\id PHP - Minaveha NT [mvn] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2017) \h Pilipi \toc1 Me Pilipi Yai Leta Paulo Wayahina \toc2 Pilipi \toc3 Pili \mt2 Me \mt1 Pilipi \mt2 Yai Leta \mt2 Paulo Wayahina \is1 Buki Taina Wayahina \ip Buki taina a tau ginuma vivane Paulo. Ka leta taina omo tau ekalesia imamaei meagai Pilipi nihenina. Ekalesia taina vi‑putu, iuna Paulo ya nau‑wahe wayahina, ka ekalesia meagai Pilipi nihenina ekalesia naona me Girisi yai papani ana wava Masedonia nihenina, ka tuta‑nana wayahina me Rom papani‑nana iveimeyei. Tutana Paulo leta taina ginumi, tauna manua yohona nihenina mamaei. \ip Paulo nuanua ananina, iuna mani tau ekalesia avaha iomo ipaipaisewa meagai Pilipi nihenina. Kate tau paisewaia eha yai nuanua Paulo, kadu yai viwavenena eha tunuhina. Wayahina, Paulo tau ekalesia Pilipi nihenina nau‑vi‑avini tau viwavene‑naia vitupu wayahi. \ip Ka kadu ya nuanua tau ekalesia Pilipi nihenina na‑nau‑kaiwei. Iuna taui am‑venena‑kavovo ivi‑tunei omo tauna wayahina, ka kadu iviama tauna wayahina. \ip Paulo ya nuanua tuta tuta wayahina vivane Iesu ya nua‑opu me Pilipi wayahia mamaei, ka nua‑vane eha. Ka Paulo ya nuanua tuta tuta wayahina idewa‑haiawa, ka itoha‑vi‑anai, ka kadu igwagwaheyei. \c 1 \s1 Nau‑kaiwa \m \v 1 Yauke Paulo, Timoti nui itomi tau ekalesia meagai Pilipi nihenina yami leta taina aginumi. Itoai ama inua Tau Ito‑yavuha Iesu ya tau paisewa‑kavokavovo. Ka habuhabumi Tau Ito‑yavuha Iesu uvitumahanei, ka tupwami ekalesia a tau dune‑vi‑avina, ka tupwami ekalesia a tau paisewa, ka leta taina omomo itomi habuhabumi wayahimia.\x + \xo 1:1 \xt Dew 16:12-40.\x* \v 2 Yau nuanua am‑venena awawaehina kadu nua gomagomanina Amaka Yaubada kadu Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha wayahia uvaniahei. \p \v 3 Avi tuta anuanimi, yau Yaubada anau‑kaiwei. \v 4 Ka avi tuta itomi habuhabumi wayahimi aviama, adewa‑haiawa. \v 5 Iuna nonova Vaneana Ahiahina uvitumahanei, ka auyewana wayahina a itoava tuta ataina wayahina, itomi uaivaiteu yau paisewa wayahina. \v 6 Ka kadu nau‑wawanika Yaubada kavitumahanei. Nonova tauna paisewa ahiahina vi‑putui yawaimi nihenina, kadu tuta ataina wayahina tauna paisewana paipaisewei. Ka apaina, avi auyewa Tau Ito‑yavuha Iesu na‑mavi‑havine, paisewana na‑nau‑yehai.\x + \xo 1:6 \xt 1Ko 1:8.\x* \p \v 7 Vona ahiahina, nau‑wawaniu habuhabumi wayahimi anuanua deina, iuna itomi nuau uepei. Wayahina, aituhu ipoyꞌ‑aviniu iyohoniu manua yohona nihenina, o aituhu au pata ani‑awana, Vaneana Ahiahina aipupu‑tana‑potei a havia wayahia, kadu tomotau aviwavenei Vaneana Ahihinata vivane vona tunutunuhina, akanai yauke itomi habuhabumi nui am‑venena awawaehina Yaubada wayahina kavaniahei. \v 8 Yau vona taina vona tunuhina, ka aituhu Yaubada ya nuanua, tauna kadu ana pata na‑haeyemi adewa‑vidovidohemi, kadu anuanua ananina wayahimi kadueyemi. Ka yauke yau dewa‑vidovidoha wayahimi Tau Ito‑yavuha Iesu ya dewa‑vidovidoha wayahimi aitamoata deina. \v 9 Ka yau viama wayahimi tuta tepakaia wayahina itomi anamana kadu nua‑uya uvaniahei, e yami dewa‑vidovidoha wayahimia ana pata natanata deina. \v 10 Iuna yau nuanua wayahimi ami pata dewa ahiahina ka dewa goyona a tana‑vewani unꞌ‑anamanei, kadu uvi‑nua‑dadani tunuhina. Ka kadu yau nuanua yawaimi udune‑vi‑avini ahiahina deina, tuta ataina wayahina a itoava auyewana Tau Ito‑yavuha na‑mavi‑havine wayahina. Aituhu udedewei deina, auyewana wayahina itomi ami pata tauna matana hadahadanimi umimini, ka eha ami ini‑yauyau nui.