyejpy es yajwa̱ꞌx ma̱ ayoobʉ ja̱ꞌa̱yʉty, es net xypyamínʉdʉts es dʉꞌʉn xymyʉdátʉt ja oyꞌa̱jtʉn jam tsa̱jpótm. 
\p  
\v 22 Es ko tmʉdooy yʉ tya̱a̱dʉ, ta ja yedyʉjk jyotmaydyuktʉjkʉ. Ta oj ñejxy jotmaymyʉʉt, mʉt ko nʉgoo naty jyantsymyʉkja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 23 Ta ja Jesús tꞌijxʉmbijty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty: 
\p —¡Tsip nimʉja̱a̱ esʉ mʉkja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty tyʉ́kʉdʉt ma̱ Diosʉ kyutujkʉn! 
\p  
\v 24 Ja ꞌyʉxpʉjkpʉty dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ mʉdʉ tya̱a̱dʉ. Esʉ Jesús ꞌyakꞌanma̱a̱yʉmbijtʉdʉ: 
\p —¡Tsip nimʉja̱a̱ esʉ mʉkja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty tyʉ́kʉdʉt ma̱ Diosʉ kyutujkʉn!  
\v 25 Niꞌigʉ tsyípʉty es tuꞌugʉ mʉkja̱ꞌa̱y tyʉ́kʉt tsa̱jpótm es kʉdiinʉm ko tuꞌugʉ kameyʉ ñáxʉt xuꞌuñ jutoty. 
\p  
\v 26 Ko tꞌakmʉdoodʉ tya̱a̱dʉ ja ʉxpʉjkpʉty, waanʉ niꞌigʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ dʉꞌʉñʉ es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —Pes, ¿pʉ́nʉ dʉꞌʉn mba̱a̱t ñitseꞌeky? 
\p  
\v 27 Esʉ Jesús wyinꞌijxʉdʉ es ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Mʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty kyaj mba̱a̱t, per mʉdʉ Dios, ak mba̱a̱t tʉgekyʉ. 
\p  
\v 28 Netʉ Peedrʉ tꞌanma̱a̱y ja Jesús: 
\p —Es ʉʉdsʉty sitʉy tʉts tʉgekyʉ nmastutta̱ꞌa̱ydyʉ es mij nbanʉjxtʉ. 
\p  
\v 29 Jesús ꞌyadsoojʉ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko oytyim pʉ́nʉty diꞌibʉ tʉ tmastuꞌuty ja tyʉjk, o myʉga̱ꞌa̱xʉty, o tya̱a̱k, o tyeety, o ꞌyuꞌungʉty, o ñax kámʉty mʉt kots xypyanejxy ʉj es ttuñ éxtʉm jyʉnaꞌañ ja oybyʉ ayuk,  
\v 30 tadʉ ja̱ꞌa̱y Dios moꞌoyʉdʉp tyam ma̱ tya̱dʉ naxwíñʉdʉ mʉgoꞌpx dʉꞌʉnʉn niꞌigʉ tyʉjk, tya̱a̱k, myʉgaꞌaxʉty, ꞌyuꞌungʉty esʉ ñax kámʉty, oy ꞌyayoy dʉꞌʉn; es nandʉꞌʉn tsa̱jpótm Dios myoꞌoyʉdʉt ja jikyꞌa̱jtʉnʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ.  
\v 31 Per may diꞌibʉ tyam ya̱ naxwiiñ ijtp mʉj, jam tsa̱jpótmʉ Dios pyʉjta̱ꞌa̱gʉdʉt mutsk; es may diꞌibʉ tyam ya̱ naxwiiñ ijtp mutsk, jam tsa̱jpótmʉ Dios pyʉjta̱ꞌa̱gʉdʉt mʉj. 
\s1 Jesús tnigajxy myʉdʉgʉk ok ja ꞌyoꞌkʉn 
\p  
\v 32 Jamʉ naty wyimbattʉ ma̱ ja tyuꞌujʉ Jerusalén, esʉ Jesús jawyiinʉ naty ñejxy ma̱ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty. Es ja nima̱jmajtskʉty dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ es tsyʉꞌkʉdʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ panʉjxʉdʉp. Net ja Jesús twoonejxy wiink tsoo ja nima̱jmajtskpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty. Ta oj ttukmʉmadya̱ꞌa̱ktʉ diꞌibʉ naty jatán kʉbatánʉp,  
\v 33 es ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Ixtʉ, nbatʉjkʉm Jerusalén ma̱ ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nyajkʉyaka̱ꞌa̱ñʉts ma̱ yʉ teedywyindsʉ́nʉty es ma̱ ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp, es xytyuknika̱jxpata̱ꞌa̱ndʉts ja oꞌkʉn es xykyʉyaka̱ꞌa̱ndʉts ma̱ ja romanʉ ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 34 Yʉꞌʉts xyñixiꞌiga̱ꞌa̱n xytyukxiꞌiga̱ꞌa̱ndʉts, xywyopa̱ꞌa̱ndʉts, xyñidsujʉya̱ꞌa̱ndʉts es xyaꞌooktʉpts, es ko tyʉgʉkxʉbátʉt ma̱dsʉ naty tʉ nꞌeeky, njikypyʉ́kʉdʉts. 
\s1 Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Fwank tꞌamdowdʉ tuꞌugʉ mayꞌa̱jtʉn 
\p  
\v 35 Net ja Santya̱ꞌa̱gʉ es ja Fwank, Zebedeeʉ mya̱a̱ngʉty, tmʉwingoondʉ ja Jesús es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, ndsojktʉpts es xytyúnʉt ja mayꞌa̱jtʉn diꞌibʉ nꞌamdoodʉp. 
\p  
\v 36 Net ja Jesús yajtʉʉjʉdʉ: 
\p —¿Ti dʉn mdsojktʉp esʉts ndúnʉt? 
\p  
\v 37 Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mooydyʉgʉts esʉts nꞌuꞌuñʉdʉt tuꞌuk ma̱ mꞌaga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ es jatuꞌuk ma̱ mꞌana̱jñgyʉꞌʉ ko mꞌanaꞌama̱ꞌa̱ñ mʉjꞌa̱jtʉn mʉʉt. 
\p  
\v 38 Ta ja Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —Miits kyaj xyñijáwʉdʉ ti dʉn mꞌamdoodʉp. ¿Tii mmʉdánʉdʉp miidsʉty, éxtʉm mba̱a̱t njʉna̱ꞌa̱nʉm xyꞌuuktʉ ma̱ ja kálʉz ma̱ts ʉj nꞌuuga̱ꞌa̱ñ? ¿Tii mmʉdánʉdʉp miidsʉty éxtʉm mba̱a̱t njʉna̱ꞌa̱nʉm mnʉbáttʉt éxtʉmts ʉj nnʉbata̱ꞌa̱ñ? 
\p  
\v 39 Ta jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Nmʉdánʉdʉpts. 
\p Esʉ Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn ko miits mꞌuuktʉp ma̱ ja kálʉz ma̱ts ʉj nꞌuuga̱ꞌa̱ñ, es nandʉꞌʉn mnʉbáttʉt éxtʉmts ʉj nnʉbata̱ꞌa̱ñ.  
\v 40 Per ʉj kyajts xypyaaty esʉts miits nmoꞌoydyʉt es mꞌuꞌuñʉdʉt ma̱ts nꞌaga̱ꞌa̱ñdsyoo o ma̱ts nꞌana̱jñdsyoo. Diosʉ dʉꞌʉn pátʉp tmoꞌoydyʉt diꞌibáty tʉ yajtuknibʉjta̱a̱gʉ. 
\p  
\v 41 Ko ja nima̱jkpʉ ʉxpʉjkpʉty tmʉdoodʉ tya̱a̱dʉ, net ttukꞌakꞌa̱jttʉ ja Santya̱ꞌa̱gʉ es ja Fwank.  
\v 42 Netʉ Jesús dyáxʉdʉ nima̱jmajtskʉty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mnija̱ꞌa̱dʉp miits ko diꞌibáty ꞌyanaꞌamdʉp ya̱ naxwiiñ, jyaꞌꞌabʉ́ktʉp ja ja̱ꞌa̱yʉty, es ꞌyanaꞌamʉdʉ éxtʉm yʉꞌʉjʉty ja kyutujkʉn.  
\v 43 Per kyaj dyʉꞌʉnꞌátʉt ma̱ miidsʉty. Nik niꞌigʉ ko diꞌibʉ naybyʉjta̱ꞌa̱gánʉp mʉj ma̱ miidsʉty, yʉꞌʉ myʉdúndʉp ja myʉꞌꞌʉxpʉjkpʉty,  
\v 44 es oytyim pʉ́nʉty miidsʉty diꞌibʉ ita̱a̱mp jawyiin, yʉꞌʉ myʉdúndʉp ja myʉꞌꞌʉxpʉjkpʉty éxtʉmxyʉp yʉꞌʉdyʉ myʉduumbʉ.  
\v 45 Dʉꞌʉn éxtʉm ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, kyajts nmiiñ naxwiiñ esʉts nyajmʉdúnʉt, jaꞌats ʉj tʉ nnimíñ esʉts ʉj ja ja̱ꞌa̱y nmʉdúnʉt esʉts ngʉbátʉt mayʉ ja̱ꞌa̱y ja pyeky kots jaꞌa nguꞌoogʉt, dʉꞌʉn may tmʉdáttʉt ja nitsokʉn. 
\s1 Jesús dyaꞌijxpéky tuꞌugʉ wiints 
\p  
\v 46 Net jya̱jttʉ Jerikoo. Es ko natyʉ Jesús kya̱jpnbʉdsémy mʉt ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es mʉt ja mayjyaꞌayʉty, tuꞌugʉ wiints diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy Bartimeeʉ, Timeeʉ mya̱a̱nk, jamʉ naty ꞌyuꞌuñʉ tuꞌubʉꞌa̱a̱y es tꞌamdoy ja limosnʉ.  
\v 47 Es ko tmʉdooy ko wyingóñ ja Jesús nazarenʉ, ta ja wiints yaxkeky: 
\p —¡Jesús, Davitʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts, paꞌꞌayoogʉts mij! 
\p  
\v 48 May ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyoojʉdʉ es ꞌyamónʉt, per ja wiints niꞌigʉ waanʉ mʉk yaxkeky: 
\p —¡Davitʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts, paꞌꞌayoogʉts! 
\p  
\v 49 Net ja Jesús wya̱ꞌkꞌa̱ꞌa̱jʉ, es jyʉnáñ: 
\p —Yajmíndʉ. 
\p Ta ja ja̱ꞌa̱yʉty tꞌanma̱a̱ydyʉ ja wiints: 
\p —Jotkujkʉ, pʉdʉꞌʉk, mʉt ko tam myáxʉty. 
\p  
\v 50 Net ja wiints tnasjajtʉ ja tsyamarrʉ, es pyujteꞌky. Ta twinguwa̱ꞌkʉ ja Jesús.  
\v 51 Net ja Jesús yajtʉʉjʉ: 
\p —¿Ti mdsejpy esʉts ʉj ndúnʉdʉts? 
\p Ja wiints ꞌyadsooy: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, yʉꞌʉts njatsejpy esʉts nꞌijxpʉ́kʉt. 
\p  
\v 52 Ta ja Jesús ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —Mba̱a̱t mnejxy. Tʉ mꞌagʉdaꞌaky mʉt ko tʉts xymyʉbeky. 
\p Netyʉ ja wiints oj ꞌyijxpéky, es tpanejxy ja Jesús. 
\c 11  
\s1 Jesús tyʉkʉ Jerusalén éxtʉm tuꞌugʉ rey 
\p  
\v 1 Ko naty jya̱ꞌta̱ꞌa̱ñ Jerusalén, ko jya̱jttʉ Betfajee, jamyʉ ma̱ ja Oliivʉs Kopk, netʉ Jesús tkejxy majtskʉ ꞌyʉxpʉjkpʉ,  
\v 2 es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Nʉjxtʉ ma̱ yʉ mutsk ka̱jpnuꞌunk diꞌibʉ yajwinguꞌijxʉp, es jap xypya̱a̱dʉt kuwʉʉñ tuꞌugʉ burrʉ diꞌibʉ ni pʉ́nnʉm tkatukꞌuꞌuñʉ. Mʉgajʉ es xyajmínʉt.  
\v 3 Es pʉn ja pʉ́n myajtʉ́wʉdʉ: “¿Ti ko xymyʉgajʉ?”, net xyꞌanʉʉmʉt: “Ja Windsʉ́n yajtunaampy es pojʉn tkajxʉmbítʉt jatʉgok.” 
