\id 2TI  - Manam NT [mva] -Papua New Guinea 1996 (DBL -2014) 
\h 2 Timoti 
\toc1 2 Timoti 
\toc2 2 Timoti 
\toc3 2 Ti 
\mt1 2 TIMOTI  
\c 1  
\p
\v 1 Ngau Pol, ka ugere. Nanaranga rerenganao ka Kristus Iesus ‘apostel’ ne upura be nepiagu ipura be mialale be moauriuri soaki toira be moimoi be rangaka ipura nge mangata mrangaki kana. Moauriuri soaki ngae nge Kristus Iesus-lo tasoaki ka kita-lo ieno.   
\p
\v 2 Be nge kaiko negu natugu Timoti ka ugereniko.  
\p Tama Nanaranga be Tanepoa neda Kristus Iesus iboadu marou ne tadokidoki-ba, ilo-taga ne be ilo-uia ne ngangko.   
\s1 Pol Timoti Isikengni Be Ono Iaka-kai  
\p
\v 3 Izamazama rabo negu-lo ariata be oabubu-lo nge ilogu ianiangko be Nanaranga uperuperui. Ilogu sikita nge adoado-la be Nanaranga ngae umalipilipini toira-la tamagu be tubugu dimalipilipini bokana.  
\v 4 Bong taeperekiru nge mata-dangim ilogu ianiandi be urere-tina mpura be mteko. Bokai masa ilogu-lo suri-uia dakauri.  
\v 5 Lama uniangam adoado Kristus-lo nge ilogu ianiania-tina. Lama unianga bokainaina nge tubum aineka Lois be tinam Iunis-lo dieno. Be ngau ukaua-tina lama unianga ngae nge kaiko-lo ieno.  
\v 6 Labu ngaenao ka ngau bokainatuka milo-kauaiko kana: Bong luma-gu omo unangaria be umarouiko nge Nanaranga ka ne lumaluma ne iangko be ono Kristus malipi ne goemaki kana. Bokaibe ngau urere Nanaranga lumaluma ne ngae nge ilom-lo kaba gokarataki be ngapurupururui-la.  
\v 7 Maka ma Oli Spirit Nanaranga iang-kita nge tago ono ngaemaki-kita be taburida darara kana. Tago. Nanaranga Oli Spirit ne ngae nge ono takaiboang, ono reretaka mata neda dalaba, be ono neda muzinga adoado taememaki kana ka iang-kita.   
\p
\v 8 Kaituka-tina nge Tanepoa neda mangata rangaka nge moakina-tina kumaiamaia. Ki lili-nao be ngau uaura pera-lo usoaki ngena kumaia. Ata ngau urere Nanaranga kaiboang nena-lo be keka zaiza be Pile Uia sururu be moatubu ne tadokidoki-budu.  
\v 9 Nanaranga ka iuketi-kita be kilau ne rata ane be ikila-kita be tamoata be aine ne tapura. Tago malipi teke taemakani be ono ibubung-kita bokana ka ikila-kita. Tago-la. Nge ne rerengana-lo be ono ne labu ne ngaonoti kana ka marou ne tadokidoki-ba ane be ikila-kita. Marou ne tadokidoki-ba nge Nanaranga isi tago kateka iemaki be Kristus Iesus ara-nao be iang-kita.  
\v 10 Ata kaituka bong ngaedia-lo Uketiketi neda Kristus Iesus kateka-o ipura nge Nanaranga marou ne tadokidoki-ba ngaedi mangata dipusika. Kristus Iesus ka Pile Uia kaiboang nena-lo be mate kaiboang ne igamang be moauriuri-la nem-kusoaki soaki ipurapura nge mangata kita-lo inangai.  
\v 11 Pile Uia ngae kana ka ngau ‘apostel’ nangaiagu ipura be mialale be mangata mrangaki kana.  
\v 12 Nge labu ngaenao ka sururu be moatubu kaituka-tina udokidoki nge udokidoki-la. Ata ngau tagona-tina umaia. Maka ma ngau ukaua naita ka lama unani, be ukaua kana maka irangaki be uememakini masa ngananaring-tina uia nibe Bong-ba biabia ngapura.  
