\id JAS \h Santya̱ꞌa̱gʉ \toc1 Neky Diꞌibʉ Santya̱ꞌa̱gʉ Jyaay \toc2 Santya̱ꞌa̱gʉ \toc3 Stg. \mt1 Neky Diꞌibʉ Santya̱ꞌa̱gʉ Jyaay \c 1 \s1 Dios yajkypy ja wijyꞌa̱jtʉn \p \v 1 Ʉj Santya̱ꞌa̱gʉ, Diosʉ myʉduumbʉ esʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesukristʉ myʉduumbʉ. Nduknigajxtʉptsʉ tya̱dʉ neky ma̱jmajtsk ja Israelʉ mya̱a̱ngʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts diꞌibʉ oj ñʉjxtʉ tsʉnaabyʉ ma̱ wiink naxwíñʉdʉ. \p \v 2 Mʉguꞌugítʉty, nayjyáwʉdʉ jotkujk ko myínʉt oytyim diꞌibʉ ayoꞌonʉty. \v 3 Pes mnija̱ꞌa̱dʉp miidsʉty ko mꞌijxmátsʉdʉ yʉ ayoꞌon jaꞌagyʉjxm ko xymyʉbʉktʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm, miits mꞌʉxpʉ́ktʉp es xymyʉmada̱ꞌa̱ktʉt oytyim diꞌibʉ ayoꞌonʉty. \v 4 Jaꞌa tsojkʉp es xyjáttʉt wiꞌix oy xymyʉmada̱ꞌa̱ktʉt ja ayoꞌon, dʉꞌʉn mꞌíttʉt kexy kaꞌpxy éxtʉmʉ Dios ttseky, es kʉdii ni tii mdʉgoyꞌa̱jtxʉdʉt. \p \v 5 Pʉn miidsʉty niduꞌugʉty mdʉgoyꞌa̱jtxʉp ja wijyꞌa̱jtʉn, amdowdʉ Dios, es ja Dios mmoꞌoyʉdʉp; jaꞌa ko yʉꞌʉ ñayajkypy yajxón, ni jeꞌeyʉ xykyaꞌoꞌom. \v 6 Es ko xyꞌamdówdʉt, koonʉm tsyékyʉty es xyꞌamdówdʉt mʉdʉ mʉbʉjkʉn, es kyaj xyjʉjpjáwʉdʉt; jaꞌa ko diꞌibʉ jyʉjpja̱ꞌa̱p, dʉꞌʉn yʉꞌʉ éxtʉm ko ja jikymyejyñ ñikapy es ja poj yajnejxyʉty xidsoo ya̱dsoo. \v 7 Diꞌibʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ tya̱a̱dʉ, nanatʉkʉ ti tꞌawíxʉt mʉt ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm, \v 8 mʉt ko tuk peky ttseky tyam, es bom dyajtʉgátsy ja wyinma̱ꞌa̱ñ. \p \v 9 Ja nmʉguꞌukꞌa̱jtʉm diꞌibʉ ayoo jottʉgeepy, nayjyáwʉdʉp agujk jotkujk mʉt ko Dios yʉꞌʉ pudʉ́kʉdʉp. \v 10 Es ja diꞌibʉ mʉkja̱ꞌa̱y, nayjyáwʉdʉp agujk jotkujk ko natyʉ Dios ꞌyamútskyʉty. Jaꞌa ko dʉꞌʉn yʉꞌʉ éxtʉmʉ pʉjy diꞌibʉ ijtp ujtsóty, kyaj jeky ꞌyity. \v 11 Ko xʉʉ pyʉdsemy es mʉk ꞌyañ, niꞌxp ja ujts, es ja pyʉjy kyaꞌay, ta tyʉgoy ja tsyujꞌa̱jtʉn. Dʉꞌʉn ja mʉkja̱ꞌa̱y tyʉgóyʉt ko naty niꞌigʉ ñayyajmʉkja̱ꞌa̱ydya̱ꞌa̱ga̱ꞌa̱ñʉty. \s1 Kyajʉ Dios pʉ́n dyajpekytyúñ \p \v 12 Jotkujk ja ja̱ꞌa̱y ko dyajnáxy ja ayoꞌon mʉt ja maꞌxtujkʉn, es mʉdʉ tya̱a̱dʉ moꞌoyʉdʉp ja Dios ja jikyꞌa̱jtʉn winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ diꞌibʉ Dios wya̱ndak tyukmayꞌata̱ꞌa̱ñʉty nidʉgekyʉ diꞌibáty tsojkʉdʉp. \v 13 Ko pʉ́n ñayjyáwʉty pyekytyuna̱ꞌa̱ñ, kyaj jyʉna̱ꞌa̱nʉt ko Dios myoꞌoyʉdyʉ tadʉ winma̱ꞌa̱ñ, mʉt ko kyaj pʉ́n mba̱a̱t ttuñ esʉ Dios pyekytyúnʉt, es kyaj Dios ti ttuñ es ja ja̱ꞌa̱y pyekytyúnʉt. \v 14 Jaꞌagyʉjxmʉ ja̱ꞌa̱y pyekytyuna̱ꞌa̱ndʉ ko ja ꞌyadsojkʉn ñaydyukwinꞌʉʉnʉdʉ, es mʉt ja kyʉꞌʉmdsojkʉn ñayyajtʉgóyʉty. \v 15 Ko ja̱ꞌa̱y ttsoktʉ diꞌibʉ kyaj