\p  
\v 4 Es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty oj ñʉjxtʉ, es tpattʉ tuꞌugʉ burrʉ kuwʉʉñ tʉjk agʉꞌʉm mʉj tuꞌubʉꞌa̱a̱y. Es ko naty tmʉgajʉ ja burrʉ,  
\v 5 net ja ja̱ꞌa̱y yajtʉʉjʉdʉ: 
\p —¿Ti ko xymyʉgájʉdʉ tadʉ burrʉ? 
\p  
\v 6 Es yʉꞌʉjʉty ꞌyadsoodʉ éxtʉmʉ Jesusʉ naty tʉ ꞌyanʉꞌʉmxʉdʉ. Net ja ja̱ꞌa̱y myastútʉdʉ.  
\v 7 Ta oj dyajnʉjxtʉ ma̱ ja Jesús es tpʉjtáktʉ ja wyit jam burrʉ ñikʉjxm, es ja Jesús ttukpejty.  
\v 8 Es ja mayjyaꞌayʉty dyaꞌptʉ ja ñikʉjxyʉdʉ wit tuꞌa̱a̱y. Wiinkpʉty ttʉjtʉ ja kepyʉ ꞌyaay xyeꞌentsy es ttukwinꞌoꞌoxʉdʉ ja tuꞌa̱a̱.  
\v 9 Ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ nʉjxtʉp jawyiin es nandʉꞌʉn ja diꞌibʉ miindʉp ʉxꞌok ya̱ꞌa̱x jyoktʉ: 
\p —¡Awdattʉ Dios! ¡Kuniꞌxy diꞌibʉ miimp éxtʉmʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Diosʉ kyudʉnaabyʉ!  
\v 10 Mʉj kʉjxm ꞌyítʉt ja rey Davitʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts diꞌibʉ yajkutuka̱a̱mp. ¡Awdattʉ Diosʉ tsa̱jpótmʉdʉ! 
\p  
\v 11 Ta ja Jesús kya̱jpnja̱jty Jerusalén es jyajty ma̱ ja mʉj tsa̱jptʉjk es tꞌijxta̱a̱y tʉgekyʉ diꞌibʉ jap. Ta tsyoꞌoñ jam es tmʉnejxy ja ma̱jmajtskpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty ma̱ Betañʉ ka̱jpn, mʉt ko tʉ tsyuꞌujʉnʉ naty es jap mya̱ꞌa̱ja̱ꞌa̱ñ. 
\s1 Jesús tka̱jxpéky ja iigʉ kepy 
\p  
\v 12 Jakumbom ko Jesús tsyoꞌoñ jap Betañʉ, ta yuꞌoꞌkʉ.  
\v 13 Ta tꞌijxy tuꞌugʉ iigʉ kepy tuꞌubʉꞌa̱a̱y. Ta tnimʉjwaꞌky, es kyaj tpaty ni ti tyʉʉmp ja kepy, jeꞌeyʉ ꞌyaay, jaꞌa ko kyajnʉm ja tiempʉ ma̱ tyʉʉmp.  
\v 14 Ta ja Jesús tꞌanma̱a̱y ja iigʉ kepy: 
\p —Ni na̱ꞌa̱ mganakytyʉʉmpꞌátʉt. 
\p Es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty tmʉdoodʉ. 
\s1 Jesús dyajpʉdsémy diꞌibʉ juuy toꞌktʉp ma̱ ja mʉj tsa̱jptʉjk 
\p  
\v 15 Oknʉm jya̱jttʉ Jerusalén, netʉ Jesús tyʉjkʉ mʉj tsa̱jptʉjk ñabotsoty. Ta dyajpʉdseemy diꞌibʉ naty jap juuy toꞌktʉp es dyajjʉmbijty ja myeesʉty diꞌibʉ naty jap wyingugoondʉp ja meeñ mʉt ja tsa̱jptʉjk meeñ, es dyajjʉmbijty ja syíyʉty diꞌibʉ paktoꞌktʉp.  
\v 16 Es kyaj dyajkutijky es pʉ́n dyajnáxʉt oytyiity mʉj tsa̱jptʉjk ñabotsoty.  
\v 17 Ta dyaꞌʉxpejky ja ja̱ꞌa̱yʉty, es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Ja Dios jyʉnáñ ma̱ ja jyaaybyajtʉn: “Yʉ ndʉjkʉts yʉꞌʉ ma̱ nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y kya̱jxta̱ꞌa̱ktʉ”, per miidsʉty tʉ xyajwa̱ꞌa̱ndʉ maꞌtspʉ a̱a̱nk. 
\p  
\v 18 Es ja teedywyindsʉ́nʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp tmʉdooy yʉ taadʉ. Ta tꞌʉxta̱a̱ydyʉ ja winma̱ꞌa̱ñ wiꞌix ja Jesús ꞌyoogʉt, per ttsʉꞌʉgʉdʉ, jaꞌa ko nidʉgekyʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty tam yajxón tmʉdooꞌíttʉ ja ꞌyʉxpʉjkʉn.  
\v 19 Es ko tsyuꞌujʉnʉ, net Jesús tsyoꞌoñ jap Jerusalén. 
\s1 Iigʉ kepy tyʉꞌʉtsy diꞌibʉ Jesús tʉ tka̱jxpéky 
\p  
\v 20 Jakumbom jepy ko jyʉmbitandʉ Jerusalén, ta ñaxtʉ ma̱ ja iigʉ kepy, es ja ꞌyʉxpʉjkpʉty tʉ tꞌixtʉ ko tʉ naty tyʉꞌtsnʉ.  
\v 21 Ta ja Peedrʉ tjamyejtsy, es tꞌanma̱a̱y yʉ Jesús: 
\p —Windsʉ́n, ¡ix! Tʉ tyʉtsnʉ tya̱dʉ iigʉ kepy diꞌibʉ mij tʉ xykya̱jxpéky. 
\p  
\v 22 Jesús ꞌyadsooy: 
\p —Mʉbʉktʉ Dios.  
\v 23 Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko pʉn ja pʉ́n miits mꞌanʉʉmʉdʉbʉ tya̱dʉ kopk: “Jʉwa̱ꞌa̱k ja ya̱a̱. Nʉjx mejyñóty.” Pʉn kyaj xyjʉjpjáwʉdʉ, pes dʉꞌʉnʉ dʉn jyátʉt.  
\v 24 Pa̱a̱ty nꞌanʉʉmʉdʉ miidsʉty ko tʉgekyʉ diꞌibʉ miits mꞌamdoodʉp ja Dios ma̱ mga̱jxta̱ꞌa̱ktʉ, pʉn mmʉbʉjktʉp, mꞌaxá̱jʉdʉp.  
\v 25 Es ko mga̱jxta̱ꞌa̱ktʉ, mmaꞌxtʉp diꞌibáty miits mduunʉdʉp axʉʉk, es dʉꞌʉn yʉ mDeedyʉ tsa̱jpótmʉdʉ mmaꞌxʉdʉp miidsʉty ja mbojpʉty nandʉꞌʉn.  
\v 26 Es pʉn kyaj xymyaꞌxtʉ diꞌibʉ mduunʉdʉp axʉʉk, mDeedyʉ tsa̱jpótmʉdʉ nan kyaj mmaꞌxʉdʉt miidsʉty ja mbojpʉty. 
\s1 Jesusʉ kyutujkʉn 
\p  
\v 27 Ta net jya̱jttʉ Jerusalén. Es ko natyʉ Jesús jyʉdity mʉj tsa̱jptʉjk ñabotsoty, ta ñimiinʉdʉ Jesús ja teedywyindsʉ́nʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp es ja mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty,  
\v 28 es yajtʉʉjʉdʉ: 
\p —¿Pʉ́nʉ kyutujkʉn mʉʉt xytyuñʉ tya̱a̱dʉ? ¿Pʉ́n tʉ mgutujkʉnmoꞌoyʉty? 
\p  
\v 29 Ta Jesús tꞌadsoodʉ: 
\p —Ʉj nandʉꞌʉn nyajtʉwaambyʉts tuꞌugʉ ayuk miidsʉty. Pʉn xyꞌadsoojʉmbijtpʉts, net nꞌanʉʉmʉt ti kutujkʉnʉts ʉj mʉʉt nduñʉ tya̱a̱dʉ.  
\v 30 ¿Pʉ́n kutujkʉnmooyʉ Fwank es yajnʉbátʉt? ¿Dios, o yʉ ja̱ꞌa̱yʉty? ¡Adsoodʉgʉts! 
\p  
\v 31 Ta ak yʉꞌʉjʉty ñayꞌʉʉ ñaygya̱jxʉdʉ es ñayjyʉna̱ꞌa̱nʉdʉ: 
\p —Pʉn nꞌokjʉna̱ꞌa̱nʉm ko ja Dios tukꞌanaꞌamʉ, ta xyꞌadsoꞌom: “Es pʉnʉ dʉꞌʉn, ¿ti ko xykyamʉbʉktʉ?”  
\v 32 Es pʉn njʉna̱ꞌa̱nʉm ko ja̱ꞌa̱yʉty, ta yʉ ja̱ꞌa̱yʉty xytyuꞌunʉm axʉʉk, mʉt ko nidʉgekyʉ yʉꞌʉjʉty tmʉbʉktʉ ko Fwank yʉꞌʉ ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ. 
\p  
\v 33 Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Jesús: 
\p —Kyajts nnijáwʉdʉ. 
\p Ta ja Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —Es ʉj nan kyajts miits nꞌawánʉdʉt ti kutujkʉnʉts ʉj mʉʉt nduñʉ tya̱a̱dʉ. 
\c 12  
\s1 Axʉk kamgwentʉꞌa̱jtpʉty éxtʉmʉ ijxpajtʉn 
\p  
\v 1 Net tyʉjkʉ yaꞌʉxpʉjkpʉ mʉt kana̱k nax ijxpajtʉn es jyʉnáñ: 
\p —Jaa ijty tuꞌugʉ yedyʉjk diꞌibʉ kyoj yʉ uuvʉ kam ma̱ ja ñax. Ta tnageemy es dyaꞌʉyʉʉy ma̱ dyajnipátʉt ko ja uuvʉ yajwinma̱ꞌa̱dsa̱ꞌa̱nʉt es tkojy tuꞌugʉ potsy kʉjxm ma̱ mba̱a̱t jam nꞌijxkákʉm es ngwentʉꞌa̱jtʉm tʉgekyʉ. Oknʉm tmooy tukmiky ja uuvʉ kam mʉdʉ wiink ja̱ꞌa̱yʉty es tsyoꞌonnʉ ja kugam. Jagam nax jagamga̱jpn oj ñejxy. 
\p  
\v 2 ’Ko tpaty ja tiempʉ ma̱ ja uuvʉ yajtujkmukánnʉ, ta tkejxy tuꞌugʉ tyuumbʉ es tꞌamdówʉt ja mʉduumbʉty ja uuvʉ diꞌibʉ pátʉp ja kugam.  
\v 3 Es ja uuvʉ kamgwentʉꞌa̱jtpʉ tma̱jtstʉ ja kugamʉ tyuumbʉ, tkepywyojptʉ es dyajjʉmbijttʉ. Ni tii tkamooydyʉ.  
\v 4 Net ja kugam tkejxy ja wiinkpʉ tyuumbʉ, es tya̱a̱dʉ ttsa̱a̱ga̱ꞌtstʉ es dyajtsayujttʉ kyʉba̱jk es axʉʉk ttuundʉ.  
\v 5 Ta ja kugam tkejxy ja wiinkpʉ, es yʉꞌʉ dyaꞌoꞌktʉ. Oknʉm ja kugam tkejxy ja wiinkpʉdyʉ tyuumbʉty nimay, es ja uuvʉ kamgwentʉꞌa̱jtpʉ tkepywyojptʉ na̱a̱gʉty ja tuumbʉty es na̱a̱gʉty dyaꞌoꞌktʉ. 
\p  
\v 6 ’Ja kugam tmʉda̱jnʉ jeꞌeyʉ tuꞌugʉ mya̱a̱nk diꞌibʉ jyantsytsyejpy, jaꞌa kyajx tim ok es twinma̱a̱y: “Wyindsʉꞌʉgʉbʉdʉts ja nma̱a̱nk.”  
\v 7 Es ko tꞌijxtʉ ja uuvʉ kamgwentʉꞌa̱jtpʉ ko myiñ ja kugamʉ mya̱a̱nk, ta ñayjyʉnánʉdʉ ak yʉꞌʉjʉty: “Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ ꞌyaxa̱jʉyaampy yʉ kyuma̱ꞌa̱ñ. Min nꞌokꞌyaꞌoꞌkʉm, es dʉꞌʉn nmʉwʉꞌʉmʉm ʉdsa̱jtʉm.” 
