\id MRK - Mwela Bible Version \ide UTF-8 \h MALIKO \toc1 Ngani Jammbone Malinga Pujijandikwe na a Maliko \toc2 Maliko \toc3 MLK \mt2 Ngani ja Mmbone Malinga Pujijandikwe na a \mt1 Maliko \imt Shilongolelo \ip Ngani ja Mmbone malinga pujijandikwe na a Maliko, ni shitabhu munkumbi gwa itabhu nsheshe ya Ngani ja Mmbone Mmalagano ga Ambi ikungulushila ngani ja a Yeshu Kilishitu. Shimo shimo pushishemwa “Injili,” malombolelo gakwe “Ngani ja Mmbone.” Puijandikwe na a Matei, na a Maliko, na Luka, na a Yowana bhakaweje a Yeshu. Ngani ja Mmbone malinga pujijandikwe na a Maliko, jishiupikala munkumbi gwa itabhu nsheshe ya Ngani ja Mmbone. Nneyo peyo inakulupalika kuti, pushaaliji shitabhu sha ntai kujandikwa munkumbi gwa itabhu yowe inansheshe ya Ngani ja Mmbone, yaka ya 65-70 AD. Bhaashomanga bhabhagwinji bhanakulupalilanga kuti pubhajandishe bhali ku Loma, nkwataganga ntima Bhakilishitu Bhaloma bhalinginji kweneko. \ip A Maliko pubhashemwaga guna a Yowana Maliko bhalongene na a ntume a Pauli na a Bhanabha, ikabheje gubhatolweshe mmwanja gwabhonji (Itendi 13:13). Kungai gubhalongene kabhili na a Bhanabha (Itendi 15:37-39). A Maliko bhashinkushuma mbwiga na a Petili. (1 Petili 5:13). Nnepeyo a Maliko bhangakong'ondela kwa meyo gabho ndamo ja a Yeshu, ikabhe bhaashomanga bhanakulupalilanga kuti a Maliko bhashinkujandika indu yaigwinji ibhakong'ondelwe na a Petili, yeneyo ni itendile Ngani ja Mmbone malinga pujajandikwe na a Maliko jijandikwe. Nnganimo, a Maliko shibhatumbilile talashiya ga ujiganywa na majiganyo ga a Yeshu na malanga ga kumpelo. \iot Ipali Nshitabhumo \io 1. A Maliko bhanatalashiya ga shitabhu showe (1:1-13). \io 2. A Maliko bhanatalashiya ga liengo lya a Yeshu pubhaliji ku Galilaya (1:14-8:21). \io 3. Kabhili bhanatalashiya ga mwanja gwa a Yeshu ku Yelushalemu (8:22-10:52). \io 4. A Maliko bhanamalishiya kujandika kwa talashiya ga a Yeshu, mobha gubhaaliji ku Yelushalemu na ga kuwa na kuyuka kwabho (11:1-16:8). \c 1 \s Miungu ja a Yowana Bhabhatisha \r (Matei 3:1-12; Luka 3:1-18; Yowana 1:19-28) \p \v 1 Kutandubha kwa Ngani ja Mmbone ja a Yeshu Kilishitu bhanabhabho a Nnungu. \v 2 Malinga shiijandikwe nshitabhu sha ankulondola bha a Nnungu, a Ishaya. \q “A Nnungu bhashite, ‘Ngunakuntuma muntenga jwangu annongolele, \q anng'alashiye mpanda gwenu.’ \q \v 3 Apali mundu anapilikanika kuanga alinkuti. \q ‘Mwaalashiyanje Bhakulungwa mpanda gwabho, \q nngoloyanje mushibhapite.’ ” \p \v 4 A Yowana Bhaabhatisha kubhakoposhele kuanga, bhalilunguya kuti bhandunji bhaipetanje na bhatishwa nkupinga a Nnungu bhaaleshelelanje yambi yabhonji. \v 5 Bhandunji kukopoka mmbali yowe ya ku Yudea na bhashilambo bha ku Yelushalemu gubhaajendelenje kuanga kula, gubhaipetilenje yambi yabhonji, na a Yowana gubhaabhatishenje ku Lushi lwa Yolodani. \p \v 6 A Yowana shibhawalaga shiwalo sha mabhetya ga ngamia, na nshipi gwa lipende nshigunu. Shalya shabho pushaaliji maije na bhushi gwa mukonde. \v 7 Bhalabho bhatendaga lunguya bhalinkuti, “Nnyuma jangu bhanakwiya bhakwete mashili kumbunda nne, numbe nne ngapwaa nkali kutepa nigopola mbundo ya ilatu yabho. \v 8 Nne pungubhatisha kwa mashi, ikabheje bhenebho shibhammatishanje kwa Mbumu jwa Ukonjelo.” \s Kubhatishwa na Kulingwa kwa a Yeshu \r (Matei 3:13-4:11; Luka 3:21-22; 4:1-13) \p \v 9 Gene mobha pego, a Yeshu gubhaishe kukopoka kushijiji sha Nashaleti shilambo sha ku Galilaya, gubhabhatishwe na a Yowana ku Lushi lwa Yolodani. \v 10 Bhakakoposheje mmashi, shangupe gubhabhweni kunnungu kuugwishe na Mbumu alikwaatulushila ali mbuti nnjubha. \v 11 Lilobhe kukopoka kunnungu likupilikanikaga lilinkuti. “Ugwe mwanangu junguupinga unonyela.” \p \v 12 Shangupe Mbumu akwaalongoyaga a Yeshu kwenda kuanga, \v 13 kweneko gubhatemi mobha makumi nsheshe bhalilingwa naka Lishetani. Kweneko pubhaaliji pamo na bhannyama bha mukonde, akuno ashimalaika bhalikwaatumishilanga. \s A Yeshu Bhanakwaashemanga Bhatanda Yamaki Nsheshe \r (Matei 4:12-22; Luka 4:14-15; 5:1-11) \p \v 14 A Yowana bhakatabhweje nnigelesha, a Yeshu gubhapite ku Galilaya, gubhalungwiye Ngani ja Mmbone ja a Nnungu bhalinkuti, \v 15 “Malanga gamalile, na Upalume gwa a Nnungu ubhandishile. Mwiipetanje yambi yenunji na nnjikulupalilanje Ngani ja Mmbone!” \p \v 16\fig Mundu alitandanga yamaki na lyau|src="NT-07 Fishing.jpg" size="col" ref="1:16"\fig*A Yeshu pubhapitaga nnyenje litanda lya Galilaya, gubhaabhweninji bhaatanda yamaki bhabhili. A Shimoni na apwabho a Ndeleya bhalitandanga yamaki na lyau. \v 17 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Nngagulanje nnjiyangane ninnjiganyanje kwaajiya nabhonji bhandu kwa a Nnungu.” \v 18 Shangu gubhaleshilenje mau gabhonji, gubhaakagwilenje. \p \v 19 Bhakajendeje mmujo kashoko gubhaabhweninji a Yakobho na apwabho a Yowana bhana bha a Shebhedayo. Na bhalabhonji mubhalinginji muntumbwi bhalialayanga mau gabhonji. \v 20 Shangupe a Yeshu gubhaashemilenje, na bhalabhonji gubhaaleshilenje ainabhabhonji a Shebhedayo muntumbwi na bhatumishi, nigubhaakagwilenje. \s Mundu Akwete Lioka Lyangali lya Mmbone \r (Luka 4:31-37) \p \v 21 Gubhaikengene ku Kapalanaumu, likaishileje lyubha lya Pumulila, a Yeshu gubhajinjile nshinagogi, gubhatandwibhe kujiganya. \v 22 Bhandunji bhowe bhaapilikenenje gubhaimukenje kwa majiganyo gabho. Pabha bhakajiganyaga mbuti bhaajiganya bha Shalia, ikabheje malinga mundu akwete ukulungwa. \p \v 23 Malanga gogo gwakoposhele mundu jumo aliji nshinagogi mula, akwete lioka lyangali lya mmbone, \v 24 nigwakweshiye lilobhe alinkuti, “Nkutupinga nndi mmwe a Yeshu Bhanashaleti? Bhuli nshikwiya kutumaliya? Nne nimmanyi mmwe agani, mmwe Mundu jwa ukonjelo jwa Nnungu!” \p \v 25 A Yeshu gubhankalipile lioka jula bhalinkuti. “Pumula! Gunshoshe munduju.” \v 26 Bhai, lioka jwangali jwa mmbone jula gwanngwishiye mundu jula shialala, gwagutile kwa utiya, kungai nigwanshoshile. \v 27 Bhandu bhowe gubhakanganigwenje, gubhabhuyenenje, “Sheneshi nndi? Igala majiganyo ga ambi? Abha bhandubha bhashikola mashili ga kugabhalanjila nkali maoka gangali ga mmbone na ganakwaapilikana!” \v 28 Shangupe ngani ja a Yeshu gujishumile mmbali yowe ya ku Galilaya. \s A Yeshu Bhanaalamya Bhandu Bhabhagwinji \r (Matei 8:14-17; Luka 4:38-41) \p \v 29 Bhakakopokanganeje nshinagogi mula, a Yeshu gubhalongene na a Yakobho na a Yowana kwenda kumui kwa a Shimoni na a Ndeleya. \v 30 Bhai, akwebhabho a Shimoni bhakongwe pubhaaliji bhalwele, bhagonile pa shinanda. A Yeshu bhakaisheje shangupe gubhaabhalanjilenjen. \v 31 A Yeshu gubhaajendele bhakongwe bhala gubhaakamwile nkono, nikwaajinula. Na shilwele shila shikwaashokaga, gubhatandwibhe kwaatumishilanga. \p \v 32 Likaishileje ligulo, gubhaapeleshelenje a Yeshu bhalwelenji bhowe na bhandu bha shikilwanga maoka. \v 33 Bhandunji bhowe bha shene shilambo shila gubhaloposhelenje pa nnango gwa nyumba jila. \v 34 Na a Yeshu gubhaalamiyenje bhandu bhabhagwinji bhakwetenje ilwele, gubhaashoshiyenje maoka gamagwinji, ikabheje bhangagaleka gabhelekete pabha gabhamanyi kuti bhalabho agani. \s A Yeshu Bhanalunguya ku Galilaya \r (Luka 4:42-44) \p \v 35 Malabhi gakwe, kumashelo a Yeshu gubhajabhwile nikwenda kujika kukwaajuga a Nnungu. \v 36 A Shimoni na ashaajabhonji gubhapitengene kukwaaloleya. \v 37 Bhakaabhonanjeje gubhaalugulilenje, “Bhandu bhowe bhanakunnoleyanga.” \v 38 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Twendangane ku ilambo ina ya tome ngalunguye na kweneko, pabha na kweneko ni kundendile nyiye” \v 39 Bhai, gubhapitile kila mmbali ya ku Galilaya bhalipita lunguya mmashinagogi na shoya maoka. \s A Yeshu Bhanakunnamya Mundu jwa Mangundula \r (Matei 8:1-4; Luka 5:12-16) \p \v 40 Mundu jumo nnwele mangundula gwabhajendele a Yeshu akwaatindibhalilaga alinkuti, “Mpingaga, nnikombola kunamya!” \v 41 A Yeshu gubhammonele shiya, gubhagolweye nkono gwabho, gubhankwashiye bhalinkuti, “Ngunapinga, ulame!” \v 42 Shangupe mangundula gala gakunshokaga mundu jula, gwalamile. \v 43 Kungai a Yeshu gubhammalanjile mundu jula ajabhule akuno bhalikunkomelesheya kuti, \v 44 “Upilikane, unammalanjile mundu jojowe shene shindushi, ikabhe ujende ukaalangule bhaabhishila shiushite lama, na ukashoye mbepei kwa lama kwako malinga shiamulishwe na a Musha, nkukong'ondela kuti ulamile.” \p \v 45 Ikabheje mundu jula akajabhuleje gwatandwibhe kushumya ngani jila kila mmbali akuno alitalashiya gamagwinji, mpaka a Yeshu gubhalepele kwenda shilambo shoshowe nibhoneka ku bhandu, gubhatemi kunyenje shilambo, kujika. Nkali nneyo bhandunji koposhela kila mmbali gubhaajendelelenje. \c 2 \s A Yeshu Bhanakunnamya Mundu jwa Poloka \r (Matei 9:1-8; Luka 5:17-26) \p \v 1 Gakapiteje mobha gashoko, a Yeshu gubhabhujile kabhili ku Kapalanaumu na bhandunji gubhapilikenenje kuti bhaishe kumui. \v 2 Bhai, gubhaikengene bhandunji nigumbala nnyumba mpaka palanga nnango. A Yeshu bhatendaga kwaalungushiyanga ngani jabho, \v 3 penepo gubhaikengene bhandunji nsheshe bhannjigelenje mundu jwa poloka ibhalo. \v 4 Ikabheje, kwa ligongo lya shuluka bhandu, bhangakombolanga kumpeleka mundu jula tome na a Yeshu. Bhai, gubhabhomolenje shipagala sha nyumba shitwela shibhajimi a Yeshu. Bhakabhomolanjeje lilanga, gubhantuluyenje mundu jula ali agonile pa likai. \v 5 A Yeshu bhakajibhoneje ngulupai jabhonji, gubhammalanjile mundu jwa poloka jula, “Mwanangu uleshelelwe yambi yako.” \p \v 6 Na bhaajiganya bhananji bha Shalia bhapalinji penepo, gubhaganishiyenje mmitima jabhonji, \v 7 “Bhaabheleketa bhuli abha? Bhanakwaakupulu a Nnungu! Jwakwapi mundu akombola kuleshelela yambi ikabhe a Nnungu jikape.” \v 8 Shangupe a Yeshu gubhaimanyi ng'aniyo yabhonji, nigubhaalugulilenje, “Pakuti nkuganishiyanga nneyo mmitima jenunji? \v 9 Shei shipepeshe kummalanjila mundu apolweshe, ‘Uleshelelwe yambi yako,’ eu kummalanjila, ‘Jinuka! Tola likai lyako ujende?’ \v 10 Bhai, pungupinga mmumanyanje kuti, Mwana juka Mundu, anakombola leshelela bhandu yambi pa shilambolyo.” Penepo gubhammalanjile mundu jwa poloka jula, \v 11 “Ngunakuubhalanjila jima, tola likai lyako ujende kunngwako!” \p \v 12 Akuno bhandu bhalikunnolesheyanga, shangupe mundu jula gwajimi, gwatolile likai lyakwe nigwaijabhulile. Bhandu bhowe gubhakanganigwenje nikwaakuya a Nnungu bhalinkutinji, “Ngu, tukanabhe kushibhona shindu malinga sheneshi.” \s A Lawi Bhanaashemwa \r (Matei 9:9-13; Luka 5:27-32) \p \v 13 A Yeshu gubhapite kabhili kunyenje litanda lya Galilaya. Lugwinjili lwa bhandu gulwaajendele, gubhatandwibhe kwaajiganyanga. \p \v 14 Na pubhapitaga mumpanda gubhaabhweni a Lawi bhanabhabho a Alupayo, bhatemi nnyumba ja lipila koli. Gubhaalugulile “Nngagule,” A Lawi gubhajimi gubhaakagwile. \p \v 15 Kungai, a Yeshu gubhatemi nkulya shalya, nnyumba ja a Lawi. Bhakamula koli bhabhagwinji na bhakwetenje yambi bhananji, gubhatemingenenje nkulya, pamo na a Yeshu na bhaajiganywa bhabho. Pabha bhandu bhabhagwinji bhashinkwaakagulanga. \v 16 Bhai, bhaajiganya shalia bha munkumbi gwa Mapalishayo, bhakaabhonanjeje a Yeshu bhalilya na bhakwetenje yambi na bhakamula koli, gubhaabhushiyenje bhaajiganywa bhabho, “Kwa nndi abha bhanalya na bhakamula koli na bhakwetenje yambi?” \p \v 17 A Yeshu bhakaapilikananjeje gubhaabhalanjilenje, “Bhabhakotonji bhakakunnoleyanga mmitela, bhakunnoleyanga mmitela bhalwelenji. Nangajiya kukwaaloleyanga bhakwetenje aki, ikabheje bhakwetenje yambi.” \s A Yeshu Bhanabhuywa ga Tabha \r (Matei 9:14-17; Luka 5:33-39) \p \v 18 Gene mobhago bhaajiganywa bha a Yowana Bhabhatisha, na bha Mapashalishayo bhatendaga tabhanga. Bhai, gubhaikengene kukwaabhuya a Yeshu, “Bhaajiganywa bha a Yowana na bha Mapalishayo bhanaatabhanga, kwa nndi bhaajiganywa bhenu bhakaatabhanga?” \v 19 A Yeshu gubhajangwile, “Bhuli, bhashemilwenje kundoa bhalipinjikwanga tabha akuno bhatemingene na nnyene nkulomba? Bhalinginji na nnyene nkulomba bhakaatabhanga. \v 20 Ikabheje shigaishe mobha nkulomba shashoywe, penepo shibhatabhanje.” \p \v 21 “Bhandu bhakaakatanga shibhamba sha nngubho ja ambi nitotela munngubho ja bhukala. Na bhatendangaga nneyo, shibhamba sha nngubho ja ambisho, shipinga guluka nipapula nngubho ja bhukalajo, na papapwishepo shipapunde pwenguka. \v 22 Wala bhandu bhakaataganga divai ja ambi mmipatila ja bhukala. Ibhaga bhatendangaga nneyo, divai ja ambijo shijikae mipatila ja bhukalajo, na divai na mipatila shijipwengushe. Divai jaambi pataga mmipatila jaambi!” \s A Yeshu ni Bhakulungwa bha Lyubha lya Pumulila \r (Matei 12:1-8; Luka 6:1-5) \p \v 23 Lyubha limo lya Pumulila, a Yeshu bhatendaga pita mmigunda ja ngano, bhaajiganywa bhabho gubhatandwibhenje kutema maashe ga ngano. \v 24 Mapalishayo gubhaabhalanjilenje a Yeshu, “Nnole! Kwa nndi bhaajiganywa bhenu bhanatendanga shindu shikapinjikwa Lyubha lya Pumulila?” \p \v 25 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Nkanabheshomanga shibhatendile a Daudi na ashaajabhonji pubhakwetenje shibhanga? \v 26 Shibhashite jinjila Nniekalu, bhukala a Abhiashali pubhaaliji Bhakulungwa Bhaabhishila, gubhalile mikate jabhishilwe kwa a Nnungu. Jikapinjikwaga kuligwa ikabhe na bhaabhishilangape, numbe a Daudi gubhalile nikwaapanganga na ashaajabhonji?” \p \v 27 Bhai, a Yeshu gubhaalugulilenje, “Lyubha lya Pumulila lyashinkubhikwa kwa ligongo lya bhandunji