\x + \xo 1:10 \xt 1Te 5:23.\x* \v 11 Ka kadu yau nuanua dewa tunutunuhina uana yawaimi nau‑vi‑anai. Iuna ua‑nana vinꞌ‑omo Iesu Tau Ito‑yavuha wayahina, ka itoka nau‑wawanika Yaubada kanꞌ‑awa‑davei dewana wayahina, e tauna didigana kavo‑vi‑natei deina. \s1 Paulo Tauna Yawaina Vo‑vi‑mahetei \p \v 12 Yaiau, vona ahiahina, yauke vitai avaniahei, ka nuanuau unꞌ‑anamanei vita‑naia Vaneana Ahiahina iaivaitei. Iuna mani tomotau ivitumahanei, kadu ai yau natanata. \v 13 Akaka tau nau‑havia habuhabui Sisa\em V\em* ya manua idune‑vi‑avini avaha inua‑haui, yohoyohoniu amamaei iuna aitamoata, vivane Tau Ito‑yavuha wayahina apaipaisewa. Kadu tomotau habuhabui baina imamaei ianamane‑yehai deinake.\x + \xo 1:13 \xt Dew 28:30.\x* \v 14 Yauke yohoyohoniu, wayahina vavaneika habuhabui baina Kauvea nihenina iate‑vatu, kadu avaha ivi‑putu Yaubada yana vona inaunau‑waheyei toyoina, eha yai matauta. \v 15 Vona ahiahina, tupwai wayahia ivi‑bwanou wayahiua, ka yai nuanua ai wava au wava ivane‑tawanei nau‑wahe wayahina. Kate tupwai wayahia ononotoi ahiahi, ka taui yai paisewa omomo yai nuanua tunuhina wayahina. \v 16 Ika, taui Tau Ito‑yavuha idewa‑vidovidohei, ka avaha ianamanei, yauke yau paisewa baina meagai Rom nihenina vivane Vaneana Ahiahina aipupu‑tana‑potei a havia wayahia. Ka aituhu aviyaivia ivi‑vonavona yau nau‑wahe wayahina, akanai taui aviwavenei yai vona eha tunuhina. \v 17 Ka tau ekalesia baina Tau Ito‑yavuha inaunau‑waheyei, iuna ainua mamaei. Naona idedewei, iuna yai nuanua ai wava isi‑nai. Kadu vꞌ‑inuana idedewei, iuna inuanua aituhu inaunau‑wahe toyoina deina, apaina au dewa‑yaiyai ivo‑vi‑natei.\f a \fr 1:17 \ft Paulo nuanua me Rom avaha tau nau‑wahe‑naia yai dewa idudueyei, e inuanua Paulo nau‑wahe habuhabuna vi‑putu. Wayahina, me Rom yai nua‑goyo Paulo wayahina na‑nata, e tauna a dewa‑yaiyai ivo‑vi‑natei deina.\f* Baina yohoyohoniu amamaei iuna anaunau‑wahe toyoina. \v 18 Akanai taui yai dewana iuna eha tunuhina, kate au pata adewa‑haiawa. Iuna tomotau Tau Ito‑yavuha Vaneana Ahiahina inononi. Aituhu tau nau‑wahe‑naia yai nuanua tunuhina, o aituhu tau nau‑wahe‑naia yai nuanua bwagona, akanai Vaneana Ahiahina inaunau‑waheyei. Ka kadu tuta tepakaia wayahina adewa‑haiawa aitamoata deina. \v 19 Iuna avaha anamanemi, itomi una‑ivaiteu yami viama wayahia, kadu Iesu Tau Ito‑yavuha Nuana na‑ivaiteu. Akaka avi tuta nau‑yanahi avaniahei baina, eha anuanua ananina dewana wayahina. Iuna avaha anamanei ivaitana avaniahei, e me Rom iyavuhiu.\x + \xo 1:19 \xt 2Ko 1:11.\x* \v 20 Eha anuanua ananina ini‑yauyau avaniahe baina, kate anuanua ananina yau ate‑vatu ana pata Tau Ito‑yavuha ana wava asi‑nai ininiua. Aituhu yawayawaiu amamaei ahidahida, o aituhu inau‑vi‑anigiu, akanai yau nuanua Tau Ito‑yavuha didigana avo‑vi‑natei. \v 21 Avonavona deina, iuna aituhu tanopia amamaei, akanai Tau Ito‑yavuha ya nuanua wayahina amamaei. O aituhu inau‑vi‑anigiu, akanai avidoha deina.\x + \xo 1:21 \xt Gal 2:20.