\id 1TH 1 Thessalonians 1 04/12/13 4/10/2018 
\h 1 Thessalonians 
\toc3 1 Thessalonians 
\toc2 1 Thessalonians 
\toc1 Paul’s First Letter to the Thessalonians 
\mt1 1 Thessalonians  
\c 1  
\p
\v 1 Ngankuneme-ka ngarramnarrurililneme ngarra nanki-nu, Paul thangunu Silas i Timothy.\fig |src="CN02078B.TIF" size="col" ref="1.1" \fig* Ngankuneme ngarramnarrurililneme-ka kardu ngarra da nan nukunu narnam Thessalonica, kardu ngarra Yile neki nukunu numpan-ya i Pule nekingime Jesus Christ nukunu wanku. Ngankuneme ngarramnarrudharrpuneme Yile neki ngumpanka-ka da mange patha manarranu purru i marda pekpek panarramutnu.   
\s1 Kardu Ngarra Thessalonica-re Murrinh Pumamnabath Kangkarlmawu  
\p
\v 2-3 Ngankuneme-ka murrinh prayer ngumamnarruneme ngarnamka i ngarramkariparlneme ngarnamka ngarra Yile neki nanki-nu-yu. Da-ka kanhi-nu-wa nanki-ka nuddamnayemit numpan ngarra Jesus i marda numanganart numpan i wurlk ngala numamna numpan ngarra nukunu-nu-yu. I nanki-ka lurruth ngala da matha nuddamnayemit numpan ngarra Pule nekingime Jesus Christ wangu-yu. I nanki-ka the numammath numpan nukunu-ka da nakurlnu pananmardawithnu da ngarra nukunu wangu dim Heaven-ya.   
\p
\v 4 Nga kardu. Ngankuneme-ka the nganthinkaneme Yile neki-ka ngala thathpirr marda mangannanart wurran i memnanmangkart nanki-yu kardu ngarra nukunu-nu-yu.  
\v 5 Nga. Ngankuneme-ka nganthinnarrubangneme murrinh thathpi patha ngarra Yile neki nukunu i nguddamnarruyithneme. I wunku Ngepan Yile neki deyida wanku mamngankulurruthneme ngarra murrinh nhini-re nguddamnarruyithneme-yu. I ngarra nanki warda kanthinnankarr murrinh nhini-ka murrinh da thathpirr nhini-yu.  
\p I ngana deyida nanki-ka the-wa nanthin da mange ngarra ngumedhaneme ngurne-yu ngarra ngankuneme-re ngardedhaneme ngarra nanki-yu. I da-ka nhini-re-wa nubangammangkardu-yu murrinh nhini-ka da da thathpirr nhini-yu.  
\v 6 I nhini nanki-ka numamngankurartneme ngankuneme-yu i ngarra Jesus deyida numangantart nhini-yu. I da nhini-re kardu-ka da mange tetemanthay pubuninarrapaktha pardi, mu nanki-ka murrinh ngarra Yile neki da matha numeyittha nardi, i Ngepan nukunu-ka le warda thathpirr damnarramut nhini-yu.  
\v 7 I nhini-ka kardu ngarra Yile neki nukunu da nan parnam-ya Macedonia i da nan Greece-ka puyemnarrayepup ngarra nanki i pumangannantart warda pumpan.  
\v 8 Nanki-ka murrinh ngarra Yile neki nukunu numamnabath numpan. I murrinh nhini da ngarra nanki thangunu kathu-ka bamlang warda da nan-ya Macedonia i Greece. I bamlang warda da pana ngangka-re, i nhini ngankuneme-ka mere deyida ngarra nukun ngankuyelerrneme ngarra nanki-nu kardu pangu-yu.   
\p
\v 9 I bere kardu wurnangat nhini-ka murrinh warda puddamnanyith pumpan-ya kardu ngarra marra-re nanki-ka ngunnungamnankumardaleneme kardu ngarra ngankuneme-re ngarramnarruruyneme-yu. I ngana deyida kardu murrinh puddamnanyith pumpan-ka nanki-ka narnampart warda da mange ngarra nukunu wangu ku karrath-yu i kumparra warda nubanpak numpan Yile neki-yu. I mange ngarra nukunu da matha narrarntiwak numpan-yu, ku Pule ngala da matha thathpirr dinnhengime-yu.  
