\id 2CO - Muyang NT [muy] -Cameroon 2013 (web version -2014 bd) \h 2 Koreŋ \toc1 Wakita ga Pol ya àbikioru ana ndam Koreŋ ye cʉ ni \toc2 2 Koreŋ \toc3 2Ko \mt1 Wakita ga Pol ya àbikioru ana ndam Koreŋ ye cʉ ni \imt1 Ere ye ti məɗəmki ka wakita ga Pol ya àbikioru ana ndam Koreŋ ye cʉ ni \ip Maslaŋa ya ti àbəki wakita hini ni ti àɗafa slimi gayaŋ a : àbəki ti Pol, zal asak ga Yezu ni (1.1 ; 10.1). Àbəki ti ka sarta ya ti naŋ e Mesedʉweŋ, awayay akoru ka haɗ Eseyi ni (2.13 ; 7.5 ; Tʉwi 20.1-3). Àbiki ti ana ndam ga Yezu ya a Koreŋ ni ciliŋ do, àbiki ti ana ndam ga Yezu ya ka haɗ Eseyi ni ɗek daya (1.1 ; Koreŋ ti kəsa gəɗakani ga haɗ Eseyi). \ip Àbəki ti aɗaba ndam Eseyi ndahaŋ tə̀ɗəm Pol àgosa tay a : àɗəm awayay moroni afa gatay sak cʉ, mək àmbatkaba majalay ahàr gayaŋ a (1.15-16). A wakita hini bu ni ti Pol àhəŋgrifəŋ kà ma gatay ni ana tay : àɗəm naŋ zal asak ga Yezu, nahkay ti agray tʉwi akaɗa ge Melefit ya awayay ni, do ni ti akaɗa ga ndam ga duniya ya tawayay ni do (1–7). Ndam ga Yezu ya tagray ere ye ti Melefit awayay ni ti teɓesey macakay daliya tata ; kè eri ge mis ga duniya ti tìsli araŋa do, ay ku tamal nahkay nəŋgu ni maslaŋa ya ti agray ere ye ti Melefit awayay ni ti amərvu dal-dal àna njəɗa ge Melefit ya àvi ni. \ip Pol àhi ana ndam Eseyi tə̂slamalavu lala ti tîndiveriŋ majam siŋgu ga məjənay ndam ga Yezu ya a Zerʉzalem ni, (8–9). Èndeveriŋ wakita gayaŋ, àɗəm amoru afa gatay eɗeɗiŋ, àɗəm si tâmbatkaba majalay ahàr gatay na, tə̂slamalavu kwa : tamal tə̀slamalavu do ni ti amatraɓ tay, aɗaba naŋ zal asak ga Yezu eɗeɗiŋ. Aɗafaki naŋ zal asak ga Yezu eɗeɗiŋ ti macakay daliya gayaŋ ya àcakay ni (10–12). \ip A wakita hini bu ɗek Pol àɗəm tamal ndam ga Yezu tə̀bi àna njəɗa bi ti tə̂mərvu, aɗaba gedebi gatay gatayani ni avi divi ana Yezu ga məvi njəɗa gayaŋ ana tay (12.10). Yezu àhi ana ku way way do : « Sulum goro ya nəgruk ni ti eslʉk, aɗaba ka ya ti mis naŋ àbu gedebeni ni ti, ere ye ti agray ni ɗek agray ti àna njəɗa goro ciliŋ » (12.9). \c 1 \s1 Sa ga Pol \p \v 1 Nu Pol Melefit àdaba nu a, nu zal asak ga Yezu *Krist. Leli ata wur ga məŋ geli Timote məbiki wakita hini ana ndam ge Melefit ya *təcakalavu a Koreŋ ni, akaba ana ndam ge Melefit ɗek, nday ya ti tə̀bu a kəsa gərgərani bu ka haɗ Eseyi ni. \v 2 Bəŋ geli Melefit nday ata Bay geli Yezu Krist tə̂gri sulum gatay ana kʉli, tâgray ti *kânjəhaɗumkabu àna sulumani ti. \s1 Melefit naŋ àbu avi njəɗa ana ndam ya ti tə̀bu tagray daliya ni \p \v 3 Mə̂zləbum Melefit Bəŋ ga Bay geli Yezu *Krist ; kəlavaɗ məsi cicihi aɗaba naŋ Bəŋ geli, njəɗa day avi ana leli kəlavaɗ aɗaba naŋ Melefit geli. \v 4 Ka sarta ya ti mə̀bu magray daliya lu ni ti avi njəɗa ana leli. Agray nahkay ti, ti leli day mə̂vi njəɗa ana mis ndahaŋ ya tagray daliya gərgərani ni ɗek bilegeni. Njəɗa gani nani ya ti məvi ana tay ni ti njəɗa ge Melefit ya àvi ana leli ni. \v 5 Nəɗəm nahəma, Krist àgra daliya dal-dal, leli day magray daliya ti aɗaba leli ndam gayaŋ. Ay ku tamal magray daliya nahkay nəŋgu ni, Melefit avi njəɗa ana leli dal-dal aɗaba leli ndam ge Krist. \v 6 Ka ya ti təgri daliya ana leli nahəma, mawayay ti kə̂ŋgətum njəɗa àna naŋ, ti Melefit mâhəŋgay kʉli. Ka ya ti Melefit avi njəɗa ana leli nahəma, mawayay ti lekʉlʉm day kə̂ŋgətum njəɗa gani ; nahkay ekislʉmki meɓesey daliya akaɗa geli ya ti meɓesey ni. \v 7 Mə̀səra Melefit àmbrəŋ məgri sulum gayaŋ ana kʉli do ; nahkay mə̀səra ku tamal kəgrum daliya akaɗa geli ni nəŋgu ni, aməvi njəɗa ana kʉli akaɗa ya ti avi ana leli ni daya. \p \v 8 Bəza ga mmawa, mawayay ti kə̀sərumki lala : ndam ga haɗ Azi tə̀gria daliya ana leli a dal-dal àsaɓay. Daliya gani ya màgray ni àtam njəɗa geli, mə̀ɗəm amatamaba àna sifa do. \v 9 Nahkay mə̀hi ana ahàr atara tabazl leli. Zlam nday nani àgrakivu ke leli ti, ti mə̀fəki ahàr ka njəɗa geli geleni ba, mə̂fəki ahàr ti ka njəɗa ge Melefit, aɗaba Melefit ti ahəŋgaraba mis e kisim ba. \v 10 Àhəŋgafəŋa leli kè kisim gani nana ti naŋ. Aməhəlaba leli e kisim ba keti. Məfəki ahàr geli ka naŋ, mə̀səra aməhəlaba leli a daliya ndahaŋ ba keti. \v 11 Lekʉlʉm day akəjənumki leli àna mahəŋgali Melefit ana leli. Mis kay atahəŋgala naŋ a ti emiciiki ana tay, aməgri sulum gayaŋ ana leli. Nahkay ti mis kay atəgri sʉsi daya. \s1 Pol àmbata ahàr a \p \v 12 Zlam geli ya məmərvu àna naŋ ni ti nihi : mə̀səra a məɓəruv geli ba, manjəhaɗ geli akaba mis ti manjəhaɗ ge jiri àna huɗ bəlaŋ. Mànjəhaɗ akaba mis ɗek ti nahkay, ay akaba kʉli ti manjəhaɗ geli ni àtam geli ya mànjəhaɗ akaba mis ndahaŋ ni. Màgray nahkay ti, Melefit àwayay : màgray ti àna sulum gayaŋ ciliŋ, do ni ti àna məsər zlam ge mis do. \v 13 Nahkay məbiki ana kʉli a wakita geli ni bu ni ti ere ye ti kə̀bum kejeŋgʉm, kə̀bum kicʉm ni ciliŋ, do ni ti ma ndahaŋ do. Ma hini ya ti nəhi ana kʉli ni ti nawayay ti kîcʉmaba lala. \v 14 Nihi ti kìcʉma ɓal, ay ti ekicʉmaba lala : kislʉmki məmərvani azuhva leli akaɗa geli ya aməmərvu azuhva kʉli ka fat ya ti Bay geli Yezu eminjia ni. \p \v 15-16 Aɗaba nə̀səra zlam nana nahkay ti, akal wuɗaka nakoru e Mesedʉweŋ nahəma, nàwaya morona afa gekʉli a day, mək anasləkabiya eslina ti nàwaya maŋgana afa gekʉli a. Nahkay ti akal nə̀jənakia kʉli a sak cʉ, lekʉlʉm day akal kə̀jənumkia nu a, kə̀vumua zlam ga moroni ka haɗ *Zʉde a. \v 17 Ka ya ti nə̀hi ana kʉli anoru ni ti, nə̀ɗəm ma masakani aw ? Zlam ya ti nə̀ɗəm nagray ni ti nəjalaki ahàr akaɗa ge mis ya tə̀fəki ahàr ke Melefit do ni aw ? Afa gatay ti « Iy » ahkay do ni « Aha » ti zlam bəlaŋani. \v 18 Melefit ti naŋ jireni. Ere ye ti nəhi ana kʉli kè meleher gayaŋ ni jiri daya. Tamal nə̀ɗəma « Iy » ti, ba iy gani. Tamal nə̀ɗəma « Aha » day, ba aha gani. \v 19 Nə̀ɗəm nahkay ti aɗaba Bay ya ti nu, Silas akaba Timote mə̀ɗəmki ma, mə̀hi ana kʉli ni ti naŋ Wur ge Melefit, Yezu *Krist. Naŋ ti àɗəma « Iy » ti àɗəm « Aha » va do. Kwa ka mənjəki gani naŋ « Iy, » \v 20 aɗaba ere ye ti Melefit àɗəm amagray ni ɗek ti àɗəm « Iy, » àgra àndava ti azuhva Yezu Krist. Nahkay azuhva naŋ day leli mazləbay Melefit, məɗəm : « Iy, Melefit naŋ jireni. » \v 21 Bay ya ti avi njəɗa ana leli ti mə̀mbrəŋ divi ge Krist ba ni ti Melefit. Avi njəɗa ana kʉli ti kə̀mbrəŋum divi ge Krist ba ni ti Melefit gani. Bay ya ti àdaba leli ga məgri tʉwi a ni ti naŋ gani bəlaŋani ni. \v 22 Àvi Məsuf gayaŋ ana leli, àniviyu a məɓəruv bu ana leli ni ti naŋ ; nahkay mə̀səra leli ndam gayaŋ eɗeɗiŋ ; ere ye ti àgray ni aɗafaki ti aməvi zlam ya ti àɗəm aməvi ana leli ni ɗek daya. \p \v 23 Nu nàŋgoru afa gekʉli a Koreŋ do ni ti aɗaba nàwayay məgrikivu daliya ana kʉli do. Tamal ma goro hini ya nəɗəm ni jiri do ni ti Melefit mâkaɗa nu a ! \v 24 Nə̀ɗəm nahkay ti màwayay məgurki kʉli ka məfəki ahàr gekʉli ka Yezu do. Lekʉlʉm kə̀bum kəfumki ahàr lala, kə̀mbrəŋum do. Leli magrakabu tʉwi akaba kʉli ti, mawayay ti kə̂mərumvu sawaŋ. \c 2 \p \v 1 Nahkay nàwayay maŋgoni afa gekʉli do ni ti, aɗaba nàwayay ti nəhikivu zlam ana kʉli ga məhəli ahàr ana kʉli va do. \v 2 Tamal nə̀hia ma ya ti ahəli ahàr ana kʉli na ti way aməməru məɓəruv way ? Maslaŋa àbi, aɗaba lekʉlʉm ya ti akal kəmərumu məɓəruv ni pakama goro ahəli ahàr ana kʉli. \v 3 Nə̀biki wakita gani nani ana kʉli, nàŋgoru afa gekʉli ndo ni ti azuhva nani. Aɗaba tamal nàŋgoya afa gekʉli a, enipia kʉli a ahàr naŋ àbu ahəli ana kʉli ti nu day ahàr aməhəlu. Ay ndam ya ti akal təməru məɓəruv ni ti lekʉlʉm sawaŋ do aw ? Nə̀səra lekʉlʉm ti, tamal nə̀bu nəmərvu ti lekʉlʉm day kəmərumvu. \v 4 Ka ya ti nə̀biki wakita ana kʉli ni ti ma gani àhəlua ahàr a dal-dal, yam tuway goro tekeɗi àdəgaya. Nə̀biki pakama gani ana kʉli ti ga məhəli ahàr ana kʉli do, nawayay ti kə̂sərum nu ti nə̀bu nawayay kʉli dal-dal. \s1 Maslaŋa nahaŋ àgudar zlam a, Pol àɗəm tə̂mbərfəŋa \p \v 5 Maslaŋa nahaŋ àgudara zlam a. Zlam gayaŋ ya ti àgudar ni ahəli ahàr ana mis ; ay nu ti àhəlu ahàr do, ahəli ahàr ti ana kʉli ɗek sawaŋ. Tamal nə̀ɗəm lekʉlʉm ɗek ti bi nə̀ɗəma àsaɓay, hojo nəɗəm àhəlia ahàr ana mis a dal-dal e kiɗiŋ gekʉli ba. \v 6 Mis kay e kiɗiŋ gekʉli bu tàtraɓa maslaŋa gani nana, ay ti èslia nahkay. \v 7 Nihi ti ahàr àɗəm kəmbrəŋumfəŋa zlam gayaŋ ya àgudar na, kəvumi njəɗa sawaŋ. Tamal kə̀grumi nahkay do ni ti zlam ya kəgrumi ni aməhəlikivu ahàr, emijiŋ naŋ. \p \v 8 Nahkay nahəŋgalay kʉli, grumi zlam ya ti aɗəfiki ti kə̀bum kawayum naŋ ni. \v 9 Nə̀biki ma gani ana kʉli ni ti aɗaba nàwayay nəsər akəgəsumuki ma goro ni ɗek tək akəgəsumuki do waw. \v 10 Tamal lekʉlʉm kə̀bum kəmbrəŋumfəŋa zlam magudarani kè mis a ti nu day nəmbərfəŋa zlam magudarani ga maslaŋa gani nana. Nahkay tamal maslaŋa gani àgudarua zlam a nəŋgu ni nə̀mbərfəŋa àndava. Nə̀mbərfəŋa ti azuhva kʉli, aɗaba leli ɗek kè meleher ge *Krist. \v 11 Nàgray nahkay ti, nawayay ti *Seteni àgosay leli ba. Aɗaba ere ye ti awayay agri ana leli ni ti mə̀səra lala. \s1 Meyefiŋ kà ndam ezir geli azuhva Krist \p \v 12 Nìcik, nòru a Truwas ga məhi *Ma Mʉweni Sulumani àki ke *Krist ana mis eslini. Nòru nìnjʉa ti Bay geli àvua divi ga məhi ma gana ana tay a lala. \v 13 Ay ti ahàr àhəlua aɗaba nə̀di ahàr ana wur ga məŋ geli Tit ndo, nahkay nàsləka eslina, nòru e Mesedʉweŋ. \p \v 14 Ay si məzləbum Melefit kwa aɗaba àgray ti leli ana məmərani akaɗa ndam ya tèyefiŋa kà ndam ezir gatay a, tasləkabiya tara a magam a ni. Agray nahkay kəlavaɗ aɗaba leli mə̀bu akaba Krist akaɗa mis bəlaŋ. Leli məɗəfiki Krist ana mis ku eley eley do ɗek ; pakama geli ya məɗəmki ke Krist ni akaɗa ga zlam ya ti tazəbay, azək gani ezi àcər ni. \v 15 Zlam gani ye ezi àcər, àɓəlafəŋ kè Melefit ni ti leli, leli ya ti mə̀bu akaba Krist akaɗa mis bəlaŋ ni. Mizifiŋ kà ndam ya ti Melefit naŋ àbu ahəŋgay tay ni akaba kà ndam ya ti tijiji ni. \v 16 Mis ndahaŋ ti mizifiŋ kà tay àcər dal-dal, təŋgət *sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni àna naŋ. Mis ndahaŋ ni ti ni mizifiŋ kà tay kisik-kisik, təmət àna naŋ. Ay tʉwi gani nani ɗek ti way esliki magrani tata way ? \v 17 Ku tamal nahkay nəŋgu ni, leli mə̀bu məgri tʉwi ana Melefit. Mis ndahaŋ təhi ma ge Melefit ana mis ti tə̂ŋgət siŋgu àna naŋ, ay leli ti màgray akaɗa gatay ni do. Leli məhi ma ge Melefit ana mis ti, Melefit àslər leli, məhi ana tay kè meleher gayaŋ àna huɗ bəlaŋ, aɗaba leli mə̀bu akaba Krist akaɗa mis bəlaŋ. \c 3 \s1 Məwəlvani mʉweni \p \v 1 Nə̀ɗəm nahkay ti, kəhumi ana ahàr leli magray zlabay keti aw ? Kawayum ti mis tə̂biki wakita ana kʉli ti kə̂sərum leli ndam *asak ga Yezu eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni aw ? Tək day ti kawayum mîhindifiŋa wakita kè kʉli ga maŋgazliani ana mis ndahaŋ a waw ? Ku tamal mis ndahaŋ tə̀bu tagray nahkay nəŋgu ni, leli ti màwayay magrani nahkay do. \v 2 Lekʉlʉm ti kala wakita geli ; kala məbəkiani a məɓəruv geli bu, aɗaba mə̀bu majalaki ahàr ke kʉli kəlavaɗ. Mis ɗek tə̀səra lekʉlʉm kə̀gəsumkabu *Krist ti azuhva leli. \v 3 Nahkay mis ɗek tə̀səra lekʉlʉm kala wakita ge Krist ya àbəki ti mə̂zikaboru ana mis ndahaŋ ni. Wakita gani nani məbəkiani àna zlam do, məbəkiani ti àna *Məsuf ge Melefit Bay ga sifa ni. Wakita gani nani məbəkiani ka akur magaslani do, kala məbəkiani a məɓəruv ge mis bu. \p \v 4 Məɗəm nahkay ti aɗaba mə̀səra Melefit aslər leli eɗeɗiŋ ; mə̀sər nahkay ti aɗaba mə̀fəkia ahàr ke Melefit azuhva Krist a. \v 5 Ay mə̀səra mìsliki magray tʉwi gani nani àna njəɗa geli geleni do ; magray ti si àna njəɗa ge Melefit kwa. \v 6 Avi njəɗa ana leli ga məhi ma àki ka məwəlvani mʉweni ana mis ni ti naŋ. Məwəlvani mʉweni nani ti tə̀bəki məbəkiani do, nani tʉwi ga Məsuf ge Melefit. Ndam ya ti təgəskabu məwəlvani ya ahaslani məbəkiani ni ti atəmət, ay ndam ya ti təgəskabu məwəlvani ga Məsuf ge Melefit ni ti atəŋgət *sifa ya àndav ɗay-ɗay do ni. \p \v 7 Ahaslani ti Melefit àbəkia ma gayaŋ ka akur magaslana. Ka ya ti àbəki ni ti mis tìpia maslaɗani gayaŋ a ; ku eri ge Mʉwiz day àslaɗa. Maslaɗani nani àpəs ndo, ay ndam *Izireyel tìsliki mamənjaləŋani ana eri gayaŋ ni ndo simiteni. Nahkay məwəlvani ya ahaslani ni ti ku tamal mis təmət àna naŋ nəŋgu ni, nani zlam gəɗakani, aslaɗay. \v 8 Tamal nahkay ti məwəlvani mʉweni ya Məsuf ge Melefit agray tʉwi àna naŋ ni ti zlam gəɗakani aslaɗay dal-dal àtam məwəlvani ya ahaslani ni simiteni do aw ? \v 9 Məwəlvani ya ahaslani ni ti zlam gəɗakani aslaɗay, Melefit agəs mis àna naŋ àna seriya ; tamal nahkay ti məwəlvani mʉweni ya ti Melefit avi jiri ana mis àna naŋ ni ti zlam gəɗakani aslaɗay dal-dal àtam nani simiteni do aw ? \v 10 Nahkay məwəlvani ya ti àslaɗay ahaslani ni ti kala àslaɗay va do, aɗaba maslaɗani ga məwəlvani mʉweni ni aslaɗay dal-dal àtam nani simiteni. \v 11 Məwəlvani ya ti àpəs do ni ti zlam gəɗakani, aslaɗay ; tamal nahkay ti məwəlvani ya ti àbu kaŋgay-kaŋgayani ni ti zlam gəɗakani aslaɗay dal-dal àtam nani simiteni do aw ? \p \v 12 Ègia mə̀səra zlam nday nana ti mazlapay vay-vay kè meleher ge mis ɗek. \v 13 Ahaslani Mʉwiz àhəmbava azana e eri va. Àgray nahkay ti aɗaba eri gayaŋ aslaɗay ; ay maslaɗani gani àpəs do ni ti awayay ti ndam Izireyel tìpi ba. \f + \fr 3:13 \ft Mənjay Mahərana 34.33.\f* Leli ti màgray akaɗa gayaŋ ni do. \v 14 Ndam Izireyel ku kani ka ya ti tə̀bu tijeŋgey ma ya ti a wakita ga məwəlvani ya ahaslani ni bu ni ti tìci do, kala azana àniviyu ana tay e eri bu, tə̀zaba ndo. Aziaba azana nana ana mis e eri ba ni ti si Krist kwa. \v 15 Nahkay ku kani ka ya ti tijeŋgey wakita ge Mʉwiz ni ti tìci do, kala ahàr gatay ni makambahani àna azana. \v 16 Ka ya ti mis àmbatkaba majalay ahàr gayaŋ a, aɗəbay Bay geli nahəma, azana àniviyu e eri vu va bi. \v 17 Bay geli nani ti avi Məsuf gayaŋ ana leli. Nahkay maslaŋa ya ti Məsuf ga Bay geli àniviyu ni ti esliki məmbrəŋ zlam magudarani, zlam magudarani tə̀gur naŋ va do. \v 18 Leli ya ti məfəki ahàr ka Bay geli ni ɗek ti ku way way do geli eri gayaŋ makambahani àna azana do. Nahkay Bay geli aslaɗi eri ana leli, mis ndahaŋ tipi maslaɗani gani e eri geli bu. Migi akaɗa naŋ, maslaɗani geli asagakivu kəlavaɗ. Tʉwi gani nani ti ga Bay geli, agray ti àna Məsuf gayaŋ ya avi ana leli ni. \c 4 \s1 Njəɗa àfəŋ kè leli bi, si kè Melefit \p \v 1 Ègia nahkay ti ahar àdəgafəŋa kè leli a do, aɗaba mə̀səra Melefit àvi tʉwi gani nani ana leli àna sulum gayaŋ. \v 2 Zlam ge mimili ti leli màgray do, màgray tʉwi geli akal-akal do. Màgosay mis do, mə̀mbatkaba ma ge Melefit a do ; məhi ma ge jiri ana mis. Magray nahkay ti, mawayay ti mis ɗek tə̂sər magray tʉwi geli kè meleher ge Melefit àna jiri. \v 3 Mis ndahaŋ tìci *Ma Mʉweni Sulumani ya məhi ana tay ni do, kala ahàr gatay makambahani àna azana. Mis nday nani tìci do ni ti aɗaba nday tə̀bu tijiji palam. \v 4 Nday ti tə̀fəki ahàr ka Yezu ndo, nahkay bay magədavani ya agur duniya ni èwisirikaba ahàr ana tay a, awayay ti tìpi maslaɗani ya ti aslaɗi ana tay ni ba. Maslaɗani gani nani ti ga Ma Mʉweni Sulumani ; Ma Mʉweni Sulumani nani ti aɗəfiki ana leli *Krist ti naŋ gəɗakani. Mis èpia naŋ a ti èpia Melefit a. \v 5 Məɗəmki ma ti ka ahàr geli geleni do : məɗəmki ti ka Yezu Krist naŋ Bay geli gəɗakani ni. Leli ti məhi ana kʉli leli ndam məgri tʉwi ana kʉli azuhva Yezu. \v 6 Kwa ahaslani Melefit àɗəmbiya, àɗəm : « Maslaɗani mâslaɗay a məlaŋ ziŋ-ziŋeni bu.