\id ROM \h ROMANOS \toc1 JA NØKY MIDI JA PABLO TYANƗGAJX JA ROMƗT JA̱A̱ꞌY \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 JA NØKY MIDI JA PABLO TYANƗGAJX JA ROMƗT JA̱A̱ꞌY \c 1 \s1 Ku ja Pablo tnɨjayɨ pøn tjanchja̱ꞌwɨdɨp ja Jesucristo jam Roma \p \v 1 Pabloꞌa̱jtp øts, jøts øts ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo nmɨdumpy. Øts ja Dios tø xwɨꞌixy jøts øts yɨdeꞌen ngudanaabyɨꞌa̱tt. Yɨdeꞌen ɨdøꞌøn wa̱ꞌa̱ts kajpxy nbɨkta̱a̱jkɨn, jaꞌ øts ɨdøꞌøn tø xanɨbɨkta̱a̱gɨ jøts øts ja nga̱jpxwa̱ꞌkxɨt ja kyajpxy ja yꞌayuujk midi nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn xukpa̱a̱jtɨmp. \p \v 2 Pø ma̱ wɨndiꞌixyɨp Dios Teety yø tnɨga̱jpxnɨ, jøts ja kyugajpxy ttukyiknaxy yøꞌøbɨ wɨnma̱a̱ꞌñ yøꞌøbɨ ɨxpøjkɨn jap ma̱ yꞌity ja kyajpxy ja yꞌayuujk, \v 3 jøts tnɨgajpxy ja Dios Uꞌnk pøn nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristoꞌa̱jtp. Ku ja tnɨga̱jpxɨ ja yja̱a̱ꞌyꞌa̱jtɨn ja ña̱xwiiñꞌa̱jtɨn, ja rey David ɨdøꞌøn ja yꞌa̱pteetyꞌajtpy; \v 4 kuts ja diosꞌa̱jtɨn, jats ja tyiknɨgaxɨꞌjky ku xemɨkøjxp jadɨgojk yjujkpyɨjky jøts kyutujky møkꞌampy, jøts ku døꞌøn ja Dios Uꞌngɨ. \v 5 Ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp øøts ja Dios Teety tø xmøꞌøy ja kunuuꞌkxɨn jøts øøts ja ngudanɨt, jøts ya̱ na̱xwiiñ yjaꞌa̱ttɨt pøn tjanchja̱wɨdɨp pøn tpaduujnɨdɨp ja Dios yjaꞌ o ma̱ꞌet o ma̱ga̱jp. \v 6 Jøts meets ɨdøꞌøn nayɨdeꞌen mja̱a̱ꞌyꞌa̱jtmɨ, nayɨ tøxɨ ja Dios mwɨꞌijxyɨdɨ jøts meets ja Jesucristo mjaꞌa̱tɨdɨt. \p \v 7 Meets ɨdøꞌøn nnɨja̱ꞌa̱yɨdɨp nɨwɨneꞌenɨn jam mdsøønɨdɨ mdanɨdɨ Romɨt ka̱jpkøjxp, nɨwɨneꞌenɨn ja Dios mdabaꞌayøyɨdɨ ja chojkɨn, jøts ja mdamɨdsøkyɨdɨ jøts ja amuum mnadyamɨyoxɨdɨt. Mba̱ttɨpts ja kunuuꞌkxɨn jøts ja øyꞌa̱jtɨn midi ja Dios Teety yajkpy møøt ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo. \s1 Ku ja Pablo Roma yꞌatsꞌotswa̱ꞌa̱ñ \p \v 8 Jawyeen øts ja Dios Teety ndukmøja̱wɨ ndukunuuꞌkxyja̱wɨ ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp, ku mee nɨꞌijtyɨ myiknɨga̱jpxtɨ myiknɨmadya̱ꞌa̱ktɨ øy ma̱dsoo sa̱ ja janchja̱ꞌwɨn xjagyaptɨ. \v 9 Diosts testigɨꞌa̱jtp pøn øts ja yꞌUꞌnk ja kyajpxy ja yꞌayuujk nga̱jpxwa̱ꞌkxɨp amumjoojt, ku meets ejtp nja̱ꞌmyech ku øts ja Dios nmɨdsa̱pkajpxy. \v 10 Ejtp øts ja Dios nꞌamɨdøy nbøktsøy jøts tyikꞌamøja̱tt jøts mee nꞌatsꞌext, jaꞌ køꞌøm kyunuuꞌkxɨngøjxp. \v 11 Ja ku nba̱a̱twa̱ꞌa̱ndɨ nꞌejxwa̱ꞌa̱ndɨ jøts nmoꞌowa̱ꞌa̱ndɨ yiin waan ja pudøjkɨn sa̱ Dios ttsøky, jøts yja̱a̱kmøjɨt yja̱a̱kmayɨt ja mꞌajotꞌa̱jtɨndɨ. \v 12 Jadeꞌenꞌampy øts ɨdøꞌøn ndijy jøts nɨxem nɨya̱m nnagya̱jpxjotꞌamøjkaꞌandɨt nyiknɨgaxøꞌjkɨndɨt, jadeꞌengøjxp sa̱ jaduꞌuk jaduꞌuk njagyejpyɨndɨ ja janchja̱ꞌwɨn. \p \v 13 Uknɨmadowdɨ mɨguꞌuktøjktɨ, kawɨna̱a̱k ojk øts jam tø njanchjanøjkxwa̱ꞌa̱ñ jøts mee nꞌatsꞌext, nɨ ɨxya̱mba̱a̱tnɨm ø nganijkxy. Jadeꞌenꞌampy øts jam njanøjkxwa̱ꞌa̱ñ jøts meets ndukmadowa̱ꞌa̱ñ ja Dios yjaꞌ, jøts ø nꞌext sa̱ wyɨngaxɨꞌɨky øts ja ndunkjøøjp, sa̱m ø tø nꞌixy abikya̱jp ma̱ jaty ø tø nwɨdity. \v 14 Xpa̱a̱tꞌa̱jtpxɨ øts nɨdukɨꞌɨyɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, wan ja tꞌɨxpikyɨdɨ tkaꞌɨxpikyɨdɨ; \v 15 jøpꞌijxy ø nna̱nkyꞌityɨ jøts mee nayɨdeꞌen ndukmadoꞌot ja Dios yꞌøgyajpxy ja Dios yꞌømyadya̱ꞌa̱ky, pøn jaty jam Roma tsɨnaadyɨp. \s1 Sa̱ ja møkꞌa̱jtɨn tjagyepy ja Dios yꞌøgyajpxy ja Dios yꞌømyadya̱ꞌa̱ky \p \v 16 Kaꞌ øts ja Dios yꞌøgyajpxy yꞌømyadya̱ꞌa̱ky ndatsøꞌødyuujnɨyɨ, pø jaꞌaxɨ jaꞌ myøkꞌa̱jtɨn jaꞌaxɨ ja yiktumpy, jøts ja ñɨtsoꞌokꞌa̱ttɨ pøn tjanchja̱ꞌwɨdɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm, ja israelɨt ja̱a̱ꞌy tyimyjapa̱a̱jtɨdɨp, nayɨdeꞌents pøn kaꞌisraelɨtja̱a̱ꞌymɨdɨ. \v 17 Yøꞌøbɨ øgyajpxy ømyadya̱ꞌa̱ky tnɨga̱jpxp jøts ku janchja̱ꞌwɨngøjxp ja Dios xkupɨjkyɨndɨ, janchja̱ꞌwɨngøjxp jaꞌayɨ sa̱m ja Dios kyajpxy yꞌayuujk tyikta̱a̱ñ ku wya̱a̱ñ yɨdeꞌen: “Pøn kupøjkɨp ja Dios, ja yjanchja̱ꞌwɨn ja ttukpa̱a̱tɨp ja xemɨkøjxpɨt tsɨna̱a̱ꞌyɨn.” \s1 Ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy pyøky \p \v 18 Jap tsa̱jpjøtpy ja Dios tyiktsøøñ ja møj ayoꞌon, jøts ja ttuktagɨda̱ꞌa̱ky ja kawɨndɨyja̱a̱ꞌdyɨ ja kaꞌøyja̱a̱ꞌdyɨ, pøn kyaꞌøyꞌa̱jtɨngøjxp kyana̱nkñɨja̱wɨwya̱jnɨdɨp ja Dios yjaꞌ. \v 19 Yjanɨja̱ꞌwɨdɨp wa̱ꞌa̱ts jøts tigøjxp pya̱a̱tꞌatyɨ ku ja Dios yiknɨja̱wɨt, pø tøxɨ ja køꞌøm tyukꞌijxyɨdɨ \v 20 sa̱ ja myøkꞌa̱jtɨn yꞌejxɨ tyɨyɨ øy ja yjagagaxɨꞌɨky. Jadeꞌenꞌampyts ja yikꞌixy yiknɨja̱wɨ ku yikꞌixy sa̱ ja tø tyikꞌøyɨ ja na̱xwiiꞌñɨt, jøts ku jaꞌ tuꞌugyɨ Diosꞌaty ku ja myøkꞌa̱jtɨn xemɨkøjxp myajada̱ꞌa̱ky; paty ja kaꞌap pya̱a̱tꞌatyɨdɨ jaꞌabɨ ja̱a̱ꞌy jøts ja yiktamaaꞌkxtɨt jøts ku døꞌøn ja Dios ja tkanɨja̱wɨdɨ. \v 21 Øy ja tjanɨja̱wɨdɨ ja Dios jadeꞌen, kaꞌapts ja twɨndsøꞌøgɨdɨ, kaꞌap ja tmøja̱wɨdɨ tkunuuꞌkxyja̱wɨdɨ sa̱m ja Dios pya̱a̱tꞌatyɨn. Neꞌegɨ wɨmbetꞌampy ja neꞌegɨ wyɨnmaydɨ, jaꞌ tyajotkøjxtɨp midi nɨti kawa̱mp jøts ja wyɨnma̱a̱ꞌñ kyaꞌøyɨdɨ, wɨmbeets kugoots yꞌejtnɨdɨ. \v 22 Øy ja yjawa̱ꞌa̱ndɨ jøts ku ja wyijya̱a̱ꞌyɨdɨ, jadeꞌents ja yja̱ttɨ pøn nɨti tkaja̱jtɨp; \v 23 tøts ja tꞌɨxwejtsɨdɨ ja Dios kyunuuꞌkxɨn, midi nɨjuunɨ kawɨndɨgøøpy, jøts ja tyikmøjtøkɨdɨ ja ja̱a̱ꞌy yjaꞌ ja awa̱na̱x midi wɨndɨgøøpy ejtp, joon pa̱a̱t yꞌawa̱na̱x, tsa̱a̱ꞌñ pa̱a̱t yꞌawa̱na̱x, uk nayɨdeꞌen øy midi jɨyujk midi makta̱xk ja tyeky. \p \v 24 Yøꞌøgøjxpts ɨdøꞌøn Dios ja tø myajtstuꞌudyɨdɨ, jøts ja tø tpanøjkxtɨ ja kyøꞌøm tsojkɨn ja kyaꞌøwyɨnma̱a̱ꞌñ (midiꞌiyɨm ja yꞌijty yꞌukjagyajptɨp), jøts jadeꞌen tsøꞌødyumbɨm yꞌadøꞌøtstɨ nɨxem nɨya̱m; \v 25 ja ku kaꞌap tjanchja̱ꞌwɨdɨ ja Dios tyɨyꞌa̱jtɨn. Jaꞌ neꞌegɨ myɨbøjktɨp ja tum ja ta̱a̱y, jøts ja jaꞌ tø twɨndsøꞌøgɨdɨ ja pɨkta̱ꞌa̱ky midi ja Dios tø tꞌødyuñ, jøts nɨ ja Dios neꞌegɨ køꞌøm kyayikwɨndsøꞌøgɨ, pøn pa̱a̱tꞌa̱jtɨp amuum ja wɨndsøꞌjkɨn. Jadeꞌen ɨdøꞌøn ja yꞌejxɨ tyɨyɨ. \p \v 26 Patyts ɨdøꞌøn Dios ja tø yꞌɨxmachɨdɨ jøts ja jadeꞌen yꞌa̱mꞌadøꞌøtstɨ chaachꞌadøꞌøtstɨ; ja tøꞌøxyøjk pa̱a̱t ja tyiktɨga̱jtsnɨdɨ ja tyøꞌøxyøjkꞌa̱jtɨn, tum wɨmbet ttundɨ sa̱m kaꞌap pya̱a̱tꞌatyɨ jøts ja jadeꞌen yꞌadøꞌøtstɨt. \v 27 Jøts ya̱a̱ꞌdyøjk nayɨdeꞌenmɨdɨ; kaꞌ tꞌuknɨtanaañɨdɨ ja ya̱a̱ꞌdyøjkꞌa̱jtɨn ku ja tøꞌøxyøjk møøt, køꞌømyɨ ja tukya̱a̱ꞌdyøjk ñayꞌejxkɨyɨdɨ nɨxem nɨya̱m. Tukya̱a̱ꞌdyøjk ja axøøk yꞌadøꞌøtstɨ, ja ayoꞌonts ɨdøꞌøn ttagɨda̱jkɨdɨp jøts jadeꞌen tyuktuñɨdɨ ku tkamøjpɨkta̱ꞌa̱ktɨ ja Dios. \p \v 28 Kumɨ kaꞌap ja Dios tnɨja̱wɨwya̱ꞌa̱ndɨ, patyts ja tø myajtstuꞌudyɨdɨ jøts ja yꞌaxøøkwɨnma̱a̱ꞌñ tyikmajada̱ꞌa̱ktɨ, jøts jadeꞌen yꞌadøꞌøtstɨt sa̱m kaꞌap pya̱a̱tꞌatyɨ. \v 29 Tum ja kaꞌøybɨ wɨnma̱a̱ꞌñ yjagyajptɨp, ja kawɨndɨyꞌa̱jtɨn ja axøøkꞌa̱jtɨn, yꞌama̱ꞌa̱tꞌa̱jtkøjxtɨp o ti, ja kaꞌøyꞌa̱jtɨn yꞌa̱mɨdɨp yjotpɨdɨp, wɨndɨɨꞌñja̱a̱ꞌyꞌa̱jttɨp, yikja̱a̱ꞌyꞌoꞌktɨp, kudsep yja̱a̱ꞌyꞌa̱jttɨp, wɨnꞌøøꞌndɨp jøts tum wenk øy pøn tnɨmadya̱a̱gɨdɨ. \p \v 30 Ja paga̱jpxk jaꞌ tyunkꞌa̱jttɨp, kaꞌap ja Dios ttsoktɨ, yjemja̱a̱ꞌyɨdɨ tyeja̱a̱ꞌyɨdɨ, namyɨkaxɨ yja̱a̱ꞌyꞌa̱ttɨ. Tum ja kaꞌøybɨ wyɨnma̱a̱ꞌñꞌa̱jttɨp, kaꞌap tyeety tya̱a̱k tmɨmadowdɨ, \v 31 kaꞌap yja̱ꞌgyukɨdɨ, kaꞌap yꞌayuujk tpadundɨ, kaꞌap yujyꞌa̱jtɨn tjagyaptɨ, kaꞌap tja̱ttɨ jøts myaaꞌkxuktɨt jøts kaꞌap pøn tꞌayoꞌejxtɨ. \v 32 Yjanɨja̱ꞌwɨdɨp wa̱ꞌa̱ts sa̱ Dios tyikutuky; wa̱ꞌa̱ts tjanɨja̱wɨdɨ pøn jadeꞌen adøtstɨp jøts ku ja kyudɨgøꞌødyɨt xemɨkøjxp. Jøts nɨjadeꞌen tkadamajtstuꞌuttɨ, tyunꞌadøtstɨp jadeꞌen jɨnaxy. Tyaxonda̱ktɨp ku tꞌejxtɨ nayɨdeꞌen yꞌadøtsmɨdɨ jaduꞌuk jaduꞌuk. \c 2 \s1 Tɨyꞌa̱jtɨngøjxp ja Dios tyɨɨdyuñ \p \v 1 Jaꞌagøjxp kaꞌ mba̱a̱tꞌatyɨ jøts ja myiktamaaꞌkxt øy sa̱ mjawa̱ꞌa̱ñ, metsxɨ mbayøꞌøpy jaduꞌuk øy pøn, mdyimyjapønɨ mets. Ku jadeꞌen mꞌadɨꞌɨch køꞌøm mnadyanɨpikyɨ ja ayoꞌon, mbayøꞌøpy jaduꞌuk jøts mꞌadøtspts jadeꞌen køꞌøm. \v 2 Nnɨja̱ꞌwɨndɨpts adøm jøts ku Dios tɨyꞌa̱jtɨngøjxp tyɨɨdyuñ ku ja ttuknɨdukɨ ja ayoꞌon pøn jadeꞌen adøtstɨp. \v 3 Jadeꞌen mets yja̱wɨ mwa̱nɨ mduknɨwa̱ꞌa̱dsɨp mets ja Dios xijy ja ayoꞌon, metsxɨ mdanɨpijkpy ja mmɨguꞌuk ja ayoꞌon pøn jadeꞌen adøtstɨp, mjaꞌadøtstɨp meets jadeꞌen køꞌøm. \v 4 Uk kaꞌ ɨdøꞌøn xtsojkɨ ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn ja Dios tyuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn, nɨ xkamøjpɨkta̱ꞌa̱ky jøts ku jaꞌabɨ øyꞌa̱jtɨn tyuñ jøts xmɨjotjɨmbett ja Dios jøts tyɨga̱tst ja mdsɨna̱a̱ꞌyɨn. \v 5 Møk ja mwɨnma̱a̱ꞌñ xjagyepy jøts kaꞌanɨm xmɨjotjɨmbity ja Dios jøts xyiktɨga̱tst ja mdsɨna̱a̱ꞌyɨn. Køꞌømyɨ ja mꞌayoꞌon xyikmɨwenɨ xyikajajɨ, midi nøjkx yikpa̱tp yikꞌejxp ku ja Dios ja tyɨɨdyuꞌunɨn tɨyꞌa̱jtɨngøjxp tyikmeꞌent, \v 6 ku ja ttagubatt tuꞌuk tuꞌuk sa̱ jaty pønjabøn tø yꞌadɨꞌɨch. \v 7 Pøn tpa̱a̱twa̱ndɨp ja kunuuꞌkxɨn ja øyꞌa̱jtɨn xonda̱a̱jkɨn midi xemɨkøjxp, jadeꞌenꞌampy ku ejtp øy yikxon yja̱a̱ꞌyꞌa̱ttɨ, jaꞌats ɨdøꞌøn Dios moꞌojɨdɨp ja jujkyꞌa̱jtɨn midi xemɨkøjxp; \v 8 pønts nayꞌama̱ꞌa̱tꞌa̱jtɨyɨp jøts kaꞌ tpadundɨ ja tyɨɨbyɨ yjanchpɨ, tum ja kaꞌøybɨ tyundɨp, jaꞌats a̱mbøjkɨnꞌampy Dios tɨɨdyunɨdɨp. \v 9 Møk yꞌayoꞌodɨt nɨdukɨꞌɨyɨ, yꞌa̱mja̱ttɨt chaachja̱ttɨt pøn kaꞌøyꞌadøtstɨp, ja israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ jøts nayɨdeꞌen pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. \v 10 Pønts øyja̱a̱ꞌyꞌa̱jttɨp wan tꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ uk tkaꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ, jaꞌats ja Dios moꞌojɨdɨp ja kunuuꞌkxɨn ja øyꞌa̱jtɨn jøts ja wɨndsøꞌjkꞌa̱jtɨn. \p \v 11 Kumɨ kaꞌ Dios pøn tꞌøyꞌixy tkaꞌøyꞌixy wan ja tpønɨ; \v 12 pønɨ pøn tkanɨja̱ꞌwɨdɨp ja kutujk midi ja Moisés ja Dios Teety møøjyɨ pɨrɨ pøktyundɨp, nayɨdeꞌen ja nøjkx wyɨndɨgøydɨ, nɨ ja kutujk kyatsokɨt; pønts tjanɨja̱ꞌwɨdɨp ja Moisés kyutujk jøts pyøktyunꞌadøꞌøtstɨ, nay jaꞌabɨ kutujk ja jaayɨ nøjkx yiktatɨɨdyundɨp. \v 13 Kaꞌap ja Dios tkupiky pøn nugo tmadoodɨp ja kutujk jøts kaꞌ tpadundɨ. \v 14 Ku abiky ja̱a̱ꞌdyɨ, pøn ja Moisés kyutujk tkanɨja̱ꞌwɨdɨp, tyundɨpts ja øybɨ midi ja Moisés kyutujk yꞌaneꞌemy øy ja jaꞌabɨ kutujk tjagajagyaptɨ, kyøꞌømgutujk ñamyayɨ yiktundɨp, \v 15 jabɨ yikwɨngaxøꞌktɨpxɨ jaꞌ sa̱ jaty ja yja̱a̱ꞌyꞌa̱ttɨ jøts ku ja kutujk tjagyaptɨ. Ja kyøꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ nɨꞌøønɨyɨdɨp sa̱ yꞌøyꞌadøꞌøtstɨ kyaꞌøyꞌadøꞌøtstɨ. \v 16 Jaꞌabɨ xøøw yiknɨja̱wɨt ku ja Dios Teety tpɨkta̱ꞌa̱kt ja Jesucristo jøts ttɨɨdyuꞌunt nɨdukɨꞌɨyɨ ja ja̱a̱ꞌy ti jaty pønjapøn tø ttuñ ayuꞌuch, sa̱m ø tø nnɨga̱jpxɨ ja yiknɨtsokpɨ ayuujk. \s1 Sa̱ ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ja Moisés kyutujk ñadyamøjɨyɨdɨ \p \v 17 Mets wa̱mp jøts ku me israelɨtja̱a̱ꞌyɨ, jøts ku xpaduujnɨ ja Moisés kyutujk jøts mnadyamɨkajxɨp ja mDios. \v 18 Wa̱ꞌa̱ts xnɨja̱wɨ sa̱ Dios ttsøky, jøts wa̱ꞌa̱ts mduknɨja̱wɨyɨ ja kutujk midiꞌibɨ øy midiꞌibɨ tsuj. \v 19 Mnayꞌaja̱ꞌwɨyɨp jøts ku xjaty xnøøꞌmoꞌot xuuꞌmoꞌot ja ja̱a̱ꞌy pøn wɨmbeets kugoots ejttɨp. \v 20 Mnayꞌaja̱ꞌwɨyɨp jøts ku xjaty sa̱ xyikꞌɨxpøkt pøn tkanɨja̱ꞌwɨdɨp pøn tkaja̱ꞌgyukɨdɨp, pø japxɨ kutujkjøtpy xkajtsꞌixy ja wejɨn kajɨn, ja tyɨɨbyɨ yjanchpɨ. \v 21 Myikꞌɨxpijkpy ja mmɨguꞌuk, ¿ti kuts køꞌøm xkatunjøpɨ sa̱ ja mꞌɨxpøjkɨn xyikyøꞌøy? Ku mga̱jpxwaꞌkxy, jadeꞌen mwa̱ꞌa̱ñ ku kaꞌap yꞌøyɨ ja maaꞌtsk, maaꞌtspts mets køꞌøm, ¿tigøjxp ku køꞌøm mmeech? \v 22 Mets mwa̱mp jøts ku kaꞌap pya̱a̱tꞌatyɨ ja̱a̱ꞌy ñɨya̱a̱ꞌy ñɨdøꞌøxy ñabyøjkxɨyɨdɨt, jøts ¿tiꞌa̱jtp ku jawyeen jadeꞌen køꞌøm mꞌadɨꞌɨch? Nɨ mets køꞌømba̱a̱t xkatsøky ja awa̱na̱x, mwɨmaaꞌtsɨdɨpts ja cha̱ptøjk ti jaty ja yjagyejpy. \v 23 Mnadyamɨkajxɨp mets ja kutujk, mmɨdundɨgøøpyts ja Dios ku kaꞌap jadeꞌen xuñ sa̱ ja kutujk wya̱ꞌa̱ñ. \v 24 Paty ɨdøꞌøn ja Dios kyajpxy wya̱ꞌa̱ñ: “Pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, jaꞌ tkaꞌødyejtɨp ja Dios ku meets tum jɨwɨmbet xunguixy.” \p \v 25 Pø wan wɨneꞌenɨn xjanchyiktuñ ja Dios yꞌejxpajt mneꞌkxkøjxp ku xpaduñ ja Moisés ja kyutujk, kuts ja kaꞌap xpaduñ, jadeꞌen ja tpa̱a̱ty ejxɨm ja ejxpajt jeexyɨp xkamøøtꞌaty. \v 26 Pønts ja ejxpajt kyamøøt jøts pyadumpy sa̱ ja kutujk