\x* \v 22 Aituhu tanopia ininiu taina nihenina amamaei, akanai paisewa ahiahina apaipaisewa. Kate dewaia ainua wayahia, eha atꞌ‑anamane avi dewa avi‑nua‑dadani. \v 23 Ika, ainua ahiahina. Yau nuanua ananina ani‑tawanemi, e Tau Ito‑yavuha nui amamaei, iuna dewana mani dewa habuhabui vane‑tawane‑vainei.\x + \xo 1:23 \xt 2Ko 5:8.\x* \v 24 Kate avaha anamanei aituhu baina tanopia ininiua amamaei, au pata aivaitemi, uvidoha deina. Ka dewana nau‑wawanimi. \v 25 Wayahina, avaha anamanei apaina iyavuhiu, e baina tanopia amamaei. Ka munia anau‑vi‑taumi, e habuhabumi nui kamamaei, e yami vitumahana ana‑ivaitei, udewa‑haiawa. \v 26 Ka au pata aivaitemi udewa‑haiawa ananina Tau Ito‑yavuha Iesu wayahina deina. \p \v 27 Aituhu avi dewa vinꞌ‑omo wayahiua, aituhu ahiahina o goyona, itomi nau‑wawanimi dewa ahiahina udedewei, e Tau Ito‑yavuha Vaneana Ahiahina una‑ivaitei deina. Wayahina, aituhu anꞌ‑omo wayahimia, e yami dewa mataua adueyei, o aituhu baina bana mamanaina wayahimia amamaei, yami dewa vaneana anononi yaiaka wayahia, yau nuanua wayahimi habuhabumi umimini toyoina. Kadu yau nuanua uvi‑yoko aitamoata, ka Vaneana Ahiahina a havia yai paisewa ubou‑potei deina.\x + \xo 1:27 \xt Epe 4:1; 1Te 2:12.\x* \v 28 Ka eha nau‑wawanimi umatamatauta taui ami havia wayahia. Aituhu eha umatauta wayahia, akanai yami dewana aitam iaiaya wayahia vivane apaina Yaubada taui na‑vita‑vovoni, kate taumi na‑ito‑yavuhimi. \v 29 Avonavona deina, iuna Yaubada avaha awaehemi Tau Ito‑yavuha uvitumahanei, kadu awaehemi uhidahida tauna wayahina, e ana wava uvo‑vi‑natei deina.\x + \xo 1:29 \xt Dew 16:19-40.\x* \v 30 Ka tuta ataina wayahina itomi uhidahida. Ka avaha uanamanei nonova, tutana nui kamamaei, yauke ahidahida aitamoata deina, kadu abebebewa dewa ahiahina adedewei. Ka dewaia habuhabui ududueyei, ka uanamane‑yehai. Ka ataina tuta wayahina kadu baina abebebewa deinake Tau Ito‑yavuha ana wava wayahina. Ka avaha vaneauna unononi. \c 2 \s1 Iesu Ya Nua‑opu Kadu Ya Bagibagi Ainua \p \v 1 Itomi avaha Tau Ito‑yavuha ininina nihenina, ka tauna vo‑vi‑vatumi kadu dewa‑vidovidohemi. Wayahina, aituhu avi tuta vita uvaniahei, unuani ya dewa‑vidovidohana vitai na‑vo‑vi‑meani. Ka tauna Nuana nihenimia mamaei uanamanei, ka avaha uanamanei itoka tau ekalesia nau‑wawanika kadewa‑bigana kadu kanꞌ‑ate‑nuanuai. \v 2 Wayahina, yau nuanua wayahimi habuhabumi unuanua aitamoata, ka eha uvi‑vonavona. Ka dewa‑vidovidoha aitamoata wayahina udewa‑vidovidohemi, ka nua aitamoata nihenina kadu nuanua aitamoata nihenina umamaei. Ka aituhu udedewei deina, adewa‑haiawa‑iaua. \v 3 Ka aitamoata aitamoata wayahimia eha unꞌ‑awaeha nua‑vane o vi‑bwanou yami dewa na‑veimeye. Kate nau‑wawanimi yaiami wayahia unua‑opu, kadu nau‑wawanimi tuta tuta unuanua mani tomotau ivane‑tawanemi.\x + \xo 2:3 \xt Gal 5:26.\x* \v 4 Ka eha wamke am heta wayahima enuanua medeina evidoha, kate nau‑wawanim kadu yaiam edune‑vi‑avini medeina ividoha.\x + \xo 2:4 \xt 1Ko 10:24.\x* \v 5 Habuhabumi nau‑wawanimi yawaimi Tau Ito‑yavuha Iesu yawaina aitamoata deina, kadu nau‑wawanimi unuanua Tau Ito‑yavuha Iesu nuanua aitamoata deina. Iuna \b \qm1 \v 6 Iesu Yaubada‑hoina, ka ainua vivane aitamoata. \qm2 Ka tauna didiga‑nana eha ta‑nua‑tania.