\f + \fr 4:6 \ft Mənjay Mənjəkiani 1.3.\f* » Ay kani ti naŋ àbu aslaɗi məɓəruv ana leli : aslaɗi məɓəruv ana leli ti àna Krist ; Krist ti eri gayaŋ maslaɗani, mə̀sər njəɗa ge Melefit ɗek ti azuhva naŋ. \p \v 7 Maslaɗani nani ti zlam sulumani dal-dal. Leli ti ni akaɗa zlam mələmani àna eliɓisl ; maslaɗani ge Melefit àniviyu ana leli akaɗa ya təbəviyu zlam a zlam ge eliɓisl vu ni. Zlam gani nani ti Melefit àgray ti àna njəɗa gayaŋ. Njəɗa gayaŋ ni ti àtam ga zlam ndahaŋ ɗek ; àgray nahkay ti, awayay ti mis tə̂sər njəɗa gani ti gayaŋ, do ni ti geli do. \v 8 Mis tə̀mbrəŋ məgri daliya gərgəri kay ana leli do, ay ti daliya nani àbi àtam njəɗa geli bi. Leli mə̀bu majalay ahàr dal-dal, ay ti ahar àdəgafəŋa kè leli a do. \v 9 Mis tawayay məgəs leli, ay ti Melefit naŋ àbu akaba leli, àvi divi gani ana tay do. Tə̀bu tazəgaɗ leli, ay ti tàkaɗkiviyu leli koksah. \v 10 Kəlavaɗ, ku eley eley do, matamfəŋa kè kisim a pəlok-pəlok ; tawayay mabazl leli akaɗa gatay ya tàkaɗfəŋ Yezu kà təndal ni. Nahkay mis ɗek tipi leli mə̀bu àna sifa ti aɗaba Yezu day naŋ àbu àna sifa. \v 11 Ku tamal leli mə̀bu àna sifa nəŋgu ni, kəlavaɗ mis tawayay mabazl leli aɗaba leli ndam ga Yezu. Njəɗa àfəŋ kè leli bi, ay təgri ana leli nahkay ti, Melefit awayay ti sifa ga Yezu ya àniviyu ana leli ni mâŋgazlavaya. \v 12 Nahkay leli ti kəlavaɗ matamfəŋa ke kisim a pəlok-pəlok ; ay lekʉlʉm ti ni kə̀bum àna sifa azuhva nani. \p \v 13 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Nə̀fəkia ahàr ke Melefit a, nahkay nə̀ɗəma ma.\f + \fr 4:13 \ft Limis 116.10.\f* » Leli day mə̀fəkia ahàr ke Melefit a, mə̀ɗəma ma na akaɗa ga maslaŋa ya ti àbəki ma hini na, \v 14 aɗaba mə̀səra Melefit àhəŋgaraba Bay geli Yezu a, nahkay amahəŋgaraba leli a daya, aɗaba leli mə̀bu akaba Yezu akaɗa mis bəlaŋ. Amahəŋgaraba leli a ti, ti mânjəhaɗ kà gəvay ga Yezu ka məlaŋ ya ti Melefit aslamali ana leli akaba kʉli ni. \v 15 Zlam gani nday nani ɗek tagravu ti ga məjənaki kʉli. Nahkay Melefit amahəŋgakivu mis ndahaŋ àna sulum gayaŋ, mək mis atəsagakivu ga məgri sʉsi, ga mazləbay naŋ. \s1 Leli majəgay zlam ya ti mìpi faŋ ndo, Melefit aməvi ana leli ni \p \v 16 Ègia nahkay ti ahar àdəgafəŋa kè leli a do. Mə̀səra ku tamal njəɗa ga vu geli naŋ àbu aguloru kəlavaɗ nəŋgu ni, Melefit naŋ àbu avi njəɗa ga Məsuf gayaŋ ana leli kəlavaɗ a məɓəruv bu àkivu. \v 17 Eɗeɗiŋ nihi ti leli macakay daliya, ay daliya gani nani ti mamənjaləŋ akaɗa zlam masakani, èsli araŋa do, aɗaba mə̀səra Melefit aməvi maslaɗani dal-dalani ana leli azuhva daliya nday nani ya màcakay ni. Maslaɗani ya Melefit aməvi ana leli ni ti àtam zlam ɗek, amandav ɗay-ɗay do. \v 18 Mamənjaləŋ ka zlam ya ti mis tipi ni do, mamənjaləŋ ti ka zlam ya ti mis tìpi do ni sawaŋ. Aɗaba zlam ya ti mis tipi ni àpəs do, zlam ya ti mis tìpi do ni apəs, àndav ɗay-ɗay do. \c 5 \p \v 1 Vu geli mis ka dala ti akaɗa ahay miviceni, àpəs do. Ay tamal vu geli gani èzia ti, mə̀səra leli mə̀bu àna vu nahaŋ sulumani a huɗ melefit bu, Melefit aməvi ana leli. Vu gani nani ti akaɗa ahay mələmani sulumani, Melefit àgraya àna ahar gayaŋ a, do ni ti mis do ; anjəhaɗ kaŋgay-kaŋgay. \v 2 Nihi ti mə̀bu mitʉwi aɗaba mawayay ti Melefit mə̂vi vu mʉweni nani ana leli ; vu mʉweni gani nani asləkabiya e melefit ba, vu nani ti akaɗa azana mʉweni ya ti təbəki ke mis ni. \v 3 Nahkay leli amələbu àna azana, amanjəhaɗ àna mahayma do. \v 4 Nihi ti vu geli ya leli mə̀bu àna naŋ ni ti akaɗa ahay miviceni, nahkay leli mə̀bu macakay daliya àna naŋ, mitʉwi àna naŋ. Ere ye ti mawayay nahəma, màwayay ti Melefit ejiŋ vu geli ya ti leli mə̀bu àna naŋ ni do : mawayay ti Melefit mə̂bəki vu mʉweni ke leli akaɗa ya ti təbəki azana ke mis ni sawaŋ. Vu geli ni ti ara eji ; vu mʉweni ya Melefit avi ana leli ni amələbu ga kaŋgayani. \v 5 Bay ya ti àslamalivù zlam nday nani ana leli ni ti Melefit àna ahàr gayaŋ. Àvia Məsuf gayaŋ ana leli a, nahkay mə̀səra aməgri zlam nday nani ɗek ana leli daya. \p \v 6 Nahkay mə̀bu mazay njəɗa geli, ahar àdəgafəŋa kè leli a do. Mə̀səra ka ya ti leli mə̀bu àna vu geli hini ni ti leli driŋ driŋ akaba məlaŋ ga Bay geli ya anjəhaɗ ni. \v 7 Manjəhaɗ nahkay ti aɗaba leli mə̀bu məfəki ahàr ; do ni ti aɗaba mìpia naŋ a do. \v 8 Nahkay ahar àdəgafəŋa kè leli a do. Ere gani manjəhaɗ àna vu geli hini nahəma, hojo makoru manjəhaɗ afa ga Bay geli. \v 9 Nahkay ku manjəhaɗ a duniya bu, ku makoru afa gani nəŋgu ni, ere ye ti mawayay magrani dal-dal ni ti ere ye ti àɓəlafəŋ ni. \v 10 Aɗaba si ahàr àɗəm leli ɗek makoru kè meleher ga Yezu Krist ti mâgrafəŋa seriya kè leli a. Eslini ti ku way way do tamal àgra zlam sulumana ahkay do ni zlam magədavana a duniya ba ti, Krist aməvi zlam ka duwa gani akaɗa ge tʉwi gayaŋ ya àgray ni. \s1 Melefit àslərbiyu Krist ga maŋgalabakabu mis akaba naŋ \p \v 11 Mə̀səra ahəmamam təhəŋgrioru ahàr a haɗ ana Bay geli ni, nahkay mawayay ti mis tə̂gəsiki ma geli ya məɗəm ni ana leli. Melefit ti àsəra leli a lala ; nətamahay tamal kàjaluma ahàr a lala ti lekʉlʉm day kə̀səruma leli a. \v 12 Nihi ti kəhumi ana ahàr leli mə̀bu magray zlabay kè meleher gekʉli keti aw ? Aha, màgray zlabay do : mawayay magray ti kə̂mərumvu azuhva leli sawaŋ. Nahkay akəsərum ahəmamam məhəŋgrifəŋani ana nday ya ti təɗəmki ma magədavani ke leli ni. Nday ti təjalaki ahàr ka zlam ya ti epivu ni ciliŋ, tə̀jalaki ahàr ka zlam ya ti àniviyu ana mis a məɓəruv bu ni do. \v 13 Mis nday nani tə̀ɗəm leli ndam muru. Tamal leli muru ti ga məgri tʉwi ana Melefit. Ay leli muru do ; leli wir-wir sawaŋ. Leli wir-wir ti ga məjənaki kʉli. \v 14 Magray nahkay ti aɗaba mə̀səra *Krist awayay leli dal-dal. Nahkay mawayavani ge Krist ni ti afəki njəɗa ke leli ga məgri tʉwi. Mə̀səra mis bəlaŋ àmət ga mahəŋgaraba mis a ɗek, nahkay mə̀səra kè eri ge Melefit ti mis ɗek tə̀məta akaba naŋ a. \v 15 Àmət ga mahəŋgaraba mis a ɗek ti, ti mis ya ti nday tə̀bu àna sifa ni tàgray ere ye ti nday ndayani tawayay ni ba, tâgray ere ye ti naŋ awayay ni sawaŋ. Aɗaba àmət ti ga mahəŋgaraba tay a ; Melefit àhəŋgaraba naŋ e kisim ba ni ti ga mahəŋgaraba tay a daya. \p \v 16 Ègia nahkay ti màmənjaləŋ kè mis akaɗa ga ndam ga *duniya ya tamənjaləŋ kà tay ni va do. Ku ahaslani màmənjaləŋa kè Krist a nahkay nəŋgu ni, nihi ti màmənjaləŋ akaɗa nani va do. \v 17 Ka ya ti mis ègia ata Krist akaɗa mis bəlaŋana ni ti, Melefit agray ti mîgi mis mʉweni. Majalay ahàr gayaŋ ya ahaslani ni àbi va bi, ègia mis mʉwena. \v 18 Zlam gani nani ɗek ti Melefit àgray. Àslərbiyu Krist ga maŋgalabakabu leli akaba naŋ. Nihi ti àvia tʉwi ana leli a : tʉwi gani nani ti ga məhəloru mis afa ge Krist ti mâŋgalabakabu tay akaba Melefit. \v 19 Nə̀ɗəm nahkay ti aɗaba Krist àŋgalabakabá mis a ɗek akaba Melefit a ti, nani tʉwi ge Melefit, àgray àna ahàr gayaŋ. Nahkay àmənjaləŋ ana zlam magudarani ge mis ga duniya va do. Melefit àvia tʉwi gana ana leli a, awayay ti mə̂hioru ma gani ana mis ti tə̂sər : Krist ti àŋgalabakabá mis akaba Melefit a. \p \v 20 Àslər leli ga məhi ma gani ana mis ti Krist. Melefit àna ahàr gayaŋ azalay mis àna pakama gayaŋ ya ti məhi ana tay ni. Nahkay mahəŋgalay kʉli azuhva tʉwi ge Krist ya ti àgri ana leli ni, ŋgalumbu akaba Melefit. \v 21 Krist ti àgudar zlam ndo simiteni. Ay ti Melefit àhəŋgarkiyu zlam magudarani geli ni ka naŋ, ti mîgi ndam jireni kè eri ge Melefit, aɗaba leli mə̀bu akaba Krist akaɗa mis bəlaŋ. \c 6 \s1 Tʉwi ga Pol ya agri ana Melefit ni \p \v 1 Ègia leli mə̀bu magrakabu tʉwi ka ahar bəlaŋ akaba Melefit nahəma, mahəŋgalay kʉli : ti *sulum ge Melefit ya àgri ana kʉli ni ègi zlam masakani ba. \v 2 Aɗaba Melefit àhibiya ana ndam gayaŋ a, àɗəm ahkado : \q1 « Sarta ga məgri sulum goro ana kʉli àra ènjia ti, \q1 nìciikia pakama gekʉli ya kə̀həmu na ana kʉli a. \q1 Fat goro ya nahəŋgay kʉli ni àra ènjia ti nə̀jənakia kʉli a.