wya̱ꞌa̱ñ, jadeꞌen ja tpa̱a̱ty jøts ku ja ejxpajt ja jeexyɨp tmøødɨ, øy ja wɨndii ja ejxpajt yjagayiktuꞌunxɨnɨm. \v 27 Pønts ja ejxpajt kaꞌejtxɨp jøts pyadumpy ja kutujk øy ja køꞌøm tkaꞌɨxpiky, mdabayøꞌøyɨp mets jaꞌ ku xkabaduñ ja kutujk, øy mets ja jap xjaꞌixy jøts ku ja jap kyøxja̱ꞌa̱yɨ jøts øy mets ja ejxpajt xjamøøtꞌaty. \v 28 Kaꞌapts ja jadeꞌen tijy jøts ku ja yꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨ pøn jadeꞌen nugo nɨkɨjxy na̱nkyꞌejxɨp, jøts nɨ jaꞌ kaꞌ yikꞌejxpajtijy midi nɨkɨjxy jaꞌayɨ yiktump. \v 29 Jaꞌ ɨdøꞌøn israelɨt ja̱a̱ꞌy pøn amuum tpadump, jøts jaꞌ ejxpajtɨnꞌa̱jtp midi yikwɨnmaapy a̱m jotp, jam anmɨja̱ꞌwɨngøjxp, midi kaꞌap ma̱ kyøxja̱ꞌa̱yɨ, midi kaꞌap ma̱ kyaxɨꞌɨky. Pøn jadeꞌen tpadump, kupiky ja yꞌity jam Dios wyɨngujkp, kidi ja̱a̱ꞌy wyɨngujkyɨp. \c 3 \p \v 1 ¿Tiku yikajpxy ja israelɨt ja̱a̱ꞌy? ¿Ti wya̱ꞌa̱ñ ja neꞌkxkøjxpɨt ejxpajt? \v 2 Janch møk yjapa̱a̱tꞌatyɨdɨ jaꞌagøjxp ku jaꞌ ja Dios kyajpxy yꞌayuujk tyamɨꞌajotꞌa̱jtɨdɨ jøts ja tpaduꞌundɨt. \v 3 ¿Tits ɨdøꞌøn jaꞌadɨ? Øy ja tkabadundɨ jadeꞌen, ¿wɨnets ja Dios tmajtstuꞌutt ja yꞌøyꞌa̱jtɨn? \v 4 ¡Nɨwɨndem! Jɨnaxy ja Dios tyiktuñ ja tyɨɨbyɨ yjanchpɨ, øy ja ja̱a̱ꞌy nɨdukɨꞌɨyɨ yjata̱a̱yɨdɨ; jabɨ yɨdeꞌenxɨ ja Dios Teety kyugajpxy tnɨmadya̱a̱jky ja Dios Teety: \q1 Ja mgøꞌømꞌayuujk me Dios Teety myikaꞌpxytɨɨdyumbɨpɨdsøøjmɨp, \q1 ku wyɨnaty nugo mwɨnma̱a̱ꞌñꞌijxyɨdɨ jaꞌadɨ pøn mgamøjpɨkta̱a̱jkɨyɨp. \p \v 5 Sa̱m wɨna̱a̱gɨn wya̱ꞌa̱ndɨ yɨdeꞌen: ku adømbøkyøjxp tijy ja Dios ja yꞌøyꞌa̱jtɨn tyiknɨgaxɨꞌɨky, ¿sa̱ts adøm ɨdøꞌøn jaꞌabɨ ayuujk nja̱ꞌgyukandɨt? ¿Kaꞌ ɨdøꞌøn ja Dios yꞌøyɨ ku ja nyikjotma̱jtyɨndɨ, jøts ja ayoꞌon xjanɨguejxyɨndɨ? \v 6 ¡Nɨjuunɨ kaꞌ yjadeꞌenɨ! Ku Dios jeexyɨp kyaꞌøyɨ, ¿sudsots ja jeexyɨp ttɨɨdyuñ ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy? \p \v 7 Jøts kuts øts nbøky jeexyɨp yjanchtuñ jøts ja Dios tyɨyꞌa̱jtɨn tyikwɨngaxøꞌøkt, ¿sudsots ø nyikpøkyꞌixy jøts ku øts nbojkpɨtumbɨja̱a̱ꞌyɨ? \v 8 ¿Wɨnets ja tum øy wyɨmbejtxɨt ku pøn ttuñ tum ja kaꞌøybɨ? Jadeꞌen ja ja̱a̱ꞌy wɨna̱a̱gɨn kyaꞌøwyɨnmaydɨ jøts wya̱ꞌa̱ndɨ, jøts ku jaꞌabɨ øøts jadeꞌen nduknɨꞌɨxpøkɨ. Yøꞌøbɨ ja̱a̱ꞌy pa̱a̱tꞌa̱jtɨdɨp ja ayoꞌon. \s1 Nɨdukɨꞌɨyɨ ja pøky xaja̱ꞌjtyɨndɨ \p \v 9 ¿Tits adøm ɨdøꞌøn? ¿Ku adøm nꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨndɨ, paty adøm jawaanɨ nja̱a̱ktyimyꞌøyɨndɨ, jøts nɨkaꞌ pøn jadeꞌendɨ? ¡Kaꞌap yjadeꞌenɨ! Pø tøxɨ nnɨgajpxy jøts ku tum ja pøky yikꞌadsøønɨ, wan tꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ uk wan tkaꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ. \v 10 Jaꞌagøjxpxɨ jap nøkyɨjxpy yɨdeꞌen wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Kaꞌ pøn yꞌøyɨ, nɨtuꞌugɨn kyaꞌity pøn øy; \q1 \v 11 nɨpøn kyaja̱ꞌgyukɨ, \q1 nɨpøn tkanɨja̱wɨwya̱ꞌa̱ñ ja Dios. \q1 \v 12 Tum ja wenk tuuꞌ tø tpøjknɨdɨ, wɨndɨgøy nɨꞌijtyɨ yja̱ttɨ. \q1 Kaꞌ pøn tjotmayꞌaty ja øwyɨnma̱a̱ꞌñ, ok ɨdøꞌøn tuꞌugɨn jaꞌabɨ twɨnma̱a̱ꞌñꞌa̱tt. \q1 \v 13 Tum ja axøøk kajpxy pɨdsømp yꞌa̱a̱wjøtpy yukjøtpy; \q1 ja wɨnꞌøøꞌnk jaꞌayɨ ma̱jyɨp. \q1 Wɨnga̱jpxna̱jxpɨm kyajpxy; \q1 \v 14 tum ja kaꞌøybɨ kya̱jpxpɨdsømdɨp, kixy kyubety wya̱ꞌa̱ndɨ. \q1 \v 15 Jøts jaꞌayɨ ma̱jyɨdɨp ku tnɨbuttɨ tnɨgaꞌaktɨ ja yikja̱a̱ꞌyꞌooꞌk; \q1 \v 16 jaꞌ tyunkꞌa̱jttɨp ku yikudɨgøꞌødyɨt ku yꞌayoꞌonduꞌundɨt, \q1 \v 17 jøts kaꞌ tnɨja̱wɨdɨ ja øyꞌa̱jtɨn ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn. \q1 \v 18 Nɨwɨneꞌenɨn tkawɨnmaydɨ jøts twɨndsøꞌøgɨdɨt ja Dios. \p \v 19 Jøts yiknɨja̱ꞌwɨp sa̱ jaty ja Moisés kyutujk wya̱ꞌa̱ñ, jaꞌats ja yiktaꞌanaꞌamdɨp ja israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ pøn ja tø yiktanɨbɨkta̱a̱gɨdɨ, jaꞌagøjxpts neꞌegɨ amøñɨ tyimyꞌettɨt, jøts jadeꞌen nɨdukɨꞌɨyɨ ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy tpa̱a̱ttɨt ja Dios tyɨɨdyuꞌunɨn; \v 20 nɨpøn ja Dios tkaꞌøyꞌext øy ja tø tjabaduñ midi ja kutujk ñɨꞌaneꞌempy, jøts jaꞌayɨ ja ñɨgajpxpy ku adøm nbojkpɨtumbɨja̱a̱ꞌyɨndɨ. \s1 Janchja̱ꞌwɨngøjxp ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn yikpa̱a̱ty \p \v 21 Jats jaduꞌuk ja wɨnma̱a̱ꞌñ sa̱ Dios xkupøjkɨn. Yjadyimyjanɨgajpxpy ja Moisés ja kyutujk ja køꞌøm, jøts nayɨ tø ja Dios kyugajpxy ja nayɨdeꞌen tnɨga̱jpxtɨ. \v 22 Jaꞌ ɨdøꞌøn ja Dios Teety kyupijkpy pøn tjanchja̱ꞌwɨdɨp, pøn tꞌajotꞌa̱jttɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo; kyupijkpy ja øy pøn, kaꞌap ja pøn jaduꞌuk jaduꞌuk twenkꞌixy, \v 23 nɨdukɨꞌɨyɨxɨ ja̱a̱ꞌy pyøktyundɨ, jøts kaꞌap pøn tmɨnaxy ja pyøky jam Dios wyɨngujkp. Jagam jɨxkøꞌøm ndsɨna̱a̱ꞌyɨndɨ, nɨ sudsoꞌampy ja ñɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn ja ngapa̱a̱jtaꞌam. \v 24 Ejxɨm ja Dios Teety yꞌøyɨ ku ja ja̱a̱ꞌy tyiknɨtsoꞌokꞌaty nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp, jøts jadeꞌen tmayꞌaty ku tkupiky. \v 25 Ja Cristo ja Dios Teety pyɨkta̱a̱jk jøts ja tkudana̱a̱jyɨt ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy pyøky ku ja tkuꞌoogɨt. Wɨnets wyɨngaxɨꞌɨkñɨm adøm ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn ku ja njanchja̱ꞌwɨn, jøts ja Dios Teety jadeꞌen xuknɨja̱ꞌwɨn ja yꞌøyꞌa̱jtɨn ja tyuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn, jøts ku ja tkadagubety ja pøky midi tø yiktuñ jawyeen ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm tkaguꞌoogɨnɨm ja pøky. \v 26 Jaꞌagøjxp jadeꞌen yjaty jøts nnɨja̱ꞌwɨn jøts ku Dios Teety yꞌøyꞌa̱jtɨn tyɨyꞌa̱jtɨn tyikꞌawa̱ꞌa̱ñ, jøts ejtp jadeꞌen øy juunɨ tkupiky pøn tjanchja̱ꞌwɨdɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús. \p \v 27 ¿Ma̱ts ja namyɨkaxɨ tyuñ? Pø kaꞌaxɨ ja tyuñ ku ja janchja̱ꞌwɨn njagyajpɨn, ku njanchja̱ꞌwyɨn ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm. Jaꞌ ja tyiktundɨp pøn ttaꞌødyøkɨwya̱ndɨp ja tunk ma̱ Dios, ku ja kutujk nadyijyɨ tpadundɨ pøn ja janchja̱ꞌwɨn tkajagyajptɨp. \v 28 Jadeꞌents yikꞌixy yiknɨja̱wɨ jøts ku janchja̱ꞌwɨngøjxp ja ja̱a̱ꞌy yikupiky jam Dios wyɨngujkp. Kaꞌap ja yikpayøꞌøy pønɨ sa̱ ja tø tpaduñ tkabaduñ ja kutujk sa̱ ja yꞌaneꞌemy. \p \v 29 ¿Ti ja israelɨt ja̱a̱ꞌy nugo ja Dios Teety yꞌejxꞌijtpy, jøts ja kaꞌap tꞌejxꞌity pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ? Kaꞌap yjadeꞌenɨ, pø tum jaꞌaxɨ amuum tjaꞌa̱jtp. \v 30 Tuꞌugyɨ Dios, kaꞌap ja Dios kyawɨna̱a̱gɨ; jøts pønɨ pøn tmøøtꞌa̱jtp ja janchja̱ꞌwɨn, jaꞌats ja Dios kyupijkpy, wan tmøøtꞌaty uk tkamøøtꞌaty ja ejxpajt ñeꞌkxkøjxp sa̱m ja israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. \v 31 ¿Jaꞌagøjxp adøm ja kutujk ngaꞌukpaduꞌunɨndɨt ku ja janchja̱ꞌwɨn nmøøtꞌa̱jtyɨndɨ? Kaꞌap yjadeꞌenɨ, jabɨ jadeꞌenɨ neꞌegɨ kaꞌpxy ja kutujk yikpaduñ ku ja Cristo njanchja̱ꞌwɨnt. \c 4 \s1 Sa̱ ttunjøpɨ ja Abraham \p \v 1 ¿Ti adøm nꞌa̱pteetyꞌamøj Abraham tyuun jøts Dios ja ojts kyupikyɨ? \v 2 Ku jeexyɨp ja Abraham jaꞌagøjxp ja Dios kyupikyɨ ku ja wyɨnaty tø ttuñ tigati, nadyamøjɨyɨpts ja jeexyɨp. \v 3 Yɨdeꞌents jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: “Ojts ja Abraham tjanchja̱wɨ ja Dios, jaꞌats ja Dios yꞌøyja̱ꞌwɨyɨɨꞌñ jøts ja ojts tkupiky.” \v 4 Ku pøn øy ti tunk ttuñ jøts ku ja yikmɨjuy, ja tyunkts ja yiknɨmɨjuꞌuyɨp, kaꞌap ja nɨñamyayꞌa̱tɨ tpa̱a̱ty, jaꞌ ja kyudøjkɨp ku ja tø tyuñ. \v 5 Pønts ja tunk tkadaꞌødyøjkɨp ma̱ Dios, øy ja ti tjagatuñ, jøts ku ja jaꞌayɨ tjanchja̱wɨ ja Dios ku ja pojkpɨtumbɨ ja̱a̱ꞌy ja tpojkpɨmeeꞌkxy, jaꞌayɨ ja Dios tyajotkujkꞌajtpy ku ja tjagyepy ja janchja̱ꞌwɨn, jøts ja tmayꞌaty jadeꞌen ku ja tkupiky. \v 6 Nayɨdeꞌen ja David ojts wya̱ꞌa̱ñ ku ja ojts tnɨgajpxy sa̱ ja ja̱a̱ꞌy xyonda̱ꞌa̱ky pøn ja Dios kyupijkpy, jøts ja kaꞌ tmøjpɨkta̱ꞌa̱ky pønɨ sa̱ ja ja̱a̱ꞌy tø yꞌadɨꞌɨch. \v 7 Yɨdeꞌen ja wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Nekɨm ja ja̱a̱ꞌdyɨ pøn ja Dios ttamaaꞌkxɨdɨp ja tyundɨgøꞌøyɨn, jøts ja kaꞌap myøjpɨkta̱a̱jkxɨyɨdɨ ja pyøky. \q1 \v 8 Nekɨm jaꞌ pøn ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm pyojkpɨmeeꞌkxpy. \p \v 9 ¿Jaꞌayɨ døꞌøn nugo jadeꞌen nekɨm tꞌejxtɨp pøn ttundɨp ja ejxpajt ñeꞌkxkøjxp, uk nayɨdeꞌen ɨdøꞌøn jaꞌamɨdɨ pøn tkatundɨp ja ejxpajt? Nnɨja̱ꞌwɨndɨpts jøts ku ja Abraham jaꞌagøjxp ja Dios ojts kyupikyɨ ku ja jaꞌayɨ tjanchja̱ꞌwɨ. \v 10 ¿Juunɨts ɨdøꞌøn ja jadeꞌen yikupɨjky? ¿Tø wyɨnaty ja Abraham jawyeen ja ejxpajt yikpɨkta̱a̱jkɨ, uk kaꞌanɨm? Kaꞌanɨmts ja wyɨnaty ttuñ ja ejxpajt. \v 11 Oojknɨm ja Abraham ojts yikpɨkta̱a̱jkɨ ja ejxpajt ku ja ojts yiktsuky ja ñeꞌkx, ejxa̱ꞌa̱n ja wya̱ꞌa̱ñ jøts ja yiknɨja̱wɨ ku Dios ja tø kyupikyɨ yjanchja̱ꞌwɨngøjxp. Jadeꞌents ja Abraham ttunjøpɨyɨɨꞌñ, jøts ja nayɨdeꞌen nɨdukɨꞌɨyɨ janchja̱ꞌwɨngøjxp yikupøktɨ øy ja tmøøtꞌa̱ttɨ tkamøøtꞌa̱ttɨ ja ejxpajt ñeꞌkxkøjxp. \v 12 Janch jadeꞌen ku ja Abraham ɨdøꞌøn kyudanaabyɨꞌa̱jtp pøn ja ejxpajt tmøøtꞌa̱jttɨp, kidi jaꞌagøjxpɨp ja jaꞌayɨ ku ja tø yiktuꞌunxɨdɨ ja ejxpajt. Jadeꞌenꞌampy ja tijy jøts ku ja tpaꞌejxtɨ, jøts ja nayɨdeꞌen tjagyaptɨ ja janchja̱ꞌwɨn sa̱ ja Abraham, ku ja wyɨnaty kaꞌanɨm ja ejxpajt yiktuꞌunxɨ. \s1 Jaa ja Dios yꞌaduky ja kyajpxy ku ja yikjanchja̱wɨ \p \v 13 Jadeꞌen ja Dios wya̱nda̱ꞌa̱ky, jøts ja Abraham møøt nɨdukɨꞌɨyɨ wɨneꞌenɨn ñajtskaꞌaxɨdɨ yikmoꞌodɨt amuum ja na̱a̱jx ka̱jp wɨneꞌen yꞌity na̱xwiiñ; kajaꞌagøjxpɨpts ja wa̱nda̱ꞌa̱ky ojts yikpɨkta̱ꞌa̱ky jadeꞌen ku ja kutujk ja wyɨnaty kaꞌpxy tø tpaduñ ja Abraham, pø jadeꞌenꞌampyxɨ ja jadeꞌen ku Dios ja tjanchja̱ꞌwɨ, jøts jaꞌ ja wyɨnaty tø tyagupikyɨ. \v 14 Jøts ku jeexyɨp jaꞌayɨ yikupøktɨ pøn tpadundɨp ja Moisés kyutujk, jøts jaꞌayɨ jeexyɨp yikmoꞌodɨ ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn, kaꞌats jeexyɨp tyuñ ja janchja̱ꞌwɨn, jøts nɨ ja Dios jeexyɨp ja wya̱nda̱ꞌa̱ky nɨti kyawa̱ꞌa̱ñ. \v 15 Pø tɨɨdyumpxɨ ja kutujk; ma̱ts ja kutujk kyaꞌity, kaꞌap jam ti yikmɨdundɨgøy, jabɨ nɨti anaꞌamɨnxɨ jam. \p \v 16 Jadeꞌenꞌampyts ɨdøꞌøn Dios ja twa̱nda̱a̱jky jaꞌagøjxp ku ja janchja̱ꞌwɨn ojts tꞌixy, jøts ja tmayꞌa̱tt nɨdukɨꞌɨyɨ pøn nayɨdeꞌen ja janchja̱ꞌwɨn tjagyajp sa̱ ja Abraham. Kidi jaꞌap ja Dios tyamɨwa̱nda̱a̱jkɨ ja yꞌøyꞌa̱jtɨn pøn tpadundɨp tkabadundɨp ja kutujk, pø jaꞌaxɨ tyamɨwa̱nda̱a̱jkɨ pøn tjanchja̱ꞌwɨdɨp ja Dios sa̱m ja Abraham ttunjøpɨyɨɨꞌñ. Jadeꞌents ɨdøꞌøn ja tpa̱a̱ty, jaꞌ ñamyayɨ tnɨguba̱jkꞌa̱jtp ku ja jadeꞌen ojts tjanchja̱ꞌwɨ ja Dios, jøts jaꞌ adøm ñamyayɨ ndeetyꞌa̱jtyɨndɨp \v 17 jam Dios wyɨngujkp, pø nayɨ Diosxɨ ja yjanchja̱ꞌwɨyɨɨꞌñ ku wya̱ꞌa̱ñ ja Dios kyajpxy: “Tø me nbɨkta̱ꞌa̱ky møja̱a̱ꞌyꞌa̱jtpɨ o ma̱ꞌet o ma̱ga̱jp.” Janch møj ja Dios, øy ja tyikjujkpyøkt pøn tø yꞌooꞌknɨ tyɨgøøñɨ, jøts nayɨdeꞌen tna̱nkyꞌijxyɨ o ti pɨkta̱ꞌa̱ky midi kaꞌejtpnɨm. \p \v 18 Øy kaꞌap ti jøpꞌejxɨn, kaꞌap ti wɨnma̱a̱ꞌñ, ojtsts ja Abraham ja tjanchja̱wɨ jøts yjøpꞌijxpy jaꞌ, xjats ɨdøꞌøn ja jadeꞌen may ja̱a̱ꞌy ñamyayɨ tnɨguba̱jkꞌaty sa̱ uꞌnkteety yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjk tnɨdeetyꞌaty, jadeꞌen sa̱ døꞌøn Dios ja wyɨnaty tø ñɨɨꞌmxyɨ ku ja wya̱a̱ñ: “Janch may ja mꞌuꞌnk mꞌuna̱ꞌjk xpa̱a̱tt.” \v 19 Magøꞌpxy ja Abraham wyɨnaty ja yjumøjt jøts kaꞌap ja sa̱ tijy, amuum ja tꞌajotꞌaty øy ja ñɨdøꞌøxy Sara ja møøt tø yjamøja̱a̱ꞌyɨnɨdɨ, kaꞌap ja yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjk tꞌukpa̱tnɨdɨt. \v 20 Kaꞌap ja sa̱ tijy, kaꞌap ja tkaꞌøyja̱ꞌwɨyɨ ja Dios wya̱nda̱ꞌa̱ky, neꞌegɨ ja amumjoojt tpɨkta̱a̱jky ja yjanchja̱ꞌwɨn jøts ja tmøja̱wɨ tkunuuꞌkxyja̱wɨ ja Dios, \v 21 jøts ja tuꞌugyɨ tjøpꞌijxy jadeꞌen jøts ku Dios tjagyepy møkꞌa̱jtɨn, jøts ja ttuꞌunt jadeꞌen sa̱ ja wya̱ꞌa̱ñ. \v 22 Jadeꞌenꞌampy ja Dios ja ojts kyupikyɨ ku yꞌijxyɨ jøts ku myajada̱ꞌa̱ky ja yjanchja̱ꞌwɨn. \p \v 23 Jøts ku døꞌøn Dios ja jadeꞌen tkupɨjky ja yjanchja̱ꞌwɨn, kidi ja Abrahamɨp ja jaꞌayɨ kyupøjkɨp jøts ja jadeꞌen yikjaadyañ; \v 24 pø nayɨdeꞌenxɨ adøm ja xkupɨjkyɨm ku adøm ja Dios Teety njanchja̱ꞌwant. Pø jaꞌaxɨ tø tyikjujkpyiky jadɨgojk xemɨkøjxp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo, \v 25 pøn