\v 10 I ngana deyida kardu murrinh puddamnanyith pumpan-ka nanki-ka nirrimnamardamarda ngarra wakal nukunu Yile neki-yu purdiwurl-deyida-nu kathu da ngarra kangkarl thangunu kathu, kardu pana-ya ngarra Yile neki wurdankabirl-ya, Jesus. Nukunu Jesus nhini-wa mannhiyibirnungime nekingime-yu i nhini Yile neki-ka mere warda panhirithinungime ngarra nekingime-re pirramardatnungime-yu. I nhini-ka mere warda ngarra purdunhingkarelnu ngarra thungku ngala wangu-yu.   
\c 2  
\s1 Da Mange Pana Nukunu Paul Medha Wurrini Da Thessalonica  
\p
\v 1 Nga kardu. Nanki-ka the-wa nanthin nhini-ka da mange patha-wa ngarramnarruruyneme-yu. I ngankuneme-ka mere nguddenarrupidhaneme murrinh nhini-yu, wurda. Mu murrinh-ka numanganart da matha nhini-yu.   
\p
\v 2 I ngana deyida nanki-ka the nanthin da marra-re kathu ngarra mere da ngatha ngerrenarruruydhaneme ngankuneme-yu, i kardu pana nganaka da nan Filipi da mange wiye wiye pumengarrudhaneme parde i murrinh pumengankuwiyewiyedhaneme parde ngarra ngankuneme-yu. I da mange pana murrinh pubuyngankumadhaptha-mana-wa-neme, mu Yile neki-ka mamngankulurruthneme i ngarramnarruruyneme i ngarramnankuyerrneme ngarra murrinh thathpi nukunu-yu murrinh thathpi patha pana-ya ngarra Kangkarlmawu nukunu.   
\p
\v 3-4 Mu nga. Yile neki-ka le da matha dimngarruneme, i nhini nukunu-ka memngankumangkartneme i damngarrumutneme wurlk nhini murrinh ngankuyelerrnemenu ngarra kardu, murrinh thathpi patha ngarra nukunu-ya. I bere nhini ngankuneme-ka murrinh nguddamkayithneme ngumpanka murrinh ngarra Yile neki da matha marda mamngankurtneme wurran-yu. Ngankuneme-ka murrinh mere nguddayithnemenu nga kardu-nu le purungarrununeme, wurda. Mu murrinh nguddamkayithneme ngumpanka-ka Yile neki da matha-nu le paningarrunemenu, kardu pana ngarra mukmuk mangannhimarta wurran-ya. I ngankuneme ngumamnarruneme-ka murrinh numanabathnu nuru i nariwaknu nuru Yile neki-yu. I ngankuneme-ka murrinh mere ngadha thathpi ngerranarrukthukthaneme nguye i mere ngadha ngerranarruyirrarartthaneme nguye, wurda. Mu ngankuneme marda pepe ngumebaththaneme ngurne-ka kardu thathpirr ngarra murrinh da nhini-re ngarramnankuyerrneme-yu.  
\v 5 I ngana deyida nanki the numammath ngankuneme-ka murrinh mere ngadha kanthanhinh nguddininarruyiththaneme nguye i ngankuneme-ka mere wertmarnti nguyedhaneme i mere ngadha ku mani nanki ngumenankumartthaneme, wurda. I Yile neki-ka the deyida kanthin nhini-yu.   
\p
\v 6 I ngankuneme-ka mere marda ngumenankurtthaneme nerrangankuriparldhaneme ngankuneme-yu. I mere ngadha marda ngumenkurtthaneme kardu ngamere pana ngatha-re perrangankuriparldhaneme-yu, wurda.  
\v 7 Nga. Jesus Christ-ka banngankupakneme ngankuneme-yu ku apostle nukunu-yu, mu nhini ngankuneme-ka mere ngumenankurerdadhaneme nguye murrinh thathpi ngarra nukunu numebaththa nuri-yu, wurda. Mu ngankuneme-ka mange thawath da matha ngurnenarrudhaneme mange nginipunh pana mani-ya kalekale thawath dimnge ngarra wakal bingti nigunu-ya.  
\v 8 Mu ngankuneme-ka marda thathpirr ngumamnankurtneme ngarra nanki-yu i nhini-ka nguddamnarruyithneme murrinh thathpi patha ngarra Yile neki nukunu-yu. I ngankuneme-ka ngerremnarrumutneme i ngumamnankumanpi-da-matha-neme ngarra nanki-yu.   