na nngabha bhandunji bhashinkubhikwanga kwa ligongo lya Lyubha lya Pumulila! \v 28 Kwa nneyo, Mwana juka Mundu, ni Nkulungwa, nkali jwa Lyubha lya Pumulila.” \c 3 \s A Yeshu Bhanakunnamya Mundu jwa Poloka Nkono \r (Matei 12:9-14; Luka 6:6-11) \p \v 1 A Yeshu gubhajinjile kabhili nshinagogi, na nkati mula ashinkupagwa mundu jumo apolweshe nkono. \v 2 Bhandu bhananji bhalinginji mwenemo, gubhaalolesheyenje a Yeshu ibhaga shibhannamye Lyubha lya Pumulila nkupinga bhapatanje shiumilo sha kwaalugula. \v 3 A Yeshu gubhannugulile apolweshe nkono jula, “Jiya ujime pakati pakati pano.” \v 4 Kungai, a Yeshu gubhaabhushiyenje bhandunji bhala, “Bhuli, inapinjikwa Lyubha lya Pumulila kutenda ya mmbone eu kutenda yangali ya mmbone, kunnamya mundu eu kummulaga?” Ikabheje bhangajangulanga. \p \v 5 Penepo a Yeshu gubhaalolilenje bhowe bhali bhatumbele, akuno bhaliinjika, kwa ligongo lya mitima jabhonji jangapinga kulupalila. Kungai gubhammalanjile mundu jula, “Goloya nkono gwako!” Jwalakwe gwagolweye nkono gwakwe, na shangupe guulamile. \v 6 Shangu Mapalishayo gubhakopokenje palanga, gubhatemingenenje pamo na bhandunji bha a Elode nkupangana muutendelo, kupinga bhaabhulaganje a Yeshu. \s Lugwinjili lwa Bhandu Kunyenje Litanda \p \v 7 A Yeshu gubhajabhwile penepo na bhaajiganywa bhabho, gubhapite kulitanda lya Galilaya, na lugwinjili lwa bhandu lukwaakagulaga, kukopoka ku Yelushalemu na ku Yudea, \v 8 na ku Idumea na kung'ambu lushi lwa Yolodani na ku Tilo na ku Shidoni. Lwene lugwinjili lwa bhandulo lwashinkwajendela ku Yelushalemu bhakapilikananjeje indu yaigwinji ibhatendaga. \v 9 Kwa ligongo lya gwinji gwa bhandu, a Yeshu gubhatumile bhaajiganywa bhabho bhaabhishilanje ntumbwi gumo, nkupinga bhanabhandishilwe na bhandunji. \v 10 Pabha bhashinkulamya bhandu bhabhagwinji, bhalwelenji bhowe gubhanokolenenje nkupinga bhaakwayanje bhalamanje. \v 11 Na maoka gangali ga mmbone gala pugaabhonaga a Yeshu, gatendaga kwaagwiyanga bhandunji bhala mmujo jabho, akuno galijobhela, galinkuti, “Mmwe Bhanabhabho a Nnungu!” \p \v 12 Ikabheje a Yeshu gubhaakalipilenje bhanaamanyiyanje ku bhandu. \s A Yeshu Bhanaagula Mitume Likumi Limo na Bhabhili \r (Matei 10:1-4; Luka 6:12-16) \p \v 13 A Yeshu gubhajombweshe kwiitumbi, gubhaashemilenje bhubhaapinjilenje bhayene. Bhai gubhaajendelenje, \v 14 gubhaagwile bhandu likumi limo na bhabhili, gubhaashemilenje mitume, nkupinga bhatame nabhonji bhaatumanje liengo lya pita lunguya, \v 15 na bhakombolanje kushoya maoka. \p \v 16 Bhai, bhene likumi limo na bhabhili bhaagulwenje bhala mena gabhonji pugaliji, a Shimoni, bhapegwilwe lina lya a Petili na a Yeshu \v 17 na a Yakobho na a Yowana apwabho, bhana bha a Shebhedayo, a Yeshu gubhaapelenje lina lya Bhoanege, malombolelo gakwe “Bhana bha nnjai,” \v 18 A Ndeleya na a Pilipi na a Bhatolomeyo na a Matei na a Tomashi na a Yakobho bhanabhabho a Alupayo na a Tadei na a Shimoni Bhakanaani na \v 19 a Yuda Ishikaliote bhaatendebhwishe a Yeshu. \s A Yeshu naka Bheelishebhuli \r (Matei 12:22-32; Luka 11:14-23; 12:10) \p \v 20 Kungai a Yeshu gubhajinjile nnyumba. Lugwinjili lwa bhandu lukugumbalaga kabhili, a Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhalepelenje nkali kulya shalya. \v 21 Bhai, ashaalongo ajabhonji bhakapilikananjeje genego gubhapitengene kukwakamula, pabha bhandunji pubhabheleketangaga kuti bhalwele shalubha. \p \v 22 Nabhalabhonji bhaajiganya bha Shalia gubhaikengene kukopoka ku Yelushalemu, gubhashitenje, “Bhashikola Bhelishebhuli! Numbe bhanashoya maoka kwa mashili gaka nkulungwa jwa maoka.” \p \v 23 Penepo, a Yeshu gubhaashemilenje gubhaabhalanjilenje kwa ndango, “Lishetani shakombole bhuli kwiibhinga nnyene? \v 24 Ibhaga upalume gumo ugabhanikaga nibha makundi gataukangana, gwene upalumego ukalonjeya. \v 25 Na kabhili, bha likaja limo bhalekanaga nibha likaja litaukangana, lyene likajalyo likalonjeya. \v 26 Na ibhaga, upalume uka Lishetani ugabhanikaga nibha ikundi, ukalonjeya, ikabhe shigupele. \p \v 27 “Jwakwapi mundu akombola kujinjila nnyumba jika mundu akwete mashili, nikumpokonyola indu yakwe, ikabhe antabheoti mundu akwete mashilijo, penepo shakombole kumpokonyola indu yakwe. \p \v 28 “Kweli ngunakummalanjilanga, bhandu shibhaleshelelwanje yambi yabhonji yowe na kwaakupulu kowe a Nnungu, \v 29 ikabheje, akummeleketela yangali ya mmbone Mbumu jwa Ukonjelo, ngu akaleshelelwa, pabha shene shambisho shinalonjeya pitipiti.” \v 30 A Yeshu bhashinkubheleketa genego, pabha bhashinkwaalugulilanga kuti, “Bhashikola lioka jwangali jwa mmbone.” \s Anyinabhabho na Ashaapwabho a Yeshu \r (Matei 12:46-50; Luka 8:19-21) \p \v 31 Anyinabhabho na ashaapwabho a Yeshu gubhaikengene, nijimangana palanga, gubhantumilenje muntenga kukwaashema. \v 32 Bhandu bhabhagwinji bhashinkwaatimbililanga bhali bhatemingenenje. Bhai bhananji, gubhaalugulilenje, “Anyinabhenu na ashaapwenu pubhalinginji palanga bhanakunnoleyanga.” \p \v 33 A Yeshu gubhaajangulenje, “A mama nne na ashaapwanga nne ashigani?” \v 34 Penepo gubhaalolilenje bhandunji bhaatimbililenje bhala, gubhashite, “Nnolanje! Abha ashaamama nne na ashaapwanga nne. \v 35 Mundu jojowe atenda ibhapinga a Nnungu, jwenejo mpwanga nne na nnumbwangu nne na nyinagwangu nne.” \c 4 \s Lutango lwa Nkupanda \r (Matei 13:1-9; Luka 8:4-8) \p \v 1 A Yeshu gubhatandwibhe kujiganya kabhili bhali nnyenje litanda lya Galilaya. Lugwinjili lukulungwa lwa bhandu lukwaishilaga, kwa nneyo gubhakwelile muntumbwi gubhatemi. Bhandu bhowe gubhatemingene nnyenje litanda. \v 2 Gubhajigenye indu yaigwinji kwa ndango, na nkujiganya kwabho gubhashite, \v 3 “Mpilikananje! Nkupanda ashinkwenda panda mmbeju. \v 4 Alipita miya mmbeju ila, ina guigwilile mumpanda, ijuni gwiishe guilile. \v 5 Ina guigwilile pa liganga likulu pangali litaka lyaligwinji, pabha litaka likataliyeje guimelile shangupe. \v 6 Lyubha likabhaleje ikunyalaga, na pabha mbubhu yakwe ikataliyeje, guijumwile. \v 7 Ina guigwilile pa mikongo ja mibha, mibha guikulile niutalila, mmbeju ila yangaogoya iepo. \v 8 Ina guigwilile pa litaka lya mmbone, guimelile, guikulile niogola, lubheju lumo lukuogoyaga iepo, lumo makumi gatatu na luna makumi shita na luna makumi kumi.” \v 9 Kungai gubhashite, “Akwete makutujo apilikane!” \s Ligongo lya Bheleketa kwa Ndango \r (Matei 13:18-23; Luka 8:11-15) \p \v 10 A Yeshu bhakatameje pa jika, bhaajiganywa bhabho likumi limo na bhabhili bhala, na bhandunji bhana bhaapilikanishiyangaga bhala, gubhaabhushiyenje malombolelo ga ndango ila. \v 11 Nabhalabho gubhaalugulilenje, “Mmanganyanji nshikolanga shikono sha kuimanya indu ya nng'iyo ya mu Upalume gwa a Nnungu, ikabheje bhananjibho, yowe shibhabhalanjilwanje kwa ndango, \v 12 kwa nneyo, \q ‘Bhalolanje, ikabheje bhanashibhonanje shindu. \q Bhapilikananje, ikabheje bhanaimanyanje. \q Bhanakwiipetanga, \q Nileshelelwa yambi yabhonji na a Nnungu.’ ” \s A Yeshu Bhanatalashiya ga Lutango lwa Nkupanda \r (Matei 13:10-17; Luka 8:9-10) \p \v 13 Bhai, a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Bhuli, mmanganya nkakulumanyanga lwene lutangolu? Bhai shimuimanyanje bhuli, ndango ina? \v 14 Nkupanda anapanda lilobhe lya a Nnungu. \v 15 Mbeju igwilile mumpanda, inalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lya a Nnungu. Ikabheje bhalipilikanangaga, shangupe Lishetani anakwiya kulishoya mmitima jabhonji. \v 16 Na mmbeju yagwilile pa liganga likulu, inalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lya a Nnungu, shangupe bhanakuliposhelenga nikwiinonyela. \v 17 Ikabheje bhakakulibhikanga mmitima jabhonji, kwa nneyo likaishila pa melela nnjiga nilonjeya, na ikoposhelaga ya ukomu eu ya shilaje ga ligongo lya lilobhelyo, shangupe bhanalekanga. \v 18 Mbeju yagwilile pa mibha, inalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lila, \v 19 ikabheje ga lipamba lya ndamo ya pashilambolyo, na tembwa ga angalila indu na mboka na shilokoli yajinjilangaga inautalila lilobhe lila, bhanogoyanje iepo. \v 20 Ikabheje mmbeju yagwilile pa litaka lya mmbone, inalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lya a Nnungu, nikuliposhela, niogoya iepo, bhana makumi gatatu na bhana makumi shita na bhana makumi kumi.” \s Kandili Jiunishilwe \r (Luka 8:16-18) \p \v 21 A Yeshu gubhapundile kwaabhalanjilanga, “Bhuli, bhandunji bhanakoleyanga kandili niunishila lidebhe eu nibhika nng'ungu? Nng'oo! Pujibhikwa panani. \v 22 Bhai, shoshowe shishiiywe, shishiundukulwe, na shoshowe shiunishilwe, shishiunukulwe. \v 23 Akwete makutujo apilikane!” \p \v 24 Na kabhili gubhaalugulilenje, “Nnganishiyanje inkupilikanangayo, shipimilo shinkwaapimilanga bhandunji shila, a Nnungu shibhampimilanje shosho, numbe nijenjeshewa. \v 25 Pabha akwete shindu shapunde kujenjeshewa, jwangali shindu, nkali shakwetesho shapokonyolwe.” \s Lutango lwa Lubheju Luumela \p \v 26 A Yeshu gubhapundile kubheleketa, “Upalume gwa a Nnungu unalandana naka mundu apandile mmbeju munngunda gwakwe. \v 27 Shilo anagona lugono na mui anajabhula, na penepo mmbeju ila inamela nikula, akuno akakushimanya shitendeka. \v 28 Pabha litaka liyene linameya mmbeju nikula niogola iepo, puitandubha kuipuka liamba, nikwiya liashe, kungai ngano jinasha nniashe mula. \v 29\fig Mundu aliuna ngano|src="NT-12 Sickle.jpg" size="col" ref="4:29"\fig*Na yalya ikomalaga, shangupe mundu jula anatola mbopo jakwe, nipita anjila pabha miongwe ja maneng'eno jiishile.” \s Lutango lwa Lubheju lwa Aladali \r (Matei 13:31-32, 34; Luka 13:18-19) \p \v 30 Kabhili a Yeshu gubhashite, “Upalume gwa a Nnungu tuulandanye na nndi? Eu tuutalashiye kwa lundango lwashi? \v 31 Malinga lubheju lwa aladali lushoko kupunda mmbeju yowe ipandwa. \v 32 Ikabheje lupandwaga, lunamela nikula nibha nkongo gwankulungwa kupunda mikongo jowe munngunda mula. Nyambi yakwe inakula nikola shiwili, na ijuni inashenga maui gabhonji.” \p \v 33 A Yeshu gubhajigenye malobhe gamagwinji kwa ndango ina yaigwinji ya malinga nneyo, gubhabhelekete nabhonji malinga shibhaelewangaga. \v 34 Shakwapi shibhabhelekataga gwangali ndango, ikabheje pubhabhaga jikape na bhaajiganywa bhabho, bhatendaga kwaatalashiyanga indu yowe. \s A Yeshu Bhanatondobhya Mabhimbili \r (Matei 8:23-27; Luka 8:22-25) \p \v 35 Lyubha lyolyo ikaishileje ligulo, a Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Tujomboshe litanda, twendangane mpaka ku ng'ambu.” \v 36 Bhai, gubhaluleshilenje lugwinjili lwa bhandu lula, na a Yeshu bhangatuluka kabhili muntumbwi mula gubhajabhulengene. Na mitumbwi jina gujikagwile. \v 37 Bhai, mbungo jikulungwa gujitandwibhe kupuga, mabhimbili gakukomaga muntumbwi mula, mpaka ntumbwi ukutandubhaga kugumbala mashi. \v 38 A Yeshu mubhaliji nnyuma ntumbwi bhagonile bhaijegamile pa nto. Bhai, bhaajiganywa gubhaajumwiyenje bhalinkutinji, “Mmajiganya, bhuli, nkaimuka kuti tupingawa?” \p\fig A Yeshu Bhanatondobya Mabhimbili Mmaali|alt="Boat in Storm" src="NT-09 Boat in Storm.jpg" size="col" ref="4:38"\fig* \v 39 Bhai, gubhajumwishe, gubhajikalipile mbungo jila nikugaamulisha mabhimbili ga mashi, bhalinkuti, “Nyenye! Mpumule!” Penepo mbungo jila gujipumwile, nibha ilili kaje. \v 40 Kungai a Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Pakuti nnajogopanga? Launo mwangalinginji ngulupai?” \p \v 41 Gubhajogopenje kwa kaje, gubhabhuyenenje, “Bhenebha agani, nkali mbungo na mabhimbili ganakwaapilikana?” \c 5 \s A Yeshu Bhanakunshoya Mundu Maoka Gangali ga Mmbone \r (Matei 8:28-34; Luka 8:26-39) \p \v 1 Bhai, gubhaikengene ku ng'ambu litanda lya Galilaya, ku shilambo sha Bhagelashi. \v 2 A Yeshu bhakatuleshejepe muntumbwi, shangupe gubhaimikene naka mundu jumo jwa shikilwa maoka gangali gammbone, alikopoka ku makabhuli. \v 3 Jwene mundujo kwatamaga ku makabhuli na jwakwapi mundu akombolaga kuntabha kabhili kwa mindondolo nkali ja itale, \v 4 pabha papagwinji bhalinjilenje kuntabha pingu na mindondolo ja itale ikabheje, atendaga kutula mindondolo ja itale jila na kuitemanya pinguyo, na wala jwakwapi mundu ankombolaga. \v 5 Mui na shilo kwatamaga ku makabhuli na mwiitumbi, alijobhela akuno alipita kwiilengula mmaganga. \p \v 6 Na akaabhoneje a Yeshu kwaataliya, gwabhabhutushile, gwapite kwaatindibhalila. \v 7 Kwa lilobhe lya utiya nigwashite, “Nkumbinga nndi mmwe a Yeshu bhanabhabho a Nnungu bha kunani kaje? Shonde shonde, kwa lina lya a Nnungu nnamboteshe!” \v 8 Ashinkubheleketa nneyo pabha a Yeshu bhammalanjile kuti, “Ugwe lioka gwangali gwa mmbone, gunshoshe munduju.” \p \v 9 Bhai, a Yeshu gubhammushiye, “Bhandu bhakuushemanga gani?” Gwajangwile, “Lina lyangu ‘Likundi’ pabha putuli tubhabhagwinji.” \v 10 Lioka jwangali jwa mmbone jula, gwabhashondelesheye a Yeshu bhanaabhinganganje nshilambo mula. \p \v 11 Pa tome jakwe lyashinkupagwa likundi lya ngulubhe ilipitalya nshitumbi. \v 12 Bhai, ashimaoka bhala gubhaashondelesheyenje a Yeshu bhalinkutinji, “Ntupeleshe ku ngulubhe kula tukaajinjilanje.” \v 13 A Yeshu gubhaaleshilenje, nigubhapite kwaajinjilanga ashingulubhe bhala. Na likundi lyowe lya ngulubhe lya ishila elupu ibhili, guieleleshele nnikote shibhutuka mpaka guitumbushile nnitanda. \p \v 14 Bhashunga bha ngulubhe ila gubhabhutukenje, gubhapite shumyanga jene nganijo kunnjini na mmigunda. Bhandunji gubhapitengene kulola itendeshe. \v 