ꞌyóyʉty, jaa myiñ ja pojpʉ; es ko tya̱dʉ pojpʉ myʉjwindáknʉ, jaa myiinnʉ ja oꞌkʉn. \p \v 16 Mʉguꞌugítʉty, katʉ mnaywyinꞌʉʉnʉdʉ. \v 17 Tʉgekyʉ oybyʉ esʉ tsujpʉ, Dios jaꞌa yajkypy, diꞌibʉ tʉ tpʉjtaꞌaky ja ja̱j tʉꞌxʉn tsa̱jpótm. Dios Teety ijtpʉmʉꞌʉ éxtʉm ꞌyity, kyaj tyʉgatsy. \v 18 Tsyojkʉngyʉjxm tʉ xymyoꞌoyʉm yʉ njikyꞌa̱jtʉnꞌa̱jtʉm winʉ xʉʉ winʉ tiempʉ mʉt ko nꞌaxá̱jʉm ja tʉyꞌa̱jtʉnbʉ ayuk, es ndʉꞌʉnꞌa̱jtʉm éxtʉm ja jawyiin tʉʉmp ma̱ tʉgekyʉ diꞌibʉ Dios yajkoj. \s1 Mʉbʉjkʉn \p \v 19 Mʉt ko tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn nnija̱ꞌa̱m, mʉguꞌugítʉty, miidsʉty niduꞌugáty mꞌíttʉp xyꞌawíxtʉt es xymyʉdooꞌíttʉt diꞌibʉ myaꞌꞌawa̱ꞌa̱nʉdʉp. Es katʉ mnayꞌoojʉdʉ mʉt waanʉ tii, es kyaj mnayyajjotꞌambʉ́kʉdʉt mʉt waanʉ tii. \v 20 Mʉt ko yʉ ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ ajkʉp, kyaj dʉꞌʉn ttuñ ja Diosʉ tsyojkʉn. \v 21 Pa̱a̱ty mastuꞌuttʉ tʉgekyʉ diꞌibʉ kyaj ꞌyóyʉty es ja axʉk winma̱ꞌa̱ñ diꞌibʉ mʉjwindʉjkʉp ya̱ naxwiiñ, es axá̱jʉdʉ tudaꞌakytyiꞌknʉ yʉ ka̱jxwíjʉn diꞌibʉ Dios tʉ tpʉjtaꞌaky mjodoty mwinma̱ꞌa̱ñóty. Mʉt ko tadʉ ka̱jxwíjʉn myʉda̱jtypy ja mʉkꞌa̱jtʉn es dyajnitsoꞌogʉdʉ mꞌanmʉja̱ꞌa̱n. \p \v 22 Pa̱a̱ty kuydyundʉ éxtʉm jyʉnaꞌañ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn; katʉ jeꞌeyʉ xymyʉdooꞌíttʉ. Mʉt ko pʉn jeꞌeyʉ xymyʉdooꞌíttʉ es kyaj xykyuydyundʉ, kʉꞌʉm mnaywyinꞌʉʉnʉdʉ miidsʉty. \v 23 Diꞌibʉ jeꞌeyʉ tmʉdooꞌíty ja Diosʉ jyaaybyajtʉn es kyaj tkuydyúñ, \v 24 dʉꞌʉn yʉꞌʉ éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱y ko tkuꞌixʉ ijxnóty ja wyiin jyʉjp, es ko ñejxy wiink tsoo, kyaj tnakyjyamyetsy wiꞌix ꞌyíxyʉty. \v 25 Per ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ kyaj tja̱ꞌa̱ydyʉgóy diꞌibʉ myʉdeepy, es tiꞌigyʉ tpʉjtaꞌaky ja wyinma̱ꞌa̱ñ wiꞌix ja tim oybyʉ anaꞌamʉn jyʉnaꞌañ diꞌibʉ yajwʉꞌʉmp awa̱ꞌa̱tstúm, es dʉꞌʉñʉm tpadúñ yʉ anaꞌamʉn, kunuꞌxʉdʉp ja Dios. \p \v 26 Per pʉ́n nayjya̱ꞌa̱p ko twindsʉꞌʉgʉ Dios, es nʉgoo ñanigajxy ñakʉxkajxy, naywyinꞌʉꞌʉnʉp kʉꞌʉm es ni ti tkatsooty diꞌibʉ ꞌyandijpy twindsʉꞌʉgʉ Dios. \v 27 Diꞌibʉ oy ꞌyawda̱jtypy ja Dios, pyudʉjkʉp ja keꞌꞌegyuꞌungʉty esʉ kuꞌekytyoꞌoxyʉty ko ꞌyayow jyottʉgooydyʉ, es kyaj ñayyaꞌꞌaxʉʉgʉty mʉt ja naxwíñʉdʉ winma̱ꞌa̱ñ. \c 2 \s1 Ayoobʉ ja̱ꞌa̱y esʉ mʉkja̱ꞌa̱y, tiꞌigyʉ nnaydsyojkʉm \p \v 1 Mʉguꞌugítʉty diꞌibʉ myʉbʉjktʉp ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesukristʉ diꞌibʉ niꞌigʉ myʉda̱jtypy ja mʉjꞌa̱jtʉn, kyaj xywyinꞌíxtʉt ja ja̱ꞌa̱y ni tuꞌuk es jatuꞌuk. \v 2 Nꞌokpʉjtákʉm ko myiñ ma̱ miits mnaymyúkʉdʉ tuꞌugʉ mʉkja̱ꞌa̱y diꞌibʉ oyʉ wyit ñijam es mʉt ja