\id EPH - Minaveha NT [mvn] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2017) \h Epesusi \toc1 Me Epesusi Yai Leta Paulo Wayahina \toc2 Epesusi \toc3 Epe \mt2 Me \mt1 Epesusi \mt2 Yai Leta \mt2 Paulo Wayahina \is1 Buki Taina Wayahina \ip Buki taina a tau ginuma vivane Paulo. Ka leta taina omo tau ekalesia imamaei meagai Epesusi nihenina. Tuta‑nana wayahina Epesusi meagai ananina, ka me Rom yai pai veimea ananina nihenina meagai Epesusi ya nata vivane meagai vi‑nau‑punina meagai habuhabui wayahia. \ip Paulo ya pai mini ananina leta taina nihenina vivane Iesu yanꞌ aniga ai nahanahana wayahina, ka Iesu ya nuanua ito‑yavuha kavaniahei deina. Wayahina, itoka tomotau tunika tunika aka pata ekalesia aitamoata nihenina kavꞌ‑iunei. Yaubada ya vi‑nua‑hauhau tomotau habuhabuka kanꞌ‑omo tauna wayahina Iesu Tau Ito‑yavuha nihenina. Ka Paulo pai dune tupwai me Epesusi venei, e pai mini‑nana inua‑haui, inꞌ‑anamanei ahiahina. \ip Aitam pai dune ekalesia aitam ininina deina, ka Iesu ininina unununa. Ka kadu aitam pai dune ekalesia aitam manua deina, ka Iesu ohona naona. Ka kadu aitam pai dune ekalesia aitam vavine deina, ka Iesu tau tavine wayahina. \ip Leta taina nihenina Paulo dewa habuhabuna dudueyei Iesu nihenina, vivane tauna ya dewa‑vidovidoha, ka ya nua‑piaha, ka yanꞌ am‑venena‑kavovo, ka kadu ahihinata. Ka Iesu dewaia habuhabui veneka, e kavi‑tau kaikaiwabo tauna nihenina deina. \c 1 \s1 Nau‑kaiwa \m \v 1 Kaiwa ananina. Yauke Paulo Tau Ito‑yavuha Iesu a tau hae ananina aitam iuna Yaubada ya nuanua deina. Ka itomi tau ekalesia meagai Epesusi nihenina yami leta taina aginumi omomo wayahimia. Itomi yami vitumahana Tau Ito‑yavuha Iesu wayahina eha vitupu, kate vitumahana‑hoina.\x + \xo 1:1 \xt Dew 18:19-21; 19:1.\x* \p \v 2 Ka yau nuanua am‑venena awawaehina kadu nua gomagomanina uvaniahei Amaka Yaubada wayahina kadu Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha wayahina. \s1 Nau‑iaiava Nuaka Wayahi Tau Ito‑yavuha Nihenina \p \v 3 Itoka tau ekalesia nau‑wawanika Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha Amana kanꞌ‑awa‑davei. Amana kadu tauna ya Yaubada. Ka tauna avaha nau‑iaiavaka wahuma a papani wayahina, ka aituhu avi nau‑iaiava nuaka ai pata ividoha, akanai tauna avaha dewaia awaeheka kavaniahei Tau Ito‑yavuha nihenina.\x + \xo 1:3 \xt Epe 2:6.\x* \v 4 Iuna tuta naona wayahina Yaubada vi‑nua‑dadaneka, ka ya nuanua wayahika Tau Ito‑yavuha nihenina ahihikata kadu hadahadanika kamamaei. Ka munia, tauna vi‑putu ya vevewana habuhabui vevewanei, vivane wahuma kadu tanopi deina. Ka Yaubada dewa‑vidovidoheka.\x + \xo 1:4 \xt Ioni 15:16.\x* \v 5 Wayahina, tauna mai‑vi‑nua‑dadaneka, ka tau payapayaya deina na‑payayeka Iesu Tau Ito‑yavuha nihenina. Yaubada ya nuanua deina, wayahina tauna dewa‑haiawa itoka natunatuna.\x + \xo 1:5 \xt Ioni 1:12.\x* \v 6 Akanai avaha itoka am‑venenana awawaehina kavaniahei, dewana wayahina kawa‑davedavei, e tauna didigana natanata deina. Am‑venenana awawaehina kavaniahei Natuna nihenina, ka tauna Natuna dewa‑vidovidohei. \p \v 7-8 Ka tauna matana kavidoha Natuna nihenina. Ka Natuna dayahina yaka nua‑piaha yaka dewa goyona wayahi vi‑maiei. Ka dewana vinꞌ‑omo, iuna Yaubada yanꞌ am‑venena awawaehina wayahika ani‑vainena. Ka nua‑uya habuhabui ka anamana habuhabui nui, am‑venenana awawaehina ani‑vainena veneka, kadu dewana ana dune vivane tauna bou‑hetahetani wayahika.\x + \xo 1:7-8 \xt Epe 2:7; Kol 1:14.\x* \v 9 Ka tauna avaha ya vi‑nua‑hauhau hivahivana si‑vinꞌ‑omanei, itoai anamanei, iuna dewana vo‑vi‑dewa‑haiawi. Ka tauna ya nuanuana habuhabuna Tau Ito‑yavuha nihenina.\x + \xo 1:9 \xt Rom 16:25.\x* \v 10 Ka Yaubada avaha aitam auyewa tuta tepakaia wayahina vi‑nua‑dadani. Ka auyewana wayahina tauna ya vi‑nua‑hauhau na‑nau‑yehai, vivane Tau Ito‑yavuha vi‑putu dewa habuhabuna veimeyei, aituhu wahuma o tanopia, akanai auyewana wayahina tauna dewaia habuhabui ununui deina.\x + \xo 1:10 \xt Kol 1:16, 20.\x* \p \v 11 Ka Yaubada kadu mai‑vi‑nua‑dadaneai Tau Ito‑yavuha nihenina, iuna Yaubada ya vi‑nua‑hauhau deinake. Ka aviani ya nuanua, ka aviani ya vi‑nua‑hauhau, akanai tauna dewaia habuhabui veimeyei ivinꞌ‑omo deinake.\x + \xo 1:11 \xt Rom 8:28-29.\x* \v 12 Itoai me Iudea yoko naona yama nua‑vaniaha nui Tau Ito‑yavuha wayahina apotapota. Ka Yaubada ya nuanua wayahiai tauna didigana anꞌ‑awa‑davei. \p \v 13 Ka munia, kadue itomi eha me Iudea Vona Tunutunuhina unononi, e uvi‑putu Tau Ito‑yavuha uvitumahanei. Vonaia Vaneana Ahiahina, ka ito‑yavuha uvaniahei vonaia wayahia. Iakwa, e Yaubada ya pai ainana wayahina yanꞌ apa‑vidovidoha venemi Tau Ito‑yavuha nihenina. Ka pai ainana tanoi vivane Nuana Ahihinata. Nonova Yaubada vona‑dabadaba Nuana Ahihinata na‑veneka, e nui kamamaei. Ka ataina avaha Nuana Ahihinata uvaniahei deinake. \v 14 Ka aituhu Nuana Ahihinata nihenimia mamaei, dewana viwavenemi itomi Yaubada natunatuna. Ka Nuana Ahihinata nui kamamaei a itoava Tau Ito‑yavuha na‑mavi‑havine wayahina. Ka auyewana wayahina aviani Yaubada vona‑dabadaba wayahikaia, akanai habuhabuna kavaniahei. Wayahina, ataina nau‑wawanika Yaubada didigana kanꞌ‑awa‑davedavei.