15 Gubhaajendelenje a Yeshu, gubhammweninji mundu akwete likundi lya maoka jula ali atemi, awete nngubho na ali na lunda lwakwe lwa mmbonepe, nigubhajogopenje. \v 16 Bhandunji bhagabhweninji genego pugatendekaga, gubhaatalashiyenje bhananji gampatile mundu jwa shikilwa maoka jula na ga ngulubhe ila. \v 17 Bhai, gubhatandubhenje kwaajuga a Yeshu bhajabhule nshilambo shabhonji mula. \p \v 18 A Yeshu bhalikwela muntumbwi bhajabhule, mundu jula gwabhajujile alongane nabho. \v 19 Ikabheje a Yeshu gubhakanile. Ikabhe gubhammalanjile, “Ujende kunngwako, ukaabhalanjilanje ashaalongo ajako yowe ibhakutendele Bhakulungwa na shibhashite kukubhonela shiya.” \p \v 20 Bhai, mundu jula gwapite, gwatandwibhe pita lunguya yowe ibhantendele a Yeshu nshilambo shashemwaga Dekapoli, malombolelo gakwe ilambo kumi, na bhandu bhowe gubhakanganigwenje. \s Mwali jwa a Yailo na Bhakongwe Bhamo Bhanalamywanga \r (Matei 9:18-26; Luka 8:40-56) \p \v 21 A Yeshu bhakajombosheje na ntumbwi kubhuja kung'ambu, lugwinjili lukulungwa lwa bhandu lukwaagumbalilaga, gubhajimi nnyenje litanda. \v 22 Penepo gubhaishe bhakulungwa bhamo bha shinagogi bhashemwaga a Yailo. Bhakaabhoneje a Yeshu gubhaigwishiye pa makongono gabho, \v 23 gubhaashondelesheye bhalinkuti, “Mwali jwangu jwannung'una nnwele tome nawa. Shonde twende nkammishile makono genugo nkupinga alame.” \v 24 Bhai, a Yeshu gubhalongene nabho. Na bhandunji bhabhagwinji gubhaakagwilenje, akuno bhalinokolananga nkwaabhandishila. \p \v 25 Bhashinkupagwa na bhakongwe bhamo bhatendaga lwala nsholosholo yaka likumi limo na ibhili. \v 26 Bhene bhakongwebho bhashinkulajilila kwenda mubhamitela bhabhagwinji. Na bhashinkujonanga indu yabho yaigwinji nkuilwaya na bhanalame, ikabhe nipunda kulwaliya. \v 27 Bhakapilikaneje ngani ja a Yeshu, gubhapite, nipekenya lugwinjili lwa bhandu lula kunyuma ja a Yeshu, gubhapite kwaya nngubho jabho. \v 28 Bhashinkutenda nneyo, pabha bhashinkwiibheleketela bhayene kuti, “Ngwayape nngubho jabho, shiname.” \p \v 29 Shangupe nsholosholo gula ukupumulaga, gubhaibhweni nshiilu shabho kuti bhalamile shilwele shabho shila. \v 30 A Yeshu gubhaimanyi kuti gashikwashoka mashili. Bhai gubhalutendebhushile lugwinjili lula, gubhabhushiye, “Gani angwashiye nngubho jangu?” \p \v 31 Bhaajiganywa bhabho gubhaajangulenje, “Nnilola bhandunji shibhakuti kunngumbalila, nkubhuya bhuli gani ankwashiye?” \v 32 Ikabheje a Yeshu gubhapundile kuloleya bhammone atendile shenesho. \v 33 Penepo bhakongwe bhala, bhali bhagamanyi gaapatile, gubhatandwibhe ungumila kwa jogopa, gubhapite kwigwiya pa makongono ga a Yeshu na gubhatalashiye gowe gatendeshe. \v 34 A Yeshu gubhaabhalanjile, “A mwali, ngulupai jenu jinnamiye. Njende kwa ulele, na shilwele shenu nnamile.” \p \v 35 A Yeshu bhakanabhe pumula kubheleketa, bhandunji kukopoka kumui kwa a Yailo bhala gubhaikengene, nikwaalugulila, “Mwali jwenu awile. Ga bhuli kupunda kwaabhuya Bhaajiganya?” \p \v 36 Ikabheje a Yeshu bhakapilikaneje gubhabheleketenje gala, gubhaabhalanjile a Yailo, “Nnajogope, mmwe nkulupalilepe.” \v 37 Penepo wala bhangaleka mundu jojowe abhakagule ikabhe, a Petili na a Yakobho na a Yowana apwabho. \p \v 38 Gubhaikengenenje kunngwabho bhakulungwa bha shinagogi bhala, na a Yeshu gubhapilikene njobhela na ililo na gubhaaimenenje bhandu bhabhagwinji bhalikwigutanjilanga. \v 39 Gubhajinjile nnyumba, gubhaalugulilenje, “Pakubha nnajobhelanga na guta? Mwali jwangawa, ashigonape.” \p \v 40 Ikabheje bhalabhonji gubhaeshilenje. Bhai, gubhaakopoyenje bhowe palanga, gubhaatolile ainagwe na akwabhe mwali jula na bhaajiganywa bhabho bhatatu bhala, gubhajinjilenje kukati kwagonile mwali. \v 41 Kungai gubhankamwile nkono, gubhammalanjile, “Talita kumi” Malombolelo gakwe, “Mwali ngunakuubhalanjila ujinushe!” \p \v 42 Shangupe mwali gwajimi, gwatandwibhe kujima jima. Paliji jwa yaka likumi limo na ibhili. Penepo bhandu gubhakanganigwenje kwa kaje. \v 43 A Yeshu gubhaakomelesheyenje bhanammalanjilanje mundu jene nganijo. Kungai gubhaabhalanjilenje bhampanganje shalya mwali jula. \c 6 \s A Yeshu Bhanakanwa ku Nashaleti \r (Matei 13:53-58; Luka 4:16-30) \p \v 1 A Yeshu gubhajabhwile, nigubhapite ku shilambo shabho na bhaajiganywa bhabho gubhaakagwilenje. \v 2 Likaishileje lyubha lya Pumulila, gubhatandwibhe jiganya nshinagogi. Bhandu bhabhagwinji bhapilikenenje bhashinkulapanga, gubhashitenje, “Bhaijigenye kwei genega? Na lwene lundalu bhalupatile kwei, na yene ilapoi, bhaatenda kwa mashili gashi? \v 3 Bhuli, bhenebha nngabha a pundi shelemala bhanabhabho a Malia, akulubhabhonji a Yakobho na a Yoshepu na a Yuda na a Shimoni? Bhuli, ashaalumbubhabhonji tukatama nabhonji apano?” Bhai, gubhaakanilenje. \p \v 4 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Nkulondola jwa a Nnungu akalepela kuywa, ikabhe pa shilambo shakwe na kwa ashaalongo ajakwe na pa likaja lyakwe.” \p \v 5 Kwa nneyo bhangatenda ilapo pepala, ikabhe bhashinkwabhishilanga makono bhalwelenji bhashoko nikwalamyanga. \v 6 A Yeshu bhashinkulapa ligongo lyangakulupalila kwabhonji. Gubhapite muijiji pita jiganya. \s A Yeshu Bhanakwatumanga Bhaajiganywa Likumi Limo na Bhabhili \r (Matei 10:5-15; Luka 9:1-6) \p \v 7 Gubhaashemilenje bhaajiganywa bhabho likumi limo na bhabhili bhala, gubhaatumilenje bhabhili bhabhili. Gubhaapelenje mashili ga shoya maoka. \v 8 Gubhaalugulilenje kuti, “Mumpandamo nnajigalanje shindu shoshowe, ikabhe ntindisho, nnajigalanje nkate wala nkobha wala mmmbiya. \v 9 Nng'walanje makubhashi, nnajigalanje nngubho ja tindiganya.” \v 10 Gubhaalugulilenje kabhili, “Pamui popowe pushimposhelwanje, ntamangane popo mpaka pushinshokangane.” \v 11 Na popowe pala bhakamposhelanje, eu kumpilikanilanga, nshokangane na nkung'undanje litutuli mmakongono genunji ibhe shilangulo sha kwaaleyanga. \p \v 12 Bhai, gubhapite kwaalungushiyanga bhandu bhaipetanje yambi yabhonji. \v 13 Bhashinkushoyanga maoka gamagwinji na kwaapakanga bhalwelenji mauta na kwaalamyanga. \s Kuwa kwa a Yowana Bhabhatisha \r (Matei 14:1-12; Luka 9:7-9) \p \v 14 Bhai, a mpalume a Elode gubhapilikene gowego, pabha kuiniywa kwa a Yeshu kwashinkushuma mmbali yowe. Bhandu bhananji bhatendaga bheleketanga kuti, “A Yowana bhabhatisha bhashiyuka bhakaweje, pabha bhashikola mashili ga tenda ilapo.” \p \v 15 Bhana bhatendaga bheleketanga kuti, “A Eliya.” Bhananji bhalinkutinji, “Bhalabho ni ankulondola bha a Nnungu, malinga ashinkulondola bhananji bha bhukala.” \p \v 16 Ikabheje a Elode bhakapilikaneje jene nganijo gubhashite, “Bhenebha a Yowana bhunaainjile bhala, bhashiyuka!” \p \v 17 Pabha a Elode bhashinkuamulisha a Yowana bhakamulwe nitabhwa. Pabha a Elode bhashinkwaatola shilombani a Elodia bhaaliji akongobhabho a Pilipi apwabho a Elode. \v 18 Pabha a Yowana bhashinkwaalugulila a Elode ikapinjikwa mmwe kwaatola shilombani bhakongwe bha apwenu. \p \v 19 Bhai, a Elodia bhashinkukola nnjimwa gubhaaloleye a Yowana nkupinga kwaabhulaga, ikabheje gubhalepele. \v 20 Pabha a Elode bhatenda kwajogopa a Yowana, bhalabho bhamumanyi kuti pubhaliji bhandu bhakwete aki, na bha Ukonjelo, kwa nneyo gubhaibhilile. A Elode gubhapinjile kwapilikanishiya a Yowana, ikabheje kila pubhaapilikanishiyaga, bhatendaga tenguka kwa kaje. \p \v 21 Gulikoposhele lyubha lya pwaa, lyubha lya shikukuu sha bhelekwa kwabho a Elode. Gubhaalashienje shalya bhanangulungwa bha lukumbi lwabho, na bhakulungwanji bha manjola, na ashikalongolele bhakulu bha ku Galilaya. \v 22 Bhai, mwali jwabho a Elodia gwajinjile nkati nigwainile, gwabhanonyeye ainagwe a Elode na bhajeninji bhabho. Penepo a mpalume a Elode gubhannugulile mwali jula, “Juga shoshowe shukupinga shini kupe.” \v 23 Gubhalumbile bhalinkuti, “Shoshowe shushunyuje shinikupe, nkali gabhana upalume gwangu.” \p \v 24 Mwali jula gwakopweshe palanga kukwaabhuya akwabhe, “Nyuje nndi?” Na bhalabho gubhannjangwile, “Ntwe gwa a Yowana bhaabhatisha.” \v 25 Mwali gwajinjile kwa a mpalume alitumanduma gwashite, “Ngunapinga nnainope, mmbe nshaani ntwe gwa a Yowana bhaabhatisha.” \p \v 26 A mpalume gubhainjishe kwa kaje, ikabheje kwa ligongo lya lumbila na ligongo lya bhajeninji bhapalinji bhala, bhangankanila. \v 27 Bhai, shangupe gubhantumile linjola akaainje a Yowana. Na linjola gwapite kuligelesha gwabhainjile a Yowana. \v 28 Gwaishe nago ntwe nshaani, gwampele mwali jula na jwalakwe gwabhapele akwabhe. \v 29 Bhaajiganywa bha a Yowana bhakapilikananjeje genego, gubhapitetolanga maiti ga a Yowana gubhashishilenje. \s A Yeshu Bhanakwaliyanga Shalya Bhandu Punda Elupu Ng'ano \r (Matei 14:13-21; Luka 9:10-17; Yowana 6:1-14) \p \v 30 Mitume bhala gubhabhujilenje gubhaimenenje na a Yeshu, gubhaalugulilenje yowe ibhatendilenje na jiganya. \v 31 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Twendangane kujika kwangali bhandu nkapumulilanje kashoko.” Bhashinkwaalugulilanga nneyo pabha bhashinkupagwanga bhandu bhaajendelangaga na bhuja, a Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhalepelenje kupata nkali lilanga lya kombola kulya shalya. \v 32 Bhai, gubhakwelilenje muntumbwi gubhapitengene kujika. \p \v 33 Bhandu bhabhagwinji kopoka muilambo mowe bhaabhweninji pubhajabhulanganaga, gubhakumanyinji kubhajendanganaga. Gubhapitengenenje lubhilo kulongolela kubhaapite a Yeshu na bhaajiganywa bhabho, gubhalinginji bhatainji kuika. \v 34 A Yeshu bhakatulusheje muntumbwi, gubhaaimenenje bhandu bhagumbelenje, gubhaabhonelenje shiya, pabha pubhalinginji malinga ngondolo yangali nshunga. Gubhatandwibhe kwaajiganyanga indu yaigwinji. \v 35 Ikaishileje tome na ligulo, bhaajiganywa bhabho gubhaajendelenje a Yeshu gubhaalugulilenje, “Nnaino kupilile, na putuli pano pa anga. \v 36 Mbaya mwaalugulilanje bhandu bhajendangane muilambo na mmigunda ja tome, bhakaiumilanje shalya.” \p \v 37 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Mwaapanganje shalya mmanganya.” Nabhalabhonji gubhaabhushiyenje, “Bhuli, tujende tukaume mikate ja mmbiya ya mishaala ja shaka shimo jika mundu?” \v 38 A Yeshu gubhaabhushiyenje “Nkwetenje mikate jilingwa? Nkalolanjeti.” Bhakalolanjeje, gubhaalugulilenje, “Jipali mikate ng'ano na yamaki ibhili.” \p \v 39 A Yeshu gubhaamulishenje bhaajiganywa bhabho bhaatamikanje bhandu pai mmanyai gamabhii, mmakundi makundi. \v 40 Bhandu gubhatemingenenje mmakundi makundi ga bhandu makumi kumi na makundi ga bhandu makumi nng'ano. \v 41 Kungai a Yeshu gubhatolile mikate nng'ano na yamaki ibhili ila, gubhalolile kunnungu, gubhatendile eja kwa a Nnungu, gubhagebhenye mikate jila na gubhaapelenje bhaajiganywa bhabho nkupinga bhaagabhanishianje bhandu. Na yamaki gubhatendile nneila peila. \v 42 Bhandu bhowe gubhalilenje nijukuta. \v 43 Gubhalokotenje malepeyo ga ipande ya mikate na yamaki, nigumbayanga ikapu likumi limo na ibhili. \v 44 Bhandu bhalilenje mikate jila pubhalinginji bhanabhalume elupu ng'ano, gwangali bhalanganishiya bhanabhakongwe na bhana. \s A Yeshu Bhanakwenda Pantundu Mashi \r (Matei 14:22-33; Yowana 6:15-21) \p \v 45 A Yeshu gubhaamulishenje bhaajiganywa bhabho bhakwelanje muntumbwi, bhajombokanje litanda bhalongolelanje ku Bhetishaida, bhayene gubhalepeshe bhalikwaalajilanga bhandu. \v 46 Bhakaalajilanjeje bhandu gubhapite jikape kushitumbi kukwaajuga a Nnungu. \v 47 Shigulogulo ntumbwi pugwaliji pakati pakati litanda, a Yeshu pubhaliji jikape kunyenje litanda. \v 48 Bhai, gubhaabhweninji bhaajiganywa bhalilajililanga na ngoi ya nokolela ntumbwi, kunokola mashi, pabha mbungo jashinkupuga shilinyuma. Kumashelo a Yeshu gubhaajendelenje bhalikwenda pantundu mashi bhalipinga kwaapitangana. \v 49 Ikabheje bhakaabhonanjeje bhalikwenda pantundu mashi, gubhaganishiyenje pana shiwili shabho, gubhajobhelenje. \p \v 50 Pabha bhowe bhakaabhonanjeje a Yeshu bhashinkujogopanga. A Yeshu gubhabhelekete nabhonji, “Mwilumanje, ni nne. Nnajogopanje.” \v 51 Kungai gubhakwelile muntumbwi mubhalinginji mula na mbungo jikutondobhaga. Nabhalabhonji gubhalapilenje kwa kaje. \v 52 Pabha bhangagamanyanga malombole ga mikate jila. Mitima jabhonji jashinkutopa. \s A Yeshu Bhanalamya Bhalwelenji ku Geneshaleti \r (Matei 14:34-36) \p \v 53 Gubhajombokenje litanda, gubhaikengene ku shilambo sha Geneshaleti gubhajimingene. \v 54 Bhakakopokanjeje muntumbwi mula, shangupe bhandu gubhaamanyinji a Yeshu. \v 55 Bhai, gubhapitengene lubhilo nshilambo showe, gubhatandwibhenje kwaajigalanga bhalwelenji mmakai nikwapeleshela a Yeshu kokowe kubhapilikenenje bhapali. \v 56 Mowe mubhapitaga a Yeshu, ibhe muijiji eu mmijini eu mmigunda, bhandu bhatendaga kwaabhikanga bhalwelenji pa lubhala, gubhaashondelesheyenje a Yeshu bhaakwayanje nkali libhiniko lya nngubho yabho. Na bhowe bhaakwashiyenje gubhalamilenje ilwele yabhonji. \c 7 \s Miungu ja Bhanyikala \r (Matei 15:1-9) \p \v 1 Mapalishayo na bhaajiganya bha Shalia bhananji kukopoka ku Yelushalemu, gubhapitengene kwa a Yeshu. \v 2 Gubhaabhweninji bhaajiganywa bhananji, bhalilyanganga shalya gwangali nabha makono, malinga shiikupinjikwa na ikubho ya Shiyaudi. \v 3 Pabha Mapalishayo na Bhayaudi bhowe bhashinkubhikanga mmitima jabhonji miungu ja bhanangulungwa bhabhonji, nngalya shindu gwangali nabha. \v 4 Na kabhili bhakalyanganga shindu sha kopoka kushokoni gwangali kuukanga, na jaapali mikubho jina jibhayobhelelenje, malinga kuukanga bhilika na migabho na indu ya shabha. \p \v 5 Bhai, Mapalishayo na bhaajiganya bha Shalia gubhaabhushiyenje a Yeshu, “Kwa nndi bhaajiganywa bhenu bhakaatendanga malinga shitushite jiganywa na bhanangulungwa bhetu, ikabheje bhanalyanganga gwangali nabha makono?” \p \v 6 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Mmanganya mmagulumba, a Ishaya bhashinkulondola ukoto genu mmanganya kuti. \q ‘A Nnungu bhanabheleketa kuti, bhene bhandunjibha bhananyogopanga kwa malobhepe, \q Ikabheje mitima jabhonji jishitalikangana na nne. \q \v 7 Kundindibhalila kwabhonji kwayoyo, \q Pabha majiganyo gabhonji ni malajilo ga shigundupe.’ \p \v 8 “Mmanganya nnalekanga malajilo ga a Nnungu, nkupinga nkamulanje miungu ja bhandu.” \p \v 9 A Yeshu gubhapundile kubheleketa, “Mmanganya nnaalekanga Malajilo ga a Nnungu nkupinga nkagulanje ikubho yenunji. \v 10 Pabha a Musha bhaashite, ‘Gwaajogope ainago na akwenu.’ Na kabhili bhaashite, ‘Akwaatukana ainagwe na akwabhe, anapinjikwa abhulagwe’. \v 11 Ikabheje mmanganya nnajiganyanga, ‘Monaga mundu akwete shindu sha kwaapa ainagwe eu akwabhe, abheleketaga kuti, njikwapa a Nnungu, \v 12 bhai, akapinjikwa kabhili kwaapa ainagwe eu akwabhe.’ \v 13 Nneyo shinkuti kulinyegayanga lilobhe lya a Nnungu ligongo lya miungu jenunji. Nnatendanga indu yaigwinji malinga yeneyo.” \s Indu Ikuntenda Mundu Anyate \r (Matei 15:10-20) \p \v 14 A Yeshu gubhabhelekete kabhili na lugwinjili lula bhalinkuti, “Mmbilikananje mmowe na mmumanyanje. \v 15 Shakwa shalya, shalya mundu shikuntenda anyate, ikabhe ikunkopoka nkati ni ikuntenda anyate. \v 16 Akwete makutu ga pilikanilajo apilikane.” \p \v 17 Bhakaalekanjeje bhandu, gubhajinjile nnyumba, bhaajiganywa bhabho gubhaabhushiyenje malombolelo ga lutango lula. \v 18 Na bhalabho a Yeshu gubhaalugulilenje, “Bhuli, nkali mmanganya nkakumumanyanga malinga bhananji? Nkakumumanyanga kuti shalya, shalya mundu shikakuntenda anyate? \v 19 Pabha shikakunjinjila muntima ikabhe mmatumbope, kungai akakwenda kulilindi?” Kwa bheleketa nneyo a Yeshu bhashinkwiitenda yalya yowe kubha ya mmbone. \p \v 20 A Yeshu gubhapundile bheleketa, “Shikunkopoka mundu muntima shenesho shikuntenda anyate. \v 21 Pabha muntima uka mundu munakopoka ng'aniyo yangali ya mmbone ya labhalabha na gwii na bhulaga, \v 22 ya utwai na shienga na kwetela indu na unami na kujajatika na lupimililo na matukano na mbwinya na ungumba. \v 23 Yene yowei muikopoka muntima uka mundu, yeneyo ni ikuntenda anyate.” \s Ngulupai ja Bhakongwe Bhamo bha Shigiliki \r (Matei 15:21-28) \p \v 24 A Yeshu gubhajabhwile pepala, gubhapite mmbali ya ku Tilo na ku Shidoni. Kweneko gubhajinjile nnyumba jimo, pubhapingaga inamanyishe na bhandu ikabheje bhangakombola kwiiya. \v 25 Penepo bhakongwe bhamo bhashinkukola mwali akwete maoka, gubhapilikene ngani ja a Yeshu. Bhai, gubhaishe nikwiigwiya pa makongono ga a Yeshu. \v 26 Bhene bhakongwebho pubhaaliji Bhagiliki bha ku Poinike shilambo sha Shilia. Bhai, gubhaajujile a Yeshu bhanshoye mwali jwabho lioka jula. \v 27 A Yeshu gubhaalugulile, “Mwaalekanje bhana bhajukutanjeti, nngabha mwammbone kutola shalya sha bhana nikwiipa mbwa.” \p \v 28 Ikabheje bhakongwe bhala gubhajangwile, “Kweli Mmakulungwa, ikabheje nkali mbwa ili pai mesha inalya malepeyo ga bhana.” \v 29 A Yeshu gubhaalugulile, “Kwa ligongo lya lilobhe limmeleketelyo, nnjende, lioka linshoshile mwali jwenu!” \v 30 Bhai, gubhapite kunngwabho, gubhanng'imene mwali jwabho agonile pa shinanda na lioka jula anshoshile. \s A Yeshu Bhanakunnamya Mundu Aliji Bhubhu na Nangapilikane \p \v 31 Kungai a Yeshu gubhajabhwile penepo gubhapite mmbali ja ku Tilo kupitila ku Shidoni, gubhaishe ku litanda lya Galilaya kupitila ku Dekapoli. \v 32 Bhai, gubhaapeleshelenje mundu bhubhu na akaapilikana, gubhaajujilenje bhammishile makono. \v 33 A Yeshu gubhanshoshiye pa bhandu nikwenda najo kunyenje, gubhannjinjiye ngowe yabho mmakutu gakwe na gubhaunile mata nikunkwaya pa lulimi lwakwe. \v 34 Kungai a Yeshu gubhalolile kunani kunnungu, gubhatulwiye mbumu, gubhannugulile, “Epata,” Malombolelo gakwe “Uguka.” \v 35 Shangupe makutu gakwe gakuugukaga na lulimi lula guluugwishe, gwabhelekete ukoto. \p \v 36 A Yeshu gubhaamulishe bhanannugulilanje mundu yeila. Ikabheje pubhapundaga kwaalimbiyanga, nipubhapundangaga kushumiya ngani. \v 37 Bhandu bhashinkulapanga kwa kaje, gubhashitenje, “Bhanatenda indu yowe ukoto, bhanakwaatendanga ashinangapilikane, kupilikana kabhili na ashibhubhu kubheleketa.” \c 8 \s A Yeshu Bhanakwaliyanga Shalya Bhandu Elupu Nsheshe \r (Matei 15:32-39) \p \v 1 Gene mobhago, lugwinjili lwa bhandu gulugumbele kabhili. Pabha bhakakwetenjeje shalya, a Yeshu gubhaashemilenje bhaajiganywa bhabho, gubhaalugulilenje, \v 2 “Ngunakwaabhonelanga shiya bhandunjibha pabha bhashitamangana na nne mobha gatatu na bhangalinji shalya. \v 3 Naalugulilangaga bhajabhulangane kunngwabhonji bhalinginji na shibhanga, shibhaondokanje mumpanda, pabha bhananji kubhakopokenje kwatalika.” \p \v 4 Bhaajiganywa bhabho gubhaabhushiyenje a Yeshu, “Putuli pano p akonde, tupate kwei mikate ja jukuta bhandu bhowebha?” \v 5 A Yeshu gubhaabhushiyenje, “Nkwetenje mikate jilingwa?” Gubhaajangwilenje, “Shabha.” \p \v 6 Bhai, gubhaamulishenje bhandu bhatamangane pai. Gubhatolile mikate shabha jila gubhatendile eja kwa a Nnungu, gubhajigebhenye, gubhaapelenje bhaajiganywa bhabho bhaapanganje bhandu, na bhalabhonji gubhaapelenje. \v 7 Bhashinkukolanga na yamaki ishokope. A Yeshu gubhatendile eja kwa a Nnungu, gubhaalugulilenje bhaapanganje bhandu. \v 8 Bhandu gubhalilenje na jukuta. Gubhakundikenyenje malepei gubhagumbeyenje ikapu shabha. \v 9 Bhandu bhalilenje bhala pubhalinginji mbuti elupu nsheshe. A Yeshu gubhaalajilenje bhandu, nikwaalekanga bhajendangane kumui. \v 10 Kashokope gubhakwelile mmashua pamo na bhaajiganywa bhabho, gubhapitengene shilambo sha ku Dalumanuta. \s Mapalishayo Bhanapinganga Ilangulo \r (Matei 12:38-42; 16:1-4) \p \v 11 Mapalishayo gubhaikengenenje, gubhatandwibhenje kutaukangana na a Yeshu. Nkwaalinga, gubhapinjilenje bhatende shilangulo kopoka kunnungu. \v 12 A Yeshu gubhatulwiye mbumu, nigubhashite, “Pakuti alu lubhelekolu lunapinga ilangulo? Kweli ngunakummalanjilanga, alu lubhelekolu lukapegwa shilangulo shoshowe.” \v 13 Bhai a Yeshu gubhaaleshilenje, gubhakwelile kabhili mmashua, gubhatandwibhe mwanja gwa jomboka litanda. \s Ngedule ya Mapalishayo na ya a Elode \r (Matei 16:5-12) \p \v 14 Bhaajiganywa bhashinkulibhalanga jigala mikate, ikabhe nkate gumope gwapali mumashua. \v 15 A Yeshu gubhaaleshiyenje bhalinkuti, “Nnolanje! Mwiteiganje na ngedule ya Mapalishayo na ya a Elode.” \v 16 Bhaajiganywa gubhatandwibhenje kubheleketa ashaayenenji, “Bhanabheleketa genego pakubha twangali mikate.” \p \v 17 A Yeshu gubhamumanyi gubhaalugulilenje, Kwa nndi nnaganishiyanga ga ngajigala mikate? Bhuli, nkanabhe kumumanyangape? Bhuli mitima jenunji jishinonopa? \v 18 Bhuli, nkwetenje meyo na nkalolanga? Nkwetenje makutu na nkapilikananga? Bhuli, nkakumbushilanga. \p \v 19 Lyene lyubha linagebhenye mikate ng'ano na kwaliyanga bhandu elupu ng'ano? Imwalokotenje ikapu ilingwa ya malepeyo? Gubhajangwilenje “Ikapu likumi limo na ibhili.” \v 20 Na punagebhenye mikate shabha na kwaliyanga bhandu elupu nsheshe, imwalokotenje ikapu ilingwa? Gubhajangwilenje, “Shabha.” \v 21 Bhai, gubhaalugulilenje, “Nkanabhe ng'amulangape?” \s A Yeshu Bhanakunamya Nangalole ku Bhetishaida \p \v 22 A Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhaikengenenje ku Bhetishaida, gubhaapeleshelenje mundu jumo nangalole, nikwashondelesheya a Yeshu bhankwaye nkupinga alame. \v 23 A Yeshu gubhankamwile nkono, gubhapite najo kunyenje shijiji. Gubhanng'unile mata mmeyo, gubhankwashiye na makono, gubhammushiye, “Bhuli, ulikushibhona shindu shoshowe?” \p \v 24 Nangalole jula gwalolile, nigwashite, “Ngunakwabhonanga bhandu bhabhagwinji mbuti mikongo jilikwenda.” \v 25 Kungai a Yeshu gubhankwashiye kabhili na makono kumeyo, na jwalakwe gwabhalakwile meyo nigwalamile, gwaibhweni indu yowe ukoto. \v 26 A Yeshu gubhannugulile ajende kunngwakwe nikung'amulisha, “Unabhuje kushijiji!” \s A Petili Bhanakong'ondela Kuti a Yeshu ni a Kilishitu \r (Matei 16:13-20; Luka 9:18-21) \p \v 27 Kungai a Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhapitengenenje muijiji ya ku Kaishalia Pilipi. Bhalinginji mumpanda a Yeshu gubhabhushiyenje bhaajiganywa bhabho, “Bhandu bhakutinji nne gani?” \v 28 Gubhaajangwilenje, “Bhananji bhakutinji mmwe a Yowana Bhabhatisha na bhananji bhakutinji a Eliya na bhananji bhakutinji jumo jwa munkumbi gwa ashinkulondola bha a Nnungu.” \p \v 29 Nabhalabho a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Na mmanganya bhuli, nkutinji nne gani?” A Petili gubhaajangwile, “Mmwe a Kilishitu, nng'agwilwe na a Nnungu” \v 30 A Yeshu gubhaalimbiyenje bhanannugulilanje mundu jojowe jene nganijo. \s A Yeshu Bhanalugula ga Bhulagwa na Yuka Kwabho \r (Matei 16:21-28; Luka 9:22-27) \p \v 31 A Yeshu gubhatandwibhe kwaajiganyanga bhaajiganywa bhabho kuti, inapinjikwa Mwana juka Mundu apotekwe na kanwa na bhanangulungwa na bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia. Abhulagwe na lyubha lya tatu shaayushe. \v 32 A Yeshu bhashinkwaalugulilanga gwangali nng'iyo. Penepo a Petili, gubhaatolile a Yeshu kunyenje na gubhatandwibhe kwaakalipila. \v 33 Ikabheje a Yeshu gubhatendebhwishe, gubhaalolilenje bhaajiganywa bhabho, gubhaakalipile a Petili bhalinkuti, “Njoshela apano, Lishetani gwe! Pabha ukaganishiya ga a Nnungu ikabhe ga shigundupe.” \p \v 34 Kungai a Yeshu gubhaashemilenje bhandu bhagumbelenje bhala na bhaajiganywa bhabho, gubhaalugulilenje, “Mundu jojowe apinga ngagula nne, anapinjikwa aikane nnyene, ajigale nshalabha gwakwe angagule. \v 35 Pabha mundu apinga lamya gumi gwakwe shaguobhye, ikabheje akuguobhya gumi gwakwe kwa ligongo lyangu nne na ligongo lya Ngani ja Mmbone, shagutapule. \v 36 Bhuli, shiimpwaile indi mundu apegwaga indu yowe ya nshilambolyo showe akuno aliobhya gumi gwakwe? \v 37 Eu mundu shashoye shindu shashi pa gumi gwakwe? \v 38 Mundu jojowe munkumbi gwa lubheleko lwangakulupalika kwa a Nnungu na lwa yambilu, ashangolele oni nne na malobhe gangu, nne mwana juka Mundu shininkolele oni jwene mundujo, malanga pushing'ishe Muukonjelo gwa Atati pamo na ashimalaika bha Ukonjelo bha kunnungu.” \c 9 \p \v 1 A Yeshu gubhapundile kwalugulilanga, “Kweli ngunakummalanjilanga, bhapalinji bhananji bhalinginji pepano bhakawanganga bhakanabhe kuubhonanga Upalume gwa a Nnungu ulikwiya kwa mashili.” \s A Yeshu Bhanapindikuka Lubhombo \r (Matei 17:1-13; Luka 9:28-36) \p \v 2 Gakapiteje mobha nng'ano na limo, a Yeshu gubhaatolilenje a Petili na a Yakobho na a Yowana, gubhapite nabhonji kushitumbi shashileu kwa jikape. Kweneko gubhapindikwishe lubhombo lwabho, mmujo jabhonji, nibhoneka shinape. \v 3 Nngubho yabho yashinkung'anyima niwejela kwa kaje, wala jwakwapi nkushapa jojowe pa shilambolyo akombola kushapa nikwiitenda iwejele malinga nneyo. \v 4 Gubhakoposhelenje a Eliya na a Musha gubhakungulukenje na a Yeshu. \v 5 A Petili gubhaalugulile a Yeshu, “Mmajiganya, shankonja uwe kubha apano. Bhai, tushenje itala itatu, shimo shenu mmwe, na shina sha a Musha na shina sha a Eliya.” \v 6 Mbena bhakashimanyaga shibhabheleketaga, pabha bhenebho na ashajabhonji bhashinkujogopanga. \p \v 7 Kungai gulyaunishilenje liunde malinga shiwili, lilobhe likupilikanikaga nniundemo “Jweneju Mwanangu jungumpinga, mumpilikanishiyanje.” \v 8 Shangupe bhakang'wang'wayanjeje, bhangammonanga mundu juna ikabhe a Yeshu jikape. \p \v 9 Bhai, pubhalinginji nkuelela shitumbi, a Yeshu gubhaalimbiyenje bhanannugulilanje mundu jojowe indu ibhaibhweninji, mpaka Mwana juka Mundujo, pushayushe awaga. \v 10 Bhai, gubhalibhishilenje mmitima lyene lilobhelyo, bhalibhuyananga ashaayenenji malombolelo ga yuka kopoka kubhawilenje. \v 11 Gubhaabhushiyenje a Yeshu, “Pakuti bhaajiganya bha Shalia bhakutinji mpaka bhatandubhe kuika a Eliya?” \p \v 12 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Elo, a Eliya bhanakwiyati kualaya yowe. Nkali nneyo, kwandi bhai ishijandikwa Mmajandiko ga Ukonjelo kuti Mwana juka Mundu anapinjikwa potekwa na kanwa? \v 13 Ikabheje ngunakummalanjilanga, a Eliya bhaaishe, nabhalabhonji nigubhaatendelenje yowe ibhapinjilenje, malinga shibhajandishilwe Mmajandiko ga Ukonjelo.” \s A Yeshu Bhanakunamya Nshanda Aakwete Lioka \r (Matei 17:14-21; Luka 9:37-43a) \p \v 14 Bhakaaishilanjeje bhaajiganywa bhananji bhala, gubhalubhweninji lugwinjili lukulungwa lwa bhandu lwaatimbililenje bhalitaukangana na bhaajiganya bha shalia. \v 15 Shangupe lugwinjili lwa bhandu bhaakabhonanjeje a Yeshu, bhowe bhashinkulapanga kwa kaje, gubhaabhutushilenje kukwalamushila. \v 16 A Yeshu gubhabhushiyenje, “Nkutaukangana nndi?” \p \v 17 Mundu jumo munkumbi mula gwabhajangwile, “Mmajiganya, njikwiyanajo mwanangu kwenu mmwe, ashikola lioka likuntenda anabhelekete. \v 18 Papagwinji ashikilwaga anakunngwiya pai na kopoka shiulo nkang'wa, alitauna meno na ng'ang'anala shiilu showe. Njinkwaajuganga bhaajiganywa bhenu bhanshoyanje ikabheje bhangakombolanga.” \p \v 19 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Mmanganya