\f + \fr 6:2 \ft Izayi 49.8.\f* » \p Ay sarta ge Melefit ga məgri sulum gayaŋ ana kʉli ni ti kani. Fat ge Melefit ga mahəŋgay kʉli ni ti kani. \p \v 3 Nahkay màwayay magray zlam ya ti ejiŋkia mis ke divi ge Melefit a ni do, aɗaba mawayay ti mis tànjak tʉwi geli ba. \v 4 Ere ye ti mawayay ni ti, mawayay ti a huɗ ge tʉwi geli ya magray ni bu ɗek ti mis tə̂sər leli ndam məgri tʉwi ana Melefit eɗeɗiŋ. Ku tamal mis təgri daliya gərgərani kay ana leli nəŋgu ni, meɓesey, ahar àdəgafəŋa kè leli a do. \v 5 Mis təzləɓ leli, təbiyu leli a daŋgay vu, təcakalakivu ke leli. Mamətaɓ, màcakay ɗʉwir do, mə̀zum zlam do. \v 6 Màwayay magudar zlam do ; mə̀səra ma ge jiri a ; meɓesey zlam ; məgri sulum ana mis ; leli mə̀bu àna *Məsuf Njəlatani ; mawayay mis àna huɗ bəlaŋ ; \v 7 məhi ma ge jiri ana mis ; magray tʉwi àna njəɗa ge Melefit. Manjəhaɗ geli jireni ni ti ègia zlam ahar geli a. Leli mə̀bu àna naŋ akaɗa awasl akaba slaku ya məhəl tay a ahar vu, makoru àna naŋ ka kaɗvu ni. \v 8 Mis ndahaŋ tazləbay leli, mis ndahaŋ ti ni tanjak leli ; mis ndahaŋ təɗəm leli ndam sulumani, mis ndahaŋ ti ni təɗəm leli magədavani. Mis ndahaŋ təɗəm leli ndam magosay mis, ambatakani do leli ndam jireni sawaŋ. \v 9 Mis ndahaŋ tàcalkivu leli ke mis do, ambatakani do mis ɗek tə̀səra leli a. Mis ndahaŋ tamənjaləŋ kè leli ti təɗəm leli məmətani, ambatakani do leli mə̀bu àna sifa. Təzləɓ leli, ay ti tàbazl leli koksah. \v 10 Zlam kay tə̀bu təhəli ahàr ana leli nəŋgu ni, leli mə̀bu məmərvu. Leli ndam talaga nəŋgu ni, mis kay təŋgət zlam azuhva leli. Mis təɗəm zlam geli àbi, ambatakani do zlam ɗek Melefit àbia ana leli a. \p \v 11 Lekʉlʉm ndam Koreŋ ni, mawayay kʉli àna huɗ bəlaŋ, nahkay ma ya ti mə̀hi ana kʉli ni ti mə̀ɗəm vay-vay. \v 12 Kə̀mbrəŋum mawayay leli ti lekʉlʉm, do ni ti leli mə̀mbrəŋ mawayay kʉli ndo. \v 13 Nəhi ma ana kʉli ti akaɗa lekʉlʉm bəza goro. Grumi zlam ana leli akaɗa ya ti məgri ana kʉli ni : wayum leli àna huɗ bəlaŋ akaɗa geli ya ti mawayay kʉli ni. \s1 Kə̀grum zlam akaɗa ga ndam ya tə̀sər Yezu do ni ba \p \v 14 Ndam ya ti tə̀fəki ahàr ka Yezu do ni tagray zlam gatay, ay lekʉlʉm ti kə̀hurumkiviyu ka tay ba ; do ni ti kigʉm akaɗa tèbeɗekabá ata sla nday ata azoŋgu ka ahar bəlaŋ ga matəhaɗ vədaŋ àna tay a ni. Nəɗəm nahəma, ndam jireni akaba ndam magudar zlam tagray zlam ka ahar bəlaŋ ti agravu tata aw ? Məlaŋ maslaɗani nday ata məlaŋ ziŋ-ziŋeni ti tebeɗevu tata aw ? \v 15 Ata *Krist nday ata *Seteni ti ma gatay arakaboru aw ? Maslaŋa ya ti afəki ahàr ka Yezu ni nday ata maslaŋa ya ti àfəki ahàr ka Yezu do ni ti ma gatay arakaboru aw ? \v 16 A *ahay gəɗakani ge Melefit ni bu ni ti tagraviyu pəra tata aw ? Aɗaba Melefit ti Bay ga sifa ; leli ti ni mìgia ahay gəɗakana gayaŋ ya anjəhaɗviyu na. Nahkay àɗəma a wakita gayaŋ ba, àɗəm : \q1 « Ananjəhaɗ akaba ndam goro, amasawaɗakabu akaba tay. \q1 Enigi Bay Melefit gatay, nday day etigi ndam goro.\f + \fr 6:16 \ft Mənjay Levi 26.12 ; Ezekiyel 37.27.\f* » \p \v 17 Nahkay Melefit àɗəm : \q1 « Sləkumaba e kiɗiŋ ga ndam ya ti tə̀fəku ahàr do ni ba, \q1 kànjəhaɗumkabu akaba tay ba. \q1 Kìnjʉmfiŋ kà zlam ya ti *njəlatani do ni ba ; \q1 tamal kəgrum akaɗa ya ti nə̀hi ana kʉli ni ti anəgəskabu kʉli. \f + \fr 6:17 \ft Mənjay Izayi 52.11 ; Ezekiyel 20.34.\f* \q1 \v 18 Kama kama ti mis atəsər nu Bəŋ gekʉli, lekʉlʉm day bəza goro : \q1 zawal akaba wəwal ɗek ekigʉm bəza goro. \q1 Bay geli naŋ njəɗa-njəɗani àɗəm nahkay.\f + \fr 6:18 \ft Mənjay 2 Semiyel 7.14 ; Izayi 43.6.\f* » \c 7 \p \v 1 Zləbəba goro ni, Melefit àvia zlam ya ti àɗəm aməvi ana leli na ana leli a àndava. Ègia nahkay ti màgudarum zlam va ba, zlam geli ya magray ni ɗek ti mâla njəlata, məɓəruv geli mâla njəlata daya. Ahàr àɗəm leli ya ti məhəŋgrioru ahàr a haɗ ana Melefit ni ti manjəhaɗ geli ɗek mâla lala. \s1 Pol amərvu aɗaba ndam Koreŋ tàmbatkaba majalay ahàr gatay a \p \v 2 Mawayay ti kâwayum leli àna huɗ bəlaŋ. Leli màgudari zlam ana maslaŋa ndo, maslaŋa èjikia ke divi azuhva leli a ndo, màgosay maslaŋa ga məhəlfəŋa zlam a ndo daya. \v 3 Nə̀ɗəm nahkay ti, ŋgay nəbəki mimili ke kʉli ti kə̀humi ana ahàr ba. Mə̀hia ana kʉli a àndava, mə̀ɗəm ahkado mawayay kʉli dal-dal, leli ka ahar bəlaŋ. Ku tamal məmətum ahkay do ni leli mə̀bu àna sifa day, leli mə̀bu ka ahar bəlaŋ. \v 4 Nu nə̀bu nazləbay kʉli kè meleher ge mis ndahaŋ, nə̀bu məmərvu àna kʉli, aɗaba nə̀səra akəgrum ere ye ti Melefit awayay ni. Leli mə̀bu macakay daliya dal-dal ; ku tamal nahkay nəŋgu ni, ahar àdəgafəŋa kè leli a do, mə̀bu məmərvu dal-dal sawaŋ. \p \v 5 Nə̀ɗəm nahkay ti aɗaba ka ya ti leli akaba ndam goro ni mòru mìnjʉa e Mesedʉweŋ a ni ti zlam kay tə̀həlia ahàr ana leli a, zlam zləzlaɗani gərgəri tə̀dia ahàr ana leli a daya. Mis tàhəŋgalafəŋa ma kè leli a, leli leleni day màjalakia ahàr ka zlam a kay. \v 6 Ay ti Melefit avi njəɗa ana ndam ya ti njəɗa àfəŋ kà tay bi ni, nahkay àvia njəɗa ana leli a, àsləribiya Tit ana leli a. \v 7 Mə̀ŋgət njəɗa ti aɗaba ge Tit ya àra ni ciliŋ do, mə̀ŋgət njəɗa ti aɗaba lekʉlʉm kə̀vumia njəɗa ana naŋ a daya. Tit àŋgət njəɗa ti aɗaba kə̀humi kawayum ti kîpʉma nu a lu, kìtʉwʉma azuhva zlam ya àgravu na, akaba kawayum ma goro ya nəhi ana kʉli ni dal-dal. Nàra nìcia ma ge Tit ya àhəŋgru na ti nə̀mərva àkiva. \p \v 8 Ka ya ti nə̀slərikaboru wakita ana kʉli ni ti ma goro ya nə̀biki ana kʉli ni àhəlia ahàr ana kʉli a ; ay nihi ti nàhəŋgarvu maravu do. Ka ya ti nə̀səra ma goro ya nə̀hi ana kʉli ni naŋ àbu ahəli ahàr ana kʉli gʉzit gʉzit nahəma, akal nàhəŋgarva marava. \v 9 Ay nihi ti nəmərvu sawaŋ. Nəmərvu ti aɗaba ma goro ya nə̀hi ana kʉli ni àhəli ahàr ana kʉli a palam do ; nəmərvu ti azuhva ahàr ya ti àhəli ana kʉli ni àmbatikaba majalay ahàr ana kʉli a. Ma goro ya nə̀hi ana kʉli àhəli ahàr ana kʉli ni ti, Melefit àwaya ti mə̂həli ahàr ana kʉli ti mə̂mbatikaba majalay ahàr ana kʉli a. Nahkay àna ma goro ya nə̀hi ana kʉli ni ti nàgudari ma ana kʉli ndo. \v 10 Ahàr ya ahəli ana mis ni ti tə̀bu slala cʉ : bəlaŋ gani ti Melefit awayay ; ambatikaba majalay ahàr ana mis a ti tə̂ŋgət sifa àna naŋ, nahkay ti àsi aŋgwaz ana leli ba. Nahaŋ ni ti ni majalay ahàr ga ndam ga *duniya ; majalay ahàr gani nani ti àvay sifa do, mis təmət àna naŋ sawaŋ. \v 11 Ahàr ya àhəli ana kʉli ni ti Melefit àwaya, àmbatikaba majalay ahàr ana kʉli a nahkay hi : kəgrum zlam hat-hat, kawayum ti mis tə̂sər lekʉlʉm kàgudarum zlam ndo, ere ye ti àgravu ni àwəria ɓəruv ana kʉli a, àsia aŋgwaz ana kʉli a daya. Kawayum ti kîpʉma nu a lu, kawayum ma goro ya nəhi ana kʉli ni dal-dal, kàwayuma matraɓa maslaŋa ya ti àgudara zlam a ni. Nahkay ti