\p
\v 9 I nga kardu. Nanki-ka the mana nanthin nawa ngarra ngankuneme-re ngardedhaneme ngarra nanki-yu, ngankuneme-ka wurlk ngala ngardedhaneme da bere matha wangu-ya. I nhini ngankuneme-ka mere warda ngarra ngumenankurdardadhaneme ku mani-nu i mi-nu-yu da nhini-re ngarra murrinh ngarrininankuyelerrdhaneme ngurne murrinh thathpi patha ngarra Yile neki nukunu-ya. \fig |src="cn01950B.tif" size="col" ref="2.9" \fig*   
\p
\v 10 I nanki kardu ngarra murrinh thathpi nhini nanthin numpan-ka the-wa numammath da mange yuthpan da matha ngumenarrudhaneme ngurne i mere ngadha ngumenarrurdarrithakthaneme ngarne, wurda. I Yile neki-ka the deyida kanthin nhini-yu.  
\v 11 I nanki-ka the deyida nanthin ngankuneme-ka bere ngatha wangu ngumenankumanpidhaneme ngurne nginipunh kardu yileyile mani-ya mammanpi ngarra wakal nukunu-ya.  
\v 12 I ngumenankuyedhaneme ngurne i ngarrininankumardarlmurldhaneme ngurne i bere ngatha wangu murrinh ngumenarrudhaneme ngurne da mange patha da matha nurunu i nhini Yile neki-ka le da matha pinarranu nhini-yu. I nhini da nakurl-te-ka da kangkarl wangu nuyunu ngarra Yile neki i kardu nukunu da matha nuyunanu ngarra da nukunu ngala lelunhka nhini-ya.   
\p
\v 13 I bere kanhi deyida da mange numi-yu, ngankuneme-ka ngarramkariparlneme ngumpanka Yile neki-yu. Da marra-re ngarra murrinh thathpi nukunu ngarramnankuyerrneme, nanki-ka nubinthepup i murrinh warda numammath nhini-yu. I nanki-ka the-wa nanthin murrinh nhini-ka murrinh thathpi ngarra Yile neki thangunu-wa nhini-yu, mu mere kardu thangunu, wurda. I nhini-ka murrinh yuthpan thathpirr-wa nhini-yu. I bere murrinh nukunu nhini-ka wurdannanthethith warda wurran da mange patha ngarra Yile neki nukunu wangu-yu.  
\v 14 I bere ngarra kardu darrikardu nanki-ka da mange tetemanthay ngala warda pubannarrapak, nhini nanki-ka murrinh thathpi ngarra Yile neki weyida numamnabath numpan nhini-yu.  
\p I da mange tetemanthay ngala nginipunh nhini mani-ya pumampirra deyida kardu ngarra Yile neki nukunu ngarra da nan wangu Judea. Kardu nhini deyida wanku parraniriwaktha purni da mange ngarra Kangkarlmawu nukunu-yu, i nhini kardu darrikardu pigunu da matha kardu Jews-ya da tetemanthay ngala pubanpirrapak nhini-yu.  
\v 15 Mu kardu-ka Jews nhini-wa kardu-yu ngarra pumpanmat puddantinumi Pule nekingime Jesus-yu i kardu ngalantharr ngalantharr da murntak kardu prophet-ya nhini deyida wanku punninthuktha-yu. I kardu Jews da ngatha da mange tetemanthay ngala deyida pubanngarrupakneme ngankuneme-yu. Kardu Jews nhini-ka kardu pumenanarramurlak-da-dha matha purni ngarra kardu wurnangat-yu, i nhini kardu-ka mere le kanamut kuru ngarra Yile neki-yu.  
\v 16 I ngana deyida kardu nhini da ngatha murrinh mana-wa pubuyngankumadhapthaneme murrinh ngarra thathpi Yile neki-yu kardu ngarra manangka Jews-nu-yu. Kardu Jews nhini-ka mere marda kumanart kuru kardu manangka Jews-yu murrinh kubiyepup nukun murrinh thathpi Yile neki i nhini-ka manthiyibirnu nukun nhini-yu. Kardu Jews nhini-ka bere matha wangu da mange wiye wiye pumedha purni i nhini-wa da mange wiye ngala warda pamam da tiduk nhini warda-yu murrinh pubanpunthap-yu i nhini Yile neki-ka kuy da matha warda dimpirra nhini-yu.   
\s1 Nukunu Paul Derraruy-deyida-mana-wa Kardu Da Nan Thessalonica  
\p
\v 17 Nga kardu. Ngarra ngankuneme-re ngarnamnankupart-ngadha-neme-ka bere ngatha wangu ngankuneme-yu ngubenayengkarnirnthaneme ngarde ngarra nanki-nu-yu. I ngankuneme-ka kardu ngarnamnarruyeyngka-da-ngatha-neme nanki-nu-yu i ngerranarruruy-dha-deyida-mana-wa-neme, mu wurda.  
