\id 1CO \h 1 Korin \toc3 1Ko \toc2 1 Korin \toc1 Munugana Laulau Pol ei niage usino ne sou e Korin \mt1 1 Korin \mt2 Munugana Laulau Pol ei niage usino ne sou e Korin \c 1 \s1 Oaso doana mine Pol usino ne sou e Korin \p \v 1 Na masagana mine Salemo oto, eau e Pol, eau palea a aposel mine Krais Iesu. Eau pilu e tamaigu e Sostenes \v 2 amilu niage a laulau ieli usino ne amutou a vanunua ma tavivine mina viepiluna kinaka mine Salemo ino ne Korin. Krais Iesu ei toe e amutou palea maolo, me ei vileale amutou minei oto. Ei vileale amutou pilu a vanunua ma tavivine mina aveavena vuso sou toleale a aisane Iesu Krais, e Bibi Taula mine eitou. Ei e Bibi Taula mine sou me mine eitou tamai. \p \v 3 Salemo Tamane eitou pilu e Bibi Taula Iesu Krais, ne sulu dode amutou me ne su toemea a lilone amutou. \s1 Pol ei toledadangi e Salemo \p \v 4 Na limane Krais Iesu, Salemo ei dode amutou, maido me taliuliu eau damutaletale e amutou mea toledadangi e Salemo minau. \v 5-6 Inade mine Krais amiteu veipale le amutou, iede ei sagaliosi na lilone amutou. Ne Krais, Salemo ei mapigogoi vuse a golugolu usino ne amutou, ede sou a matamatana inigogona mina veipalena inade ma matamatana muadana. \v 7 Maido me seidei amutou ma boto oto a niabi mina Maolona Nunu me amutou magitali e Bibi Taula mine eitou Iesu Krais ei ni palea. \v 8 Iesu Krais ei ni masagali e amutou pea na punuluna malada, ne amutou ma isa oto a mamauna na malada mine Bibi Taula mine eitou Iesu Krais. \v 9 Salemo ei toleale amutou ne amutou lilo tasa pilu e Natuna e Iesu Krais, ei e Bibi Taula mine eitou, ei ni toesesele ivu a golugolu vuso ei vei ni goli. \s1 Viepiluna kinaka ei mapola maisaba \p \v 10 Tamtamaigu, na aisane Bibi Taula mine eitou Iesu Krais eau ade sagali ane amutou maido, amutou vuso a lilone amutou ni tasa moni na inadenade amutou goli. Amutou ma mapola maisabasaba lou. Namutou viepilu sele tomane a mautu tasa na damutatalana tasa ma masagana tasa. \v 11 Tamtamaigu, sou a abuna mine Kloe sou vei le eau maido, amutou isa a maisinoana ino balivua ne amutou. \v 12 Sanii sou vei, “Eau mine Pol.” Me sanii sou vei, “Eau mine Apolos.” Me sanii sou vei, “Eau mine Pita.” Me sanii sou vei, “Eau mine Krais.” \p \v 13 I matina? Nane Krais ei mapola ginigini, io? Nane eau e Pol eau mate na tauvaleuti mina buloine amutou, io? Nane amutou guale a maavuvutuna na aisane eau e Pol, io? Boa. \v 14 Balivua ne amutou, eau maavuvuti e Krispus pilu e Gaius moni, ma bibi tasa lou boa. Na golu ieli eau toledadangi e Salemo. \v 15 Maido ma bibi tasa i ma mapigogoi ete ni ade maido, “Amiteu guale a maavuvutuna na aisane Pol.” \v 16 Ivu, eau tamai ea maavuvuti e sou a abuna mine Stepanas. Usae lou eau ma damutalemuli ete eau maavuvuti e sou sanii lou ue boa, ede eau ma muada oto i. \v 17 Krais ei ma peltase ete eau mina maavuvutine sou a vanua. Boa. Ei peltase eau mina veipalena malongolongona kubaana. Moni eau ma veipale ete a inade doana tomane sou a vanua na muadana sou goligoli, dae eau na toe a tauvaleuti mine Krais ni palea tomane a golu sabubu. \s1 Krais ei a sagagalina ma muadana mine Salemo \p \v 18 Ivu, a vanunua sou kale ne sou buale, sou damudamu i, a vea mina tauvaleuti ei a golu pagu. Moni eitou a vanunua ma tavivine Salemo ei gualeliu e eitou, eitou muada, vea mina tauvaleuti ei a sagagalina mine Salemo. \v 19 Laulau mine Salemo ei isa a inade maido, \q1 “Eau na taulele a muadana mina vanunua sou isa a damutatalana doana \q2 me eau na mapuli a muadana mina vanua na muadana.”\f + \fr 1:19 \ft Aisaia 29:14\f* \p \v 20 Io seidei neitou vei matina? A vanua na muadana ma damutatalana doana ino iva? A vanua sou muada sele a binea mine Moses ino iva? Me a vanua sou muada sele a maubina a inadenade sou ino iva? Salemo ei goli a muadana vuso mine sou a vanunua na magamaga li i palea tomane a inade pagupagu moni. \p \v 21 Salemo ei muada i maido a vanunua ma tavivine mina magamaga sou ma mapigogoi ete ne sou muada e Salemo na muadana mine sou oto. Maido me Salemo ei tau a vea tasa minei ni gualeliu e sou so silimuli e Salemo, iede a “vautautana inade” amiteu veipalele. \v 22 Sou e Iuda sou sagali sele a niitena gona sinaganaga, me sou e Grik sou kale mamai ne sou guale a damutatalana ma muadana doana. \v 23 Moni e amiteu veipalele a inade mine Krais ei matesi na tauvaleuti, moni sou e Iuda sou damu ve a inade li ei a inade pagu mina damutatalana, me sou e Grik sou damu ve iede a vautautana inade. \v 24 Moni eitou a vanunua ma tavivine eitou longe a tinola mine Salemo, eitou Iuda me Grik pilu, eitou muada, Krais ei a sagagalina mine Salemo, me ei a muadana mine Salemo. \v 25 Sou damudamu i maido, damutatalana sanii mine Salemo ei ma puiale ete. Moni a damutatalana ieli ei seleuli sele a muadana mina vanunua. Me sou damudamu i maido, Salemo ei ma isa oto a sagagalina. Moni a sagagalina mine Salemo ei seleuli sele a sagagalina mina vanunua. \p \v 26 Tamtamaigu, namutou damutale a ilala Salemo ei toleale amutou. Papaina mine amutou sou ma tomane ete a vanua na muadana na matane sou a vanua mina magamaga ie. Me papaina mine amutou sou ma isa oto a sagalina. Me papaina mine amutou sou ma asu oto maino ne tamenatatuna sou isa a aisa buo. \v 27 Moni a vanua Salemo i vileale, iede sou a vanua sou ma isa oto a muadana na matane sou sea, me na inigogona ieli Salemo i toemaele sele a vanua na muadana mina magamaga ie. Ma vanua masala sou ite tomane a vanua sou ma isa oto a sagalina, iede Salemo i guale mina toemaelene sou so isa a sagalina. \v 28 Me ei guale sou a vanunua sou ma isa oto a aisa mina magamaga ie, iede sou a vanunua masala sou ite tomane a kapelabe ue a golu sabubu. Me na inigogona ieli Salemo ei toe e sou a vanunua sou isa a aisa buo ma sagagalina i palea tomane a golu sabubu. \v 29 Maido ma bibi tasa ma mapigogoi ete ni beilange a aisane ei oto na matane Salemo. Boa. \v 30 Salemo oto i tau e amutou namutou pilu e Krais Iesu. Me ei tau e Krais i muina a vuna damutatalana doana ma muadana mine eitou. Me ne Krais moni Salemo i toe eitou to palea a bilesina vanunua ma tavivine me ei toe eitou to asu na inigogona minei oto. Me na pipigona mine Krais moni Salemo i oliliuale eitou, ma sinusu i ma iteale etesi e eitou. \v 31 Maido me Salemo i kale ne eitou goli a inigogona tomane a Laulau mine Salemo i vei, “Sei kale ni masalalai, ei ni masalalai lilone Bibi Taula.”\f + \fr 1:31 \ft Ieremaia 9:24\f* \c 2 \s1 Pol ei ade a silimulina mine sou e Korin \p \v 1 Tamtamaigu, ilala eau asuale amutou mina adepalea a inade ovu mine Salemo, eau ma goli ete a inade malasa pilu a inade mina toebuebuena. \v 2 Eau damutale maido, ilala eau ino balivua ne amutou, eau ma damutaletale ete a golu tasa lou. Boa. Eau damutale moni e Iesu Krais ei mate na tauvaleuti. \v 3 Ilala eau ino pilu e amutou, eau ma isa oto a sagalina. Eau laelae, ma vovogu i palili. \v 4 Ma inade eau goli me a malongolongona kubaana eau adepalea i, iede eau ma goli ete na inigogona mina muadana buo minau ni sauvule a damutatalana mine amutou. Boa. Eau adepalea ane amutou na sagalina mina Maolona Nunu. \v 5 Vuna maido silimulina mine amutou ni ma asu oto maino na muadana vanunua, moni na sagagalina mine Salemo. \s1 Maolona Nunu i bilii e eitou a damutatalana ma muadana kubaana \p \v 6 Ivu, a vanunua sou palea sagaliosi na inigogona mine Salemo, sou gualeale a muadana mina inade amiteu veipale i. Moni a muadana sou guale iedo, ei a muadana mina vanua na magamaga ieli boa. Me ei a muadana mine sou a munuganuga mina magamaga ieli tamai boa, vanunua ieli sou ne sou buale. \v 7 Amiteu veipale a damutatalana ma muadana kubaana mine Salemo. Ilala Salemo ei saboa mapale a magamaga, me na muadana minei, ei vileale a vea ni goli a niuguguna mine eitou ni doana. Moni a inade mina vea ieli ei ino ovu, \v 8 a mapana tasa mina magamaga ieli ei ma muada oto i. Boa. Mane sou muada i, ne sou ma gatitole ete a malasana Bibi Taula na tauvaleuti. \v 9 Moni na Laulau mine Salemo ei isa a inade maido, \q1 “Golugolu lisa a bibi tasa ei ma ite ete ue ei ma longe ete, \q2 me ei ma palea oto na damutatalana mina bibi tamai, \q1 a golugolu iede Salemo i masusuliosi ana vanunua sou kale mamaimai sele ei.”\f + \fr 2:9 \ft Aisaia 64:4\f* \m \v 10 Moni Salemo ei taupagale a golugolu sou ovu usinani ne amiteu na pipigona mina Nunune ei oto. Maolona Nunu ei gemuale iiti a golugolu vuso, me ei ite tamai a damutatalana ovu mine Salemo. \v 11 Nunu mina bibi oto do, ei ino lilo minei, ei moni ei muada a damutatalana minei. Tomane moni maido, Nunu mine Salemo oto, ei moni ei muada a damutatalana mine Salemo. \v 12 Me amiteu ma guale ete a nunu mina magamaga ie. Boa. Amiteu guale a Nunu maino mine Salemo, ve namiteu muada a niabi vuso Salemo i bilii e amiteu. \v 13 Amiteu veipalele sou a niabi iede. Moni a inade mine amiteu ei ma maino oto na muadana mina vanunua. Boa. Maolona Nunu oto ei matetengi e amiteu, me amiteu goli a inade ie. Amiteu veipalele a inade mina Maolona Nunu usino ne sou a vanunua a Maolona Nunu ino ne sou. \v 14 Moni a bibi ei ma isa oto a Maolona Nunu, ei ma mapigogoi ete ni guale a matamatana niabi mina Nunu mine Salemo, vuna ei damudamu ve sou a niabi ie ei a golu sabubu moni. Eitou gualeale sou a niabi na Maolona Nunu moni, maido ma vanunua sou isa a Maolona Nunu, sou moni sou mapigogoi ne sou vivilemuliale me ne sou muada ivu a matamatana niabi ie. \v 15 Bibi ei isa a Maolona Nunu, ei vilemulialale a golugolu vuso. Moni a bibi tasa ei ma mapigogoi ete ni vilemuliale a inigogona mina bibi ei isa a Maolona Nunu. \v 16 Laulau mine Salemo ei isa a inade maido, \q1 “Sei muada a damutatalana mine Bibi Taula, \q2 sei mapigogoi ni matetengi e Bibi Taula?”