\x + \xo 1:14 \xt 2Ko 1:22.\x* \p \v 15-16 Itomi Kauvea Iesu uvitumahanei, kadu tau ekalesia habuhabui udune‑nuanuaiei. Wayahina, tutana vaneami anononi, avi‑putu Yaubada anau‑kaiwei wayahimi, kadu yau viama nihenina anuanuanimi a itoava tuta ataina wayahina. \v 17 Ka tuta tuta yau viama wayahimi yaka Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha Amana, vivane Yaubada Didiga‑hoina, tauna Nuana na‑venemi. Kadu yau nuanua Nuana nua‑uya venevenemi, kadu tauna Yaubada ya vi‑nua‑hauhau na‑si‑vinꞌ‑omanei wayahimia, e itomi ami pata tauna unꞌ‑anamanei ahiahina deina.\x + \xo 1:17 \xt Kol 1:9.\x* \v 18 Ka kadu aviama Yaubada nuami matai na‑waei, e ami pata yami nua‑vaniaha nui upotapota a itoava aviani wayahina tauna honemi uvaniahei wayahina. Kadu yau nuanua dewai habuhabui unꞌ‑anamanei. Iuna tauna ya nuanua itoka tau ekalesia habuhabuka nau‑iaiava habuhabui kavaniahei, ka vona ahiahina, nau‑iaiavaia didigai mamaei. \v 19 Ka kadu yau nuanua wayahimi Yaubada ya bagibagi ani‑vainena unꞌ‑anamanei. Tauna ya bagibagi‑nana paipaisewa itoka tau vitumahana nihenikaia.\x + \xo 1:19 \xt Kol 1:11.\x* \v 20 Ka ya bagibagi‑nana wayahina tauna Tau Ito‑yavuha anigea si‑vi‑mini‑havinei. Kadu Yaubada Iesu aitam pai manuena ahihi‑vainena venei wahuma, ka pai manuenana ahihi‑vainena Yaubada ateina mamaei.\x + \xo 1:20 \xt Sam 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12.\x* \v 21 Ka Tau Ito‑yavuha ana wava mani wava habuhabui vane‑tawane‑neiei, aituhu wava ananina ataina, o aituhu wava ananina tuta tepakaia wayahina. Kadu tauna anꞌ awaeha awaeha habuhabui vane‑tawane‑neiei, aituhu pai veimea wahuma, o aituhu pai veimea tanopia.\x + \xo 1:21 \xt Kol 1:16; 2:10.\x* \v 22 Ika, Yaubada dewa habuhabuna Tau Ito‑yavuha awaehei na‑veimeyei. Ka kadu Yaubada Tau Ito‑yavuha vi‑nua‑dadanei, e tauna itoka tau ekalesia ununuka, ka tauna dewaia aitamoata aitamoata ekalesia nihenina veimeyei.\x + \xo 1:22 \xt Sam 8:6.\x* \v 23 Ka itoka tau ekalesia vivane Tau Ito‑yavuha ininina, ka tauna ana heta itoka tau ekalesia nau‑vi‑anaika. Ika. Tauna dewaia habuhabui nau‑vi‑anai kadu nau‑yehai deina.\x + \xo 1:23 \xt Epe 4:10, 15; Rom 12:5; Kol 1:18.\x* \c 2 \s1 Aniga Kani‑tawanei, Yawai Kavaniahei \p \v 1 Ka itomi medeina? Nonova aninigami, iuna Yaubada ya veimea utana‑bwegebwegei, kadu dewa goyona udedewei.\x + \xo 2:1 \xt Kol 1:21; 2:13.\x* \v 2 Vona ahiahina, tuta nonova wayahina tanopi ana dewa udedewei, kadu tuta‑nana wayahina itomi pai veimea wahuma upuna a tau veimea uvi‑muniei, vivane aitam nua, ana wava Satana. Ka tuta ataina wayahina, aituhu aviyaivia Yaubada ivihahaiei, akanai Satana paipaisewa nihenia.\x + \xo 2:2 \xt Kol 3:7; Tit 3:3.\x* \v 3 Tuta nonova wayahina itoka habuhabuka taui wayahia kamamaei, kadu tuta‑nana wayahina avi dewa goyona ininika nuanuai ananina, akanai kadedewei taui deinake. Wayahina, tuta nonova wayahina itoka nau‑wawanika dewa‑yaiyai Yaubada wayahina kavaniahei, taui deina. Iuna Yaubada dewaia nau‑nikonikoiei.\x + \xo 2:3 \xt Kol 3:6.\x* \v 4 Kate tauna ya dune‑nuanuai wayahika ani‑vainena, kadu tauna ya nuanua ate‑nuanuaieka.\x + \xo 2:4 \xt Rom 6:11-13.\x* \v 5 Wayahina, Yaubada tauka yaka Tau Ito‑yavuha nui yawai‑vavaha veneka. Tuta‑nana wayahina itoka vivane aninigaka, iuna yaka dewa goyona inau‑vi‑anigika. Kate am‑venena awawaehina Yaubada wayahina ito‑yavuhika. \v 6 Ka kadu Yaubada tauka Tau Ito‑yavuha Iesu nui si‑naika, vo‑vi‑manuenika. Ka tuta ataina wayahina pai manuena ahihi‑vainena hetana wahuma kamanuena.\x + \xo 2:6 \xt Kol 2:12.\x* \v 7 Dewana aitam pai dune taui ivinꞌ‑omo tuta tepakaia wayahina, e inꞌ‑anamanei Yaubada avaha am‑venena awawaehina ani‑vainena veneka. Eha ana pata kadu aitam aviani wayahina kabou‑viwave. Yaubada yana dewa bigana wayahikaia mani dewa habuhabui vane‑tawane‑vainei. Ka avaha dewana bigana Tau Ito‑yavuha Iesu nihenina kavaniahei. \v 8 Vona ahiahina, itomi ito‑yavuha uvaniahei Yaubada yanꞌ am‑venena awawaehina ana heta wayahina. Ika, ito‑yavuha kavaniahei yaka vitumahana wayahina, eha yaka paisewa wayahina. Ka vitumahana omo Yaubada wayahina, vivane yanꞌ am‑venena‑kavovo wayahikaia. \v 9 Iuna Yaubada ya nuanua eha aitam tomotau ana pata tauna ana heta ya paisewa wayahina na‑vona‑vanevane.\x + \xo 2:9 \xt 1Ko 1:29-31; 2Ti 1:9.\x* \v 10 Wayahina, itoka vi‑tau ekalesia iuna Yaubada paipaisewa nuaka nihenina. Ka tauna ya nuanua wayahika, e ataina tuta wayahina Tau Ito‑yavuha Iesu nihenina dewa ahiahina kadedewei. Ika, tuta nonova wayahina, Yaubada mai‑vi‑nua‑dadani dewaia ahiahi kadedewei. Wayahina, tauna dewaia vo‑vi‑aiaia wayahika.\x + \xo 2:10 \xt Tit 2:14.