lubheleko lwangali ngulupai! Shindame na mmanganya mpaka shakani? Shinikakatimile mpaka shakani? Munnjiyenajonji akuno.” \v 20 Gubhampelekenje. Shangupe lioka jula akaabhoneje a Yeshu, gwanngwishiye nikunng'ungumiya, aligalabhuka na kopoka shiulo nkang'wa. \p \v 21 A Yeshu gubhaabhushiye ainamundu, “Genega pugampatile kutandubhila shakani?” Nabhalabho gubhajangwile, “Tandubhila ali mwana. \v 22 Papagwinji lioka linakunngwishiya pamoto na mmashi, nkupinga limmulaje. Bhai, ibhaga nnakombola, ntubhonele shiya na ntujangutile!” \p \v 23 A Yeshu gubhaalugulile, “Kwa nndi nkuti, nkombolaga? Gowe ganaakomboleka kuka mundu akulupalila.” \v 24 Penepo ainamundu bhala gubhagutile bhalinkuti, “Ngulikulupalila! Nnyangutile kwa ungakulupalila gwangu.” \p \v 25 A Yeshu bhakalubhoneje lugwinjili lwa bhandu lulikwaajiila shibhutuka, gubhankalipile lioka jula bhalinkuti, “Lioka ukuntenda mwanaju anabhelekete na anapilikane, ngunakuamulisha gunshoshe nshandaju na unannjinjile kabhili!” \p \v 26 Lioka jula gwagutile, gwanng'ungumiye kwa kaje, kungai gwanshoshile. Nshanda jula paliji mbuti ashiwa, na bhananji gubhashitenje kuti, “Awile!” \v 27 Ikabheje a Yeshu gubhankamwile nkono, gubhannjinwile na jwalakwe gwajimi. \p \v 28 Bhai, a Yeshu bhakajinjileje nnyumba, bhaajiganywa bhabho gubhaabhushiyenje pajika, “Pakuti uwe twangakombola kunshoya?” \p \v 29 Na bhalabho a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Lioka lya malinga lyeneli nkakombolanga kulishoya, ikabhe kwa juga Nnungupe.” \s A Yeshu Bhanakungulushila Kabhili ga Shiwo Shabho \r (Matei 17:22-23; Luka 9:43-45) \p \v 30 A Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhashoshilenje pepala, gubhapelengenyenje na mwanja gwabhonji pitila ku Galilaya. Na bhalabho a Yeshu bhakapinjileje mundu amumanye kubhali, \v 31 pabha bhatendaga kwaajiganyanga bhaajiganywa bhabho. Gubhaalugulilenje, “Nne Mwana juka Mundu shingamuywe kubhandu na shibhammulaganje, ikabheje lyubha lya tatu shinyushe.” \p \v 32 Bhaajiganywa bhabho bhangalimanyanga lyenelyo. Ikabheje gubhajogopenje kwaabhuya. \s Gani ali Nkulungwa? \r (Matei 18:1-5; Luka 9:46-48) \p \v 33 Bhai, gubhaikengenenje ku Kapalanaumu. Pubhaliji nnyumba, a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Mwataukanganaga nndi mumpanda?” \p \v 34 Ikabheje bhanganyabho gubhatemingenenje ilili, pabha mumpanda bhatenda taukangana ga gani ali nkulungwa jwabhonji. \p \v 35 A Yeshu gubhatemi pai, gubhaashemilenje likumi limo na bhabhili bhala, gubhalugulilenje, “Mundu apinga kubha nkulungwa, anapinjikwa abhe jwa kumpelo na ntumishi jwa bhowe.” \v 36 Kungai gubhantolile mwana jwa nshoko, gubhannjimishe pakatipakati jabhonji, gubhannjambete, gubhaalugulilenje, \v 37 “Akumposhela mwana jwa nshoko malinga jweneju kwa lina lyangu, anamboshela nne, na amboshela nne, akaamboshela nnepe, ikabheje na bhandumile bhala.” \s Akakututauka Pali na Uwe \r (Luka 9:49-50) \p \v 38 A Yowana gubhaalugulile a Yeshu, “Mmajiganya, tushikummona mundu jumo alishoya maoka kwa lina lyenu, na uwe gutulinjile kunnimbiya pabha nngabha jwa munkumbi gwetu.” \p \v 39 Ikabheje a Yeshu gubhashite, “Nnannimbiyanje, pabha jwakwapi mundu atenda ilapo kwa lina lyangu, popo pepo nimeleketela yangali ya mmbone. \v 40 Pabha akakututauka, pali na uwe. \v 41 Mundu jojowe shampanganje mashi ga ng'wa, ligongo nshibhanganga bhandu bha a Kilishitu, kweli ngunakummalanjilanga akapelela upo yakwe. \s Igwegwe \r (Matei 18:6-9; Luka 17:1-2) \p \v 42 “Mundu jojowe shannebhye jumo jwa munkumbi gwa bhashokonji bhangulupalilangabha, kaliji mbaya jwene mundujo, atabhilwe liganga likulungwa lya yajila nnukoi lwakwe nileshelwa mmaali. \v 43 Nkono gwenu unnebhyaga muukate! Mbaya jinjila mugumi gwangali nkono gumo, nngalingana na kola makono ganaabhili, nileshelwa kumoto gwa ku Jeanamu. \v 44 Mwenemo mbiu yakwe ikawa, wala moto gwake ukaimika. \v 45 Na lukongono lwenu lunnebhyaga, nnukate! Mbaya jinjila mugumi nni na lukongono lumo, nngalingana kola makongono ganaabhili, nileshelwa kumoto gwa ku Jeanamu. \v 46 Mwenemo mbiu yakwe ikawa, wala moto gwake ukaimika. \v 47 Na liyo lyenu linnebhyaga nnishoye! Mbaya jinjila mu Upalume gwa a Nnungu nninkwete shongo, nngalingana kola meyo ganaabhili, nileshelwa kumoto gwa ku Jeanamu. \v 48 Mwenemo mbiu yakwe ikawa, wala moto gwakwe ukaimika. \p \v 49 “Pabha kila mundu shaukangwe na moto malinga mbepei puiukangwa na nnjete. \v 50 Nnjete ni ja mmbone, ikabheje jikanonye jitagwe indi nkupinga jinonye? Ntamangane kwa ulele munkumbi gwenunji, nkupinga kunong'aya shilongani.” \c 10 \s Ga Lekana \r (Matei 19:1-12; Luka 16:18) \p \v 1 A Yeshu gubhajabhwile pepala gubhapite ku shilambo sha ku Yudea na mmbali ya ku ng'ambu lushi lwa Yolodani. Bhandu bhabhagwinji gubhaajendelenje kabhili, na bhalabho gubhaajigenyenje malinga shigwaliji nkubho gwabho. \p \v 2 Bhai, Mapalishayo gubhaajendelenje, gubhabhushiyenje nkwaalinga, “Bhuli, ilipinjikwa jwannume kunneka nkagwe?” \v 3 A Yeshu gubhaajangwilenje bhalinkuti, “Bhuli a Musha bhannajilenjeje nndi?” \v 4 Na bhalabhonji gubhashitenje, “A Musha bhakundile kuti, jwannume ajandishe talaka anneshe nkagwe.” \p \v 5 A Yeshu gubhaalugulilenje, “A Musha bhashinkunnjandishilanga jene shaliajo kwa ligongo lya nonopa mitima jenunji. \v 6 Ikabheje kutandubhila kupanganywa kwa shilambolyo, a Nnungu bhashinkupanganya bhandu bhabhili, jwannume na jwankongwe. \v 7 Kwa nneyo, jwannume shabhalekanje ainagwe na akwabhe nilundana na akagwe, \v 8 numbe shibhabhanganje shindu shimo. Kwa nneyo bhakabhanganga bhabhili ikabhe shindu shimo. \v 9 Bhai, shibhalundenye a Nnungu, mundu analekanye.” \p \v 10 Bhakajinjilanjeje kabhili nnyumba, bhaajiganywa bhabho gubhaabhushiyenje ga genego. \v 11 Na bhalabho a Yeshu gubhaalugulilenje, “Akwaaleka akagwe nilomba jwankongwe juna, analabhalabha. \v 12 Numbe jwankongwe akwaaleka ambujegwe, nilombwa naka jwannume juna, analabhalabha.” \s A Yeshu Bhanakwaajujilanga Mboka Bhana Bhashoko \r (Matei 19:13-15; Luka 18:15-17) \p \v 13 Bhandunji bhashinkwapeleshelanga a Yeshu bhana bhashoko bhashoko nkupinga bhaakwayanje, ikabheje bhaajiganywa bhabho gubhaakalipilenje. \v 14 A Yeshu bhakabhoneje nneyo, guyaashimile nigubhaalugulilenje, “Mwaalekanje bhana bhashoko bhashoko bhanyiilanje, wala nnaaibhililanje, pabha Upalume gwa a Nnungu gwa malinga bhene bhanganyabha. \v 15 Kweli ngunakummalanjilanga, mundu jojowe akauposhele Upalume gwa a Nnungu malinga mwana jwa nshoko, akajinjila mwenemo.” \v 16 Kungai gubhaajambetenje bhana bhala, nigubhaabhishilenje makono, nikwaajujilanga mboka. \s Mundu Tajili \r (Matei 19:16-30; Luka 18:18-30) \p \v 17 A Yeshu bhakatandubheje mwanja gwabho kabhili, mundu jumo gwabhaishile lubhilo, gwabhatindibhalile pamakongono gabho, gwabhabhushiye, “Mmajiganya mmambone, ndende bhuli mbate gumi gwa pitipiti?” \v 18 A Yeshu gubhannjangwile, “Pakuti unanjema najwa mmbone? Jwakwapi ali jwa mmbone ikabheje a Nnungu jikape. \v 19 Gwiimanyi amuli shiikuti lugula, ‘Unalabhelabhe na unabhulaje na unajibhe unakong'ondele unami na unalambile na gwaishimunji ainago na akwenu.’ ” \p \v 20 Nshanda jula gwabhalugulile, “Mmajiganya, gene gowego njikunda tandubhila ushanda gwangu.” \p \v 21 A Yeshu gubhannolile gubhampinjile, nigubhannugulile, “Ushitubhilwa shindu shimo, ujende ukaushe yowe yuukwete, elayo, ukaapanganje bhaalaga, na ugwe shiukole shibhiko kunnungu, kungai ujiye ungagule.” \v 22 Akapilikaneje genego, gwajabhwile ali ainjishe, pabha ashinkukola indu yaigwinji. \p \v 23 A Yeshu gubhalolile akuno na kukuno, gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Shiibhe ukomu kwa matajili kujinjila mu Upalume gwa a Nnungu.” \p \v 24 Bhaajiganywa gubhakanganigwenje kwa malobhe gabho. A Yeshu gubhaajangwilenje kabhili, “Ashibhanangu nnolanje, shiishite komala kwa akulupalila mali, kujinjila mu Upalume gwa a Nnungu! \v 25\fig Ngamia|alt="A Camel" src="NT-14 Camel.jpg" size="col" ref="10:25"\fig*Ikakomala ngamia kupeleta pa lilanga lya ingano, kupunda akwete indu kujinjila mu Upalume gwa a Nnungu.” \p \v 26 Bhaajiganywa bhabho gubhapundilenje kukanganigwa nigubhabhalanjilenenje, “Bhai, igala gani shakombole kutapulwa?” \v 27 A Yeshu gubhaalolilenje, nigubhashite, “Kubhandu ikakomboleka, ikabheje kwa a Nnungu nngabha nneyo, pabha kwa a Nnungu yowe inakomboleka.” \p \v 28 A Petili gubhashite, “Nnole, uwe tushileka yowe nikunkagula mmwe.” \p \v 29 A Yeshu gubhashite, “Kweli ngunakummalanjilanga, jwakwa mundu jojowe aleshile nyumba, eu ashapwakwe, eu ashalumbugwe, eu akwabhe, eu ainagwe, eu bhanagwe, eu migunda, kwa ligongo lyangu nne, na kwa ligongo lya Ngani ja Mmbone, \v 30 ikabhe agano malanga gano, shaposhele pa makumi kumi, nyumba, eu ashaapwakwe na ashaalumbugwe, eu akwabhe, eu bhanagwe na migunda, na mboteko, na malanga gakwiyago, gumi gwa pitipiti. \v 31 Ikabheje, bhabhagwinji bhalingi bhantai, shibhabhanganje bha kumpelo, na bhalinginji bha kumpelo, shibhabhanganje bhantai.” \s A Yeshu Bhanabheleketa gwa Tatu Gawa na Yuka Kwabho \r (Matei 20:17-19; Luka 18:31-34) \p \v 32 Bhai bhalinginji mumpanda, kujomboka kwenda ku Yelushalemu a Yeshu gubhaalongolelenje, bhaajiganywa bhabho gubhakanganigwenje, na bhakagulangaga bhala gubhajogopenje. A Yeshu gubhaatolilenje bhaajiganywa bhabho kuntemela, gubhatandwibhe kwaalugulilanga, gapinga kwaakoposhela, \v 33 bhalinkuti, “Mpilikananje, tunakwenda ku Yelushalemu, kweneko nne Mwana juka Mundu ngupinga tendebhukwa, nikamuywa ku bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia, bhalabhonji shibhang'ukumulanje mulagwe, na shibhangamuyanje kubhandu bha ilambo ina, \v 34 bhalabhonji shibhanyegayanje, ning'unilanga mata na ngomanga na mishapilo, nimulaga na lyubha lya tatu shinyushe.” \s Kujuga kwa a Yakobho na a Yowana \r (Matei 20:20-28) \p \v 35 A Yakobho na a Yowana bhana bha a Shebhedayo, bhashinkwaajendelanga a Yeshu gubhaalugulilenje, “Mmajiganya, tunakunnjuga ntutendele shindu shimo shitupinga kunnjuga.” \p \v 36 A Yeshu gubhaabhushiyenje, “Nkupinganga nintendelanje nndi?” \v 37 Gubhaajangwilenje, “Ntubhishe tutame jumo kunkono gwenu gwa nnilo na juna kunkono gwenu gwa nshinda mu Ukonjelo gwenu.” \v 38 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Nkakushimanyanga shinkujuganga! Bhuli, shinkombolanje kuipililila malanga ga mboteko malinga shimbinga pitila nne, eu shinkombolanje kupitila malanga ga mboteko, malinga shingubinga pitila nne?” \p \v 39 Gubhaajangwilenje, “Shitukombole.” A Yeshu gubhaalugulilenje, “Kweli shimwiipilililanje malanga ga mboteko gumbinga pitila nne, na shinkombolanje kupitila malanga ga mboteko, malinga shingubinga pitila nne. \v 40 Ikabheje gani shatame nkono nnilo eu kunkono nshinda, nngabha gangu nne, ikabhe shibhapegwanje bhapanjilwenje na a Nnungu bhala.” \p \v 41 Bhaajiganywa bhana bhakapilikananjeje genego, gubhashimilwenje na a Yakobho na a Yowana \v 42 Kwa nneyo a Yeshu gubhaashemilenje, gubhaalugulilenje “Mmumanyinji kuti, bhene bhaganishiwanga kuti bhaatagwala bha bhandu bha ilambo ina, bhanakwaatagwalanga bhandu kwa mashili, na bhakulungwa bhabhonji bhanakwashishilishiyanga kukunda ukulungwa gwabhonji. \v 43 Ikabheje ikabha nneyo kwa mmanganyanji, apingabha jwankulungwa munkumbi gwenunji, shabhe ntumishi jwenunji. \v 44 Apingabha kalongolele munkumbi gwenunji, shabhe ntumwa jwa bhowe. \v 45 Pabha nne Mwana juka Mundu nangaika kuutumishilwa, ikabhe kutumishila na shoya gumi gwangu kwa ligongo lya kwaagombolanga bhandu bhabhagwinji.” \s A Yeshu Bhanakwaalamya a Bhatilimayo Nangalole \r (Matei 20:29-34; Luka 18:35-43) \p \v 46 Bhai, gubhaikengenenje ku Yeliko, nabhalabho a Yeshu na bhaajiganywa bhabho pubhashokanganaga shene shilambosho na lugwinjili lwa bhandu, a Bhatimayo anangalole bhaajuga, bhanabhabho a Timayo, bhashinkutama nnyenje mpanda. \v 47 Bhakapilikaneje kuti a Yeshu Bhanashaleti bhanapita penepo, gubhatandwibhe kuutiya lilobhe bhalinkuti, “A Yeshu, Mwana jwa a Daudi, mmonele shiya!” \v 48 Bhandu bhabhagwinji gubhaakalipilenje, nkupinga bhapumule, ikabheje gubhapundile kuutiya lilobhe “Mwana jwa a Daudi monela shiya!” \p \v 49 A Yeshu gubhajimi gubhashite, “Mwaashemanje” Bhai, gubhaashemilenje anangalole bhala, gubhaalugulilenje “Mwilume ntima! Nnjinushe bhanakunshema.” \v 50 Nabhalabho gubhajaile nkogo gula, gubhaumbile, gubhaajendele a Yeshu. \p \v 51 A Yeshu gubhaabhushiye, “Nkupinga nintendele nndi?” Anangalole bhala gubhaajangwile, “Mmajiganya ngunapinga nole.” \p \v 52 A Yeshu gubhaalugulile, “Nnjabhule, ngulupai jenu jinnammiye. Shangupe gubhatandwibhe kulola kabhili, gubhaakagwile a Yeshu mumpanda.” \c 11 \s A Yeshu Bhanajinjila ku Yelushalemu kwa Nng'angalo \r (Matei 21:1-11; Luka 19:28-40; Yowana 12:12-19) \p \v 1 Bhai, bhalinginji tome na ika ku Yelushalemu, gubhaikengenenje ku Bhetipage na ku Bhetania tome na shitumbi sha mikongo jishemwa Misheituni. Gubhaatumilenje bhaajiganywa bhabho bhabhili, \v 2 gubhalugulilenje, “Nnjendangane kushijiji shili mmujo jenunji, pushinnjinjilanje mwenemo, shimung'imananje mwana mbunda atabhililwe, akanabhe jigala mundu. Munngopolanje nkanjiye najonji. \v 3 Monaga mundu amuyangaga, ‘Pakuti nnatendanga nneyo?’ Munnugulilanje ‘Bhakulungwa bhanakummpinga na shibhamujenajo shangupe.’ ” \p \v 4 Bhai, gubhapitengenenje, gubhang'imenenje mwana mbunda atabhililwe pa nnango gwa nyumba, nnyenje mpanda njindo, pubhanngopolangaga, \v 5 bhandu bhananji bhajimingenenje tome na penepo gubhaabhushiyenje, “Kwa nndi nnakungopolanga mwana mbundajo?” \p \v 6 Gubhaajangwilenje malinga shibhalajilwenje na a Yeshu, nabhalabhonji gubhaaleshilenje bhajabhulanje. \v 7 Gubhaapeleshelenje a Yeshu mwana mbunda jula. Gubhatandikenje nngubho pantundu jakwe na gubhaakweshienje a Yeshu. \v 8 Bhandu bhabhagwinji gubhatandikenje nngubho yabhonji mumpanda, na bhananji gubhatandikenje maagala gubhatemilenje mmigunda. \v 9 Bhandu bhowe bhalongolelenje na bhakagulangaga nnyuma, gubhautienje lilobhe bhalinkutinji, “Bhainiywe! Bhaposhele mboka bhakwiya kwa lina lya Bhakulungwa! \v 10 Ushipegwa mboka Upalume ukwiya, gwa ainabhetu a Daudi. Bhainiywe a Nnungu kunani kaje kunnungu!” \p \v 11 A Yeshu gubhajinjile kunjini ku Yelushalemu gubhapelengenye kwenda ku liekalu, gubhalolile indu yowe mowe. Pabha yashinkubha ligulo, gubhabhujile ku Bhetania na bhaajiganywa bhabho likumi limo na bhabhili bhala. \s A Yeshu Bhanakuulosha Ntini \r (Matei 21:18-19) \p \v 12 Malabhi gakwe bhalinkushokangana ku Bhetania, a Yeshu gushaapoteshe shibhanga. \v 13 Bhai, gubhagubhweni nkongo ntini kwa taliya uli na maamba. Gubhagujendele nkuganishiya pana shibhakaiimane iepo. Bhakaisheje gubhagaimene maambape, pabha nngabha miongwe ja ogoya iepo. \v 14 A Yeshu gubhaulugulile ntini gula, “Tandubhila lelo na mobha gowe, mundu akalya iepo yako.” Na bhaajiganywa bhabho gubhapilikenenje malobhe gubhabhelekete. \s A Yeshu Bhanajinjila ku Liekalu \r (Matei 21:12-17; Luka 19:45-48; Yowana 2:13-22) \p \v 15 Bhai, gubhaikengenenje ku Yelushalemu. A Yeshu gubhapite ku Liekalu, gubhatandwibhe kwabhinganjilanga palanga, bhandunji bhaushangaga na uma indu mwenemo. Gubhapindikwile mesha ya bhatindiganya mmbiya, na itengu ya bhausha ngunda. \v 16 Na wala bhanganneshelela mundu jojowe, kujinjiya wala kopoya shindu ku Liekalu. \v 17 Kungai gubhaajigenyenje bhalinkuti, “Ishijandikwa Mmajandiko ga Ukonjelo kuti, ‘Nyumba jangu shijishemwe nyumba ja jujila kwa bhandu bhowe!’ Ikabheje mmanganya nshikujitendebhuyanga nibha lishembo lya kwiiya bhagwii!” \p \v 18 Bhakulungwanji bhaabhishila, na bhaajiganya bha Shalia, bhakapilikananjeje genego, gubhatandwibhenje loleya shanabhuli pushibhaabhulaganje. Ikabheje bhashinkujogopanga, pabha lugwinjili lwa bhandu lwatendaga kanganigwa, kwa majiganyo gabho. \v 19 Likaisheje ligulo, a Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhashoshilenje pa nnjini pala. \s Majiganyo ga Ntini Ujumwile \r (Matei 21:20-22) \p \v 20 Pa lyamba lyakwe bhalipitangana, gubhagubhweninji nkongo ntini gula gujumwile gowe kuumila kumbubhu. \v 21 A Petili gubhakumbushile, gubhaalugulile a Yeshu, “Mmajiganya, nnole! Ntini gumuuloshile gula, gujumwile!” \p \v 22 A Yeshu gubhaalugulile, “Nnapinjikwanga mwakulupalilanje a Nnungu. \v 23 Kweli ngunakunnugulilanga, mundu ashilugulilaga ashi shitumbishi, ‘Tutumbuka ukaileshele mmashi,’ akuno akakola lipamba muntima gwakwe, ikabhe alikulupalila kuti yowe yabheleketayo inatendeka, shatendelwe shene shindusho. \v 24 Kwa nneyo ngunakunnugulilanga, punkujuganga shindu kwa a Nnungu, nkulupalilanje kuti mpegwilwenje na shimpegwanje. \v 25 Punkujuganga Nnungu, munneshelelanje jojowe annebhilenje, nkupinga Ainabhenunji bhali kunnungu, bhanneshelelanje yambi yenunji.” \v 26 “Ikabheje nkaaleshelanje ajenunji, nkali Ainabhenunji bha kunnungu, bhakanneshelelanga yambi yenunji.” \s Kubhuya ga Mashili ga a Yeshu \r (Matei 21:23-27; Luka 20:1-8) \p \v 27 Gubhaikengenenje kabhili ku Yelushalemu, bhai pubhapitilaga kuliekalu, bhakulungwanji bhaabhishila, na bhaajiganya bha Shalia ya Musha, na bhanangulungwa gubhaajendelenje a Yeshu, \v 28 Gubhaabhushiyenje, “Nnatenda genega kwa ukulungwa gwashi? Na gani ampele gwene ukulungwa gwa tenda yene indui?” \p \v 29 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Shinimmuyanje oti, nnyangulangaga, numbe nne shininnugulilanje ngunatenda yenei kwa ukulungwa gwashi. \v 30 Mashili ga ubhatisho gwa a Yowana kugakopweshe kunnungu eu kubhandu?” \p \v 31 Gubhatandwibhenje kubhuyana ashaayenenji bhalinkutinji, “Tulugulaga kuti kugakopweshe kunnungu, shibhatubhuye pakuti mwangaakulupalilanga? \v 32 Na tulugulaga kuti kugakopweshe ku bhandu, ntape.” Bhangajangulanga nneyo, nkwaajogopanga bhandu, pabha bhowe bhakulupalilenje kuti, a Yowana pubhaliji kweli ankulondola bha a Nnungu. \v 33 Bhai, gubhaajangwilenje a Yeshu, “Tukakukumanya.” Na bhalabho a Yeshu gubhaalugulilenje, “Na nne ngannugulilanga ngunatenda genega kwa mashili gashi.” \c 12 \s Lutango lwa Nngunda gwa Mishabhibhu na Bhaalimanga \r (Matei 21:33-46; Luka 20:9-19) \p \v 1\fig Bhandu Bhabhili Bhaliminyanga Shabhibhu|alt="Millstone" src="NT-01 Millstone.jpg" size="col" ref="12:0"\fig* Bhai, a Yeshu gubhatandwibhe bheleketa nabhonji kwa ndango. “Bhandu bhamo bhashinkulima nngunda gwa mishabhibhu. Gubhashenjele ubhigo, gubhaolile liimbo lya minyila shabhibhu, nishenga na nnala. Gubhaapelenje ngunda gula bhaalimanga, nkupinga bhalipilanje, gubhapite mmwanja. \v 2 Miongwe ja maneng'eno jikaishileje, gubhantumile ntumwa jwabho kubhaalima, akatole shabhibhu ya mauno gabho. \v 3 Bhai bhaalimanga bhala gubhankamwilenje ntumwa jula, gubhankomilenje, nigubhamminjilenje gwangali shindu. \v 4 Bhayene nngunda gubhantumile kabhili ntumwa juna, nkali jwenejo gubhanng'uleyenje muntwe, gubhampentekuyenje. \v 5 Gubhantumile juna, naka jwenejo gubhammulegenje. Bhayene nngunda gubhaatumilenje bhananji bhabhagwinji, bhana bhashinkwaakomanga na bhananji gubhaabhulegenje. \v 6 Bhai gwalepeshe jumope, mwanagwabho jwa jika jubhammpingaga. Kungai gubhantumile jwenejo bhalinkuti, ‘Shibhannjogopanje mwanangu.’ \v 7 Ikabheje bhaalimanga bhala, gubhabhalanjilenenje kuti, ‘Jweneju apinga tola ulishi, bhai tummulaje nkupinga ulishigo, ubhe gwetu!’ \v 8 Bhai gubhankamwilenje, nikummulaga, gubhannjailenje kunyenje nngunda gwa mishabhibhu gula.” \p \v 9 “Bhai bhayene ngunda shibhatende nndi? Shibhaishe nikwabhulaganga bhaalimanga bhala, na nngunda gula nikwapanganga bhandu bhana. \v 10 Bhuli nkanabheshomanga yenei Mmajandiko ga Ukonjelo? Kuti, \q ‘Liganga libhalikanilenje bhaashenganga, \q Nnaino lishibha liganga likulu lya pa ndumba. \q \v 11 Lyeneli bhatendile Bhakulungwa, \q Na kunngwetu uwe lya lapa.’ ” \p \v 12 Bhai bhakulungwanji bhaabhishila, gubhapinjilenje kwaakamula, pabha bhamumanyinji kuti lwene lutangolo, lwaalugulangaga bhalabhonji. Ikabheje gubhajogopenje lugwinjili lwa bhandu. Bhai gubhaaleshilenje, gubhajabhulengene. \s Kubhuya ga Lipa Koli \r (Matei 22:15-22; Luka 20:20-26) \p \v 13 Bhai, Mapalishayo bhananji na bhandunji bha a Elode, gubhatumilwenje bhakaateganje a Yeshu, kwa malobhe gabho. \v 14 Bhakaikangananjeje gubhaalugulilenje, “Mmajiganya, tumumanyi kuti mmwe mmanguja, na gunkubheleketa ga kweli, na mmangali luagu, ikabhe nnajiganya ya kweli, ya mpanda gwa a Nnungu. Bhuli, ilipinjikwa kulipa koli kwa a Kaishali eu nng'oo? Twaape koli eu tunape.” \p \v 15 Ikabheje a Yeshu bhagumanyi ugulumba gwabhonji, gubhaalugulilenje “Pakuti nnaninganga? Mmbanganjeti dinalijo nijilole.” \v 16 Gubhaapelenje. Bhai gubhaabhushiyenje, “Jene pishaji na majandikoga, gakeni?” Gubhajangwilenje, “Ga a Kaishali.” \p \v 17 Bhai a Yeshu gubhaalugulilenje, “Ya a Kaishali, mwaapanganje a Kaishali, na ya a Nnungu, mwaapanganje a Nnungu.” Bhai, gubhakanganigwenje kwa kaje kwa shene shijangulosho. \s Kubhuya ga Yuka \r (Matei 22:23-33; Luka 20:27-40) \p \v 18 Bhai Mashadukayo bhalugulanga kuti kwakwapi kuyuka kwa bhandunji, gubhaajendelenje a Yeshu, nikwabhuya bhalinkutinji, \v 19 “Mmajiganya, Mmalajilo ga a Musha, bhashikutujandishila nnei, ‘Mundu awaga nikunneka nkagwe gwangali kolela mwana, mpwakwe antole jwene nshitengajo, ankolele mwana nkulugwe.’ \v 20 Bhai bhashinkupagwanga bhanabhalume shabha, bha likaja limo. Jwankulu gwalombile, gwawile gwangali kukolela mwana. \v 21 Jwabhili gwantolile na jwalakwe gwawile gwangali kukolela mwana, nneyo peyo nkali jwa tatu. \v 22 Bhai bhanaabhowe shabha, gubhawilenje gwangali kuleka mwana. Bhai kungai bhakongwe nabhalabho gubhawile. \v 23 Bhai lyubha lya yuka, bhakongwe bhala shibhabhe bhakeni? Pabha bhowe shabha bhaalombilenje.” \p \v 24 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Bhuli mmanganyanji nnaobhanga, kwa ligongo lya nngagamanya majandiko ga Ukonjelo, na wala mashili ga a Nnungu. \v 25 Pabha pushibhayukanje bhandu bhowe, kukapagwa kulomba wala kulombwa, ikabhe shibhabhanganje malinga ashimalaika bha kunnungu. \v 26 Na ga yuka bhawilenje, mwangashomanga nshitabhu sha a Musha, majandiko gataya ga shitekete shakolelaga moto shila? A Nnungu pubhaabhalanjile a Musha kuti, ‘Nne a Nnungu bha a Bhulaimu na a Ishaka na a Yakobho.’ \v 27 Kwa nneyo bhenebho nngabha a Nnungu bha bhawilenje, ikabhe a Nnungu bha bhakotonji. Bhai mmanganya nnaobhanga kwa kaje.” \s Amuli Jikulungwa \r (Matei 22:34-40; Luka 10:25-28) \p \v 28 Bhai bhaajiganya bhamo bha shalia, bhaapali pubhataukanganaga a Yeshu na ashimashadukayo, gubhamanyi kuti a Yeshu bhashijangula ukoto, kwanneyo gubhaabhushiye a Yeshu, “Jei amuli jili jikulungwa kupunda yowe?” \p \v 29 A Yeshu gubhaajangwile, “Jikulungwa ni ajino, ‘Upilikane ugwe Ishilaeli! Bhakulungwa a Nnungu bhetu, ni Bhakulungwa bhamope. \v 30 Kwa nneyo Mwaapinje Bhakulungwa a Nnungu bhenu, kwa ntima gwenu gowe, na kwa mbumu yenu yowe, na kwa lunda lwenu lowe, na kwa mashili genu gowe.’ \v 31 Na jabhili jakwe, ni ajino, ‘Mumpinje ntami nnjenu malinga shinkwiipinga mmayene.’ Jakwa amuli jina jikulungwa kupunda yenei.” \p \v 32 Bhai bhaajiganya bha Shalia ya a Musha bhala gubhashite, “Mmaajiganya, penepo mmelekete ukoto, kuti a Nnungu bhamope, bhakwa bhana ikabhe bhenebho pebho. \v 33 Kwa nneyo, inapinjikwa kwaapinga bhenebho, kwa ntima gowe, na kwa lunda lowe, na kwa mashili gowe, na kumpinga ntami nnjenu, malinga shinkwipinga mmayene. Pabha lyeneli ni lya mmbone kupunda kwaapa a Nnungu indu ya mbepei ya tiniya na indu yowe ya bhishila.” \p \v 34 A Yeshu bhakabhoneje kuti bhene bhandubho bhashijangula kwa lunda, gubhaalugulile, “Mmwe, mwangataliya na Upalume gwa a Nnungu.” Bhai tandubhila penepo, jwakwa mundu alinjile kabhili, kwaabhuya shindu. \s Kubhuya ga a Kilishitu \r (Matei 22:41-46; Luka 20:41-44) \p \v 35 Bhai a Yeshu bhali nkujiganya ku Likanisha, gubhabhushiye, “Pakuti bhaajiganya bha Shalia bhakutinji, a Kilishitu Bhana bhabho a Daudi? \v 36 Na a Daudi bhayene, bhakagumbayweje na mbumu jwa ukonjelo gubhashite, \q ‘Bhakulungwa, bhashinkwalugulila Bhakulungwa bhangu. \q Ntame nkono gwangu gwa kunnilo, \q Mpaka pushinaabhikanje ashaamagongo ajenu, pa libhatila makongono genu.’ \p \v 37 “A Daudi bhayene bhanakwashema a Kilishitu Bhakulungwa. Bhai ikomboleka bhuli, a Kilishitu kubha bhana bhabho?” Na bhandu bhabhagwinji, bhatendaga kwaapilikanishiyanga kwa nonyelwa. \s A Yeshu Bhaanaleya ga Bhaajiganya bha Shalia \r (Matei 23:1-36; Luka 20:45-47) \p \v 38 A Yeshu mmajiganyo gabho gubhashite, “Mwiteiganje na bhaajiganya bha shalia, bhapita timbililanga mmashoko, bhali bhawetenje kanshu yabhonji yaileu, nkupinga bhakomaywanje kwa ishima na bhandunji, \v 39 bhatamangana mwitengu ya mmujo, ya nshinagogi na nkalamu. \v 40 Bhanapokonyolanga indu ya bhanabhakongwe bhashitenga, akuno bhalikwitembanga kujuga kwa malobhe gamagwinji! Bhenebho shibhajiye ukumulwanga kwa mboteko ya kaje.” \s Mbepei ja Bhakongwe Bhashitenga \r (Luka 21:1-4) \p \v 41 Bhai a Yeshu bhashinkutama tome na shibhiko sha ekalu. Bhatenda kwaalolesheyanga bhandunji, pubhatagangaga mmbiya nshibhiko. Matajili bhabhagwinji gubhatajilenje mmbiya yaigwinji. \v 42 Bhai gubhaishe bhakongwe bhamo bhashitenga bhalaga, gubhatajile shilingi ibhili. \v 43 Penepo a Yeshu gubhaashemilenje bhaajiganywa bhabho, gubhaalugulilenje, “Kweli ngunakummalanjilanga, bhakongwe bhashitenga bhaalagabha, bhashitaga kupunda bhananji bhowe nshibhiko sha Likanisha. \v 44 Pabha bhananji bhowe ibhatajilenje ipundile ya indu yabhonji, ikabheje bhakongwebha, nkali nkulaga kwabhomo, bhashitaga yowe ibhakwete, bhashitaga nkali ibhakulupalilaga.” \c 13 \s A Yeshu Bhanalondola Kubhomolwa kwa Liekalu \r (Matei 24:1-2; Luka 21:5-6) \p \v 1 Bhai a Yeshu pubhakopokaga ku Likanisha, bhaajiganywa bhabho bhamo gubhaalugulile, “Mmaajiganya, nnole oti gene magangaga shigashitebha gamakulungwa, na majumbaga shigashitebha gamakulungwa!” \v 2 A Yeshu gubhaajangwile, “Kwali nnikugabhona gene majumba shigashitebha gamakulungwa? Lyakwa liganga shililepeshe pantundu liganga lina, linabhomolwe.” \s Shilaje na Mboteko \r (Matei 24:3-14; Luka 21:7-19) \p \v 3 Na a Yeshu pubhaatemi ku shitumbi sha Misheituni, kuloya ku Likanisha, a Petili na a Yakobho na a Yowana na a Ndeleya gubhaabhushiyenje kujika, \v 4 “Ntubhalanjile, genega pushigakoposhele shakani? Na gabhandishilaga kukoposhela, shilangulo shakwe shishibhe nndi?” \p \v 5 A Yeshu gubhatandwibhe kwabhaalanjilanga, “Mwiiteiganje, mundu anantembanje. \v 6 Pabha bhandunji bhabhagwinji shibhaikangananje kwa lina lyangu, bhalikwitayanga kuti bhenebho