\id ROM - Muyang NT [muy] -Cameroon 2013 (web version -2014 bd) \h Rom \toc1 Wakita ga Pol ya àbikioru ana ndam Rom ni \toc2 Rom \toc3 Rom \mt1 Wakita ga Pol ya àbikioru ana ndam Rom ni \imt1 Ere ye ti məɗəmki ka wakita ga Pol ya àbikioru ana ndam Rom ni \ip Maslaŋa ya ti àbəki wakita hini ni ti àɗafa slimi gayaŋ a : àbəki ti Pol, zal asak ga Yezu ni (1.1). Àbəki ti ka sarta ya ti awayay akoru a Zerʉzalem ga məhəloru siŋgu ga ndam Eseyi akaba ga ndam Mesedʉweŋ ya tàjami ana ndam Zerʉzalem ni (15.25-26 ; Tʉwi 19.21 ; 20.1-3). Àhi ana ndam Rom tə̂gəskabá Fʉbe wal ya ti àgray tʉwi akaba ndam Seŋkre na (16.1) ; nahkay məlaŋ ya àbəki wakita ni bi a Səŋkre, bi a Koreŋ (Seŋkre ti kà gəvay ga kəsa gəɗakani Koreŋ, ka haɗ Eseyi). \ip Pol àbikioru wakita hini ana ndam Rom ti aɗaba awayay akoru eslini ga məhi ma ge Melefit ana tay ; awayay ti tə̂vi njəɗa ga moroni gwar ka haɗ Espeŋ daya (1.11-15 ; 15.23-24). Ka ya ti àbikioru wakita ana tay ni ti òru eslini ndo, aɗaba awayay məhəloru siŋgu ga ndam Eseyi ni a Zerʉzalem day. \ip Rom ti kəsa gəɗakani ka haɗ Itali : ka sarta ga Pol ti ndam Rom tə̀gur haɗ ya kà gəvay ga dəluv gəɗakani ni ɗek. Ndam ga haɗ gərgərani kay tànjəhaɗa a Rom a : ndam Zʉde kay tə̀kibu ka tay (Tʉwi 28.17). Ndam məfəki ahàr ka Yezu tə̀bu eslini kay daya (Tʉwi 28.14-15) ; Pol àbikioru wakita hini ana tay (1.7), àɗəm tə̂gri sa gayaŋ ana mis ndahaŋ e kiɗiŋ gatay bu (16.3-16). \ip A wakita ni bu ni ti Pol àɗəmkia Ma Mʉweni Sulumani àki ka Yezu a (1–8). Ku tamal ndam ga Yezu tə̀bu a Rom nəŋgu ni, ka sarta nani ti zal asak ga Yezu òru eslini faŋ ndo : Pol awayay ti tə̂sər lala mis ɗek tàgudara zlam kè eri ge Melefit a, tamal tawayay ti Melefit mə̂gəskabu tay ti tə̂sər divi nahaŋ àbi, si àna tʉwi ga Yezu kwa. Pol àɗəm məlaŋ ga ndam Zʉde àbu a Məgur ge Melefit bu daya (9–11) : bi ndam ga Yezu ya nday ndam Zʉde do ni təɗəm ndam Zʉde ti tìsli araŋa do ti ni (14.3), ay Pol àɗəm tamal ndam Zʉde tə̀ləbi ti, akal maslaŋa ya Melefit àgəskabu ni àbi simiteni (11.17-18) \ip A wakita gayaŋ ni bu ɗek Pol àcahi ma ge Melefit ana ndam ga Yezu, kələŋ gani àhi ana tay ègia nahkay ti ahàr àɗəm tânjəhaɗ akaɗa ge Melefit ya awayay ni. Pol àsər ndam Rom lala ndo, nahkay ma gayaŋ ya àhi ana tay àki ka manjəhaɗ gatay ni ti kay do (12–14) ; pakama ya àbəki enjenjeni ni ti ma ya ndam ga Yezu ɗek ahàr àɗəm tə̂sər ni (1–11). \ip A wakita gayaŋ ya àbikioru ana ndam Rom ni bu ni ti àɗafaba Ma Mʉweni Sulumani ga Yezu a ɗek, àtam ya ti àbəki ka wakita gayaŋ ndahaŋ ni ; tàfəkaɗ wakita hini ka mənjəki ga wakita ga Pol ndahaŋ ni a Wakita ge Melefit ni bu ni ti azuhva nani. \c 1 \s1 Sa ga Pol \p \v 1 Nu Pol nəbikioru wakita hini ana kʉli. Nu bay məgri tʉwi ana Bay geli Yezu *Krist. Melefit àzala nu a, nìgia zal asak ga Yezu Krist a ; àdaba nu ga məhi *Ma Mʉweni Sulumani ana mis a. \p \v 2 Ma Mʉweni Sulumani gani nani ti kwa ahaslani Melefit àhikibiya ana ndam mahəŋgaray *pakama gayaŋ a ; àɗəm amahəŋgay mis. Ndam mahəŋgaray pakama gayaŋ ni tə̀bəkia ma gana a Wakita ge Melefit ba. \v 3 Ma ge Melefit ya àɗəmbiyu ni ti àɗəmki ka Wur gayaŋ. Wur nani ti tìwi naŋ akaɗa ge mis hihirikeni ni ; naŋ wur huɗ ge Devit. \v 4 Ay ka ya ti Melefit àhəŋgaraba naŋ e kisim ba ni ti àɗafaki naŋ Wur gayaŋ, naŋ njəɗa-njəɗani. Melefit àgray nahkay ti àna njəɗa ga *Məsuf Njəlatani. Wur nani ti Yezu Krist, naŋ Bay geli. \v 5 Àgray ti nu nîgi zal asak gayaŋ ti ga sulum gayaŋ, aɗaba awayay ti nə̂hioru ma gayaŋ ana mis ga jiba gərgərani ɗek ti tə̂fəki ahàr, tə̂gəsiki ma. Nahkay leli ɗek amazləbay naŋ. \v 6 Nəbikioru ti ana kʉli ndam *Rom. Lekʉlʉm day kəkumkibu ka ndam ya ti Melefit àzala tay a ti tîgi ndam ga Yezu Krist ni. \p \v 7 Nəgri sa ana kʉli ; lekʉlʉm ti Melefit awayay kʉli, àzala kʉli ge migi ndam gayaŋ njəlatana. Bəŋ geli Melefit nday ata Bay geli Yezu Krist tə̂gri sulum gatay ana kʉli, tâgray ti *kânjəhaɗumkabu àna sulumani ti. \s1 Pol awayay moru məmənjiyu ndam Rom \p \v 8 Enjenjeni ti nəgri sʉsi ana Bay Melefit goro azuhva kʉli ɗek akaba azuhva zlam ga Yezu *Krist ya àgri ana kʉli ni, aɗaba mis ɗek tìcia kə̀bum kəfumki ahàr, tə̀bu təzlapaki ka ma gani. \v 9 Ka ya ti nahəŋgalay Melefit ni ti Melefit day àsəra nə̀bu nacali slimi ana kʉli, nə̀mbrəŋ macali slimi ana kʉli do. Melefit ti nə̀bu nəgri tʉwi àna njəɗa goro ɗek, nə̀bu nəhi *Ma Mʉweni Sulumani àki ka Wur gayaŋ ni ana mis. \v 10 Nə̀bu nahəŋgalay naŋ, nəhi kəlavaɗ tamal àwaya ti mə̂vu divi ga moru məmənjiyu kʉli. Nə̀pəskia ka mahəŋgalay naŋ a, \v 11 aɗaba nawayay dal-dal ga moru məmənjiyu kʉli ; nawayay ti ere ye ti *Məsuf Njəlatani àvu ni nəvi ana kʉli bilegeni. Nahkay ti akəŋgətum njəɗa e divi ge Melefit bu. \v 12 Ere ye ti nəɗəm ni ti, nawayay ti leli ɗek məŋgətum njəɗa e kiɗiŋ geli bu. Gekʉli ya kəfumki ahàr ka Yezu Krist ni ti aməvu njəɗa ; goro ya nəfəki ahàr ka Yezu Krist ni day aməvi njəɗa ana kʉli bilegeni. \p \v 13 Bəza ga mmawa goro ni, səruma sak ehimeya nàwaya ga moru məmənjiyu kʉli a, ay ti kekileŋa nə̀ŋgət ahar faŋ ndo. Nawayay moroni ti nawayay nəjənaki kʉli ti mis tâɗəbay divi ga Yezu àtam ya kani ni. Nahkay ti nawayay nagray akaɗa goro ya nagray e kiɗiŋ ga ndam ga haɗ ndahaŋ bu ni. \v 14 Tʉwi nani ti Melefit àvu. Awayay ti nə̂hioru Ma Mʉweni Sulumani ana mis ɗek : ana ndam ya tanjəhaɗ a kəsa gəɗakani bu ni akaba ana ndam ya tanjəhaɗ a həma bu ni, ana ndam ya tìjeŋga ni akaba ana ndam ya tìjeŋgey ndo ni. \v 15 Nahkay ti nawayay ti nakoru afa gekʉli, nəhi Ma Mʉweni Sulumani ana kʉli ndam *Rom daya. \s1 Ma Mʉweni Sulumani ti njəɗa ge Melefit \p \v 16 Nàgray mimili ga məhi *Ma Mʉweni Sulumani gani nani ana mis do, aɗaba Ma Mʉweni nani ti njəɗa ge Melefit ; aɗafaki ti ku way way do tamal àfəkia ahàr ka Yezu *Krist a ti Melefit ahəŋgay naŋ. Melefit ahəŋgay enji ti ndam *Zʉde, day kwa ti mis ga jiba gərgərani ndahaŋ ni. \v 17 Ma Mʉweni Sulumani ni ti aɗafaki ahəmamam Melefit agray ti mis tigi ndam jireni kè eri gayaŋ ni. Ahàr àɗəm si mis tə̂fəki ahàr ka Yezu Krist ciliŋ ; divi nahaŋ àbi, si tə̂fəki ahàr ti ka naŋ kwa. Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Maslaŋa ya ti Melefit àɗəm naŋ jireni kè eri gayaŋ aɗaba àfəkia ahàr a ti, maslaŋa gani nani ti Melefit aməvi sifa.\f + \fr 1:17 \ft Habakuk 2.4.\f* » \s1 Mis ɗek ndam magudar zlam \p \v 18 Nə̀ɗəm nahəma, Melefit naŋ agavəla naŋ àbu azum ɓəruv azuhva ge mis ya tə̀həŋgrioru ahàr a haɗ do ni ; zlam gatay ya tagudari ana mis ndahaŋ ni day àbu awəri ɓəruv. Nahkay ti amagrafəŋa seriya kà tay a aɗaba zlam gatay ya tagudar ni acafəŋa mis ga məsər jiri a. \v 19 Melefit amagrafəŋa seriya kà tay a ti aɗaba zlam ya ti amal təsər Melefit àna naŋ ni tə̀bu ; Melefit ana ahàr gayaŋ àɗəfiki zlam gani nday nani ana tay, àŋgah ndo, ay ti tə̀gəskabu ndo. \v 20 Ŋgay Melefit naŋ ahəmamam ti mis tə̀sər do, aɗaba mis tìpi naŋ ɗay-ɗay ndo. Ay ti kwa ka ya ti àgraya məlaŋ a ni àbivaya nihi a ti zlam ya àgraya gərgərana ni ɗek àɗəfiki ana mis Melefit ti naŋ njəɗa-njəɗani, naŋ Melefit naŋ bəlaŋ, amanjəhaɗ ga kaŋgay-kaŋgayani. Nahkay ti mis ni ŋgay tàgudar zlam ndo ni ti atəɗəm koksah. \v 21 Tə̀səra Melefit naŋ àbu ca, ay ti tə̀həŋgrioru ahàr a haɗ do, tə̀gri sʉsi akaɗa ya ti àgəski təgri ana Melefit ni do daya. Təjalaki ahàr ka zlam masakani sawaŋ, tə̀sər magray zlam sulumani va do, nday a məlaŋ ziŋ-ziŋeni bu, tìpi divi ge Melefit va do. \v 22 Tə̀hi ana ahàr nday ndam məsər zlam, ambatakani do tìgia ndam muru a. \v 23 Melefit naŋ njəɗa-njəɗani, ɗay-ɗay àmət do, giri-giri təhəŋgrioru ahàr a haɗ, ay ti tàwayay do, təhəŋgrioru ahàr a haɗ ana pəra sawaŋ : pəra gani nday nani ti ndahaŋ akaɗa mis hihirikeni ya amət ni, ndahaŋ akaɗa eɗiɗiŋ, ndahaŋ akaɗa zlam ya ti təsawaɗay àna asak faɗ ni, ndahaŋ ti ni zlam a haɗ. \p \v 24 Nahkay Melefit àmbrəŋa tay a, ti tâgray zlam ya ti məɓəruv gatay awayay ni, ti tə̂bəki mimili ka ahàr gatay àna zlam magudarani gatay ya tagray ni. \v 25 Tə̀mbrəŋa jiri ge Melefit a, taɗəbay zlam ga malfaɗa sawaŋ. Giri-giri ti təhəŋgrioru ahàr a haɗ ana Melefit, təgri tʉwi, aɗaba naŋ ti àgraya zlam a ɗek ; ay təhəŋgrioru ahàr a haɗ, təgri tʉwi ti ana zlam ya ti Melefit àgraya ni sawaŋ. Melefit ti mis tâzləbay naŋ ga kaŋgay-kaŋgayani. Aya nahkay ! \p \v 26 Tàgray nahkay ti Melefit àmbrəŋa tay a ti tə̂bəki mimili ka ahàr gatay àna zlam magudarani ya məɓəruv gatay awayay ni. Nahkay ti wál gatay ni tə̀mbrəŋa mandəhaɗkabana akaba zawal a, tandəhaɗkabu akaba wál ndahaŋ. Zlam gani nani ti Melefit àwayay do : àgraya tay a ti ga magrani nahkay do simiteni. \v 27 Zawal day tagray nahkay, tə̀mbrəŋa mandəhaɗkabana akaba wál a, tandəhaɗkabu akaba zawal ndahaŋ sawaŋ, tawayay magrani nahkay dal-dal, ay ti Melefit àgraya tay a ti ga magrani nahkay do simiteni. Zawal nday nani tagray zlam ya ti asay mimili ni e kiɗiŋ gatay gatayani bu. Azuhva tʉwi gatay ya tagray ni ti Melefit amatraɓ tay ; gayaŋ ya atraɓ tay ni ti kal-kal akaba zlam gatay ya tàgudar ni. \p \v 28 Akaɗa gatay ya tàwayay məsər Melefit do ni ti, Melefit day àmbrəŋa tay a ti tə̂jalaki ahàr ka zlam ya ti məɓəruv gatay magədavani awayay ni ciliŋ. Nahkay tə̀bu tagray zlam ya àgəski magrani do ni. \v 29 Tagray zlam ya àgəski magrani do ni, tagudar zlam dal-dal : tawayay zlam kay, təgri daliya ana mis, zlam ge mis tigi eri ana tay, tabazl mis, taləgavu e kiɗiŋ gatay bu, tagosay mis, tagray cuɗay, təsivu ana mis, \v 30 təbi seki ana mis, tàwayay Melefit do, tahəŋgalay ma ge mis, tiji zlabay, tazləbay ahàr gatay, taɗəbay divi ga məgri cuɗay ana mis, tìciiki ma ana ata bəŋ gatay do. \v 31 Tə̀sər ahàr va do, tàgray ere ye ti təɗəm atagray ni do, tàwayay mis do, mis day tə̀si cicihi ana tay do. \v 32 Ma ge Melefit ya àɗəm ndam ya tagudar zlam akaɗa nani ni ahàr àɗəm tâbazla tay a ni ti, tə̀səra ma gani nana lala. Ku tamal tə̀səra lala nəŋgu ni nday tə̀bu tagudar zlam zlam gatay. Tàgray nahkay ciliŋ do : tazləbay ndam ya ti tagudar zlam akaɗa gatay ni daya. Gatay ya ti tagray nahkay ni ti àgudarkiva tay a àkiva. \c 2 \s1 Seriya ge Melefit ti seriya ge jiri \p \v 1 Nak ya ti kəɗəm mis ndahaŋ tagudar zlam ciliŋ ni ti, ku nak way way do Melefit aməwəl kur àna seriya. Gayak ya ti kə̀ɗəm mis ndahaŋ tàgudara zlam a ni ti, seriya àgəsa kur kurana. Aɗaba nak ya ti kəɗəm mis ndahaŋ tagudar zlam ni ti nak day kə̀bu kagudar akaɗa gatay ni. \v 2 Mə̀səra, Melefit amagrafəŋa seriya kà ndam ya tagray nahkay na. Seriya gani nani ti seriya ge jiri. \v 3 Nak ya ti kəɗəm mis ndahaŋ tàgudara zlam a, ambatakani do nak nakani day kə̀bu kagray akaɗa gatay ni ti, kə̀hi ana ahàr akatamfəŋa kà seriya ge Melefit a waw ? \v 4 Tək day ti *sulum ge Melefit ya agruk dal-dalani ni akaba gayaŋ ya ti eɓesʉk, àtraɓ kur weceweci do ni ti, kə̀hi ana ahàr zlam masakani aw ? Agruk sulum nahkay ni ti, awayay ti kâmbatkaba majalay ahàr gayak a ti kə̀sər do waw ? \v 5 Nak kìci slimi do, kàwayay mambatkaba majalay ahàr gayak a do ni ti, nak nakani àna ahàr gayak kagray ti Melefit mâtraɓ kur dal-dal. Ka fat ya ti Melefit aməzuma ɓəruv a ni ti aməgəs kur àna seriya. Ka fat gani nani ti amagrafəŋa seriya kè mis a ; seriya gayaŋ ya agray ni ti ge jiri. \v 6 Ku way way do, Melefit aməvi zlam ke tʉwi ga maslaŋa gani ya àgray ni : \v 7 nday ya ti tagray zlam sulumani kəlavaɗ ni ti Melefit aməvi *sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni ana tay. Nday gani tawayay ti Melefit mâzləbay tay, mə̂ɗəmki ma sulumani ka tay, akaba tawayay tanjəhaɗ akaba Melefit ga kaŋgay-kaŋgayani. \v 8 Ay nday ya ti tìciiki ma do, tàwayay jiri do, tawayay magudar zlam ni ti Melefit aməzumki ɓəruv ka tay, amatraɓ tay dal-dal. \v 9 Ndam ya ti tagudar zlam ni ɗek atəcakay daliya dal-dal, ɓəruv amətikaba ana tay a. Atəcakay daliya gani nani enji ti ndam *Zʉde, mək nday ya ti nday ndam Zʉde do ni. \v 10 Ay nday ya ti tagray zlam sulumani ni ti ni Melefit amazləbay tay, aməɗəm nday sulumani, aməvi manjəhaɗ sulumani ana tay. Aməvi ana ndam Zʉde enji, mək ana nday ya ti nday ndam Zʉde do ni. \v 11 Aɗaba Melefit agray seriya ti èmbikivu ka maslaŋa nahaŋ do. \p \v 12 Tamal mis tə̀sər *Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni do mək tagudar zlam nahkay ti, etijiji ɗek. Ay etijiji ti akaɗa ga pakama ya àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu ni do. Nday ya ti tə̀səra divi ge Melefit ya àvi ana