\x* \p \v 11 Wayahina, itomi nau‑wawanimi dewaia unuanuani. Tuta nonova wayahina, itomi eha Yaubada ya tomotau. Ka yami tupua wayahina itomi eha me Iudea. Wayahina, me Iudea ivonavona wayahimia, “Taui eha yai aidaba ininia. Wayahina, taui eha Yaubada ya tomotau.” Kate me Iudea taui wayahia ivonavona, “Itoka yaka aidaba mamaei ininikaia. Wayahina, itoka Yaubada ya tomotau akanai.” Aituhu kana‑vona tanopia wayahina, akanai taui yai aidaba mamaei. Kate aidaba‑nana vinꞌ‑omo tomotau nimaia, ka dewana eha aitam aviani wahuma wayahina. \v 12 Nau‑wawanimi unua‑vi‑avini. Tuta‑nana wayahina itomi nau‑makamakakami Tau Ito‑yavuha wayahina umamaei. Ka tuta‑nana wayahina itomi eha me Isiraeli. Wayahina, avi vona‑dabadaba Yaubada boui me Isiraeli wayahi, vona‑dabadaba‑naia eha wayahimi. Ka tuta‑nana wayahina eha yami nua‑vaniaha nui uta‑potapota vona‑dabadaba‑naia uvaniahe. Ka tuta‑nana wayahina Yaubada eha itomi yami Yaubada yawaimi tanopia wayahina.\x + \xo 2:12 \xt Kol 1:21; Rom 9:4.\x* \p \v 13 Kate tuta ataina wayahina Tau Ito‑yavuha Iesu dewaia habuhabui vo‑vinei. Nonova umamaei bana mamanaina Yaubada wayahina. Kate tuta ataina wayahina, Tau Ito‑yavuha dayahina omanemi Yaubada nepena.\x + \xo 2:13 \xt Kol 1:20.\x* \v 14 Ka dewana ana pata iuna tauna ana heta yaka nua gomagomanina. Iuna nonova aitam gani deina mamaei, ka gani‑nana itoai me Iudea ka itomi eha me Iudea tana‑vewanika. Ka nua‑goyo mamaei wayahiaia kadu wayahimia. Ka Tau Ito‑yavuha omo, ka gani‑nana bwege‑yavunei, ka yoko ainua avaha ivi‑yoko aitamoata.\x + \xo 2:14 \xt 1Ko 12:13.\x* \v 15 Tutana ai nahenahea ininina itutu‑pwatei, tauna inau‑vi‑anigi. Ka kadu tuta aitamoata wayahina, tauna Mosese ya veimea vita‑vovoni. Mosese ya veimea nihenina veimea tunina tunina imamaei, ka veimeaia itoai itomi itana‑vewanika, kadu veimeaia itoka habuhabuka Yaubada wayahina itana‑vewanika. Kate Tau Ito‑yavuha ya nuanua yokoia ainuai ivi‑yoko aitamoata tauna ana heta nihenina. Iuna aituhu yokoia ainuai ivi‑yoko aitamoata, akanai nua gomagomanina vinꞌ‑omo deinake. Wayahina, tuta ataina wayahina itoai me Iudea ka itomi eha me Iudea kavi‑yaiana.\x + \xo 2:15 \xt Kol 2:14.\x* \v 16 Ka kadue tauna ininina nihenina itoka tomotau habuhabuka aka pata kavi‑yaiana Yaubada wayahina. Iuna tauna nua‑goyo‑nana nau‑vi‑anigi ai nahenahea.\x + \xo 2:16 \xt Kol 1:20, 22.\x* \v 17 Nonova, itomi eha me Iudea umamaei bana mamanaina Yaubada wayahina, ka Tau Ito‑yavuha omo ka nua gomagomanina naunau‑waheyei wayahimia. Ka itoai me Iudea Yaubada nepena amamaei, ka tauna omo kadu nua gomagomanina naunau‑waheyei wayahiaia.\x + \xo 2:17 \xt Isa 57:19.\x* \v 18 Ka ataina tuta wayahina, Tau Ito‑yavuha ya paisewa wayahina itomi kadue itoai aka inua aka pata Amaka wayahina kaomomo nua aitamoata wayahina, vivane Nuana Ahihinata wayahina. \p \v 19 Wayahina, tuta ataina wayahina itomi eha tau payapayaya o tau bwanibwani Yaubada ya tomotau wayahi. Eha. Avaha uvi‑yoko aitamoata itoai me Iudea wayahiaia, kadu avaha unu Yaubada yana yoko nihenina, e nui kamamaei.\x + \xo 2:19 \xt Epe 3:6.\x* \v 20 Yaubada ya manua wahuma ana yona deina. Naona tau apa‑taputapu kadu itoai tau hae anani avinꞌ‑omo apaipaisewa, ka Tau Ito‑yavuha Iesu vivane manua‑nana ana Ohona Naona.\x + \xo 2:20 \xt 1Ko 3:11.\x* \v 21 Ka tau ekalesia habuhabuka manua‑nana a yoana, ka tauna yonaka kavi‑Manua Vito‑pota Ahihikata Kauvea nihenina.\x + \xo 2:21 \xt 1Ko 3:16.\x* \v 22 Wayahina, kadu itomi manua‑nana a yoana, e tauna taumi yonami uvi‑manua, ka Yaubada Nuana Ahihinata manua‑nana nihenina mamaei.\x + \xo 2:22 \xt 1Pi 2:5.\x* \c 3 \s1 Paulo Ya Paisewa Taui Eha Me Iudea Wayahi \p \v 1 Dewana wayahina yauke Paulo aitam tau paisewa‑kavokavovo Tau Ito‑yavuha Iesu wayahina, ka tauna ya nuanua apaipaisewa itomi eha me Iudea wayahimi.\x + \xo 3:1 \xt Pili 1:7, 13.\x* \v 2 Nonova Yaubada au veimea veneu yanꞌ am‑venena awawaehina avo‑vi‑mahetemi unꞌ‑anamanei. Kaiwadi, avaha viviwaviu unononi, a?\x + \xo 3:2 \xt Kol 1:25.\x* \v 3 Ka Yaubada nua‑uyana hivahivana au heta wayahiua si‑vinꞌ‑omanei. Ka avaha dewana wayahina tupwana kutakutana aginumi wayahimi.\x + \xo 3:3 \xt Epe 1:9-10; Kol 1:26.\x* \v 4-5 Ka avaha yau vona taina uaiavi‑yehai, akanai ami pata yau nua‑uyana Tau Ito‑yavuha wayahina unꞌ‑anamanei ahiahina. Nonova nua‑uyana hivahivana, ka Yaubada eha ta‑si‑vinꞌ‑omane mani tomotau tuta nonova imamaei wayahia. Kate tuta ataina wayahina Nuana Ahihinata avaha si‑vinꞌ‑omanei itoai Yaubada a tau hae ahihiaiata wayahiaia kadu ya tau apa‑taputapu wayahiaia. \v 6 Vaneana Ahiahina nua‑uyana hivahivana vo‑vi‑mahetei deina. Ka ataina tuta wayahina itomi eha me Iudea ami pata itoai me Iudea nui kavi‑tau vaniaha Yaubada ya vona‑dabadaba wayahina. Itoka habuhabuka kavi‑yoko aitamoata, ka vona‑dabadabana yawai‑vavaha wayahina kavaniahei Tau Ito‑yavuha Iesu nihenina.\x + \xo 3:6 \xt Epe 2:13, 16-19.