\id LUK - Mwela Bible Version \ide UTF-8 \h LUKA \toc1 Ngani Jammbone Malinga Pujijandikwe na a Luka \toc2 Luka \toc3 LUK \mt2 Ngani ja Mmbone Malinga Pujijandikwe na a \mt1 Luka \imt Shilongolelo \ip Shilongolelo sha Ngani ja Mmbone Malinga pujijandikwe na a Luka. \ip Shitabhu sha Ngani ja Mmbone malinga pushijandikwe na a Luka ni munkumbi gwa itabhu nsheshe ya Malagano Gayambi italashiya malanga gubhatamaga a Yeshu Kilishitu. Kila shimo pushishemwa “Injili.” Lilobhe likwete malombolelo ga “Ngani ja Mmbone.” Yene itabhui puijandikwe bhakaweje a Yeshu, itabhu ya a Mateiei na a Luka na a Yowana. A Luka bhangajandika ga ndagulilo ya ndamo ga a Yeshupe, ikabhe nnepeila bhashijandika ga indu ibhatendilenje bhajiganywa bha a Yeshu, kungai bhakaweje na bhakayusheje. Shene shitabhusho pushishemwa Itendi ya Mitume. Jwakwapi akulimanya lyubha pushijandikwe shitabhu sha Ngani malinga Shijijandikwe na a Luka, wala mmbali ja kushijandikwe. Bhakwetenje lumanyio bhabhagwinji bhakutinji pushijandikwe shaka sha 70 BK. \ip Bhaajandika bhakwe pubhaliji a Luka, a dakitali. Ukonjeleyo gwa nkujandika kwabho na shibhashite kugamanya ukoto malobhe ga ibheleketo, inamanyika kuti pubhaliji bhandu bha lumanyio. A Luka bhashinkupinga kujandika matalashiyo gammbone ga ndamo, ga a Yeshu kwa tagulila indu yatendeshe malinga shiyashite koposhela kupinga na bhandunji bhananji bhaimanyanje pushibhashomanjepo (Luka 1:1-3). A Luka bhakaliji Bhayaudi (Wakolosai 4:10-14), bhashinkujandika kwa tenda nabhalabhonji bhalinginji nngabha Bhayaudi bhakamumanyinji. Genega ganamanyika ukoto pubhatalashiya ga ikubho ya Shiyaudi (Luka 1:8). \ip Shitabhu sha Ngani ja Mmbone malinga pujijandikwe na a Luka shinalandana na itabhu ya a Matei na a Maliko pabha yowe inatagulila indu ila peila kwa mitagulilo jilandana. Munkumbi gwa yene itabhu itatui, shitabhu sha a Luka ndio shitagulila ukoto ga ngani ja bhelekwa kwa a Yowana Bhabhatisha. A Luka bhanakomelesheya ga leshelelwa yambi (Luka 3:3, 11:4, 17:3-4, 23:34) na nnepeila ga juga Nnungu (Luka 3:21, 5:16, 6:12, 11:1-2). \iot Ipali Mwenemo \io 1. Luka 1:1-4 A Luka bhanabhalanga shilongolelo sha shitabhu shabho sha Ngani ja Mmbone na bhanatalashiya ligongo lya jandika kwabho. \io 2. Kungai bhanatalashiya ngani ja bhelekwa kwa a Yeshu na shibhashite bhikwa ukoto kwa liengo (Luka 1:5-4, 13). \io 3. Papakulungwa paigalile pa Ngani ja Mmbone (4:14-21:38) a Luka bhanatalashiya maengo gubhatendile a Yeshu na kaje, ga ilapo ibhatendile na ga indu ibhajigenye. \io 4. Luka 22-24, a Luka bhanatagulila ga a Yeshu shibhashitewa na yuka kukopoka kubhawilenje. \c 1 \s1 Shilongolelo \p \v 1 Bhandu bhabhagwinjinji bhashilajililanga kujandika ukoto ngani ja indu yatendekaga munkumbi gwetu. \v 2 Bhashinkujandikanga malinga shitwatagulilwe na bhandunji bhagabhweninji pugatendekaga, kuumila kundandubho na bhalunguyangaga lilobhe lya a Nnungu. \v 3 Kwa nneyo, mmakulungwa a Teopili, numbe nne ngakagulileje ukoto yowe kuumila kundandubho, njibhona inapwaa ninnjandishile shiyashite tendeka, \v 4 nkupinga na mmwe muumanye ukweli gwa yowe innjigenywe ila. \s Kubhelekwa kwa a Yowana Bhabhatisha Kunalugulwa \p \v 5 Mobha ga upalume gwa a Elode ku Yudea, bhashinkupagwa bhaabhishila bhamo lina lyabho a Shakalia, bha likundi lya a Abhiya. Akongobhabho pubhashemwaga a Lishabheti bha shipinga sha a Aluni, bhakulungwa bhaabhishila. \v 6 Bhowe bhanaabhili bhashinkubhanganga bhandunji bha aki kwa a Nnungu, bhalikagulilanga amuli na malajilo ga Bhakulungwa gwangali kugambwa. \v 7 Ikabheje bhakakwetenjeje bhana, pabha a Lishabheti pubhaaliji nannii na bhanaabhili pubhalinginji bhakongopanji kaje. \p \v 8 Lyubha limo lya nnimbu gwa liengo lya bhishila gwa a Shakalia nniekalu, \v 9 malinga shigwaliji nkubho gwabhonji, a Shakalia bhashinkuagulwa kwa shikoma, bhajinjile nniekalu bhakatutumye lubhani. \v 10 Akuno lugwinjili lowe lwa bhandu pubhalinginji palanga bhalikwaajuganga a Nnungu, malanga ga tutumya lubhani. \p \v 11 Malaika jwa Bhakulungwa akwaakoposhelaga, gwabhajimile nkono nnilo gwa shitala sha tutumishiya lubhani. \v 12 A Shakalia bhakammoneje malaika jwa a Nnungu jula gubhatengwishe na jogopa. \v 13 Malaika jwa a Nnungu jula gwabhalugulile, “A Shakalia, nnajogope pabha kujuga kwenu kupilikenwe, na akongobhenu a Lishabheti, shibhankolele mwana jwannume, na mmwe shimunsheme lina lyakwe a Yowana.” \p \v 14 “Mpinga kwiinonyela kwa kaje na bhandu bhabhagwinji bhapinga angalilanga kubhelekwa kwakwe. \v 15 Shabhe jwankulungwa pa meyo ga Bhakulungwa, akapinjikwa kung'wa togwa wala ukana, apinga gumbaywa Mbumu jwa Ukonjelo, kuumila nnutumbo lwa akwabhe. \v 16 Shaabhatendebhuyanje bha Ishilaeli bhabhagwinji bhaabhujilanje Bhakulungwa a Nnungu bhabhonji. \v 17 Shaalongolele pa meyo ga Bhakulungwa alikomboywa na mbumu na mashili malinga a Eliya. Apinga lundanya mitima ja ashainamundu na bhana bhabhonji, apinga kwaatendanga bhakakwaakundanga a Nnungu kubha na ng'aniyo ya aki, nkupinga abhaalashiye Bhakulungwa bhandunji shibhabhanganje tayali kwaaposhela.” \p \v 18 A Shakalia gubhammushiye malaika jula, “Yeneyo nne pushiniimanye bhuli? Nne nankongopa na akangu na bhalabho bhakongopele.” \p \v 19 Malaika jwa a Nnungu gwabhalugulile, “Nne Gabhulieli, ntumishi ngujima pameyo ga a Nnungu, njitumwa kumelekete na mmwe, nintashiye jene ngani ja mmboneji. \v 20 Pabha mmangakulupalila gapinga koposhela kwa malanga gakwega, shimme bhubhu, nkakombola kubheleketa mpaka lyubha pushigakoposhele gunimmalanjilega.” \p \v 21 Penepo bhandu bhaalindililangaga a Shakalia gubhakanganigwenje kwa nndi bhashikabhiya Nniekalu mula. \v 22 Bhakakoposheje palanga bhakakombweleje kubheleketa nabhonji. Gubhamumanyinji kuti ipali ibhaiweni Nniekalu mula. Ikabheje gubhapundile bheleketa nabhonji kwa ilangulo ya makono, pabha bhashinkubha bhubhu. \p \v 23 Nnimbu gwabho gwa liengo lya bhishila ukamaleje, a Shakaliya gubhabhujile kumui. \v 24 Pangakabhika a Lishabheti gubhajukwite shitumbo. Gubhatemi pamui miyei nng'ano. \v 25 Bhalinkuti, “Nnei ni shibhandendele Bhakulungwa bhakamoneje, bhashinjosheya oni jangu, jinakolaga pa meyo ga bhandunji.” \s Kubhelekwa kwa a Yeshu Kunalondolwa \p \v 26 Mwei gwa shita gwa shitumbo sha a Lishabheti, malaika jwa a Nnungu Gabhulieli ashinkutumwa na a Nnungu ajende ku Nashaleti ja ku Galilaya, \v 27 kwa a mwali bhaishana bhashemwaga a Malia, ntemela gwa a Yoshepu bha shipinga sha a Daudi. \v 28 Malaika jula gwabhajendele, nikwaabhalanjila, “Shalamu shenu mmwe a Malia! Nshipegwa nema yaigwinji! Bhakulungwa pubhali na mmwe.” \p \v 29 A Malia bhakapilikaneje gene malobhego gubhatengwishe kaje, nikwiibhuya sha muntima, shene shalamushi malombolelo gakwe nndi? \v 30 Malaika jula gwabhalugulile, “Nnajogope a Malia, pabha Bhakulungwa bhashikumpa nema. \v 31 Pilikana! Shinnjukute shitumbo, na shinkole mwana jwannume na munsheme lina lyakwe Yeshu. \v 32 Jwenejo apingabha jwankulungwa na shashemwe Mwana jwa bhali Kunani Kaje. Bhakulungwa a Nnungu shibhampe shitengu sha upalume sha anaigwe a Daudi. \v 33 Kwa nneyo shabhe Nkulungwa jwa shipinga sha a Yakobho pitipiti na upalume gwakwe ukakola mpelo.” \p \v 34 A Malia gubhammushiye malaika, “Pushiitendeshe yeneyo bhuli, na nne niibhelele mwali nng'ishana nganabhe kummanya jwannume?” \v 35 Malaika jula gwajangwile, “Mbumu jwa Ukonjelo shannjiile na mashili ga Bhakulungwa a Nnungu shiganng'unishile mbuti shiwili, kwa nneyo, mwana shabhelekwejo, shashemwe jwa Ukonjelo, Mwana jwa a Nnungu. \v 36 Na mmumanye kuti nkali alongo ajenu a Lishabheti na ukongopa gwabho bhajukwite shitumbo sha mwana jwannume, aguno mwei gwabho gwa nng'ano na gumo kwa bhene bhamanyishe na bhandu kuti anannii. \v 37 Pabha shakwa shikaakomboleka kwa a Nnungu.” \p \v 38 A Malia gubhashite, “Nne nantumwa jwa Bhakulungwa, ibhe malinga shiumalanjile.” Bhai malaika jula gwajabhwile. \s A Malia Bhanakwaowela a Lishabheti \p \v 39 Gakapiteje malanga gashoko, a Malia gubhapite shangu ku shilambo shimo sha kuitumbi ya ku Yudea. \v 40 Kweneko gubhajinjile nnyumba ja a Shakalia, nikwaalamushila a Lishabheti. \v 41 A Lishabheti bhakapilikaneje lamushilwa na a Malia, shitumbo sha a Lishabheti shikutukulaga nkwiinonyela. Na bhalabho a Lishabheti Mbumu jwa Ukonjelo akwaagumbalaga, \v 42 nigubhabhelekete kwa lilobhe lya utiya, “Nshipegwa mboka kupunda bhanabhakongwe bhowe, na mwana junkupinga kunkolajo ashipegwa mboka. \v 43 Kwa bhuli nne njikuywa nnei, nkali anyinamundu bha Bhakulungwa bhangu bhang'owele? \v 44 Nnole! Ngapilikanejepe kulamushila kwenu, shitumbo shangu shikutukulaga nkwiinonyela. \v 45 Mbaya mmwe nkulupalile kuti yene immalanjilwe na Bhakulungwa ila shiitendeshe.” \s A Malia Bhanakwainiya a Nnungu \p \v 46 Na bhalabho a Malia gubhashite, \q “Ntima gwangu unakwaakuya Bhakulungwa, \q \v 47 Na mbumu yangu inakwiinonyela ligongo lya a Nnungu Bhaatapula bhangu. \q \v 48 Pabha bhashikuubhona ungakola mashili uka ntumishi jwabho. \q Kwa nneyo kuumila nnaino ibheleko yowe shibhanjemanje akwete mboka, \q \v 49 Pabha a Nnungu Bhakwete Mashili, bhashindendela gamakulungwa. \q Na lina lyabho ni bha ukonjelo. \q \v 50 Bhenebho bhanakwaabhonelanga shiya bhene bhakwaajogopanga bhala, \q kuumila lubheleko mpaka lubheleko. \q \v 51 Pabha kwa mashili ga nkono gwabho bhashitenda gamakulungwa. \q Bhashikwapwilinganyanga bhakwetenje mbwinya mmitima jabhonji, \q \v 52 Bhashikwaatuluyanga bhapalume mwitengu yabhonji ya upalume, \q Nikwaakweyanga bhaitimalikenje. \q \v 53 Bhakwetenje shibhanga bhashikwaatendanga bhajukutanje ya mmbone, \q Ikabhe matajili bhashikwaalekanga bhapwilingane gwangali shoshowe. \q \v 54 Bhashikunnjangutila ntumishi jwabho Ishilaeli, \q Bhalikumbushila miadi ja kummonela shiya. \q \v 55 Kwa a Bhulaimu na lubheleko lwabho pitipiti, \q Malinga shibhaabhalanjilenje bhanangulungwa bhetu.” \p \v 56 A Malia nigubhatemi na a Lishabheti malinga myei jitatu, nigubhabhujile kunngwabho. \s Kubhelekwa kwa a Yowana Bhabhatisha \p \v 57 Mobha ga kwigopola a Lishabheti gakaishileje, gubhaigopwele mwana jwannume. \v 58 Ashaatami ajabho na ashaalongo ajabho bhakapilikananjeje, kuti Bhakulungwa bhaabhonele shiya sha kaje a Lishabheti, gubhaengelelenje pamo na bhenebho. \p \v 59 Lyubha lya nane gubhaikengenenje kukuntaga mwana unyago, nigubhapinjilenje kumpa lina lya ainagwe, Shakalia. \v 60 Ikabheje akwabhe nigubhakanile, bhalinkuti, “Nngabha, ikabhe shashemwe a Yowana.” \p \v 61 Gubhaalugulilenje, “Pakuti jwakwa mundu muulongo gwenu ashemwa lyene linalyo!” \v 62 Bhai gubhaabhushiyenje ainagwe kwa ilangulo ya makono bhamumanyanje lina lyashi libhapinga kumpa mwanagwabho. \p \v 63 Numbe a Shakalia gubhajujile shibhao sha jandika, gubhajandishe nnei, “Lina lyakwe a Yowana.” Gubhakanganigwenje bhowe. \v 64 Popo pepo a Shakalia, gubhakombwele kubheleketa kabhili, bhalinkwaakuya a Nnungu. \v 65 Ashaatami ajabho bhowe gubhajogopenje, na bhandu bhowe bhatendaga kungulushilanga jene nganijo mmbali yowe ya shilambo sha mwiitumbi ya ku Yudea. \v 66 Bhowe bhapilikenenje genego, gubhaganishiyenje mmitima jabhonji nikwiibhuya, “Igala jwene mwanaju apingabha mundu jwashi?” Pabha nkono gwa Bhakulungwa pugwaaliji naka jwenejo. \s Ukulondola gwa a Shakalia \p \v 67 A Shakalia, ainagwe mwana, gubhagumbeywe naka Mbumu jwa Ukonjelo, gubhalondwele nnei, \q \v 68 “Bhapegwe mboka Bhakulungwa a Nnungu bha Ishilaeli, \q Pabha bhashikwiya kukwagombolanga bhandu bhabho. \q \v 69 Bhashikutupa Nkutapula jwa makangala, \q Jwa uukulu gwa a Daudi bhatumishi bhabho. \q \v 70 Bhabhelenje kuumila bhukala \q Kupitila bhaalondola bhabho bha Ukonjelo, \q \v 71 Kuti shibhatutapule mmakono ga ashaamagongo ajetu \q Na bhowe bhakutushimanga. \q \v 72 Pubhashite kuti shibhaabhonelanje shiya bhanangulungwa bhetu, \q Na shibhakumbushile malagano gabho ga Ukonjelo. \q \v 73 Bhashinkulumbila kwa ambuje a Bhulaimu, \q Kuti shibhatutende uwe \q \v 74 Tugombolwe mmakono ga ashaamagongo ajetu, \q Kupinga twatindibhalile gwangali lipamba, \q \v 75 Kwa Ukonjelo na aki \q Mobha getu gowe. \q \v 76 Na ugwe mwanangu, shushemwe, nkulondola jwa Bhakulungwa a Nnungu. \q Shugwaalongolele Bhakulungwa kukwaalashiya mpanda gwabho, \q \v 77 Kwaalungushiyanga bhandu bhabho kuti, shibhatapulwanje \q Kwa leshelelwa yambi yabhonji. \q \v 78 A Nnungu bhetu shibhatutendele nneyo kwa ligongo lya potekwa ntima na shiya shabho, \q Na Ntapulo gwabho shiututulushile kukopoka kunnungu malinga nshenje, \q \v 79 Kupinga kwaamulishilanga bhowe bhatemingenenje nnubhindu lwa shiwo, \q Bhatulongoye ndamo yetu tutame kwa ulele.” \p \v 80 Mwana gwakulile na gwapundile kukola mashili muntima. Gwatemi kuanga mpaka lyubha lyailangwile ku bhandu bha Ishilaeli. \c 2 \s Kubhelekwa kwa a Yeshu \r (Matei 1:18-25) \p \v 1 Gene mobhago, a Kaishali bhashemwaga a Augushito, bhakulungwa bhakulu bha upalume gwa Shiloma bhashinkulajiya bhalikwaapinganga bhandunji bhowe bhalinginji muupalume gwabho bhakajandikwanje. \v 2 Kwene kujandikwako pukwaaliji kutandubha kwene kuumila a Kileniashi pubhaaliji bhakulungwa bha shilambo sha ku Shilia. \v 3 Bhai bhowe bhapinjikwenje gubhapitengenenje kuujandikwa kila mundu kushilambo shakwe shabhelekwe. \p \v 4 A Yoshepu nabhalabho ni gubhajabhwile ku Nashaleti, shilambo sha ku Galilaya, pabha pubhaaliji bha ulongo bha shipinga shimo na bhakulungwa a Daudi, gubhapite ku Bheteleemu shilambo sha ku Yudea kubhabhelekwe bhakulungwa a Daudi. \v 5 Gubhapite kuujandikwa na bha ntemela gwabho a Malia bhali na shitumbo. \v 6 Bhalinginji ku Bheteleemu, lyubha lyabho lya kwiigopola likuishilaga, \v 7 gubhankwete mwana lielo lyabho, gubhanng'washiye nngubho shinambombe, gubhanngoneshe pa lila ng'ombe, pabha bhakapatilenjeje pa gona nnyumba ja bhajeninji. \s Bhashunga na Ashimalaika bha a Nnungu \p \v 8 Tome na ku Bheteleemu bhashinkupagwanga bhashunga bhatamanganaga mukonde, shilo bhalinginji muulinda gwa ngondolo yabhonji. \v 9 Malaika jwa a Nnungu gwabhakoposhelenje na Ukonjelo gwa Bhakulungwa a Nnungu ukwamulishilangaga powe. Gubhatengukenje. \v 10 Ikabheje malaika gwabhalugulilenje, “Nnatengukanje! Pabha njikwiya kummalanjilanga ngani ja mmbone, jakwaanonyelanga bhandu bhowe. \v 11 Lelo nshilambo sha a Daudi ashibhelekwa nkutapula jwenunji, jwenejo ni Kilishitu ali Nkulungwa. \v 12 Na sheshino shishibhe shilangulo shenunji. Shimunng'imananje nambombe awashiywe nngubho ya shinambombe, agonekwe pa lila ng'ombe.” \p \v 13 Shangupe likundi lyalikulungwa lya ashimalaika bhananji bha kunnungu bhakwiilundangaga pamo naka malaika jula, bhalikwainiyanga a Nnungu bhalinkutinji. \q \v 14 “Bhakuywe a Nnungu kunani kunnunungu, \q Na pa shilambolyo pabhe na ulele, \q ku bhandu bhakwaanonyelanga.” \p \v 15 Ashimalaika bhala, bhakajabhulanganeje kubhuja kunnungu, bhashunga gubhabhalanjilenenje. “Twendangananje ku Bheteleemu tukalibhone lyene likoposhele libhatubhalanjile Bhakulungwa.” \p \v 16 Bhai, gubhapitengenenje lubhilo, gubhaimenenje a Malia na a Yoshepu naka nambombe jula agonekwe pa lila ng'ombe. \v 17 Bhashunga bhakammonanjeje mwana jula gubhaalungushiyenje bhandu bhowe ngani jakwe jibhapilikenenje jila. \v 18 Bhowe bhapilikenenje jene ngani jibhalugulilwangaga na bhashungajo bhala gubhakanganigwenje. \v 19 Ikabheje a Malia gubhagabhishile gowe muntima akuno bhaliganishiya. \v 20 Bhashunga bhala gubhabhujengenenje, akuno bhalikwakuyanga na kwaainiya a Nnungu, kwa gowe gubhapilikenenje na kugabhona, gashinkubha malinga shibhalugulilwenje. \s Mwana Anapegwa Lina \p \v 21 Gakamalileje mobha nane mwana gwatagwile unyago, gubhanshemilenje lina lyakwe Yeshu, lina lyapegwilwe na malaika jwa a Nnungu, akwabhe bhakanabhe jukuta shitumbo. \s A Yeshu Bhanakamuywa Kubhakulungwa \p \v 22 Lukapiteje luuko, malinga Shalia ja a Musha shijilajila, a Yoshepu na akongobhabho a Malia gubhampelekenje mwana ku Yelushalemu kukunkamuya ku Bhakulungwa, \v 23 malinga Shalia ja Bhakulungwa shijishite, “Kila mwana jwa lielo jwannume shaabhe jwa ukonjelo jwa Bhakulungwa.” \v 24 Nneila peila gubhashoshiyenje mbepei ya nnjubha ibhili eu mabhunda gabhili ga ngunda, malinga Shalia ja Bhakulungwa shijapingaga. \p \v 25 Gene mobhago ku Yelushalemu bhashinkupagwa bhandu bhamo, pubhaliji bhandu bha aki na bhatendaga kwaatindibhalila a Nnungu, pubhashemwaga a Shimoni. Bhenebho bhatendaga lolela gwa lilaka ntapulo gwa bha Ishilaeli. Mbumu jwa Ukonjelo paaliji pamo na bhenebho alikwaataga ntima. \v 26 Mbumu jwa Ukonjelo ashinkwaibhulila kuti bhakawa bhakanabhe kummona Kilishitu jwa Bhakulungwa. \v 27 Bhai bhalilongoywa na Mbumu jwa Ukonjelo, a Shimoni gubhapite ku Liekalu. A Yoshepu na akongobhabho, gubhampelekenje mwana Yeshu Nniekalu kukuntendela malinga nkubho gwa Shalia ja a Musha shijapingaga. \v 28 A Shimoni gubhamposhele mwana Yeshu jula mmakono gabho, akuno bhalikwakuya a Nnungu, bhalinkuti. \q \v 29 “Mmakulungwa nnaino malagano genu gamalile, \q Mpingaga munneshe ntumishi jwenu akapumulile kwa ulele malinga shimwalajile. \q \v 30 Pabha meyo gangu gaubhweni ntapulo gwenu, \q \v 31 gummishile tayali ku bhandu bha ilambo yowe, \q \v 32 sheneshi ni shilangaya shipinga kwaamulishilanga bhandu bhangali kubha Bhayaudi, \q na Ukonjelo ku bhandu bhenu bha Ishilaeli.” \p \v 33 Ainamundu na akwabhe Yeshu gubhakanganigwenje kwa malobhe gabheleketwe kwa ligongo lika mwana. \v 34 A Shimoni gubhaapelenje mboka, gubhaalugulile a Malia, akwabhe Yeshu, “Aju mwanaju ashibhelekwa kwa ligongo lya kutuluywa na kukuywa kwa bhandu bhabhagwinji nshilambo sha Ishilaeli. Na jweneju shaabhe shilapo shipinga kanwa na bhandu. \v 35 Kwa nneyo ng'aniyo ya bhandu bhabhagwinji ipinga bhoneka gwangali nng'iyo! Na mmwe mmayene ntima gwenu upinga kumpoteka mbuti nng'omilwe na lipanga.” \p \v 36 Bhashinkupagwa bhakongwe bhamo bhakongopa, a nkulondola bha a Nnungu lina lyabho a Ana abhiti a Panueli bha shipinga sha a Asheli. Bhashinkulombwa nitama nshilombani yaka shabha ambunjebhabho ni gubhawile. \v 37 Gubhatemi nshitenga yaka makumi nane na nsheshe. Mobha gowego mubhatamaga Nniekalu bhalitabha nkwaajuga a Nnungu shilo na mui. \v 38 Popo pego, gubhaikopweye mmujo, gubhatendile eja kwa a Nnungu na gubhalungwiye ngani jika jwene mwanajo kubhandu bhowe bhatemingenenje nkulindilila kutapulwa kwa Yelushalemu. \s Kubhuja ku Nashaleti \p \v 39 Ainamundu na anyinamundu bhakatendanjeje yowe yalajilwe na Shalia ja Bhakulungwa, gubhabhujengene kunngwabhonji ku Nashaleti nshilambo sha ku Galilaya. \v 40 Mwana gwakulile, gwapundile kukola mashili, gwagumbele lunda na nema ja a Nnungu pujaaliji naka jwenejo. \s Nshanda Yeshu Nnyumba ja Nnungu \p \v 41 Ainamundu na anyinamundu malinga shigwaliji nkubho gwabhonji gwa kwenda ku Yelushalemu kila shaka mobha ga shikukuu ja Shiyaudi jishemwa Pashaka. \v 42 Yeshu akaishileje yaka likumi limo na ibhili malinga shigwaliji nkubho gwabhonji bhowe gubhajombokenje kwenda kushikukuu. \v 43 Shikapiteje shikukuu, gubhatandubhenje mwanja gwa bhuja kunngwabhonji, ikabheje Yeshu gwalepeshe ku Yelushalemu, gwangali ainagwe na akwabhe kumumanyanga. \v 44 Pubhaganishiyangaga kuti mwali munkumbi gwa bhandu, gubhapitengenenje mwanja gwa totolo, kungai gubhatandubhenje kunnoleya kubhaulongo na kwa ashaambwiga ajabhonji. \v 45 Pabha bhangammonanga, gubhabhujengenenje ku Yelushalemu pita kunnoleya. \p \v 46 Lyubha lya tatu, gubhanng'imenenje ku Liekalu ali atemi munkumbi gwa bhaajiganya bha Shalia alikwaapilikanishiyanga akuno alikwaabhuyanga. \v 47 Bhowe bhapilikenenje malobhe gakwe, bhashinkulapanga kwa ijangulo yakwe na lunda lwakwe. \v 48 Ainagwe na akwabhe bhashinkukanganigwanga bhakammonanjeje. Akwabhe a Malia gubhammushiye, “Gwe mwanangu, kwa nndi ushikututenda nnei? Nne na ainago tushikuuloleya kwa lipamba.” \p \v 49 Jwalakwe gwabhajangwilenje, “Kwa nndi mmanganya kunoleyanga? Nkakumumanyanga kuti nne ngunapinjikwa nnyumba ja Atati?” \v 50 Ikabheje bhankwetenje bhangagamanyanga malombolelo ga malobhe gabhaalugulilenje gala. \p \v 51 Bhai gubhalongenenajonji kubhuja ku Nashaleti, gwapundile kwaakundanga. Akwabhe gubhagabhishile muntima gene gowego. \v 52 Na jwalakwe Yeshu gwapundile kukula kwa shanga na lunda, gwapundile kupingwa na a Nnungu na bhandunji. \c 3 \s Miungu ja a Yoana Bhabhatisha \r (Matei 4:1-11; Maliko 1:12-13) \p \v 1 Shaka sha kumi na nng'ano sha tagwala kwabho a Kaishali Tibhelio, a Pontio Pilato pubhaliji bhakulungwa bha shilambo sha ku Yudea. A Elode pubhaliji bhakulungwa bha shilambo sha ku Galilaya, na akulubhabho a Pilipi pubhaliji bhakulungwa bha ilambo ya ku Itulea na ku Tilakoniti. A Lishaniashi pubhaaliji bhakulungwa bha shilambo sha ku Abhilene, \v 2 a Anashi na a Kayapa pubhalinginji bhakulungwanji bha bhaabhishila. Gene mobhago a Yowana bhanabhabho a Shakalia gulyajiile lilobhe lya a Nnungu kuanga kula. \v 3 Bhai a Yowana gubhapite mitala jowe jipikene na lushi lwa Yolodani bhalilunguya kuti, bhandu bhalekanje yambi yabhonji na bhatishwa, nkupinga a Nnungu bhaaleshelelanje yambi yabhonji. \v 4 Malinga shiishite jandikwa nshitabhu sha a Ishaya a nkulondola, \q “Lilobhe lika mundu linapilikanika kuanga. \q ‘Mwaalashiyanje Bhakulungwa mpanda gwabho. \q Nngoloyanje mushibhapite. \q \v 5 Kila liimbo shilikulilwe, \q Kila shitumbi na shikweya shiilinganywe. \q Papindile shipagoloywe, \q Mipanda jangali ja mmbone jipinga alaywa. \q \v 6 Na, bhandu bhowe shibhaubhonanje ntapulo gwa a Nnungu.’ ” \p \v 7 Bhai a Yowana gubhaabhalanjilenje bhandu bhabhagwinji bhaikanganaga kuubhatishwa, kuti “Mmanganya bhana bha lijoka! Gani ammalanjilenje nnjibhutukanje nnjimwa ja a Nnungu jikwiya? \v 8 Bhai nnanguyanje kwa itendi kuti mwiipetilenje yambi yenunji nikwaabhujila a Nnungu. Nnatandubhanje kwibheleketela kuti ‘Uwe a Bhulaimu ainabhetu!’ Numbe ngunakummalanjilanga, a Nnungu bhanakombola kugayuya magangaga nibha bhana bha a Bhulaimu. \v 9 Bhai nnaino, libhago libhishilwe mmatepo ga mikongo, kupinga kuushelanya nkongo. Kila nkongo ukaogoya iepo ya mmbone upinga shelwa nileshelwa pa moto.” \p \v 10 Lugwinjili lwa bhandu lukwaabhuyaga, “Bhai tutende bhuli?” \p \v 11 A Yowana gubhaajangwilenje. “Akwete nngubho ibhili anngabhile jwangali ngubhojo, akwete shalya atende nneyo peyo.” \v 12 Numbe bhakamula koli gubhaikengenenje kupinga kubhatishwa, gubhaabhushiyenje, “Tutende bhuli mmaajiganya?” \p \v 13 Numbe a Yowana gubhaabhalanjilenje, “Nnalonganje koli japunda jimmalanjilwenje.” \v 14 Numbe ashimanjola na bhalabhonji gubhaabhushiyenje, “Na uwe tutende ndi?” Gubhaajangulenje, “Nnatolanje indu ikamundu jojowe kwa mashili wala nnanshitakiyanje mundu kwa kunnambilila. Ntogolelanje na mishaala jenunji.” \p \v 15 Bhandu bhatendaga lolelanga kwiya kwa bhaagombola, bhai gubhatandubhenje kwiibhuyanga mmitima jabhonji, pana a Yowana bha ni a Kilishitu. \v 16 Penepo a Yowana gubhaabhalanjilenje bhowe, “Nne ngunakumbhatishanga na mashi, ikabheje bhanakwiya bhakwete mashili kumbunda nne, numbe nne nangatopela nkali kubha ntumishi jwabho. Bhenebho shibhambhatishanje kwa Mbumu jwa Ukonjelo na kwa moto. \v 17 Bhenebho bhashikamula nkubhato mmakono gabho, bhalipinga kubhata yalya yabho na peta, ngano bhakabhishe munngokwe na maashe gangali shindu nijoka pa moto gwangaimika piti piti.” \p \v 18 Bhai kwa genego na miungu jina jamigwinji, a Yowana bhakwaalungushiyangaga bhandunji Ngani ja Mmbone. \v 19 Ikabheje a Yowana bhashinkwaakalipila bhakulungwa a Elode, kwa ligongo lya kwaatola shilombani a Elodia, bhaliji akongobhabho akulubhabho na indu ina yangali ya mmbone ibhaitendekanyaga. \v 20 Kungai a Elode akuno bhalipunda kwitendekanya yangali ya mmbone, nigubhaatabhile a Yowana. \s A Yeshu Bhanabhatishwa \r (Matei 3:13-17; Maliko 1:9-11) \p \v 21 Bhandu bhowe bhakamalanjeje kubhatishwa, a Yeshu na bhalabho bhakubhatishwaga. Na pubhaaliji bhalijuga kwa a Nnungu, kunnungu kukuugukaga, \v 22 na Mbumu Jwa Ukonjelo akwaatulushilaga alibhoneka mbuti ngunda. Lilobhe likupilikanikaga kukopoka kunnungu. “Ugwe mwanangu junguupinga, unonyela.” \s Shipinga sha a Yeshu \r (Matei 1:17) \p \v 23 A Yeshu pubhatandwibhe liengo lyabho kulugwinjili bhali na yaka malinga makumi gatatu, na bhandunji pubhaganishiyangaga kuti mwana jwa a Yoshepu, \li1 a Yoshepu pubhaliji bhanabho a Eli, \li1 \v 24 a Eli pubhaaliji bhanabhabho a Matiati, \li1 a Metiati pubhaaliji bhanabhabho a Lawi, \li1 a Lawi pubhaaliji bhanabhabho a Meliki, \li1 a Meliki pubhaaliji bhanabhabho a Yanai, \li1 a Yanai pubhaaliji bhanabhabho a Yoshepu, \li1 \v 25 a Yoshepu pubhaaliji bhanabhabho a Matatiashi, \li1 a Matatia pubhaaliji bhanabhabho a Amoshi, \li1 a Amoshi pubhaaliji bhanabhabho a Naumu, \li1 a Naumu pubhaliji bhanabhabho a Eshili, \li1 bhanabhabho a Nagai, \li1 \v 26 a Nagai bhaliji bhanabhabho a Matatiashi, \li1 a Maati bhaliji bhanabhabho a Matatiashi, \li1 a Matatia pubhaliji bhanabhabho a Shemeni, \li1 a Shemeni bhanabhabho a Yosheki, \li1 a Yosheki bhanabhabho a Yoda, \li1 \v 27 a Yuda bhaaliji bhanabhabho a Yowanani, \li1 a Yowanani bhaaliji bhanabhabho a Lesha, \li1 a Lesha bhaaliji bhanabhabho a Shelubhabeli, \li1 a Shelubhabheli bhaaliji bhanabhabho a Sheatieli, \li1 a Sheiatieli bhaaliji bhanabhabho a Neli, \li1 \v 28 a Neli bhaaliji bhanabhabho a Meliki, \li1 a Meliki bhaaliji bhanabhabho a Adi, \li1 a Adi bhaaliji bhanabhabho a Koshamu, \li1 a Koshamu bhaaliji bhanabhabho a Elimadamu, \li1 a Elimadamu pubhaaliji bhanabhabho a Eli, \li1 \v 29 a Eli bhaaliji bhanabhabho a Yoshua, \li1 a Yoshua bhaaliji bhanabhabho a Eliesheli, \li1 a Eliesheli bhaaliji bhanabhabho a Yolimu, \li1 a Yolimu bhaaliji bhanabhabho a Matiati, \li1 a Matiati bhaaliji bhanabhabho a Lawi, \v 30 a Lawi bhaaliji bhanabhabho a Shimoni, \li1 a Shimoni bhaaliji bhanabhabho \li1 a Yuda bhaaliji bhanabhabho a Yoshepu, \li1 bhanabhabho a Yonamu, \li1 a Yonamu bhaaliji bhanabhabho a Liakimu, \li1 \v 31 a Liakimu bhaaliji bhanabhabho a Melea, \li1 a Melea bhaaliji bhanabhabho a Mena, \li1 a Mena bhaaliji bhanabhabho a Matata, \li1 a Matata bhaaliji bhanabhabho a Nashani, \li1 a Nashani bhaaliji bhanabhabho a Daudi, \v 32 a Daudi bhaaliji bhanabhabho a Yeshe, \li1 a Yeshe bhanabhabho a Obhedi, \li1 a Obhedi bhaaliji bhanabhabho a Boashi, \li1 a Bhoashi bhaaliji bhanabhabho a Shalomoni \li1 a Shelemani bhaaliji bhanabhabho a Nashoni, \li1 \v 33 a Nashoni bhaaliji bhanabhabho a Aminadabhu, \li1 a Aminadabhu bhaaliji bhanabhabho a Alamu, \li1 a Alamu, bhaaliji bhanabhabho, a Eshiloni, \li1 a Eshiloni bhaaliji bhanabhabho a Peleshi, \li1 a Paleshi bhaaliji bhanabhabho a Yuda, \v 34 a Yuda bhaaliji bhanabhabho a Yakobho, \li1 a Yakobho bhaaliji bhanabhabho a Ishaka, \li1 a Ishaka bhaaliji bhanabhabho a Bhulaimu, \li1 a Bhulaimu bhaaliji bhanabhabho a Tela, \li1 a Tela bhanabhabho a Naoli, \li1 \v 35 bhaaliji bhanabhabho a Shelungi, \li1 a Shelungi bhaaliji bhanabhabho a Leu, \li1 a Leu bhanabhabho a Pelegi, \li1 a Pelegi bhaaliji bhanabhabho a Ebheli, \li1 a Ebheli bhaaliji bhanabhabho a Shala, \li1 \v 36 a Shala bhaaliji bhanabhabho a Kenani, \li1 a Kenani bhaaliji bhanabhabho a Alupakishadi, \li1 a Lupakishadi bhaaliji bhanabhabho a Shemu, \li1 a Shemu bhaaliji bhanabhabho a Nuu, \li1 a Nuu pubhaaliji bhanabhabho a Lameki, \li1 \v 37 a Lameki pubhaaliji bhanabhabho a Metushela \li1 a Metushela pubhaaliji bhanabhabho a Eneko, \li1 a Eneko pubhaaliji bhanabhabho a Yaledi, \li1 a Yaledi pubhaaliji bhanabhabho a Maalaleli, \li1 a Maalaleli pubhaaliji bhanabhabho a Kenani, \li1 \v 38 a Kenani bhaaliji bhanabhabho a Enoshi, \li1 a Enoshi bhaaliji bhanabhabho a Sheti, \li1 a Sheti bhaaliji bhanabhabho a Adamu, a Adamu bhaaliji bha a Nnungu. \c 4 \s Kulingwa kwa a Yeshu \r (Matei 4:1-4; Maliko 1:12-13) \p \v 1 A Yeshu gubhabhujile kopoka ku lushi lwa Yolodani, bhali bhagumbelwe Mbumu jwa Ukonjelo, gubhalongweywe naka Mbumu jwa Ukonjelo mpaka kuanga. \v 2 Kweneko gubhalinjilwe naka Lishetani kwa mobha makumi nsheshe. Gene mobha gowego bhangalya shoshowe, kungai gubhaipilikene shibhanga. \p \v 3 Penepo Lishetani gwabhabhalanjile, “Ibhaga mmwe nni Mwana jwa a Nnungu, nnyuye liganga lino libhe nkate.” \p \v 4 A Yeshu gubhannjangwile, “Ishijandikwa. ‘Mundu akalamila nkatepe.’ ” \p \v 5 Kungai Lishetani gwabhakweshiye kunani kaje, akwaalangulaga upalume gwa ilambo yowe gwanakamope. \v 6 Lishetani gwashite “Shinimpe ntagwale yene ilambo yowei, na indu yakwe yowe pabha njipegwa yowei, mbingaga kumpa mundu ngunakombola. \v 7 Yene yowei shiibhe yenu nndindibhalilaga.” \p \v 8 A Yeshu gubhannjangwile, “Ishijandikwa, \q ‘Mwaatindibhalile Bhakulungwa a Nnungu bhenu, \q Na kwaakamulila maengo bhenebho jikape.’ ” \p \v 9 Lishetani gwabhalongweye kwenda ku Yelushalemu, gwabhakweshiye kunani nnala gwa Liekalu, gwabhalugulile, “Ibhaga mmwe nni Mwana jwa a Nnungu mwigwiye pai, \v 10 pabha ishijandikwa. \q ‘Shibhaamulishanje ashimalaika bha kunnungu, kukumpa ulinda,’ \q \v 11 Kabhili, \q ‘Shibhannjigalanje mmakono gabhonji, \q Nnakwiikubhala lukongono nniganga.’ ” \p \v 12 Ikabheje a Yeshu gubhannjangwile, “Ishijandikwa, ‘Nnaalinje bhakulungwa a Nnungu bhenu.’” \p \v 13 Lishetani akabhalinjeje kila muutendelo, gwabhaleshile kwa malanga gashoko. \s A Yeshu Bhanatandubha Liengo ku Galilaya \r (Matei 4:12-17; Maliko 1:14-15) \p \v 14 Penepo a Yeshu gubhabhujile ku Galilaya bhalilongoywa kwa mashili ga Mbumu jwa Ukonjelo, na ngani jabho gujishumile ku Galilaya na ilambo yowe ya tome. \v 15 Bhenebho bhatendaga jiganya bhandu mmashinagogi gabhonji, na bhowe gubhaalumbililenje. \s A Yeshu Bhanakanwa ku Nashaleti \r (Matei 13:53-58; Maliko 6:1-6) \p \v 16 Bhai, a Yeshu gubhapite ku Nashaleti, kubhalelelwe, na malinga shibhayobhelele, Lyubha lya Pumulila gubhajinjile Nshinagogi. Gubhajimi kupinga bhashome Majandiko ga Ukonjelo. \v 17 Gubhaposhele shitabhu sha a Ishaya ankulondola, gubhashiunukwile gubhapaimene pajandishwe. \q \v 18 “Mbumu jwa Bhakulungwa pali na nne, \q Pabha bhashing'agula \q Naapeleshelanje bhalaga Ngani ja Mmbone. \q Bhashinduma naalungushiyanje bhatabhilwenje kuleshelelwa kwabhonji, \q Na ashinangalole bhalolanje, \q Na kwaagombolanga bhabhonelwanga, \q \v 19 Na kulunguya shaka sha uguja gwa Bhakulungwa.” \p \v 20 Gubhaunishile shitabhu shila gubhampele ntumishi nigubhatemi, bhandunji bhowe bhalinginji nshinagogi mula gubhaakolondolesheyenje meyo. \v 21 Nigubhatandwibhe kwa kwaabhalanjilanga, “Lelo gene Majandikoga gamalile nnipilikananga.” \v 22 Bhowe gubhalumbililenje na kanganigwa kwa malobhe ga mmbone gubhatayaga a Yeshu, gubhashitenje, “Bhuli jweneju nngabha mwanagwabho a Yoshepu?” \p \v 23 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Nimumanyi shimmalanjilanje lutango lwa kuti, ‘Mmitela ilamye gwamwene,’ nakabhili shimmalanjilanje, ‘Yowe itupilikene ishitendeka ku Kapalanaumu ntende na pa shilambo shenu pano.’ ” \v 24 Gubhapundile kubheleketa bhalinkuti, kweli ngunakummalanjilanga jwakwapi nkulondola akundwa pa shilambo shakwe. \p \v 25 Ikabheje mpilikananje, kweli ngunakummalanjilanga! Yaka ya a Eliya bhashinkupagwanga bhashitenga bhabhagwinji nshilambo sha Ishilaeli. Gene mobhago ula janganya yaka itatu na nushu, gushikoposhele shibhanga sha punda shilambo showe. \v 26 Nkali nneyo a Eliya bhangatumwa kuka nshitenga jojowe, ikabhe kuka jwankongwe nshitenga jwa ku Sheleputa shilambo sha Shidoni. \v 27 Na kabhili, bhapalinji bhamangundula bhabhagwinji yaka ya ankulondola a Elisha nshilambo sha Ishilaeli. Nkali nneyo jwakwapi jojowe alamiywe, ikabhe a Naamani bhandu bha ku Shilia. \p \v 28 Bhowe bhalinginji nshinagogi mula gubhatumbelenje kwa kaje bhakapilikananjeje genego. \v 29 Gubhajimingene, gubhaakukulumyenje a Yeshu nshilambo shabhonji shashenjilwe pantundu shitumbi, gubhaapelekenje mpaka nnushingu nkupinga bhaanokolelanje nnikote. \v 30 Ikabheje a Yeshu gubhapitile pakati jabhonji pepo, nigubhaijabhulile. \s Mundu Akwete Lioka \r (Matei 1:21-22) \p \v 31 Kungai a Yeshu gubhaelele mpaka ku Kapalanaumu shilambo sha ku Galilaya, Lyubha lya Pumulila bhatendaga jiganya bhandu. \v 32 Gubhakanganigwenje kwa majiganyo gabho pabha bhatendaga bheleketa mbuti mundu akwete ukulungwa. \v 33 Na Nshinagogi mula ashinkupagwa mundu ashinkushikilwa na lioka jwa nyata gwajobhele alinkuti \v 34 “Ntuleshe, tukwete nndi na mmwe a Yeshu Bhanashaleti? Bhuli nshikwiya kutumaliya? Nne nimmanyi mmwe agani. Mmwe ni Mundu jwa ukonjelo jwa a Nnungu.” \p \v 35 A Yeshu gubhankalipile lioka jula bhalinkuti “Pumula! Nsheshe munduju!” Bhai lioka jula akanngwiyeje mundu jula pai bhandu bhowe bhalilolesheyanga, ni gwanshoshile gwangali kumpoteka wala kashoko. \p \v 36 Bhandu bhowe gubhakanganigwenje, gubhabhalanjilenenje. “Genega majiganyo gashi, kwa ukulungwa na mashili bhanakwaabhalanjilanga ashimaoka bhangali bha mmbone bhanshoshekanje mundu, na inatendeka!” \v 37 Ngani ja a Yeshu jikushumaga mmbali yowe. \s A Yeshu Bhanakwalamyanga Bhandu Bhabhagwinji \r (Matei 8:14-17; Maliko 1:29-34) \p \v 38 A Yeshu gubhakopweshe Nshinagogi, gubhapite kunngwabho a Shimoni. Bhakongwe bhamo akwebhabho a Shimoni bhatendaga sheluka kwa kaje, gubhaajujilenje bhaalamye. \v 39 A Yeshu gubhajinjile nikwaakotimila bhalwele bhala, nikushikalipila shilwele shila, gushaashoshile. Shangupe bhakongwe bhala gubhajinwishe, gubhatandwibhe kwaatumishilanga. \p \v 40 Pulyatitimilaga lyubha, bhandu bhowe bhakwetenje bhalwelenji bha ilwele yoyowe ila gubhaapelekenje kwa a Yeshu, nabhalabho gubhaakwashiyenje na makono, gubhaalamienje bhowe. \v 41 Bhandu bhabhagwinji gugaashoshilenje maoka gangali ga mmbone akuno galijobhela, “Mmwe Bhanabhabho a Nnungu.” Ikabheje a Yeshu gubhagakalipile, bhangagaleka gabhelekete, pabha gaamanyi kuti bhenebho a Kilishitu. \s A Yeshu Bhanalunguya Mmashinagogi \p \v 42 Malabhi gakwe lyamba a Yeshu gubhajawile gubhapite kujika. Lugwinjili lwa bhandu lwatendaga kwaloleya. Bhakaaimananjeje, gubhalinjilenje kwaibhilila bhanajabhule. \v 43 Ikabheje bhalabho gubhaajangulenje, “Ngunapinjikwa kulunguya Ngani ja Mmbone ja Upalume gwa a Nnungu nneila peila na muilambo ina, pabha njitumwa kwa ligongo lya genego.” \p \v 44 Gubhapundile kulunguya mmashinagogi ga ku Galilaya. \c 5 \s A Yeshu Bhanashema Bhaajiganywa bha Ndandubho \r (Matei 4:18-22; Maliko 1:16-20) \p \v 1 Lyubha limo a Yeshu bhashinkujima nnyenje litanda lya Geneshaleti na bhandu bhabhagwinji bhalibhaatimbililenje bhalinokolananga nkwabhandishila, kupinga pilikanishiya lilobhe lya a Nnungu. \v 2 Gubhajibhweni mitumbwi jibhili nnyenje litanda. Ashaayene bhatanda yamaki bhashinkutulukanga kualaya mau gabhonji. \v 3 A Yeshu bhakajinjileje mumashua gumo gwaaliji gwa a Shimoni, gubhaalugulile a Shimoni bhaunokolesheye mmashi ga taliya kashoko na mumpelo litanda. Gubhatemi, gubhajigenye lugwinjili lwa bhandu bhali mmashua. \p \v 4 Bhakamaliyeje kujiganya, gubhaalugulile a Shimoni, “Mpeleshe ntumbwi pa shilindili, nkatejelanje mau genunji ntandanje yamaki.” \p \v 5 A Shimoni gubhaajangwile, “Mmakulungwa, tushisheya shilo showeshi nkutanda yamaki ikabheje shakwa shitupatile, ikabheje pabha nkubhalanga mmwe, shindejele mau gano.” \v 6 Bhakatejelanjeje mau gabhonji, gubhapatilenje yamaki yaigwinji, nkali mau gugatandwibhe kukutuka. \v 7 Gubhaashemilenje ashaajabhonji bhalinginji mmitumbwi jina gubhaikengenenje kukwajangutanga, gubhagumbeyenje yamaki mitumbwi jinaabhili, gujitandwibhe kutitimila mmashi. \p \v 8 A Shimoni Petili bhakabhoneje nneila, gubhaatindibhalile a Yeshu, gubhashite, “Mwiijabhulile apano Mmakulungwa, pabha nne nankulebha!” \p \v 9 A Shimoni na ashaajabhonji gubhakanganigwenje gaapata yamaki yaigwinji nneila. \v 10 Nneila peila a Yakobho na a Yowana bhana bha a Shebhedayo bhalinginji bhatanda yamaki ajabhonji a Shimoni gubhakanganigwenje. A Yeshu gubhaalugulile a Shimoni, “Nnajogope, kutandubhila nnaino nkatanda yamaki, ikabheje liengo lyenu shilibhe lya tanda bhandu.” \p \v 11 Bhai bhakajikwakwatanjeje mitumbwi jila mpaka palanga ja litanda, gubhaleshilenje yowe gubhaakagulenje a Yeshu. \s A Yeshu Bhanakwaalamya Bhamangundula \r (Matei 8:1-4; Maliko 1:40-45) \p \v 12 A Yeshu pubhaliji, kushilambo shimo, jwannume jumo jwa mangundula shiilu showe, gwabhabhweni. Bhai akwiigwiyaga namanguku alikwaajuga a Yeshu alinkuti, “Mmakulungwa, mpingaga, shinndakaye.” \p \v 13 A Yeshu gubhagolweye nkono gubhankwashiye akuno bhalibheleketa, “Ngunipinga, utakate!” Shangupe mangundula gala gakunshokaga. \v 14 A Yeshu gubhannalajile mundu jula bhalinkuti, “Unammalanjile mundu jojowe, ikabhe ukailanguye ku bhakulungwa bhaabhishila, ukashoye mbepei ya takata kwako, malinga shijilugula shalia ja a Musha, ibhe ukong'ondelo kunngwabhonji kuti utekete.” \p \v 15 Ikabheje ngani ja a Yeshu jikupundaga kushuma kowe. Makundi ga bhandu gugalopweshe kukwapilikanishiya na kulamywa ilwele yabhonji. \v 16 Ikabheje a Yeshu, papagwinji bhatendaga kwenda ku jika kukwaajuga a Nnungu. \s A Yeshu Bhanakunnamya Mundu jwa Poloka \r (Matei 9:1-8; Maliko 2:1-12) \p \v 17 Lyubha limo a Yeshu bhatendagajiganya. Mapalishayo na bhaajiganya bha shalia kukoposhela mmbali yowe ya shilambo sha ku Galilaya na ku Yudea na ku Yelushalemu pubhalinginji popo bhatemingene. Na mashili ga Bhakulungwa pugaaliji na a Yeshu nkupinga bhaalamyanje bhalwelenji. \v 18 Kashokope gubhaikengene bhandunji bhannjigelenje mmashila mundu jwa poloka, gubhalinjilenje kunnjinjiya nkati bhampelekanje kwa a Yeshu. \fig Bhandu Bhalikumpeleyanga Nnwele Kupooloka pa Shitubhili|alt="Lowering Man" src="NT-17 Lowering Man Through the Roof.jpg" size="col" ref="5:18"\fig*5:18 \v 19 Ikabheje kwa ligongo lya gwinji gwa bhandu, bhangakombolanga kujinjiya nkati. Bhai gubhakwelilenje kushipagala, gubhapenwilenje nigubhantulwiyenje mundu jwa poloka jula na mashila, mpaka pakati pakati ja bhandunji mmujo ja a Yeshu. \v 20 A Yeshu bhakajibhoneje ngulupai jabhonji, gubhannugulile mundu jula, “Ambwiga nneshelelwe yambi yenu.” \p \v 21 Mapalishayo na bhaajandika bha shalia gubhatandwibhenje kwiibhuyanga, “Bhenebha ni agani bhakwaakupulu a Nnungubha? Jwakwapi mundu akombola kuleshelela yambi ikabhe a Nnungu jikape!” \v 22 Ikabheje a Yeshu gubhaimanyi ng'aniyo yabhonji, gubhaabhushiyenje, “Kwa nndi nnakwiibhuyanga genega mmitima jenunji? \v 23 Shei shipepeshe, kubheleketa, ‘Uleshelelwe yambi,’ eu ‘Jima ujende?’ \v 24 Bhai pungupinga mmumanyanje kuti Mwana juka Mundu ashipegwa mashili ga leshelela bhandu yambi yabhonji pa shilambolyo.” Penepo gubhammalanjile mundu jwa poloka jula, “Jima tola likai lyako guijendele kumui.” \p \v 25 Shangupe, mundu jwa poloka jula gwajimi pa meyo gabhonji, gwatolile likai lyakwe, gwapite kumui akuno alikwaakuya a Nnungu. \v 26 Bhowe gubhakanganigwenje na shijogopele, gubhaakushiyenje a Nnungu, bhalinkutinji, “Lelo tuibhweni ilapo.” \s A Yeshu Bhanakwaashema a Lawi \r (Matei 9:9-13; Maliko 2:13-17) \p \v 27 Gakapiteje genego, a Yeshu gubhakopweshe palanga gubhaaweni bhakamula koli bhamo bhashemwaga a Lawi bhatemi nnyumba ja kamulila koli. A Yeshu gubhaabhalanjile, “Nngagule!” \v 28 A Lawi gubhajimi gubhaleshile yowe gubhaakagwile. \p \v 29 A Lawi gubhaashemele a Yeshu shalya kunngwabho. Na likundi likulungwa lya bhakamula koli na bhandunji bhana pubhalinginji popo bhatemingenenje nkulya. \v 30 Mapalishayo na bhaajiganya bha shalia bhalinginji nkumbi gumo, bhakwaainginishilangaga bhaajiganywa bha a Yeshu bhalinkutinji. “Kwanndi nnalyanganga na papila na bhakamula koli na bhandunji bhakwetenje yambi?” \p \v 31 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Bhabhakotonji bhakakunnoleyanga mmitela, ikabheje bhakunnoleyanga mmitela bhalwelenji. \v 32 Nangajiya kukwaloleyanga bhanguja, ikabhe bhakwetenje yambi nkupinga bhaipetanje.” \s Ga Ngani ja Tabha \r (Matei 9:14-17; Maliko 2:18-22) \p \v 33 Bhandunji bhala gubhaalugulilenje a Yeshu, “Bhaajiganywa bha a Yowana Bhabhatisha bhanatabhanga mobhaga na juga, nkali bhaajiganywa bha Mapalishayo pubhatendanga nneyo peyo. Ikabheje bhaajiganywa bhenu mmwe bhanalyanganga na ng'wa.” \p \v 34 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Bhuli, ashaambwigamundu bhaka nkulomba, bhalipinjikwanga kutabha akuno bhatemingene pamo na nnyene nkulomba? \v 35 Shigaishe mobha, nkulomba shibhanshoyanje pa bhandupo, penepo shibhatabhanje.” \p \v 36 A Yeshu gubhaabhalanjilenje aluno lutango luno nkupinga kwaajiganyanga. “Jwakwa mundu apapula shibhamba ngubho ja ambi nitotela munngubho ja bhukala, ibhaga atendaga nneyo shajiangabhanye ja ambijo, na shibhambasho shikatolana na nngubho ja bhukalajo. \v 37 Wala jwakwa mundu ataga divai ja ambi mmipatila ja bhukala, pabha divai ja ambijo shijipwengule mipatila ja bhukalajo, mipatila shijipwengushe na divai shijijitishe. \v 38 Divai ja ambi pataga mmipatila ja ambi. \v 39 Jwakwa mundu jikunnonyela kung'wa divai ja ambi ang'waga ja bhukala, pabha bhakutinji, ‘Ja bhukala ni ja mmbone kaje.’ ” \c 6 \s Ngani ja Lyubha lya Pumulila \r (Matei 12:1-8; Maliko 2:23-28) \p \v 1 Lyubha limo lya Pumulila a Yeshu bhatendagapita mmigunda ja ngano, bhaajiganywa bhabho gubhatandwibhenje kutema maashe ga ngano, nipulula nitikita na makono kutauna. \v 2 Ikabheje Ashimapalishayo bhana gubhaabhushiyenje, “Pakuti mmanganya nnalekanga shalia ja Lyubha lya Pumulila?” \p \v 3 A Yeshu gubhaajangulenje, “Bhuli mmangashomanga shibhatendile a Daudi na ashaajabhonji pubhakwetenje shibhanga? \v 4 Bhenebho bhashinkujinjila nnyumba ja a Nnungu, gubhatolile mikate ja ukonjelo jila, gubhalile nikwaapanganga na ajabhonji. Ikapinjikwaga mundu kulya jene mikatejo ikabhe bhakulungwanji bhaabhishila jikape.” \p \v 5 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Mwana juka Mundu ni Nkulungwa jwa Lyubha lya Pumulila.” \s Mundu jwa Poloka Nkono \r (Matei 12:9-14; Maliko 3:1-6) \p \v 6 Lyubha lina lya Pumulila, a Yeshu gubhajinjile nshinagogi gubhajigenye. Nkati mula ashinkupagwa mundu jumo nkono gwakwe gwa nnilo gwashinkupoloka. \v 7 Bhaajiganya bha shalia na Mapalishayo bhatendaga loleyanga shiumilo sha kwaashitakiya a Yeshu, kwa nneyo gwaatemingene nkulolela ibhaga shibhannamye mundu Lyubha lya Pumulila. \v 8 Ikabheje a Yeshu gubhaimanyi ng'aniyo yabhonji, gubhammalanjile jwa poloka nkono jula, “Jinuka, ujime mmujo ja bhandu bhowe.” Mundu jula gwapite jima mmujo. \v 9 Kungai a Yeshu gubhaalugulilenje, “Ngunakummuyanga, shalia jibhalanga bhuli ga Lyubha lya Pumulila, jinakutuleka tutende ya mmbone eu tutende yangali ya mmbone, kutapula gumi guka mundu eu kubhulaga mundu?” \v 10 Gubhaalolinje bhandu bhowe bhatemingene pepala, gubhammalanjile mundu jula, “Goloya nkono gwako.” Nigwagolweye, na nkono gwakwe guulamile. \p \v 11 Ikabheje gubhatumbelenje kwa kaje, gubhakungulushilenje shibhaatendanje nndi a Yeshu. \s A Yeshu Bhanaagula Bhaajiganywa Likumi Limo na Bhabhili \r (Matei 10:1-4; Maliko 3:13-19) \p \v 12 Lyubha limo a Yeshu gubhapite kushitumbi, nisheya nkwaajuga a Nnungu. \v 13 Pa lyamba lyakwe gubhaashemilenje bhaajiganywa bhabho, gubhaagwile bhandu likumi limo na bhabhili gubhaashemilenje, mitume. \v 14 A Shimoni bhapegwilwe lina na a Yeshu lya Petili na a Ndeleya apwabho na a Yakobho na a Yowana na a Pilipi na a Bhatolomeyo, \v 15 A Matei na a Tomashi na a Yakobho bha a Alupayo na a Shimoni bhashemwaga “A Shelote,” Yani nshilambo apwatanila shilambo shakwe, \v 16 na a Yuda bhana bhabho a Yakobho na a Yuda Ishikaliote bhaatendebhwishe a Yeshu kungai. \s A Yeshu Bhanaajiganya na Lamya Bhandu \r (Matei 4:23-25) \p \v 17 Bhakaeleleje kopoka kushitumbi na ajabhonji, a Yeshu gubhajimi pashibhata. Penepo lyashinkupagwa likundi likulungwa lya bhaajiganywa bhabho na lugwinjili lwa bhandu kukopoka mmbali yowe ja ku Yudea na ku Yelushalemu na mbwani ja ku Tilo na ku Shidoni, \v 18 gubhaikengenenje kukwaapilikanishiya a Yeshu na kuulamiywa ilwele yabhonji. Bhatendaga kwaalamyanga bhowe na bhashikilwangaga na maoka bhatendaga lamywanga. \v 19 Bhandu bhowe bhatendaga lajililanga kwaakwaya, pabha gatendaga kwaakopoka mashili ga lamya bhandu bhowe. \s Mboka na Ole \r (Matei 5:1-12) \p \v 20 A Yeshu gubhaatendebhushilenje bhaajiganywa bhabho, gubhashite. \q “Mbaya mmanganya nninginji mmalaganga, \q pabha Upalume gwa a Nnungu gwenunji. \q \v 21 Mbaya mmanganya nkwetenje shibhanga nnaino, \q Pabha kungai shinnjukutanje. \q Mbaya