Mʉwiz na mək tagudar zlam ni ti, Melefit aməgəs tay àna seriya akaɗa ga pakama ya àbu məbəkiani a wakita gani nani bu ni. \v 13 Ndam ya ti tə̀bu tici pakama ge Melefit ya àhi ana Mʉwiz ni àna slimi ciliŋ ni ti Melefit aməɗəm nday ndam jireni do ; aməɗəm ndam jireni ti nday ya ti təgəskabu, tagray tʉwi àna pakama gani nani ni. \v 14 Nday ya ti ndam Zʉde do ni tə̀sər Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni do. Ay tamal tagray zlam akaɗa ge Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni ka məsər gatay do nahəma, zlam gatay ya tagray ni aɗafaki Divi ya Melefit àvi ana Mʉwiz ni àniviyu ana tay a məɓəruv bu. Ku tamal tə̀sər Divi gani nani do nəŋgu ni, Divi gani àniviyu ana tay a məɓəruv bu. \v 15 Nahkay təɗafaki tə̀bu tagray tʉwi ti àna Divi ge Melefit ya àvi ana tay a məɓəruv gatay bu ni. Təsərkaba zlam sulumana akaba magədavana a məɓəruv gatay ba ; sarta nahaŋ tə̀səra tàgra zlam sulumana, sarta nahaŋ ti ni tə̀səra tàgudara zlam a. \v 16 Zlam ya ti nəzlapaki nihi ni ti amaŋgazlavu vay-vay ka fat ya ti Yezu *Krist amagrafəŋa seriya kè mis àna njəɗa ge Melefit a ni. Amagrafəŋa seriya kà tay a ti àki ka zlam ya ti àniviyu ana tay a məɓəruv bu maŋgahani ni. A *Ma Mʉweni Sulumani ya nə̀hi ana kʉli ni bu ni day nə̀ɗəm nahkay. \s1 Ndam Zʉde tə̀gəskabu Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni do \p \v 17 Nak zal Zʉde ya kazləbay ahàr gayak aɗaba nak zal Zʉde ni ti, nak kə̀bu kagray ahəmamam ? Kə̀ɗəm kə̀səra Melefit akaba Divi gayaŋ ya àɗəfiki ana Mʉwiz na ; \v 18 kə̀ɗəm kə̀səra ere ye ti Melefit awayay na ; *Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni ti àɗəfukkia zlam a ; kə̀səra medekaba zlam sulumana akaba magədavana ; \v 19 kə̀ɗəm kìpia divi a, kadafəŋa ahar kà ndam wuluf a ; kə̀ɗəm nak bay maslaɗi məlaŋ ana ndam ya ti nday a ləvəŋ bu ni ti tîpi divi lala ni ; \v 20 kə̀ɗəm kə̀səra zlam a, kəɗəfiki zlam ana ndam ya ti tə̀sər zlam do ni ; kə̀ɗəm nak bay məsər zlam, kacahi zlam ana ndam ya ti tə̀sər Divi ge Melefit do ni. Kagray nahkay ti kə̀hi ana ahàr Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni ti àɗəfukaba zlam jirena ɗek. \v 21 Ay nak ya ti kacahi zlam ana mis ni ti, kàcahi zlam ana ahàr gayak gayakani do ni ti kamam ? Nak ya ti kəhi ana mis « Kìgʉm akal ba » ni ti, nak nakani kigi ni ti kamam ? \v 22 Nak ya ti kəhi ana mis « Kə̀grum hala ba » ni ti, nak nakani kagray ni ti kamam ? Nak ya ti kəhi ana mis « Kə̀grum pəra ba » ni ti, nak nakani kəhuriyu a məlaŋ ga pəra vu ga məhəl zlam ya tàbəhaɗi ana pəra ni akal ni ti kamam ? \v 23 Nak ya ti kəɗəm Divi ge Melefit àɓəlay ni ti kagray ere ye ti Melefit àɗəm kàgray ba e Divi gayaŋ bu ni, kəbəki mimili ke Melefit nahkay ni ti kamam ? \v 24 Aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Nday ya ti nday ndam *Zʉde do ni tə̀bu tindivi Melefit azuhva tʉwi gekʉli ya kəgrum ni.\f + \fr 2:24 \ft Izayi 52.5.\f* » \p \v 25 Tamal kə̀gəskabá Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz na ti, gayak ya *kèkeley kʉɗi ga maɗafaki nak ge Melefit ni ti àɓəlay. Ay tamal kə̀gəskabu Divi ge Melefit gani do ni ti, ègia akaɗa kèkeley kʉɗi ndo. \v 26 Tamal mis àgəskabá Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz na ti, ku tamal èkeley kʉɗi ndo nəŋgu ni, kè eri ge Melefit ti ègia akaɗa èkela kʉɗi a. \v 27 Tamal mis èkeley kʉɗi ndo, mək àgəskabá Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz na ti, maslaŋa gani nani aməɗəm nak ya ti kìkela kʉɗi a, kə̀səra Divi ge Melefit a mək kə̀gəskabu do ni ti kàgudara zlam a. \v 28 Zal Zʉde eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni ti way ? Zal Zʉde kè eri ge Melefit ti naŋ ya ti agray zlam ya ti mis tipi ni do. Mekeley kʉɗi eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni ti mam ? Mekeley kʉɗi kè eri ge Melefit ti ya tèkelkia ambəl gana ni do. \v 29 Zal Zʉde eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni ti àsərvu do ; zal Zʉde kè eri ge Melefit ti maslaŋa ya ti Melefit àmbatikaba majalay ahàr a ni. Mekeley kʉɗi eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni day ere ye ti *Məsuf ge Melefit agri a məɓəruv bu ni. Ere gani nani ti Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni àgray do. Maslaŋa gani nani ti mis tàzləbay naŋ do ; azləbay naŋ ti Melefit. \c 3 \s1 Maslaŋa ya ti àgudari zlam ana Melefit do ni ti àbi \p \v 1 Tamal nahkay ti, ndam *Zʉde tə̀tam mis ndahaŋ ni ti àna mam ? *Mekeley kʉɗi gatay ya tekeley ni ti asagikivu mam ana tay mam ? \v 2 Zlam gani nday nani ti a zlam bu ɗek tàɓəlay dal-dal. Aɗaba Melefit àgri sulum akaba àhi ma gayaŋ enji ni ti ana ndam Zʉde. \v 3 Mis ndahaŋ e kiɗiŋ gatay bu tə̀mbrəŋa ma ge Melefit a ; ay ku tamal tə̀mbrəŋa nəŋgu ni, gatay ya ti tàgray nahkay ni ti Melefit day aməmbrəŋ magray ere ye ti àɗəm amagray ni azuhva nani aw ? \v 4 Aha, nahkay do simiteni ! Ku tamal mis ɗek tasəkaɗ malfaɗa nəŋgu ni, ɗay-ɗay Melefit àmbrəŋ ere ye ti àɗəm amagray ni do. Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : \q1 « Ka ya ti kəɗəm ma ni ti, mis atəsər ma gayak ya kə̀ɗəm ni ti ma ge jiri. \q1 Ku tamal tacalki kur ka zlam magudarani nəŋgu ni, \q1 ekeyefiŋ kà tay, atəsər kàgudar araŋa ndo simiteni.\f + \fr 3:4 \ft Limis 51.6.\f* » \p \v 5 Ay bi maslaŋa nahaŋ aɗəm mə̀sər Melefit naŋ jiri ti àna zlam ge mis ya tagudar ni. Tamal aɗəm nahkay ti aməɗəmum mam ? Ka ya ti Melefit aməzuma ɓəruv a, amatraɓ mis ni ti, aməɗəmum Melefit agri cuɗay ana tay aw ? Ma goro hini ya nə̀ɗəm nihi ni ti ma goro goroani do ; nə̀ɗəm ti akaɗa ge mis ndahaŋ ya tə̀bu təɗəm ni. \v 6 Nahkay Melefit agri cuɗay ana mis aw ? Aha ! Melefit ti naŋ cuɗayani do simiteni. Tamal ti naŋ cuɗayani ti, amagrafəŋa seriya kè mis ga duniya ti ahəmamam ? \p \v 7 Ay bi maslaŋa nahaŋ aɗəm tamal nasəkaɗ malfaɗa ti, mis atəsər Melefit naŋ jiri àna malfaɗa goro ya nàsəkaɗ ni, mək atazləbay Melefit azuhva jiri gayaŋ ni. Tamal nahkay ti Melefit aməgəs nu àna seriya, aməɗəm nu bay magudar zlam ti kamam ? \v 8 Tamal pakama gani nani pakama ge jiri ti, hojo mə̂ɗəmum : « Magudarum zlam, ti zlam sulumani mâgravu. » Nu ti nə̀ɗəm nahkay do simiteni, ay mis ndahaŋ tə̀bu tasəkaɗku malfaɗa, tə̀ɗəm nu nə̀bu nəɗəm nahkay. Melefit amatraɓ tay àki ka ma gatay ya tàgudar ni ; amatraɓ tay ti ge jiri. \p \v 9 Nihi ti nəɗəm mam ? Leli ndam Zʉde ti màtam mis ndahaŋ aw ? Aha ! Nə̀ɗəma : nə̀ɗəm ahkado leli ndam Zʉde akaba mis ga jiba ndahaŋ ni ɗek ti mìgia eviɗi ga zlam magudarana. \v 10 Ma goro nani ti akaɗa ma ya ti àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu ni. Ma gani nani ti nahkay hi : \q1 « Maslaŋa àbi jireni bi, ku mis bəlaŋ day àbi. \q1 \v 11 Maslaŋa ya ti àsəra jiri a ni àbi, \q1 maslaŋa ya ti aɗəbay Melefit ni day àbi. \q1 \v 12 Mis ɗek tìjia, nday ɗek ka ahar bəlaŋ tàmbatia aləŋ ana Melefit a ; \q1 maslaŋa ya ti agray zlam sulumani ni ku bəlaŋ tekeɗi àbi. \f + \fr 3:12 \ft Limis 14.1-3 ; 53.2-4.\f* \q1 \v 13 Ma gatay ya təɗəm ni ti àɓəlay do, ezi akaɗa mindiviŋ məzləkləŋana. \f + \fr 3:13 \ft Limis 5.10.\f* \q1 Arəɗ gatay àɓəlay do, tagosay mis àna naŋ. \q1 Pakama gatay ya təɗəm ni ti akaɗa məwər ga gavaŋ. \f + \fr 3:13 \ft Limis 140.4.\f* \q1 \v 14 Pakama gatay ni ɗek ti pakama ga cuɗay, tetikwesl mis àna naŋ ciliŋ. \f + \fr 3:14 \ft Limis 10.7.\f* \q1 \v 15 Asak gatay ni azavu kaf-kaf ga moru mabazl mis. \q1 \v 16 Ka məlaŋ ya ti tòra ni ɗek ti tagudar zlam, təgri daliya ana mis. \q1 \v 17 Tə̀sər manjəhaɗkabani akaba mis àna sulumani do. \f + \fr 3:17 \ft Izayi 59.7-8.\f* \q1 \v 18 Tàgrafəŋa aŋgwaz kè Melefit a do simiteni.\f + \fr 3:18 \ft Limis 36.2.\f* » \p \v 19 Mə̀səra Divi ge Melefit ya àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu ni ɗek ti Melefit àhi ana ndam ya ti tə̀gəskabá ma gana ni. Àɗəm ma gani ti, awayay aɗafaki ku way way do àgudara zlam a ; ŋgay tàgudar zlam ndo ni ti mis atəhi koksah. Nahkay mis ɗek tə̀səra akal Melefit aməwəl tay àna seriya. \v 20 Maslaŋa ya ti Melefit aməɗəm naŋ jireni aɗaba àgəskabá Divi ge Melefit ya àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu na ɗek ti àbi. Wakita ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni ti mis təsər zlam magudarani gatay àna naŋ ciliŋ. \s1 Mis tigi ndam jireni kè meleher ge Melefit ti ahəmamam ? \p \v 21 Ay nihi ti Melefit àɗəfikia divi ana mis a ti tîgi ndam jireni kè eri gayaŋ. Divi gani nani ti gərgəri akaba *Divi ya Mʉwiz àbəki a wakita gayaŋ ni bu ni. Ku tamal nahkay nəŋgu ni, Mʉwiz akaba ndam ndahaŋ ya tàhəŋgaray *pakama ge Melefit ni tə̀ɗəmkibiya ma. \v 22 Mis tigi ndam jireni kè eri ge Melefit nahəma, aɗaba tə̀bu təfəki ahàr ka Yezu *Krist palam. Melefit àvi divi gani nani ana nday ya ti təfəki ahàr ka Yezu Krist ni ɗek. Aɗaba Melefit ti ècirkaba mis a do : \v 23 mis ɗek tàgudara zlam a ; nahkay nday driŋ driŋ akaba Melefit Bay njəɗa-njəɗani ni, tòru afa gani koksah. \v 24 Ay ti Melefit àgri sulum gayaŋ ana tay, àɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ ni ti ga sulum gayaŋ. Àgri ana tay nahkay ti àna tʉwi ga Yezu Krist ya àgray ni. Yezu Krist ti àhəŋgaya tay a zlam magudarani gatay ni ba. \v 25 Naŋ ti Melefit àslərbiyu naŋ ti mə̂mət azuhva mis. Àgray nahkay ti, ti mimiz ga Yezu ya àdəgaya ni mə̂barafəŋa zlam magudarana kè mis a. Nahkay tamal mə̀fəkia ahàr ka Yezu Krist a ti, Melefit ambərfəŋa zlam magudarani geli ni kè leli a. Melefit àgray nahkay ti, aɗafaki Melefit ti naŋ jireni : ahaslani ti Melefit àtraɓki mis ka zlam magudarani gatay ni ndo, \v 26 èɓesia ana tay a. Ay nihi ti Melefit àɗafakia naŋ jirena. Àgray nahkay ti, awayay agray zlam ge jiri akaba awayay ti ndam ya ti təfəki ahàr ka Yezu ni tîgi ndam jireni daya. \p \v 27 Tamal nahkay ti zlam nahaŋ àbu ti miji zlabay àna naŋ aw ? Aha ! Àbi. Tamal maslaŋa esliki magray zlam ya ti Melefit àɗəm a Wakita gayaŋ ni bu grum ni ɗek ti, amal esliki miji zlabay, ay maslaŋa ya ti esliki ni ti àbi simiteni. Nahkay Melefit àɗəfikia divi nahaŋ ana leli a, ay ti mìji zlabay àna naŋ koksah. Divi gani ya àɗafaki ni ti məfəki ahàr ka Yezu Krist. \v 28 Nahkay zla nahəma, mə̀səra Melefit àɗəm mis jireni kè eri gayaŋ ni ti azuhva maslaŋa gani naŋ àbu afəki ahàr ka Yezu Krist. Ku tamal maslaŋa gani aɗəbay Divi ya ti Mʉwiz àbəki a wakita gayaŋ ni bu ni ɗek nəŋgu ni, Melefit aɗəm maslaŋa gani nani mis jireni ti azuhva tʉwi gani nani do. \v 29 Melefit ti naŋ Melefit ga ndam *Zʉde ciliŋ aw ? Aha ! Naŋ ti Melefit ga nday ya ti nday ndam Zʉde do ni daya do waw ? Iy, naŋ Melefit ga ndam ya ti nday ndam Zʉde do ni daya. \v 30 Aɗaba Melefit ti naŋ bəlaŋ, nahaŋ àbi. Tamal ndam Zʉde təfəki ahàr ka Yezu Krist ti Melefit aməɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ. Mis ndahaŋ ni day tamal təfəki ahàr ka Yezu Krist ti Melefit aməɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ daya. \v 31 Geli ya ti mə̀ɗəm Melefit agray ti mis tîgi ndam jireni kè eri gayaŋ aɗaba tə̀fəkia ahàr ka Yezu Krist a ni ti, awayay aɗəmvaba Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni ti zlam masakani aw ? Aha, nahkay do ! Mə̀bu maɗafaki pakama ge Melefit ya àɗəm a wakita gani nani bu ni ti pakama ge Melefit eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni sawaŋ. \c 4 \s1 Melefit àɗəm Abraham ti naŋ mis jireni kè eri gayaŋ \p \v 1 Majalumki ahàr ka Abraham bəŋ ga bəŋ geli ni. Məɗəmki ti mam ? Naŋ ti mam àgrakivu a manjəhaɗ gayaŋ ni bu mam ? \v 2 Tamal Melefit àɗəm Abraham ti naŋ mis jireni kè eri gayaŋ azuhva àgray tʉwi sulumani ti, akal Abraham eji zlabay tata. Ay ti kè meleher ge Melefit ti èji zlabay koksah, \v 3 aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu nahkay hi : « Abraham àfəkia ahàr ke Melefit a, nahkay ti Melefit àɗəm naŋ mis jireni kè eri gayaŋ.\f + \fr 4:3 \ft Mənjəkiani 15.6.\f* » \v 4 Səruma lala : maslaŋa ya ti agray tʉwi ni ti təvi endif gayaŋ. Ere ye ti təvi ni ti ga sulum do. \v 5 Ay tamal mis àfəkia ahàr ke Melefit a, Melefit àɗəm maslaŋa gani nani ti mis jireni kè eri gayaŋ. Ku tamal maslaŋa gani àgri tʉwi ana Melefit ndo nəŋgu ni, àsəra Melefit agray ti ndam magudar zlam tîgi ndam jireni kè eri gayaŋ ti ga sulum gayaŋ. \v 6 Ahaslani Devit day àɗəmkia ma ka ndam ya ti Melefit àgray ti tîgi ndam jireni kè eri gayaŋ na ; ku tamal ndam nday nani tə̀gri tʉwi ndo nəŋgu ni Melefit àɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ. Devit àɗəm ndam nday nani ti tə̀bu ana məmərani. \v 7 Àɗəm ahkado : \q1 « Ndam ya ti Melefit àmbərfəŋa zlam magudarani gatay na kà tay a, \q1 àwayay mamənjaləŋani kà zlam gatay ya tàgudar ni va do ni ti tə̂mərvu. \q1 \v 8 Maslaŋa ya ti Bay Melefit àcalfəŋ kà zlam gayaŋ ya àgudar ni do simiteni ni ti mə̂mərvu.