\x* \p \v 7 Nonova Yaubada ya bagibagi‑nana viputu paipaisewa yauke taua niheniua, ka tauna yanꞌ ate‑nuanuai veneu, e yanꞌ am‑venena awawaehina wayahina avi‑tau paisewa‑kavokavovo Vaneana Ahiahina wayahina, e avi‑putu anau‑wahe.\x + \xo 3:7 \xt Kol 1:25.\x* \v 8 Vona ahiahina, yauke taua au wava kikituna, ka Yaubada ya tomotau habuhabui ai wava au wava ivane‑tawanei. Kate Yaubada vi‑nua‑dadaneu, e am‑venenana awawaehina veneu avi‑tau nau‑wahe itomi eha me Iudea wayahimi, e nau‑iaiava ani‑vainena Tau Ito‑yavuha nihenina anaunau‑waheyemi.\x + \xo 3:8 \xt 1Ko 15:9-10.\x* \v 9 Ka kadu yau paisewa nua‑uyana hivahivana avo‑vi‑mahetei tomotau habuhabui wayahia. Ka apaina, aviani Yaubada ya nuanua wayahi, taui inꞌ‑anamane‑yehai. Tuta naona wayahina a itoava tuta ataina wayahina nua‑uyana Yaubada ana heta wayahina mamaei. Tauna dewa habuhabui ai tau vevewana. \v 10 Ka tauna ya nuanua tuta ataina wayahina ekalesia na‑vevewanei, ka itoka tau ekalesia Yaubada ya nua‑uya ani‑vainena yoko ainua wahuma a papani imamaei kaviwavenei inꞌ‑anamanei, vivane tau veimea‑naia wayahia kadu kauvea‑naia wayahia. \v 11 Tuta naona wayahina, Yaubada dewaia wayahina mai‑nuanua, ka tauna ya vi‑nua‑hauhauna nau‑yehai yaka Kauvea Tau Ito‑yavuha Iesu wayahina. \v 12 Wayahina, yaka Tau Ito‑yavuha nihenina, kadu yaka vitumahana tauna wayahina, memeanina kavinꞌ‑omo Yaubada wayahina. Iuna tauna ya dewa‑haiawa nui potapotaka, ka eha aitam aviani matamatauteka.\x + \xo 3:12 \xt Ioni 14:6; Rom 5:2.\x* \p \v 13 Baina manua yohona nihenina amamaei, ka vona ahiahina inahe avaniahei. Kate eha yau nuanua unua‑vita wayahiu. Iuna paisewa taina adedewei itomi wayahimi. Wayahina, kana‑vona inahe taina wayahina didigami omomo. \s1 Paulo Ya Viama Me Epesusi Wayahi \p \v 14 Avaha avonemi deina, memeanina kanꞌ‑omo Yaubada wayahina. Wayahina, yauke avi‑tupa‑gum Amaka matana wayahina. \v 15 Tauna wayahina natunatuna habuhabui wahuma kadu itoka habuhabuka tanopia yaka dede kavaniahei. \v 16 Ka aviama tauna na‑vo‑vi‑bagibagimi. Iuna tauna ya kaikaiwabo ani‑vainena wahuma mamaei. Wayahina, tauna ana pata bagibagi venevenemi nuami nihenina omomo Nuana Ahihinata wayahina. \v 17 Ka aviama yami vitumahana wayahina Tau Ito‑yavuha nuami nihenia mamaei. Ka kadu aviama wanohimi ina‑opu Yaubada ya dune‑nuanuai nihenina aitam ai wanohina iopuopu tanopi nihenina deina, e uvi‑putu udewa‑vidovidoha tauna deinake.\x + \xo 3:17 \xt Ioni 14:23; Kol 1:23; 2:7.\x* \v 18 Ka kadu aviama apaina itomi ami pata tau ekalesia habuhabui nui Tau Ito‑yavuha ya dewa‑vidovidoha wayahika kanꞌ‑anamanei, vivane a bababa, a vi‑manamana, ana vane, kadue ana opu. \v 19 Ka kadu aviama wayahimi dewa‑vidovidohana unꞌ‑anamanei. Itoka tomotau eha aka pata dewa‑vidovidohana ani‑vainena kanꞌ‑anamane‑yehai. Ka aviama dewa‑vidovidohana nau‑vi‑anaimi, e Yaubada ya nau‑iaiava habuhabui uvaniahei, e kadu inau‑vi‑anaimi deina. \p \v 20 Tauna ya bagibagi‑nana eha a ito‑vewana. Wayahina, aviani kaviamei, o aviani wayahina kanuanua, tauna ana pata dedewei, kadu na‑bou hetana ani‑vainena. Tauna ya bagibagi paipaisewa nihenikaia, ka bagibagi‑nana ana pata yaka viama habuhabui wayahi. \v 21 Wayahina, itoka tau ekalesia habuhabuka nau‑wawanika Yaubada kanꞌ‑awa‑davei, e didigana kavo‑vi‑natei Tau Ito‑yavuha Iesu a wavea, tuta ataina wayahina a itoava tuta eha a ito‑vewana wayahina! Ana pata deina. \c 4 \s1 Tau Ito‑yavuha Ininina Aitamoata \p \v 1 Avaha avonemi, yauke baina manua yohona nihenina amamaei. Iuna Kauvea ya paisewa apaipaisewei, ka tauna a havia yai nuanua ibou‑potau. Ka tauna taumi honemi uvi‑tau ekalesia tunutunuhimi. Wayahina, ataina ahidahidami yami dewa uvo‑vi‑tunuhi iawaehei aitamoata vi‑hone‑nana wayahina.\x + \xo 4:1 \xt Kol 1:10.\x* \v 2 Akanai, nau‑wawanimi yami dewa habuhabuna udedewei nua‑opu ana noe wayahina, kadu dewa bigana wayahina. Kadu aitamoata aitamoata wayahimia nau‑wawanimi utoha‑vi‑anaimi, upotapotami a itoava yawaimi hadahadanina wayahina, iuna udewa‑vidovidohemi.\x + \xo 4:2 \xt Kol 3:12-13.\x* \v 3 Ami veimea ubebebewa‑bagibagi vivane aitamoata aitamoata wayahimia Nuana Ahihinata unononi, unꞌ‑awaehei aitamoata, ka tomotau aitamoata deina Nuana uvi‑ateteyei. Aituhu habuhabumi udedewei deina, nua gomagomanina wayahimia mamaei.\x + \xo 4:3 \xt Kol 3:14-15.\x* \v 4 Iuna, vona ahiahina, Tau Ito‑yavuha ininina aitamoata, eha habuhabuna. Ka kadu Nuana Ahihinata vivane aitamoata. Ka tutana tauna honemi, akanai uomo nua‑vaniaha aitamoata wayahina. \v 5 Ika, yaka Kauvea aitamoata, ka yaka vitumahana aitamoata, ka aka bapitaiso aitamoata. \v 6 Ka habuhabuka Amaka Yaubada vivane aitamoata, ka tauna hetakaia habuhabuka veimeyeka, ka wayahikaia ya paisewa paipaisewa, ka kadu nihenikaia mamaei.\x + \xo 4:6 \xt 1Ko 12:6.\x* \p \v 7 Ka Tau Ito‑yavuha aitamoata aitamoata wayahikaia am‑venena awawaehina vo‑pataka medeina tauna ya nuanua deina.