mmanganya nkugutanga nnaino, \q Pabha kungai shinng'ekanje. \p \v 22 “Mbaya mmanganya bhandunji bhanshimangaga, nikummambalanga na kuntukananga na kumputuyanga kwa ligongo lika Mwana juka Mundu. \v 23 Genego galikoposhela mmanganya nng'angalanje, pabha, upo yenunji kunnungu shiibhe yaigwinji. Pabha bhanangulungwa bhabhonji bhashinkwatendelanga nneyo peyo ashinkulondola bha Nnungu. \q \v 24 Ikabheje ole mmanganya nninginji matajili, \q Pabha tayali mposhilenje. \q \v 25 Ole mmanganya nnjukutnje nnaino, \q Pabha kungai shintotokanje. \q Ole mmanganya nkuekanga nnaino, \q Pabha kungai mpinga kwiigutanjilanga. \q \v 26 Ole mmanganya bhandu bhannumbililangaga, \q Pabha bhanangulungwa bhabhonji bhashinkwatendelanga nneyo peyo ashinkulondola bha unami.” \s Mwaapinganje Ashaabhamagongo Ajenunji \r (Matei 5:38-48; 7:12a) \p \v 27 “Ikabheje ngunakummalanjilanga nkumbilikananga mmwe, mwaapinganje bhamagongo ajenunji, mwaatendelanje ya mmbone bhankunshimanga. \v 28 Mwaajujilanje mboka bhakunnoshanga, na mwaajujilanje kwa Nnungu bhene bhakuntendelanga yangali ya mmbone. \v 29 Mundu ankomaga lipapa palitukwa limo muntendebhushiye na lya bhili. Mundu ampokonyolaga likoti lyenu nnanng'ibhililile kutola na lishati. \v 30 Jojowe akunnjuga shindu mumpe, na mundu ampokonyolaga indu yenu nnannonje. \v 31 Mwaatendelanje bhandu malinga shinkupinganga mmanganya bhantendelanje. \p \v 32 “Ibhaga mwaapingangaga bhakumpingangape, igala shimpegwanje upo yashi? Pabha nkali bhakwetenje yambi bhalipingana. \v 33 Na ibhaga mwaatendelangaga ya mmbone bhakuntendelanga ya mmbonepe shimpegwanje upo yashi? Nkali bhakwetenje yambi bhalitendanga nneyo peyo. \v 34 Na ibhaga nkwaapolekanga bhandu bhunkukulupalilanga shibhannipanje, shimpegwanje upo yashi? Nkali bhakwetenje yambi bhanakwaapolekanga bhakwetenje yambi ajabhonji nkupinga bhaabhujishiyanje yowe. \v 35 Ikabhe mmanganya mwaapinganje ashaamagongo ajenunji, na mwaatendelanje ya mmbone, mwaapolekanje nnalolelanje kubhujishiwa, na upo yenunji shiibhe yaikulungwa, na shimmanganje bhana bha Bhakulungwa a Nnungu. Pabha bhenebho ni bhanguja kwa bhangali bha mmbone na bhakapinganga kutenda eja. \v 36 Nkolanje shiya malinga Ainabhenunji shibhali na shiya. \s Nnaaukumulanje Bhananji \r (Matei 7:1-5) \p \v 37 “Nnaaukumulanje bhananji, na mmanganya nkaukumulwanga, nnaagambanje bhananji na mmanganya nkagambwanga, mwaaleshelelanje ashaajenunji, na mmanganya shinneshelelwanje. \v 38 Mwaapanganje bhananji ibhapinganga, na mmanganya shimpegwanje. Elo, shintabhanje mmapepe genunji shipimilo shigumbele nishinyilwa mpaka pakatika. Pabha shipimilo shosho pesho shinkwaapimilanga bhananji shimpinga pimilwanga na a Nnungu.” \p \v 39 A Yeshu gubhaatanjilenje aluno lutango luno. Bhuli, nangalole kukombola kunnongoya mpanda nangalole mwine? Bhowe bhakatumbushilanga nniimbo? \v 40 Nkujiganywa akakwaapunda bhaajiganya bhakwe, ikabheje nkujiganywa amaliyaga kwiijiganya shalandane na bhaajiganya bhakwe. \p \v 41 Kwa nndi unakushibhona shikoko shili nniyo lika nnjako, ikabheje ukakushibhona shipande shili nniyo lyako? \v 42 Eu shiukombole bhuli kunnugulila nnjako, Mpwanga linda nikushoye shikoko nniyo lyako, na akuno ukakushibhona shipande shili nniyo lyako? Ugwe nngulumba! Utandubhe kushoya shipande shili nniyo lyako, penepo shulole ukoto, nikombola kushoya shikoko nniyo lika mpwako. \s Nkongo Umanyika kwa Iepo Yakwe \r (Matei 7:16-20; 12:33-35) \p \v 43 “Nkongo gwa mmbone nngaogoya iepo yangali ya mmbone, na wala nkongo gwangali gwa mmbone nngaogoya iepo ya mmbone. \v 44 Nkongo pubhakuumanyanga kwa iepo yakwe. Pabha bhandu bhakaakabhanga tini munkongo gwa mibha, na wala bhakaakabhanga shabhibhu nnitepo lya mbigili. \v 45 Mundu jwa mmbone shatende ya mmbone ikopoka nshibhiko sha mmbone ili muntima gwakwe. Na mundu jwangali jwa mmbone shatende yangali ya mmbone ikopoka nshibhiko shangali shammbone ili muntima gwakwe. Pabha yaabheleketa mundu inngumbele muntima gwakwe.” \s Lutango lwa Bhaashenga Nyumba Bhabhili \r (Matei 7:24-27) \p \v 46 “Kwa nndi nnanjemanga ‘Bhakulungwa, Bhakulungwa,’ akuno nkatendanga ingummalanjilanga? \v 47 Shininnugulilanje shilanda sha mundu jojowe anyiila nne, nipilikanishiya malobhe gangu nikugakagulila. \v 48 Jwenejo analandana naka mundu akwete lunda, ashenjile pa ndandali niola nshingi ukoto mpaka nnindandawe na nyumba nishimilika. Nushi guigumbele mashi nipobhola, ndanje nikwenda koma nyumba jila, ikabheje jangatenganyika, pabha jashinkushengwa pa ndandali. \v 49 Ikabheje jojowe apilikana malobhe gangu anatende shindu shoshowe, jwenejo analandana na mundu ashenjile nyumba pa lianji gwangali kuolela ukoto, ndanje jakopoka nnushi jikaisheje, gujikomile nyumba jila, gujibhomweshe jowe nigwa.” \c 7 \s A Yeshu Bhanakunnamya Ntumishi jwa Bhakulungwa bha Manjola \r (Matei 8:5-13) \p \v 1 Bhakabheleketeje gubhapinjile bhandu bhapilikananje gala, a Yeshu gubhapite kushilambo sha ku Kapalanaumu. \fig Nkulungwa jwa Manjola|alt="Centurion" src="NT-08 Centurion.jpg" size="col" ref="7:1"\fig* \v 2 Kweneko bhashinkupagwa bhakulungwa bhamo bha manjola ga Bhaloma, bhenebho bhashinkukola ntumwa jwabho jubhampinjile kaje. Jwene ntumwajo atendaga lwala tome kuwa. \v 3 Bhakulungwa bha manjola bhala bhakapilikaneje nnganya ja a Yeshu, gubhaatumilenje bhanangulungwa bha Bhayaudi bhajendangane bhakaajuganje a Yeshu bhakannamye ntumwa jwabho. \v 4 Bhakaikanganeje kwa a Yeshu gubhaashondelesheyenje kaje, bhalinkutinji, “Bhenebha inapwaa kwaatendela nneyo, \v 5 pabha bhanakwapinganga bhandu bhetu, na bhashikutushenjela shinagogi jila.” \p \v 6 Bhai a Yeshu gubhalongene nabhonji, bhandunji bhala. Bhali tome na ika ku likaja lya bhakulungwa bha manjola ga Bhaloma bhala, bhakulungwa bha manjola bhala gubhaatumilenje asha ambwiga ajabhonji kubhaalugulilanje a Yeshu kuti, “Mmakulungwa nnapunde kwiiabhuya, pabha nne nangali malango ga kumposhela mmwe nnyumba jangu. \v 7 Na shiumilo niibhone nangali shanga sha kwiya kunngwenu mmwe. Ikabheje mmelekete lilobhepe na ntumwa jwangu shaalame. \v 8 Pabha nkali nne puni pai ja ukulungwa, pai jangu bhapalinji ashimanjola. Na nimmalanjiga linjola jumo, ‘Jenda’ alikwenda, nimmalanjilaga juna, ‘Jiya’ anakwiya, na nimmalanjilaga ntumwa jwangu, ‘Tenda ashi,’ najwalakwe alitenda.” \p \v 9 A Yeshu bhakapilikaneje genego bhashinkuimonga kaje, gubhatendebhwishe nikululola lugwinjili lwa bhandu bhaakagulangaga bhala, gubhashite, “Nganabhe kummona mundu akwete ngulupai jikulungwa nnei nkali kubhandu bha Ishilaeli.” \p \v 10 Bhandunji bhala bhakaikanganeje kumui, gubhanng'imenenje ntumwa jula alamile. \s A Yeshu Bhanakunnyuya Mwana jwa Bhakongwe bha Shitenga \p \v 11 Lyubha lyolyo a Yeshu gubhapite kushilambo shimo shashemwaga ku Naini, bhali bhalongene na bhaajiganywa bhabho na likundi likulungwa lya bhandu. \v 12 Bhai, bhali tome na nnango gwa lugwani gwa jinjilila nshilambo mula, gubhakoposhelenje bhandunji bhajigelenje maiti gaka nngwendo jumo mwana jwa jikape jwa bhakongwe bha shitenga. Bhandunji bhabhagwinji bha shene shilambo shila pubhalinginji pamo na bhakongwe bha shitenga bhala. \v 13 Bhakulungwa a Yeshu bhakaabhoneje bhakongwe bhala gubhaabhonele shiya, gubhaalugulile, “Nnagute.” \v 14 Kungai gubhapite kushikwaya shinanda shibhajigalilenje maiti shila, na bhajigelenje bhala gubhajimingene. Nigubhashite, “Nngwendo! Ngunakuubhalanjila, jinuka!” \v 15 Nngwendo awile jula, gwajinwishe gwatemi, gwatandwibhe kubheleketa. A Yeshu gubhankamwiye kwa akwabhe. \p \v 16 Bhandu bhowe gubhajogopenje, gubhaainiyenje a Nnungu bhalinkutinji, “Ankulondola bhakulungwa bha a Nnungu bhakoposhele munkumbi gwetu. A Nnungu bhashikwiya kukwaajangutilanga bhandu bhabho.” \p \v 17 Jene nganijo jikushumaga ku Yudea kowe na ilambo ya tome. \s Bhaajiganywa Kopoka kwa a Yowana Bhaabhatisha \r (Matei 11:2-19) \p \v 18 Bhaajiganywa bha a Yowana gubhaalugulilenje a Yowana yowe yatendekaga ila. Nabhalabho a Yowana gubhaashemilenje bhaajiganywa bhabho bhabhili, \v 19 gubhaatumilenje ku Bhakulungwa a Yeshu bhakaabhuyanje. “Bhuli, mmwe Bhaatapula bhakwiya bhala eu twaalindilile bhana?” \p \v 20 Bhaajiganywa bhala bhakaaimananjeje a Yeshu gubhaabhalanjilenje, Tushitumwa na a Yowana Bhaabhatisha tummuye kuti, “Bhuli, mmwe Bhaatapula bhakwiya bhala eu twaalindilile bhana?” \p \v 21 Popo pepo a Yeshu bhatendaga kwaalamyanga bhandu bhabhagwinji bhalagangaga na ilwele na bhashikilwanga maoka na kwaapanganga kulola ashinangalole bhabhagwinji. \v 22 Bhai, a Yeshu gubhaajangwilenje. “Nnjendangane nkaabhalanjilanje a Yowana yowe impilikenenje na kwiilolela mmashayenenji, ashinangalole bhanalolanga, ashinangwabha bhanakwendangana, bhamangundula bhanalama, ashinangapilikane bhanapilikana, bhawilenje bhanayuywanga, na bhaalaga bhanalungushiywanga Ngani ja Mmbone. \v 23 Mbaya jwene mundu ikakunshima kwa ligongo lyangu nne.” \p \v 24 Bhaajiganywa bha a Yowana bhakajabhulanganeje penepo, a Yeshu gubhatandwibhe kwaalugulilanga bhandu bhagumbelenje bhala nnganya ja a Yowana. “Pumwapitengenenje mukonde kukushibhona nndi? Mwaganishiyanga kukulibhona litete litikinywa na mbungo? \v 25 Ikabhe nneyo, kumwapitengenenje kulola nndi? Kumwapitengenenje kukunnola mundu awalile nngubho ya bhei jikulungwa? Bhaawalanga nngubho ya bhei jikulungwa nitama ndamo ya poka mwaakutamangana mmajumba ga shipalume! \v 26 Bhai, mmalanjilanje, mwapitengenenje kulola nndi? Mwapitengenenje kunnola nkulondola? Elo, numbe ngunakummalanjilanga, kupunda nkulondola. \v 27 Bhenebha ni a Yowana bhalugwilwe Mmajandiko ga Ukonjelo. \q ‘Ngunakuntuma muntenga jwangu, \q Anng'alashiye mpanda gwenu.’ ” \m \v 28 “Ngunakummalanjilanga, munkumbi gwa bhabhelekwenje jwakwapi ali jwankulungwa kwaapunda a Yowana Bhabhatisha. Ikabheje, jwene ali jwa nshoko kaje mu Upalume gwa a Nnungu, ni ali jwa nkulungwa kupunda bhenebho.” \p \v 29 Bhandu bhowe bhapilikenenje genego na nkali bhaakamula koli nigubhakundilenje kuti a Nnungu ni bha aki na bhanguja pabha bhashinkubhatishwanga na a Yowana. \v 30 Ikabheje mapalishayo na bhaajiganya bha shalia, bhashinkukananga yatumbililwe na a Nnungu, kwa nneyo nigibhakanilenje kubhatishwa na a Yowana. \p \v 31 A Yeshu nigubhaabhushiyenje, “Bhai bhandu bha lwene lubhelekolu naalandanyanje na nndi? Paakulandananga na shindu shashi? \v 32 Bhashilandananga na bhana bhatemingene pa lubhala lwa ushiya indu, bhalishemananga ashayenenji. \q Twashinkunngombelenga imbeta, ikabheje mwangainanga! \q Twashinkunnjimbilanga nyimbo ya ililo ikabheje mmanganya mwangagutanga! \m \v 33 Pabha a Yowana bhashinkwiya, bhatendaga tabha na bhakang'waga divai, mmanganya gunshitenje. ‘Bhakwete lioka!’ \v 34 Najwalakwe Mwana juka Mundu ashiika, analya na kung'wa, mmanganya gunshitenje. ‘Munnolanje, jwa doka na kolelwaju, mmbwiga nnjabhonji bhakamula koli na bhakwetenje yambi!’ \v 35 Nkali nneyo, lunda lwa a Nnungu lumanyishe kuti lwa mmbone na lwa aki kubhandu bhowe bhakundilenje.” \s A Yeshu Kumui kwa a Shimoni Bhapalishayo \p \v 36 Bhapalishayo bhamo bhashinkwaashemela shalya a Yeshu kunngwabho. Nigubhajinjile nnyumba ja a bhapalishayo bhala gubhatemi kulya shalya. \v 37 Bhai, pene pa shilambo pala, bhashinkupagwa bhakongwe bhamo bhakwete yambi. Bhakapilikaneje kuti a Yeshu mubhali nnyumba ja a Palishayo bhala, gubhatolile shupa sha mauta ga nunjila shieleywe kwa liganga lya alabhashita. \v 38 Nigubhajimi tome na makongono ga a Yeshu bhaliguta, na minyoi jabho jilikwaandolishila a Yeshu mmakongono. Bhakongwe bhala gubhaponwele makongono ga a Yeshu kwa umbo yabho. Kungai gubhagalambile makongono gala na gubhaapekeye mauta ga nunjila gala. \v 39 Bhapalishayo bhaashemile a Yeshu bhala, bhakagabhoneje genego, gubhaganishiye muntima gwabho, “Abha bhandubha kweli bhaakaliji ankulondola bha a Nnungu, ikaaliji bhamumanyi shibhali abha bhakongwe bhakwaakwayabha kuti bhakwete yambi.” \p \v 40 A Yeshu gubhaabhalanjile bhapalishayo bhala, “a Shimoni, shipali shindu shingupinga kummalanjila.” Nabhalabho a Shimoni bhakwaalugulilaga, “Elo, mmelekete Mmajiganya.” \p \v 41 A Yeshu gubhashite, “Bhandu bhabhili bhashinkupolekanga ela kubhandu bhamo, bhamo libhalongwaga ligambo lya nshaala gwa shaka shimo na nushu, bhana ligambo lya nshaala gwa mwei gumo na nushu. \v 42 Bhakalepelanjeje kulipa magambo gabhonji, bhandu bhala gubhaaleshelelenje bhanaabhili. Lelo penepo munkumbi gwa bhene bhabhilibho, bhei shibhapunde kwaapinga bhaaleshelela magambo bhala?” \p \v 43 A Shimoni gubhajangwile, “Penepo imanyishe kuti, bhaleshelelwe ligambo likulungwa shibhapunde kwaapinjiya.” A Yeshu gubhaabhalanjile, “Elo penepo nnjangwile ukoto.” \p \v 44 Penepo gubhaatendebhushile bhakongwe bhala, nikwaalugulila a Shimoni, “Nnikwaabhona abha bhakongwebha? Nne punyinjile munngwenu muno mwangamba mashi ga nabha mmakongono gangu, ikabheje abha bhakongwebha bhashinyobhya makongono gangu na minyoi jabho nimbonola na umbo yabho. \v 45 Mmwe mwanganyambata, ikabheje abha bhakongwebha shijinjilile nne apano bhatendaga nyambata makongono gangu. \v 46 Mmwe mwangambakaya mauta muntwe, ikabheje abha bhakongwebha bhashimbakaya mauta mmakongono gangu. \v 47 Kwa nneyo ngunakummalanjila kupinjiya kwabho kwapunda kunalanguya kuleshelelwa kwa ilebho yabho yaigwinji. Aleshelelwe ilebho ishoko, kupinga kwakwe kushokope.” \p \v 48 Bhai a Yeshu gubhaabhalanjile bhakongwebhala, “Nneshelelwele yambi yenu.” \p \v 49 Penepo bhatemingenenabho pashalya bhala gwaabhuyenenje, “Bhenebha bhandu bhashi, bhaakombola nkali kuleshelela yambi?” \p \v 50 Nabhalabho a Yeshu gubhaabhalanjile bhakongwe bhala, “Ngulupai jenu jintapwile, nnjende kwa ulele.” \c 8 \s Bhanabhakongwe Bhalonganangaga na a Yeshu \p \v 1 Gakapiteje genego a Yeshu bhashinkupita mwilambo na ijiji bhalipita lunguya Ngani ja Mmbone ja Upalume gwa Nnungu. Bhaajiganywa likumi limo na bhabhili bhala gubhalongenenabhonji. \v 2 Na kabhili bhanabhakongwe bhana bhashoshiywenje maoka na bhalamywenje ilwele na a Yeshu bhatendagalongana nabhonji. Bhene bhanganyabho pubhalinginji, a Malia Magidalena, bhashoshiywe maoka shabha, \v 3 a Yowana akongobhabho a Kusha bhatumishi bhakulu bha nnyumba ja a Elode na a Shushana na bhananji bhowepe, bhene bhanabhakongwebho bhatendaga kwajangutilanga a Yeshu kwa mali gabhonji ashaayene. \s Lutango lwa Nkupanda \r (Matei 13:1-9; Maliko 4:1-9) \p \v 4 Likundi likulungwa lya bhandunji lyashinkwaajiila a Yeshu kukoposhela ilambo na ilambo. Nabhalabho gubhaatanjilenje aluno lutango luno. \p \v 5 “Nkupanda ashinkwenda miya mmbeju yakwe. Pamiyaga pala mmbeju ina ikugwilaga mumpanda, bhapita mpanda gwaalibhetenje na ijuni gwiilile. \v 6 Ina gwiigwilile nnindandawe, ikameleje gwiiwile pabha pakakweteje mashi. \v 7 Ina gwiigwilile mmibha. Mibha ila ikakuleje guitenjele. \v 8 Na ina guigwilile palitaka lya mmbone, guimelile niogoya yaigwinji.” Bhakabheleketeje genego, gubhautiye lilobhe bhalinkuti, “Akwete makutujo apilikane!” \s Ligongo lya Jiganya kwa Ndango \r (Matei 13:10-17; Maliko 4:10-12) \p \v 9 Bhaajiganywa bhabho a Yeshu gubhaabhushiyenje malombolelo ga lwene lutangolo. \v 10 Bhalabho gubhajangwile, “Mmanganya nkwetenje shikono sha kwiimanya indu ya nng'iyo ya mu Upalume gwa a Nnungu, ikabhe nngabha bhananjibho, kwa bhanganyabho pungwaabhalanjilanga kwa ndango. Nkupinga bhalolangaga bhanashibhonanje shindu na bhapilikanangaga bhanamumanyanje.” \s A Yeshu Bhanatalashiya Lutango lwa Nkupanda \r (Matei 13:18-23; Maliko 4:13-20) \p \v 11 Bhai gegano malombolelo ga lutangolu. Mmbeju lilobhe lya a Nnungu. \v 12 Nneyo peyo shikoposhele kwa mmbeju igwilile mumpanda shinalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lila, kungai gwaishe ibhilishi gwalishoshiye mmitima jabhonji, bhanakulupalilanga nitapulwa. \v 13 Nneyo peyo shikoposhele kwa mmbeju igwilile pa lindandawe, shinalandana na bhandunji, bhakupilikananga lilobhe lila bhanakuliposhelanga nikwiinonyela. Ikabheje, namalinga mmbeju ila, bhene bhandunjibho pabha bhangalinji nnjiga, bhanakulupalilanga kashokope na bhalingwangaga bhakaakabhanga kuwa ntima. \v 14 Nneyo peyo shikoposhele kwa mmbeju igwilile mmibha shinalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lila, ikabheje bhajabhulanganaga kashokope, bhanaakamulwanga na lipamba, na indu na mboka ya ndamo, bhalabhonji bhakaaogoyanga iepo nikomala. \v 15 Nneyo peyo shikoposhele kwa mmbeju igwilile pa litaka lya mmbone, shinalandana na bhandunji bhakulipilikananga lilobhe lila kwa ntima gwa mmbone nikunda. Bhanganyabho bhanakwiikakatimilanga mpaka niogoya iepo. \s Lutango lwa Kandili \r (Maliko 4:21-25) \p \v 16 Bhandu bhakakoleyanga kandili nikujiunishila eu kujibhika nng'ungu. Ikabheje pabhikwa panani, nkupinga bhandu bhajinjilanga bhashibhonanje shilangaya. \p \v 17 “Pabha shoshowe shishiiywe, shipinga undukulwa na yowe ili ya nng'iyo ipinga manyika kulugwinjili. \p \v 18 “Kwa nneyo mwiiteiganje na inkupilikanangayo, pabha akwete shindu shajenjesheywe, ikabheje jwangali shindu, nkali shishoko shaaganishiya akwete shila, apinga pokonyolwa.” \s Anyinabhabho na Ashaapwabho a Yeshu \r (Matei 12:46-50; Maliko 3:31-35) \p \v 19 Penepo anyinabhabho na ashaapwabho a Yeshu gubhaikengenenje kukwaalola, ikabheje bhangakombolanga kwaabhandishila kwa ligongo lya lugwinjili lwa bhandu. \v 20 A Yeshu gubhabhalanjilwe kuti, anyinabhenu na ashaapwenu pubhalinginji palanga, bhanapinganga kummona. \p \v 21 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjilenje bhandu bhowe, “Bhakulipilikanishiyanga na kulikamulila lilobhe lya a Nnungu bhanganyabho ni a mama na ashapwanga nne.” \s A Yeshu Bhanatondobhya Mbungo na Mabhimbili \r (Matei 8:23-27; Maliko 4:35-41) \p \v 22 Lyubha limo a Yeshu na Bhaajiganywa bhabho bhashinkukwelanga mmashua, gubhaabhalanjilenje, “Tujomboshe litanda tuishe kung'ambu.” Bhai, mwanja niguutandwibhe. \v 23 Bhalinginji mmashua, a Yeshu gubhagonile lugono. Mbungo na mabhimbili gamakulumakulu gugatabhile, mashi nigugatandwibhe kupakushila mmashua, nigubhajogopenje kaje, nibha atali. \p \v 24 Bhaajiganywa bhala gubhapite kukwaajumuyanga a Yeshu, bhalinkutinji, “Mmakulungwa, Mmakulungwa, tunawa!” A Yeshu nigubhajumwishe, nigubhajikalipile mbungo na mabhimbili gala, niguitondwebhe, kwa jii. \v 25 Penepo nigubhaabhushiyenje, “Jili kwei ngulupai jenunji?” Gubhakanganigwenje na jogopa, akuno bhalibhuyananga, “Igala bhenebha bhandu bhashi, nkali mbungo na mabhimbili bhanakwiamulisha nikwaapilikana?” \s A Yeshu Bhanakunnamya Mundu Aakwete Maoka Kugelashi \r (Matei 8:28-34; Maliko 5:1-20) \p \v 26 Gubhaikengenenje kushilambo sha Bhagelashi, shilolana na ku Galilaya kung'ambu ja litanda. \v 27 A Yeshu pubhaulukaga kumbwani, mundu jumo nshilambo jwa shene shilambo shila, akwete maoka, gwabhaishile. Kwa mobha gamagwinji jwene mundujo akawalaga nngubho wala akatamaga nnyumba, ikabhe ndamo jakwe pujaaliji mmashembo ga shishila bhandu. \v 28 Akaabhoneje a Yeshu, gwajobhele gwaigwishiye pai mmujo jabho akuno alibheleketa kwa utiya, “Mmwe a Yeshu bhanabhabho a Nnungu bhakulu, mmwe nndi na nne? Shonde, ngunajuga nnamboteshe!” \v 29 Ashinkubheleketa nneyo pabha a Yeshu bhammalanjile lioka jula kuti anshoshe mundu jula. Jwene lioka jwangali jwa mmbone jula akakabhaga kunkamula mundu jula, nkali bhandu bhanng'ugalilanje nnyumba nikuntabha mindondolo ja itale na pingu mmakono na mmakongono, akakabhaga kukutulanya yoweyo, na lioka jula atendaga kumminganjila kuanga. \p \v 30 Bhai a Yeshu gubhammushiye, “Lina lyako gani?” Gwajangwile, “Lina lyangu, ‘Manjola’ ” Pabha gashinkunjinjila maoka gamagwinji. \v 31 Ashimaoka bhala gubhaashondelesheyenje a Yeshu bhanaabhinganjilanje ku Jeanamu. \p \v 32 Penepo lyashinkupagwa likundi lya ngulubhe lilipitalya nshitumbi. Bhai ashimaoka bhala gubhaashondelesheyenje a Yeshu bhaaleshelelanje bhakaajinjilanje ashingulubhe bhala. Na bhalabho a Yeshu gubhaaleshelelenje. \v 33 Kwa nneyo ashimaoka bhala bhakunshokanganaga mundu jula, gubhaajinjilenje ashingulubhe, gubhaelelenje nnikote shibhutuka, nititimila nnitanda. \p \v 34 Bhalinda bha ngulubhe bhakagabhonanjeje gowe gakoposhele gala, gubhabhutukenje pita shumya nshilambo mula na mmigunda. \v 35 Bhandunji gubhaikengenenje kulola gakoposhele. Gubhaajendelenje a Yeshu, gubhammweninji mundu ashoshilwe na maoka jula, atemi pa makongono ga a Yeshu, awete nngubho, ali na lunda lwakwe lwa mmbone, gubhajogopenje. \v 36 Bhandu bhagawenenje pugatendekaga, gubhaatalashiyenje bhananji, shaashite lamywa mundu akwete maoka jula. \v 37 Bhashilambo bha Kugelashi gwaajogopenje kwa kaje. Kwa nneyo gubhaajujilenje a Yeshu bhashoshe. Bhai a Yeshu gubhakwelile ntumbwi gubhaijabhulile. \p \v 38 Mundu ashoshiywe maoka jula, akwaashondelesheyag a Yeshu alonganenabho. Ikabheje a Yeshu gubhannajile bhalinkuti, \v 39 “Ubhuje kumui ukatalashiye yowe ibhakutendele a Nnungu.” Bhai mundu jula gwajabhwile pita lunguya ibhantendele a Yeshu, mmbali yowe ya shilambo shila. \s Mwali Anayuywa na Bhakongwe Bhanalamywa \r (Matei 9:18-26; Maliko 5:21-43) \p \v 40 A Yeshu bhakabhujeje, gubhaposhelwe na likundi likulungwa lya bhandu, pabha bhatendaga kwaalindililanga. \v 41 Penepo gubhaishe bhandu bhamo bhashemwaga a Yailo bhakulungwa bha shinagogi, gubhaatindibhalile a Yeshu, gubhaajujile bhajende kunngwabho, \v 42 pabha nabhiti jwabho jwa yaka likumi limo na ibhili, numbe jwa jikape, paliji nnwele tome nawa. \p A Yeshu bhali nkwenda, bhandunji bhatendaga nokolananga nkwaabhandishila. \v 43 Bhai nnikundi lya bhandu mula bhashinkupagwa bhakongwe bhamo bhalwalaga nsholosholo yaka likumi limo na ibhili, bhashinkumaliya indu yabho yowe ku bhamitela, ikabheje jwakwapi akombwele kwaalamya. \p \v 44 Bhakongwe bhala gubhaakagwile a Yeshu pa nnyuma, gubhaakwashiye libhiniko lya nngubho jabho. Popo pepo gubhalamile shilwele shila. \p \v 45 A Yeshu gubhabhushiye, “Gani angwashiye?” Bhowe gwaajangulenje kuti jwakwapi ankwashiye. Na a Petili gubhashite, “Mmaajiganya, lugwinjili lwa bhandu lushikunngumbalila nikuntimbilila ndendende!” \p \v 46 Ikabheje a Yeshu gubhashite, “Apali mundu angwashiye, pabha njikwiipilikana mashili galinjoka.” \v 47 Bhakongwe bhala bhakabhoneje