\v 18 Yu, ngankuneme-ka marda ngumertthaneme ngarrine ngerranarruruy-deyida-dha-mana-wa-neme. Mu ngay ngathayida Paul ngamam-ka ngenarrarurtuydha-mana-wa ngirrangi, mu wurda, nukunu ku karrath banngankumadhapneme ngankuneme-yu.   
\p
\v 19-20 Ngankuneme-ka marda ngumertthaneme ngarde ngubenankungkardudha-deyida-mana-wa-neme-yu nhini nanki-ka le thathpirr-wa narramngarrumutneme-yu, i nhini nanki-ka ngarra Jesus weyida narrarntiwak numpan nhini-yu. I da nakurl-te warda ngarra Pule ngala nekingime Jesus-te purdiwurl-deyida kathu, ngankuneme-ka le warda paningankumardarduknemenu murrinh ngumananemenu ngarra nukunu Jesus-yu da nhini-re-nu-yu. Yu, nanki-ka le patha thathpirr narramngarrumutneme numpanka nhini nanki-ka murrinh thathpirr numanganart nanki-yu murrinh ngarra Kangkarlmawu nukunu-yu ngarramnankuyerrneme-yu.   
\c 3  
\p
\v 1-2 Ngankuneme-ka kardu ngerranarruruydha-mana-wa-neme, mu wurda nguddamkabayneme. Mu mere ngarra warda ngarnemardamardadhaneme pirdithme-yu, nhini ngankunintha-ka ngurdanninthathuk Timothy warda nhini-yu, i ngankunintha-ka ngangka da wangu Athens nginininthadha. Timothy-ka the-wa nanthin kardu pulangay ngankunintha deyida nhini-yu, i nukunu-ka wurlk deyida mamna wurran ngarra Yile neki nukunu-yu, murrinh dampunthelerr wurran-ya murrinh thelerrdhe patha ngarra Jesus Christ nukunu.  
\p Nukunu Timothy ngurdanninthathuk ngarra nanki-nu-ka mananmanpinu kardu lurruth ngala thathpirr nurunu i kardu nuddunayemitnu thathpirr nuru ngarra Kangkarlmawu,  
\v 3 i mere narnipart nukun-yu, mange nhini thangunu-ya kardu ngarra da mange tetemanthay pubannarrapak pumpan ngarra nanki-ya. Mu da tetemanthay nhini-ka mange-ka mange ngarra Yile neki nukunu ngarra nanki-nu-yu.   
\p
\v 4 Da marra-re ngarra ngankuneme ngardedhaneme ngarra nanki, murrinh ngumamnarruneme kardu-ka da tetemanthay pubunhepaknungime parni nhini-ka Jesus weyida tharntiwakngime thurran-yu. I nhini mange-ka pumannhe-da-thathpirr-ngime nawa nhini-yu?  
\v 5 Nhini weyida ngay Timothy ngurdannarrathuk-yu. Ngay-ka ngenewerrdha ngardi kardu benankardudha-yu ngarra kardu namam narnam pana-yu i kardu Jesus da ngatha kama narrarntiwak narnam-ya. Ngay memnu mange ngay-yu, “Nukunu ku karrath kama mampuntullul pangu-yu i ngathayida kama ngurnedhaneme pangu-yu, wurda kama.”   
\p
\v 6 I bere Timothy-ka wurdawurl kanhi wardarra kem i murrinh wurdanngarrungkarlnintha murrinh thelerrdhe patha nhini nanki-ka nuddamnayemit da thathpirr numpan ngarra Jesus-yu i marda thathpirr numanganart numpan ngarra nukunu-yu i marda numemnurt numpan ngarra nanki ngatha-yu. I nukunu mamngarrunintha nanki-ka kardu bere ngatha le narnam da ngarra marra-re ngankuneme ngardedhaneme ngarra nanki-yu. \fig |src="cn01979B.tif" size="col" ref="3.6" \fig*I marda thathpirr numanganart numpan kardu nubangankungkardunu-thathpirr-neme-yu, mange nginipunh pana mani-ya ngankuneme ngubanankungkardunu-thathpirr-neme-yu.   
\p
\v 7-8 I bere nhini nanki-ka le patha da matha narramngarrumutneme i narramngankuretete-da-matha-neme da pana ngathayida da tetemanthay ngubangamkardurtneme ngumpanka marra kanhi-yu i kardu damngankuwethinneme wurran. Mu murrinh thelerrdhe nhini ngarra nanki narrarntiwak numpan Jesus da ngatha-ka, nhini-ka narramngankuretete-da-matha-neme i marda le thathpirr narramngarrumutneme nhini-yu.  