ojts yikøyaky jøts yꞌookt adøm nbøkyøjxp, jøts jadeꞌengøjxp ojts xemɨkøjxp yjujkpyiky jadɨgojk jøts adøm nyikupøjkɨnt jam Dios wyɨngujkp. \c 5 \s1 Øwyɨmbɨdsimy ku xkupøjkɨnt ja Dios \p \v 1 Kuts ja Dios Teety xkupøjkaꞌan ja njanchja̱ꞌwɨn, jøts jadeꞌen ja nmɨduda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨnt ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp. \v 2 Jaꞌagøjxp adøm ja Dios Teety møøt nꞌijtyɨndɨ ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm njanchja̱ꞌwɨndɨ, paty adøm ja xkunuuꞌkxyɨndɨ. Jaꞌ adøm xyikꞌejtɨndɨp tuꞌugyɨ ja nwɨnma̱a̱ꞌñ jøts ja xonda̱a̱jkɨn xmøꞌøyɨndɨ, jøpꞌijxy nyikꞌijtyɨndɨ jøts ku ja nba̱a̱jtaꞌandɨt amuum ja yꞌøyꞌa̱jtɨn. \v 3 Jøts nayɨdeꞌen adøm ja kaꞌap nwandijyɨndɨ ja ayoꞌon, øy adøm ja nguꞌayoꞌowaꞌandɨ jotkujk; pø nnɨja̱ꞌwandɨpxɨ adøm ku nꞌayoꞌowan wɨnets ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn nba̱a̱jtɨndɨt, \v 4 jøts ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn jaꞌ øy xyikwɨngaxøꞌjkɨndɨp, jaꞌ xukjøpꞌijxyꞌa̱jtɨndɨp midi ja Dios tø xanɨbɨkta̱a̱jkandɨ. \v 5 Jøts kaꞌap majtskꞌa̱a̱w majtskjoojt nꞌejtɨndɨt, pø tøxɨ ja Dios amuum xmøꞌøyɨm ja yꞌøyꞌa̱jtɨn ja pyaꞌayoꞌowɨn ku ja tø xuktatøjkaꞌam ja yꞌEspíritu Santo. \p \v 6 Ku adøm wɨmbeets kugoots nmɨja̱jtyɨm ja nbøky, nɨti nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn køꞌøm ngapa̱a̱jtyɨm, xjats ja Cristo tø myiñ wɨnet, jøts ja tø tkudanɨ ja kaꞌøyja̱a̱ꞌy pyøky ku ja tø yꞌøøky. \v 7 Kaꞌap pøn nugo tnɨgyuꞌoogɨ jaduꞌuk, nɨ jadeꞌenba̱a̱t øy pøn ma̱ba̱a̱t yjadyimyjaꞌøyja̱a̱ꞌyɨ; pø wants wɨna̱a̱gɨn pøn ñayꞌaꞌejxɨyɨt jøts ja tkuꞌoogɨt. \v 8 Xjanchojkɨmpts adøm ja Dios ku adømgøjxp yꞌøøky ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo, øy adøm njapojkpɨtumbɨja̱a̱ꞌyandɨ. \v 9 Jøts tøts ja Dios xkupɨjkyɨm ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo pyaꞌayoꞌowɨngøjxp ku ja tø xkuꞌoꞌjkaꞌandɨ, jøts neꞌegɨ jɨnaxy ja nøjkx xuknɨtsoꞌokꞌa̱jtyɨndɨ ja møk ayoꞌon, jøts ja kaꞌap xukuꞌoꞌjkaꞌandɨt ja nbøky, jaꞌayɨ nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp. \v 10 Njagamɨꞌøyꞌa̱jtyɨndɨp adøm ja Dios, jøts adøm ja jadeꞌen xja̱a̱ktuuꞌmøꞌøyɨndɨ sudso ja jadɨgojk nmɨjotjɨmbejtɨndɨt, jaꞌagøjxp yꞌøꞌjky ja yꞌUꞌnk adøm nbojkpɨkøjxp. Ma̱ts ku ja ɨxya̱m yjujkyꞌaty xemɨkøjxp, jøts ku adøm ja tø nmɨjotjɨmbijtyɨndɨ ja Dios, ¿ti jats adøm ndejɨnt ja wɨnet xkaꞌukyiknɨtsoꞌokꞌa̱jtnaꞌant? \v 11 Xonꞌejtnamdɨp adøm ɨxya̱m jaꞌagøjxp ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo tø xukmɨguꞌukwa̱ꞌa̱ñɨm jadɨgojk ja Dios Teety. \s1 Ja Adán jøts ja Cristo \p \v 12 Jøts tuꞌugyɨ ja ja̱a̱ꞌy pøn pøktyunꞌokwa̱a̱n ya̱ na̱xwiiñ, jøts ja oꞌjkɨn tɨgøøꞌyɨn jadeꞌenꞌampy ña̱xkɨda̱a̱jky, nɨdukɨꞌɨyɨ øy pøn pya̱a̱dyɨ jaꞌagøjxp ku nɨꞌijtyɨ nayɨdeꞌen tø pyojkpɨtunɨdɨ. \v 13 Ku ja kutujk wyɨnaty kyaꞌitynɨm, jaayɨm ja pøky wyɨnatynɨ ya̱ na̱xwiiñ; jaa ku ja Dios kaꞌ tpayøꞌøñɨm, pø kaꞌanɨmxɨ ja kutujk wyɨnaty te. \v 14 Ku ja et ja xøøw ña̱jxy midi tsoꞌonda̱a̱jk Adán ñɨkøjxp jøts yjøpkixy Moisés ñɨkøjxp, jøts wɨneꞌen pøn pyøktyundøø, jaꞌ ɨdøꞌøn ja oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn mɨmajada̱a̱jkɨdøø, øy ja tjagajagyaptɨ jaꞌabɨ pøky midi ja Adán tyuun ku ja tkamɨmadøøy ja Dios; sa̱ ja Adán tyiktsoꞌonda̱a̱jky ja pøky, nayɨdeꞌents ja tuꞌugyɨ myenwa̱mɨ wyɨnaty pøn ja øyꞌa̱jtɨn nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn xukpa̱a̱jtmandɨp, xjats tø myiñ ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo. \p \v 15 Wɨndemts ja møøt nꞌukꞌejxkijpxyɨn ja Adán tyundɨgøꞌøyɨn møøt ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn midi ja xmøꞌøyɨndɨp. Tuꞌugyɨts ja ja̱a̱ꞌy pøn ja pyøky tø xuknoꞌjkaꞌandɨ nɨdukɨꞌɨyɨ jøts wɨndɨgøy nꞌejtnaꞌandɨ; jøts tuꞌugyɨ ja nayɨdeꞌen ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo pøn ja Dios xuknɨtsoꞌokꞌa̱jtɨndɨp ja nbøky, jøts kaꞌap ja pøn tmɨꞌaba̱a̱ty, namay adøm nyiktamayꞌa̱jtyɨndɨ ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn jøts adøm ja xmøꞌøyɨndɨ. \v 16 Tiꞌɨn ja ndamɨꞌaꞌejxɨn ja tuꞌukpɨ ja̱a̱ꞌy pyøky møøt ja Dios ñɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn. Tuꞌugyɨ ja tundɨgøꞌøyɨn jaꞌats yikpayøꞌøpy jøts tø nbøkpyajtkɨjxyɨndɨ; kuts ja Dios xmøꞌøyɨndɨ ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn, tyamayꞌajtpy ja ja̱a̱ꞌy ja ñamyayɨ jøts ja xkupɨjkyɨn, øy wɨneꞌen tø njapojkpɨtuꞌuñɨndɨ. \v 17 Ku ja tuꞌukpɨ ja̱a̱ꞌy tø pyojkpɨtuñ, jaꞌagøjxpts ja oꞌjkɨn myajada̱ꞌa̱ky jøts ja yikudɨgøy, møjts ja Dios jøts ja ttuñ ja mayꞌa̱jtɨn, jøts ja tyaky ja myøkꞌa̱jtɨn midi yikjujkyꞌa̱jtp xemɨkøjxp ku tuꞌugyɨ njanchja̱ꞌwant ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo. \p \v 18 Jadeꞌen sa̱m ja Adán pyøkyøjxp ja ja̱a̱ꞌy ttukpa̱a̱tkɨjxy ja kudɨgøꞌøyɨn, nayɨdeꞌen ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo yꞌødyuꞌunɨngøjxp ttukpa̱a̱jty nɨdukɨꞌɨyɨ ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn, jøts kaꞌap ja møk tɨɨdyuꞌunɨn tpa̱a̱ttɨt pøn jaty tjanchja̱ꞌwɨdɨp. \v 19 Tuꞌukts ja ja̱a̱ꞌy pøn kamadoow, jøts jaꞌagøjxp ja pøky xaja̱ꞌa̱tkɨjxyɨndɨ; nayɨdeꞌents ja tuꞌukmɨ pøn tukɨꞌɨyɨ tmɨmadoow ja Dios Teety, jøts jaꞌagøjxp adøm nyikupɨjkyɨndɨ jam Dios wyɨngujkp. \p \v 20 Jøts ku ja kutujk yikpɨkta̱a̱jky, jaꞌ ja yiktanɨbɨkta̱a̱jkɨyɨɨꞌñ jøts ja pøky wa̱ꞌa̱ts yikꞌejxka̱pt; jøts ja pøky møjta̱kꞌadøtsp jaꞌ, jɨnaxyts ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn myøkꞌa̱jtɨn tyikmøjɨꞌadɨꞌɨch nayɨdeꞌen. \v 21 Sa̱m ja pøky myajada̱ꞌa̱ky ku ja tyikna̱xkɨda̱ꞌa̱ky ja oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn, xjats ja Dios ja yꞌøyꞌa̱jtɨn nayɨdeꞌen tyikmajada̱ꞌa̱ky sudso ja xkupøjkɨn, jøts ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp xmøꞌøyɨndɨ ja jujkyꞌa̱jtɨn xemɨkøjxp. \c 6 \s1 Kaꞌap ja pøky myajada̱ꞌa̱ky ku ja Cristo yjujkyꞌa̱jtɨn nmøøtꞌa̱jtyɨndɨ \p \v 1 ¿Tits nja̱a̱ktuꞌunɨndɨp? ¿Ja̱a̱ktyimbyøktyunꞌadøjtsɨndɨp adøm ɨdøꞌøn jaꞌagøjxp ku tø nnɨja̱ꞌwɨndɨ jøts ku ja Dios xuꞌunxɨm ja mayꞌa̱jt ku ja xpojkpɨmeeꞌkxyɨndɨ? \v 2 ¡Kaꞌap jadeꞌen pya̱a̱dyɨ! Pø tøxɨ adøm nmajtstuujtyɨndɨ ja pøktyuꞌunɨn; ¿jøts sudso adøm jadeꞌen nbøktyunꞌadøjtsɨn? \v 3 ¿Ti kaꞌap xnɨja̱wɨdɨ ja nnøbajtɨn, ti ja tyijpy? Pø jaꞌagøjxpxɨ adøm tø nnøbejtyɨndɨ jøts nmøøtꞌejtɨndɨt ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo, jøts yiknɨja̱wɨt jøts ku adøm ja nbøky ja tø xmɨꞌoꞌjkaꞌandɨ. \v 4 Møøt adøm ja Cristo ñamyayɨ nna̱xøjkaꞌandɨ jøts ja møøt nꞌøøkyꞌijtyɨndɨ, jøts ku ja yjujkpyɨjky xemɨkøjxp jøts adøm nayɨdeꞌen nba̱jtmaꞌan ja jemchɨna̱a̱ꞌyɨn midi ɨxyam jøts midi xemɨkøjxp, sa̱m ja Dios Teety ja tyukmɨmada̱a̱jkøø ja oꞌjkɨn, jøts ja myøkꞌa̱jtɨn myøꞌøyɨ, jøts ja yjujkpyɨjky xemɨkøjxp. Nay jaꞌats ɨdøꞌøn yiktump ku ja nøbajtɨn yikpa̱a̱ty. \p \v 5 Pønɨ tødamts adøm ja Cristo nmøøtꞌøꞌjkyɨm nayɨdeꞌen sa̱m ja oꞌjkɨn ja tø tpa̱a̱ty, nmøøtꞌijtyɨndɨpts adøm jaꞌ, jøts ku ja yjujkpyiky xemɨkøjxp jøts nayɨdeꞌents adøm ja nmøøtjujkpyøjkmaꞌandɨ. \v 6 Nnɨja̱ꞌwɨndɨpts adøm sa̱ jaty tø nja̱a̱ꞌyꞌa̱jtyɨndɨ, jøts jaꞌ ja Cristo myɨꞌoꞌjk jam kruskøjxp, jøts adøm ja nbøky xnɨwa̱a̱jchɨm jadeꞌengøjxp ku ja yꞌøꞌjky, jøts ja kaꞌap xꞌukmɨmada̱a̱jknaꞌam, jøts ja kaꞌap jadeꞌen nꞌukmɨduꞌunaꞌant sa̱ ja̱a̱ꞌy ja wyɨndsøn tmɨduñ, jadeꞌen ja pøky ñamyayɨ yikmɨduñ. \v 7 Pønts tø yꞌøøky, tøts ja pøky ja ñɨwa̱a̱jtsnɨyɨ. \v 8 Pønɨ nmøøtꞌijtyɨndɨp ja Cristo øy ja møøt njaꞌøꞌjkyɨm, njøpꞌijxyꞌa̱jtyɨndɨpts jaꞌ jøts ku ja møøt njujkyꞌa̱jtɨndɨt xemɨkøjxp, \v 9 pø nnɨja̱ꞌwɨndɨpxɨ jøts ku ja Cristo tø yjujkpyiky xemɨkøjxp, nɨjuunɨ kyaꞌukꞌooꞌknɨt, nɨjuunɨ kyaꞌukmɨmada̱a̱jknɨyɨt ja oꞌjkɨn. \v 10 Tukꞌojkyɨ ja jaꞌayɨ ttukuꞌoꞌjkɨyɨɨꞌñ amuum ja pøky; jøts ja ɨxya̱m xemɨkøjxp yjujkyꞌaty amuum ja Dios Teety tmøøtꞌity. \v 11 Jøts nayɨdeꞌents meets ɨdøꞌønmɨdɨ, øøky tɨgøy ndejɨnt mnabyɨkta̱ꞌa̱gɨyɨdɨt jøts ja pøky jadeꞌen xkayikmøjꞌa̱ttɨt, wijy kejy meets neꞌegɨ mnabyɨkta̱ꞌa̱gɨyɨdɨt ku ja Dios yjaꞌ xpaduujnɨdɨt, jaꞌagøjxp ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo xmøøtꞌa̱ttɨ. \p \v 12 Paty kaꞌap mba̱a̱tꞌatyɨdɨ jøts nugo xyikmajada̱ꞌa̱ktɨt ja mbøky ja mgaꞌøwyɨnma̱a̱ꞌñ, øy sa̱ mduktunwa̱ꞌa̱ñɨdɨ pønɨ sa̱ ja ttsøky. \v 13 Kidi mnagyøyakyɨdɨ ma̱ pøky, jøts ja kidi mduktuñɨdɨ ja kaꞌøyꞌajtɨn. Neꞌegɨ amuum mnayoxɨdɨt ma̱ Dios, jøts ja mduktunɨdɨt tum ja øyꞌa̱jtɨn. Kaꞌap meets ja pøky xukmɨjujkyꞌa̱jtnɨt, jabɨ tøxɨ meets ndejɨnt tø mꞌatsꞌøøky, jøts tø mjujkpyøktɨ jadɨgojk, jøts ja jujkyꞌa̱jtɨn tø xpa̱a̱ttɨ midi xemɨkøjxp. \v 14 Jøts ja pøky kaꞌap meets ja mꞌukmɨmajada̱a̱jknɨyɨt, pø kidi ja Moisés kyutujkɨpxɨ meets mnɨtana̱a̱jyɨp, ja Diosxɨ meets ja kyunuuꞌkxɨn mdanɨtana̱a̱jyɨyɨp. \s1 Ja ejxpajt madya̱ꞌa̱ky ku ja ja̱a̱ꞌy ja wyɨndsøn aguwa̱nɨ tmɨduñ \p \v 15 ¿Sudsots adøm? ¿Ja̱a̱ktyimbyøktyunꞌadøjtsɨndɨp adøm jaꞌagøjxp ku ja Dios xanɨtana̱a̱ꞌyɨndɨ ja yꞌøyꞌa̱jtɨn, ku adøm ja kutujk kaꞌap xɨɨdyuꞌuñɨndɨ? \v 16 Jøts mnɨja̱ꞌwɨdɨpts wa̱ꞌa̱ts ku tuꞌuk ja wɨndsøn xꞌukmɨdundøkɨdɨt, tuꞌugyɨts ja xwɨndsønꞌa̱ttɨt jøts jaꞌ kuwa̱nɨ mmɨmadoꞌodɨp, pø jaꞌaxɨ wyɨnaty mdumbɨꞌa̱jtɨdɨp. Nayɨdeꞌents ɨdøꞌøn tpa̱a̱ty ndejɨnt ku ja pøky xmɨmadoꞌodɨt, jaꞌ meets ɨdøꞌøn ndejɨnt wɨndsønbøjknɨp øy ja yjayikꞌøøky yjatyiktɨgøy, uk nayɨdeꞌents ku tuꞌugyɨ ja Dios xmɨmadoꞌodɨt jøts jadeꞌen xuꞌundɨt sa̱ ja ttsøky. \v 17 Janch møj ja Dios ku ja yꞌɨxpøjkɨn xpaduujnɨdɨ midi tø myiktagɨdøkɨdɨ, jøts ja pøktyunk tø xmajtstuꞌuttɨ midi yꞌijty nɨwa̱ꞌa̱ñ myikꞌejtnɨyɨdɨp. \v 18 Tøts ja pøky mnɨwa̱ꞌa̱chɨdɨ ku ja kaꞌap mꞌuknɨmajada̱a̱jknɨyɨdɨ, jøts tø xpatwa̱ꞌjkɨdɨ ja øyꞌa̱jtɨn midi ja Dios yjaꞌajtpy. \v 19 Jadeꞌen ndukmadowdɨ sa̱ ø najtsja̱wɨ xmadodøꞌødɨt, jøts nayɨdeꞌen xnadyamɨyoxɨdɨt ja Dios. Sa̱m yꞌijty mnagyøyakyɨdɨ amuum jøts xundɨ ja kaꞌøyꞌa̱jtɨn ja axøøkꞌa̱jtɨn, nayɨdeꞌents ɨdøꞌøn amuum ja Dios xnadyamɨyoxɨdɨt, jøts xuujnɨdɨt ja yꞌøyꞌa̱jtɨn jøts amuum xmøøtꞌettɨt ja Dios, tuꞌugyɨ xagødøkɨdɨt ja mdsɨna̱a̱ꞌyɨn. \p \v 20 Ku meets ja pøky yꞌijty mganɨwa̱ꞌa̱chɨnɨm, kaꞌ meets yꞌijty xuujnɨ ja Dios yjaꞌ, ja tɨyꞌa̱jtɨn øyꞌa̱jtɨn; \v 21 jøts ¿ti jadeꞌen tø xpøktɨ? Mdatsøꞌødyundɨp ja ɨxya̱m jadɨgojk, pø jaꞌayɨxɨ ja yajkpy ja oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn. \v 22 Kuts tø mnɨwa̱ꞌa̱chɨdɨ ja pøky jøts ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn tyɨyꞌa̱jtɨn tø xpadøjkɨyɨdɨ, yøꞌ tɨy myiktuꞌundɨp, yøꞌ mmoꞌojɨdɨp sudso xmøøtꞌettɨt sudso xmɨduꞌundɨt amuum ja Dios, jøts xpa̱a̱ttɨt xꞌejxtɨt ja jujkyꞌa̱jtɨn xemɨkøjxp. \v 23 Ja oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn, jaꞌ ja pøky jaꞌayɨ yajkpy. Kuts ja Dios møøt, ja jujkyꞌa̱jtɨn ja Dios xamayꞌa̱jtɨmp midi xemɨkøjxp yikpa̱tp, ku møøt nꞌejtɨn ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo. \c 7 \s1 Amajtskꞌa̱jtɨngøjxp tuꞌuk ja ejxpajt madya̱ꞌa̱ky pyɨdsimy \p \v 1 Mee mɨguꞌuktøjktɨ, meets mnɨja̱ꞌwɨp sa̱ ja kutujk wya̱ꞌa̱ñ, jøts mnɨja̱ꞌwɨp jøts ku ja ya̱ ja kutujk tmøøtꞌaty ja møkꞌa̱jtɨn ku ja̱a̱ꞌy ja̱a̱gya̱ yjujkyꞌa̱ttɨnɨm. \v 2 Ku nꞌukpɨkta̱a̱jkɨnt, ku tuꞌuk ja tøꞌøxyøjk yꞌamajtskꞌaty, kutujkøjxpts ja tmøøtꞌamajtskꞌaty ja ñɨya̱a̱ꞌy pønɨ ja̱a̱kjujkyꞌa̱jtpnɨm jaꞌ; kuts ja yꞌøøky ja ñɨya̱a̱ꞌy jøts ja nayɨdeꞌen ja kutujk ñɨwa̱ꞌa̱chɨ, ku yꞌøøky pøn ja yꞌity møøt yꞌamajtskꞌaty. \v 3 Kuts ja tøꞌøxy jaduꞌuk ya̱a̱ꞌdyøjk tꞌadsøy jam ja ñɨya̱a̱ꞌy yjajujkyꞌatynɨm, pøkyts ja tyumpy; kuts ja kyuꞌøøgyɨ, nɨwa̱a̱jtsɨp ja kutujk jaꞌ, øy ja møøt jaduꞌuk ja ya̱a̱ꞌdyøjk yꞌamajtskɨt, jøts kaꞌap ja pyøkyɨ. \p \v 4 Jadeꞌents mee mɨguꞌuktøjk ɨdøꞌønmɨdɨ pønɨ nɨwɨneꞌen ja Cristo mjaꞌatyɨdɨ, myiknɨwa̱ꞌa̱tsꞌa̱jtnɨyɨp meets ja Moisés kyutujk, tøxɨ mee ñamyayɨ kuꞌøøky mdañ ku ja pøky tø wyɨndɨgøy jøts ja wenkpɨ xpadøkɨdɨ. Ja Cristo meets ɨxya̱m mjaꞌa̱jtnɨyɨdɨp pøn jujkpyøjk xemɨkøjxp, jaꞌagøjxp ja yja̱jty jøts jadeꞌenꞌampy nmɨduꞌunɨndɨt ja Dios. \v 5 Ku adøm yꞌijty pøky yꞌagujkp ndsɨna̱a̱ꞌyɨmnɨmdɨ, jøts ja kutujk