\v 13 Lama unianga be reretaka mata Kristus Iesus-lo dieno ane be pile uarikadi ngau uraiko nge zala iauia-lo golakulakuaki-la.  
\v 14 Be pile moimoi be kalingo Oli Spirit maka iloda-lo isukoaki iangko be goadoadoraki kana nge goadoadorakia-uia.   
\p
\v 15 Kaiko kukaua moarunga Esia kaba-lo nge ambe disegeaka. Ngau uaura-lo usoaki ngena ilodi bokai dipile, “Rom masa dapile kita Pol ruanga, be uaura-lo dananga-kita takana!” Be Pigelus be Ermogenes nge disegeaka be.  
\v 16 Ata Tanepoa iboadu Onesiporus dara ne zaiza ilo-taga ne ngandi, bakara ngai izamaizama ilogu iadoadorakia-tina. Ngau uaura-lo usoaki nge ngai tago imaia.  
\v 17 Bokaibe bong Rom anua-lo ipura nge oaikiki-tina ilelea nibe itea.  
\v 18 Bokaibe Tanepoa iboadu-tina Bong biabiao ilo-taga ne ngani. Be malipi bakarairai bong Epises anua-lo usoaki be iemakina nge kaiko kukaua-doi.   
\c 2  
\s1 Kristus Iesus Malipi Ne Emakadia-uia Dapurapura  
\p
\v 1 Natugu, ngau urere kaiko Nanaranga marou ne tadokidoki-ba Kristus kaiboang nena-lo be neda nge odio gokaiboang.  
\v 2 Be sule ngau usulesuletaki mata-ita kokoko matadi-o be kulongo nge godoki be tamoata uia iboadu malipi kita taememaki daemaki-uia nge luma-dio gosalangaki. Tamoata uia bokainaina ka masa alauri daboadu tamoata be aine takadi dasuledi.   
\p
\v 3 Be ngau urere kaiko Kristus Iesus eunung ne iauia bokana be sururu keka didokidoki bokana nge godokidoki. Bakara, Nanaranga masa zazanga uia ngangko.  
\v 4 Bokai mtonanga be gokaua: Tamoata koai-bagi tekena-lo isoaki nge tagona-tina iboadu malipi-ramo takadi ngaememaki. Maka ma malipi ne ngaedi nge ono tamoata idoki be koai-bagio inangai ka ngaemaki be suri dauia kana.  
\v 5 Bokainatuka-la, tamoata teke tago iboadu panana-lo ngauasa-ba be lumaluma ono uasanga teke ngadokia-ba. Tago-la. Panana mata nedi ngatagadi masa ngauasa. Tago be tago.  
\v 6 Be bokaina-la, tamoata uma-lo malipi imamalo ka kangkang matamata uaroeadi dipura nge ania ngapura-mua kana.  
\v 7 Pile upilepile ngaedi nge ilom-lo golelenaki, bakara Tanepoa masa ngadumaiko be gokauataki-doi.   
\p
\v 8 Izamaizama malipi nem-lo nge Iesus Kristus ilom nganiani. Ngai ka mate-lo be marangaka ipura. Ngai Debiti tubu, Pile Uia-la ngau usulesuletaki ipile bokana.  
\v 9 Pile Uia usulesuletaki ngae lili-nao ka anakonako bokana oarige kaiboangdi ane diuaura be sururu udokidoki. Ata Nanaranga pile ne nge tago oarige kaiboangdi oti uauradi dipurapura. Tago-la.  
\v 10 Nge bokai ka Nanaranga tamoata be aine ne alauri ngauketidi kana lilidi-o be ukaikaingaka be sururu ngaedi udokidoki. Bokai masa Nanaranga malama nena-lo nem kusoaki dasukoaki.   
\p
\v 11 Pile toira be digere ngaedi nge moimoi be kalingodi,  
\q1 “Ngai zaiza tamate-budu masa ngai zaiza moauriuri tasoaki.   