\f + \fr 4:8 \ft Limis 32.1-2.\f* » \p \v 9 Devit awayay aɗəm ndam ya tə̂mərvu ni ti ndam ya nday *tèkela kʉɗi a ni ciliŋ aw ? Aha ; ndam ya tèkeley kʉɗi ndo ni day tə̂mərvu. Mə̀ɗəm Melefit àɗəm Abraham naŋ mis jireni kè eri gayaŋ ni ti, aɗaba àfəkia ahàr a palam do aw ? \f + \fr 4:9 \ft Mənjay Mənjəkiani 15.6.\f* \v 10 Melefit àɗəm Abraham naŋ mis jireni kè eri gayaŋ ni ti, ka sarta gani nani ti Abraham èkela kʉɗi a tək, èkeley faŋ ndo waw ? Ka sarta gani nani ti èkel kʉɗi faŋ ndo. \v 11 Nahkay Abraham àfəki ahàr ke Melefit, mək Melefit àɗəm naŋ zal jiri kè eri gayaŋ nahəma, ka sarta gani nani èkeley kʉɗi faŋ ndo. Àra àfəkia ahàr ke Melefit a ti Melefit àhi mêkeley kʉɗi ti ga maɗafaki naŋ ègia mis jirena kè eri ge Melefit a. Nahkay Abraham ti naŋ bəŋ ga ndam ya ti tèkeley kʉɗi ndo, tə̀fəkia ahàr ke Melefit a ni. Melefit àɗəm nday day ndam jireni kè eri gayaŋ akaɗa ya àhi ana Abraham ni. \v 12 Abraham ti naŋ bəŋ ga ndam ya ti tèkela kʉɗi a ni daya, ay ti si ahàr àɗəm tèkeley kʉɗi ciliŋ do ; tə̂fəki ahàr ke Melefit akaɗa ga bəŋ gatay Abraham ya àgray ka ya ti èkeley kʉɗi faŋ ndo ni daya kwa. \s1 Melefit aməvi sulum gayaŋ ti ana ndam ya ti təfəki ahàr ka Yezu ni \p \v 13 Kwa ahaslani Melefit àɗəm Abraham ahkay do ni bəza huɗ gayaŋ atanjəhaɗ ka haɗ ɗek. \f + \fr 4:13 \ft Mənjay Mənjəkiani 12.2-3 ; 17.4-6 ; 22.15-18.\f* Àɗəm nahkay ti aɗaba Abraham àɗəba *Divi ge Melefit na palam do ; Melefit àɗəm nahkay ti aɗaba Abraham àfəkia ahàr a palam. Abraham àra àfəkia ahàr ke Melefit a nahkay ti Melefit àɗəm naŋ ti mis jireni kè eri gayaŋ. \v 14 Tamal mis taɗəbay Divi ge Melefit ni mək Melefit aɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ azuhva tʉwi gani nani ti, akal məfəki ahàr geli ke Melefit ni egi zlam masakani. Tamal nahkay ti, akal ge Melefit ya ti àɗəm aməvi zlam ana mis ga sulum ni day egi ma masakani. \v 15 Nahkay tamal mis tə̀səra Divi ge Mʉwiz ya Melefit àvi ana tay na, mək tàgray zlam ya ti Mʉwiz àɗəm grum ni do ni ti, Melefit azumki ɓəruv ka tay aɗaba tàwayay məgəskabu ma gani do. Aɗaba tamal Divi ge Melefit àləbi ti, akal magudar zlam day àbi simiteni. \p \v 16 Nahkay zlam ya ti Melefit àɗəm aməgri ana mis ni ti, aməgri ti ana ndam ya ti təfəki ahàr ni. Àgray nahkay ti ga sulum gayaŋ. Awayay agri ana bəza huɗ ga Abraham ɗek. Melefit agri zlam ya ti àɗəm aməgri ana mis ni ti, àgri ana nday ya ti təgəskabu Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki a wakita gayaŋ ni bu ni ciliŋ do. Aməgri ti ana mis ndahaŋ ya ti təfəki ahàr akaɗa ga Abraham ya àfəki ahàr ni ɗek daya. Aɗaba Abraham ti naŋ bəŋ geli ɗek. \v 17 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu, Melefit àhi ana Abraham nahkay hi : « Nàgray ti kîgi bəŋ ga jiba gərgəri kay.\f + \fr 4:17 \ft Mənjəkiani 17.5.\f* » Nahkay Abraham ègia bəŋ geli kè meleher ge Melefit a, aɗaba àfəki ahàr ti ke Melefit. Melefit ti ahəŋgaraba mis e kisim ba, zlam ya ti tə̀bi ahaslani bi ni day agray tay àna pakama ya aɗəmaya ni. \v 18 Abraham ti àmbrəŋ məfəki ahàr ke Melefit ndo. Ku tamal ere ye ti Melefit àɗəm aməgri ni mis tə̀ɗəm àgravu koksah nəŋgu ni, Abraham àmbrəŋ məfəki ahàr ke Melefit ndo. Nahkay Abraham ègia bəŋ ga jiba gərgəri a kay akaɗa ge Melefit ya àhi ahkado : « Bəza huɗ gayak atala dal-dal nahkay\f + \fr 4:18 \ft Mənjəkiani 15.5.\f* » ni. \v 19 Ka ya ti Melefit àhi ma gani ana Abraham ni ti vi ga Abraham agray vi diŋ. Àsəra ègia medewel a kwete-kwete, wal gayaŋ Sara day dəgəlani, ay àmbrəŋ məfəki ahàr ke Melefit ndo. \v 20 Àjalay ahàr cʉ cʉ do, àsəra aməŋgət ere ye ti Melefit àɗəm aməvi ni ; àŋgəta njəɗa aɗaba àfəkia ahàr ke Melefit a. Nahkay àzləbay Melefit. \v 21 Àsəra lala, Melefit naŋ àbu àna njəɗa ga məgri ere ye ti àɗəm aməgri ni. \v 22 Melefit àɗəm naŋ mis jireni kè eri gayaŋ ni ti azuhva nani. \v 23 Ma ya ti àbu məbəkiani : « Melefit àɗəm naŋ mis jireni kè eri gayaŋ\f + \fr 4:23 \ft Mənjəkiani 15.5.\f* » ni ti àɗəmki ka Abraham ciliŋ do, \v 24 àɗəmki ti ke leli daya. Leli mə̀fəkia ahàr ke Melefit a ; naŋ ti àhəŋgaraba Bay geli Yezu e kisim ba. Məfəki ahàr nahkay ti, Melefit aməɗəm leli day ndam jireni kè eri gayaŋ. \v 25 Yezu ti Melefit àmbrəŋ naŋ ti mə̂mət ti azuhva zlam geli ya màgudar ni. Melefit àhəŋgaraba naŋ e kisim ba ni ti, ti leli mîgi ndam jireni kè eri gayaŋ. \c 5 \s1 Leli manjəhaɗ akaba Melefit àna sulumani \p \v 1 Nihi ti Melefit àɗəm leli ndam jireni kè eri gayaŋ ni ti aɗaba mə̀fəkia ahàr a. Nahkay ti leli mə̀bu manjəhaɗ akaba Melefit àna sulumani azuhva zlam ga Bay geli Yezu *Krist ya àgray ni. \v 2 Bay ya ti àvi divi ana leli ti mə̂ŋgət *sulum ge Melefit ni ti Yezu Krist. Leli mə̀fəkia ahàr a, nahkay mə̀ki nihi ti ka sulum gani nani. Məmərvu aɗaba mə̀səra Melefit amagray ti mânjəhaɗ akaba naŋ a məlaŋ maslaɗani gayaŋ ni bu. \v 3 Məmərvu ti azuhva nani ciliŋ do, ku leli a daliya bu day məmərvu. Aɗaba mə̀səra ka ya ti mə̀bu macakay daliya ni ti macahay meɓesey zlam. \v 4 Ka ya ti meɓesey zlam ni ti məŋgət njəɗa, mə̀mbrəŋ məfəki ahàr ka Yezu do. Ka ya ti mə̀ŋgəta njəɗa nana ni ti mə̀səra Melefit aməgri ere ye ti àɗəm aməgri ana leli ni ana leli eɗeɗiŋ. \v 5 Leli mə̀sər nahkay ti masakani do, aɗaba mə̀səra Melefit awayay leli dal-dal. Mə̀sər ti àna njəɗa ga *Məsuf Njəlatani, aɗaba Melefit àvia Məsuf gani nana ana leli a, àniviyu ana leli. \p \v 6 Ahaslani ti njəɗa àfəŋ kè leli ga məmbrəŋ magudar zlam bi. Ay Krist àməta a kəla ga ndam magudar zlam va. Àmət ti ka fat ya ti Melefit àdaba ni. \v 7 Ku tamal mis naŋ jireni nəŋgu ni, mis nahaŋ agəskabu ti mə̂mət a kəla gayaŋ vu ti zləzlaɗa. Tamal mis sulumani ti, bi maslaŋa agəskabu ti mə̂mət a kəla gayaŋ vu. \v 8 Ay ti Melefit awayay leli dal-dal. Ere ye ti aɗafaki awayay leli dal-dal ni ti nihi : ka sarta gani nani leli mə̀bu magudar zlam kekileŋa, ay àslərbiyu Krist ti mə̂mət a kəla geli vu. \v 9 Krist àra àməta a kəla geli va, mimiz gayaŋ àra àdəgaya nahkay nahəma, Melefit àɗəm leli ndam jireni kè eri gayaŋ. Ègia nahkay ti mə̀səra ka fat ya ti Melefit amagrafəŋa seriya kè mis a ni ti Krist amahəŋgay leli ti Melefit àzumki ɓəruv ke leli ba. \v 10 Ahaslani ti leli ndam ezir ge Melefit. Ay nihi ti Wur gayaŋ àməta, nahkay àŋgalabakabá leli akaba Melefit a. Ègia nahkay ti mə̀səra lala Melefit amahəŋgay leli ga kaŋgay-kaŋgayani aɗaba Wur gayaŋ ni àŋgaba e kisim ba, naŋ àbu àna sifa. \v 11 Ay nahkay ciliŋ do ; məmərvu àna ere ye ti Melefit àgri ana leli ni. Ere ye ti àgray ni ti azuhva Bay geli Yezu Krist. Àŋgalabakabu leli akaba Melefit ni ti naŋ. \s1 Ata Adam nday ata Krist \p \v 12 Ere ye ti nawayay nəɗəm ni ti nihi : mis bəlaŋ ànjəki ka magudar zlam, mək magudar zlam gayaŋ ni àzəkibiya kisim ke mis a ɗek. Nahkay mis ni ɗek təmət, aɗaba nday ɗek tàgudara zlam a. \v 13 Wuɗaka Melefit àɗəfiki *Divi gayaŋ ana Mʉwiz nahəma, zlam magudarani àbu a duniya bu àndava. Ay ka sarta gani nani ti Melefit àcalki mis ka zlam magudarani gatay ni ndo, aɗaba àɗəfiki Divi gayaŋ ni ana Mʉwiz faŋ ndo. \v 14 Ay ti kwa ka sarta ga Adam àbivaya ana Mʉwiz a ti kisim àbu zlam gayaŋ. Ku tamal mis tàgudari zlam ana Melefit akaɗa ga Adam ni ndo nəŋgu ni, tə̀bu təmət. Adam ti akaɗa maslaŋa ya ti amara ni. \v 15 Ay ti tʉwi gatay ni gərgəri. Zlam magudarani ga Adam ni ti gərgəri akaba zlam ya ti Melefit avi ana mis ga sulum ni. Iy, eɗeɗiŋ mis bəlaŋ àgudar zlam, mək magudar zlam gayaŋ ni àzəkibiya kisim ke mis a ɗek. \p Ay *sulum ge Melefit ya agri ana mis ni ti nahkay do, àtam tʉwi ga Adam ni àna njəɗa dal-dal. Aɗaba mə̀səra Melefit amahəŋgay mis dal-dal ga sulum azuhva tʉwi ge mis bəlaŋ. Maslaŋa nani ti Yezu *Krist. \v 16 Nahkay sulum ya ti Melefit agri ana mis ni ti gərgəri akaba zlam magudarani ya mis bəlaŋ àgudar ni. Zlam magudarani ya mis bəlaŋ àgudar ni ti Melefit àwəlkia mis àna naŋ ka seriya. Ay sulum ge Melefit ya agri ana mis ni ti nahkay do. Mis ni tàgudara zlam a dal-dal, ay ku tamal nahkay nəŋgu ni Melefit àgria sulum ana tay a. Sulum gayaŋ ya àgri ana tay ni ti, agray ti tîgi mis jireni kè eri gayaŋ. \v 17 Iy, eɗeɗiŋ mis bəlaŋ àgudar zlam, mək zlam magudarani ge mis bəlaŋani ni àzəkibiya kisim ke mis a ɗek. Ay maslaŋa nahaŋ bəlaŋ àgra tʉwi nahaŋ a, tʉwi gayaŋ ni àtama nahaŋ na àna njəɗa dal-dal ; maslaŋa gani nani bəlaŋani ni ti Yezu Krist. Melefit agri sulum ana mis ti azuhva naŋ. Àna sulum gani nani ti mis etigi jireni kè eri gayaŋ. Nahkay ti nday ya ti tìgia mis jirena kè eri gayaŋ a ni atəŋgət *sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni, ti tânjəhaɗkabu akaba naŋ a bay gayaŋ bu. \p \v 18 Nahkay zla nahəma, mə̀səra mis bəlaŋ àgudar zlam, mək zlam magudarani gayaŋ ni àzəkibiya kisim ke mis a ɗek, aɗaba Melefit àwəla tay àna seriya. Nahkay day mis nahaŋ bəlaŋ àgray zlam sulumani, àmbaya mis a ɗek a seriya ba, àvia sifa ya àndav ɗay-ɗay do na ana tay a. \v 19 Mə̀səra mis bəlaŋ àgəsiki ma ana Melefit ndo, àgudar zlam ; nahkay ti mis kay tìgi ndam magudar zlam. Nahkay day mis bəlaŋ àgray zlam sulumani, àgəsikia ma ana Melefit a ; azuhva zlam gayaŋ ya àgray ni ti Melefit àɗəm mis kay etigi ndam jireni. \p \v 20 Melefit èferkivu Divi gayaŋ, àɗəfiki ana Mʉwiz ni ti, ti mis tə̂sərki nday tə̀bu tagudar zlam kay. Ay ka ya ti mis tagudar zlam gərgəri kay ni ti Melefit day agri sulum gayaŋ ana tay kay, àtam zlam gatay ya tàgudar ni àna njəɗa ferek-ferek. \v 21 Mə̀səra tamal mis agudar zlam ti amət, aɗaba magudar zlam gayaŋ ni naŋ àbu àna njəɗa ga makaɗ naŋ. Nahkay day sulum ge Melefit ya agri ana mis ni ti naŋ àbu àna njəɗa ga mahəŋgay mis : azuhva sulum gani nani ti mis ni tigi jireni kè eri ge Melefit, nahkay Melefit avi sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni ana tay azuhva tʉwi ga Bay geli Yezu Krist ya àgray ni. \c 6 \s1 Leli mə̀bu àna sifa azuhva Yezu Krist \p \v 1 Tamal nahkay ti, məɗəm nihi ti mam ? Məɗəm magudarumkivu zlam kəlavaɗ, ti Melefit mə̂gri sulum gayaŋ ana leli àkivu aw ? \v 2 Aha, mə̀grum nahkay ba. Mə̀səra ahaslani ti leli ndam magudar zlam, ay nihi ti kala mə̀məta, leli eviɗi ga zlam magudarani va do. Tamal leli eviɗi ga zlam magudarani va do ni ti, kekileŋa mawayay magudar zlam ti kamam ? \v 3 Ka ya ti *tàbaray leli ɗek àna *slimi ga Yezu *Krist ni ti, ŋgay mìgia akaɗa mis bəlaŋ akaba naŋ a, kala leli ɗek mə̀məta akaba naŋ a ti kə̀sərum do aw ? \v 4 Ka ya ti tàbaray leli àna slimi ge Krist ni ti kala mə̀məta ka ahar bəlaŋ akaba naŋ a, tìlia leli ka ahar bəlaŋ akaba naŋ a daya. Ay Bəŋ geli Melefit ti njəɗa àfəŋ dal-dal, àhəŋgaraba Yezu Krist e kisim ba àna njəɗa gani nana ; nahkay awayay ti leli day manjəhaɗ geli mə̂mbatvu, mîgi mis mʉweni. \p \v 5 Leli mìgia akaɗa mis bəlaŋ akaba Yezu Krist a, nahkay kala leli mə̀məta akaba naŋ a. Tamal nahkay ti leli day amaŋgaba e kisim ba akaɗa gayaŋ ya ti àŋgaba e kisim ba ni. \v 6 Mə̀səra ka ya ti *tàdarfəŋ Yezu kà təndal ni ti, kala tàdarfəŋiya manjəhaɗ geli magədavani ya ahaslani na daya. Nahkay ti manjəhaɗ geli nani ti àbi va bi, kala àməta. Ègia nahkay ti leli eviɗi ga zlam magudarani va do. \v 7 Aɗaba maslaŋa ya ti àməta àndava ni ti tìsliki macalki naŋ ka zlam magudarani va do. \v 8 Leli mìgia akaɗa mis bəlaŋ akaba Krist a. Nahkay ka ya ti tàkaɗ naŋ ni ti leli day kala mə̀məta. Tamal nahkay ti mə̀səra leli amaŋgaba e kisim ba, amanjəhaɗ akaba naŋ daya. \v 9 Mə̀səra Krist àŋgaba e kisim ba. Àŋgaba ti aməmət ɗay-ɗay va do. Kisim èsliki məgri araŋa va do. \v 10 Gayaŋ ya ti àmət ni ti, àmət ti sak bəlaŋ hʉya àndava, ga məhəlfəŋa zlam magudarani geli ni kè leli a. Nihi ti àŋgaba e kisim ba, naŋ àbu àna sifa. Naŋ àbu àna sifa ti ga mazləbay Melefit. \v 11 Nahkay ahàr àɗəm kə̂sərum lekʉlʉm day kala akaɗa kə̀mətuma, nahkay ti lekʉlʉm eviɗi ga zlam magudarani va do. Ahàr àɗəm kə̂sərum lekʉlʉm kə̀bum àna sifa ti ga mazləbay Melefit, aɗaba kìgʉma akaɗa mis bəlaŋ akaba Yezu Krist a. \p \v 12 Ègia nahkay ti kìgʉm eviɗi ga zlam magudarani va ba. Kə̀grum zlam magədavani ya ti kawayum ahaslani ni va ba. Zlam nday nani ti mis