jaꞌ ja wya̱ꞌa̱ñ jøts ja tyikjɨnaxy adøm ja ngaꞌøwyɨnma̱a̱ꞌñ, ku ja ngabaduꞌuñɨndɨ jøts ja nɨti nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn xkadukjøpꞌijxyɨndɨ. \v 6 Ɨxya̱mts tø xnɨwa̱a̱jchɨm jaꞌabɨ kutujk, tø ja ñamyayɨ nguꞌøꞌjkyɨm jøts ja tø xukꞌɨxma̱jchɨm ja myøkꞌa̱jtɨn; jøts adøm tø nꞌawa̱ꞌa̱tspɨdsøꞌømyɨndɨ, tuꞌugyɨts nmɨduꞌunɨnt ja Dios jøts ja yꞌEspíritu Santo ja jemy jujkyꞌa̱jtɨn xukmɨꞌejtɨnt midi xemɨkøjxp, jøts kaꞌap jaꞌabɨ møja̱a̱ꞌgyutujkɨn xꞌukꞌanaꞌamnandɨt midi yꞌijty nbaduꞌuñɨndɨp. \s1 Ja pøky midi xmɨꞌejtp \p \v 7 ¿Wa̱ꞌa̱nɨm jøts ku ja kutujk pyøkyɨ? ¡Kaꞌap! Ku jeexyɨp ja kutujk kyaꞌity, kaꞌ øts jeexyɨp nnɨja̱wɨ ti pøkyꞌa̱jtp, ku ja jeexyɨp tkanɨgajpxy kudam ja pyøkyɨ ku ja nmɨguꞌuk pyɨkta̱ꞌa̱ky njanchpøkwa̱ꞌa̱nxant. \v 8 Jaꞌagøjxpts ja pøky tø myøjtøkɨ jøts ja myøjꞌaty. Pønɨ sa̱ ja kutujk yjaꞌaneꞌemy jadeꞌents øts ja nnɨja̱wɨ midiꞌibɨ kaꞌøy, jøts øts ja jɨnaxy nduñ sa̱m øts yꞌijty ngaꞌadɨꞌɨch ku øts ja kutujk nganɨja̱wɨnɨm. Ku ja kutujk kyaꞌity, kaꞌats ø nnɨja̱wɨ midi pøky. \v 9 Tø øts jadeꞌen njaty ku ja kutujk kaꞌ nnɨja̱wɨnɨm, tøøp ø nja̱wɨ nꞌadɨꞌɨch, kaꞌ nja̱wɨ ja pøky. Kuts ø tø nnɨja̱wɨ sa̱ kutujk yꞌaneꞌemy, jøts øts ja nbøky nja̱wɨ yja̱a̱ktyimyajada̱kꞌadɨꞌɨch, jøts øts ja kawɨndem pa̱a̱dyɨm xukꞌijxy ja øyꞌa̱jtɨn ja kunuuꞌkxɨn. \v 10 Wɨmbet øts ja nduñ sa̱ ja yjaꞌaneꞌemy, midiꞌibɨk øts ɨdøꞌøn xukpa̱a̱tp ja øyꞌa̱jtɨn, tø øts ja neꞌegɨ xyikpøkpyety. \v 11 Ja pøky neꞌegɨ na̱nkmyøjtøjkɨyɨp pønɨ sa̱ ja kutujk yꞌaneꞌemy jøts øts ja wɨnꞌøøꞌnɨn tø xmøꞌøy. Nay ja kutujk øts jadɨgojk xanɨka̱jpxp ja oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn. \p \v 12 Ja kutujk, øy jaꞌ, jøts øy wa̱ꞌa̱ts yikutuky nayɨdeꞌen, øyꞌa̱jtɨngøjxp tɨyꞌa̱jtɨngøjxp yikutuky. \v 13 Jøts pønɨ øy tam ja kutujk, ¿sudsots øts ja xpayøꞌøy, jøts øts ja ñamyayɨ xukꞌejxnɨ ja oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn? Jøts øy ja kutujk, ja pøky øts jadeꞌen xyikꞌejtnɨp øøky tɨgøy, kaꞌ ti jøpꞌejxɨn, jøts øts ja jadeꞌen xuknɨja̱wɨ jøts ku jaꞌ pyøkyɨ; tamɨbøkɨ midi øy, jøts øts ja kutujk jadeꞌen xuknɨja̱wɨ jøts ku ja pøky nɨ sudsoꞌampy kyaꞌøyɨ. \p \v 14 Jøts nnɨja̱ꞌwɨndɨp adøm jøts ku ja kutujk Dios tjaꞌajɨ. Jøts pojkpɨtumbɨja̱a̱ꞌyꞌa̱jtp øts, jadeꞌenꞌampy øts ja pøky xmɨmajada̱ꞌa̱ky. \v 15 Kaꞌ øts nja̱ꞌgyukɨ pø ti ø xja̱jtp, tum jɨwɨmbejts ø nduñ, kuts ja njatunwa̱ꞌa̱ñ midi øy, ja kyaꞌøybɨ øts neꞌegɨ xmɨmajada̱kp midi njagatunwampy. \v 16 Kuts øts ja nduñ ja kaꞌøybɨ midi njagawampy, jadeꞌengøjxp nnɨja̱wɨ ku ja kutujk yꞌøyɨ, jaꞌabɨ kutujk kaꞌaxɨ tyikutuky jøts jaꞌabɨ nduꞌunɨnt. \v 17 Kidi øtsɨp ja køꞌøm ñamyayɨ jadeꞌen ndyimyjatumpy, ja pøky jadeꞌen adøtsp midi ø nnɨkøjxpꞌajtpy. \v 18 Nnɨja̱ꞌwɨp øts sa̱ ja̱a̱ꞌyꞌa̱jtɨn yikjagyepy, nɨwɨneꞌen ja kaꞌøyꞌa̱jtɨn kyayikmøødɨ; njatsøkyꞌajtpy øts jøts ja øybɨ nduꞌunt, nɨ kaꞌapts øts ja nduñ. \v 19 Kaꞌ øts ja øybɨ tsujpɨ nduñ midi njatsøjkpy, tum ja kaꞌøybɨ ø ndunꞌadɨchpy midi njagatunwampy. \v 20 Kuts øts ɨdøꞌøn ja nduñ jadeꞌen midi ø ngatsøjkpy, kaꞌap øts ja køꞌøm ndsøkyøjxp nduñ, pø ja pøkxyɨ øts ja jadeꞌen xuktump midi ø nnɨkøjxpꞌajtpy. \p \v 21 Jadeꞌen njaty ngubety, ku øts ja njatunwa̱ꞌa̱ñ midi øy midi tsuj jøts tum ja kaꞌøybɨ ø ndumpy. \v 22 Wa̱mp øts nꞌa̱m njotp jøts ku øts ndsojkɨ ja Dios kyutujk; \v 23 kuts ø køꞌøm nnayꞌijxyɨ, jøts ø nja̱wɨ jøts ku ja ja̱a̱ꞌyꞌa̱jtɨn kaꞌap jadeꞌen ttsøky sa̱m ø njawɨnmay, ja pøkyts ɨdøꞌøn xuktump midi ø nnɨkøjxpꞌajtpy, jøts jaꞌ ø xkamajtstutp jøts ja øybɨ nduꞌunt. \p \v 24-25 Ja Dios øts ndagødøjkɨp ja nwɨnma̱a̱ꞌyɨn jøts øts nbaduujnɨt ja kyutujk, jøts øts ja nja̱a̱ꞌyꞌa̱jtɨn jaꞌ ja yꞌadsɨnaapy ja pøktyuꞌunɨn, jaꞌ ja mɨmajada̱a̱jkɨp. ¡Ti ø njanchꞌayøøy! ¿Pøn øts ja pøky xuknɨtsoꞌokꞌa̱tp midi øts jam nɨkøjxpꞌajtpy, midi øts xyikꞌookwa̱mp xyiktɨgøøwya̱mp? Kuuyɨ Dios amuum, nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp yikpa̱a̱ty ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn jaꞌayɨ. ¡Janch møj ja Dios! \c 8 \s1 Ja jujkyꞌa̱jtɨn midi Dios xmøøꞌyɨmp \p \v 1 Pøn tmøøtꞌejttɨp ja Jesucristo kaꞌap Dios Teety ja mɨba̱a̱t tyaguwa̱nɨyɨdɨt jøts ja yꞌayoꞌodɨt, kumɨ kaꞌap ja tꞌukyikmøj tꞌukyikmøjtøjkɨñɨdɨ ja pøky. \v 2 Ja Espíritu Santo midi tya̱jkp ja jujkyꞌa̱jtɨn xemɨkøjxp ku nmøøtꞌejtɨnt ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo, jaꞌ øts ja pøky tø xuknɨwa̱ꞌa̱ch midi øts øøky tɨgøy tø yꞌity xyikꞌejtnɨp. \v 3 Jadeꞌenꞌampy ja kutujk yꞌijty kyamajada̱ꞌa̱ky ku adøm nꞌa̱mbojkpɨtuꞌuñɨm nadsaachpøjkpɨtuꞌuñɨm. Tøts ja Dios Teety tkexy ja yꞌUꞌnk, jøts ja nayɨdeꞌen tna̱nkyꞌijxyɨ sa̱m ja ja̱a̱ꞌyɨn, jøts ja tkuꞌoꞌjkɨ ja pøky. Xjats ja tø tmɨmajada̱ꞌa̱ky jadeꞌenꞌampy ja pøky, jøts adøm ja kaꞌap xꞌukmɨmajada̱a̱jknaꞌam. \v 4 Jaꞌagøjxp ja jadeꞌen tø ttuñ jøts adøm ja kyutujk ja wa̱ꞌa̱ts nbaduujnaꞌam, pø jaꞌayɨxɨ adøm ja Espíritu Santo yjaꞌ nbawɨnma̱a̱jyam, jøts kidi køꞌøm wɨnma̱a̱ꞌñɨp adøm nyikmajada̱a̱jkyɨm. \p \v 5 Pøn kanɨwa̱a̱jtsɨpnɨm ja pøky, jaꞌ yjotmayꞌa̱jttɨp sa̱ køꞌøm wyɨnmaydɨ; pønts tpaduujnɨdɨp ja Espíritu Santo yjaꞌ, nay Diosts chøkyꞌa̱jtɨn ja jaꞌayɨ pyaduujnɨdɨp. \v 6 Jøts ku jadeꞌen njotmayꞌa̱jtɨn sa̱ køꞌøm nwɨnma̱a̱ꞌyɨn, yø yjadeꞌembɨ døꞌøn yikwɨndɨgøøpy; kuts njotmayꞌa̱jtɨn ja Dios yjaꞌ, jaꞌats xukpa̱a̱jtɨmp ja jujkyꞌa̱jtɨn xemɨkøjxp, jøts ja øyꞌa̱jtɨn midi Dios yajkpy. \v 7 Pøn ja køꞌøm wɨnma̱a̱ꞌñ tyiktundɨp sa̱ køꞌøm wyɨnmaydɨ, ja Dios ja jadeꞌen myɨdsepøjktɨp kumɨ kaꞌap Dios kyutujk ja ttsojkɨdɨ, jøts nɨkaꞌats tja̱jtmɨdɨ sa̱ tpaduꞌundɨt. \v 8 Paty ɨdøꞌøn pøn jaꞌayɨ ttundɨp ja kyøꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ midi pøkmyøøt, kaꞌap Dios ja mɨba̱a̱t jadeꞌen twɨndsøꞌøgɨdɨt. \p \v 9 Jøts meets, kumɨ kaꞌap meets xꞌukyiktunɨ ja mgøꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ, ja Diosts meets ja yꞌEspíritu Santo mjagyajpɨp, jaꞌ mee myikjujkyꞌa̱jtnɨyɨdɨ, pø ɨxamxɨ ja xnɨkøjxpꞌa̱jtnɨdɨ. Pønts tkayiktuujnɨp ja Espíritu Santo, kaꞌap Cristo ja yjaꞌatyɨ nayɨdeꞌen. \v 10 Pønɨ mmøøtꞌejtɨdɨpts meets ja Cristo, øøky wɨndɨgøyts ja pøky ñamyayɨ ñøjkxnɨ møøt ja mnɨneꞌkxtɨ, jøts ja anmɨja̱ꞌwɨn neꞌegɨ yjujkyꞌaty jaꞌagøjxp ku ja Dios tø mgupikyɨdɨ. \v 11 Pønɨ mjanchmøøtꞌa̱jtɨdɨpts ja Dios Espíritu Santo, midi ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo ojts jadɨgojk xemɨkøjxp yikjujkpyikyɨ, nay ja Diosts meets ja mnɨneꞌkx køꞌøm yikjujkpyøkɨp, jøts jadɨgojk xemɨkøjxp mjujkyꞌa̱ttɨt. \p \v 12 Jøts xpa̱a̱tꞌa̱jtɨndɨp adøm, mɨguꞌuktøjk, jøts kaꞌap njujkyꞌa̱jtɨndɨt pøky agujkpy midi ttuktump ja køꞌøm wɨnma̱a̱ꞌñ. \v 13 Pønɨ mdunwa̱ndɨpts jadeꞌen sa̱ ja pøktyuꞌunɨn, øøky mee mꞌejtnɨ, kudɨgøy mee mꞌejtnɨ; pønɨ mꞌajotꞌa̱jttɨpts ja Dios Espíritu Santo jøts ja xukmɨmajada̱ꞌa̱ktɨ ja mbøky, mjujkyꞌa̱tpts meets jadeꞌen xemɨkøjxp. \p \v 14 Jaꞌ ja Dios Teety yꞌuꞌnkꞌajtpy pøn ja Espíritu Santo ja tyukpudøjkɨp jøts ja wyɨnma̱a̱ꞌñ ja tyiktøøjɨ tyiktuda̱a̱jkɨ. \v 15 Ku myikmoꞌodɨ ja Espíritu Santo, kidi jaꞌajɨp ja myiktanɨmøøꞌyɨdɨp jøts meets tsøꞌøgɨ ja̱wɨ myikꞌetɨdɨt, pø ja Espíritu Santoxɨ meets ja Dios mmøøjyɨdɨp jøts mꞌuꞌnkꞌa̱tɨdɨt ja Dios, jøts jaꞌ ɨdøꞌøn xyikwa̱ꞌa̱nɨndɨp a̱mgujk jotkujk ku adøm ja ndeetyꞌa̱jtyɨm. \v 16 Jaꞌabɨ Espíritu Santo majada̱kp, jøts adøm ja tuꞌuk amumjoojt xukjanchja̱ꞌwant jøts ku adøm ja Dios xꞌuꞌnkꞌa̱jtyɨndɨ. \v 17 Jaꞌ adøm xjaꞌa̱jtɨndɨp, paty adøm nayɨdeꞌen ja Dios xmøꞌøyɨndɨt ja jujkyꞌa̱jtɨn midi ja tø twa̱nda̱ꞌa̱ky, midi ja xmøøpwya̱ꞌa̱nɨndɨp. Midi ja Cristo yikmøøpy, nay jaꞌats adøm yikmøꞌøyɨndɨp. Pønɨ ngupøjkyɨndɨp adøm ja ayoꞌon sa̱ ja tø yꞌayøy, wɨnets adøm ja nay jaꞌabɨ øyꞌa̱jtɨn xukpa̱a̱jtɨnt midi ja yikmøøy. \p \v 18 Kidi nayɨdeꞌenɨp jaꞌ sa̱ adøm ɨxya̱m ja ayoꞌon nba̱a̱jtyɨndɨ, kaꞌap ja jadeꞌen tmɨꞌaba̱a̱ty midi døꞌøn Dios kyunuuꞌkxɨnꞌajtpy, midi døꞌøn jaanɨm nba̱a̱jtɨndɨp nꞌejxɨndɨp. \v 19 Tukɨꞌɨyɨ midi ja Dios tø tyikøjy, yjanchjaꞌawejxnɨp ja nayɨdeꞌen juunɨnɨm yja̱ꞌa̱tt ja et ja xøøw ku ja Dios tyiknɨgaxøꞌøkt pøn jaty ja yꞌuꞌngɨp, pøn jaty ja yjaꞌajtpy. \v 20 Nayɨdeꞌen amuum ja na̱xwiiꞌñɨt tø yꞌayoꞌomba̱a̱ty Adán pyøkyøjxp, kidi kyøꞌømdsojkɨngøjxpɨp ja na̱xwiiꞌñɨt ja jadeꞌen yjaty, ja Dios ja jadeꞌen tø tyanɨbɨkta̱a̱gɨyɨ; yikmøøpyts ja jøpꞌijxyꞌa̱jtɨn jøts ja øy juunɨ ja øyꞌa̱jtɨn jadɨgojk tpa̱a̱tt, \v 21 jøts ja Dios ja yiktɨga̱jtsmɨyɨt amuum, nay jaꞌabɨ øyꞌa̱jtɨn tpa̱a̱tt midi ja ja̱a̱ꞌy yikmoꞌodɨp pøn jaty ja Dios uꞌnkꞌa̱jtɨdɨp, jøts ja ñɨwa̱ꞌa̱dsɨt nayɨdeꞌen ku ja tø pyøkpyety, ku ja tø wyɨndɨgøy. \v 22 Jadeꞌen ɨxya̱m yjaty ja na̱xwiiꞌñɨt midi ja Dios tø tyikꞌøyɨ, sa̱m tuꞌuk ja tøꞌøxyøjk yꞌa̱mnɨpikyɨ chaachnɨpikyɨ ja yꞌuꞌnk ku kyeꞌexy, amuum tmɨgiiꞌpxy tmɨbøꞌøty. \v 23 Jøts kidi ja na̱xwiiꞌñɨp jadeꞌen jaꞌayɨ tyimyja̱jtp, nayɨdeꞌen adøm nja̱jtmaꞌan ku adøm tø ayoꞌon nba̱a̱jtyɨm, øy adøm ja Dios ja yꞌEspíritu Santo tø xmøꞌøyɨm ejxpajtꞌa̱jtɨn, jaꞌagøjxp ku xja̱a̱ktukpa̱a̱twa̱ꞌa̱ñɨmnɨmdɨ midi pa̱a̱tꞌa̱jtɨyɨdɨp pøn jaty ja Dios uꞌnkꞌa̱jtɨdɨp. Njantyimyjøpꞌijxyꞌa̱jtyɨndɨp adøm, jøts ku øy juunɨ yja̱ꞌa̱tt ja xøøw ku adøm ja Dios amuum xjaꞌa̱jtɨndɨt ejxɨm tuꞌuk ja uꞌnkteedyɨn, jøts ja xyiktɨga̱jtsaꞌant ja nneꞌkx. \v 24 Janchja̱ꞌwɨngøjxp jaꞌabɨ nɨtsoojkɨn yikpa̱a̱ty; kuts ja janchja̱ꞌwɨn yikmøøtꞌaty, jaꞌ ɨdøꞌøn tyijpy ku adøm nꞌawijxyɨndɨnɨm midi ngapa̱a̱jtyɨndɨpnɨm. Jaa ku ja jeexyɨp yikmøøtꞌa̱jtnɨ, ¿tits ɨdøꞌøn ja̱a̱kyikꞌawexp? \v 25 Kuts adøm ɨdøꞌøn jadeꞌen njøpꞌijxyɨndɨ midi kayikmøøꞌyɨndɨpnɨm, yiktudakpy ja tsɨna̱a̱ꞌyɨn jøts ja wɨnma̱a̱ꞌñ jaꞌ. \p \v 26 Jøts nay ja Dios Espíritu Santo adøm xpudøjkamp ma̱ nayja̱ꞌwɨyam nduuꞌdujkyɨm, ku nɨti wɨnma̱a̱ꞌñ, nɨti a̱a̱w, nɨti ayuujk ngajagyejpyɨndɨ, jøts kaꞌ ja wɨnma̱a̱ꞌñ nba̱a̱jtyɨndɨ sudso nmøøtmadya̱a̱jkɨnt ja Diosuꞌnk. Nay Espíritu Santots køꞌøm ja Dios Teety tꞌamɨdoop ja pudøjkɨn sa̱ nduuꞌba̱a̱jtɨnt nduuꞌejxɨnt, jaꞌagøjxp ku tjaty sudso øy ja Dios Teety tmɨnuuꞌkxa̱ꞌa̱kt. \v 27 Jøts wa̱ꞌa̱ts ja Dios Teety xnɨja̱ꞌwaꞌam sa̱ jaty pønjabøn wyɨnmay, jøts ja ñɨmadøyɨ Espíritu Santo sa̱ jaty ja wya̱ꞌa̱ñ ku ja xkuꞌamɨdoꞌowam sa̱m ja Dios Teety køꞌøm ttamɨdsøky pøn jaty ja yjaꞌajtpy. \s1 Cristo køjxp nmajada̱a̱jkyɨndɨ \p \v 28 Nnɨja̱ꞌwɨndɨpts ku ndsojkɨndɨt ja Dios, yajkpts ja pudøjkɨn jaꞌ pønɨ ma̱ jaty sa̱gasa̱ nja̱jtyɨndɨ, jøts jadeꞌen tyikꞌøpyɨdsimy pøn jaty ja tø twɨꞌixy, sa̱ ja jawyeen tø ttanɨbɨkta̱a̱gɨ køꞌøm. \v 29 Tø ja Dios Teety twɨꞌixy patkɨꞌjyɨ ja yja̱a̱ꞌy jøts ja tø twɨwich. Tøøyɨp ttanɨbɨkta̱a̱gɨ jøts yja̱a̱ꞌyꞌa̱ttɨt nayɨdeꞌen sa̱ ja Dios Uꞌnk yja̱a̱ꞌyꞌaty, pøn tnɨguba̱jkꞌa̱jtp ja ja̱a̱ꞌy pøn jaty ja Dios Teety jaꞌa̱jtɨdɨp, tum uch tum mɨguꞌuk ja tja̱wɨ nɨdukɨꞌɨyɨ. \v 30 Pøn ja Dios tø ttanɨbɨkta̱a̱gɨ jadeꞌen patkɨꞌjyɨ, jøts ja tø twa̱a̱dsøy; kuts ja tø ñɨmiñɨyɨ, jøts ja tø tkupiky, wɨnets ja nayɨdeꞌen tø ttamɨnɨꞌadsøwɨ ja øyꞌa̱jtɨn amuum. \p \v 31 ¿Sa̱ts adøm ja nwa̱ꞌa̱nɨn ndejɨnt? Pø amuumxɨ adøm ja Dios møøt nꞌijtyɨndɨ, ¿pønts adøm xnɨmyɨmajada̱a̱jkɨmp jadeꞌen? \v 32 Kaꞌap ja Dios tꞌama̱ꞌa̱tꞌa̱jty ja yꞌUꞌnk, kyøya̱jk jaꞌ jøts ja yꞌookt adøm nbøkyøjxp; ¿sudso døꞌøn ja ndejɨnt adøm xkamøøgyøjxɨnt tukɨꞌɨyɨ midi myøøtꞌajtpy, pønɨ tødam ja kyøꞌøm Uꞌnk jawyeen tø xanɨguejxyɨm? ¿Tiku døꞌøn ja ndejɨnt tkaya̱kt? \v 33 Øy pøn tjanɨꞌøønɨwya̱ꞌa̱ñ ja ja̱a̱ꞌy pøn ja Dios tø wyɨꞌijxyɨdɨ, pø Diosxɨ ja køꞌøm tø kyupikyɨdɨ, \v 34 ¿pønts ja mɨba̱a̱t nɨdyanɨgutujkꞌa̱tɨdɨp jøts ja tpa̱a̱ttɨt ja ayoꞌon? Pø ja Cristoxɨ ja tø kyuꞌoogɨyɨdɨ, jøts nay jaꞌats tø yjujkpyiky xemɨkøjxp, Dios Teetyts ja amuum møøt yꞌity, jøts jaꞌ adøm jam xnɨꞌamɨdoꞌowamp pønɨ sa̱ ndyimyja̱jtyɨndɨ ndyimgyubejtyɨndɨ. \v 35 Ku xpaꞌayøꞌøyɨm ja Cristo, ¿pøn adøm ja xnɨdyukmajtstuujtɨmp ja pyaꞌayoꞌowɨn? Nɨpøn adøm ja xkadukmajtstuujtɨnt, wan tjatiꞌayoꞌonɨ, øy njajotmayꞌøꞌjkyɨm, øy njayikjemduꞌuñɨndɨ njayikteduꞌuñɨndɨ, wan yuu tjaꞌity, uk ku wet na̱a̱my xkaꞌejtxɨndɨ, uk ku tsep, uk oꞌjkɨn tɨgøꞌøyɨn yjayikpa̱a̱ty. \v 