\q1
\v 12 Takaiboang be sururu tadokidoki-la masa ngai zaiza be anuatanepoa bokana tasukoaki. Murida tanangai masa ngai muri ngananga-kita be taleua.   
\q1
\v 13 Moimoi kita pilenga tago tatagatagadi, ata ngai tago muri inangananga-kita. Maka ma ngai tago iboadu nena-la ngabolesi.”   
\s1 Kristus Malipilipi Ne Iauia  
\p
\v 14 Kana ngaedi nge izamaizama tamoata be aine nem goilo-kauakauatakidi. Gopile-kaidi be moaki Nanaranga mata-nao be pile-ramo diebulobulongaki. Pile bokainaina nge kalingodi tagotago, be nge ono-ba ka tamoata maka pile ngaedi dilongolongo nge gamanadi dipura.  
\v 15 Gopipi-tina be gomalipilipi be ono Nanaranga iboadu bokai ngarangakiko, “Kaiko kumalipi uia.” Gomalipilipi uia, tamoata-la malipi ne tago imamakaki bokana. Be malipi ngaedi nge tamoata-la Nanaranga pilenga moimoi be kalingodi adoado isulesuletaki bokana goememaki.  
\v 16 Pile kalingodi tagotago tago Nanaranga rerengana-lo nge gosibosibongaki-tina. Pile bokainaina ka tamoata direrepekidi be mata goalakadi diememaki be Nanaranga diperepereki.  
\v 17 Pile bokainaina nge poake kanabiabia tamoata kusi-nao ngaeno be kusi ngakangkani bokana. Tamoata rua ara-diaru Aimeneas be Piletus nge bokainaina-diaru.  
\v 18 Diaru ambe pile moimoi be kalingo nge diperekiaru be lauaba-nao ka disoakiru. Bokainatuka disulesuleru, “Kita mate-lo be marang neda ambe ipura-doi.” Bokai disulesuleru be ambe tamoata alu lama uniangadi digoalangaki.  
\v 19 Ata Nanaranga ambe ariri-moane be ariri-daidai inaguraki. Be ariri ngaedi nge pile ngaedi ane diuau, “Tanepoa ikaua naita-guma ka ngai ne.” Be takadi bokai, “Tamoata naita nena-la mangata irangaki ngai Tanepoa tamoata ne nge mata goalakadi muri ngananga.”   
\p
\v 20 Bokainatuka mto: Pera kanabiabia tekena-lo nge tabira be tabira-baba kokoko dieno. Aludi ‘siliua’ be ‘gol’ oti ka diemaki, be alu kai be kateka-poasa oti diemaki. Tabira ngaedi nge alu ono bong bibia-lo moanakonga, be alu nge ono izamaizama moanakonga.  
\v 21 Bokaibe tamoata naita muzi goalakadi imurinadi nge nena-la iaka-goazai be dokia ipura be tabira ono bong bibia-lo moanakonga bokana ipura. Maka ma ngai ambe dokia be burenga ipura, be kalukanaka ipura be ono Biabiadi ne malipi ne uia ngaemakini kana.   
\p
\v 22 Bokaibe kaiko Timoti Biabiadi nem malipi ne goememaki kana nge bokai gomuzimuzi: Amuna mata nedi ono rerengadi dimamambuaki nge gosibosibongaki-tina. Be gokaikai-tina be mata adoadodi gotagatagadi, lama gounia-tina, be reretaka mata be ilo-uia mata kaiko-lo daeno. Tamoata ilodia-lo girikidi tagotago zaiza be Tanepoa ngaduma-kaming kana be kamakilakilai.  
\v 23 Ata kaiko egore ngaongaodi be egore kaua tago teke ono ieno nge gosegeaki-tina.\f + \fr 2:23 \ft Egore bokainaina nge gosegeaki-tina: Nanaranga tamoata ne dimate iboadu lama gounadi, be mata ono muzigoala emakadi dipurapura nge iboadu goememaki-la.\f* Bakara, kaiko kukaua egore bokainaina nge ebulo be eung dieleluaki.  