\x + \xo 2:6 \xt Ioni 1:1-2; 17:5.\x* \qm1 \v 7 Kate tauna awaehei vi‑tomotau itoka deina, \qm2 kadu awaehei vi‑tau paisewa‑kavokavovo.\x + \xo 2:7 \xt 2Ko 8:9; Ioni 1:14.\x* \qm1 \v 8 Ka avaha vi‑tomotau, tauna nua‑opu, \qm2 e Yaubada ya nuanua vi‑ateteyei ana noe. \qm1 Ika, tauna aniga, ka yanꞌ aniga eha memeanina, \qm2 kate inahe ananina wayahina \qm3 ai nahenahea hidahida, e aniga.\x + \xo 2:8 \xt Ebe 5:8; 12:2.\x* \qm1 \v 9 Wayahina, Yaubada Iesu bou‑vaneyei, \qm2 e pai manuena ahihi‑vainena wahuma venei, \qm1 ka ataina ana wava \qm2 mani wava habuhabui vane‑tawanei.\x + \xo 2:9 \xt Dew 2:33; Epe 1:20-21; Ebe 1:3-4.\x* \qm1 \v 10 Wayahina, habuhabuka nau‑wawanika \qm2 kaiwaodu tauna wayahina. \qm1 Ka aituhu aviyaivia wahuma imamaei, \qm2 o aituhu aviyaivia tanopia imamaei, \qm1 o aituhu aviyaivia avaha ianiga, \qm2 habuhabuka nau‑wawanika \qm1 kavi‑tupa‑gum tauna matana, \qm2 kadu kaiwaodu.\x + \xo 2:10 \xt Rom 14:11.\x* \qm1 \v 11 Kadu aka veimea Yaubada wayahina vivane \qm2 awakaia kawaehei \qm1 Iesu Tau Ito‑yavuha vivane Kauvea. \qm2 Ka dewana Yaubada Amaka didigana \qm3 vo‑vi‑natei.\x + \xo 2:11 \xt Rom 10:9.\x* \b \p \v 12 Yaiau, adewa‑vidovidohemi. Ka nonova avi veimea avenemi, itomi uvi‑ateteyei tunuhina. Nonova tutana nui kamamaei uvi‑ateteyeu, kadu munia avaha ani‑tawanemi, uvi‑ateteyeu a itoava ataina tuta wayahina aitamoata deina. Wayahina, tuta ataina wayahina aveimeyemi, nau‑wawanimi Yaubada umatamatautei, kadu vatumi wayahina uvitapewa ubebebewa yami ito‑yavuha una‑nau‑yehai. \v 13 Iuna Yaubada nuami nihenina paipaisewa na‑vo‑vi‑vovoumi, e itomi nau‑wawanimi tauna ya nuanua ahiahina wayahimi unꞌ‑awaehei kadu udedewei. \p \v 14 Ka kadu avi dewa yami tau eta‑naonao iveimeyemi udedewei, akanai nau‑wawanimi udedewei deina. Eha wayahia uvi‑vonavona, kadu eha wayahia uvona‑patapata. \v 15 Iuna Yaubada ya nuanua natunatuna habuhabui wayahi deina. Nau‑wawanimi yawaimi hadahadani kadu tunutunuhi. Ka aituhu udedewei deina, tau maꞌ tanopi eha ai pata yami dewa inꞌ‑apa‑goyogoyoe. Taui yai dewa bwagobwagona kadu goyo‑vainena tuta taina novanovanina nihenina. Wayahina, itomi yawaimi ahiahi mahemahei wadima deina.\x + \xo 2:15 \xt Dan 12:3; Pili 1:10; 1Te 2:19.\x* \v 16 Iuna Yawai Ana Vona uvi‑yoyoei, inꞌ‑epei ivitumahanei. Ka yau nuanua udedewei deina, iuna avi auyewa Tau Ito‑yavuha na‑mavi‑havine, yauke au pata yami dewa wayahina adewa‑haiawa tauna matana. Kadu aituhu yawaimi tunutunuhi, avaha anamanei yau paisewa wayahimia eha awakabina, kadu anamanei eha ata‑paisewa‑wayohe. \p \v 17 Ka itomi yami vitumahana kadu yami paisewa Yaubada wayahina vivane yami pai vi‑nomu tauna wayahina deina. Ka aituhu baina inau‑vi‑anigiu, akanai dayahiu ana‑ito‑iwahi pai nim vi‑nomu Yaubada wayahina deina, yami pai vi‑nomu hetana. Ka aituhu dewana vinꞌ‑omo deina, au pata itomi habuhabumi nui kadewa‑haiawa. \v 18 Wayahina, itomi nau‑wawanimi nui kadewa‑haiawa aitamoata deina.\x + \xo 2:18 \xt Pili 3:1; 4:4.