36 Pø yɨdeꞌenxɨ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Ejtp øøts ja ja̱a̱ꞌy xyikꞌookwa̱ꞌa̱ñ jaꞌagøjxp ku øø nbaduujnɨ ja mjaꞌ; \q1 jadeꞌen øøts nyiktuñ sa̱ jɨyujk sa̱ borreek yꞌookwa̱ꞌa̱ñ. \m \v 37 Øy adøm jadeꞌen njaja̱jtyɨndɨ, neꞌegɨts adøm ja jɨnaxy ndyimyɨmajada̱a̱jkyɨndɨ jaꞌ myøkꞌa̱jtɨngøjxp pøn ja pyaꞌayoꞌowɨn tø xmøꞌøyɨndɨ. \v 38 Jadeꞌents ø nwa̱ꞌa̱ñ jøts ku nɨti nɨpøn xkadukmajtstuujtɨnt mɨba̱a̱t ja Dios pyaꞌayoꞌowɨn, njaꞌøꞌjkyɨndɨ njadɨgøꞌøyɨndɨ, uk njadyimyjajujkyꞌa̱jtyɨndɨ. Nɨ ja a̱nkɨlɨs ja xkadukmajtstuujtɨndɨt uk yjayikutujkpɨtøjkɨdɨ, yjadyimyjajaꞌajɨdɨ pøn jap tsa̱jpjøtpy uk yjama̱jɨdɨ. Nɨ ja xøøw nɨ ja jumøjt midi ɨxya̱m yøꞌøpy, uk midi memp kɨda̱kpnɨm, nɨjaꞌ adøm ja xkadukmajtstuujtɨndɨt. \v 39 Wan ti tkøjxpɨ, uk wan ti tkøjkɨ, wɨneꞌen Dios tø tyikøjy nɨti kyamayɨ yjadeꞌembɨ jøts adøm nmajtstuujtɨndɨt ja Dios pyaꞌayoꞌowɨn, midi ja tø tyiknɨgaxɨꞌɨky nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp. \c 9 \s1 Dios ja Israelɨt ja̱a̱ꞌy tø wyɨꞌijxyɨdɨ \p \v 1 Tɨy janch ø ngajpxy, pø ja Cristoxɨ øts njanchja̱ꞌwɨp, kaꞌap ø nda̱a̱bya̱a̱ty; ja Dios øts yꞌEspíritu Santo wa̱ꞌa̱ts xuknɨja̱ꞌwɨp jøts ku øts tɨyꞌa̱jtɨngøjxp ngajpxy. \v 2 Janch jotmayꞌooꞌkp øts, ndyimchaachkyuwɨnma̱ꞌa̱yɨp øts kajaa, \v 3 jøts wa̱mp øts, øy meets ayoꞌon patkiꞌpy ndyimgyuꞌettɨt jøts ja Cristo ngamøøtꞌetnɨt pønɨ tsojkɨp jadeꞌen, nugo ku øts nmɨguꞌuktøjk nꞌødyuñ jøts xpa̱a̱ttɨt ja Dios, wɨneꞌen ndukojpkꞌa̱jtyɨndɨ. \v 4 Ja Israelxɨ ja tyeetyꞌa̱pɨdɨp, jøts jaꞌ Dios tø yꞌaꞌejxɨyɨdɨ jøts yjagyepyɨdɨ. Jøts ojts ja køꞌøm ja Dios kyunuuꞌkxɨn tꞌejxɨyɨdɨ tnɨja̱ꞌwɨyɨdɨ, jøts jaꞌ ja møøjyɨdøø ja tɨyꞌa̱jtɨn sudso ja jadɨgojk ñɨtanɨyɨdɨt ja Dios. Jøts nay jaꞌ ja ttagødøjkɨyɨdøø ja Moisés kyutujk, jøts ja wɨndsøꞌjkɨn midi ja tyuꞌundɨp jam ma̱ ja cha̱ptøjktɨ. Jøts nay jaꞌ ja Dios ttukmɨda̱a̱jnɨdøø ja wya̱nda̱ꞌa̱ky jøts ku ja yꞌødyunɨdɨt. \v 5 Tuꞌugyɨ a̱a̱ts kugoj jaꞌadɨ pøn jaty israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ; jøts nay jaꞌ ja tyeetyꞌa̱pɨdɨp pøn adøm ndeetyꞌa̱pꞌa̱jtyɨndɨp, nayɨdeꞌents ja Cristo, pø adømxɨ jaꞌ ñamyayɨ nja̱a̱ꞌy, jøts køjy jaꞌanɨ ku ja amuum tnɨtanɨt ti jaty ejtp na̱xwiiñ, pø Diosxɨ jaꞌ, wɨndsøꞌøgɨ wɨnja̱wɨ ja yꞌity xemɨkøjxp. Jadeꞌen ɨdøꞌøn ja yꞌejxɨ. \v 6-7 Kidits nwa̱ꞌa̱ñɨm jøts ku ja Dios tkayikꞌadukñɨm ja wya̱nda̱ꞌa̱ky midi ja møja̱a̱ꞌy Israel yiktanɨwa̱nda̱a̱jkøø wɨneꞌen yꞌa̱p yꞌok ja tø ñajtskaꞌaxɨdɨ. Kaꞌap ja Dios jaꞌayɨ tø twɨꞌixy jaꞌayɨ pøn ja Abraham yꞌa̱pteetyꞌa̱jtɨp; pø yɨdeꞌenxɨ Dios ja wyɨnaty tø ñɨɨꞌmxyɨ: “Nayɨ mets mnɨgojpkꞌajtpy ja Isaac yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjktɨ pønɨ wɨneꞌen ja ñajtskaꞌaxɨdɨ.” \v 8 Jadeꞌents adøm nnɨja̱ꞌwaꞌam jøts ku Dios kaꞌap tꞌuꞌnkꞌaty pønɨ ma̱ pøn jaduꞌuk jaduꞌuk kyuga̱jpɨ, wan tꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌyɨdɨ wan tkaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌyɨdɨ. Jaꞌ døꞌøn Dios yꞌuꞌnkꞌajtpy pøn tjøpꞌejxtɨp ja wya̱nda̱a̱jkɨn. \v 9 Pø yɨdeꞌenxɨ ja Abraham ja Dios ñɨma̱a̱jyøø ku ja Dios wya̱nda̱a̱jky: “Tiempɨ køjxp ø nmeꞌent, uꞌnkpa̱a̱tp yø mnɨdøꞌøxy Sara.” \p \v 10 Jøts kidi jaꞌayɨpts nadyuꞌugyɨ yiktamɨwa̱nda̱a̱jkɨ ku ja yꞌuꞌnk ja tpa̱a̱tt. Jabɨ nayɨdeꞌenxɨ ja Rebeca ja yꞌuna̱ꞌjk tpa̱a̱tma̱a̱ pøn ja Isaac tyeetyꞌa̱jtɨ, adøm ja ndeetyꞌamøj. \v 11-13 Jøts kaꞌanɨm ja wyɨnaty yjajaꞌa̱tɨnɨm, kidyimkyaꞌaxtɨpnɨm ja wyɨnaty, kaꞌanɨm ja wyɨnaty yiknɨja̱wɨ sa̱ ja yꞌadøꞌøtstɨt øy kaꞌøy, jøts ja Rebeca ja Dios ojts ñɨɨꞌmxyɨyɨ: “Ja myøjpɨ tmɨduꞌump ja myutskpɨ.” Nayɨdeꞌents ja møøt tukna̱x tijy ku wya̱ꞌa̱ñ ja Dios kyajpxy: “Nwɨnja̱ꞌwɨp øts ja Jacob, jøts Esaú kaꞌ.” Xjats ja Dios jadeꞌen xuknɨja̱ꞌwaꞌam jøts ku ja køꞌøm twɨꞌixy kyøꞌømdsojkɨngøjxp pønɨ pøn ja yꞌaꞌejxɨp. Kaꞌ tmøjpɨkta̱a̱jkɨyɨ ja yꞌødyuꞌunɨn kyaꞌødyuꞌunɨn. \p \v 14 ¿Tits adøm ñɨkya̱jpxɨmp? ¿Ti ja adøm nwa̱ꞌa̱nɨnt jøts ku Dios kaꞌ tyɨyꞌadɨꞌɨch? ¡Pø kaꞌaxɨ! \v 15 Pø yɨdeꞌenxɨ ja Moisés yiknɨma̱a̱y: “Nꞌayoꞌejxp øts jaꞌ pønɨ pøn ø køꞌøm nꞌayoꞌejxwampy, pønɨ pøn ø køꞌøm nbaꞌayoowampy.” \v 16 Jadeꞌenꞌampyts kaꞌ chøkyɨ jøts adøm ngøꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ ndamajada̱a̱jkɨnt, pø ja Diosxɨ køꞌøm xꞌayoꞌejxɨndɨpnɨm. \v 17 Pø patyxɨ ja Dios kyajpxy wya̱ꞌa̱ñ ku Dios tnøjmɨ ja ja̱a̱ꞌy pøn wɨndsønꞌa̱jtp jam Egipto: “Jaꞌagøjxp møj wɨndsøn tø nyikjaty jøts øts ja nmøkꞌa̱jtɨn nyikwɨngaxiꞌiky ku mets nmɨmajada̱ꞌa̱ky, jøts øts nxøøw o ma̱dsoo yiknɨja̱wɨt.” \v 18 Xjats ɨdøꞌøn jadeꞌen ja Dios tꞌayoꞌixy pønɨ pøn ja yꞌayoꞌejxwampy, jøts ja twɨnma̱a̱ꞌmbyiky pønɨ pøn ja kyayikmadogukɨwyampy. \p \v 19 Wɨnets meets ɨdøꞌøn xꞌadsojɨmbett: “Pønɨ janch ku yjadeꞌenɨ, ¿tigøjxp Dios tpøkyꞌixy ja ja̱a̱ꞌy? Jøts ¿pønts mɨba̱a̱t tꞌukwɨndsoꞌop ja Dios?” \v 20 Jøts ja̱a̱ꞌyts adøm, jøts ¿ja̱a̱ktyimbyøn meets ku meets Dios yjaꞌ xkagupøjkɨt? ¿Ti ja ja tuꞌjts tnɨmaañɨt ja ñɨja̱a̱ꞌy pøn ja tø yikꞌøyɨyɨ: “¿Tiku øts jadeꞌen tø xyikꞌøyɨ?” \v 21 Pø ja tuꞌjtsnaꞌabɨxɨ køꞌøm pa̱jtɨp pønɨ sa̱ ja køꞌøm tyikꞌøyɨwya̱ꞌa̱ñ ja naꞌakna̱a̱jx; øy ja tyikꞌøyɨt ja tuꞌjts tuꞌuk midi øy midi tsuj jøts ja tuꞌugyɨ ttanɨbɨkta̱a̱gɨ ti ja wya̱ꞌa̱nt, uk øyts ja nay jaꞌabɨ na̱a̱jx tnaꞌat jøts ja tyikꞌøyɨt jaduꞌuk ja tuꞌjts midi øy ti ñɨwya̱ꞌa̱nt. \p \v 22 Ku ja Dios tmɨdanɨ jøts tmɨduda̱ꞌa̱kyꞌaty ja ja̱a̱ꞌy pøn ja tø yikjotma̱ꞌa̱dyɨ, pøn tyimyjapa̱a̱jtnɨyɨdɨp jøts yꞌayoꞌodɨt uk jøts ja tyimgyudɨgøꞌødyɨt, ti ja kama̱a̱ꞌnɨyɨp, ɨxe ja ayoꞌon ja ttuktagɨda̱ꞌa̱ky jøts ja myøkꞌa̱jtɨn ja jadeꞌen tna̱nkyꞌejxɨt. \v 23 Ots ja Dios jadeꞌen ttuuñ, kaꞌats adøm ja jadeꞌen tø xuuꞌñɨm, jaꞌagøjxp ku adøm ja xpaꞌayøꞌøyɨndɨ jøts tna̱nkyꞌijxyɨ jadeꞌen ma̱ba̱a̱t ja tjagyepy ja myøkꞌa̱jtɨn, jøts ja tꞌayoꞌijxy pøn ja patkɨꞌjyɨp tø twɨꞌixy jøts ja ttukpa̱a̱twa̱ꞌa̱ñ ja yꞌøyꞌa̱jtɨn. \v 24 Tø ja Dios køꞌøm xwɨꞌijxyɨndɨ, ku ja wɨna̱a̱gɨn twɨꞌijxy ja israelɨt ja̱a̱ꞌy, jøts nayɨdeꞌen wɨna̱a̱gɨn pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. \v 25 Sa̱m ja Dios ja kyajpxy ttamɨgaxɨyɨɨꞌñ ja kyugajpxy Oseas, ku ja wya̱a̱ñ yideꞌen: \q1 Pøn øts yꞌity ngajaꞌajtpy, jaꞌ øts njaꞌbøkp, \q1 pøn øts yꞌity ngatsojktɨp, jaꞌats ø ndsoktɨp. \q1 \v 26 Nay jam et ja xemɨjujkpyɨ Dios ja køꞌøm yjaꞌbøkɨdɨt ma̱ ja yiknɨmaadyøø: “Meets, kaꞌ mee njaꞌaty.” \m \v 27 Kuts ja israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, pø yɨdeꞌenxɨ ja kugajpxy Isaías wya̱a̱ñ: “Øy ja Israel ma̱ba̱a̱t ja yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjk yjamøjɨdɨ yjamayɨdɨ sa̱m nøøꞌabuꞌ myayɨn, nɨwɨna̱a̱gɨnts jaꞌadɨ pøn nɨtsoꞌokꞌa̱ttɨp, \v 28 jabɨ kaꞌpxy ja Dios ja yꞌayuujk tpaduꞌunt sa̱ ja tø wya̱ꞌa̱ñ, ku ja tyikna̱xkɨda̱ꞌa̱kt adsuꞌjky ja tɨɨdyuꞌunɨn ya̱ na̱xwiiñ.” \v 29 Sa̱m ja Isaías wyɨnaty jekyɨp tø wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Ku ja Dios jeexyɨp tø tkayiknɨtsoꞌokꞌaty wɨna̱a̱gɨn ja a̱a̱ts ja kugoj midi yikojpkꞌa̱jtp, \q1 tø adøm jeexyɨp jadeꞌen nja̱jtnaꞌam sa̱ Sodomɨt ka̱jp sa̱ Gomorrɨt ka̱jp ku ja tø kyudɨgøøgyøjxtɨ. \s1 Sa̱ israelɨt ja̱a̱ꞌy tkaꞌøyja̱wɨdɨ ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky \p \v 30 ¿Tits adøm nga̱jpxɨndɨp? Yjanchja̱ꞌwɨngøjxpxɨ Dios ja tø kyupikyɨdɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, ya̱m ja yꞌity tkajotmayꞌa̱ttɨ sa̱ Dios ja kyupøkɨdɨt jøts ja neꞌegɨ tø kyupikyɨdɨ. \v 31 Jøts ja israelɨt ja̱a̱ꞌy, pøn ja kutujk tpadundɨp jøts ja jeexyɨp jaꞌ ja Dios tyagupikyɨdɨ, kaꞌap ja neꞌegɨ yikupøktɨ jaꞌagøjxp ku ja kutujk kaꞌpxy tkabadundɨ. \v 32 Kaꞌap ja twɨnmaydɨ jøts ku Dios ja tyagupøkɨdɨt ja janchja̱ꞌwɨn, jaꞌ Dios ja tijy tagupøkɨdɨp ti jaty ja tyundɨp. Jaꞌayɨ ja tyamøjtɨ, jaꞌagøjxpts wɨnguwopɨ jøpkuwopɨ tmɨja̱ttɨ ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm tø myiñ. \v 33 Jadeꞌen yja̱ttɨ sa̱m yiknɨgajpxy ma̱ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ yɨdeꞌen: \q1 Nyikaxøꞌøkp øts jam Jerusalén tuꞌuk midi ja ja̱a̱ꞌy nayꞌadsepɨ yja̱wɨp jøts kaꞌap ja pøn myayɨt; \q1 pønɨ pøn ja tjanchja̱ꞌwɨp, kaꞌap ja wɨndɨgøy yja̱tt. \c 10 \p \v 1 Møk øts, mɨguꞌuktøjk, ja tsojkɨn njagyepy jøts øts ja Dios nꞌajotꞌaty, jøts ø nꞌamɨdøy nbøktsøy jøts ja israelɨt ja̱a̱ꞌy tnɨtsoꞌokꞌa̱ttɨt. \v 2 Jadeꞌen ø nwa̱ꞌa̱ñ jøts ku ja tjatsojktɨ ja Dios, jadeꞌenꞌampy ku kaꞌap tja̱ttɨ. \v 3 Kaꞌ tnɨja̱wɨdɨ sudso Dios tkupiky ja̱a̱ꞌy; kyøꞌømgutujk jaꞌ yiktundɨp, jaꞌ ja tijy tagupøkɨdɨp ja Dios, nɨ tkamøjpɨkta̱ꞌa̱ktɨ jaꞌ midi Dios ja tagupøkɨdɨp. \v 4 Pø jaꞌagøjxpxɨ ja Moisés kyutujk kyaꞌuktunɨ, pø ɨxaanɨxɨ ja Cristo jøts tum jaꞌats ja Dios kyupijkpy pøn ja tjanchja̱ꞌwɨp. \p \v 5 Jøts ku Dios ja kutujk xagupøjkɨnt, pø yɨdeꞌenxɨ ja Moisés ja tja̱a̱y: “Pønɨ pøn tpadunwa̱mp ja kutujk, kaꞌpxy tpaduꞌunt wɨnets yikjujkyꞌa̱ttɨt ma̱ Dios.” \v 6 Jøts ku Dios xkupøjkɨn janchja̱ꞌwɨngøjxp, yɨdeꞌenxɨ ja wya̱ꞌa̱ñ: “Kidi mwa̱ꞌa̱ndɨ: ¿Pøndam nøjkxp tsa̱jpjøtpy? ―jøts ja Cristo myeꞌent―; \v 7 jøts nɨ mgawa̱ꞌa̱ndɨt: ¿Pøn jap nøjkxp ma̱ ja oꞌjkɨn?” ―jøts yjujkpyøkt ja Cristo xemɨkøjxp. \v 8 Pø kaꞌaxɨ yjadeꞌenɨ, pø yɨdeꞌenxɨ ja wya̱ꞌa̱ñ: “Kaꞌap yjagamɨ ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn, ɨxa ja xmøødɨdɨ wɨngon”, ku xjanchja̱wɨdɨt sa̱ ja øgyajpxy ømyadya̱ꞌa̱ky mduknɨja̱wɨyɨdɨ midi øø nga̱jpxwaꞌkxpy. \v 9 Ku mwa̱ꞌa̱ndɨt jøts ku ja Jesús jaꞌ nwɨndsønꞌa̱jtɨnꞌa̱jtyɨndɨp, jøts xjanchja̱wɨdɨt amumjoojt jøts ku Dios Teety ja tø yikjujkpyikyɨ xemɨkøjxp jadɨgojk jap ooꞌkpɨ yꞌagujkpy, wɨnets xpa̱a̱ttɨt ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn. \v 10 Jaꞌ ja Dios xagupøjkɨmp ku ja amuum njanchja̱ꞌwant, jøts ku nꞌa̱m njotp pyɨdsøꞌømɨnt ja ayuujk, jøts nwa̱ꞌa̱nɨnt jøts ku ja Jesucristo jaꞌ nwɨndsønꞌa̱jtɨmꞌa̱jtyɨndɨp, jaꞌ xyiknɨtsoꞌokꞌa̱jtɨndɨp. \v 11 Pø yɨdeꞌenxɨ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: “Pønɨ pøn ja tjanchja̱ꞌwɨp, kaꞌap ja wɨndɨgøy yja̱tt.” \v 12 Tuꞌugyɨ nwɨndsønꞌa̱jtɨm ja tnɨtanɨ, wan tꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ uk wan ja tkaꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ; kaꞌap ja pøn tꞌejxma̱ꞌa̱ty, myøøpy kyejxpy ja kyunuuꞌkxɨn pønɨ pøn ja tꞌajotꞌa̱jtp, mayꞌampy ja tmøꞌøy. \v 13 Jabɨ yɨdeꞌenxɨ wya̱ꞌa̱ñ ja kyajpxy yꞌayuujk: “Pønɨ pøn amumjoojt ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn tꞌamɨdoop nwɨndsønꞌa̱jtɨmgøjxp, jaꞌats nɨtsoꞌokꞌa̱ttɨp.” \v 14 Kuts ja pøn tkajanchja̱wɨdɨnɨm, ¿sudots ja tꞌamɨdojɨdɨt ja kyunuuꞌkxɨn? ¿Sudso ja tnɨyjanchja̱wɨdɨt ku ja jeexyɨp kyayiktukmadowdɨnɨm pønɨ pøn jaꞌ, ku jeexyɨp kyaꞌity pøn ja nɨdyukmadowɨdɨp ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky? \v 15 Pønts tka̱jpxwa̱ꞌkxp ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky, ¿sudso ja jeexyɨp tnɨkya̱jpxwa̱ꞌkxtɨ ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky ku Dios ja jeexyɨp kyakexyɨdɨ? Pø patyxɨ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: “¡Ndaxonda̱a̱jkɨmp ja ja̱a̱ꞌy pøn tka̱jpxwa̱ꞌkxp ja Dios yꞌøgyajpxy yꞌømyadya̱ꞌa̱ky midi xukmadoꞌowɨmp ja øyꞌa̱jtɨn ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn!” \p \v 16 Kaꞌapts ja̱a̱ꞌy nɨdukɨꞌɨyɨ tmøjpɨkta̱ꞌa̱ktɨ ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky. Jadeꞌen ja ttundɨ sa̱ ja kugajpxy Isaías tnɨgajpxy ku ja wya̱ꞌa̱ñ: “Dios Teety, ¿pøn ja mꞌøgyajpxy ja mꞌømyadya̱ꞌa̱ky yja̱wɨ tø tꞌukjanchja̱wɨ?” \v 17 Wɨnet ja janchja̱ꞌwɨn yikjagyepy ku ja tø nmadøꞌøyɨm jawyeen ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky midi ja Cristo nɨga̱jpxɨp. \p \v 18 Ti kuts ø nyiktøꞌøt, jøts ø nwa̱ꞌa̱nt: ¿Wan ndejɨnt tø xkamadowdɨ ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky? ¡Pø tøxɨ xjamadowdɨ! Jabɨ jaꞌagøjxpxɨ jap nøkyɨjxpy yɨdeꞌen wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Tø ja øy ma̱dsoo yikmadowdɨ pøn ja tø tka̱jpxwa̱ꞌkxtɨ, \q1 tø ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky øy ma̱dsoo yja̱ꞌa̱ty ya̱ na̱xwiiñ. \m \v 19 