\v 24 Maka ma bokai gokaua: Tanepoa malipilipi kana nge moakina-tina iebulobulo be ieunung. Moaki be moaki-tina. Tanepoa malipilipi kana nge tamoata moarunga ngailo-uiauiatakidi, tamoata takadi ngasulesuledi-uia, be moaki oaikiki-la be isegesegeakidi.  
\v 25 Be tamoata maka dierekeikei nge malielie-ba be giriki nedi ngadoadoraki. Baraoa tamoata maka dierekeikei nge Nanaranga ngasumoaladi be ilodi dabuiri be pile moimoi be kalingo dakauataki,  
\v 26 be kaba bokai daita Satang sausau nena-lo ka disoaki, be dairatu. Satang ka idokidi be sausau nena-lo inangadialako be rerenga ditagatagadi.   
\c 3  
\s1 Bong Alalaurituka Masa Mata Goalakadi Dapura  
\p
\v 1 Ata bokainatuka gokaua: Bong alalaurituka dapura masa tamoata kokoko-tina Kristus sulenga datagadi kana masa tagadi daradia-tina.  
\v 2 Bokaibe, masa nedia-la ilodi daniandi, ‘mone’ be kateka kana kanabe be damoatangtang, nedia-la daraketukatukadi, tamoata takadi tago ilodi dabukubukutakidi, ramoramo-ba daebulobulo, tinadi be tamadi dasegesegeakidi, tamoata takadi tago daperuperudi, mata goalakadi tago Nanaranga mata nena-lo nge daememaki,  
\v 3 tamoata takadi tago darereretakidi, tamoata takadi ilodi tago datagatagadi, tamoata takadi aradi dagoalagoalangaki, ramoramo-ba rerengadia-lo damuzimuzi-ramo, boro kabukabu bokana be tamoata takadi dakarasuasuarakidi be matakuradi dapurapura, kana uia masa dasegesegeaki,  
\v 4 tamoata takadi muridi be mata goalakadi daememakidi, ilodi tago dalelelenaki noko kana daememaki, negu-rakeagu mata ilodia-lo dakauri, Nanaranga ka darereretaki kana ngeka tago, dataguraki raki muzi ono nedi suridi dauiauia nge darereretaki,  
\v 5 be kusidia-banao nge Kristus datagatagai, ata kaiboang ne bibia nge dasegesegeaki. Tamoata bokainaina nge moakina-tina kusaringadi!  
\v 6 Tamoata bokainaina alu nge aboaboatuka-ba be dilakolako tamoata takadi pera kandia-lo be aine ilodi tago dilelelenaki-uia nge ilodi diunung be ono oaikiki-la be aine ngaedi ilodi dibagabubuiri be pilengadi ditagatagadi. Aine bokainaina oaikiki-la be pilengadi ditagatagadi, bakara aine bokainaina nge muzigoala nedi kokoko ilodia-lo dieno be dimoatubutubudi, be rerengadi goalakadi kokoko ditagatagadi.  
\v 7 Aine bokainaina nge moimoi kaua didokidoki-la, ata pile moimoi be kalingo tago dikauataki.  
\v 8 Zanes-la be Zambres\x * \xo 3:8 \xt Eks 7:22; 9:11\x* Moses dierekeiaru bokana, tamoata ngaedi masa pile moimoi be kalingo daerekei. Tamoata bokainaina nge panganadi ambe digoala be lama uniangadi ambe digamang-ramoba.  
\v 9 Ata tago iboadu dalako-la be ngaeno, bakara moarunga-tina masa datedi di nge dingao-tina, Zanes be Zambres dimuziru bokana.   
\s1 Pol Sikeng Ne Alalaurituka  
\p
\v 10 Ata kaiko ambe sulengagu, baituka umuzimuzi, be labu negu bakara ka moauriuri kateka ngaenao usoaki nge kutagadi. Kaiko lama uniangagu kukauataki. Ukaikai-tina be malipi uememaki be tago oaikiki-la be usegesege nge kutea. Be reretaka mata negu, be ukaikai be moatubu udokidoki nge kuita.  