\x* \s1 Vona Timoti Wayahina \p \v 19 Aituhu Kauvea Iesu ya nuanua, tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, au pata Timoti avi‑tunei na‑omo wayahimia. Ka tauna, avaha vaneami nononi, na‑omane‑havinei baina wayahiua na‑mataedau anononi adewa‑haiawa. \v 20 Baina wayahiua eha kadu aitam onoto Timoti deina. Iuna tauna nuanua ananina wayahimi, kadu ya nuanua yawaimi vidoha. \v 21 Mani tomotau habuhabui yai nuanua taui ai heta wayahi inuanua ananina, eha Iesu Tau Ito‑yavuha ya nuanua wayahina inuanua.\x + \xo 2:21 \xt 2Ti 4:10.\x* \v 22 Kate avaha uanamanei, Timoti avaha viwaveneka tauna onoto tunina. Tauna ivaiteu Vaneana Ahiahina a paisewa nihenina natu deina. \v 23 Wayahina, avi tuta tepakaia au veimea anononi me Rom ai tau veimea ananina wayahina, akanai eha apotapota, kate tunuhina Timoti avi‑tunei na‑omo wayahimia. \p \v 24 Ka kadu avitumahana toyoina Kauvea na‑ivaiteu tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, kadu yauke anꞌ‑omo wayahimia. \s1 Vona Epapiroditusi Wayahina \p \v 25 Ka ataina anuanua nau‑wawaniu vaneika Epapiroditusi avi‑tunei na‑mavi‑havine wayahimia. Tauna au niau, kadu nui kapaipaisewa, kadu nui kanau‑havia Vaneana Ahiahina wayahina. Tauna kadu itomi yami tau mataeda, ka nonova aviani wayahina avi‑kutakuta, guguaia uvenei, e tauna omanei veneu.\x + \xo 2:25 \xt Pili 4:18.\x* \v 26 Ka tuta ataina wayahina tauna nuanua ananina wayahimi. Nonova tauna vi‑kwanaha, ka vaneana avaha unononi. Wayahina, tuta ataina wayahina tauna nua‑vita, iuna eha ya nuanua unuanua toyoina tauna wayahina. \v 27 Vona ahiahina, tauna a kwanaha eha kikituna, ka eha ani‑hoina inusi. Kate Yaubada ate‑nuanuaiei. Ika, Yaubada kadu ate‑nuanuaieu. Iuna Yaubada vo‑vi‑aiaiei vidoha. Wayahina, eha nua‑vita‑nana vꞌ‑inuana ata‑vaniahe. \v 28 Wayahina, yau nuanua ananina tauna avi‑tunei, na‑mavi‑havine wayahimia. Ka avi tuta udueye‑havinei, udewa‑haiawa. Ka aituhu itomi udewa‑haiawa, au vita baina uvo‑vi‑meani deina. \v 29 Ka avi tuta tepakaia tauna uvaniahei, itomi nau‑wawanimi yami dewa‑haiawa ananina nui unau‑kaiwei Kauvea nihenina. Ka tuta tepakaia wayahina aituhu avi onoto tauna deina wayahimia, nau‑wawanimi ana wava usi‑nai. \v 30 Iuna, vona ahiahina, eha ani‑hoina Epapiroditusi aniga Tau Ito‑yavuha ya paisewa wayahina. Ika, tauna yawaina awaehei omo baina, ka avi ivaita itomi eha ami pata uveneu, akanai tauna omo veneu, avaniahei. \c 3 \s1 Dewa Tunutunuhi‑hoina \p \v 1 Yaiau, pai nau‑yehata wayahina nau‑wawanimi Kauvea nihenina udewa‑haiawa! Avi veimea avaha aginumi, eha paisewa ananina wayahiua aginumi‑havine wayahimi. Kadu dewana ahiahina wayahimi, iuna aituhu una‑iavi tuta ainua wayahina, eha memeanina nuami na‑pani deina. \v 2 Udune‑vivinimi ahiahina. Iuna tau goyogoyona tupwai yai dewa vivane kedewa manimaninina deina. Iuna taui tau aidaba, ka yai nuanua idabadabami. \v 3 Ka eha nau‑wawanimi dewana unꞌ‑awaehe. Iuna itoka tau ekalesia tau vitumahana‑hoika. Itoka Yaubada wayahina kaiwaodu tauna Nuana Ahihinata ya bagibagi wayahina, ka didigaka vinꞌ‑omo Tau Ito‑yavuha Iesu wayahina. Ka avaha kanamanei yaka dewa ininikaia eha ai pata ina‑ito‑yavuhika.\x + \xo 3:3 \xt Rom 2:29.\x* \v 4 Vona ahiahina, aituhu aitam koiaka ana pata na‑vona‑vanevane ya dewana ininina wayahina, akanai yauke avane‑tawanei.\x + \xo 3:4 \xt Dew 22:3; 2Ko 11:18.