\x + \xo 4:7 \xt Rom 12:3, 6.\x* \v 8 Ka dewana wayahina Iginuma nihenina ivona, \b \q1 “Tutana tauna ivane hetana, \q2 avaha a havia vi‑peui, \q1 tauna eta‑naoi, ivi‑muniei \q2 vivane didigana ivo‑vi‑natei deina, \q1 kadu tauna am‑venena‑kavovo \q2 tomotau venei.”\x + \xo 4:8 \xt Sam 68:18.\x* \b \m \v 9 Apa‑taputapu‑nana anꞌ anamana medeina? Aitam vona ivona “tauna ivane hetana”. Wayahina, tauna nau‑wawani naona na‑opu tanopi ito‑niuna wayahina.\x + \xo 4:9 \xt Ioni 3:13.\x* \v 10 Ka tau opu‑nana ka tau vane‑nana aitamoata, vivane Tau Ito‑yavuha. Ka tauna avaha ivane wahuma habuhabui hetaia. Ka Tau Ito‑yavuha ya nuanua ya veimea Yaubada ya vevewana habuhabuna vi‑nau‑vi‑anai. \v 11 Ka tauna kadu “am‑venena‑kavovo tomotau venei”. Tupwai tomotau ivi‑tau hae anani, ka tupwai ivi‑tau apa‑taputapu, ka tupwai ivi‑tau nau‑wahe Vaneana Ahiahina wayahina, ka tupwai ivi‑tau dune‑vi‑avina ka ivi‑tau viwavenena ekalesia nihenina.\x + \xo 4:11 \xt 1Ko 12:28.\x* \v 12 Ka tau paisewaia habuhabui yai paisewa wayahina Yaubada ya tomotau ivo‑vi‑aiaiei dewa ahiahina idedewei, ka taui tau ekalesia ina‑ivaitei, ka kadu Tau Ito‑yavuha ininina ivo‑vi‑bagibagi, tau yona aitam manua iyoneyonei deina. \v 13 Ka nau‑wawani yai paisewaia neine a itoava habuhabuka yaka vitumahana aitamoata ka bagibagina wayahina. Ka nau‑wawanika yaka nua‑uya Yaubada Natu‑hoina wayahina kanau‑yehai, e yaka dewa kavo‑vi‑tunuhi, e yawaika ahiahina ana noe, Yaubada ya nuanua wayahika deina. Iuna tauna ya nuanua wayahika vivane itoka yawaika Tau Ito‑yavuha yawaina aitamoata deina.\x + \xo 4:13 \xt Kol 1:28.\x* \p \v 14 Aituhu kamimini toyoina deina, akanai itoka eha yaheyahe deina. Iuna aituhu avi tau ekalesia yaheyahe deina, munia tau viwavenena vitupu ai pata yai vitupu tunina tunina wayahia nuai ivo‑vinevinei. Ika, tau ekalesia‑naia nuai wae kikituna deina, e yahina nupunina ihunahuna anunuei aveta baina wayahina deina. Iuna tau vitupu‑naia sinasinapui, ka yai vi‑nua‑hauhau goyona wayahina tau ekalesia yawai ivi‑goyogoyoi. \p \v 15 Kate yau nuanua wayahimi tunina. Itoka tau ekalesia yaka vona nau‑wawani vona tunutunuhina, iuna mani tomotau kadewa‑vidovidohei. Ka aituhu kadedewei deina, kanatanata tunuhina, e apaina yaka dewa habuhabui tauna ekalesia unununa yana dewa aitamoata deina, vivane Tau Ito‑yavuha yana dewa deina.\x + \xo 4:15 \xt Kol 1:18; 2:19.\x* \v 16 Vona ahiahina, itoka tau ekalesia habuhabuka Tau Ito‑yavuha ininina hutana. Ka tauna ya bagibagi tubotuboka, e ininina aitamoata nihenina kamamaei. E inini‑nana natanata iuna hutana habuhabui iaivaitei, tupwai tomotau wanohina deina, ka tupwai teuna deina, ka tupwai numanumana deina. Ka nau‑wawanika yaka paisewa tauna wayahina kadedewei iuna kadewa‑vidovidoheka. \p \v 17 Wayahina, ataina ami veimea avenemi, kadu vona panina Kauvea wayahina aveimeyemi. Itomi tau ekalesia nau‑wawanimi yawaimi tunina taui eha me Iudea yawai wayahia. Iuna taui yawai eha Yaubada ya nuanua tauna ya tau ekalesia wayahi deina. Taui yai nuanua awakabina, ka inuanua‑wayohe.\x + \xo 4:17 \xt 1Pi 1:14; Rom 1:21.\x* \v 18 Ka taui yai nua‑uya eha tunuhina. Iuna taui mwagemwagei ka mwagemwage‑nana nuai vo‑vi‑novanovani. Wayahina, tuta ataina wayahina taui bana mamanaina Yaubada yawaina tunuhina wayahina imamaei. Ka taui idedewei deina \v 19 iuna nuai vi‑toyoa. Ka tuta ataina wayahina taui eha ai pata ina‑ini‑yauyau yai dewa goyona wayahi. Wayahina, avi dewa goyona ana dune ahiahina taui wayahia, akanai iawaehei idedewei. Aituhu gema, o kenene, o avi dewa goyogoyoi habuhabui, akanai nuai epei. Ka taui eha ai pata yawai iveimeye, igenuana. \p \v 20 Tutana itomi uvi‑putu Tau Ito‑yavuha uanamanei, uvitumahanei, dewaia goyogoyoi eha ita‑ivaitemi uvitumahane, a? Eha‑ohota. \v 21 Tutana uvi‑putu uvitumahanei, vona ahiahina, yami tau viwavenena vona tunutunuhina Iesu wayahina iviwavenemi uvitumahanei. \v 22 Ka kadu iviwavenemi nau‑wawanimi yami dewa goyona tutuai ubou‑ohoi, ami kwama gawagawami umwaia deina. Iuna yami nuanua vitupuina kadu tutuaina yawaimi ivo‑vi‑goyogoyoi.\x + \xo 4:22 \xt Rom 8:13; Kol 3:9.\x* \v 23 Ka kadu nau‑wawanimi nuami uvo‑vinei yami nuanua uvo‑vi‑vovoui.\x + \xo 4:23 \xt Rom 12:2.\x* \v 24 E yawaimi vovouna uweteweteni, kwama vovouna kadu ahiahina deina. Iuna yawaimi vovouna Yaubada yawaina tunutunuhina kadu ahihinata aitamoata deina.\x + \xo 4:24 \xt Nao 1:26; Kol 3:10.\x* \p \v 25 Wayahina, aitamoata aitamoata wayahimia nau‑wawanimi vitupu habuhabuna uvihahaiei, ka vona tunutunuhina ana heta yaiami wayahia uvonavona. Iuna aitamoata aitamoata wayahikaia Tau Ito‑yavuha ininina aitamoata hutana.\x + \xo 4:25 \xt Kol 3:8-9; Sek 8:16.\x* \v 26 Ka Iginuma ana vona aitam unuani, ivona, \b \q1 “Aituhu avi tuta unua‑goyo, \q2 eha unꞌ‑awaehemi dewa goyona udedewe.” \b \m Wayahina, aituhu avi tuta unua‑goyo eha nau‑wawanimi yami nua‑goyo‑nana unꞌ‑awaehe mamae a itoava babau na‑onu wayahina. Kate nau‑wawanimi uvo‑kwayavoni nua‑goyo‑nana uyavuhi.