\v 9 I nhini-ka Yile neki warda ngarramkariparlneme ngumpanka nanki-nu-yu, nhini-ka le thathpirr damngarrumutneme wurran ngarra nanki thangunu weyida nhini-yu.   
\p
\v 10 I ngankuneme-ka bere ngatha wangu ngarramkadharrpuneme ngumpanka Yile neki-yu nhini ngankuneme-ka ngubanankungkardu-deyida-nuneme nhini-yu i puy deyida wangu nguddunankuyethithnemenu nguru ngarra murrinh Kangkarlmawu nukunu-yu, murrinh pana ngarra mere da ngatha the numabath nuru.  
\v 11 I ngankuneme ngarrampunkudharrpunintha ngarnam Yile neki i Pule nekingime Jesus-ka da mayern pangarrungkarda-deyida-thathpirr-nemenu ngarra nanki-nu nganarruruynemenu-yu.  
\v 12 I ngana deyida ngarramkadharrpuneme ngarnam Pule nekingime Jesus mananmanpinu-yu marda thathpirr numenurtnu nuru ngala ngala thathpirr i kardu ngamere deyida wanku marda thathpirr numanartnu nuru-yu. I nhini nanki-ka kardu ngala thathpirr warda marda numenurtnu nuru mange nginipunh ngankuneme mani-ya marda thathpirr ngumamnankurtneme ngumpanka ngarra nanki-yu.  
\v 13 I nhini Pule nekingime Jesus-ka mananlurruthnu warda nhini-yu. I nanki-ka kardu thathpirr warda ngarra nukunu nurunu i da mange wiye-ka mere numabathnu nuru da nhini-nu-re ngarra nukunu purdiwurl-deyida-nu kathu kardu manhibertnungime wunku kardu nukunu wanku-yu. I nhini-ka panhimardawithnungime ngarra da kangkarl warda wangu. I nhini nekingime-ka pirramardatnungime ngarra Yile neki kumparra warra-yu kardu ngarra pathanhi-thathpirr-ngime-yu.   
\c 4  
\s1 Da Ngarra Mange Yile Neki Wangu Le Mennhemarda Dim  
\p
\v 1 Nga kardu. Murrinh numi kanhi da matha manarranu punurtalnu warda-yu. Ngankuneme nguddannankuyethithneme-ka da ngarra mange patha-nu wangu niyemanu nuru i nhini Yile neki-ka le da matha pinarranu ngarra nanki-yu. I mange-ka nhini-wa namam numpan-yu.  
\p Nga, Jesus-ka Pule ngala nekingime, i nhini ngankuneme-ka ngumanarru-deyida-neme kardu puy deyida wangu patha nurunu.  
\v 2 Nanki-ka the-wa nanthin da mange ngarra ngankuneme nguddannankuyethithneme-yu, da mange ngarra Pule nekingime Jesus damngarrumutneme ngankuneme-yu.  
\v 3 Yile neki marda mangannanart wurran-ka kardu patha i tarangka thathpirr nurunu i nenunamutnu, nhini-wa da mange ngarra Yile neki marda mangannanart wurran nanki-nu-yu. I mere niyema nukun nuru da mange wiye pana ngarra kardu nugarn palngun numi nukunu-yu i kardu ngarra palngun nangkun nigunu numi nukunu-yu.   
\p
\v 4 Nga, kardu nugarn. Yile neki marda mangannanart wurran-ka kardu palngun denginthaletnu da mange yuthpan da matha wangu. I da mange patha da matha kardu palngun-yu thurrungenu-yu, nhini-wa Yile neki-yu dampamut-yu.  
\v 5 I ngana deyida mere nukun lurruth i mange mere wiye thurrungenu ngarra palngun nhinhi-yu, kardu nginipunh pana mani-ya pamam pumpan ngarra Yile neki mere the kumabath kuru-ya.  
\v 6 I mere nukun nabert kardu palngun ngarra kardu nugarn numi nukunu-yu, nhini-ka da mange wiye ngala da matha nukun nana kardu nhini-yu. Ngankuneme-ka ngumamnankumardawerrneme murrinh nhini-yu da marra-re-ya, nhini Yile neki-ka da nakurlnu purdunkartelnu ngarra thungku ngala kardu pana ngarra da mange wiye nhini pamam pumpan-yu.   
\p
\v 7 Yile neki-ka mannhingkarartngime nekingime kardu ngarra nukunu nukun da matha. I nukunu-ka mere marda manhertngime ki da mange wiye nhini wangu pama-nukun-ngime purru-yu, wurda. Mu nukunu marda mangannhertngime dim-ka kardu patha da matha purrunungime i da wiye-ka mere pumabath-nukun-ngime purru.  