\f + \fr 2:16 \ft Aisaia 40:13\f* \m Moni damutatalana mine Krais eili ne eitou. \c 3 \s1 Bibi na pipigona mine Salemo \p \v 1 Tamtamaigu, lisa eau ma mapigogoi ete na ade ane amutou tomane eau ade ane sou a vanua sou ogomuli a Maolona Nunu. Eau ade ane amutou tomane sou a vanua sou ogomuli a lilomumuguna me sou e selebanini mine Krais. \v 2 Eau masusi e amutou. Eau ma bilii ete amutou a gona inani i sagali, vuna maido amutou saboa masusulu a gualena gona inani i sagali. Me seidei tamai amutou saboa masusulu, \v 3 amutou saboa nana ogomulimuli a lilomumuguna. E, lilogegeluna ane tamtamaimu ma maisinoana, ei saboa nana ne amutou. Ma inigogona amutou goligoli ie, ede a inigogona mina lilomumuguna. Sou a inigogona mina magamaga moni. \v 4 Bibi tasa ei veivei, “Eau mine Pol.” Me tasa lou ei vei, “Eau mine Apolos.” Na inigogona maido amutou maite e amutou tomane a vanua mina magamaga. \p \v 5 Amutou damutale kube. Apolos ei e sei? Eau e Pol, eau e sei? Amilu a bibi na pipigona moni. Bibi Taula ei bilii e amilu a pipigona tastasa, me na pipigona mine amilu ieli amutou silimuli e Krais. \v 6 Eau dani a vuavua na gona inani. Apolos ei bilii e sou a nanu. Moni e Salemo ei mapale a gona inani. \v 7 Maido ma bibi ei dani a vuavua ma bibi ei bilii a nanu, sulu a bibi sabubu. Salemo ei mapalele a gona inani, ei tasa moni ei isa a aisa buo. \v 8 Bibi ei dani a vuavua ma bibi ei bilii e sou a nanu, pipigona mine sulu i tasa moni, tastasa mine sulu ni guale a mapa mapigogoi a pipigona sulu goli. \v 9 Amilu maitama a pipigona mine Salemo, me amutou tomane a mauma ma luma minei. \s1 Bibi na pipigona mina viepiluna kinaka ei tomane a bibi na tinigena luma \p \v 10 Na dinodo mine Salemo eau palea tomane a bibi na tinigena luma ei isa a muadana doana sele, me eau tau iiti a vatu vuso mina tinigena luma muata ne ei. Ma bibi tasa sea ei tige a luma muata na vatuvatu eau tau odo, moni eitou tastasa neitou tilale kube a inigogona mina tinigena luma. \v 11 Amutou muada, Salemo ei tauosi e Iesu Krais tomane a munugana vatu mina luma, ma bibi tasa boa i mapigogoi ni tau a vatu tasa sea mina tinigena luma muata ne ei. \v 12 Ma ilala vanunua sou tige a luma muata na vatu odo, sanii ne sou tige a gol, me sanii ne sou tige a silva, me sanii ne sou tige a vatu malasolosolo mapane sou i sae sele, me sanii ne sou tige a obu, me sanii ne sou tige a unei, me sanii ne sou tige a amo na vit. \v 13 Io mulimuli a pipigona mina vanua vuso ei ni palea muada na malada e Salemo ei tau mina vavasana ane sou a vanunua ma tavivine. Malada do ei ni palea tomane a oavi, ma oavi iodo ei ni tove a pipigona mina vanunua vuso tastasa, mina pogevutina pipigona mine sou ei doana ue boa. \v 14 Mane a luma minei ei ma lulu oto, io a bibi na pipigona do ei ni guale a mapa. \v 15 Moni mane a luma mina bibi na pipigona tasa ei lulu vuso, io a pipigona vuso mina bibi iodo ei ni buale. Moni a bibi na pipigona oto ei ni ma buale oto, ei ni muina tomane a bibi eitou gualeliu na oavi. \s1 Amutou oto amutou a luma mine Salemo \p \v 16 Amutou oto amutou a luma mine Salemo, ma Nunu mine Salemo ino lilo ne amutou. Nane amutou ma muada oto a golu ie? \v 17 Mane a bibi tasa ei toegegeli a luma mine Salemo, io Salemo ei ni toegegeli a bibi iedo. A luma mine Salemo ei maolo, ma luma do, ede amutou moni. \s1 Neitou ma masalailai lei a vanunua \p \v 18 Amutou ma aualala lou ane amutou oto. Mane a bibi tasa balivua ne amutou ei damutale maido, “Eau isa a muadana doana sele,” io puiale ei ni palea a vautana bibi pala, maido me ei ni palea a bibi i muada sele. \v 19 Vuna maido, a muadana doana mina magamaga ie ei tomane moni a vautana inigogona na matane Salemo. Laulau mine Salemo ei ade a golu ieli maido, “Vanunua sanii sou damutaletale a matamatana inigogona mina toegegelina vanua sanii, moni e Salemo ei toe a inigogona mine sou i toegegeli e sou oto.”\f + \fr 3:19 \ft Iop 5:13\f* \v 20 Ma Laulau mine Salemo ei ade tamai maido, “Bibi Taula ei damu i a damutatalana mine sou a vanua na muadana ei golu sabubu moni.”\f + \fr 3:20 \ft Laulau na Inala 94:11\f* \v 21 Maido me namutou litase a inigogona mina masalaina bibi. A golugolu vuso ei mine amutou. \v 22 Pol, ue Apolos, ue Pita ma magamaga ie, ma maulina, ma minate, ma golugolu eili seidei ma golugolu ni palea mulimuli, sou vuso mine amutou. \v 23 Me amutou mine Krais. Me Krais ei mine Salemo. \c 4 \s1 Inigogona mina vanunua na pipigona mine Bibi Taula \p \v 1 Amutou namutou damutale maido amiteu a vanua na pipigona mine Krais ma vanua na itealena a inadenade Salemo ei ovu. \v 2 Me a bibi ei pipigo ana bibi buo tasa, ei ni ogomuli iiti a inade mina bibi buo minei. \v 3 Maido me mane amutou vilemuliale a inigogona minau, ue a vanua sou vilemuliale a inigogona minau mina vavasana, eau na ma lilobuu sapa oto. Eau tamai eau ma vilemuliale ete a inigogona minau oto. \v 4 Ivu, eau ma muada oto a sinusu minau tasa, moni eau ma mapigogoi ete na vei maido, “Eau a bilesina bibi.” Pipigona mina vilemulialene eau, iede a pipigona mine Bibi Taula moni. \v 5 Maidolo me namutou ma vilemulialale lei a inigogona mina vanunua sanii mapigogoi a ilala Bibi Taula ei ni veteliu. Namutou magitali e Bibi Taula ni divi. Ei ni guale a golugolu vuso i ovu na tunuui mei ni tau na muada. Me ei ni mapale muade a damutatalana mina vanunua vuso. Me na ilala do Salemo ei ni vei le eitou vuso tastasa a pipigona mine eitou ei kubaana, ue boa. \p \v 6 Tamtamaigu, eau kale na buloi a damutatalana mine amutou, maido me eau ade a inade minau pilu e Apolos. Namutou damutale amilu me mu ogomuli a inigogona i bilesi tomane a Laulau mine Salemo ei ade i, me namutou ma seutiuti lei a inade ie. Maido me namutou ma toevautauta lou me mu masalailai tasa me mu taupui a aisane tasa. \v 7 Tamaigu, sei tau e oo no buo ane sou sanii? Oo isa a golu tasa doana oo ma guale ete ne Salemo, io? Me mane patotona oo guale a golugolu vuso na limane Salemo, io vuna matina oo masalai e oo oto, tomane oo oto oo mapale a golugolu sou ie? \p \v 8 E, amutou vonuosi a golugolu doana amutou kale me amutou isa a golugolu vuso na vuvutina me amutou vululusiosi e amiteu me amutou palea tomane sou a mapana. Eau kale mamai sele namutou palea a mapana ivu, ne amiteu tamai namiteu palea a mapana pilu e amutou. \v 9 Eau damu i maido, Salemo ei tau e amiteu a punuluna aposel sele. Amiteu ino tomane sou a vanua, a vanua na vavasana sou veiosi amiteu namiteu mate, me sou kale ne sou mamaele amiteu me sou valiputemate amiteu na matane sou a vanunua ma tavivine vuso pilu e sou a bineanea mine Salemo. \v 10 Mina beilangena aisane Krais, amiteu eili tomane a vautana vanunua, moni amutou tomane a vanua na muadana mine Krais. Amiteu ma isa oto a sagalina, moni amutou palea sagaliosi. Amiteu ma isa oto a aisa, moni amutou isa a aisa buo. \v 11 Lisa otosi asuasu mapigogoi seidei, amiteu ugu a vitolona, ma loone amiteu i tagasa sele, me amiteu kai a kinainai ei masisinge sele. Sou tibi maisabesabe amiteu. Me amiteu ma isa oto a luma namiteu ugu kuba i. \v 12 Amiteu mangava sele a pipigona na limane amiteu oto. Sou adepintolatola ane amiteu, moni amiteu kakake taliuliu Salemo ni maibalave sou. Sou toegegeligeli e amiteu, me amiteu ase buubuu moni me amiteu tabulebule a mavaana sou ie. \v 13 Sou adegegeligeli sele amiteu, moni amiteu maliuliu le sou a inade i doana. Maidolo me na matane sou a vanua, amiteu paleasi tomane a noa ue a molomolo ue a golu ei mumugu sele. Amiteu muine amiteu maidolo moni asu mapigogoi seidei. \s1 Pol ei kale sou e Korin ne sou ogomuli a inigogona minei \p \v 14 Eau ma niage ete a inade ieli mina toemaelene amutou. Boa. Eau niage, vuna eau kale mamai sele amutou e natatugu, me eau kale na toebilesi a damutatalana mine amutou. \v 15 Ivu, mane amutou isa a vanunua na matetengina savuluvulu savulu tasa (10,000) mina itealene amutou a inigogona mine Krais, amutou ma isa oto e tamane amutou makuba. Boa. Na inigogona mine Krais Iesu eau paleasi e tamane amutou. Amutou palea e natatugu na ilala eau veipale ane amutou a malongolongona kubaana. \v 16 Maido me eau kale na mailisi e amutou namutou ite kube a inigogona minau me mu ogomuli. \v 17 Na vuna moni ieli eau peltase Timoti usino ne amutou. Ei tomane natugu, me eau kale sele ei. Ei itealale kube a pipigona mine Bibi Taula. Ei ni mailisiliu lei a damutatalana mine amutou na inigogona vuso minau lilo ne Krais, iede a inigogona eau matetengi a vanunua ma tavivine mina viepiluna kinaka vuso mina aububuna vuso ne sou ogomuli. \p \v 18 Sanii mine amutou sou damu ve eau na ma asu oto usino ne amutou, maido me sou toevautauta maisaba. \v 19 Moni mane Bibi Taula ei kale, io eau na asu asi usino ne amutou. Na ilala eau asu usino, eau na ma longe ete a inadenade mine sou a vanua sou toevautauta. Boa. Eau na pogevuti sei matana sagalina sou isa i. \v 20 Vuna maido, niitealalena mine Salemo ei a gona inade moni boa, ei a golu mina sagagalina. \v 21 Io amutou kale eau na asu usino ne amutou pilu e sei matana inigogona? Nane amutou kale eau na guale a butu me na asu usino mina toebilelesine amutou? Ue amutou kale ne eau bilii a lilogu usino ne amutou pilu a inigogona i mea? \c 5 \s1 Inigogona sualolona balivua ne sou e Korin \p \v 1 Eau longe sou mapamuli maido, a matana inigogona sualolona tasa i palea balivua ne amutou, iede sou a vanua masala oto tamai sou ma goligoli ete. Inigogona do i maido, bibi tasa ei mailae susuna tasa mine tamana. \v 2 Moni amutou damu i amutou oto a munuganugana mine viepiluna kinaka me mu muge sou sanii, io? I puiale namutou litase a inigogona masalaine amutou oto, me amutou lilomomolu me mu tangi. I puiale namutou taulele a bibi ei goli a inigogona pagu odo, me ei ni ma muina pilu oto e amutou. \v 3 Patotona, a vovogu ei bulago ane amutou, moni a nunugu ei ino pilu e amutou. Me i tomane eau oto eau ino ivu pilu e amutou, me eau vilemulialesi e sei bibi ei goli a inigogona ie. \v 4 Maido me, ilala amutou viepilu na aisane Iesu, Bibi Taula mine eitou, nunugu ei ino pilu e amutou ma sagagaline Iesu tamai muina pilu e amutou. \v 5 Me ne eitou tau a bibi iedo na limane Satan, ne a vovone ei ni mamau. Moni na malada mine Bibi Taula, Salemo ei ni gualeliu a nunu na bibi iedo. \s1 Sou e Korin ne sou taulele a bibi ei goli a inigogona i pagu \p \v 6 Amutou masalalai e amutou oto, me ei a inigogona doana boa. Nane amutou ma muada oto i maido, a is bisii ei goli a ulalu vuso i sosoge? \v 7 Maidolo me namutou taulele vuse a is mumugumugu, ne amutou tomane a ulalu alaba a is boa. Eau muada, amutou tomanesi a ulalu a is boa, vuna Krais ei mate tomane a sipsip sou oabi na Malada na asuleletasena. \v 8 Neitou maimonge a Malada na Asuleletasena. Ma maulina mine eitou ni ogomuli a inigogona mine sou a vanua sou masusulu a malada buo mina kinaka do. Neitou taulele a sinusu vuso ma inigogona pagu na maulina mine eitou, tomane a vanunua sou taulelele vuse a is mumugumugu na luma mine sou na ilala sou kale ne sou masusulu a malada buo do. Me neitou ogomuli a inigogona mina liloalaba ma adeivuna, na inigogona dolo ei ni muina tomane a ulalu alaba a is boa. \fig Krais ei a sipsip sou oabiosi mina Asuleletasena mine eitou (1Ko 5:7)|alt="For Christ, our Passover labm, has been sacrificed." src="CN02096B.tif" size="col" copy="© 1996 David C Cook. Used with permission." ref="5:7" \fig* \p \v 9 Na laulau tasa sea eau niagesi usino ne amutou, eau vei maido, “Amutou ma ugu pilupilu lou a vanunua mina gunolina inigogona sualolona.”