\p  
\v 8 ’Ta tma̱jtstʉ, dyaꞌoꞌktʉ es dyajpʉdsʉʉmdʉ ja ñiniꞌx ma̱ ja uuvʉ kam. 
\p  
\v 9 Ta ja Jesús yajtʉʉy: 
\p —¿Ti tyunaampy mʉt yʉꞌʉjʉty ja kugam? Pes mínʉp es dyaꞌoꞌkta̱ꞌa̱yʉdʉ tadʉ axʉk ja̱ꞌa̱ydyʉjk, es tmoꞌoyʉt wiinkpʉ ja ꞌyuuvʉ kam. 
\p  
\v 10 ’¿Tii ni na̱ꞌa̱nʉm miits xykyaꞌʉxpʉktʉ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn ma̱ jyʉnaꞌañ?: 
\q1 Ja tsa̱a̱ diꞌibʉ ja pojtspʉty ꞌyʉxtijtʉ, 
\q1 tʉ tpa̱a̱ty ja lyuga̱a̱r ma̱ ja tʉjk tꞌʉjxꞌáty. 
\q1  
\v 11 Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn ja tyuꞌunʉn ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios, 
\q1 es nꞌokwʉꞌʉmʉdyaꞌayʉm dʉꞌʉñʉ. 
\p  
\v 12 Ta ja teedywyindsʉ́nʉty es ja fariseeʉty tjamatsandʉ ja Jesús, jaꞌa ko tmʉwinma̱ꞌa̱ñbyáttʉ ko yʉꞌʉdyʉ naty yajmadyákp mʉdʉ tadʉ ijxpajtʉn. Es mʉt ko tsyʉꞌkʉdʉ ja nax ka̱jpn, ta tnaꞌijxtʉ ja Jesús es ñʉjxtʉ. 
\s1 Jesús tmadyaꞌaky ja kugʉbajtʉn 
\p  
\v 13 Oknʉm ja Jesús yajtuknikejxy niduꞌugʉty ja fariseeʉty esʉ Eroodʉsʉ jyaꞌayʉty, es tꞌʉxta̱a̱ydyʉ wiꞌix mba̱a̱t dyaꞌꞌanʉguga̱ꞌa̱dʉ ja Jesús.  
\v 14 Ta jaꞌajʉty tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Jesús: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, nnija̱ꞌa̱dʉpts ko mgajxy mʉt ja tʉyꞌa̱jtʉn es ni xykyatuñʉ kwentʉ diꞌibʉ ja̱ꞌa̱yʉty myadyáktʉp. Jeꞌeyʉ xyaꞌʉxpeky mʉt ja ñʉꞌʉ tyuꞌu ja Dios. ¿Tii óyʉdsʉ da ngugʉbátʉt ma̱ yʉ yajkutujkpʉ kopk, o kyajʉ? 
\p  
\v 15 Es ja Jesús ñija̱ꞌa̱bʉ naty ja tyá̱dʉdyʉ ꞌyaxʉk winma̱ꞌa̱ñʉty. Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —¿Ti kots miits xyajka̱ꞌa̱ja̱ꞌa̱ndʉ? Tukꞌijxtʉgʉts ja meeñ diꞌibʉ mʉʉt mgugʉbety. 
\p  
\v 16 Net dyajmiindʉ tuꞌugʉ platʉ meeñ. Ko tya̱a̱dʉ tꞌijxy ja Jesús, net dyajtʉʉy: 
\p —¿Pʉ́nʉ tya̱dʉ wyiin jyʉjp esʉ xyʉʉ diꞌibʉ yam kʉxja̱ꞌa̱y? 
\p Ta jaꞌajʉty ꞌyadsoodʉ: 
\p —Yʉ yajkutujkpʉ kopk. 
\p  
\v 17 Net ja Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Pes moꞌoydyʉ ja yajkutujkpʉ kopk ja diꞌibʉ yʉꞌʉ jyaꞌaꞌa̱jtypy, es moꞌoydyʉ ja Dios diꞌibʉ Dios jyaꞌaꞌa̱jtypy. 
\p Ko tmʉdoodʉ tya̱a̱dʉ, ta dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ. 
\s1 Ja̱ꞌa̱y dyajtʉ́wdʉ pʉn jikypyʉ́ktʉp ja oꞌkpʉty 
\p  
\v 18 Net oj tninʉjxtʉ Jesús na̱a̱gʉdyʉ saduseeʉty. Ja saduseeʉty jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko kyajp jyikypyʉka̱ꞌa̱ñ ja oꞌkpʉty. Dʉꞌʉnʉ tya̱a̱dʉ ttuknibʉjtákʉdʉ: 
\p  
\v 19 —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, Moisés dyajnigutúkʉ ko pʉn ja pʉ́n ꞌyeeky es kyaj tʉ tpattʉ ꞌyuꞌunk, ja myʉgaꞌax pyʉ́kʉp ja kuꞌekytyoꞌoxy es tmʉdáttʉt ja ꞌyuꞌunk, es jaꞌa tyuknikʉjxmꞌátʉp ja jamyii.  
\v 20 Dʉꞌʉn jyajty ma̱ ʉʉdsʉty. Tamʉ naty jʉxtujk tukkaꞌaxʉ yedyʉjk. Ja kaꞌaxkópk pyejky, es ꞌyeꞌky, kyaj tpattʉ ja ꞌyuꞌunk.  
\v 21 Ta ja myʉmajtskpʉ tpejky ja kuꞌekytyoꞌoxy, es nandʉꞌʉn jyajty. Es ja myʉdʉgʉʉkpʉ nandʉꞌʉn jyajty,  
\v 22 extʉ ko ꞌyabʉdseemy nijʉxtujk, es ni pʉ́n tkatukpattʉ ꞌyuꞌunk. Es ko tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn tʉgekyʉ ñajxy, ta nandʉꞌʉn ja toxytyʉjk ꞌyoꞌknʉ.  
\v 23 Es ma̱ jyikypyʉka̱ꞌa̱ndʉk ja oꞌkpʉty, ¿pʉ́nʉk niduꞌugʉ tadʉ jʉxtujkpʉ ʉna̱ꞌkʉty ñʉdoꞌoxyꞌátʉp, éxtʉm tʉ pyʉjkta̱ꞌa̱ydyʉ mʉt yʉꞌʉ? 
\p  
\v 24 Esʉ Jesús ꞌyadsoojʉdʉ: 
\p —Miidsʉty nʉgoo mꞌokka̱jxtʉgooyñʉdʉ, mʉt ko kyaj xyñijáwʉdʉ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn es ni ja myʉkꞌa̱jtʉnʉ Dios.  
\v 25 Es ko ja oꞌkpʉ jyikypyʉ́ktʉt, ni kyapʉ́ktʉt ni pʉ́n, dʉꞌʉn ꞌyíttʉt éxtʉmʉ ánklʉsʉ tsa̱jpótmʉdʉ.  
\v 26 Yʉ oꞌkpʉty sitʉy jikypyʉ́ktʉp. ¿Tii kyajnʉm miits xyajmadya̱ꞌa̱ktʉ éxtʉm ja Dios jyʉnáñ ma̱ ja jyaaybyajtʉn, ma̱ tmadyaꞌagyʉ tadʉ apyñgyepy ko tyoy?, ko tꞌanma̱a̱y ja Moisés: “Ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja Abra̱a̱nʉ Dyios, Isa̱a̱ esʉ Jakoob.”  
\v 27 Yʉ Dios, kyaj yʉꞌʉ Dyiosꞌátyʉty ja oꞌkpʉty, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ja jiikypyʉty.\f + \fr 12:27 \ft Yʉꞌʉ ꞌyandijpy ko mʉdʉ Dios tʉgekyʉ jyikyꞌa̱jtta̱ꞌa̱ydyʉ. Ix Lukʉs 20:38.\f* Es dʉꞌʉn miidsʉty sitʉy nʉgoo mꞌokka̱jxtʉgooyñʉdʉ. 
\s1 Anaꞌamʉnʉ waanʉ mʉjpʉ 
\p  
\v 28 Net nandʉꞌʉn ñimiinʉ Jesús tuꞌuk ja diꞌibʉ tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjkp, diꞌibʉ tʉ tmʉdoyʉ tya̱a̱dʉ es ñija̱ꞌa̱p ko Jesús tʉ tꞌadsoodʉ ja saduseeʉty mʉdʉ wijyꞌa̱jtʉn. Ta dyajtʉʉy: 
\p —Yaꞌʉxpʉjkpʉ, ¿diꞌibʉ dʉꞌʉn ja anaꞌamʉn niꞌigʉ myʉ́jʉty? 
\p  
\v 29 Ta Jesús ꞌyadsoojʉ: 
\p —Ja anaꞌamʉn diꞌibʉ niꞌigʉ myʉ́jʉty, yʉꞌʉ tya̱a̱dʉ ma̱ jyʉnaꞌañ: “Mʉdowdʉ es jaygyúkʉdʉ, miits israelítʉty: ja Dios diꞌibʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm, yʉꞌʉyʉ jeꞌeyʉ Windsʉnꞌa̱jtp.  
\v 30 Tsoktʉ ja mWindsʉ́n Dios mʉt winʉ mjot mwinma̱ꞌa̱ñ, mʉt winʉ mꞌanmʉja̱ꞌa̱n es mʉt winʉ mmʉja̱a̱.”  
\v 31 Es ja myʉmajtskpʉ yʉꞌʉ dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ: “Tsoktʉ ja mmʉdʉjkpa̱ꞌa̱ éxtʉm mij kʉꞌʉm mnaydsyékyʉty.” Tadʉ nimajtskpʉ anaꞌamʉn nik niꞌigʉ myʉ́jʉty kʉdiinʉm ni tuꞌugʉ wiinkpʉ. 
\p  
\v 32 Ta ja diꞌibʉ tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjkp ꞌyanma̱a̱yʉ Jesús: 
\p —Oyʉts tʉ xyꞌadsoy, yaꞌʉxpʉjkpʉ. Tʉyꞌa̱jtʉnʉꞌʉ ko ijtp tuꞌuk jeꞌeyʉ Dios, kyajpʉ wiinkpʉ.  
\v 33 Es pʉn ndsojkʉm ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Dios mʉt winʉ njot nwinma̱ꞌa̱ñꞌa̱jtʉm, mʉt winʉ nmʉja̱a̱ꞌa̱jtʉm es pʉn nandʉꞌʉn ndsojkʉm ja nmʉdʉjkpa̱ꞌa̱ꞌa̱jtʉm éxtʉm nnaydsyojkʉm kʉꞌʉm, yʉꞌʉ sitʉy nik niꞌigʉ tsyoba̱a̱dʉt kʉdiinʉm tʉgekyʉ yojxʉn es tʉgekyʉ windsʉꞌkʉn diꞌibʉ yajtooydyʉp artalkʉjxm. 
\p  
\v 34 Es mʉt ko ja Jesús ñija̱ꞌa̱p ko ja diꞌibʉ tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjkp tʉ ꞌyadsooyʉty mʉdʉ wijyꞌa̱jtʉn, ta tꞌanʉʉmʉ: 
\p —Jeꞌeyʉ tim waanʉ mdʉgoyꞌa̱jtxʉty es mꞌítʉt ma̱ Dios yajkutíky. 
\p Es kyaj pʉ́n ꞌyoknaydyukꞌaꞌijxʉnʉ es tꞌakꞌyajtʉ́wʉt ni tii. 
\s1 Pʉ́nʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts ja Kristʉ 
\p  
\v 35 Oknʉm ko Jesús ttukꞌʉxpejky ja ja̱ꞌa̱yʉty mʉj tsa̱jptʉjk ñabotsoty. Ta yajtʉʉjʉdʉ: 
\p —¿Wiꞌix ko yʉ diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko yʉ Kristʉ yʉꞌʉ tʉʉmpꞌa̱jt a̱a̱tsꞌa̱jtʉp ja Davit jeꞌeyʉ?  
\v 36 Mʉt ko Davit kʉꞌʉm, mʉt ja myʉkꞌa̱jtʉn ja Espíritʉ Santʉ jyʉnaꞌañ: 
\q1 Yʉ Dios tꞌanʉʉmʉ ʉjtsʉ nWindsʉ́n: 
\q1 “Uꞌuñʉ ya̱a̱ aga̱ꞌa̱ñdsyoo ma̱ ʉjʉn, 
\q1 extʉ kots ʉj nyajtʉgóyʉt tʉgekyʉ mij ja mmʉdsip.” 