təgri ana vu gatay, ay vu ge mis ti amanjəhaɗ ga kaŋgay-kaŋgayani do. \v 13 Kə̀vumi vu gekʉli ana zlam magudarani ge migi eviɗi gani ba. Vumi vu gekʉli ɗek ana Melefit sawaŋ. Lekʉlʉm ti akaɗa ge mis ya ti tə̀məta mək tàŋgaba e kisim ba ni. Nahkay ti vumi vu gekʉli ɗek ana Melefit ti kîgʉm eviɗi gayaŋ, kə̂grum jiri akaɗa gayaŋ ya awayay ni. \v 14 Nahkay ti ekigʉm eviɗi ga zlam magudarani va do, aɗaba kə̀bumi kə̀ɗəbum *Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni va bi ; kə̀bum kəɗəbum ti divi ge Melefit ya àvi ana kʉli ga sulum gayaŋ ni. \s1 Leli ti eviɗi ga way ? \p \v 15 Tamal nahkay ti məɗəm nihi ti mam ? Leli ti mə̀bi mə̀ɗəbum *Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ni va bi, mə̀bu məɗəbum ti divi ge Melefit ya àvi ana leli ga sulum gayaŋ ni. Ay ègia nahkay ti magudarumkivu zlam kəlavaɗ aw ? Aha, màgadarum zlam ba ! \v 16 Tamal ti kə̀vumia ahàr gekʉli ana maslaŋa, kə̀bum kəgəsumiki ma gayaŋ ni ti, kìgʉma eviɗi gayaŋ a ti kə̀sərum do aw ? Tamal kìgʉma eviɗi ga zlam magudarana ti akəmətum. Ay tamal kə̀gəsumikia pakama ana Melefit a, kìgʉma eviɗi gayaŋ a ti, aməɗəm lekʉlʉm ndam jireni kè eri gayaŋ. \v 17 Ahaslani ti lekʉlʉm eviɗi ga zlam magudarani, ay nihi ti kàmbatumkaba majalay ahàr gekʉli a, kə̀gəsumikia pakama ana Melefit àna məɓəruv bəlaŋ a. Kə̀gəsumkabá ma ge jiri ya ti tə̀cahi ana kʉli na. Məgrumi sʉsi ana Melefit azuhva nani ! \v 18 Melefit àhəŋgafəŋa kʉli kà zlam magudarana, kìgʉma eviɗi gayaŋ a. Nahkay ti kìgʉma ndam jirena. \v 19 Nə̀hi ma ana kʉli nahkay, nazay mazavu ge eviɗi ti, ti kîcʉm ere ye ti nəhi ana kʉli ni, aɗaba kìcʉm zlam weceweci do. Ahaslani ti kə̀vumia ahàr gekʉli ana magudar zlam ge migi eviɗi gana, kəlavaɗ kə̀bum kagudarumi zlam ana Melefit àkivu. Ay nihi ti vumi ahàr gekʉli ana Melefit, kîgʉm eviɗi gayaŋ ti kə̂grum jiri. Nahkay ti akanjəhaɗum njəlata. \p \v 20 Ka ya ti lekʉlʉm eviɗi ga zlam magudarani ni ti, kàjalumki ahàr ka magray jiri do simiteni, aɗaba lekʉlʉm eviɗi gani do. \v 21 Ka ya ti kə̀bum kagudarum zlam nday nani ti kə̀ŋgətum mam àna naŋ mam ? Nihi ti kəmənjumləŋ kà zlam gani nday nani zlam ge mimili : tijiŋ kʉli, kəmətum àna naŋ. \v 22 Ay nihi ti Melefit àhəŋgafəŋa kʉli kà zlam magudarana, kìgʉma eviɗi gayaŋ a. Nahkay ere ye ti kəŋgətum àna naŋ ni ti nihi : kìgʉma njəlatana, nahkay ti Melefit aməvi sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni ana kʉli. \v 23 Tamal mis agudar zlam ti aməŋgət zlam ka duwa gani ; ere ya aməŋgət ni ti kisim. Aməmət azuhva zlam magudarani gayaŋ ni. Ay zlam ya ti Melefit avi ana mis ni ti avi ana tay ga sulum : avi ana tay ti *sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni ; avi ti ana nday ya ti tìgia akaɗa mis bəlaŋ akaba Bay geli Yezu *Krist a ni. \c 7 \s1 Tə̀fəki ŋgasa ke leli ga magray zlam ya ti Mʉwiz àɗəm grum ni va do \p \v 1 Bəza ga mmawa, nəhiki ma ana kʉli àki ke *Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki a wakita gayaŋ bu ni. Ŋgay Mʉwiz àfəki ŋgasa ke mis ka ya ti maslaŋa nani naŋ àbu àna sifa ni ciliŋ ti kə̀səruma do waw ? \v 2 Nəɗəm nahəma, ka ya ti zal ga wal naŋ àbu àna sifa àmət ndo ni ti Mʉwiz a wakita gayaŋ ni bu àvi divi ana wal ni ge medeveni do. Ay tamal zal ni àməta ti Mʉwiz àcafəŋa wal gayaŋ na ga maday zal nahaŋ a do. \v 3 Nahkay mə̀səra, tamal zal ni àmət ndo, wal ni àda zal nahaŋ a ti wal ni àgra hala. Ay tamal zal ni àməta day ti Mʉwiz àɗəm wal ni esliki masləkana : tamal àza zal nahaŋ a ti àgray mesʉwehvu ndo. \v 4 Bəza ga mmawa, lekʉlʉm day nahkay. Kìgʉma akaba Yezu *Krist a akaɗa mis bəlaŋ ; nahkay ka ya ti Krist àmət ni ti kala lekʉlʉm day kə̀mətuma akaba naŋ a. Kə̀mətuma nahkay ti Mʉwiz àna Divi ya àbu məbəkiani a wakita gayaŋ ni bu ni àfəki ŋgasa ke kʉli va do : kìgʉma ndam ga maslaŋa nahaŋ a. Maslaŋa gani nani ti àŋgaba e kisim ba, naŋ Krist. Kìgʉma ndam gayaŋ a nahkay ti akəgrumi tʉwi sulumani ana Melefit. \v 5 Ka ya ti mə̀gəskabu Yezu faŋ ndo ni ti leli mə̀bu magray ere ye ti məɓəruv geli awayay ni. Zlam gani nani ti Mʉwiz àna Divi ya àbu məbəkiani a wakita gayaŋ ni bu ni àcafəŋa mis ga magrana, ay ka ya ti mə̀səra zlam nday nani zlam magudarani nahəma, màwayay magray zlam nday nani sawaŋ ; nahkay Divi ya àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu ni èzligiyu leli a magudar zlam vu. Zlam gani nani ya màgray ni ti agudar leli, azoru leli e kisim vu. \v 6 Ka sarta gani nani ti ahàr àɗəm mə̂ɗəbum Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni, mìgia akaɗa eviɗi gana. Ay nihi ti Melefit àhəŋga leli a, leli eviɗi gani va do, aɗaba leli akaɗa məmətani, Mʉwiz àna Divi nani àfəki ŋgasa ke leli va do. Nahkay ti leli màgray tʉwi àna Divi ge Melefit ya àɗəfiki ana Mʉwiz ahaslani ni va do ; magray tʉwi ge Melefit ti akaɗa ga Məsuf gayaŋ ya awayay ni. \s1 Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni ti tʉwi gani mam ? \p \v 7 Nahkay ti, leli məɗəm mam ? *Divi ge Melefit ya tə̀bu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu ni ti zlam magudarani aw ? Aha ! Zlam magudarani do. Ay tamal Divi gani tə̀ləbi ti, akal nə̀sər zlam magudarani do. Àbu məbəkiani e Divi gani bu nahkay hi : « Zlam ge mis ègʉk eri ba.\f + \fr 7:7 \ft Mahərana 20.17 ; Mimbiki 5.21.\f* » Ay tamal tə̀bəki nahkay ndo ni ti, ŋgay zlam ge mis egi eri ti akal nə̀sər do. \v 8 Ay àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu nahkay hi : « Zlam ge mis ègʉk eri ba. » Tə̀ɗəm nahkay ti nə̀ŋgəta eviɗ ga magudar zlam àna naŋ a, nahkay nìgia eviɗi ga zlam magudarana ; zlam ge mis gərgəri kay ègʉa eri a. Ay tamal Divi nani àləbi ti akal nàgudar zlam ndo daya. \v 9 Ahaslani ka ya ti nə̀sər Divi ya Mʉwiz àbəki ni faŋ ndo ni ti nu nə̀bu àna sifa zlam goro. Ay ka ya ti nə̀səra Divi gana ni ti nə̀njəki ka magudar zlam hʉya, nìgi eviɗi gani. \v 10 Nahkay nìgia akaɗa məmətani kè eri ge Melefit a ; Divi ya àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz ni bu ni ti, Melefit àwayay ti nə̂ŋgət sifa àna naŋ, ay ti nə̀ŋgət kisim àna naŋ sawaŋ. \v 11 Nahkay nàra nə̀səra Divi ya Mʉwiz àbəki na ti nə̀njəki ka magudar zlam, nìgia eviɗi gana, nàgosa ahàr goro a. Ègia akaɗa nàkaɗa ahàr goro àna Divi gani nana. \p \v 12 Nahkay ti pakama ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni ti zlam *njəlatani, Divi ya a huɗ gani bu ni day njəlata, sulumani, divi ge jiri. \v 13 Ègia nahkay ti zlam sulumani ni agray ti nu məmətani kè eri ge Melefit aw ? Aha ! Nahkay do. Nu məmətani kè eri ge Melefit ti azuhva zlam magudarani. Nàza zlam sulumani na, nàgudara zlam àna naŋ a ; nìgia eviɗi gana, nahkay nə̀məta àna naŋ a. Zlam gani àgravu ti mis tə̂sər zlam magudarani ti zlam magudarani eɗeɗiŋ, aɗaba nàzay Divi ge Melefit mək nàgudar zlam ya Melefit àɗəm e Divi gayaŋ ni bu tàgudar ba ni : nahkay magudar zlam gani àɓəlay do simiteni. \s1 Mis ti ègia eviɗi ga zlam magudarana \p \v 14 Mə̀səra *Divi ge Melefit ni ti Mʉwiz àbəki àna njəɗa ga *Məsuf ge Melefit. Ay nu ti mis hihirikeni, njəɗa àfu bi : nahkay nìgia eviɗi ga zlam magudarana. \v 15 Ere ye ti nagray ni ti nə̀sər do. Ere ye ti nawayay magrani ni ti nàgray do. Ay nagray ti ere ye ti nàwayay do simiteni ni sawaŋ. \v 16 Ay tamal nagray ere ye ti nàwayay do ni ti, nə̀səra Divi ge Melefit ni zlam sulumani, nə̀gəskabá. \v 17 Nahkay nagudar zlam ti àna majalay ahàr goro do. Nagudar zlam ti aɗaba nìgia eviɗi ga zlam magudarana, nìsliki makaɗfəŋvana do. \v 18 Nə̀səra àna vu goro gedebeni ni ti nìsliki magray zlam sulumani koksah. Nahkay nisliki mawayay magray zlam sulumani tata, ay ti nìsliki magrani koksah. \v 19 Zlam sulumani ya nawayay nagray ni ti nàgray do. Ere ye ti nagray ni ti zlam magədavani ya ti nàwayay do ni sawaŋ. \v 20 Ere ye ti nagray ni ti ere ye ti nàwayay do ni. Tamal nahkay ti nə̀səra nagudar zlam ti àna majalay ahàr goro do. Nagudar zlam ti aɗaba vu goro gedebeni, nìgia eviɗi ga zlam magudarana palam. \p \v 21 Nə̀səra ere ye ti agravu ni nahkay hi : nawayay nagray zlam sulumani, ay ere ye ti nisliki magrani ni ti zlam magədavani ciliŋ. \v 22 A majalay ahàr goro bu ni ti Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni ti zlam sulumani, àɓəlafu. \v 23 Ay nə̀səra vu goro gedebeni ; àrakaboru akaba majalay ahàr goro sulumani ni do. Nahkay ti nìsliki magray ere ye ti nə̀ɗəm sulumani, àɓəlafu ni koksah. Vu goro ni gedebeni nahkay ti nìgia eviɗi ga zlam magudarana. \v 24 Nasay cicihi timey ! Ere ye ti vu goro gedebeni ni awayay ni ti amazoru nu e kisim vu timey. Way esliki mahəŋgay nu way ? \v 25 Ahəŋgay nu ti Melefit. Ahəŋgay nu ti àna tʉwi ga Bay geli Yezu *Krist ! Nəgri sʉsi dal-dal ! \p Nahkay nu ti, a majalay ahàr goro bu ni ti Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni zlam sulumani, nə̀gəskabá. Ay àna vu goro gedebeni ni ti nagudar zlam ciliŋ, nìgia eviɗi gana. \c 8 \s1 Melefit avi sifa ana leli àna Məsuf gayaŋ \p \v 1 Nahkay zla nahəma, ndam ya ti nday akaba Yezu *Krist akaɗa mis bəlaŋ ni ti Melefit aməgəs tay àna seriya ɗay-ɗay va do simiteni. \v 2 *Məsuf ge Melefit ti naŋ njəɗa-njəɗani, avu sifa aɗaba nu akaba Yezu Krist akaɗa mis bəlaŋ. Azuhva njəɗa ga Məsuf nani ti nu eviɗi ga zlam magudarani va do, anəmət va do daya. \v 3 *Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki a wakita gayaŋ ni bu ni àbi àna njəɗa ga magray zlam gani nani bi, aɗaba vu ge mis ti gedebeni àsaɓay, nahkay mìsliki magray zlam ya ti Mʉwiz àɗəm grum ni do. Ay Melefit àslərbiyu Wur gayaŋ gayaŋani azuhva zlam magudarani geli : leli mis hihirikeni ti gedebeni, magudar zlam, ay vu ga Wur ni gedebeni akaɗa ge mis ni, nahkay Melefit àwəl naŋ àna seriya a kəla ge mis vu azuhva zlam magudarani gatay ni. \v 4 Melefit àgray nahkay ti, awayay ti mîgi ndam jireni kè eri gayaŋ, ere ya magudar ni mə̂ləbi simiteni, akaɗa ya àɗəm e Divi gayaŋ ya Mʉwiz àbəki ni bu ni. Ay migi nahkay ti àna vu geli gedebeni ni do ; migi ti àna njəɗa ga *Məsuf Njəlatani. \v 5 Ndam ya ti tagray zlam ya ti vu gatay gedebeni awayay ni ti təjalaki ahàr ka zlam ya ti məɓəruv gatay awayay ni. Ay ndam ya ti tagray zlam ga Məsuf Njəlatani ya awayay ni ti təjalaki ahàr ka zlam ya ti Məsuf awayay ni. \v 6 Tamal mis ajalaki ahàr ka zlam ya ti məɓəruv gayaŋ awayay ni ti aməmət. Ay tamal mis ajalaki ahàr ka zlam ya ti Məsuf Njəlatani awayay ni ti Melefit aməvi *sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni, amagray ti araŋa àhəli ahàr va do daya. \v 7 Ndam ya ti təjalaki ahàr ka zlam ya ti məɓəruv gatay awayay ni ti nday ndam ezir ge Melefit, aɗaba tə̀gəskabu Divi ge Melefit do. Ku təɗəm təgəskabu nəŋgu ni tìsliki məgəskabani do simiteni. \v 8 Ndam ya ti tagray ere ye ti məɓəruv gatay awayay ni ti tìsliki magray zlam ya ti Melefit awayay ni do simiteni. \p \v 9 Ay lekʉlʉm ti kə̀grum nahkay do : kə̀grum ere ye ti məɓəruv gekʉli awayay ni do. Kəgrum ti ere ye ti Məsuf Njəlatani awayay ni sawaŋ. Kəgrum nahkay ti aɗaba Məsuf ge Melefit àniviyu ana kʉli. Maslaŋa ya ti Məsuf ge Krist àniviyu bi ni ti naŋ mis ge Krist do. \v 10 Ku tamal vu gekʉli gedebeni ni aməmət aɗaba zlam magudarani nəŋgu ni, tamal Krist naŋ àbu akaba kʉli ti Məsuf gayaŋ ya àniviyu ana kʉli ni aməvi sifa ana kʉli. Aməvi ana kʉli ti aɗaba kìgʉma ndam jireni kè eri ge Melefit a. \v 11 Ka ya ti Yezu Krist àmət ni ti Bay Melefit àhəŋgaraba naŋ e kisim ba. Nahkay tamal Məsuf gayaŋ àniviyu ana kʉli eɗeɗiŋ ti, mə̀səra amahəŋgaraba kʉli e kisim ba bilegena. Amahəŋgaraba kʉli e kisim ba ti àna njəɗa ga Məsuf gayaŋ ya ti àniviyu ana kʉli ni. \p \v 12 Nahkay zla nahəma, bəza ga mmawa, ahàr àɗəm məgrum ere ye ti Melefit awayay ni, mə̀grum ere ye ti məɓəruv geli awayay ni ba. \v 13 Aɗaba tamal kəgrum ere ye ti məɓəruv gekʉli awayay ni ti akəmətum eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni. Ay tamal àna njəɗa ga Məsuf ge Melefit kə̀mbrəŋuma zlam ya ti məɓəruv gekʉli awayay na ferera ti sifa gekʉli amandav ɗay-ɗay do. \v 14 Ndam ya ti tə̀bu taɗəbay divi ga Məsuf ge Melefit ya aɗəfiki ana tay ni ti nday ɗek bəza ge Melefit. \v 15 Melefit àvia Məsuf gayaŋ ana kʉli a àndava. Məsuf gani nani ti, àgray ti aŋgwaz àwər kʉli va do, aɗaba lekʉlʉm eviɗi va do. Məsuf gani nani ti agray ti kîgʉm bəza ge Melefit. Àna Məsuf gani nani ti mazalay Melefit : « Baba, nak Bəŋ geli. » \v 16 Àna njəɗa ga Məsuf gani nani ti leli mə̀səra a majalay