kuti ikakomboleka kwiiya, gubhailangwiye bhalitetemela kwa jogopa, gubhaatindibhalile a Yeshu. Penepo gubhatalashiye pa bhandu bhowe shiumilo sha kwaakwaya a Yeshu na shibhashite lamywa gwanakamope. \v 48 A Yeshu gubhaabhalanjile. “Mwanangu ngulupai jako jikulamiye. Ujende kwa ulele.” \p \v 49 A Yeshu bhakanabhe maliya kubheleketa a Yailo gubhapeleshelwe ntenga kukopoka kungwabho, “Mwali jwenu awile, igala gabhuli kupunda kwaabhuya bhaajiganya?” \v 50 A Yeshu bhakapilikaneje genego, gubhaabhalanjile a Yailo, “Mmwe nnajogope nkulupalilepe, shalame.” \p \v 51 Bhakaisheje kumui bhangapinga kujinjila naka mundu juna ikabhe na a Petili na a Yowana na a Yakobho pamo na bhankwetenje mwana jula. \v 52 Bhandu bhowe pubhalinginji nkunngutila ililo. A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Mpumulanje kuguta, pabha mwana jwangawa ashigonape!” \p \v 53 Bhalabhonji gubhaeshilenje, pabha bhamumanyinji kuti mwana awile. \v 54 Ikabheje a Yeshu gubhankamwile nkono, nikunshema, “Mwanangu jumuka!” \v 55 Gumi gwakwe ukummujilaga, shangupe gwajumwishe. A Yeshu gubhaalugulilenje bhampanganje shalya. \v 56 Bhankwetenje gubhakanganigwenje kwa kaje, ikabheje a Yeshu gubhaamulishenje bhanannugulilanje mundu jojowe gene gatendeshe gala. \c 9 \s A Yeshu Bhanakwatumanga Likumi Limo na Bhabhili Bhala \r (Matei 10:5-15; Maliko 6:7-13) \p \v 1 A Yeshu gubhaashemilenje pamo likumi limo na bhabhili bhala, gubhaapelenje mashili na ukulungwa kupunda maoka gowe na kulamya ilwele. \v 2 Gubhaatumilenje bhajendangananje kulunguya Upalume gwa a Nnungu na kulamya bhalwelenji. \v 3 Gubhaalugulilenje, “Mmwanja gwenunji nnajamulanje shindu shoshowe, wala imbo, wala nkobha, wala shalya, wala mmbiya, wala likoti lya tindiganya. \v 4 Na nyumba jojowe jishimposhelwanje, ntamangane penepo mpaka lyubha lishinjabhulangane. \v 5 Bhandu bhakamposhelanje, nshokangane shene shilambosho na punkujabhulanga mwikung'undanje litutuli lya mmakongono genunji, ibhe shilangulo kuti, bhashikananga ashaayene ntenga gwa Upalume gwa a Nnungu.” \v 6 Bhai gubhajabhulengenenje pitalunguya Ngani ja Mmbone, shijiji na shijiji na lamya bhalwelenji kila mmbali. \s Kutenguka kwa a Elode \r (Matei 14:1-12; Maliko 6:14-29) \p \v 7 Numbe bhakulungwa a Elode bhakapilikaneje gowe gatendeshe, gubhatengwishe, pabha bhandu bhananji bhatendaga bheleketanga kuti, “A Yowana bhashiyuka.” \v 8 Bhana kuti a Eliya bhashikoposhela, bhana kuti ankulondola bha bhukala bhashiyuka. \v 9 Ikabheje a Elode gubhashite, “Monaga a Yowana bho naainjile, lelo jwene jungupilikana ngani jakwejo gani?” Gubhakwete lilaka lya kummona. \s A Yeshu Bhaanaliya Bhandu 5,000 \r (Matei 14:13-21; Maliko 6:30-41) \p \v 10 Mitume bhala bhakabhujanganeje, gubhaatalashiyenje Yeshu yowe ibhatendilenje. A Yeshu gubhaatolilelenje, nigubhapitenabhonji kujika mpaka shilambo sha ku Bhetishaida. \v 11 Ikabheje bhandunjibhala bhakamumanyanjeje kubhapite, gubhaakagulenje. A Yeshu gubhaaposhelenje, gubhajigenye ga ngani ja Upalume gwa a Nnungu, na kwaalamyanga bhandu bhapingangaga kulamywa. \p \v 12 Lyubha lilititimila, likumi limo na bhabhili bhala gubhapite kwaalugulilanga, “Mwaalajilanje bhandunji bhajendangane mwilambo na mmigunda ja tome, bhakaloleyanje shalya na mwagona, pabha putuli pano pakonde.” \p \v 13 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Mmanganya mwaapanganje shalya.” Gubhajangulenje, “Twangali shalya, ikabhe mikate nng'ano na yamaki ibhilipe. Igala tukaume shalya sha bhandu bhowebha!” \v 14 Pabha pepala, pubhalinginji bhanabhalume kuishila elupu nng'ano. Bhai, a Yeshu gubhaabhalanjilenje bhaajiganywa bhabho, “Mwaatamikanje makundi ga bhandu makumi nng'ano nng'ano.” \p \v 15 Bhaajiganywa gwaatendilenje malinga shibhabhalanjilwenje, gubhaatamikenje bhowe. \v 16 Kungai a Yeshu gubhatolile mikate nng'ano na yamaki ibhili ila, gwaalolile kunani kunnungu, gubhatendile eja kwa a Nnungu ga mikate na yamaki ila, gubhagebhenye na gubhaapelenje bhaajiganywa bhabho bhaapanganje bhandunji. \v 17 Gubhalilenje bhandu bhowe, mpaka kujukuta, gubhalokotenyenje ipande ya malepei, nigumbaya ikapu likumi limo na ibhili. \s A Petili Bhanakong'ondela Kuti a Yeshu ni a Kilishitu \r (Matei 16:13; Maliko 8:27-29) \p \v 18 Lyubha limo a Yeshu bhatendaga juga Nnungu jikape, bhaajiganywa bhabho bhalinginji tome popo. Bhai a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Igala bhandunji bhakutinji nne gani?” \v 19 Nigubhaajangwilenje, “Bhananji bhakutinji, mmwe a Yowana Bhabhatisha, na bhananji, bhakutinji mmwe a Eliya, na bhananji bhakutinji, mmwe ankulondola bha bhukala bhashiyuka.” \p \v 20 Penepo a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Na mmanganya nkutinji bhuli, nne gani?” A Petili gubhajangwile, “Mwe a Kilishitu bha a Nnungu.” \s A Yeshu Bhanalondola ga Shiwo na Yuka Kwabho \r (Matei 16:20-28; Maliko 8:30) \p \v 21 Penepo a Yeshu gubhaalimbiyenje na kwaalajiyanga bhanammalanjilanje mundu jojowe jene nganijo. \v 22 A Yeshu gubhashite. “Mwana juka Mundu shapate mboteko yaigwinji, na shakanwe na bhanangulungwa na bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia, na bhulagwa, ikabheje lyubha lya tatu shayushe.” \p \v 23 Kungai gubhaabhalanjilenje bhandu bhowe, “Mundu jojowe apinga ngagula nne, anapinjikwa aikane nnyene, ajigale nshalabha gwakwe, angagule. \v 24 Pabha mundu apinga kuutapula nnyene gumi gwakwe, shaaguobhye, ikabheje apinga kuguobhya gumi gwakwe kwa ligongo lya ngu nne, shaagutapule. \v 25 Bhuli shiimpwae nndi mundu, kupata indu yowe ya pa shilambolyo kwa obhya gumi gwakwe, eu kwiititimiya nnyene? \v 26 Pabha mundu jojowe amonela oni nne ga majiganyo gangu, Mwana juka Mundu shammonele oni jwenejo, lyubha lya shajiye muukonjelo gwakwe, na gwa Atati na shilangaya sha ukonjelo gwa ashimalaika bha kunnungu. \v 27 Ngunakummalanjilanga kweli, pano pepano bhapalinji bhananji bhakawanganga mpaka bhaubhonanje Upalume gwa a Nnungu.” \s A Yeshu Bhanapindikuka Lubhombo \r (Matei 17:1-8; Maliko 9:2-8) \p \v 28 Gakaishileje mobha nane, bhakabheleketeje genego a Yeshu gubhaatolilenje a Petili, a Yowana na a Yakobho, gubhalongenenabhonji kushitumbi kukwaajuga a Nnungu. \v 29 Pubhaaliji nkwaajuga a Nnungu, nigubhapindikwishe kumeyo, nngubho yabho niwejela akuno ilimelemeta kwa kaje. \v 30 Shangupe bhandunji bhabhili a Musha na a Eliya gubhabhonekenje bhalikunguluka nabhonji. \v 31 Bhashinkubhonekanga bhalinginji na Ukonjelo, gubhakungulukenje ga nnganya ja bhulagwa kwabho shijipinga malila ku Yelushalemu. \v 32 A Petili na ashaajabhonji bhashinkugonanga lugono lwa tapatapa, ikabheje bhakajumukanjeje, gubhashibhweninji shilangaya sha Ukonjelo Gwapuya gwa a Yeshu na bhandunji bhabhili bhali bhajimi nabhonji. \v 33 Bhai a Musha na a Eliya bhalijabhulangana kwaaleka a Yeshu, a Petili gubhaalugulile a Yeshu, “Mmakulungwa, shiipwae uwe tubhe apano! Bhai tushenje mishati jitatu, gumo gwenu, gumo gwa a Musha na gumo gwa a Eliya.” Ikabheje a Petili bhakaimanyaga ibhabheleketaga. \p \v 34 A Petili bhali nkubheleketa genego, gulikoposhele liunde nikwaunishilanga, lyene liundelyo pulyaunishilangaga nigubhajogopenje kaje. \v 35 Lilobhe likupilikanikaga kukoposhela nniunde mula. “Jweneju ni Mwanangu juninng'agwile, mumpilikanishiyanje.” \p \v 36 Likapilikanisheje lyene lilobhelyo, a Yeshu gubhabhoneshe bhali jikape. Bhaajiganywa gwaatemingene ilili. Na gene mobha gala bhangannugulilanga mundu indu yoyowe ibhaibhwenenje ila. \s A Yeshu Bhanakunnamya Mwana Aakwete Lioka \r (Matei 17:14-18; Maliko 9:14-27) \p \v 37 Pamalabhi gakwe, bhalielelanga kukopoka kushitumbi na bhaajiganywa bhabho bhatatu bhala, gubhaimikene na likundi likulungwa lya bhandu. \v 38 Penepo mundu jumo nnikundi mula, gwakweshiye lilobhe alinkuti, “Mmaajiganya, shonde munjangutile mwanangu jwa jikaju! \v 39 Anashikilwa lioka, nikuntenda ajobhele na kunngwiya shialala, akuno shiulo shilikunkopoka nkang'wa. Alipunda kumpoteka kwa kaje na wala akakunneka shangu. \v 40 Naajujilenje bhaajiganywa bhenu bhanshoyanje, ikabheje bhangakombolanga.” \p \v 41 A Yeshu gubhashite, “Mmanganya lubheleko lwangali ngulupai na lwa puganika! Shiniipililile kutama na mmanganya mpaka shakani?” Kungai gubhaabhalanjile bhandu bhala, “Munnjienajo mwana jwenujo apano.” \p \v 42 Mwana jula alikwiya kwa a Yeshu, lioka akunngwiyaga shialala. Ikabheje a Yeshu gubhankalipile lioka jula anshoshe, mwana jula gwalamiywe, gubhankamwiye kwa ainagwe. \v 43 Bhandu bhowe gubhakanganigwenje, kwa ukulungwa gwa mashili ga a Nnungu. \s A Yeshu Bhanalondola Kabhili ga Shiwo Shabho \r (Matei 17:22-23; Maliko 9:30-32) \p Bhandunji bhala bhalinginji nkukanganigwa kwa yowe ibhaaitendile a ila, a Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, \v 44 “Mpilikanishiyanje gegano. Mwana juka Mundu apinga kamuywa mmakono ga bhandu.” \v 45 Ikabheje bhalabhonji bhangagamanyanga malombolelo ga shene shibheleketosho. Pabha shashinkuiywa kupinga bhanashimanyanje, na bhalabhonji gubhajogopenje kwaabhuya malombolelo ga shene shibheleketosho. \s Gani Nkulungwa? \r (Matei 17:23; Maliko 9:33-37) \p \v 46 Gujikoposhele mitau munkumbi gwa bhaajiganywa, kuti gani jwankulungwa kupunda bhowe. \v 47 A Yeshu bhashinkwiimanya ng'aniyo yaliji mmitima jabhonji, bhai gubhantolile mwana jwanshoko, gubhannjimishe tome na bhayene, \v 48 gubhaalugulilenje, “Mundu jojowe akumposhela jwene mwana jwa nshokoju kwa lina lyangu, anamboshela nne na jojowe amboshela nne anakwaposhela bhandumile bhala. Pabha ali jwanshoko munkumbi gwenunji, jwenejo jwankulungwa.” \s Akakuntaukangajo Nnjenunji \r (Maliko 9:38-40) \p \v 49 A Yowana gubhabhelekete, “Mmakulungwa, tushikwaabhona bhandu bhamo bhalishoya maoka kwa lina lyenu, gutulinjile kwaibhilila, pabha nngabha alongani ajetu.” \v 50 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Nnang'ibhililanje pabha akakuntaukangajo nnjenunji.” \s Bhashamalia Bhanakwaakananga a Yeshu \p \v 51 Mobha ga tolwa a Yeshu kwenda kunani kunnungu gakabhandishileje, gubhatumbilile kwenda ku Yelushalemu. \v 52 Bhai gubhaatumilenje mitume bhalongolelanje, na bhalabhonji gwaapitengene kushilambo shimo sha Bhashamalia nkupinga bhakaalashiyanje paishila. \v 53 Ikabheje bhashilambo bha pepala gubhakanilenje kwaaposhela, pabha a Yeshu bhaliji mmwanja kwenda ku Yelushalemu. \v 54 Bhai, bhaajiganywa bhabho, a Yowana na a Yakobho, bhakabhonanjeje nneila, nigubhashitenje, “Mmakulungwa, nnipinga tusheme moto kunnungu kugwatiniyanje?” \p \v 55 Ikabheje a Yeshu gubhaatendeushilenje nikwaakalipilanga. \v 56 A Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhapitengenenje shilambo shina. \s Bhaapinjikwanga Kubha Bhaakagula bha a Yeshu \r (Matei 8:19-22) \p \v 57 Bhalikwendangana mumpanda, mundu jumo gwabhabhalanjile a Yeshu, “Shininkagule kokowe kushinnjende.” \p \v 58 A Yeshu gubhashite, “Nansheto akwete lishembo, na ijuni ikwete maui, ikabheje Mwana juka Mundu jwangali nkali pa pumulila.” \p \v 59 Kungai gubhannugulile mundu juna, “Ngagula.” Ikabheje jwenejo gwashite, “Mmakulungwa, nneshe oti ngaashishe atati.” \p \v 60 Ikabheje a Yeshu gubhammalanjile, “Gwalekanje bhawilenje bhashikane ashaayene, ugwe ujende ukalunguye Upalume gwa a Nnungu.” \p \v 61 Na mundu juna gwabhabhalanjile, “Mmakulungwa shininkagule, ikabheje nneshe oti ngalajile kumui.” \p \v 62 A Yeshu gubhaalugulile, “Jojowe akamwile lijela nitandubha kulima, atendebhukaga kulola nnyuma, jwenejo akapwaa mu Upalume gwa a Nnungu.” \c 10 \s A Yeshu Bhanakwaatumanga Makumi Shabha na Bhabhili \p \v 1 Gakapiteje genego Bhakulungwa gubhaagwilenje bhananji makumi shabha na bhabhili gubhaatumilenje bhabhili bhabhili, bhaalongolelanje kila shijiji na kila mmbali jibhatumbilile bhayene kwenda. \v 2 Gubhaalugulilenje, “Maneng'eno gamagwinji, ikabheje bhaaneng'ena bhashokope. Kwa nneyo, mwaajuganje Bhakulungwa bha maneng'eneno bhatume bhaaneng'ena munngunda gwabho.” \v 3 Nnaino nnjendangane, mmumanyanje kuti ngunakuntumanga, malinga bhana ngondolo pakati maogo. \v 4 Nnajigalaganje mpatila gwa ela, wala nkobha, wala ilatu, mumpanda nnammuyanje abhali mundu jojowe. \p \v 5 Nnjinjilanganaga nnyumba jojowe jila, ntandubhanje kujumushila nnei. Ulele ubhe na mmanganya ajino nyumba jino. \v 6 Monaga shapagwe mundu jwa ulele mwenemo, shatame nago, akapagwe shigummujilanje mwaashayene. \v 7 Ntamangane jene nyumbajo, nnilyanganga na papila ishibhampanganjeyo, pabha ntumishi anapinjikwa apegwe nshaala gwakwe. Nnaamanje kushoka aji nyumbaji kwenda ajila. \p \v 8 Ibhaga nng'ikanganaga pa shilambo shoshowe na bhamposhelangaga, nniyanganje ishimpegwanjeyo. \v 9 Mwaalamyanje bhalwelenji bha kweneko, na mwaalungushiyanje bhandunji kuti, Upalume gwa a Nnungu ummandishilenje. \v 10 Ikabheje nnjinjilangaga shilambo shoshowe, bhakamposhelanje, nnjabhulanje, pushimpitangane mmipanda jabhonji mmeleketanje nnei. \v 11 Nkali ndutuli ja nshilambo shenunji jili mmakongono getu tunakunkung'undilanga. Ikabheje mmumanyanje kuti Upalume gwa a Nnungu ubhandishile. \v 12 Ngunakummalanjilanga, lyubha lya ukumu ja a Nnungu kwa shene shilambosho, shiibhe mbaya bhandunji bha shilambo sha Shodoma. \s Ole Ilambo Yangaipeta \r (Matei 11:20-24) \p \v 13 “Ole mmwe a Kolashini! Ole mmwe a Bhetishaida! Pabha ilapo itendeshe kungwenunji, ikatendeshe ku Tilo na ku Shidoni, bhandunji bha yene ilambo ila, bhakaipetilenje bhukalape, kwa wala nngubho ya magunia na kwiitutulila liu. \v 14 Nkali nneyo lyubha lya ukumu mmanganya shimpatanje mboteko kupunda bhandu bha ku Tilo na ku Shidoni \v 15 Numbe mmwe a Kapalanaumu, bhuli nkupinga kwikweya kuishila kunnungu? Ninkupinga gwiywa kuishila kundamo ja bhawilenje.” \p \v 16 Penepo a Yeshu gubhashite, “Akumpilikanishiyanga mmanganya, anambilikanishiya nne, na akumposhelenga anamboshela nne. Na jojowe akaamboshela nne, akakwaaposhela bhandumile bhala.” \s Kubhuja kwa Makumi Shabha na Bhabhili \p \v 17 Kungai, makumi shabha na bhabhili bhala gubhabhujilengene bhalikwiinonyelanga, bhalinkutinji, “Mmakulungwa nkali maoka ganakutupilikana kwa lina lyenu.” \p \v 18 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Nammweni Lishetani aligwa mbuti kumeta, kopoka kunnungu. \v 19 Mpilikananje, njikumpanganga amuli ja libhata majoka na ibhalabhala, na mashili gowe gaka mmagongo, wala shakwa shoshowe shishimmenganje. \v 20 Ikabheje, nnainonyelanje ligongo maoka kumpilikananga, ikabhe mwiinonyelanje pabha mena genunji gashijandikwa kunnungu.” \s A Yeshu Bhanaangalila \r (Matei 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Pala pepala, a Yeshu gubhangalile Mmbumu jwa Ukonjelo bhalinkuti, “Ngunakuntendala eja mmwe Atati, Mmakulungwa bha kunnungu na pa shilambolyo, pabha yene indui nshikwaiyanga bhakwetenje lunda na lumanyiyo, nikwaalangulanga bhana bhashoko. Elo Atati, pabha yenei ni ikunnonyela.” \p \v 22 Kungai gubhashite, “Atati bhashingamuya indu yowe. Jwakwa akummanya Mwana ikabhe Atati, na wala akwaamanya Atati ikabhe Mwana na jojowe jwapinjile Mwana kunnangula yeneyo.” \p \v 23 Kungai a Yeshu gubhaalolilenje bhaajiganywa bhabho, gubhaabhalanjilenje kujika. “Mbaya meyo gakwiibhona yene inkwibhonangai! \v 24 Nguti, ashinkulondola bhabhagwinji na bhapalume, bhalokolilenje kwiibhona yene inkubhonangai, ikabheje bhangaibhonanga, na kupilikana inkugapilikanangai ikabheje bhangaipilikananga.” \s Lutango lwa Nshamalia Nnguja \p \v 25 Bhaajiganya bhamo bha shalia gubhajimi nikwaabhuya, nkupinga kwaalinga, “Mmaajiganya, ndende bhuli mbate gumi gwa pitipiti?” \p \v 26 A Yeshu gubhaajangwile, “Ijandikwe nndi nshalia?” Nkushoma nndi mwenemo? \p \v 27 Gubhajangwile, “Mwaapinje Bhakulungwa a Nnungu bhenu, kwa ntima gwenu gowe, na kwa mbumu yenu yowe, na kwa lunda lwenu lowe, na kwa mashili genu gowe. Na kabhili mumpinje nntami nnjenu malinga shinkwiipinga mmayene.” \p \v 28 A Yeshu gubhaabhalanjile, “Elo, nnjangwile ukoto! Ntende nneyo shinname.” \p \v 29 Ikabheje nabhalabho nkupinga kwilanguya kuti bhaimanyi ibhabhushiye, gubhaabhushiye a Yeshu, “Igala ntami nnjangujo ni gani?” \p \v 30 A Yeshu gubhaajangwile, “Mundu jumo kukopoka ku Yelushalemu atendaga elela kwenda ku Yeliko. Ali mumpanda, gwaimene na bhaapokonyola, gubhanng'ulilenje nngubho yakwe, na kunkoma nikunneka agonile pa mpanda pala, tome nawa. \v 31 Bhabhishila bhamo gubhapitile mpanda gula, bhakammoneje gubhammembele. \v 32 Na nneyo peyo Bhalawi bhamo gubhapitile, bhakaisheje pepala, gubhammweni, na bhalabho gubhammembele. \v 33 Ikabheje Nshamalia jumo aliji mmwanja gwakwe kupitila mpanda gogo, akammoneje gwammonele shiya. \v 34 Gwanng'egejele, nikunng'uka ilonda kwa mauta na divai nigwaitabhiile, kungai gwankweshiye mmbunda jwakwe nikumpeleka ku nyumba jimo ja bhajeninji nikunnwaya. \v 35 Malabhi gakwe gwatolile mmbiya, dinali ibhili gwabhapele bhayene nyumba bhala, alinkuti, ‘Munnwaye jwene munduju, na shoshowe shishimpundesho, pushimujepo shininnipe’ ” \v 36 Kungai a Yeshu gubhabhushiye, “Penepo bhene bhatatu bhala jwei ailangwile kuti ntami nnjakwe mundu akamwilwe na bhaapokonyola bhala?” \p \v 37 Bhaajiganya bha shalia bhala gubhaajangwile, “Ammonele shiya jula.” A Yeshu gubhaajangwile, “Nnjende nkatende nneyo peyo.” \s A Yeshu Bhanakwaowelanga a Malata na a Malia \p \v 38 A Yeshu na bhaajiganywa bhabho bhalikwendangana ku Yelushalemu, gubhaikengenenje shijiji shimo, penepo bhakongwe bhamo bhashemwaga a Malata, gubhaaposhele kunngwabho. \v 39 A Malata bhashinkukola apwabho bhashemwaga a Malia, bhenebho bhashinkutama pa makongono ga a Yeshu bhalipilikanishiya majiganyo gabho. \v 40 Ikabheje a Malata bhatendaga kamula indu yaigwinji. Bhai gubhaajendele a Yeshu, gubhaalugulile, “Mmakulungwa, igala nkalola kuti apwangabha bhashineshela maengo gowe? Bhai mwaabhalanjile bhanyangute.” \p \v 41 Ikabheje Bhakulungwa gubhaajangwile, “A Malata, a Malata, nnakwiibhuka na kwiiabhuya nng'indu yaigwinji. \v 42 Ikabheje shiipinjikwa shindu shimope. A Malia bhashiagula shindu sha mmbone kaje, wala mundu ngaapokonyola.” \c 11 \s A Yeshu Bhanaajiganya Kwaajuga a Nnungu \r (Matei 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Lyubha limo a Yeshu bhashinkutama pa jika bhalikwaajuga a Nnungu, bhakamaliyeje, nkujiganywa jwabho jumo gwabhalugulile, “Mmakulungwa ntujing'anye kwaajuga a Nnungu malinga a Yowana Bhabhatisha shibhajigenye bhaajiganywa bhabho.” \p \v 2 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Punkwaajuganga a Nnungu, mmeleketanje nnei, \q ‘Atati nni kunnungu, \q lina lyenu likuywe, \q Upalume gwenu uishe. \q \v 3 Ntupe shalya shetu mobha gowe. \q \v 4 Ntuleshelele yambi yetu, \q Pabha numbe uwe tunakwaaleshelelanga bhowe bhakutulebhanga, \q Nnatubhishe mmalinjilo, ikabhe ntutapule na jwangali jwa mmbone jula.’ ” \p \v 5 Kungai gubhaalugulilenje, Gani akwete mbwiga nnjakwe, nikunnjendela pakati shilo, nikummalanjila, shonde mbwiga nnjangu unyaime mikate jitatu, \v 6 pabha mmbwiga nnjangu ashiika kukopoka mmwanja, na nne nangali sha kumpa. \v 7 Na jwalakwe ali nnyumba pemo akajangwile, unang'abhuye! Nne nnaino ng'ugele nnango. Nne na ashibhanangu tugonile, ngakombola jumuka kukuupa! \v 8 Nkali anajumushe nikumpa kwa ligongo lyabha mmbwiga mwine, ikabheje, kwa ligongo lya punda juga, shajumushe nikumpa shoshowe shaajuga. \p \v 9 Kwa nneyo, mmanganya nnjuganje, shimpegwanje, nnoleyanje, shimpatanje, nng'olishiyanje, shinng'ugulilwanje. \v 10 Pabha jojowe ajuga anapegwa, aloleya anapata, na aolishiya anaugulilwa. \v 11 Igala nng'inamundu jwashi mwanagwe anjugaga shamaki, shampe lijoka paala pa shamaki? \v 12 Eu ajugaga liji, bhampe shibhalabhala? \p \v 13 Nkali mmanganya, nninginji mmangalinginji bha mmbone, nnakwaapanganga ashibhana bhenu indu ya mmbone. Bhuli, Ainabhenunji bha kunnungu bhakapunda kwaapanganga Mbumu jwa Ukonjelo, bhene bhakwaajuganga bhala? \s A Yeshu Naka Bheelishebhuli \r (Matei 12:22-30; Maliko 3:20-27) \p \v 14 Lyubha limo a Yeshu bhatendaga kunshoya lioka antendaga mundu jumo abhe bhubhu. Bhai lioka jula akanshosheje, mundu jula gwakombwele kubheleketa, lugwinjili lwa bhandu lukukanganigwaga. \v 15 Ikabheje bhandunji bhana gubhashitenje, “Bhanashoya maoka kwa mashili gaka Bhelishebhuli nkulungwa jwa maoka.” \p \v 16 Bhananji nkwaalinga, gubhapinjilenje bhatende ilapo, imanyishe kuti mashili gabho, gaakopoka kwa a Nnungu. \v 17 Ikabheje a Yeshu bhaimanyi ng'aniyo yabhonji, gubhaalugulilenje, “Upalume gogowe ugabhanikaga ukalonjeya, likaja lyolyowe lilekanaga shilipalaganishe. \v 18 Monaga Lishetani anakwikana nnyene, upalume gwakwe shuulonjeye bhuli? Bhai ngunabheleketa nnei pabha nnanugulanga kuti, ngunashoya maoka kwa mashili gaka Bhelishebhuli? \v 19 Monaga nne ngushoya maoka kwa mashili gaka Bhelishebhuli, bhaakagula bhenunji bhashoyanga maoka kwa mashili gaka gani? Kwa nneyo, bhanganyabho shibhanng'ukumulanje. \v 20 Monaga ngushoya maoka kwa mashili ga a Nnungu, bhai mmumanyanje kuti Upalume gwa a Nnungu unng'ishilenje.” \p \v 21 Mundu akwete mashili ali na ikomanilo yakwe, atamaga muulinda gwa nyumba jakwe, indu yakwe yowe shiilame. \v 22 Ikabheje aikaga akwete mashili ga kumpunda nikunkombola, jwenejo shampokonyole ikomanilo yakwe yowe yaikulupalilaga na kumpokonyola indu yakwe. \p \v 23 Jojowe akakwiilunda na nne, anaangana na jojowe akalopola na nne, anajaanga. \s Kubhuja kwa Lioka Jwangali jwa Mmbone \r (Matei 12:43-45) \p \v 24 “Lioka jwangali jwa mmbone abhingwaga kukamundu, anapita jimajima nng'anga kuloleya pa pumulila. Akapabhone anakwibhalanjila, ‘Shimuje kundamo jangu.’ \v 25 Abhujaga nikujiimana nyumba jila jipajilwe na jikonjeleywe, \v 26 bhai, anakwenda kwaatolanga ashimaoka bhana shabha, bhangalinginji bha mmbone kupunda jwenejo, na bhowe bhanakunnjinjilanga mundu jula. Kwa nneyo mundu jula, ali jakwe ja kumpelo, jinabha mbaya ja kundandubho jila.” \s Kupoka kwa Kweli \p \v 27 Bhalibheleketa genego, bhakongwe bhamo nnugwinjili lwa bhandunji lula, kwa lilobhe lya utiya gubhashite, “Mbaya bhakongwe bhankwete na libhele linnjonjile.” \v 28 Ikabheje a Yeshu gubhashite, “Mbaya kaje bhene bhakulipilikananga lilobhe lya a Nnungu nikunda.” \s Shilangulo sha a Yona \r (Matei 12:38-42) \p \v 29 Lugwinjili lwa bhandu lukajenjeshesheje, a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Alu lubheleko lwa lebha, lunapinga shilangulo. Ikabheje lukapegwa shilangulo shoshowe ikabhe shilangulo sha a Yona. \v 30 A Yona bhaliji shilangulo sha bhandunji bha ku Ninawi, nneyo peyo Mwana juka Mundu shapingabha shilangulo kwa lwene lubhelekolu. \v 31 Lyubha lya ukumu, a Malikia bha ku Shebha shibhakoposhele kukulukana lwene lubhelekolu. Pabha bhenebho bhashinkukoposhela kwaataliya, kwiya pilikanishiya malobhe ga lunda ga a Shelemani, ikabheje apano apali ali jwankulungwa kupunda a Shelemani. \v 32 Bhandunji bha ku Ninawi shibhakoposhelanje lyubha lya ukumu, kukulukana lwene lubhelekolu. Pabha bhandunji bha ku Ninawi bhaipetilenje kwa ligongo lya ntenga gwa a Yona, ikabheje apano apali ali nkulungwa kupunda a Yona! \s Shilangaya sha Nshiilu \r (Matei 5:15; 6:22-23) \p \v 33 “Jwakwa mundu akoleya kandilili nikujiunishila eu nikujiiya, ikabhe pakujibhika panani itengu nkupinga bhandunji bhaajinjilangana bhashibhonanje shilangaya. \v 34 Liyo lyenu ni kandili ja shiilu shenu, libhaga lyalikoto, shiilu showe shishibhe nshilangaya. Liyo lyenu likalole, shiilu shenu shishibhe nnubhindu. \v 35 Bhai mwiiteije, shilangaya shinkwetesho shinatendebhushe kubha lubhindu. \v 36 Bhai monaga shiilu shenu showe shikolaga shilangaya gwangali pakwete lubhindu, shene shiilusho shishibhe na shilangaya kwa kaje, malinga kandili shijikuti kummulishila kwa shilangaya shakwe.” \s A Yeshu Bhanakwagambanga Mapalishayo na Bhaajiganya bha Shalia \r (Matei 23:1-36; Maliko 12:38-40) \p \v 37 A Yeshu bhakabheleketeje genego, Apalishayo bhamo gubhaashemele shalya kunngwabho, gubhapite tama kulya. \v 38 Apalishayo bhala gubhakanganigwe bhakabhoneje kuti bhanalya gwangali kunabha. \v 39 Bhakulungwa gubhaabhalanjile, “Mmanganya Ashimapalishayo nnaukanganga shikombe na shaani kua, ikabheje nkati nngumbelenje kukwetela indu na yangali ya mmbone. \v 40 Mmanganya mmagulumba! Bhuli, aeleye kua nngati jojo aeleye na nkati? \v 41 Bhai nshoyanje mbepei kwa indu inkwetenje, na yowe shiinkonjelanje.” \p \v 42 “Ikabheje ole, Mapalishayo, pabha nnakwaapanganga a Nnungu lipungu lya kumi nkali lya maamba ga liponda, ikabheje nkakwaatendelanga bhandu ipinjikwa na ibhapinga a Nnungu. Punkupinjikwanga nshoyanje yeneyo, gwangali kuleka gana gala.” \p \v 43 “Ole Ashimapalishayo, pabha nnapinganga kutama itengu ya mmujo mmashinagogi, na komaywa pa lugwinjili. \v 44 Ole, pabha nshibhanganga mbuti makabhuli gangabhikwa shilangulo, bhandunji bhalilibhatanga pantundu jakwe gwangali kumumanya.” \p \v 45 Bhaajiganya bhamo bha shalia, gubhaalugulile, “Mmaajiganya, malobhe genu ganakutupetekuya nkali uwe.” \p \v 46 A Yeshu gubhaajangwile, “Na mmanganya mmaajiganya bha shalia ole, pabha nnakwaatwikanga bhandunji mishigo jatopa jikajigalika, akuno mwaashayene nkaakwayanga nkali kwa lukowe lumo kwaajangutanga. \v 47 Ole, pabha nnashenjelanga makabhuli ga ashinkulondola bha a Nnungu bhabhulegwenje na bhanangulungwa bhenunji. \v 48 Kwa nneyo nnakong'ondelanga itendi ya bhanangulungwa bhenunji, pabha bhashikwabhulaganga ashinkulondola bha a Nnungu, na mmanganya nnashenjelanga makabhuli gabhonji. \v 49 Kwa nneyo, kwa Lumanyiyo lwa a Nnungu gubhashite, ‘Shinaapeleshelanje ashinkulondola na mitume, ikabheje bhananji shibhaabhulaganje, na bhananji shibhaapotekanje.’ \v 50 Kwa nneyo lwene lubhelekolu lupingagambwa kwa ligongo lya minyai ja ashinkulondola bha a Nnungu bhowe, bhabhulegwenje kuumila ku ndandubho ja shilambolyo. \v 51 Kutandubhila kubhulagwa kwa a Abheli mpaka a Shakalia bhabhulegwe pakati pakati shitala na pa ukonjelo. Elo, ngunakummalanjilanga lwene lubhelekolu shilugambwe kwa yene itendiyo. \p \v 52 “Ole gwenunji mmanganya bhaajiganya bha shalia, pabha nshishoyanga nshungulo gwa nnango gwa lumanyiyo, mwaashayene mwangajinjilanga na bhajinjilanga bhala nshikwaibhililanga bhanajinjilanje.” \p \v 53 A Yeshu bhakakoposheje mwemula, ashimapalishayo na bhaajiganya bha shalia bhala gubhatandubhenje kwaashimanga na kwaatega kwa ibhuyo yaigwinji, \v 54 nkupinga bhapatanje mwakwaakamulila kwa malobhe gabho. \c 12 \s Kukalipila ga Ugulumba \p \v 1 Gene malangago bhashinkuluimana lugwinjili lwa bhandu maelupu, mpaka kuishila kulibhatana, a Yeshu gubhatandwibhe kwaalugulilanga bhaajiganywa bhabho, Mwiiteiganje na ngedule ya mapalishayo, yani ugulumba. \v 2 Shakwapi shoshowe shiunishilwe shikaapinga unukulwa, na shoshowe shiishiywe shipinga manyika. \v 3 Kwa nneyo, yowe immeleketenje palubhindu, bhandunji shibhaipilikananje pa shilangaya na yowe imwanyinyitangaga nnyumba nni nng'ugelenje milango, ipinga lunguywa pa shipagala sha nyumba. \s Apinjikwa Kujogopwa \r (Matei 10:28-31) \p \v 4 Ngunakunnugulilanga mwashaambwiga ajangu, nnaajogopanje bhabhulaganga shiilu bhala, ikabheje bhakaakombolanga kutenda shina kupunda shenesho. \v 5 Shininnangulanje gani apinjikwa kujogopwa. Munnjogopanje jwene akombola kubhulaga, na abhulagaga anakombola kunnjaa mundu ku moto gwa kujeanamu. Elo, ngunakummalanjilanga, munnjogopanje jwenejo. \p \v 6 Bhuli ndyondyo nng'ano ikaushwa kwa ela ishokope? Ikabheje nkali jumo akalibhalika na a Nnungu. \v 7 Nkali umbo ya mmitwe jenunji a Nnungu bhaimanyi pwili ilingwa. Bhai, nnajogopanje, mmanganya mmambonenji kupunda ndyondyo yaigwinji! \s Kwaakunda eu Kwaakana a Kilishitu \r (Matei 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 “Kweli ngunakummalanjilanga, mundu jojowe ashangunde palugwinjili, Mwana juka Mundu shankunde pa ashimalaika bha a Nnungu. \v 9 Ikabheje, mundu jojowe angana pa bhandu najwalakwe apinga kanwa pa ashimalaika bha a Nnungu. \p \v 10 “Jojowe abheleketa malobhe ga nyata kuka Mwana juka Mundu shaleshelelwe, ikabheje akunkupulu Mbumu jwa Ukonjelo akaleshelelwa. \p \v 11 “Mmanganya pushibhampelekanje mmashinagogi kuukumulwa na bhatagwala na bhakulungwanji, nnakolanje lipamba lya shana bhuli pushimwitapulanje eu muubheleketelo. \v 12 Pabha popo pepo Mbumu jwa Ukonjelo shannjiganyanje sha bheleketa.” \s Lutango lwa Tajili Nngumba \p \v 13 Mundu jumo nnugwinjili lwa bhandu lula gwabhalugulile a Yeshu, “Mmaajiganya, munnugulile nkulwangu tugabhane ulishi gubhatuleshele atati.” \v 14 A Yeshu gubhannjangwile, “Ambwiga, gani amishile nne kubha akimu na nkugabhanya jwenunji?” \p \v 15 Bhai a Yeshu gubhaalugulilenje bhowenji, “Mwiiteiganje na shilokoli shoshowe, pabha gumi uka mundu ukatamila ga gwinji gwa indu yakwete.” \p \v 16 Kungai gubhaatanjilenje lutango, “Ashinkupagwa mundu jumo tajili, atungwile yalya munngunda gwakwe. \v 17 Jwene mundujo gwaganishiye muntima gwakwe, ‘Shindende bhuli na nne nangali pagosheya yalya yangu? \v 18 Shindende nnei, shimomole nngokwe yangu na shinjenje jikulungwa, mwenemo shimishe yalya yowe na indu yangu. \v 19 Penepo shiniibheleketele shamuntima, nnaino ukwete shibhiko sha pwaa yaka ya igwinji. Bhai pumulila, gwiilile na gwiing'wele na kuangalila.’ \v 20 Ikabheje a Nnungu gubhannugulile, ‘Mmangumba mmwe, shilo sha lelo ntima gwenu upinga tolwa. Na indu yowe imwiibhishile ila shiibhe ikeni?’” \p \v 21 A Yeshu gubhamalishiye kwa bheleketa, “Na malinga mundu akwiibhishila indu nnyene, ikabheje kwa a Nnungu jwangali shindu.” \s Kwaakulupalila a Nnungu \r (Matei 6:25-34) \p \v 22 Kwa nneyo a Yeshu gubhaabhalanjilenje bhaajiganywa bhabho, “Kwa lyene ligongolyo, nnakolanje lipamba ga shalya sha lamila, wala ga iwalo. \v 23 Pabha gumi ni gwa mmbone kupunda shalya, na shiilu ni sha mmbone kupunda iwalo. \v 24 Nngalolanje makungulu, gakapanda na gakaneng'ena na wala gangali nngokwe jojowe. Nkali nneyo a Nnungu bhanakugaliya. Mmanganya ni bhammbonenji kupunda ijuni! \v 25 Gani munkumbi gwenunji kwa lajilila kwakwe akombola kwiijenjesheya kapela lyubha limo lya gumi gwakwe? \v 26 Bhai, monaga nkakombolanga kutenda shindu shishoko malinga shenesho, kwa nndi nnajililanje na ganago? \v 27 Nnolanje malubha ga mukonde shigakuti bhulika. Gakapota wala gakaluka. Ikabheje ngunakummalanjilanga, nkali a Shelemani na shuma kwabho kowe bhangawashwa kwa konja malinga lilubha limo. \v 28 Bhai ibhaga, a Nnungu bhanakuliwasha nneyo liamba lya mukonde linkulibhonanga lelo na malabhi linaleshelwa pamoto, bhuli, mmanganya bhakanng'washanga kupunda genego? Mmanganya bha ngulupai jishoko! \p \v 29 “Bhai nnaabhushilanje ga shalya eu ga ya papila wala nnakolanje lipamba. \v 30 Pabha bhandu bhowe bhakakwaamanyanga a Nnungu, yeneyo peyo ni ibhaabhushilanga. Ikabheje Ainabhenunji bhamumanyi kuti mmanganya nnakwiipinganga yene induyo. \v 31 Ikabhe nng'abhushilanje oti Upalume gwa a Nnungu, na ina yowe shimpatanje.” \s Utajili gwa ku Nnungu \r (Matei 6:19-21) \p \v 32 “Nnajogopanje, mmandunji bha likundi lishoko! Pabha Ainabhenunji bhashiengwa kumpanganga Upalume gwabho. \v 33 Nng'ushanje indu yenunji, mmbiyayo mwaapanganje bhaalaga. Mwialashiyanje mipatila jangalala nikwiibhishila shibhiko kunnungu kuikaamala. Kweneko bhagwii bhakajinjilanga, wala mang'ong'ota gakaalibhia. \v 34 Pabha pushili shibhiko shenu na ntima gwenu shigubhe popo. \s Nsheyanje \p \v 35 “Mmanganje tayali kwa liengo, na kandili yenunji ilikolela, \v 36 mmanganje malinga bhatumishi bhakwaalindililanga bhakulungwa bhabhonji bhabhuje kukopoka kundoa, nkupinga shangu bhaugulilanje pushibhaolishiyepo. \v 37 Mbaya bhene bhatumishi bhakulungwa bhabhonji pushibhabhuje, shibhaaimananje bhalisheyanga! Kweli ngunakummalanjilanga, bhene bhakulungwabho shibhaibhishe ukoto kwa liengo, nikwaatamikanga bhalyanganje shalya, akuno bhalikwaatumishilanga. \v 38 Nkali bhabhuje pakati shilo eu kumashelo, mbaya bhene bhatumishi bhushiaimananje bhalisheyanga! \v 39 Mmumanyanje kuti, kaliji nnyene nyumba akagamanyi malanga ga kwiya nngwii, akasheshiye, wala akanaleshe nyumba jakwe jibhomolwe. \v 40 Nneila peila numbe mmanganya mmanganje muulolelo, pabha Mwana juka Mundu anakwiya malanga gunkakugalolelanga.” \s Ntumishi Jwaakulupalika na Jwangakulupalika \r (Matei 24:45-51) \p \v 41 A Petili gubhaabhushiye a Yeshu, “Mmakulungwa, lwene lutangolu ntutanjile uwepe, eu bhandu bhowe?” \p \v 42 Bhakulungwa gubhajangwile, Bhai, igala gani ali nkulungwa jwa bhatumishi akwete lunda, lwa kwaatenda bhakulungwa bhakwe bhammishe kubha nkulungwa jwa bhatumishi bhabho, nkupinga abhapanganje shalya malanga ga pwaa? \v 43 Shiibhe mbaya jwene nkulungwa jwa bhatumishijo, bhakulungwa bhakwe pushibhabhujepo bhanng'imane alitenda nneyo. \v 44 Kweli ngunakummalanjilanga, shibhantende nkulungwa jwa indu yabho yowe. \v 45 Ikabheje jwene ntumishijo aibheleketelaga sha muntima, bhakulungwa bhangu bhanakabha kubhuja, nitandubha kwaakomanga bhatumishi ajakwe, bhanabhalume na bhanabhakongwe, nilya na ng'wa na kolelwa, \v 46 bhakulungwa bhakwe shibhabhuje lyubha lyangalilolela na malanga gangagamanya, shibhanngabhanye ipande ibhili, nikummika pamo na bhangakulupalikanga. \p \v 47 Ntumishi akugamanya gubhapinga bhakulungwa bhakwe, ikabhe akaatenda ibhapinga, shapanyangulwe kaje. \v 48 Ikabheje akakumumanya jula, atendaga ya kummulaya apanyangulwe, shapanyangulwe kashoko. Jojowe apegwilwe yaigwinji, shalongwe yaigwinji, akulupalilwe kwa yaigwinji, shiipinjikwe yaigwinji. \s A Yeshu ni Ligongo lya Malekano ga Bhandu \r (Matei 10:34-36) \p \v 49 “Njikwiya koleya moto pa shilambolyo, mbaya ukaliji ukoleywe! \v 50 Ikabheje njikola ubhatisho gungupinjikwa matishwe, ngunapupa ntima mpaka gwene ubhatishogo umalile! \v 51 Punkuganishiyanga nyile peleka ulele pa shilambolyo? Wala kashoko, nngabha ulele ikabhe malekano. \v 52 Na kutandubhila nnaino, bhandunji nng'ano bha likaja limo bhapinga taukangana, bhatatu kwa bhabhili, na bhabhili kwa bhatatu. \v 53 Ainamundu shibhantaushe mwanagwabho, na mwana shabhataushe ainagwe, anyinamundu shibhantaushe mwali jwabho, na jwalakwe mwali shabhataushe akwabhe, akwemundu shibhantaushe nkamwanagwabho na nkamwanamundu shabhataushe akwebhakwe.” \s Kujimanya Miongwe \r (Matei 16:2-3) \p \v 54 A Yeshu gubhabhekete kabhili na lugwinjili, “Punkugabhonanga maunde galikoposhela kulititimila lyubha, shangupe nnabheleketanga, ‘Shijinye ula,’ na jinanya. \v 55 Nnjibhonangaga mbungo ja kwibhanda jinipuga, nnabheleketanga, ‘Kupingabhala lyubha,’ na pwikubha nneyo peyo. \v 56 Mmanganya mmagulumba! Nnamanyanga kulondola kunya kwa ula eu kubhala kwa lyubha, kwa lola shilambo na kunani, bhai kwa nndi nkakujimanyanga jene miongwe jino? \s Nnundane na Mmagongo Nnjenu \r (Matei 5:25-26) \p \v 57 “Kwa nndi mwaashayene nkaamuanga kutenda ya aki? \v 58 Monaga mmagongo nnjenu alikwenda kunshitakiya, mbaya kujuga kuleshelelwa nninginji mumpanda, nkupinga anampeleshe ku bhaukumula, na bhaukumula bhanakunkamuya kwa ashimanjola, na bhalakwe ashimanjola bhanakuntabha. \v 59 Kweli ngunakummalanjila nkakopoka mwenemo, mpaka nnipe mmbiya ja malishiya.” \c 13 \s Mwiipetanje Nnaatitimilanga \p \v 1 Gene malangago bhandunji bhana gubhaabhalanjilenje a Yeshu ga bhandunji bha ku Galilaya bhabhulegwenje na a Pilato na minyai jabhonji gujianganyishe na minyai ja bhannyama bhabhonji bha bhishila. \v 2 Na bhalabho a Yeshu gubhaabhushienje, “Punkuganishiyanga bhene Bhagalilayabho bhashinkukolanga yambi kupunda Bhagalilaya bhananji, nkali bhaabhulagwanje shana nneyo? \v 3 Nngabha nneyo, ikabheje nkali mmanganya nkaipetanje, nneyo peyo shintitimilanje. \v 4 Bhuli, bhene kumi na nane bhagwililwenje na nnala ku Shiloamu niwanganga bhala, punkuganishiyanga kuti bhashinkukolanga yambi kupunda bhandunji bhowe bhatamanganaga ku Yelushalemu? \v 5 Ngunakummalanjilanga nngabha, ikabheje nkali mmanganya nkaipetanje, nneyo peyo mmowe shintitimilanje.” \s Lutango lwa Nkongo Ukaogola \p \v 6 Kungai a Yeshu gubhaatanjilenje aluno lutango luno, “Bhandu bhamo bhashinkukola nkongo gwa ntini munngunda gwabho gwa mishabhibhu. Gubhapite kupinga bhakakabhe iepo yakwe, ikabheje kuguimana gwangaogola tini nkali jimo. \v 7 Bhai, gubhammalanjile ntumishi jwabho, ‘Lola! Kwa yaka itatu natendaga kwiya kabha iepo ya gwene nkongogu, nangapata shoshowe. Guushele! Kwa nndi unaangabhanya litaka gwayoyo?’ \v 8 Ikabheje ntumishi jula gwabhajangwile, ‘Mmakulungwa, namwaka tuuleshe, niguolele liimbo na niutajile mbolela. \v 9 Ibhaga pashaka uogolaga iepo, shammbone, ibhaga lepe, bhai shiguushele.’ ” \s A Yeshu Bhanakwalamya Bhakongwe Lyubha lya Pumulila \p \v 10 Lyubha limo lya Pumulila a Yeshu bhatendaga jiganya nshinagogi jimo. \v 11 Penepo bhashinkupagwa bhakongwe bhamo bhaaliji na shigongo kwa yaka kumi na nane, pabha ashinkwaatama lioka jwangali jwa mmbone. Nngongo gwabho gwashinkupinda, bhakakombolaga kujinuka nkali kashoko. \v 12 A Yeshu bhakaabhoneje gubhaashemile, gubhaabhalanjile, “A mama nnamile shilwele shenu.” \v 13 Gubhaabhishile makono bhakongwe bhala, shangupe nngongo gwabho guugolweshe, gubhainiye a Nnungu. \p \v 14 Ikabheje bhakulungwa bha shinagogi gubhatumbele pabhaa Yeshu bhashikunnamya mundu Lyubha lya Pumulila. Kwa nneyo gubhalubhalanjile lugwinjili lwa bhandunji lula, “Nkwetenje mobha shita ga kamula liengo. Bhai, nnjiyangane gene mobhago kunnamiywanje ilwele yenunji, ikabheje nnajiyangane lyubha lya Pumulila.” \p \v 15 Penepo Bhakulungwa gubhajangwile, “Mmanganya mmagulumba! Munkumbi gwenunji gani akananng'ugule ng'ombe eu mbunda jwakwe nshitundu ampeleshe kung'wa mashi, lyubha lya Pumulila? \v 16 Nnaino, apano apali jwankongwe jwa shipinga sha a Bhulaimu apotekwaga naka lishetani kwa yaka kumi na nane. Bhuli, nngabha sha mmbone kunngopola shitabho shakwe lyubha lya Pumulila?” \v 17 A Yeshu bhakabheleketeje genego, ashaamagongo ajabho bhowe gubhakwetenje oni ikabheje bhananji guyaanonyelenje kwa kaje kwa ligongo lya indu ibhatendile ila. \s Lutango lwa Mbeju ja Aladali \r (Matei 13:31-32; Maliko 4:30-32) \p \v 18 A Yeshu gubhabhushiye, “Upalume gwa a Nnungu ulandana na nndi? Shiniulandanye na nndi? \v 19 Malinga mbeju ja aladali jili jishoko kaje jatolile mundu jumo nipanda munngunda gwakwe, gujimelile nibha nkongo. Ijuni guishenjile maui nnyambi yakwe.” \s Lutango lwa Ngedule \r (Matei 13:33) \p \v 20 Kabhili gubhabhushiye, “Shiniulandanye na nndi Upalume gwa a Nnungu? \v 21 Malinga ngedule shibhatolile bhakongwe bhamo nianganya na utandi madebhe gabhili na nushu kungai utandi gowe guukwebhile.” \s Nnango gwa Nshoko \r (Matei 7:13-14) \p \v 22 A Yeshu gubhapite na mwanja gwabho kuloya ku Yelushalemu bhalipita mwilambo na mwijiji, bhalipita jiganya. \v 23 Mundu jumo gwabhabhushiye, “Mmakulungwa, bhuli, bhandunji bhapinga tapulwanga ni bhashokope?” \p \v 24 A Yeshu gubhaalugulilenje, Ntumbilanje kaje kujinjila kupitila nnango gwa nshoko, pabha ngunakummalanjilanga, bhandu bhabhagwinji shibhalinganje kujinjila ikabheje bhakakombolanga. \v 25 Shigaishe mobha bhayene nyumba shibhajime niugala nnango. Mmanganya nkupinga jimangana palanga nitandubha kuolishiya nninkutinji, Mmakulungwa ntuugulile nnango. Ikabheje bhenebho shibhannjangulanje, ngakummanyanga mmanganya wala kunkoposhelenje. \v 26 Numbe mmanganya shintandubhanje kwaalugulila, twatendaga kulya na ng'wa pamo na mmwe na mwatendaga jiganya mwilambo yetu. \v 27 Ikabheje na bhalabho shibhaajangulanje, “Ngakummanyanga mmanganya wala kunkukoposhelanga, nshokangane mmanganya mmowe mmalebhanga.” \p \v 28 Penepo ni pushipingapagwa shililo na kutauna meno, pushimwabhonanje a Bhulaimu na a Ishaka na a Yakobho na ashinkulondola bhowe bha a Nnungu bhalinginji mu Upalume gwa a Nnungu, ikabheje mmanganya nnokololwenje palanga! \v 29 Bhapinga kwiyangana bhandunji kukoposhela mmbali yowe ya shilambolyo nitama pa shalya shaabhishilwenje mu Upalume gwa a Nnungu. \v 30 Nnole, bhapali bhalinginji bha kumpelo shibhabhanganje bha kundandubho na bha kundandubho shibhabhanganje bha kumpelo. \s A Yeshu Bhanakushigutila Shilambo sha Yelushalemu \r (Matei 23:37-39) \p \v 31 Gene malangapego, Mapalishayo na bhandunji bhana gubhaajendelenje a Yeshu gubhaalugulilenje, “Nnjabhule apano nnjende mmbali jina, pabha bhakulungwa a Elode bhanapinga kummulaga.” \p \v 32 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Nnjendangane nkaalilugulilanje lyene lyananshetolyo nneino, ‘Lelo na malabhi shinjoye maoka na kwaalamyanga bhalwelenji na ntondo shimaliye liengo lyangu.’ \v 33 Nkali nneyo, lelo na malabhi na ntondo, ngunapinjikwa nyende mwanja gwangu, pabha ikapinjikwa ankulondola bha a Nnungu bhabhulagwe kunyenje shilambo sha Yelushalemu. \p \v 34 “Ugwe Yelushalemu! Yelushalemu! Unakwabhulaganga ashinkulondola bha a Nnungu nikwaakomanga maganga bhatumilwenje kunngwako. Palingwa pumbinjile kwaagutamilanga bhana bhako pamo mbuti namwana jwa nnguku shakuti kwaagutamilanga bhana bhakwe mmapapiko gakwe, ikabheje gwangapinga. \v 35 Nnolanje! Shinneshelwanje ushubha nshilambo shenunji. Bhai, ngunakummalanjilanga, nkamonanga kabhili mpaka pushimmeleketanje kuti, ‘Bhakwete Mboka bhene bhakwiya kwa lina lya Bhakulungwa.’ ” \c 14 \s A Yeshu Bhanakunnamya Nnwele Shitaka \p \v 1 Lyubha limo lya Pumulila a Yeshu bhashinkwenda kulya shalya kumui kwa akalongolele bhamo bha Mapalishayo, bhandunji bhapalinji penepo gubhaalolesheyenje kwa kaje. \v 2 Mmujo jabho a Yeshu ashinkupagwa mundu nnwele shitaka. \v 3 A Yeshu gubhaabhushiyenje bhaajiganya bha shalia na Mapalishayo, “Ilipinjikwa eu ikapinjikwa kunnamya mundu Lyubha lya Pumulila?” \p \v 4 Ikabheje bhanganya bhala gubhatemingene ilili. A Yeshu gubhankamwile nnwele jula gubhannamiye, gubhanneshile aijabhulile. \v 5 Kungai gubhaabhushiye, “Munkumbi gwenunji gani mwanagwe eu ng'ombe jwakwe atumbushilaga nniiko, akananshoye pabha Lyubha lya Pumulila?” \v 6 Ikabheje bhangakombolanga kwajaangula. \s Kwiitimalika na Mituka \p \v 7 A Yeshu bhakaabhonanjeje bhashemilwenje bhala shibhatendaga kwiagulilanga itengu ya mmujo, gubhaalugulilenje. \v 8 “Ibhaga mundu anshemaga kundoa, nnatame pa shitengu sha mmujo, inabha apali juna ashemilwe jwa kupunda mmwe. \v 9 Bhanshemilenje bhala shibhajiye kummalanjila, ‘Mwaapiye abha.’ Penepo nkupinga kola oni pa bhandu bhowe nnikwendatama shitengu sha nnyuma. \v 10 Ikabhe nshemwaga ntame shitengu sha nnyuma, nkupinga nnyene nyumba ajiyaga annugulile, ‘Ambwiga, nnjiye mmujo muno.’ Penepo nkupinga ishimiywa na bhowe bhatemingene pamo na mmwe. \v 11 Pabha, jojowe akwiikweya apinga tuluywa, na akwiituluya apinga kweywa.” \p \v 12 Kungai gubhaabhalanjile na bhashemile bhala, “Punkuteleka kalamu ibhe mui eu shilo, nnaashemanje ashaambwiga ajenu eu ashaalongo ajenu eu ashaatami ajenu bhalinginji matajilipe, na bhalabhonji bhana kwiya kunshemanga nibha nnipilwe yumwaatendelenje ila. \v 13 Ikabheje, punkuteleka kalamu, mwaashemanje bhaalaga, bhaalemalanga na ashinangwabha na ashinangalole, \v 14 na mmwe shimpate mboka, pabha bhene bhanganyabho bhangalinginji sha kunnipa. A Nnungu shibhampe upo yenu lyubha lishibhayukanje bhandunji bhakwetenje aki.” \s Lutango lwa Kalamu Jikulungwa \r (Matei 22:1-10) \p \v 15 Mundu jumo munkumbi gwa bhatemingene na a Yeshu pa shalya gwashite, “Mbaya jwene mundu shalye kalamu mu Upalume gwa a Nnungu.” \p \v 16 A Yeshu gubhannjangwile, “Bhandu bhamo bhashinkuteleka kalamu jikulungwa, gubhaashemilenje bhandunji bhabhagwinji. \v 17 Lyubha lya kalamu likaishileje gubhantumile ntumishi jwabho akaalugulilanje bhashemilwenje bhala kuti, ‘Nnjiyangane, indu yowe ili tayali.’ \v 18 Ikabheje bhowe, gubhatandwibhenje kwiilugula jumo jumo. Jwa ntai gwashite, ‘Njigombola nngunda, kwa nneyo ngunapinjikwa nyende ngaulole shonde bhai, uneshe nyende.’ \v 19 Na juna gwashite, ‘Njigombola ng'ombe ya lima, majela nng'ano, kwa nneyo ngunakwenda kwiilinga, shonde bhai uneshe nyende.’ \v 20 Na juna gwashite, ‘Njilomba, kwa nneyo ngaika.’ \p \v 21 “Ntumishi jula gwabhujile nigwabhalugulile bhakulungwa bhakwe jene nganijo. Bhayene nyumba bhala gubhatumbele, gubhannugulile ntumishi jwabho, ‘Ujende shangu kumpanda njindo na mmipanda ja pa shilambo pano, ujiyenabhonji nnyumba muno bhalaga, na ashinangwabha, na ashinangalole, na bhaalemalanga.’ \v 22 Kungai ntumishi jula gwashite, ‘Mmakulungwa, innajile ila ndendile, ikabheje mwaatama mwatangu.’ \v 23 Bhakulungwa bhala gubhannugulile ntumishi jula, ‘Ujende mmipanda njindo na mipanda ja pa shilambo pano ukaashishilishiyanje bhandunji bhajiyangane, nyumba jangu jigumbale. \v 24 Ngunakummalanjilanga mmowe kuti, jwakwapi nkali jumo munkumbi gwa bhunaashemilenje gwantai bhala shapaye shalya shangu.’ ” \s Galama Jabha Nkujiganywa \r (Matei 10:37-38) \p \v 25 Penepo, likukute likulungwa lya bhandu gulilongene na a Yeshu. Bhai, gubhaatendebhushilenje bhandunji gubhaalugulilenje, \v 26 “Mundu jojowe apinga kubha nkujiganywa jwangu ambinje, kupunda shakutikwaapinga ainagwe na akwabhe na akagwe na ashibhanagwe, na ashaapwakwe na ashaalumbugwe na nkali kupunda shakuti kwiipinga nnyene. \v 27 Mundu akaujigale nshalabha gwakwe ningagula akakombola kubha nkujiganywa jwangu.” \p \v 28 Pabha, gani munkumbi gwenunji apingaga kushenga nnala, akatandubha kutama nilola galama jakwe nkupinga amumanye ibhaga akwete mmbiyaya malila? \v 29 Inabha atandubhaga kushenga nshingi niilepela kumaliya, bhandunji shibhalolanjebho shibhanng'ekanje, \v 30 bhalinkutinji. Aju munduju atandwibhe kushenga, ikabheje ashilepela malishiya. \p \v 31 Eu mpalume jwashi apinga kwenda komana na upalume guna, anatandubhe kutama ni niganishiya ibhaga shakombole na ashimanjola bhakwe elupu likumi limo, kwenda komana na a mpalume bhakwete manjola elupu makumi gabhili? \v 32 Abhonaga akakombola, shatume ntenga kupinga ulele bhakanabhe bhandishila. \v 33 Bhai nneyo peyo, akapagwa nkali jumo munkumbi gwenunji apingabha nkujiganywa jwangu, akaleshe indu yowe yakwete. \s Nnjete Janganong'a \r (Matei 5:13; Maliko 9:50) \p \v 34 “Nnjete ni ja mmbone, ibhaga jikanonye, jitagwe nndi jinonye kabhili? \v 35 Jikapwaa kwa litaka wala kwa tenda mbolela. Ikabheje pakujijaa kwa taliya. Akwete makutujo apilikane!” \c 15 \s Lutango lwa Ngondolo Aobhile \r (Matei 18:12-14) \p \v 1 Lyubha limo, bhakamula koli na bhaatendanga yambi bhabhagwinji bhashinkwiyangana kukwaapilikanishiya a Yeshu. \v 2 Mapalishayo na bhaajiganya bha shalia gubhatandubhenje kuinginika, “Mwalolanje abha bhandubha! Bhanakwaashemanga bhakwetenje yambi, na bhanalya nabhonji.” \v 3 A Yeshu gubhaatanjilenje lutango. \p \v 4 “Ibhaga, munkumbi gwenunji mundu akolaga ngondolo makumi kumi, jumo aobhaga, bhuli, akaalekanga makumi tisha na tisha bhala pakonde, nikwenda kunnoleya aobhile jula mpaka ampate? \v 5 Ampataga, apinga kunnjigala pashilembele alikwiinonyela. \v 6 Aikaga kumui, apinga kwaashemanga ashaambwiga ajakwe nikwaalugulilanga, ‘Twinonyele tubhowe, pabha nimpatile ngondolo jwangu aobhile.’ \v 7 Nneyo peyo ngunakummalanjilanga, pwiipingabha kwiinonyela kunnungu, kwa ligongo lya kwiipeta mundu jumo akwete yambi, kupunda bhandu makumi tisha na tisha bhakwetenje aki, bhakaapinjikwanga kwiipeta.” \s Lutango lwa Ela Jiobhile \p \v 8 “Eu nkubhonanga bhuli? Tujile jwankongwe jumo akwete ela likumi limo, aobhyaga jimo, shatende nndi? Shakoleye kandili nipejila nyumba nisheimba kuloleya mpaka ajibhone. \v 9 Ajipataga, shabhashemanje ashaambwiga ajakwe na ashaatami ajakwe alinkuti, ‘Twinonyele, pabha ela jangu jaobhile jila nijibhweni.’ \v 10 Nneyo peyo ngunakunnugulilanga, shiikutibha a nng'angalo kwa ashimalaika bha a Nnungu, kwa ligongo lya mundu jumo akwete yambi akwiipeta.” \s Lutango lwa Mwana Aobhile \p \v 11 A Yeshu gubhapundile kubheleketa, Bhashinkupagwa bhandu bhamo bhaakwete bhashanda bhabhili. \v 12 Jwannung'una jula akwaabhalanjilaga ainagwe. “Atati mmbe ulishi gwangu.” Na bhalabho gubhaagabhanishiyenje mali gabho. \p \v 13 Gakapiteje mobha gashoko, jwannung'una jula gwaushiye ulishi gwakwe, gwapite kushilambo sha talika na ela yakwe ila, gwajonenje nkulabhalabha. \v 14 Akamaliyeje indu yowe, gushikoposhele shibhanga shapunda nshilambo mula, gwatandwibhe kulaga. \v 15 Gwajujile liengo kukanshilambo jumo jwa kweneko, jwalakwe gwampeleshe kunngunda gwakwe kuliya ngulubhe. \v 16 Atendaga lokolila shalya sha ngulubhe, ikabhe jwakwapi mundu ampele shindu. \v 17 Ikabheje akalumatileje muntima gwakwe gwashite, bhatumishi bhalingwa kwa atati kula, bhalyanganga nilepela, akuno nne niliwa shibhanga? \v 18 Shimuje kwa atati ngaabhalanjile kuti, atati, njilebha Kunnungu na kwenu mmwe. \v 19 Ngapinjikwa kushemwa kabhili mwanagwenu. Nndende mbuti ntumishi jwenu. \v 20 Bhai gwajabhwile kubhuja kwa ainagwe. \p “Ikabheje ali kwaataliya, ainagwe gubhamweni, nikummonela shiya gubhammutushile kukunnyambatila akuno bhalikunnambanga. \v 21 Mwanamundu gwashite. Atati njikwaalebhela a Nnungu, na njikunnebhela na mmwe. Ngapinjikwa kabhili kushemwa namwanagwenu. \v 22 Ikabheje ainagwe gubhaalugulilenje bhatumishi bhabho, ‘Shangu! Ntolanje nngubho ya mmbone munng'washanje! Munng'washanje lupete na ilatu! \v 23 Munng'inganje ng'ombe jwa mmbone jwa jimbala, tulye na tuangalile! \v 24 Pabha kwangu nne mwananguju aawile, mbena jwankoto ashinkuobha, ikabheje nnaino abhoneshe.’ Gubhatandubhenje kuangalila. \p \v 25 “Gene malangago nkulugwe jula, paliji akanabhebhuja kunngunda. Pabhujaga alibhandishila kumui, gwapilikene nyimbo na iindo ya ina. \v 26 Gwanshemile ntumishi jumo, gwammushiye, ‘Shipali nndi?’ \v 27 Ntumishi jula gwannjangwile, ‘Mpwako abhujile, na ainago bhashikunng'injila ng'ombe jwa mmbone jwa jimbala, pabha bhampatile mwana gwabho ali jwankoto.’ \p \v 28 “Nshanda jwankulu jula guinshimile, gwakanile kujinjila nnyumba. Ainagwe gubhakopweshe palanga kukunshondelesheya ajinjile. \v 29 Ikabheje jwalakwe gwabhajangwile, ‘Nnole! Yaka yowei nne njikuntumishila na nganabhekana amuli yenu wala lyubha limo. Ikabheje nkanabhemba nkali mwana jwa mmbui jumo, ng'angalale na ashaambwiga ajangu! \v 30 Ikabheje mwana gwenu ajonenje indu yenu na majajana, akabhujeje shangupe nshikunng'injila ng'ombe jwa mmbone jwa jimbala.’ \v 31 Ainagwe gubhannjangwile, ‘Mwanangu, ugwe puli na nne mobha gowega, na indu yowe ingwete nne yako. \v 32 Ikabheje tushipinjikwa kuangalila nkwinonyela pabha mpwako awile jula, mbena jwankoto, ashinkuobha, nnaino abhoneshe.’ ” \c 16 \s Lutango lwa Nyapala jwa Penyeya \p \v 1 A Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Ashinkupagwa tajili jumo na nyapala jwakwe. Tajili jula ashinkulugulilwa, kuti nyapala jwabho anatapanya indu yabho. \v 2 Tajili jula gwanshemile, nikummuya, ‘Indu yashi yako ugwe ingupilikanai? Utende malonda ga indu yangu yuposhele na yulile, pabha ukaapinjikwa kubha nyapala kabhili.’ \v 3 Nyapala jula gwaganishiye, ‘Bhakulungwa bhangu bhanaminga liengo lya unyapala, shindende bhuli? Nangali mashili ga lima, pita juga ngunakola oni. \v 4 Elo, nishimanyi sha tenda nkupinga pushimingwe liengopo, bhandunji bhanjemelanje kunngwabhonji.’” \p \v 5 “Bhai, gwabhashemilenje jumo jumo, bhakwetenje magambo bhowe kubhakulungwa bhakwe, gwammushiye jwa ntai jula, ‘Yukulongwa na bhakulungwa ilingwa?’ \v 6 Jwalakwe gwajangwile, ‘Nndobho 180 ya mauta ga sheituni.’ Nyapala jula gwannugulile, ‘Tola shipande sha ligambo lyako, shangu ujandishe nndobho makumi tisha.’ \v 7 Na gwammushiye akwete ligambo jwa bhili, ‘Ugwe ulongwa nndi?’ Jwalakwe gwajangwile, ‘Magunia 1,000 ga ngano.’ Nyapala jula gwannugulile, ‘Tola shipande sha ligambo lyako, shangu ujandishe magunia mia nane.’” \p \v 8 Bhai tajili jula gwannumbilile nyapala jula, kwa penya kwakwe. Pabha bhandunji bha pa shilambolyo pano bhanapenyanga pubhatendanga indu na ashaajabhonji, kupunda bhandunji bha Upalume gwa a Nnungu. \p \v 9 Na bhalabho a Yeshu gubhapundile kubheleketa, “Na nne ngunakummalanjilanga, mpanganje mbwiga na bhandunji kwa mali ga pa shilambolyo, nkupinga gamalaga, mposhelwanje kundamo ja pitipiti. \v 10 Jojowe shakulupalilwe kwa indu yaishoko, shakulupalilwe nkali kwa indu yaikulungwa, na jojowe akaakulupalika kwa indu yaishoko, akaakulupalika nkali kwa indu yaikulungwa. \v 11 Bhai ibhaga, mmanganya nkakulupalikanje kwa mali ga pa shilambolyo, gani shampanganje mali ga kweli? \v 12 Na nkakulupalikanje kwa mali gaka mundu juna, gani shankamuyanje mali genunji mwaashayene? \p \v 13 “Jwakwapi ntumishi akombola kwaatumishilanga bhakulungwanji bhabhili, pabha shanshime jumo nikumpinga junajo, eu shanng'ishimiye jumo na junajo nikunnyegaya. Nkakombolanga kwaatumishila a Nnungu pamo na mali.” \s Ibheleketi Ina ya a Yeshu \r (Matei 11:12-13; 5:31-32; Maliko 10:11-12) \p \v 14 Ashimapalishayo bhalinginji bhaapinganga mmbiya, bhakapilikananjeje genego, gubhaeshilenje nkwaanyegaya. \v 15 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Mmanganya nnakwitendanga nkwetenje aki pa bhandu, ikabheje a Nnungu bhajimanyi mitima jenunji, pabha shene shibhoneka sha mmbone kubhandu, a Nnungu pubhakushibhona sha bhiyabhiya. \p \v 16 “Shalia na ashinkulondola, yaapali mpaka malanga ga a Yowana Bhabhatisha. Kutandubhila penepo, ngani ja mmbone ja Upalume gwa a Nnungu jinalunguywa, na kila mundu anakwiijinjiya kwa mashili. \v 17 Ikabheje ikakola ukomu kunnungu na shilambolyo kupita, kupunda nkali shipande shishoko sha Shalia kushoywa. \p \v 18 “Jojowe akunneka nkagwe nilomba juna, analabhalabha, na jojowe ankunnomba jwankongwe aleshilwe, analabhalabha.” \s Lutango lwa Tajili nagwe Lashali \p \v 19 Ashinkupagwa mundu jumo tajili, awalaga nngubho ya mmbiya yaigwinji ya langi ja shambalau na ya kitani ja takata, alipoka mobha gowe. \v 20 Na pannango gwakwe atendaga tama nkulaga jumo, lina lyakwe Lashalo, akwete ilonda shiilu showe. \v 21 Lashalo atendaga lokolila malepei gaagwaga pa mesha jika tajili jula, nkali mbwa yatendaga kwiya kunnambanga ilonda yakwe! \p \v 22 Bhai nkulaga jula akuwaga, ashimalaika bha kunnungu gubhantolilenje, nikwenda kummika pubhaliji a Bhulaimu. Na tajili na jwalakwe gwawile, nishikwa. \v 23 Tajili jula ali mmboteko ya punda kundamo ja bhawilenje, gwajinwile meyo, gwabhabhweni a Bhulaimu kwataliya bhali nagwe Lashalo, \v 24 Bhai, gwabhashemile kwa utiya, “Ambuje a Bhulaimu, mmonele shiya, muntume Lashalojo kapela shikowe ashubhishe mmashi, andolishiye nnulimi lwangu, pabha ngunapotekwa kwa kaje pamoto pano.” \p \v 25 Ikabheje a Bhulaimu gubhajangwile, “Kumbushila mwanangu, kuti ugwe ushinkupoka nndamo jako, na Lashaloju ashinkulaga. Ikabheje nnaino, jwalakwe anapoka na ugwe unapotekwa kwa kaje. \v 26 Kupunda genego, pakatipakati jetu uwe na mmanganya, lishibhikwa liimbo likulungwa, nkupinga bhapinganga kwiya kunngwenunji kukoposhela akuno bhanakombolanje, na bhapinganga kwiya kwetu uwe kukoposhela kweneko bhanakombolanje.” \v 27 Tajili jula gwashite, “Bhai ambuje a Bhulaimu, shonde bhai muntume Lashalo ajende kulikaja lya atati, \v 28 pabha njikola ashapwanga nng'ano, akaalungushiyanje nkupinga bhanaikangane kumboteko kuno.” \p \v 29 Ikabheje a Bhulaimu gubhajangwile, “Ashapwako bhakwetenje a Musha na ashinkulondola, bhaapilikalanje bhanganyabho.” \v 30 Ikabheje na jwalakwe gwashite kabhili, “Nngabha nneyo ambuje a Bhulaimu, ikabhe mundu ayukaga nikwaajendelanga, shibhaipetanje.” \v 31 Na bhalabho a Bhulaimu gubhajangwile, “Ibhaga bhakaapilikanilanje a Musha na ashinkulondola bha a Nnungu, bhakakundanga nkali mundu akayushile.” \c 17 \s Yambi na Ngulupai \r (Matei 18:6-7, 21-22; Maliko 9:42) \p \v 1 A Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Indu ikwaatendanga bhandu bhatendanje yambi shiikoposhelepe. Ikabheje ole gwakwe jwene mundu akwiitenda ikoposhele jula. \v 2 Ikaliji mbaya atabhilwe liganga likulungwa lya yajila nnukoi nitumbushiywa mmashi, nngabha kunnebhya jumo bhene bhabhashokobha \v 3 Mwiiteiganje! \p “Monaga mpwenu annebhelaga, munneye, aipetaga, munneshelele. \v 4 Na nkali annebhelaga mala shabha kwa lyubha limo, na kila mwanja alikunjiila akuno alinkuti, ‘Ngunakwiipeta nneshelele’ munneshelele.” \s Ngulupai \p \v 5 Mitume gubhaabhalanjilenje Bhakulungwa a Yeshu, “Ntujenjesheye ngulupai.” \p \v 6 A Yeshu gubhaajangwilenje. “Nkakwetenje ngulupai jishoko kapela ja malinga mmbeju ja aladali, nkakombolenje kuubhalanjila agu nkujugu, ‘Tutumbuka ukaipandishile mbhaali,’ ukampilikenenje.” \s Liengo lika Ntumishi \p \v 7 “Ibhaga mundu jumo munkumbi gwenunjimo akwete ntumishi, analima eu anashunga ngondolo. Bhuli, pabhuja kukoposhela kunngunda, shammalanjile ntumishijo. ‘Tenda shangu kuulye shalya’? \v 8 Nng'oo! Shammalanjile, ‘Ndeleshela shalya, gwilume undumishile mpaka maliye kulya na ng'wa, penepo numbe ugwe shulye na ng'wa.’ \v 9 Bhuli, mundujo shantendele eja jwene ntumishijo kwa ligongo lya maliya yowe yalajilwe? \v 10 Bhai na mmanganya nneyo peyo nkamulangaga yowe innajilwenje, mmeleketanje kuti, ‘Uwe tubhatumishi twangali mbwaiko, tushikamulape maengo getu.’ ” \s A Yeshu Bhanakwalamyanga Bhamangundula Kumi \p \v 11 A Yeshu bhali mumpanda kwenda ku Yelushalemu bhashinkupita mumpika gwa ku Shamalia na ku Galilaya. \v 12 Bhalijinjila nshilambo shimo, bhandunji kumi bhamangundula bhashinkwajiilanga a Yeshu, gubhajimingene kwa taliya. \v 13 Gubhautiyenje lilobhe bhalinkutinji, “Mmakulungwa a Yeshu, ntubhonele shiya!” \p \v 14 A Yeshu bhakaabhonanjeje gubhaabhalanjilenje, “Nnjendangane nkailangulanje kubhaabhishila.” Bhai, akuno bhalikwendangana, gubhalamilenje. \v 15 Jumo jula akabhoneje kuti alamile, gwabhujile alikwaakuya a Nnungu kwa lilobhe lya utiya. \v 16 Gwatindibhele pa makongono ga a Yeshu nkutenda eja. Jwenejo paaliji Nshamalia. \v 17 Ikabheje a Yeshu gubhabhushiye, “Bhuli, nngabha bhandu kumi bhalamiywenje? Tisha bhala bhalinginji kwei? \v 18 Bhakwapinji bhandu bhananji bhabhujilengene kukwaakuya a Nnungu, ikabhe nnjenipeju?” \v 19 Kungai gubhammalanjile mundu jula, “Jinuka gwiijendele, ngulupai jako jikulamiye.” \s Kwiya kwa Upalume gwa a Nnungu \r (Matei 24:23-28) \p \v 20 Lyubha limo, Ashimapalishayo bhashinkwaabhuyanga a Yeshu, “Upalume gwa a Nnungu puukwiya shakani?” Gubhaajangwilenje, “Upalume gwa a Nnungu ukaika kwa bhoneka. \v 21 Wala bhakabheleketanga, ‘Aguno apano’ eu ‘Agula akula.’ Pabha Upalume gwa a Nnungu muuli munkumbi gwenunji.” \p \v 22 Kungai gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho, “Shigaishe mobha gushinnokolilanje kapela nkalibhweninji lyubha limo lika Mwana juka Mundu, ikabheje nkalibhonanga. \v 23 Na bhandunji shibhammalanjilanje, ‘Nnolanje abhala akula eu, Abhano apano!’ Nnaakagulanje. \v 24 Pabha shiibhe malinga kumeta kwa nnjai, jinabhalula shangupe nilangaya mmbali yowe, nneyo peyo shiipingabha lyubha lya kwiya Mwana juka Mundu. \v 25 Ikabheje gakanabhe koposhela genego, anapinjikwa apotekwe kwa kaje na kanwa na bhandunji bha luluno lubheleko luno.” \p \v 26 Na malinga shiyaliji mobha ga a Nuu, shiipinga kubha gene mobha gaka Mwana juka Mundu. \v 27 Bhandunji bhatendaga lyanganga na ng'wa, bhatendaga lombanga na lombwa, mpaka lyubha libhajinjile a Nuu shapina\f + \fr 17:27 \fr*\ft Kumanya ukoto ga shapina, nshome nshitabhu sha Ndandubho shula ja 6 na 7.\ft*\f*. Nduluko gujiishe nikwaanititimiyanga bhowe. \v 28 Nneyo peyo shiibhe malinga puyakoposhele mobha ga a Lutu. Bhandunji bhatendaga lyanganga na ng'wa, bhaliumanga na pinda, bhalilimanga na shenga. \v 29 Ikabheje lyubha libhajawile a Lutu ku Shodoma, moto na bhonga yashinkunya mbuti ula kukopoka kunnungu, nikwaatitimiyanga bhowe. \v 30 Na malinga pushiibhe lyubha lya kwiya Mwana juka Mundu. \p \v 31 “Lyene lyubhalyo, jojowe shabhe pashitubhili na indu ili nnyumba, anatulushe kutola indu yakwe. Nneyo peyo ali kunngunda anabhuji kumui kutola shindu shoshowe. \v 32 Nkumbushilanje gaaimene akongobhabho a Lutu. \v 33 Jojowe shapinje kwiitapula nnyene shaiobhye, na shaiobhyejo shaitapule. \v 34 Ngunakummalanjilanga, shene shilosho bhandunji bhabhili bhagonilenje pamo, jumo shotolwe na juna shalekwe. \v 35 Bhanabhakongwe bhabhili bhaliyaganga pamo, jumo shatolwe na juna shalekwe.” \v 36 Bhandunji bhabhili shibhabhanganje mungunda, jumo shatolwe na juna shalekwe\f + \fr 17:36 \fr*\ft Majandiko gamagwinji ga bhukala gangali nshitali gwa 36.\ft*\f*. \p \v 37 Penepo gubhaabhushiyenje, “Kwei Mmakulungwa?” A Yeshu gubhaajangwilenje, “Puugonile ntui ni pugaimana matumbui.” \c 18 \s Lutango lwa Bhakongwe Bhashitenga na Bhaukumula \p \v 1 Bhai a Yeshu gubhatagulile lutango lwa kuti, inaapinjikwa kwaajuga a Nnungu mobha gowe, gwangali kuwa ntima. \v 2 Gubhashite, “Nshilambo shimo bhashinkupagwa bhaukumula bhamo bhakaajogopaga a Nnungu na wala kujali bhandu. \v 3 Na nshilambo shosho, bhashinkupagwa bhakongwe bhamo bhashitenga bhatendaga kwaajendela bhene bhaukumula bhala bhalinkuti, ‘Nng'ukumule mbate aki jangu kuka mmagongo nnjangu.’ \v 4 Gakupitaga mobha gamagwinji bhaukumula bhala bhalikana, ikabheje, kungai gubhailugulile bhayene. ‘Nkali ngakwaajogopa a Nnungu na wala ngajali bhandu, \v 5 ikabheje pabha abha bhashitengabha bhanangoya ukomu, shinaukumulile bhapate aki jabho, bhanapunde kwiya ndotoya!’ ” \p \v 6 Bhai Bhakulungwa a Yeshu gubhashite, “Mpilikananje shibhashite bheleketa bhene bhaukumula bhangali bha mmbone bhala. \v 7 Bhuli, a Nnungu bhakaatendelanga aki bhaagulwenje na bhayene, bhakwaagutilanga shilo na mui? Bhuli shibhakabhe kwaajangutilanga? \v 8 Ngunakunnugulilanga shibhaajangutilanje shangupe. Ikabheje, bhuli pa shilambolyo shipabhe na ngulupai mobha gashaishe Mwana juka Mundu?” \s Lutango lwa Mpalishayo na Nkamula Koli \p \v 9 A Yeshu gubhaatanjilenje aluno lutango luno, bhene bhaibhonangaga kuti bhakwetenje aki, nikwaanyegayanga bhananji bhowe. \v 10 “Bhandunji bhabhili bhashinkujombokanga kwenda kwaajuga a Nnungu Kuliekalu, jumo paaliji Mpalishayo, na juna nkamula koli.” \p \v 11 “Mpalishayo jula gwajimi, nikwaajuga a Nnungu shamuntima nnei, ‘Mmwe a Nnungu ngunakuntendela eja pabha nne nngabha malinga bhananji, bhadokanga na bhalambilanga eu bha labhalabha. Ngunakuntendela eja pabha nne nngabha malinga aju nkamula koliju. \v 12 Ngunatabha pabhili kwa juma jimo, ngunashoya mbepei ya lipungu lya kumi lya indu yangu yowe ingupata.’ ” \p \v 13 “Ikabheje nkamula koli jula, ali ajimi kwataliya alijogopa nkali kujinula meyo gakwe kunnungu, ikabhe alikwiikoma pantima kwa kwibhonela shiya, gwashite, ‘Mmwe a Nnungu mmonele shiya nne ngwete yambi.’ \v 14 Ngunakummalanjilanga, Nkamula koli jula pabhujile kunngwakwe ali abhalanganishiywe aki na a Nnungu kupunda Palishayo jula. Pabha jojowe akwiikweya shaatuluywe, na jojowe akwiituluya shaakweywe.” \s A Yeshu Bhanakwaajujilanga Mboka Bhana Bhashoko \r (Matei 19:13-15; Maliko 10:13-16) \p \v 15 Bhandunji gubhaapeleshelenje a Yeshu bhana bhashoko nkupinga bhaabhishilanje makono na bhaajujilanje mboka. Bhaajiganywa bhabho bhakaabhonanjeje, gubhaakalipilenje. \v 16 Ikabheje a Yeshu gubhaashemilenje bhalinkuti, “Mwaalekanje bhana bhashoko bhanyiilanje, wala nnaaibhililanje, pabha Upalume gwa a Nnungu ni gwa bhandunji malinga bhanganyabha. \v 17 Kweli ngunakummalanjilanga, mundu jojowe akauposhele Upalume gwa a Nnungu malinga mwana jwanshoko, akajinjila Muupalumemo.” \s Tajili Jumo \r (Matei 19:16-30; Maliko 10:17-31) \p \v 18 Akalongolele bhamo bha Shiyaudi bhashinkwabhuya a Yeshu, “Mmajiganya mmambone, ndende bhuli mbate gumi gwa pitipiti?” \p \v 19 A Yeshu gubhaajangwile, “Pakuti nnaanjema najwa mmbone? Jwakwa ali jwa mmbone ikabhe a Nnungu jikape. \v 20 Gwimanyi shalia. ‘Unalabhelabhe, unabhulaje, unajibhe, unakong'ondele ya unami na gwaaishimie ainago na akwenu.’ ” \p \v 21 Nshanda jula gwabhalugulile, “Gene gowego nigakamwile tandubhila kuuungwendo gwangu.” \p \v 22 A Yeshu bhakapilikaneje genego, gubhammalanjile, “Ushitubhilwa shindu shimo, ukaushe indu yako yowe yuukwete, na mmbiyayo gwaagabhilanje bhalaga, na ugwe shiukole shibhiko shako kunnungu, kungai ujie kuungagule.” \v 23 Ikabheje mundu jula akapilikaneje genego, gwainginishe kwa kaje, pabha ashinkukola mali gamagwinji. \p \v 24 A Yeshu gubhannolile gubhashite, “Shiibhe ukomu kuka tajili kujinjila Muupalume gwa a Nnungu! \v 25 Kweli, shiikomboleshe ngamia kupeleta palilanga lya ingano, kupunda tajili kujinjila Muupalume gwa a Nnungu.” \p \v 26 Bhandunji bhala bhakapilikananjeje genego, gubhaabhushiyenje, “Bhai igala gani shakombole tapulwa?” \p \v 27 A Yeshu gubhajangwile, “Gakaakomboleka na bhandunji, kwa a Nnungu ganakomboleka.” \p \v 28 A Petili gubhashite “Nnole uwe tushileka indu yetu yowe itukwete nikunkagula!” \p \v 29 A Yeshu gubhaalugulilenje, “Kweli ngunakummalanjilanga, mundu jojowe aleshile nyumba eu akagwe eu akulugwe eu bhankwetenje eu bhana kwa ligongo lya Upalume gwa a Nnungu, \v 30 Shaposhele yaigwinji kwa kaje agano mobha gano, na gumi gwa pitipiti mobha gakwiyago.” \s A Yeshu Bhanalugula Gwatatu Gawa na Yuka Kwabho \r (Matei 20:17-19; Maliko 10:32-34) \p \v 31 A Yeshu gubhaatolilenje likumi limo na bhabhili bhala kunyenje, nigubhaabhalanjilenje, “Mpilikananje! Tunajomboka kuloya ku Yelushalemu, kweneko gowe gajandikwe na ashinkulondola gaka Mwana juka Mundu shigatimilile. \v 32 Pabha shakamuywe kubhandu bha ilambo ina, na bhene bhanganyabho shibhampetekuyanje, shibhantukananje na kunng'unila mata. \v 33 Shibhankomanje na mishapilo nikummulaga, ikabheje lyubha lya tatu shayushe.” \p \v 34 Ikabheje bhaajiganywa bhabho bhangagamanyanga gene malobhego, pabha bhashinkuiywanga malombolelo gakwe, kwa nneyo bhangagamanyanga gubhabheleketaga. \s A Yeshu Bhanakunnamya Nangalole \r (Matei 20:29-34; Maliko 10:46-52) \p \v 35 A Yeshu bhakabhandishileje ku Yeliko, mundu jumo nangalole nkujuga ashinkupagwa nnyenje mpanda alijuga. \v 36 Akapilikaneje lugwinjili lwa bhandu lulipita gwabhushiye, “Shipali nndi?” \p \v 37 Gubhammalanjilenje, “A Yeshu Bhanashaleti bhanapita.” \v 38 Jwalakwe gwakweshiye lilobhe alinkuti, “A Yeshu, bhanabhabho a Daudi, mmonele shiya!” \p \v 39 Bhandunji bhalongolelenje bhala gubhankalipilenje nkupinga apumule, ikabheje jwalakwe gwapundile kweya lilobhe, “A Yeshu bhanabhabho a Daudi mmonele shiya!” \p \v 40 A Yeshu gubhajimi, gubhatumile bhannjiyenabhonji pubhaliji pala. Nangalole jula akabhandishileje, a Yeshu gubhammushiye, \v 41 “Upinga nikutendele nndi?” Gwashite, “Mmakulungwa, ngunapinga nole.” \v 42 A Yeshu gubhannugulile, “Bhai lola! Ngulupai jako jikulamiye.” \p \v 43 Na shangupe nangalole jula gwakombwele kulola, gwabhakagwile a Yeshu alipita kwaakuya a Nnungu. Bhandunji bhowe bhakagabhonanjeje genego gubhainiyenje a Nnungu. \c 19 \s A Yeshu na a Shakayo \p \v 1 A Yeshu gubhajinjile nshilambo sha ku Yeliko, nipita pakatipakati ja shene shilambosho. \v 2 Bhashinkupagwa bhandu bhamo pashilambopo bhashemwaga a Shakayo, bhakulungwa bha bhaakamula bhaaliji tajili. \v 3 Bhatendaga pinga bhaabhone a Yeshu shibhali, ikabheje kwa ligongo lya lugwinjili lwa bhandu na pabha bhashinkubha bhabhaupi, bhangakombola kwaabhona. \v 4 Kwa nneyo, kwa lubhilo, gubhalongolele, gubhakwelile munkongo gwankulungwa nkupinga bhaabhone a Yeshu, pabha shibhapite mpanda gogo. \v 5 Bhai a Yeshu bhakaisheje penepo, gubhalolile kunani gubhashite, “A Shakayo, ntulushe shangu, pabha lelo shindame kunngwenu.” \p \v 6 A Shakayo shangupe gubhatulwishe, gubhaaposhele kunngwabho akuno bhalikwinonyela kaje. \v 7 Bhandu bhowe bhakagabhonanjeje genego, gubhatandubhenje kuinginika bhalinkutinji, “Bhashikwenda tama kuka mundu akwete yambi.” \p \v 8 Ikabheje a Shakayo gubhajimi mmujo, gubhaabhalanjile a Yeshu, “Mmakulungwa nnole! Nne shing'abhanye mali gangu pakatipakati naapanganje bhaalaga, na ibhaga nintolele mundu shindu shoshowe kwa unami, shinimmujishiye pasheshe.” \p \v 9 A Yeshu gubhaabhalanjile, “Lelo ntapulo ujinjile nnyumba muno, pabha jweneju nneila peila ni jwa shipinga sha a Bhulaimu. \v 10 Pabha Mwana juka Mundu kwaishe kuloleya na tapula bhaobhilenje.” \s Lutango lwa Ela Likumi Limo \r (Matei 25:14-30) \p \v 11 Bhandu bhatendaga kwaapilikanishiyanga a Yeshu, kwa nneyo gubhaatanjilenje lutango luna, bhashinkutenda nneyo pabha bhatendaga bhandishila ku Yelushalemu na bhandunji pubhaganishiyangaga kuti Upalume gwa a Nnungu unakwiya malanga gogo. \v 12 Gubhaalugulilenje, “Bhashinkupagwa bhandu bhamo bha shipinga sha upalume, bhashinkwenda kushilambo sha talika nkupinga bhakapegwe ukulungwa bhabhe a mpalume na bhabhuje. \v 13 Bhai, bhakanabhe jabhula bhashinkwaashemanga bhatumishi bhabho kumi, nikwapanganga kila mundu lipungu lya ela, bhalinkuti, ‘Ntendelanje upindi mpaka pushimuje.’ \v 14 Ikabheje bhashilambo ajabhonji bhatendaga kwaapatanga, gubhaatumilenje mitume bhakagulanje, bhakalugulanje kuti, ‘Tukakwaapinga abha bhatutagwale.’ ” \p \v 15 “Bhakapateje upalume gubhabhujile kumui, na shangupe gubhalajile bhatumishi bhala bhashemwanje, nkupinga bhamumanye kila mundu shapatile. \v 16 Ntumishi jwa ntai gwaishe nigwashite, ‘Mmakulungwa ela imwambele ila, ipatikene pwaida likumi limo.’ \v 17 Na bhalabho gubhammalanjile, ‘Utendile ukoto, ugwe ntumishi nnguja. Pabha ushikulupalika pa shindu shishoko, shinikupe ukulungwa gwa ilambo kumi!’ \v 18 Ntumishi jwa bhili gwaishe, nigwashite, ‘Mmakulungwa ela imwambele ila, mbatile pwaida paano.’ \v 19 Bhakulungwa gubhammalanjile, ‘Numbe ugwe shubhe nkulungwa jwa ilambo nng'ano.’ \p \v 20 “Ntumishi juna gwaishe, nigwashite, ‘Mmakulungwa ajino ela jenu, nashinkuiya ukoto nshigubho, \v 21 pabha nashinkunnjogopa mmwe mmandu mmanonopa ntima. Mmwe nnatola yangali yenu, nnaneng'ena munkapandileje.’ \v 22 Na bhalabho gubhammalanjile, ‘Ngunakuukumula kwa ligongo lya malobhe gako, ugwe ntumishi ujwangali gwa mmbone! Ibhaga gwamumanyi kuti nne namundu jwa nonopa ntima, ngunatola yangali yanngu na ngunaneng'ena mungapandileje. \v 23 Bhai kwa nndi unabhishe ela jangu kubhenki, na nne ngatolile na pwaida nkubhuja mwanja gwangu?’ ” \p \v 24 Penepo gubhaalugulilenje bhalinginji pepala bhala, “Mumpokonyolanje elajo, nkampanganje apatile pwaida ja likumi limo jula.” \v 25 Na bhalabhonji gubhaalugulilenje, “Mmakulungwa, pakubha tayali apatile likumi limo!” \v 26 Na bhalabho gubhaajangwilenje, “Jojowe akwete shindu shaajenjeshewe. Ikabheje jwangali shindu jula, nkali shakwete shila shaapokonyolwe. \v 27 ‘Nnaino, ga ashaamagongo ajangu bhakaapinganga nne kubha mpalume jwabhonji, mwajiyenabhonji apano, mwaabhulaganje pa meyo gangu.’ ” \s A Yeshu Bhanajinjila ku Yelushalemu kwa Nng'angalo \r (Matei 21:1-11; Maliko 11:1-11; Yowana 12:12-19) \p \v 28 A Yeshu bhakabheleketeje genego, gubhalongolele mmujo kuloya ku Yelushalemu. \v 29 Bhakabhandishileje ku Bhetipage na ku Bhetania, tome na shitumbi sha Misheituni, gubhaatumilenje bhabhili munkumbi gwa bhaajiganywa bhabho, \fig Mwana jwa Mbunda|alt="Colt" src="NT-15 Colt.jpg" size="col" ref="19:29"\fig* \v 30 gubhaabhalanjilenje, “Nnjendangane kushijiji shili mmujo jenunji. Pushinnjinjilangane, shimunng'imananje mwana jwa mbunda akanabhe jigala mundu, atabhilwe. Munngopolanje munnjiyenajonji apano. \v 31 Ibhaga mundu shammuyanje, nkunngopolelanga nndi, mummalanjilanje, ‘Bhakulungwa bhanakumpinga.’ ” \p \v 32 Bhai, gubhapitengene, niimana malinga shibhabhalanjilwenje. \v 33 Bhalikunngopolanga mwana jwa mbunda jula, bhayene gubhaabhushiyenje, “Nkunngopolelanga nndi mwana jwa mbundajo?” \p \v 34 Na bhalabhonji gubhajangwilenje, “Bhakulungwa bhanakumpinga.” \v 35 Bhai gubhaapeleshelenje Yeshu mwana jwa mbunda jula. Gubhatandikenje nngubho yabhonji panngongo gwakwe, gubhaakweshiyenje a Yeshu panani jakwe. \v 36 A Yeshu pubhapitaga mumpanda, bhandunji gubhatandikenje nngubho yabhonji. \p \v 37 Bhakaisheje tome na ku Yelushalemu, bhalielela shitumbi sha Misheituni, lugwinjili lowe na bhaajiganywa bhabho, gubhatandubhenje kuangalila na kwainiya a Nnungu kwa utiya, kwa ligongo lya ilapo yaigwinji ibhaibhweninji, \v 38 bhalinkutinji, “Bhakwete mboka A mpalume bhakwiya kwa lina lya Bhakulungwa. Ulele kunnungu na Ukonjelo kunani kajeko!” \p \v 39 Penepo Ashimapalishayo bhana bhalinginji nnikundi mula gubhaabhalanjilenje a Yeshu, “Mmajiganya, mwalimbiyanje bhaajiganywa bhenu!” \v 40 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Ngunakummalanjilanga, bhanganyabha bhapumulangaga, maganga shigajobhele.” \s A Yeshu Bhanakushigutila Shilambo sha Yelushalemu \p \v 41 A Yeshu bhakabhandishileje na kushibhona shilambo sha Yelushalemu shila, gubhashigutile \v 42 bhalinkuti, “Kaliji ukaimanyi ata ugwe lelo ipeleshela ulele! Ikabheje nnaino ishiiywa unaibhone. \v 43 Pabha ganakwiya mobha bhamagongo ajako, shibhakutimbililanje nikuibhilila mmbali yowe. \v 44 Shibhakukandaganye ugwe na ashibhanago nkati pemo. Na bhakalekanga nkali liganga limo lijimi pa liganga lina, pabha gwangagamanya malanga ga ntapulo gwako.” \s A Yeshu Bhanalangaya Liekalu \r (Matei 21:12-17; Maliko 11:15-19; Yowana 2:13-22) \p \v 45 Kungai a Yeshu gubhapite ku Liekalu, gubhatandwibhe kwaabhinganjilanga palanga bhatendangaga upindi \v 46 bhalinkuti, “Ishijandikwa, ‘Nyumba jangu shijibhe nyumba ja kwaajujila a Nnungu,’ ikabheje mmanganya nshitendanga lishembo lya bhaapokonyola.” \p \v 47 Mobha gowe a Yeshu bhatendaga jiganya Nniekalu. Ikabheje ashikalongolele bha ashinkulondola, na bhaajiganya bha shalia na ashikalongolele bha bhandunji bhatendaga loleyanga namuna ja kwaabhulaga. \v 48 Ikabheje bhakamumanyangaga muutendelo, pabha bhandu bhowe bhatendaga kwaakagulilanga na kwaapilikanishiya. \c 20 \s Kubhuya ga Mashili ga a Yeshu \r (Matei 21:23-27; Maliko 11:27-33) \p \v 1 Lyubha limo, a Yeshu pubhaliji bhalijiganya bhandu Nniekalu na lunguya Ngani ja Mmbone, ashikalongolele bha bhakulungwanji bha bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia na bhanangulungwa gubhaikengene, \v 2 nigubhaabhushiyenje, “Ntubhalanjile! Genega punkutenda kwa mashili gashi na gani ampele?” \p \v 3 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Numbe nne shinimmuyanje, \v 4 mashili ga a Yowana ga bhatisha kugakopweshele kwa a Nnungu eu kubhandu?” \p \v 5 Ikabheje bhalabhonji gubhabhalanjilenenje, “Tutendaga kugakoposhele kwa a Nnungu, bhalabho shibhatubhuye, ‘Pakuti mmangaakulupalilanga?’ \v 6 Na tulugulaga kugakoposhele kubhandu, bhandunji bhowe shibhatukomanje na maganga, pabha bhowe bhanakulupalilanga kuti a Yowana pubhaaliji ankulondola.” \v 7 Bhai, gubhajangulenje, “Tukakukumanya kugakoposhele kwei?” \p \v 8 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Nkali nne ngammalanjilanga ingutenda ino ngutenda kwa mashili gakeni?” \s Lutango lwa Bhaalima Bhangali bha Mmbone \r (Matei 21:33-46; Maliko 12:1-12) \p \v 9 A Yeshu gubhaatanjilenje bhandunji aluno lutango luno, “Bhandu bhamo bhashinkulima nngunda gwa mishabhibhu, nikwaapolekanga nngunda gula bhaalimanga, kungai gubhajabhwile mwanja kwenda kushilambo sha taliya, gubhalonjeye kweneko. \v 10 Mobha ga maneng'eno, gubhantumile ntumishi jwabho ajende kubhaalimanga bhala, akatole ndalo ya maneng'eno ga nngunda gwa mishabhibhu. Ikabheje bhaalimanga bhala gubhankomilenje ntumishi jula, gubhamminjilenje gwabhujile gwaayoyo. \v 11 Bhayene nngunda bhala bhakuntumaga ntumishi juna, ikabheje nneila peila gubhankomilenje na kuntokomaya, gubhamminjilenje gwaayoyo. \v 12 Gubhantumile kabhili ntumishi jwatatu, najwalakwe, gubhanng'uleyenje, gubhamminjilenje munngunda mula.” \p \v 13 Bhai bhayene nngunda bhala gubhaganishiye, “Shindende bhuli? ‘Shinintume mwanangu jwa jika jungumpinga peju, pana shibhanng'ishimunji.’ \v 14 Bhaalimanga bhala bhakammonanjepe, gubhabhalanjilenenje, ‘Jweneju ni apinga tola ulishi. Bhai tummulaje, ulishi shigubhe gwetu.’ \v 15 Bhai, gubhankwakwatilenje palanga nngunda gwa mishabhibhu gula, gubhammulegenje.” A Yeshu gubhabhushiye. \p “Bhai penepo bhayene nngunda bhala shibhaatendanje nndi bhene bhaalimangabho? \v 16 Shibhajiye nikwaabhulaganga bhaalimangabho na nngunda gwa mishabhibhugo shibhaapanganje bhaalimanga bhananji.” Bhandunji bhakapilikananjeje gene malobhego, gubhashitenje. “Nngabha, Inakoposhele nneyo!” \p \v 17 Ikabheje a Yeshu gubhaalolinje, gubhaalugulilenje, “Bhai, gene Majandiko ga malombolelo gakwe nndi? \q ‘Liganga libhakanilenje bhaashenganga, \q Nnaino lishibha liganga likulu lya pa ndumba!’ \m \v 18 Mundu jojowe agwilaga pantundu lyene ligangalyo apinga temekanga na linngwilaga mundu jojowe, lipinga kunkandaganya.” \s Kubhuya ga Lipa Koli kwa a Kaishali \r (Matei 22:15; Maliko 12:13-17) \p \v 19 Bhaajiganya bha Shalia na ashikalongolele bha bhakulungwanji bha bhaabhishila gwaapinjilenje kwaakamula palapepala, pabha bhamumanyinji kuti lwene lutangolo bhatanjilwenje ni bhobho pebho. Ikabheje bhatendaga kubhajogopanga bhandu. \v 20 Bhai, gubhaatumilenje bhandunji bhaitembilenje bhanguja, bhakaabhuyanje a Yeshu ibhuyo ya kwaatanjiya kwa malobhe gabho, nkupinga bhaakamulanje bhaapelekanje kwa ashikalongolele bha ukulungwa. \v 21 Bhai, bhatumilwenje bhala gubhaabhushiyenje a Yeshu, “Mmajiganya, tumumanyi mmwe nnabheleketa na kujiganya indu ya uguja na mwangali luagu, mmwe nnajiganya indu ya a Nnungu ipinjikwa bhandu bhatendanje. \v 22 Bhuli, ni alali uwe kulipa koli kwa a Kaishali eu nngabha?” \p \v 23 Ikabheje a Yeshu gubhang'amwile kuti bhanakwaatejelanga, nigubhaabhalanjilenje, \v 24 “Nnangulanje dinali. Bhuli, aji pishaji na gajandikwe pantundu jakwega ni ga keni?” Nigubhaajangwilenje, “Ga a Kaishali.” \p \v 25 A Yeshu nigubhaabhalanjilenje, “Bhai, ili ya a Kaishali mwaapanganje a Kaishali na ya a Nnungu mwaapanganje a Nnungu.” \p \v 26 Bhangakombolanga kwaakamula kwa gene gaabhelekete palugwinjili gala. Nigubhakanganigwenje majangulo gabho, gubhatemingenenje ilili. \s Ga Ngani ja Yuka \r (Matei 22:23-33; Maliko 12:18-27) \p \v 27 Kungai Ashimashadukayo bhalugulanga kuti bhawilenje bhakayukanga, gubhaaishilenje a Yeshu nikwaabhuya, \v 28 bhalinkutinji, “Mmajiganya, a Musha bhashinkutujandishila kuti nkulu mundu awaga nikunneka jwankongwe nshitenga gwangali kunkolela bhana, inapinjikwa mpwakwe ajinjile majumba, kupinga ankolele bhana nkulugwe. \v 29 Bhai, gene mobhago bhashinkupagwanga bhangwendo shabha bha nyumba jimo. Jwa lielo jula gwalombile na gwawile gwangali kuleka mwana. \v 30 Jwabhili jula gwajinjile majumba, na jwalakwe gwawile gwangali kukola mwana, \v 31 na jwatatu ni nneila peila. Nkubho gula nibha gula mpaka bhowe shabha bhala gubhawilenje gwangali kukolela bhana. \v 32 Kungai na jwankongwe jula gwawile. \v 33 Bhuli, pushibhayukanje, jwankongwejo shabhe nkagwe gani? Pabha ashinkulombwa na bhowe shabha bhala.” \p \v 34 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Bhandunji bha gegano mobha gano bhanalombanga na lombwa, \v 35 Ikabheje bhene shibhayukanje nibhalanganishiwa nndamo ja gene mobhago, bhakalombanga wala bhakalombwanga. \v 36 Na shibhabhanganje mbuti ashimalaika bha a Nnungu na bhana bha a Nnungu bhakawanganga kabhili, pabha bhashiyuywanga. \v 37 Ikabheje, ga yuywa bhawilenje, nkali a Musha nneila peila bhakong'ondele Mmajandiko. Ga shitekete shakolelaga moto shila, bhanakwaashema Bhakulungwa kuti a Nnungu bha a Bhulaimu na bha a Ishaka na bha a Yakobho. \v 38 Bhai, bhenebho nngabha a Nnungu bha bhawilenje, ikabhe a Nnungu bha bhakotonji, pabha kwa bhenebho bhowe bhakotonji.” \p \v 39 Bhaajiganya bhananji bha Shalia gubhashitenje, “Mmajiganya nshijangula ukoto kaje.” \v 40 Na bhandunji bhala bhangalinganga kwaabhuya kabhili. \s A Kilishitu ni Mwana Juka Gani? \r (Matei 22:41-46; Maliko 12:35-37) \p \v 41 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Ni kwa bhuli bhanabheleketanga kuti a Kilishitu ni bha shipinga sha a Daudi? \v 42 Pabha bhayene a Daudi bhanabheleketa nshitabhu sha Mbeembela, \q ‘BHAKULUNGWA bhashinkwaalugulila Bhakulungwa bhangu, \q Ntame kunkono gwangu gwa nnilo \q \v 43 Mpaka pushinaabhikanje ashaamagongo ajenunji palibhatila makongono genu.’ ” \m \v 44 Ibhaga a Daudi bhakwaashema bhenebho, Bhakulungwa bhai, shibhabhe bhuli bhana bhabho? \s A Yeshu Bhanaabheleketa ga Bhaajiganya bha Shalia \r (Matei 23:1-36; Maliko 12:38-40) \p \v 45 Akuno bhandu bhowe bhalikwapilikanishiyanga a Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho. \v 46 “Mwiiteiganje na bhaajiganya bha Shalia inakwaanonyelanga pita jimajima akuno bhali bhawalilenje majoo. Inakwaanonyelanga kukomaywa mummbala ya ushiya indu na tama mwiitengu ya mmujo mmashinagogi. \v 47 Kwa ugulumba, bhanakwaatolelanga bhanabhakongwe bha shitenga indu yabhonji, bhalikwiitembanganga kuti bhanguja, bhalikwaajuganga a Nnungu kwa leupya. Bhene bhanganyabho shibhaukumulwanje kupunda bhananji.” \c 21 \s Mbepei ya Bhakongwe bha Shitenga \r (Maliko 12:41-44) \p \v 1 A Yeshu bhatendaga kwalolesheyanga matajili bhalitaganga mbepei yabhonji nshibhiko sha ekalu, \v 2 gubhaaweni bhakongwe bhamo bhashitenga na bhaalaga bhalitumbushiya shenti ibhili. \v 3 Bhai, gubhashite, “Kweli ngunakummalanjilanga, bhene bhakongwe bha shitenga bhaalagabha bhashitaga yaigwinji kupunda bhowenji. \v 4 Pabha bhananji bhowe bhashishoyanga mbepei ya indu ipundile pa indu yabhonji ila, ikabheje abha na kulaga kwabho, bhashishoya yowe ibhakulupalilaga nkulamila.” \s Ilangulo ya Mobha ga Kumpelo \r (Matei 24:1-2; Maliko 13:1-2) \p \v 5 Bhaajiganywa bhabho bhatendaga kungulushilanga ga Liekalu shilishite kelengelelwa kwa maganga ga konja na indu ishoshiywe mbepei kwa a Nnungu. Ikabheje a Yeshu gubhashite, \v 6 “Gene gowe gunkugabhonangaga shigaishe mobha nkali liganga limo likalepeka pantundu liganga lina, gwangali kubhomolwa.” \s Shilaje na Mboteko \r (Matei 24:3-14; Maliko 13:3-13) \p \v 7 Bhai, gubhaabhushiyenje, “Mmajiganya, genego shigakoposhele shakani? Na ilangulo yashi shiikoposhele kulangula genego gali tome na koposhela?” \p \v 8 A Yeshu gubhaajangwilenje, “Mwiiteiganje nnatembwanga. Pabha bhabhagwinji shibhaikangane bhalikwitembanga kuti nne a Kilishitu Bhaatapula na malanga gala gabhandishile. Ikabheje mmanganya nnaakagulanje! \v 9 Bhai, pushimpilikananje ga ngondo na tendebhukana, nnajogopanje, pabha yeneyo inapinjikwa ikoposhele oti, ikabheje mpelo gwa gowe, ukanabhe.” \p \v 10 Bhai gubhapundile bheleketa. “Shilambo shimo shishikomane na shilambo shina, na upalume gumo shiukomane na upalume guna. \v 11 Kupinga koposhela kuungumila kwa litaka kwa punda, na limbukute lya shibhanga na ilwele ya jambushiya mmbali yaigwinji. Kupingabha na indu ya jogoya na ilangulo yaikuluikulu kunnungu.” \p \v 12 “Ikabheje yene yoweyo ikanabhe koposhela shibhankamulanje nikumpotekanga na shibhampelekanje Mmashinagogi na kuntabhanga mmagelesha na shimpelekwanje kwa bhakulungwa na kubhakulungwanji kwa ligongo lyangu, \v 13 yeneyo shiikoposhele nkupinga mwaakong'ondelanje ngani jangu. \v 14 Ikabheje nnakolanje lipamba mmitima jenunji kuti shimmeleketanje nndi sha kuitapula, \v 15 pabha shinimpanganje malobhe na lunda, gaatenda ashaamagongo ajenunji bhakakombolanga kunkananga wala kuntaukanga. \v 16 Bhankwetenje na ashapwenu na ashalongo ajenunji na ashambwiga ajenunji shibhankananje na mmananji shimmulagwanje. \v 17 Bhandu bhowe shibhampatanje, kwa ligongo lya lina lyangu. \v 18 Ikabheje, nkali luumbo lumo lwa mmitwe jwenunji lukaobha. \v 19 Kwa kwiikakatimila kwenunji shimwitapulanje.” \s A Yeshu Bhanalondola Kubhomolwa kwa Shilambo sha Yelushalemu \r (Matei 24:15-21; Maliko 13:14-19) \p \v 20 “Pushinshibhonanje shilambo sha Yelushalemu shitimbililwe na makuga ga ashimanjola, bhai mmumanyanje kuti gabhandishile malanga ga shene shilambosho kuangabhanywa. \v 21 Penepo bhalinginji ku Yudea bhabhutushilanje mwitumbi, bhalinginji kunnjini bhashokangane, na bhalinginji mmigunda bhanabhujangane kunnjini. \v 22 Pabha gene mobhago shigabhe ga mboteko ya a Nnungu kubhandu bhabho, nkupinga gowe gajandikwe Mmajandiko gamalile. \v 23 Ole gwabhonji bhakwetenje ndumbo na bhajonjeyanga gene mobhago! Pabha shipingapagwa shilaje shapunda nshilambo, na nnjimwa ya a Nnungu shiyajiilanje bhene bhandunjibha. \v 24 Bhana shibhabhulagwanje kwa upanga, bhana shibhatolwe ubhanda mwiilambo yowe na shilambo sha Yelushalemu shipinga libhatwa na bhandunji bha ilambo inape mpaka mobha gabhonji pushigatimilile. \s Kwiya kwa Mwana juka Mundu \r (Matei 24:29-31; Maliko 13:24-27) \p \v 25 “Kupingabha na ilangulo kulyubha, kumwei, na kundondwa. Ilambo ya pashilambolyo ni ipingabha nshilaje kwa ligongo lya lipamba ga nng'indo gwa mabhimbili ga bhaali. \v 26 Bhandunji shibhaondokanje kwa ligongo lya bhoga, bhalilolelanga indu ipinga koposhela nshilambolyo, pabha mashili ga kunnungu gapinga tikinywa. \v 27 Kungai, shibhammonanje Mwana juka Mundu alikwiya mmaunde, ali na mashili na ukonjelo nkulu. \v 28 Malanga gushigatandubhe genego kukoposhela, nnjimangane, nnjinulanje meyo genunji kunani, pabha kugombolwa kwenunji kubhandishile.” \s Lutango lwa Ntini \r (Matei 24:32-34; Maliko 13:28-31) \p \v 29 Kungai gubhaabhalanjilenje lutango, “Nnolanje ntini na mikongo jina jowe. \v 30 Punkubhonanga jiliipuka maamba, nnakumumanyanga kuti shuku shibhandishile. \v 31 Nneyo peyo, pushimmonanje genego galikoposhela, shimmumanyanje kuti Upalume gwa a Nnungu ubhandishile.” \p \v 32 “Kweli ngunakummalanjilanga, alu lubheleko lwa nnainolu lukapita mpaka gene gowega gamalile. \v 33 Kunnungu na shilambolyo shiipite, ikabheje malobhe gangu gakapita.” \s Kusheya \p \v 34 “Mwiiteiganje, mitima jenunji jinakwiibhuka nkupoka na kolelwa na kuabhushila ya nndamo jino. Lyene lyubhalyo linakunng'imananga shiimushila mbuti kutanjila kwa nnukonji. \v 35 Nneyo ni shiipinga koposhela, kubhandu bhowe bhaatamangana pa shilambolyo. \v 36 Bhai nsheyanje, nkwaajuga a Nnungu mobha gowe, kupinga mpatanje mashili ga kwiitapula pushigakoposhele genego na jima mmujo jika Mwana juka Mundu.” \p \v 37 Kila mui a Yeshu bhatendaga jiganya Nniekalu, ikabheje shilo bhatendaga tama kushitumbi sha Misheituni. \v 38 Bhandu bhowe bhatendaga labhanga lyamba, kwenda ku Liekalu kukwaapilikanishiya. \c 22 \s Mpango gwa Kwaabhulaga a Yeshu \r (Matei 26:1-5; Maliko 14:1-2; Yowana 11:45-53) \p \v 1 Shikukuu sha mikate jangatagwa ngedule, shishemwa pashaka, shatendaga bhandishila. \v 2 Ashikalongolele bha bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia, bhatendaga loleyanga mwa kwabhulajila a Yeshu, ikabhe bhatendaga kwaajogopanga bhandunji. \s A Yuda Bhanakwaatendebhuka a Yeshu \r (Matei 24:14-16; Maliko 14:10-11) \p \v 3 Bhai, Lishetani akwaajinjilaga a Yuda Ishikaliote, bhaliji munkumbi gwa mitume kumi na bhabhili bhala. \v 4 A Yuda gubhapite kunguluka na ashikalongolele bha bhaabhishila na bhakulungwanji bha manjola, shibhapinga kwaendebhuka a Yeshu. \v 5 Nabhalabhonji guyaanonyelenje nigubhalegenenje kwaapa mmbiya. \v 6 A Yuda gubhakundile, gubhatemi nkuloleya malanga ga mmbone ga kwaatendebhuka a Yeshu gwangali kumumanya bhandu bhabhagwinji. \s Kukolokoya Shalya sha Pashaka \r (Matei 26:17-25; Maliko 14:12-21; Yowana 13:21-30) \p \v 7 Bhai, lyubha lya mikate jangatagwa ngedule guliishile. Lyubhalyo lya ingwa mwana jwa ngondolo jwa pashaka. \v 8 Kwa nneyo a Yeshu gubhaatumilenje a Petili na a Yowana, gubhaalugulilenje, “Nnjendangane nkakolokoyanje shalya tulye pashaka.” \p \v 9 Gubhaabhushiyenje, “Punkupinga tukakolokoye kwei?” \p \v 10 Gubhaalugulilenje, “Mpilikananje! Pushinnjendangane kunnjini, shinng'imikananje na jwannume jumo ajigele lulo lwa mashi. Munkagulanje mpaka nnyumba jashaajinjile. \v 11 Mwaalugulilanje bhayene nyumba, ‘Bhaajiganya bhanakummuya, jili kwei kati jibhapinga lila pashaka na bhaajiganywa bhabho?’ \v 12 Na bhenebho shibhannangulanje kati jikulungwa kugolopa jikonjeleywe, nnkolokoyanje mwenemo.” \p \v 13 Bhai, gubhapitengene, gubhaimenenje indu yowe malinga shibhabhalanjilwenje na a Yeshu, gubhakolokoyenje shalya sha pashaka. \s Kalamu ja Bhakulungwa \r (Matei 26:26-30; Maliko 14:22-26; 1 Bhakolinto 11:23-25) \p \v 14 Malanga gakatimilileje, a Yeshu gubhatemi pamo na mitume bhabho nkulya shalya. \v 15 Gubhaalugulilenje, “Njilokolila kaje kulya pashakaji pamo na mmanganya nganabhe potekwa. \v 16 Pabha ngajilya kabhili mpaka penepo pushijimalile mu Upalume gwa a Nnungu.” \p \v 17 Kungai gubhatolile shikombe sha divai, gubhatendile eja, gubhashite, “Ntolanje nnepesheyane mmowe. \v 18 Pabha ngunakummalanjilanga, ngang'wa kabhili divai ja shabhibhu mpaka Upalume gwa a Nnungu pushuishe.” \p \v 19 Kungai, gubhatolile nkate, gubhatendile eja, gubhaugebhenye, gubhaapelenje bhalinkuti, “Sheshino shiilu shangu shipinga shoywa kwa ligongo lyenunji. Ntendanje nnei kwa ngumbushila nne.” \v 20 Nneyo peyo bhakalyanganjeje gubhatolile shikombe, gubhashite, “Ashino shikombe shino, sha malagano ga ambi gakong'ondelwa na minyai jangu jijitika kwa ligongo lyenunji. \p \v 21 “Ikabheje, nnolanje! Andendebhuka jula pali na nne pamesha pepano. \v 22 Kweli Mwana juka Mundu anakwenda bhulagwa malinga shiipanjilwe, ikabheje ole, mundu andendebhuka.” \p \v 23 Penepo gubhatandubhenje kubhuyana ashaayene, gani shatende yeneyo. \s Mitau ja Gani Shabhe Nkulungwa \p \v 24 Na kabhili nikoposhela mitau munkumbi gwabonji, kuti gani shabhe nkulungwa kupunda bhananji. \v 25 A Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Bhapalume bha ilambo bhanakwaatagwalanga bhandu bhabhonji kwa mashili, ikabhe pubhaashemwanga ‘Bhamituka.’ \v 26 Ikabheje mmanganya, inabhe nneyo, ali nkulungwa jwenunji anapinjikwa abhe nshoko jwa bhowe, na ali kalongolele abhe malinga ntumishi. \v 27 Igala jwei ali nkulungwa, atama kulya shalya, eu akolokoya jula? Penepo nkulungwa ni atama kulya! Ikabheje nne munkumbi gwetu muno, ni malinga ntumishi.” \p \v 28 “Mmanganya ntemingene na nne mobha ga lingwa kwangu, \v 29 na malinga atati shibhangamwiye upalume, nneyo peyo numbe nne ngunakunkamuyanga mmanganya. \v 30 Nkupinga nniyanganje na papila pamesha jangu, muupalume gwangu, na shintamangane mwiitengu ya ukulungwa kugaukumula makabhila kumi na gabhili ga Ishilaeli.” \s A Yeshu Bhanalondola Kuti a Petili Shibhaakane \r (Matei 26:31; Maliko 14:27-31; Yowana 13:36-38) \p \v 31 A Yeshu gubhashite “A Shimoni, a Shimoni! Mpilikane! Lishetani anapinga ampembulanje mmanganya mbuti ngano. \v 32 Ikabheje nne ninnjujile mmwe a Shimoni, nkupinga ngulupai jenu jinapungushe. Na mmwe pushimmujilepo mwaataganje ntima ashaapwenu.” \p \v 33 Na a Petili gubhaajangwile, “Mmakulungwa, nne apano nili tayali kwenda tabhwa kumagelesha, nkali kuwa na mmwe.” \p \v 34 A Yeshu gubhaajangwile, “Ngunakummalanjila mmwe a Petili, lelo lipongo likanabhe kongobhela shinngane patatu.” \s Nng'uko, Nkobha na Upanga \p \v 35 Kungai a Yeshu gubhaabhushiyenje bhaajiganywa bhabho, “Punantumilenje gwangali nng'uko gwa ela, wala nkobha gwa ilatu, mwatubhilwenje shoshowe?” Gubhajangwilenje, “Nng'oo twanngatubhilwa.” \p \v 36 Gubhaalugulilenje, “Ikabheje nnaino, jwene akwete nng'uko gwa ela jula ajigale, na akwete nkobha, nneyo peyo. Na jojowe jwangali upanga, aushe likoti lyakwe aume gumo. \v 37 Ngunakummalanjilanga, ganapinjikwa gatimilile majandiko gaanugula nne kuti, ‘Bhashinkubhikwa likundi limo na bhaalebhanga,’ elo, gowe gajandikwe kunugula nne ganapinjikwa gamalile.” \p \v 38 Na bhalabhonji gubhashitenje, “Mmakulungwa, nnole, apano jipali mipanga jibhili.” Na bhalabho gubhashite, “Bhai shijipwae.” \s A Yeshu Bhanakwaajuga a Nnungu Kushitumbi sha Misheituni \r (Matei 26:36-46; Maliko 14:32-42) \p \v 39 Na malinga shibhayobhelele, a Yeshu gubhapite kushitumbi sha Misheituni, bhaajiganywa bhabho gubhaakagwilenje. \v 40 Bhakaikanganeje kweneko gubhaalugulilenje, “Mwaajuganje a Nnungu nnajinjilanga mmalinjilo.” \p \v 41 Kungai gubhaaleshilenje bhaajiganywa bhabho, gubhapite kwa taliya kashoko kwa leshela mundu liganga kuika, gubhatindibhele nkwaajuga a Nnungu \v 42 bhalinkuti, “Atati, ibhaga nkupinga, nnjosheye shikombe sha mbotekoshi, nkali nneyo, itendeshe malinga shinkupinga mmwe, na wala nngabha malinga shingupinga nne.” \v 43 Malaika kukopoka kunnungu akwaakoposhelega kukwaataga ntima. \v 44 Bhali mmboteko ya kaje, gubhamindile kwaajuga a Nnungu, na matukuta gabho nibha mbuti mandondo ga minyai, galindolishila pai\f + \fr 22:44 \fr*\ft Majandiko gana gangali nshitali gwa 43 na 44\ft*\f*. \p \v 45 Bhakaajuganjeje a Nnungu, gubhabhujile kubhaajiganywa bhabho, gubhaaimenenje bhagonilenje lugono kwa totoshela nkuinjika. \v 46 Gubhaabhushiyenje, “Pakubha nnagonanga? Nnjumukanje maajuganje a Nnungu, nnajinjilanga mmalinjilo.” \s A Yeshu Bhanaakamulwa \r (Matei 26:47-56; Maliko 14:43-50; Yowana 18:3-11) \p \v 47 A Yeshu bhakanabhe peya kubheleketa, likundi lya bhandunji guliishe lililongoywa na Yuda, bha munkumbi gwa kumi na bhabhili bhala. A Yuda gubhaabhandishile a Yeshu nkupinga kwaalamba. \v 48 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjile, “A Yuda! Bhuli, nnakuntendebhuka Mwana juka Mundu kwa kunnamba?” \p \v 49 Bhaajiganywa bhabho bhakabhonanjeje nneila gubhashitenje, “Mmakulungwa, tutole mipanga jetu twaakapanje?” \v 50 Na jumo gwaleshele upanga mukantumishi jwa bhakulungwa bha bhaabhishila, gwankatile likutu lya kunnilo. \p \v 51 Penepo a Yeshu gubhashite, “Bhai nnekanje!” Gubhalikwashiye likutu lila, gubhannamiye. \p \v 52 Kungai a Yeshu gubhaabhalanjilenje ashikalongolele bha bhaabhishila, na ashikalongolele bha bhalinda bha liekalu, na bhanangulungwa bhajilengene kukwakamula, “Bhuli, nnshikwiyangana kungamula na mipanga na ndonga mbuti nne nankupokonyola? \v 53 Mobha gowe gunaliji na mmanganya nniekalu nkangamulanga nkangamulangaga. Ikabheje gegano ni malanga genunji, malanga ga upalume gwa lubhindu.” \s A Petili Bhanakwaakana a Yeshu \r (Matei 26:57-58; Maliko 14:53-54, 66-72; Yowana 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Bhai, gubhaakamulenje, gubhaatolilenje kwendanabhonji kwa akalongolele bha bhaabhishila. A Petili gubhakagwile nnyuma kwa kwaataliya. \v 55 Moto gwashinkukumbanywa pakati lugwani, gwaatemingene penepo pamo, na a Petili pubhaaliji popo. \v 56 Ntumishi jumo jwankongwe gwabhabhwene a Petili bhatemi tome pamoto, gwabhakolondolesheye meyo, nigwashite, “Abha bhandubha nnepeila pubhaliji na a Yeshu.” \p \v 57 Ikabheje a Petili gubhakanile bhalinkuti, “Gwee! Nne ngakwaamanya.” \p \v 58 Kashokope, mundu juna akwaabhonaga a Petili, nigwashite, “Numbe mmwe ni nkumbi gula.” Ikabheje a Petili gubhajangwile “Ika mmwe, nngabha nne!” \p \v 59 Ikapiteje malanga ga shaa jimo, mundu juna gwakomelesheye, “Kweli abha bhandubha pubhaliji na a Yeshu, pabha na bhalabho Bhagalilaya.” \p \v 60 Ikabheje a Petili gubhashite, “Ika mmwe, ngakwiimanya inkubheleketayo!” Na popo pepo, bhakanabhe maliya kubheleketa, lipongo gulikongobhele. \p \v 61 Bhakulungwa gubhatendebhwishe nikwaalola a Petili, na bhalabho a Petili gubhakumbushile gubhabhalanjilwe na Bhakulungwa, “Lipongo likanabhe kongobhela lelo, shinngane patatu.” \v 62 Penepo gubhakopweshe palanga gubhagutile kwa kaje. \s A Yeshu Bhanalembulwa na Komwa \r (Matei 26:67-68; Maliko 14:65) \p \v 63 Bhandunji bhaabhikaangaga a Yeshu muulinda, gubhaakomilenje na kwaalembula. \v 64 Gubhaatabhilenje shimbala kumeyo, nikwabhuyanga, “Nnondole! Ntulugulile gani ankomile.” \v 65 Gubhaabheleketelenje malobhe gamagwinji ga matukano. \s A Yeshu ku Lukumbi \r (Matei 26:59-66; Maliko 14:55-64; Yowana 18:19-24) \p \v 66 Kukasheje, bhanangulungwa gubhaimenenje yani, ashikalongolele bha bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia. A Yeshu gubhapelekwe kulukumbilo. \v 67 Nigubhashitenje, “Ibhaga mmwe a Kilishitu ntubhalanjile?” \p A Yeshu gubhajangwile, “Nkali nimmalanjilangaga, nkakulupalilanga, \v 68 nkali nimmuyanje nkanyangulanga. \v 69 Ikabheje kutandubhila nnaino, Mwana juka Mundu shatame kunkono nnilo gwa Bhakulungwa a Nnungu Bhakwete Mashili.” \p \v 70 Penepo bhowenji nigubhashitenje “Igala tutende mmwe bhanabhabho a Nnungu?” Na bhalabho gubhashite, “Mmanganya ninkutinji Nne ni Jwenejo.” \p \v 71 Na bhalabhonji nigubhashitenje, “Bhuli, tupinga ukong'ondelo guna? Twaashayene tupilikene bhalibheleketa pa kang'wa jabho bhayene.” \c 23 \s A Yeshu kwa a Pilato \r (Matei 27:1-2, 11-14; Maliko 15:1-5; Yowana 18:28-38) \p \v 1 Bhai likundi lyowe, gubhajimingene, nikwaapeleka a Yeshu kwa a Pilato. \v 2 Gubhatandubhenje kwaashitakiya bhalinkutinji, “Bhene bhandubha bhatendaga kwaapuganyanga bhandunji bhetu, bhalikwalimbiyanga kulipa koli kwa a Kaishali na bhalikwiishema a Kilishitu na a mpalume.” \p \v 3 A Pilato gubhaabhushiye a Yeshu, “Mmwe a mpalume bha Bhayaudi?” A Yeshu gubhaajangwile “Mmwe ni nkubheleketa.” \p \v 4 A Pilato gubhaabhalanjilenje ashikalongolele bha bhaabhishila na lugwinjili lwa bhandu, “Ngakushibhona shibhalebhile abha bhandubha.” \p \v 5 Ikabheje na bhalabhonji gubhapundilenje kukwiya bhalinkutinji, “Bhanakwiya nnjasha kwa majiganyo gabho nshilambo showe sha ku Yudea, kundubhila ku Galilaya, mpaka apano.” \s A Yeshu kwa a Elode \p \v 6 A Pilato bhakapilikaneje genego gubhabhushiye, “Bhuli, abha bhandubha bha ku Galilaya?” \v 7 Bhakamumanyeje kuti a Yeshu bhaliji mu Ukulungwa gwa a Elode, gubhaapeleshe kwa a Elode, pabha gene mobhago pubhaliji pa Yelushalemu pepala. \p \v 8 A Elode guyaanonyele bhakaabhoneje a Yeshu. Pabha bhapilikene ngani jabho, kwa nneyo kwa mobha gamagwinji bhatendaga loleya kwaabhona. Na kabhili bhatendaga pinga bhaabhone bhalitenda ilangulo. \v 9 Bhai, a Elode gubhakabhile nkwabhuya, ikabheje a Yeshu bhangaajangula shoshowe. \v 10 Ashikalongolele bha bhaabhishila na bhaajandika bha shalia, gubhajimingene nkukong'ondela mashitaka gabhonji kwa kakati. \v 11 Bhai, a Elode na ashimanjola bhabho, gubhaalembulenje a Yeshu nikwatendela mbenji, kungai gubhaawashiyenje lijoo lya Upalume, gubhabhujilenabhonji kwa a Pilato. \v 12 A Elode na a Pilato bhukala pubhalinginji bhamagongo, kutandubhila lyene lyubhalyo gubhalinginji bhambwiga. \s A Yeshu Bhanaukumulwa Kubhulagwa \r (Matei 27:15-26; Maliko 15:6-15; Yowana 18:39-19:16) \p \v 13 Bhai, a Pilato gubhashemile shitamo sha ashikalongolele bha bhaabhishila na ashikalongolele bhana bha bhandunji, \v 14 gubhaabhalanjilenje, “Nshimbeleshelanga abha bhandubha kuti, bhanaapuganya bhandu. Ngakagulileje lyene lilobheli pameyo genunji, nangashibhona shibhalebhile shilingana na mashitaka genunji. \v 15 Numbe nngabha nne jikape, ikabhe nkali a Elode bhangashibhona shoshowe shibhalebhile, nigubhamujishiye. Pabha abha bhandubha shakwapi shibhatendile shapinjikwa bhaukumulwe kubhulagwa. \v 16 Kwa nneyo shinajile bhakomwe ibhoko, kungai shinaaleshelele.” \p \v 17 Pabha bhashinkupinjikwa kwaagopolelanga nkutabhwa jumo lyubha lya shikukuu\f + \fr 23:17 \fr*\ft Majandiko gana gangali nshitali gwa 17\ft*\f*. \p \v 18 Ikabheje bhowe gwaajobhelenje gwanakamo, “Mwaabhulaje abho, ntugopolele a Bhalabha!” \v 19 A Bhalabha bhashinkutabhwa kwa ligongo lya nnjasha yatendeshe pa shilambo na ligongo lya bhulaga bhandu. \p \v 20 A Pilato bhapinjile kwaaleshelela a Yeshu, bhai gubhakungulwishe kabhili na bhandunji, \v 21 ikabheje bhalabhonji gubhapundilenje jobhela, “Mwaakomele munshalabha, mwaakomele munshalabha!” \p \v 22 A Pilato gubhaabhalanjilenje gwatatu, “Bhalebhile nndi? Ngakushibhona shoshowe shibhalebhile shapinjikwa bhabhulagwe, kwa nneyo shindume bhakomwe ibhoko, naaleshelele.” \p \v 23 Ikabheje bhalabhonji gubhapundilenje kujobhela, kuti a Yeshu bhanapinjikwa bhakomelwe munshalabha. Kungai, malobhe gabhonji gugapilikanishe. \v 24 Bhai a Pilato gubhaukumwile kuti, itendeshe malinga shibhapinjilenje. \v 25 Gubhaaleshelele a Bhalabha bhatabhilwe kwa ligongo lya nnjasha na bhulaga bhandu. Gubhaakamwiye a Yeshu kwa ashimanjola, bhaatendelanje malinga shibhapingangaga. \s A Yeshu Bhanakomelwa Munshalabha \r (Matei 27:32-44; Maliko 15:21-32; Yowana 19:27-37) \p \v 26 Bhalinginji nkwaapeleka, gubhaimikenenje naka mundu jumo ashemwaga Shimoni jwa ku Kilene, alikopoka kunngunda. Bhai, gubhankamwilenje, gubhantwishilenje nshalabha gula aujigale nnyuma ja a Yeshu. \p \v 27 Bhandunji, makundi kwa makundi gubhaakagulenje, munkumbimo bhapalinji bhanabhakongwe bhaagutilangaga ililo. \v 28 A Yeshu gubhaatendebhushilenje, gubhashite, “Mmanganya ashinabhiti bha pa Yelushalemu! Nnang'utilanje nne, ikabhe mwiigutilanje mwaashayene na ashibhana bhenu. \v 29 Pabha, shigaishe mobha pushimmeleketanje, mbaya ashinannii na bhakanabhe kolanga wala kujonjeya! \v 30 Penepo, bhandunji shibhailugululanje itumbi, ‘Ntugwilanje!’ Na ijomboya, ‘Ntuunishilanje’! \v 31 Ibhaga bhandunji bhakuutendelanga nnei nkongo gwa mmii, shiibhe bhuli kwa nkongo gwa nnjumu?” \p \v 32 Bhandunji bhana bhabhili bhaalebhanga, bhashinkupelekwanga bhabhulagwanje pamo na a Yeshu. \v 33 Bhakaikanganeje pashemwaga, Shibhanga sha Ntwe, penepo gubhaakomelenje munshalabha a Yeshu na bhandunji bhabhili bhaalebhanga bhala, jumo kunkono nnilo, na juna kunkono nshinda. \v 34 A Yeshu gubhashite, “Atati mwaaleshelelanje, pabha bhakakwimanyanga ibhatendanga.” Gubhagebhenenje nngubho yabho kwa tendela shikoma. \p \v 35 Bhandunji gubhajimingene bhalilosheyanga. Na bhalabhonji ashikalongolele bha Shiyaudi gubhaatendelenje mbenji bhalinkutinji, “Bhashikwatapulanga bhananji, nnaino bhaitapule bhayene, monaga bhenebha bhali a Kilishitu bha a Nnungu!” \p \v 36 Ashimanjola nneyo peyo gubhaatendelenje mbenji a Yeshu, gubhaajendelenje nikwaapa divai ja shashama bhapapile, \v 37 bhalinkutinji, “Monaga mmwe nni A mpalume bha Bhayaudi, mwiitapule mmayene.” \p \v 38 Na pantundu nshalabha gwabho pashinkujandikwa mmbila “BHENEBHA A MPALUME BHA BHAYAUDI.” \p \v 39 Na nkulebha jumo akomelwe munshalabha jula, gwabhatukene alinkuti, “Bhuli, igala mmwe nngati a Kilishitu? Bhai mwiitapule mmayene, ntutapule na uwe.” \p \v 40 Ikabheje nkulebha juna jula gwankalipile mwine alinkuti, “Ugwe ukakwaajogopa a Nnungu? Numbe uli na ukumu jojo. \v 41 Uwe tushiukumulwa kwa aki, kwa itendi yetu. Ikabheje abha bhandubha shakwapi shoshowe shibhalebhile.” \v 42 Kungai nigwashite, “Mmwe a Yeshu! Nngumbushile pushinnjinjile mu Upalume gwenupo.” \p \v 43 A Yeshu gubhannjangwile, “Kweli ngunakuubhalanjila, lelope shuubhe na nne kupaladisho.” \s A Yeshu Bhanawa Munshalabha \r (Matei 27:45-56; Maliko 15:38-41; Yowana 19:25-30) \p \v 44 Puyaaliji malanga ga shaa shita ja mui, lubhindu lukutabhaga shilambo showe mpaka shaa tisha, \v 45 na lukulungushi lwa Nniekalu lukupapukaga ipande ibhili. \v 46 A Yeshu gubhagutile kwa utiya, “Atati, mmakono genu ngunabhika mbumu yangu.” Bhakamaliyeje kubheleketa genego gubhamalile. \p \v 47 Penepo, bhakulungwa bha ashimanjola bhala bhakagabhoneje gatendeshe gala, gubhaaniye a Nnungu bhalinkuti, “Kweli abha bhandubha pubhaliji bha aki.” \p \v 48 Bhandu bhowe bhaikengene pepala kulolesheya genego, bhakagabhonanjeje gene gatendeshe gala, gubhabhujilengene kunngwabhonji, bhalikwikomanga pantima nkuinjika. \v 49 Ashambwiga ajabho a Yeshu, na bhanabhakongwe bhakagulangaga kukopoka ku Galilaya, gubhajimingene kwa talika bhalilolesheyanga genego. \s A Yeshu Bhanashikwa \r (Matei 27:57-61; Maliko 15:42-47; Yowana 19:38-42) \p \v 50 Bhai bhashinkupagwa bhandu bhamo lina lyabho a Yoshepu, bhaliji bhanguja na bha aki. Pubhaliji bha lukumbi lukulu lwa Bhayaudi, \v 51 ikabheje bhenebho bhanganonyelwa na ukumu na itendi ya ashikalongolele ajabho. Bhenebha pubhaliji bhashilambo bha ku Alimataya shilambo sha Bhayaudi. Na bhatendaga lindilila kuika kwa Upalume gwa a Nnungu kwa nnolelo nkulu. \v 52 A Yoshepu gubhaajendele a Pilato, gubhajujile bhapegwe shiilu sha a Yeshu. \v 53 Kungai gubhatulwiye shiilu munshalabha, gubhailijilile shanda ja kitani ja mmbone, gubhabhishile nnikabhuli lyaolilwe nnindandawe likulungwa, lyaliji likanabhe shikwa mundu. \v 54 Pulyaaliji lyubha lya kolokoya indu ya Lyubha lya Pumulila, na pulyaaliji tome na tandubha. \p \v 55 Bhanabhakongwe bhajilengene pamo na a Yeshu kukopoka ku Galilaya, gubhaakagwilenje a Yoshepu, gubhaliweninji likabhuli na shibhashite kwaashika a Yeshu. \v 56 Kungai, gubhabhujengene kumui, gubhajenjilenje mauta ga nunjila ga kwenda pakaya shiilu sha a Yeshu. Lyubha lya Pumulila, gubhapumulilenje malinga shiyalajilwe na shalia. \c 24 \s Kuyuka kwa a Yeshu \p \v 1 Lyambape lyubha lya Jumapili, gubhapitengenenje kulikabhuli bhali bhajigelenje mauta ga nunjila gubhajenjilenje gala.\fig Likabhuli lya a Yeshu|alt="Tomb" src="NT-16 Tomb.jpg" size="col" ref="24:1"\fig* \v 2 Gubhaimenenje liganga lya ibhila palikabhuli pala linokolelwe kunyenje likabhuli. \v 3 Bhakajinjilanjeje nkati, bhangashiimananga shiilu sha Bhakulungwa a Yeshu. \v 4 Bhalinginji nkukanganigwanga ga genego, shangupe bhandunji bhabhli bhawetenje nngubho ya ng'anyima mbuti kumeta kwa nnjai, bhajimingene pa tome. \p \v 5 Bhanabhakongwe bhala gubhajogopenje, gubhatindibhekelenje mpaka shenyi pantaka. Penepo bhandunji bhala gubhaalugulilenje, “Kwa nndi nkwaaloleyanga bhabhakoto munkumbi gwa bhawilenje? \v 6 Bhakwapi apano, bhayushile. Nkumbushilanje shibhammalanjilenje pubhaliji ku Galilaya kuti, \v 7 inapinjikwa Mwana juka Mundu akamuywe mmakono ga bhandunji bhakwetenje yambi, bhankomelanje munshalabha na lyubha lya tatu shayushe.” \p \v 8 Penepo bhanabhakongwe bhala, gubhakumbushilenje malobhe ga a Yeshu. \v 9 Bhakabhujanganeje kukopoka kumakabhuli, gubhapite kwaalugulilanga ashimitume kumi na jumo bhala, na bhananji gene gowego. \v 10 Bhene bhapelekenje jene nganijo kwa ashimitume pubhalinginji, a Malia Magidalena, a Yowana na a Malia anyinabhabho a Yakobho, na bhanabhakongwe bhana bhubhalongenabhonji. \v 11 Ikabheje bhapilikenenje bhala, bhangakulupalilanga pabha malobhe gala bhashinkubhoneka mbuti gangali mana. \v 12 Nkali nneyo, a Petili gubhajabhwile shibhutuka mpaka kulikabhuli. Bhakatepeje kuulumila nkati, gubhajibhwene shanda bhangashibhona shindu shina. Gubhaijabhulile akuno bhalipita kanganigwa ga yowe ikoposhele. \s Mwanja gwa ku Emau \r (Maliko 16:12-13) \p \v 13 Lyubha lyolyo, bhandunji bhabhili munkumbi gwa bhaajiganywa bha a Yeshu, bhatendaga kwendangana kushijiji shimo shishemwa Emau, mwanja gwa maili shabha kukoposhela ku Yelushalemu. \v 14 Bhatendaga kungulushilanga gowe gakoposhele gala. \v 15 Bhalinginji nkukunguluka a Yeshu bhayene gubhakoposhele, gubhailundile. \v 16 Ikabheje meyo gabhonji gashinkugubhikwa bhanaamanyanje. \p \v 17 Gubhaabhushiyenje, “Nkukungulushilanga nndi akuno nnikwendangana?” Gubhajimingene akuno bhainjikenje kumeyo. \v 18 Jumo ashemwa Kileopashi gwabhajangwile, “Bhuli, pa Yelushalemu mmwe jikape mmajeni nkagugamanya gakoposhele kweneko agano mobha gano?” \p \v 19 Na bhalabho gubhabhushiye, “Gei genego?” Bhalabhonji gubhaajangulenje, “Ngani ja a Yeshu Bhanashaleti. Bhenebho pubhaliji ankulondola, bhakwete mashili gamakulungwa, kwa malobhe gabho na itendi yabho pa meyo ga a Nnungu na pabhandu bhowe. \v 20 Ashikalongolele bha bhaabhishila na ashikalongolele bhetu bhashinkwaakamulanga nikwaukumula bhabhulagwe, gubhaakomelelenje munshalabha \v 21 Ikabheje twakulupalile kuti bhenebho shibhajigombole Ishilaeli. Kupunda gene gowego, lelo lyubha lya tatu tandubhila pugatendeshe. \v 22 Na kabhili bhanabhakongwe bhana bha munkumbi gwetu bhashikutuimuyanga. Bhashinkwendangana kulikabhuli lyambape, \v 23 bhangashiimananga shiilu shabho. Gubhabhujengene gubhashitenje kuti bhashinkukoposhelwanga na ashimalaika bha kunnungu bhalugulenje kuti a Yeshu bhabhakoto. \v 24 A Shaajetunji bhapitengene kulikabhuli gubhakong'ondelenje ibhalugulenje bhanabhakongwe ila, ikabheje bhangaabhonanga.” \p \v 25 Kungai a Yeshu gubhaalugulilenje, “Pakubha mmanganya mmangumba nneyo na mitima jenunji jinatopa kukulupalila gowe galugwilwe na ashinkulondola bha a Nnungu! \v 26 Bhuli, a Kilishitu bhakapinjikweje kupotekwa, na kwa nneyo bhajinjile muukonjelo gwabho?” \v 27 Gubhaatalashiyenje gowe gaatayaga bhenebho, Mmajandiko kutandubhila a Musha mpaka ashinkulondola bhowe bha a Nnungu. \p \v 28 Bhakabhandishilanjeje shijiji shibhajendanganaga shila, a Yeshu gubhatendile mbuti bhanapunda kwenda mmujo. \v 29 Ikabheje bhanganya bhala gubhaashondelesheyenje bhalinkutinji, “Ntame pano na uwe, pabha kunapilila, na shilo shinabhandishila.” Bhai, gubhajinjile nnyumba, gubhateminabhonji. \v 30 Bhakatameje kulya nabhonji, gubhatolile nkate, gubhatendile eja kwa a Nnungu, gubhaugebhenye, gubhaapelenje. \v 31 Shangu meyo gabhonji gakutandanukaga, gubhaamanyinji, ikabheje bhenebho gubhaobhile pa meyo gabhonji. \v 32 Bhai, gubhabhalanjilenenje, “Bhuli mitima jetu jikakolelaga nkwiinonyela, pubhatutalashiyaga Majandiko mumpanda mula?” \p \v 33 Gubhajabhulengenenje gene malanga pegala, gubhabhujengene ku Yelushalemu. Gubhaaimenenje bhaajiganywa kumi na jumo bhala, na bhandunji bhatemingene pamo \v 34 bhalibheleketanga, “Kweli bhakulungwa bhayushile, bhaakoposhele a Shimoni.” \p \v 35 Bhai, bhene bhaajiganywa bhabhili bhala gubhaalugulilenje gowe gaaimenenje mumpanda, na shibhashite kwaamanyanga a Yeshu nkugabhanya nkate. \s A Yeshu Bhanakwaakoposhelanga Bhaajiganywa Bhabho \r (Matei 28:16-20; Maliko 16:14-18; Yowana 20:19-23; Matei 1:6-8) \p \v 36 Bhalinginji nkutalashiya genego a Yeshu bhayene gubhajimi pakati jabhonji, gubhaabhalanjilenje, “Ulele ubhe na mmanganya.” \p \v 37 Gubhaimukenje na jogopa kujila bhakulibhonanga lioka. \v 38 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Kwa nndi nnajogopanga? Kwa nndi nnakolanga lipamba mmitima jenunji? \v 39 Nnolanje makono na makongono gangu, kuti ni nne namwene. Mmbapayanje mmonanje, pabha lioka lyangali shiilu na maupa malinga shinkumonanga shino.” \p \v 40 Bhakabheleketeje genego, Gubhaalangulenje makono na makongono gabho. \v 41 Bhangakulupalilanga kwa ligongo lya kwiinonyela na kanganigwa, a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Pepano nkwetenje shalya shoshowe?” \v 42 Gubhaapelenje shipande sha shamaki jwa joka. \v 43 Gubhatolile, nigubhatawine bhowe bhalikwaalolanga. \p \v 44 Kungai gubhaalugulilenje, “Gegano ni gunamalanjilenje punaliji pamo na mmanganya, kuti gowe gajandikwe ga nugula nne, Nshalia ja a Musha, na Ashinkulondola, na Shabhuli ganapinjikwa gatimilile.” \p \v 45 Penepo, gubhaapelenje lunda lwa kugamanya Majandiko. \v 46 Gubhaalugulilenje, “Ishijandikwa, kuti a Kilishitu shibhapotekwe na lyubha lya tatu shibhayushe. \v 47 Na kuti, kwiipeta na kuleshelelwa kwa yambi shikulunguywe kupitila lina lyabho, kuumila ku Yelushalemu. \v 48 Mmanganya ni mmaakong'ondela bha genega. \v 49 Nnolanje, shinimpeleshelanje miadi ja Atati, ikabheje ntamangane pano, mpaka pushinimpeleshelanje mashili ga kopoka kunnungu.” \s A Yeshu Bhanatolwa Kunnungu \r (Maliko 16:19-20; Matei 1:9-11) \p \v 50 Kungai gubhalongoyenje mpaka ku Bhetania, gubhajinwile makono gabho kunani, nigubhaajujilenje mboka. \v 51 Akuno bhalikwaajujilanga mboka, gubhaaleshilenje, gubhatolilwe kunani kunnungu. \v 52 Gubhaatindibhalilenje, nigubhabhujilengene ku Yelushalemu bhalikwinonyelanga kwa kaje. \v 53 Gubhatemingenenje mobha gowe Nniekalu bhalikwainiyanga a Nnungu.