\m  
\v 37 ¿Es wiꞌix mba̱a̱t yʉ Kristʉ tyʉʉmpꞌáty ꞌya̱a̱tsꞌátyʉty yʉ Davit? Pes Davit kʉꞌʉm jʉna̱a̱mp nWindsʉ́n. 
\p Es ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ nimáyʉdyʉ naty, yʉꞌʉjʉty myʉdooda̱a̱ydyʉ yajxón ja Jesús. 
\s1 Jesús tnigajxy ja fariseeʉty es diꞌibʉ tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp 
\p  
\v 38 Es ja Jesús tꞌaktukꞌʉxpejky: 
\p —Naygywentʉꞌátʉdʉ miidsʉty mʉt ja diꞌibʉty yaꞌʉxpʉjktʉp tsa̱jptʉgóty. Yʉꞌʉ pyʉjtáktʉp ja witʉ yembyʉ es ttsoktʉ es ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyʉboꞌx kya̱jxpoꞌxʉdʉt tuꞌa̱a̱y mʉdʉ windsʉꞌkʉn,  
\v 39 es tsa̱jptʉgóty jap tyimꞌuꞌuñʉya̱ꞌa̱ndʉ ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty mba̱a̱t yajxón ꞌyíxʉdʉ es mʉj windum ꞌyuꞌuñʉya̱ꞌa̱ndʉ ma̱ pʉ́n kyay ꞌyuuktʉ.  
\v 40 Es tpʉjkʉdʉ ja tyʉjkʉty yʉ kuꞌekytyoꞌoxyʉty, net kya̱jxta̱ꞌa̱ktʉ jeky es dʉꞌʉn twinꞌʉʉna̱ꞌa̱ndʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, es ñayꞌandíjʉdʉ jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt. Pa̱a̱ty pátʉdʉp niꞌigʉ ja tʉydyuꞌunʉn. 
\s1 Kuꞌekytyoꞌoxy ja myeeñ dyoxy 
\p  
\v 41 Oknʉm ja Jesús ñaxweꞌtsy ma̱ tꞌijxy ko ja mʉkja̱ꞌa̱ydyʉjk tpʉjtáktʉ may ja myeeñ ma̱ ja mʉj tsa̱jptʉjkʉ ꞌyalkansiiʉ.  
\v 42 Es nandʉꞌʉn jyaꞌty tuꞌugʉ kuꞌekytyoꞌoxy ayoobʉ, es tpʉjtaꞌaky majtskʉ mutsk meeñuꞌunk diꞌibʉ yiin waanʉ tsyoꞌa̱jtypy.  
\v 43 Net ja Jesús dyaxyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉtʉjk, es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉ ko tya̱dʉ kuꞌekytyoꞌoxy diꞌibʉ ayoop tʉ dyaky niꞌigʉ es kʉdiinʉm nidʉgekyʉ ja mʉkja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 44 Jaꞌa ko yʉꞌʉjʉty dyaktʉ diꞌibʉ yajnadʉjkʉp, perʉ tya̱dʉ ayoobʉ kuꞌekytyoꞌoxy dyaky tʉgekyʉ ja myeeñ diꞌibʉ tyukjikyꞌajtypy. 
\c 13  
\s1 Jesús tnigajxy ko ja mʉj tsa̱jptʉjk tyʉgoyaꞌañ 
\p  
\v 1 Ko ja Jesús tsyoꞌoñ ma̱ ja mʉj tsa̱jptʉjk, niduꞌugʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty jyʉnáñ: 
\p —Windsʉ́n, okꞌix yʉ mʉj tsa̱a̱jʉty es yʉ tsuj tʉjkʉty. 
\p  
\v 2 Es ja Jesús ꞌyadsooy: 
\p —¿Mꞌijxtʉp tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ? Kyaj wyʉꞌʉma̱ꞌa̱ñ ni tuꞌugʉ tsa̱a̱ ñayñikoombétyʉty, tʉgekyʉ tyʉgoyaꞌañ. 
\s1 Ijxwʉꞌʉmʉn ko ja naxwíñʉdʉ tyʉgoyaꞌañ 
\p  
\v 3 Net oj ñʉjxtʉ ma̱ ja Oliivʉs Kopk diꞌibʉ jam windum ma̱ ja mʉj tsa̱jptʉjk. Es ko natyʉ Jesús jam ꞌyuꞌuñʉ, ta ja Peedrʉ, Santya̱ꞌa̱gʉ, Fwank esʉ Andrés oj ꞌyanʉꞌʉmxʉdʉ ayuꞌudsyʉ: 
\p  
\v 4 —Njanijawʉyándʉpts na̱ꞌa̱ dʉnʉ tya̱a̱dʉ diꞌibʉ tunán jatánʉp es ti ijxwʉꞌʉmʉn ja̱ꞌa̱y myʉdáttʉp ko tya̱a̱dʉ tʉgekyʉ dʉꞌʉn tyuna̱ꞌa̱ñ jyata̱ꞌa̱ñʉty. 
\p  
\v 5 Ta Jesús ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Mnaygywentʉꞌátʉdʉp kʉdiibʉ pʉ́n mwinꞌʉʉnʉdʉt.  
\v 6 Mʉt ko may myina̱ꞌa̱ndʉ diꞌibʉ jʉna̱ꞌa̱na̱a̱mp: “Ʉjtsʉ dʉꞌʉn ja Kristʉ.” Es wyinꞌʉʉnaampy mayʉ ja̱ꞌa̱yʉty. 
\p  
\v 7 ’Es ko miits xymyʉdówdʉt tsyiptundʉ oymya̱a̱ty, katʉ mnayꞌadsʉꞌʉgʉdʉ. Pes dʉꞌʉn jyata̱ꞌa̱ñ, per kyajpʉ dʉꞌʉn yʉꞌʉjʉty ma̱ ja naxwíñʉdʉ tyʉgoyaꞌañ.  
\v 8 Mʉt ko tuk peky mʉt jatuk peky ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty ñayñitsiptuna̱ꞌa̱nʉdʉ esʉ anaꞌambʉty nixim niyam, es myina̱ꞌa̱ñ ja mʉk ujxʉty oymya̱a̱ty esʉ mʉk yuu. Tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ yʉꞌʉ dʉꞌʉn ma̱a̱nʉm jeꞌeyʉ tsyondaꞌaky ja ayoꞌon. 
\p  
\v 9 ’Per mnaygywentʉꞌátʉdʉp miidsʉty, jaꞌa ko ja ja̱ꞌa̱yʉty mmʉnʉjxʉdʉp ma̱ ja kumda̱ttʉjkʉn es myajwóptʉt mʉt ko miits xypyanʉjxtʉpts. Es mmʉnʉjxʉdʉp ma̱ gobernadoor esʉ rey es dʉꞌʉn miidsʉty jap xypyʉjta̱ꞌa̱ktʉt ja tʉyꞌa̱jtʉn ʉjtskyʉjxm.  
\v 10 Es koonʉm yajka̱jxwa̱ꞌxʉt ja oybyʉ ayuk ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ, es óknʉm ja naxwíñʉdʉ tyʉgoyaꞌañ.  
\v 11 Es ko myajmʉnʉjxʉt es myajkʉyákʉt ma̱ ja kumda̱ttʉjkʉn, katʉ mjotmayꞌooktʉ miidsʉty wiꞌix mjʉna̱ꞌa̱ndʉt. Jaꞌa mga̱jxtʉp diꞌibʉ Dios mmoꞌoyʉdʉp jaanʉm, jaꞌa ko kyaj miits xykya̱jxa̱ꞌa̱ndʉ mgʉꞌʉm winma̱ꞌa̱ñ, yʉ Espíritʉ Santʉ mwinma̱ꞌa̱ñmyoꞌoyʉdʉp. 
\p  
\v 12 ’Ma̱ tadʉ tiempʉ jyata̱ꞌa̱ñʉty, ko extʉ diꞌibáty tukkaꞌaxꞌa̱jttʉp kyʉyaka̱ꞌa̱nʉp nixim niyam es ttukꞌyaꞌooktʉt; es ja uꞌunkteety dʉꞌʉn tyuna̱ꞌa̱ñ mʉt ja ꞌyuꞌunk; es ja ʉna̱ꞌkuꞌungʉty nandʉꞌʉn myʉttsiptuna̱ꞌa̱ndʉp ja tya̱a̱k tyeety es tyukꞌyaꞌooktʉp.  
\v 13 Es nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty mꞌaxʉkꞌíxʉdʉt jaꞌa ko miits xypyanʉjxtʉpts. Per diꞌibʉ ꞌyakmʉbejkypyʉm dʉꞌʉñʉm, yʉꞌʉ nitsoꞌogʉp. 
\p  
\v 14 ’Yʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉ Dañel tkʉxja̱a̱y diꞌibʉ tyúndʉp ja axʉʉkpʉ. Ko xyꞌíxtʉt tyanʉ ma̱ kyaj pyaadyʉty ja diꞌibʉ yaꞌꞌaxʉꞌkʉp es diꞌibʉ kyaj tmʉjꞌíxy ja Dios (waꞌan tjaygyukʉ diꞌibʉ yʉ neky kyajxypy), net diꞌibáty ijttʉbʉ naty Judeeʉ kyaꞌaktʉt jap es ñʉjxtʉt tungʉjxy kopkkʉjxy.  
\v 15 Es diꞌibʉ naty jam tʉjkkʉjxm, kyaj jyʉnákʉt es nʉjx tnidʉkʉ diꞌibʉ jap es tjuuda̱ꞌa̱nʉt.  
\v 16 Es diꞌibʉ naty jam kyamotm, kyaj jyʉmbítʉt es min tꞌooxy ja wyit.  
\v 17 ¡Pʉroobʉ ja toxytyʉjkʉty diꞌibʉ naty ijtp uꞌunkmʉʉt ma̱ tadʉ xʉʉ es diꞌibʉ yaꞌuꞌunktsiꞌtstʉp!  
\v 18 Amdow pʉjktsówdʉ miidsʉty ja Dios es kʉdiibʉ mgaꞌaktʉt ko naty xyuxy,  
\v 19 mʉt ko mʉk ꞌyita̱ꞌa̱ñ ja ayoꞌon, éxtʉm ni na̱ꞌa̱nʉm kyajaty extʉ ma̱ Dios dyajkojy ja naxwíñʉdʉ, es ni dʉꞌʉn kyanakyjyata̱ꞌa̱ñʉty jatʉgok.  
\v 20 Es pʉnʉ Dios kyaj dyajwaanʉ tadʉ tiempʉ, ni pʉ́n kyatsoꞌoktʉt. Per yajwaanʉp yʉꞌʉ mʉt ko ttseky pʉ́nʉty yʉꞌʉ tʉ twinꞌixy éxtʉmʉ jyaꞌayʉn. 
\p  
\v 21 ’Ko naty pʉ́n miits mꞌanʉꞌʉmxʉdʉ: “Ixtʉ, tya̱a̱ dʉn ja Kristʉ”, o “Ixtʉ, tʉxim ja Kristʉ”, kyaj xymyʉbʉ́ktʉt.  
\v 22 Mʉt ko mina̱a̱mp ja winꞌʉꞌʉmbʉty diꞌibʉ nayyajnaxánʉp éxtʉmʉ Kristʉ es éxtʉmʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉ, es tyunaampy yʉ ijxwʉꞌʉmʉn esʉ mʉjꞌa̱jtʉn es dʉꞌʉn tjawinꞌʉʉna̱ꞌa̱ndʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ Dios kʉꞌʉm wyinꞌijx.  
\v 23 Pa̱a̱ty mnayjyʉjpꞌíxʉdʉp miidsʉty. Tʉ nꞌanʉʉmʉdʉ miidsʉty yʉ tya̱a̱dʉ tim jayʉjp. 
\s1 Wiꞌix jyʉmbítʉt ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ 
\p  
\v 24 ’Es ko dʉꞌʉnʉ naty tʉ ña̱jxta̱ꞌa̱yʉ tadʉ ayoꞌon, ja xʉʉ wyingoodsʉyaꞌañ, ja poꞌo kyaj ñakyjya̱ja̱ꞌa̱ñ,  
\v 25 kya̱ꞌa̱dʉt ja mʉdsa̱ꞌa̱jʉty es yuꞌxʉp ja mʉkꞌa̱jtʉn tsa̱jwínm.  
\v 26 Net xyꞌíxtʉdʉts nmiñ ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, yoodsóty mʉdʉ mʉkꞌa̱jtʉn esʉ mʉjꞌa̱jtʉn.  