\f + \fr 5:9 \ft 2 Korin 6:14-15\f* \v 10 Eau ma vei ete namutou ilisitase vuse a vanua vuso mina magamaga ie sou goligoli a sualolona, me sou a vanua sou isualale, me sou a vanua na paaalina, me sou a vanua sou totopatulialale a salemo auala. Boa. Mane amutou kale namutou ilisitase sele sou a matana vanua maido, io namutou ilisitase vuse a magamaga ie. \v 11 Moni a vuna inade eau niage li ei maido. Mane a bibi tasa ei damu ve ei a kristen, ei goli a sualolona, ue ei isuale a golugolu mina vanua sanii, ue ei totopatuliale sou a salemo auala, ue ei aualala, ue ei inu mei matalilili, ue ei paaali a golu, io namutou ma ugu pilupilu lou e ei, me tamai, namutou ma aani pilupilu lou a matana bibi maido. \p \v 12 Nane eau ma isa oto a pipigona mina vilemulialena inigogona mina vanunua sou ino masala na viepiluna kinaka. Moni a pipigona mina vilemulialena inigogona mina vanua sou lilo na viepiluna kinaka, iede a pipigona mine amutou bilesi. \v 13 Sou a vanunua masala Salemo oto ei ni vilemuliale a inigogona mine sou. Moni a Laulau mine Salemo ei vei maido, “Amutou peltaselele a bibi pagu odo balivua ne amutou.”\f + \fr 5:13 \ft Binea 17:7, 19:19, 21:21, 22:21, 24:7\f* \c 6 \s1 Kristen ne sou ma vavasavasa lou ana vanunua ma tavivine sanii na viepiluna kinaka \p \v 1 Mane tasa balivua ne amutou ei isa a vavasana ane tamaina, neitou maasi ei usino ne vanunua ma tavivine mine Salemo, neitou ma maasi ete ei usino na vanunua masala. \v 2 Nane amutou ma muada oto i maido, eitou a vanunua ma tavivine mine Salemo ne eitou vilemuliale a inigogona mina vanunua ma tavivine vuso mina magamaga? Me mane eitou goli maido, io vuna matina amutou ma mapigogoi ete namutou toebilelesi a matana inade banini i palea balivua ne amutou oto? \v 3 Nane amutou ma muada oto i maido ne eitou vilemuliale a bineanea mine Salemo tamai? Io mane eitou goli maido, nane eitou mapigogoi sele neitou vilemuliale a inade mina golugolu na magamaga ie. \v 4 Maido me ilala amutou isa a vavasana i palea balivua ne amutou, posa matina amutou asu usino na bibi ei ma isa oto a aisa lilo na viepiluna kinaka? \v 5 Eau ade a inade ieli mina toemaelene amutou. Nane amutou ma isa oto a bibi tasa ei muada i puiale ni vilemuliale a inade i palea balivua ne tametatasi? \v 6 Io, vuna matina a bibi tasa ei tau e tasina usino na vavasana, me ei vavasa ane ei na matane sou a vanunua sou ma silimuli ete Krais? \p \v 7 E, amutou tau a vanua sanii na viepiluna kinaka usino na vavasana, inigogona mine amutou ieli ei maite i maido amutou bosasi a ogomulina inigogona mine Krais. Vuna matina amutou ma itetase ete sou ne so toegegeli e amutou? Vuna matina amutou ma itetase ete sou ne so auala ane amutou? \v 8 Moni amutou ma kale ete namutou ogomuli a inigogona doana ie. Amutou oto mu goli a inigogona pagupagu usino ne sou sanii me mu lapuale a golugolu mine sou. Me amutou goligoli a inigogona ieli usino ne tamtamaine amutou oto. \p \v 9 Vanunua sou goligoli a inigogona pagu, ne sou ma mapigogoi ete gali ulilo na niitealalena mine Salemo. Nane amutou ma muada oto i, io? Ne amutou ma auala lou ana lilone amutou oto. Vanua sou goligoli a sualolona, me sou totopatulialale sou a salemo auala, me sou goligoli a inigogona pagu usino na tavivine sou taulai, me sou goli a matamatana inigogona ei isa a maelana pilu e sou a vanua sanii, \v 10 ma vanua na paaalina, ma vanua na isualalena, ma vanua sou inu me sou matalilili, ma vanua sou adepintolatola ane sou sanii, ma vanua sou lapualale a golu mine sou a vanua sanii, sou vuso a matana vanua maido ne sou ma mapigogoi ete ne sou gali ulilo na niitealalena mine Salemo. \v 11 Me lisa sanii mine amutou sou a matana vanua maido. Moni e amutou avutuosi me amutou palea alabasi. Me na aisane Bibi Taula Iesu Krais me na sagalina Nunu mine Salemo oto, Salemo i toe amutou palea a bilesina vanunua ma tavivine na matane ei. \s1 Vovone eitou ei a luma mina Maolona Nunu \p \v 12 Golugolu vuso i puiale ane eau na goli, moni a golugolu vuso do ei ma buloiloi ete eau na ugu iiti. Golugolu vuso i puiale ane eau na goli, moni eau na ma itetase ete a golu tasa ni iteale eau. \v 13 “Gona inani ei mavoni a tiane eitou, ma tiane eitou ei mina gualena gona inani.” Inade li ei patotona, moni Salemo ei ni mapuli e sou a matamatana gona inani ma vovone eitou vuso pilu. Ma vovone eitou, ei mina gunolina inigogona sualolona boa. Vovone eitou ei mine Bibi Taula moni. Me Bibi Taula ei mina vovo. \v 14 Na sagagalina mine ei oto Salemo ei mailisi e Bibi Taula na minate, me ei ni mailisi tamai e eitou. \v 15 Nane amutou ma muada oto i maido, vovone amutou vuso ei a madumaduna vovone Krais? Maido me mane eau guale a madumaduna vovone Krais me eau toe ei palea a maduna vovona tavine sualolo, iedele a inigogona doana, io? Boa vuso sele. \v 16 Bibi ei valitole a tavine sualolo, ei palea a vovo tasa pilu e ei. Nane amutou ma muada oto i, io? Laulau mine Salemo ei vei maido, “Sulu ne su palea a vovo tasa moni.”\f + \fr 6:16 \ft Sinokona 2:24\f* \v 17 Moni a bibi ei valitole Bibi Taula, io na nunu ei palea tasa pilu e ei. \p \v 18 Taliuliu namutou ugu bulago ana inigogona sualolona. Sou a sinusu sanii vanunua sou goli, sou palea sala na vovo. Moni a bibi ei goli a inigogona sualolona, ei toegegeli a vovone ei oto. \v 19 Nane amutou ma muada oto i maido, vovone amutou ei a luma mina Maolona Nunu. Salemo ei biliiosi e amutou a Nunu, me ei ino lilo ne amutou. Amutou mine amutou oto boa. \v 20 Salemo ei oliliuale amutou na mapa buo sele. Maido ma golugolu vuso amutou goli na vovone amutou, namutou goli mina masalaine Salemo. \c 7 \s1 Inigogona mina taulaina \p \v 1 Seidei eau maliu a inade amutou niage na laulau odo. Mane a bibi ei ma taulai oto, ei doana. \v 2 Moni a inigogona sualolona ei tovetove amutou, maido me ei puiale lou a vanua vuso tastasa ne sou isa e susune sou oto, ma tavivine vuso ne sou isa e suane sou oto. \v 3 Vovona bibi ei mine susuna, ma bibi ei ni ma matileilei lei. Tomane moni, vovona tavine ei mine suana, ma tavine tamai ni ma matileilei lei. \v 4 Tavine ei ni ma iteale ete a vovone ei oto. Boa. Suane ei ni iteale. Me i tomane moni, a bibi ei ni ma iteale ete a vovone ei oto. Boa. Susuna ei ni iteale. \v 5 Mane amulu taulai, io namu ma matileilei lei e tasa mine amulu a vovona. Ivu, mane a lilone amulu i tasa me amulu kale ne mu valisobe a vovone amulu na ilala boto moni mina kinaka, io a inigogona do i doana. Moni mulimuli ne amulu maitulu vovo lou. Dae ne amulu ma mapigogoi ete ne mu iteale a masagana mina vovone amulu oto, me Satan ni tove amulu. \v 6 Inade eau goli ieli, ei mina buloine amutou moni. Ei ni ma muina oto tomane a binea ne amutou ogomuli. \v 7 Eau kale na vanunua ma tavivine vuso ne sou ugu samula tomane eau. Moni e Salemo i bilii a matamatana niabi usino ne sou a vanua tastasa. Bibi tasa ei guale a matana niabi tasa, ma bibi tasa sea ei guale a matana niabi tasa sea. \p \v 8 Moni eau vei le sou a vanunua ma tavivine sou ma taulai oto me sou a basusua maido, mane sou ugu samula tomane eau, ei doana. \v 9 Moni mane sou ma mapigogoi ete ne sou iteale iiti a masagana mina vovone sou oto, io puiale ne sou taulai. Dae a lilone sou ei ni tulatula a gunolina inigogona sualolona. \p \v 10 Usino ne sou a vanunua ma tavivine sou taulaiosi, eau bilii e sou a binea ie. Ieli a binea minau oto boa. Ei a binea mine Bibi Taula. Ei maido, tavine ei ni ma veletatase lei e suana. \v 11 Moni mane ei veletasesi e suana, io ei ni ma taulai oto lou ue ei ni veteliu lou usino ne suana. Ma bibi tamai ei ni ma veletatase lei e susuna. \p \v 12 Me eau isa a inade usino ne sou sanii lou. Ieli a binea mine Bibi Taula boa. Eau vei maido, mane tamaine Krais tasa ei taulai me susuna i ma silimuli ete Krais, me susuna ei kale ni ugu pilu e ei, io tamaina do ei ni ma taulele ete ei. \v 13 Me mane a tavine tasa ei taulai me suana i ma silimuli ete Krais, me suana ei kale ni ugu pilu e ei, de tavine do ei ni ma iavetatase lei e suana. \v 14 Amutou muada, bibi ei ma silimuli ete, moni ei valitole susuna, me na inigogona do bibi ei palea maolo. Ma tavine ei ma silimuli ete, moni ei valitole e tamaina do, me na inigogona do tavine i palea maolo. Mane boa, io natatune amutou ne sou ma mapigogoi ete ne sou muina maolo na matane Salemo. Moni seidei sou ino maolo. \p \v 15 Moni mane a bibi ue a tavine ei ma silimuli ete, iede ei kale ni veletase susuna ue suana, i kubaana ei ni veletase. Matana inigogona do ei ma mapigogoi ete ni papalesobe a bibi ue a tavine ei silimuli e Krais. Boa. Salemo ei toleale amutou namutou ugu iiti pilu e sou sanii. \v 16 Oo a tavine, oo mapigogoi no buloi e suamu ni palea a kristen ue boa, ede oo ma muada oto i. Me oo a bibi, oo mapigogoi no buloi e susumu ni palea a kristen ue boa, iede tamai oo ma muada oto i. \s1 Eitou neitou malu na matana maulina Salemo ei vilealesi mine eitou \p \v 17 Eitou tastasa neitou malu moni na matana maulina Salemo ei vilealesi ane eitou. Sei matana maulina eitou ino i na ilala Salemo ei toleale eitou, neitou asu na matana maulina moni iedo. Eau tau a binea li ana viepiluna kinaka vuso. \v 18 Mane a ilala Salemo ei toleale ei, ei mogesi e ei, io ei ni ma toebilelesi liu ete a uliulina. Me mane a bibi tasa ei ma moge ete a uliuline ei na ilala Salemo i toleale ei, io ei ni ma moge ete a uliulina. \v 19 Inigogona munoge ei a golu sabubu. Ma inigogona bibi ei ma moge ete ei, iede tamai ei a golu sabubu. Moni a inigogona ogomulina binea mine Salemo, ei a golu ivu. \v 20 Sei matana maulina eitou ino i na ilala e Salemo i toleale eitou, io eitou neitou malu moni na matana maulina do. \p \v 21 Nane o muimu a bibi na pipigona sabubu ue a tavine na pipigona sabubu na ilala Salemo i toleale oo? Io, oo ma lilo mavaavaa lou a golu ie. Moni mane oo isa a vea no palea malamala, io ei kubaana no ogomuli a vea do. \v 22 Moni a bibi ei ugu a bibi na pipigona sabubu na ilala Salemo ei toleale ei, io seidei ei mine Bibi Taula me na matane Bibi Taula ei ma ugu otosi a bibi na pipigona sabubu. Tomane moni, a bibi ei ugu malamala na ilala Bibi Taula ei toleale ei, io seidei ei palea a bibi na pipigona sabubu mine Krais. \v 23 Salemo ei oliliuale amutou na mapa buo sele, maido me namutou ma palealea lou a bibi na pipigona sabubu mine sou a vanua. \v 24 Tamtamaigu, sei matana maulina eitou eiliosi i na ilala Salemo i toleale eitou, eitou neitou ugu na matana maulina moni maido pilu e Salemo. \s1 Inade usino ne sou a vanunua ma tavivine sou ma taulai oto \p \v 25 Eau ma isa oto a binea mine Bibi Taula mina biliine sou a vanunua ma tavivine saboa sou taulai, moni eau kale na veipale a damutatalana minau oto, vuna maido Salemo ei dode eau me ei toe eau na palea a bibi na veipalena inade patotona moni. \v 26 Na ilala seidei ie sou a mavaana buobuo i palealea, maido me i puiale ne amutou vuso mu ugu tomane amutou ugu seidei. \v 27 Mane o gualesi a tavine, io o no ma tilotilo lou a vea na oavetasene ei. Me mane o saboa taulai, io o ma damudamu lou a gualena tavine. \v 28 Moni mane o guale a tavine, oo ma goli ete a sinusu. Me mane a tavine alaba ei taulai, ei ma goli ete a sinusu. Moni e sou a vanunua ma tavivine sou taulai ne sou poge a mavaana makuba na maulina mine sou, me eau ma kale ete a mavaana vuso li ni palea le amutou. \p \v 29 Tamtamaigu, eau vei maido, ilala i boto moniosi, maido me na maduna ilala