\id PSA Drafted by Steven Dazim; edited by Steven Dazim; exeg checked by Marsha Miles, Francis Dagonov, Pais Ureka, David Berama; comprehension checked by many Aruamu folks in many different settings; PSA 1-50 cons ck by Jill Riepe in Aug 2014; PSA 51-99 cons ck by Norm Weatherhead in July 2014; PSA 100-118 cons ck by Norm Mundhenk in Sep 2012; PSA 119-150 by Norm Weatherhead in Apr 2013. \ide UTF-8 \ide 65005 -Unicode (UTF-8) \rem copyright information: For any non Paratext use of this text, permission must be obtained from the copyright holder. \rem CAP information: recived July 2007 \h Onger Akaba \toc3 OA \toc2 Onger Akaba \toc1 Godɨn Ziam Fer Onger Akabar Akɨnafarim \mt Godɨn Ziam Fer Onger Akabar Akɨnafarim \mt2 O \mt1 Onger Akaba \imt Akar faragha zuim \ip Akɨnafarir kam, a Israelian Onger Akaba itir akɨnafarim. Onger akar akɨnafarir kamɨn itir maba, me Jerusalemɨn nguibamɨn ikia Godɨn Dɨpenimɨn da bange. Ezɨ onger akar kabar maba, gumazamiziba uari osɨmtɨziba ikia, Godɨn ziam fer dughiamɨn dar gun mɨgei. \ip En ganganimɨn, gumazir avɨriba ti onger akar kaba dughiar vamɨran da osirizir puvatɨ. Me dughiar igharaz igharazibar kamagh ami. Ezɨ gɨn gumazir igharaziba da akuvagha akɨnafarir vamɨra gami. \ip Onger akar kaba ko God ko mɨgeir arazir kaba, dar nɨghnɨzir avɨriba iti. Akɨnafarir kamɨn aven akar kaba iti: \ipi onger akar Godɨn ziam feba, \ipi ko uan arazir kuraba bagh God ko mɨkɨmtɨ a da gɨn amangamin akaba, \ipi ko osɨmtɨziba ko mɨzaziba izir dughiamɨn, akurvazim bagha God ko mɨgeir akaba, \ipi ko atrivim amɨsɨvamimin dughiar ekiabar onger akaba, \ipi ko nɨghnɨzir gavgavimɨn gun Godɨn mɨkɨmamin ighiaba, \ipi ko onger akar God mɨnamamiba, \ipi ko uan navir kuraba ko osɨmtɨziba agɨvsɨ God ko mɨgeir arazim, \ipi ko God ko mɨkɨmtɨ an apanibagh asɨghasɨghamin arazim, \ipi ko onger akar gumazamiziba da baragh dar mɨgɨrɨgɨabar gɨn mangamiba. \ip God ko mɨgeir arazir kaba ko onger akar kaba, da gumazamiziba e itir ikɨrɨmɨrir kam bar ada avaragha dar gun mɨgei. En dughiar e bar akongeziba iti, en dughiar e osɨmtɨziba isiba iti. En dughiar e igiabara itiba iti, en dughiar e ghuramiba iti. E dughiar mabar arei, egha dughiar mabar en naviba dera. Onger Akabar Akɨnafarir kam, a ikɨrɨmɨrir e datɨrɨghɨn itir ikiamin dughiaba ko magh ghu, egha fomɨra iza datɨrɨkɨn onger akar kaba Godɨn gumazamizibar nɨghnɨziba gavgavim dagh anɨga, egha men ikɨrɨmɨrimɨn men akurvasi. \c 1 \ms Akɨnafarir namba 1\f + \fr 1:0 \fr*\ft Hibrun akamɨn aven, me Onger Akabar Akɨnafarimɨn 5plan otevibagh ami, me dar bora ghaze, 5plan akɨnafariba.\ft*\f* \mr (Onger Akaba 1--41) \s Godɨn damazimɨn derazir gumazamiziba ko, gumazamizir arazir kurabagh amiba \q1 \v 1 \x - \xo 1:1 \xo*\xt Onger Akaba 26:4; Aghuzir Akaba 14:15\xt*\x*Gumazamizir kamaghɨn amiba, me bar akongegh: \q2 me gumazamizir arazir kurabagh amibar akaba baragha men gɨn aruir puvatɨgha, \q2 tuavir gumazamizir kuraba zuiba, me men gɨn zuir puvatɨgha, \q2 Godɨn akaba batogha da dɨpovir gumazamiziba ko, apiaghirir puvatɨ. \q1 \v 2 \x - \xo 1:2 \xo*\xt Josua 1:8; Onger Akaba 119:1; 119:35; 119:47; 119:92\xt*\x*Gumazamizir kaba, bar Ikiavɨra Itir Godɨn Arazibagh ifongegha, \q2 dɨmagariba ko aruebar dar gara pamtem dagh nɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 3 \x - \xo 1:3 \xo*\xt Aisaia 3:10; Jeremaia 17:8; Esekiel 47:12\xt*\x*Me mati temem, me dɨpar mɨriamɨn anekara. \q2 A uan dughiamra bava, dafariba mɨdir puvatɨ. \q3 Kamaghɨra, bizir me amiba bar, da deraghavɨrama otifi. \b \q1 \v 4 Ezɨ gumazamizir arazir kurabagh amiba, me kamaghɨn ikian kogham. \q2 Bar puvatɨ. \q1 Amɨnim raizɨn mɨsevibagh ivarazɨ da zui moghɨn, bizir me amiba deragh otivan kogh, \q2 dagheba dar puvatɨgh pura mangam. \q1 \v 5 Kamaghɨra, gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q2 God uan kotiamɨn me batuegh ivezir kuram me danɨngtɨ, \q3 me Godɨn damazimɨn derazir gumazamizibar saghon ikiam. \b \q1 \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Jon 10:14; 2 Timoti 2:19\xt*\x*Guizbangɨra, gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn deraziba, \q2 a me geghuv deragh men ganam. \q1 Eghtɨ gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q2 me bar ikuvigh ovegham. \c 2 \s God atrivim ginaba \q1 \v 1 \x - \xo 2:1 \xo*\xt Onger Akaba 46:6\xt*\x*\x - \xo 2:1-2 \xo*\xt Aposel 4:25-26\xt*\x*Manmaghɨram amizɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, akaba batozir arazim damuasa uariv gei? \q2 Manmaghɨram amizɨ, ikɨzir igharazibar gumazir dapaniba, arazir kurabar amuasa uari ko akam mɨsoke? \q3 Men akar kabar daghetam, otoghan kogham. \q1 \v 2 Nguazir kamɨn itir atriviba, mɨdorozim bagha uari akufi. \q2 Ikiavɨra Itir God ko atrivir a ua bagha inabazim, \q3 gumazir dapaniba aning dɨkabɨnasa tuaviba buri. \q2 Me kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 \v 3 “Aning e ikezir senba e da aghorarɨgham. \q2 Benir aning e ikezir gavgavir kaba, e da fɨrigham.” \b \q1 \v 4 \x - \xo 2:4 \xo*\xt Onger Akaba 37:13; 59:8; Aghuzir Akaba 1:26\xt*\x*Ekiam uan Nguibamɨn atrivir dabirabim gaperaghav ikia, \q2 me dɨpova men ingaravati. \q1 \v 5 A me bagha navim bar an ikuvizɨ, an Akar Gavgavim me mɨgei. \q2 Ezɨ an adarir ekiar kam me gamima, me bar atiatima, \q3 a me mɨgɨa ghaze, \q1 \v 6 “Kɨ uabɨ gumazir atrivimɨn ikiamin kam amɨsevegha gɨfa. \q2 Kɨ uabɨ a isa Saionɨn Mɨghsɨar ua bagha inabazimra anefazɨ, \q3 an aperaghav iti.” \b \q1 \v 7 \x - \xo 2:7 \xo*\xt Aposel 13:33; Hibru 1:5; 5:5\xt*\x*Ezɨ atrivim kamaghɨn mɨgei, \q1 “Kɨ datɨrɨghɨn Ikiavɨra Itir God na mɨkemezir bizibar gun mɨkɨmam. \q2 A ghaze, ‘Nɨ nan otarim, ezɨ datɨrɨghɨn kɨ nɨn afeziamɨn oto.’ \q1 \v 8 \x - \xo 2:8 \xo*\xt Onger Akaba 72:8; Daniel 7:13-14; Jon 17:4-5\xt*\x*Nɨ nan azaraghtɨ kɨ ikɨziba bar nɨ danɨngam. \q2 Nɨ nguazir kamɨn itir kantriba bar me gativagh men ganam. \q1 \v 9 \x - \xo 2:9 \xo*\xt Onger Akaba 89:23; Akar Mogomem 2:26-27; 12:5; 19:15\xt*\x*Nɨ uan agharir gavgavimɨn men suiragh men ganam. \q2 Nɨ me abightɨ, me nguazir mɨneba bɨaghiri moghɨn bɨghiregh, \q3 mɨzumzuiaribar iregham.” \b \q1 \v 10 Kamaghɨn amizɨ, ia atriviba, \q2 ia kuariba arigh oregh nɨghnɨzir aghuim iniam. \q1 Ia nguazimɨn gumazir dapaniba, \q2 ia akar kam baregh deravɨra uari bagh ganam. \q1 \v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Filipai 2:12; Hibru 12:28\xt*\x*Ia uari isɨ God danigh, egh an apengan ikɨ. \q2 Egh agorogem sara bar atiatingigh. \q1 \v 12 \x - \xo 2:12 \xo*\xt Jon 5:23; 1 Pita 2:6\xt*\x*Ia uari amɨragh teviba apɨrigh magɨrɨ, \q2 an dagarimningɨn tor. \q1 Puvatɨghtɨ, an adarim zuamɨrama otoghtɨ ia arɨmɨghiregham. \q2 Guizbangɨra, an anɨngagheghtɨ an anɨngagharim zuamɨrama otogham. \q1 Eghtɨ gumazitam God bagh izɨ an aven modogh, \q2 nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ bar akuegham. \c 3 \s Gumazir mam mɨzaraghara gavgavim iniasa God ko mɨgei \d Devit uan otarim Apsalomɨn arav ghugha, dughiar kamɨn ighiar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 3:1 \xo*\xt 2 Samuel 15:13--17:22\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nan apaniba me bar avɨraseme. \q2 Me nan apanim gamua egha pazavɨra na gami. \q1 \v 2 Men avɨriba na mɨgɨa ghaze, \q2 “God nɨn akuraghan kogham.” \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 3 \x - \xo 3:3 \xo*\xt Onger Akaba 62:7\xt*\x*Ezɨ men akar me mɨgeir kam a guizbangɨra puvatɨ. \q2 Ikiavɨra Itir God, nɨrara nan mɨdorozir oramɨn mɨn iti, ezɨ kɨ nɨn uabɨ modi. \q1 Nɨrara nan akurvazima kɨ uan apaniba abɨri. \q2 Nɨ nan osɨmtɨziba agevima, kɨ tugha gavgavighavɨra iti. \b \q1 \v 4 \x - \xo 3:4 \xo*\xt Onger Akaba 4:3; 43:3\xt*\x*Kɨ uabɨn akurvaghasa Ikiavɨra Itir Godɨn dei. \q2 Ezɨ a uan mɨghsɨar ua baghavɨra inabazimɨn ikia \q2 na baragha nan akurvasi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 Kɨ mɨsiamɨn akuava onganigha, egha gɨn osegha bar deravɨra iti. \q2 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God bar deravɨra nan gari. \q1 \v 6 \x - \xo 3:6 \xo*\xt Onger Akaba 23:4; 27:3; 118:10-13\xt*\x*Nan apanir 10,000pla danganiba bar na ekɨaru, \q2 ezɨ kɨ men atiatir puvatɨ. \b \q1 \v 7 \x - \xo 3:7 \xo*\xt Jop 16:10; Onger Akaba 22:21; 57:4; 58:6\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, nɨ dɨkavigh izɨ nan akuragh. \q2 Guizbangɨra, nɨ mati gumazim uan apanibar koviabav sozi moghɨn, nɨ nan apaniba aghumsɨzim me ganɨdi. \q1 Nɨ mati gumazim uan apanibar atariba apɨrizɨ moghɨn, \q2 nɨ gumazir kurar kaba abɨri. \b \q1 \v 8 \x - \xo 3:8 \xo*\xt Onger Akaba 28:8; 29:11\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, nɨ uabɨra en akurvagha uam e ini, \q2 ezɨ bizir katam bar e gasɨghasɨghizir puvatɨ. \q3 Nɨ bar deraghavɨra uan gumazamizibagh ami. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \c 4 \s Gumazim dɨmagarimɨn gavgavim iniasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Gumazir onger akar kabar faragha zuim, gumazibav geima, me gitabav sosi. \q1 \v 1 \x - \xo 4:1 \xo*\xt Onger Akaba 17:6; 18:6; 18:18-19\xt*\x*O God, nan Akurvazir Gumazim, nɨ nan akuragha nan apaniba abɨra, \q2 ezɨ kɨ nɨn dei, nɨ nan akuragh. \q1 Fomɨra osɨmtɨzir bar ekiam nan itima, nan navim bar na baseme, \q2 ezɨ nɨ nan akurazɨ osɨmtɨzim datɨrɨghɨn gɨfa. \q3 Nɨ datɨrɨghɨn nan apangkuvigh nan dɨmdiam barakigh. \b \q1 \v 2 O gumaziba, dughiabar manmaghɨn, ia akar aghumsɨziba na gasɨ nan ziam gasɨghasɨvɨra ikiam? \q2 Egh dughiabar manmaghɨn, ia nguazir kamɨn bizir kɨnibagh ifueghvɨra ikiam? \q3 Ia dughiabar manmaghɨn arazir ifavarim gifueghɨvɨra ikiam? \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 3 \x - \xo 4:3 \xo*\xt Onger Akaba 6:8-9; 50:5; 135:4\xt*\x*Ia akar kam bar deragh a gɨfogh. \q2 Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn apengan itiba, God ua baghavɨra me ginaba. \q3 Ezɨ kɨ an diazɨ, a nan azangsɨzim barasi. \q1 \v 4 \x - \xo 4:4 \xo*\xt Onger Akaba 77:6; 119:11; Efesus 4:26\xt*\x*Ia atar uari bagh gan, egh arazir kuratam damuan markɨ. \q2 Ia uan mɨsiabagh ireghɨv ikɨ, \q3 mɨgɨrɨgɨar kam gɨnɨghnɨgh uan akabar kumigh. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Godɨn Araziba 33:19; Onger Akaba 51:19; 62:8\xt*\x*Ia nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikɨva, \q2 ofan a ifongezibar amu. \q1 \v 6 \x - \xo 4:6 \xo*\xt Dɨboboniba 6:26; Jop 7:7; 9:25\xt*\x*Gumazamizir avɨriba bizir aghuibar gan, bar akueghasa ifonge. \q2 O Ikiavɨra Itir God, nɨn guamɨn angazangarim e gisirazɨ moghɨn, \q3 nɨ bar e gifuegh en boroghɨra ikɨ, egh en apangkuvigh en akurvagh. \q1 \v 7 \x - \xo 4:7 \xo*\xt Onger Akaba 97:11-12; 119:14; 119:72\xt*\x*Wit ko wainɨn ovɨziba azenibar aghua bar puvɨra bema, gumaziba da bagha bar akonge. \q2 Ezɨ nɨ na gamizɨ kɨ nɨ bagha bar akongezir arazim, nan navir averiam bar a gizɨvagha, \q3 wit ko wain gifongezir arazim guizbangɨra bar a gafira. \q1 \v 8 \x - \xo 4:8 \xo*\xt Jop 11:19; Onger Akaba 16:9\xt*\x*Kɨ mɨsiamɨn ghua atiatir puvatɨghava akui. \q2 Ikiavɨra Itir God, nɨrara deragha na akumakua nan garima, \q3 kɨ deraghvɨra ikia atiatir puvatɨ. \c 5 \s Gumazim deragh uabɨ geghuvasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Ezɨ gumazir onger akar kamɨn faragha zuim gumazibav geima me itabagh ivi. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ da baragh, \q3 egh kuarim atɨgh nan ararem baragh. \q1 \v 2 \x - \xo 5:2 \xo*\xt Onger Akaba 3:4; 65:2\xt*\x*Nɨ nan atrivim ko nan God, \q2 kɨ nɨ ko mɨgei, \q3 nɨ nan ararem baragh. \q1 \v 3 \x - \xo 5:3 \xo*\xt Onger Akaba 30:5; 88:13; 130:6\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨzarazibar nɨ ko mɨgeima, nɨ na barasi. \q2 Aruem anadir dughiabar kɨ nɨ ko mɨgei. \q1 Kar mati nan ofa kɨ a isa nɨ ganɨdi, \q2 ezɨ nɨ datɨrɨghɨn na ikarvaghasa kɨ nɨ mɨzua iti. \b \q1 \v 4 Nɨ Godɨn arazir kurabagh ifongezir puvatɨzim. \q2 Kamaghɨn, gumazamizir arazir kurabagh amiba \q3 nɨn boroghɨn ikian kogham. \q1 \v 5 \x - \xo 5:5 \xo*\xt Habakuk 1:13\xt*\x*Gumazamizir uarira uari feba, me nɨn damazimɨn ikian kogham. \q2 Ezɨ gumazamizir arazir kurabagh amiba, nɨ bar me gifongezir puvatɨ. \q1 \v 6 \x - \xo 5:6 \xo*\xt Onger Akaba 55:23; Akar Mogomem 21:8\xt*\x*Gumazamizir ifavaribagh amiba, nɨ me gasɨghasɨsi. \q2 Egha gumazamizir gumazibav sozi me ariaghɨriba ko ifavaribagh amiba, \q3 nɨ bar men aghua. \b \q1 \v 7 \x - \xo 5:7 \xo*\xt 1 Atriviba 8:29-30; Onger Akaba 132:7; 138:2\xt*\x*Nɨ zurara nan apangkufi, kamaghɨn, kɨ nɨn Dɨpenir mɨriamɨn aven mangam. \q2 Kɨ dɨpenir nɨ ua bagha inabazimɨn izɨ, \q3 nɨn atiatigh uan tevimning apɨrigh nɨn ziam fam. \q1 \v 8 \x - \xo 5:8 \xo*\xt Onger Akaba 24:4-5; 27:11\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nan apaniba bar avɨrasemegha na gasɨghasɨghasa. \q2 Kamaghɨn nɨ nan aku mangɨtɨ, \q3 kɨ nɨn guizɨn arazimɨn tuavimɨn gɨn mangam. \b \q1 \v 9 \x - \xo 5:9 \xo*\xt Onger Akaba 62:4; Luk 11:44; Rom 3:13\xt*\x*Nan apaniba, me guizɨn akam bar a gɨfozir puvatɨ. \q2 Me gumazir igharaziba me gasɨghasɨghasavɨra nɨghnɨsi. \q1 Men akatoriba mati gumazamizibar moziba akaba akari; \q2 me mɨgeima ovevem otifi. \q1 Gumazamiziba me baragh men gɨn mangɨsɨ, \q2 me ifavarir akar bar isɨngtɨzibav kɨmam. \q1 \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt 2 Samuel 15:31; 17:14; 17:23\xt*\x*O God, nɨ men arazir kuraba tuisɨgh ivezir kuram me danɨng. \q2 Nɨ men nɨghnɨzir kurar kabagh iraghtɨ, me bar onganigh. \q1 Me arazir bar kurar avɨribagh amua nɨn akam batosi, \q2 kamaghɨn nɨ me batueghtɨ me nɨn saghon ikɨ. \b \q1 \v 11 \x - \xo 5:11 \xo*\xt Aisaia 65:13\xt*\x*Egh gumazamizir nɨ bagha iza nɨn aven modiba, \q2 nɨ me ateghtɨ me bar akongegh. \q1 Gumazamizir nɨ ativagha gariba, men naviba deraghtɨ, \q2 me ighiabar amu bar akongegh. \q1 Gumazamizir bar nɨ gifongeziba, \q2 me bar akongegh nɨn ziam fɨ. \q1 \v 12 \x - \xo 5:12 \xo*\xt Onger Akaba 115:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, gumazamizir nɨn akamɨn gɨn zuiba, \q2 nɨ bar deraghavɨra me gami. \q1 Nɨn ifongiam oramɨn mɨn me avaragha me modima, \q2 me bar deraghavɨra iti. \c 6 \s Gumazim osɨmtɨzim ikia uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim, gita gikararang ongasa me mɨkeme. \q1 \v 1 \x - \xo 6:1 \xo*\xt Onger Akaba 38:1; Jeremaia 10:24\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ adarim ikɨ \q2 pamten na mɨkɨman markɨ. \q1 Nɨn navim ikuvightɨ, \q2 nɨ ivezir kuram na danɨngan markɨ. \q1 \v 2 \x - \xo 6:2 \xo*\xt Onger Akaba 41:4; Hosea 6:1\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ bar osemegha ua gavgaviba puvatɨ, \q2 ezɨ nɨ nan apangkufigh. \q1 Nan gavgaviba bar gɨfa, \q2 eghtɨ nɨ gavgavir igiam na danɨngightɨ kɨ ua deragham. \q1 \v 3 \x - \xo 6:3 \xo*\xt Onger Akaba 90:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nan navim osɨmtɨzir ekiam a itaragha ghuaghiri. \q2 Ezɨ dughiaba manmaghɨn, \q3 osɨmtɨzir ekiar kam nan navir averiamɨn ikɨvɨra ikiam? \b \q1 \v 4 O Ikiavɨra Itir God, nɨ iragh izɨ \q2 nan akuragh ua na inigh. \q1 Nɨn apangkuvim zurara ikia mamaghɨra iti, \q2 nɨ uan apangkuvim ginɨrɨgh nan akuraghtɨ \q3 kɨ ovengan kogham. \q1 \v 5 \x - \xo 6:5 \xo*\xt Onger Akaba 88:11; 118:17; Aisaia 38:18\xt*\x*Gumazamizir oveaghueziba, \q2 me ua nɨ gɨnɨghnɨzir puvatɨ. \q1 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn, \q2 tina ua nɨn ziam fam? \b \q1 \v 6 Kɨ dia ghuavti, nan gavgaviba bar gɨfa. \q2 Nan temeriba zurara dɨmagaribar nan mɨsiam giri, \q3 kɨ ara ghuav itima, \q4 nan dapanir aghoghonim bar kumkumi. \q1 \v 7 \x - \xo 6:7 \xo*\xt Jop 17:7; Onger Akaba 38:10; Azir Akam 5:17\xt*\x*Nan apanir avɨriba iti, \q2 kamaghɨn amizɨ, kɨ dughiabar aziavɨra iti. \q1 Nan damazimning nan bezɨ, \q2 kɨ deragha bizibar garir puvatɨ. \b \q1 \v 8 \x - \xo 6:8 \xo*\xt Onger Akaba 119:115; Matyu 7:23; Luk 13:27\xt*\x*Ikiavɨra Itir God nan azirakam baregha gɨfa, \q2 kamaghɨn, ia gumazir arazir kurabagh amiba, \q3 na gitagh. \q1 \v 9 Kɨ uabɨn akurvaghasa Ikiavɨra Itir God ko mɨgeima, \q2 a na baregha gɨfa. \q3 Kɨ a ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, a da baregha gɨfa. \q1 \v 10 Nan apaniba osɨmtɨzir ekiam inigh, \q2 bar aghumsɨgh atiatigham. \q1 Me zuamɨra na ategh onganigh arɨ \q2 tintinibar mangegham. \c 7 \s Gumazim osɨmtɨzim ikia God ko mɨgei \d Benjaminɨn adarazir gumazir mam an ziam Kus, an arazir mam gamizɨ, Devit a basemegha onger akar kam osiri. \d A God ko mɨgɨa a bange. \q1 \v 1 \x - \xo 7:1 \xo*\xt Onger Akaba 31:1; 31:15; 71:1\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, \q2 kɨ nɨ bagha iza nɨn uabɨ apazagha uan apanibar modo. \q1 Nɨ nan akuraghtɨ, nan apanir nan agɨntɨziba na mɨsueghtɨ, \q2 kɨ aremeghan kogham. \q1 \v 2 Puvatɨghtɨma, laion gumazim gasɨghasɨzi moghɨn, \q2 me na gasɨghasɨgh nan mɨkarzim abɨghɨrarigham. \q1 Me na gekuigh mangɨghtɨ, \q2 gumazir nan akuragh na iniamiba puvatɨgham. \b \q1 \v 3 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, kɨ arazir kuram damigham, \q2 o gumazir igharazitam gasɨghasigham, \q2 \v 4 \x - \xo 7:4 \xo*\xt Onger Akaba 109:4-5\xt*\x*o kɨ uan namakam gifaragh puram akatam a gasam, \q3 o kɨ arazir kuramɨn pura uan apanim damightɨ, \q1 \v 5 nɨ nan apanibar amamangatɨghtɨ, me nan agɨragh nan suiragh. \q2 Egh na dɨkabɨragh magɨrɨ nan mɨkarzim bar a gasɨghasɨgh, \q3 anetɨghtɨ a pura nguazim girɨghɨv ikɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 6 \x - \xo 7:6 \xo*\xt Onger Akaba 35:23; 94:2; 138:7\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ anɨngaghegh dɨkavighasa kɨ ifonge. \q1 Apaniba bar anɨngaghegha na mɨsosi, \q2 nɨ izɨ nan akuragh. \q1 O nan God, nɨ gumazibar araziba tuisɨghamin dughiam amɨsefe, \q2 kamaghɨn nɨ dɨkavigh izɨ nan akuragh. \q1 \v 7 \x - \xo 7:7 \xo*\xt Onger Akaba 22:27\xt*\x*Nɨ bar ikɨziba akuvaghtɨ, me nɨ okarigh. \q2 Egh nɨ uan atrivir dabirabir pɨn itim daperagh \q3 bar me gativagh men gan. \q1 \v 8 \x - \xo 7:8 \xo*\xt Onger Akaba 26:1; 43:1; 98:9\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ gumazamizibar araziba tuisɨsi. \q2 Nɨ fo, kɨ guizɨn arazir aghuibara ami. \q3 Kamaghɨn amizɨ, nɨ nan araziba tuisɨghamin dughiamɨn nan akuragh. \b \q1 \v 9 \x - \xo 7:9 \xo*\xt Onger Akaba 34:21; 40:2; 94:23; Akar Mogomem 2:23\xt*\x*O God, nɨ bar Godɨn aghuimra. \q2 Nɨ gumazamiziba bar men navir averiaba ko nɨghnɨziba tuisɨsi. \q1 Nɨ gumazamizir kurabar arazir kuraba bar ada gɨfagh. \q2 Egh nɨn damazimɨn derazir gumazamiziba, \q3 nɨ me damutɨ, me tugh gavgafigh. \b \q1 \v 10 \x - \xo 7:10 \xo*\xt Onger Akaba 18:2; 18:30; 97:10-11\xt*\x*God nan oramɨn mɨn, \q2 na geghuva nan garir gumazim. \q1 Gumazamizir an akam baragha an gɨn zuiba, \q2 a men akurvagha ua me isi. \q1 \v 11 \x - \xo 7:11 \xo*\xt Onger Akaba 50:6; 90:9\xt*\x*God guizɨn arazimra gumazamizibar araziba tuisɨsi. \q2 Gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q3 a zurara me dɨkabɨra ivezir kuram me ganɨdi. \b \q1 \v 12 \x - \xo 7:12 \xo*\xt Godɨn Araziba 32:41-42; Onger Akaba 64:7\xt*\x*Gumazim uan navim giraghan koghtɨ, \q2 God uan mɨdorozir sabam amɨnam. \q3 Egh a uan barir pim dafagh mɨdorozim bagh mɨzuam ikiam. \q1 \v 13 \x - \xo 7:13 \xo*\xt Onger Akaba 18:14; 45:5\xt*\x*A gumazir kurar kabav sueghtɨ me aremeghasa \q2 uan mɨdorozir biziba akɨrigha gɨfa. \q3 An afuzir aviba itiba men akuighav iti. \b \q1 \v 14 \x - \xo 7:14 \xo*\xt Jop 15:35; Aisaia 59:4; Jems 1:15\xt*\x*E gari, gumazir kuram arazir kuram damuasa uan nɨghnɨzim akɨrigha gɨfa. \q2 A zurara ifarava, osɨmtɨzir kabagh amima da otivavɨra iti. \q1 \v 15 \x - \xo 7:15 \xo*\xt Onger Akaba 57:6\xt*\x*A gumazir igharaziba mozir torir kamɨn magɨrasa, me bagh a gɨkui. \q2 Egha a uabɨ mozir torir a kuizir kam giraghu. \q1 \v 16 \x - \xo 7:16 \xo*\xt Onger Akaba 140:9-11\xt*\x*Kamaghɨra, osɨmtɨzir an amizim, anarɨram avaragham. \q2 Akam adariba ko, mɨdorozir a igharaz darazi damuasava amiba, \q3 da raghɨrɨgh anarɨram asɨghasɨgham. \b \q1 \v 17 Ikiavɨra Itir God a bar guizbangɨra dera, \q2 kamaghɨn kɨ bar a mɨnabagham. \q1 Kɨ Godɨn Bar Pɨn Itimɨn ziam fɨva, \q2 a bagh ighiaba bangam. \c 8 \s Godɨn ziar ekiam ko gumazibar ziar aghuim \d Devit onger akar kam osiri. \d Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim gumazibav kemezɨ, me Getɨn nguibamɨn ingarizir gita inigha a gikararai. \q1 \v 1 \x - \xo 8:1 \xo*\xt Onger Akaba 113:4; 148:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ en Ekiam. \q2 Nguazir kamɨn nguibaba bar dar gumazamiziba, \q3 nɨn gavgavimɨn gara ziar ekiam nɨ ganɨdi. \q2 Ezɨ nɨn ziar ekiam bar overiam gizɨfa. \q1 \v 2 \x - \xo 8:2 \xo*\xt Onger Akaba 44:16; Matyu 21:16; 1 Korin 1:27\xt*\x*Borir bar iririviba uaghan nɨn ziam fe. \q2 Nɨn apaniba ko, nɨn akam batozir darazi nɨ men tuavim apɨrasa, \q3 dɨvazir bar gavgavim atɨ. \b \q1 \v 3 \x - \xo 8:3 \xo*\xt Onger Akaba 111:2\xt*\x*Kɨ kogha pɨn overiar nɨ uan dafarimɨn ingarizimɨn gara, \q2 egha uaghan iakɨnim ko mɨkovezir uan danganir nɨ me arɨghɨzibar gari, \q1 \v 4 \x - \xo 8:4 \xo*\xt Jop 7:17-18; Onger Akaba 144:3; Hibru 2:6-8\xt*\x*kɨ kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, \q2 e gumazamiziba ti manmaghɨram amizir biziba, ezɨ nɨ mɨghɨgha e gɨnɨghnɨsi? \q1 E pura biziba. \q2 Manmaghɨram amizɨ, nɨ bar puvɨrama e gɨnɨghnɨsi? \q1 \v 5 Nɨ uabɨ en ingarigha, e isa uabɨn apengan e atɨ. \q2 Nɨ gavgavim ko ziar ekiam isa e ganɨga e afazɨ, \q3 bizir nɨ ingariziba bar en apengan iti. \q1 \v 6 \x - \xo 8:6 \xo*\xt Jenesis 1:26-28; 1 Korin 15:27; Efesus 1:22; Hibru 2:8\xt*\x*Bizir nɨ ingarizir kaba bar, \q2 nɨ dagh ativagh dar ganasa e amɨsefe. \q1 Biziba bar moghɨra nɨ da isa \q2 e gumazamiziba en suemningɨn apengan da arɨki. \q1 \v 7-8 Bizir kaba bar moghɨra: \q2 Sipsipba, bulmakauba, asɨzir ruarimɨn itiba ko, \q2 overiamɨn itir kuaraziba, \q2 ongarimɨn osiriba ko ongarimɨn aven aruir biziba, \q3 da bar en apengan iti. \b \q1 \v 9 O Ikiavɨra Itir God, nɨ en God. \q2 Nguazir kamɨn nguibaba bar dar gumazamiziba, \q3 nɨn gavgavimɨn gara ziar ekiam nɨ ganɨdi. \c 9 \s Gumazim Godɨn guizɨn arazir bagha a mɨnabi \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim, a gumazamizibav kɨmtɨ, me Almut Labenɨn tiarimɨn gɨn mangɨ ighiar kam bangam. \q1 \v 1 O God, kɨ uan navir averiamɨn nɨ mɨnabaghasa. \q2 Kɨ nɨ amir ingangarir aghuir kaba bagh gumazamizibav kɨmasa. \q1 \v 2 \x - \xo 9:2 \xo*\xt Onger Akaba 5:11; 83:18\xt*\x*Kɨ nɨ gɨnɨghnɨgh nɨ bagh ongɨ \q2 bar akuegham. \q1 O Godɨn Bar Pɨn Itim, kɨ nɨ bagh ongɨ \q2 egh ziar ekiam nɨ danɨngam. \b \q1 \v 3 Nan apaniba nɨn ganigha ara ghua, \q2 nɨn damazimɨn daghiregha bar ariaghire. \q1 \v 4 Nɨ uan atrivir dabirabim gaperagha \q2 guizɨn arazimɨn gumazamizibar araziba tuisɨsi. \q1 Egha nan araziba guizɨn arazimɨn da tuisigha ghaze, \q2 kɨ osɨmtɨziba puvatɨ. \q1 \v 5 \x - \xo 9:5 \xo*\xt Godɨn Araziba 9:14; Aghuzir Akaba 10:7\xt*\x*Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar araziba tuisigha gɨfa. \q2 Gumazamizir kuraba, nɨ bar me gasɨghasigh men ziaba angarightɨ, \q3 gumazamiziba me gɨnɨghnɨghan kogham. \q1 \v 6 Nɨ bar apanibagh asɨghasigha gɨfa, \q2 eghtɨ me ikuvigh ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 Men nguibar ekiaba sara, nɨ bar dagh asɨghasigha gɨfa, \q2 eghtɨ gumazitam ua me gɨnɨghnɨghan kogham. \b \q1 \v 7 \x - \xo 9:7 \xo*\xt Onger Akaba 102:12; 102:26; Hibru 1:11\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God zurara uan atrivir dabirabim daperaghav ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 A guizɨn arazimɨn gumazamizibar araziba tuisɨgham. \q1 \v 8 \x - \xo 9:8 \xo*\xt Onger Akaba 96:13; 98:9\xt*\x*A uan guizɨn arazir kabar gɨn ghua gumazamizibar araziba tuisɨsi. \q2 A uan arazir aghuimɨn gumazamizibagh ativagha men gari. \q1 \v 9 \x - \xo 9:9 \xo*\xt Onger Akaba 37:39; 46:1; 91:2\xt*\x*Ikiavɨra Itir God osɨmtɨziba itir gumazamiziba bagha \q2 dɨpenir gavgavir mamɨn mɨn iti. \q1 Eghtɨ apaniba osɨmtɨzibar anɨngamin dughiabar, \q2 me an aven mangegh muegham. \q1 \v 10 \x - \xo 9:10 \xo*\xt Godɨn Araziba 31:6-8; Onger Akaba 37:25; 70:4; 91:14\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, gumazamizir nɨ bagha iziba, \q2 nɨ akɨrim giragha me gasir puvatɨ. \q1 Kamaghɨn gumazamizir nɨ gɨfoziba, \q2 me nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \b \q1 \v 11 \x - \xo 9:11 \xo*\xt Onger Akaba 107:22\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, Saionɨn nguibamɨn ikia \q2 uan atrivir dabirabim gaperaghav iti. \q1 E a bagh ongɨva an ziam fam! \q2 E Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn ikɨ, \q3 arazir an amizibar gun mɨkɨmɨva an ziam fam. \q1 \v 12 \x - \xo 9:12 \xo*\xt 2 Samuel 4:11; Onger Akaba 9:18; 10:17; 22:24; 37:25; Aisaia 49:14-15; Hibru 13:5\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, gumazamizir mɨzaziba isiba, a me gɨnɨghnɨsi. \q2 A me baragha uan kuarimning dukuir puvatɨ. \q1 Gumazamizir arazir kurabar me gamiba, \q2 a men arazir kuraba ikarvasi. \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan apangkufigh! \q2 Apaniba na garɨzir osɨmtɨziba nɨ dar gan. \q1 Kɨ bar ovengasava amir dughiabar, \q2 nɨ nan akurvagha ua na isima kɨ deraghavɨra iti. \q1 \v 14 \x - \xo 9:14 \xo*\xt Onger Akaba 13:5; 20:5; 35:9\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, nɨ na gamizir biziba, \q2 kɨ bar dagh eghan nɨn ziam fam. \q1 Nɨ ua na inizir bizim bagh, kɨ Saionɨn nguibamɨn tiar akamɨn tughɨv ikɨ, \q2 bar akuegh an gun mɨkɨmam. \q1 \v 15 \x - \xo 9:15 \xo*\xt Onger Akaba 7:15; 94:23; Aghuzir Akaba 5:22; 26:27\xt*\x*Kantrin Igharazibar Gumazamiziba en suighasa, nguazimɨn toribagh tui. \q2 Egha me uari dagh iraghue. \q1 Me en suighasa azuaziba guizɨ, \q2 azuaziba merara suiki. \q1 \v 16 \x - \xo 9:16 \xo*\xt Ua Me Ini 14:31; Aghuzir Akaba 5:22\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, guizɨn arazimɨn gumazamiziba tuisɨzir dughiamɨn, \q2 a uan arazir aghuim akakasi. \q1 Gumazamizir kuraba, igharaz darazigh asɨghasɨghasa amir biziba \q2 meraram asɨghasɨsi. \q3 (Nɨ akar kam gɨnɨghnɨgh kuarimɨn aven bar aghumra ighiam damu.) \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 17 \x - \xo 9:17 \xo*\xt Jop 8:13; Onger Akaba 50:22\xt*\x*Gumazamizir kuraba ko Kantrin Igharazibar Gumazamizir akɨrim ragha God gasaraziba, \q2 me bar moghɨra mangɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn ikiam. \q1 \v 18 \x - \xo 9:18 \xo*\xt Onger Akaba 12:5; Aghuzir Akaba 23:18; 24:14\xt*\x*Dughiabar zurara, God onganarazibagh amir gumazamizibagh nɨghnɨghavɨra iti. \q2 Gumazamizir osɨmtɨziba itiba, me nɨghnɨzir gavgavim ikia kamaghɨn fo, \q3 God men akurvagham. \q2 A me ateghtɨ \q3 me puram a mɨzuam ikian kogham. \q1 \v 19 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dɨkavigh izɨ. \q2 Nɨ nguazimɨn gumazamiziba ateghtɨ, \q3 me gavgavigh nɨ gafiraghan markɨ. \q1 Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar amightɨ, \q2 me nɨn kotɨn aven nɨn damazimɨn tuifigh. \q3 Egh nɨ guizɨn arazimɨn men araziba tuisɨgh. \q1 \v 20 \x - \xo 9:20 \xo*\xt Onger Akaba 62:9; Aisaia 31:3; Esekiel 28:2\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ me damightɨ me bar atiatingigh. \q2 Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba kamaghɨn me damightɨ, \q3 me bar fogh suam me gavgaviba puvatɨ, \q4 me pura bizir kɨniba. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \c 10 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei\f + \fr 10:0 \fr*\ft Gumazir maba ghaze, Onger Akabar Akɨnafarimɨn sapta 10, a sapta 9ɨn akɨnafarir otevir mam.\ft*\f* \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ manmaghsuavɨra nan saghuiamɨn tughav iti? \q2 Kɨ osɨmtɨziba itir dughiabar, nɨ manmaghsuavɨra nan modi? \q1 \v 2 \x - \xo 10:2 \xo*\xt Onger Akaba 7:16; 9:15; Aghuzir Akaba 5:22\xt*\x*Gumazir kuraba uari fa, \q2 egha gumazir onganarazibagh amibagh asɨghasɨghasa men agɨntɨsi. \q1 Nɨ me damightɨ, me nguazir torir gumazir igharaziba magɨrasa kuiziba, \q2 me uari dar magɨrɨ. \q1 \v 3 \x - \xo 10:3 \xo*\xt Onger Akaba 94:4; Rom 1:32\xt*\x*Gumazir kuram uabɨ fa, \q2 uan navir averiamɨn aven itir arazir kurabagh ifonge. \q1 Gumazir bizir avɨribagh ifongezim, \q2 an akar kurabar Ikiavɨra Itir God mɨgɨava, akɨrim ragha a gasi. \q1 \v 4 \x - \xo 10:4 \xo*\xt Onger Akaba 14:1-2; 53:1\xt*\x*Gumazir kuram ifaghata ghaze, kɨ bar bizibagh fo. \q2 A ghaze, kɨ nɨghnɨzir aghuir avɨriba iti. \q3 Egha God gɨnɨghnɨzir puvatɨ. \q1 A ghaze, “God, arazir kurar kɨ amibar gari puvatɨ. \q2 A nan arazir kaba ikaraghan kogham.” \q1 \v 5 \x - \xo 10:5 \xo*\xt Onger Akaba 12:5; Aisaia 26:11\xt*\x*Gumazir kam amir biziba, da bar deraghavɨrama otifi. \q2 Egha a ifaghata, bar tong nɨn nɨghnɨzibagh fozir puvatɨ, \q3 egha uan apaniba men apanim gami. \q1 \v 6 \x - \xo 10:6 \xo*\xt Aisaia 56:12; Akar Mogomem 18:7\xt*\x*A uabɨra uabɨ gɨnɨghnɨgha ghaze, kɨ tugha gavgafi. \q2 Bizitam bar na munamadaghan koghtɨ, \q3 kɨ osɨmtɨzitam batoghan kogham. \q1 \v 7 \x - \xo 10:7 \xo*\xt Jop 20:12; Onger Akaba 12:2; Rom 3:14\xt*\x*An atamra paza bizibav gɨava, gumazamizir igharazibagh asɨghasɨghasa mɨgei. \q2 A gumazamizibar amutɨ me atiatingasa, bizibar me gifara atamra mɨgei. \q3 An arazir kuraba ko osɨmtɨzibar amutɨ da otivasa atamra bizibav gei. \q1 \v 8 \x - \xo 10:8 \xo*\xt Onger Akaba 17:11; Habakuk 3:14\xt*\x*Gumazir kamaghɨn amim, nguibamɨn aven modoghav iti. \q2 A ikɨ ganam, gumazir aghuim izɨtɨ an a mɨsueghtɨ an aremegham. \q3 A gumazir gavgaviba itir puvatɨziba bagha modoghav ikia gari. \q1 \v 9 \x - \xo 10:9 \xo*\xt Onger Akaba 17:12; Maika 7:2\xt*\x*A laionɨn mɨn uan torimɨn modogha gara iti. \q2 A modogh ikɨ egh gumazir onganarazibagh amibar suighasa. \q3 A uan iver ekiamɨn men pɨgha men suigha me amɨkɨrvagha zui. \q1 \v 10 Gumazir kurar kam nɨmɨram apiav ikia gara, \q2 gumazir gavgaviba puvatɨziba, \q3 a uan gavgavir ekiar kamɨn me abɨri. \q1 \v 11 \x - \xo 10:11 \xo*\xt Jop 22:13; Onger Akaba 94:7; Esekiel 9:9\xt*\x*Gumazir kuram kamagh nɨghnɨgha ghaze, \q2 “God ti arazir kurar kɨ amir kaba, mɨghɨgha dagh nɨghnɨzir puvatɨ. \q3 A uan damazimning dukuagha, nan garir puvatɨ.” \b \q1 \v 12 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dɨkavigh izɨ! \q2 Egh gumazir kurar kaba ivezir kuram isɨ me danɨngigh! \q3 Nɨ osɨmtɨziba aterir gumazamiziba, me bakɨnɨghnɨghan markɨ! \q1 \v 13 Gumazir kuram akɨrim ragha nɨ gasaragha uan navir averiamɨn ghaze, \q2 “God ti, kɨ amizir arazir kurar kaba uam ada ikaraghan kogham.” \q1 \v 14 \x - \xo 10:14 \xo*\xt Onger Akaba 68:5; 2 Timoti 1:12; 1 Pita 4:19\xt*\x*Gumazamizir kurabar arazir kuraba, nɨ dar ganigha gɨfa. \q2 Egha mɨzaziba ko, osɨmtɨzir me gumazamizir igharazibagh anɨdiba, nɨ dagh fogha gɨfa. \q1 Nɨ osɨmtɨziba aterir gumazamizir kabar akurvaghasa mɨzua iti. \q2 Nɨ zurara, borir afeziaba ariaghireziba, ko gumazir gavgaviba puvatɨgha uari isa nɨ ganɨdiba, nɨ men akurvasi. \q1 \v 15 Nɨ gumazir kurar kabar gavgavim bar anegɨfagh. \q2 Egh me amir arazir kurar kam uam an ganan kogham. \b \q1 \v 16 \x - \xo 10:16 \xo*\xt Onger Akaba 145:13; Jeremaia 10:10; Daniel 4:34; 1 Timoti 1:17\xt*\x*Ikiavɨra Itir God atrivimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 Egh a uan nguazimɨn, Kantrin Igharazibar Gumazamizir kuraba batueghtɨ, \q3 me bar moghɨra gɨvagham. \b \q1 \v 17 \x - \xo 10:17 \xo*\xt Ua Me Ini 22:23; Onger Akaba 9:12\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, gumazamizir osɨmtɨziba atera nɨn apengan itiba, \q2 nɨ men dɨmdiam baragh gavgavim isɨ \q3 men navir averiabar anɨngigh. \q1 \v 18 \x - \xo 10:18 \xo*\xt Onger Akaba 82:3; Aisaia 11:4\xt*\x*Nɨ, borir afeziaba ariaghireziba ko, gumazir osɨmtɨziba itiba, nɨ men arareba baragh men akuragh. \q2 Nɨ uan guizɨn arazimɨn men araziba tuisɨghtɨ me ikɨ. \q3 Eghtɨ nguazimɨn gumazamiziba uam osɨmtɨzim me darɨghan kogham. \c 11 \s Gumazim nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha, onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 11:1 \xo*\xt Onger Akaba 2:12; 121:1\xt*\x*Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikia kamaghɨn fo, a na geghuva nan gari. \q2 Nɨ ti onganigh kamagh na mɨkɨm suam, \q3 “Nɨ kuarazimɨn mɨn mɨghegh mɨghsɨamɨn mavanang.” \q1 \v 2 \x - \xo 11:2 \xo*\xt Onger Akaba 37:14; 64:3-4\xt*\x*Guizbangɨra, gumazir kuraba uan barir pibagh afegha gɨfa. \q2 Me amɨnirbɨrimɨn uan baribar gumazir aghuibagh asasava ami. \q1 \v 3 \x - \xo 11:3 \xo*\xt Onger Akaba 87:1; 119:152\xt*\x*Gumazamiziba arazir aghuiba ateghtɨ biziba bar ikuvightɨ, \q2 gumazir arazir aghuibar gɨn zuim manmaghɨra damuam? \b \q1 \v 4 \x - \xo 11:4 \xo*\xt Maika 1:2; Matyu 23:16-22\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan Dɨpenimɨn aven ikiavɨra iti. \q2 A uan Nguibamɨn atrivimɨn ikiavɨra iti, \q3 egha gumazamiziba amir biziba a bar moghɨra dar gara da tuisɨsi. \q1 \v 5 \x - \xo 11:5 \xo*\xt Jenesis 22:1; Jems 1:12\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a gumazamizir aghuiba ko kuraba uaghara men araziba tuisɨgha men gari. \q2 Egha gumazir mɨsoghasa ifongeziba, \q3 a uan navir averiamɨn aven bar men aghua. \q1 \v 6 \x - \xo 11:6 \xo*\xt Onger Akaba 75:8; Jeremaia 4:11-12; Esekiel 38:22\xt*\x*An avir bar puvɨra isia feim gumazir kurabagh inge. \q2 Kar a men ivezir kuram ikarvazima, \q3 men mɨkarziba bar puvɨra men feima me mɨzazir kuram isi. \q1 \v 7 \x - \xo 11:7 \xo*\xt Onger Akaba 7:9-11; 16:11; 33:5\xt*\x*Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God arazir aghuibagh ami. \q2 A uabɨ arazir aghuim bar a gifonge. \q1 Gumazamiziba an akam baragh an gɨn mangɨva, \q2 an guamɨn ganam. \c 12 \s Godɨn gumazamiziba uarir akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim, stringɨn 8pla itir gita gikararang ongasa me mɨkeme. \q1 \v 1 \x - \xo 12:1 \xo*\xt Aisaia 57:1; Maika 7:2\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ en akuragh. \q2 Gumazamizir aghuiba bar puvatɨ? \q3 Nɨ ua gumazamizir zurara nɨghnɨzir gavgavir nɨn ikiavɨra itibar ganan kogham. \q1 \v 2 \x - \xo 12:2 \xo*\xt Onger Akaba 41:6; Jeremaia 9:8; Rom 16:18\xt*\x*Gumazamiziba bar, gumazamizir igharaziba ko ifavaribagh ami. \q2 Me asuir akaba uariv gɨa egha uarira uarigh ifari. \q1 \v 3 Ikiavɨra Itir God, nɨ gumazamizir igharaz darazi apezeperiba ko \q2 gumazamizir uari fa mɨgeiba, \q3 nɨ bar men akabar kumigh. \q1 \v 4 Me kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “E mɨkɨmsɨ ifongegh e mɨkɨmam. \q2 Gumazitam en anogoroghan kogham. \q3 Tinara e gativagh en ganam?” \b \q1 \v 5 \x - \xo 12:5 \xo*\xt Onger Akaba 10:18; 34:6; 35:10; Aisaia 33:10\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghaze, “Gumazamizir onganarazibagh amiba, gumazamizir igharaziba paza me gamizɨ \q3 me mɨzaziba isa ara iti. \q1 Me nan akurvazim iniasa bar ifonge. \q2 Kɨ datɨrɨghɨn dɨkavigh izɨ men akurvagham.” \q1 \v 6 \x - \xo 12:6 \xo*\xt Onger Akaba 119:140; Aghuzir Akaba 30:5\xt*\x*Godɨn akam bar guizbangɨra. \q2 An akam mati me avimɨn silva tuazɨma, \q3 a 7plan dughiabar isigha bar zue. \b \q1 \v 7-8 \x - \xo 12:7-8 \xo*\xt Onger Akaba 37:28; 55:10-11; 97:10\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, gumazamizir kuraba, me danganiba bar dar iti. \q2 Guizbangɨra, nguazimɨn itir gumazamizibar nɨghnɨzim, \q3 arazir kuram a bizir bar aghuim. \q1 Kamaghɨn amizɨ, nɨ bar deravɨra e geghuv en gan. \q2 Eghtɨ gumazamizir kurar kaba e gasɨghasɨghan kogham. \c 13 \s Gumazim Godɨn akurvazim bagh an azangsɨsi \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 13:1 \xo*\xt Jop 13:24; Onger Akaba 88:14; Aisaia 59:2\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ manadɨzoghɨn ua na gɨnɨghnɨgham? \q2 Nɨ ti bar na gɨn amadagha ma? \q3 Nɨ manadɨzoghɨn