\v 27 Es ndukꞌanaꞌamʉdʉts ja nꞌánklʉsʉts, es dyajnaymyúkʉdʉt diꞌibáty tʉ nwinꞌíxtʉts, ma̱ yʉ jʉmboj esʉ yukpoj myiñ es ma̱ yʉ xʉʉ pyʉdsemy es ma̱ tsyiꞌity, oytyim ma̱a̱ty. 
\p  
\v 28 ’Jattʉ tya̱dʉ ꞌyijxwʉꞌʉmʉn ja iigʉ kepy. Ko ja xyeꞌentsy ꞌyity uꞌunk es pyʉdsemy ja ꞌyaay, miits mnija̱ꞌa̱dʉp ko miimp ja ambʉ.  
\v 29 Nandʉꞌʉn ja̱jtpʉ dʉꞌʉn ko xyꞌíxtʉt tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ, mnijáwʉdʉp ko tʉʉ dʉnʉ naty wingoombʉts, éxtʉm mba̱a̱t njʉna̱ꞌa̱nʉm tʉjk agʉꞌʉybyʉn.  
\v 30 Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ jyata̱ꞌa̱ñʉty ma̱a̱nʉmʉ naty ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ tyam kyaj ꞌyooktʉnʉm.  
\v 31 Ja tsa̱jp es ja naxwíñʉdʉ náxʉp, per ja nꞌayúkʉts ni na̱ꞌa̱ kyakexy kyanaxy. 
\p  
\v 32 ’Ja xʉʉ es ja oorʉ ni pʉ́n tkanijawʉ, ni yʉ Diosʉ ꞌyánklʉsʉty es ni ʉj, ja Diosʉ ꞌyUꞌunk, yʉꞌʉyʉ dʉꞌʉn jeꞌeyʉ ñija̱ꞌa̱p ja Dios Teety.  
\v 33 Pa̱a̱ty wʉꞌʉmdʉ miidsʉty wijyʉty es mnayjyʉjpꞌíxʉdʉp, jaꞌa ko kyaj xyñijáwʉdʉ na̱ꞌa̱ nmina̱ꞌa̱ñʉts. 
\p  
\v 34 ’Dʉꞌʉn jaꞌa éxtʉm tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ nʉjxa̱a̱mp jagam. Ko naty kyajnʉm tsyooñ, ta tmoꞌoydyʉ ja pyoꞌoduumbʉty ja tyuunk niduꞌuk niduꞌuk, es tꞌanma̱a̱y ja diꞌibʉ kywentʉꞌátʉp ja tʉjk a̱a̱ es wyijyꞌítʉt.  
\v 35 Es nꞌanʉʉmʉdʉ miidsʉty, wʉꞌʉmdʉ wijy, mʉt ko kyaj xyñijáwʉdʉ na̱ꞌa̱ jyʉmbita̱ꞌa̱ñ ja mWindsʉ́n, pʉn tʉ tsyuꞌujʉnʉ, pʉn tsuꞌpʉn, ma̱ ꞌyʉy ja tʉgaak o ma̱ xyʉʉñʉ.  
\v 36 Exkʉm ko jyʉmbity tiꞌin es mba̱a̱dʉdʉt ma̱a̱bʉty.  
\v 37 Es diꞌibʉ nꞌanma̱a̱ydyʉp miidsʉty, nꞌanma̱a̱ydyʉpts nandʉꞌʉn nidʉgékyʉty: Wʉꞌʉmdʉ wijyʉty. 
\c 14  
\s1 Tkajxyꞌáttʉ pʉn wiꞌixʉ Jesús yajmátsʉt 
\p  
\v 1 Jaꞌa tyʉgoyꞌaty majtsk xʉʉ ja paskʉ xʉʉ ma̱ yajkáy ja tsa̱jkaaky diꞌibʉ kyaj tmʉdaty yʉ levaduurʉ, es ja teedywyindsʉ́nʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp tꞌʉxta̱a̱ydyʉ ja winma̱ꞌa̱ñ wiꞌix tꞌokmátstʉt ja Jesús mʉdʉ andakʉn, es ttukꞌyaꞌooktʉt.  
\v 2 Es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —Kyaj jyaaty ma̱ ja xʉʉ kʉdiibʉ xyñibʉdʉꞌkʉm ja ja̱ꞌa̱yʉty. 
\s1 Tuꞌugʉ toxytyʉjk ttukkuutsy ja pa̱ꞌa̱k xuꞌkpʉ ja Jesús 
\p  
\v 3 Jamʉ natyʉ Jesús Betañʉ ma̱ yʉ tyʉjkʉ Simonk diꞌibʉ yajtijp nileprʉ pa̱ꞌa̱m. Ko naty ja Jesús ꞌyuꞌuñʉ meesʉ winduuy, ta ñimʉwingoonʉ tuꞌugʉ toxytyʉjk mʉt tuꞌugʉ alabastrʉ limetʉ ujts mʉdʉ aseytʉ pa̱ꞌa̱k xuꞌkpʉ jantsy tsooxʉbʉ. Ta ja toxytyʉjk oj ttuknitemy kyʉba̱jkkʉjxy.  
\v 4 Ko tꞌijxtʉ tya̱a̱dʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty, ta niduꞌugʉty ꞌyajkʉdʉ, es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —¿Ti ko tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn tʉ ꞌyʉxtʉgoy?  
\v 5 Tya̱a̱dʉ tʉʉxyʉp yajteeky tʉgʉk mʉgoꞌpx xʉʉ nidún, esxyʉp yajtukpudʉ́kʉdʉ ja ayoobʉ ja̱ꞌa̱yʉty. 
\p Ta tꞌoodʉ ja toxytyʉjk.  
\v 6 Es ja Jesús tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Mastuꞌuttʉ. ¿Ti ko xyꞌoodʉ? Tya̱a̱dʉ óyʉdsʉ dʉꞌʉn tʉ xytyuñ.  
\v 7 Ja ayoobʉtʉjkʉty dʉꞌʉñʉm xymyʉdáttʉt ma̱ miidsʉty, es oyña̱ꞌa̱ty mba̱a̱t xypyudʉ́kʉdʉt. Per ʉj kyajts dʉꞌʉñʉm xymyʉdáttʉt.  
\v 8 Tya̱dʉ toxytyʉjk tʉ ttuñ diꞌibʉ mba̱a̱t, tʉ ja nniniꞌxʉts pa̱ꞌa̱k xuꞌkpʉ ttukkuutsy esʉts nnaxtʉjkʉnʉdʉts.  
\v 9 Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko yajka̱jxwaꞌxy yʉ oybyʉ ayuk ma̱ tʉgekyʉ naxwíñʉdʉ, yajmadya̱ꞌa̱gʉt nandʉꞌʉn diꞌibʉ tyuunʉ tya̱dʉ toxytyʉjk, es dʉꞌʉn yajjamyátsʉt yʉꞌʉ. 
\s1 Juudʉs tkʉyaka̱ꞌa̱ñ ja Jesús 
\p  
\v 10 Net niduꞌugʉ nima̱jmajtskpʉ ja ʉxpʉjkpʉ diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy Juudʉs Iskaryotʉ, oj ñejxy ma̱ ja teedywyindsʉ́nʉty es oj myadyaꞌaky mʉt yʉꞌʉjʉty wiꞌix tkʉyaka̱ꞌa̱ñ ja Jesús.  
\v 11 Es yʉꞌʉjʉty xyondaktʉ es twa̱ndaktʉ ja Juudʉs ko tmoꞌoya̱ꞌa̱ndʉ ja meeñ. Net ja Juudʉs tꞌʉxta̱a̱y ja winma̱ꞌa̱ñ wiꞌix tkʉyákʉt ja Jesús. 
\s1 Nindsʉnꞌa̱jtʉmʉ ꞌyaꞌux 
\p  
\v 12 Es ma̱ ja paskʉ xʉʉ tsyondaky, ma̱ yajkáy ja tsa̱jkaaky diꞌibʉ kyaj tmʉdaty ja levaduurʉ, es ja ja̱ꞌa̱yʉty dyaꞌooktʉ ja byorreegʉ, ta ja ʉxpʉjkpʉty tnimiindʉ wingón ja Jesús es dyajtʉʉdʉ: 
\p —¿Ma̱ xytsyeky nꞌʉxkúkʉdʉts es nduꞌunʉm ja paskʉ aꞌux? 
\p  
\v 13 Ta ja Jesús tkejxy nimajtskʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty, es tꞌanma̱a̱y: 
\p —Nʉjxtʉ jam ka̱jpnóty. Jap xypya̱a̱dʉt tuꞌugʉ yedyʉjk diꞌibʉ myʉnejxypy tuk tsiyʉ nʉʉ,  
\v 14 es xypyanʉjxtʉt extʉ ma̱ tyʉjktʉ́kʉ, es xyꞌanʉʉmʉdʉ tadʉ kudʉjk: “Yʉ nWindsʉ́nʉts xytyukꞌyajtʉʉp: ¿Ma̱ ja kwartʉ ma̱ mba̱a̱t nꞌaꞌuxꞌáttʉdʉts mʉdʉdsʉ nꞌʉxpʉjkpʉtʉjk ma̱ tya̱dʉ paskʉ?”  
\v 15 Net mdukꞌíxʉdʉt tuꞌugʉ mʉj kwartʉ es oydyúñ ma̱ ja tuknikʉꞌʉybyʉ tʉjk, es xyꞌʉxkúkʉt ja aꞌux jam. 
\p  
\v 16 Ta ja nimajtsk ʉxpʉjkpʉty ñʉjxtʉ ka̱jpnóty es tpattʉ tʉgekyʉ éxtʉm ꞌyanma̱a̱yʉ ja Jesús, es dyaꞌꞌabátʉdʉ ja paskʉ aꞌux.  
\v 17 Es ko oj tsyuꞌujʉnʉ, ta jya̱jttʉ Jesús mʉdʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty,  
\v 18 es ñaxwaꞌtsta̱a̱ydyʉ meesʉ winduuy, es kyaydyʉ. Net ja Jesús jyʉnáñ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko niduꞌuk miidsʉty diꞌibʉ kaapy mʉt ʉj, jaꞌats ʉj xykyʉyaka̱a̱mbʉts. 
\p  
\v 19 Net ja ʉxpʉjkpʉty jyantsyjyotmaydyuktʉjkʉdʉ, es dyajtʉʉdʉ niduꞌugáty ja Jesús: 
\p —¿Tii ʉjtsʉ daa? 
\p  
\v 20 Ta ꞌyadsoojʉdʉ Jesús: 
\p —Yʉꞌʉ dʉꞌʉn niduꞌuk miidsʉty ja nima̱jmajtskpʉ diꞌibʉts xymyʉtka̱a̱ymyujkp.  
\v 21 Ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, dʉꞌʉn nnejxyʉts éxtʉm ja Diosʉ jyaaybyajtʉn jyʉnaꞌañ. Per pʉroobʉ tadʉ yedyʉjk diꞌibʉts xykyʉyaka̱a̱mp. Nik oy mʉt yʉꞌʉ kooxyʉp kyadimmiiñ kyadimja̱jty naxwiiñ. 
\p  
\v 22 Ma̱ naty jam ꞌyaꞌuxꞌattʉ, ta Jesús tkoneꞌky ja tsa̱jkaaky es tja̱ꞌa̱ygyʉdáky ja Dios. 
\p Es ko ttujkwaꞌxy, ta tmooydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, es tꞌanʉʉmʉdʉ: 
\p —Kaydyʉ. Tya̱a̱dʉdsʉ nniniꞌx. 
\p  
\v 23 Net tkoneꞌky tuꞌugʉ kálʉz mʉdʉ vinʉ es tja̱ꞌa̱ygyʉdaꞌaky ja Dios. Ta tmooydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty, es nidʉgekyʉ ꞌyuktʉ ma̱ ja kálʉz,  
\v 24 es ꞌyanma̱a̱yʉdʉ: 
\p —Tya̱a̱dʉdsʉ dʉꞌʉn ja nneꞌpyñ diꞌibʉ Dios yajnaxkʉdákypy ja jembyʉ kajxyꞌátypyʉ, diꞌibʉ yajtama̱a̱n yajꞌyoka̱a̱mp es dʉꞌʉn yajmaꞌxʉt nimay ja ja̱ꞌa̱yʉdyʉ pyojpʉty.  
\v 25 Es nꞌanʉʉmʉdʉ ko kyajts nnakyꞌuuga̱ꞌa̱ñ ja uuvʉ nʉʉ extʉ kodsʉ naty nꞌiiky mʉt miidsʉty ja jembyʉ uuvʉ nʉʉ ma̱ ja Diosʉ kyutujkʉn. 