kə̀ɗəfumkia lekʉli lekʉleni kàgudarum zlam ndo. \p \v 12 Nə̀bikioru wakita ana kʉli ti ahar gəɗakani azuhva maslaŋa ya ti àgudara zlam a ni do, ahkay do ni azuhva maslaŋa ya tàgudaria zlam a ni do. Nə̀biki wakita ni ana kʉli ti, nawayay ti kə̂sərum ahəmamam lekʉlʉm kawayum leli ni, nawayay ti kə̂sərum ti kè meleher ge Melefit. \v 13 Gekʉli ya kə̀grum nahkay ni ti àvia njəɗa ana leli a. \p Iy, àvia njəɗa ana leli a, ay mə̀mərva dal-dal daya : mə̀mərvu ti aɗaba kə̀gəsumkabá Tit a lala. Tit ti àmərva azuhva nana, nahkay ti leli day mə̀mərva. \v 14 Nàzləba kʉli kè meleher ge Tit a. Nàzləbay kʉli ti kigeni, aɗaba kələŋ gani kə̀bumku mimili ndo : nahkay pakama geli ya màzləbay kʉli àna naŋ kè meleher ge Tit ni ti ma ge jiri. Pakama gani nani ma ge jiri ; pakama geli ya məhi ana kʉli ni ɗek day ma ge jiri. \v 15 Ka ya ti Tit òru afa gekʉli ni ti kə̀gruma aŋgwaz a azuhva pakama ya naŋ aməhi ana kʉli na, nahkay lekʉlʉm ɗek kə̀gəsumkabá naŋ a lala, kə̀gəsumikia pakama gayaŋ na daya. Gekʉli ya kə̀grum nahkay ni ti Tit àwaya kʉli a dal-dal àtama ya àwayay kʉli ahaslani na. \v 16 Nu day nə̀bu nəmərvu aɗaba nisliki məfəki ahàr ke kʉli, nə̀səra kə̀bumku mimili do simiteni. \c 8 \s1 Jamum siŋgu akaɗa ga ndam Mesedʉweŋ ya tàjam ni \p \v 1 Bəza ga mmawa, Melefit àvia divi ana ndam gayaŋ ya *təcakalavu e Mesedʉweŋ na ti tə̂gri tʉwi sulumani ; mawayay kə̂sərum àgravu ti ahəmamam. \v 2 Ndam Mesedʉweŋ ni tə̀caka daliya dal-dal, ay ti ahar àdəgafəŋa kà tay a ndo, tə̀mərva dal-dal sawaŋ. Nday ndam talaga ; ku tamal nday ndam talaga nəŋgu ni, məmərvani gatay nani ni àvi njəɗa ana tay ga majami siŋgu ana ndam ge Melefit. Nahkay tìgia ndam ge elimeni a àna siŋgu ya tàjami ana ndam ge Melefit na. \v 3 Nə̀hi ana kʉli nahəma, tàjama siŋgu àki ka njəɗa gatay a, tàjama àtamkia ka njəɗa gatay a sawaŋ. Nagray sedi gani tata. Tʉwi gani nani ti tàgray ka mawayay gatay. \v 4 Tə̀mbrəŋ leli ndo, tìhindi leli, tə̀hi ana leli si mə̂vi divi ana tay ga majami zlam ana ndam ge Melefit ni akaɗa ya məvi divi gani ana mis ndahaŋ ni. \v 5 Leli mə̀ɗəm atagray zlam sulumani, ay tʉwi gatay ya tàgray ni sulumani àtam geli ya mə̀ɗəm atagray ni. Enjenjeni tə̀gəskabá ti Bay geli mə̂gur tay a zlam gatay ya tagray ni bu ɗek, mək tə̀gəskabá ti leli day mə̂gur tay, aɗaba Melefit awayay nahkay. \v 6 Ndam Mesedʉweŋ tə̀bu tagray nahkay ti mə̀hi ana Tit mâŋgoru afa gekʉli, môru mêndeveriŋbiyu tʉwi ga majam siŋgu ni akaɗa ya ànjəki ni, aɗaba tʉwi gani nani ti zlam sulumani. \v 7 Lekʉlʉm ti kəgrum zlam ya Melefit awayay ni kay : kəfumki ahàr ka Yezu lala, kəhumi ma gayaŋ ana mis lala, kə̀səruma ma gayaŋ a lala, kə̀bum kawayum ti tʉwi gayaŋ môru kama lala, kə̀bum kawayum leli lala daya. Nahkay ti mawayay kə̂grum tʉwi ga majam siŋgu ni lala daya, aɗaba tʉwi gani nani ti tʉwi sulumani. \p \v 8 Ŋgay si kajamum kwa ni ti nə̀hi ana kʉli do. Nə̀hi ana kʉli nahkay ti, nawayay ti kə̂sərum mis ndahaŋ tawayay ti tʉwi gani môru kama. Lekʉlʉm day kislʉmki majam zlam, ti mis ndahaŋ tə̂sər kawayum ndam ge Melefit eɗeɗiŋ. \v 9 Kə̀səruma ahəmamam Bay geli Yezu *Krist àvi zlam sulumani ana ndam gayaŋ na. Ahaslani naŋ bay ge elimeni, zlam ɗek ànivù a ahar bu ; ay ti àmbrəŋ zlam ni ɗek, ègi zal talaga. Ègi zal talaga nahkay ti azuhva kʉli, ti kîgʉm ndam ge elimeni àna talaga gayaŋ ya ègi ni. \p \v 10 Pakama ya nə̀hi ana kʉli ni ti zlam ya ti nə̀jalay ni, ay tamal kəgrum ti àɓəlay, aɗaba alayni lekʉlʉm kə̀gruma tʉwi gana. Kə̀grum tʉwi gani ciliŋ do ; kə̀njumki ka ma gani enji day lekʉlʉm gani. \v 11 Nihi ti ahàr àɗəm kendeveriŋʉm tʉwi gani nani ya kə̀njumki ni lala. Ka ya ti kə̀ɗəmum akəgrum ni ti kə̀mərumva dal-dal ; nihi day grum àna məmərani akaɗa nani. Ku way way do mâfəkaɗ zlam ti àki ka njəɗa gayaŋ. \v 12 Tamal kəvumi zlam ana Melefit àna məɓəruv bəlaŋ ti Melefit agəskabu. Ajalaki ahàr ka zlam gayak ya àfuk ni ciliŋ, àjalaki ahàr ka zlam ya àfuk bi ni do. \p \v 13 Ŋgay lekʉlʉm câkum daliya ti mis ndahaŋ ni tə̂mərvu àna zlam gekʉli ni ti nə̀jalay nahkay do. Ere ye ti nawayay ni ti ahàr àɗəm ndam ge Melefit ɗek tîgi kala-kala. \v 14 Nihi ti zlam gekʉli àbu kay, nahkay jənumki tay àna naŋ. A vaɗ nahaŋ nday day atəŋgəta zlam a kay ti atəjənaki kʉli àna naŋ bilegeni. Nahkay lekʉlʉm ɗek ekigʉm kala-kala. \v 15 Akaɗa ya àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi ni : \q1 « Maslaŋa ya ti zlam gayaŋ kayani ni ti zlam ni àsaɓaki ndo. \q1 Maslaŋa ya ti zlam gayaŋ kay do ni ti zlam ni àhəci naŋ ndo.\f + \fr 8:15 \ft Mahərana 16.18.\f* » \s1 Tit akaba ndam ya ti tarakaboru e mirkwi ni \p \v 16 Tit ti awayay məjənaki kʉli kay akaɗa geli ya mawayay məjənaki kʉli ni. Àgray nahkay ti Melefit àna ahàr gayaŋ : məgri sʉsi ana Melefit, mazləbay naŋ azuhva tʉwi nani. \v 17 Geli ya mə̀hi ana Tit môru afa gekʉli ni ti Tit àgəskabá ma gana. Àgəskabu ma geli ya mə̀hi ni ciliŋ do : wuɗaka leli mə̀hi môru ni ti naŋ naŋani àna ahàr gayaŋ àwaya morona afa gekʉli a dal-dal. \v 18 Leli mə̀bu məslərləŋoru wur ga məŋ geli nahaŋ. Wur ga məŋ geli nani ti ndam ga Yezu ya *təcakalavu a kəsa gərgərani bu ni ɗek tazləbay naŋ azuhva tʉwi gayaŋ ya agray, ahi *Ma Mʉweni Sulumani ana mis ni. \v 19 Məslərləŋoru naŋ ti azuhva tʉwi gayaŋ ya agray ni ciliŋ do : məslərləŋoru naŋ ti aɗaba ndam ga Yezu ya təcakalavu a kəsa gərgərani bu ni tə̀daba naŋ a ga masawaɗakabani akaba leli ga magray tʉwi hini sulumani na. Tʉwi gani nani ti aɗafaki ahəmamam leli mawayay məjənaki ndam ge Melefit àna naŋ ni mam ni. Nahkay mis atazləbay Bay geli azuhva tʉwi gani nani daya. \p \v 20 Siŋgu ya majam ni ti kay, nahkay ka ya ti magray tʉwi àna naŋ ni màwayay ti mis tə̂ɗəmki ma magədavani ke leli do. \v 21 Mawayay ti magray tʉwi sulumani kè eri ga Bay geli ciliŋ do ; mawayay ti magray tʉwi sulumani kè eri ge mis daya. \p \v 22 Mə̀bu məslərləŋoru wur ga məŋ geli nahaŋ ka tay : naŋ ti mìpia naŋ a, naŋ àbu agray tʉwi ge Melefit gərgəri kay, awayay ti tʉwi ni ɗek môru kama kama. Nihi ti awayay tʉwi ni dal-dal àtam ya ahaslani ni, aɗaba àsəra lekʉlʉm akəgrum ere ye ti kə̀ɗəmum kəgrum na. \v 23 Tit ti mis goro, leli mə̀bu magrakabu tʉwi ka ahar bəlaŋ afa gekʉli. Bəza ga məŋ geli ndahaŋ ni ti ni ndam ga Yezu ya təcakalavu a kəsa gərgərani bu ni tə̀daba tay a, mis ɗek tə̀bu tazləbay *Krist azuhva tʉwi gatay ya tagray ni. \v 24 Nahkay ti grum zlam ti tə̂sər lekʉlʉm kə̀bum kawayum tay. Màzləba kʉli a : ndam ga Yezu ni eticia kə̀bum kəgrum nahkay ti atəsər pakama geli ya mə̀ɗəmki ke kʉli ni ti ma ge jiri. \c 9 \s1 Pol awayay ti ka ya ti eminjia a Koreŋ a ni ti siŋgu ni àjamva àndava \p \v 1 Àki ke tʉwi hini sulumani ya məgri ana ndam ge Melefit ni ti akal nə̀biki ana kʉli do, aɗaba kə̀səruma ma gana àndava. \v 2 Nu nə̀səra lekʉlʉm kàwayum tʉwi gani. Nə̀hia ma gana ana ndam Mesedʉweŋ àna məmərvana, nə̀hi ana tay ahkado : « Ndam ge Melefit ya ka haɗ Eseyi ni ku alayni tə̀sləmalava ga magray tʉwi gani nana. » Tàra tìcia lekʉlʉm kawayum tʉwi gani nani dal-dal ti mis kay e kiɗiŋ gatay bu tə̀ɗəm nday day tagray bilegeni. \v 3 Ku tamal nahkay nəŋgu ni nəsləroru bəza ga məŋ geli ni afa gekʉli, nawayay ti wuɗaka minjiyu eslini ti kàslamalumva, aɗaba nə̀hia ana ndam Mesedʉweŋ a akəgrum nahkay. Nawayay ti ma goro ya nə̀hi ana tay ni ègi ma masakani ba. \v 4 Ay tamal ti mìnjʉa akaba ndam Mesedʉweŋ a, mə̀di ahàr ana kʉli kàslamalumvu faŋ ndo ni ti, pakama geli ya mə̀ɗəmki ke