\x + \xo 4:26 \xt Sam 4:4; Iam 1:19-20.\x* \v 27 Eha Satana ya paisewa uvo‑vi‑meani. \p \v 28 Aituhu aviyaivia wayahimia nonova tau vainau, akanai itomi yami vainau uvihahaiei, ka nau‑wawanimi nimamia paisewa ahiahina upaipaisewa. E ami pata ami maꞌ wayahina kadue hetana. Ka aituhu avi tuta yaiami ivi‑kutakuta, akanai itomi ami pata uvo‑patai una‑ivaitei. \p \v 29 Ka nau‑wawanimi yami vona udune‑vi‑avini. Eha mani tomotau unꞌ‑apa‑goyogoyoe, ka kadu eha pai vi‑waipo gawagawamina wayahimia. Kate nau‑wawanimi yami vona habuhabui wayahia tomotau una‑ivaitei, o aituhu nua‑uya wayahina ivi‑kutakuta, akanai yami vona wayahia una‑ivaitei ividoha.\x + \xo 4:29 \xt Kol 4:6.\x* \p \v 30 Ka eha Yaubada Nuana Ahihinata uvitevite. Tauna nihenimia mamaei a itoava auyewa pai nau‑yehata wayahina. Tauna vivane ami ainana deina. Ka auyewana wayahina itoka tau ekalesia habuhabuka ito‑yavuha kavaniahei.\x + \xo 4:30 \xt Isa 63:10; 1Te 5:19; Epe 1:13-14.\x* \v 31 Wayahina, nau‑wawanimi nua‑goyo habuhabuna uvihahaiei. Aituhu unua‑goyo, o aituhu umaga‑bawe, o aituhu yami nuanua ananina mani tomotau upwaikia, o aituhu yami nuanua mani tomotau uawa‑viaohei, akanai dewaia habuhabui uhaponei. Ka aituhu avi dewa manimaninina nihenimia mamaei, akanai, nau‑wawanimi uhapone‑tawanemi.\x + \xo 4:31 \xt Kol 3:8.\x* \v 32 Ka itomi nau‑wawanimi unꞌ‑ate‑nuanuaiemi dewa bigai wayahi. Ka aituhu yaiami dewa goyona ideweyemi, nau‑wawanimi unua‑piahi. Iuna Yaubada avaha itomi habuhabumi nua‑piahimi Tau Ito‑yavuha nihenina deina.\x + \xo 4:32 \xt Mat 6:14; 18:22-35; Kol 3:12-13.\x* \c 5 \p \v 1 Yaubada dewa‑vidovidohemi ananina, ka itomi natunatuna. Wayahina, nau‑wawanimi tauna yana dewa uvꞌ‑iunei.\x + \xo 5:1 \xt Mat 5:48.\x* \v 2 Taumi nau‑wawanimi udewa‑vidovidohemi, Tau Ito‑yavuha dewa‑vidovidoheka aitamoata deina. Ika, tauna yawaina kadu ininina awaehei am‑veneneyei itoka wayahika. Ka dewana vi‑nomu pai mau ahiahina Yaubada wayahina deina.\x + \xo 5:2 \xt Ebe 10:10; NiT 29:18.\x* \p \v 3 Itomi tau vitumahana nau‑wawanimi wayahimia yawaimi tunutunuhi‑vainena. Eha aitam iuna unꞌ‑awaehe tomotau ivi‑putu inuanua itomi tau kenekenene, o tau goyogoyona, o tau nua‑tania. Iuna Yaubada ya tomotau ahihiata eha nau‑wawani dewaia idedewe. Itomi nau‑wawanimi yawaimi udune‑vi‑avini ahiahina. \v 4 Ka kadu nau‑wawanimi vona gawagawamina, ka vona kwavakwavana, ka kadue vi‑waipo gawagawamina habuhabuna uvihahaiei. Iuna dewaia eha ai pata ina‑ivaitemi. Aituhu Yaubada unau‑kaiwei, dewana na‑ivaitemi. \v 5 Vona ahiahina, aituhu aviyaivia Yaubada ya nuanua ivihahaiei, o aituhu aviyaivia yawai gawagawami, o aituhu aviyaivia gugua inua‑tania, taui habuhabui eha ai pata Tau Ito‑yavuha Yaubada ainua yai pai veimea ivaniahe. Iuna taui habuhabui itupwana tunina tunina iawa‑davedavei, eha Yaubada‑hoina.\x + \xo 5:5 \xt 1Ko 6:9-10; Kol 3:5.\x* \p \v 6 Eha tomotau unꞌ‑awaehe yai vitupu awakabi wayahia inonomi. Iuna dewaia wayahi Yaubada tomotaui nua‑goyoei, ka apaina taui dewa‑yaiyai tauna wayahina ivaniahei. Iuna tomotaui eha tauna ya nuanua ivi‑ateteye.\x + \xo 5:6 \xt Kol 2:4, 8; Rom 1:18.\x* \v 7 Wayahina, eha taui nui dewaia udedewe. \v 8 Iuna tuta nonova wayahina, kadu itomi novanovana nihenina mwagemwagemi umamaei. Kate tuta ataina wayahina avaha uaubo‑tamana, e Kauvea ya maheta uvaniahei, ka ataina itomi Maheta natunatuna. Wayahina, tuta habuhabuna wayahina nau‑wawanimi maheta‑nana nihenina umamaei.\x + \xo 5:8 \xt Epe 2:13; Kol 1:13; 1Pi 2:9; Ioni 12:36.\x* \v 9 Ka maheta uana taina, vivane dewa ahiahina habuhabuna, ka dewa tunutunuhina habuhabuna, ka vona tunutunuhina habuhabuna. \v 10 Aituhu avi dewa Kauvea ivo‑vi‑dewa‑haiawi, dewai wayahi unaunau‑nene, udedewei. \v 11 Ka novanovana ana dewa habuhabui uvihahaiei. Iuna dewaia awakabiata. Wayahina, nau‑wawanimi taui idedewei uviwavenei yai dewaia dewa goyona. \v 12 Vona ahiahina, aituhu itoka taui Yaubada ya nuanua ivihahaiei yai dewa hivahivai katomani, akanai a tomana ana heta aitam pai ini‑yauyau wayahika. \v 13 Ika, taui dewaia hivahivai idedewei, kate maheta ana pata dewaia goyona na‑si‑vinꞌ‑omanei kadueyei.\x + \xo 5:13 \xt Ioni 3:20-21.\x* \v 14 Iuna maheta ana pata dewa habuhabuna na‑si‑vinꞌ‑omanei kadueyei. Wayahina, ekalesia nihenina aitam vona kavonavona, \b \q1 “Wamke tau dauva emini. \q2 Aituhu anigea emini, \q3 e Tau Ito‑yavuha na‑vo‑vi‑mahetem.”\x + \xo 5:14 \xt Isa 26:19; Rom 13:11.\x* \b \p \v 15 Wayahina, nau‑wawanimi yami dewa habuhabuna udune‑vi‑avini‑neiei. Eha dewa‑kavokavovo wayahina yawaimi uvi‑nau‑vi‑anai, kate nua‑uya Yaubada wayahina yawaimi uvi‑nau‑vi‑anai.\x + \xo 5:15 \xt Kol 4:5.