\s1 Jesús tnigajxy ko Peedrʉ ꞌyʉxtija̱ꞌa̱ñʉty 
\p  
\v 26 Ko tꞌʉʉda̱a̱ydyʉ tuꞌugʉ alabanzʉ, ta oj ñʉjxtʉ ma̱ ja Oliivʉs Kopk.  
\v 27 Net ja Jesús tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Nidʉgekyʉ miits xymyastuꞌudándʉpts ma̱ tya̱dʉ koots. Mʉt ko jyʉnaꞌañ ma̱ Diosʉ jyaaybyajtʉn: “Nyaꞌoogʉpts ja borreegʉ kwentʉꞌa̱jtpʉ, es ja byorreegʉty ꞌyayoꞌoywya̱ꞌxta̱ꞌa̱ydyʉt.”  
\v 28 Es kodsʉ naty tʉ njikypyeky, jawyiinʉts nnʉjxʉt Galileeʉ ma̱a̱nʉmʉ naty miits mganʉjxtʉ. 
\p  
\v 29 Net ja Peedrʉ jyʉnáñ: 
\p —Oy nidʉgekyʉ mjamastútʉbʉ, ʉj kyajts mij nmastuꞌudʉt. 
\p  
\v 30 Net ja Jesús ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —Peedrʉ, tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉ ko ma̱ tya̱dʉ koots, kyajnʉmʉ natyʉ tʉgaak ꞌyʉy majtsk ok, es mij mjʉna̱ꞌa̱na̱ꞌa̱ñ tʉgʉk ok ko kyajts xyꞌixꞌaty. 
\p  
\v 31 Ta ja Peedrʉ mʉk ꞌyadsooy: 
\p —Oyʉts ndimꞌoogʉt mʉt mij, kyajts njʉna̱ꞌa̱na̱ꞌa̱ñ ko kyaj nꞌixꞌaty. 
\p Es nidʉgekyʉ ja wiink ʉxpʉjkpʉty nandʉꞌʉn jyʉna̱a̱nda̱a̱ydyʉ. 
\s1 Jesús kya̱jxtaꞌaky Jetsemanii 
\p  
\v 32 Net ja Jesús jya̱jttʉ mʉdʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty ma̱ tuꞌugʉ luga̱a̱r diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy Jetsemanii. Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty: 
\p —Uꞌuñʉdʉ ya̱a̱ mints xim nꞌokka̱jxtaꞌaky. 
\p  
\v 33 Ta tmʉnejxy ja Peedrʉ, Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Fwank, esʉ Jesús ñayjya̱ꞌa̱jʉ jantsy jotmaymyʉʉt es ꞌyamutskꞌa̱jty.  
\v 34 Net tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Dʉꞌʉnʉts njawʉ njodoty éxtʉm tuꞌugʉ jotmay diꞌibʉ mʉdʉ oꞌkʉn. Wʉꞌʉmdʉ miits ja ya̱a̱ es mʉdánʉdʉ ja tsuu mʉt ʉj. 
\p  
\v 35 Net ja Jesús waanʉ ñasꞌyoꞌoyʉ. Ta ñayjyujpʉ koxtanʉ naxkʉjxy, kya̱jxtáky  
\v 36 es jyʉnáñ: 
\p —Tatituꞌunk, mij mba̱a̱t oytyiity xytyuñ. Pʉn mba̱a̱t, kʉdiibʉts nꞌuugʉt yʉ ta̱ꞌa̱mbʉ. Per kyaj dyʉꞌʉnʉty éxtʉmts ʉj ndseky, waꞌan dʉꞌʉn éxtʉm mij xytsyeky. 
\p  
\v 37 Net jyʉmbijty ma̱ naty ja nidʉgʉʉkpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty, es tpattʉ mya̱ꞌa̱dʉ, es tꞌanma̱a̱y ja Peedrʉ: 
\p —Simonk, ¿tii mma̱a̱bʉ? ¿Ti kyaj tʉ mmadaꞌaky mꞌítʉt wijy mʉt ʉj ni tuk oorʉ?  
\v 38 Wijtʉ es ka̱jxta̱ꞌa̱ktʉ kʉdiibʉ ja kaꞌoybyʉ mmʉmada̱ꞌa̱gʉdʉt. Tʉyꞌa̱jtʉn ko ja anmʉja̱ꞌa̱n myʉda̱jtypy ja tsojkʉn, per kyaj yʉ niniꞌx tkupʉka̱ꞌa̱ñ. 
\p  
\v 39 Ta jatʉgok oj ñejxy, es kya̱jxtáky dʉꞌʉn éxtʉm jayʉjp.  
\v 40 Net jyʉmbijty jatʉgok ma̱ ja nidʉgʉʉkpʉ, es tpattʉ ak ma̱a̱dʉp, mʉt ko nʉgoo naty ja tsuu tʉ ꞌyokwindʉjkʉndʉ. Es yʉꞌʉjʉty kyaj tnija̱ꞌa̱dʉ wiꞌix ꞌyadsówdʉt.  
\v 41 Ja myʉdʉgʉk ok oj ñejxy. Ta kya̱jxtáky. Net jyʉmbijty ma̱ yʉꞌʉjʉty, es tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —¿Tii mꞌakma̱a̱ mꞌakpoꞌxtʉbʉ? Tʉ net tpa̱a̱ty ja xʉʉ ja oorʉ ma̱ ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nyajkʉyaka̱ꞌa̱ñʉts ma̱ yʉ pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty.  
\v 42 ¡Pʉdʉꞌʉktʉ! ¡Joꞌomdʉ! Ta myiñ ja diꞌibʉts xykyʉyaka̱a̱mp. 
\s1 Jesús yajmátsy 
\p  
\v 43 Tamʉ natyñʉmʉ Jesús ꞌyakkajxy ko jyajty ja Juudʉs diꞌibʉ nandʉꞌʉn ꞌyʉxpʉjkpʉꞌa̱jtypy ma̱ yʉ nima̱jmajtskpʉ, es myindʉ mʉdʉ mayjyaꞌay ak mʉdʉ ꞌyespa̱a̱dʉ esʉ kyépyʉty. Yʉꞌʉ naty kajxʉdʉp ja teedywyindsʉ́nʉty, ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp esʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty.  
\v 44 Yʉ Juudʉs tʉ naty ttukniꞌꞌixʉ wiꞌixʉ naty dyaka̱ꞌa̱ñ ja ijxwʉꞌʉmʉn: 
\p —Diꞌibʉts ʉj ndsiꞌxypy, yʉꞌʉ dʉꞌʉnʉ naty ja Jesús. Yʉꞌʉ dʉꞌʉn mmátstʉp es yajxón xykyʉtsúmdʉt es xyajnʉjxtʉt. 
\p  
\v 45 Netyʉ Juudʉs tnimiiñ ja Jesús es tka̱jxpeꞌxy: 
\p —Dios maygyépyʉty, Windsʉ́n. 
\p Ta oj ttsiꞌxy.  
\v 46 Ta tma̱jtsnʉdʉ ja Jesús es dyajnʉjxnʉdʉ tsimy. 
\p  
\v 47 Es niduꞌuk diꞌibʉ jamʉ naty mʉdʉ Jesús tjuꞌty ja ꞌyespa̱a̱dʉ es tniboꞌtʉ tuk aduꞌumʉ tyatsk ja teedywyindsʉngópkʉ tyuumbʉ.  
\v 48 Net ja Jesús tꞌanma̱a̱ydyʉ ja mayjyaꞌayʉty: 
\p —¿Tii dʉꞌʉnʉts miits tʉ xyñimíndʉts mʉdʉ mꞌespa̱a̱dʉ esʉ mgepy es xymyatsa̱ꞌa̱ndʉts éxtʉmxyʉpts ʉj nmaꞌtspʉty?  
\v 49 Bom bómʉts ʉj tʉ nyaꞌʉxpʉktʉ miidsʉty mʉj tsa̱jptʉjk ñabotsoty, es ni na̱ꞌa̱ts tʉ xykyamatstʉ. Per tʉgekyʉ tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn jyátyʉty es yajkuydyúnʉt ja Diosʉ jyaaybyajtʉn. 
\p  
\v 50 Ta nidʉgekyʉ ja ʉxpʉjkpʉty tmastuttʉ ja Jesús, es kyakta̱a̱ydyʉ. 
\p  
\v 51 Jap tuꞌugʉ ʉna̱ꞌk tpanejxy twitꞌaty yʉꞌʉyʉ tuꞌugʉ sa̱a̱bʉnʉ. Net ja ja̱ꞌa̱yʉty tma̱jtstʉ ja ʉna̱ꞌk,  
\v 52 es jaꞌa dyajweꞌemy ja sya̱a̱bʉnʉ es kyeky niwa̱ꞌa̱ts ʉxwa̱ꞌa̱ts. 
\s1 Jesús, Anás wyindum 
\p  
\v 53 Diꞌibáty mya̱jtstʉ ja Jesús, yʉꞌʉjʉty myʉnʉjxtʉ ma̱ ja diꞌibʉ ñigopkꞌa̱jtypy ja teedywyindsʉ́nʉty. Ta jap ñaymyujkʉdʉ ja teedywyindsʉ́nʉty, mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp.  
\v 54 Esʉ Peedrʉ pyanʉjx ja Jesús extʉ ma̱ ja tyʉja̱ꞌa̱ ja teedywyindsʉngópk. Jap oj wyeꞌemy es ñaxweꞌtsy mʉdʉ polʉsiiʉty, es ñayyajjokxpʉ́kʉdʉ ma̱ ja jʉʉn. 
\p  
\v 55 Yʉ teedywyindsʉ́nʉty es nidʉgekyʉ diꞌibʉ anaꞌamdʉp mʉj tsa̱jptʉgóty tꞌʉxta̱ꞌa̱ydyʉ ja winma̱ꞌa̱ñ wiꞌix tniwa̱a̱mbáttʉt ja Jesús es ꞌyoogʉt. Per kyaj tpattʉ ja pyojpʉ.  
\v 56 May ja ja̱ꞌa̱yʉty oj jyamindʉ es tjaniwa̱a̱mbajttʉ, per kyaj tyiꞌigyʉꞌáttʉ ja ꞌyayuk.  
\v 57 Net myiiñ na̱a̱gʉty diꞌibʉ andáktʉp, es jyʉnandʉ: 
\p  
\v 58 —Tʉts nmʉdóyʉts ko tya̱dʉ yedyʉjk dʉꞌʉn jyʉnaꞌañ: “Ʉj njítʉptsʉ tya̱dʉ mʉj tsa̱jptʉjk diꞌibʉ ja̱ꞌa̱yʉty tʉ tkojy, es tʉgʉk xʉʉts ngójʉt ja wiinkpʉ diꞌibʉ kyaj ja ja̱ꞌa̱yʉty dyajkojy.” 
\p  
\v 59 Per ni yʉꞌʉjʉty tkayajtiꞌigyʉdʉ ꞌyayuk. 
\p  
\v 60 Net ja teedywyindsʉngópk pyʉdeꞌky, es ja̱ꞌa̱y kyujkꞌa̱a̱y dyajtʉʉy ja Jesús: 
\p —¿Kyaj mꞌadsoy ni tii? ¿Tii dʉnʉ tya̱a̱dʉ diꞌibʉ yam myadyáktʉp mʉt mijtskyʉjxm? 
\p  
\v 61 Per ja Jesús oj wyeꞌemy amoñʉ, ni ti tkaꞌꞌadsooy. Net ja teedywyindsʉngópk ꞌyanma̱a̱yʉ: 
\p —¿Tii mijtsʉ dʉꞌʉn ja Kristʉ, ja Diosʉ ꞌyUꞌunk? 
\p  
\v 62 Es ja Jesús ꞌyadsooy: 
\p —Ʉjtsʉ dʉꞌʉn. Es miits mꞌíxtʉp ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nꞌuꞌuñʉyaꞌañʉts ma̱ ꞌyaga̱ꞌa̱ñdsyoo ja Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy, es kots nmina̱ꞌa̱ñ yoodsóty. 
\p  
\v 63 Net ja teedywyindsʉngópk tkʉꞌtsy ja wyit es ñʉgʉxʉꞌʉgʉt ja ꞌyakʉ, es jyʉnáñ: 
\p —¿Ti ko nꞌaktimtsojkʉm ja testiigʉ?  
\v 64 Miidsʉty kʉꞌʉm tʉ xymyʉdowdʉ yʉ ꞌyaxʉk ayuk. ¿Wiꞌix mjʉna̱ꞌa̱ndʉ? 