ahàr geli ba, leli bəza ge Melefit eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni. \v 17 Tamal leli bəza ge Melefit ti mə̀səra Melefit aməgri zlam sulumani ya ti àɗəm aməgri ana bəza gayaŋ ni ana leli. Aməgri ana Krist, nahkay aməgri ana leli daya. Aməgri ana leli ti aɗaba leli mə̀bu macakakabu daliya akaba Krist. Krist àcaka daliya ti ègia gəɗakana : nahkay Melefit awayay ti leli day mîgi gəɗákani akaɗa ge Krist ya àcakay daliya, ègi gəɗakani ni. \s1 Bəza ge Melefit etigi gəɗákani akaɗa ge Krist ni \p \v 18 Nə̀səra daliya geli ya ti macakay nihi ni ti èsli araŋa do, aɗaba Melefit aməɗəfiki zlam sulumani ana leli. Zlam sulumani nani ti àtam zlam sulumani ndahaŋ ni ɗek, nahkay amajalaki ahàr ka daliya hini ɗay-ɗay va do. \v 19 Zlam ya ti Melefit àgraya ni ɗek tə̀bu tahətay, tawayay dal-dal ti Melefit mâŋgazli bəza gayaŋ ana tay, ti tîpi. \v 20 Melefit àgray ti zlam ya àgraya ni ɗek tîgi zlam masakani hayaŋ. Zlam nday nani tìgi nahkay ti àna ahàr gatay gatayani do. Melefit àgray nahkay ti, àsəra aməmbrəŋ zlam ya ti àgraya ni nahkay do. \v 21 Nihi ti zlam ya ti Melefit àgraya ni ɗek si tizi kwa. Ay a vaɗ nahaŋ Melefit amagray ti tìzi va do. Ka fat gani nani ti zlam nday nani ɗek etigi zlam gəɗákani akaɗa ga bəza ge Melefit etigi gəɗákani ni. \v 22 Mə̀səra ku kani zlam ya ti Melefit àgraya tay a ni ɗek tə̀bu tahətay, tinjiɗey, təcakay daliya akaɗa ga wal ya ti awayay ewi wur ni. \v 23 Tinjiɗey ti zlam ndahaŋ ya ti Melefit àgraya tay a ni ciliŋ do, leli day mə̀bu minjiɗey. Melefit àvia Məsuf gayaŋ ana leli a, nahkay mə̀səra naŋ aməɗəm leli bəza gayaŋ. Minjiɗey ti aɗaba mə̀bu mahətay vaɗ gani nani. Ka fat gani nani ti Melefit aməvi njəɗa ana vu geli gedebeni ni. \v 24 Melefit àhəŋga leli a, ay nihi ti mìpi faŋ do. Nahkay mə̀bu mahətay vaɗ gani nani. Tamal mìpia ere ye ti mahətay na ti màhətay va do. Maslaŋa ya ti èpia zlam a mək ahətay keti ni ti way ? \v 25 Ègia mìpi ere ye ti mahətay ni faŋ ndo ni ti meɓesey, mahətay. \p \v 26 Nahkay *Məsuf ge Melefit day ajənaki leli, aɗaba njəɗa geli àbi. Mahəŋgalay Melefit ahəmamam ti mə̀sər do. Ay Məsuf ge Melefit ahəŋgali Melefit ana leli a kəla geli vu. Ahəŋgalay Melefit àna njiɗey ; pakama gayaŋ ya aɗəmaya ni ti mis hihirikeni èsliki məɗəmani do. \v 27 Ay Melefit ti àsəra ere ye ti àniviyu ana leli a məɓəruv bu na, àsəra ere ye ti Məsuf gayaŋ àɗəm na daya. Aɗaba Məsuf ni ahəŋgali Melefit ana ndam gayaŋ akaɗa ge Melefit ya ti awayay ni. \p \v 28 Mə̀səra Melefit ti aslamalikabu zlam ɗek ana ndam gayaŋ ya tawayay naŋ ni ga məgri zlam sulumani ana tay. Nday gani ti àzalay tay akaɗa gayaŋ ya àwayay ni. \v 29 Nahkay ndam ya ti Melefit àdaba tay ahaslana ni ti àɗəm amagray ti tîgi akaɗa ga Wur gayaŋ ni. Aɗaba awayay ti Wur gayaŋ ni mîgi gəɗakani ge mis ndahaŋ dal-dalani ya ti tìgia bəza ga məŋana ni. \v 30 Ndam ya ti àɗəmki ma ka tay nahkay ni ti àzala tay a daya. Ndam ya ti àzala tay a ni ti àɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ. Nday ya ti àɗəm nday ndam jireni ni ti àɗəm atəhuriyu a məlaŋ gayaŋ maslaɗani vu daya. \s1 Melefit awayay leli ga kaŋgay-kaŋgayani \p \v 31 Ègia nahkay ti leli məɗəm nihi ti mam ? Tamal Melefit naŋ àbu akaba leli ti, way esliki ke leli way ? \v 32 Melefit àhəŋgay wur ga huɗ gayaŋ ndo, àslərbiyu naŋ ti tâkaɗ naŋ a kəla geli vu ɗek. Àgra nahkay ti aməgrikivu zlam ɗek ana leli ga sulum do waw ? \v 33 Melefit àdaba leli a nahkay ti way esliki macalki leli ka zlam magudarani way ? Bay ya ti àɗəm leli ndam jireni ni ti Melefit. \v 34 Ègia nahkay ti way esliki məgəs leli àna seriya way ? Yezu *Krist ti àmət azuhva leli. Ay ti àmət ciliŋ do, àŋgaba e kisim ba daya, naŋ àbiyu manjəhaɗani kà ahar ga ɗaf ge Melefit ka məlaŋ ga gəɗakani, ahəŋgali Melefit ana leli. \v 35 Krist ti awayay leli dal-dal. Nahkay ti way esliki macafəŋa naŋ ga mawayay leli a way ? Ku tamal macakay daliya, aŋgwaz awər leli dal-dal, mis təgri daliya ana leli aɗaba leli ndam ge Krist, zlam məzumani àfəŋ kè leli bi, leli àna mahayma, zlam zləzlaɗani àca leli a, ahkay do ni takaɗ leli nəŋgu ni Krist ambrəŋ mawayay leli aw ? \v 36 Zlam nday nani ɗek ti akaɗa ma ya ti àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi ni : \q1 « Bay Melefit, kəlavaɗ tawayay mabazl leli azuhva nak ; \q1 tamənjaləŋ ana leli akaɗa ga zlam ga gənaw ya ti tabazl tay ni.\f + \fr 8:36 \ft Limis 44.23.\f* » \p \v 37 Ay ku tamal nahkay nəŋgu ni, mèyefiŋa kà tay àna njəɗa ge Krist, naŋ ya ti awayay leli na ; leli mə̀bu àna məmərani dal-dal. \v 38 Nə̀səra eɗeɗiŋ eɗeɗiŋena, ere ye ti àcafəŋa Melefit ga mawayay leli a ti àbi : ku kisim, ku sifa, ku *məslər ge Melefit, ku gəɗákani weley weley do ɗek, ku zlam ya tə̀bu nihi ni, ku zlam ya tə̀biyu kama mba ni, ku gəɗákani ya təgur məlaŋ ya agavəla ni, \v 39 ku zlam njəɗa-njəɗani ya ti tə̀biyu agavəla driŋ ni, ku zlam njəɗa-njəɗani ya ti tə̀biyu driŋ a haɗ bu ni, ku mam mam do ya ti Melefit àgraya ni àcafəŋa Melefit ga mawayay leli a do. Mə̀səra Melefit awayay leli ti àna tʉwi ga Bay geli Yezu Krist ya ti àgri ana leli ni. \c 9 \s1 Ndam Izireyel \p \v 1 Nu mis ge *Krist, nàsəkaɗ malfaɗa do. Ma goro ya nawayay nəɗəm ni ti ma ge jiri : nə̀səra a məɓəruv goro ba, *Məsuf Njəlatani day àsəra ma goro ya nawayay nəɗəm ni ti ma ge jiri. \v 2 Ma gani nani ti nihi : nə̀bu nəjalay ahàr dal-dal, ɓəruv day awər nu kəlavaɗ, \v 3 aɗaba nawayay ndam jiba goro dal-dal ; nday ti bəza ga mmawa, aɗaba bəŋ ga bəŋ geli bəlaŋani akaba tay. Tamal ti Melefit etikwesl nu, edekaba nu ata Krist a ti nday tə̂ŋgət sifa ti, akal nawayay tamal agravu tata ni. \v 4 Nday ti bəza huɗ ge Izireyel. Melefit àdaba tay a ti tîgi bəza gayaŋ. Melefit àɗəfiki ana tay naŋ ti naŋ gəɗakani. Melefit *àwəlkabu ma gayaŋ akaba tay, àɗəfiki *Divi gayaŋ ana tay. Àɗəfiki ana tay ahəmamam tahəŋgalay naŋ ni akaba àhi ana tay ahkado : « Aməvi zlam sulumani ana kʉli. » \v 5 Nday ti bəza huɗ ga Abraham. Ka ya ti tìwi Krist ni ti tìwi naŋ a jiba gatay bu. Krist ti naŋ gəɗakani àtam zlam ɗek, naŋ Melefit, məzləbum naŋ ga kaŋgay-kaŋgayani. Aya nahkay. \p \v 6 Ŋgay zlam ya ti Melefit àɗəm amagray ni àgravu do ni ti nə̀ɗəm ndo. Aɗaba bəza huɗ ge Izireyel ɗek ti nday ndam *Izireyel ya ti Melefit àdaba ni do. \v 7 Bəza huɗ ga Abraham ɗek ti bəza ge Melefit ya àdaba tay a ni do. Aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu, Melefit àhi ana Abraham : « Akəŋgət bəza huɗ gayak ti àna Izak.\f + \fr 9:7 \ft Mənjəkiani 21.12.\f* » \v 8 Melefit àɗəm nahkay ti aɗaba bəza ya tiwi tay ɗek ti bəza ge Melefit do. Bəza ge Melefit ti nday ya ti Melefit àɗəm etigi bəza gayaŋ ni ciliŋ. \v 9 Zlam ya ti Melefit àhi ana Abraham anəgruk ni ti nihi : « Sarta ya ti nə̀ɗəm ni eminjia ti anaŋga. Ka sarta gani nani ti Sara emiwi wur zalani.\f + \fr 9:9 \ft Mənjəkiani 18.10.\f* » \p \v 10 Àgravu ti nani ciliŋ do. Rebeka ti wal ga bəŋ ga bəŋ geli Izak. A vaɗ nahaŋ àzay huɗ ga bəza mara. \v 11 Ka sarta ya ti tìweya tay a faŋ ndo ni ti tàgudar araŋa ndo, tàgray zlam sulumani ndo daya. Ay ku tamal nahkay nəŋgu ni, Melefit àdaba biliŋ e kiɗiŋ gatay ba àndava akaɗa gayaŋ ya ti awayay na. \v 12 Wur ya ti Melefit àdəkiba naŋ a ni ti, aɗaba tʉwi ga wur ya àgray ni do ; Melefit àdaba naŋ a nahkay. Melefit àhi ana Rebeka ahkado : « Wur ya ti amadaya enjia ni ti aməgri tʉwi ana naŋ ya ti amadaya kələŋ a ni.\f + \fr 9:12 \ft Mənjəkiani 25.23.\f* » \v 13 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : \q1 « Zekʉp ti, nàwaya naŋ a ; Eseyʉ ti, nàwayay naŋ ndo.\f + \fr 9:13 \ft Malasi 1.2-3.\f* » \p \v 14 Ègia nahkay ti leli məɗəm mam ? Zlam ge Melefit ya àgray ni ti zlam magədavani aw ? Aha, zlam magədavani do ! \v 15 A vaɗ nahaŋ Melefit àhi ana Mʉwiz nahkay hi : « Nəgri sulum ti ana maslaŋa ya ti nawayay ni ciliŋ ; asu cicihi ti maslaŋa ya ti nawayay ni ciliŋ.\f + \fr 9:15 \ft Mahərana 33.19.\f* » \v 16 Nahkay tamal Melefit adaba mis a ti adaba zlam gayaŋ a ; do ni ti aɗaba maslaŋa gani nani awayay ti Melefit mâdaba naŋ a do, ahkay do ni azuhva tʉwi ga maslaŋa nani ya àgray ni do. Melefit adaba mis a ti aɗaba maslaŋa gani nani asi cicihi palam. \v 17 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu, Melefit àhi ana bay *Faroŋ nahkay hi : « Nə̀daba kur a, nak bay ti nawayay nəɗəfiki njəɗa goro ana mis àna nak, ti mis ga duniya ɗek tə̂sər nu Melefit.\f + \fr 9:17 \ft Mahərana 9.16.\f* » \v 18 Nahkay ti tamal Melefit aɗəm : « Maslaŋa hini mə̂su cicihi » ti, maslaŋa gani asi cicihi eɗeɗiŋ. Ay tamal Melefit aɗəm : « Maslaŋa hini ècʉki slimi ba » ti, maslaŋa gani nani èciiki slimi do eɗeɗiŋ. \s1 Melefit ti agray zlam akaɗa gayaŋ ya awayay ni \p \v 19 Ègia nahkay ti akəhu ahkado : « Tamal nahkay ti Melefit àɗəm mis tagudar zlam ti kamam ? Maslaŋa ya ti àgray ere ye ti Melefit awayay ni do ni ti way ? » \v 20 Zləba goro ni, kəgrumkabá gejewi akaba Melefit a ti nak way ? Tamal mis àləmaya zlam a ti zlam nani esliki məhiani « Kə̀ləmaya nu a nahkay hi a kamam ? » tata aw ? \v 21 Maslaŋa ya aləm zlam ni àsəra ere ye ti agray àna eliɓisl gayaŋ na. Àna eliɓisl gani nani ti esliki mələmaya mandaray gərgəri a cʉ, bəlaŋ sulumani àtam nahaŋ ni. \fig Maslaŋa ya aləm zlam ni àsəra ere ye ti agray àna eliɓisl gayaŋ na|src="hk00140c.tif" size="col" ref="9.21" \fig* \p \v 22 Tamal Melefit agray akaɗa ga maslaŋa ya ti aləm zlam ni ti mam gani acay kur mam ? Naŋ ti awayay mis tə̂sər njəɗa gayaŋ akaba ahəmamam azum ɓəruv ni ; ku tamal nahkay nəŋgu ni mis ya ti akal azumki ɓəruv ka tay, a vaɗ nahaŋ etizi ni ti naŋ àbu eɓesi ana tay dal-dal. \v 23 Melefit agray nahkay ti, awayay ti mis tə̂sər naŋ Bay njəɗa-njəɗani dal-dal, agri sulum ana mis. Nahkay mis ndahaŋ təsi cicihi, àɗəm amagray ti tânjəhaɗ akaba naŋ a məlaŋ gayaŋ sulumani bu. \v 24 Leli day mə̀kibu ka tay : Melefit àdaba leli e kiɗiŋ ga ndam *Zʉde ba, àdaba leli e kiɗiŋ ga nday ya ti nday ndam Zʉde do ni ba daya. \v 25 Nahkay bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit Oze àɗəm ahaslani nahkay hi : \q1 « Melefit àɗəm : “Nday ya ti nday ndam goro do ni ti \q1 anədaba tay a, anəɗəm nday ndam goro. \q1 Ndam ya ti ahaslani nàwayay tay do ni ti anawayay tay.” \f + \fr 9:25 \ft Oze 2.25.\f* \q1 \v 26 Ahaslani ti Melefit àhi ana tay : “Lekʉlʉm ndam goro do.” \q1 Ay a vaɗ nahaŋ ti atəhi ana tay : \q1 “Lekʉlʉm bəza ge Melefit Bay ga sifa ni.”\f + \fr 9:26 \ft Oze 2.1.\f* » \p \v 27 Izayi bay mahəŋgaray pakama ge Melefit ni day àɗəmkia ma ka ndam *Izireyel a. Àzlah, àɗəm : « Melefit àɗəm : “Ku tamal ndam Izireyel tàwuɗa, nday dal-dal akaɗa wiyaŋ ga zalaka nəŋgu ni, anahəŋgay mis ɓal e kiɗiŋ gatay bu ciliŋ. \v 28 Bay Melefit amagray ere ye ti àɗəm amagray ka haɗ ni ɗek. Aməpəs do, ara agray weceweci.” \f + \fr 9:28 \ft Izayi 10.22-23.\f* » \v 29 Izayi àɗəm keti : \q1 « Bay Melefit Njəɗa-njəɗani àvia bəza huɗ ana leli a. \q1 Tamal àvi bəza huɗ ana leli ndo ni ti \q1 akal mìgia ahàr akaɗa ga ndam *Sodom ya Melefit èziŋ tay ɗek na, \q1 akal mìgia ahàr akaɗa ga ndam *Gomor na daya. \f + \fr 9:29 \ft Izayi 1.9 ; Mənjəkiani 19.23-28.\f* » \s1 Ndam məfəki ahàr ka Yezu Krist ti nday ndam jireni kè eri ge Melefit \p \v 30 Ègia nahkay ti leli məɗəm mam ? Nday ya ti nday ndam *Zʉde do ni tàɗəbay divi ge migi ndam jireni kè eri ge Melefit ndo. Ay ku tamal nahkay nəŋgu ni tə̀fəkia ahàr ke Yezu a, nahkay Melefit àɗəm nday ndam jireni kè eri gayaŋ. \v 31 Ay ndam *Izireyel ti ni tawayay tîgi ndam jireni kè eri ge Melefit àna maɗəbay *Divi ya ti àbu məbəkiani a wakita ge Mʉwiz bu ni. Ay nahkay ti tìsliki migi ndam jireni kè eri ge Melefit ndo. \v 32 Tìsliki ndo ni ti kamam ? Aɗaba tàwayay migi ndam jireni ti àna məfəki ahàr ke Melefit do. Tàwayay migi ndam jireni ti àna tʉwi gatay ya tagray ni. Gatay ya tàgray nahkay ni ti tìjia asak àna akur ya azəgaɗ mis na : \v 33 akur gani nani ti *Krist. Melefit àɗəmkia ma a Wakita gayaŋ ba nahkay hi a : \q1 « Cʉm day ! Nafəkaɗ akur ga mazəgaɗ mis a kəsa *Siyoŋ bu. \q1 Akur gani nani ti mis etiji asak àna naŋ. \q1 Maslaŋa ya àfəkia ahàr a ni ti atəbəki mimili ɗay-ɗay do.\f + \fr 9:33 \ft Izayi 8.14 ; 28.16.