uan guam nan akaghtɨma kɨ an ganigham? \q1 \v 2 Nɨ manadɨzoghɨn osɨmtɨzir kɨ isir kaba gɨvagham? \q2 Dɨmagariba ko aruebar, mɨzazir kaba ti nan ikɨvɨra ikiam, o? \q3 Nɨ manadɨzoghɨn nan akuraghtɨ, \q4 kɨ ua apanibar apengan ikian kogham? \b \q1 \v 3 \x - \xo 13:3 \xo*\xt Jeremaia 51:39\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God. \q2 Nɨ na gɨnɨghnɨgh kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba baragh. \q3 Egh gavgavim ua na danightɨ kɨ ovengan kogham. \q1 \v 4 \x - \xo 13:4 \xo*\xt Onger Akaba 25:2; 35:19; 38:16\xt*\x*Apaniba kamaghɨn mɨkɨman markɨ suam, \q2 e anebɨragha gɨfa. \q3 Kɨ irɨghamin arazir kam, me an ganigh a bagh bar akueghan markɨ. \b \q1 \v 5 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim kamaghɨn ikia ghaze, \q2 nɨ nan apangkuvigha ikia kamaghɨra iti. \q3 Nɨ nan akurvaghasa kɨ bar ifonge. \q1 \v 6 \x - \xo 13:6 \xo*\xt Onger Akaba 116:7; 119:17\xt*\x*Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God bar deravɨra na gami. \q2 Kamaghɨn kɨ an ziamɨn onger akabar amuva, \q3 ziar ekiam a danɨngam. \c 14 \s Gumazamizibar arazir kuraba \r (Onger Akaba 53) \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 14:1 \xo*\xt Onger Akaba 10:4; 53:1\xt*\x*\x - \xo 14:1-3 \xo*\xt Rom 3:10-12\xt*\x*Gumazamizir onganiba uan navir averiabar aven nɨghnɨgha ghaze, \q2 “God itir puvatɨ.” \q1 Gumazamizir kaba, me bar gumazamizir kurabara. \q2 Me bar moghɨra arazir aghuitam gamir puvatɨ. \b \q1 \v 2 \x - \xo 14:2 \xo*\xt Onger Akaba 33:13; 102:19\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan Nguibamɨn pɨn ikia, nguazimɨn itir gumazamizibar garima, \q2 men tav nɨghnɨzir aghuim ikia a gɨfofoghasa a buri, \q3 ti puvatɨ. \q1 \v 3 Me bar tuavir aghuim ataki. \q2 Me bar moghɨra ikuvigha magh gari. \q1 Men tav arazir aghuitam bar a gamizir pu. \q2 Bar puvatɨ. \b \q1 \v 4 \x - \xo 14:4 \xo*\xt Aisaia 64:7; Jeremaia 10:25; Amos 8:4\xt*\x*Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q2 “Gumazamizir arazir kuram gamiba, nɨghnɨzir aghuitam men itir puvatɨ. \q1 Me bret apa anegevi moghɨn, me nan gumazamiziba agefi. \q2 Egha me tong na ko mɨgeir puvatɨ.” \b \q1 \v 5 God gumazamizir an akam baragha an gɨn zuiba, a me ko iti. \q2 Kamaghɨn amizɨ, gumazamizir arazir kurabagh amir kaba, \q3 a me gɨnobaghtɨ me nɨghɨva akong bar atiatigham. \q1 \v 6 \x - \xo 14:6 \xo*\xt Onger Akaba 9:9; 142:5\xt*\x*Gumazamizir onganarazibagh amiba, Ikiavɨra Itir God me akumakua deragha men garima, me an aven modi. \q2 Kamaghɨn, gumazir arazir kurabagh amiba, \q3 me onganarazibagh amir gumazamiziba damuasa mɨgeir bizibar ingaravati. \b \q1 \v 7 \x - \xo 14:7 \xo*\xt Jop 42:10; Onger Akaba 53:6; 126:1\xt*\x*Kɨ kamaghɨn ifonge, Israelian akurvaghamin gumazitam Saionɨn nguibamɨn ikegh azenan izɨ. \q2 Ikiavɨra Itir God, uan gumazamizibar akuraghtɨ me deravɨra ikɨtɨ, Jekopɨn ovaviba bar akuegham. \q3 Guizbangɨra, Israelian naviba deragham. \c 15 \s God ifongezir arazir e damuamiba \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 15:1 \xo*\xt Onger Akaba 23:6; 24:3; 27:4; 61:4\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, tinara nɨn Dɨpenimɨn ikiam? \q2 Tinara mɨghsɨar nɨ ua bagha inabazim dapiam? \b \q1 \v 2 \x - \xo 15:2 \xo*\xt Aisaia 33:15; Sekaraia 8:16; Efesus 4:25\xt*\x*Gumazim, God ifongezɨ moghɨn biziba bar dar gɨn ghua, \q2 arazir aghuiba zurara dagh amua, \q3 egha zurara uan navir averiamɨn aven guizɨn akam gɨnɨghnɨgha guizbangɨra mɨgei, \q4 a nɨn Dɨpenimɨn aven ikiam. \q1 \v 3 \x - \xo 15:3 \xo*\xt Ua Me Ini 23:1; Onger Akaba 28:3; 50:20\xt*\x*Gumazir kam, gumazir igharazibar ziabagh asɨghasɨzir puvatɨ, \q2 egha arazir kurabar uan namakabagh amir puvatɨ, \q3 egha akar kɨnibar pura uan roroabav geir puvatɨ, \q4 gumazir kamnang, a nɨn Dɨpenimɨn aven ikiam. \q1 \v 4 \x - \xo 15:4 \xo*\xt Josua 9:18-20; Gumazir Dapaniba 11:35; Aposel 28:10\xt*\x*Gumazir kam, akɨrim ragha God gasarazir gumazamiziba, a bar men aghua, \q2 egha gumazamizir Godɨn apengan ikia an atiatiba, a men ziaba fe, \q3 egha uan akar dɨkɨrɨzibar gɨrara ghua bizibagh ami. \q1 Bizir kam osɨmtɨzir ekiam a danɨngtɨ, a nɨghnɨgh suam, a pura bizim. \q2 A guizbangɨra uan akar dɨkɨrɨzir kamɨn gɨn mangam. \q3 Gumazir kamnang, a nɨn Dɨpenimɨn aven ikiam. \q1 \v 5 \x - \xo 15:5 \xo*\xt Godɨn Araziba 16:19; Esekiel 18:8\xt*\x*Gumazir kam uan dagɨaba amadima, \q2 gumazir igharaziba pura da ini, \q3 egha me ua da ikarvazir dughiamɨn, a dagh isɨn ua dagɨataba isir puvatɨ. \q1 Gumazir arazir kuratam gamizir puvatɨzitam kotɨn tughɨv ikɨtɨ, \q2 gumazitam kotiam gifarɨsɨ anepezeper dagɨaba a danɨngtɨ, \q3 a dagɨar kaba inian markɨ. \b \q1 Gumazir kamaghɨn amim, \q2 a tugh gavgavigh irɨghan kogham. \c 16 \s Gumazim nɨghnɨzir gavgavim ikia God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Onger akar kabar mam, me ziam Miktam, a garɨsi. \q1 \v 1 \x - \xo 16:1 \xo*\xt Onger Akaba 7:1; 17:8\xt*\x*O God, nɨ deragh na geghuv egh nan gan. \q2 Kɨ deraghvɨra ikiasa nɨ bagha iza nɨn aven modi. \b \q1 \v 2 Kɨ kamaghɨn Ikiavɨra Itir God mɨgɨa ghaze, \q2 “Nɨ nan Ekiam. \q1 Bizir aghuir kɨ datɨrɨghɨn itiba, \q2 da nɨn agharimrama otifi.” \q1 \v 3 \x - \xo 16:3 \xo*\xt Onger Akaba 101:6; 119:63\xt*\x*Godɨn gumazamizir nguazir kamɨn itiba, \q2 me bar gumazamizir aghuiba. \q3 Kɨ me ko ikiasa bar akonge. \q1 \v 4 \x - \xo 16:4 \xo*\xt Josua 23:7; Onger Akaba 32:10; 106:37-38\xt*\x*Gumazamizir aseba bagha ivemara zuiba, \q2 me osɨmtɨzir avɨriba ateram. \q1 Kɨ me ko uari akuv asebar ziaba fɨ, \q2 asɨzibav sogh me ko ofa damuan aghua. \b \q1 \v 5 \x - \xo 16:5 \xo*\xt Onger Akaba 23:5; 119:57; 125:3\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, nɨrara nana, bizir igharaziba ua puvatɨ. \q2 Bɨzir kɨ oteveziba, nɨ da na ganɨdi. \q3 Ezɨ nan ikɨrɨmɨrim nɨn dafarimɨn iti. \q1 \v 6 \x - \xo 16:6 \xo*\xt Jeremaia 3:19\xt*\x*Kɨ bizir aghuiba nɨn dafarimɨn da ini. \q2 Bar guizbangɨra, bizir kaba da bar guizbangɨra dera. \b \q1 \v 7 \x - \xo 16:7 \xo*\xt Onger Akaba 73:24; 77:6\xt*\x*Ikiavɨra Itir God nan sure gamima, kamaghɨn kɨ an ziam fe. \q2 Nan navir averiam dɨmagaribar nan sure gamima, \q3 kɨ datɨrɨghɨn deraghavɨra nɨghnɨgha bar bizibagh fo. \q1 \v 8 \x - \xo 16:8 \xo*\xt Onger Akaba 27:8; 73:23\xt*\x*\x - \xo 16:8-11 \xo*\xt Aposel 2:25-28\xt*\x*Kɨ fo, Ikiavɨra Itir God zurara nan boroghɨra iti. \q2 A bar roghɨra ikia gavgavim na ganɨdima, \q2 kɨ atiatiava agoir puvatɨ. \b \q1 \v 9 \x - \xo 16:9 \xo*\xt Onger Akaba 13:5; 30:12; 108:1\xt*\x*Kamaghɨn nan navir averiam bar akonge. \q2 Ezɨ nan duam bar akonge. \q2 Ezɨ nan mɨkarzim bar bizitamɨn atiatir puvatɨ. \q1 \v 10 \x - \xo 16:10 \xo*\xt Onger Akaba 49:15; 86:13; Aposel 13:35\xt*\x*Kɨ fo, nɨ na ateghtɨ kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨran kogham. \q2 Nɨ gumazir ua baghavɨra inabazim ateghtɨ, \q2 a mozir konimɨn ikɨ kurighan kogham. \q1 \v 11 \x - \xo 16:11 \xo*\xt Onger Akaba 36:7-8; 43:4\xt*\x*Nɨ uabɨ ikɨrɨmɨrir aghuarim iniamin tuavim nan akagha gɨfa. \q2 Kɨ nɨn damazimɨn ikɨtɨ, nan navir averiam agorogem bar a gizɨvagham. \q2 Kɨ nɨn boroghɨra ikɨ zurara bar akueghvɨra ikiam. \c 17 \s Arazir kuratam gamizir puvatɨzir gumazim, a God ko mɨgei \d God ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨar kam, Devit an osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn damazimɨn dera, \q2 egha osɨmtɨzir me na garɨziba bagha nɨn dɨa ghaze, \q3 nɨ na baragh nan akuragh. \q2 Kɨ guizbangɨra nɨ ko mɨgei, \q3 nɨ nan akuragh. \q1 \v 2 Guizɨn arazir gumazamiziba tuisɨzim, nɨ a gɨfo. \q2 Kamaghɨn nɨ nan kotiamɨn nan akuragh. \b \q1 \v 3-4 \x - \xo 17:3-4 \xo*\xt Onger Akaba 16:7; Sekaraia 13:9; Malakai 3:2-3; 1 Pita 1:7\xt*\x*Nɨ uabɨ nan navir averiam gɨfo. \q2 Nɨ dɨmangan na bagha iza nan araziba tuisigha gɨfa, \q3 egha nan arazir kuratamɨn apizir puvatɨ. \q1 Gumazamizir igharaziba akar kurabav gei, ezɨ kɨ bar gavgavigha ghaze, kɨ akar kuratam mɨkɨman kogham. \q2 Kɨ nɨn Akar Gavgavimɨn suiragha an gɨn gua, \q3 adariba ko mɨdorozir arazibar gɨn zuir puvatɨ. \q1 \v 5 \x - \xo 17:5 \xo*\xt Onger Akaba 119:133\xt*\x*Dughiabar zurara nɨ nan akakazir tuavimra, kɨ an gɨn zui. \q2 Kɨ tuavir kam ategha pura tintinibar zuir puvatɨ. \b \q1 \v 6 O God, kɨ fo, kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ da barasi. \q2 Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨn dia nɨ ko mɨgei. \q1 Kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨar kaba, \q2 nɨ kuarim atɨgh da baragh. \q1 \v 7 \x - \xo 17:7 \xo*\xt Onger Akaba 31:21\xt*\x*Nɨ uan apangkuvir arazir kam azenara anekagh, \q2 uan gavgavimɨn en akuragh. \q1 Eghtɨ e nɨ ko ikɨ nɨn aven modoghtɨ, \q2 apaniba e gasɨghasighan kogham. \q1 \v 8 \x - \xo 17:8 \xo*\xt Godɨn Araziba 32:10; Onger Akaba 91:1; 91:4; Sekaraia 2:8; Matyu 23:37\xt*\x*Nɨ uabɨ uan damazir tuzim geghuva deragha an gari moghɨn, \q2 nɨ na geghuv deragh nan ganam. \q1 Mati tuarir amebam uan nguziba akumakua uan avɨzimningɨn apengan me modi moghɨn, \q2 nɨ na avaragh na modogh. \q1 \v 9 Kamaghɨn gumazir kurar kaba na gasɨghasighan kogham. \q2 Me datɨrɨghɨn bar nan apanim gamigha na okarigha gɨfa. \b \q1 \v 10 \x - \xo 17:10 \xo*\xt 1 Samuel 2:3; Onger Akaba 73:7\xt*\x*Me gumazamizir igharazibar apangkuvir nɨghnɨzitam tong bar men itir puvatɨ. \q2 Me akaba akara egh uarira uan ziaba fe. \q1 \v 11 Me datɨrɨghɨn nan diariba pegha iza bar na okarigha gɨfa. \q2 Me na abɨraghtɨ kɨ magɨrasa dafariba na gasegha gɨfa. \q1 \v 12 Me mati laion asɨzim mɨsueghtɨ an aremeghasa, \q2 na bagha modogha mɨzua iti. \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dɨkavigh izɨ. \q2 Egh nan apanibav sogh bar me abɨnigh. \q1 Nɨ uan mɨdorozir sabam inigh egh gumazir kurar kaba ko mɨsogh, \q2 men dafaribar ua na inigh. \q1 \v 14 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan gavgavir ekiamɨn nan akuraghtɨ, \q2 gumazir kaba nan ikɨrɨmɨrir kam agɨvaghan kogham. \q1 Nguazir kamɨn bizir gumaziba uari bagha akuviba, \q2 nɨ men dafaribar ua da inigh. \q1 Kɨ fo, gumazamizir nɨ bar ifongeziba, nɨ men mɨtiriaba agefi. \q2 Men boriba dagher avɨriba iti. \q3 Ezɨ me uan ovavir borir gɨn otivamiba bagha bizir aghuiba arɨsi. \q1 \v 15 \x - \xo 17:15 \xo*\xt Onger Akaba 4:6-7; 16:11; 1 Jon 3:2\xt*\x*Eghtɨ kɨrara, kɨ gumazir nɨn damazimɨn derazim, \q2 kɨ nɨn guamɨn ganam. \q1 Kɨ dakuigh osegh dɨkavigh fogh suam, \q2 nɨ na ko iti, egh kɨ bar akuegham. \c 18 \s Ikiavɨra Itir God en akurvazima, e uan apaniba abɨri \r (2 Samuel 22:1-51) \d Devit a Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumazim, an onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akam osiri. \d Dughiar kam Ikiavɨra Itir God, Devitɨn apanim Sol ko apanir igharaziba da uam a ini. Ezɨ a bizir kam gɨnɨghnɨgha Ikiavɨra Itir God bagha onger akar kam gami. \q1 \v 1 \x - \xo 18:1 \xo*\xt 2 Samuel 22:47-50\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ gavgavim na ganɨdi, \q2 ezɨ kɨ nɨ bagha bar ifonge. \q1 \v 2 \x - \xo 18:2 \xo*\xt Hibru 2:13\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a nan dɨvazir bar gavgavim mɨn iti. \q2 A nan dagɨar kɨ aven uabɨ modimɨn mɨn ikia, \q3 nan akuragha nan apaniba da ua na ini. \q1 Nan God, a dagɨar ekiamɨn mɨn iti, \q2 ezɨ kɨ uan apanibar ara ghua an modi. \q1 A nan oramɨn mɨn ikia na avara, \q2 ezɨ kɨ an uabɨ modi. \q1 A nan akuragh nan ganamin gavgavim ikia, \q2 egha nan dɨvazir bar gavgavimɨn mɨn iti. \q1 \v 3 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam feka! \q2 Kɨ an deima a nan akurazɨma, \q3 apaniba na gasɨghasɨghizir puvatɨ. \b \q1 \v 4 \x - \xo 18:4 \xo*\xt Onger Akaba 116:3\xt*\x*\x - \xo 18:4-6 \xo*\xt Jona 2:5-7\xt*\x*Guizbangɨra, kɨ atam areme. \q2 Ovevem benir gavgavimɨn mɨn na ikiagharigha gɨfa, \q3 Mati ongarim dɨkava dɨpɨraghira, na avasava ami. \q1 \v 5 Ovevem bar na inizɨ kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨrasava ami. \q2 Mati me nan suighasa azuazim agurazɨ, a nan suighasa iti. \q1 \v 6 Kɨ osɨmtɨzir ekiamɨn ikia egha pamten Ikiavɨra Itir Godɨn dei. \q2 Kɨ uabɨn akurvaghasa uan Godɨn arai. \q1 Ezɨ a uan Dɨpenimɨn ikia nan ararem barazima, \q2 an an kuarir torim giraghu. \b \q1 \v 7 Kamaghɨn amizɨ, a nan apanibar atari. \q2 Egha mɨkɨmkɨzim gamizɨ an otogha, \q3 mɨghsɨabagh inobaghnobasi. \q1 \v 8 Mɨgharim Ikiavɨra Itir Godɨn atinimɨn otivaghiri, \q2 ezɨ avim an akamɨn otivaghira bizir avɨribar isi. \q3 Egha mɨzariaba ira tintinibar zui. \q1 \v 9 God overiam kuigha izaghiri, \q2 ezɨ mɨgharir pɨziba an dagarimningɨn apengan iti. \q1 \v 10 \x - \xo 18:10 \xo*\xt Onger Akaba 104:3\xt*\x*Mati a enselɨn bar gavgavim gaperazɨ, an a inigha izi. \q2 Mati amɨnim avɨzimning ikia, \q3 God inigha bar atamra izi. \q1 \v 11 An amɨnirbɨrim gamizɨ an anevara. \q2 Mati a purirpenimɨn aven modoghav itima, \q3 amozimɨn mɨturir pɨziba anevara. \q1 \v 12 A ghuariar pɨzibagh amizɨ, angazangarim bar da avarazɨ, \q2 onɨmarim ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba, \q3 ghuariar pɨzir kam abɨgha azenim giri. \q1 \v 13 Ikiavɨra Itir God uan Nguibamɨn ikia \q2 tiarim akara pamten dagarvasi. \q1 Godɨn Bar Pɨn Itim uan akam akarizɨ, \q2 an akaba mati onɨmarim ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba daghira izaghiri. \q1 \v 14 An onɨmaribagh amizɨ, da mati an barir aviba, \q2 an apanibagh asavamadi, ezɨ me tintinibar ara zui. \q1 \v 15 O Ikiavɨra Itir God, nɨ men atarir adarir kam, \q2 mati amɨnir ekiam nɨn atinimɨn otogha me gɨva me munamadi. \q1 Nɨn adarir kam ongarim gamizɨ, a bar mɨsɨngi, \q2 ezɨ bizir nguazir mɨngarimɨn suiraziba bar azenim gire. \b \q1 \v 16 Ikiavɨra Itir God pɨn ikia uan agharim amadazɨ, \q2 a izaghira nan suiragha na gekui. \q3 An ongarir bar konimɨn uam na inigha azenim gatɨ. \q1 \v 17 Dughiar kamɨn nan apaniba bar gavgavigha na abɨnasava ami. \q2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God men dafaribar ua na ini. \q1 \v 18 Kɨ dughiar kuramɨn itima nan apaniba iza na ko mɨsosi. \q2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God na geghuva nan gari. \q1 \v 19 \x - \xo 18:19 \xo*\xt Onger Akaba 31:8; 118:5\xt*\x*A deravɨra nan gara nan akurazɨ, kɨ danganir aghuimɨn ikia deravɨra iti. \q2 A bar guizbangɨra na gifonge, egha kamaghɨn a ua na ini. \b \q1 \v 20 \x - \xo 18:20 \xo*\xt 1 Samuel 24:19\xt*\x*Kɨ arazir aghuimɨn gɨn zui. \q2 Ezɨ bizir kam bagha Ikiavɨra Itir God bizir bar aghuir avɨribar na gami. \q1 Kɨ Godɨn damazimɨn zue, \q2 ezɨ a ivezir aghuim isa na ganɨdi. \q1 \v 21 Ikiavɨra Itir God, a nan God. \q2 Kɨ akɨrim ragha a gasarazir puvatɨ. \q3 Kɨ guizbangɨra an Akar Gavgavibar gɨn zui. \q1 \v 22 Kɨ zurara bizir a damuasa e mɨkemezibagh nɨghnɨsi. \q2 Egha kɨ arazir a ifongeziba batoghezir puvatɨ. \q1 \v 23 A fo, kɨ an damazimɨn osɨmtɨziba puvatɨ. \q2 Kɨ guizbangɨra arazir kurabar uabɨra uabɨ geghuva ua bagha gari. \q1 \v 24 \x - \xo 18:24 \xo*\xt 1 Samuel 26:23\xt*\x*Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn zuegha iti. \q2 Kamaghɨn a nan arazir aghuir kamɨn ganigha, \q3 a ikaragha arazir aghuimɨn na gami. \b \q1 \v 25 \x - \xo 18:25 \xo*\xt Onger Akaba 25:10; 31:23; 37:28; 40:11; 89:24\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, gumazir nɨ ataghɨrazir puvatɨzim, \q2 nɨ uaghan an ataghɨrazir puvatɨ. \q1 Gumazir nɨn damazimɨn derazim, \q2 nɨ uaghan arazir aghuim an akakasi. \q1 \v 26 Gumazir nɨn damazimɨn zuezir arazibagh amim, \q2 nɨ uaghan uan arazir zuezibar an akakasi. \q1 Eghtɨ gumazir arazir kuramɨn gɨn zuim, \q2 nɨ uaghan arazir kuramɨn a ikarvasi. \q1 \v 27 \x - \xo 18:27 \xo*\xt Onger Akaba 101:5; Aghuzir Akaba 6:17\xt*\x*Gumazamizir uari abɨriba, nɨ men akurvasi. \q2 Gumazamizir uari pɨrafiba, nɨ me abɨri. \q1 \v 28 \x - \xo 18:28 \xo*\xt Jop 29:3\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, nɨ angazangarim na ganɨdi. \q2 Egha na da mɨtarmem batosi. \q1 \v 29 Kɨ nɨn gavgavimɨn uan apanibav sogham. \q2 Kɨ uan Godɨn akurvazimɨn, apanibar dɨvazim ikiavkɨnigh me abɨragham. \b \q1 \v 30 \x - \xo 18:30 \xo*\xt Onger Akaba 17:7; 119:140; Daniel 4:37\xt*\x*Godra, an araziba da guizbangɨra egha bar aghungi. \q2 A bizitam damusɨ akam akɨrigh, egh an a damuam. \q1 An oramɨn mɨn iti, \q2 eghtɨ gumazitam a bagh izɨ an aven modogh nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ, gumazir kam deraghvɨra ikiam. \b \q1 \v 31 \x - \xo 18:31 \xo*\xt Godɨn Araziba 32:31; 32:39; 1 Samuel 2:2; Aisaia 45:5\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a bar guizbangɨra God. \q2 A bar uabɨra dagɨar ekiamɨn mɨn ikia e apasa. \q1 \v 32 Godra nan daroribar na akumakui, \q2 egha gavgavim na ganɨga deragha nan garima, \q3 kɨ zui. \q1 \v 33 \x - \xo 18:33 \xo*\xt Godɨn Araziba 32:13; 2 Samuel 2:18; Habakuk 3:19\xt*\x*A nan suemning gamizɨ, kɨ asɨzir atiabar mɨn, \q2 mɨghsɨabar pɨn mar deravɨram arui. \q1 \v 34 A mɨdorozir arazibar nan sure gamizɨ, \q2 nan agharimning barir pir me ainɨn ingarizim, gekuamin gavgavim iti. \q1 \v 35 O God, nɨ uan oram na ganɨngizɨ, kɨ an gɨrakɨrangɨn modozɨ, nɨ nan apanibar dafaribar ua na ini. \q2 Nɨ uan gavgavimɨn nan akura. \q1 Nɨ nan dɨmdiam baregha nan akurazɨ, \q2 kɨ gumazamizibar damazimɨn ziar ekiam iti. \q1 \v 36 \x - \xo 18:36 \xo*\xt Aghuzir Akaba 4:12\xt*\x*Nɨ bar tuavir aghuim na ganɨngizɨ kɨ an ghua, \q2 apɨghsigha irɨzir puvatɨ. \b \q1 \v 37 Kɨ uan apanibar agɨntɨghavɨra ikia ghua, \q2 men suiragha me gasɨghasɨgha bar me agɨfa. \q1 \v 38 Kɨ me gasezɨ me kuabara ira, \q2 nan dagarimningɨn apengara ira ua dɨkavasava amuava avenge. \q1 \v 39 Nɨrara mɨdorozim damuasa gavgavim na ganɨngi, \q2 ezɨ kɨ me mɨsogha me abɨrazɨ, \q3 me nan dagarimningɨn apengan iti. \q1 \v 40 Nɨ nan apanibagh amizɨ, \q2 me akɨribagh ighegha na gasegha uam are. \q1 Gumazir na gifongezir puvatɨziba, \q2 kɨ bar me gasɨghasɨki. \q1 \v 41 Gumazir kaba uarir