\x* \v 5 Iuna yauke me Isiraeli‑hoiu, yau dede Beniamina, ka yau tupua munia, akanai auyewa ai yau 7 iakwa, ininiu idabei auyewa vi‑8‑na wayahina. Ka dewa habuhabuna wayahina yauke me Ebereu habuhabui avane‑tawanei. Tupwai wayahia Mosese ya veimea ivi‑muniei, kate yauke vivane Parisi aitam.\x + \xo 3:5 \xt Luk 1:59; 2Ko 11:22; Dew 23:6.\x* \v 6 Tupwai wayahia yai ate‑vatu mamaei, kate yauke yau ate‑vatu ananina. Wayahina, tuta nonova wayahina tau ekalesia adewa‑yaiyaiei. Ka me Iudea tupwai wayahia veimea ivi‑ateteyei, kate yauke aupu‑moimoiha veimea aitamoata aitamoata avi‑ateteyei, eha aitam ata‑vo‑haini.\x + \xo 3:6 \xt Dew 8:3.\x* \p \v 7 Nonova anuanua aituhu dewaia habuhabui adedewei, akanai avidoha Yaubada matana wayahi. Kate tuta ataina wayahina dewaia eha aitam aviani wayahiua. Iuna avaha anamanei, Tau Ito‑yavuha ana heta wayahina avidoha. Wayahina, avaha dewaia ahaponei, eha aitam aviani.\x + \xo 3:7 \xt Mat 13:44-46.\x* \v 8 Vona ahiahina, yau nuanua ananina Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha anꞌ‑anamanei, ka dewana mani dewa habuhabui vane‑tawanei. Ika, tauna wayahina avaha dewa habuhabui baina tanopia ahaponei iakwa. Ka habuhabui wayahiua haina deina, iuna yau nuanua Tau Ito‑yavuha avaniahei. \v 9 Ka kadu nuanuau Tau Ito‑yavuha nꞌ‑awaeheu yauke tauna nihenina amamaei. Iuna eha yau nuanua yau tunuha Yaubada matana vinꞌ‑omo iuna Mosese ya veimea avi‑ateteye. Eha. Yauke yau nuanua avi‑tau tunutunuha Yaubada matana iuna Tau Ito‑yavuha avitumahanei. Ka tunutunuhana omo Yaubada wayahina, ka vitumahana ana heta wayahina kavaniahei.\x + \xo 3:9 \xt Rom 3:21-22.\x* \v 10 Nuanuau Tau Ito‑yavuha anꞌ‑anamanei, kadu nuanuau Yaubada ya bagibagi anꞌ‑anamanei. Bagibagi‑nana Iesu si‑vi‑mini‑havinei. Ka nuanuau Iesu tauna ana inahe vo‑patau, e tupwana avaniahei, ka nuanuau tauna yanꞌ aniga ka yauke yau aniga aitamoata deina.\x + \xo 3:10 \xt Rom 6:3-5; 8:17.\x* \v 11 Ka aituhu ana pata, apaina Yaubada nꞌ‑awaeheu kadu yauke anigea amini‑havine. \s1 Nau‑pata Ahiahina \p \v 12 Eha avaha dewaia habuhabui ata‑vaniahe, kadu yau dewa habuhabui eha ahiahina ana noe tauna matana, kate abebebewa, avitapewa nau‑pata pai nau‑yehata avaniahei, iuna Tau Ito‑yavuha Iesu honeu nau‑patana wayahina.\x + \xo 3:12 \xt 1Ti 6:12, 19.\x* \v 13 Yaiau, eha avonavona avaha nau‑patana avaniahe, kate dewa aitamoata taina adedewei. Avi dewa avaha ivinꞌ‑omo wayahiua, dewai avi‑nua‑pani, ka avi dewa tepaua potapotau, avitapewa‑bagibagi avaniahei. \v 14 Ika, abebebewa yau paisewa a nau‑patana avaniahei. Iuna Yaubada vi‑honeu avanevane wahuma, e nau‑pata‑nana avaniahei Tau Ito‑yavuha Iesu nihenina.\x + \xo 3:14 \xt 1Ko 9:24.\x* \v 15 Ka aituhu aviyaivia itoka tau ekalesia wayahikaia yaka nua‑uya mamaei, akanai nau‑wawanika kanuanua aitamoata dewaia wayahi. Ka aituhu tuta ataina wayahina tupwami unuanua tunina, apaina Yaubada na‑vo‑vi‑mahetemi nuami nꞌ‑am‑haui dewana wayahina.\x + \xo 3:15 \xt 1Ko 2:6.\x* \v 16 Kate dewaia avaha kavaniahei, kadu dewaia avaha kawaehei aitamoata wayahina, nau‑wawanika dewaia kadedewei, eha kamagigino. \p \v 17 Yaiau, aituhu aviyaivia yau pai dune ivꞌ‑iunei, taui yawai udune‑vi‑anai kadu unuanuani. Aituhu itomi yau pai dune‑nana uvꞌ‑iunei, uvidoha deina. Iuna pai dune‑nana avenemi pai dune ahiahina.\x + \xo 3:17 \xt 1Ko 4:16.