kʉli ni aməbəki mimili ke leli do aw ? Leli tekeɗi aməbəki mimili ke leli ti, lekʉlʉm ti aməbəki mimili ke kʉli àtam geli ni do aw ? \v 5 Nahkay nə̀ɗəm àgəski nəsləroru bəza ga məŋ geli ni ka ma goro, ti tə̀jənaki kʉli ga maslamalakabu zlam ya ti kə̀ɗəmum kajamum ni hayaŋ. Ka ya ti eninjʉa tamal kàslamalumkabá àndava ni ti, mis atəsər zlam ya ti kajamum ni, kajamum ti àna məɓəruv bəlaŋ, do ni tə̀fəki ŋgasa ke kʉli ndo. \p \v 6 Jalumki ahàr ka ma hini : maslaŋa ya ti èzligi zlam gʉzit ni ti àbaz day gʉzit. Maslaŋa ya ti ezligi zlam kay ni ti abaz day kay. \v 7 Ahàr àɗəm ku way way do mâfəkaɗ zlam akaɗa gayaŋ ya awayay mafəkaɗani ni. Kàfəkaɗum àna majalay ahàr cʉ cʉ ba, kàfəkaɗum akaɗa təfəki ŋgasa ke kʉli ba. Aɗaba Melefit ti awayay maslaŋa ya ti afəkaɗ zlam àna məmərani ni. \v 8 Esliki məgri zlam sulumani gərgəri kay ana kʉli, araŋa aməhəcikivu ana kʉli do. Agray nahkay ti awayay ti kə̂grum zlam sulumani kay àna zlam ya àvi ana kʉli kayani ni. Awayay ti kəlavaɗ a huɗ ge tʉwi gekʉli ya kəgrum ni bu ɗek ti kə̂grum nahkay. \v 9 Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : \q1 « Mis sulumani ti avi zlam ana ndam talaga àna məɓəruv bəlaŋ ; \q1 zlam sulumani ya agray ni ti ɗay-ɗay àgəjazlki ahàr ke Melefit do.\f + \fr 9:9 \ft Limis 112.9.\f* » \p \v 10 Avay hilfi ga zlam, awayay ti mis tîzligi ti Melefit. Avi zlam məzumani ana mis ti Melefit daya. Zlam gekʉli ya kəgrum tʉwi sulumani àna naŋ ni akaɗa hilfi ga zlam ya tìzligia, àfətaya ti aɗək ni. Hilfi ga zlam gani nani ti Melefit àvi ana kʉli, àfəkia məsəkani gayaŋ a, awayay ti kə̂grum zlam sulumani kay àna naŋ. \v 11 Aməgri zlam sulumani ana kʉli gərgəri kay, araŋa aməhəci kʉli do, aɗaba awayay ti kə̂grumi zlam sulumani kay ana mis ndahaŋ. Nahkay mis nday nani atəgri sʉsi ana Melefit azuhva zlam gekʉli sulumani ya akajamuma, leli aməhəlikaboru ana tay ni. \v 12 Gekʉli ya kajamum siŋgu ni ti ajənaki ndam ge Melefit. Ay ti àjənaki tay ciliŋ do ; agray ti mis kay tə̂gri sʉsi ana Melefit azuhva siŋgu ya akajamumi ana tay ni. \v 13 Nday atəsəra zlam ya akajamumi ana tay ni kay nahkay ti atazləbay Melefit aɗaba atəsər kə̀gəsumkabá *Ma Mʉweni Sulumani ge *Krist a akaba kəgrum ere ye ti àgəski ndam ge Krist tâgray na. Atazləbay Melefit aɗaba kə̀jənumkia tay àna zlam gekʉli a, kə̀jənumkia mis ndahaŋ na ɗek daya. \v 14 Akəvumi zlam ana tay azuhva *sulum ge Melefit ya àgri ana kʉli ni ; sulum gayaŋ gani nani ti àtam zlam ɗek. Nahkay ti mis nday nani atawayay kʉli, atahəŋgali Melefit ana kʉli. \v 15 Məzləbum Melefit, məgrumi sʉsi aɗaba àvia Wur gayaŋ ana leli a. Gayaŋ ya àvi Wur gayaŋ ana mis ni ti àtam zlam ndahaŋ ya ti avi ana mis ni ɗek. \c 10 \s1 Pol àbu àna njəɗa ga məgur ndam ga Yezu \p \v 1 Nəhi ma ana kʉli ti nu Pol. Nu ti mis ndahaŋ tə̀ɗəmku ma, tə̀ɗəm ka ya ti nu nə̀bu akaba kʉli ni ti nu kuɗufa, ka ya ti nu nə̀bi akaba kʉli bi ni ti nu ɓilek-ɓilek. *Krist ti kuɗufa, agri sulum ana mis, nahkay \v 2 nahəŋgalay kʉli mbatumkaba manjəhaɗ gekʉli a, ti ka ya ti eninjʉa afa gekʉli a ni ti nìgi ɓilek-ɓilek ba. Mis ndahaŋ e kiɗiŋ gekʉli bu tə̀ɗəm manjəhaɗ geli ti akaɗa ge mis hihirikeni ni. Nday ya tə̀ɗəm nahkay ni ti, eninjʉa ti anəmbrəŋ tay do, amamənjavù akaba tay ! \v 3 Eɗeɗiŋ, leli ti manjəhaɗ geli akaɗa ge mis hihirikeni ni, ay makaɗvu ti akaɗa ge mis hihirikeni ni do. \v 4 Zlam ahar geli ya makaɗvu àna naŋ ni ti gərgəri akaba ge mis hihirikeni ni. Zlam ahar geli ni ti Melefit àvi ana leli, njəɗa gayaŋ àki. Pakama ge mis ya tə̀ɗəm ni akaɗa gudu ya mis teɗezlivù ana ndam ezir gatay ni, ay leli membeɗkaba gudu gani nana àna zlam ahar ge Melefit ya àvi ana leli na. Nahkay ti maɗafaki ma ge mis ya tə̀ɗəm ni ti ma ga malfaɗa. \v 5 Məwəlki mis ka ma ga zlabay gatay ya tawayay tə̀cafəŋa mis ndahaŋ kà ma ge Melefit a ni ɗek ; məmbatikaba majalay ahàr magədavani na ana mis a ɗek ti tə̂gəskabu ma ge Krist. \v 6 Nawayay ti lekʉlʉm ɗek kə̂gəsumuki ma day, kələŋ gani ti anatraɓ maslaŋa ya ti àwayay məgəsuki ma do ni. \p \v 7 Jalumki ahàr ka zlam ya kəgrum ni ɗek lala. Tamal maslaŋa àɗəm naŋ mis ge Krist ti, ahàr àɗəm mâjalay ahàr lala keti, mə̂sər leli day ndam ge Krist akaɗa gayaŋ ya àɗəm naŋ mis ge Krist ni. \v 8 Bay geli àvua njəɗa ga məgur kʉli a ti nə̂jənaki kʉli àna naŋ. Àvu njəɗa gani nani ti ge mijiŋ kʉli àna naŋ do. Bi nàzləba ahàr goro a kay àna njəɗa gani nani ya àvu na nəŋgu ni, mimili àbu awərki nu bi. \v 9 Ŋgay nawayay nəbivù aŋgwaz ana kʉli àna wakita goro ya nəbikioru ana kʉli ni ciliŋ ti kə̀ɗəgəzlum ba. \v 10 Aɗaba mis ndahaŋ tə̀ɗəm : « Ka ya ti Pol abikibiyu wakita ana leli ni ti ma gayaŋ ya abikibiyu ana leli ni ma ga dagwa gayaŋ gərgəri kay. Ay ka ya ti naŋ akaba leli ni ti njəɗa gayaŋ àbi, àɗəm ma ga dagwa gayaŋ ni va do. » \v 11 Maslaŋa ya ti àɗəm nahkay ni ti mâjalay ahàr lala : eminjʉa ti amagray zlam ti kala-kala akaɗa ya məbiki ana kʉli ka ya ti leli driŋ driŋ akaba kʉli ni. \p \v 12 Mis nday nani ti tə̀hi ana ahàr nday gəɗákani. Leli ti màtəkar məgurfəŋvani kà tay do, mə̀ɗəm leli kala-kala akaba tay do daya. Nday ti tə̀gurfəŋvu ka ahàr gatay gatayani e kiɗiŋ gatay bu ; tə̀ɗəm mis naŋ gəɗakani ti si maslaŋa gani akaɗa gatay ni kwa. Tagray nahkay ti nday muroni, tə̀sər araŋa do simiteni. \v 13 Ay leli ti ni mazləbavu ti àna tʉwi ya Melefit àguraya, àvi ana leli ni ciliŋ, do ni ti màzləbavu àna tʉwi ya àvi ana leli ndo ni do. Tʉwi ya ti Melefit àguraya, àvi ana leli ni ti, tʉwi ga məhioru ma gayaŋ ana mis, ge minjiyuani àna naŋ bəɗak afa gekʉli ni. \v 14 Ka ya ti leli mòru afa gekʉli, mə̀hi *Ma Mʉweni Sulumani àki ke Krist ana kʉli ni ti, màgray tʉwi àtamkia ka ge Melefit ya àguraya, àvi ana leli na ndo. \v 15 Màzləbavu àna tʉwi ge mis ndahaŋ ya Melefit àguraya, àvi ana tay, àhi ana tay tâgray ni ndo. Tagray mam mam nəŋgu ni araŋa gani geli do. Ere ye ti leli mawayay ni ti, ahàr àɗəm məfəki ahàr gekʉli ke Krist ni mâsagakivu kəlavaɗ. Mawayay ti tʉwi geli ya magray e kiɗiŋ gekʉli bu ni mâsagakivu daya ; ku tamal mâsagakivu nəŋgu ni, àtamkia ke tʉwi ya Melefit àguraya, àvi ana leli na ba. \v 16 Nahkay ti amoru məhi Ma Mʉweni Sulumani ana mis ga haɗ ndahaŋ ya kama ga haɗ gekʉli ni. Mawayay makoru eslini ti aɗaba màwayay mazləbavani àna tʉwi ge mis ndahaŋ ya Melefit àguraya, àvi ana tay, àhi ana tay tâgray ni do. \p \v 17 « Tamal maslaŋa awayay eji zlabay nahəma, mîji zlabay ti àna tʉwi ga Bay geli ya àgray ni.\f + \fr 10:17 \ft Zeremi 9.23.