\id TIT  - Manam NT [mva] -Papua New Guinea 1996 (DBL -2014) 
\h Taitus 
\toc1 Taitus 
\toc2 Taitus 
\toc3 Tai 
\mt1 TAITUS  
\c 1  
\p
\v 1 Ngau Pol, Nanaranga malipilipi kana be Iesus Kristus ‘apostel’ ne ka ugere. Ngau ka Nanaranga inangaia be inepia be mialale be tamoata be aine ne idokidi be disoaki nge lama uniangadi miaka-kaidi kana. Be mdumadi be pile moimoi be kalingo nge dakauataki be rerenga datagatagadi.  
\v 2 Lama ungianga ngae be kaua ngae labudi ono duasarenga nge nem-kusoaki sukoaki ipurapura rapunga. Be nem-kusoaki ngae nge Nanaranga maka tago iboliboli nge lang be kateka isi tago iemaki be moimoibe irangaki.  
\v 3 Be bong-tina nedi dipura nge Nanaranga itaguraki be ne pilenga mangata inanga. Be ono pilenga ngaedi mangata nangadi dapura kana nge malipi ngaedi ngau iana. Malipi ngaedi nge Uketiketi neda Nanaranga ipile ka uememaki.   
\p
\v 4 Be nge kaiko Taitus ka ugereniko. Kaiko nge lama tekena-doi ka tauniaru, be ambe natugu-tina bokana.  
\p Tamada Nanaranga be Uketiketi neda Kristus Iesus marou ne tadokidoki-ba be ilo-uia ne iboadu ngangko.   
\s1 Taitus Malipi Ne Krit-lo  
\p
\v 5 Labu ono Krit motu-nao uperekiko nge bokai: Malipi alu tago adorakadia-uia dipura nge gomambuaki, be anua moarunga-lo nge tamoata ‘sios’-lo damuamua kana gonangadi, uraiko-la bokana.  
\v 6 Bokai uraiko: Tamoata ‘sios’-lo ngamuamua kana nge adoadona-ba giriki tagotago, iroti nge roa tekena-la, be natu moarunga nge Kristus lama daunani. Natu ngaedi nge pangana-patu muzi-lo be kung-tago muzi-lo nge moaki sesu rukudi dipura.  
\v 7 Tamoata ‘sios’-lo imuamua nge Nanaranga malipi nena-lo ka imuamua. Bokaibe adoadona-ba, giriki tagotago. Moaki nena-la irangarangaki, moaki oaikiki-la be nama irarani, moaki dang kakai isingsing be iboangboang, moaki ieunung, be moaki tamoata takadi kana nedi itototo-ledi. Moakina-tina bokai imuzimuzi.  
\v 8 Tamoata ‘sios’-lo ngamuamua kana nge tamoata takadi dokiadi ngamang, be muzi uia ngarereretaki. Tamoata bokainaina nge giriki ilona-lo ngababalaki, muzinga adoadodi, kusi rata, be mata uia ngatagatagadi.  
\v 9 Be pile moimoi be kalingo iboadu ono lama unia ngapura sulelani ipura bokana nge ngadokimateia-tina uia. Bokai masa tamoata takadi Kristus lama diunani nge ngaka-kaidi be sule uia nge datagatagadia-uia. Be tamoata naita pile moimoi be kalingo ngae iduai masa tamoata bokainaina iboadu-tina pilenga ngakatu be ngarai ngai pile ipakadi.   
\p
\v 10 Maka ma tamoata kokoko-tina nge are-di kaiboangdi. Tamoata maka Iuda mata nedi ono kusi korototoka ditagatagadia-ma ka kana ngae labuna-tina. Pile dipilepile nge kalingodi tagotago, be bokai dimuzimuzi be tamoata kokoko-tina ambe dibolesidi.  
\v 11 Tamoata bokainaina nge aoa-di onotadi dapura. Bakara, sule maka tago iboadu dasulesuletaki ane be tamoata kokoko roadi be natudi zaiza soakingadi digoalangaki. Nge ono-ba zazanga dadokidoki kana ka bokai dimuzimuzi.  
\v 12 Tamoata-tina ma nedi Nanaranga pilenga mangata irarangaki kata ka bokai ipile, “Ungguma Krit nge bolingadi ratadi. Muzingadi nge ngado kabukabu bokana. Sukoakidia-ba kandi tagotago, ata moanakongadi nge tailadi.”  
\v 13 Moimoi pile ngaedi nge kalingodi. Bokaibe pile kakai ane goebulodi. Bokai masa lama uniangadi nge uia-la daeno.  