saboa eili ie, vanua sou isa e sususune sou ne sou malu tomane sou ma isa oto e sususune sou. \v 30 Me sou a vanua sou tangitangi, ne sou malu tomane sou ma tangi oto. Me sou a vanua sou mongemonge, ne sou malu tomane sou ma mongemonge oto. Me sou a vanua sou olioli a golugolu, ne sou malu tomane sou ma isa oto a golu. \v 31 Ma vanua sou goli a pipigona a golugolu na magamaga, ne sou malu tomane a pipigona do ei a golu tasa i ma buo oto na maulina mine sou. Eitou muada, ma tabaa oto a magamaga ieli pilu a golugolu vuso minei ni pulu. \p \v 32 Eau ma kale ete sou a lilobuuna mina magamaga li ni lapuale maisabe a damutatalana mine amutou. Bibi ei ma taulai oto ei damutala papai a pipigona mine Bibi Taula. Ei kale ni goli a inigogona Bibi Taula ei kale. \v 33 Moni a bibi ei taulai ei damutala papai a golugolu mina magamaga ie. Ei kale ni goli a inigogona susuna ei kale. \v 34 Maido ma damutalana minei i mapola. Me sou a tavivine alalaba me sou a tavivine sanii sou ma taulai oto, sou damutatala papai a pipigona mine Bibi Taula. Sou kale ne sou bilii vuse sou oto usino ne Salemo me sou muina maolo na vovone sou me na nunune sou tamai. Moni a tavine ei taulai ei damutatala papai a golugolu mina magamaga ie. Ei kale ni goli a inigogona suana ei kale. \v 35 Eau ade a inade li mina buloine amutou ne mu ugu iiti. Ei mina magilisobene amutou boa. Eau kale ne amutou ogomuli e sou a inigogona i bilesi me mu goli a pipigona mine Bibi Taula taliuliu. Eau ma kale ete a golu tasa ni lapuale maisabe a damutalana mine amutou. \p \v 36 Mane a bibi tasa ei damu ve ei goli a inigogona i ma bilesi oto usino na tavine alaba sou vileale minei, me mane a masagana minei usino na tavine do i sagali mamau, me mane ei ma isa oto a vea tasa lou, io ei mapigogoi ni ogomuli a masagana minei mei ni tavui a tavine do. Ei ma goli ete a sinusu. \v 37 Moni mane a bibi tasa ei sagali na lilone ei me a golu tasa boa ni toeasi ei, me ei mapigogoi ni iteale a masagana minei oto, me mane ei papalesobesi a damutatalana ne ei ma kale ete ni tavui a tavine alaba do sou vilealesi le ei, moni ne sulu ugu samula moni, io a inigogona li ei doana. \v 38 Maido ma bibi ei tavui a tavine alaba sou vileale le ei, ei goli a inigogona i doana. Moni a bibi ei ma tavui ete a tavine alaba sou vileale le ei, ei goli a inigogona i doana lou. \p \v 39 Mane suane tavine tasa i saboa mate, io a tavine do ni ugu moni tomane susuna bibi iedo. Moni mane suana ei mate, io a tavine do ei ni ugu malamala. Mane ei kale ni taulai a bibi tasa, io ei mapigogoi ni taulaiale ei. Moni ei ni taulaiale a bibi ei silimuli e Bibi Taula. \v 40 Moni eau oto eau damu i maido, mane ei ma taulai lou oto, munongena minei ni buo lou. Eau damutale a Nunu mine Salemo ei eili pilu e eau, me eau adepalea a inadenade ie. \c 8 \s1 Golu vivi sou oabi ane sou a salemo auala \p \v 1 Seidei eau kale na ade a inigogona mina inanina golu vivi sou oabi ane sou a salemo auala. Vanua sanii sou veivei, “Eitou vuso eitou isa a muadana.” A inade ieli i patotona, moni a muadana ei mailisilisi a inigogona masalaina. Moni a inigogona mina biliina lilone eitou usino na vanua sanii, ielili ei toe eitou palea a kristen sagali. \v 2 Bibi tasa ei mapigogoi ni damu i maido ei muada sele a golu tasa, moni a muadana mina bibi iedo ei saboa mapigogoi. \v 3 Moni mane a bibi tasa ei kale sele Salemo, io Salemo ei muada sele a bibi iedo. \p \v 4 Na inigogona li mina inanina golu vivi sou oabi ana salemo auala, eau isa a inade maido. Eitou muada, salemo auala ei ma golu ivu oto. Ei a nunu sabubu moni. Eitou ma isa oto e salemo makuba. Boa. Salemo tasa moni eili. \v 5 Ivu, a golu makuba eili sou vate e “salemo” me a “bibi taula.” Moni muina mane ivu sou e “salemo” sou ino na langi ue nani na magamaga, \v 6 moni eitou isa e Salemo tasa moni, ei e Salemo Tamane eitou. Ei a vuna golugolu vuso, me eitou a vanunua ma tavivine minei bilesi. Me Bibi Taula tasa moni ino, ei e Iesu Krais. A golugolu vuso palea maino ne ei, me ne ei moni eitou mauli. \p \v 7 Moni a vanua sanii sou ma muada oto a golu sou ie. Sanii sou ogomuli a inigogona mina salemo auala lisa. Maido ma ilala sou ani a maini ie, sou damudamu ve iede a niabi ivu ana salemo auala. Damutatalana mine sou i ma muada oto, me sou ani, maido me sou somiale maido sou goli a inigogona i ma bilesi oto. \v 8 Ivu, gona inani ei ma mapigogoi ete ni maasi e eitou agavuale Salemo. Mane eitou ma ani ete, io ielili ei ma toe mamau ete eitou na matane Salemo. Mane eitou ani, io ielili tamai ei ma toe kube ete eitou na matane Salemo. \p \v 9 Moni amutou tilale. Amutou muada i maido, amutou mapigogoi namutou ani sei golu amutou kale. Moni dae a inigogona amutou goli ieli ni toe e sou a vanua sou ma isa oto a muadana doa ne sou bosa na sinusu. \v 10 Oo a bibi oo isa a muadana, mane oo asu usino na luma na kinaka mina salemo auala me oo ugu mo aani, me mane a bibi a damutatalana minei i ma muada oto, ei ite oo, io nane a inigogona minio iedo ni mailisi a lilone ei me ei tamai ni ani a golu sou oabi ane sou a salemo auala. \v 11 Me na inigogona iedo, muadana minio i toegegeli a bibi iedo a silimulina minei i saboa sagali, ei e tamaine eitou Krais ei mate mina gualeliune ei. \v 12 Longe. Damutatalana mine tamtamaine eitou sanii ei ma muada oto. Mane amutou goli a sinusu iede usino ne sou me amutou toegegeli a silimulina mine sou, na inigogona iede amutou goli a sinusu usino ne Krais. \v 13 Maido me mane a inani ei toe tamaigu ni bosa na sinusu, io eau ma mapigogoi ivu ete na ani lei a maini na maulina minau. Dae ne eau magoli e tamaigu ni bosa na sinusu. \c 9 \s1 Pol ei guale sei mapana pipigona minei? \p \v 1 Amutou ite a inigogona minau. A golu tasa ma mapigogoi ete ni magilisobe eau. Boa. Eau mapigogoi na goli e sei matana inigogona eau kale. Eau a aposel tasa ue boa? Nane eau ite Iesu, Bibi Taula mine eitou ue boa? Eau goli a pipigona mine Bibi Taula, me nane amutou palea a kristen na pipigona minau ue boa? \v 2 Vanunua sanii sou damu ve eau a aposel boa, moni umana, amutou muada i maido, eau a aposel. Amutou kristen palasi, me ielili i tomana matailala mina maitena maido, eau a aposel ivu mine Bibi Taula. \p \v 3 Vanua sanii sou vilemulialale a inigogona minau, me eau maliuliu a matana inade iedo usino ne sou. \v 4 Nane i ma puiale ete amiteu a aposel namiteu guale a gona inani ma nanu tomana mapa na pipigona mine amiteu? \v 5 Nane i ma puiale ete namiteu guale susune amiteu ne sou gaga pilu e amiteu, tomane sou a aposel sanii me sou tamtamaine Bibi Taula me Pita sou goligoli? \v 6 Nane Banabas pilu e eau moni ne amilu pipigo a gualena vatu mina itealene amilu oto, io? \p \v 7 Sei bibi ei goligoli a pipigona mina maubina me ei oto ei poge a gona inani minei? Sei bibi ei danidani a mauma me ei ma pa oto a gona inani mine ei? Me sei bibi ei itealale a abuna sipsip me ei oto ei ma ini ete a susu ne sou, io? \v 8 Dae ne amutou damu ve eau ogomuli moni a damutatalana mina vanua me eau goli a inade ie. Boa. Binea tamai ei isa a matana inade maido. \v 9 Moses ei niage a inade maido na binea, “Amutou ma avisobesobe lei a asena bulmakau na ilala ei pipigo a taulelena uliulina vit ue sei golu.”\f + \fr 9:9 \ft Binea 25:4\f* Nane Salemo ei damutale sou a bulmakau mei goli a inade ie? Boa. \v 10 Ei damutale e eitou. E, a inade ieli ei ane eitou, vuna Salemo i kale neitou ogomuli a inigogona maido. Bibi ei kesilange a magamaga mina mauma ma bibi ei taulele a uliulina vit ue sei golu, sulu goli a pipigona li, vuna sulu muada i ve ne sulu guale a maduna gona inani i palea na pipigona mine sulu. \v 11 Amiteu dani a golugolu doanana mina nunu balivua ne amutou. Maido me mane amutou bilii e amiteu a golugolu mina buloina vovo, nane ieli ei ma bilesi oto, io? Ei tomane amiteu guale a gona inani na golu amiteu dani ie. \v 12 Mane amutou longo a vanua sanii ne sou guale a golugolu mine amutou, io namutou longo mamau sele ne amiteu guale. \p Moni a golugolu sou ie amiteu mapigogoi namiteu guale ne amutou, iede amiteu ma gualeale ete. Moni amiteu tabulebule a mavaana makuba, vuna maido amiteu ma kale ete namiteu magilisobe a vea mina malongolongona kubaana mine Krais. \p \v 13 Vanunua sou goli a pipigona na luma mine Salemo, sou gualeale a gona inani na luma mine Salemo. Ma vanunua sou goli a pipigona na poso na niabi, sou gualeale a maduna golu vivi mina niabi vuso a vanunua ma tavivine sou tau na poso. Nane amutou ma muada oto a golu ieli? \v 14 Tomane moni Bibi Taula i bilii e eitou a inade maido, sou a vanunua sou pipigopigo a veipalena malongolongona kubaana, ne sou guale a golugolu mina buloina vovo maino na vanunua ma tavivine sou guale a malongolongona. \p \v 15 Moni eau oto eau ma guale ete a matamatana mapana ieli. Me seidei tamai eau ma niage ete a inade mina gualena golu tasa maino ne amutou. Boa vuso sele. Puiale lou eau na mate pala ane a bibi tasa ei ni magilisobe a inigogona minau ie, iede ei bilii e eau a munonge. \v 16 Eau adepalea a malongolongona kubaana, moni eau ma mapigogoi ete na masalai e eau oto. Vuna adepaleana malongolongona kubaana, iede a pipigona Bibi Taula i bilii e eau me eau na goli. Eau ma mapigogoi ete na litase a pipigona ie. Mane eau ma adepalea oto a malongolongona kubaana, mavaana ni palea le eau. \v 17 Mane eau goli a pipigona ieli na masagana minau oto, eau mapigogoi na guale a mapana pipigona ie. Moni eau goli a pipigona ieli tomane a pipigona tasa eau na goli, vuna Bibi Taula ei bilii e eau a pipigona ie. \v 18 Maido me sei mapa eau na guale? Ilala eau veipale a malongolongona kubaana eau ma guale ete a mapa, me eau ma guale ete a golugolu eau mapigogoi na guale na ilala eau pipigo, iede a mapagu. \s1 Pol ei malamala moni \p \v 19 Eau malamala moni, eau ma bibi na pipigona sabubu oto. Moni na masagana minau oto, eau paleasi a bibi na pipigona sabubu ane sou a vanua vuso mina maasina vanua makuba lou usino mine Krais. \v 20 Maido ma ilala eau ino pilu e sou e Iuda eau ogomulimuli a inigogona mine sou e Iuda mina gualene sou e Iuda. Me ilala eau ino pilu e sou a vanua sou matano na binea, eau oto eau ma matano oto na binea mine Moses, moni eau ogomulimuli a inigogona mine sou, ne eau na guale a vanunua sou ino matano na binea. \v 21 Na matane sou a vanua sou ma isa oto a binea mine Moses, eau ugugu tomane a bibi ei ma matano oto na binea ie, ne eau na guale a vanunua sou ma matano oto na binea ie. Moni eau ma litase ete a binea mine Salemo. Boa. Eau ogomuli a binea mine Krais. \v 22 Na matana vanunua sou ma isa oto a silimulina sagali, eau ugugu tomane a bibi ei ma isa oto a silimulina sagali, ne eau na guale sou a vanua do. Eau guale a inigogona mina matana vanua vuso, vuna maido eau kale na gualeliu e sanii. \v 23 Eau goli a pipigona vuso ieli mina malongolongona kubaana mine Iesu, me eau tamai na guale a