\f* » \c 10 \p \v 1 Bəza ga mmawa, nahəŋgalay Melefit dal-dal, nawayay ti ndam *Zʉde târa afa ge Melefit a ti mâhəŋgay tay. Nawayay dal-dal ti ere gani mâgravu. \v 2 Nə̀səra nday ti tawayay maɗəbay Melefit àna njəɗa gatay ɗek, ay ti tə̀sər divi gani do. \v 3 Mis tigi ndam jireni kè eri ge Melefit ahəmamam ti tə̀sər do. Nahkay taɗəbay divi gatay nahaŋ. Tagray nahkay ti, tə̀mbrəŋa Divi ge Melefit ya àvi ana mis ti tîgi ndam jireni àna naŋ na. \v 4 Ere ye ti Melefit àwayay magrani àna Divi gayaŋ ya Mʉwiz àbəki ni ti *Krist àgra àndava. Ndam ya ti tigi ndam jireni kè eri ge Melefit ni ti, nday ya ti təfəki ahàr ke Krist ni. Nday ɗek etigi ndam jireni. \s1 Melefit ti Bay mahəŋgay mis ɗek \p \v 5 Ahaslani ti Mʉwiz àɗəmkia ma àki ke *Divi ya tə̀bu məbəkiani a wakita gayaŋ bu na. Ere ye ti àɗəm ni ti aɗafaki ahəmamam mis tîgi ndam jireni kè eri ge Melefit àna Divi gani nani mam : « Maslaŋa ya ti àgəskabá ere ye ti àbu məbəkiani a wakita hini bu na mək agray zlam gani nani ɗek nahəma, Melefit aməvi sifa azuhva nani.\f + \fr 10:5 \ft Levi 18.5.\f* » \v 6 Ay àki ke migi mis jireni kè eri ge Melefit àna məfəki ahàr ti tə̀ɗəm nahkay hi : « Ŋgay way aməcəloru e melefit vu way ti kə̀hi ana ahàr ba.\f + \fr 10:6 \ft Mənjay Mimbiki 30.12-14.\f* » Tamal kə̀hi ana ahàr nahkay ti kawayay ti Krist mâsləkabiya e melefit ba, ay ti àsləkabiya àndava. \v 7 Tə̀ɗəm keti : « Ŋgay way amoru afa ga ndam eviɗ way ti kə̀hi ana ahàr ba. » Tamal kəhi ana ahàr nahkay ti kawayay ti Krist mâŋgaya e eviɗ ba, ay ti àŋgaya àndava. \v 8 Ay ere ye ti tə̀ɗəm ni ti mam ? Tə̀ɗəm nahkay hi : « Pakama ge Melefit ti driŋ driŋ akaba nak do. Naŋ a ma gayak bu, naŋ a məɓəruv gayak bu daya. » Pakama gani nani ti pakama ga məfəki ahàr ke Krist ya ti leli məɗəmoru ni. \v 9 Pakama gani nahkay hi : Tamal nak nakani kəɗəm àna ma gayak kè eri ge mis Yezu ti naŋ Bay gəɗakani, tamal kə̀gəskabá a məɓəruv gayak ba Melefit àhəŋgaraba naŋ e kisim ba ti, Melefit amahəŋgay kur. \v 10 Tamal mis afəki ahàr ke Krist àna məɓəruv bəlaŋ ti, Melefit aɗəm maslaŋa gani nani mis jireni kè eri gayaŋ. Tamal mis aɗəm àna ma gayaŋ kè eri ge mis Yezu ti naŋ Bay gəɗakani ti, Melefit amahəŋgay maslaŋa nani. \v 11 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Ku way way do àfəkia ahàr a ti atəbəki mimili ɗay-ɗay do.\f + \fr 10:11 \ft Izayi 28.16.\f* » \v 12 Nahkay ndam *Zʉde ti nday gərgəri akaba ndam ya ti nday ndam Zʉde do ni do. Nday ɗek Bay gatay bəlaŋ, avi zlam sulumani kay ana ndam ya ti tahəŋgalay naŋ ni ɗek. \v 13 Aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Ku way way do ahəŋgalay Bay geli àna məɓəruv bəlaŋ ti Melefit amahəŋgay naŋ.\f + \fr 10:13 \ft Zʉwel 3.5.\f* » \p \v 14 Ay tamal tə̀fəki ahàr ndo ni ti tahəŋgalay naŋ ahəmamam ? Tamal tìci ma gayaŋ ndo ni ti təfəki ahàr ahəmamam ? Tamal mis tə̀hi ma gani ana tay ndo ni ti tici ahəmamam ? \v 15 Tamal Melefit àslər ndam məhi ma gani ana mis ndo ni ti ndamam təɗəm ma gani mam ? Nahkay àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu : « Maslaŋa ya ti ara afa ge mis ga məhi Ma Mʉweni Sulumani ana tay a ni ti təgəskabu naŋ àna məmərani dal-dal.\f + \fr 10:15 \ft Izayi 52.7.\f* » \v 16 Ay Ma Mʉweni Sulumani gani ti, tə̀gəskabu ti mis ɗek do. Izayi bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit ni àɗəm : « Bay Melefit goro, ma geli ya ti mə̀ɗəm ni ti way àgəskabá way ? » \f + \fr 10:16 \ft Izayi 53.1.\f* \v 17 Nahkay tamal maslaŋa àfəkia ahàr ka Yezu a ti, aɗaba ècia ma palam. Ma ya ti èci ni ti ma àki ke Krist. \p \v 18 Ay ègia nahkay ti nəɗəm : Ndam *Izireyel tə̀bi slimi ana ma hini ndo aw ? Iy, tə̀bia slimi a, aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : \q1 « Ma gatay ya tə̀ɗəm ni ti tə̀ɗəmoru a məlaŋ vu ɗek. \q1 Mis ga duniya ɗek tə̀bia slimi ana ma gana.\f + \fr 10:18 \ft Limis 19.5.\f* » \p \v 19 Nahkay ti nəɗəm keti : Ndam Izireyel tìcia ma ya tə̀bi slimi na waw ? Tàwayay miceni ndo. Aɗafaki enjenjeni ti ma ge Mʉwiz ya àhi ana tay ni. Àhi ana tay ahkado : \q1 « Melefit àɗəm : \q1 “Anəgri zlam sulumani ana ndam ya ti tìsli araŋa do, tə̀sər araŋa do ni, \q1 ti lekʉlʉm kə̂grumləŋ solu ana tay, ti kə̂zumumki ɓəruv ka tay.” \f + \fr 10:19 \ft Mimbiki 32.21.\f* » \p \v 20 Kələŋ gani Izayi àɗəm vay-vay : \q1 « Melefit àɗəm : “Nàgray ti ndam ya ti tàɗəbay nu do ni tə̂du ahàr, \q1 nahkay ti tə̀dua ahàr a. \q1 Nàŋgazliva ana ndam ya ti tə̀jalaku ahàr do na.” \f + \fr 10:20 \ft Izayi 65.1.\f* » \p \v 21 Ay àki ka ndam Izireyel ni ti ni Izayi àɗəm ma hini : \q1 « Melefit àɗəm : “Kəlavaɗ nəhəlkaba ahar a, \q1 nawayay ti ndam goro tâŋga afa goro a. \q1 Ay ti tàwayay mici pakama goro do, \q1 taɗəbay divi gatay nahaŋ zlam gatay.” \f + \fr 10:21 \ft Izayi 65.2.\f* » \c 11 \s1 Melefit àmbrəŋ ndam Izireyel ndo \p \v 1 Ègia nahkay ti Melefit àmbrəŋa ndam *Izireyel, ndam gayaŋ na waw ? Aha, àmbrəŋ tay ndo ! Aɗaba nu day zal Izireyel, nu wur huɗ ga Abraham, ge dini ge Benjemeŋ. \v 2 Melefit àmbrəŋ ndam gayaŋ ya àdaba tay kwa ahaslani na ndo. Kə̀sərum ma ya ti àbu mə̀bəkiani a Wakita ge Melefit bu àki ka Eli ni do waw ? Ka ya ti aɗafaya ere ye ti ndam Izireyel tàgray na ti àhi ana Melefit nahkay hi : \v 3 « Bay goro ni, tàbazla ndam mahəŋgaray *pakama gayak a, tèmbeɗkaba məlaŋ meviyekukki zlam na ɗek, àgəjəni nu bəlaŋ, tawayay takaɗ nu daya.\f + \fr 11:3 \ft 1 Bəbay 19.10, 14.\f* » \v 4 Ay Melefit àhəŋgrifəŋ ti ahəmamam ? Àhi nahkay hi : « Nə̀daba mis zawalana dəbu adəskəla, nday ndam goro. Nday nani ti tàbəhaɗi mirdim ana Bal \f + \fr 11:4 \ft Bal ti slimi ge melefit ga ndam Kanaŋ.\f* ɗay-ɗay ndo. » \v 5 Ka sarta geli hini day Melefit àbu agray nahkay. Àdaba mis a ɓal e kiɗiŋ ge mis ndahaŋ ba. Àdaba tay a ti aɗaba awayay agri zlam sulumani ana tay zlam gayaŋ. \v 6 Àdaba tay ga sulum gayaŋ a ti aɗafaki àdaba tay a ti azuhva tʉwi gatay ya tàgray ni do. Tamal ti àdaba tay azuhva tʉwi gatay ya tàgray na ti, akal ere ye ti Melefit àgray ga sulum ni ti àgray ti ga sulum va do. \p \v 7 Nahkay ti ere ye ti ndam Izireyel taɗəbay ni ti tə̀ŋgət ndo : mis ndahaŋ ya ti Melefit àdaba tay a ni tə̀ŋgət. Nday ndahaŋ ya tə̀ŋgət ndo ni ti Melefit àgray ti tìciiki slimi ba. \v 8 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu nahkay hi : \q1 « Melefit àgray ti tìsliki majalay ahàr ba, \q1 nday akaɗa ndam ya ti tidiŋgezey àna ɗʉwir ni. \q1 Àgray ti eri gatay ni èpi divi va ba, \q1 slimi gatay ni day èci zlam va ba. \q1 Ku kani day nday nahkay.\f + \fr 11:8 \ft Mənjay Mimbiki 39.3 ; Izayi 6.10.\f* » \p \v 9 Devit day àɗəmkia ma ka tay a, àɗəm nahkay hi : \q1 « Wuməri gatay ya tagray ni ti mə̂gəsa tay \q1 akaɗa ga kəmbazl na ahkay do ni akaɗa ga zəva na, \q1 mâzəgaɗ tay, Melefit mâtraɓ tay azuhva wuməri gani nani. \q1 \v 10 Eri gatay ni mə̂wəluf ti tîpi divi àna naŋ va ba. \q1 Melefit mə̂fəki zlam məɗəsani ka tay, \q1 mêheɓkia aləŋ ka tay a kəlavaɗ.\f + \fr 11:10 \ft Limis 69.23-24.\f* » \p \v 11 Ègia ndam *Zʉde tìjia asak a, tə̀dəɗ ni ti tanjəhaɗkiviyu kaŋgay-kaŋgay hʉya waw ? Aha, tànjəhaɗkiviyu do. Nday gani tàgudara zlam a nahkay ti, Melefit awayay ahəŋgay mis ndahaŋ ya nday ndam Zʉde do ni, ti ndam Zʉde tîpi, tâwayay ti Melefit mâhəŋgay tay daya. \v 12 Ga ndam Zʉde ya tàgudar zlam ni ti Melefit àgria zlam sulumana ana ndam ga *duniya dal-dal àna naŋ a. Ga ndam Zʉde ya ti tìjikia ke divi a ni ti Melefit àgria zlam sulumana dal-dal ana nday ya ti nday ndam Zʉde do na àna naŋ a. Ay tamal ndam Zʉde ni ɗek tə̀ŋgəkia ke divi ge Melefit a ti Melefit amagray zlam sulumani dal-dal àtam ya ti àgray ni do waw ? \s1 Ahəmamam Melefit ahəŋgay ndam ya ti nday ndam Zʉde do ni \p \v 13 Ay nihi nəhi ma ti ana kʉli ɗek do ; nəhi ma ti ana kʉli ya ti lekʉlʉm ndam *Zʉde do ni ciliŋ. Nu zal asak ge Melefit ; Melefit àslər nu ga məhi ma gayaŋ ana mis ti àsləribiyu nu ti ana kʉli. Nahkay nə̀ɗəm tʉwi goro ya nagray ni ti tʉwi gəɗakani, \v 14 aɗaba nawayay tamal agravu tata ti ndam jiba goro day tâwayay zlam ya ti Melefit àgri ana mis ndahaŋ ni. Nahkay ti bi azuhva tʉwi goro ni ndam goro ndahaŋ atara afa ge Melefit a ti mâhəŋgay tay aw. \v 15 Ka ya ti Melefit àmbrəŋ ndam Zʉde hayaŋ ni ti, àgray ti mis ndahaŋ ya tə̀bu a duniya bu ni tîsliki marana afa gana ti mâhəŋgay tay. Ègia nahkay ti tamal ndam Zʉde ɗek tàŋga afa gana ti mâhəŋgay tay ti məɗəm ahəmamam ? Kala akaɗa tə̀məta mək tàŋgaba ! \p \v 16 Tamal ma ga zlam ya ti təvi ana Melefit ni ge Melefit ti, zlam ni ɗek gayaŋ daya do waw ? Nahkay keti, tamal sliri ga məŋ ga zlam ge Melefit ti, ahar gani day ɗek gayaŋ do waw ? \v 17 Ndam Zʉde ti akaɗa məŋ ga zlam ya ti Melefit àjav ni ; nak ti ni akaɗa ahar ga məŋ ga zlam ya ti afət kwaŋa e gili ni. Melefit èkelkia ahar ga məŋ ga zlam gayaŋ ndahaŋ a, àzay kur mək àfəkiyu kur e kiɗiŋ ga ahar gani ndahaŋ ni bu, ti yam ga məŋ ga zlam ni mə̂rukvoru bilegeni. \v 18 Ègia nahkay ti kèyefiŋ kà ahar ga məŋ ga zlam ya ti Melefit èkelkia tay a ni ba. Keyefiŋ kà tay ti kamam ? Nak ya ti ahar ga zlam ya ti Melefit àfəkiyu kur ni ti, kə̀vi njəɗa ana sliri ga məŋ ga zlam ni ti nak do : sliri ga məŋ ga zlam ni avuk njəɗa ana nak sawaŋ. \p \v 19 Bi nak kəɗəm ahkado Melefit èkelkia ahar ga məŋ ga zlam na ga məfəkiyu kur do waw ? \v 20 Iy nahkay eɗeɗiŋ. Melefit èkelkia tay a ti aɗaba tə̀gəsiki ma gayaŋ do. Nak ti ni àfəkiyu kur aɗaba kə̀fəkia ahàr a palam. Nahkay ti kìji zlabay àna zlam gani nani ba, aŋgwaz mə̂wər kur sawaŋ. \v 21 Ahar ga məŋ ga zlam ya ti tàɓalkiaya ka məŋ gana ni tə̀si cicihi ana Melefit ndo. Nahkay day tamal nak kə̀mbrəŋa məfəki ahàr ke Melefit a ti nak day akəsi cicihi do. \v 22 Ahàr àɗəm kə̂sər Melefit ti agri sulum ana mis, atraɓ mis daya. Ndam ya ti tàgudara zlam a ni ti atraɓ tay ; nak ti ni àgruka sulum gayaŋ a. Ay ahàr àɗəm kə̂sər kəlavaɗ naŋ àbu agruk zlam ga sulum gayaŋ. Tamal kànjəhaɗ nahkay do ni ti emekelkia kur a daya. \v 23 Nday ndahaŋ ya ti Melefit èkelkia tay a ni ti, tamal tàmbatkaba majalay ahàr gatay a, tə̀gəsikia ma ti amahəŋgarkiyu tay ka məŋ gani. Aɗaba Melefit ti njəɗa-njəɗani, esliki magrani nahkay tata. \v 24 Nak ti kàɓalkiaya ka məŋ ga zlam ya ti àfətaya e gili a ni, ay Melefit àzay kur mək àfəkiyu kur dəgar ka məŋ ga zlam ya ti kàɓalkiaya ndo ni. Àgra nahkay ti esliki mazay ahar ga zlam ya ti èkelkia ka məŋ gana ni mək ahəŋgarkiyu koksah aw ? Esliki mahəŋgarkiyani ! \s1 Melefit amahəŋgay jiba ga ndam Zʉde \p \v 25 Bəza ga mmawa, ma nahaŋ àbu Melefit àŋgaha : nihi ti nawayay ti kə̂sərum ma gani nani, aɗaba nawayay ti kə̀humi ana ahàr lekʉlʉm ndam məsər zlam ba. Ma gani nihi : mis ndahaŋ e kiɗiŋ ga ndam *Izireyel bu atəgəskabu ma ge Melefit faŋ do, si ka sarta ya ti nday ya ti nday ndam *Zʉde do, Melefit àdaba tay a ni atəfəkia ahàr ke Melefit a ɗek kwa. \v 26 Nahkay day kwa ti Melefit amahəŋgay jiba ge Izireyel ɗek. Nə̀ɗəm nahkay ti aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi, Melefit àɗəm : \q1 « Bay mahəŋgay mis emicikbiyu ti a *Siyoŋ ; \q1 aməmbərfəŋa zlam magudarana ga bəza huɗ ge Zekʉp na kà tay a. \q1 \v 27 Pakama goro ya ti anəwəlkabu akaba gatay ni ti nahkay : \q1 ka sarta gani nani ti anəmbərfəŋa zlam magudarana gatay na kà tay a.\f + \fr 11:27 \ft Izayi 59.20-21 ; 27.9.\f* » \p \v 28 Ndam Izireyel tə̀gəskabu *Ma Mʉweni Sulumani ndo, nahkay ti tìgia ndam ezir ge Melefit a. Tìgi ndam ezir ge Melefit ti azuhva kʉli, aɗaba kə̀ŋgətuma zlam sulumana àna naŋ a. Ay ahaslani ti Melefit àdaba ndam Izireyel a, nahkay ti awayay tay azuhva ata bəŋ gatay. \v 29 Mə̀səra, tamal Melefit àzala mis a, àvia zlam sulumana ti àmbat ahàr ɗay-ɗay do. \v 30 Ahaslani ti lekʉlʉm kə̀gəsumkabu ma ge Melefit ndo, ay nihi ti kə̀sumia cicihi a. Kə̀sumi cicihi ti aɗaba ndam Izireyel tə̀mbrəŋa məgəskabu ma gayaŋ a. \v 31 Ndam Izireyel day nahkay : tə̀mbrəŋa məgəskabu ma ge Melefit a, mək lekʉlʉm kə̀sumi cicihi. Melefit àgray nahkay ti, awayay ti nday day tə̂si cicihi. \v 32 Nahkay ti mis ɗek tə̀mbrəŋa məgəsiki ma ana Melefit a, mək Melefit àgray ti tânjəhaɗ nahkay, aɗaba awayay ti mis ɗek tə̂si cicihi. \s1 Mə̂zləbum Melefit ! \p \v 33 *Sulum ge Melefit ya agri ana mis ni ti àndav ɗay-ɗay do. Majalay ahàr gayaŋ akaba məsər zlam gayaŋ àndav ɗay-ɗay do daya. Way àsəra ere ye ti àɗəm agray na way ? Way esliki moroni àna divi gayaŋ ya ti akoru àna naŋ ni way ? \q1 \v 34 Majalay ahàr ga Bay Melefit ti way àsəra way ? \q1 Way àvia sawari a ana Melefit a ɗay-ɗay way ? \f + \fr 11:34 \ft Mənjay Izayi 40.13.\f* \q1 \v 35 Way duwa gayaŋ àfəŋ kè Melefit, awayay ti Melefit mə̂pəli way ? \f + \fr 11:35 \ft Mənjay Zʉwop 41.3.