\v 8 I nga. Kardu nangkal ngatha murrinh nhini kunuku-ka nhini nukunu-ka murrinh mere kardu thangunu nungamku nhini-yu, mu nungammaku murrinh Yile neki da matha nhini-yu, kardu pana ngarra Ngepan nukunu bannhinginirdingime-ya.   
\p
\v 9 I nga, kanhi murrinh numi-yu. Ngay-ka mere ngarra manarra marda numenurtnu nuru-yu ngarra kardu Yile neki nukunu-yu, nhini nukunu-ka wurdannanthethith wardarra nhini-yu kardu marda numemnurt numpan-yu.  
\v 10 I namam wardarra numpan mange nhini-yu kardu ngarra Yile neki nukunu da nan parnam Macedonia. Mu ngankuneme ngumanarrunemenu-ka bere ngatha wangu puy marda numenurtnu nuru.  
\v 11-12 I watmam da matha nurunu. I da ngarra mange nanki da matha numeyebiyenu nuru. \fig |src="CS Man carrying load.tif" size="col" ref="4.11-12" \fig*I wurlk niyemanu nuru, i nhini nanki-ka niranupe nuru ngarra nanki ngatha-yu. I mere warda nantharrpunu ku mani mi dhepdhep-yu kardu ngarra ngamere-yu. I bere kardu pana ngarra mere the kumabath kuru Yile neki-ka nhini-ka pirananthenhnu warda kardu patha narnam nanki-yu. Nhini-wa murrinh-yu marra-re ngumamnarruneme-yu.   
\s1 Jesus Purdiwurl-deyida-nu Kathu  
\p
\v 13 Nga kardu. Ngankuneme marda ngumamnankurtneme ngumpanka-ka the numabathnu murrinh thathpirr murrinh ngarra kardu purniwuwuptha wardarra. I nhini nanki-ka mere warda pananmardathinnu i narnikarrknu kardu nhini-nu-yu, kardu nginipunh ngamere pana mani-ya pumpankarrk-ya kardu ngarra mere thathpirr the kumabath kuru Yile neki-ya.  
\v 14 Nekingime-ka the thanthinngime murrinh da thathpirr kanhi-yu Jesus yibimpup-yu i wurdankabirl Yile neki thangunu-yu. I the deyida thanthinngime Yile neki-ka purduthuk-deyida-nu Jesus-yu kardu puyrrardarripupnu kardu ngarra purniwuwuptha-yu i ngarra Yile neki-nu manbertinu purru, kardu nhini ngarra parraniriwaktha purni ngarra Jesus wangu kardu ngarra birnu-re pardidha-yu.   
\p
\v 15 I nga. Murrinh kanhi ngumanarrunemenu-ka murrinh ngarra Jesus thangunu damngarrumutneme. Nekingime kardu ngarra birnu da ngatha thanamngime ngarra Jesus-te purru-deyida-nu kathu-ka nekingime-ka mere ngarra nukun pimardawithnungime kumparra-yu, wurda. Mu kardu ngarra Yile neki nukunu purniwuwuptha wardarra-ka kardu nhini-wa kardu-yu puyumardawithnu kumparra-yu ngarra da kangkarl wangu Heaven-yu.  
\v 16 Mu da nhini-nu-re ngarra Jesus-te kathu purdiwurlnu-ka, marra-re warra ngadha-ka, kaykay ngala nimin pubiyepupnungime-ya. I bere pubiyepupnungime murrinh ngerren da matha ngarra ku angel ku pule ngala thangunu-ya. I nhini mana-ka nekingime pubiyepupnungime nanhthi trumpet warda Yile neki nukunu pirrakaynu nhini-yu. I Jesus warda kathu purrunu da Heaven thangunu kathu. I bere kardu pana ngarra purniwuwuptha wardarra i kardu ngarra birnu-re parraniriwaktha purni Jesus-ka, kardu-ka nhini-wa puyumardawithnu kumparra-yu i pubamardabinu Jesus-yu.  
\v 17 I bere nekingime kardu ngarra Yile neki nukunu i kardu ngarra birnu da ngatha thanambirnungime da nhini-re-nu-ka, nhini nekingime warda panhimardawithnungime i pubamardabinungime Jesus ngarra kalakkalak i puynawerrnungime ngarra marnirra wunku kardu nhini ngamere. I nhini thangunu nekingime-ka kardu bere matha wangu panibirnunungime ngarra Pule nekingime Jesus-yu da ngarra Heaven wangu-yu.  