\v 14 Goebulodi be Iuda nanari nedi kalingodi tagotago be tamoata maka pile kalingodi disegeaki nge muzi ngaedi darokaki-tina.  
\v 15 Bokai gokaua: Tamoata maka ilodia-lo girikidi tagotago nge matadi-o kana moarunga nge girikidi tagotago bokana ditaita. Ata tamoata maka ilodia-lo giriki dikauri be lama tago diuni nge matadi-o kana moarunga girikidi otioti bokana ditaita. Maka ma tamoata bokainaina nge panganadia-lo be ilodi sikitadia-lo nge goala moarunga dikauri.  
\v 16 Nedia-la dipile Nanaranga dikauataki, ata muzingadia-lo nge iboadu kaua ngapura Nanaranga muridia-tina dinangai. Tamoata bokainaina nge tamoata takadi segeakadi muzi dimarangrangaki be panganadi ipatupatungaki. Bokaibe tagona-tina iboadu kana iauia teke daemaki.   
\c 2  
\s1 Sule Uia  
\p
\v 1 Ata kaiko bokainatuka gomuzimuzi: Sule uia ono soakinga gotagatagadi be tamoata be aine gosulesuledi.  
\v 2 Kamoang goradi be ilodi uia-la daeneno, muaka odio daeneno, giriki ilodia-lo dababalaki, be lama uniangadi be reretaka mata nedi nge adoado-la daeneno, be moatubu dadokidoki, ata dakaikai be dasukoaki-la.  
\v 3 Bokainatuka-la, aine-bibia goraradi be soakingadi moarunga nge adoadodi be muaka odio daeneno. Moaki ege-ege dilakolako be tamoata be aine takadi boli-pile ane disumoagurugurutakidi, dang kakai moaki bibia-tina disingsing be diboangboang. Moaki-tina. Kana-la uia ka dasulesuletaki.  
\v 4 Bokai masa aine-barasi sikeng uia dandi be ono roadi be natudi darereretakidi.  
\v 5 Aine-bibia nge aine-barasi bokainatuka dasulesuledi: giriki ilodia-lo dababalaki be giriki moaki teke ilodia-lo ieno, ilodi uarikadi, malipi nedi pera kandia-lo daememaki-uia, be roadi pilengadi dalongolongo. Bokai masa tago teke iboadu ngapile Nanaranga pilenga nge goalakadi.   
\p
\v 6 Bokainatuka-la, tamoata amuna goaka-kaidi be giriki ilodia-lo dababalaki.  
\v 7 Kana moarunga-lo nge nem-la be mata uia-lo gomuamua be dateateko. Kusulesuledi nge gosulesuledi uia, be gopilepile sule ngaedi nge kumoimoinangaki,  
\v 8 be pile nge adoadodia-la goememaki be ono erekei neda tago diboadu dagulungaetaki-kita. Bokai masa erekei nem damaia. Maka ma labu nedi ono dagulungaetaki-kita kana nge tago!   
\p
\v 9 Dududu goradi be kana moarunga-lo nge bibia nedi erumadi dasukoaki be bibia nedi dasuri-uiauiadi. Bibiadi nedi moaki pilengadi dikatukatu.  
\v 10 Moaki dianakonakodi. Moaki-tina. Nedia-la be bibiadi nedi daitikingdi bibia nedi iboadu lama odio daung be iboadu malipi bibia luma-dio dasalangaki. Bokai masa kana moarunga-lo nge Uketiketi neda Nanaranga sulenga moarunga daemaki be kulang odio daeno.   
\p
\v 11 Bokai kamakaua: Nanaranga marou ne tadokidoki-ba ono uketinga nge ambe mangata tamoata be aine moarunga-lo inangai.  
\v 12 Marou tadokidoki-ba ngaedi ka dira-kita be kaituka kateka ngaenao tasoaki nge mata goalakadi Nanaranga tago irereretaki be kateka-mata ono rerengada tamamambuaki nge tarokaki, be mata uia bokainaina tatagatagadi: giriki iloda-lo tababalaki, muzi adoadodia-la tatagatagadi, be Nanaranga-la ka tatagatagai.  
\v 13 Muzi uia ngaedi taememaki be ono Bong biabia marou ne otioti nge iloda ono tanangalako be tarapurapungi. Bong biabia ngaenao ka Nanaranga neda be Uketiketi neda ara biabia Iesus Kristus nge malama be kaiboang ne ane be mangata ngapura kana.  
\v 14 Maka ma Kristus kita kanabe imate be ono izaza-kita be imuleaki-kita. Mata goalakadia-lo tasoaki be izaza-kita be imuleaki-kita be iaka-goaza-kita be ne rube tamoata ne bokana tasukoaki. Be kita nge sakuli-o be muzi uia-la ka taememaki kana.   