golugolu doana Bibi Taula ei masusuliosi ni bilii e sou a vanua sou silimuli a malongolongona kubaana. \s1 Eitou neitou vele sagali me neitou guale a mapa \p \v 24 Vanua vuso sou vele na mailabana, sou vuso sou velevele, me tasa moni ei guale a mapa. Nane amutou ma muada oto a golu ie? Io amutou tamai namutou vele sagali mina gualena mapa. \v 25 Ma vanua vuso sou kale ne sou muge a mailabana, sou taupui a masagana vuso mina vovo. Ma mapa vuso sou guale ieli, mulimuli ne sou mamau moni. Moni a mapa eitou damutale a gualena, ei ni ma mamau oto. \v 26 Maido me eau vele sagali, me eau ma gegemu maisaba oto. Me eau maubi iiti a lima, me eau ma lange maisabe ete a limagu tomane a bibi ei lange sabubi a limana. Boa. \v 27 Eau vali na vovogu me eau toe ei ni ogomuli a masagana minau, dae ne eau adepalea a malongolongona kubaana usino na vanua sanii me mulimuli eau oto eau ma guale ete a mapa. \c 10 \s1 Tilale kube, dae ne eitou bosa na tinovo \p \v 1 Tamtamaigu, eau kale ne amutou muada iiti maido, na ilala mine Moses, sou e eisusune eitou sou ino matano na ausa do me sou vuso sou tuluuti a dasi. \v 2 Me i tomane sou vuso sou guale a maavuvutuna mina ausa me na dasi, Salemo ei maavuvuti e sou ne sou palea a abuna mine Moses. \v 3 Me sou vuso sou ani a gona inani iedo a Nunu mine Salemo ei bilii e sou. \v 4 Me sou vuso sou ini a nanu Nunu mine Salemo ei bilii e sou. Iede a nanu na vatu mina Nunu, ei asu pilu e sou. Vatu odo e Krais oto. \v 5 Moni Salemo ei ma mongemonge oto makuba mine sou a abuna vanunua ma tavivine do. Maido me sou mate na avena sabubu i tagasa, ma aitolane sou i tabuli maisaba na avena do. \p \v 6 Ma golugolu vuso do ei palea tomane a mira, ve neitou ite me neitou ma isualale lei a golugolu pagu, tomane sou goligoli. \v 7 Namutou ma totopatulialale lei e sou a salemo auala, tomane sanii mine sou so goligoli. Laulau mine Salemo ei vei maido, “Sou ugu a aanina ma niinuna, me mulimuli sou magili a gelealene sou a tavivine.”\f + \fr 10:7 \ft Gualeliuna 32:6 \f* \v 8 Neitou ma goligoli lei a inigogona sualolona, tomane sanii mine sou so goligoli, me na malada tasa do moni savuluvulu savulu lua timana savuluvulu tolu (23,000) mine sou i matesi.\f + \fr 10:8 \ft Savuluna 5:1-18\f* \v 9 Me neitou ma tovetove lei e Bibi Taula tamai, tomane sanii mine sou so goligoli, ma aliusu pagupagu sou aleale sou me sou mate.\f + \fr 10:9 \ft Savuluna 21:5-6\f* \v 10 Me amutou ma adesinoanoa lou ane Salemo, tomane sanii mine sou so goligoli, ma bineanea mina valiputena vanua sou asu maino me ei valipute sou.\f + \fr 10:10 \ft Savuluna 16:41-49\f* \p \v 11 Golugolu sou odo i palea le sou, ei tomane a mira a vanua sanii ne sou ite. Golugolu iedo sou bilii a damutatalana tamai usinani ne eitou a vanua eili na ilala seidei ie, ei a ilala a magamaga ieli i agaviosi ni pulu. Mapamulina ieli sou ino na Laulau mine Salemo. \v 12 Maido me mane amutou damu amutou magili sagali, io amutou namutou tilale kube, dae ne amutou bosa. \v 13 Tinovonovo sou palea le amutou, sou palea le sou a vanua vuso. Me Salemo ei ogomuli ivu a inade minei, mei ma litase ete tasa mine sou a tinovonovo ni palea le amutou, ei vululusi a sagaline amutou. Mane a tinovo ei palea le amutou, io Salemo ni goli a vea ni buloi e amutou. Vea li ei maido, ei ni toe amutou ne mu magili sagali, ma tinovo odo ei ni ma mapigogoi ete ni toebose amutou. \s1 Neitou ma totopatulialale lei salemo auala \p \v 14 Maido me, tamtamaigu ivu, namutou bulagetase a inigogona mina totopatulialene sou a puigolo. \v 15 Eau vei le amutou tomane amutou isa a muadana. Amutou oto namutou vilemuliale a inadegu. \v 16 Ilala eitou inu na taogo na maibalavana mine Salemo, eitou toledadangidangi e Salemo na maibalavana minei, ei viepili e eitou pilu a dalane Krais. Ma ilala eitou ani a ulalu eitou lee do, ei viepili e eitou pilu a mainine Krais. \v 17 Ulalu ei tasa moni, me eitou a vanunua ma tavivine makuba eitou a vovo tasa moni, vuna maido eitou vuso eitou ani a ulalu tasa do. \p \v 18 Amutou damutale a inigogona mine sou e Israel. Ilala sou ani a golu vivi sou anone oata na poso na niabi, ielili ei viepilipili e sou pilu e Salemo na poso do. \v 19 Maido me amutou ma damudamu lou ve a niabi a vanua masala sou goli ane sou a puigolo, iede a golu ivu. Boa. Me eau ma vei ete maido sou a puigolo, sou a golu ivu. Boa. \v 20 Eau vei maido, a golu sou a vanua masala sou oabi, iede a golu sou oabi usino ne sou a nunu pagu. Sou ma oabi ete usino ne Salemo. Me eau ma kale ete namutou viepilu pili e sou a nunu pagu. \v 21 Ei ma mapigogoi ete namutou inu a taogo mine Bibi Taula ma taogo mine sou a nunu pagu tamai. Me ei ma mapigogoi ete amutou aani na poso mine Bibi Taula me na poso mine sou a nunu pagu tamai. \v 22 Nane eitou kale neitou goli a lilone Bibi Taula ni pagu me ei ni sinoa ane eitou, io? Sagaline eitou ei seleuli a sagaline ei, io? \s1 Taliuliu neitou masalai e Salemo \p \v 23 “Golugolu vuso ei doana ne eitou goli,” moni a golugolu vuso i ma buloiloi ete eitou neitou ugu kuba. “Golugolu vuso ei doana ne eitou goli,” moni a golugolu vuso ei ma toe ete eitou neitou palea a Kristen sagali. \v 24 Neitou ma damutaletale lei a buloine eitou oto. Boa. Neitou damutale a buloine sou sanii. \p \v 25 Maini na golu vivi ue a sava sou oababi na muina oolina, iede amutou mapigogoi namutou ani. Namutou ma damutala papaipai lou me mu ma tagu maisabasaba lou. Boa. \v 26 Eitou muada, “Magamaga ieli pilu a golugolu vuso ino ne ei, sou vuso do mine Bibi Taula moni.”\f + \fr 10:26 \ft Laulau na Inala 24:1\f* \p \v 27 Me tamai, mane a bibi tasa ei ma silimuli ete Iesu, ei tagi e amutou namutou asu me mu aani pilu e ei, me mane amutou kale namutou asu, ei kubaana. Namutou ani a golugolu vuso ei bilii e amutou. Me amutou ma damutala papaipai lou me mu ma tagu maisabasaba lou. \v 28 Moni mane a bibi tasa ei vei le amutou maido, “Maini ieli sou oabi usino na puigolo,” io namutou damutale a bibi ei vei le amutou odo, me namutou ma aniani lei, dae ne ei somiale amutou goli a inigogona pagu. \v 29 Eau ma vei ete ne amutou oto namutou somiale amutou goli a inigogona pagu. Eau vei a bibi tasa do ei ni somiale maido amutou goli a inigogona pagu. Moni mane a bibi tasa boa ei goli a matana inade maido, io eau mapigogoi na ani a sava eau kale. Posa matina eau na ogomuli a damutatalana mina bibi tasa sea a sei golu sou magilisobe eau na goli? \v 30 Mane eau toledadangi e Salemo me eau ani, io posa matina a bibi tasa sea i mapigogoi ni adegegeli e eau a golu eau toledadangi e Salemo me eau goli? \p \v 31 Maido me mane amutou aani me mu inu ue amutou goli a golu tasa, namutou goli a golugolu vuso ieli mina biliina aisa buo usino ne Salemo. \v 32 Namutou damutale sou e Iuda me sou e Grik me sou a vanunua ma tavivine mina viepiluna kinaka mine Salemo, me namutou ma goligoli lei a matamatana inigogona i mapigogoi ni toe sou so bosa na sinusu. \v 33 Eau tamai, eau goli a golugolu vuso i mapigogoi a vanua vuso ne sou kale a inigogona vuso eau goli. Eau ma pipigopigo oto mina buloine eau oto. Eau pipigo mina buloine sou a vanunua ma tavivine sanii, ne Salemo ni gualeliu e sou. \c 11 \p \v 1 Namutou ogomuli a inigogona minau, tomane eau ogomulimuli a inigogona mine Krais. \s1 Pol ei ade a inigogona mina avisobena lete \p \v 2 Eau mongemonge e amutou, vuna taliuliu amutou damutaletale eau me mu sautole obi a inadenade vuso eau bilii e amutou. \v 3 Moni eau kale ne amutou muada tamai maido, letena vanua vuso ei e Krais, ma bibi ei a letena tavine, ma letene Krais e Salemo. \v 4 Mane a bibi ei avisobe a letena me ei kaka ue ei malongo a inade mine Salemo, bibi iedo ei toemaele a letene ei, e Krais. \v 5 Me mane a tavine tasa ei ma avisobe ete a letena me ei kaka ue ei malongo a inade mine Salemo, ei tamai ei toemaele a letene ei. Ei tomane moni a tavine ei oove a aivuna vuso. \v 6 Mane a tavine ei ma avisobe ete a letena, io ei ni oovebote a aivuna. Me mane a tavine ei maela a oovebotena aivune ei ue a taulelevusena, de ei ni avisobe a letena. \p \v 7 Bibi ei ni ma avisobesobe lei a letena, vuna maido ei maite a nunu ma aisa buo mine Salemo. Ma tavine ei maite a aisa buo mina bibi. \v 8 Salemo ei ma mapale ete a bibi maino na vovona tavine. Boa. Ei mapale a tavine maino na vovona bibi. \v 9 Me Salemo ei ma damutale ete a tavine me ei mapale a bibi mina buloine ei. Boa. Ei damutale a bibi me ei mapale a tavine mina buloine ei. \v 10 Vuna ieli, a tavine ei ni avisobesobe a letena tomane a matailala ne ei ino matano ne suana. \v 11 Moni na abuna mine Bibi Taula, sou a tavivine sou ma muine ete sou moni, me sou a vanua tamai sou ma muine ete sou moni. Boa. Tavine ino mina buloina bibi, ma bibi ei ino mina buloina tavine. \v 12 Palapala Salemo ei mapale a tavine maino na vovona bibi, moni bibi ei tamai palealea na vovona tavine. Me Salemo oto ei a vuna golugolu vuso. \p \v 13 Amutou oto mu vivilemuliale a inade ie. Mane a tavine ei ma avisobe ete a letena me ei kake Salemo, ieli nane a inigogona doana, io? \v 14 Inigogona mine eitou a vanunua ma tavivine oto ei maite e amutou maido, mane a bibi ei isa a aivuna i lago, iede ei toemaele ei oto. \v 15 Me mane a tavine ei isa a aivuna i lago, iedele ei tomane a malolomena doana minei. Vuna maido, Salemo i bilii e ei a aivuna lago mina avisobena letene ei. \v 16 Moni mane a bibi tasa ei kale ni adesinoa a inade minau ie, ei ni muada kuba i maido, amiteu ma ogomulimuli ete a matana inigogona sanii sea, me sou a viepiluna kinaka mine Salemo tamai sou ma isa oto a inigogona sanii sea. \s1 Inani mine Bibi Taula na lodo \p \v 17 De eau kale na vei le amutou a inigogona sanii ne amutou ogomuli. Na golu ieli eau na ma ade munonge oto a inigogona amutou goli. Na ilala amutou viepilu, a inigogona doana i ma palealea oto. Inigogona mina viepiluna mine amutou ei ma puialale ete. \v 18 Palapala eau longe a inade maido, ilala amutou viepilu, amutou vilelue maisabesabe me mu goli a adesinoa na balivua ne amutou oto. Me eau silimuli sape a inade do, \v 19 vuna eau damu a viepiluna mina kinaka mine amutou ei ni vilelue sapa, ne amutou muada kuba e sei sou a vanunua ma tavivine mine amutou sou ogomulimuli sele a inigogona Salemo ei kale. \v 20 Maido ma ilala amutou viepilu a inani iedo, ei ma gona inani ivu oto mine Bibi Taula. Boa. \v 21 Amutou tastasa amutou toeasiasi a gualena gona inani mine amutou oto me mu ani. Me sanii ino sou ugugu a vitolona, me sanii sou inini a vain papaina me sou matalilili. \v 22 Vuna matina? Nane amutou ma isa oto a lumaluma mina inani me mina niinu, io? Amutou damu i a viepiluna mina kinaka mine Salemo ei a golu sabubu, me amutou asu maino mina gunoline tamtamaine amutou sou ma isa oto a gona inani ne sou somiale a maelana? Eau na ade ane amutou matina? Nane eau na ade munonge a inigogona mine amutou, io? Na golu ieli eau