Uk nwa̱ꞌa̱nts øts ɨnet: ¿Wan Israelɨt ka̱jp ndejɨnt ti tkanɨja̱wɨdɨ? Jøts tøts ja Moisés ja Dios tyuknɨgajpxyɨ ku ja wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Mdamɨꞌama̱ꞌa̱tꞌa̱tp meets ja wenk ja̱a̱ꞌy ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn pøn kanayɨdeꞌendɨ sa̱ meets, \q1 pøn tkanɨja̱ꞌwɨdɨp, jaꞌagøjxp meets ja xamɨꞌa̱mbøkt. \m \v 20 Jøts ja Isaías ja Dios yja̱a̱ktyimyikwa̱ꞌa̱nɨmyɨ yɨdeꞌen: \q1 Pøn øts yꞌijty xkaꞌɨxaadyɨp, tøts øts ja neꞌegɨ ɨxya̱m xpa̱a̱ttɨ; \q1 tø øts neꞌegɨ nna̱nkyꞌijxyɨ pøn øts yꞌijty xkanɨja̱ꞌwɨdɨp. \m \v 21 Jøts ja Isaías ja Dios yja̱a̱kyikwa̱ꞌa̱ñɨ ku ja tnɨgajpxy ja israelɨt ja̱a̱ꞌy: “Tø øts kawɨneꞌen njawa̱a̱dsøy ja ja̱a̱ꞌdyɨ pøn kawɨndɨyꞌooꞌktɨp, pøn nɨwɨneꞌenɨn kamadoodɨp.” \c 11 \s1 Ja Israelɨt ja̱a̱ꞌy pøn wɨna̱a̱gɨn tpa̱ttɨp ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn \p \v 1 Jøts ø nyiktɨɨdyøkɨ: ¿Tø ja Dios tyimyajtstuꞌuty ja Israelɨt ka̱jp, kaꞌap ja tꞌukupøjknɨ? ¡Pø kaꞌaxɨ! Israelɨt ja̱a̱ꞌyxɨ øts køꞌøm, tuꞌugyɨ ja Abraham yikꞌa̱a̱dsɨ yikojpkɨ, ja Benjamín ø ndeetyꞌa̱pɨp. \v 2 Jekyɨp ja Dios yø tjaꞌbiky yø israelɨt ja̱a̱ꞌy; jøts ɨxya̱mba̱a̱t tkamajtstuꞌuty. ¿Ti kaꞌap meets ja Dios kyajpxy yꞌayuujk xnɨja̱ꞌwɨyɨ, ku yiknɨmadya̱ꞌa̱ky ja Elías, pøn ja Dios kyugajpxyɨp, ku ja ojts Dios tꞌajotꞌaty jøts Dios ja ojts ttukmadøy sa̱ Israelɨt ja̱a̱ꞌy yꞌadøꞌøtstɨ? Ku ja wya̱a̱ñ yɨdeꞌen: \v 3 “Dios Teety, tø mgugajpxy yikꞌooꞌkixyɨdɨ, tø yikjejtkixy ma̱ jaty myikwɨndsøꞌøgɨ, nadyuꞌuk øts nja̱a̱ktañ, jøts xyikꞌookwa̱ndɨp øts nayɨdeꞌen.” \v 4 Jøts Dios ja ojts yɨdeꞌen yꞌadsøyɨ: “Tø øts abiky nɨwɨxujk mil ja ja̱a̱ꞌy nwɨꞌejxtɨ, pøn tkawɨnguxanaadyɨpnɨm ja awa̱na̱x midi Baal yiktejp.” \v 5 Nayɨdeꞌents ɨdøꞌøn ɨxya̱m yja̱jtkojmɨ, ja wɨna̱a̱gɨn pøn ja Dios tø wyɨꞌijxyɨdɨ, pøn ja køꞌøm tø ttanɨbɨkta̱a̱gɨ yꞌøyꞌa̱jtɨngøjxp. \v 6 Ti tunda̱a̱jk ja ja̱a̱ꞌy øy ti pøn tjatuñ jøts tpa̱a̱ttɨt ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn, pø ja Diosxɨ tanɨbɨkta̱a̱jkɨp køꞌøm jøts ja tyikꞌawa̱ꞌa̱ñ ja myøkꞌa̱jtɨn yꞌøyꞌa̱jtɨn. Ku jeexyɨp jadeꞌen køꞌøm jaꞌ yiktamajada̱ꞌa̱ky, jadeꞌents ja jeexyɨp tpa̱a̱ty jøts kaꞌap ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn ti ñɨwya̱ꞌa̱ñ. \p \v 7 Xjats ja israelɨt ja̱a̱ꞌy jadeꞌen wɨna̱a̱gɨn tkapa̱a̱ttɨ sa̱ yꞌity yjawɨnmaydɨ, tømts ja tpa̱a̱ttɨ ja øyꞌa̱jtɨn pøn ja Dios køꞌøm tø wyɨꞌijxyɨdɨ, jøts jaayɨ jaduꞌuk wɨmbeets kugoots tmɨja̱ttɨ, nɨ tkaja̱ꞌgyukɨyɨdɨ ja Dios yjaꞌ. \v 8 Jøts ɨdøꞌøn ja jadeꞌen yjaty sa̱ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: “Dios ja køꞌøm tuujnɨdɨp jøts ja kyadukja̱wɨyɨdɨ sa̱ yꞌadøꞌøtstɨ; ja wɨnꞌejxtɨp jøts kaꞌ tꞌejxpa̱a̱ttɨ, jamadoodɨp jøts kaꞌ yja̱ꞌgyukɨdɨ jøts jadeꞌen ɨxya̱mba̱a̱t yja̱ttɨ.” \v 9 Jøts nayɨdeꞌen ja David ja Dios yikwa̱ꞌa̱nmɨyɨ: \q1 Wan jaꞌayɨ ttajotkøxtɨ ja xøduꞌunɨn ja mɨga̱ꞌa̱yɨn mɨꞌuujkɨn, \q1 jøts nay jaꞌayɨ tyapøkpyattɨp jadɨgojk jøts ja yiktagubattɨt. \q1 \v 10 Wan tꞌettɨ wɨmbeets kugoots jøts kyaja̱ꞌgyukɨdɨt, \q1 jøts ja xemɨkøjxp yiktagubattɨp. \s1 Sa̱ nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn tpa̱a̱ttɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ \p \v 11 ¿Ku døꞌøn ja israelɨt ja̱a̱ꞌy jadeꞌen ja Dios tø tyuñɨdɨ, tø ja tyimwyɨndɨgøøgyøxtɨ? ¡Pø kaꞌaxɨ! Øy ɨdøꞌøn ja tø kyamadowdɨ, tøts ja yjaduꞌukpɨ tpa̱a̱ttɨ ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, jøts ja tpaꞌejxtɨt, jøts ja nayɨdeꞌen ja janchja̱ꞌwɨn tjagyaptɨt sa̱ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. \v 12 Ku ja israelɨt ja̱a̱ꞌy jawyeen køꞌøm tø tkagupøktɨ ja Dios yꞌøyꞌa̱jtɨn jaꞌagøjxpts ja tø yikmoꞌodɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, jøts ja jadeꞌenꞌampy pya̱a̱tꞌatyɨdɨ ja Dios yjaꞌ. Kuts ja israelɨt ja̱a̱ꞌy jadɨgojk tmɨjotjɨmbejtkøxtɨt ja Dios, ¿ja ti kaꞌats ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy ja kunuuꞌkxɨn nayɨdeꞌen jawaanɨ møj tpa̱a̱ttɨt? \p \v 13 Nyikna̱xwampy øts nayɨdeꞌen a̱a̱w ayuujk, jøts ø ndukmadoowa̱ꞌa̱ndɨ meetstɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. Pø meetsxɨ tø nyiktanɨguexy ku øts ja Dios tø xkexy, jøts xnɨja̱wɨdɨt jøts ku øts ja nga̱jpxwa̱ꞌkxɨn kaꞌ ñɨñugojɨ. \v 14 Kidi wanɨk jadeꞌen wɨna̱a̱gɨn ñɨtsoꞌokꞌa̱ttɨ ja nmɨꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ ku mbaꞌejxɨdɨt nayɨdeꞌen sa̱ mee xpa̱a̱ty ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn. \v 15 Jabɨ jadeꞌenxɨ ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy tø tpa̱a̱ttɨ ja nøøꞌ ja tuuꞌ sudso ja Dios myaaꞌkxujkɨn tpa̱a̱jtɨdɨt, ku ja Dios tø tꞌatsꞌejxma̱ꞌa̱ty ja israelɨt ja̱a̱ꞌy. ¿Tits ɨdøꞌøn tyimyikpa̱tp ku ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ja Dios jadɨgojk tꞌawɨmbetɨdɨt? Ja nɨtsoojkɨn ɨdøꞌøn ja jadɨgojk pya̱tp pøn wɨndɨyꞌejtnɨdɨp. \v 16 Ku ti tꞌukjaꞌbiky ja Dios, amuumts ja tjaꞌa̱jtkixy. Pønɨ myɨꞌijtpy ja ujtsꞌa̱a̱ts ja ujtskojpk jaꞌ, nayɨdeꞌents ɨnet ja tmɨꞌett amuum tukɨꞌɨyɨ møøt yꞌawa̱j yꞌaxeeñ. \p \v 17 Jadeꞌents ɨdøꞌøn nga̱jpxɨn ja israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ sa̱ ja kipy awa̱j midi ja olivo kipy yꞌawa̱jꞌajtpy, jøts meets jadeꞌen pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ sa̱ jaduꞌuk paꞌolivo kipy yꞌawa̱j midi ñɨñugo øy ma̱ ujtsjøøjty ejtp. Kuts ja yikajtspøøty midi ja israelɨt ja̱a̱ꞌy kipyꞌa̱jttɨp ndejɨnt, jøts meets ja mjaꞌ neꞌegɨ jam yikøxꞌøøch ma̱ døꞌøn jam ja jaduꞌukpɨ awa̱j tø wyɨnaky. Jøts meets ja jadeꞌen xpa̱a̱tꞌaty ja jujkyꞌa̱jtɨn midi xemɨkøjxp, tuꞌugyɨ ja mꞌa̱a̱ts mgojpk ñamyayɨ yꞌettɨ. \v 18 Kaꞌats mnadyamɨkaxɨdɨt, kidi xuktamøjɨdɨ xuktamutskɨdɨ ja israelɨt ja̱a̱ꞌy pøn ñamyayɨ ɨxwejtsɨdɨp ja Dios. Pønɨ mꞌadøꞌøtswa̱ndɨp jadeꞌen, ja̱wɨdɨ jøts ku nayɨ israelɨt ja̱a̱ꞌy ñɨkøjxp ɨdøꞌøn ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn tø mnɨmiñɨdɨ, kidi mgøꞌømnɨkøjxpɨptɨ. \p \v 19 Mjawa̱ꞌa̱ñ meets: “Janch jadeꞌenɨmts, tøts ja yjɨwa̱ꞌa̱ktɨ jøts øøts ja ɨxya̱m ngudanaañɨp.” \v 20 Jadeꞌenꞌampyts ja yikꞌɨxwetstɨ ku tkajanchja̱wɨdɨ ja Dios, jøts meets myikupiky jadeꞌengøjxp ku ja xjanchja̱wɨdɨ. Kidits mnamyɨkexyɨdɨ, øyɨm yikxonɨm tuda̱ꞌa̱ky mnabyɨkta̱ꞌa̱gɨt. \v 21 Pø mꞌejxtɨpxɨ mnɨja̱ꞌwɨdɨpxɨ ku Dios ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ja tkadameeꞌkxy, jøts nayɨdeꞌents meets ja mgadamaaꞌkxmɨyɨt ku jadeꞌen mꞌadøꞌøtstɨt. \v 22 Jøts mꞌejxtɨp mnɨja̱ꞌwɨdɨp jøts ku Dios janch øy, jøts tum ja tɨyꞌa̱jtɨn yiktumpy. Møk ja ttɨɨdyuñ pøn ja mɨdundɨgøjyɨp. Mmɨꞌøyꞌa̱jtɨpts meets jaꞌ, jøts tuꞌugyɨ xpayøꞌøyɨdɨt ja yꞌøyꞌa̱jtɨn; pønɨ kaꞌap jadeꞌen xpadundɨ, nayɨdeꞌents nøjkx mja̱ttɨ sa̱ ja israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. \v 23 Kuts ja israelɨt ja̱a̱ꞌy jadɨgojk tmɨjotjɨmbettɨt ja Dios jøts tjanchja̱wɨdɨt amumjoojt, kupøkɨdɨp ja jadɨgojk jøts ja jujkyꞌa̱jtɨn myoꞌojɨdɨt midi xemɨkøjxp; tyuꞌump ja Dios jadeꞌen, ti ja kaꞌukma̱jyɨp. \v 24 Sa̱ meets ja tø mgupikyɨ, jøts kaꞌats meets mjaꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨ, jøts tøts meets ja mmøꞌøyɨ ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn, ¡ti kuts ja israelɨt ja̱a̱ꞌy kyayikupøktɨt, pø jaꞌaxɨ ja yꞌity tyimyjapa̱a̱tꞌa̱jtɨdɨp! \s1 Ku Israelɨt ja̱a̱ꞌy ñɨtsoꞌokꞌa̱ttɨt xemɨkøjxp \p \v 25 Meets mɨguꞌuktøjktɨ, ndukmadoowa̱ndɨp ɨxya̱m jøts xnɨja̱wɨdɨt sa̱ Dios ja wyɨnma̱a̱ꞌñ tmøøtꞌaty, jøts kaꞌ nugo mnayꞌaga̱jpxɨdɨt jøts ku meets wijyꞌa̱jtɨn amuum xmøøtꞌa̱jtkixy: tø Israelɨt ja̱a̱ꞌy ñamyayɨ yꞌamutskɨ. Ejtpnɨm ja jadeꞌen kunɨm ja yikupøktɨt namay pøn kaꞌIsraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ. \v 26 Ku nøjkx jadeꞌen tø yꞌukjaty, wɨnetnɨmts ja Israelɨt ja̱a̱ꞌy nɨꞌijtyɨ ñɨtsoꞌokꞌa̱ttɨt, pø patyxɨ jap nøkyɨjxpy yɨdeꞌen wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Kaxøꞌøkp tuꞌuk ja Israelɨt ja̱a̱ꞌy, ja yiknɨtsokpɨ, \q1 jøts jaꞌ ttuknɨwa̱ꞌa̱tsꞌa̱tp ja ja̱a̱ꞌy ja kaꞌøybɨ pøn jaty ja Jacob tꞌa̱a̱dsɨdɨp tkojpkɨdɨp. \q1 \v 27 Jøts ngajpxy nꞌayuujk øts wyɨnaty jadeꞌen nyikꞌadujkpy, \q1 ku øts ja nyikpøkwya̱ꞌa̱tstɨt. \p \v 28 Pøn israelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, pøn tkagupøjktɨp ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky sudso ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn yikpa̱a̱ty, ejxma̱ꞌjtnɨyɨdɨp ja Dios ja ñamyayɨ jøts meets ja mgunuuꞌkxyɨ; kaꞌapts ja Dios ja tyimyꞌɨxmachɨdɨ, tsojkɨdɨp jaꞌ jaꞌagøjxp ku ja Dios køꞌøm tø twɨꞌixy ja møja̱a̱ꞌdyøjk. \v 29 Pø kaꞌaxɨ Dios ja jadɨgojk tpiky pønɨ ti ja yajkpy; pønɨ tø ja twɨꞌixy ja ja̱a̱ꞌy, ¿sudsots ja nugoyɨ tꞌɨxma̱tst jadɨgojk? \v 30 Meetsxɨ ja Dios yꞌijty mgaꞌukmɨmadøøpy, kuts ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ja tø tkamɨmadowdɨ, xjats meets ja Dios tø mꞌayoꞌijxyɨ. \v 31 Jøts ja nayɨdeꞌen yja̱ttɨ sa̱ meets yꞌijty xkamɨmadøyɨn ja Dios, jaꞌagøjxp ja jadeꞌen ttuñ jøts ja jadɨgojk tꞌayoꞌext nayɨdeꞌen sa̱ mee tø myikꞌayoꞌijxyɨn. \v 32 Ja Dios jadeꞌen køꞌøm tø ttanɨbɨkta̱a̱gɨ jøts ja nɨdukna̱x kyayikmɨmadoꞌot, jaꞌagøjxp ja jadeꞌen ttuuñ jøts o pøngapøn tukna̱x ja ttukꞌext ja pyaꞌayoꞌa̱jtɨn. \p \v 33 ¡Kaꞌap jadeꞌen ti tmɨꞌaba̱a̱ty sa̱ ja Dios ja øyꞌa̱jtɨn tjagyepy, sa̱ ja wijyꞌa̱jtɨn, sa̱ ja ja̱ꞌgyukɨn tmøødɨ! Kaꞌap pøn tmɨwɨnma̱a̱ꞌnbya̱a̱ty pønɨ sa̱ wyɨnmay, pønɨ midi tyunwampy, ma̱ ñøjkxwa̱ꞌa̱ñ yja̱ꞌa̱twa̱ꞌa̱ñ. \v 34 “¿Pøn tnɨñɨja̱ꞌwɨp sa̱ ja Dios wyɨnma̱a̱ꞌñ? ¿Uk pøn ja tyukjatyɨ jøts ja jadeꞌen ttuꞌunt? \v 35 ¿Uk pøn ja Dios jawyeen ti tø tmøꞌøy, jøts ja jaꞌ ttaguya̱kɨ midi ja xmøꞌøyɨmp?” \v 36 Tum ja Dios amuum tjaꞌa̱jtkøjxp jøts jaꞌ tyikꞌøyɨgyøjxp, jøts ja tyiktunwa̱ꞌa̱ñ pønɨ ti jaty ja tø tyikꞌøyɨ. ¡Kunuuꞌkxy etpyɨm ja Dios xemɨkøjxp! Jadeꞌen ɨdøꞌøn yꞌejxɨ tyɨyɨ. \c 12 \s1 Midi chøjkpy ja Dios ku ja nnadyagødøjkant \p \v 1 Køꞌøm mee mɨguꞌuktøjk ja Dios amuum mnadyamɨyoxɨt. Øyꞌa̱jtp jøts jadeꞌen xuꞌundɨt midi ja yꞌøyja̱ꞌwɨp kyunuuꞌkxyja̱ꞌwɨp, jaꞌ ñamyayɨ mdawɨndsøꞌøgɨdɨp ja Dios. Ku ja xꞌayoꞌijxyɨndɨ, jadeꞌen mee nmɨnuuꞌkxa̱ꞌa̱ky jøts jadeꞌen xuꞌundɨt. \v 2 Kidi jadeꞌen mdsɨnayꞌadøꞌøtstɨ sa̱ xuktuꞌuñɨn ja køꞌømgutujk, ja køꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ. Mɨjotjɨmbettɨ ja Dios jøts ja mwɨnma̱a̱ꞌñ nayɨdeꞌen tyɨga̱tstɨt, wɨnets ja jujkyꞌa̱jtɨn xpa̱a̱ttɨt midi amuum myiktɨga̱tsɨdɨp jøts jadeꞌen xnɨja̱wɨdɨt midi ja Dios chøjkpy, ja øybɨ ja tsujpɨ midi ja Dios mdaꞌøyja̱ꞌwɨyɨdɨp, midi øy wa̱ꞌa̱ts pɨdsømp. \p \v 3 Yɨdeꞌen øts ja Dios xanɨgutujkꞌaty yꞌøyꞌa̱jtɨngøjxp, jøts jaꞌ mee ndukmadøøpy, kidi nugo mnadyamøjpɨkta̱ꞌa̱gyɨdɨ pønɨ ti jam jaduꞌuk jaduꞌuk yjajtpy. Pønɨ ma̱ba̱a̱t ja Dios køꞌøm tø mdukjatyɨdɨ, jaꞌ mja̱ꞌgyukɨdɨp. \v 4 Kaꞌ ndukna̱xꞌa̱jtyɨndɨ, nayɨdeꞌen sa̱m ja nɨneꞌkx yikjagyepy may jøøjp yikmøødɨ, jøts kaꞌ tum jaꞌ wya̱ꞌa̱ñ pønɨ ti tuꞌuk wya̱ꞌa̱ñ, \v 5 nayɨdeꞌents adøm ɨdøꞌønmɨdɨ, øy adøm ma̱ba̱a̱t njamayaꞌam, tuꞌugyɨts adøm ja Cristo xjaꞌa̱jtyɨndɨ, jøts nɨxem nɨya̱m nɨꞌamukɨ nꞌijtyɨndɨ sa̱ køꞌ teky tkamajtstuꞌuty ja nɨneꞌkx. \p \v 6 Kɨjaꞌ ja Dios xyikwɨnma̱a̱ꞌnbya̱a̱jtyɨndɨ pønɨ sa̱ ja køꞌøm ttamɨdsøky nɨduꞌuk jaty. Wants tyiktunkpa̱a̱jtyɨndɨ øy yikxon. Pønɨ tø Dios xmøꞌøyɨm ja wejɨn kajɨn jøts nga̱jpxna̱jxaꞌant ja yꞌayuujk midi ja tø xmøꞌøyɨm, nduꞌunɨndɨpts ja jadeꞌen pønɨ ma̱ba̱a̱t ja janchja̱ꞌwɨn xukjagyejpyɨndɨ; \v 7 jøts pønɨ tøts ja xmøꞌøyɨm ja wejɨn kajɨn jøts ja nmɨguꞌuk nduujnaꞌant ja yꞌøybɨ, mbaduꞌunɨndɨpts ɨdøꞌøn ja jadeꞌen. Jøts pønɨ pøn ja Dios tø myøꞌøyɨ jøts yikꞌɨxpøkt, jaꞌats ɨdøꞌøn ja tyuꞌump; \v 8 jøts pønɨ jamts pøn tø yikmøꞌøy jøts tka̱jpxjotꞌamøjkɨt ja myɨguꞌuk, jaꞌats ɨdøꞌøn ja tyuꞌump. Pønɨ jamts pøn øy ti tya̱jkwa̱ꞌa̱ñ, kaꞌap kyøꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ tyikyøꞌøty jøts ja jaꞌ ttaguya̱kɨt øy ti. Pønɨ jamts pøn yikmøøpy jøts ja tnøøꞌmoꞌot ttuuꞌmoꞌot ja myɨguꞌuk, yikxonɨmts tꞌext tuda̱ꞌa̱kyꞌampy; jøts pønɨ pøn tpudøjkɨdɨp ja ayoobɨ ja̱a̱ꞌy pøn ti kaꞌejtxɨdɨp, ejtnɨ xonɨ døꞌøn tpudøkɨdɨt. \s1 