\v 18 Bere nhini-ka nenuyelerrnu nuru i nenuretetenu nuru murrinh nhini-yu, i nhini nanki-ka mere warda pananmardathinnu i nurukarrknu kardu pana-nu ngarra purniwuwuptha wardarra-yu.   
\c 5  
\s1 Numenuwathawatha Jesus Purdiwurl-deyida-nu Kathu  
\p
\v 1 Nga kardu. Nanki-ka the wardarra nanthin da nhini-nu-yu ngarra Jesus-te purdiwurl-deyida-nu kathu-yu, i nhini ngay-ka mere ngarra nukun deyida manarra murrinh nhini-yu.  
\v 2 Nanki-ka the-wa nanthin nukunu purdiwurlnu-yu ngarra kardu-re mere da ngatha the pumabath. Nga, kardu darrarartka mani wurran kathu-ya ngarra kardu-re mere da ngatha the pumabath, i nhini Jesus-ka mange nginipunh purru-deyida-nu kathu-ka ngarra mere da ngatha kardu-re the pumabath ngarra da nhini-nu-re-yu.  
\v 3 I kardu piyemanu-ya, “Ya, kanhi-ka da watmam-wa, i da-ka berengunh-wa.” Mu nhini-re-ka Jesus-ka da bere matha paruynu pirtpirt da matha nginipunh kardu palngun mani kardu wakal-nu memngelu pirtpirt da matha yidingurr nungam dim. I da nhini-re Yile neki-ka kardu wiyenpun paninbetkutnu i bunpakpaknu kumparra warra ngarra nukunu, i nhini kardu nhini-ka mere ngarra pumamakatnu, wurda.   
\p
\v 4-5 Mu nga kardu. Nekingime-ka tharntiwakngime thurran da mange ngarra Kangkarlmawu wangu-yu, i nhini-ka mangini thurrannililingime ngarra da tina da matha mani, i mere purrungime ngarra da thipmam binhi wangu-yu, wurda. Yu, nanki-ka kardu Kangkarlmawu nukunu-wa i ngarra da ngunga da matha numpannilili, i nhini-ka mere warda nubengkabatnu nhini-yu ngarra nukunu-re kathu purdiwurlnu-yu. Nhini nanki-ka the wardarra numammath ngarra nukunu-nu-yu.  
\v 6 I mere nuyuyekum nukun ngarra Jesus purdiwurl-deyida-nu kathu-yu kardu nginipunh pana mani ngarra puyenthekum wardarra nukunu-nu-yu. Mu nuyunabirlbirl da matha-nu, i numenuwathawathanu i numenuyit da matha-nu nuyu nhini-yu.   
\p
\v 7 Da ngarra thipinhi-ka kardu-ka ngurrnguwarl parnam i mere narnibirlbirl. I kura murlak parnamkurdugurduk, i mere kumenuyit kuru.  
\v 8 Mu nekingime thurranngime-ka ngarra ngunga da matha, nhini-ka pumenanuyit da matha-nungime pi. I nekingime-ka bere ngatha wangu purdunayemitngime purru ngarra Yile neki-yu i marda pumartngime purru. I da-ka nhini thangunu-wa pirranhipenungime pani-yu. I nekingime-ka bere ngatha wangu pinamardamardanungime Jesus-nu purdiwurl-deyida-nu kathu. I da nhini-nu-re panhimardawithnungime da ngarra nukunu wangu dim.   
\p
\v 9-10 Yile neki mannhingkarartngime nekingime nhini-ka marda mangannhertngime manhiyibirnunu-wa-ngime nekingime-yu. Nukunu-ka mere marda manhertngime ki kunhirikerdek-nukun-ngime-yu, wurda. Mu nukunu-ka wurdannhethukngime Pule nekingime Jesus Christ kardu yibinnhepupngime i manhiyibirnungime nekingime-yu, i nhini da nakurlnu-ka bere matha wangu panibirnunungime ngarra da nukunu-yu.  
\p Bere ngarra Jesus-te purdiwurl-deyida-nu kathu-ka nekingime-ka kardu birnu da ngatha kama panibirnunungime i kardu makardu-nu kama-ya kardu puwuwupnu-wardarra-ngime-ya. Mu kardu-ka panibirnunu-weyida-ngime ngarra da nukunu-yu da bere matha wangu-yu.  
\v 11 Nhini-ka bere ngatha wangu numenumanpi nuru i neretete nuru da mange nginipunh marra kanhi mani namam numpan-ya.   
\s1 Murrinh Kanhi Ngarra Nungantal Warda  
\p
\v 12 I bere nga. Ngankuneme ngumanarruneme-ka bere matha wangu kardu nubirrayewup nuru i murrinh numarrabath nuru kardu kumparra kumparra pana ngarra puddannanthethith pumpan murrinh da mange ngarra Yile neki nukunu wangu i wurlk ngala pumamna pumpan.  
\v 13 I da mange patha numarra nuru kardu nhini-yu i kardu marda numanart nuru, nhini-ka kardu pumamnanmanpi-wa pumpan nhini-yu. I kardu wurnangat warda ngatha marda pekpek numenubath nuru nhini-yu mange nanki ngatha-yu.   
\p
\v 14 I nga. Murrinh numarranu wangu i numanmardawerr wangu kardu ngarra mere wurlk le karni, nhini-ka mange mere Yile neki nukunu nhini-yu. I nantetete kardu pana ngarra dampunpethin wurran i numanmanpi kardu ngarra da tetemanthay pubangarnurt pumpan. I kardu watmam da matha nururra kardu ngarra terert-yu.  
\v 15 I kardu nangkal ngatha kanhingurru-ka mere deyida thurdunawerl thu kuy-yu. Mu nubunmadhap kardu mange nhini pamam pumpan-yu. Mu da mange patha da matha nuru mange nanki ngatha-yu i kardu wurnangat warda ngatha.   
\p
\v 16 I bere matha wangu marda le nuru, \fig |src="CS Group Arms Uplifted.tif" size="col" ref="5.16" \fig*  
\v 17 i bere matha wangu nuddunayith nuru ngarra Yile neki-yu.  
\v 18 I bere matha wangu nariparl nuru ngarra nukunu-yu, da pana ngathayida ngarra da patha-re nubangarnurt numpan i da pana ngathayida ngarra da tetemanthay nubangarnurt numpan. Nhini-wa da mange nuru ngarra Yile neki marda mangannanart wurran-yu, nhini-ka Jesus Christ-ka Pule ngala nanki-wa nhini-yu, i kumparra da matha nubanpak numpan nukunu-yu.   
\p
\v 19 I mere nukun nubumadhap Ngepan Yile neki nukunu-yu mananmanpinu purru-yu.  
\v 20 I mere nukun murrinh narnimapart kardu pana ngarra murrinh mam wurran, “Ngay-ka murrinh thathpi Kangkarlmawu ngurdamyith ngurran.”  
\v 21 Mu nubunthap mani murrinh nhini-yu murrinh thathpirr kama-ya i wurda kama-ya. I nuddunthap nanhthi da mange da terert da matha. I bere matha wangu numayit nuru da patha-yu,  
\v 22 i nuntikat nuru da ngarra mange wiye terert nukun-yu.   
\p
\v 23 I nhini Yile neki ngarra marda pekpek dannhemutngime wurran-ka ngarramkadharrpuneme ngumpanka kardu mananmanpinu purru kardu bere matha wangu patha da matha nurunu. I ngankuneme ngarramkadharrpuneme ngumpanka nginipunh nanki-nu i ngepan nanki-nu manannginikatnu purru patha da matha i ngarra Pule nekingime Jesus Christ da mana kathu purdiwurlnu.  
\v 24 Yu bere. Nukunu-ka bere matha wangu mananmanpinu purru i pirrananpenu purru ngarra nanki-yu. Nhini nukunu-ka memnanmangkart i nukunu-ka da bere matha wangu da mange nhini mam wurran ngarra murrinh nukunu thangunu mam-yu.   
\p
\v 25 I nanki-ka bere matha wangu nangarrudharrpuneme nuru Yile neki-yu kardu mangankumanpinemenu purru ngankuneme i pirrangankupenuneme purru.  
\v 26 I kardu marda le nenumut nuru i pulangay da matha nuru kardu ngarra Yile neki nukunu-yu, kardu nginipunh ngathan nanki deyida mani pulangay numampirra numpan-ya.   
\p
\v 27 I ngay kanhi Paul marda mangannanart ngurran-ka kardu murrinh kanhi rit numarranu kardu ngarra Yile neki nukunu ngatha pumpan-ya. Murrinh kanhi ngay mamnarra-ka nhini ngay the-wa nganthin Jesus-ka marda warda ngatha manganart kardu wurnangat pubiyepupnu puru murrinh kanhi-yu.  
\v 28 I ngay-ka ngantharrpu ngurran Pule nekingime Jesus Christ nanki-nu-yu da bere matha wangu pirrananpenu purru i da mange patha da matha manarranu purru. Bere murrinh-yu.