\p
\v 15 Bokaibe pile ambe ugere ngaedi goraradi. Kaiboang aniam ipura oti be goaka-kaikaidi be gosikengkengdi. Moakina-tina teke atabalam ilako be ibalakiko.   
\c 3  
\s1 Muzi Uia Emakadi  
\p
\v 1 Tamoata be aine goilo-kauakauadi be tamoata bibia be tamoata aradi otioti erumdi dasukoaki. Be pilengadi dalongolongo, be bong moarunga nge sakuli-lo be mata uia moarunga daememaki.  
\v 2 Goradi be tamoata takadi moaki aradi digoalagoalangaki. Ilo-uia-la ngaenenodi be ruanga muzi datagatagadi. Tamoata moarunga matadi-o nge nedia-la dababalakidi.  
\v 3 Bakara, kita neda-la nge toira ngaongao bokana tasukoaki, pile tago talongolongo, be tago zala-lo talakolako. Mata goalakadi ono kusida rerengadi tamamambuaki be ono kusida suridi diuiauia nge dududu kandi bokana tasukoaki be rerengadi tatagatagadi. Bong moarunga nge tamoata takadi tagoalagoalangakidi be tamangazingazidi. Be tamoata takadi disegesegeaki-kita be kita tasegesegeakidi.  
\v 4 Ata bong Uketiketi neda Nanaranga ilo iauianga be reretaka ne mangata dipura  
\v 5 nge iuketi-kita. Tago kana iauia kata kita neda-la be taemaki ka iuketi-kita. Tago be tago-soasoa. Ne ilo-taga ne ane be Oli Spirit kaiboang nena-lo ka iuketi-kita. Bokaibe Oli Spirit kulubobi ka iruku-kita be kaba nekiakada dipura bokana, be moauriuri-la soaki oauoau nge tadoki.  
\v 6 Uketiketi neda Iesus Kristus malipinga-nao ka Nanaranga itaguraki be Oli Spirit ngae idoki be biabia-la be odao isuburakaria, tago muku ikapangai.  
\v 7 Bokai masa marou ne tadokidoki-ba ane be ngaemaki-kita be Nanaranga mata-nao tado, be moauriuri-la nem-kusoaki soaki ipurapura nge tadoki be tanemi. Moauriuri-la soaki ipurapura ngae ka tanemi kana be iloda ono tanangalako be tarapurapu.  
\v 8 Pile ngaedi nge moimoi be kalingodi.  
\p Ngau urere kana ngaedi nge gorarangaki-la. Bokai masa tamoata maka Nanaranga lama diunani nge bong nedi moarunga-lo panganadi dazezeleki be malipi-la uia daememaki. Kana ngaedi nge diuia-tina be iboadu moarunga dadumadi.   
\p
\v 9 Ata pile kalingodi tagotago ono egore ipurapura, tubu be tama labudi nanaritakadi salagabulidi, egore be ebulo ono Moses Mata ne egoretaka ipurpura nge gosibongaki-tina. Kana ngaedi nge kalingodi tagotago be tago iboadu dadumaiko.  
\v 10 Tamoata naita tamoata nem iraramoakidi nge bong rua goilo-kauai moaki bokai imuzimuzi. Tago ilongoriko nge gomurinaia-tina.  
\v 11 Kaiko kukaua tamoata bokainaina nge goala be muzigoala ilona-lo dikauri. Bokaibe nge nena-la ka sururu bibia iani.   
\s1 Sikeng Alalaurituka  
\p
\v 12 Ngau ambe ilogu ulelenaki be tumura bong-lo nge Nikopolis anua-lo msoaki kana. Bokaibe bong Artemis ki Tikikus unepi be makara ipurakamko nge gokai-tina be gopura Nikopolis-lo gotea.  
\v 13 Tamoata giriki adorakadi amangi ara Zenas be tamoata takaia Apolos makara dipuraru nge kana moarunga-lo goduma-diaru. Be dalaleru kana nge kana moarunga direretakiru nge goan-diaru.   
\p
\v 14 Tamoata be aine neda bokai gotongakidi be goemakidi be dakaua: bong moarunga nge malipi uia daememaki. Bokai masa kangkang be kana moarunga ono dasukoaki kana nge damalipilipitaki be ono soakingadi kalingodi otioti. Moaki disukoaki-ba be kana tago teke dipurapuraki.   
\p
\v 15 Moarunga makare kisoaki-budu suri-uia nedi dinanganiko. Ruangada makara lama taunia-budu nge suri-uia nema goandi.  
\p Nanaranga marou ne tadokidoki-ba iboadu kam moarunga-lo daeno.