na ma ade munonge oto ane amutou. Boa vuso sele. \s1 Bibi Taula Iesu ei bilii a ulalu ma taogo na vain ne sou a disaipel \r (Mat 26:26-29; Mak 14:22-25; Luk 22:14-20) \p \v 23 Inade eau bilii e amutou, iede eau guale maino ne Bibi Taula moni. Inade do ei maido. Na lodo sou tau e Iesu mina limane sou a butu, na lodo iedo Bibi Taula Iesu ei guale a ulalu, \v 24 me ei toledadangi e Salemo, me ei lee, me ei vei, “Ieli ei a mainigu, eau bilii mina buloine amutou. Ne amutou goli maido mina damutalene eau.” \v 25 Ma ilala sou aani pulosi, na inigogona tasa moni ei guale a taogo na vain mei vei maido, “Taogo na vain ieli ei a magilipiluna alaba eau goli na dalane eau oto. Taliuliu amutou ininu a taogo ie, namutou goli maidolo mina damutalene eau.” \v 26 Inade mine Iesu ieli ei maite i maido, taliuliu amutou ani a ulalu ieli me mu inu a taogo ieli, amutou adepalealea a davutina ma minate mine Bibi Taula mapigogoi na ilala ei veteliu. \s1 Neitou vivilemuliale kube a lilone eitou me eitou guale a gona inani mine Bibi Taula \p \v 27 Maidolo me mane a bibi tasa ei ani a ulalu mine Bibi Taula ue inu a taogo na vain mine Bibi Taula na inigogona i ma bilesi oto, io ei toegegeli a mainina ma dalane Bibi Taula oto mei isa a mamauna na inigogona minei odo. \v 28 Bibi ei ni vivilemuliale kube pale a lilone ei, me ei mapigogoi ni ani a ulalu ieli mei inu a taogo na vain ie. \v 29 Vuna maido, sei bibi ma damutale kube ete a mainine Bibi Taula, me ei ani me ei inu, ei maasi a mavaana usinani minei oto, me Salemo ni toegegeli sele ei. \v 30 Na vuna moni ieli a vanunua ma tavivine papaina balivua ne amutou sou ma sagali otosi, me sou isa a sinobe me sanii sou matesi. \v 31 Moni mane eitou vivilemuliale kube a lilone eitou oto me eitou aani me eitou inu, de a mavaana ni ma palea le ete amutou. \v 32 Moni a ilala Bibi Taula ei ite a inigogona vuso mine eitou i ma bilesi oto me ei bilii e eitou a mavaana vuso, ei goli maido mina toebilelesine eitou, ne eitou ma buale oto pilu a vanunua ma tavivine mina magamaga. \p \v 33 Maido me, tamtamaigu, mane amutou viepilu a aanina, namutou magitali muge sou sanii. \v 34 Mane tasa ei vitolo, ei ni aani na luma minei. Dae a viepiluna mine amutou ei ni mapale a vavasana mine amutou. \p Golugolu sanii saboa ino, iede eau na toebilelesi na ilala eau asuale amutou. \c 12 \s1 Sou a niabi mina Maolona Nunu \p \v 1 Tamtamaigu, seidei eau kale na vei kube le amutou a niabi mina Maolona Nunu. \v 2 Amutou muadasi i, ilala amutou saboa ino a vanua masala, mane a golu tasa ei lapuale amutou usino na puigolo sou ma adeade oto, io amutou asu moni. \v 3 Maido me eau kale ne amutou damutatala iiti a inade tasa maido. Mane a Nunu mine Salemo ino na bibi tasa me ei bilii e ei a inade, bibi iedo ei ma mapigogoi ete ni vei, “Iesu ei ni mamau.” Me mane a bibi ei ma isa oto a Maolona Nunu, ei ma mapigogoi ete ni vei, “Iesu ei e Bibi Taula.” \p \v 4 A matamatana niabi mina Maolona Nunu eili, moni a Nunu tasa moni ino. \v 5 Me eitou mapigogoi neitou goli a matamatana pipigona mine Bibi Taula, moni e Bibi Taula tasa moni ino. \v 6 A matamatana inigogona ino mina gunolina pipigona, moni e Salemo tasa moni ei bilii a sagalina usino ne sou a vanunua ne sou goli a pipigona vuso ie. \p \v 7 Maolona Nunu ei mapalele a sagalina minei ane sou a vanunua ma tavivine tastasa, ne sou buloi e sou sanii. \v 8 Na bibi tasa Maolona Nunu ei bilii a inade mina damutatalana doana, me na bibi tasa sea Nunu tasa moni iedo ei bilii i a inade mina muadana sanii. \v 9 Me a bibi tasa sea ei guale a silimulina i sagali na Nunu tasa moni iedo. Me na Nunu tasa moni iedo, tasa sea ei guale a sagagalina mina toekubena vanua sou sobe, \v 10 me tasa ei guale a sagagalina mina gunolina gona sinaga. Me tasa ei guale a sagagalina mina malongona inade mine Salemo, me tasa ei guale a muadana mina vivilemulialena matamatana nunu. Me tasa ei guale a muadana mina gunolina inade mina matamatana inade, me tasa ei guale a muadana mina sauvulena inadenade sou odo. \v 11 A Nunu tasa moni iedo ei mapalele a golugolu vuso do. Na masagana minei oto ei soebule a niabi tastasa usino na bibi tastasa. \s1 Eitou a aveavena mina vovo tasa moni \p \v 12 Vovona bibi ei tasa, moni ei isa a avena papaina. Ma aveavena papaina mina vovo iedo sou vuso ei a vovo tasa moni. Me Krais tamai ei tomane moni simaido, \v 13 vuna maido a Maolona Nunu tasa moni ei maavuvuti e eitou vuso me ei toe eitou palea a vovo tasa moni. Eitou e Iuda me Grik, me eitou a vanua na pipigona sabubu me eitou a vanua malamala, eitou vuso eitou guale a Nunu tasa moni neitou inu i. \v 14 Eitou muada, vovo ei a avena tasa moni boa. Ei isa a avena papaina. \p \v 15 Mane a ubu ei vei maido, “Eau a lima boa, maido me eau a avena mina vovo boa,” muina, ei saboa ino tomane a avena mina vovo. \v 16 Me mane a tuli ei vei, “Eau a mata boa, maido me eau a avena mina vovo boa,” muina, ei saboa ino tomane a avena mina vovo. \v 17 Mane a vovo vuso ei a mata moni, ei ni longe a inade matina? Mane a vovo vuso ei a tuli moni, ei ni oase a golugolu matina? \v 18 Moni a vovo i maido boa. Salemo ei tau a aveavena vuso tastasa na vovo tomane ei oto ei kale. \v 19 Mane a vovo ei isa a avena tasa moni, io iede a vovo ivu boa. \v 20 Moni a vovo i maido boa. Aveavena papaina ino na vovo, moni sou a vovo tasa moni. \p \v 21 Ma mata ei ma mapigogoi ete ni vei ana lima maido, “Eau ma masage ete oo.” Ma lete tamai ei ma mapigogoi ete ni vei ana ubu, “Eau ma masage ete oo.” Boa. \v 22 Sou a aveavena vovo eitou muada sou ma sagali oto, mane sou ma eili oto, vovo i ma mapigogoi ete ni tabuli kuba. \v 23 Me eitou damu ve a aveavena vovo sou muina sabubu, eitou malolome mamai lei e sou. Ma aveavena vovo eitou maelaela i, eitou taboboli iiti sele. \v 24 Moni e sou a aveavena vovo sanii malasa, eitou itetatase sabubi. Salemo ei tau a aveavena vuso mina vovo ei muina pilu. Ma aveavena sanii sou ma isa oto a aisa, sou guale a munugana ivu. \v 25 Ei goli simaido, ei toe a vovo ei ni tasa moni, me sou vuso a aveavena tastasa ne sou iteale a aveavena sanii na inigogona tasa moni. \v 26 Maido me mane a avena vovo tasa ei somiale a davutina, aveavena vuso do sou somiale a davutina pilu. Me mane a avena tasa ei guale a aisa buo, aveavena vuso sou mongemonge pilu e ei. \p \v 27 Io amutou vuso ino a vovo mine Krais. Me amutou tastasa amutou a avena mina vovone ei. \v 28 Me Salemo ei vileale sou a vanunua ma tavivine mina gunolina pipigona mina viepiluna kinaka. Munugana e sou a aposel, maluana e sou a abuna mina veipalena inade na malongolongona, matoluna e sou a abuna mina vanunua ma tavivine mina matetengina. Me tamai, sou a abuna ino mina gunolina gona sinaga. Me sou a abuna mina toekubene sou so sobe, me sou a abuna mina buloine sou sanii, me sou a abuna mina itealena matamatana pipigona, me sou a abuna sou ade a matamatana inade. \v 29 I matina? Nane sou vuso sou a aposel? Nane sou vuso sou isa a pipigona mina veipalena inade na malongolongona? Nane sou vuso sou isa a pipigona mina matetengina vanunua ma tavivine? Nane sou vuso sou isa a sagalina mina gunolina gona sinaga? \v 30 Nane sou vuso sou isa a sagalina mina toekubene sou so sobe? Nane sou vuso sou ade a matamatana inade? Nane sou vuso mapigogoi ne sou sauvule a inade do? Boa. Sou vuso sou isa a pipigona mine sou oto. \v 31 Moni namutou kaka sagali a niabi buo lou mina Maolona Nunu. Me seidei eau na maite e amutou a vea i doana sele ie. \c 13 \s1 Neitou bilii a lilone eitou usino ne sou sea \p \v 1 Mane eau adeade ane sou a vanunua ma tavivine na matamatana inade seasea na vanua me na inade ne sou a bineanea mine Salemo tamai, moni eau ma bilii ete a lilogu usino ne sou, io eau tomane a tuai ei goli a tinangi buo moni me eau tomane a galamo ei tupaga sabubu moni. \v 2 Me mane eau veipalele a inade na malongolongona, me eau muadasi e sou a damutatalana ovu mine Salemo me eau isa a muadana sanii tamai, me mane eau isa a silimulina sagali sele mapigogoi ni toe sou a loena ne sou salasuu usino na avena tasa, moni mane eau ma bilii ete a lilogu usino ne sou a vanunua ma tavivine, io eau tomane a golu sabubu. \v 3 Me mane eau bilii a golugolu vuso minau usino ne sou a kapelabe, me mane eau itetase a vanua sou saavi eau me sou tuni a vovogu na oavi me eau matesi, moni mane eau ma bilii ete a lilogu usino ne sou, io a inigogona vuso minau odo ei ma buloi sape ete eau. \p \v 4 Bibi ei biliilii a lilona usino ne sou sea, ei ma sinoa asasi oto mei ma maliu ete a inigogona pagu sou goli le ei, mei ma lilogegelugelu oto ana vanua sou isa a golugolu papaina, mei ma masalailai ete ei oto, mei ma toebibibi ete ei, mei ma toevautauta oto, \v 5 me ei ma damutaletale mamai ete ei oto, mei ma sinoa asiasi oto, me ei ma damutaletale ete a inigogona pagu sou goli le ei, \v 6 mei ma mongemonge oto a inigogona i ma bilesi oto. Boa. Ei mongemonge a inigogona i patotona moni. \v 7 Bibi ei bilii a lilona usino ne sou sea ei ma itetatase ete a golu tasa ni toebose ei. Taliuliu ei silimulimuli e Salemo, me ei magitali e Salemo ni buloi e ei, me na ilala na mavaana ei magili sagaligali. \p \v 8 Biliina lilone eitou usino ne sou sea, ei ni ma pulu oto. Boa vuso sele. Veipalena inade mine Salemo tomane a profet, ei ni pulu, me sou a matamatana inade tamai ni pulu, me sou a matamatana muadana vuso mine sou a vanua, ei tamai ni pulu. \v 9 Seidei eitou isa a madumaduna muadana moni na golugolu. Me tamai, eitou veipalele a madumaduna inade na malongona moni. \v 10 Moni mulimuli a golu ivu sele ni palea, na ilala do madumaduna golugolu vuso seidei eitou muada i ne sou pulu. \v 11 Na ilala eau saboa ino alabaini, muadana minau tomane a muadana mine sou selebanini, me eau damutaletale me eau adeade na inigogona mine selebanini. Moni na ilala eau buosi, eau litase a inigogona vuso mine selebanini. \v 12 Seidei eitou muada e Salemo tomane eitou ite ei na mira moni. Moni na ilala mulimuli neitou ite ivu e ei a matane eitou. Me seidei eitou muada sapa moni ei, moni na ilala do neitou muada iiti e ei tomane ei muada sele e eitou. \p \v 13 Inigogona silimulina, ma magitalina, ma inigogona biliina lilone eitou, a inigogona tolu ieli ni muina taliuliu. Moni a munugana inigogona ivu, ei a inigogona biliina lilone eitou usino ne sou sea. \c 14 \s1 Neitou sagali a gualena sou a niabi ni toesagali a viepiluna kinaka \p \v 1 Amutou namutou sagali a biliina lilone amutou usino ne sou a vanunua ma tavivine taliuliu. Me ne amutou kale mamai sele a gualena niabi vuso mina Maolona Nunu. Moni a munugana niabi ne amutou kale mamai sele a gualena, iede a sagalina mina veipalena inade mine Salemo tomane a profet. \v 2 Eitou muada, bibi ei goli a inade mina inade tasa sea, ei ma ade oto usino ne sou a vanua. Boa. Ei adeade usino ne Salemo moni, vuna maido bibi tasa boa ei muada e sei inade ei