\x* \v 16 Ka aituhu tuta ahiahina uvaniahei dewa ahiahina udewei, akanai eha tuta‑nana uone‑kavovo, iuna tuta ataina tuta goyona. \v 17 Wayahina, nau‑wawanimi Kauvea ya nuanua wayahimi unꞌ‑anamanei, ka eha mwagemwagemi umamae. \p \v 18 Eha daudau bagibagina unimnim uvi‑kwavakwava. Iuna dewana na‑eta‑naoemi dewa‑kavokavovo habuhabui udedewei. Ka munia, yami tuta pai nau‑yehata wayahina, yawaimi uvi‑goyoi deina. Kate itomi tau ekalesia nau‑wawanimi unꞌ‑awaehei Nuana Ahihinata yawaimi na‑nau‑vi‑anai.\x + \xo 5:18 \xt Luk 21:34.\x* \v 19 Ka avi tuta uvonavona wayahimia, nau‑wawanimi nau‑mahemahe wayahia, ka ahe Kauvea wayahina wayahia, ka kadu ahe nuaka ivo‑vi‑vatui wayahia una‑ipuipupuemi, una‑ivaitemi. Nuami nihenina uaheahe, kadu ahe vovouna unau‑vevewanei Kauvea wayahina.\x + \xo 5:19 \xt Kol 3:16.\x* \v 20 Ka tuta habuhabuna wayahina nau‑wawanimi Amaka Yaubada unau‑kaiwei dewa habuhabuna wayahina yaka Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha a wavea.\x + \xo 5:20 \xt Kol 3:17.\x* \p \v 21 Ka itomi habuhabumi nau‑wawanimi Tau Ito‑yavuha ya nuanua uvi‑ateteyei, iuna umatamatautei. Wayahina, aitamoata aitamoata wayahimia nau‑wawanimi nua‑opu nui uvi‑ateteyemi.\x + \xo 5:21 \xt 1Pi 5:5.\x* \v 22 Vaivinemi, itomi nau‑wawanimi yami onoto uvi‑ateteyei, Kauvea uvi‑ateteyei aitamoata deina.\x + \xo 5:22 \xt Kol 3:18; 1Pi 3:1.\x* \v 23 Iuna vaivine ununui vivane yai onoto. Ka ekalesia nihenina itoka tau ekalesia habuhabuka ununuka vivane Tau Ito‑yavuha. Iuna itoka tau ekalesia vivane tauna ininina, ka tauna avaha ininina ito‑yavuhi.\x + \xo 5:23 \xt 1Ko 11:3; Epe 1:22.\x* \v 24 Wayahina, itoka tau ekalesia nau‑wawanika Tau Ito‑yavuha kavi‑ateteyei. Ka dewa aitamoata deina, kadu itomi vaivine nau‑wawanimi yami onoto yai vona dewa habuhabuna wayahi uvi‑ateteyei. \p \v 25 Tau Ito‑yavuha tauna ya tau ekalesia habuhabuka dewa‑vidovidoheka, ka tauna yawaina awaehei aniga wayahika. Wayahina, itomi ononotomi nau‑wawanimi yami vaivine udewa‑vidovidohei aitamoata deina.\x + \xo 5:25 \xt Kol 3:19; 1Pi 3:7.\x* \v 26 Ka Tau Ito‑yavuha ya nuanua wayahika vivane hadanika, e ahihikata. Aituhu pai dune avenemi, tauna nosika daudau wayahina, ka daudauna vivane Yaubada yana vona tunutunuhina wayahina.\x + \xo 5:26 \xt Tit 3:5.\x* \v 27 Iakwa, ya nuanua itoka kavi‑ekalesia vo‑vi‑namanamanika, eha vanaha, ka eha am‑pinipinia, ka eha kadu aitam pai apa‑goyogoyo. Ka ya nuanua wayahika itoka ahihikata, ka eha aka pata ini‑yauyau yaka dewa wayahia kavaniahe deina.\x + \xo 5:27 \xt 2Ko 11:2; Kol 1:22.\x* \v 28 Wayahina, ononotomi nau‑wawanimi yami vaivine udewa‑vidovidohei itomi ininimi aitamoata deina. Aituhu aviyaivia yai vavine idewa‑vidovidohei, taui kadu ai heta idewa‑vidovidohei deinake. \v 29 Vona ahiahina, eha aitam koiaka tauna ininina nau‑nikonikoie o vita‑vovoni. Eha. Tomotau yaka dewa ininika kadune‑vi‑avini, kadu ana maꞌ kavenevenei. Ka vona ahiahina, Tau Ito‑yavuha tauna ininina dune‑vi‑avini ahiahina aitamoata deina. \v 30 Iuna itoka tau ekalesia tauna ininina, ka tauna dune‑vivinika. \v 31 Ka Iginuma ivona, \b \q1 “Iu‑nana wayahina onoto nau‑wawani \q2 amana ka ayona na‑ni‑tawanei, \q1 e tauna awana ainua ivi‑tomotau aitamoata. \q2 Ka taui ainua ivꞌ‑inini aitamoata ana heta.”\x + \xo 5:31 \xt Nao 2:24; Mat 19:5.\x* \b \m \v 32 Vona taina vona tana‑minikuna hivahivana ananina deina, iuna eha memeanina anꞌ anamana kavaniahe. Kate vonana atomani, iuna avonavona Tau Ito‑yavuha wayahina kadu tauna ya ekalesia wayahina.\x + \xo 5:32 \xt SiV 19:7.\x* \v 33 Ka kadu aitamoata aitamoata wayahimia nau‑wawanimi yami vavine udewa‑vidovidohei itomi yami dewa‑vidovidoha ami heta wayahimi aitamoata deina. Ka kadu itomi vaivinemi nau‑wawanimi yami onoto ai wava usi‑nai. \c 6 \p \v 1 Itomi yaheyahe nau‑wawanimi ayoyomi ka amamami Kauvea nihenina yai vona uvi‑ateteyei. Iuna dewana dewa tunutunuhina.\x + \xo 6:1 \xt Kol 3:20.\x* \v 2-3 Iginuma nihenina Yaubada ya veimea mamaei, ka veimeana veimea naona nau‑iaiava omaneka, ivona, \b \q1 “Amamami ka ayoyomi ai wava usi‑nai. \q2 Aituhu udedewei deina, ahiahina uvaniahei, \q1 ka munia udewa‑haiawa yawaimi mamanaina tanopia \q2 awaehemi wayahina.”\x + \xo 6:2-3 \xt V.V 5:16.\x* \b \p \v 4 Itomi amama, eha natunatumi uvo‑vi‑upu‑tonetonene. Aituhu udedewei deina, apaina inua‑vita ka inua‑goyoemi. Itomi amama nau‑wawanimi yaka Kauvea ya veimea kadu tauna ya viwavenena unaunau‑waheyei natunatumi wayahia.\x + \xo 6:4 \xt Kol 3:21; Sam 78:4; V.T 22:6.\x* \p \v 5 Aituhu aviyaivia wayahimia tau paisewa‑kavokavovo, akanai itomi nau‑wawanimi yami taubada tanopia uvi‑ateteyei. Ika, yami matauta nui kadu yami dewa‑didiguna nui uvi‑ateteyei. Ka avi tuta uvi‑ateteyei, eha uvitupu, kadu eha uviam‑nonona. Kate nau‑wawanimi nuami tunutunuhina nui yami taubada yai veimea uvi‑muniei, Tau Ito‑yavuha ana heta ya veimea uvi‑muniei aitamoata deina.\x + \xo 6:5 \xt Kol 3:22-23; Tit 2:9-10; 1Pi 2:18.