\v 11 Be tamoata takadi dipalita be sururu bibia diana nge kuita. Kaiko kukaua rakana ipurana Antiok anua-lo, Aikoniam anua-lo be Listra anua-lo! Sururu bibia goalakadia-tina makara anua ngaradia-lo udoki! Moimoi sururu bibia ngaedi udoki, ata Tanepoa iuketa be tago umate.  
\v 12 Moimoina-tina tamoata moarunga Kristus Iesus kaiboang nena-lo be Nanaranga rerengana-lo dasukoaki kana masa sururu bibia bokai dadokidoki.  
\v 13 Ata tamoata mata nedi goalakadi be tamoata boliboli masa kodeka goala odio dalaba-la be ngaeno. Be masa tamoata takadi dabobolesidi, be nedia-la masa daebobolesi.  
\v 14 Ata kaiko moaki bokai kumuzimuzi. Kana kalingodi sikengtakadianiko dipura be lama kung-tinadi nge goememaki-la. Maka ma naita ka isikengniko nge kaiko kukaua-doi,  
\v 15 be kukaua-doi naita ka isi mukumukum be isikengniko be ono pile ratadi Nanaranga ‘Buku’ nena-lo dieno nge kukauataki. Pile ratadi ngaedi ka bokai disuleniko, “Tamoata naita Kristus Iesus lama iunani masa Nanaranga ngauketi be ngamuleaki.”  
\v 16 Bokaibe, bokai gokaua: Gere moarunga Nanaranga ‘Buku’ nena-lo dieno nge Nanaranga nena-la be tamoata maka ‘Buku’ ngaena-lo digere nge ilodi imarangaki be digere. Bokaibe kaiboang odio dieno be iboadu-tina daduma be ono pile moimoi be kalingo suletaka ngapura, rangaka teke tago iuia nge ono adoraka ngapura, giriki tekedi dieno nge ono adorakadi dapura, be ono sikeng dokiadi dapura be soaki uia tea ngapura.  
\v 17 Bokai masa tamoata naita Nanaranga imalipilipini nge kaua uia ngadoki be ngamang uia, be kana moarunga-lo tongaka ngapura be muzi uia moarunga ngaememaki.   
\c 4  
\s1 Timoti Ngakai-tina Be Pile Kalingo Ngarangaki  
\p
\v 1 Kristus Iesus masa anuatanepoa bokana ngapura be ngatanepoa-kita kana, be moauriuri disoaki be matedi giriki nedi ngaliliti. Bokai ka Nanaranga be Kristus Iesus mata-nao be bokai uakoroiko:  
\v 2 pile aniam ipura be kudoki nge tamoata takadi gosulesuledi. Bong moarunga dipurapuraniko, bong uia ki tago uia nge gopipi-tina be pile aniam ipura nge gosulesuletaki-la. Ilom adoado be bong kusulesuledi nge gosikengkeng, mangmang gounung, be ilodi gomarangrangaki. Moaki oaikiki-la be ilom iakaka.  
\v 3 Maka ma bong tekedi masa dapura, be bong ngaradia-lo masa oaikiki-tina tamoata moarunga sule uia muridi dananga. Masa kungidi dakapoara-ramo be tamoata takadi sulengadi takadia-ba dadokidi be sule ono rerengadi damamambuaki kana nge dasulesuledi be dalongolongo.  
\v 4 Be pile moimoi be kalingo nge longora dasege be tubudi nanari nedi dalolongori be datagatagadi.  
\v 5 Ata ngau urere kaiko bokai gomuzimuzi: adoado-la goalalale be gosukoaki, gokaikai be sururu godokidoki, malipi ono Pile Uia mangata rangaka nge goememaki, be malipi nem Nanaranga malipilipi kana bokana nge moarunga-doi be goememaki.   
\p
\v 6 Ngau bokai uraraiko nge ono gokaua ambe kabagu godoki kana. Bong ono kateka ngae mpereki kana ambe ipura be makare ieno. Bokaibe ambe tabataba bokana dokiagu ngapura be Nanaranga tabangakani ngapura kana.  