\x* \v 18 Tuta nonova wayahina vona taina avonevonemi tuta habuhabuna wayahina, ka ataina tuta wayahina mata‑inu wayahina avona‑havinemi, vivane tupwai tomotau yai dewa viwaveneka taui Tau Ito‑yavuha yanꞌ ai nahanahana a havia. \v 19 Tuta pai nau‑yehata wayahina tomotaui vita‑vovoni ivaniahei. Taui yai yaubada ai ayaunena, kadu didigai yai ini‑yauyau. Tanopi a gugua avaha nuai epei.\x + \xo 3:19 \xt Rom 16:18.\x* \v 20 Kate itoka tunina. Iuna yaka papani eha tanopi, kate wahuma. Ka ataina tuta wayahina yaka Tau Ito‑yavuha wahuma mamaei. Ka yaka nua‑vaniaha ananina nui ya mavi‑havine kapotepotei. Tauna Kauvea Iesu.\x + \xo 3:20 \xt Epe 2:6, 19.\x* \v 21 Ka tauna ya bagibagi eha a ito‑vewana. Wayahina, tauna ana pata dewa habuhabuna veimeyei ivi‑ateteyei. Ka avi tuta tauna na‑mavi‑havine, akanai ininika tutuaina taina ihanua na‑vo‑vinei, na‑vo‑vi‑vovoui, tauna ininina vovouna bagibagina kadu didigana aitamoata deina.\x + \xo 3:21 \xt 1Ko 15:28, 42-53.\x* \c 4 \s1 Me Pilipi Ai Veimea Tupwai \p \v 1 Yaiau, avaha nuau uepei ka adewa‑vidovidohemi, kadu yau nuanua anau‑vi‑taumi. Itomi yau pai dewa‑haiawa, kadu tuta pai nau‑yehata wayahina itomi au kunu‑nabanaba. Avaha ami veimea avo‑vi‑mahetemi, ka aituhu uvi‑ateteyei, umimini toyoina Kauvea nihenina.\x + \xo 4:1 \xt 1Te 2:19-20.\x* \p \v 2 Itomi vaivine ami wava Euodia ka Sinitike, aviama wayahimia uvi‑yaiana havine, kadu unꞌ‑awaehei aitamoata Kauvea nihenina. \v 3 Ika, au niau,\f a \fr 4:3 \ft Baina Paulo ipuipupu aitam onoto meagai Pilipi mamaei wayahina. Kate eha onotona ana wava katꞌ‑anamane.\f* tuta nonova wayahina a itoava tuta ataina wayahina wamke yauke aka inua nui kapaipaisewa, kadue wamke aviamem vaivine ainuai ena‑ivaitei ividoha. Nonova taui ainua iaivaiteu Vaneana Ahiahina a havia abou‑potei. Ka tuta‑nana wayahina kadu onoto ana wava Kilemeniti ka mani tomotau iaivaiteu yau paisewa wayahina. Taui habuhabui ai wava imamaei Yawai Ana Buki nihenina wahuma.\x + \xo 4:3 \xt Luk 10:20.\x* \p \v 4 Tuta habuhabuna wayahina nau‑wawanimi udewa‑haiawa Kauvea nihenina! Unononi avona‑havine. Nau‑wawanimi udewa‑haiawa. \v 5 Ka kadu nau‑wawanimi tomotau habuhabui inꞌ‑anamanemi yami dewa bigana. Iuna tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, Kauvea na‑mavi‑havine.\x + \xo 4:5 \xt Ebe 10:25; Iam 5:8-9.\x* \p \v 6 Eha aitam aviani wayahina unuanua toyoina o unua‑vita wayahina. Kate tuta habuhabuna wayahina itomi nau‑wawanimi naona uviama Yaubada wayahina. Ika, yami viama, kadu yami hida, kadu yami nuanua nau‑kaiwa wayahina unꞌ‑omanei tauna matana.\x + \xo 4:6 \xt Mat 6:25-34; Kol 4:2.\x* \v 7 Ka aituhu udedewei deina, nua gomagomanina Yaubada wayahina nuami na‑bou‑potei goyona wayahina, kadu dune‑vivinimi Tau Ito‑yavuha Iesu nihenina. Ka eha aka pata nua gomagomani‑nana kanꞌ‑anamane‑yehai, iuna ito‑niuna.\x + \xo 4:7 \xt Isa 26:3; Ioni 14:27; Kol 3:15.\x* \s1 Me Pilipi Ai Veimea Pai Nau‑yehata \p \v 8 Ka pai nau‑yehata, yaiau, dewa taina wayahia unuanua. Aituhu aviani tunutunuhina, o aituhu aviani tomotau iawaehei ate‑vatuna, o aituhu aviani ahiahina, o aituhu aviani hadahadanina, o aituhu aviani ana dune ahiahina, o aituhu aviani nau‑wawanika kanꞌ‑apa‑vidovidohei, o aituhu aviani mani dewa vane‑tawanei, o aituhu aviani nau‑wawanika kanꞌ‑awa‑davei, akanai nau‑wawanimi dewaia wayahi unuanua. \v 9 Aituhu aviani aviwavenemi avaha unononi, o aituhu aviani nonova aginumi wayahimia, o aituhu avi dewa yawaiu nihenina ududueyei, akanai dewaia unuanuani kadu udewa‑nubunubui. Aituhu udedewei deina, akanai nua gomagomanina a Yaubada nui umamaei.