kyʉjiits ak oorʉ, es myiñʉ net tuꞌugʉ ayoobʉ ja̱ꞌa̱y mʉt ja wyit ñijam patsy patsy, \v 3 es pʉn miits mꞌaxá̱jʉdʉp yajxón ja diꞌibʉ oy xyoxy, es xyꞌanʉʉmʉdʉt: “Uꞌuñʉ ya̱a̱ ma̱ tya̱dʉ oybyʉ uñaaybyajn”, per ja ayoobʉ ja̱ꞌa̱y xyꞌanʉʉmʉdʉt: “Mij tanʉ jap”, o “Uꞌuñʉ ya̱a̱ naxkʉjxy”, \v 4 mʉdʉ taadʉ xyaꞌíxyʉty ko xytsyoktʉ ja mʉkja̱ꞌa̱y es xyꞌʉxtijtʉ ja ayoobʉ ja̱ꞌa̱yʉty. Ko xytyundʉ dʉꞌʉn mʉt ko mꞌadsoktʉ, mbekytyuundʉbʉ dʉꞌʉn. \p \v 5 Mʉdowdʉ mʉguꞌugítʉty es jaygyúkʉdʉ tya̱a̱dʉ. Yʉ ayoobʉtʉjkʉty diꞌibʉ ijttʉp ya̱ naxwiiñ, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ja Dios tʉ wyinꞌíxʉdʉ es niꞌigʉ ja mʉbʉjkʉn tmʉdáttʉt es tꞌaxá̱jʉdʉt éxtʉmʉ kyuma̱ꞌa̱ñʉty es jyikyꞌátʉt tsa̱jpótm mʉt ja Dios, mʉt ko Diosʉ dʉꞌʉn tʉ twa̱ndaꞌaky tmoꞌoyaꞌañ pʉnaty tsojkʉdʉp; \v 6 per miits mduktsoydyuundʉp ja ayoobʉ ja̱ꞌa̱yʉty, mʉt ko xymyayꞌat xywyindsʉꞌʉgʉdʉ diꞌibʉ mʉkja̱ꞌa̱yʉty. ¿Ti kyaj yʉ mʉkja̱ꞌa̱yʉty yʉꞌʉ dʉꞌʉn diꞌibʉ mwijts mboꞌtʉdʉp es mniꞌʉʉnʉdʉ kumda̱ttʉgoty? \v 7 ¿Ti kyaj yʉꞌʉjʉty diꞌibʉ kya̱jxpáttʉp ja tsujtiꞌknʉbʉ xyʉʉ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesús diꞌibʉ mjaꞌaꞌa̱jtʉdʉp? \p \v 8 Oyʉ dʉꞌʉn xytyuñ pʉn mguydyiimpy ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn diꞌibʉ niꞌigʉ myʉ́jʉty ma̱ jyaaybyajtʉn: “Mdsókʉp ja mmʉdʉjkpa̱ꞌa̱jʉty éxtʉm mij kʉꞌʉm mnaydsyékyʉty.” \v 9 Es pʉn miits mwinꞌijxtʉp pʉ́nʉty mdsokándʉp, taadʉ dʉꞌʉn mʉʉt mbekykyaꞌay Dios windum mʉt ko kyaj xykyuydyúñ yʉ ꞌyanaꞌamʉn. \v 10 Ko tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y tkuydyúñ tʉgekyʉ ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn, per mʉt tuꞌuk jeꞌeyʉ tyʉgoy, pekyjyaꞌay yʉꞌʉ, dʉꞌʉn éxtʉmxyʉp tʉgekyʉ ja anaꞌamʉn tʉ tkakuydyúñ. \v 11 Jaꞌa ko Dios jyʉnáñ: “Katʉ xyajtʉgóy ja pʉjk úkʉnʉ wyindsʉꞌkʉn”, jyʉnáñ nandʉꞌʉn: “Katʉ myajja̱ꞌa̱yꞌeeky.” Es dʉꞌʉn, oy xykyayajtʉgóy ja pʉjk úkʉnʉ wyindsʉꞌkʉn, per pʉn tʉ myajja̱ꞌa̱yꞌeeky, kyaj xykyuydyúñ ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn. \v 12 Pa̱a̱ty miidsʉty ka̱jx madya̱ꞌa̱ktʉ es jikyꞌattʉ éxtʉm diꞌibʉ yajnika̱jxtútp ma̱ ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn diꞌibʉ xyꞌawa̱ꞌa̱nʉm wiꞌix kyaj nꞌijtʉm pekyoty. \v 13 Pes diꞌibʉ kyaj tʉ tmʉdaty ja paꞌꞌayoꞌon mʉt ja wiingátypyʉ, nandʉꞌʉn kyajpʉ Dios pyaꞌꞌayowa̱ꞌa̱ñʉty; per diꞌibʉ tʉ tmʉdaty ja paꞌꞌayoꞌon mʉt ja myʉguꞌugʉty, ni ti tkajʉjpjawʉyaꞌañ ja xʉʉ ko ja ja̱ꞌa̱y yajpayoꞌoydyʉt, mʉt ko Dios pyaꞌꞌayowa̱ꞌa̱ñʉty nandʉꞌʉn. \s1 Kyaj ti ttsooty ja mʉbʉjkʉn pʉn kyaj ti oy yajtúñ \p \v 14 Mʉguꞌugítʉty, ¿wiꞌix tyuñ ko ja̱ꞌa̱y jyʉnaꞌañ ko myʉbejkypy