\v 7 Ngau ambe eung ngaena-lo ueung-tina uia. Be panana ngaena-lo nge upapanana-la nibe umambuakia-ba. Zala-lo tago sesu umanaua ki zalaba-lo be usege. Tago-tina. Ngau lama uniangagu udokimateia-tina.  
\v 8 Bokaibe nge ambe uasa bokana, be lumaluma negu uasai nge mdoki kana be kalukanaka ipura be ieno. Lumaluma negu ngae nge Nanaranga mata-nao adoado soaki ipurapura, be masa kauta bokana mnangai. Lumaluma ngae nge masa bong biabiao be tamoata giriki adoadoraki adoado, Tanepoa nge ngana. Tago ngau-la ka lumaluma bokainaina ngana kana. Tamoata be aine maka reretaka mata-lo be puranga dirarapung masa ngandi be.   
\s1 Pol Pile Ne Sisiki Timoti Irai  
\p
\v 9 Gokai-tina be oaikiki-tina makare ngau-lo gopura.  
\v 10 Bakara, Demas ambe iratuia be Tesalonika anua-lo ilako. Ngai kateka kaitukatuka mata ireretaki. Bokai ka iratuia. Keresens ambe Galesia kaba-lo ilako. Be Taitus Dalmesia kaba-lo unepalako.  
\v 11 Lukas-la ka makare sakeguo isoaki. Markus gobagai be kamapura-buduru. Ngai iboadu-tina malipi ngaedia-lo ngadumaia.  
\v 12 Tikikus ambe Epises anua-lo unepalako.  
\v 13 Makare kupurapura nge kusi-sili negu biabia Troas anua-lo upereki nge godokana. Makara Kapus pera kanana-lo upereki. Be ‘buku’ moarunga makara dieno nge godoki be. ‘Buku’ ngado kusidi oti emakadi dipura nge moaki ilom dileuataki.   
\p
\v 14 Tamoata maka kaleti ‘aen’ nedi oti kana moarunga iememaki ara Aleksanda nge iaka-sururuiautina. Ata kana ngae iemakana bokana Tanepoa masa ngatagadiani be bakara ngabasaki.  
\v 15 Gomatakuria-tina. Ngai pilengada ierekeidia-tina.   
\p
\v 16 Bong matamata giriki adoadoraki arodi utui be negu-la moiaka kana nge tago teke murigu itui. Tago-la. Moarunga diratuiau-doi. Ngau urere-tina Nanaranga moaki giriki nedi ngaedi nge odio inangalako.  
\v 17 Ata bokai muzi ipura be ono zalakagu ipura be ‘koto’ aro be Kristus rangaka nge Ungguma Takadi urangakadi. Be Tanepoa idumaia be ‘koto’ bibia ngaedi saringatuka dara-leuaia kanana-lo ka ipasika, suri oakei kanabiabia aoa-nalo be upusika bokana. Bokai ka uketiagu ipura be tago umate.  
\v 18 Be ngau ukaua-tina Tanepoa negu masa ngauketia be kana goalakadi tamoata makare daemakina kana nge miratudi. E! Be masa adoadogu malogu lakalakana-la be ngabagaia be anua ne ono ngatanepoa kanana-lo lang anua-lo ngalakuaka. Makara ka tamoata moarunga ngatanepoadi kana. Be nge bokai ka ara atabalabala-tina nem-kueno ieneno nge ania ngapura. Moimoi.   
\s1 Suri-uia Alalaurituka  
\p
\v 19 Suri-uia negu Prisila, Akuila be Onesiporus dara ne zaiza unangadi.   
\p
\v 20 Erastus nge Korin anua-lanalo isoaki. Be Tropimus nge imore-tina ka Miletus anua-lo upereki.   
\p
\v 21 Auara ambe saringatuka ngapura kana. Bokaibe gopi-tina be anua-goala isi tagona-la dimai be makare gopura.  
\p Iubulus, Pudens, Lainus, Klodia be taritokada Kristus ara-nao makare disoaki nge suri-uia nedi dinanganiko.   
\p
\v 22 Tanepoa iboadu mariabakam-lo ngasoaki. Be Nanaranga marou ne tadokidoki-ba nge kaiko-lo daeno.