goli. Na sagalina mina Maolona Nunu ei ade a inade vuso i ovu. \v 3 Moni a bibi ei veipale a inade na malongolongona, inade mina bibi iedo ei toesagaligali a silimulina mine sou a vanua me ei mailisilisi e sou a gunolina inigogona kubaana me ei toekukube a lilone sou. \v 4 Bibi ei goli a inade mina inade tasa sea, ei toesagali a lilone ei oto moni. Moni a bibi ei veivei a inade na malongolongona, ei toesagali a silimulina mina vanunua ma tavivine vuso mina viepiluna kinaka. \v 5 Eau kale ne amutou vuso namutou goli a inade mina inade tasa sea. Moni eau kale mamai sele ne amutou veipale a inade na malongolongona. Mane a bibi ei goli a inade mina inade tasa sea, io a bibi tasa ni magili mina sauvulena inade ne sou a vanunua ma tavivine mina viepiluna kinaka ne sou guale a masovana. Mane a bibi tasa boa mina sauvulena inade, io a bibi ei veipale a inade mine Salemo ei vululusi a bibi ei goli a inade mina inade tasa sea. \p \v 6 Tamtamaigu, amutou damutatala kube a inade ie. Mane eau asu usino ne amutou me eau goli a inade na matamatana inade i sea, moni eau ma vei ete le amutou a inade sanii Salemo ei maite e eau, ue eau ma bilii ete e amutou a muadana, ue eau ma veipale ete a inade mine Salemo tomane a profet ue eau ma matetengi ete e amutou, eau na buloi e amutou matina? \v 7 Na ilala a vivigo ma ude sou tatangi, mane a tinangi ne sou i ma palea kuba oto, io neitou muada i matina sei inala ne sou ale? \v 8 Me mane a tuai ei ma tatangi kuba oto, sei ni masusulu a maubina? \v 9 Amutou tamai amutou simaido. Mane amutou ade a inade tasa sea, a vanunua sou ma muada oto i ne sou muada a vuna inade ieli matina? Inade mine amutou ei ni golu sabubu. \v 10 Ivu, a matamatana inade makuba eili na magamaga, me sou vuso isa a masovana mine sou oto. \v 11 Maido me mane eau ma muada oto a inade bibi tasa ei ade i, ei ni damu ve eau a bibi mina abuna tasa sea. Me eau tamai ea na damu ve a bibi ieli ei a bibi mina abuna tasa sea. \v 12 Eau muada, amutou kale mamai sele a gualena niabi vuso mina Maolona Nunu. Mane maido, amutou namutou kaka sagali a gualene sou a matana niabi ieli ei toesagaligali a viepiluna kinaka. \s1 Inigogona mina gunolina inade na matamatana inade sanii sea \p \v 13 Io a bibi ei goli a inade mina inade tasa sea, ei ni kake Salemo ni bilii e ei a sagalina mina sauvulena inade ie. \v 14 Amutou damutale. Mane eau kaka na inade tasa sea, io nunugu ei kaka, moni a damutatalana minau ei muina sabubu. \v 15 Maido me eau na goli a sava? Eau na kaka na nunugu pilu a inade eau muade i. Eau na ale a inala na nunugu pilu a inade minau tamai. \v 16 Mane oo ma goli ete maido, me na nunu minio moni oo toledadangi e Salemo, me mane a bibi tasa ino me ei ma muada oto a inadenade oo goli, ei ni muada i matina oo toledadangi e Salemo, me ei ni vei “Moliana” na toledadangina minio? Ei ni ma mapigogoi ete, vuna maido ei ma muada oto a inade oo goli. \v 17 Ivu, oo goli a inade kubaana mina toledadangina, moni oo ma masagali ete a lilona bibi tasa do. \v 18 Eau toledadangi e Salemo, vuna eau goli a inade tasa sea mapapaina lou ane amutou. \v 19 Moni mane eau goli a malevina inade lima sou muada i na viepiluna kinaka, iede ei doana lou ane eau na matetengi e sou a inade savuluvulu savulu tasa (10,000) mina inade sea. \p \v 20 Tamtamaigu, amutou ma ugugu lou tomane selebanini na damutatalana mine amutou. Na matamatana inigogona pagu vuso ne amutou ugu tomane selebanini. Moni a damutatalana mine amutou ei ni muina tomane a damutatalana mine sou buobuo. \v 21 Na binea mine Salemo sou niage a inade maido, \q1 “Bibi Taula ei ade maido, ‘Eau na bilii a inade usino ne sou na asene sou a vanua sea ma inade sea. \q2 Moni ne sou ma kale ete a nilongena inadegu.’”\f + \fr 14:21 \ft Aisaia 28:11-12\f* \p \v 22 Maidolo ma inigogona mina gunolina inade na inade i sea, ei a matailala Salemo ei maite e sou a vanua sou ma silimuli ete. Moni a inigogona mina veipalena inade mine Salemo tomane a bibi na malongolongona, ei a matailala Salemo i bilii e sou a vanua sou silimuli. \v 23 Maidolo me mane a vanunua ma tavivine mina viepiluna kinaka vuso sou ade a inade seasea, me mane sou a vanua sanii sou ma silimuli ete ue sou a vanua sou ma muada iiti oto i sou gali ulilo na viepiluna kinaka do, ne sou vei maido amutou vauta. \v 24 Moni mane amutou vuso amutou veipale a inade na malongolongona, me mane a bibi tasa ei ma silimuli ete ue ei ma isa oto a muadana buo, ei gali ulilo na viepiluna kinaka do, io a inade mine amutou vuso ei ni ubi a lilona bibi iedo me ei ni maite i maido ei a bibi mina gunolina sinusu, me ei iteilale a inigogona pagu minei \v 25 ma damutatalana vuso mamau ino ovu na lilone ei, iedele ei palea muada. Me ei ni totopatulu mei ni lagu motutu utano, mei ni kake Salemo. Me ei ni adepalea maido, “Ivu, Salemo ei eili balivua ne amutou.” \s1 Pipigona vuso mina viepiluna kinaka ei ni palea bilesi \p \v 26 Maido me amutou tamtamaigu, namiteu vei a sava? Ilala amutou viepilu amutou vuso, amutou isa a inala ma inade mina matetengine sou sanii, me amutou sanii isa a inade ovu, me sanii sou isa a inade mina inade tasa sea, me sanii sou isa a pipigona mina sauvulena inade ie. Golugolu vuso amutou goli, namutou goli mina toesagalina viepiluna kinaka. \v 27 Mane sanii sou kale ne sou goli a inade mina inade sea, tao lua ue tao tolu moni ne sou goli. Me ne sou ma ade pilu oto. Boa. Tasa ei ni ade pala me tasa ei ni ademulimuli. Me tasa ei ni sauvule a inade mine sou. \v 28 Me mane a bibi tasa ino boa mina sauvulena inade, io bibi na gunolina inade mina inade sanii sea, ei ni vale moni me ei ni ma adeade lou. Ei ni goli a inadenade ei oto usino ne Salemo moni. \p \v 29 Ma bibi lua ue tolu mina veipalena inade mine Salemo tomane a profet, sou moni ne sou veipale a inade. Me sanii ne sou vilemuliale a inade mine sou. \v 30 Me mane tasa ei ugu muina, me Salemo ei maite ei a inade tasa ovu, io a bibi ei ino adeade ei ni vale moni. \v 31 Na inigogona ieli amutou vuso mapigogoi namutou malongo a inade tastasa, ne sou a vanua vuso guale a muadana me ne sou vuso guale a sagalina. \v 32 Sou a vanua na veipalena inade na malongolongona, sou iteale a asene sou oto me ne sou veipale a inade na ilala mine sou. \v 33 Salemo ei toebilelesi a pipigona vuso minei. Ei ma toe ete a golugolu vuso i maisaba. Ei kale ne eitou ugu a lilone eitou tasa me eitou pipigo iiti pilu. \p \v 34 Ilala sou viepilu, tavivine ne sou ma adeade lou a inadenade me ne sou vale moni. Sou vuso a viepiluna kinaka sou toe moni maido. Tavivine ne sou muina matano moni, tomane a binea mine Moses ei vei.\f + \fr 14:34 \ft Sinokona 3:16\f* \v 35 Mane sou kale ne sou muada a vuna inade tasa, io ne sou tagi e suane sou oto na luma mine sou. Mane a tavine ei goli a inade lilo na viepiluna kinaka, iede ei toemaele ei oto. \p \v 36 Nane a inade mine Salemo ei palea pala ne amutou, io? Amutou moni mu guale a inade mine Salemo, me sou a vanunua ma tavivine sanii boa, io? \v 37 Mane a bibi tasa ei damu ve ei a profet, ue ei damu ei oto ei isa a damutatalana mina Maolona Nunu, io ei ni muada, a inade ieli eau niage usino ne amutou ei a binea mine Bibi Taula. \v 38 Me mane a bibi tasa ei ma longe ete a inade li, io namutou ma longemulimuli lei a inadena. \p \v 39 Maido me, tamtamaigu, amutou namutou kale mamai sele a veipalena inade na malongolongona, me namutou ma magilisobesobe lei a inigogona mina gunolina inade na matamatana inadenade sea. \v 40 Moni namutou goli a golu vuso na vea i bilesi me na inigogona doana lilo na viepiluna kinaka. \c 15 \s1 Ilisiliuna mine Krais \p \v 1 Tamtamaigu, eau kale na mailisi a damutatalana mine amutou lou na malongolongona kubaana eau veipale le amutou. Amutou gualesi a malongolongona kubaana iede, me amutou magili sagaligali. \v 2 Mane amutou lapitole obi a inade mina malongolongona kubaana eau veipale le amutou me amutou ma silimuli sabububi ete, io na malongolongona kubaana moni iodo Salemo ni gualeliu e amutou. \p \v 3 Inade buo sele eau bilii e amutou, iede eau guale lisa, ei maido. Krais ei mate mina taulelena sinusu vuso mine eitou tomane a inade ino na Laulau mine Salemo. \v 4 Me sou tau e ei na muina minate, me na malada tolu ei ilisiliu, tomane a inade ino na Laulau mine Salemo. \v 5 Me mulimuli ei palea le Pita, me mulimuli lou ei palea le sou a aposel savulu tasa timana lua. \v 6 Me mulimuli ei palea le tamtamaina papaina, savulu ne sou ei vululusi savulu sobo lima. Papaina sele mine sou saboa eili, moni sanii sou matesi. \v 7 Me mulimuli ei palea le Iemus, me mulimuli lou ei palea le sou a aposel vuso. \v 8 Me mulimuli sele ei palea le eau tamai tomane a bibi tinana i vasusuuti. \p \v 9 Eau alabaini sele balivua ne sou a aposel. Ei ma mapigogoi ete ne sou tole e eau a aposel, vuna palapala eau toegegeli a viepiluna kinaka mine Salemo. \v 10 Moni e Salemo i dode e eau me ei toe eau palea a bibi tomane seidei eau eili i ie. Ma dinodo minei usinani minau ei ma buale sabubu oto. Boa vuso sele. Eau pipigopigo sagali sele lou ane a aposel vuso. Moni e eau oto eau ma goli ete a pipigona do. Boa. Salemo i dode eau mei bilii e eau a sagalina mina gunolina pipigona sou odo. \v 11 Maido me muina mane eau goli ue sou a aposel sanii sou goli, amiteu vuso amiteu veipalele a inade do mine Iesu ei mate mei ilisiliu. Me amutou longe me mu silimuli. \s1 Ilisiliuna mina vanua vuso sou matesi \p \v 12 Taliuliu amiteu veipalele a inade ne Krais ei mate me Salemo i mailisiliu e ei. Me posa matina sanii balivua ne amutou sou veivei maido, bibi ei matesi, ei ma mapigogoi ete ni ilisiliu? \v 13 Mane i patotona a vanunua sou matesi, sou ma mapigogoi ete ne sou ilisiliu, io neitou vei maido, “Salemo i ma mailisi ete Krais.” \v 14 Mane patotona Salemo ei ma mailisi ete Krais, io a inade amiteu veipale do, ei a golu sabubu, ma silimulina mine amutou ei tamai a golu sabubu. \v 15 Mane i maido, de amiteu palea tomane a vanua sou auala a golu Salemo ei goli, vuna amiteu veipale muade maido Salemo ei mailisi e Krais. Moni mane i patotona Salemo ei ma mailisilisi ete sou a vanua sou matesi, de ei ma mailisi ete Krais tamai. \v 16 E, mane i patotona Salemo ei ma mailisilisi ete sou a vanua sou matesi, io neitou vei maido, “Salemo ei ma mailisi ete Krais.” \v 17 Mane i patotona Salemo ei ma mailisi ete Krais, de a silimulina mine amutou i ma mapigogoi ete ni buloi e amutou. Amutou saboa ino na sinusu mine amutou. \v 18 Me sou a vanua sou silimuli e Krais me sou matesi, sou tamai sou bualesi. \v 19 Mane eitou magitali a golugolu neitou guale i lilo na maulina mina magamaga ieli moni, io patotona sele maule eitou a abuna eili ie. Eitou vululusi maule sou sanii mina magamaga ie. \p \v 20 Moni maido boa. Krais ei matesi me patotona sele Salemo ei mailisiliu e ei. Ei ilisi pala ane sou a vanua sanii sou matesi, tomane a munugana vua ei matua na mauma. \v 21 Bibi tasa ei mapale a minate me tomane moni a bibi tasa ei mapale a ilisiliuna. \v 22 Ei maido, sou a vanua vuso mina abuna mine Adam sou matemate, me tomane moni sou vuso a vanua mina abuna mine Krais ne sou guale a maulina. \v 23 Moni e eitou vuso neitou ilisiliu me eitou guale a maulina na ilala mine eitou oto. Munugana e Krais. Me mulimuli, na ilala ei veteliu, eitou vuso a abuna minei neitou ilisiliu. \v 24 Na ilala do a golugolu vuso ni pulu, Krais ni mapuli e sou so iteale a binea, me a nunu vuso i sagali ma golugolu ei isa a sagalina, me ei ni tau a niitealalena minei usino ne Salemo Tamane eitou. \v 25 Vuna Krais ei ni muina a mapana i asu mapigogoi Salemo ei ni taupui a butu minei vuso. \v 26 Ei ni mapuli vusesi e sou a butu, ma punuluna butu ei a minate, minata ieli ni pulu. \v 27 Laulau mine Salemo i vei maido, “Salemo i tau a golugolu vuso muina matano minei.”