\x* \v 6 Tupwai tuta wayahina, aituhu yami taubada idudueyemi, akanai uvi‑ateteyei. Iuna unuanua aituhu idewa‑haiawa yami paisewa wayahina, e yawaimi ivo‑vi‑meani nau‑pata ahiahina wayahina deina. Kate ataina avonevonemi aituhu idudueyemi, o aituhu eha idudueyemi, tuta habuhabuna wayahina nau‑wawanimi uvi‑ateteyei. Iuna itomi Tau Ito‑yavuha ya tau paisewa‑kavokavovo. Wayahina, nau‑wawanimi Yaubada ya nuanua udedewei, iuna yami nuanua tauna uvo‑vi‑dewa‑haiawi yawaimi wayahia. \v 7 Wayahina, yami paisewa udedewei bagibagimi habuhabuna wayahina, ka eha tupwana deina. Iuna itomi vivane Kauvea wayahina upaipaisewa. \v 8 Ka avaha Yaubada yana dewa uanamanei, aituhu aviyaivia dewa ahiahina idedewei tanopia, akanai apaina wahuma Kauvea wayahina ai nau‑pata ahiahina ivaniahei. Ka aituhu uvi‑tau paisewa‑kavokavovo tanopia, dewana eha aitam aviani Kauvea matana. Itomi wahuma ami nau‑pata ahiahina uvaniahei akanai.\x + \xo 6:8 \xt 2Ko 5:10; Kol 3:24-25.\x* \p \v 9 Ka itomi taubada nau‑wawanimi dewa tunutunuhina udedewei yami tau paisewa‑kavokavovo wayahia. Eha uyapoyapoi, iuna avaha Kauvea wahuma uanamanei, e tauna taui yai Kauvea, kadu itomi yami Kauvea aitamoata deina. Ka tauna matana wayahina eha aitam koiaka ana wava mani tomotau ai wava vane‑tawane. Eha. Tauna ya veimea eha ainua, kate aitamoata itoka habuhabuka wayahika.\x + \xo 6:9 \xt Kol 4:1; Rom 2:11.\x* \s1 Nau‑havia Dewa Goyona Wayahina \p \v 10 Yaiau, yau vona taina pai nau‑yehata wayahina. Nau‑wawanimi itomi ubagibagi Kauvea nihenina kadu ya bagibagi ananina nihenina. \v 11 Ka Yaubada ya bagibagi habuhabuna uweteweteni, tau nau‑havia taui havia ai gugua iweteweteni deina. Aituhu guguaia habuhabui uweteweteni ami pata umimini toyoina, ka Satana ya vi‑nua‑hauhau habuhabuna ubou‑potepotei.\x + \xo 6:11 \xt Rom 13:12; 2Ko 10:4.\x* \v 12 Iuna ataina tuta wayahina nau‑wawanika kabebebewa ananina, kate eha tomotau wayahia. Itoka yaka bebewa vivane nua ai tau veimea wayahia, ka nua ai kauvea wayahia, ka nua‑naia tanopi novanovanina taina iveimeyei wayahia, ka kadu nua‑naia nua goyogoyoi iveimeyei wahuma a papani nihenina. Taui habuhabui wayahia kabebebewa.\x + \xo 6:12 \xt 1Pi 5:8-9.\x* \v 13 Ka bebewana nihenina, itomi nau‑wawanimi Yaubada ya gugua pai nau‑havia wayahia habuhabuna unꞌ‑epei, uweteweteni. Ka avi auyewa wayahina goyona na‑omo, akanai itomi ami pata umimini toyoina, ka eha umagigino umavina. Ka avaha havia habuhabuna ina‑iakwa, itomi umimini, uvane‑tawanei. \p \v 14 Wayahina, nau‑wawanimi umimini toyoina deina. Naona vona tunutunuhina a haiona dobwamia uweteni, ka dewa tunutunuhina a pai bou‑pota badobadona manakadamia uweteni.\x + \xo 6:14 \xt Isa 11:5; 59:17; 1Te 5:8.\x* \v 15 Ka nua gomagomanina Vaneana Ahiahina ae‑yapayapamia uyohoni, e uvo‑vi‑aiaimi umamaei deina.\x + \xo 6:15 \xt Rom 10:15.\x* \v 16 Ka guguaia habuhabui hetaia, pai bou‑pota ananina ka toyoina upoyꞌ‑avini, vivane yaka vitumahana. Ka avi tuta Satana tauna yanꞌ apia yabeyabena wayahimia oneonei, itomi pai bou‑pota‑nana wayahina ami pata apiaia ukweui iweu, kadu ubou‑potapotami. \v 17 Ka kadu pai bou‑pota ununuka wayahina uweteni, vivane yaka ito‑yavuha. Ka kadu Nuana Ahihinata yana inama unꞌ‑epei, vivane Yaubada yana vona.\x + \xo 6:17 \xt Ebe 4:12.\x* \p \v 18 Ka tuta habuhabuna wayahina nau‑wawanimi nuami nihenina unꞌ‑awaehei Nuana Ahihinata na‑eta‑naoemi viama tunina tunina wayahia uviama, kadu hida tunina tunina wayahia uhidahida. Dewaia unuanuani, ka yaiami tau ekalesia habuhabui wayahi uviama‑havihavine.\x + \xo 6:18 \xt Luk 18:1; Kol 4:2; 1Te 5:17.\x* \p \v 19 Ka nau‑wawanimi kadu yauke wayahiu uviama. Avi tuta avi‑putu anau‑wahe, yau nuanua Yaubada vona bagibagina na‑veneveneu, e yau ate‑vatu wayahina Vaneana Ahiahina ana vona hivahivana anaunau‑waheyei, kadu avo‑vi‑mahetei tunutunuhina.\x + \xo 6:19 \xt Kol 4:3-4; 2Te 3:1.\x* \v 20 Yauke Iesu a tau nau‑wahe aitam, ka tuta nonova wayahina Vaneana Ahiahina anaunau‑wahei tunuhina. Ka dewana vivane iuna ataina tuta wayahina yohoyohoniu amamaei. Aviama‑havinemi uviama wayahiu au pata ate‑vatu wayahina anaunau‑wahe, nau‑wawaniu adedewei deina.\x + \xo 6:20 \xt 2Ko 5:20; Pile 9.\x* \s1 Nau‑kapoi Pai Nau‑yehata \p \v 21-22 Tikikusi itoka vaneika ahiahina, kadu tauna Kauvea ya paisewa paipaisewei tunuhina. Ataina avi‑tunei omomo wayahimia. Iuna yau nuanua tauna vaneau habuhabuna mataedami unononi. Ka aviani adedewei baina unꞌ‑anamanei, kadu yauke yau maꞌ medeina unononi. Ka tauna ya vonana wayahia ana pata na‑vo‑vi‑vatumi.\x + \xo 6:21-22 \xt Dew 20:4; Kol 4:7-8; 2Ti 4:12.\x* \p \v 23 Yau nuanua itomi tau ekalesia habuhabumi wayahimi nua gomagomanina, kadu dewa‑vidovidoha vitumahana nui uvaniahei Amaka Yaubada kadu Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha ainua wayahia. \p \v 24 Ka aituhu aviyaivia yaka Kauvea Iesu Tau Ito‑yavuha dewa‑vidovidoha‑vavaha wayahina idewa‑vidovidohei, akanai yau nuanua am‑venena awawaehina ivaniahei. \m Ana pata deina. \m \sig Yauke Paulo\sig*