\f* » \v 18 Maslaŋa ya ti azləbay ahàr gayaŋ gayaŋani ni ti Melefit àgəskabu naŋ do, si maslaŋa ya ti Bay Melefit Melefiteni ana ahàr gayaŋ azləbay naŋ ni kwa. \c 11 \s1 Pol akaba ndam ya ti tə̀ɗəm nday ndam asak ga Yezu ni \p \v 1 Nihi ti nawayay nəzlapi ana kʉli akaɗa ga ndam muru ni. Ay ti ɓesʉmua ; iy nahəŋgalay kʉli, ɓesʉmua. \v 2 Nawayay kʉli dal-dal akaɗa ge Melefit ya awayay kʉli ni. Nə̀bia kʉli ana *Krist a, nawayay ti kîgʉm ndam gayaŋ akaɗa ga wur dahalay ya àsər zal faŋ do, bəŋani avi ana zal ni. Nàwayay ti maslaŋa nahaŋ ahi ma ana kʉli va do. \v 3 Aŋgwaz àbu awər nu, nə̀ɗəm bi maslaŋa nahaŋ amagosay kʉli ; nahkay bi ekijʉmkia ke divi ge Krist a, akəɗəbum naŋ àna huɗ bəlaŋ va do. Jalumki ahàr ke Ev ya gavaŋ èsipet naŋ, àgosay naŋ ni ! Tàgosay kʉli akaɗa gayaŋ ni ba. \v 4 Ka ya ti ku way way do ara afa gekʉli a, awayay acahi ma mʉweni ana kʉli ni ti kə̀bum keɓesʉm. Ku tamal aɗəmki ma ke Krist ya gərgəri akaba ma geli ya nə̀ɗəmki ni nəŋgu ni, keɓesʉm. Ku tamal azlapaki ka məsuf nahaŋ gərgəri akaba Məsuf ya àniviyu ana kʉli ni, ahkay do ni ahi ma ana kʉli, azlapaki ka *Ma Mʉweni Sulumani nahaŋ gərgəri akaba gekʉli ya kìcʉm ni nəŋgu ni, keɓesʉm. \p \v 5 Nə̀səra nday ya tə̀ɗəm nday ndam *asak ga Yezu gəɗákani ni tə̀tam nu do simiteni. \v 6 Eɗeɗiŋ nə̀sər mazlapani lala akaɗa gatay ni do, ay nu ti nə̀səra zlam a nə̀tam tay. Kəlavaɗ a huɗ ga ma goro ya nəhi ana kʉli ni bu ɗek kə̀səruma, nə̀səra zlam a. \p \v 7 Ka ya ti nu nə̀bu afa gekʉli ni ti nə̀hia Ma Mʉweni Sulumani ya Melefit àvi ana kʉli na ana kʉli ga sulum a. Nàhəŋgoroya ahàr goro e gʉziteni va, nawayay ti lekʉlʉm kîgʉm gəɗákani. Goro ya nàgray nahkay ni ti nàgudara zlam a zla do waw ? \v 8 Ka sarta gani nani ti ndam ga Yezu ya *təcakalavu a kəsa ndahaŋ bu ni tə̀slərubiya siŋgu a. Nahkay nə̀həlfəŋa siŋgu kà tay a ti nîsliki magray tʉwi e kiɗiŋ gekʉli bu lala. \v 9 Ka ya ti nu nə̀bu afa gekʉli nahkay ni ti zlam àhəcukivá, ay nàhəŋgalaləŋ zlam kè kʉli a ndo. Tə̀həlubiyu zlam ti bəza ga məŋ geli ya e Mesedʉweŋ ni. Nə̀həli muru ana kʉli àna məhiani ana kʉli vumu zlam ya àhəcukivu ni ku gʉzit ndo. Nàgray nahkay ndo, ɗay-ɗay anagray nahkay do daya. \v 10 Nàgray nahkay ti niji zlabay gani ka haɗ Eseyi tata, maslaŋa àbi acafəŋa nu ge miji zlabay gana bi. Ma hini ya nə̀ɗəm ni ti jiri : nu zal asak ge Krist ; Krist ti jireni. \v 11 Niji zlabay nahkay ti bi kəɗəmum nàwayay kʉli do. Aha, nahkay do : Melefit àsəra nə̀bu nawayay kʉli. \p \v 12 Nìhindifiŋa zlam kè kʉli a ndo, kama day enihindifiŋa kè kʉli a do. Nagray nahkay ti aɗaba nawayay ti mis ndahaŋ tə̀ŋgət divi ge miji zlabay ba. Ŋgay tə̀bu tagray tʉwi akaɗa geli ndam asak ga Yezu ni ti nawayay ti tə̀ɗəm ba. \v 13 Nday nani ti ndam asak ga Yezu eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni do ; tazay mazavu ga ndam asak ge Krist ciliŋ. Tʉwi gatay ya tagray ni ga magosay mis. \v 14 Zlam gani nani ti àgri ejep ana kʉli ba. *Məslər ge Melefit aslaɗay, ay *Seteni àna ahàr gayaŋ esliki mazay vu gayaŋ akaɗa ga məslər ge Melefit ni. \v 15 Seteni àna ahàr gayaŋ agray nahkay ti, tamal ndam məgri tʉwi ni tazay mazavu ga ndam məgri tʉwi ge jireni ana Melefit ti àgri ejep ana kʉli ba. Ndam məgri tʉwi ana Seteni ni ti Melefit aməgri daliya ana tay azuhva tʉwi gatay ya tagray magədavani ni. \s1 Pol eji zlabay àna daliya gayaŋ ya acakay ni \p \v 16 Nəhi ana kʉli keti : maslaŋa àhi ana ahàr nu Pol murani ba. Ay tamal kəɗəmum nu murani ti mənjumlu ti akaɗa ya kəmənjumləŋ kà ndam muru ni. Nahkay ti nisliki miji zlabay gʉzit bilegeni. \v 17 Niji zlabay nahkay ti nə̀zlapay akaɗa ga Bay geli awayay ni do ; nəzlapay akaɗa ga zal muru ni, aɗaba nə̀səra nə̀bu nagray zlam ya nisliki mijiki zlabay ni eɗeɗiŋ. \v 18 Ay ègia mis kay tə̀bu tiji zlabay akaɗa ga ndam ga *duniya ni ti nu day nara niji zlabay bilegeni. \v 19 Lekʉlʉm ndam ya kə̀səruma zlam a ni keɓesʉmi ana ndam muru tata. \v 20 Ka ya ti maslaŋa amənjaləŋ ana kʉli akaɗa lekʉlʉm eviɗi ni ti kə̀bum keɓesʉmi ; ka ya ti maslaŋa azumfəŋa zlam kè kʉli a ni ti kə̀bum keɓesʉmi ; ka ya ti maslaŋa agosay kʉli ni ti kə̀bum keɓesʉmi ; ka ya ti maslaŋa amənjaləŋ ana kʉli akaɗa kislʉm araŋa do ni ti kə̀bum keɓesʉmi ; ku maslaŋa asi barva ana kʉli nəŋgu ni kə̀bum keɓesʉmi. \v 21 Iy nu nàgray nahkay ndo ni ti, nìsli araŋa e eri gekʉli bu ndo. Nàgray nahkay ndo ni ti asu mimili zla do aw ? \p Mis ndahaŋ tazay ahàr gatay akaɗa nday gəɗákani ni ti, nu day nagray akaɗa nani. Ay ma hini ti ma ga ndam muru. \v 22 Tamal tə̀ɗəm nday ndam *Hebri, nu day zal Hebri. Tamal tə̀ɗəm nday ndam *Izireyel, nu day zal Izireyel. Tamal tə̀ɗəm nday bəza huɗ ga Abraham, nu day wur huɗ ga Abraham. \v 23 Tamal tə̀ɗəm nday ndam məgri tʉwi ana *Krist, nu bay məgri tʉwi ana Krist nə̀tam tay. Ma hini ya nə̀ɗəmaya ni ti àhərkiba ka ma ga muru a. Nàgra daliya nə̀tam tay, tə̀fiya nu a daŋgay va sak kay àtama gatay na, tə̀zləɓa nu a sak kay àtama gatay na, nə̀tamfəŋa kè kisim a sak kay, akal takaɗ nu. \v 24 Sak zlam ndam *Zʉde tə̀sua kurupu a kru kru mahkər mahar ambəlmbu a. \v 25 Sak mahkər tə̀zləɓa nu àna aday a, sak bəlaŋ tìzligia nu àna akur a, sak mahkər *slalah ga yam àhəmbahaɗva akaba nu a, ruk hundum nànjəhaɗva a huɗ ga *dəluv gəɗakani ba. \v 26 Sak kay nòra ka məlaŋ ndahaŋ àna asak a ; sak kay akal yam àsləka àna nu a, sak kay ndam akal tə̀grua daliya, sak kay ndam jiba goro tə̀grua daliya, sak kay ndam jiba ndahaŋ day tə̀grua daliya, sak kay nàgra daliya a kəsa ba, sak kay nàgra daliya a huɗ gili ba, sak kay nàgra daliya ka ahàr ga dəluv a, sak kay nday ya tə̀ɗəm nday bəza ga mma ni tə̀grua daliya daya. \v 27 Nàgra tʉwi zləzlaɗana, nə̀caka daliya, sak kay nə̀cakay ɗʉwir ndo, sak kay nànjəhaɗa e lʉwir a akaba nə̀cakay yam ndo, sak kay nə̀ŋgət zlam məzumani ndo, sak kay azana àfu bi, aməɗ àwəra nu a. \v 28 Nàgra daliya ndahaŋ a daya, ay ti nàcalaya tay a va do. Ay ti zlam àbu bəlaŋ nəjalaki ahàr, àhəlu ahàr kəlavaɗ : nə̀bu nəjalaki ahàr ka ndam ga Yezu ya *təcakalavu a kəsa gərgərani bu ni ɗek. \v 29 Tamal nìpia maslaŋa naŋ gedebeni e divi ge Melefit ba ni ti kala akaɗa nu gedebeni. Tamal maslaŋa èjikia ke divi a ti awəru ɓəruv dal-dal. \p \v 30 Tamal niji zlabay kwa ti niji zlabay ke gedebi goro. \v 31 Melefit Bəŋ ga Bay geli Yezu, naŋ ya ti mis ɗek tazləbay naŋ ga kaŋgay-kaŋgayani ni ti, àsəra ma goro ya nə̀ɗəm ni ti ma ge jiri. \v 32 Ka sarta ya ti nə̀bu a Damas ni ti maslaŋa ya Bay Aretas àfiyu naŋ ga məgur kəsa nani ni awayay məgəs nu, nahkay àbəhaɗ mis kà magudu ga kəsa ni. \v 33 Eslini bəza ga məŋ geli ni tə̀fəviyu nu a aloŋgu vu, tàfaya nu àna ezeweɗ a dala va gwar a fəlku ga gudu na. Nahkay nə̀tamfəŋa kà bay məgur kəsa nana. \fig Tàfaya Pol àna ezeweɗ a dala va|src="hk00332c.tif" size="col" ref="11.33" \fig* \c 12 \s1 Pol eji zlabay àna zlam ya ti Yezu àŋgazli ni \p \v 1 Ku tamal miji zlabay ti zlam masakani nəŋgu ni, ahàr àɗəm si niji zlabay ni kwa. Nahkay nəzlapaki ka zlam ya ti Bay geli àŋgazlu, nìpi ni. \v 2 Maslaŋa nahaŋ àbu, nə̀səra naŋ a, naŋ mis ge *Krist. Maslaŋa gani nani ti Melefit àzoya naŋ agavəla driŋ afa gana a huɗ melefit va. Zlam gani nani àgrakivu ti àgra vi a kru mahar faɗ. Cʉ Melefit àzoru ni naŋ naŋani, cʉ àzoru ni naŋ naŋani do, àŋgazli zlam, èpi ciliŋ ti nə̀sər do. Àsər ti si Melefit kwa. \v 3-4 Iy, maslaŋa gani nani Melefit àzoya naŋ a driŋ agavəla a məlaŋ gayaŋ sulumani va. \f + \fr 12:3-4 \ft Məlaŋ sulumani ge Melefit ti awayay aɗəmvaba dini sulumani (mənjay Maŋgahani 2.7 ; Lʉk 23.43).