\f + \fr 15:27 \ft Laulau na Inala 8:6\f* Inade do ei vei maido, Salemo oto i goli a pipigona ieli mina tinauna golugolu vuso matano ne Krais. Maido me eitou muada Salemo oto ei ma ino oto matano ne Krais. \v 28 Me mulimuli na ilala golugolu vuso i muina matanosi ne Krais, io Natune Salemo ei ni tau e ei oto matano ne Salemo. Palapala Salemo i tau a golugolu vuso matano mine Natune ei, moni a ilala Natune Salemo i tau e ei oto matano ne Salemo, io Salemo ei ni muina a letena ivu mina golugolu vuso. \p \v 29 Mane a vanua sou matesi sou ma mapigogoi ete ne sou ilisiliu, io vuna matina sou a vanua sanii sou gualeale a maavuvutuna mina buloine sou a vanua sou matesi? Mane sou a vanua sou matesi sou ma mapigogoi ete ne sou ilisiliu, io posa matina a vanunua sou guale a maavuvutuna mina buloine sou? \v 30 Mane sou a vanua sou matesi sou ma mapigogoi ete ne sou ilisiliu, posa matina amiteu ma lae oto a golu pagu ni palea le amiteu na malada vuso. \v 31 Tamtamaigu, eitou vuso eitou lilo ne Krais Iesu, me eau mongemonge sele e amutou. Me eau ma tau oovi ete a inade ieli ne amutou maido, patotona sele eau oto eau matemate na maladalada vuso. \v 32 Mane eau maubi pilu e sou a vanunua tomane a viuviu masivo ne Epesus na masagana minau oto, io eau guale a sei golu? Mane a vanua sou matesi sou ma mapigogoi ete ne sou ilisiliu, io puiale \q1 “Neitou aani me eitou inu, \q2 vuna matina, savulo ne eitou mate.”\f + \fr 15:32 \ft Aisaia 22:13\f* \m \v 33 Amutou ma itetasetase lei a vanua sanii ne sou auala ane amutou. Amutou muada a inade ie, “Mane eitou maitamaina pilu a vanua pagupagu, ne sou toegegeli a inigogona doana mine eitou.” \v 34 Amutou namutou litase a vautana inigogona me mu damutatala bilesi. Amutou ma goligoli ase a sinusu. Amutou longe. Sanii mine amutou saboa sou muada e Salemo, maido me eau vei le amutou ne amutou maela a inigogona mine amutou. \s1 Vovo i ilisiliu, ei sea sele \p \v 35 Nane a bibi tasa ei ni tagu maido, “Sou a vanua sou matesi, ne sou ilisiliu matina? Ne sou isa a sei matana vovo ilala sou ilisiliu?” \v 36 Ieli a vautana inade moni! Oo muada, ilala oo dani a vuana vit ue a golu, vuana iedo ei ni mate pala, me ei ni guale a maulina. \v 37 Ma vuana oo dani odo, ei a vuana vit ue sei golu, ei a vuana moni me ei ma lagu oto tomane a vit ue sei golu ei ni palea mulimuli. \v 38 Me na masagana mine ei oto, Salemo ei biliilii a lalana ma uliulina ma laulauna ue sei golu na matamatana vuana inani vuso. Maidolo me sou vuso sou gualeale a matana vovo sea ane sou oto. \v 39 Vovo vuso ei ma tasa moni oto. Boa. Vanunua sou isa a matana vovo tasa, ma viuviu a matana vovo sea, ma manumanu a matana vovo sea, ma aiaia sou a matana vovo sea. \v 40 Golugolu mina langi sou isa a matana vovo mine sou, ma golugolu mina magamaga tamai sou isa a matana vovo mine sou. Moni a malasana golugolu mina langi, ei a matana tasa, ma malasana golugolu mina magamaga ei a matana sea. \v 41 Oaso i isa a matana malasana tasa, ma game ei isa a matana malasana sea, me sou a mataidoido sou isa a matana malasana sea. Me sou a mataidoido tastasa tamai sou isa a matana malasana mine sou oto. \p \v 42 Inigogona mina bibi i matesi me ei ilisiliu, ei maido moni. Vovo eitou peilai, ei mamaumau. Vovo i ilisiliu, ei ni ma mamau oto. \v 43 Vovo eitou peilai, ei a golu pagu. Vovo ei ilisiliu, ei kubaana sele. Vovo eitou peilai, ei ma isa oto a sagalina. Vovo i ilisiliu, ei isa a sagalina. \v 44 Vovo eitou peilai, ei mina magamaga. Vovo ei ilisiliu, ei mina langi. \p Vovo mina magamaga ino, ma vovo mina langi tamai ino. \v 45 Laulau mine Salemo i vei maido, “Munugana bibi, e Adam, ei guale a maulina.” Moni e Adam tasa sea ei palea mulimuli sele, ei palea a nunu mina biliina maulina na vanunua. \v 46 Maulina mina nunu ei ma palea pala oto. Boa. Maulina mina magamaga ie, ei palea pala. Ma maulina mina nunu ei palea mulimuli. \v 47 Munugana Adam ei mina magamaga. Salemo i vie ei a magamaga moni. Adam maluanai ei mina langi. \v 48 Vanua vuso mina magamaga, sou tomane moni a bibi mina magamaga iedo. Me sou vuso a vanua mina langi ne sou palea matana tasa tomane a bibi mina langi odo. \v 49 Seidei eitou muina tasa moni tomane a bibi mina magamaga ie, me maido moni mulimuli neitou muina tasa moni tomane a bibi mina langi iodo. \p \v 50 Tamtamaigu, eau vei sagali le amutou, bibi mina magamaga ieli ei ma mapigogoi ete ni guale sou a golugolu doana mina niitealalena mine Salemo. Ma golu mina mamauna ei ma mapigogoi ete ni guale a golu i ma mamaumau oto. \v 51 Amutou longe. Eau kale na veipale a inade tasa i ovu usino ne amutou. Eitou vuso neitou ma mate oto. Moni e eitou vuso neitou sauvule me neitou palea sea. \v 52 Ieli ei ni palea asi sele na ilala mina punuluna tuai i tangi. E, a tuai ni tangi, me sou a vanunua ma tavivine sou matesi ne sou ilisi, me sou ma mapigogoi ete ne sou mamau lou. Me eitou a vanua saboa mate, neitou sauvule me neitou palea sea. \v 53 Ei maido. Vovo ei mamaumau odo, ei ni sauvule mei ni muina kuba taliuliu. Vovo ei matemate do, ei ni sauvule mei ni muina mauli taliuliu. \v 54 Patotona, vovo i mamaumau odo, ei ni sauvule mei ni muina kuba taliuliu. Ma vovo ei matemate do, ei ni sauvule mei ni muina mauli taliuliu. Na ilala do inade ino na Laulau mine Salemo, ei ni palea sele. Laulau mine Salemo i vei maido, “Salemo ei vululusi a maubina mei mapuli sele a minate.\f + \fr 15:54 \ft Aisaia 25:8\f* \q1 \v 55 “Minate, sagalina minio ino iva mina taupuine sou a vanunua? \q2 Minate, lumusu minio ino iva mina toegegeline sou a vanunua?”\f + \fr 15:55 \ft Hosea 13:14\f* \m \v 56 Lumusu mina minate, ei a sinusu moni, ma sinusu i guale a sagalina minei na binea. \v 57 Moni eitou toledadangi e Salemo. Na sagalina mine Bibi Taula mine eitou Iesu Krais, Salemo i toesagaligali e eitou me eitou vululusi a maubina. \p \v 58 Maido me tamtamaigu ivu, namutou muina sagali, me mu ma suduliliuliu lou, me taliuliu namutou pipigo sagali ane Bibi Taula. Vuna maido amutou muada i, pipigona sagali mine amutou ei ni ma buale sabubu oto. \c 16 \s1 Niabi sou masosove usino na viepiluna kinaka ne Ierusalem \p \v 1 Seidei eau kale na ade a niabi odo amutou kale namutou bilii e sou a vanunua ma tavivine mine Salemo ne Ierusalem. Eau maite a vea na gunolina pipigona do ne sou a viepiluna kinaka ne Galesia, me amutou tamai namutou goli a inigogona tasa moni. \v 2 Na munugana malada mina wik vuso amutou vuso tastasa namutou tause a vatu amutou guale na wik iodo me a vatu ni salasuu sapa uata. Maido ma ilala eau sibitala, namutou ma pipigo oto a punogena vatu mina biliine sou. \v 3 Ilala eau sibitala, io amutou oto namutou vileale a vanua sanii mina maasina niabi mine amutou odo usino ne Ierusalem. Eau na bilii e sou a laulau me eau na peltase sou usino. \v 4 Mane eau damu i doana eau tamai na asu, io sou ne sou asu pilu e eau. \s1 Pol ei kale ni asu ni ite sou e Korin \p \v 5 Eau na asu ne Masedonia pala, me mulimuli eau na asu sibitala le amutou. \v 6 Me nane eau na muigu sapa pilu e amutou mapigogoi na ilala na maigina ma avivili sagali ei pulu. Maido ma ilala eau kale na asu usino, io namutou buloi e eau a inasu. \v 7 Eau ma kale ete na muigu a ilala boto moni pilu e amutou. Boa. Mane Bibi Taula ei itetase eau, eau kale na ugu tabaa sapa pilu e amutou. \v 8 Moni eau kale na muigu nani ne Epesus mapigogoi na malada mina Pentikos, \v 9 vuna Salemo ei peesi a vea ane eau, me eau isa a pipigona buo mina buloina vanunua ma tavivine makuba sou palea a kristen. Me tamai, a vanua makuba sou butuale amiteu. \p \v 10 Mane Timoti ei sibitala le amutou, io namutou buloi e ei ni ugu a lilomeana balivua ne amutou, me ei ni ma laelae lou. Amutou longe. Ei goligoli a pipigona mine Bibi Taula, tomane eau oto eau goli. \v 11 Dae sanii mine amutou ne sou ite ei tomane a golu sabubu me ne sou lametase ei. Namutou buloi e ei na ilala ei kale ni ilisitase amutou me mu litase ei ni asu pilu a lilomeana, me ei ni veteliuale eau. Eau magitali e ei ni asu usinani pilu e tamtamaina. \p \v 12 Ma inade mine tamaine eitou e Apolos, ei maido. Ilala papaina eau ade sagali ane ei ni asu pilu e sou e tamtamaina sanii na ilala sou asu usino a niitene amutou. Moni ei ma kale sape ete ni asu usino seidei. Mulimuli mane ei oto i somiale ei a ilala doana na inasu usino, io ei ni asu usino. \s1 Inade sanii lou \p \v 13 Amutou namutou ulago kuba me mu magili sagali na silimulina. Namutou ugu sagali, me amutou ma laelae lou a golu tasa. \v 14 Me amutou namutou bilii a lilone amutou usino ne Salemo me usino ne sou a vanua, me na inigogona maido namutou goli a golugolu vuso. \p \v 15 Tamtamaigu, amutou muada e sou a abuna mine Stepanas. Sou palea a kristen pala ane sou a abuna sanii ino ne Akaia. Me na masagana mine sou oto sou buloi a vanunua ma tavivine mine Salemo. \v 16 Namutou matano moni ane sou a matana vanua maido me sou a vanua sou buloi e sou me sou toe a matana pipigona do. \p \v 17 Stepanas me Portunatus me Akaikus sou asuale eau, me eau mongemonge a niitene sou, vuna amutou vuso ma mapigogoi ete namutou asu usinani me mu ite eau \v 18 me sou toe a lilogu i mea, ma lilone amutou tamai. Namutou mongemonge e sou a matana vanua do. \p \v 19 Sou a viepiluna kinaka ne Esia sou vate oaso usino ne amutou, Akila me Prisila pilu e sou a vanunua ma tavivine na viepiluna kinaka sou viepilupilu na luma mine sulu, sou vate oaso buo sele usino ne amutou na aisane Bibi Taula. \v 20 Sou e tamtamaigu sou vate oaso usino ne amutou. Na inigogona mine eitou a vanunua ma tavivine mine Salemo, amutou vuso tastasa namutou gamumi e sou sea. \p \v 21 Eau e Pol, na limagu oto eau niage a oaso minau usino ne amutou. \p \v 22 Mane a bibi tasa ei ma kale ete ni bilii a lilone ei usino ne Bibi Taula, io ei ni mamau. Asu usinani, oo Bibi Taula! \p \v 23 Dinodo mine Bibi Taula Iesu ei ni muina pilu e amutou. \p \v 24 Ne Krais Iesu, eau bilii a lilogu usino ne amutou vuso.