ja Dios, per kyaj ti oy ttuñ? ¿Tii mba̱a̱dʉ tadʉ myʉbʉjkʉn ttuknitseꞌegyʉ? \v 15 Nꞌokpʉjtákʉm, pʉn niduꞌugʉ nmʉmʉbʉjkpʉꞌa̱jtʉm tmʉdaty ja wyit ñijam yaꞌꞌayow yaꞌꞌama̱ꞌa̱t es tyʉgoyꞌa̱jtxʉty ja kyaꞌay ꞌyukʉn, \v 16 es miidsʉty niduꞌuk xyꞌanʉʉmʉt: “Nʉjx mʉdʉ Dios, mʉguꞌuk, es waꞌan yʉꞌʉ mmoꞌoyʉty diꞌibʉ mij mdʉgoyꞌa̱jtxʉp”, es pʉn kyaj ti pudʉjkʉn xymyoꞌoy, ¿ti oyꞌa̱jtʉnʉ taadʉ? \v 17 Nandʉꞌʉn ja̱jtpʉ dʉnʉ tya̱a̱dʉ diꞌibʉ jeꞌeyʉ tmadyaꞌakyꞌáty ko tmʉbeky es kyaj dyajnigʉxeꞌeky ma̱ jyikyꞌaty, kyaj tyuñ diꞌibʉ myʉbejkypy. \p \v 18 Waꞌanʉ da nandʉꞌʉn na̱a̱gʉty jyʉnaꞌañ: “Mij mmʉbejkypy ja Dios, per ʉj ndiimbyʉts ja oybyʉ.” Ʉjts nꞌadsówʉp: “Weenʉ, tukꞌijxkʉts mij ko xymyʉbeky ja Dios es kyaj xytyuñ ja oybyʉ, es ʉj mij ndukꞌíxʉp mʉt ja oybyʉ nduꞌunʉnʉts ko nmʉbejkypyʉts ja Dios.” \v 19 Mij mmʉbejkypy ko tuꞌuk jeꞌeyʉ Dios. Oyʉ dʉꞌʉn ko xymyʉbeky; per nandʉꞌʉnʉ mʉjkuꞌudʉjk tmʉbʉktʉ ko jyámʉty ja Dios, es extʉ tsʉyʉʉydyʉp mʉt ja tsʉꞌʉgʉ. \v 20 ¿Tii kyajnʉm xyꞌoktimjaygyujkʉnʉ mij kujuun, ko kyaj tyuñ ja mʉbʉjkʉn pʉn kyaj ti yajtúñ? \v 21 ¿Wiꞌix xyꞌixy ko ja nꞌapteetyꞌa̱jtʉm Abra̱a̱n oj wyeꞌemy oy mʉt ja Dios? Jaꞌagyʉjxm oy wyeꞌemy mʉt ja Dios ko dyajnejxy ja ꞌyuꞌunk Isa̱a̱ es tjatukwindsʉꞌʉgʉyáñ ja Dios. \v 22 Tʉ xyꞌixy ko Abra̱a̱n dyaꞌijxʉ ko Dios tmʉbejky es jaꞌagyʉjxm tmʉmʉdooy ja Dios, es diꞌibʉ tyuun oj dyajkaꞌpxy ja myʉbʉjkʉn. \v 23 Es dʉꞌʉn yajkuydyuuñ éxtʉm jyʉnaꞌañ ma̱ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn: “Abra̱a̱n myʉbʉjk ja Dios, pa̱a̱dyʉ Abra̱a̱n oy wyeꞌemy mʉt ja Dios”, es ja Abra̱a̱n yajtijy Diosʉ myʉtnaymyaayʉbʉ. \p \v 24 ¿Tʉ xyꞌixyʉ? Oy nwʉꞌʉmʉm mʉt ja Dios ko nmʉmʉdoꞌom ja Dios es kyaj jyeꞌeyʉty ko njʉna̱ꞌa̱nʉm ko nmʉbʉjkʉm. \v 25 Nandʉꞌʉn mʉt ja kujeñdyoꞌoxy Raap. Jaꞌa oy oj wyeꞌemy mʉt ja Dios jaꞌagyʉjxm diꞌibʉ tyuun, mʉt ko tꞌaxa̱jʉ es dyuꞌtsy ja nimajtskpʉ israelitʉ diꞌibʉ ijxtuundʉp, es tpudʉjkʉ es dyajkéky ma̱ ja myʉdsipʉn. \v 26 Es dʉꞌʉn xytyukꞌijxʉm éxtʉm ja niniꞌx diꞌibʉ tʉgoyꞌa̱jtxʉp ja ꞌyanmʉja̱ꞌa̱n, oꞌkpʉ yʉꞌʉ, es nandʉꞌʉn yʉ nmʉbʉjkʉn ꞌyity éxtʉmʉ oꞌkpʉ, pʉn kyaj nduꞌunʉm ja oybyʉ. \c 3 \s1 Yaꞌan \p \v 1 Mʉguꞌugítʉty, oyʉ dʉꞌʉn ko kyaj may miits mnaybyʉjta̱ꞌa̱gʉdʉ yaꞌʉxpʉjkpʉty ma̱ ja mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ. Mnija̱ꞌa̱dʉp ko diꞌibʉ nyaꞌʉxpʉjkʉm, yʉꞌʉ waanʉ niꞌigʉ pyayoꞌoyaampy ja Dios pʉn kyaj oy nguydyuꞌunʉm. \v 2 Nidʉgekyʉ nbekytyuꞌunʉm; per pʉn jaa pʉ́n kyaj kya̱jxtʉgóy, yʉꞌʉ dʉꞌʉn sitʉy jikyꞌa̱jtp tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt es nandʉꞌʉn mba̱a̱t tꞌaneꞌemy tʉgekyʉ ñiniꞌx. \v 