ni nne! Nabhalabhonji shibhaobhyanje bhandu bhabhagwinjinji. \v 7 Bhai pushimpilikananje ngani ja ngondo na ntenga kopoka kungondo, nnajogopanje pabha genego ganapinjikwa gakoposheleti. Ikabheje mpelo uyene ukaika shangu. \v 8 Pabha shilambo shimo shishikomane na shilambo shina na upalume gumo shigukomane na upalume guna, shigapagwe maungumilo ga litaka muilambo na shishikoposhele shibhanga shapunda. Genego shigabhe malinga kutandubha kupoteka kwa shitumbo nkwigopola mwana. \p \v 9 “Ikabheje mmanganyanji mwiteiganje. Pabha shibhankamulanje kumpelekanga nngumbi ya bhanangulungwa bha nnyumba ya jujila Nnungu nikunkomanga. Numbe shimpelekwanje kubhakulungwanji ga ligongo lyangu nne, nkupinga ubhe ukong'ondelo gwabhonji. \v 10 Ikabheje shikulongolele oti kulunguywa kwa Ngani ja Mbone kubhandu bhowe, mpelo gula ukanabheika. \v 11 Kwa nneyo pushibhankamulanje nikunshitakiyanga, nnaganishiyanjeti ga bheleketa, ikabheje mmeleketanje lilobhe lyolyowe shilinjiilanje malanga gogo pego, pabha nngabha mmanganyanji shimmeleketanje, ikabhe Mbumu jwa Ukonjelo. \v 12 Pabha jwannung'una shantendebhushe nkulugwe abhulagwe, ainamundu shibhantendebhushe mwanagwabho, nkali bhana shibhaatendebhukanje bhaakwetenje kupinga bhabhulagwanje. \v 13 Bhandu bhowe shibhanshimanje ligongo lya lina lyangu. Ikabheje shaipililile mpaka kumpelo, jwenejo nishatapulwe.” \s Shilaje Shikulu \r (Matei 24:15-28; Luka 21:20-24) \p \v 14 Bhai mundu ashoma shene shitabhu shino, anapinjikwa apilikanishiye ukoto malombolelo ge malobhe gakwiyago. A Yeshu gubhapundile bheleketa, “Penepo shinshibhonanje shindu shibhabhelenje a Daniel a nkulondola bha a Nnungu ga shindu sha nnjimwa ja shonanga, shijimi pakapinjikwa, bhai, bhalinginji ku Yudea bhabhutushilanje mwitumbi. \v 15 Ali pashitubhili anatulushe pai, nijinjila nnyumba kutola nngubho yakwe. \v 16 Najwalakwe ali kunngunda anabhuje nnyuma kutola indu yakwe. \v 17 Ikabheje mboteko yabhonji bhanabhakongwe bhakwetenje ndumbo na bhaajonjeyanga gene mobhago! \v 18 Ikabheje njuganje genego ganakoposhele mobha ga shipwepwe. \v 19 Pabha gene mobhago shipinga koposhela shilaje shikulungwa, shikanabhe koposhela tandubhila kupanganywa kwa shilambolyo mpaka nnaino na wala shikakoposhela kabhili. \v 20 Kaliji Bhakulungwa bhakanaupikaye gwinji gwa gene mobhago, jwakwa mundu akatapwilwe. Ikabheje kwa ligongo lya bhaagwilwenje, bhashikugapunguya gene mobhago. \p \v 21 “Penepo mundu alugulaga, ‘Nnole, a Kilishitu kubhali akuno’ eu ‘Kubhali akula,’ nnakulupalilanje. \v 22 Pabha shibhakoposhelanje ashi kilishitu bha unami, na ashinkulondola bha unami, shibhatendanje ilangulo na ilapo, nkupinga itendekaga bhaapuganyanje nkali bhaagwilwenjwe bha a Nnungu. \v 23 Ikabheje mmanganyanji mwiteiganje. Pabha nimmalanjilenje gowe gakanabhe koposhela. \s Kwiya kwa Mwana Juka Mundu \r (Matei 24:29-31; Luka 21:25-28) \p \v 24 “Bhai gene mobhago shipitaga shilajesho, lyubha shilitajwe lubhindu na lwei lukalangaya. \v 25 Ndondwa shiigwe, na mashili ga kuliunde shigatenganyishe. \v 26 Penepo shibhamonanje Mwana juka Mundu ngulikwiya, kukoposhela kuliunde na mashili gamagwinji na Ukonjelo. \v 27 Penepo shinaatumanje ashimalaika bha a Nnungu, pita kwatolanga bhaagwilwenje, kopoka mmbali nsheshe ya shilambolyo, kukoposhela mpelo gumo gwa shilambolyo mpaka mpelo gwa liunde. \s Lutango lwa Ntini \r (Matei 24:32-35; Luka 21:29-33) \p \v 28 “Mwijiganyanje kwa lutango lwa ntini, lujambi lwake puluipuya maamba gaambi, nnakumumanyanga kuti shuku shibhandishile. \v 29 Nneyo peyo na mmanganyanji, pushingabhonanje genego galikoposhela, mmumanyanje kuti nne Mwana juka Mundu puni pannango. \v 30 Kweli ngunakummalanjilanga, alu lubhelekolu lukamala, gakanabhe koposhela gene gowega. \v 31 Kunnungu na shilambolyo shiipite, ikabheje malobhe gangu gakapita. \s Jwakwa Akulimanya Lyubha Wala Malanga \r (Matei 24:36-44) \p \v 32 “Ikabheje ga lyene lyubhalyo na malanga gakwe jwakwa mundu akugamanya, nkali ashimalaika bha kunnungu, wala Mwana, ikabhe Atati jikape. \v 33 Mwiteiganje na sheya, pabha nkakugamanyanga malanga pushigakoposhele genego. \v 34 Pushiibhe malinga mundu ajabhula mwanja, akuno alikwaaleshelanga bhatumwa bhakwe kila mundu na liengo lyakwe, nikunnajila nkulinda asheye. \v 35 Bhai nsheyanje nnijuga Nnungu, pabha nkakumumanyanga shakani pushibhabhuje bhayene nyumba, monaga shiibhe ligulo, eu pakati shilo, eu malanga ga kongobhela lipongo, eu lyamba, \v 36 ibhaga shibhaishe kwaimushila, bhanang'imananje nngonilenje. \v 37 Lyene lingummalanjilanga mmanganyanji, ngunakwabhaalanjilanga bhowe. Nsheyanje!” \c 14 \s Shiumilo sha Kwaabhulaga a Yeshu \r (Matei 26:1-5; Luka 22:1-2; Yowana 11:45-53) \p \v 1 Gali galepeshe mobha gabhilipe kuishila lyubha lya Shikukuu ja Pashaka na Shikukuu ja Mikate Jangatagwa Ngedule. Bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha Shalia ya a Musha gubhaloleyenje shiumilo sha unami sha kwaakamulila a Yeshu bhaabhulaganje. \v 2 Ikabheje gubhashitenje, “Tunaakamule lyubha lya shikukuu, inakoposhela nnjasha.” \s A Yeshu Bhanakushulilwa Mauta ga Nunjila \r (Matei 26:6-13; Yowana 12:1-8) \p \v 3 Bhai a Yeshu bhali ku Bhetania, kungwabho a Shimoni bhalwalile mangundula, bhali bhatemi nkulya, gubhaishe bhakongwe bhamo bhajigele shupa sha mauta ga nunjila ga nado, shialeywe kwa liganga lya alabhashita, gubhakaile shupa shila, nikwakushulila a Yeshu mauta ga nunjila gala muntwe. \v 4 Bhandunji bhana bhalinginji pepala guyaashimilenje, gubhabhalanjilenenje, “Kwa nndi bhanajonanga mautaga? \v 5 Gakaushiywe, nipata mmbiya ya mbuti nshaala gwa shaka shimo uka mundu, nikwapanganga bhaalaga!” Gubhaakalipilenje bhakongwe bhala. \p \v 6 Ikabheje a Yeshu gubhaalugulilenje, “Mwaalekanje, kwa nndi nnakwaabhuyanga? Shibhandendeleshi shammbone. \v 7 Pabha bhalaga nnatama nabhonji mobha gowe, mpingangaga kwa malanga gogowe, shimwaatendelanje ya mmbone. Ikabheje nne ngatama na mmanganyanji mobha gowe. \v 8 Bhenebha bhashitenda shibhakombwele, bhashimbakaya mauta shiilu shangu kwa ligongo lya shikwa. \v 9 Kweli ngunakummalanjilanga kuti, popowe pashilambolyo pushibhalunguyanje Ngani Jambone, lyene libhatendile bhene bhakongwebha, shilitaywe nkwaakumbushila.” \s A Yuda Bhanakwatendebhuka a Yeshu \r (Matei 26:14-16; Luka 22:3-6) \p \v 10 Kungai a Yuda Ishikaliote, bhamo bha munkumbi gwa bhaajiganywa likumi limo na bhabhili bhala, gubhapite ku bhakulungwanji bhaabhishila nkupinga kwaatendebhuka a Yeshu. \v 11 Bhakulungwanji bhaabhishila bhakapilikananjeje genego, guyaanonyelenje, gubhakundilenje kwapa mmbiya. Bhai a Yuda gubhaloleye malanga gammbone ga kwaatendebhuka a Yeshu. \s Kukolokoya Shalya sha Pashaka \r (Matei 26:17-25; Luka 22:7-14, 21-23; Yowana 13:21-30) \p \v 12 Lyubha lya tandubha Shikukuu ja Mikate Jangatagwa Ngedule, malanga ga ingwa mwana ngondolo jwa Pashaka, bhaajiganywa bhabho gubhaabhushiyenje, “Kunkupinga lila kwei shalya sha Pashaka tukakolokoye?” \p \v 13 Bhai a Yeshu gubhaatumilenje bhaajiganywa bhabho bhabhili, bhalikwalugulilanga, “Njendangananje kunjini, kweneko shing'imananje na bhandu bhamo bhajigele lulo lwa mashi, mwaakagulanje, \v 14 mpaka nyumba jishibhajinjile, mwenemo nkaabhalanjilanje bhayene nyumba kuti, ‘Bhaajiganya bhanabhuya, jili kwei kati jajikulungwa ja bhajeninji, pushindame nne na bhaajiganywa bhangu nkulya Pashaka?’ \v 15 Nabhalabho shibhannanguyanje kati jajikulungwa kunani jibhishilwe ukoto. Mwenemo nkolokoyanje shalya shetu.” \p \v 16 Bhai bhaajiganywa bhala gubhapitengenenje kunjini, gubhakongenenje gowe malinga shibhabhalanjilwenje na a Yeshu. Gubhakolokoyenje shalya sha Pashaka. \p \v 17 Bhai likaisheje ligulo, gubhaikengenenje a Yeshu na bhaajiganywa bhabho likumi limo na bhabhili. \v 18 Na bhalabhonji bhalinginji bhalilyanganga, a Yeshu gubhashite, “Kweli ngunakunnugulilanga, jumo jwenunji alya na nne, shandendebhushe.” \p \v 19 Penepo bhaajiganywa bhala gubhatandwibhenje kuinjika, jumo jumo gubhaabhushiyenje a Yeshu, “Bhuli nne?” \p \v 20 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Jumo munkumbi gwenunji mmanganya, likumi limo na bhabhili, jwene apamba munkungu na nne. \v 21 Pabha nne Mwana juka Mundu shiniiwile malinga shinyandishilwe Mmajandiko ga Ukonjelo, ikabheje mboteko yakwe, jwene mundu apinga ndendebhuka nne Mwana juka Mundu. Kaliji mbaya akanabhelekwe jwene mundujo.” \s Kalamu ja Bhakulungwa \r (Matei 26:26-30; Luka 22:14-20; 1 Bhakolinto 11:23-25) \p \v 22 Nabhalabhonji pubhalinginji nkulya, a Yeshu gubhatolile nkate, gubhatendile eja kwa a Nnungu, gubhagebhenye nikwaapanganga bhaajiganywa bhabho bhalinkuti, “Ntolanje, sheshino shiilu shangu.” \p \v 23 Kungai gubhatolile nngabho, gubhatendile eja kwa a Nnungu, gubhaapelenje bhowe, gubhalepeyenenje. \v 24 Gubhaalugulilenje, “Jejino minyai jangu, jikong'ondela malagano, jijitika kwa ligongo lya bhandu bhaleshelelwanje yambi yabhonji na a Nnungu. \v 25 Kweli ngunakummalanjilanga, ngapapila kabhili divai ja shabhibhu mpaka lyubha pushimbapile divai jaambi mu Upalume gwa a Nnungu.” \p \v 26 Bhakajimbanjeje lwimbo, nigubhajabhulengenenje kwenda kushitumbi sha Misheituni. \s A Yeshu Bhanalondola Kuti a Petili Shibhaakane \r (Matei 26:31-35; Luka 22:31-34; Yowana 13:36-38) \p \v 27 A Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Mmowe shinngananje nineka. Pabha ishijandikwa Mmajandiko ga Ukonjelo \q ‘Shininkome nkushunga, na ngondolo shiipwilingane.’ \m \v 28 Ikabheje nyuywaga, shininnongolelanje kwenda ku Galilaya.” \p \v 29 A Petili gubhaalugulile, “Nkali bhowe bhannekangaga, nne nganneka!” \v 30 A Yeshu gubhaajangwile a Petili, “Kweli ngunakummalanjila, shilo sha lelo, lipongo likanabhe kongobhela pabhili, shinngane patatu.” \p \v 31 Ikabheje a Petili gubhapundile bheleketa, “Nkali ipinjikwaga kuwa na mmwe, ngu, nganneka.” Bhaajiganywa bhowe gubhabheleketenje nneyo peyo. \s A Yeshu Bhanakwaaajuga a Nnungu ku Getishemane \r (Matei 26:36-46; Luka 22:39-46) \p \v 32 Bhai gubhaikengenenje kushitalu shishemwa Getishemane. Na a Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Ntamangananje apano, nne nguli juga Nnungu.” \v 33 Kungai gubhaatolile a Petili na a Yakobho na a Yowana, a Yeshu gubhatandwibhe kuinjika na tenguka kaje. \v 34 Gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhala, “Ntima gwangu unainjika tome nawa. Ntamangananje apano nsheyanje.” \p \v 35 Gubhapite mmujo kashoko, gubhagwile, gubhajujile bhalinkuti, “Ibhaga inakomboleka, bhai malanga ga mbotekoga gang'embushe.” \v 36 Gubhashite, “Atati, kwenu mmwe yowe inakomboleka. Mpingaga, nng'embuye na gene malanga ga mbotekoga, ikabheje nngabha malinga shingupinga nne, ikabhe malinga shinkupinga mmwe.” \p \v 37 Bhai gubhabhujile, gubhaakongenenje bhagonilenje lugono. Gubhaabhushiye a Petili, “Bhuli a Shimoni! Nshigona? Mwangakombola kusheya kapela lishaa limo?” \v 38 Kungai gubhaalugulilenje, “Nsheyanje nnijuganga, nkupinga nnajinjilangane mmalinjilo. Ntima ulipinga, ikabheje shiilu shangali mashili.” \p \v 39 Gubhapite juga kabhili bhalibhujila malobhe gala pegala. \v 40 Kungai gubhabhujile kabhili, gubhaaimenenje bhaajiganywa bhagonilenje, pabha meyo gabhonji gashinkutopelwa na lugono, wala bhangakombolanga kwaajangula. \p \v 41 Bhakaaishilanjeje gwatatu, gubhaalugulilenje, “Launo nnagonanga na pumulila? Nnaino itogolele! Malanga gaishe, nne Mwana juka Mundu kukamuywa mmakon ga bhandu bhakwetenje yambi. \v 42 Nnjumukanje, tujabhule, nnolanje andendebhuka jula abhandishile.” \s A Yeshu Bhanaakamulwa \r (Matei 26:47-56; Luka 22:47-53; Yowana 18:3-12) \p \v 43 Bhai a Yeshu pubhaliji nkubheleketa genego, shangupe gubhaishe a Yuda bhaaliji munkumbi gwa bhaajiganywa likumi limo na bhabhili bhala, bhali bhalongene na likundi lya bhandunji bhajigelenje mapanga na ndonga, bhalikoposhelanga ku bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha Shalia ya a Musha na bhanangulungwa. \v 44 Bhene bhaatendebhwishe a Yeshu, bhashinkwaapanganga bhandunji bhala shilangulo, bhalinkuti, “Bhene bhushinaajambatebho, mwaakamulanje mwaabhikanje muulinda.” \p \v 45 Bhai shangupe a Yuda gubhaishe, gubhaajendele a Yeshu, gubhashite, “Mmajiganya!” Nigubhaajambete. \v 46 Bhai bhandunji bhala gubhaakamwilenje a Yeshu nikwaatabha. \v 47 Jumo munkumbi gwa bhajimingene pamo na a Yeshu bhala, gwaolomwele upanga, gwaleshele nikunkata likutu ntumwa jwa Bhakulungwa Bhaabhishila. \v 48 A Yeshu gubhaabhushiyenje bhandunji bhala, “Nshinyiilanga na mapanga na ndonga kungamula mbuti ngwii? \v 49 Mobha gowe punaliji na mmanganya kunyumba ja a Nnungu nilijiganya, mwangangamulanga. Ikabheje nnaino ganakoposhela genega nkupinga gamalile Majandiko ga Ukonjelo.” \p \v 50 Penepo bhaajiganywa bhowe gubhabhutukenje nikwaaleka a Yeshu. \p \v 51 Ashinkupagwa nshanda jumo abhakagulaga a Yeshu ali aiunishile nngubho jimope ja kitani, bhai gubhalinjilenje kunkamula. \v 52 Ikabheje gwaleshile nngubho jila, gwabhutwishe makonope. \s A Yeshu ku Lukumbi Lukulu lwa Bhayaudia \r (Matei 26:57-68; Luka 22:54-55, 63-71; Yowana 18:13-14, 19-24) \p \v 53 Bhai gubhaapelekenje a Yeshu kubhakulungwanji bhaabhishila, kweneko gubhaimenenje bhakulungwanji bhaabhishila bhowe, na bhanangulungwa, na bhaajiganya bha Shalia ya a Musha. \v 54 A Petili gubhaakagwile a Yeshu kwataliya, gubhajinjile nnugwani lwa Bhakulungwa Bhaabhishila, gubhatemi pamo na bhalinda bhalijota moto. \v 55 Bhai bhakulungwanji bhaabhishila na bhalukumbi bhowe bha Lukumbi Lukulu lwa Bhayaudi, gubhaloleyenje shiumilo sha kwa bhulajila a Yeshu. Ikabheje bhangashipatanga. \p \v 56 Bhandu bhabhagwinji gubhakong'ondelenje ya unami, ikabheje ukong'ondelo gwabhonji gwangalandana. \p \v 57 Na bhananji gubhakong'ondelenje ya unami bhalinkutinji, \v 58 “Twashinkwaapilikana bhenebha bhalinkuti, ‘Nne shimomole Liekalu lishenjilwe na bhanduli, nishenga lina kwa mobha gatatu, nngabha na makono.’ ” \v 59 Ikabheje nkali nneyo, ukong'ondelo gwabhonji gwangalandana. \p \v 60 Bhai penepo Bhakulungwa Bhaabhishila gubhajimi pakati pakati jabhonji gubhaabhushiye a Yeshu, bhalinkuti, “Bhuli, nkajangula shindu? Bhandunjibha bhakunkong'ondelanga nndi?” \p \v 61 Ikabheje bhenebho gubhatemi ilili, bhangajangula shindu. Bhakulungwa Bhaabhishila gubhaabhushiye kabhili, “Bhuli mmwe ni a Kilishitu, Bhana bhabho a Nnungu bha Ukonjelo?” \p \v 62 A Yeshu gubhajangwile, “Elo! Ni nne. Numbe shimmonanje nne Mwana juka Mundu ndemi nkono nnilo gwa Bhakulungwa bhakwete mashili, ngulikwiya mmaunde ga kunnungu.” \p \v 63 Penepo Bhakulungwa Bhaabhishila gubhapapwile nngubho yabho, bhalinkuti, “Tupinjila nndi bhaakong'ondela bhana? \v 64 Mpilikenenje matukano gabho! Bhai mmanganyanji nkutinji bhuli?” Bhowe gubhapetenenje kuti, bhabhulagwe. \p \v 65 Bhai bhananji gubhatandwibhenje kwaunilanga mata, gubhaaunishilenje kumeyo, nikwaakomanga akuno bhalikwabhuyanga, “Nnondole, gani ankomile!” Na bhalinda gubhaakomilenje mapapa. \s A Petili Bhanakwakana a Yeshu \r (Matei 26:69-75; Luka 22:56-62; Yowana 18:15-18, 25-27) \p \v 66 Bhai a Petili bhali nnugwani mula, ntumishi jumo jwankongwe jwa Bhakulungwa Bhaabhishila gwaishe, \v 67 akaabhoneje a Petili bhalijota moto, gwabhalolile nigwashite, “Nkali mmwe, pumwaaliji pamo na a Yeshu Bhanashaleti.” \p \v 68 Ikabheje a Petili gubhakanile bhalinkuti, “Ngakushimanya shinkubheleketasho!” Kungai a Petili gubhakopweshe palanga lugwani. Penepo lipongo gwakongobhele. \p \v 69 Jwankongwe jula akaabhoneje a Petili kabhili, gwabhalugulilenje bhandunji bhalinginji penepo, “Bhene bhandubha, bha munkumbi gwabhonji.” \v 70 A Petili gubhakanile kabhili. Bhandunji bhatemingenenje pepala, gubhaalugulilenje a Petili, “Nngabha unami, mmwe nkumbi gumo, pabha mmwe mmandu bha ku Galilaya.” \p \v 71 Ikabheje a Petili gubhatandwibhe kulosha na lumbila, “Ngakwamanya bhene bhandu bhunkwalugulangabha.” \p \v 72 Penepo lipongo gwakongobhele gwabhili. Bhai a Petili gubhakumbushile malobhe gubhalugulilwe na a Yeshu kuti, “Lipongo likanabhe kongobhela pabhili, shinngane patatu.” A Petili gubhatengwishe niguta. \c 15 \s A Yeshu Bhanapelekwa kwa a Pilato \r (Matei 27:1-2, 11-14; Luka 23:1-5; Yowana 18:28-38) \p \v 1 Lyambape, bhakulungwanji bhaabhishila, na bha lukumbi bhowe bha Lukumbi Lukulu lwa Bhayaudi, na bhanangulungwa, na bhaajiganya bha Shalia ya a Musha, gubhapetenenje. Nigubhaatabhilenje a Yeshu, gubhaapelekenje kwa a Pilato. \v 2 A Pilato gubhaabhushiye a Yeshu, “Bhuli mmwe A mpalume bha Bhayaudi?” A Yeshu gubhaajangwile, “Elo, malinga shinkubheleketa.” \p \v 3 Bhakulungwanji bhaabhishila, gubhaashitakiyenje a Yeshu kwa indu yaigwinji. \v 4 A Pilato gubhaabhushiye a Yeshu kabhili, “Bhuli nkaajangula shindu? Nnole indu yaigwinji ibhakunnugulangai.” \p \v 5 Ikabheje a Yeshu bhangajangula shindu kabhili, a Pilato gubhakanganigwe. \s A Yeshu Bhanaukumulwa Kuwa \r (Matei 27:15-26; Luka 23:13-25; Yowana 18:39-19:16) \p \v 6 Mobha ga shikukuu, a Pilato bhashinkukola nkubho gwa kwaugulilanga bhandu nkutabhwa jumo, jubhakumpinganga. \v 7 Penepo ashinkupagwa nkutabhwa jumo, ashemwaga a Bhalabha, atabhilwe pamo na ajakwenji kwa ligongo lya nnjasha yabhuleje bhandu. \v 8 Lugwinjili lwa bhandu gulwaajendelenje a Pilato, nikwaajuga bhaatendelanje malinga nkubho gwabho. \v 9 A Pilato gubhaabhushiyenje, “Bhuli nnipinganga ninng'ugulilanje A mpalume bha Bhayaudi?” \v 10 Bhashinkubheleketa nneyo, pabha bhamumanyi kuti bhakulungwanji bhaabhishila, bhashikwaakamuyanga a Yeshu mmakono gabho, kwa ligongo lya lupimililo. \p \v 11 Ikabheje bhakulungwanji bhaabhishila gubhaakwishiyenje bhandunji kuti, bhaajuganje a Pilato mbaya bhaaugulilanje a Bhalabha. \v 12 A Pilato gubhaabhushiyenje kabhili, “Bhai nkupinganga naatende nndi, bhene bhunkwaashemanga a mpalume bha Bhayaudi?” \p \v 13 Bhandu bhowe gubhautiyenje lilobhe bhalinkutinji, “Mwaakomele munshalabha!” \v 14 A Pilato gubhabhushiye, “Bhalebhile nndi?” Ikabheje bhandunji bhala gubhautiyenje lilobhe, “Mwaabhambe munshalabha!” \p \v 15 Bhai a Pilato nkupinga kulunonyeya lugwinjili lwa bhandu lula, gubhaaugulilenje a Bhalabha. Gubhalajile a Yeshu bhakomwe ibhoko, gubhaakamwiyenje bhaakomelanje munshalabha. \s Bhalinda Bhanakwatendelanga Mbenji a Yeshu \r (Matei 27:27-31; Yowana 19:2-3) \p \v 16 Nabhalabhonji bhalinda, gubhaapelekenje a Yeshu nkati lugwani, ku ndamo ja a mpalume kwashemwaga Plaitolio, gubhaashemilenje likundi lyowe lya bhalinda. \v 17 Gubhaawashiyenje a Yeshu lijoo lya nnangali, gubhaeleyenje ingwa ja mibha, gubhaawashienje muntwe. \v 18 Penepo gubhatandwibhenje kwaakomaya kwa mbenji bhalinkutinji, “Tunakunkomaya A mpalume bha Bhayaudi!” \v 19 Gubhaakomilenje na nnai muntwe, gubhaaunilenje mata, gubhaatindibhalilenje kwa mbenji. \v 20 Bhakaatendelanjeje mbenji, gubhaaulilenje nngubho ja shambalau jila, nikwaawasha nngubho yabho, gubhaakopoyenje nikwaapeleka kunyenje shilambo, kukwaabhamba munshalabha. \s A Yeshu Bhanakomelwa Munshalabha \r (Matei 27:32-44; Luka 23:26-43; Yowana 19:17-27) \p \v 21 Bhandu bhamo bha ku Kilene, lina lyabho a Shimoni, ainabhabhonji a Alekishanda na a Lupo, bhatendaga pita mpanda bhalikoposhela kunngunda. Bhai gubhaashishilishiyenje kujamula nshalabha gwa a Yeshu. \v 22 Gubhaapelekenje a Yeshu mpaka pashemwaga Goligota, malombolelo gakwe, Shibhanga sha Ntwe. \v 23 Gubhaapelenje divai jiengenywe na ntela gwa litindili ushemwa manemane, ikabheje bhangaposhela. \p \v 24 Gubhaakomelenje munshalabha, gubhagebhenyenje nngubho yabho, gubhatendilenje shikoma, kuti gani shaapate jeneji. \v 25 Bhai, pugaaliji malanga ga shaa tatu ja lyamba pubhaabhambilenje munshalabha. \v 26 Na gubhabhishilenje mmbila ja kwaalugula, jijandikwe kuti, “A MPALUME BHA BHAYAUDI.” \v 27 Pamo na a Yeshu, bhashikunkubhambwanga bhaapokonyola bhabhili, jumo kunkono gwabho gwa nnilo na juna kunkono nshinda. \v 28 Bhai penepo, gugamalile majandiko ga a Nnungu galugula kuti, “Gubhabhishilwe nkumbi gumo na bhaalebhanga.” \p \v 29 Bhai bhandunji bhapitanganaga gwene mpandago, nikwaabhonanga a Yeshu bhali bhabhambilwe munshalabha, gubhaatukenenje akuno bhalitikinyanga mitwe jabhonji bhalinkutinji, “Ayaga! Mmwe nkukombola kubhomola Liekalu nishenga lina kwa mobha gatatu! \v 30 Bhai nnaino mwitapule mmayene, ntulushe munshalabhamo!” \p \v 31 Nneyo peyo bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha Shalia ya a Musha, gubhaatendelenje mbenji bhalibhalanjilananga, “Bhashitapula bhananji, ikabheje bhayene bhakaakombola kwiitapula! \v 32 Nkali bhene bhakomelwenje mmishalabha pamo na a Yeshu bhala, gubhaatukenenje bhalinkutinji, a Kilishitu, A mpalume bha bha Ishilaeli, nnaino bhatulushe munshalabha tulole, tukulupalile.” \s Kuwa kwa a Yeshu \r (Matei 27:45-56; Luka 23:44-49; Yowana 19:28-30) \p \v 33 Tandubhila malanga ga shaa shita mpaka shaa tisha, lubhindu gulutotile shilambo showe. \v 34 Malanga ga shaa tisha, a Yeshu gubhautiye lilobhe bhalinkuti, “Eloi, Eloi, lama shabhakitani?” Malombolelo gakwe, “A Nnungu bhangu, a Nnungu bhangu, pakuti nshineka?” \p \v 35 Bhai bhandu bhananji bhajimengenenje penepo gubhashitenje, “Mpilikananje, bhanakwaashema a Eliya.” \v 36 Mundu jumo gwabhutwishe kutola shiponji, nilobheka nnjashama, nitabhila munnai, nikwaapa a Yeshu bhayonde akuno alinkuti, “Nnekanje, tulole monaga shibhaishe a Eliya kukwatuluya munshalabha.” \p \v 37 Penepo a Yeshu gubhautiye lilobhe, gubhawile. \p \v 38 Bhai lipanshia likulungwa lya Nlikanisha gulipapwishe ikanje ibhili kuumila kunani mpaka pai. \v 39 Bhai bhakulungwa bha manjola bhaajimi penepo bhalikwalolesheya a Yeshu, bhakabhoneje bhaliwa shana nneyo, gubhashite, “Kweli, abha bhandubha pubhaliji Bhana bhabho a Nnungu.” \p \v 40 Bhai bhashinkupagwanga bhanabhakongwe bhalolangaga bhalinginji kwataliya, munkumbi gwabhonji bhapali a Malia Magidalena, na a Malia anyinabhabhonji a Yakobho, apwabho a Yoshe, na a Shalome. \v 41 Bhenebha ni bhalongenenje na a Yeshu ku Galilaya nibhaatumishilangaga, numbe bhapalinji bhanabhakongwe bhana bhabhagwinji, bhaikengenenje na a Yeshu ku Yelushalemu. \s Kushikwa kwa a Yeshu \r (Matei 27:57-61; Luka 23:50-56; Yowana 19:38-42) \p \v 42 Ikaishileje ligulo, pabha pulyaaliji lyubha lya kolokoya indu ya Lyubha lya Pumulila. \v 43 A Yoshepu, bhandu bha ku Alimataya bha ishimika bha munkumbi gwa Bhalukumbi Lukulu lwa Bhayaudi, na bhalabho bhatenda lolela kuika kwa Upalume gwa a Nnungu. Bhai gubhailumile ntima, gubhaajendele a Pilato, gubhaajujile shiilu sha a Yeshu. \v 44 Ikabheje a Pilato gubhakanganigwe bhakapilikaneje kuti a Yeshu bhawile. Bhai gubhaashemile bhakulungwa bha manjola bhala, gubhaabhushiye monaga a Yeshu bhawile. \v 45 A Pilato bhakapilikaneje kubhakulungwa bha manjola bhala kuti a Yeshu bhawile, gubhaapele a Yoshepu shiilu shila. \v 46 Bhai a Yoshepu gubhaumile shanda ja nngubho ja alili, gubhatulwiye shiilu shila pai, gubhailijilile shanda. Gubhaashishile nnikabhuli lyaokwelwe nniganga likulungwa, gubhaingilishiye liganga likulungwa kuibhila pannango gwake. \v 47 Bhai numbe a Malia Magidalena, na a Malia anyinabhabho a Yoshe, gubhapaweninji pubhashishilwe a Yeshu. \c 16 \s Kuyuka kwa a Yeshu \r (Matei 28:1-8; Luka 24:1-12; Yowana 20:1-10) \p \v 1 Likapiteje Lyubha lya Pumulila, a Malia Magidalena, na a Malia anyinabhabhonji a Yakobho, na a Shalome, gubhaumilenje mauta ga nunjila, nkupinga bhakapakanje shiilu sha a Yeshu. \v 2 Bhai lyubha lya tandubha jene juma jila, lyamba lyubha likatandubheje kukopoka, gubhapitengenenje kulikabhuli. \v 3 Bhalinginji mumpanda gubhabhuyenenje, “Gani shaatunokolele kunyenje, liganga likulungwa liibhilwe pannango gwa likabhuli lila?” \v 4 Ikabheje bhakalolanjeje, gubhalibhweninji liganga lila linokolelwe kunyenje, na pulyaaliji lyalikulungwa kaje. \v 5 Bhakajinjilanjeje nnikabhuli, gubhammweninji nshanda atemi nkono gwa nnilo, awete ngubho janawe jajileu, gubhaimukenje kaje. \p \v 6 Penepo nshanda jula gwabhabhalanjilenje, “Nnaimukanje, a Yeshu Bhanashaleti bhunkwaloleyangabho, bhayushile, apano bhakwa, nnolanje pubhaagonekenje. \v 7 Nnaino, nnjendangananje nkaabhalanjilanje bhaajiganywa bhabho, na a Petili kuti, bhanakunnongolelanga ku Galilaya. Kweneko shimwaabhonanje malinga shibhammalanjilenje.” \p \v 8 Bhai, gubhakopokengenenje nnikabhuli mula shibhutuka, bhaliungumilanga nkujogopa akuno bhalikanganigwanga. Bhangammalanjilanga shindu mundu jojowe, pabha bhashinkujogopanga kwa kaje. Gubhapite kwaalugulilanga a Petili. \s A Yeshu Bhanakwakoposhela a Malia bha ku Magidala \r (Matei 28:9-10; Yowana 20:11-18) \p \v 9 A Yeshu bhakayusheje, lyambape lyubha lya tandubha juma, gubhatandwibhe kwaakoposhela a Malia Magidalena, bhaashoshiye maoka shabha gangali ga mmbone. \v 10 A Malia bha ku Magidala gubhapite kwaabhalanjilanga bhalonganangaga na a Yeshu, bhalinginji nkwigutanjila. \v 11 Ikabheje bhowe bhapilikenje kuti a Yeshu bhabhakoto, numbe a Malia bha ku Magidala bhaaweni, bhangakulupalilanga. \s A Yeshu Bhanakwaakoposhelanga Bhaajiganywa Bhabhili \r (Luka 24:13-35) \p \v 12 Gakapiteje malanga gashoko, a Yeshu gubhaakoposhelenje bhaajiganywa bhabhili, bhaliibhoneka shinape. Bhaajiganywa bhala pubhalinginji mmwanja gwa mwiijiji. \v 13 Nabhalabhonji gubhapitengenenje kukwabhalanjilanga ashaajabhonji bhalepekenje. Nkali bhanganyabho bhangaakulupalilanga. \s Bhaajiganywa Bhanatumwanga \r (Matei 28:16-20; Luka 24:36-49; Yowana 20:19-23; Itendi 1:6-8) \p \v 14 Kungai a Yeshu gubhaakoposhelenje bhaajiganywa likumi limo na jumo bhala bhalilyanganga. Kungai gubhaakalipilenje kwa ligongo lya ngakulupalila na kunonopa mitima kwabhonji, pabha bhangaakulupalilanga bhaabhweninji bhakayusheje bhala. \v 15 Bhai, gubhaalugulilenje, “Njendangananje nshilambolyo nkalunguyanje Ngani ja Mmbone kubhandu bhowe. \v 16 Shaakulupalile nibhatishwajo shatapulwe, ikabheje bhangakulupalilanga, shibhaukumulwanje. \v 17 Na yene ilanguloi shiibhe na bhene bhaakulupalilangabho, shibhashoyanje maoka kwa lina lyangu, shibhabheleketanje shibheleketi sha ambi. \v 18 Bhakamulangaga majoka eu bhang'wangangaga shindu sha bhulaga, shikaabhenganga. Shibhaabhishilanje makono bhalwelenji na shibhalamanje.” \s A Yeshu Bhananyakulwa Kunnungu \r (Luka 24:50-53; Itendi 1:9-11) \p \v 19 Bhai, Bhakulungwa a Yeshu bhakamaliyeje kubheleketa nabhonji, gubhanyakwilwe kunani Kunnungu, gubhatemi kunkono nnilo gwa a Nnungu. \v 20 Bhaajiganywa bhala gubhapitengenenje mmbali yowe kuulunguya, Bhakulungwa gubhakamwile liengo kupitila bhanganyabho, na gubhakong'ondele lilobhe lyabho kwa ilangulo yabhonekaga nkulunguya kwabhonji.