\p Es jaꞌajʉty nidʉgekyʉ jyʉnandʉ: 
\p —Myʉda̱jtypy ja pyeky es pátʉp ꞌyoogʉt. 
\p  
\v 65 Ta na̱a̱gʉty tnidsújʉdʉ, es twingudsuꞌumʉdʉ es tkojxtʉ. Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —¡Okmay! ¿Pʉ́n tʉ mgóxyʉty? 
\p Es ja polʉsiiʉty nandʉꞌʉn tkojxtʉ. 
\s1 Peedrʉ tꞌʉxtijy ja Jesús 
\p  
\v 66 Japʉ nátyñʉm ja Peedrʉ abatkʉꞌp ma̱ tʉja̱ꞌa̱. Ta ñimiinʉ tuꞌugʉ kiixy, teedywyindsʉngópkʉ pyoꞌoduumbʉ.  
\v 67 Es ko tꞌixy ja Peedrʉ ñayꞌajókxʉty ma̱ ja jʉʉn, ta oj tʉyʉ tjantsyꞌixy es jyʉnáñ: 
\p —Mij nandʉꞌʉn tʉ mjʉdity mʉdʉ Jesús nazarenʉ. 
\p  
\v 68 Es ja Peedrʉ tꞌʉxtijy ja Jesús, es jyʉnáñ: 
\p —Kyajts nꞌixyꞌatyʉ tadʉ yedyʉjk. Kyajts nnijawʉ ti dʉn mmadyakypy. 
\p Net ñejxy tʉjk agʉꞌʉm, es ꞌyʉʉy ja tʉgaak.  
\v 69 Ta ja kiixy jatʉgok tꞌijxy ja Peedrʉ es tꞌanʉʉmʉdʉ diꞌibáty jámʉty: 
\p —Tya̱a̱dʉ, sitʉy yʉꞌʉ ja̱ꞌa̱yꞌa̱jtʉbʉ tya̱dʉ yedyʉjk. 
\p  
\v 70 Per ja Peedrʉ jatʉgok tꞌʉxtijy. Es ko waanʉ ꞌyakꞌijty, diꞌibʉ naty jápʉty jatʉgok tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Peedrʉ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn ko mij nandʉꞌʉn mja̱ꞌa̱yꞌa̱jtʉbʉ tya̱a̱dʉ, mʉt ko Galileeʉ ja̱ꞌa̱y mij. 
\p  
\v 71 Ta ja Peedrʉ oj ñaygya̱jxpékyʉty ko kyaj tʉyꞌa̱jtʉn, es jyʉnáñ: 
\p —Por tsyos, kyajts nꞌixyꞌatyʉ tya̱dʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ miits mmadyáktʉp. 
\p  
\v 72 Ta netyʉ ꞌyʉʉy ja tʉgaak myʉmajtsk ok. Net ja Peedrʉ tjamyejtsy éxtʉm ja Jesusʉ naty tʉ ꞌyanʉꞌʉmxʉty: “Ko kyajnʉmʉ natyʉ tʉgaak ꞌyʉy myʉmajtsk ok, es mij mjʉna̱ꞌa̱na̱ꞌa̱ñ tʉgʉk ok ko kyajts xyꞌixꞌaty.” Ta ja Peedrʉ jyantsytyʉjkʉ jʉʉy yaxpʉ. 
\c 15  
\s1 Jesús, Pilatʉ wyinduuy 
\p  
\v 1 Ko oj xyʉʉñʉ, ta ja teedywyindsʉ́nʉty ñaymyujkʉdʉ mʉdʉ mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp es mʉt nidʉgekyʉ diꞌibʉ anaꞌamdʉp mʉj tsa̱jptʉgóty. Net tkʉtsuumdʉ ja Jesús, es oj tmʉnʉjxtʉ es ttukkʉdʉjkʉdʉ ja gobernadoor Pilatʉ.  
\v 2 Es ja Pilatʉ dyajtʉʉy ja Jesús: 
\p —¿Tii mijtsʉ dʉꞌʉn ja israelítʉdyʉ ryey? 
\p Ta ja Jesús ꞌyadsooy: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn, ʉjtsʉ dʉꞌʉn. 
\p  
\v 3 Es ja teedywyindsʉ́nʉty tniꞌʉʉnʉdʉ kana̱k nax.  
\v 4 Ta ja Pilatʉ jatʉgok dyajtʉʉy ja Jesús: 
\p —¿Tii kyaj mꞌadsoy ni wiꞌix? ¿Ti kyaj xymyʉdoy tʉgekyʉ nʉꞌʉn yam mdukniꞌʉʉnʉdʉ? 
\p  
\v 5 Per ja Jesús kyaj tyimꞌadsooy. Es ja Pilatʉ oj wyʉꞌʉmʉ dʉꞌʉñʉ es kyaj tnijawʉ wiꞌix ꞌyakjʉna̱ꞌa̱nʉt. 
\s1 Jesús ñidukʉ es ꞌyoogʉt 
\p  
\v 6 Es paskʉ paskʉ ja Pilatʉ tnasmatsʉ tuꞌugʉ tsimyjyaꞌay diꞌibʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty wyinꞌijxtʉp.  
\v 7 Japʉ naty ꞌyittʉ tsimy na̱a̱gʉty diꞌibʉ tʉ yajja̱ꞌa̱yꞌeeky ko tsyiptuundʉ yʉ yajkutujkpʉ, es niduꞌuk yʉꞌʉjʉty xyʉꞌa̱jtypy Barrabás.  
\v 8 Ta ja ja̱ꞌa̱yʉty tniwingoondʉ ja Pilatʉ, es tꞌamdoodʉ ttúnʉt éxtʉm jaayʉm ttuñ.  
\v 9 Ta ja Pilatʉ ꞌyadsoodʉ: 
\p —¿Tii mdsojktʉp es nnasmátsʉdʉts ja mrey? 
\p  
\v 10 Dʉꞌʉn jyʉnáñ ja Pilatʉ mʉt ko ñija̱ꞌa̱bʉ naty ko ja teedywyindsʉ́nʉty tnaywyinnaxʉjáwʉdʉ ko ja Jesús may ja ja̱ꞌa̱yʉty pyanʉjxʉdʉ es pa̱a̱ty tʉ tyukkʉdʉ́kʉdʉ.  
\v 11 Per ja teedywyindsʉ́nʉty tnibʉdʉꞌʉktʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty es jyʉna̱ꞌa̱ndʉt ko yajnasmátsʉt ja Barrabás. 
\p  
\v 12 Ta ja Pilatʉ dyajtʉʉdʉ: 
\p —¿Es tits ndúnʉp mʉt diꞌibʉ miits mdijtʉp ja israelítʉdyʉ ryey? 
\p  
\v 13 Yʉꞌʉjʉty yaxkaktʉ: 
\p —¡Yajkruuzpát! 
\p  
\v 14 Ta ja Pilatʉ tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Pes, ¿tii dʉꞌʉn tʉ ttuundʉgóy? 
\p Per jaꞌajʉty ꞌyaktimꞌyaxkaktʉ: 
\p —¡Yajkruuzpát! 
\p  
\v 15 Es jaꞌa ko Pilatʉ wyʉꞌʉma̱ꞌa̱ñ oy mʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty, ta tnasma̱jtsʉ ja Barrabás es tniꞌanaꞌamʉ esʉ Jesús yajwópʉt. Ta net tkʉyajky es dyajkruuzpáttʉt. 
\p  
\v 16 Oknʉm ja solda̱a̱dʉty tmʉnʉjxtʉ ja Jesús ma̱ ja yajkutujkpʉ tyʉja̱ꞌa̱n diꞌibʉ ꞌyandijpy pretooryʉ. Ta dyajnaymyujkʉ nidʉgekyʉ ja solda̱a̱dʉty ma̱ tadʉ luga̱a̱r.  
\v 17 Net ttukpʉjtáktʉ ja witʉ tsuꞌunkpʉ éxtʉmʉ yajkutujkpʉ wyit. Ta txʉgajttʉ ja apyñ éxtʉm tuꞌugʉ koronʉ es tpʉjtákʉdʉ kyʉba̱jkkʉjxm.  
\v 18 Net tꞌanʉʉmʉdʉ: 
\p —¡Mʉj kʉjxm mij, israelítʉdyʉ ryey! 
\p  
\v 19 Net ttukkuwojpʉꞌktʉ tuꞌugʉ kepyuꞌunk, tnidsújʉdʉ, twingoxtánʉdʉ es jyawʉ twindsʉꞌʉgʉ.  
\v 20 Ko ttukxikta̱a̱ydyʉ, ta dyajjʉna̱jktʉ ja tsuꞌunk wit es ttukpʉjtáktʉ ja kyʉꞌʉm wit. Ta tmʉnʉjxnʉdʉ es dyajkruuzpata̱ꞌa̱ndʉ. 
\s1 Jesús kyruuzpéty 
\p  
\v 21 Ta tuꞌa̱a̱y tpattʉ tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ kyamotyʉ naty tʉ ꞌyotsy. Jaꞌa xyʉꞌa̱jtypy Simonk es kyuga̱jpnʉty Sirene, es tyeetyꞌátyʉty ja Alejandrʉ esʉ Rufʉ. Ta ja solda̱a̱dʉty ttukkupʉjktʉ agwanʉ ja Simonk es dyajnʉjxʉt ja Jesusʉ kyruuz. 
\p  
\v 22 Ta tmʉnʉjxtʉ ja Jesús ma̱ tuꞌugʉ luga̱a̱r txʉꞌaty Gólgotʉ, diꞌibʉ ayuk wimbʉdsʉʉmp Kalaveerʉ Luga̱a̱r.  
\v 23 Jam tjatukꞌuugándʉ ja vinʉ taamꞌyoꞌoy mʉt ja mirrʉ ujts a̱a̱y, per ja Jesús kyaj tꞌiky.  
\v 24 Ta dyajkruuzpajttʉ. Es net ja solda̱a̱dʉty ttuundʉ rifʉ es dʉꞌʉn dyajwa̱ꞌxtʉ ja Jesusʉ wyit. 
\p  
\v 25 Taxtujk yaxpʉ naty ko dyajkruuzpajttʉ.  
\v 26 Es kyʉbajky tpʉjtákʉdʉ tuꞌugʉ letreerʉ diꞌibʉ jʉna̱a̱mp éxtʉmʉ dʉꞌʉn ja ꞌyʉꞌʉnʉn: “Tya̱a̱dʉ ja israelítʉdyʉ ryey.”  
\v 27 Nandʉꞌʉn majtskʉ maꞌtspʉty dyajkruuzpajttʉ mʉt yʉꞌʉ, tuꞌuk aga̱ꞌa̱ñdsyoo es jatuꞌuk ana̱jñdsyoo.  
\v 28 Es dʉꞌʉn yajkuydyúñ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn ma̱ jyʉnaꞌañ: “Dʉꞌʉn ñajxy éxtʉmʉ axʉk ja̱ꞌa̱y.” 
\p  
\v 29 Ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ na̱jxtʉp jam tnixiꞌik ttukxiꞌiktʉ, ttuknʉgow ttukꞌyujkówdʉ es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ: 
\p —Mij diꞌibʉ mʉj tsa̱jptʉjk mjijtypy es mjʉna̱ꞌa̱ñ ko tʉgʉkxʉbajtp xykyojy jatuk ok.  
\v 30 Nayyajtsoꞌogʉdʉ mij kʉꞌʉm es jʉnak kruuzkʉjxy. 
\p  
\v 31 Es nandʉꞌʉn tyukxíkʉdʉ ja teedywyindsʉ́nʉty es ja diꞌibʉty tsa̱jptʉgóty yaꞌʉxpʉjktʉp es mʉdʉ fariseeʉty es ja mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty, es ak yʉꞌʉjʉty ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —Tʉ dyajtseꞌeky ja wiinkpʉty, per kyaj mba̱a̱t ñayyajtseꞌegyʉty kʉꞌʉm.  
\v 32 ¿Ti kyaj yʉꞌʉjʉty ja israelítʉdyʉ ryey? ¡Waꞌan tjʉnaky kruuzkʉjxy es net yʉꞌʉ nmʉbʉjkʉm! 
\p Extʉ ja maꞌtspʉty diꞌibʉ naty jam mʉt yʉꞌʉ kruuzkʉjxm twinga̱jx tjʉjpka̱jxtʉ ja Jesús. 
\s1 Jesús ꞌyeeky 
\p  
\v 33 Net tʉgekyʉ ja naxwíñʉdʉ kyoodsʉdyaay kijkyxyʉʉ extʉ tʉgʉk yaxp xʉʉnʉm.  