\x + \xo 4:9 \xt Rom 16:20.\x* \p \v 10 Tutana vaneami anononi, vivane unuanua ananina havine wayahiu, yauke adewa‑haiawa Kauvea nihenina. Ika, tuta nonova wayahina a itoava tuta ataina wayahina, unuanua ananina wayahiu, kate eha aitam etawana ta‑mamae uviwaveneu deina. \v 11 Yau vonana eha ta‑vinꞌ‑omo iuna avi‑kutakuta. Eha‑ohota. Iuna aituhu avi dewa omo wayahiua, yauke avaha anamanei dewana wayahina au pata kadu nua gomagomanina nui amamaei. \v 12 Ika, avaha dewa habuhabui avaniahei. Tupwai tuta avi‑kutakuta, ka tupwai tuta gugua habuhabuna wayahiua. Ka avaha nua‑uya hivahivana avaniahei anamane‑yehai. Wayahina, au pata nua gomagomanina nui amamaei dewa tunina tunina nihenia. Aituhu am‑iaua o aituhu am anavovo, o aituhu avi‑tau payapayaya o aituhu avi‑tau kaikaiwabo, \v 13 yauke au pata dewa habuhabui wayahia, iuna Tau Ito‑yavuha vo‑vi‑bagibagiu.\x + \xo 4:13 \xt 2Ko 12:10.\x* \p \v 14 Yau vona taina vona tunutunuhina. Iuna vo‑pata wayahimia uva‑tawanei omo wayahiua avaniahei, ka dewana dewa ahiahina. Iuna au vita uvo‑vi‑meani. Kaiwa ananina. \v 15 Ka kadu, itomi me Pilipi avaha uanamanei nonova, tutana uvi‑putu Vaneana Ahiahina uvitumahanei wayahina, yami papani Masedonia ani‑tawanei yau nae wayahina, ka eha kadu aitam ekalesia ita‑ivaiteu, akanai itomi ami heta uaivaiteu.\x + \xo 4:15 \xt 2Ko 11:9.\x* \v 16 Ka avaha meagai Tesalonika avaniahei, kaiwadi ai vi‑am tuta avi‑kutakuta, ka itomi ivaita uva‑tawane‑havihavinei wayahiua. \v 17 Yau vonana iuna eha nuanuau am‑venena‑kavovo uveneu. Kate yau vonana iuna yau nuanua itomi uvidoha. Aituhu avi dewa ahiahina udedewei, apaina dewaia wayahi Yaubada nau‑pata ahiahina na‑venemi wahuma. \v 18 Aituhu nau‑wawanimi yau paisewa wayahimi unau‑patau, akanai itomi me Pilipi avaha unau‑pata‑yehai kadu hetana. Ka tuta ataina wayahina eha ata‑vi‑kutakuta, kate au pata gugua habuhabui wayahia. Iuna avaha am‑venena‑kavovoia uva‑tawanei omo wayahiua avaniahei. Epapiroditusi baina omanei. Ka am‑venena‑kavovoia vi‑nomu pai mau dibidibina deina, ka Yaubada ivo‑vi‑dewa‑haiawi, ka tauna vi‑nomu‑naia awaehei ahiahina matana. \v 19 Ka aituhu aviani wayahina itomi uvi‑kutakuta, akanai yau Yaubada ya kaikaiwabo habu‑vainena kadu didigana wayahina mamaei Tau Ito‑yavuha Iesu nihenina, ka Yaubada ya nuanua na‑vo‑patai wayahimia. \p \v 20 Wayahina, Amaka Yaubada nau‑wawani didigana vinꞌ‑omo‑nananena, tuta ataina wayahina eha a ito‑vewana wayahina. Ana pata deina. \p \v 21 Tau ekalesia habuhabui Tau Ito‑yavuha nihenina unau‑kaiwei. \p Ka vavaneika baina nui amamaei kadu yai nau‑kaiwa iva‑tawanei omomo wayahimia. \v 22 Ka tau ekalesia habuhabui inau‑kaiwemi. Ka taui Sisa\em V\em* ya manua nihenina imamaei yai nuanua ananina inau‑kaiwemi. \p \v 23 Ka yau nuanua am‑venena awawaehina Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha wayahina uvaniahei nuami nihenina. \m Ana pata deina. \m \sig Yauke Paulo\sig*