\f* \p \v 36 Maslaŋa gani àbi, aɗaba àgraya zlam a ɗek ti Melefit, zlam ya àgraya ni ɗek tə̀bu ti azuhva naŋ, àgriaya ti ana ahàr gayaŋ gayaŋani. Mis ɗek tâzləbay naŋ ga kaŋgay-kaŋgayani ti. Aya nahkay ! \c 12 \s1 Manjəhaɗ mʉweni ga ndam ge Melefit \p \v 1 Bəza ga mmawa, leli mə̀sia cicihi ana Melefit a, mək àgria sulum gayaŋ ana leli a ti, nə̀hia ma gana ana kʉli a àndava. Ègia nahkay ti nahəŋgalay kʉli, nawayay ti kə̂vumi ahàr gekʉli ɗek ana Melefit, akaɗa ya ti təvi zlam ana Melefit ahaslani mək tisliŋi ni. Ay lekʉlʉm ti tìsliŋ kʉli do : lekʉlʉm kə̀bum àna sifa, lekʉlʉm ndam *njəlatani ge Melefit, lekʉlʉm kə̀ɓəlumfəŋ kè Melefit. Tamal kəvumi ahàr gekʉli ɗek ana Melefit ti, kə̀bum kəzləbum Melefit àna divi gani. \v 2 Nawayay ti kə̀ɗəbum divi ga ndam ga *duniya ba. Mbrəŋum ti Melefit mə̂mbatikaba majalay ahàr ana kʉli a, mə̂vi majalay ahàr nahaŋ ana kʉli. Nahkay ti akəsərum zlam ya ti Melefit awayay ni : zlam sulumani, zlam maɓəlani, zlam lalani, araŋa àhəcakivu do. \p \v 3 Melefit àgrua sulum gayaŋ a, àgray ti nîgi zal asak ga Yezu. Nahkay ti nəhi ana ku way way do e kiɗiŋ gekʉli bu èji zlabay ba, àhi ana ahàr manjəhaɗ gayaŋ gəɗakani àtam ya Melefit àvi ni ba. Ay ti ahàr àɗəm mâjalay ahàr sulumani àki ka manjəhaɗ gayaŋ sawaŋ, akaɗa ya Melefit àvi manjəhaɗ gərgəri ana ndam ya təfəki ahàr ni. \v 4 Mə̀səra mis lu vu bəlaŋ, ay ti zlam ndahaŋ kay tə̀fəŋ kà vu ni. Zlam nday nani ya tə̀fəŋ kà vu ni ti ku weley weley do naŋ àbu àna tʉwi gayaŋ tusa. \v 5 Leli day nahkay : leli kay, ay leli ɗek məfəki ahàr ke *Krist ti, mìgia vu a bəlaŋ. Ku way way do àfəŋ kà vu ni, ay ti vu ni gayaŋ ciliŋ do, geli ɗek. \v 6 Melefit àvia njəɗa ga magray tʉwi gərgərana ana leli àna sulum gayaŋ a ; nahkay ti ahàr àɗəm ku way way do mâgray tʉwi ni akaɗa ga *sulum ge Melefit ya àgri ni. Tamal Melefit àvia njəɗa gayaŋ ana mis ga məhəŋgri ma gayaŋ ana mis a nahəma, maslaŋa gani mâhəŋgaraya akaɗa ge Melefit ya àvi njəɗa gani na. \v 7 Maslaŋa ya ti Melefit àvia njəɗa ga məjənaki mis a ni ti, maslaŋa gani nani mə̂jənaki mis. Maslaŋa ya ti Melefit àvia njəɗa ga macahi zlam ana mis a ni ti, maslaŋa gani nani mâcahi zlam ana mis. \v 8 Maslaŋa ya ti Melefit àvia njəɗa ga məvi njəɗa ana mis a ni ti, maslaŋa gani nani mə̂vi njəɗa ana mis. Maslaŋa ya ti Melefit àvia njəɗa ge midi zlam gayaŋ ana mis a ni ti, mêdey àna huɗ bəlaŋ. Maslaŋa ya ti Melefit àvia njəɗa ga mədi kama ana mis a ni ti, maslaŋa gani nani mâgray tʉwi gani, àmbrəŋ ba. Maslaŋa ya ti Melefit àvia njəɗa ga məgri sulum ana ndam ya tasay cicihi na ti, mə̂gri ana tay àna məmərani. \p \v 9 Ahàr àɗəm kâwayumvu ge jiri ge jireni kwa. Cuhwumfəŋa kà zlam magudarana. Grum tʉwi sulumani kəlavaɗ. \v 10 Wayum ndam ge Krist ndahaŋ ni lala, wayum tay aɗaba lekʉlʉm kà məŋ gekʉli. Ku way way do mə̂həŋgrioru ahàr a haɗ ana maslaŋa nahaŋ, mâzay njəɗa gayaŋ mâtam maslaŋa nahaŋ ni àna məhəŋgrioru ahàr a haɗ. \v 11 Grum tʉwi àna njəɗa gekʉli ɗek, kə̀grum masəfa ba. Grumi tʉwi ana Bay geli àna huɗ bəlaŋ, kə̀mbrəŋum ba. \v 12 Kə̀səruma Melefit aməvi ere ye ti àɗəm aməvi ana kʉli ni, nahkay ti mərumvu. Tamal kacakum daliya ti zum njəɗa gekʉli, ɓesʉm. Həŋgalum Melefit kəlavaɗ, kə̀mbrəŋum ba. \v 13 Tamal zlam àhəci ndam njəlatani ge Melefit ti jənumki tay. Zum njəɗa gekʉli ga məgəskabu ndam ya tara afa gekʉli a ni. \p \v 14 Tamal mis təgri daliya ana kʉli ti həŋgalum Melefit ti mə̂gri sulum gayaŋ ana tay. Kètikweslʉm tay ba, həŋgalum Melefit ti mə̂gri sulum gayaŋ ana tay sawaŋ. \v 15 Mərumvu akaba ndam ya ti təmərvu ni, tʉwʉm akaba ndam ya ti titʉwi ni. \v 16 Ma gekʉli mârakaboru. Kə̀zum ahàr gekʉli akaɗa lekʉlʉm gəɗákani ba. Ku tamal təvi tʉwi gʉziteni ana kʉli nəŋgu ni, grum. Ŋgay lekʉlʉm ndam məsər zlam ti kə̀humi ana ahàr ba. \p \v 17 Ku way way do tamal àgudaria zlam ana kʉli a ti kə̀həŋgrumivu ba : jalumki ahàr ka magray zlam sulumani kè meleher ge mis ɗek sawaŋ. \v 18 Lekʉlʉm ti, tamal agravu ti, njəhaɗum akaba ku way way do àna sulumani. \v 19 Bəza ga mmawa, nawayay kʉli : tamal mis àgudaria zlam ana kʉli a ti lekʉlʉm lekʉlʉmeni kə̀həŋgrumivu ba. Mbrəŋum Melefit mə̂zumki ɓəruv, mâtraɓ naŋ zlam gayaŋ. Kə̀səruma àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Bay Melefit àɗəm : “Bay magray seriya ti nu ; Bay məhəŋgrivu zlam magudarani ana mis ti nu.” \f + \fr 12:19 \ft Mimbiki 32.35.\f* » \v 20 Ay ti àbu məbəkiani nahkay hi keti : « Tamal lʉwir awər zal ezir gayak nahəma, vi zlam məzumani. Tamal yam àkaɗa naŋ a ti cəhiaya. Tamal kəgri nahkay ti, kala akaɗa kəbəkiyu azay ga aku ka dalahar.\f + \fr 12:20 \ft Gozogul 25.21-22. Azay ga aku : mis ndahaŋ tə̀ɗəm aɗafaki daliya, Melefit amatraɓ maslaŋa gani dal-dal, ay mis ndahaŋ ti ni tə̀ɗəm aɗafaki mimili ti maslaŋa gani mə̂mbatkaba majalay ahàr a.\f* » \v 21 Kìgʉm eviɗi ga zlam magudarani ba. Grum zlam sulumani ti zlam magudarani mə̂ləbi va bi. \c 13 \s1 Məgəsiki ma ana ndam ya təgur mis ni \p \v 1 Ku way way do mə̂gəsiki ma ana ndam ya təgur mis ni. Ndam məgur mis ni ɗek ti Melefit àdiyu tay ; bay məgur mis ya ti Melefit àdiyu naŋ ndo ni ti àbi. \v 2 Nahkay maslaŋa ya ti àgəsiki ma ana ndam ya təgur mis ni do ni ti àgəskabu ere ye ti Melefit awayay ni do. Ndam ya tagray nahkay ni ti tagray ti Melefit mə̂wəl tay àna seriya. \v 3 Tamal mis agray zlam sulumani ti ndam magray seriya tə̀si aŋgwaz do. Təsi aŋgwaz ti ana ndam ya ti tagudar zlam ni ciliŋ. Nahkay tamal kawayay ti ndam magray seriya tə̀suk aŋgwaz ba nahəma, gray zlam sulumani. Tamal kagray nahkay ti atazləbay kur sawaŋ. \v 4 Aɗaba ndam ya təgur mis ni təgri tʉwi ti ana Melefit. Melefit àdiyu tay ti, ti kânjəhaɗ àna sulumani. Ay tamal kagudar zlam ti tə̂suk aŋgwaz, aɗaba tisliki matraɓ mis ; Melefit àvi njəɗa gani ana tay ti masakani do. Təgri tʉwi ana Melefit, tatraɓi ndam ya ti tagudar zlam, azumki ɓəruv ka tay ni. \v 5 Nahkay ti ahàr àɗəm məgəsumiki ma ana tay. Məgəsumiki ma ana tay ti azuhva tisliki matraɓ leli ciliŋ do : azuhva mə̀səra Melefit awayay ti mâgray nahkay palam. \p \v 6 Kabəhaɗum hadam ti azuhva nani daya, aɗaba ndam ga ŋgumna ti Melefit àdiyu tay ti tâgray tʉwi gani nani lala. \v 7 Nahkay zla nahəma, ahàr àɗəm kəpəlumi ana ku way way do ere ye ti àgəski kəpəlumi ni : ana bay məhəl hadam ti pəlumi hadam ; ana bay məhəl jaŋgal ti pəlumi jaŋgal ; ana bay magray seriya ti grumfəŋa aŋgwaz a ; ana bay məgur mis ti ni həŋgrumioru ahàr a haɗ. \s1 Wayumvu \p \v 8 Ahàr àɗəm maslaŋa àɗəbay kʉli àna duwa ba, pəlumkaba ɗek. Ay duwa àbu bəlaŋ ti kə̀pəlumkaba koksah : duwa nani ti mawayay mis. Ku way way do mâwayay maslaŋa nahaŋ, aɗaba tamal naŋ àbu agray nahkay ti àgra ere ye ti Melefit àɗəm tâgray e Divi gayaŋ bu na ɗek. \v 9 Mə̀səra *Divi ge Melefit a. Melefit àɗəm : « Kàgray hala ba, kə̀kaɗ mis ba, kìgi akal ba, araŋa ga maslaŋa ègʉk eri ba.\f + \fr 13:9 \ft Mənjay Mahərana 20.13-17 ; Mimbiki 5.17-21 ; Levi 19.18.\f* » Ay Divi nahaŋ àbu ti, Divi nday nani ɗek akaba Divi ndahaŋ ni ɗek tə̀vu a huɗ gani bu. Divi gani nani nihi : Melefit àɗəm : « Wayay ndam ya ti nak kə̀bu akaba tay ni akaɗa ya ti kawayay ahàr gayak gayakani ni.\f + \fr 13:9 \ft Levi 19.18.\f* » \v 10 Tamal kawayay maslaŋa ya nak kə̀bu akaba naŋ ni ti kə̀gri zlam magədavani do. Nahkay tamal kawayay mis ti, kàgra ere ye ti Melefit àɗəm tâgray na ɗek. \s1 Maslamalavani \p \v 11 Kə̀səruma sarta ya ti leli mə̀vu nihi na daya. Sarta gekʉli ga mepiɗekvabana e ɗʉwir ba ènjia. Aɗaba nihi ti sarta ge Melefit ya ara ahəŋgay leli ni ènjikia ke leli a cifa, àtam ya ka ya ti mə̀njəki ka məfəki ahàr ka Yezu ni. \v 12 Nihi ti ləvəŋ àbu ara andav, məlaŋ ara aslay wuɗak. Ègia nahkay ti məmbatumi aləŋ ana zlam ge mis ya tagray a məlaŋ ziŋ-ziŋeni bu ni. Məhəlum zlam ahar ya makaɗvu àna naŋ a məlaŋ maslaɗani bu ni. \v 13 Manjəhaɗum lala, akaɗa ge mis ya tanjəhaɗ a məlaŋ maslaɗani bu ni. Mə̀vumi vu geli ana zlam məzumani ahkay do ni ana zum ba ; mə̀grum hala ahkay do ni mesʉwehvu ba ; mə̀ləgumvu ahkay do ni mə̀grum solu ba daya. \v 14 Zum Bay geli Yezu *Krist akaɗa ga ndam slewja ya təhəl zlam ahar gatay ni. Kìgʉm eviɗi ga zlam ga duniya va ba, kàjalumki ahàr ka tay va ba. \c 14 \s1 Ŋgay majalay ahàr ga maslaŋa nahaŋ àɓəlay do ni ti kə̀ɗəmum ba \p \v 1 Maslaŋa ya ti àfəkia ahàr ka Yezu a, àsər njəɗa ge Melefit lala faŋ do ni ti, gəsumkabá naŋ a lala. Ŋgay majalay ahàr gayaŋ àɓəlay do ni ti kə̀ɗəmum ba. \v 2 Maslaŋa nahaŋ àhi ana ahàr esliki məzum zlam ɗek : maslaŋa nahaŋ ti ni àhi ana ahàr azum eli slimberi ciliŋ. Àɗəm nahkay ti aɗaba àsər njəɗa ge Melefit lala faŋ do. \v 3 Maslaŋa ya ti azum zlam ɗek ni ŋgay maslaŋa ya ti àzum zlam ɗek do ni èsli araŋa do ni ti àɗəm ba. Maslaŋa ya ti àzum zlam ɗek do ni ti ni ŋgay maslaŋa ya azum zlam ɗek ni àgudara zlam a ti àɗəm ba daya. Aɗaba maslaŋa gani nani ti Melefit àgəskabá naŋ a. \v 4 Nak ya ti kə̀ɗəm bay magray tʉwi ga maslaŋa nahaŋ àgudara zlam a ti nak way ? Tamal naŋ àki ke divi ahkay do ni èjikia ke divi a ti, ma gani gayak mam ? Ma ti ga bay gayaŋ ciliŋ. Ay ti maslaŋa gani nani emijikia ke divi a do, aɗaba Bay geli esliki magrani ti èjikia ke divi a ba. \p \v 5 Maslaŋa nahaŋ àhi ana ahàr kè eri ge Melefit ti vaɗ nahaŋ àtam vaɗ nahaŋ. Maslaŋa nahaŋ ti ni àhi ana ahàr vaɗ ni ɗek kala-kala. Ku way way do àsəra majalay ahàr gayaŋ a, mânjəhaɗ àna naŋ. \v 6 Maslaŋa ya ti àhi ana ahàr vaɗ nahaŋ àtam vaɗ nahaŋ ni ti, agray ti azuhva naŋ ka ahar ga Bay geli. Maslaŋa ya ti azum zlam ɗek ni day azum ti azuhva naŋ ka ahar ga Bay geli, aɗaba agri sʉsi ana Melefit. Maslaŋa ya ti àzum zlam ɗek do ni day àzum do ni ti azuhva naŋ ka ahar ga Bay geli ; naŋ day agri sʉsi ana Melefit. \v 7 Tamal mis e kiɗiŋ geli bu naŋ àna sifa ti, sifa gayaŋ a ahar gayaŋ gayaŋani bu do. Tamal amət nəŋgu ni, sarta ga məmət gayaŋ a ahar gayaŋ gayaŋani bu do daya. \v 8 Ka ya ti leli mə̀bu àna sifa ni ti, mə̀bu àna sifa ti ka ahar ga Bay geli. Ka ya ti məmət nəŋgu ni, məmət ti ka ahar ga Bay geli. Nahkay ti ku leli àna sifa, ku məmət nəŋgu ni, leli ka ahar ga Bay geli. \v 9 Aɗaba *Krist àmət, nihi ti naŋ àbu àna sifa ti, ti mîgi Bay ga ndam ya ti nday àna sifa ni akaba ga nday ya ti tə̀məta ni. \v 10 Nak ti kə̀ɗəm wur ga muk agudar zlam ti kamam ? Nak nahaŋ ni ti ni kə̀ɗəm wur ga muk èsli araŋa do ni ti kamam ? Mə̀ɗəmum nahkay ba, aɗaba leli ɗek amoru kè meleher ge Melefit, amagrafəŋa seriya kè leli a. \v 11 Aɗaba àbu məbəkiani nahkay hi : \q1 « Nu Bay Melefit, nu Bay ga sifa. Bumi slimi ana ma goro. \q1 Nəɗəm nahəma : mis ɗek atabəhaɗ mirdim kè meleher goro ; \q1 ku way way do amazləbay nu, aməɗəm nu Melefit.\f + \fr 14:11 \ft Izayi 45.23.\f* » \p \v 12 Nahkay ti ku way way do geli Melefit amagrafəŋa seriya ; ku way way do geli amaŋgəhaɗaya ere ye ti àgray na ɗek àna ma gayaŋ kè meleher ge Melefit a. \s1 Mìjiŋkia bəza ga məŋ geli ke divi a ba \p \v 13 Nahkay ti ŋgay mis ndahaŋ tàgudara zlam a ti mə̀ɗəmum va ba. Ere ye ti àgəski mə̂ɗəm ni ti nihi : Mə̀grum ere ye ti ejiŋkia bəza ga məŋ geli ke divi a ahkay do ni abiyu tay a zlam magudarani bu ni ba. \v 14 Nu ti nə̀səra ere ye ti Bay geli Yezu awayay na lala : nahkay àki ka zlam məzumani weley weley do ni ti nə̀səra kè eri ge Melefit ti ere ye ti awəsli ana mis ni ti àbi. Ay ku tamal nahkay nəŋgu ni, tamal maslaŋa nahaŋ àɗəm zlam hini njəlata do ni ti, ka naŋ ti njəlata do eɗeɗiŋ. \v 15 Nahkay tamal kəzum zlam ti, zlam gani nani ya kəzum ni ahəli ahàr ana wur ga muk nahəma, ere ye ti kagray ni ti aɗafaki kàwayay wur ga muk ni do. Kìjiŋ wur ga muk àki ka zlam məzumani ba, aɗaba *Krist àmət ti azuhva naŋ. \v 16 Zlam ya ti nak kə̀ɗəm njəlata ni ti njəlata eɗeɗiŋ ; ay tamal mis ndahaŋ tə̀ɗəm kə̀zuma ti kàgudara zlam a ti mbrəŋ, kə̀zum ba. \v 17 Ndam ya ti nday a *Məgur ge Melefit bu ni ti tə̀jalaki ahàr ka zlam məzumani ahkay do ni ka zlam miseni do. Tawayay magray jiri, tawayay manjəhaɗani akaba mis àna sulumani, tawayay məmərvani daya. Zlam nday nani ɗek ti tʉwi ga *Məsuf Njəlatani. \v 18 Maslaŋa ya ti agri tʉwi ana Krist nahkay ti àɓəlafəŋ kè Melefit, mis day təɗəm tʉwi gayaŋ ni àɓəlay. \p \v 19 Ègia nahkay ti zlam ya ti ahàr àɗəm maɗəbay ni ti nihi : mis tânjəhaɗkabu àna sulumani, ku way way do e kiɗiŋ geli bu mə̂vikivu njəɗa ana maslaŋa nahaŋ ga məfəki ahàr ke Krist lala. \v 20 Ere ye ti Melefit àgray ni ti kàgudar àna zlam gayak ya kəzum ni ba. Zlam məzumani ti ɗek njəlata eɗeɗiŋ. Ay ku tamal nahkay nəŋgu ni, tamal zlam ya məzumum ni ejiŋkia maslaŋa nahaŋ ke divi a ti, zlam məzumani nani ègia zlam magədavana. \v 21 Ere ye ti ahàr àɗəm kagray ni ti nihi : ku aslu kàhəpəɗ do, ku zum kìsi do, ku zlam weley weley do ya ti ejiŋkia wur ga muk ke divi a ni day kàgray do. \v 22 Nak ti majalay ahàr gayak àki ka zlam məzumani ti kə̀hi ana maslaŋa nahaŋ ba, si ana Melefit ciliŋ. Maslaŋa ya ti àhi ana ahàr zlam ya agray ni sulumani, ajalay ahàr cʉ cʉ do ni ti mə̂mərvu. \v 23 Ay maslaŋa ya ti azum zlam, ajalaki ahàr cʉ cʉ ni ti, Melefit àgəsa naŋ àna seriya àndava, aɗaba ŋgay ere ye ti agray ni sulumani ahkay do ni sulumani do ni ti àsərkaba do. Zlam ya ti magray ni ɗek, mə̀sər ŋgay sulumani do ni ti tamal màgra ti màgudara zlam a. \c 15 \s1 Məjənumvu \p \v 1 Leli ya ti mə̀səra njəɗa ge Melefit a lala ni ti ahàr àɗəm məjənaki ndam ya ti tə̀sər njəɗa gayaŋ faŋ do ni. Ahàr àɗəm màgray ere ye ti məɓəruv geli awayay ni ciliŋ ba. \v 2 Ahàr àɗəm ku way way do mâgray ere ye ti àɓəlafəŋ kà maslaŋa ya ti kà gəvay gayaŋ ni ga məjənaki naŋ ti môru kama kama e divi ga Yezu vu. \v 3 Aɗaba *Krist day àgray ere ye ti məɓəruv gayaŋ awayay ni ciliŋ ndo. Àbu məbəkiani nahkay hi : « Bay Melefit goro, tìndivia kur a, ay gatay ya ti tìndivi kur ni tìndivi ti nu.