Sa̱ pya̱a̱tꞌatyɨ ttuꞌundɨt pøn ja Cristo yjanchja̱ꞌwɨdɨp \p \v 9 Nabyaꞌayowɨdɨ nɨxem nɨya̱m. Yikjɨwa̱ꞌa̱ktɨ ja kaꞌøybɨ, jøts tundɨ jaꞌ midi øy midi tsuj, midi ja Dios kyupikyꞌajtpy. \v 10 Yikꞌawa̱ꞌa̱ndɨ ja amɨguꞌukꞌa̱jtɨn jøts nɨxem nɨya̱m mnamyayɨdɨt wɨneꞌen Dios mjaꞌatyɨdɨ, nawyɨndsøꞌøgɨyɨdɨ nɨxem nɨya̱m, kidi pøn xkamøjꞌejxtɨ. \p \v 11 Jotmayꞌa̱ttɨ ja Dios, kidi mnuuxɨdɨ, amumjoojt xmɨduꞌundɨt ja Dios. \p \v 12 Taxonda̱ꞌa̱ktɨ jøts ku ja myikmoꞌodɨt midi mjøpꞌejxtɨp; jøts kidi nugo xꞌayojɨdɨ wɨneꞌen mjemja̱ttɨ mdeja̱ttɨ, jøts kidi xꞌɨxma̱tstɨ ja Diosꞌajotꞌa̱jtɨn nɨjuunɨ. \p \v 13 Pønɨ jam ti kyaꞌijtyxɨdɨ pøn ja Dios yjanchja̱ꞌwɨdɨp, pudøkɨdɨts; øyɨm yikxon xyikja̱ꞌa̱ttɨt xyiktsoondɨt pønɨ pøn mba̱a̱jtɨdɨp mꞌejxɨdɨp mjønjotp mdøjkjotp. \p \v 14 Pønɨ pøn mgaꞌødyuujnɨdɨp, tagødøkɨdɨ ja Dios. Jøts amɨdowdɨ wan tyikunuuꞌkxtɨ jøts kidi meets ja jawyeen xkaꞌødyijy. \p \v 15 Xonda̱ꞌa̱ktɨ nayɨdeꞌen pønɨ xonda̱ktɨp ja mmɨguꞌuk, tsaachja̱wɨdɨts nayɨdeꞌen pønɨ jɨɨdyɨp ya̱xtɨp. \p \v 16 Namyayɨdɨ nɨxem nɨya̱m, yikxon mdsøønɨdɨt mdanɨdɨt. Kidi mnamyɨkexyɨdɨ, møøtꞌettɨ pøn ayoobɨ ja̱a̱ꞌyꞌa̱jttɨp. Kidi mwa̱ꞌa̱ndɨ jøts ku meets nadyuꞌuk tukɨꞌɨyɨ xjaty. \p \v 17 Pønɨ tø pøn mgaꞌødyuñɨdɨ, kidits meets ja nayɨdeꞌen xunwɨmbejtmɨdɨ. Ejtp xuꞌundɨt ja yꞌøybɨ øy ma̱dsoo. \v 18 Yikꞌamɨja̱ttɨ ma̱ba̱a̱t mmajada̱ꞌa̱ktɨ, jøts yikxon xmøøtsøønɨdɨt xmøøtanɨdɨt ja mmɨguꞌuktøjk, amuum ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn xyiktuꞌundɨt. \v 19 Kidi mee mɨguꞌuk køꞌøm xagubety ja mmɨdsep pønɨ sa̱ ja mduñɨdɨ, ja Diosxɨ køꞌøm yikꞌayoꞌomba̱a̱dɨdɨtnɨm; jabɨ yɨdeꞌenxɨ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: “Øts xpa̱a̱tꞌa̱jtp jøts øts ja ndɨɨdyuꞌundɨt; øts ja ndagubattɨp, nømpxɨ Dios.” \v 20 Jøts nayɨdeꞌen ja wya̱ꞌa̱ñ, jøts ku tijy xꞌødyuꞌundɨt pøn mmɨjotma̱ꞌjtɨdɨp, wan ja tkaꞌuknagyumayɨdɨ. \v 21 Kidi ja kaꞌøybɨ mmɨmajada̱ꞌa̱gyɨ, jaa ja xmɨmajada̱ꞌa̱kt ku tum ja øybɨ xuꞌunt. \c 13 \p \v 1 Mɨmadowdɨ ja wɨndsøndøjk. Pø Diosxɨ køꞌøm tø tyikutuky jøts ja kudunktøjk yjaꞌa̱ttɨt. \v 2 Pønɨ pønts ja tkamɨmadoowampy, jaꞌ ɨdøꞌøn ja wyɨnaty kyamɨmadøøpy pøn ja tø tyikutuky jøts ku ja yjaꞌa̱ttɨt. Pønts jadeꞌen adøꞌøtswa̱mp, pøky ja taja̱ꞌa̱dɨdɨp jøts ja nøjkx yiktɨɨdyundɨ. \v 3 Jøts kidi jaꞌajɨp ja kudunktøjk ñɨjaꞌa̱jttɨp jøts ja tꞌadsøꞌøgɨdɨt pøn øyja̱a̱ꞌyꞌa̱jttɨp, pø jaꞌaxɨ ja ñɨjaꞌa̱jttɨp jøts ja tɨɨdyuꞌundɨt pøn tundɨgøødyɨp. Pønɨ kaꞌats tsøꞌøgɨ ja̱wɨ mnachøkyɨ jøts jadeꞌen xwɨngunøjkxɨt ja kudunktøjk, ja̱a̱ꞌyꞌa̱ts yikxon jøts ja kudunktøjk nɨti mgadama̱tsɨt, \v 4 pø jaꞌaxɨ Dios ja tø tyanɨbɨkta̱a̱gɨyɨdɨ jøts ja øybɨ xuꞌunt. Kuts køꞌøm mgaꞌøyja̱a̱ꞌyꞌa̱tt, pøkyja̱wɨts mets ja mbøky; pø kidi nugojɨpxɨ ja kudunktøjk ja møkꞌa̱jtɨn tjagyaptɨ ku ja tyɨɨdyundɨ, pø jaꞌaxɨ Dios ja tø tyanɨbɨkta̱a̱gɨyɨdɨ ku ja tø tyikutuky, jøts ja ttɨɨdyuꞌundɨt tɨyꞌa̱jtɨngøjxp pøn tundɨgøødyɨp. \v 5 Jaꞌagøjxp pya̱a̱tꞌatyɨ xmɨmadoꞌodɨt ja kudunktøjk pø mwɨnmaadyɨpxɨ, kidi jaꞌagøjxpɨp ja nugo xundɨ jøts ja mgatɨɨdyunɨdɨ. \v 6 Nay jaꞌaxɨ ja Dios tyikutujkp jøts ja kugujuꞌuyɨn xmoꞌodɨt ja kudunktøjk; pø nay ja Diosxɨ ja tø tyanɨbɨkta̱a̱gɨyɨdɨ jøts ja jadeꞌen ja tyajujkyꞌa̱jtɨn tpa̱a̱ttɨt, jøts jadeꞌen mja̱a̱knɨgudunkꞌa̱tɨyɨdɨt. \p \v 7 Mɨgubajtkøxtɨts pønɨ pøn jaty jam mmɨyojꞌa̱jttɨp. Pønɨ jam pøn kyayakñɨm kyagubetynɨm, wants ja tya̱ktɨ; uk jamts pøn ti tkagujuynɨm tkagubetynɨm, wants ja tkugujuy tkugubety; pønɨ pøn jam ja wɨndsøꞌjkɨn tyiktɨgøøpy, wan ja wɨndsøꞌjkɨn tjagyepy; jøts pønɨ pøn jam ja amɨguꞌukꞌa̱jtɨn tyiktɨgøøpy, wan tꞌamɨguꞌukꞌaty ja myɨguꞌuk. \v 8 Kaꞌ ti pøn xamɨyojꞌa̱ttɨt, ja tsojkɨn ja paꞌayoꞌowɨn jaꞌ ɨdøꞌøn tɨɨy xem ya̱m mjagyaptɨp; ku jadeꞌen xuꞌundɨt, ja kutujkts meets ɨdøꞌøn wyɨnaty jadeꞌen tø xmɨmadøy. \v 9 Pø nømpxɨ ja Dios yꞌanaꞌamɨn: “Kidi mnɨdøꞌøxy kidi mnɨya̱a̱ꞌy mnabyøjkxɨyɨdɨ, kidi myikja̱a̱ꞌyꞌøøky, kidi mmeech, kidi mda̱a̱yꞌaty, kidi xamɨꞌama̱ꞌa̱tꞌaty ja mmɨguꞌuk pyɨkta̱ꞌa̱ky”; jøts tukɨꞌɨyɨ ja Dios yꞌanaꞌamɨn tuꞌugyɨ ja yɨdeꞌen yꞌayuujkpɨdsimy: “Mbaꞌayoꞌop ja mmɨguꞌuk nayɨdeꞌen ejxɨmdam køꞌøm mnabyaꞌayøyɨn.” \v 10 Pøn ja tsojkɨn, pøn ja paꞌayoꞌowɨn tjagyajp, kaꞌap ja tmɨdundɨgøy ja myɨguꞌuk; jadeꞌenꞌampy ja Dios tkupikꞌa̱tkixy ku ja tsojkɨn nyiktuꞌunɨnt, jøts jadeꞌen nɨwɨneꞌen ja kutujk kyayikmɨdundɨgøy. \p \v 11 Jøts tø tyimbya̱a̱ty ja et ja xøøw, tajotɨgøjyɨdɨ ja Dios yjaꞌ. Tyimwyɨngomp ja ayoꞌon wɨnets xpa̱a̱ttɨt amuum ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn. Na̱xꞌadøtsp ja et ja xøøw, kaꞌap yꞌity ja̱a̱kjadeꞌen ku njanchja̱ꞌwɨyꞌokwa̱ꞌa̱ñɨndɨ mɨdukꞌojk ja Dios yꞌøgyajpxy ja yꞌømyadya̱ꞌa̱ky. \v 12 Ka̱ꞌpxnɨp ja et ja xøøw, tyimdyukmɨba̱a̱tꞌajtpy ja Dios; wants tmajtstuujtyɨndɨ ja kaꞌødyuꞌunɨn ja pøktyuꞌunɨn, jøts jøpꞌijxy nna̱nkyꞌejtnaꞌandɨt, tum ja øybɨ wa̱ꞌa̱tspɨ nyiktuꞌunɨndɨp midi kapøkmyøøt. \v 13 Wan tuda̱ꞌa̱ky tja̱a̱ꞌyꞌa̱jtnaꞌandɨ sa̱m pya̱a̱tꞌatyɨ pøn tnɨja̱ꞌwɨdɨp ja Dios. Jøts kidi jaꞌ ndunkꞌa̱jtyɨndɨ ja nøø ja muꞌuk, uk ja pøjp ja tsa̱ꞌpxp, nmɨga̱ꞌa̱yɨn nmɨꞌuujkɨn, uk nnamyøøtꞌa̱twa̱ꞌa̱ñɨndɨ øy pøn møøt, uk ja tsep jaꞌ njotmayꞌa̱jtyɨmp, uk ndamɨꞌama̱ꞌa̱tꞌa̱jtyɨndɨp ja nmɨguꞌuk øy ti. \v 14 Kidi jadeꞌen mꞌadøꞌøtstɨ, tuꞌugyɨ nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo xpaduꞌundɨt sa̱ ja ya̱ chɨna̱a̱y, jøts kyamøjtøkɨdɨt ja mbøktyuꞌunɨndɨ. \c 14 \s1 Kidi mmɨguꞌuk xpagajpxy \p \v 1 Pønɨ jam pøn myajada̱ꞌa̱ky kyamajada̱ꞌa̱ky yjanchja̱ꞌwɨngøjxp, kupøktɨts, kidi sa̱ xejtɨ, øy ja wyɨnma̱a̱ꞌñ yjaganayɨdeꞌendɨ sa̱m meets ja mjaꞌajɨn. \v 2 Ja may pøn tjøøꞌkxtɨp øy ñɨtyi, jøts nayɨdeꞌen pøn ama̱a̱yꞌejttɨp, pøn nugo uꞌnkjɨɨꞌkxy tsujxkjɨɨꞌkxy ttojkxtɨp, jøts wya̱ꞌa̱ndɨ jøts ku jaꞌ chøkyɨ Dios wyɨngujkp. \v 3 Pønts tjøøꞌkxp øy ti, kaꞌap ja tkaꞌøyja̱wɨt pøn ama̱a̱y pøn wɨꞌijxy øy ti tjøøꞌkxp; jøts nayɨdeꞌen jaꞌamɨ, kaꞌap ja pyaga̱jpxmɨt, kaꞌap ja sa̱ ttejmɨt pøn øy ti tjøøꞌkxp, pø tøxɨ Dios ja køꞌøm kyupikyɨyɨ, \v 4 jøts jaꞌats mɨdundɨp. ¿Mja̱a̱ktyimbyønts meets ku meets ja xpaga̱jpxt, ya̱mts ja Dios ja tmɨduñ? Wan ja tꞌøyɨ uk tkaꞌøyɨ, ja wyɨndsønts ja pa̱a̱jtɨp pønɨ sa̱ ja køꞌøm tyuñɨ. Jøts yikꞌøyɨp jaꞌ, ¿ti Dios kaꞌukma̱jyɨp ku ja tkaꞌukyikꞌøyɨt myøkꞌa̱jtɨngøjxp? \p \v 5 Jøts jaa jaduꞌukmɨdɨ pøn wa̱ndɨp tuꞌugɨn ja xøøw yikꞌama̱a̱yꞌa̱tt, jøts jaduꞌuk wya̱mɨdɨ ku kaꞌ pya̱a̱tꞌatyɨ nɨ midi xøøw kyayikꞌama̱a̱yꞌa̱tt, tum jadeꞌen ja xøøw tuꞌugyɨ. Kɨjaꞌats tnɨtanɨdɨt ja wyɨnma̱a̱ꞌñ tigøjxp ku jadeꞌen wyɨnmaydɨ. \v 6 Pøn tꞌama̱a̱yꞌa̱jtp tuꞌuk ja xøøw, ja Diosts ja tyawɨndsøꞌjkɨp; jøts pøn tkaꞌama̱a̱yꞌa̱jtp, nay ja Diosts ja jadeꞌen wyɨndsøꞌjkɨnmoꞌop. Jøts pøn tjøøꞌkxp øy ti, nay ja Diosts ja tyukmøja̱ꞌwɨp tyukunuuꞌkxyja̱ꞌwɨp; jøts pøn ama̱a̱yꞌa̱jtmɨdɨp, kaꞌ ti tnɨyjɨɨꞌkxy, nay ja Diosts ja tyawɨndsøꞌjkɨp ku ja jadeꞌen ttuñ, jøts ja ttukmøja̱wɨ ttukunuuꞌkxyja̱wɨ amuum. \p \v 7 Kaꞌap pøn nugo ñɨyjujkyꞌaty, kaꞌap pøn nugo ñɨyꞌøøky. \v 8 Ku njujkyꞌa̱jtyɨndɨ, Dios xyikjujkyꞌa̱jtɨndɨp, jøts pønɨ oꞌjkɨndɨpts, nay jaꞌats xkwentɨꞌa̱jtɨndɨp. Jøts jadeꞌen yiknɨja̱wɨ jøts ku ja amuum xjaꞌa̱jtyɨndɨ øy adøm njajujkyꞌa̱jtyɨm, uk njaꞌøꞌjkyɨm njadɨgøꞌøyɨm adøm. \v 9 Pø jaꞌagøjxpxɨ ja Cristo yjujkpyɨjky xemɨkøjxp ku ja tmɨmajada̱a̱jky ja oꞌjkɨn, jøts ja tuꞌugyɨ ɨxya̱m tnɨtanaagyixy øy midiꞌibɨ. \p \v 10 ¿Tigøjxpts ku mee køꞌøm ja mmɨguꞌuk xabayøꞌøy sa̱ yꞌadøꞌøtstɨ? Jøts nɨ xkatsoktɨ pa̱a̱t meets jaꞌ. ¿Pønts xijy ta̱ꞌa̱mp, pøn kana̱xp jam Cristo wyɨngujkp? Pø jaꞌaxɨ xabayøꞌøyɨndɨp ja nbøky, jaꞌ xɨɨdyuꞌunɨndɨp. \v 11 Pø yɨdeꞌenxɨ jap nøkyɨjxpy wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Øyɨ ma̱dsoo nꞌity, jøts øts nwɨngujky nɨdukɨꞌɨyɨ ja̱a̱ꞌy kuwa̱nɨ ñagyuxendya̱køxɨdɨt. \q1 Jøts wya̱ꞌa̱ndɨt ku øts jaꞌayɨ tuꞌugyɨ ndiosꞌaty. \m \v 12 Jadeꞌents ɨdøꞌøn, kɨjaꞌ ɨdøꞌøn ngøya̱jkɨnt jam Dios wyɨngujkp pønɨ sa̱ nɨduꞌuk jaduꞌuk tø nja̱a̱ꞌyꞌa̱jtyɨndɨ ya̱ na̱xwiiñ. \s1 Kaꞌap ja nmɨguꞌuk nyikwɨnmaamya̱ꞌjtɨndɨt \p \v 13 Paty kaꞌap nnabyaga̱jpxandɨt nɨxem nɨya̱m. Neꞌegɨ jaꞌ njotmayꞌa̱jtɨndɨp sudso ja nmɨguꞌuk ngayikpøkpyajtɨndɨt. \v 14 Tumwa̱ꞌa̱ts nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús tø ttanɨbɨkta̱a̱gɨ, kaꞌ ti nugo køꞌøm tyimyikpøkpyety; kyøꞌømwɨnma̱a̱ꞌñ jaꞌ pøn nømdɨp jøts ku øy ti kyaꞌøyɨ kyawa̱ꞌa̱dsɨ. \v 15 Jøts ku ja jɨɨꞌkxy midi kayikꞌødyejp kayikwa̱ꞌa̱tstejp nnadyabaga̱jpxandɨt nugo, ¿ti pyaꞌayoꞌowɨnts jadeꞌen njagyejpyɨndɨp? Paty kaꞌap pya̱a̱tꞌatyɨ jøts ja nyikmøjɨndɨt pønɨ ti ja nmɨguꞌuk yjɨɨꞌkxyɨndɨp, jøts jadeꞌen ngadukꞌayoojɨndɨt ja nmɨguꞌuk, jøts kaꞌap ja yjanchja̱ꞌwɨn kyudɨgøꞌøty. \v 16 Kidi jaꞌ xuñ midi yja̱wɨ ja mdsɨna̱a̱ꞌyɨn ja mjanchja̱ꞌwɨn yiktabaga̱jpxp. \v 17 Kidi ja kaagyɨp jɨɨꞌkxyɨp xagupøjkɨndɨp ja Dios ma̱ ja kyutujk amuum ttanɨtanɨ ja yjaꞌ, pø ja øchɨna̱a̱ꞌyɨnxɨ ja chøjkpy ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn ja xonda̱a̱jkɨn midi ja Espíritu Santo xmøꞌøyɨndɨp. \v 18 Pøn jadeꞌen tmɨdump ja Cristo, jaꞌ Dios chøjkpy jøts øyja̱ꞌwɨyɨp ja ja̱a̱ꞌy jaꞌ. \p \v 19 Wants tja̱a̱knɨja̱ꞌwaꞌandɨ sudso nba̱a̱jtɨndɨt ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn midi nyiktuꞌunɨndɨp jøts ja nnadyabudøjkandɨt nɨxem nɨya̱m, jøts jadeꞌen myøkta̱a̱jkɨndɨt ja njanchja̱ꞌwɨn. \v 20 Kidi ja ngøꞌøm jaꞌ adøm nugo nyikmajada̱a̱jkɨndɨp, jøts adøm ja Dios yjaꞌ ngayikmøjtøjkaꞌandɨt. Øy nɨ midi jɨɨꞌkxy yjagayikpøkpyety, jadeꞌen neꞌegɨ pya̱a̱tꞌatyɨ jøts jaꞌ xkajøøꞌkxtɨt midi ja mmɨguꞌuk kyaꞌøyja̱ꞌwɨp jøts ja jadeꞌen xkayikpøkya̱ꞌa̱t. \v 21 Neꞌegɨ øyꞌa̱tpts ku ja tsuꞌuch kaꞌ xtsuꞌutstɨt, uk xkaꞌuuktɨt ja vino, uk xkatuꞌundɨt o ti, nugo ku ja mmɨguꞌuk xkayikwɨnma̱a̱ꞌnmya̱ꞌa̱ttɨ, nugo ku kyapøkpyattɨ jadeꞌenꞌampy jøts kyatuuꞌtɨgøꞌødyɨt. \v 22 Dios ja jaꞌayɨ mduknɨja̱ꞌwɨp pønɨ sa̱ mets ja mwɨnma̱a̱ꞌñ xyikyøꞌøy. ¡Jotkujk ja ja̱a̱ꞌy pøn kyabadumpy midi ja pyøkyja̱ꞌwɨp! \v 23 Pønts tjøøꞌkxp øy ti majtsk a̱a̱w majtsk joojt, køꞌømts ja ña̱nkpyøkpyetyɨ ku ja tjɨɨꞌkxy, kumɨ kaꞌap jotkujk tjɨɨꞌkxy; jøts ti jaty kayiktump jotkujkꞌatyɨm, pøky jaꞌ. \c 15 \s1 Jaꞌ mduꞌump midi ja mmɨguꞌuk tyaꞌødyøkɨp \p \v 1 Pøn jaty møk tjagyajptɨp ja janchja̱ꞌwɨn, xpa̱a̱tꞌa̱jtɨndɨp adøm jøts nbudøjkaꞌandɨt pøn ja yjanchja̱ꞌwɨn tuꞌugyɨ tkamøøtꞌa̱jtɨpnɨm, jøts kidi adømyɨ køꞌøm nnabyaꞌayøꞌøyɨndɨ. \v 2 Nɨduꞌuk jaty adøm xpa̱a̱tꞌa̱jtyɨndɨ jøts ja ndabudøjkaꞌam midi ja ødyunɨdɨp jøts ja yjanchja̱ꞌwɨn myøjta̱ꞌa̱ktɨt. \v 3 Pø nɨ ja Cristoxɨ ojts køꞌøm kyanabyaꞌayøyɨ, neꞌegɨ ja yja̱a̱ktyimyja̱jty jadeꞌen sa̱ jap nøkyɨjxpy yɨdeꞌen wya̱ꞌa̱ñ: “Tum øts ja tø xaja̱ꞌa̱tkixy sa̱ jaty ti jaty mgayiktaꞌødyundɨp mgayiktaꞌøñɨmaadyɨp.” \v 4 Pø jaꞌagøjxpxɨ ja Dios ja kyajpxy tna̱nkyja̱jyøø jøts adøm ja nnɨja̱ꞌwaꞌan ti jaty ja ñɨgajpxpy ja yꞌɨxpøjkɨn, jaꞌats adøm ja xmøꞌøyɨmp ja ka̱jpxjotꞌamøkɨ jøts tuda̱ꞌa̱ky ngupøjkɨndɨt o ti ayoꞌon, jøts tuꞌugyɨ ja awejxꞌa̱jtɨn yikmøøtꞌa̱tt ku yikpa̱a̱tt ja xemɨkøjxpɨt jujkyꞌa̱jtɨn. \v 5 Ja Dios Teetyts adøm xyikmajada̱a̱jkɨmp o ti ayoꞌon jøts ja xka̱jpxjotꞌamøjkaꞌan. Wants ja mbudøkɨyɨdɨ jøts mdsøønɨdɨt mdanɨdɨt yikxon nɨxem nɨya̱m, sa̱m nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo tnajtstuꞌunɨ, \v 6 jøts tuꞌugyɨ nɨꞌamukɨ xja̱ꞌbya̱a̱ttɨt xka̱jpxpa̱a̱ttɨt ja Dios Teety pøn ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo tyeetyꞌajtpy. \s1 Ku ja Dios yꞌøgyajpxy yꞌømyadya̱ꞌa̱ky yika̱jpxwaꞌkxy ma̱ ja̱a̱ꞌy kyaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌyɨdɨ \p \v 7 Nagyupøkɨdɨts nɨxem nɨya̱m, kidi sa̱ mnadyijyɨdɨ mnawya̱ꞌa̱ñɨdɨ, nagyupøkɨdɨ nayɨdeꞌen sa̱m adøm nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo tø xkupɨjkyɨndɨ Dios Teety wyɨndsøꞌjkɨn wyɨnja̱ꞌwɨngøjxp. \v 8 Pø israelɨt ja̱a̱ꞌyxɨ ja Cristo ñɨmimpy jøts ja tpudøkɨt, jøts jadeꞌen ja Dios Teety ja wya̱nda̱a̱jkɨn tyikꞌadujkɨt midi ja møja̱a̱ꞌdyøjk wyɨnaty tø yiktamɨwa̱nda̱ꞌa̱gɨdɨ. \v 9 Jøts nayɨ ñɨmeen jaꞌ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, jøts ja