3 Es éxtʉm ko tuꞌugʉ jʉyujk ndukꞌajaꞌanʉꞌkʉm ja frenʉ, jaꞌa dʉꞌʉn es xymyʉmʉdoꞌom es mba̱a̱t nꞌanaꞌamʉm tʉgekyʉ ñiniꞌx. \v 4 Ixtʉ nandʉꞌʉn ma̱ yʉ barkʉ. Oy jyamʉjjátyʉty esʉ mʉk poj jyayajnʉjxa̱ꞌa̱ñʉty oytyim ma̱a̱ty, per diꞌibʉ ꞌyaneꞌempy tyuknidíjʉp es dyajnʉjxʉt ma̱ tjantsytyimꞌyajnʉjxa̱ꞌa̱ñ mʉt tuꞌugʉ mutsk kepyuꞌunk diꞌibʉ xyʉꞌa̱jtypy timón. \v 5 Nandʉꞌʉn ja̱jtpʉ dʉꞌʉn mʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty ja yaꞌan. Mutskʉꞌʉ, per naymyʉjpʉjtákʉp ko kyajxy. Nnija̱ꞌa̱m yajxón ko tuꞌugʉ jʉnyaꞌanguꞌunk ñoꞌkta̱ꞌa̱yʉp ja tun kopkʉ mʉjjátypyʉ. \v 6 Es yʉ yaꞌan yʉꞌʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ tadʉ jʉnyaꞌanguꞌunk, extʉ mba̱a̱t dyajtʉgóy ja jot winma̱ꞌa̱ñ tʉgekyʉ jaꞌagyʉjxm diꞌibʉ kyajxypy. Dʉꞌʉn ja yaꞌan éxtʉm tuꞌugʉ jʉmba̱jk diꞌibʉ tʉ tyoy ayoodaknóty, es óknʉm dyajtoybyéky oytyim na̱ꞌa̱jʉty, es dʉꞌʉn dyajtʉgooydyaꞌay tʉgekyʉ ja ja̱ꞌa̱yʉ jyikyꞌa̱jtʉn. \p \v 7 Yʉ ja̱ꞌa̱yʉty mba̱a̱t dyajꞌyujy nidʉgekyʉ kana̱k naxʉ añimal, éxtʉmʉ joon, tsa̱ꞌa̱ñ, es diꞌibʉ jikymyejyñóty tsʉna̱a̱ydyʉp, es tʉ dʉn dyajꞌyujy; \v 8 per ni pʉ́n mba̱a̱t tkayajꞌyujy ja yaꞌan, mʉt ko yʉꞌʉ dʉꞌʉn éxtʉmʉ awa̱ꞌa̱ndsa̱ꞌa̱ñ ja xyʉwat diꞌibʉ extʉ yaꞌoꞌkp es ni na̱ꞌa̱ kyapeꞌxy. \v 9 Es mʉt ja nyaꞌanꞌa̱jtʉm nꞌawda̱jtʉm ja Dios Teety, es nan mʉt yʉꞌʉ nꞌamdoꞌom ko Dios tka̱jxpókʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ Dios tʉ dyajkojy ko ñayyaꞌꞌagojwinna̱jxʉ. \v 10 Es nan ma̱ nꞌa̱a̱ꞌa̱jtʉm pyʉdsemy majtsk nax ja ayuk, yʉ oygyajxy esʉ axʉk kajxy. Mʉguꞌugítʉty, ¡kyaj ꞌyóyʉty nduꞌunʉmʉ dʉꞌʉn! \v 11 ¿Mba̱a̱t yʉ pa̱ꞌa̱k nʉʉ esʉ ta̱ꞌa̱m nʉʉ tuk náxyʉty pyʉdsemy ma̱ tuꞌugʉ nʉʉ myuxy?, \v 12 o ¿mba̱a̱t tuꞌugʉ oliivʉs kepy tyʉʉmpꞌáty tsabox limʉ, o ja muuxyꞌa̱a̱ts tyʉʉmpꞌáty pox? Nan kyaj mba̱a̱t myuxy ja pa̱ꞌa̱k nʉʉ ma̱ myuxy ja ta̱ꞌa̱m nʉʉ. \s1 Wijyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ Dios yajkypy \p \v 13 Pʉn niduꞌugʉty miits nayjya̱ꞌa̱p kuwijy es kudʉyꞌa̱jtʉn, waꞌan dyaꞌíxyʉty mʉt ja oybyʉ jikyꞌa̱jtʉn es mʉt ja yuunkꞌa̱jt naxypyʉꞌa̱jtʉn diꞌibʉ miimp ma̱ ja wijyꞌa̱jtʉn. \v 14 Per pʉn dʉꞌʉñʉmʉ dʉꞌʉn miits xyñaywyinnaxʉjáwʉdʉ es jeꞌeyʉ kʉꞌʉm xytyukꞌoyꞌata̱ꞌa̱ndʉ, katʉ mdimjʉna̱ꞌa̱ndʉ ko mij mguwijyꞌáttʉ, mʉt ko andakʉn yʉꞌʉ es kyaj tyʉyꞌa̱jtʉnʉty. \v 15 Pesʉ tya̱dʉ dʉꞌʉmbʉ kuwijyꞌát, kyaj yʉꞌʉ dyaky ja Dios. Yʉꞌʉ wyinma̱ꞌa̱ñꞌa̱jttʉp ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty, es myiñ ma̱ yʉ mʉjkuꞌugópk. \v 16 Mʉt ko ma̱ ja̱ꞌa̱y tnaywyinnaxʉjawʉ es jeꞌeyʉ kyʉꞌʉmdsojkʉn dyajtuna̱ꞌa̱ndʉ, jaa nandʉꞌʉn myiñ ja akʉ esʉ tsip, es tʉgekyʉ axʉkꞌa̱jtʉn; \v 17 per ja diꞌibʉ myʉda̱jttʉp ja wijyꞌa̱jtʉn diꞌibʉ tsoꞌomp ma̱ Dios, tim jayʉjpꞌa̱jtp tmʉdattʉ ja jikyꞌa̱jtʉn wa̱ꞌa̱tspʉ, kyaj tsyiptʉjkʉty, oyjyaꞌay, tudaꞌaky, ajiiky amʉguꞌuk, myʉda̱jttʉp ja paꞌꞌayoꞌon, es tyiimpy ja oybyʉ. \v 18 Pʉ́nʉty tyuundʉp esʉ ja̱ꞌa̱y tsyʉʉnʉdʉ jotkujk, jaꞌagyʉjxm mayjyaꞌay tsyʉʉnʉdʉt tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt. \c 4 \s1 Myʉdsipꞌa̱jttʉp ja Dios pʉ́nʉty tsyojktʉp ja naxwíñʉdʉ winma̱ꞌa̱ñ \p \v 1 ¿Ma̱ ja tsip tsyooñ ko ak miits mnayyajjotꞌambʉ́kʉdʉ es mdsiptundʉ nixim niyam? Pes diꞌibʉ dʉꞌʉn myaꞌꞌadʉ́tsʉdʉp, yʉꞌʉ tadʉ mꞌaxʉk winma̱ꞌa̱ñ ko ak miits mnayyajmʉjpʉdsʉma̱ꞌa̱nʉdʉ. \p \v 2 Mdsojktʉp oytyiity diꞌibʉ kyaj xymyʉdattʉ, es kyaj xypya̱a̱ttʉ; myajja̱ꞌa̱yꞌoꞌktʉp es naywyinnaxʉ xyjáwʉdʉ ko ja̱ꞌa̱y ti tmʉdaty, per kyaj ni wiꞌix tsoo xykyapa̱a̱ttʉ es xymyʉdáttʉt diꞌibʉ mdsojktʉp. Mdsiptuun mdsipka̱jxtʉp. Kyaj xymyʉdattʉ diꞌibʉ mdsojktʉp mʉt ko kyaj xyꞌamdoy ja Dios; \v 3 es pʉn mꞌamdoodʉp, kyaj mmoꞌoyʉdʉ mʉt ko xymyʉdattʉ axʉk winma̱ꞌa̱ñ es mʉt ko jeꞌeyʉ xyajtuna̱ꞌa̱ndʉ ma̱ mgʉꞌʉmdsojkʉn. \p \v 4 Miits, ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ Dios myastúttʉp, kyaj xyñijáwʉdʉ ko pʉ́n naymyaayʉp mʉt diꞌibʉ ijtp ya̱ naxwiiñ, kyajp ja Dios ttsoktʉ. Pʉ́nʉty tsyojktʉp es ñaymyaya̱ꞌa̱nʉdʉ mʉt diꞌibʉ ijtp ya̱ naxwiiñ, myʉdsipꞌa̱jttʉp ja Dios. \v 5 Pes kyaj ñanʉgoobʉty ja Diosʉ jyaaybyajtʉn jyʉnaꞌañ ko yʉ ja̱ꞌa̱jʉn diꞌibʉ Dios tʉ tpʉjtaꞌaky es ꞌyítʉt ma̱ ʉdsa̱jtʉm, yʉꞌʉ tsyejpy es ʉdsa̱jtʉm jeꞌeyʉ xyjaꞌaꞌa̱jtʉm. \v 6 Perʉ Dios xypyudʉjkʉm niꞌigʉ mʉdʉ myayꞌa̱jtʉn. Pa̱a̱ty jyʉnaꞌañ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn: “Dios ꞌyʉxtijpy diꞌibʉ mʉj kʉjxmʉp, per pyudʉjkʉp myayꞌa̱jtʉngyʉjxm diꞌibʉ yuunk náxypyʉty.” \v 7 Pa̱a̱ty naygyʉyákʉdʉ tiꞌigyʉ ma̱ Dios. Katʉ xykyupʉktʉ ja mʉjkuꞌugópk, net miits mgugaꞌagʉdʉt. \v 8 Mʉwingondʉ Dios, es yʉꞌʉ nandʉꞌʉn mmʉwingónʉdʉp miidsʉty. \p Yajwa̱ꞌa̱tstʉ mgʉꞌʉ esʉ mjot mwinma̱ꞌa̱ñ, miidsʉty, pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty es diꞌibáty ꞌyaduunmukándʉp dʉꞌʉn diꞌibʉ Dios tsyejpy, es nandʉꞌʉn ja naxwíñʉdʉ winma̱ꞌa̱ñ. \v 9 Yaꞌíxʉdʉ ko tʉyꞌa̱jtʉn mjotmayꞌeeky mʉt ja mbojpʉty. May ta̱jtʉ es jáwʉdʉ. Yajtʉgátstʉ mxik mxoꞌonʉn mʉt ja mjʉꞌʉy myaxʉn, esʉ mxondakʉn yajtʉgátstʉ mʉdʉ mꞌamay mjotmay. \v 10 Amutskꞌattʉ ma̱ Dios, es yʉꞌʉ mbʉjta̱ꞌa̱gʉdʉp mʉj. \s1 Kyaj nnibiꞌtska̱jxʉm ja nmʉguꞌukꞌa̱jtʉm \p \v 11 Mʉguꞌugítʉty, katʉ mnayñiꞌow mnayñiya̱a̱xʉdʉ nixim niyam. Diꞌibʉ ñiꞌoꞌo ñiyáxʉp ja myʉguꞌuk es tnibiꞌtska̱jxʉ, dʉꞌʉn jaꞌa éxtʉmʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ jʉna̱a̱mp ko kyaj tʉgekyʉ ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn tyuñ. Es pʉn mjʉna̱a̱mp ko tam ja Diosʉ ꞌyanaꞌamʉn diꞌibʉ kyaj tyuñ, kyaj mij xykyuydyúñ ja anaꞌamʉn, dʉꞌʉn mij éxtʉmʉ anaꞌambʉn diꞌibʉ jʉna̱a̱mp ti oy es ti kaꞌoy. \v 12 Perʉ Diosʉ dʉꞌʉn jeꞌeyʉ diꞌibʉ ya̱jk ja anaꞌamʉn, es nan yʉꞌʉ dʉꞌʉn mba̱a̱t xytyukkumʉdoꞌom, es nan yʉꞌʉ mba̱a̱t xyajnitsókʉm es xyajkutʉgoꞌoyʉm; ¿per mbʉ́nʉ dʉn mij ko xyñibiꞌtska̱jxʉ ja mmʉguꞌugʉty? \s1 Kyaj yajnijáwʉ ti miimp kʉdakp \p \v 13 Okmʉdowdʉ miidsʉty diꞌibʉ jʉnándʉp: “Bom o jʉxtʉjm njoꞌomʉm wiink ka̱jpn, es jap nꞌijtʉm ndoꞌk nya̱jkʉm tuk jʉmʉjt, es dʉꞌʉn nganara̱jtʉm ja maymyeeñ.” \v 14 ¡Per ni jeꞌeyʉ xykyanijáwʉdʉ ti miin mgʉdákxʉp aya̱ bom! Pes yʉ ja̱ꞌa̱yʉty ja jyikyꞌa̱jtʉn dʉꞌʉn éxtʉmʉ nima̱ꞌa̱juꞌunk, waanʉ ꞌyity es tuk pójʉnʉ tyʉgooydyaꞌay. \v 15 Diꞌibʉ oy es njʉna̱ꞌa̱nʉm yʉꞌʉ tya̱a̱dʉ: “Pʉnʉ Dios tsyejpy es xyꞌakmoꞌoyʉm ja njikyꞌa̱jtʉnꞌa̱jtʉm, nduꞌunʉm xiꞌidʉ ya̱ꞌa̱dʉ.” \v 16 Per ko mij mjʉna̱ꞌa̱ndʉ xytyuna̱ꞌa̱ndʉ xiꞌidʉ ya̱ꞌa̱dʉ aya̱ bom, mgawindsʉꞌkʉbʉ dʉꞌʉnʉ Dios, mʉt ko jeꞌeyʉ mnayyajmʉj mnayyajkʉjxmʉty. Es ko nmʉj ngʉjxmʉm, pekytyuꞌunʉmʉ dʉꞌʉn. \v 17 Jaꞌa pʉ́n ñija̱ꞌa̱p ttúnʉt ja oybyʉ es kyaj ttuñ, pekytyuump yʉꞌʉ. \c 5 \s1 Ka̱jxwíjʉn mʉt ja mʉkja̱ꞌa̱y \p \v 1 Mʉdowdʉ tya̱a̱dʉ, miits mʉkja̱ꞌa̱ydyʉjkʉty. Jʉꞌʉy ya̱ꞌa̱xtʉ mʉt ko myiñ ja ayoꞌon diꞌibʉ mjantsyyaꞌꞌayowánʉdʉp. \v 2 Diꞌibʉ mmʉda̱jt mjaygyajptʉp, dʉꞌʉn yʉꞌʉ Dios wyindum éxtʉm ti tʉgekyʉ wyindʉgooydyaꞌay, es éxtʉmʉ wit diꞌibʉ ja ajkxytsyík tʉ tsyuꞌtsjujtta̱ꞌa̱yʉty. \v 3 Yʉ mꞌoorʉ meeñ es yʉ mblatʉ meeñ tʉ tyowʉdyaꞌay, esʉ tya̱dʉ tow yʉꞌʉ yajnigʉxʉꞌʉgʉp ko kyaj yajxón tʉ mduñ mʉt ja mmeeñ, es yʉꞌʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja jʉnyaꞌank diꞌibʉ myajtóyʉdʉp. Tʉ xyñikoombát xyñipʉjkpáttʉ maymyeeñ ma̱ tadʉ xʉʉ diꞌibʉ tim óknʉm. \v 4 Per ja mʉjuꞌuñ diꞌibʉ mgamooydyʉ ja mduumbʉty diꞌibʉ yajmujktʉ ja mbʉjtaꞌaky, jaꞌagyʉjxm ja tuumbʉ mniꞌʉʉnʉdʉ, es myʉdooda̱a̱y ja Dios diꞌibʉ tʉgekyʉ mʉkꞌa̱jtʉn myʉda̱jtypy. \v 5 Ya̱ naxwiiñ miidsʉty tʉ mjikyꞌattʉ es tʉ mnaymyoꞌoyʉdʉ jotkujkꞌa̱jtʉn, es tʉ mꞌuts mjotkʉda̱ꞌa̱ktʉ, éxtʉm ja ja̱ꞌa̱y dyajniꞌxʉ ja tsa̱jka̱a̱ diꞌibʉ yaꞌoogaampy. \v 6 Miidsʉty tʉ xyñiwa̱a̱mbáttʉ nanatʉkʉ. Yʉꞌʉ jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt, es xyaꞌoꞌktʉ, es kyaj ñaygyuwanʉ. \s1 Maꞌxtujkʉn esʉ ka̱jxtákʉn \p \v 7 Mʉguꞌugítʉty, maꞌxtúktʉ miits extʉ ko myínʉt ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm. Tʉ xyꞌixtʉ wiꞌix ja naymyʉduunʉbʉ ja̱ꞌa̱y tꞌawixtʉ ja