\f + \fr 15:3 \ft Limis 69.10.\f* » \v 4 Ma ge Melefit ya tə̀bəkibiyu ni ɗek ti ga məɗəfiki zlam ana leli. Tə̀bəki ti, ti mə̀mbrəŋ məfəki ahàr geli ke Melefit ba, mâzay njəɗa geli ti mə̂sər ere ye ti Melefit àɗəmbiyu amagray ni ti amagray eɗeɗiŋ. \v 5 Melefit ti avi njəɗa ana leli ti mə̀mbrəŋ məfəki ahàr geli ka Yezu ba. Nahkay mâgray ti *kânjəhaɗumkabu àna sulumani, ma gekʉli mârakaboru, akaɗa ga Yezu Krist ya awayay ni. \v 6 Tamal kəgrum nahkay ti akəzləbum Melefit Bəŋ ga Bay geli Yezu Krist ka ahar bəlaŋ, àna məɓəruv bəlaŋ. \p \v 7 Nahkay ti ahàr àɗəm ku way way do e kiɗiŋ gekʉli bu mə̂gəskabu maslaŋa nahaŋ akaɗa ge Krist ya ti àgəskabu kʉli ni. Tamal kəgrum nahkay ti mis atazləbay Melefit. \v 8 Nə̀ɗəm nahəma, Krist ègi bay məgri tʉwi ana ndam *Zʉde ; àgray nahkay ti aɗaba awayay ti tə̂sər ma ge Melefit ti ma ge jiri. Nahkay àra ti ga magray ere ye ti Melefit àhi ana ata bəŋ ga bəŋ gatay amagravu ni. \v 9 Nahkay day àra ti, ti ndam ya nday ndam Zʉde do ni tâzləbay Melefit aɗaba tə̀sia cicihi a, àgria sulum gayaŋ ana tay a. Àbu məbəkiani nahkay hi : \q1 « Nahkay ti anazləbay kur àna limis \q1 kè meleher ga ndam ya ti nday ndam Zʉde do ni, \q1 anəɗəm nak Melefit.\f + \fr 15:9 \ft Limis 18.50 ; 2 Semiyel 22.50.\f* » \p \v 10 Àbu məbəkiani keti : \q1 « Lekʉlʉm ndam Zʉde do ni, \q1 mərumvu akaba ndam ge Melefit ni.\f + \fr 15:10 \ft Mimbiki 32.43.\f* » \p \v 11 Ka məlaŋ nahaŋ day àbu məbəkiani nahkay hi : \q1 « Lekʉlʉm ndam Zʉde do ni ɗek zləbum Bay Melefit. \q1 Ahàr àɗəm jiba gərgərani ni ɗek tâzləbay naŋ.\f + \fr 15:11 \ft Limis 117.1.\f* » \p \v 12 Izayi day àbəki a wakita gayaŋ ni bu nahkay hi : \q1 « Maslaŋa nahaŋ amara, maslaŋa gani nani wur huɗ ge Zese, \q1 aməgur ndam ya ti nday ndam Zʉde do ni, \q1 mək nday atəɗəm wur ni aməgri sulum gayaŋ ana tay.\f + \fr 15:12 \ft Izayi 11.10.\f* » \p \v 13 Melefit mâgray ti kə̂mərumvu dal-dal akaba kânjəhaɗumkabu àna sulumani aɗaba kə̀bum kəfumki ahàr ; mə̀səra ara agri ere ye ti àɗəm ni ana leli. Nahkay akəsərum aməgri sulum gayaŋ ana kʉli, akəmərumvu àna naŋ dal-dal. Zlam gani nani ɗek amagravu ti àna njəɗa ga *Məsuf Njəlatani. \s1 Tʉwi ga Pol ya agri ana Melefit ni \p \v 14 Bəza ga mmawa, nu ti nə̀səra lekʉlʉm ti ndam sulumani dal-dal, kə̀sərumkaba ma ge Melefit a lala, kə̀səruma macahi zlam ana mis ndahaŋ e kiɗiŋ gekʉli ba daya. \v 15 Ay a wakita goro ni bu ka məlaŋ ndahaŋ nə̀biki ma ana kʉli ga mələgiani ana kʉli ti, aɗaba nawayay ti kə̂sərumki ka ma gani lala. Nàgray nahkay ti aɗaba Melefit àgrua sulum gayaŋ a \v 16 ga məgri tʉwi ana Yezu *Krist azuhva nday ya nday ndam *Zʉde do ni. Nə̀ɗəm nəgri tʉwi ana Melefit ciliŋ, nəhi *Ma Mʉweni Sulumani gayaŋ ana mis, ti ndam ya ti nday ndam Zʉde do təfəki ahàr ka Yezu ni tîgi akaɗa ga sədaga ya təvi ana Melefit, àɓəlafəŋ ni. Nday gani nani ti tìgia njəlatana àna njəɗa ga Məsuf Njəlatana. \v 17 Tʉwi gani nani ti nəgri ana Melefit àna njəɗa ga Yezu Krist, nahkay nazləbavu àna naŋ kè meleher ge Melefit. \v 18 Pakama goro ya nawayay nəɗəm ni ti àbi, nəɗəm ti pakama ge tʉwi goro ya nàgray àna njəɗa ge Krist, ti ndam ya ti nday ndam Zʉde do ni tə̂gəsiki ma ni ciliŋ. Tʉwi gani nani àgravu ti àna pakama ya nə̀hi ana mis ni, àna zlam ya nàgray ni, \v 19 akaba àna zlam njəɗa-njəɗani gərgəri ya àgri ejep ana mis ni. A tʉwi gani nani bu ɗek ti *Məsuf Njəlatani àɗəfiki njəɗa gayaŋ ana mis. Nahkay nə̀hia Ma Mʉweni Sulumani àki ke Krist ana mis ga kəsa ɗek ; nə̀njəki a Zerʉzalem, nòru àna naŋ bəɗak ka haɗ Iliri. \v 20 Nə̀hi ana ahàr si nakoru nəhi Ma Mʉweni Sulumani ana mis ka məlaŋ ya tìci ma ge Krist ɗay-ɗay ndo ni kwa. Nàgray nahkay ti, nàwayay magray tʉwi ka məlaŋ ya ti mis ndahaŋ tə̀njəkia ni do. \v 21 Nə̀ɗəm si nagray tʉwi akaɗa ya àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu ni : \q1 « Ndam ya tə̀hiki ma ana tay ɗay-ɗay ndo ni etipi naŋ ; \q1 ndam ya tìci ma gayaŋ ɗay-ɗay ndo ni atəsər naŋ.\f + \fr 15:21 \ft Izayi 52.15.\f* » \s1 Pol awayay akoru a Rom \p \v 22 Sak ehimeya nàwaya marona afa gekʉli a, ay nə̀ŋgət ahar ga moroni ndo ni ti azuhva tʉwi nani. \v 23 Vi ehimeya nàwaya məmənjiyu kʉli a, ay tʉwi àcafəŋa nu a. Ay nihi ti tʉwi goro àbi ka haɗ nday ndani va bi. \v 24 Nahkay nawayay nakoru ka haɗ Espeŋ ti nəɗəm nakoru nəhuriyu gwar afa gekʉli day. Tamal nìnjʉa ti ananjəhaɗ afa gekʉli gosku ɓal, anəmərvu akaba kʉli. Kələŋ gani akəjənumki nu ga moroni e mirkwi goro ni. \v 25 Ay nihi ti nakoru a Zerʉzalem ga məjənaki ndam *njəlatani ge Melefit ya tə̀bu eslini ni. \v 26 Aɗaba ndam geli ya ka haɗ Mesedʉweŋ akaba ya ka haɗ Eseyi ni tàwaya majama zlam ga məjənaki ndam talaga e kiɗiŋ ga ndam njəlatani ge Melefit ya tə̀bu a Zerʉzalem ni ba. \v 27 Nday ndayani àna ahàr gatay tə̀jalay mək tàgray nahkay. Nday ya ti nday ndam *Zʉde do ni ti tajami zlam ana ndam Zerʉzalem ti kigeni, aɗaba ndam Zerʉzalem ni tə̀jənakia tay ga məŋgət zlam sulumani ge Melefit a ; nihi ti ahàr àɗəm nday day tə̂jənaki ndam Zerʉzalem ni, tə̂vi zlam ya àhəcikivu ana tay ni. \v 28 Ka ya ti eninjʉa àna zlam na ɗek, anəvia ana tay a ni ti, anoru ka haɗ Espeŋ ; ka ya ti nakoru nahəma anəhuriyu afa gekʉli. \v 29 Nə̀səra, eninjʉa afa gekʉli a ti *Krist aməgri sulum gayaŋ ɗek ana leli. \p \v 30 Bəza ga mmawa, leli ɗek ndam ga Bay geli Yezu Krist ; avi njəɗa ana leli ga mawayavani ti Məsuf gayaŋ. Nahkay nihindi kʉli, nawayay ti kə̂zum njəɗa gekʉli ɗek ga mahəŋgalumu Melefit. \v 31 Həŋgalum Melefit ti ndam ga haɗ *Zʉde ya tə̀fəki ahàr ka Yezu do ni tə̀gru daliya ba, ti ndam ge Melefit ya a Zerʉzalem ni tə̂gəskabá zlam ya anəzikaboru ana tay na lala. \v 32 Nahkay ti tamal Melefit àvua divi gana ti eninjiyu afa gekʉli àna məmərani, anəpəs akaba kʉli gʉzit. \v 33 Melefit ti avi manjəhaɗ sulumani ana mis ; nawayay ti mə̂ləbu akaba kʉli, mə̂vi manjəhaɗ sulumani gani nani ana kʉli ɗek. Aya nahkay ! \c 16 \s1 Pol agri sa ana mis \p \v 1 Nawayay ti kə̂gəsumkabá wur ga məŋ geli walani Fʉbe a lala. Naŋ ti naŋ àbu ajənaki ndam ga Yezu ya *təcakalavu e Seŋkrey ni. \v 2 Naŋ mis ga Bay geli Yezu, nahkay ti nawayay kə̂gəsumkabá naŋ a akaɗa ga ndam ge Melefit ya təgəskabu ndam gatay ni. Tamal zlam àhəci naŋ nahəma, nawayay ti kə̂jənumki naŋ, aɗaba ahaslani ti àjənakia mis a kay, nu day àjənakia nu a. \p \v 3 Grumi sa goro ana Prisil nday ata Ekiles. Nday ti leli mə̀bu magrakabu tʉwi ga Yezu *Krist ka ahar bəlaŋ akaba tay. \v 4 Ka ya ti akal mis takaɗ nu ni ti nday gani tàhəŋga nu a ; ku tamal tâbazl tay azuhva nu day akal tə̀gəskabá. Nə̀gria sʉsi ana tay a. Àgri sʉsi ana tay ti nu ciliŋ do : ndam ga Yezu ya ti nday ndam *Zʉde do, təcakalavu a kəsa gərgərani bu ni ɗek day tə̀gria sʉsi ana tay a. \v 5 Grumi sa goro ana ndam ga Yezu ya tə̀bu təcakalavu a ahay gatay bu ni daya. Grumi sa goro ana Epenet : naŋ ti nawayay naŋ dal-dal ; maslaŋa ya ti àfəki ahàr enji ke Krist ka haɗ Azi ni ti naŋ. \v 6 Grumi sa goro ana Mari ; naŋ day àgra tʉwi a dal-dal azuhva kʉli a. \v 7 Grumi sa goro ana Andronikos nday ata Zʉniyas. Nday ti ndam ge dini goro, mə̀zumkabá daŋgay akaba tay a. E kiɗiŋ ga ndam *asak ga Yezu ni bu ni ti mis tə̀bu tazləbay tay ; nday ti tə̀fəki ahàr ke Krist enji goro. \p \v 8 Grumi sa goro ana Ampliyatus, naŋ ti nawayay naŋ dal-dal, naŋ day mis ga Bay geli. \v 9 Grumi sa goro ana Yʉrbəŋ ; naŋ ti mə̀bu magrakabu tʉwi ge Krist ka ahar bəlaŋ. Grumi sa goro ana Istesis ; naŋ day nawayay naŋ dal-dal. \v 10 Grumi sa goro ana Epeles ; naŋ ti àcaka daliya kay, ay ti àmbrəŋ məfəki ahàr ke Krist ndo. Grumi sa goro ana ndam ga huɗ ahay ge Erestebʉl daya. \v 11 Grumi sa goro ana Erodiyoŋ ; naŋ ti mis ge dini goro. Grumi sa goro ana ndam ga Bay geli ya tə̀bu a huɗ ahay ge Nersis bu ni. \v 12 Grumi sa goro ana ata Trifiŋ nday ata Trifʉs. Wál nday nani cʉeni ti tàza njəɗa gatay a, tə̀gria tʉwi ana Bay geli a dal-dal. Grumi sa goro ana Persis ; wal nani ti mis tawayay naŋ dal-dal, aɗaba naŋ day àza njəɗa gayaŋ a, àgria tʉwi ana Bay geli a dal-dal. \v 13 Grumi sa goro ana Rufus ; naŋ ti àgria tʉwi sulumana ana Bay geli a àtama ge mis ndahaŋ a. Grumi sa goro ana məŋani ; naŋ ti ègia mmawa. \v 14 Grumi sa goro ana ata Eseŋkrit, Filigoŋ, Hermes, Patrobas, Hermas akaba bəza ga məŋ geli ya tə̀bu akaba tay ni. \v 15 Grumi sa goro ana ata Filolog nday ata Zʉli, ana ata Neri nday ata wur ga məŋani walani ni, ana Olimpas akaba ndam ge Melefit ya tə̀bu akaba tay ni ɗek. \p \v 16 Grumvu sa e kiɗiŋ gekʉli bu lala, akaɗa ga ndam *njəlatani ge Melefit ya tagravu sa ni. Ndam ge Krist ya təcakalavu a kəsa gərgərani bu ni ɗek tə̀gria sa ana kʉli a. \s1 Pol avi sawari ana mis ka mandav ga wakita gayaŋ ni \p \v 17 Bəza ga mmawa, nahəŋgalay kʉli, nawayay ti kə̂bumvu slimi ana ndam ya ti tàwayay məgəskabu ma ya màcahi ana kʉli do ni. Nday ti tagray ti mis têdevu, ma gatay àrakaboru ba. Nday gani tagray ti mis tîjikia ke divi a daya. Nahəŋgalay kʉli, kam-kam kə̀ɗəbum divi gatay ba. \v 18 Aɗaba nday gani nani ti, təgri tʉwi ti ana *Krist Bay geli ni do ; təgri tʉwi ti ana huɗ gatay gatayani ciliŋ. Təzlapay ma sulumani sulumani ge mesipet mis àna naŋ ; nahkay ti tagosay ndam ya ti tə̀sərkaba zlam magədavana do ni ti tîjikia ke divi a. \v 19 Lekʉlʉm ti mis ɗek tə̀səra kə̀bum kəgəsumiki ma ana Bay geli ; nahkay nə̀bu nəmərvu azuhva kʉli, ay nawayay ti kə̂sərum magray tʉwi sulumani lala, ti kèbeɗʉmkabu zlam magədavani akaba sulumani ba. \v 20 Melefit ti avi manjəhaɗ sulumani ana mis ; nahkay amazəgaɗ *Seteni ti kə̂cəlumki dap dap àna asak. Ere gani nani ti Melefit ara agray ke weceweceni. \p Bay geli Yezu mə̂gri sulum gayaŋ ana kʉli ti. \p \v 21 Timote naŋ ya ti magrakabu tʉwi ni àgria sa ana kʉli a. Ndam ge dini goro ata Lisiyʉs, Zasoŋ akaba Sosipatros tə̀gria sa ana kʉli a daya. \v 22 Nu Tertiyʉs, nu ya nəbəki ma ga Pol ni, nə̀gria sa ana kʉli a, aɗaba leli ɗek, leli ndam ga Bay geli Yezu. \v 23 Gayus àgria sa ana kʉli a. Nu Pol nanjəhaɗ ti afa gani. Ndam ga Yezu ya ti ahalay ni ɗek day təcakalavu ti afa gani. Erest bay maŋgah siŋgu ga kəsa ni àgria sa ana kʉli a. Wur ga məŋ geli Kartus day àgria sa ana kʉli a. [ \v 24 Bay geli Yezu Krist mə̂gri sulum gayaŋ ana kʉli ɗek ti. Aya nahkay.] \s1 Məzləbum Melefit keti ! \p \v 25 Məzləbum Melefit, məɗəmum naŋ gəɗakani ! Naŋ ti njəɗa-njəɗani, nahkay avi njəɗa ana kʉli ga məfəki ahàr ka Yezu *Krist, akaɗa ya nəɗəm ka ya ti nəhi *Ma Mʉweni Sulumani ana mis ni. Ma Mʉweni Sulumani nani ti Melefit àŋgah ; kwa ka mənjəki ga məlaŋ mis tìci ndo. \v 26 Ay nihi ti Melefit àŋgazlaya ma gani nana àna pakama ga ndam mahəŋgaray *pakama gayaŋ ya tə̀bəki a wakita bu na. Melefit ti naŋ àbu ga kaŋgay-kaŋgayani, àɗəm zlam gani mâgravu nahkay ti naŋ. Awayay ti mis ga jiba gərgərani ya ka haɗ ni ɗek tîci ma gani, ti tə̂fəki ahàr ka Yezu, tə̂gəsiki ma. \p \v 27 Melefit ti naŋ bəlaŋ, majalay ahàr gayaŋ ɗek sulumani. Naŋ gəɗakani ga kaŋgay-kaŋgayani. Məzləbum naŋ azuhva ere ye ti àgri ana leli àna Yezu Krist ni. Aya nahkay.