\f* Cʉ Melefit àzoru ni naŋ naŋani, cʉ àzoru ni naŋ naŋani do, àŋgazli zlam, èpi ciliŋ ti nə̀sər do. Àsər ti si Melefit kwa. Ka məlaŋ nani ti maslaŋa gani tə̀hia ma ndahaŋ a. Ma gani nani ya èci ni ti mis hihirikeni èsliki məɗəmani do, Melefit àcafəŋa mis ga məɗəmana daya. \v 5 Maslaŋa nani ti niji zlabay àna naŋ tata, nu nuani ti nìji zlabay àna ahàr goro do. Nijiki zlabay ti ke gedebi goro ni ciliŋ. \v 6 Ay ku tamal niji zlabay àna ahàr goro nəŋgu ni, zlabay goro ya niji ni ti zlabay ga muru do, aɗaba ma goro ya nə̀ɗəm ni ti ma ge jiri. Ay ti nàwayay miji zlabay do, aɗaba nàwayay ti mis tə̂ɗəm nu gəɗakani àna zlabay goro ya niji ni ba. Nawayay mis tə̂ɗəm nu gəɗakani ti azuhva tʉwi goro ya tə̀bu tipi nagray ni akaba ma goro ya nəhi ana tay, tici ni sawaŋ. \p \v 7 Zlam ge Melefit ya àŋgazlu sulumani gərgəri kayani ni ti akal niji zlabay àna tay tata. Ay ti Melefit àvua zlam nahaŋ a, àfuviya a vu va, awayay ti nìji zlabay ba. Ere gani nani awər nu akaɗa adak èjia mis a ti awər naŋ ni. Ere gani nani Melefit àvi divi gani ana *Seteni ti mə̂fuviyu, ti nìji zlabay ba. \v 8 Nahkay sak mahkər nàhəŋgala Bay geli a ti mə̂zuaba ere gani nana ya agru daliya na a vu ba. \v 9 Ay ti àhəŋgrufəŋ, àhu ahkado : « Sulum goro ya nəgruk ni ti eslʉk, aɗaba ka ya ti mis naŋ àbu gedebeni ni ti, ere ye ti agray ni ɗek agray ti àna njəɗa goro ciliŋ. » Ègia nahkay ti nəmər àna gedebi goro ni, niji zlabay àna naŋ, aɗaba ere ye ti nagray ni ɗek ti nawayay nagray àna njəɗa ge Krist ciliŋ. \v 10 Nahkay nu gedebi ti nəmər sawaŋ. Ku tamal mis tindivi nu, təfəku ŋgasa, təgru daliya gərgəri kay nəŋgu ni, nə̀səra zlam nday nani ya təgru ni ti azuhva Krist, nahkay nəmərvu àna naŋ. Aɗaba ka ya ti nu gedebeni ni ti, nə̀bu àna njəɗa ge Krist ya àvu ni. \s1 Pol ajalaki ahàr ka ndam ga Yezu ya a Koreŋ ni \p \v 11 Ma goro ya nə̀ɗəm ni ti ma ga muru. Ay kə̀fumku ŋgasa ga mazlapay ma ga muru nahkay ti lekʉlʉm gani. Giri-giri àgəski kə̂zləbum nu ti lekʉlʉm. Nu ti nìsli araŋa do, ay ndam ya ti kə̀ɗəmum nday ndam *asak ga Yezu gəɗákani ni ti ku gʉzit day tə̀tam nu do. \v 12 Ka ya ti nu nə̀bu afa gekuli ni ti nèɓesa daliya gərgərana kay, Melefit day àvua njəɗa ga magray zlam magray ejep a gərgərana kay. Zlam ya àgravu ni ɗek ti aɗafaki nu zal asak ga Yezu eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni. \v 13 Ere ye ti nə̀gri ana ndam ga Yezu ya *təcakalavu a kəsa ndahaŋ bu ni, nə̀gri ana kʉli ndo ni ti məŋ ga mam ? Àbi ! Zlam àbu bəlaŋ ciliŋ nə̀gri ana kʉli ndo. Zlam gani nani ti nihi : nìhindifiŋa siŋgu kè kʉli ga məjənaki nu a ndo. Tamal goro ya nàgray nahkay ni zlam magudarani ti, mbrəŋumfua ! \p \v 14 Nihi day nə̀bu nəslamalavu ga maŋgoni afa gekʉli ya mahkər. Eninjʉa day enihindifiŋa zlam kè kʉli ga məjənaki nu a do. Nawayay ti lekʉlʉm lekʉlʉmeni, do ni ti nàwayafəŋa zlam kè kʉli a do. Taŋgahi elimeni ana bəza ti ata bəŋ gatayani, do ni ti bəza tàŋgahi elimeni ana ata bəŋ gatay do. \v 15 Ku nijiŋkaba zlam goro a ɗek, ku nijiŋ ahàr goro goroani ga məjənaki kʉli nəŋgu ni àhəlu ahàr do, nəmərvu àna naŋ sawaŋ. Nawayay kʉli dal-dal emiteni ti, akawayum nu va do azuhva nani aw ? \p \v 16 Leli ɗek mə̀səra, nìhindifiŋa zlam kè kʉli a ndo. Ay ti mis ndahaŋ tə̀ɗəm nə̀njəhkia ke kʉli a sawaŋ. \v 17 Nə̀njəhki ke kʉli ti ahəmamam ? Ndam ya ti nə̀sləroru tay afa gekʉli ni ti, maslaŋa gatay bəlaŋ ti àgosa kʉli a waw ? \v 18 Nə̀hi ana Tit môru afa gekʉli, nə̀slərləŋoru wur ga məŋ geli ya kə̀səruma naŋ a lala ni. Tit òru ènjʉa afa gekʉli a ti àgosafəŋa zlam kè kʉli a waw ? Ŋgay leli ata Tit ti tʉwi geli ya magray ni bəlaŋani, majalay ahàr geli day bəlaŋani ti kə̀sərum do waw ? \p \v 19 Kə̀humi ana ahàr a ma goro ya nə̀biki ana kʉli ni bu ni ɗek ti mawayay matamfəŋa kè kʉli a waw ? Aha, nahkay do, aɗaba leli ndam ge *Krist. Zləbəba goro ni, pakama geli ya mə̀hi ana kʉli ni ɗek ti mə̀hi ana kʉli ti kè meleher ge Melefit, aɗaba mawayay ti kə̂ŋgətumkivu njəɗa e divi ge Melefit bu. \v 20 Nə̀ɗəm nahkay ti aɗaba nakoru afa gekʉli wuɗak. Eninjʉa, nədi ahàr ana kʉli kə̀bum kəgrum zlam ya ti nàwayay kə̂grum do ni ti nàwayay do. Tamal nahkay ti zlam ya anəgri ana kʉli ni ti lekʉlʉm day akawayum do. Zlam ya ti nawayay kə̀grum ba ni nday hi : kə̀ləgumvu ba, kìzirʉmvu ba, kə̀zumum ɓəruv ba, kə̀grumvu solu ba, kìndivʉmvu ba, kə̀sumivu ana mis ba, kìjʉm zlabay ba, akaba kìwisiŋʉmkabu zlam ba. \v 21 Eninjʉa afa gekʉli a ti Bay Melefit goro aməbəku mimili kè meleher gekʉli àna tʉwi gekʉli ya kəgrum ni ti nàwayay do. Bi eninjʉa afa gekʉli a ti nədi ahàr ana ndam ya tə̀bu tagudar zlam kekileŋa, tə̀mbrəŋ magray hala ndo, tagray zlam ge mimili kəlavaɗ, tàwayay məmbrəŋ magudar zlam gatay ni do ni. Tamal nòru nə̀dia ahàr ana tay a nahkay ti enitʉwi azuhva zlam gatay ya tagray ni. Zlam gani nani ɗek ti nàwayay do simiteni. \c 13 \s1 Pol ahivù ma ana ndam Koreŋ \p \v 1 Nihi ti nawayay naŋgoru afa gekʉli ya mahkər. Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu nahkay hi : « Təwəlki mis ka zlam wuɗaka ti ahàr àɗəm mis cʉ ahkay do ni mis mahkər tâgray sedi gani.\f + \fr 13:1 \ft Mimbiki 19.15.\f* » \v 2 Ka ya ti nòru afa gekʉli ye cʉ ni ti nə̀hiva ana kʉli a àndava. Ay nihi nu nə̀biyu eslini bi day nəhikaboru ma gani ana ndam ya tàgudar zlam ni akaba mis ndahaŋ ni ɗek keti : ka fat ya ti eninjʉa ni ti anatraɓ ndam magudar zlam ni ɗek, maslaŋa gatay bəlaŋ amatamfua do. \v 3 Kawayum kəsərum ma goro ya nəhi ana kʉli ni ti ma ge *Krist ya ahi ana kʉli eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni ni aw ? Nara nəɗəfiki ana kʉli, kara kəsərum. Tʉwi ge Krist ya agray e kiɗiŋ gekʉli bu ni ti tʉwi ge mis gedebeni do, aɗafaki naŋ àbu ana njəɗa. \v 4 Ka ya ti *tàdarfəŋ Krist kà təndal ni ti naŋ gedebeni eɗeɗiŋ, ay nihi ti Melefit àhəŋgaraba naŋ a, naŋ àbu àna sifa. Nahkay ere ye ti agray ni ɗek ti agray àna njəɗa ge Melefit. Leli ndam *asak gayaŋ ni mə̀bu akaba naŋ akaɗa mis bəlaŋ, leli day ndam gedebi. Ku tamal leli gedebeni nəŋgu ni, eminjʉa afa gekʉli ka fat gana ti aməɗəfiki ana kʉli leli mə̀bu àna sifa ge Krist. Nahkay tʉwi geli ya amagray e kiɗiŋ gekʉli bu ni ti amagray ti àna njəɗa ge Melefit. \p \v 5 Nəhi ana kʉli nahəma, njəhaɗuma ti kə̂ɗəgəzlum ahàr lala day. Lekʉlʉm ti kə̀bum kəfumki ahàr ke Krist eɗeɗiŋ aw ? Ŋgay Yezu Krist naŋ bəlaŋani akaba kʉli ti kə̀sərum do waw ? Do ni ti bi kə̀ɗəgəzluma ahàr a, kə̀səruma kìjʉmkia ke divi a. \v 6 Leli ndam asak eɗeɗiŋ ti nə̀səra, akəsərum. Akəsərum ti àna tʉwi geli ya magray ni ; mìjikia ke divi a ndo. \v 7 Ay ti leli mə̀bu mahəŋgali Melefit ana kʉli ti kàgudarum zlam ba simiteni. Leli mìjikia ke divi a ndo, ay ŋgay mis tə̂ɗəm leli mis sulumani ti màwayay do ; mawayay kàgudarum zlam ba ni ti ga nani do. Ere ye ti leli mawayay ni ti, mawayay ti kə̂grum zlam sulumani. Ku tamal mis tə̀ɗəm mìjikia ke divi a nəŋgu ni, àgray araŋa do. \v 8 Nə̀ɗəm nahkay ti aɗaba leli mìsliki məmbrəŋ tʉwi ge jiri koksah ; magray ti si tʉwi ge jiri kwa. \v 9 Kəla ka ya ti leli gedebeni, lekʉlʉm ti ni njəɗa-njəɗani ni ti məmərvu. Leli mahəŋgalay Melefit, mawayay ti mâslamalay manjəhaɗ gekʉli ti kàgudarum zlam va ba. \v 10 Nəbikioru pakama hini ana kʉli ka wakita ka ya ti nu driŋ driŋ akaba kʉli nahkay ni ti, aɗaba nawayay ti kâmbatumkaba manjəhaɗ gekʉli a. Nahkay eninjʉa afa gekʉli a ti anələgi ana kʉli do. Tʉwi goro ya nagray ni ɗek ti nagray àna njəɗa ga Bay geli ya àvu ni. Ay njəɗa gani nani ya àvu ni ti ge mijiŋ kʉli do, ga məvi njəɗa ana kʉli àna naŋ sawaŋ. \s1 Pol agri sa ana mis \p \v 11 Nihi ti bəza ga mmawa goro ni, ma goro àbi kay va bi. Nawayay ti kə̂mərumvu, kâslamalum manjəhaɗ gekʉli, ku way way do e kiɗiŋ gekʉli bu mə̂vi njəɗa ana maslaŋa nahaŋ, ma gekʉli mârakaboru, kânjəhaɗuma àna sulumana. Bay Melefit ti awayay mis, avi manjəhaɗ sulumani ana mis daya ; nahkay tamal kəgrum zlam nday nani ɗek ti amanjəhaɗ akaba kʉli kəlavaɗ. \p \v 12 Grumvu sa e kiɗiŋ gekʉli bu lala, akaɗa ga ndam ge Melefit ya tagravu sa ni. Ndam ge Melefit ya ahalay ni ɗek tə̀gria sa ana kʉli a. \p \v 13 Sulum ga Bay geli Yezu *Krist mə̂ləbu akaba kʉli ɗek, Melefit mâgray ti lekʉlʉm ɗek kâwayumvu akaɗa gayaŋ ya awayay mis ni, *Məsuf Njəlatani mâgray ti lekʉlʉm ɗek kânjəhaɗumkabu àna sulumani.