\v 34 Es nan ma̱ tadʉ oorʉ ja Jesús mʉk kyajxy: 
\p —Eloy, Eloy, ¿lamʉ sabaktanʉ? (diꞌibʉ ayuk wimbʉdsʉʉmp: “Dios miiʉ, Dios miiʉ, ¿ti kots mij tʉ xymyastuꞌuty?”) 
\p  
\v 35 Niduꞌugʉty diꞌibʉ naty jam tmʉdoodʉ, es ñayjyʉnánʉdʉ: 
\p —Mʉdowdʉ, yʉꞌʉga yáxʉp ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ Eliiʉs. 
\p  
\v 36 Net niduꞌuk oj ñejxy pʉyeꞌegyʉ, es oj dyajtsooñ tuꞌuk diꞌibʉ yuunkpʉnaanʉ. Ta dyajxeꞌky mʉdʉ vinʉ xun, es ttukjʉjptíjʉ tuꞌugʉ kepyuꞌunk, es ttukmʉwingooñ ja Jesús es tmuugʉt. Ta jyʉnáñ: 
\p —Mastuꞌuttʉ. Min nꞌokꞌijxʉm pʉn nimiinʉp ja Eliiʉs es yajjʉnákʉdʉt kruuzkʉjxy. 
\p  
\v 37 Ta jatʉgok ja Jesús oj mʉk kyajxy, es oj ꞌyoꞌknʉ.  
\v 38 Net ja adʉy diꞌibʉ jap mʉj tsa̱jptʉgóty kyʉꞌtswaꞌxy kʉbajky es extʉ ʉxꞌam. 
\p  
\v 39 Net ja solda̱a̱dʉ windsʉ́n diꞌibʉ naty jap tʉnaapy Jesús wyindum es tmʉdooy ko mʉk kyajxy es ꞌyeeky, yʉꞌʉ net jyʉnáñ: 
\p —¡Tʉyꞌa̱jtʉndʉmʉ naty ko tya̱a̱dʉ yʉꞌʉjʉty ja Diosʉ ꞌyUꞌunk! 
\p  
\v 40 Jamʉ naty nandʉꞌʉn na̱a̱gʉdyʉ toxytyʉjkʉty myʉjꞌíxtʉ jagam. Ma̱ yʉꞌʉjʉty jamʉ naty ja Mariiʉ Magdalenʉ, Salomee esʉ Mariiʉ, ja mutsk Santya̱ꞌa̱gʉ esʉ Josee tya̱a̱gʉty.  
\v 41 Tya̱dʉ toxytyʉjkʉty tsoꞌondʉp Galileeʉ es tpanʉjxtʉ ja Jesús es tpudʉjkʉdʉ ko ꞌyijty Galileeʉ. Es jamʉ naty may ja wiinkpʉdyʉ toxytyʉjk diꞌibʉty nandʉꞌʉn mʉʉt pyatʉ́kʉdʉ Jerusalén. 
\s1 Jesús ñaxtʉkʉ 
\p  
\v 42 Ko oj tsyuꞌujʉnʉ es ko naty ñayjyʉjpꞌíxʉdʉ ko ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ dyajtsonda̱ꞌa̱ga̱ꞌa̱ndʉ,  
\v 43 ta Josee tninejxy ja Pilatʉ mʉdʉ jotmʉkꞌa̱jtʉn es tꞌamdoy ja Jesusʉ ñiniꞌx. Esʉ tadʉ Josee, Arimateeʉ ja̱ꞌa̱y, yʉꞌʉ naty niduꞌuk ja diꞌibʉ naty anaꞌamdʉp mʉj tsa̱jptʉgóty es jap mʉj ꞌyity, es ꞌyawijxypy ko ja Diosʉ kyutujkʉn myínʉt.  
\v 44 Ta ja Pilatʉ dʉꞌʉñʉ wyʉꞌʉmʉ ko yajnima̱a̱y ko tʉ ja Jesús ꞌyeeky. Net twoodsooy ja solda̱a̱dʉ windsʉ́n es dyajtʉʉy pʉn tʉ ꞌyeeky ja Jesús.  
\v 45 Net ja solda̱a̱dʉ windsʉ́n jyʉnáñ: 
\p —Tʉyꞌa̱jtʉn. Tʉ ꞌyoꞌknʉ. 
\p Ta ja Pilatʉ tꞌanma̱a̱y ja Josee: 
\p —Mba̱a̱t xyajkruuzjʉnáky. 
\p  
\v 46 Net ja Josee tjuuy tuꞌugʉ sa̱a̱bʉnʉ oybyʉ es dyajkruuzjʉnajky ja Jesusʉ ñiniꞌx. Ta tꞌabijty mʉt ja sa̱a̱bʉnʉ. Ta tpʉjtáky ma̱ tuꞌugʉ oꞌkpʉ jut diꞌibʉ naty yʉꞌʉ tʉ dyajtsajtsjúty dyajpa̱ꞌa̱jútyʉty tsa̱wiiñ, es oj tꞌagʉꞌʉy mʉt tuꞌugʉ mʉjpʉ tsa̱a̱.  
\v 47 Ja Mariiʉ Magdalenʉ esʉ Mariiʉ, ja Josee tya̱a̱k, yʉꞌʉ ꞌyijxtʉ ma̱ naty tʉ tpʉjtaꞌaky. 
\c 16  
\s1 Jesús jyikypyeky 
\p  
\v 1 Ko ja sa̱a̱bʉdʉ xʉʉ ñajxy, ja Mariiʉ Magdalenʉ, Salomee esʉ Mariiʉ, ja Santya̱ꞌa̱gʉ tya̱a̱k, tjuuydyʉ ja pa̱ꞌa̱k xuꞌkpʉ es ttukja̱a̱xa̱ꞌa̱ñ ja Jesusʉ ñiniꞌx.  
\v 2 Ta jantsy jépyʉp, xʉʉñʉbʉnʉ naty ma̱ ja domingʉ xʉʉ, jya̱jttʉ jam ma̱ ja oꞌkpʉ jut.  
\v 3 Es jam tuꞌam ñayyajtʉʉjʉdʉ ak yʉꞌʉjʉty: 
\p —¿Pʉ́n xyjʉdiꞌimxʉm ja mʉj tsa̱a̱ es xyaꞌꞌawátsxʉm ja jut? 
\p  
\v 4 Es ko jya̱jttʉ, ta tꞌijxtʉ ko tʉ naty yajjʉdímy ja tsa̱a̱ es ja jut awa̱ꞌa̱dsʉ naty ꞌyijnʉ.  
\v 5 Ta tyʉjkʉdʉ jutoty, es jam tꞌijxtʉ ꞌyuꞌuñʉ aga̱ꞌa̱ñgyʉꞌʉ tuꞌugʉ ʉna̱ꞌk diꞌibʉ xóxyʉty mʉt tuꞌugʉ poop wit yeñ. Es yʉꞌʉjʉty jyantsytsyʉꞌkʉdʉ.  
\v 6 Es jaꞌa ꞌyanma̱a̱yʉdʉ ja toxytyʉjkʉty: 
\p —Katʉ mdsʉꞌʉgʉdʉ. Mꞌʉxta̱a̱ydyʉp ja Jesús nazarenʉ diꞌibʉ tʉ dyajkruuzpáttʉ. Pes tʉ jyikypyeky. Kyaj ñakyya̱a̱ty. Ixtʉ ja luga̱a̱r ma̱ naty tʉ tpʉjta̱ꞌa̱ktʉ.  
\v 7 Nʉjxtʉ es xyꞌawánʉdʉt ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es ja Peedrʉ: “Jawyiin jaꞌa ñejxy Galileeʉ. Japts xyꞌíxtʉt éxtʉm oj mꞌanʉꞌʉmxʉdʉ.” 
\p  
\v 8 Net ja toxytyʉjkʉty tsyoꞌondʉ ma̱ ja jut a̱a̱ jantsy pojʉn es ñʉjxnʉdʉ pʉyeꞌegyʉ mʉt ko naty tsyʉꞌʉgʉdʉ. Es ni pʉ́n wiꞌix tkaꞌꞌanma̱a̱ydyʉ, jaꞌa ko jyantsytsyʉꞌʉgʉdʉ. 
\s1 Jesús kyʉxeꞌeky ma̱ Mariiʉ Magdalenʉ 
\p  
\v 9 Ko Jesusʉ naty tʉ jyikypyeky móñʉm domingʉ xʉʉ, jayʉjp kyʉxeꞌky ma̱ ja Mariiʉ Magdalenʉ diꞌibʉ Jesús tʉʉyʉp tyukmastut jʉxtujk ja kaꞌóybyʉty.  
\v 10 Ta ja Mariiʉ oj ñejxy ma̱ ja Jesusʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty diꞌibʉ wʉꞌʉmdʉ jotmaymyʉʉt es jap jyʉꞌʉy ya̱ꞌa̱xtʉ naty.  
\v 11 Es ko yʉꞌʉjʉty tmʉdoodʉ ko Mariiʉ ꞌyawánʉdʉ ko ja Jesús tʉ jyikypyeky es ko tʉ tꞌixy, kyaj tmʉbʉjktʉ. 
\s1 Jesús kyʉxeꞌeky ma̱ nimajtskʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty 
\p  
\v 12 Oknʉm ja Jesús kyʉxeꞌky tuꞌa̱a̱y mʉdʉ wiink kʉxʉꞌkʉn ma̱ tyuꞌuyoꞌoydyʉ nimajtskpʉ diꞌibʉ tsoꞌondʉp tekyyeꞌepy Jerusalén.  
\v 13 Ta yʉꞌʉjʉty jyʉmbijttʉ Jerusalén es tꞌawa̱ꞌa̱nʉdʉ ja Jesusʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty; per nan yʉꞌʉjʉty kyaj yajkajxymyʉbʉjktʉ. 
\s1 Diꞌibʉ Jesús tyuknipejky ja ꞌyʉxpʉjkpʉty 
\p  
\v 14 Oknʉm ja Jesús kyʉxeꞌky ma̱ ja ma̱jk tuꞌukpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉty diꞌibʉ naty meesʉ windum ka̱a̱ydyʉp, es tꞌoodʉ mʉt ko kyujuunꞌátyʉty es kyaj tmʉbʉjktʉ ja diꞌibʉ naty tʉ tꞌixtʉ jiiky.  
\v 15 Ta tꞌanma̱a̱ydyʉ: 
\p —Nʉjxtʉ miidsʉty ma̱ nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱y es xytyukꞌʉxpʉ́ktʉt ja oybyʉ ayuk.  
\v 16 Diꞌibátyʉts ʉj xyꞌaxá̱jʉp es nʉbajttʉp, nitsoꞌogʉp. Per pʉ́nʉts xykyaꞌꞌaxá̱jʉp, jaꞌa nʉjxʉp ma̱ ja tʉydyuꞌunʉnʉ winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ.  
\v 17 Es diꞌibáty xyꞌaxá̱jʉpts es xymyʉbʉ́ktʉts, yʉꞌʉts nmoꞌoydyʉp es ttúndʉt yʉ tya̱dʉ ijxwʉꞌʉmʉn: Mʉdʉdsʉ nxʉʉgyʉjxm dyajpʉdsʉ́mdʉt ja kaꞌóybyʉty diꞌibʉ ja̱ꞌa̱y myʉda̱jttʉp; kya̱jxtʉp wiingátypyʉ ayuk;  
\v 18 wyijtsʉꞌʉktʉp ja awa̱ꞌa̱ndsa̱ꞌa̱ñ; pʉn ꞌyuuktʉp ja venenʉ, kyaj ti jyátʉdʉt; es ko ja kyʉꞌʉ ttuknikónʉt ja diꞌibʉ pʉjkʉp, net dyaꞌꞌagʉda̱ꞌa̱ktʉt. 
\s1 Jesús tsya̱jpéty 
\p  
\v 19 Ko ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesús dʉꞌʉn jyʉna̱a̱nda̱a̱y, ta ja Dios yajpatʉjkʉ tsa̱jpótm es ꞌyuꞌuñʉ aga̱ꞌa̱ñdsyoo ma̱ Dios.  
\v 20 Oknʉm ja ʉxpʉjkpʉty tsyoꞌondʉ tka̱jxwaꞌxy ja oybyʉ ayuk ma̱jaty ja ja̱ꞌa̱yʉty. Es ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesús pyudʉ́kʉdʉ yʉꞌʉjʉty, es mʉdʉ mʉj ijxwʉꞌʉmʉnʉty ttukꞌixtʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty ko tʉyꞌa̱jtʉnʉꞌʉ diꞌibʉ myadyáktʉp.