tja̱ꞌbya̱a̱ttɨt tka̱jpxpa̱a̱ttɨt ja Dios ku ja pyaꞌayøyɨdɨ jadɨneꞌen, pø yɨdeꞌenxɨ jap Salmos nøkyjøtpy wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Nja̱ꞌbya̱a̱tp mets nga̱jpxpa̱a̱tp mets øy ma̱ na̱a̱jx øy ma̱ga̱jp, ma̱ jaty ja ja̱a̱ꞌy chøønɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, \q1 jøts nꞌøøꞌt jøts nxuꞌuxt mets wɨndsøꞌjkɨngøjxp. \m \v 10 Jøts nayɨdeꞌen wya̱mɨ ja Dios kyugajpxy: \q1 Mxonda̱ꞌa̱ktɨt tukna̱x pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ møøt ja israelɨt ja̱a̱ꞌy pøn ja Dios jaꞌa̱jtɨyɨdɨp. \m \v 11 Jøts jap abiky ma̱ jap wya̱mɨ: \q1 Møja̱ꞌwɨmyɨdɨ kunuuꞌkxyja̱ꞌwɨmyɨdɨ ja Dios nɨꞌijtyɨ pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, \q1 ka̱jpxwa̱ꞌkxɨmyɨdɨ ja myøkꞌa̱jtɨn o ma̱ga̱jp. \m \v 12 Jøts yɨdeꞌen Isaías tyukjadya̱ꞌa̱nmɨyøø ja Dios: \q1 Ja Isaí ñɨkøjxp pyɨdsøꞌømt pøn ñɨwɨndsønꞌa̱jtmɨp pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ; \q1 jaꞌ ja tuꞌugyɨ tyamɨguyꞌejxtɨp ja ñɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn. \p \v 13 Wan ja Dios mmøꞌøyɨdɨ ja xonda̱a̱jkɨn ja tuda̱ꞌa̱kyꞌa̱jtɨn, midi xukjøpꞌijxyꞌa̱jtɨndɨp ja kyunuuꞌkxɨn ku ja njanchja̱ꞌwɨnt, jøts jadeꞌen ja ajotꞌa̱jtɨn tuꞌugyɨ mdukmɨꞌetɨdɨt Espíritu Santo myøkꞌa̱jtɨngøjxp. \p \v 14 Mɨguꞌuktøjktɨ, jadeꞌen ø nwa̱ꞌa̱ñ jøts ku meets amuum xjagyepy ja nadyamɨyoxɨꞌa̱jtɨn jøts ja nɨja̱wɨꞌa̱jtɨn. Wa̱ꞌa̱ts ja xnɨja̱wɨdɨ, jøts nꞌaꞌejxɨp øts jøts ku xja̱ttɨ jøts nɨxem nɨya̱m mnagya̱jpxwejɨdɨt. \v 15 Jaꞌagøjxp mee ndanɨjayɨ ya̱ꞌa̱t nøky, jøts ndukja̱ꞌmyatstɨt tuꞌuk majtsk ja møj wɨnma̱a̱ꞌñ midi pa̱a̱tꞌa̱jtɨyɨdɨp ja yikxon ja̱ꞌgyukɨn. Tø øts ja Dios xanɨpiky yꞌøyꞌa̱jtɨngøjxp jøts øts jadeꞌen nga̱jpxwejt. \v 16 Jaꞌ øts ndamɨdumpy ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo ku øts nga̱jpxwa̱ꞌkxɨ ja yꞌøgyajpxy ja yꞌømyadya̱ꞌa̱ky ma̱ ja ja̱a̱ꞌy kyaꞌisraelɨtja̱a̱ꞌyɨdɨ jøts ja tpa̱a̱ttɨt ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn. Jaꞌats øts ndagødøjkɨp ja Dios, wan ttajotkujkꞌatyɨdɨ jøts kyupøkɨdɨt ku yikpøkwya̱ꞌa̱dsɨdɨt ja Espíritu Santo. \p \v 17 Ku øts jadeꞌen nmɨduñ ja Dios Teety, xonda̱kp øts jøts øts ja møk ndukmøja̱wɨ ndukunuuꞌkxyja̱wɨ, ku øts njanchja̱wɨ ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo. \v 18 Kaꞌap øts ti nugo ñɨkyajpxy midi øts ja Cristo køꞌøm xkaduktump xkadukpa̱tp jam ja̱a̱ꞌy agujkp pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ, jøts tmɨmadoꞌodɨt ja Dios. Tø døꞌøn jadeꞌen tyimyjaty, tø døꞌøn jadeꞌen tyimyikmadøy sa̱ ø nnɨgajpxy, \v 19 ku tna̱nkꞌijxyɨ ja myøkꞌa̱jtɨn, tyikaxɨꞌɨky ja ejxa̱ꞌa̱n, tyikaxɨꞌɨky ja mɨla̱grɨꞌa̱jtɨn, jøts jadeꞌen yikꞌixy yiknɨja̱wɨ ja Espíritu Santo myøkꞌa̱jtɨn. Jadeꞌents øts nnɨga̱jpxkixy øy ma̱dsoo ku ø nga̱jpxwa̱ꞌkxɨ ja Cristo yꞌøgyajpxy yꞌømyadya̱ꞌa̱ky midi nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn xukpa̱a̱jtɨn, nwɨdity ø Jerusalén uk nja̱ꞌa̱ty øts jamba̱a̱t Ilírico etjotp. \v 20 Jaꞌ øts ndajotɨgøøpy jøts øts jadeꞌen ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky tø nga̱jpxwaꞌkxy, midi tnɨga̱jpxp ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn, ma̱ nɨwɨndii kyayiknɨmadøynɨm ja Cristo xyøøw, jøts kaꞌap øts nay jaꞌabɨ ka̱jp tø nꞌanøjkxɨ ma̱ jaduꞌuk ja ja̱a̱ꞌy jawyeen tø tyiktsoꞌonda̱ꞌa̱ky ja Cristo yꞌɨxpøjkɨn. \v 21 Jadeꞌen øts tø nduñ sa̱ ja Dios kyajpxy yꞌayuujk wya̱ꞌa̱ñ: \q1 Jaꞌ ja neꞌegɨ ejxɨyɨp nɨja̱wɨyɨp pøn ja nɨwɨndii kamadoba̱a̱jtɨpnɨm, \q1 jøts yja̱ꞌgyukɨdɨp ja neꞌegɨ pøn ja nɨwɨndii kanɨmadoojɨdɨpnɨm. \s1 Ku ja Pablo ttanɨbɨkta̱a̱gɨ jøts ñøjkxt Roma \p \v 22 Ku øts ja nga̱jpxwa̱ꞌkxk ngayiktsojkꞌaba̱a̱dɨ, jaꞌagøjxp meets tø ngaꞌajtsꞌixy, tø øts kawɨna̱a̱k ojk njaꞌuknɨwɨnmayɨ jøts ø nnøjkxt ma̱ meets jam. \v 23 Tøts øts ja ndunk yꞌaba̱a̱dɨ ya̱m ya̱ꞌa̱t etjotp ma̱ øts ya̱m, jøts jekyɨp øts njanɨwɨnma̱ꞌa̱yɨñɨ jøts mee nnɨnøjkxt. \v 24 Ya̱mnɨmts øts ɨnet jam nꞌukna̱xt ku ø nnøjkxt jam España jøts mee nꞌukꞌext, jadyaꞌts øts jam wyɨnaty xpudøkɨdɨ, jøts øts jam nja̱ꞌa̱tt ma øts ɨdøꞌøn nnøjkxwa̱ꞌa̱ñ. \v 25 Jerusalén øts ɨxya̱m nnijkxy, pudøjkɨn øts nyiknijkxpy jøts øts ja ngømoꞌowa̱ꞌa̱ndɨ pøn jaty jam Dios jaꞌa̱jtɨdɨp, adøm ja nmøøtjanchja̱ꞌwɨbɨdɨ. \v 26 Jaꞌ tø tyikmuktɨ meeñ pøn tsɨnaadyɨp jam Macedonia jam Acaya, jøts ja ttanɨgaxtɨ ja ayoobɨ ja̱a̱ꞌy pøn tsɨnaadyɨp jam Jerusalén, adøm ja nmɨguꞌuktøjktɨ pøn ja Dios jaꞌa̱jtɨdɨp. \v 27 Tø twɨnmaydɨ jøts ku jadeꞌen yꞌøyɨ jøts ja jadeꞌen ttuꞌundɨt, pø tøxɨ ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ja ñamyayɨ yꞌayoꞌijxyɨdɨ ku ja tyukpa̱a̱tꞌatyɨdɨ ja Dios; xjats ja nayɨdeꞌen pya̱a̱tꞌa̱jtmɨyɨdɨ, jøts ja ttabudøkɨdɨt ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ti jaty ja iiy yjagyajptɨp. \v 28 Kuts øts yø nꞌuktunꞌaba̱a̱dɨt ku øts ja wyɨnaty tø ndagødøkɨdɨ ja pudøjkɨn, wɨnets ø ndsoont jøts ø nnøjkxt jam España, uk na̱xpts øts jam ma̱ meets jam. \v 29 Jøts wa̱ꞌa̱ts ø nnɨja̱wɨ jøts ku øts ja Dios amuum ja kyunuuꞌkxɨn xabudøkɨ, jøts øts ja Cristo nga̱jpxwa̱ꞌkxɨt ja yꞌøgyajpxy ja yꞌømyadya̱ꞌa̱ky ku øts jam nøjkx nja̱ꞌa̱ty. \p \v 30 Tundɨts mɨguꞌuktøjk ja mayꞌa̱jt nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp jøts Espíritu Santo pøn xukja̱ꞌwɨmp ja tsojkɨn ja paꞌayoꞌowɨn, jøts meets nayɨdeꞌen mnadyamɨyoxɨdɨt øts ndunkjøøjp, ku meets ja Dios xꞌamɨdoꞌot ja mayꞌa̱jt jøts ø xpudøkɨt. \v 31 Amɨdowdɨ ja Dios wan øts xꞌagøꞌduky xꞌaxa̱jtuky, jøts kidi myajada̱ꞌa̱ktɨ ja ja̱a̱ꞌy pøn tkagupøjktɨ ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm yjaꞌ jam Judea, jøts nayɨdeꞌen xꞌamɨdoꞌodɨt jøts ejtnɨ xonɨ tkupøktɨt ja pudøjkɨn pøn tsɨnaadyɨp jam Jerusalén, pøn ja Dios jaꞌa̱jtɨdɨp, midi øts ya̱m ndanɨnøjkxwa̱ndɨp, \v 32 jøts pønɨ yikjajtpy Dios jøts øts øy jotkujk nja̱ꞌa̱tt ma̱ meets jam, jøts øts jam nꞌukpooꞌkxt. \v 33 Diosts mjagyapɨdɨp pøn amuum ja øyꞌa̱jtɨn xonda̱a̱jkɨn tya̱jkp. Jadeꞌen ɨdøꞌøn ja yja̱tt. \c 16 \s1 Ku ja Pablo tka̱jpxpøøꞌkxy ja myɨguꞌuk pøn jam Roma \p \v 1 Mjatyꞌejxtɨp ja Febe, adøm ja nmøøtjanchja̱ꞌwɨbɨ pøn tump jam tsa̱ptøjkjotp jam Cencreat ka̱jpjotp. \v 2 Kupøktɨ jaꞌ yikxon, tundɨ mayꞌa̱jt Dios køjxpɨt sa̱m pya̱a̱tꞌatyɨ, pø tuꞌugyɨxɨ ja Dios yikjanchja̱wɨ. Pudøkɨdɨts jøts xmoꞌodɨt ti jaty jam kaꞌejtxɨp, tø ja mayꞌampy xjanchpudøjkandɨ, øts pa̱a̱t ja køꞌøm tø xpudøkɨ. \p \v 3 Ka̱jpxpooꞌkxtɨ nayɨdeꞌen ja Priscila møøt ja Aquila, pøn tø nmøøtundɨ jøts øøts ja Jesucristo yjaꞌ nyikyøꞌøyɨyɨ. \v 4 Jaꞌagøjxptɨ øts ɨxya̱m njujkyꞌaty ku ja kyøꞌømjujkyꞌa̱jtɨn ja oꞌjkɨn jøpꞌa̱m tpɨkta̱ktøø, nugo ku øts jaꞌayɨ jadeꞌen xyiknɨtsoꞌoktɨ; xemɨkøjxp øts ja Dios ja ndamøja̱wɨt, jøts nayɨdeꞌen ja ttamøja̱ꞌwɨmyɨdɨ nɨdukɨꞌɨyɨ ja nmɨguꞌuktøjk, pøn tjanchja̱ꞌwɨdɨp ja Jesús ma̱ ja̱a̱ꞌy kyaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌyɨdɨ. \v 5 Ka̱jpxpooꞌkxtɨ nayɨdeꞌen ja mɨguꞌuktøjktɨ pøn namyujkɨdɨp jam Priscila jam Aquila tyøjkjotptɨ. Ka̱jpxpooꞌkxɨdɨk øts ja nmɨguꞌuk Epeneto, pøn mɨduꞌuk tjanchja̱ꞌwɨyꞌokwa̱a̱n ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo jam Acaya etjotp. \v 6 Ka̱jpxpooꞌkxtɨ ja María midi jadɨneꞌen tmɨdump ja Dios ma̱ meets jam. \v 7 Ka̱jpxpooꞌkxɨdɨk øts ja nmɨguga̱jp ja Andrónico jøts ja Junias, pøn øts møøt tø nbuxøjktsøønɨdɨ; janchꞌøyja̱wɨ ja yꞌettɨ sa̱m nayɨdeꞌen ja Cristo kyudanaabyɨtøjktɨ, jøts jawyeen ja neꞌegɨ tjanchja̱ꞌwɨdɨ ja Cristo, oojknɨm øts. \p \v 8 Nayɨ mga̱jpxpooꞌkxtɨp ja Amplias, pøn øts øy møøt namyayɨ Cristo køjxp. \v 9 Jøts nayɨ ka̱jpxpooꞌkxtɨ ja Urbano, pøn øøts ojts nmøøtuñ ku øøts ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm yjaꞌ nduujnɨ, jøts ka̱jpxpooꞌkxtɨ nayɨdeꞌen øts ja nmɨguꞌuk Estaquis, \v 10 jøts nayɨdeꞌen ja Apeles pøn kawɨna̱a̱k ojk tø ttamajada̱ꞌa̱ky ja yjanchja̱ꞌwɨn Cristo køjxp, øy ja wɨneꞌen ja ayoꞌon yjayiktanɨpiky. Jøts ka̱jpxpooꞌkxtɨ nayɨdeꞌen ja Aristobulo møøt ja yꞌuꞌnk ñɨdøꞌøxy. \v 11 Ka̱jpxpooꞌkxɨdɨk øts ja nmɨguga̱jp pøn txøøwꞌa̱jtp Herodión, jøts nayɨdeꞌen ja Narciso, jøts pøn jaty jam tsɨnaadyɨp jaꞌ tyøjkjotp, pøn ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm tø tjanchja̱wɨdɨ. \v 12 Jøts nayɨdeꞌen xka̱jpxpooꞌkxtɨt ja Trifena møøt ja Trifosa, pøn amuum tmɨdundɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm, jøts nayɨdeꞌen ja Pérsida, adøm ja nmɨguꞌuk pøn kawɨneꞌen kujk tmɨduñ ja Dios. \v 13 Jøts nayɨdeꞌen xka̱jpxpooꞌkxtɨt ja Rufo, pøn amumjoojt tjantyimyjanchja̱ꞌwɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm, jøts ka̱jpxpooꞌkxɨdɨ ja tya̱a̱k nayɨdeꞌen, jadeꞌen øts ja nja̱wɨ sa̱m øts ngøꞌømda̱a̱gɨn. \v 14 Ka̱jpxpooꞌkxtɨ ja Asíncrito, ja Flegonte, ja Hermas, ja Patrobas, ja Hermes, jøts møøt nɨdukɨꞌɨyɨ ja mɨguꞌuktøjktɨ pøn ja Dios yjanchja̱ꞌwɨdɨp, pøn jaty ja jam møøttɨ. \v 15 Nayɨ ka̱jpxpooꞌkxtɨ ja Filólogo møøt ja Julia, jøts ja Nereo møøt ja myɨgaꞌaxkiixy, jøts ja Olimpas nayɨdeꞌen xka̱jpxpooꞌkxtɨt møøt nɨdukɨꞌɨyɨ pøn jaty ja jam møøt, pøn ja Dios yjanchja̱ꞌwɨdɨp. \p \v 16 Nadyuknɨja̱wɨyɨdɨ ja ka̱jpxpooꞌkxɨn nɨxem nɨya̱m sa̱ Dios ttsøky. Mdanɨgajxɨdɨp ja ka̱jpxpooꞌkxɨn pøn jaty ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo yjanchja̱ꞌwɨdɨp øy ma̱dsoo. \p \v 17 Mɨguꞌuktøjktɨ, mjatyimyꞌejxtɨbɨm pøn yiktseptøjkɨdɨp pøn yiktundɨgøødyɨp. Ja tsep ja nugo yikna̱xkɨda̱ꞌa̱kwa̱ndɨp jøts mee mnawya̱ꞌkxɨt, pø jaꞌaxɨ ja yikma̱ꞌa̱twa̱ndɨp midi meets tø myiktukmadøy, pø kaꞌaxɨ ja yjadeꞌenɨ midi mee tø xjaty midi mee tø xnɨja̱wɨ, jadeꞌen neꞌegɨ tyimbya̱a̱tꞌatyɨ ku xpuwa̱ꞌa̱tstɨt. \v 18 Kaꞌ yøꞌøbɨ ja̱a̱ꞌy tmɨdundɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo, køꞌøm yø ñayjotmayꞌatyɨdɨ ti yø ejtxɨdɨp kaꞌejtxɨdɨp, jøts twɨnꞌøøndɨ ja ja̱a̱ꞌy pøn tkanɨja̱ꞌwɨdɨpnɨm, øy ja Dios yjaꞌ nadyijyɨ a̱myujy tsaachyujy tmɨga̱jpxtɨ. \v 19 Jøts ñɨja̱ꞌwɨp øy pøn sa̱ meets xpaduujnɨ ja Dios yjaꞌ; jaꞌagøjxp mee ndajotkujkꞌaty. Jaꞌ øts jaꞌayɨ ndsøjkpy jøts xwɨnma̱a̱ꞌñꞌa̱ttɨt sa̱ xuꞌundɨt ja tum ja øybɨ, jøts kidi ja neꞌegɨ mja̱a̱kmayɨdɨ ja kaꞌøybɨ. \v 20 Jøts ja Dios pøn ja øyꞌa̱jtɨn xonda̱a̱jkɨn amuum tjagyajp, tsojk ja nøjkx ja mɨkuꞌ myøkꞌa̱jtɨn tyikwɨndɨgøjyɨ, jøts ja nɨti majada̱a̱jkɨn tkaꞌukpa̱tnɨt meets mwɨngujky. Pa̱a̱ttɨ ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo ja kyunuuꞌkxɨn. \p \v 21 Nayɨ mdanɨgajxɨdɨpts ja Timoteo ja ka̱jpxpooꞌkxɨn pøn øts møøt nduñ, jøts nayɨdeꞌen Lucio, møøt ja Jasón, møøt ja Sosípater, øts nmɨguga̱jp nmɨguna̱a̱jxtɨ. \p \v 22 Nayɨ mga̱jpxpooꞌkxmɨdɨp ja Tercio nwɨndsønꞌa̱jtɨmgøjxp, pøn øts ya̱ꞌa̱t nøky ndukjaapy. \p \v 23 Jøts nayɨdeꞌen mga̱jpxpøøꞌkxyɨdɨ ja Gayo. Jaꞌ tyøjkjotp øts ya̱m ndsøønɨ, jøts nay jaꞌ tꞌanuuꞌkxya̱jkp ja tyøjk ma̱ ñamyukyɨdɨ pøn jaty ja Dios yjanchja̱ꞌwɨdɨp. Jøts nayɨdeꞌen mdanɨgajxɨdɨp ja ka̱jpxpooꞌkxɨn ja Cuarto jøts ja Erasto, pøn ja ya̱ꞌa̱t ka̱jpmeeñ myachomujkpy. \p \v 24 Moꞌojɨdɨp ja nwɨdsønꞌa̱jtɨm Jesucristo ja kyunuuꞌkxɨn mee nɨdukɨꞌɨyɨ. Jadeꞌents øts ɨdøꞌøn ndsøkyꞌaty. \s1 Ku ja Dios yꞌukyikꞌajotꞌa̱jtnɨ \p \v 25 Tmøja̱ꞌwɨndɨts tkunuuꞌkxyja̱ꞌwɨndɨts ja Dios, wan mbudøkɨyɨdɨ jøts ja mjanchja̱ꞌwɨn tuꞌugyɨ amumjoojt xyikꞌettɨt sa̱m mduknɨja̱wɨyɨdɨ ja øgyajpxy ja ømyadya̱ꞌa̱ky, sa̱ ja nɨtsoꞌokꞌa̱jtɨn yikpa̱a̱ty midi øts nga̱jpxwaꞌkxpy, ja Jesucristo yꞌɨxpøjkɨn. Jøts jaꞌ yøꞌ midi ja Dios jekñɨm tø tnɨgajpxy, midi ja jeky tø xkaduknɨja̱ꞌwaꞌam jøts ku ja jayɨmnɨ jødsnɨm ja na̱xwiiꞌñɨt choꞌonda̱ꞌa̱ky. \v 26 Ɨxya̱mts ja tø yiknɨja̱wɨnɨm ku ja kyajpxy yꞌayuujk tø ttukjaadyañ ja kyugajpxtyøjk, sa̱ køꞌøm tyikutuky ja Dios Teety xemɨkøjxpɨt. Jøts ja tukɨꞌɨyɨ yiktuknɨja̱wɨdɨ ja ka̱jp ja na̱a̱jx jøts tjanchja̱wɨdɨt jøts tpaduujnɨdɨt ja yjaꞌ. \p \v 27 ¡Tuꞌugyɨ Dios Teety møj jøts jaꞌ tuꞌugyɨ tnɨja̱ꞌwɨdyaapy, wants xemɨkøjxp ja tkupikyꞌaty tmadøyꞌaty adøm ja nwɨndsøꞌjkɨn ku ja nja̱ꞌbya̱a̱jtɨndɨ nga̱jpxpa̱a̱jtɨndɨ amuum nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo køjxp! Jadeꞌents ɨdøꞌøn ja yꞌejxɨ tyɨyɨ.