oybyʉ pyʉjtaꞌaky. Mʉt ja maꞌxtujkʉn tꞌawixtʉ ja potn es myínʉt ja nʉʉ tuu. \v 8 Pa̱a̱ty nandʉꞌʉn miidsʉty maꞌxtúktʉ es tiꞌigyʉ mwinma̱ꞌa̱ñ xypyʉjta̱ꞌa̱ktʉt ma̱ Kristʉ, mʉt ko tʉʉ dʉn tim wingoomp ma̱ myina̱ꞌa̱ñ ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm. \v 9 Mʉguꞌugítʉty, kʉdii mnayñiꞌʉʉnʉdʉ nixim niyam, es kʉdiibʉ myajpayoꞌoydyʉt, jaꞌa ko Dios diꞌibʉ pojpʉ pyayeꞌepy, taa jaꞌa. \v 10 Mʉguꞌugítʉty, jamyatstʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉ es pʉjta̱ꞌa̱ktʉ éxtʉmʉ ijxpajtʉn wiꞌix tmʉdʉna̱a̱y ja ayoꞌon esʉ maꞌxtujkʉn tmʉda̱jttʉ. \v 11 Pes ʉdsa̱jtʉm njʉna̱ꞌa̱nʉm ko jotkujk yʉꞌʉjʉty diꞌibáty tʉ tmʉmada̱ꞌa̱ktʉ ja ayoꞌon. Tʉ xymyʉdowdʉ ja Jopʉ myaꞌxtujkʉn, es xyñijáwʉdʉ wiꞌix ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm óknʉm oj myoꞌoyʉty ja jotkujkꞌa̱jtʉn, mʉt ko jyantsypyaꞌꞌayoy yʉ Nindsʉnꞌa̱jtʉm. \p \v 12 Mʉguꞌugítʉty, diꞌibʉ tim jʉjpꞌám, katʉ xyajtestiigʉꞌáttʉ yʉ tsa̱jp, ni yʉ naxwíñʉdʉ es ni ja wiinkpʉ. Nik oy ko mjʉna̱ꞌa̱ndʉt “oy” diꞌibʉ oy, es “kyaj” diꞌibʉ kyaj, kʉdiibʉ Dios mdukkumʉdówʉdʉt. \p \v 13 Pʉn ja pʉ́n ꞌyayoy jyottʉgoy, waꞌan tka̱jxtaꞌaky; es pʉn ja pʉ́n jyotkujkꞌáty, waꞌan tꞌʉy ja alabanzʉ. \v 14 Pʉn ja pʉ́n pyékyʉty, waꞌan twoy ja mʉjja̱ꞌa̱ydyʉjk diꞌibʉ tuundʉp ma̱ mʉbʉjkpʉtʉjk ñaymyúkʉdʉ, es tniga̱jxta̱a̱gʉt ja puma̱ꞌa̱y, es mʉt ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm Jesukristʉ xyʉʉgyʉjxm ttukja̱a̱xʉt waanʉ aseytʉ oliivʉ. \v 15 Es pʉn mmʉbʉjktʉp ko Dios ttúnʉt éxtʉm mga̱jxta̱ꞌa̱ktʉ, yʉ puma̱ꞌa̱y agʉda̱ꞌa̱gʉp; es pʉn pekytyuun, Dios maꞌxʉdʉp ja pyojpʉ. \v 16 Pa̱a̱ty pʉn miidsʉty tʉ xymyʉdʉgoydyʉ wiinkpʉty, mʉmayats niduꞌuk niduꞌuk, es pʉjktsów ja maꞌxʉn. Nayñiga̱jxta̱a̱gʉdʉ nixim niyam es mꞌagʉda̱ꞌa̱ktʉt. Ko kya̱jxtáky tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ jikyꞌa̱jtp tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt, yʉ kya̱jxtákʉn myʉda̱jtypy niꞌigʉ ja mʉkꞌa̱jtʉn. \v 17 Okwinmaydyʉ ko ja Diosʉ kyuga̱jxpʉ Eliiʉsʉ dʉꞌʉn ijty jyaꞌayꞌáty éxtʉm ʉdsa̱jtʉm. Jaꞌa amumduꞌuk jot kya̱jxtáky es kʉdiibʉ tyuꞌujʉt, es kyaj tyuuy tʉgʉk jʉmʉjt jakujm. \v 18 Ko jatʉgok kya̱jxtáky, nétnʉm tyuuy jatʉgok, es oj wyindʉy ja pʉjtaꞌaky. \p \v 19 Mʉguꞌugítʉty, pʉn miidsʉty niduꞌuk myʉduꞌudʉgeepy ja tʉyꞌa̱jtʉn esʉ wiinkpʉ ja̱ꞌa̱y tyuknijʉmbítyʉty, \v 20 nijáwʉdʉ miits ko yʉ diꞌibʉ tʉ ja pojpʉ ja̱ꞌa̱y ttukmastuꞌuty ja ñʉꞌʉ tyuꞌu ja axʉʉkpʉ, es ttuknijʉmbity ja nʉꞌʉ tuꞌu diꞌibʉ Dios xytyukniꞌijxʉm, tadʉ dʉꞌʉmbʉ ja̱ꞌa̱y tyiimpy es tsyoꞌogʉt ma̱ ja oꞌkʉn, es yʉꞌʉgyʉjxm ja ja̱ꞌa̱y yajtuknimaꞌxʉt may ja pyeky.