akurvaghasa diava arai, \q2 ezɨ men akurvaghamin gumaziba puvatɨ. \q1 Me Ikiavɨra Itir Godɨn diava arai, \q2 ezɨ a men dɨmdiaba barazir puvatɨ. \q1 \v 42 Kɨ bar me gasɨghasɨghizɨ, \q2 me mati amɨnim nguazir mɨnemeniam giveragha ghu. \q1 Kɨ me dɨkabɨra me abɨni, \q2 mati kɨ tuavimɨn nguazir beghneaziba dɨka zui. \q1 \v 43 Nɨ gumazir na gasɨghasɨzibar dafarimɨn uam nan akura. \q2 Nɨ na gamizɨ, kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar dapanimɨn oto. \q1 Gumazamizir kɨ fozir puvatɨziba, \q2 nɨ men kantriba na ganɨngizɨ, kɨ dagh ativagha dar gari. \q1 \v 44 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba kamaghɨn na baregha zuamɨra iza, \q2 nan guamɨn uan teviba apɨrigha nan akam barasi. \q1 \v 45 Men gavgaviba bar gɨvazɨ, \q2 me nɨrɨzim ko agorogem sara na bagha izi. \b \q1 \v 46 Ikiavɨra Itir God, a zurara ikia mamaghɨra iti. \q2 A dagɨar ekiamɨn mɨn na modozɨ kɨ an apazangɨn itima a na geghufi, \q3 kamaghɨn amizɨ, kɨ ziar ekiam a danɨngam. \q2 God nan akurvazimɨn ikia ua na inizɨ, \q3 kamaghɨn, kɨ an ziam fam. \q1 \v 47 \x - \xo 18:47 \xo*\xt Onger Akaba 94:1\xt*\x*Nan apaniba na gamizir arazir kuraba, Godra ua da ikarvasi. \q2 A Kantrin Igharazibar Gumazamiziba isa nan apengan me atɨ. \q2 \v 48 A nan apaniba da ua na ini. \q1 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ nan apanibar damazibar ziar ekiam na ganɨngi. \q1 Nɨ nan akurazɨ, \q2 mɨdorozir gumaziba na mɨsoghezɨ kɨ aremezir puvatɨ. \q1 \v 49 \x - \xo 18:49 \xo*\xt Rom 15:9\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn ikɨ nɨn ziam fɨ, \q3 onger akar nɨn ziam feba bangam. \q1 \v 50 Kɨ Devit, Ikiavɨra Itir God atrivimɨn ikiasa na ginabagha na amɨsefe. \q2 A nan akurvazima, kɨ uan apanibav sogha me abɨri. \q1 A zurara nan apangkuva mamaghɨra iti. \q2 Nan gɨn otivamin ovavir boriba, \q3 a kamaghɨra me damu mangɨvɨra ikiam. \c 19 \s God ingarizir biziba, an ziar ekiam en akakasi \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 19:1 \xo*\xt Onger Akaba 8:1; 50:6; Rom 1:19-20\xt*\x*Overiam Godɨn gavgavir ekiam ko ziar ekiam en akakasi. \q2 Bar guizbangɨra, bizir pɨn itiba, da an gun e geghara ghaze, \q3 a bar deragha dar ingari. \q1 \v 2 Arueba zurara sɨgha gara, bizir kamɨn gun mɨgei. \q2 Ezɨ dɨmagariba uaghan bizir kamɨn en akakagha ghuavɨra iti. \q1 \v 3 Aruem ko dɨmagarim mɨkɨmamin akaba puvatɨgha mɨgeir puvatɨ. \q2 E aningɨn mɨgɨrɨgɨataba barazir puvatɨ. \q1 \v 4 \x - \xo 19:4 \xo*\xt Rom 10:18\xt*\x*Ezɨ e aruem ko dɨmagarimɨn gara fofoziba isi. \q2 Akam inigha izir gumazibar akatoribar otivir mɨgɨrɨgɨaba, \q2 da ghua nguazir kamɨn nguibaba bar dar otozɨ, \q3 gumazamiziba bar, men kuariba da baraki. \q2 Overiamɨn pɨn, God aruem bagha purirpenir mamɨn ingari. \b \q1 \v 5 Aruem otogha anaga, \q2 mati gumazim amuimɨn ikiasa bar akuegha, a itir danganim ategha azenan izi. \q3 Aruem anaga, \q4 mati gumazir gavgavim itim pamtem ivemara bar akonge. \q1 \v 6 \x - \xo 19:6 \xo*\xt Onger Akaba 113:3\xt*\x*Aruem dɨkavigha overiamɨn mɨriamɨn anagava otogha \q2 ua vongɨn uaghiri. \q3 Ezɨ bizitam an fefer gavgavir kamɨn modoghan kogham. \q1 \v 7 \x - \xo 19:7 \xo*\xt Onger Akaba 119:130\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Araziba, da bar guizbangɨra, \q2 egha ikɨrɨmɨrir aghuim e ganɨdi. \q1 E nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn akabar ikiam. \q2 Ezɨ fofoziba puvatɨzir darasi, \q3 a fofozir aghuim me ganɨdi. \q1 \v 8 \x - \xo 19:8 \xo*\xt Onger Akaba 12:6; 36:9; 119:128\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn akaba bar deravɨra en sure gami. \q2 An akar kaba en sure damutɨ, e uan navir averiabar da bagh bar akuegham. \q1 An Akar Gavgaviba angazangarim e ganɨdi, \q2 egha fofozir bar aghuim en nɨghnɨzibagh arɨki. \q1 \v 9 \x - \xo 19:9 \xo*\xt Onger Akaba 119:138; 119:142\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan itir arazim, \q2 a bar deragha zuegha ikia mamaghɨra iti. \q1 Bizir Ikiavɨra Itir God damuasa mɨkemezibar arazim, \q2 a bar guizbangɨra deragha voroghɨra zui. \q1 \v 10 \x - \xo 19:10 \xo*\xt Onger Akaba 119:72; 119:103; 119:127\xt*\x*Godɨn akam bar deragha bar gol gafira. \q2 E fo, gumaziba gol tuema, a isigha golɨn aghuimram oto. \q1 Guizbangɨra, Godɨn akam, \q2 golɨn isigha bar derazir avɨrim gafira. \q1 Godɨn akam bar isɨngi, egha hani gafira. \q2 A guizbangɨra bar hanin isɨngizim gafira. \q1 \v 11 \x - \xo 19:11 \xo*\xt Onger Akaba 17:4\xt*\x*Kɨ nɨn ingangarir gumazim. \q2 Nɨn akaba fofozim na ganɨdi, \q3 kɨ dar gɨn zuima, \q4 nan dabirabim bar dera. \b \q1 \v 12 \x - \xo 19:12 \xo*\xt Onger Akaba 40:12; 51:1-2; 90:8\xt*\x*Tinara uabɨ uan osɨmtɨzir an itibagh fogham? \q2 O Ikiavɨra Itir God, arazir kurar kɨ amizir maba, kɨ dagh fozir puvatɨ. \q1 Nɨ nan arazir kurar kaba batueghtɨ, \q2 kɨ nɨn damazimɨn zuegham. \q1 \v 13 \x - \xo 19:13 \xo*\xt Onger Akaba 18:32; 25:11; 119:133\xt*\x*Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ bar deragh na geghuv nan gantɨ, \q2 kɨ uabɨ fer arazim ko akaba batozir arazir kuram, \q3 bar na gativaghan markɨ. \q1 Kamaghɨn kɨ arazir kuratam damuan koghɨva, \q2 deravɨra ikɨtɨ osɨmtɨziba nan puvatɨgham. \b \q1 \v 14 \x - \xo 19:14 \xo*\xt Onger Akaba 18:2; 31:5; 104:34\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nan ifongiam kamakɨn, \q2 nɨ nan mɨgɨrɨgɨaba ko nan navir averiamɨn aven itir nɨghnɨzibagh fogh dagh ifuegham. \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan dagɨar ekiamɨn mɨn itima, kɨ nɨn aven uabɨ modi. \q2 Nɨ nan Akurvazir Gumazimra! \c 20 \s Gumazim uabɨn akuragh mɨdorozim damuasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 Nɨ osɨmtɨzim ikiamin dughiamɨn, Ikiavɨra Itir God nɨn dɨmdiam ikaragh nɨn akurvagham. \q2 A en ovavim Jekopɨn God, a nɨ geghuv nɨn ganam. \q1 \v 2 A Saionɨn Mɨghsɨamɨn ikia uan Dɨpenimɨn iti, \q2 egh a uan akurvazim nɨ bagh anemadagh gavgavim nɨ danɨngam. \q1 \v 3 Ofan nɨ a bagha amiba, a bar dagh nɨghnɨgh, \q2 egh nɨn ofan bar isia mɨghɨribagh ifuegham. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 4 \x - \xo 20:4 \xo*\xt Onger Akaba 21:2\xt*\x*Nɨ bizir tizim gifuegha navim a bagha nɨ dɨkafi, \q2 God a isɨ nɨ danɨngam. \q1 Bizir nɨ damuasa nɨghnɨziba, \q2 a dar amightɨ da bar otivigham. \q1 \v 5 \x - \xo 20:5 \xo*\xt Onger Akaba 9:14; 60:4\xt*\x*Nɨ uan apanibav sogh me abɨraghtɨ, \q2 e bizir kam bagh bar akuegham. \q3 E bizir kam gɨnɨghnɨgh uan Godɨn ziam fam. \q1 E ghaze, nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn azangsɨzir biziba, \q2 an ada ikaragh da isɨ nɨ danɨngam. \b \q1 \v 6 Kɨ datɨrɨghɨn fo, Ikiavɨra Itir God, \q2 uabɨ uan atrivir a ua baghavɨra mɨsevezir kam, an an akurvasi. \q1 A uan Nguibar aghuimɨn ikia, an azangsɨziba barasi. \q2 Egha uan gavgavimɨn an akurvazima, \q3 a mɨdorozimɨn uan apaniba abɨri. \q1 \v 7 \x - \xo 20:7 \xo*\xt Onger Akaba 33:16-17; Aghuzir Akaba 21:31; Aisaia 31:1\xt*\x*Gumazir maba nɨghnɨzir gavgavim uan mɨdorozir karisbar ikia ghaze, da men akurvagham. \q2 Ezɨ marazi nɨghnɨzir gavgavim uan hoziabar ikia ghaze, da men akurvagham. \q1 Ezɨ eia, e nɨghnɨzir gavgavim uan Ikiavɨra Itir Godɨn ziamɨn ikia \q2 kamaghɨn fo, a en akurvagham. \q1 \v 8 Gumazamizir kamaghɨn amiba, \q2 me asaghpora ira bar puvarɨsi. \q3 E puvatɨ. \q2 E dɨkavigh tuivigh gavgavigham. \b \q1 \v 9 O Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ atrivimɨn akuraghtɨ a uan apaniba abɨnigh. \q1 E nɨn deir dughiabar, \q2 nɨ en dɨmdiam ikaragh en akuragh. \c 21 \s God atrivimɨn akurazɨ, an an ziam fe \d Devit onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ gavgavim isa atrivim ganɨngizɨ, a bizir kam bagha bar akonge. \q2 Nɨ a gamizɨ, a uan apanibav sogha me abɨra, \q3 bizir kam bagha a guizbangɨra bar akonge. \q1 \v 2 Bizir a uan navir averiamɨn ifongeziba \q2 nɨ a ganɨgha gɨfa. \q1 Bizir a iniasa nɨn azarazir kam, \q2 nɨ an anogoroghezir puvatɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 3 Nɨ a bagha iza bizir aghuiba isa a ganɨga, \q2 atrivimɨn dapanir asuar me golɨn aghuimɨn ingarizim isa, \q3 an dapanim garu. \q1 \v 4 \x - \xo 21:4 \xo*\xt Onger Akaba 61:5-6; 91:16\xt*\x*A ikɨrɨmɨrir aghuim bagha nɨn azarazɨma, nɨ a isa a ganɨngi. \q2 Guizbangɨra, ikɨrɨmɨrir a ikiamin dughiaba, da bar ruaragh ikɨ, \q3 mamaghɨra ikiam. \q1 \v 5 Nɨ an akurazɨma, a gavgavim ko ziar ekiam iti. \q2 Nɨ uabɨ gavgavir ekiam ko ziar ekiar kam a ganɨngi. \q1 \v 6 \x - \xo 21:6 \xo*\xt Onger Akaba 16:11; 45:7; Aposel 2:28\xt*\x*Bar guizbangɨra, nɨ bar deraghavɨrama a gami, \q2 egh nɨ deravɨram a damu kamaghɨra ikiam. \q1 Nɨ an boroghɨra ikɨtɨ, \q2 a bizir kam bagh bar akuegham. \q1 \v 7 \x - \xo 21:7 \xo*\xt Onger Akaba 16:8\xt*\x*Atrivim nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn iti. \q2 Godɨn Bar Pɨn Itir kam, an apangkuvighavɨra iti, \q3 kamaghɨn atrivim tugh gavgavigh mamaghɨra ikiam. \b \q1 \v 8 Nɨ uan agharimɨn uan apanibar suigham. \q2 Nɨ uan agharir guvimɨn, nɨ gifongezir puvatɨzir darazir suigham. \q1 \v 9 \x - \xo 21:9 \xo*\xt Onger Akaba 18:8; Aisaia 26:11; Malakai 4:1\xt*\x*An azenaram otogh izamin dughiamɨn, \q2 avim bizibar isia da gevi moghɨn, a me agɨvagham. \q1 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God puv men ataram, \q2 mati gumazim bizim tuvaremezɨ a bar iraghuzɨ moghɨn, God me agɨvagham. \q3 An anɨngagharim avimɨn mɨn men isi bar me gasɨghasigham. \q1 \v 10 Nɨ, men ovavir borir nguazir kamɨn gɨn otivamiba, nɨ bar me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregham. \q2 Eghtɨ men boritam ua nguazir kamɨn ikian kogham. \q1 \v 11 \x - \xo 21:11 \xo*\xt Onger Akaba 2:1\xt*\x*Me arazir kuratabar pazɨ nɨ damuasa, nɨghnigha akam akɨrigha gɨfa. \q2 Eghtɨ men nɨghnɨzir kam, a dagheba puvatɨgham. \q1 \v 12 Guizbangɨra, nɨ uan bariba men guamɨn dagh asavamangɨtɨ, \q2 me raghɨregh arɨ mangegham. \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dɨkavigh uan gavgavim sara izɨtɨ, \q2 e ighiaba bangɨ nɨn gavgavir ekiam fam. \c 22 \s Gumazim osɨmtɨzim ikia akurvazim bagha dia, egha ighiam banga God mɨnabi \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir onger akabar faragha zuim gumazamizibav kemezɨ me tiarir kamɨn ighiam bange, “Mɨzarazimɨn asɨzir dian amebam.” \q1 \v 1 \x - \xo 22:1 \xo*\xt Onger Akaba 10:1; Matyu 27:46; Mak 15:34\xt*\x*O nan God, nan God, \q2 nɨ tizim bagha na ataki? \q1 Nɨ manmaghsua saghon ikia nan ararem baragha \q2 nan akurvaghan aghua? \q1 \v 2 \x - \xo 22:2 \xo*\xt Onger Akaba 42:3; 88:1\xt*\x*O nan God, kɨ aruebar nɨn deima, nɨ na barazir puvatɨ. \q2 Kɨ dɨmagaribar nɨn azangsɨghavɨra ikia tong avughsir puvatɨ. \b \q1 \v 3 Ezɨ nɨrara bar deragha zuegha, arazir aghuibaram amua, \q2 uan atrivir dabirabim gaperaghav itima, Israelia nɨn ziam fe. \q1 \v 4 \x - \xo 22:4 \xo*\xt Onger Akaba 78:53; 107:6\xt*\x*Fomɨra en ovaviba nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q2 Me nɨghnɨzir gavgavim nɨn itima, \q3 nɨ men akurazɨ, men apaniba me abɨrazir puvatɨ. \q1 \v 5 Me nɨn diava araima, nɨ men akuragha ua me ini. \q2 Ezɨ nɨghnɨzir gavgavir me nɨn itir kam, \q3 a pura ghuzir puvatɨ. \b \q1 \v 6 \x - \xo 22:6 \xo*\xt Jop 25:6; Onger Akaba 31:11; Aisaia 41:14; 49:7\xt*\x*Ezɨ kɨrara, kɨ gumazim puvatɨ, kɨ pura apizir kuramɨn mɨn iti. \q2 Gumazamiziba bar nan atara na dɨpova na dɨkabɨra, akɨriba igha na gasi. \q1 \v 7 \x - \xo 22:7 \xo*\xt Aisaia 53:3; Matyu 27:39; Mak 15:29; Luk 23:35\xt*\x*Gumazamiziba bar nan gara akaba na gasa, \q2 mɨzeba onga na garɨgha uan dapaniba roi. \q1 \v 8 \x - \xo 22:8 \xo*\xt Matyu 27:43\xt*\x*Me ghaze, “Nɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn iti. \q2 A manmaghsua nɨn akuragha ua nɨ inizir puvatɨ? \q1 God nɨ gifongegha nɨ bagha bar akonge, \q2 egha manmaghsua a nɨn akurazir puvatɨ?” \b \q1 \v 9 \x - \xo 22:9 \xo*\xt Onger Akaba 71:5-6\xt*\x*O God, nɨ nan amebamɨn navir averiamɨn na inigha azenan na atɨzɨ, \q2 kɨ uan amebamɨn otem apavɨra itima, \q3 nɨ na geghuva deragha nan gari. \q1 \v 10 \x - \xo 22:10 \xo*\xt Aisaia 46:3; 49:1\xt*\x*Nan amebam na batezir dughiamɨn iza datɨrɨghɨn, kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q2 Nan amebam na batezir dughiamra, nɨ nan Godɨn iti. \q1 \v 11 \x - \xo 22:11 \xo*\xt 2 Atriviba 14:26; Onger Akaba 72:12; Aisaia 63:5\xt*\x*Osɨmtɨzim bar nan boroghɨn izegha gɨvazɨ, \q2 nan akurvaghamin gumaziba puvatɨ. \q3 Kamaghɨn amizɨ, nɨ nan saghon ikian markɨ! \b \q1 \v 12 Nan apanir avɨriba bulmakaun apuribar mɨn na ekɨarugha gɨfa. \q2 Me mati, Distrik Basanɨn bulmakaun gavgaviba. \q1 \v 13 Me, laion uan akam akara asɨzibav sogha dagh asɨghasɨzi moghɨn, \q2 me na gasɨghasɨghasava ami. \q1 \v 14 \x - \xo 22:14 \xo*\xt Onger Akaba 73:26; Daniel 5:6\xt*\x*Nan gavgaviba bar gɨfa, \q2 mati me dɨpam nguazim gingezɨ a ghua pura gɨfa. \q3 Nan namnamɨn aghariba bar nan apunapuni. \q1 Kendel purama emɨra uaghiri moghɨn, \q2 nan navir averiam purama amɨragha uaghiri. \q1 \v 15 \x - \xo 22:15 \xo*\xt Onger Akaba 38:10\xt*\x*Nan kuarmɨzim mɨner bɨghizir mamɨn mɨn na mɨsɨngi. \q2 Ezɨ nan mɨzem iza nan akatorimɨn aven pura itoroghav iti. \q1 Nɨ na ataghizɨ, \q2 kɨ nguazir mɨnemeniamɨn mɨn irɨghav ikia bar ovengasava ami. \q1 \v 16 Gumazir kuraba bar na ekɨarugha gɨfa, \q2 mati afiaba bar asɨzim okarigha gɨfa. \q3 Me nan suemning ko dafarimning ginivaghasi. \q1 \v 17 Nan aghariba bar azenim girezɨ, \q2 gumazir kaba nan ganigha na dɨpova bar akonge. \q1 \v 18 \x - \xo 22:18 \xo*\xt Matyu 27:35; Mak 15:24; Luk 23:34; Jon 19:24\xt*\x*Me nan korotiaba tuiragh uarira uari danɨngasa, \q2 da bagha satu gikararai. \b \q1 \v 19 \x - \xo 22:19 \xo*\xt Onger Akaba 22:11; 70:5\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan saghon ikian markɨ. \q2 Nɨ nan Akurvazir Gumazim, \q3 nɨ zuamɨra izɨ nan akuragh. \q1 \v 20 Nɨ nan akuraghtɨ men mɨdorozir sabam na atughan kogham. \q2 Nɨ nan akuraghtɨ, gumazir afiabar mɨn itir kaba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghan kogham. \q3 Kɨ angamɨra ikɨvɨra ikiam. \q1 \v 21 \x - \xo 22:21 \xo*\xt Onger Akaba 34:4; 118:5\xt*\x*Laionba asɨzir atiabav sogha da api moghɨn, me na agɨvasa. \q2 Egha bulmakaun atiabar mɨn uan kombar na ginivasa. \q1 Kamaghɨn amizɨ, nɨ nan akuragh \q2 men dafariba da ua na inigh. \b \q1 \v 22 \x - \xo 22:22 \xo*\xt Onger Akaba 40:10; Hibru 2:12\xt*\x*Kɨ uan adarazir tongɨn ikɨ nɨn ziamɨn gun me mɨkɨmam. \q2 Gumazamiziba uari akuvamin danganimɨn, \q3 kɨ men tongɨn ikɨ nɨn ziam fam. \q1 \v 23 Kɨ kamagh mɨkɨm suam, \q1 “Ia Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan iti darasi, ia an ziam fɨ. \q2 Ia Jekopɨn ovavir boriba, ia ziar ekiam a danɨng. \q3 Ia Israelia, ia an damazimɨn tugh an ziam pɨrafɨ.” \q1 \v 24 \x - \xo 22:24 \xo*\xt Onger Akaba 31:22; 69:17; 69:33; Hibru 5:7\xt*\x*Gumazamizir onganaraziba, \q2 a men osɨmtɨzibar gara pura da ataghɨrazir puvatɨ. \q1 A kamaghɨn mɨgeir puvatɨ, men osɨmtɨziba pura biziba. \q2 A men saghon itir puvatɨ. \q3 A men azangsɨziba barasi. \b \q1 \v 25 \x - \xo 22:25 \xo*\xt Onger Akaba 35:18; 40:9-10; 61:8\xt*\x*Gumazamiziba uari akuvagh nɨn ziam famin dughiamɨn, \q2 kɨ nɨ amizir biziba bagh nɨn ziamra fam. \q1 Egh gumazamizir nɨn atiatia nɨn apengan itibar damazimɨn, \q2 kɨ fomɨra nɨn ofa damuasa akam akɨrizir biziba, \q3 kɨ nɨ bagh dar damuam. \q1 \v 26 \x - \xo 22:26 \xo*\xt Onger Akaba 40:16; 69:32\xt*\x*Gumazamizir onganaraziba, \q2 me damasa ifongezɨ moghɨn, damɨ bar izɨvagh ikiam. \q1 Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨn zuiba, me an ziam pɨrafɨ. \q2 Men naviba amɨragh deraghvɨra ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 27 \x - \xo 22:27 \xo*\xt Onger Akaba 2:8; 82:8; 86:9\xt*\x*Nguazimɨn itir ikɨziba bar, \q2 me Ikiavɨra Itir God gɨnɨghnɨgh, \q3 a bagh izɨ an guamɨn teviba apɨrigh an ziam fam. \q2 \v 28 \x - \xo 22:28 \xo*\xt Onger Akaba 47:7-8; Sekaraia 14:9\xt*\x*Me fogh suam, \q2 Ikiavɨra Itir God atrivimɨn ikia, \q3 kantriba bar dar gumazamizibagh gativagha men gari. \b \q1 \v 29 \x - \xo 22:29 \xo*\xt Onger Akaba 89:48\xt*\x*Bar guizbangɨra, gumazamizir uarira uari feba, an guamɨn teviba apɨrigh an ziam fam. \q2 Eghtɨ gumazamizir ovengasava amiba, \q3 me bar Godɨn guamɨn teviba apɨrigh an ziam pɨrafam. \q1 \v 30 \x - \xo 22:30 \xo*\xt Onger Akaba 102:18; 102:28\xt*\x*Gumazamizir gɨn otivamiba, Ekiamɨn ingangarim damuam. \q2 Gumazamiziba, uan ovavir borir gɨn otivamiba, \q3 me an akamɨn gun me mɨkɨmam. \q1 \v 31 \x - \xo 22:31 \xo*\xt Onger Akaba 71:18; 78:6\xt*\x*Gumazamizir men amebaba tɨghar me batamiba, me gɨn otivightɨ, me me mɨkɨm suam, \q2 “God uabɨ uan gumazamizibar akuragha ua me ini.” \c 23 \s Ikiavɨra Itir God, a na geghuvir gumazim \d Devit ighiar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 23:1 \xo*\xt Onger Akaba 34:9-10; Aisaia 40:11; Jon 10:11; 1 Pita 2:25\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a gumazir deragha uan sipsipbagh eghuva dar garimɨn mɨn iti. \q2 Kamaghɨra, a deragha na geghuva nan gari. \q3 Kamaghɨn kɨ bizitamɨn otevezir puvatɨ. \q1 \v 2 \x - \xo 23:2 \xo*\xt Onger Akaba 36:8; Esekiel 34:14; Akar Mogomem 7:17\xt*\x*A na inigha ghua grazir aghuiba itir danganimɨn na atɨzɨ, \q2 kɨ dagh isɨn irav iti. \q1 A na inigha dɨpar aghuiba itir danganibar zuima, \q2 kɨ dar boroghɨn avughsa iti. \q1 \v 3 \x - \xo 23:3 \xo*\xt Onger Akaba 5:8; 19:7; 85:13\xt*\x*A gavgavir igiam na ganɨdi. \q2 A fomɨra uan ziar ekiam bangɨn mɨkemezɨ moghɨn, \q3 a na inigha tuavir aghuibara zui. \q1 \v 4 \x - \xo 23:4 \xo*\xt Onger Akaba 16:8; 27:1; Aisaia 43:2; Maika 7:14\xt*\x*O God, nɨ na ko iti. \q2 Kamaghɨn, kɨ danganir zarimɨn mangɨva ovevemɨn tuavir mɨtarmemɨn mangɨ, \q3 egh bizir kurabar atiatingan kogham. \q1 Nɨ uan asadivir aghorir sipsipbagh eghuvimɨn suirazɨ, \q2 kɨ an gara fo, nɨ na geghuv deragh nan ganam. \q3 Kamaghɨn, nan navim bar nan dera. \b \q1 \v 5 \x - \xo 23:5 \xo*\xt Onger Akaba 78:19; 92:10; Luk 7:46\xt*\x*Nɨ na bagha daghem gamigha azenara na dafazɨ, \q2 nan apaniba bar nan gari. \q1 Nɨ nan diazɨ kɨ iza nɨ ko aperazɨ, \q2 nɨ borem isa nan dapanim ginge. \q3 Ezɨ nan itarim bar izɨvagha fasfagha iri. \q1 \v 6 \x - \xo 23:6 \xo*\xt Onger Akaba 25:7; 25:10; 27:4-6; 2 Korin 5:1\xt*\x*Bar guizbangɨra, nɨn arazir aghuim ko apangkuvir arazim, \q2 dughiabar zurara na ko ikiam. \q1 Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ikɨ \q2 mamaghɨra ikiam. \c 24 \s God a bar atrivir ekiam \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 24:1 \xo*\xt Ua Me Ini 19:5; Godɨn Araziba 10:14; Onger Akaba 50:12; 1 Korin 10:26\xt*\x*Nguazir kam ko an itir biziba bar, \q2 da bar Ikiavɨra Itir Godɨn bizibara. \q1 Ezɨ nguazimɨn itir gumazamiziba bar \q2 uaghan an bizibara. \q1 \v 2 \x - \xo 24:2 \xo*\xt Onger Akaba 104:5; 136:6; 2 Pita 3:5\xt*\x*An ongarir konibar aven mati akɨnir guariba asegha, \q2 nguazimɨn ingarigha a isava dɨpar kabagh isɨn anefazɨ \q3 a bar gavgafi. \b \q1 \v 3 \x - \xo 24:3 \xo*\xt Onger Akaba 15:1\xt*\x*Tinara Ikiavɨra Itir Godɨn mɨghsɨamɨn ghuavanangam? \q2 Tinara an Dɨpenimɨn aven mangam? \q1 \v 4 \x - \xo 24:4 \xo*\xt Onger Akaba 15:4; Aisaia 33:15-16; Matyu 5:8; 1 Timoti 2:8\xt*\x*Gumazamizir kamagh amiba, \q2 merara an aven mangam. \q1 Men navir averiaba ko, me amir araziba ko, nɨghnɨziba zue, \q2 egha asebar ziaba fer puvatɨgha, \q3 igharaz darazi ko akam akɨrigha egha gɨn me gifarir puvatɨ. \q1 \v 5 Kamagh amir darasi, Ikiavɨra Itir God deragh me damu, \q2 ua me inigh men akuragh me dɨpon suam, \q3 me nan damazimɨn dera, egha osɨmtɨziba puvatɨ. \q1 \v 6 \x - \xo 24:6 \xo*\xt Onger Akaba 27:8; 105:4\xt*\x*Gumazamizir kamagh amiba, kar me God buri. \q2 Me Jekopɨn Godɨn boroghɨra ghua \q3 a baghavɨra iti. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 7 \x - \xo 24:7 \xo*\xt Aisaia 26:2; Hagai 2:7; Malakai 3:1\xt*\x*Ia tiar akaba, ia uari kuighiregh! \q2 Ia tiar akar fomɨra itiba, ia bar arokegh. \q3 Eghtɨ Atrivir Gavgavir Bar Ekiam Itim aven izam. \q1 \v 8 Atrivir Gavgavir Bar Ekiam Itir kam, a tinara? \q2 A Ikiavɨra Itir God uabɨ. \q1 A gavgavir bar ekiam ikia \q2 uan apanibav sogha me abɨri. \q1 \v 9 Ia tiar akar ekiaba, ia uari kuighiregh! \q2 Ia, tiar akar fomɨra itiba, ia bar arokegh. \q3 Eghtɨ Atrivir Gavgavir Bar Ekiam Itim aven izam. \q1 \v 10 Atrivir Gavgavir Bar Ekiam Itir kam, a tinara? \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, \q3 a guizbangɨra Atrivir Gavgavir Bar Ekiam! \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \c 25 \s Gumazim, God an daroriba deragh dar ganɨva a ko ikiasa, a God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 25:1 \xo*\xt Onger Akaba 86:4; 143:8\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ datɨrɨghɨn uan navir averiamɨn aven nɨn ziam fava nɨn azai. \q1 \v 2 \x - \xo 25:2 \xo*\xt Onger Akaba 31:1; 41:11\xt*\x*Nɨ nan God, ezɨ kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨrara iti. \q2 O God, nan nɨghnɨzir gavgavir kam pura mangɨghtɨ kɨ aghumsɨghan aghua. \q1 Nɨ nan akuraghtɨ, \q2 nan apaniba na abɨragh na dɨpovan kogham. \q1 \v 3 \x - \xo 25:3 \xo*\xt Aisaia 49:23\xt*\x*Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim nɨn itiba, \q2 apaniba me abɨn aghumsɨzim me danɨngan kogham. \q1 Gumazamizir pura nɨn akaba batoziba, \q2 merara aghumsɨzim iniam. \b \q1 \v 4 \x - \xo 25:4 \xo*\xt Onger Akaba 27:11; 86:11\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan arazir aghuiba nan akakagh. \q2 Egh tuavir kɨ mangamiba, nɨ dar nan sure damu. \q1 \v 5 \x - \xo 25:5 \xo*\xt Onger Akaba 40:1; 43:3; 79:9\xt*\x*Nɨ nan God, nɨ nan akuragha ua na ini. \q2 Kamaghɨn, nɨ uan guizɨn akamɨn gɨn mangamin arazibar nan sure damutɨ, \q3 kɨ dughiabar zurara nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikiam. \b \q1 \v 6 \x - \xo 25:6 \xo*\xt Onger Akaba 98:3; 103:17\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨn arazir aghuim ko apangkuvir arazir nɨ e gamiba, \q2 da fomɨra ikia iza datɨrɨghɨn iti. \q3 Nɨ datɨrɨghɨn ua dagh nɨghnɨghɨva dar amu mangɨvɨra ikɨ. \q1 \v 7 \x - \xo 25:7 \xo*\xt Jop 13:26; Onger Akaba 31:19; 51:1\xt*\x*Kɨ uan igiamra ikiava amizir arazir kuraba, ko nan arazir akaba batoziba, \q2 nɨ dagh nɨghnɨghan markɨ. \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ deragha na gamua bar nan apangkufi, \q2 kamaghɨn amizɨ nɨ na gɨnɨghnɨgh. \b \q1 \v 8 \x - \xo 25:8 \xo*\xt Onger Akaba 32:8; 86:5; 92:15\xt*\x*Ikiavɨra Itir God bar dera, ezɨ an araziba bar guizbangɨra. \q2 Kamaghɨn amizɨ, a gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q3 a uan arazibar gɨn mangasa men sure gami. \q1 \v 9 \x - \xo 25:9 \xo*\xt Onger Akaba 23:3; 27:11\xt*\x*Gumazamizir uari abɨra an apengan itiba, \q2 a men faragha ghua tuavim men akakazima, me arazir aghuibaram ami. \q3 Egha arazir a ifongezibar men sure gami. \q1 \v 10 \x - \xo 25:10 \xo*\xt Onger Akaba 40:11; 103:18\xt*\x*Gumazim Ikiavɨra Itir Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim ko an Akar Gavgavibar gɨn zuima, \q2 an an apangkuvighavɨra iti. \q1 Egha a mɨkemezɨ moghɨra deragha bizibagh amua, \q2 uan nɨghnɨzim gɨghavkɨrir puvatɨ. \b \q1 \v 11 \x - \xo 25:11 \xo*\xt Ua Me Ini 34:9; Onger Akaba 79:9\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nan arazir kuraba bar avɨraseme. \q2 Kamaghɨn, nɨ uan ziam bagh uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn mangɨ, \q3 nan arazir kuraba gɨn amadagh. \q1 \v 12 Gumazir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan itim, \q2 Godra, a bagha atɨzir tuavir aghuim an akaghtɨ, \q3 an an mangam. \q1 \v 13 \x - \xo 25:13 \xo*\xt Onger Akaba 69:36; Aghuzir Akaba 1:33; Jeremaia 23:6\xt*\x*Gumazir kam zurara dabirabir aghuim inivɨra ikiam. \q2 Eghtɨ an ovavir boriba nguazir aghuir kam inightɨ, \q3 a men nguazim gavagh ikɨ kamaghɨra ikiam. \q1 \v 14 \x - \xo 25:14 \xo*\xt Jenesis 17:1; Jop 29:4; Aghuzir Akaba 3:32\xt*\x*Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan itiba, \q2 a men namakam gami. \q1 Egha uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim azenara anekazɨ \q2 me a gɨfo. \b \q1 \v 15 \x - \xo 25:15 \xo*\xt Onger Akaba 123:2; 124:7\xt*\x*Kɨ zurara uabɨn akurvaghasa Ikiavɨra Itir Godɨn gara a mɨzuai, \q2 ezɨ a bizir na gasɨghasɨghasava amibar aven ua na isi. \b \q1 \v 16 \x - \xo 25:16 \xo*\xt Onger Akaba 69:16; 143:4\xt*\x*O God, kɨ uabɨra ikia osɨmtɨzim aterima nan gavgaviba bar gɨfa. \q2 Kamaghɨn amizɨ nɨ nan kuarkuvigh na bagh izɨ. \q1 \v 17 \x - \xo 25:17 \xo*\xt Onger Akaba 40:12; 107:6\xt*\x*Osɨmtɨziba nan navimɨn aven ikia ekɨva ghuavɨra iti. \q2 Nɨ nan akuraghtɨ osɨmtɨzir kaba na abɨnan markɨ. \q1 \v 18 \x - \xo 25:18 \xo*\xt Onger Akaba 31:7; 103:3\xt*\x*Nɨ nan osɨmtɨziba ko mɨzazibar gan, \q2 egh nan arazir kuraba gɨn amadagh. \q1 \v 19 \x - \xo 25:19 \xo*\xt Onger Akaba 3:1-2; 9:13\xt*\x*Nɨ ge, nan apaniba bar avɨrasemegha, \q2 bar nan aghuagha guizbangɨra nan apanim gami. \q1 \v 20 Nɨ nan akuragh deragh nan gantɨ, \q2 me na abɨntɨ kɨ aghumsɨghan kogham. \q1 Nɨrara nan akurvasi, \q2 ezɨ kɨ nɨ bagha iza nɨn aven modi. \q1 \v 21 \x - \xo 25:21 \xo*\xt Onger Akaba 41:12\xt*\x*Nɨn araziba dera, egha bar guizbangɨra. \q2 Ezɨ kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikia nɨ mɨzua ghaze, \q3 nɨ zurara na geghuv deragh nan gan. \b \q1 \v 22 \x - \xo 25:22 \xo*\xt Onger Akaba 130:8\xt*\x*O God, nɨ uan gumazamiziba Israelia ua me inightɨ, \q2 osɨmtɨzir kaba ua me abɨnan kogham. \c 26 \s Arazir kuratam itir puvatɨzir gumazim God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 26:1 \xo*\xt 2 Atriviba 20:3; Onger Akaba 28:7; Aghuzir Akaba 20:7\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨghnɨzir gavgavim pamtem nɨn iti, \q2 egha nɨn damazimɨn arazir kuratam gamizir puvatɨ. \q3 Kamaghɨn, nɨ nan gun mɨkɨm suam, kɨ gumazir aghuim. \q1 \v 2 \x - \xo 26:2 \xo*\xt Onger Akaba 17:3; 139:23; Sekaraia 13:9\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ bar nan araziba ko, nan nɨghnɨziba ko, nan navim tuisɨgh ingangarim na danigh, \q2 deragh na gɨfogh. \q1 \v 3 \x - \xo 26:3 \xo*\xt 2 Atriviba 20:3\xt*\x*Guizbangɨra, nɨn apangkuvim nan faragha ghua tuavim nan akakasi. \q2 Nɨ na mɨkemezɨ moghɨra deragha bizibagh amua zurara nan faragha zui, \q3 ezɨ kɨ zurara nɨn guizɨn arazimɨn gɨn zui. \q1 \v 4 \x - \xo 26:4 \xo*\xt Onger Akaba 1:1\xt*\x*Kɨ ifavaribagh amir gumazamiziba ko arua \q2 me ko apiav itir puvatɨ. \q1 \v 5 \x - \xo 26:5 \xo*\xt Onger Akaba 1:1; 31:6; 139:21-22\xt*\x*Kɨ gumazamizir arazir kurabagh amibar gɨn daruan bar aghuagha \q2 me gitavɨrasi. \b \q1 \v 6 \x - \xo 26:6 \xo*\xt Onger Akaba 73:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ uan dafariba ruegha kamagh uabɨ akagha ghaze, \q2 kɨ osɨmtɨziba puvatɨ. \q1 Egha kɨ iza nɨn ofa gamir dakozir mɨriamɨn arua \q2 nɨn ziam fe. \q1 \v 7 Kɨ nɨ mɨnabava nɨ bagha onger akar mam banga \q2 nɨn ingangarir bar aghuir nɨ amizibar gun mɨgei. \b \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir God, Dɨpenir nɨ itim kɨ bar a gifonge. \q2 Danganir kam, nɨn angazangarim ko gavgavir ekiam bar a gizɨvagha iti. \b \q1 \v 9 \x - \xo 26:9 \xo*\xt 1 Samuel 25:29; Onger Akaba 28:3\xt*\x*Kɨ fo, mati amizim uan dɨpenim bar anevia ghuzɨ moghɨn, \q2 nɨ gɨn gumazamizir arazir kurabagh amiba avigh mangɨ \q3 na sara inigh mangan markɨ. \q2 Egh uaghan gumazir gumazibav sozi me ariaghɨriba, \q3 nɨ me sara na gasɨghasɨghan kɨ aghua. \q1 \v 10 \x - \xo 26:10 \xo*\xt Godɨn Araziba 16:19; 1 Samuel 8:3; Aisaia 33:15\xt*\x*Gumazamizir kaba, \q2 me zurara arazir kurabar amuasavɨra ikia, \q3 egha dagɨaba isa arazir kurabar amuasa gumazir igharazibagh ivesi. \b \q1 \v 11 Ezɨ kɨ uabɨ, kɨ nɨn damazimɨn arazir kuratam gamizir puvatɨ. \q2 Eghtɨ nɨ nan kuarkuvigh ua na inigh. \q1 \v 12 \x - \xo 26:12 \xo*\xt Onger Akaba 22:22; 40:2; 107:32\xt*\x*Kɨ nguazir aghuimra tugha gavgafi. \q2 Bizitam na gasɨghasɨghsɨ damuva avegham. \q1 Kɨ gumazamizir avɨribar tongɨn ikɨ, \q2 egh Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \c 27 \s Godɨn ziam fava a ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 27:1 \xo*\xt Onger Akaba 118:14; Aisaia 33:2; 60:20; Maika 7:8\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a nan angazangarim ko nan Akurvazir Gumazim. \q2 Ezɨ kɨ gumazitamɨn atiatingan kogham. \q1 Ikiavɨra Itir God, a dɨpenir gavgavimɨn mɨn na modogha na geghuva nan garima, \q2 kɨ atiatir puvatɨ. \q1 \v 2 \x - \xo 27:2 \xo*\xt Onger Akaba 9:3; 14:4\xt*\x*Mati afiam asɨzimɨn tuzibar amasava ami moghɨn, \q2 nan apaniba na gasɨghasɨghsɨ izɨva, \q3 bizibagh asaghpor iregham. \q1 \v 3 \x - \xo 27:3 \xo*\xt Jop 4:6; Onger Akaba 3:6\xt*\x*Mɨdorozir gumazir avɨriba bar na ekɨarughamin dughiamɨn, kɨ atiatingan kogham. \q2 Nan apaniba na ko mɨsoghsɨ izamin dughiamɨn, \q3 kɨ nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨ egh tugh gavgavigham. \b \q1 \v 4 \x - \xo 27:4 \xo*\xt Onger Akaba 18:6; 23:6\xt*\x*Kɨ bizir vamɨra bagha Ikiavɨra Itir Godɨn azaragha gɨfa. \q2 Bizir kɨ bar ifongezimra kara: \q3 kɨ angamɨra itir dughiamɨn, kɨ an Dɨpenimrama aven ikiam. \q1 Kɨ an ganganir aghuimɨn gan an boroghɨn ikɨ bar akueghasa. \q2 Kɨ an Dɨpenimɨn ikɨ a baghvɨra ikɨva an nɨghnɨzim gɨfofoghsɨ an azangam. \q1 \v 5 \x - \xo 27:5 \xo*\xt Onger Akaba 17:8; 31:20; 40:2; 50:15\xt*\x*Eghtɨ osɨmtɨziba otivamin dughiamɨn \q2 a uan Dɨpenimɨn bar deravɨra na modogham. \q1 A na isɨ uan Purirpenimɨn aven na modogham. \q2 A na isɨ dagɨar gavgavimɨn pɨn mar na afagham. \q1 \v 6 \x - \xo 27:6 \xo*\xt Onger Akaba 3:3; 107:22\xt*\x*Nan apanir na okarigha itiba, kɨ bar me abɨragham. \q2 Egh bar akongegh dɨmɨva arang an Purirpenimɨn a bagh ofa damuam. \q3 Egh onger akabar amu Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 \v 7 \x - \xo 27:7 \xo*\xt Onger Akaba 4:3; 13:3; 61:1\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn deir dughiamɨn, \q2 nɨ nan kuarkuvigh nan mɨgɨrɨgɨaba baragh na ikarvagh. \q1 \v 8 \x - \xo 27:8 \xo*\xt Onger Akaba 34:4; 105:4; Amos 5:6\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ kamagh na mɨgɨa ghaze, \q1 “Nɨ bar na nan boroghɨra izɨ na baghavɨra ikɨ \q2 na gɨfofoghsɨ nan azangsɨgh.” \q3 Eghtɨ kɨ nɨ ko ikɨsɨ bar nɨn boroghɨra mangam. \q1 \v 9 \x - \xo 27:9 \xo*\xt Onger Akaba 6:1; 40:17; 69:17; 94:14\xt*\x*Nɨ uabɨ nan mongan markɨ. \q2 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ nan God, nan Akurvazir Gumazim. \q1 Nɨ dughiar avɨribar nan akurvasi. \q2 Nɨ nan atar nan aghuagh, egh na ataghɨraghan markɨ. \q1 \v 10 \x - \xo 27:10 \xo*\xt Aisaia 40:11; 49:15; Jon 16:32; 2 Timoti 4:16-18\xt*\x*Dughiar mabar nan amebam ko afeziam akɨrim na gasaragha nan aghuaghuasi, \q2 ezɨ nɨ Ikiavɨra Itir God, nɨ na geghuva deragha nan gari. \b \q1 \v 11 \x - \xo 27:11 \xo*\xt Onger Akaba 5:8; 25:4; 86:11\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ damuasa nɨ ifongezir araziba, nɨ dar nan sure damu. \q2 Kɨ apanir avɨriba iti, \q3 kamaghɨn nɨ tuavir aghuimra nan akaghtɨ kɨ an mangam. \q1 \v 12 \x - \xo 27:12 \xo*\xt Godɨn Araziba 19:18; Matyu 26:60; Aposel 9:1\xt*\x*Nɨ na ateghtɨ nan apaniba na inigh me ifongezɨ moghɨn na damuan markɨ. \q2 Me akar ifavaribagh amua egha atiatim na ganɨdi. \b \q1 \v 13 \x - \xo 27:13 \xo*\xt Jeremaia 11:19\xt*\x*Nɨghnɨzir gavgavir kam nan ikiavɨra itima, kɨ kamaghɨn fo, \q2 kɨ nguazir kamɨn angamɨra ikɨ gantɨ, \q3 God deraghvɨra uan gumazamizibar amuam. \q1 \v 14 \x - \xo 27:14 \xo*\xt Onger Akaba 62:5; Aghuzir Akaba 20:22; Aisaia 25:9\xt*\x*Nɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikɨ a bagh mɨzuam. \q2 Nɨn navim osɨman markɨ. \q1 Nɨ tugh gavgavigh mamaghɨra ikɨ mangɨtɨ \q2 a izɨ nɨn akuragham. \c 28 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 28:1 \xo*\xt Onger Akaba 83:1; 88:4; 143:7\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨrara dagɨar gavgavimɨn mɨn na modozɨ, \q2 kɨ nɨn apazangɨn itima nɨ na geghufi. \q1 Kɨ uabɨn akurvaghsɨ nɨn dɨmamin dughiamɨn, \q2 nɨ gumazir kuarir onganimɨn mɨn na baraghan koghan markɨ. \q1 Kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, nɨ da baraghan koghtɨ, \q2 kɨ ti ovegh mangɨ Oveaghuezibar Nguibamɨn mangɨgham. \q1 \v 2 \x - \xo 28:2 \xo*\xt Onger Akaba 5:7; 138:2\xt*\x*Nɨ orakigh, kɨ uabɨn akurvaghsɨ uan dafarimning fegh \q2 nɨn Dɨpenimɨn akagh nɨn dɨmɨva arangtɨ, \q3 nɨ nan kuarkuvigh nan akuragh. \b \q1 \v 3 \x - \xo 28:3 \xo*\xt Onger Akaba 26:9; 55:21; Jeremaia 9:8\xt*\x*Gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q2 me akar isɨngtɨziba uan namakaba ko dav gɨa, egha men navir averiaba bar ikufi, \q3 nɨ gumazir kamaghɨn amiba sara na abɨraghan markɨ. \q1 \v 4 \x - \xo 28:4 \xo*\xt 2 Timoti 4:14; Akar Mogomem 18:6; 22:12\xt*\x*Gumazamizir kamagh amiba, nɨ me amir arazir kaba ikarvagh ivezir kuram me danɨng. \q2 Bizir kurar manam me a gami, \q3 nɨ anarɨra ikaragh uam a isɨ ivezimɨn mɨn me danɨng. \q1 \v 5 \x - \xo 28:5 \xo*\xt Jop 34:27; Aisaia 5:12\xt*\x*Ikiavɨra Itir God me bagha amizir ingangarir ekiaba me dagh nɨghnɨzir puvatɨgha ghaze, \q2 a uan dafarimningɨn bizir ekiatam gamizir puvatɨ. \q3 Kamaghɨn, a me gasɨghasɨgh bar me kuavaremegham. \b \q1 \v 6 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fe. \q2 Guizbangɨra, kɨ uabɨn akurvaghasa a ko mɨkemezɨ a na baraki. \q1 \v 7 \x - \xo 28:7 \xo*\xt Onger Akaba 13:5; 18:2; 22:4\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uabɨ gavgavim isa na ganɨga, \q2 nan oramɨn mɨn ikia na modi. \q1 Ezɨ kɨ nɨghnɨzir gavgavim an iti. \q2 A nan akurvagha na gamima, \q3 kɨ uan navir averiamɨn, a bagha bar akuegha \q4 onger akabagh amua a mɨnabi. \b \q1 \v 8 Ikiavɨra Itir Godɨn gumazamiziba, a uabɨ men gavgavim. \q2 Egha atrivir a ua bagha inabazim, \q3 a uabɨ a geghuva deragha an akurvasi. \q1 \v 9 \x - \xo 28:9 \xo*\xt 1 Atriviba 8:51-53\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan gumazamizibar akuragh. \q2 Kar gumazamizir nɨ ua baghavɨra inabaziba, \q3 nɨ deraghvɨra me damu. \q1 Nɨ sipsipbar garir gumazimɨn mɨn, \q2 me inigh me ater mangɨ, \q3 deragh men gan kamaghɨra ikɨ. \c 29 \s Godɨn dɨmdiam, e amɨnim ko amozir ekiamɨn aven a barasi \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 29:1-2 \xo*\xt Onger Akaba 96:7-9\xt*\x*Ia Godɨn Nguibamɨn itir enselɨn gavgaviba, \q2 ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \q2 Ia an gavgavim ko an ziar ekiam bagh bar akongegh. \q1 \v 2 \x - \xo 29:2 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 20:21\xt*\x*Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziar ekiamɨn gun mɨkɨm. \q2 Egh an damazimɨn zuegh ikɨ an ziam fɨ. \b \q1 \v 3 Ikiavɨra Itir Godɨn tiarim ongaribagh isɨn izima, da bar a barasi. \q2 Godɨn Gavgavir Bar Ekiam Itim, araribar mɨn pamten dagarvasi. \q2 An akam ongarimɨn danganiba bar dagh isɨn pamten dagarvagha da avara. \q1 \v 4 Ikiavɨra Itir Godɨn dagarvaziba gavgaviba dar iti. \q2 A dagarvazima, gumazamiziba a baragha an atiatia an ziam fe. \q1 \v 5 Ikiavɨra Itir Godɨn dagarvazima, \q2 an tiarim Lebanonɨn kantrin itir temer sidaba apɨragharɨsi. \q1 \v 6 A Lebanonɨn kantrin mɨghsɨabagh amizɨ, \q2 da bulmakaun nguzibar mɨn uari ekura uanaga izaghiri. \q1 A Hermonɨn Mɨghsɨam gamizɨ, \q2 a bulmakaun apurir igiabar mɨn uari ekura uanaga izaghiri. \q1 \v 7 Ikiavɨra Itir Godɨn tiarim otiva \q2 onɨmarim gamima a taghtasi. \q1 \v 8 Ikiavɨra Itir Godɨn tiarim, \q2 a gumazamiziba puvatɨzir danganim gamima, a nɨghava agoi. \q1 Guizbangɨra, a Kadesɨn gumazamiziba puvatɨzir danganim gamizɨ, \q2 a puvɨra nɨghava agoi. \q1 \v 9 Ikiavɨra Itir Godɨn tiarim pamtem asɨzir atiabagh amima, \q2 da agoa otamin dughiaba ataghɨragha puram oti. \q1 Ezɨ ruarimɨn ter afarir angamtɨziba \q2 purama asiaghira iri. \q1 Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn aven itir gumazamiziba bar pamtem dɨa ghaze, \q2 “God uabɨra gavgavim ko ziar ekiam iti!” \b \q1 \v 10 \x - \xo 29:10 \xo*\xt Jenesis 6:17; Jop 38:8; 38:25; Onger Akaba 28:8\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan atrivir dabirabim gaperagha ongarir konibagh ativagha dar gari. \q2 A en atrivimɨn ikia, egh mamaghɨra ikiam. \q1 \v 11 Ikiavɨra Itir God uan gumazamiziba gavgavim me ganɨga, \q2 deragha me gamua dabirabir aghuim ko navir amɨrizim me ganɨdi! \c 30 \s Gumazir mam God mɨnaba a ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Me onger akar kam banga egha Godɨn Dɨpenim a baghavɨrama a ginaba. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nan osɨmtɨziba na abɨrazɨ, \q2 nɨ ua na fegha anabogha nan akura. \q1 Egha nan apaniba ataghizɨ me na dɨpovezir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn amizɨ, kɨ bizir kam bagha bar akuegha nɨn ziam fe. \q1 \v 2 \x - \xo 30:2 \xo*\xt Onger Akaba 6:2; 88:13; 103:3\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, \q2 kɨ uabɨn akurvaghasa nɨn dei, \q3 ezɨ nɨ nan arɨmariam gamizɨ kɨ ua dera. \q1 \v 3 \x - \xo 30:3 \xo*\xt Onger Akaba 28:1; 86:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ atam aremeghai, ezɨ nɨ na gamizɨ kɨ ua dɨkafi. \q2 Kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn ghugha gɨfa. \q3 Ezɨ ikɨrɨmɨrir kɨ itir kam, nɨ ua na ganɨngi. \b \q1 \v 4 \x - \xo 30:4 \xo*\xt Ua Me Ini 3:15; Onger Akaba 135:13; 149:1\xt*\x*Ia Ikiavɨra Itir Godɨn gumazamiziba, ia a bagh onger akabar amu \q2 an ziar bar zuezim fɨ. \q3 Egh bizir an amizibagh nɨghnɨgh a mɨnabɨ. \q1 \v 5 \x - \xo 30:5 \xo*\xt Onger Akaba 103:9; Aisaia 26:20; 2 Korin 4:17\xt*\x*Guizbangɨra, a en atarir adariba, da dughiar otevimra iti. \q2 Ezɨ dughiar e nguazir kamɨn itimɨn, \q3 a uan navim sara e gifongegha deragha e gami. \q1 Dɨmangan en temeriba iregham, \q2 egh amɨmzaraghan e deragh ikɨ bar akuegham. \b \q1 \v 6 \x - \xo 30:6 \xo*\xt Jop 29:18; Onger Akaba 10:6; 62:2; 62:6\xt*\x*Kɨ deragha ikia ghaze, \q2 “Bizitam na munamadaghan kogham.” \q1 \v 7 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan navim sara na gifongegha deragha na gamizɨ, \q2 kɨ mati mɨghsɨar mam tugha gavgafi. \q1 Nɨ nan modozir dughiamɨn, \q2 kɨ bar puvɨrama atiati. \b \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨ ko mɨgɨa \q2 pamten nɨn dia nɨn azai. \q3 Ekiam, nɨ nan akuragh. \q1 \v 9 Kɨ oveghtɨ bizir aghuir tizitam otogham? \q2 Kɨ ti dagɨar torimɨn magɨrɨghtɨ, bizir kam tinan akuragham? \q1 Gumazamizir oveaghueziba me ti ua nɨn ziam fam? \q2 Me ti ua dɨkavigh mɨkɨm suam, nɨ me mɨkemezɨ moghɨra zurara nɨ me bagha deragha bizibagh ami? \q3 Bar puvatɨgham. \q1 \v 10 O Ikiavɨra Itir God, nɨ na baregh nan apangkufigh. \q2 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan Akurvazir Gumazimɨn ikɨ! \b \q1 \v 11 \x - \xo 30:11 \xo*\xt Fofozir Gumazim 3:4; Aisaia 20:2; Jeremaia 31:13\xt*\x*Nɨ nan navir osɨmtɨzim batoghezɨ \q2 kɨ bar akuegha ighiabagh ami. \q1 Kɨ faragha azirakar korotiaba aghui, \q2 ezɨ datɨrɨghɨn nɨ nan azirakar korotiaba suegha, \q3 nan azirakam oteghavkɨnizɨ nan navim derazɨ kɨ bar akonge. \q1 \v 12 Ikiavɨra Itir God, kɨ uan akam dukuaghan kogham. \q2 Kɨ uan navir averiamɨn onger akabar amu egh nɨn ziam fam. \q3 Egh zurara nɨ mɨnabɨvɨra ikiam. \c 31 \s Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn apengan itiba a deragha men gari \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 31:1 \xo*\xt Onger Akaba 22:5; 71:1; Aisaia 49:23\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn aven modoghtɨ \q2 nɨ na geghuv deragh nan ganasa, kamaghɨn kɨ nɨ bagha ize. \q1 Nɨ na ateghtɨ nan apaniba na abɨntɨ, \q2 kɨ aghumsɨghan kogham. \q1 Nɨ zurara arazir aghuim gami. \q2 Egh nɨ uan arazir aghuir kamɨn gɨn mangɨ nan akuragh! \q1 \v 2 \x - \xo 31:2 \xo*\xt Onger Akaba 71:2\xt*\x*Nɨ nan dɨmdiam baregh zuamɨra nan akuragh! \q2 Nɨ dagɨar ekiamɨn mɨn na modogh. \q1 Nɨ dɨvazir gavgavimɨn mɨn ikɨ na ekɨarughtɨ, \q2 nan apaniba na abɨnan kogham. \q1 \v 3 \x - \xo 31:3 \xo*\xt Onger Akaba 18:2; 23:3; 25:11\xt*\x*Guizbangɨra, nɨ uabɨ nan dagɨar ekiamɨn mɨn iti. \q2 Nɨ nan dɨvazir bar gavgavimɨn mɨn ikia deragha na geghufi. \q1 Nɨ uan ziar ekiam bangɨn, nɨ fomɨra mɨkemezɨ moghɨn, \q2 kɨ zui naghɨn, nɨ nan faragh mangɨ nan akua na geghuv. \q1 \v 4 Nɨ nan danganir mogomemɨn mɨn iti. \q2 Nan apaniba modogha na bagha gurazir azuazir kam, \q3 nɨ nan akuraghtɨ a nan suighan kogham. \q1 \v 5 \x - \xo 31:5 \xo*\xt Luk 23:46; Aposel 7:59\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ uan duam nɨn dafarim garɨsi. \q2 Nɨ guizɨn arazibagh amir God, \q3 nɨ nan akuragha ua na inigha gɨfa. \b \q1 \v 6 Marvir guar gavgaviba puvatɨzibar ziaba fer gumazamiziba, \q2 nɨ bar men aghua. \q1 Ezɨ ko, \q2 kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q1 \v 7 Nɨ zurara nan apangkufi, \q2 kamaghɨn kɨ nɨ bagha bar akonge. \q1 Guizbangɨra, bizir kurar na bativiba, nɨ bar dar gari. \q2 Egha nan navir averiamɨn aven itir osɨmtɨziba, \q3 nɨ bar dagh fo. \q1 \v 8 \x - \xo 31:8 \xo*\xt Onger Akaba 18:19\xt*\x*Nɨ nan akurazɨ \q2 kɨ apanibar dafaribar itir puvatɨ. \q3 Nɨ nan akurazɨ kɨ deragha iti. \b \q1 \v 9 O Ikiavɨra Itir God, kɨ osɨmtɨzir ekiam ikia, \q2 egha azia ghua nan damazimning bezɨ, \q3 nan gavgaviba bar gɨfa. \q2 Kamaghɨn, nɨ nan apangkufigh. \q1 \v 10 \x - \xo 31:10 \xo*\xt Onger Akaba 32:3; 102:3\xt*\x*Osɨmtɨzir kam, na gamua nan ikɨrɨmɨrim otefe. \q2 Kɨ aziavɨra iti, egh kamaghɨn kɨ dughiar ruarimɨn ikeghan kogham. \q1 Osɨmtɨzir ekiam nan itima, kɨ gavgaviba puvatɨ. \q2 Nan agharapaniba nan amiraghamɨrasi. \q1 \v 11 Nan apaniba na dɨpova na mɨgei. \q2 Ezɨ nan namakaba nan aghuagha akar kurabar na mɨgei. \q1 Ezɨ nan roroaba uaghan nan atiatia ghaze, \q2 God ivezir kuram a ganɨdi. \q1 Kɨ tuavimɨn zuir dughiabar, \q2 gumaziba nan gara nan ari. \q1 \v 12 \x - \xo 31:12 \xo*\xt Onger Akaba 88:4-5\xt*\x*Gumazim aremezɨ gumazamiziba bar a gɨn amadazɨ moghɨn, \q2 me na gɨn amada. \q3 Kɨ mati, nguazir mɨnem bɨghizɨ, \q4 me na makuni. \q1 \v 13 \x - \xo 31:13 \xo*\xt Jeremaia 6:25; 20:3; 20:10; Matyu 27:1\xt*\x*Kɨ orazi, apanir avɨriba uari akuva gɨrakɨrangɨn moghɨn aghumra uariv gei. \q2 Me atiatim na danɨngasa uari akuva na gasɨghasɨghasa akam mɨsosi. \q3 Egh na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa uariv gei. \b \q1 \v 14 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, \q2 kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q1 \v 15 Kɨ datɨrɨghɨn itir ikɨrɨmɨrir kam, \q2 kɨ a isa nɨn dafarim gatɨ. \q1 Nɨ nan akuragh \q3 nan apanir nan agɨntɨzibar dafaribar ua na inigh. \q1 \v 16 \x - \xo 31:16 \xo*\xt Dɨboboniba 6:25-26; Onger Akaba 4:6; 67:1\xt*\x*Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ uan guam na mɨtuazɨ an angazangarim na gisirazɨ moghɨn, \q2 kamaghɨra nɨ bar na gifuegh nan boroghɨra ikɨ. \q1 Nɨ zurara nan apangkuvighavɨra iti. \q2 Kamaghɨn, nɨ nan akurvagh! \q1 \v 17 \x - \xo 31:17 \xo*\xt 1 Samuel 2:9; Onger Akaba 25:2; 115:17\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn azangsɨsi, nɨ nan akuragham. \q2 Nɨ apanibar amamangatɨghtɨ me na abɨraghtɨ kɨ aghumsɨzim inian markɨ. \q1 Gumazir kuraba mar ikuvighɨva aghumsɨgh. \q2 Me mar oveng mangɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨrɨ, \q3 egh akabar kumigh ikɨ. \q1 \v 18 \x - \xo 31:18 \xo*\xt 1 Samuel 2:3; Onger Akaba 12:3; Jut 1:15\xt*\x*Gumazir kaba uari fa akaba batogha, \q2 gumazir aghuiba dɨpova akar kurabar me mɨgei. \q1 Egha ifavarir akabav gei. \q2 Nɨ me gasɨghasightɨ, me uam akaba akaran kogham. \b \q1 \v 19 \x - \xo 31:19 \xo*\xt Aisaia 64:4; 1 Korin 2:9\xt*\x*Gumazir nɨn atiatia nɨn apengan itiba, \q2 nɨ men akurvaghasa bizir aghuir avɨriba me bagha dagh ami. \q1 Gumazir nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikia nɨn aven modiba, \q2 nɨ deravɨra me gami. \q3 Egha gumazamizibar damazibar nɨ zurara men akurvasi. \q1 \v 20 \x - \xo 31:20 \xo*\xt Jop 5:21; Onger Akaba 27:5; 32:7\xt*\x*Men apaniba me gasɨghasɨghasa akabar kɨri, \q2 eghtɨ dughiar kamɨn, nɨ me avaragh deraghvɨra me geghuvtɨ \q3 me me gasɨghasɨghan kogham. \q1 Me nɨn dafarimɨn apengan ikɨtɨ, \q2 apanibar akar kuraba me gasɨghasighan kogham. \b \q1 \v 21 \x - \xo 31:21 \xo*\xt 1 Samuel 23:7; Onger Akaba 17:7\xt*\x*Ikiavɨra Itir God bar nan apangkufi, \q2 ezɨ kɨ ghaze, kɨ an ziam fam! \q1 Nan apaniba na ekɨarugha na gasɨghasɨghasava amima, \q2 God uan gavgavimɨn nan akurazɨ kɨ deravɨra iti. \q1 \v 22 \x - \xo 31:22 \xo*\xt Aisaia 38:11-12; Jona 2:4\xt*\x*Kɨ faragha bar atiatigha kamagh nɨghnɨsi, \q2 Ikiavɨra Itir God, nɨ na batoghezɨ kɨ ua nɨn boroghɨn itir pu \q3 Puvatɨ, nɨ nan ararem baregha nan akura. \b \q1 \v 23 Ia gumazamizir God baghavɨra itiba, \q2 ia bar moghɨra a gifongegh! \q1 Gumazamizir zurara an gɨn zuiba, \q2 a bar deraghavɨra me geghuva men gari. \q1 Egha gumazir uari fa akaba batoziba, \q2 a ivezir kuram me ganɨdi. \q1 \v 24 \x - \xo 31:24 \xo*\xt Onger Akaba 27:14\xt*\x*Ia gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn itiba, \q2 ia uan navibar aven atiatingan kogh, \q3 egh tugh gavgavigh mamaghɨra ikɨ. \c 32 \s Gumazim uan arazir kurabar gun God mɨgeima, an an arazir kuraba gɨn amada \d Devit onger akar kam osiri. \d Me onger akar kam kamaghɨn a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 32:1 \xo*\xt Onger Akaba 85:2; 103:3\xt*\x*\x - \xo 32:1-2 \xo*\xt Rom 4:7-8\xt*\x*Gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q2 God men arazir kuraba gɨn amadagha da avara, \q3 eghtɨ gumazamizir kaba bar akuegham. \q1 \v 2 \x - \xo 32:2 \xo*\xt Jon 1:47; 2 Korin 5:19\xt*\x*Gumazamizir arazir kurabagh amiba, God men arazir kuram mengvɨra ikian koghtɨ, \q2 arazir ifavaritam an ikian kogham, \q3 eghtɨ gumazamizir kaba bar akuegham. \b \q1 \v 3 \x - \xo 32:3 \xo*\xt Onger Akaba 31:10; 38:8; 39:2-3\xt*\x*O God, kɨ uan arazir kurabar gun nɨ mɨkemezir puvatɨgha, \q2 dɨmagariba ko aruebar ara kamaghɨra ikia \q3 ghua nan aghariba bar nan amɨra. \q1 \v 4 Dɨmagariba ko arueba, nɨ ivezir kuram na ganɨngizɨ \q2 nan gavgaviba bar gɨfa. \q3 Mati aruer ekiam nguazim gaboima a bar mɨsɨngi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 \x - \xo 32:5 \xo*\xt Ofa Gami 26:40; 2 Samuel 12:13; Jop 31:33; Onger Akaba 103:12; 1 Jon 1:9\xt*\x*Datɨrɨghɨn kɨ uan arazir kuraba bar dar gun Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ, \q2 an ada gɨn amadagha gɨfa. \q1 Egha kɨ uan arazir kuratam modozir puvatɨ, \q2 kɨ bar da aghurigha nɨ mɨkeme. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 6 \x - \xo 32:6 \xo*\xt Onger Akaba 46:1-3; 69:1; 69:13\xt*\x*Kamaghɨn dera, nɨn gumazamiziba osɨmtɨziba bativ, \q2 egh zurara nɨ ko mɨkɨmtɨ, \q1 osɨmtɨzim aperiar ekiamɨn mɨn me avigh mangɨsɨ izɨ, \q2 me avigh mangɨghan kogham. \q1 \v 7 \x - \xo 32:7 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 5:1-31; Onger Akaba 31:20; 91:1; 121:7\xt*\x*Nɨrara nan mogomer danganim, \q2 kɨ nɨn aven modima osɨmtɨziba na abɨrir puvatɨ. \q1 Kɨ osɨmtɨzibar aven itima, \q2 nɨ na ekɨarugha nan akurvasi. \q3 Kamaghɨn kɨ pamten dia ighiabagh amua nɨn ziam fe. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 8 \x - \xo 32:8 \xo*\xt Onger Akaba 25:8; 33:18\xt*\x*Ikiavɨra Itir God ghaze, \q1 Tuavir nɨ mangamim, \q2 kɨ nɨn sure damu deragh nɨ gegharaghtɨ, nɨ an mangam. \q3 Kɨ deravɨra nɨn sure damu egh nɨn gan nɨ geghuvam. \q1 \v 9 Nɨ hoziaba ko donkibar mɨn onganan markɨ, \q2 mati me ain ko benir ruaribar men akabagh aghuigha me getuima me izi. \q3 Puvatɨghtɨ me izeghan kogham. \q1 \v 10 \x - \xo 32:10 \xo*\xt Onger Akaba 16:4; Aghuzir Akaba 13:21; Rom 2:9\xt*\x*Gumazir arazir kurabagh amiba osɨmtɨzir avɨriba bativam. \q2 Ezɨ gumazir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn itiba, \q3 me zurara an apangkuvir ekiamɨn aven deragh ikiam. \b \q1 \v 11 \x - \xo 32:11 \xo*\xt Onger Akaba 7:10; 64:10; 97:12\xt*\x*Ia gumazamizir arazir aghuibagh amiba, \q2 Ikiavɨra Itir God ia bagh amizir biziba, ia da bagh naviba deragh bar akongegh. \q1 Ia Godɨn damazimɨn zuezir gumazamiziba, \q2 ia bar pamten dɨm mɨkɨm bar akongegh. \c 33 \s Godɨn ziam fer onger akam \q1 \v 1 Ia gumazamizir aghuiba, ia Ikiavɨra Itir God ia bagha amizir bizir aghuim bagh bar akongegh. \q2 Arazir kam bar dera: \q3 ia an akam baragha an gɨn zui darasi, ia an ziam fɨ. \q1 \v 2 Ia kulele ko gitan stringɨn 10pla itim mɨsogh, \q2 Ikiavɨra Itir God bagh ighiam damu an ziam fɨ. \q1 \v 3 Ia onger akar igiaba osirigh da bangɨ, \q2 egh deragh gita mɨsoghtɨ an ararem deraghtɨ, \q3 ia bar akongegh pamten dɨm mɨkɨm. \b \q1 \v 4 E fo, Ikiavɨra Itir Godɨn akam a guizbangɨra iti. \q2 Ezɨ an akam mɨkemezɨ moghɨra, a zurara guizɨn arazibar gɨn ghua ingangariba bar dagh ami. \q1 \v 5 \x - \xo 33:5 \xo*\xt Onger Akaba 11:7; 37:28; 119:64\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a en arazir aghuiba ko guizɨn araziba bar dagh ifonge. \q2 An apangkuvir arazim, nguazimɨn itir gumazamiziba bar me ave. \b \q1 \v 6 \x - \xo 33:6 \xo*\xt Jenesis 1:14-19; 2:1; Onger Akaba 104:30; Hibru 11:3\xt*\x*Ikiavɨra Itir God fomɨra mɨkemezɨ, aruem ko iakɨnim ko mɨkoveziba, \q2 ko overiamɨn pɨn itir biziba bar otivigha iti. \q1 \v 7 \x - \xo 33:7 \xo*\xt Ua Me Ini 15:8; Josua 3:16; Onger Akaba 78:13\xt*\x*Gumazim dɨpam isa itam guruizɨ moghɨn, \q2 an ongarim isa danganir vamɨran anekufa. \q1 Egha ongarim gamizɨ a bar konegha \q2 nguazimɨn apengan itir danganimɨn vɨn mar iraghu. \q1 \v 8 Ia nguazimɨn itir gumazamiziba, \q2 ia Ikiavɨra Itir Godram atiating an apengan ikɨ. \q1 \v 9 \x - \xo 33:9 \xo*\xt Onger Akaba 148:5\xt*\x*A mɨkemezɨ nguazir kam puram oto. \q2 An Akar Gavgavim mɨkemezɨ, biziba bar nguazir kamɨn otifi. \q1 \v 10 \x - \xo 33:10 \xo*\xt Onger Akaba 2:1-3; Aisaia 8:10; 19:3\xt*\x*Kantrin Igharazibar Gumazamiziba damuasava nɨghnɨzir biziba, \q2 Ikiavɨra Itir God dagh amima da ghua puvarɨsi. \q1 Ikɨzir igharaziba damuasa akabav sozir mɨgɨrɨgɨaba, \q2 an adar tuaviba apɨri. \q1 \v 11 \x - \xo 33:11 \xo*\xt Jop 23:13; Onger Akaba 40:5; Aghuzir Akaba 19:21; Aisaia 55:8\xt*\x*Ikiavɨra Itir God damuasava amir biziba, \q2 da gavgavigh mangɨvɨra ikiam. \q1 A uan navir averiamɨn aven itir nɨghnɨzim giraghan kogham. \q2 An nɨghnɨzim zurara ikɨvɨra ikiam. \q1 \v 12 \x - \xo 33:12 \xo*\xt Godɨn Araziba 7:6; Onger Akaba 28:9; 144:15\xt*\x*Kantrin tam God baghavɨra ikɨtɨ, \q2 Ikiavɨra Itir God deravɨra a damutɨ a bar akongegham. \q1 Kantrin kamɨn gumazamiziba \q2 God ua baghavɨra me ginaba. \b \q1 \v 13 \x - \xo 33:13 \xo*\xt Jop 28:24; Onger Akaba 11:4; 14:2\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan Nguibamɨn ikia, \q2 nguazimɨn itir gumazamiziba bar men gari. \q1 \v 14 \x - \xo 33:14 \xo*\xt 1 Atriviba 8:39; 8:43; Onger Akaba 102:19\xt*\x*A uan Nguibamɨn ikia, \q2 egha nguazimɨn bar deragha en gari. \q1 \v 15 \x - \xo 33:15 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 16:9; Jop 10:8; Onger Akaba 119:73\xt*\x*A uabɨ nɨghnɨziba ko navir averiabar ingarigha da isa gumazamizibagh arɨki, \q2 egha bizir me amiba a bar dagh fo. \q1 \v 16 \x - \xo 33:16 \xo*\xt Onger Akaba 44:6; 60:11\xt*\x*Atrivim mɨdorozir gumazir avɨriba ikɨtɨ, \q2 me an akuragh mɨdorozim damu an apaniba abɨraghan kogham. \q3 Ezɨ kamaghɨra mɨdorozir gumazim uan gavgavimɨn apaniba abɨraghan kogham. \q1 \v 17 \x - \xo 33:17 \xo*\xt Onger Akaba 20:7; 147:10; Aghuzir Akaba 21:31\xt*\x*Mɨdorozir hoziam mɨdorozir gumazimɨn akuraghtɨ, a uan apaniba abɨraghan kogham. \q2 Apaniba mɨdorozir gumaziba abɨraghtɨ, men hoziaba men akuraghan kogham. \q1 \v 18 \x - \xo 33:18 \xo*\xt Jop 36:7; Onger Akaba 32:8-10; 1 Pita 3:12\xt*\x*Ia oragh! Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan itiba, an damazim men iti. \q2 Gumazamizir kaba, me nɨghnɨzir gavgavim an apangkuvir arazimɨn iti. \q1 \v 19 \x - \xo 33:19 \xo*\xt Jop 5:20; Onger Akaba 37:19; Aposel 12:11\xt*\x*A deragh gumazamizir kabar gantɨ me angamɨra ikiam. \q2 Mɨtiriam aghamin dughiam otoghtɨ, \q3 a men akuraghtɨ me daghem bagh ovengan kogham. \b \q1 \v 20 \x - \xo 33:20 \xo*\xt Onger Akaba 62:1; 115:9; Aisaia 8:17\xt*\x*E Ikiavɨra Itir God baghvɨra mɨzuamɨva, \q2 nɨghnɨzir gavgavim an ikɨtɨ an e geghuvam. \q1 A en oramɨn mɨn iti, \q2 ezɨ e an aven modima a en akurvasi. \q1 \v 21 E nɨghnɨzir gavgavim an ziar bar zuezimɨn iti. \q2 Kamaghɨn, e uan navir averiabar aven a bagh bar akongegham. \q1 \v 22 O Ikiavɨra Itir God, e nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikiavɨra ikia nɨn akurvazim bagha mɨzuai. \q2 Kamaghɨn amizɨ nɨ en apangkuvigh mamaghɨra ikɨ. \c 34 \s God bar deragha Devit gamizɨ, an an ziam fe \d Devit, Abimelek ko ikia ifarava onganizɨ moghɨn amima, Abimelek a batoke. Devit uamategha ghugha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 34:1 \xo*\xt 1 Samuel 21:13-15; Efesus 5:20; 1 Tesalonika 5:18; 2 Tesalonika 1:3; 2:13\xt*\x*Kɨ zurara ziar ekiam Ikiavɨra Itir God danɨngam. \q2 Kɨ an ziam fɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God nan akurazir bizir kam bangɨn, \q2 kɨ a mɨnabava a bagha bar akonge. \q1 Gumazamizir osɨmtɨziba ateriba me bizir kam uaghan a baragh, \q2 men naviba bar moghɨra deragham. \q1 \v 3 \x - \xo 34:3 \xo*\xt Onger Akaba 69:30; Luk 1:46\xt*\x*E bar moghɨra an ziar ekiamɨn gun mɨkɨmɨva, \q2 egh an ziam fam! \b \q1 \v 4 \x - \xo 34:4 \xo*\xt Onger Akaba 18:6; Matyu 7:7; Luk 11:9\xt*\x*Kɨ uabɨn akurvaghasa Ikiavɨra Itir Godɨn azangsɨzima, a nan azangsɨzim baraki. \q2 A nan atiatiba bar da batoghezɨ, kɨ datɨrɨghɨn navir amɨrizimɨn iti. \q1 \v 5 Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn itiba, \q2 me bar akongegh. \q1 Men nɨghnɨzir gavgavir kam, a ikɨ gavgavightɨ \q2 me aghumsɨghan kogham. \q1 \v 6 \x - \xo 34:6 \xo*\xt Onger Akaba 3:4; 34:17-19\xt*\x*Gumazamizir onganarazibagh amiba \q2 Ikiavɨra Itir God ko mɨgeima, \q3 a me baragha men osɨmtɨzibar aven deragha men akurvasi. \q1 \v 7 \x - \xo 34:7 \xo*\xt 2 Atriviba 6:17; Daniel 6:22; Sekaraia 9:8; Hibru 1:14\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn ensel, gumazamizir an atiatia an apengan itiba, a me apaza men akurvasi. \q2 Eghtɨ osɨmtɨziba me gasɨghasɨghan kogham. \b \q1 \v 8 \x - \xo 34:8 \xo*\xt Onger Akaba 2:12; 1 Pita 2:3\xt*\x*Ia kamaghɨn ganigh fogh suam, \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn araziba da bar moghɨra dera. \q1 Gumazim God bagh mangɨ an aven modogh nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ, \q2 egh a deragh ikɨ bar akuegham. \q1 \v 9 \x - \xo 34:9 \xo*\xt Onger Akaba 31:23\xt*\x*Ia Ikiavɨra Itir Godɨn gumazamiziba, ia an atiating an apengan ikɨ. \q2 Gumazamizir an atiatia an apengan itiba me bizitamɨn otevezir puvatɨ. \q1 \v 10 \x - \xo 34:10 \xo*\xt Jop 4:10-11; Onger Akaba 84:11\xt*\x*Dughiar mabar laionɨn nguziba dagheba puvatɨzɨ, \q2 mɨtiriaba men azi. \q1 Ezɨ gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir God ikia an apengan itiba, \q2 me bizir aghuiba bagha asaghasazir puvatɨ. \b \q1 \v 11 Nan boriba, ia izɨ na baraghtɨ \q2 kɨ ian sure damutɨ, \q3 ia zurara Ikiavɨra Itir Godɨn atiating an apengan ikɨ. \q1 \v 12 \x - \xo 34:12-16 \xo*\xt 1 Pita 3:10-12\xt*\x*Nɨn dabirabim deraghasa nɨ ifongez, o? \q2 Nɨ dughiar ruarimɨn ikɨ bar akongeghasa ifonge? \q3 Are! \q1 \v 13 \x - \xo 34:13 \xo*\xt 1 Pita 2:22\xt*\x*Nɨ kamaghɨn ikɨsɨ, akar kurabav kɨman koghɨva \q2 ifavarir akaba atakigh. \q1 \v 14 \x - \xo 34:14 \xo*\xt Aisaia 1:16-17; Rom 12:18; Hibru 12:14\xt*\x*Nɨ akɨrim ragh arazir kurabagh asaragh, egh arazir aghuibara damu. \q2 Egh navir amɨrizimɨn gumazamizir igharaziba ko ikɨsɨ \q3 gavgavigh mamaghɨra ikɨ. \b \q1 \v 15 \x - \xo 34:15 \xo*\xt Jop 36:7; Onger Akaba 34:6; 34:17\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn derazir gumazamiziba, \q2 a deragha men gara, men arareba barasi. \q1 \v 16 \x - \xo 34:16 \xo*\xt Aghuzir Akaba 10:7; Jeremaia 44:11; Amos 9:4\xt*\x*Ikiavɨra Itir God gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q2 a me batogha men aghua. \q3 Kamaghɨn, me oveghtɨ \q4 gumazamiziba ua me gɨnɨghnɨghan kogham. \b \q1 \v 17 \x - \xo 34:17 \xo*\xt Onger Akaba 34:6; 34:15; 34:19; 145:19-20\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn derazir gumazamiziba, \q2 me Godɨn deima a me barasi. \q3 A men akurvazima osɨmtɨziba me abɨrir puvatɨ. \q1 \v 18 \x - \xo 34:18 \xo*\xt Onger Akaba 51:17; Aisaia 57:15; 66:2\xt*\x*Gumazamizir naviba osɨa itiba, \q2 Ikiavɨra Itir God bar men boroghɨra iti. \q1 Egha gumazamizir osɨmtɨzir ekiar me abɨnasava amiba, \q2 a men akurvasi. \b \q1 \v 19 \x - \xo 34:19 \xo*\xt Aghuzir Akaba 24:16; 2 Timoti 3:11-12\xt*\x*Osɨmtɨzir bar avɨriba gumazir aghuiba batifi. \q2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God men akurvazima \q3 osɨmtɨzir kaba me abɨrir puvatɨ. \q1 \v 20 \x - \xo 34:20 \xo*\xt Jon 19:36\xt*\x*Ikiavɨra Itir God guizbangɨra men akurazɨma, \q2 men agharitam dɨpɨriaghirɨzir puvatɨ. \b \q1 \v 21 Gumazamizir kuraba, bizir kurar avɨriba me damutɨ, me arɨmɨghiram. \q2 Godɨn damazimɨn derazir gumazamiziba, \q3 God men apanibagh asɨghasɨgham. \q1 \v 22 \x - \xo 34:22 \xo*\xt 2 Samuel 4:9; 1 Atriviba 1:29; Onger Akaba 103:4\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumazamiziba, \q2 a ua me iniam. \q1 Egh gumazamizir a bagha ghua an aven modiba, \q2 a deragh men gantɨ, \q3 me ovengan kogham. \c 35 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, gumazir nan atara na ko mɨsoziba, \q2 nɨ men atar me ko mɨsogh. \q1 \v 2 Nɨ dɨkavigh uan mɨdorozir biziba inigh, \q2 uan oramɨn suiragh izɨ nan akuragh. \q1 \v 3 Nɨ uan afuzim ko ghuaram inigh izɨ \q2 gumazir nan agɨntɨziba ko mɨsogh. \q1 Nɨ na mɨkɨm suam, \q2 kɨ nɨn Akurvazir Gumazim! \b \q1 \v 4 \x - \xo 35:4 \xo*\xt Onger Akaba 40:14; 70:2; 129:5\xt*\x*Gumazir kaba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasava ami. \q2 Nɨ me abɨraghtɨ me aghumsɨkigh. \q1 Me na gasɨghasɨghasa akabav sosi. \q2 Nɨ men agɨntɨgh me damightɨ \q3 me okam nɨghnɨgh. \q1 \v 5 O Ikiavɨra Itir God, amɨnim pipiabagh ivai da mɨgha zui moghɨn, \q2 nɨn ensel gumazir kurar kabar agɨntɨgh me batokegh. \q1 \v 6 Ikiavɨra Itir Godɨn ensel me batueghtɨ me mangɨ. \q2 Tuavir me zuir kam, an a damightɨ amɨnim an pɨrightɨ \q3 a bar apɨghsigham. \q1 \v 7 Kɨ arazir kuratamɨn me gamizir puvatɨ, \q2 ezɨ me nan suighasa modogha azuazim atɨ. \q3 Torir kɨ magɨramim, me a gɨkuigha gɨfa. \q1 \v 8 Me foghan koghtɨ, \q2 nɨ me damightɨ, dughiar bar kuram me batogham. \q1 Me na gasɨghasɨghasava atɨzir azuazir kam, \q2 a meraram asɨghasɨgham. \q1 \v 9 Kɨ kamagh fogh suam, \q1 Ikiavɨra Itir God nan akuragha ua na ini. \q2 Eghtɨ kɨ uan navir averiamɨn aven bar akuegham. \q1 \v 10 Kɨ bar uan navir averiamɨn aven kamagh mɨkɨm suam, \q2 “O Ikiavɨra Itir God, gumazitam ua nɨn mɨn itir puvatɨ. \q1 Gumazamizir gavgaviba puvatɨziba, nɨ deravɨra men akurvasi. \q2 Gumazamizir onganarazibagh amiba, nɨ deravɨra me geghufi. \q1 Ezɨ gumazamizir gavgavir bar ekiaba itiba \q2 me gasɨghasɨghasa amuava avenge.” \b \q1 \v 11 Gumazamizir ifariba, arazir kurar kɨ amir puvatɨziba bagha pura kotɨn aven akam na gasa na mɨgei. \q2 \v 12 \x - \xo 35:12 \xo*\xt Onger Akaba 38:20; Jeremaia 18:20; Jon 10:32\xt*\x*Kɨ arazir aghuibara me gami, ezɨ me arazir kurabar na gami. \q3 Kamaghɨn amizɨ, kɨ uabɨra ikia nan navim bar oseme. \q1 \v 13 \x - \xo 35:13 \xo*\xt Jop 30:25\xt*\x*Me arer dughiabar, kɨ men apangkuva azirakar korotiaba aghua uabɨ abɨragha, \q2 me bagha dagheba ataghɨragha pamtem God ko mɨgei. \q1 \v 14 Kɨ me bagha God ko mɨgɨa, mati kɨ uan aveghbuam o namakam gɨnɨghnɨgha a bagha God ko mɨgei. \q2 Nan amebam aremezɨ kɨ an apangkuvigha a bagha aziagha rui moghɨn, \q3 kɨ me bagh azi. \b \q1 \v 15 Kɨ osɨmtɨzimɨn irɨzir dughiamɨn, \q2 me uari akuva na dɨpova na mɨgɨa bar akonge. \q1 Gumazamizir kɨ fozir puvatɨziba, \q2 me puram akaba na gasa na mɨgɨa ghuavɨra iti. \q1 \v 16 Me arazir bar kurabar gɨn ghua, \q2 osɨmtɨzim na garɨgha dɨbovir akabar na mɨgɨavɨra iti. \q3 Me na gifongezir puvatɨgha nan gara uan atariba kuskusi. \q1 \v 17 O Ekiam, nɨ dughiar bar ruarimɨn me mɨzua itima me kamaghɨram ami. \q2 Nɨ manadɨzoghɨn bizitam damuam? \q1 Nɨ nan akuragh ua na inightɨ, me ua na gasɨghasɨghan kogham. \q2 Me laionbar mɨn amua na mɨsosi, \q3 nɨ men dafaribar ua na inigh. \q1 \v 18 Nɨ kamaghɨn damightɨ, nɨn gumazamizir avɨriba uari akuvamin dughiamɨn, \q2 kɨ men tongɨn nɨ mɨnamam. \q3 Guizbangɨra, kɨ gumazamizir avɨribar tongɨn nɨn ziam fam. \b \q1 \v 19 \x - \xo 35:19 \xo*\xt Jon 15:25\xt*\x*Gumazamizir maba pura nan apanim gami. \q2 Nɨ me ateghtɨ me osɨmtɨziba na darɨgh na abɨnan markɨ. \q1 Men na bagha naviba pura men ikufi. \q2 Kamaghɨn, nɨ me ateghtɨ me osɨmtɨzir na garɨziba bagh, \q3 damaziba ighɨghirɨ na dɨpov bar akueghan markɨ. \q1 \v 20 Me tong igharaz darazi ko dabirabir aghuimɨn ikiasa mɨgeir puvatɨ. \q2 Me gumazamizir nɨmɨra ikia deragha nguibamɨn apiaghav itiba, bagha \q3 uari akuva ikia, ifavarir akabagh amua \q4 me gasɨghasɨghasavɨra uariv gei. \q1 \v 21 Me pamten mɨgɨa akaba na gasa ghaze, \q2 “Bar guizbangɨra, e nɨn gari \q3 nɨ arazir kurabagh ami!” \b \q1 \v 22 O Ikiavɨra Itir God, gumazir kamaghɨn amiba nɨ uabɨ men ganigha gɨfa. \q2 Ekiam, nɨ uan akam dukuagh ikian markɨ. \q3 Nɨ nan saghon ikian markɨ. \q1 \v 23 O Ekiam, nɨ nan God, \q2 nɨ osegh dɨkavigh izɨ, \q3 gavgavim isɨ nan akabar anɨng, egh na bagh mɨkɨm. \q1 \v 24 \x - \xo 35:24 \xo*\xt Onger Akaba 43:1\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, nɨn araziba da bar dera. \q2 Nɨ uan arazir aghuibar gɨn mangɨ nan akuraghtɨ \q3 nan apaniba ganigh fogh suam, kɨ arazir kuraba puvatɨ. \q2 Nɨ me ateghtɨ \q3 me nan osɨmtɨzimɨn gan bar akongeghan markɨ. \q1 \v 25 Nɨ men amamangatɨghtɨ \q2 me kamagh mɨkɨman markɨ, \q1 “Bar dera! Bizir e damuasa bar ifongezim, an otogha gɨfa! \q2 E bar a gasɨghasigha gɨfa.” \b \q1 \v 26 Gumazir osɨmtɨzim na gatɨgha bar akongezir kaba, \q2 nɨ me damightɨ me okam nɨghnɨgh bar aghumsɨkigh. \q1 Me nan ziam abɨra uan ziaba fe. \q2 Nɨ men ziaba abɨn aghumsɨzim me danɨng. \b \q1 \v 27 Ezɨ gumazamizir maba kamaghɨn ifonge, nɨ na dɨpon suam kɨ nɨn damazimɨn dera. \q2 Gumazamizir kaba bar akuegh pamten dɨmɨva kamaghɨn mɨkɨm suam, \q1 “Ikiavɨra Itir God, a gavgavir ekiam iti. \q2 God kamaghɨn ifonge, an ingangarir gumazim deraghvɨra ikiam. \q3 Bizir kam bagh a bar akongegh.” \q1 \v 28 \x - \xo 35:28 \xo*\xt Onger Akaba 51:14; 71:15; 71:24\xt*\x*Eghtɨ kɨ nɨn arazir aghuibar gun mɨkɨm, \q2 egh dughiabar zurara nɨn ziam fɨ \q3 mamaghɨra ikiam. \c 36 \s Gumazir kurabar arazir kuraba \d Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumazim Devit, an onger akar kam osiri. \d An onger akabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 36:1 \xo*\xt Rom 3:18\xt*\x*Arazir kuram, a gumazir kuramɨn navir averiamɨn ikia nɨghnɨziba a ganɨdi. \q2 Gumazir kabanang, me tong Godɨn atiatia an apengan itir puvatɨ. \q3 Bar puvatɨ. \q4 Me bar akɨrim ragha God gasara. \q1 \v 2 Guizbangɨra, me uari uan ziabagh nɨghnɨgha uari uan ziaba fe. \q2 Me kamaghɨn fozir puvatɨ, \q3 God me isɨ kot darɨgh egh me amizir arazir kuraba tuisɨgham. \q1 \v 3 Men akatoribar akaba ikuvizɨ, me zurara bizibagh ifari. \q2 Egha arazir aghuibara amuamin fofozir aghuitam itir puvatɨ. \q1 \v 4 Me uan mɨsiabagh irav ikia arazir kurabara damuasa nɨghnɨsi. \q2 Me zurara tuavir kuramɨn nɨghnɨzibar gɨn mangasavɨra nɨghnɨsi. \q3 Egha tong akɨrim ragha arazir kuratam gasarazir puvatɨ. \s Godɨn arazir aghuim \q1 \v 5 \x - \xo 36:5 \xo*\xt Onger Akaba 57:10; 108:4\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨn apangkuvim bar ekevegha \q2 uanaga overiamɨn suira. \q1 Ezɨ nɨ zurara guizɨn arazimɨn gɨn ghua uan nɨghnɨzim gɨghavkɨrir puvatɨ, \q2 ezɨ nɨn arazir kam uaghan bar ekevegha uanaga, \q3 overiamɨn itir ghuariabar suira. \q1 \v 6 Nɨn arazir aghuim bar ekevegha mɨghsɨar ekiabar mɨn tughav iti. \q2 Nɨn kotɨn aven itir arazimɨn mɨngarim, e deragha a gɨfozir puvatɨ. \q3 An ongarimɨn mɨn bar konegha vɨn mar iraghu. \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ gumazamiziba ko asɨziba vɨrara deravɨra me geghuva \q3 men gari. \q1 \v 7 \x - \xo 36:7 \xo*\xt Rut 2:12; Onger Akaba 17:8; 31:19; 91:4\xt*\x*O God, nɨn apangkuvir arazim bar derazɨ e bar a gifonge. \q2 Gumazamiziba bar ghua nɨn aven modi. \q3 Mati tuarir nguziba uan amebamɨn avɨzimningɨn apengan ghua modi. \q1 \v 8 \x - \xo 36:8 \xo*\xt Jop 20:17; Onger Akaba 16:11; Akar Mogomem 22:1\xt*\x*Nɨn Dɨpenimɨn dagher avɨriba itima, \q2 nɨn gumazamiziba apa izɨvagha mamaghɨra iti. \q1 Mati nɨ uan faner aghuimɨn gumazamizibar amamangatɨzɨ, me anepi moghɨn, \q2 nɨ bizir aghuir bar avɨriba e ganɨdi. \q1 \v 9 \x - \xo 36:9 \xo*\xt Jeremaia 2:13; Jon 4:10; 4:14; 1 Pita 2:9\xt*\x*Biziba bar, nɨ dar ikɨrɨmɨrimɨn mɨngarim, \q2 mati dɨpar ikɨrɨmɨrir aghuim anɨdim. \q1 Kamaghɨn, nɨn angazangarimɨn amodoghɨn, \q2 e deravɨra bizibar gari. \q1 \v 10 Gumazamizir nɨ gɨfoziba, nɨ men apangkuvigh kamaghɨra ikɨ. \q2 Gumazamizir nɨn damazimɨn deraziba, nɨ deragh me damu. \q1 \v 11 Nɨ gumazir uari fava akaba batoziba ateghtɨ, \q2 me na dɨkabɨnan markɨ. \q1 Egh gumazir arazir kurabagh amiba ateghtɨ, \q2 me nan agɨraghtɨ kɨ aran kogham. \q1 \v 12 Ia gan. \q2 Gumazir arazir kurabagh amiba daghiregha nguazimɨn fueghav iti. \q3 Me ua dɨkavan kogham. \c 37 \s God gumazamizir aghuiba deragh me damuva, gumazamizir kuraba pazɨ me damuam \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 37:1 \xo*\xt Onger Akaba 73:3; Aghuzir Akaba 23:17; 24:1; 24:19\xt*\x*Nɨ gumazamizir kuraba amir araziba bagh nɨghnɨgh osɨman markɨ. \q2 Egh me amir bizibar gan navim dɨkavan markɨ. \q1 \v 2 \x - \xo 37:2 \xo*\xt Onger Akaba 90:5-6\xt*\x*Guizbangɨra, me graziba mɨdɨi moghɨn zuamɨra mɨsigham. \q2 Egh ter afarir gariba imua mɨdɨi moghɨn, \q3 zuamɨra mɨsigh puvarigham. \q1 \v 3 Nɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikɨ, \q2 egh arazir aghuibar amu. \q3 Egh nɨ nguazir kamɨn ikɨ deragh ikiam. \q1 \v 4 \x - \xo 37:4 \xo*\xt Aisaia 58:14\xt*\x*Nɨ Ikiavɨra Itir God bagh bar akueghtɨ, \q2 a bizir nɨn uan navir averiam ifongeziba nɨ danɨngam. \q1 \v 5 \x - \xo 37:5 \xo*\xt Aghuzir Akaba 16:3; Matyu 6:25; Luk 12:22; 1 Pita 5:7\xt*\x*Nɨ uabɨra uabɨ isɨ Ikiavɨra Itir God danigh, \q2 egh nɨghnɨzir gavgavim an ikɨtɨ, a nɨn akuragham. \q1 \v 6 \x - \xo 37:6 \xo*\xt Jop 11:17; Maika 7:9\xt*\x*A nɨn arazir aghuim damightɨ, \q2 nɨn arazir aghuir kam, \q3 aruem aruer arɨzimɨn isiragha gavgavizɨ moghɨn isiragham. \q1 \v 7 \x - \xo 37:7 \xo*\xt Onger Akaba 62:1; Aisaia 30:15; Jeremaia 12:1\xt*\x*Nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn uabɨn asugh a mɨzuamtɨ, \q2 a nɨn akuragham. \q1 Gumazamizir taba uan nɨghnɨzibar gɨn mangɨ bizir aghuir avɨriba initɨ, \q2 nɨ men gan navim dɨkavan markɨ. \q1 Eghtɨ gumazamiziba arazir kurabar amutɨ, \q2 nɨ dagh nɨghnɨgh osɨman markɨ. \q1 \v 8 \x - \xo 37:8 \xo*\xt Onger Akaba 73:3; Efesus 4:26\xt*\x*Nɨ atar egh osɨman markɨ. \q2 Bizir kaba nɨ gekuightɨ nɨ arazir kuram damigham. \q1 \v 9 \x - \xo 37:9 \xo*\xt Jop 27:13-14; Aisaia 57:13\xt*\x*Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn itiba, \q2 me uan nguazimɨn ikɨ deraghvɨra ikiam. \q3 Eghtɨ gumazamizir kuraba bar ikuvigham. \q1 \v 10 \x - \xo 37:10 \xo*\xt Jop 20:9; Hibru 10:36-37\xt*\x*Dughiar ruarim puvatɨghtɨ, \q2 gumazamizir arazir kurabagh amiba pura puvarigham. \q1 Nɨ men nguibabar me buriva \q2 men apighan kogham. \q1 \v 11 \x - \xo 37:11 \xo*\xt Matyu 5:5\xt*\x*Gumazamizir uari abɨra aghumra itiba, \q2 me deragh uan nguazim dapiagh \q3 bizir avɨriba inigh bar akuegh ikiam. \q1 \v 12 Gumazamizir arazir kurabagh amiba, \q2 me gumazamizir aghuibagh asɨghasɨghasava amua, \q3 men atara atariba kuskusi. \q1 \v 13 Ekiam kamaghɨn fo, \q2 gumazamizir kuraba gɨvaghamin dughiam a izi. \q3 Kamaghɨn a men ingaravati. \q1 \v 14 Gumazir kuraba uan mɨdorozir sababa asia, \q2 egha beniba uan pibagh afi. \q3 Me gumazamizir onganarazibagh amiba ko, asaghasaziba ko, gumazamizir aghuibagh asasa. \q1 \v 15 Puvatɨgham. \q2 Men mɨdorozir sababa raghɨregh merara mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregham. \q3 Eghtɨ men piba, bar moghɨra dɨpɨrighiregham. \q1 \v 16 \x - \xo 37:16 \xo*\xt Aghuzir Akaba 15:16; 16:8; 1 Timoti 6:6\xt*\x*Gumazir aghuimɨn bizir muziarim, \q2 a gumazamizir kurabar bizir avɨribagh afira. \q1 \v 17 E fo, Ikiavɨra Itir God gumazir kurabar gavgavim agɨvagham. \q2 Egh a gumazamizir aghuiba deragh me geghuv men ganam. \q1 \v 18 Ikiavɨra Itir God gumazamizir an akamɨn gɨn zuiba, \q2 a deravɨra me geghuva men gari. \q1 Ezɨ nguazir me itim, a bar moghɨra men nguazimɨn mɨn ikɨ \q2 mamaghɨra ikiam. \q1 \v 19 Me dughiar kurabar osɨmtɨziba bativan kogham. \q2 Egh dagheba oteveghamin dughiamɨn, me dagheba oteveghan kogham, \q3 me damɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 20 Eghtɨ gumazamizir kuraba me bar ikuvigham. \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn apaniba, me graziba ko akɨmarir aghuibar mɨn bar iregham. \q3 Me mɨgharimɨn mɨn dughiar otevimɨn ikɨ \q4 mangɨgh bar puvarigham. \q1 \v 21 Gumazir kuram, a pura gumazibar biziba isa da ikarvazir puvatɨ. \q2 Gumazir aghuim, arazir aghuibagh amua \q3 pura biziba isa gumazir igharazibagh anɨdi. \q1 \v 22 Gumazamizir Ikiavɨra Itir God deragha amiba, \q2 me nguazir kam inigh deraghvɨra an ikiam. \q1 Eghtɨ Ikiavɨra Itir God asɨghasɨghamin gumazamiziba, \q2 me puvarigham. \q1 \v 23 \x - \xo 37:23 \xo*\xt 1 Samuel 2:9; Aghuzir Akaba 16:9\xt*\x*Ikiavɨra Itir God ifongezɨ moghɨn, a gumazamiziba daruasa \q2 me bagha tuavim atɨ. \q1 A gumazitamɨn arazim bagh bar akongeghɨva, \q2 an a geghuv gavgavim a danɨngtɨ, a tugh gavgavigham. \q1 \v 24 Ikiavɨra Itir God uan dafarimɨn gumazamizir kabar suiragh men akuraghtɨ, \q2 me ua dɨkavigh tuivigham. \q1 Kamaghɨn gumazamizir kaba irɨghsɨ damuamin dughiam, \q2 me bar ireghan kogham. \q1 \v 25 \x - \xo 37:25 \xo*\xt Onger Akaba 37:28; 59:15; 109:10\xt*\x*Kɨ uan igiamɨn ikia iza datɨrɨghɨn kɨ ghurigha gari, \q2 God akɨrim ragha gumazir aghuitam gasarazir puvatɨ. \q1 Kɨ uaghan garima, \q2 men boriba dagheba puvarɨgha da bagh azangsɨghizir puvatɨ. \q3 Bar puvatɨ. \q1 \v 26 Gumazamizir aghuiba zurara apangkuva biziba isa pura gumazamizibagh anɨdi. \q2 Ezɨ God bizir bar aghuiba isa me ganɨdi moghɨn, a boriba isa me ganɨdima \q3 me bar akonge. \b \q1 \v 27 Nɨ uan arazir kuraba akɨrim ragh dagh asaragh, \q2 egh arazir aghuibara amu. \q3 Egh nɨ zurara deravɨra nguazir kamɨn ikɨvɨra ikiam. \q1 \v 28 \x - \xo 37:28 \xo*\xt Onger Akaba 11:7; Aghuzir Akaba 2:22; Aisaia 14:20\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, an arazir aghuibara ifonge. \q2 Kamaghɨn, a uan gumazamiziba me ataghɨrazir puvatɨ. \q1 A dughiabar zurara me geghuva arazir aghuibara me gami. \q2 Egh a gumazir kurabar boribagh asɨghasɨgham. \q1 \v 29 Gumazamizir aghuiba, God me ganɨngizir nguazim inigh, \q2 a dapiagh ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 30 Gumazamizir aghuiba, mɨgɨrɨgɨar aghuibaram ami. \q2 Men mɨgɨrɨgɨaba bar moghɨra nɨghnɨzir aghuiba ikia \q3 guizɨn arazimɨn gumazamizibar akurvasi. \q1 \v 31 \x - \xo 37:31 \xo*\xt Godɨn Araziba 6:6; Onger Akaba 40:8; 119:98; Aisaia 51:7\xt*\x*Me uan Godɨn Akar Gavgavim isa \q2 uan navir averiabagh atɨgha, \q3 deragha arui. \q1 \v 32 Gumazir kuram gumazir aghuim mɨsueghtɨ an aremeghasa, \q2 a bagha mɨzua gara iti. \q1 \v 33 Ikiavɨra Itir God gumazamizir aghuiba ataghɨrazima, \q2 apaniba me mɨsozi me ariaghirir puvatɨ. \q1 Gumazir kuram gumazir aghuim isɨ kot datɨghtɨ, \q2 Ikiavɨra Itir God gumazir aghuim ateghtɨ, \q3 gumazir kuram kotɨn aven a gafiragh anebɨraghan kogham. \q1 \v 34 Nɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikɨ a mɨzuamɨva an akabar gɨn mangɨ. \q2 Nɨ kamaghɨn damutɨ a ziar ekiam isɨ nɨ danɨngam. \q3 Eghtɨ nguazir a nɨ ganɨngizir kam nɨ a iniam. \q2 Egh nɨ uabɨ gantɨ a nɨn apanibagh asɨghasigham. \b \q1 \v 35 \x - \xo 37:35 \xo*\xt Jop 5:3\xt*\x*Kɨ gumazir kuramɨn garima, a gavgavir ekiam iti. \q2 A Lebanon kantrin temer sidan mɨn ekevegha tughav ikia, \q3 temer igharaziba bar dagh afira. \q1 \v 36 Kɨ gɨn uamategha zuima, gumazir kam ua itir puvatɨ. \q2 Kɨ a bagha gara, \q3 bar an apizir puvatɨ. \q4 Bar puvatɨ. \q1 \v 37 \x - \xo 37:37 \xo*\xt Aisaia 32:17; 57:2\xt*\x*Gumazamizir Godɨn damazimɨn deraziba, me osɨmtɨzitam itir puvatɨ. \q2 Nɨ men gan fogham. \q1 Me navir amɨrizimɨn ikia deravɨram apiazɨ, \q2 men ovavir boribar dabirabim deragha ikia mamaghɨra iti. \q1 \v 38 Gumazamizir kuraba me bar puvarigham. \q2 Eghtɨ men ovavir boriba uaghan bar gevegham. \q1 \v 39 Ikiavɨra Itir God uabɨ, gumazamizir an damazimɨn derazibar akura. \q2 Me osɨmtɨzibar aven ikiava, a baghavɨra ghua an aven modima, \q3 a me geghuva deragha men gari. \q1 \v 40 \x - \xo 37:40 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 5:20; Aisaia 31:5; Daniel 3:17; 3:28; 6:23\xt*\x*Ikiavɨra Itir God men akuragha ua me ini. \q2 Me an boroghɨn ikia an aven modi. \q1 Ezɨ a gumazamizir kurabar dafaribar uam me inizɨ, \q2 me deraghavɨra iti. \c 38 \s Gumazim osɨmtɨzim ikia, God ko mɨgei \d Devit kamaghɨn ifonge, God an osɨmtɨzibar gan dagh nɨghnɨgham. Kamaghɨn an onger akar kam osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ anɨngagharim ikɨ, egh nan ataran markɨ. \q2 Nɨ adarim nan ikɨ, egh nɨ ivezir kuram na danɨngan markɨ. \q1 \v 2 Nɨ uan baribar na gasegha, \q2 na abɨrazɨ kɨ iraghu. \q3 Nɨ uan agharimɨn na mɨsoghezɨ, kɨ iraghu. \q1 \v 3 \x - \xo 38:3 \xo*\xt Jop 33:19; Onger Akaba 32:4; 102:10; Aisaia 1:6\xt*\x*Nɨ adarim nan itima, kɨ mɨzazir ekiam isi. \q2 Nan arazir kuram bangɨn, \q3 nan namnam arɨmariam bar anevara. \q1 \v 4 \x - \xo 38:4 \xo*\xt Esra 9:6; Onger Akaba 40:12\xt*\x*Nan arazir kuraba bar na avaragha gɨfa, \q2 ezɨ osɨmtɨzir kaba mati kɨ bizir avɨrir maba ateri ezɨ da bar oseme. \q3 Ezɨ kamaghɨn, kɨ da ateran iburaghburaki. \q1 \v 5 Kɨ arazir onganir bar kuram gami. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nan mɨkarzimɨn itir duaba emimiziba ikia bar kuri. \q1 \v 6 Nan navir averiam osɨmtɨzir ekiam ikia, egha bar moghɨra na itaragha ghuaghiri, \q2 ezɨ kɨ nguazimɨn fuaghav iti. \q3 Kɨ dughiabar zurara a gɨnɨghnɨgha aziavɨra iti. \q1 \v 7 Nan mɨkarzim fei, mati avim nan mɨkarzimɨn isima, \q2 arɨmariam bar na akuatɨ. \q1 \v 8 Arɨmariam bar guizbangɨra na akuatɨzɨ, kɨ onganigha bizitam gɨnɨghnɨzir puvatɨ. \q2 Mati bizir mam nan navir averiamɨn ikia na dɨkabɨri. \q1 Nan navir averiam osɨmtɨzir ekiam an itima, \q2 kɨ mɨzazim isava arai. \q1 \v 9 \x - \xo 38:9 \xo*\xt Onger Akaba 6:6; 10:17; 102:5\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan ifongiar ekiam gɨfo. \q2 Nan navir arerer kam nɨn modozir puvatɨ. \q1 \v 10 Nan dɨghorim bar pamten nan ingari. \q2 Nan gavgaviba gɨvazɨ, \q3 nan damazimning nan pɨrizɨ kɨ ua deragha garir puvatɨ. \q1 \v 11 Ezɨ nan namakaba ko nan roroaba, me nan duabar ganan atiatigha, \q2 nan boroghɨn izan aghua. \q3 Nan adarazi uaghan nan saghon iti. \q1 \v 12 Gumazir na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasava amiba, \q2 me na bagha azuazim guragha gɨfa. \q1 Gumazir na gasɨghasɨghasava amiba, \q2 me zurara pazavɨra na damuasavɨra mɨgei. \q3 Egha me dughiabar zurara na gasɨghasɨghasavɨra akabav sosi. \q1 \v 13 Kɨ gumazir kuarim onganizimɨn mɨn ikia, egha me barazir puvatɨ. \q2 Kɨ gumazir mɨgeir puvatɨzimɨn mɨn ikia, akam akarigha mɨgeir puvatɨ. \q1 \v 14 Guizbangɨra, kɨ gumazir kuarir onganimɨn mɨn ikia, \q2 egha men akaba baragha da ikarvazir puvatɨ. \b \q1 \v 15 O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikia nɨ mɨzuai. \q2 O Ekiam, nɨ nan God, nɨrara uabɨ nan mɨgɨrɨgɨaba ikarvagham. \q1 \v 16 Kɨ nɨn azangsɨsi, \q1 “Nan apaniba na abɨrazir bizir kam bagh bar akongeghsɨ, nɨ men amamangarɨghan markɨ. \q2 Kɨ irɨzir bizir kam, me a mɨkɨm na dɨpova bar akongeghan markɨ.” \q1 \v 17 Nɨ fo, mɨzazir ekiar kam nan ikia kamaghɨra iti, \q2 ezɨ kamaghɨn kɨ irasava ami. \b \q1 \v 18 \x - \xo 38:18 \xo*\xt Onger Akaba 32:5; 2 Korin 7:9-10\xt*\x*Kɨ datɨrɨghɨn uan arazir kurabar gun nɨ mɨgei, \q2 da bar osɨmtɨzir ekiam nan navim ganɨdi. \q1 \v 19 Nan apanibar mɨkarziba bar deragha gavgafi. \q2 Gumazir avɨriba pura nan apanim gamua nan aghua. \q1 \v 20 Kɨ arazir aghuibar me gamima, me arazir kurabar na ikarvasi. \q2 Kɨ arazir aghuimɨn gɨn zui, ezɨ me bizir kam bagha nan apanim gami. \b \q1 \v 21 \x - \xo 38:21 \xo*\xt Onger Akaba 22:19; 35:22\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ na ataghɨraghan markɨ. \q2 Nɨ nan God, nɨ nan saghon ikian markɨ. \q1 \v 22 O Ekiam, nɨ nan Akurvazir Gumazim. \q2 Nɨ zuamɨra na bagh izɨ nan akuragh. \c 39 \s Gumazir osɨmtɨzim itimɨn akam \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kamɨn faragha zuir gumazim Jedutun gɨnɨghnɨgha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 39:1 \xo*\xt Onger Akaba 141:3; Kolosi 4:5; Jems 3:2\xt*\x*Kɨ uabɨra uabɨ mɨgɨa ghaze, \q1 “Kɨ amir araziba bagh deravɨra uabɨn ganam. \q2 Kɨ uan mɨzem bagh deraghvɨra gantɨ, a na isɨ arazir kuratam datɨghan kogham. \q3 Gumazir kuraba na ko ikɨtɨ, \q4 kɨ mɨzer otuaritam mɨkɨman kogham.” \q1 \v 2 Kɨ bar nɨmɨra ikia, egha bizir aghuitam bar a mɨgeir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn, nan osɨmtɨzim bar ekevegha ghuavanabo. \q1 \v 3 Kɨ bizir kam dughiabar zurarama a gɨnɨghnɨghavɨra ikia, \q2 nan navir averiam osɨmtɨzim a gizɨvavɨra iti. \q3 Ezɨ kɨ mɨgɨa ghaze, \q1 \v 4 \x - \xo 39:4 \xo*\xt Onger Akaba 90:12\xt*\x*“O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan ikɨrɨmɨrimɨn dughiamɨn ruarim nan akagh. \q2 Kɨ dughiar manamrama ovengam? \q1 Nɨ na mɨkemegh, \q2 kɨ nguazir kamɨn ikiamin ikɨrɨmɨrim a ruara, o an otefe?” \b \q1 \v 5 \x - \xo 39:5 \xo*\xt Onger Akaba 62:9; 90:4; 144:4\xt*\x*Nɨ ti nan ikɨrɨmɨrimɨn dughiabagh amizɨ da bar otefe. \q2 Nan ikɨrɨmɨrimɨn dughiar kam nɨn damazimɨn a pura bizimɨn oto. \q2 Gumazamiziba bar, men ikɨrɨmɨrim mati gumazim akamɨn amɨnim giverazɨ a zui. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 6 Gumazamiziba bar, men ikɨrɨmɨrim mati aruem temem gisirazɨ an nedazim otogha iti. \q2 Egha me bizir avɨriba iniasa puvɨra ingari, ezɨ men ingangarir kaba pura zui. \q1 Gumazamiziba angamɨra ikia bizir avɨriba uari bagha da akuva, egha fozir puvatɨ, \q2 men ovevemɨn gɨn tinara da iniam. \q1 \v 7 O Ekiam, kɨ datɨrɨghɨn ua tina mɨzuamam? Puvatɨ. \q2 Nan nɨghnɨzir gavgavim nɨrara ikɨtɨ, kɨ zurara nɨ mɨzuamam. \q1 \v 8 Nɨ nan arazir kuraba gɨn amadagh, egh uam na inigh. \q2 Nɨ gumazir kurar onganibar amamangatɨghtɨ \q3 me na dɨpova nan ingarvakan markɨ. \q1 \v 9 Nɨ uabɨ osɨmtɨzir kam na ganɨngi. \q2 Ezɨ kamaghɨn, kɨ akam akarigh bizitam mɨkɨman kogham. \q3 Kɨ uan akam dukuagh pura ikiam. \q1 \v 10 Nɨ ivezir kuram isɨ na danɨngvɨra ikian markɨ. \q2 Nɨ mɨzazim na gasezɨ kɨ atam areme. \q1 \v 11 Nɨ gumazimɨn arazir kuram ikarvagha osɨmtɨzim a ganɨdi. \q2 Egha bizir a ifongeziba, nɨ bar dagh asɨghasɨsi, \q3 mati barereba ko omebaba da apima da mazava akuaghiri. \q2 Bar guizbangɨra, gumazimɨn ikɨrɨmɨrim mati amɨnim varagha ghu. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 12 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan azangsɨziba baragh. \q2 Egh nan ararem baregh nan akuragh. \q3 Nan temeriba irir dughiar kam, nɨ kuarim atɨgh na baragh. \q1 Nɨ fo, nan ovaviba dughiar otevimɨn nguazir kamɨn ikezɨ moghɨn, \q2 kɨ uaghan dughiar otevimɨn nguazir kamɨn ikiam. \q1 \v 13 Nɨ ivezir kuram ua na danɨngan markɨ. \q2 Nɨ na ateghtɨ kɨ uabɨra ikɨtɨ, nan navim tong deraka. \q3 Egh kɨ gɨn ovegh nguazim bar anetaghɨragham. \c 40 \s Godɨn ziam fer onger akam \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 Kɨ dughiar bar ruarimɨn Ikiavɨra Itir God mɨzua itima, \q2 a nan ararem baregha nan akura. \q1 \v 2 \x - \xo 40:2 \xo*\xt Onger Akaba 27:5; 69:2; Jeremaia 38:6; 38:10-13\xt*\x*Kɨ mati gumazim torir konimɨn aven ikia oveghasava amima, \q2 Ikiavɨra Itir God nan suiragha na gekuigha anabo. \q1 Mati kɨ beghneazim bar a giraghugha an aven itima, \q2 a ua na asigha dagɨar ekiam gisɨn na afazɨ, kɨ gavgavim inigha tu. \q1 \v 3 \x - \xo 40:3 \xo*\xt Onger Akaba 32:7; 33:3; 64:9\xt*\x*An onger akar igiar mam nan akam gatɨ. \q2 Kar onger akar e uan Godɨn ziam famim. \q1 Gumazamizir avɨrim kamaghɨn ganigh atiatigh an apengan ikɨsɨ, \q2 nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikiam. \q1 \v 4 \x - \xo 40:4 \xo*\xt Onger Akaba 84:12; 125:5\xt*\x*Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn itiba, me bar akongegh. \q2 Gumazamizir kaba, me gumazir uari uan ziaba febar gɨn zuir puvatɨgha, \q3 uamategha asebar ziaba fer puvatɨ. \q1 \v 5 \x - \xo 40:5 \xo*\xt Onger Akaba 71:15; 139:17-18; Aisaia 55:8-9\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, nɨ bizir aghuir bar avɨriba e bagha dagh ami. \q2 Gumazitam nɨn mɨn amir puvatɨ, nɨ bar me gafira. \q1 Nɨ e bagha bizir aghuir avɨribagh ami. \q2 Dar dɨbobonim bar ghuavanabozɨ, \q3 kɨ da mengan ibura. \b \q1 \v 6 \x - \xo 40:6 \xo*\xt Aisaia 1:11; Jeremaia 6:20; Maika 6:6-8\xt*\x*\x - \xo 40:6-8 \xo*\xt Hibru 10:5-7\xt*\x*Asɨzir e mɨsogha nɨ bagha ofa gamiba ko, bizir aghuir e ofan mɨn isa nɨ ganɨdiba, \q2 nɨ dar aghua. \q1 Asɨzir e nɨ bagha avimɨn tuazɨ bar isigha mɨghɨriziba ko, arazir kuraba gɨn amangamin ofaba, \q2 nɨ dar aghua. \q1 Nɨn ifongiamra kara, nɨ nan nɨghnɨzim kuightɨ, \q2 kɨ nɨn akaba baragh dagh fogh dar gɨn mangam. \q1 \v 7 Kɨ datɨrɨghɨn ghaze, \q1 “God, kɨra kara. Moses fomɨra nan gun Akɨnafarir rɨghizimɨn aven osirizɨ moghɨn, \q3 kɨ datɨrɨghɨn izegha gɨfa. \q1 \v 8 \x - \xo 40:8 \xo*\xt Onger Akaba 37:31; 2 Korin 3:3\xt*\x*O nan God, kɨ nɨn Akar Gavgaviba uan navimɨn aven ada arigha, \q2 nɨn ifongiamɨn gɨn mangasa bar ifonge.” \b \q1 \v 9 O Ikiavɨra Itir God, gumazamiziba uari akuva nɨn ziam fer danganimɨn, \q2 nɨ en akurazir akar aghuir kam, kɨ an gun me mɨkemegha gɨfa. \q3 Nɨ fo, kɨ me mɨkɨm mangɨvɨra ikiam. \q1 \v 10 \x - \xo 40:10 \xo*\xt Onger Akaba 89:1; Aposel 20:20; 20:27\xt*\x*Nɨ en akuragha ua e inizir bizir aghuir kam, kɨ a modozɨ a narara itir puvatɨ. \q2 Kɨ gumazamiziba uari akuvir danganibar kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 Nɨ zurara en apangkufi, \q2 egha mɨkemezɨ moghɨra deragha bizibagh amua, uan nɨghnɨzim gɨghavkɨrir puvatɨ. \b \q1 \v 11 O Ikiavɨra Itir God, kɨ fo, nɨ nan apangkuvir arazir kam, nɨ anegɨvaghan kogham. \q2 Nɨ zurara uan guizɨn akamɨn gɨn mangɨ, \q3 na gifongezir arazir kam bagh na geghuv nan akurvagham. \s Gumazim uabɨn akurvaghasa Godɨn azai \r (Onger Akaba 70) \q1 \v 12 \x - \xo 40:12 \xo*\xt Onger Akaba 18:5; 38:4; 65:3\xt*\x*Guizbangɨra, arazir kurar bar avɨrim na okarigha itima, \q2 kɨ da mengan iburaghburaki. \q1 Nan arazir kuraba bar na abɨragha gɨvazɨ \q2 kɨ ua garir puvatɨ. \q1 Dar dɨbobonim bar nan dapanir arɨzibar dɨbobonim gafirazɨ, \q2 nan navim bar nan amɨrazɨ kɨ gavgaviba puvatɨ. \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, nɨ ifuegh \q2 zuamɨra izɨ nan akuragh! \q1 \v 14 Gumazamizir maba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa. \q2 Eghtɨ nɨ me abɨnigh men nɨghnɨziba aghamsightɨ, me aghumsika. \q1 Osɨmtɨzir kɨ isiba, gumazamizir maba dar gara bar akonge. \q2 Nɨ men ziaba abɨnigh me batueghtɨ me mangɨ. \q1 \v 15 Gumazir maba na mɨgɨa ghaze, \q1 “A mara! Nɨ magh a baragh!” \q2 Nɨ me damightɨ \q3 me amir arazir kam bagh aghumsɨzir dafam inigh. \q1 \v 16 Gumazamizir nɨ bagha iziba, \q2 men naviba deraghtɨ, me nɨ bagh bar akongegham. \q1 Gumazamizir nɨn akurvazim iniasa bar ifongeziba, \q2 me zurara nɨ mɨnabɨva kamaghɨn mɨkɨm suam, \q3 “Ikiavɨra Itir God, \q4 a bar ekevegha bar pɨn iti!” \b \q1 \v 17 Kɨrara, kɨ gavgaviba puvatɨgha uabɨra uabɨn akurvaghan iburaghburaki. \q2 Ezɨ Ekiam na gɨnɨghnɨsi. \q1 O nan God, nɨ uabɨ nan akuragha ua na ini. \q2 Nɨ suighsuighan markɨ, nɨ zuamɨra izɨ nan akuragh! \c 41 \s Gumazim arɨava uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim gɨnɨghnɨgha onger akam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 41:1 \xo*\xt Aghuzir Akaba 14:21\xt*\x*Gumazir onganarazibagh amir gumazamizibagh nɨghnɨgha men akurvazim, a bar akongegh. \q2 Guizbangɨra, an osɨmtɨzim ikiamin dughiamɨn Ikiavɨra Itir God an akurvagham. \q1 \v 2 \x - \xo 41:2 \xo*\xt Onger Akaba 27:12\xt*\x*Ikiavɨra Itir God deragh a geghuv an gantɨ, an angamɨra ikiam. \q2 A uan nguazimɨn ikɨtɨ, Ikiavɨra Itir God bar deragh a damuam. \q3 God aneteghtɨ apaniba uan ifongiamɨn gɨn mangɨ anebɨraghan kogham. \q1 \v 3 Gumazir kam arɨmamin dughiamɨn, Ikiavɨra Itir God a ko ikɨ gavgavim a danɨngam. \q2 Egh an arɨmariam damightɨ, a deragh ghuamaghegham. \q1 \v 4 Ezɨ kɨ uabɨ, nan mɨgɨrɨgɨam kamakɨn, \q1 “O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn akam batuegha arazir kuram gami. \q2 Eghtɨ nɨ nan apangkuvigh nan arɨmariam agɨfagh.” \q1 \v 5 Nan apanibar naviba nan ikuvigha na dɨpova kamaghɨn mɨgei, \q1 “A zuamɨra aremeghtɨ deragham, \q2 eghtɨ e ua a gɨnɨghnɨghan kogham.” \q1 \v 6 Gumazir iza nan garir maba, me ifara pura mɨgɨrɨgɨar kɨnibar na mɨgei. \q2 Me na mɨkɨm nan azang kamaghɨn foghasa, kɨ arɨmariar kuram iti. \q3 Egh azenan danganiba bar dar mangɨ nan arɨmariamɨn gun me mɨkɨmam. \q1 \v 7 Apaniba bar na gifongezir puvatɨ, \q2 egha nan arɨmariamɨn gun aghumra uarira uari geghari. \q3 Me kamagh nɨghnɨsi, bizir kuram na gasɨghasigham. \q1 \v 8 Me kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “Bizir bar kuram a inigha gɨfa. \q2 A uan mɨsiar irɨghav itim ategh dɨkavighan kogham.” \q1 \v 9 \x - \xo 41:9 \xo*\xt 2 Samuel 15:12; Onger Akaba 55:12-13; 55:20; Jeremaia 20:10; Matyu 26:23; Mak 14:20; Luk 22:21; Jon 13:18\xt*\x*Nan roroar aghuim, kɨ nɨghnɨzir gavgavim an iti. \q2 Gumazir na ko dagheba apim, nan apanimɨn oto. \b \q1 \v 10 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan kuarkuvigh egh nan arɨmariam agɨfagh. \q2 Eghtɨ kɨ gumazir kabar arazir kurar kam ikaraka. \q1 \v 11 Apaniba na abɨraghan koghtɨ, \q2 kɨ fogh suam, nɨ bar na gifonge. \q1 \v 12 Nɨ nan gari, nan daroriba nɨn damazimɨn dera. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ ua na inigh nan suiraghtɨ \q3 kɨ nɨn boroghɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 13 \x - \xo 41:13 \xo*\xt Onger Akaba 106:48\xt*\x*E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam, a Israelian God. \q2 Eghtɨ gɨn otivamin ovaviba bar, me uaghan an ziam fam. \q3 Guizbangɨra! \q4 Bar guizbangɨra! \c 42 \ms Akɨnafarir namba 2 \mr (Onger Akaba 42--72) \s Gumazim uan nguibam ategha saghon ikia God ko mɨgei \d Kar Koran adarazir onger akam. \d A gumazir onger akar kamɨn faragha zuim gɨnɨghnɨgha onger akam osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 42:1 \xo*\xt Onger Akaba 119:131\xt*\x*Asɨzir atiam dɨpatam amasa ariaghira ivemara daghurir muziaribar uaghiri moghɨn, \q2 O God, kɨ nɨn boroghɨn ikiasa bar ifonge. \q1 \v 2 \x - \xo 42:2 \xo*\xt Onger Akaba 42:11; 43:5; 63:1; 143:6\xt*\x*O God, nɨ Godɨn Angamɨra Itim, kɨ nɨ bagha kuarim bar puvɨra nan pɨri, \q2 mati gumazim kuarim an pɨrizɨ a dɨpatam amasa. \q1 God, dughiar manamra kɨ bar nɨn boroghɨra mangɨ \q2 egh nɨn ziam fam? \q1 \v 3 \x - \xo 42:3 \xo*\xt Onger Akaba 80:5\xt*\x*Kɨ zurara arueba ko dɨmagaribar aziavɨra iti, \q2 ezɨ nan temeriba mati nan dagher kɨ zurarama apim. \q1 Dughiabar zurara gumazamiziba nan azangsɨgha ghaze, \q2 “Nɨn God managh iti?” \q1 \v 4 \x - \xo 42:4 \xo*\xt 1 Samuel 1:15; Onger Akaba 95:2; 100:4; Aisaia 30:29\xt*\x*Kɨ fomɨra gumazamizir avɨrimɨn faragha ghua \q2 me inigha Godɨn Dɨpenimɨn aven ghu. \q1 Kɨ me ko zuir dughiamɨn, \q2 gumazamizir avɨrir kam Godɨn ziam fa a mɨnabava pamten tiariba akara onger akabagh ami. \q3 Kɨ bizir kabagh nɨghnɨgha egha nan navim bar moghɨra biaghɨrɨ. \q1 \v 5 \x - \xo 42:5 \xo*\xt Onger Akaba 9:1; 38:6; Matyu 26:38\xt*\x*Kɨ uan navir averiamɨn aven uabɨra uabɨn azangsɨgha ghaze, kɨ tizim bagha bar oseme? \q2 Kɨ osɨman kogham. \q1 Kamaghɨn dera, kɨ ua nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨva, uam an ziam fam. \q2 Nan God, a nan Akurvazir Gumazim. \q1 \v 6-7 \x - \xo 42:6-7 \xo*\xt Onger Akaba 69:1-2; 88:7; Jona 2:3\xt*\x*Nan God, kɨ orazi osɨmtɨziba aperiamɨn mɨn afora na bagha izi. \q2 Mati dɨpav sɨzim Jordanɨn Fanem ko Hermon ko Misan mɨghsɨamningɨn ikegha afora nɨga izaghiri. \q1 Ongarir konim, ongarir bar konezimɨn diava a mɨgei. \q2 Ezɨ dɨpar dagɨabar zaghiriba nɨgɨnir dafam gami. \q1 Nɨ ongarim gamima, a dɨkava dɨpɨraghira, \q2 ghua bar ongarir dadaribar ghuavanadi. \q1 Kamaghɨra, osɨmtɨzir nɨ na ganɨdir kaba, \q2 mati dɨpav sɨziba iza na mɨsogha na ave. \q1 \v 8 \x - \xo 42:8 \xo*\xt Onger Akaba 16:7; 57:3; 63:6; 149:5\xt*\x*Kɨ kamaghsua ifonge, Ikiavɨra Itir God aruemɨn nan apangkuvtɨ, \q2 kɨ dɨmagaribar a bagh onger akabar amuva a ko mɨkɨmam. \q3 A Godɨn ikɨrɨmɨrir aghuim na ganɨdim. \q1 \v 9 God, a dagɨar ekiamɨn mɨn gavgavim na ganɨdi, \q2 ezɨ kɨ kamaghɨn a mɨgei, \q1 “Nɨ manmaghsua na gɨnɨghnɨzir puvatɨ? \q2 Nɨ manmaghsua nan apaniba ataghizɨ me na abɨrazɨ, \q3 nan navir averiam bar na baseme?” \q1 \v 10 Dughiabar zurara nan apaniba na dɨpova nan azangsɨgha ghaze, \q1 “Nɨn God a managhɨra iti?” \q2 Ezɨ men azangsɨzir kam afuzimɨn mɨn nan mɨkarzim ginivima, \q3 kɨ aremeghasava ami. \q1 \v 11 Kɨ uan navir averiamɨn aven uabɨra uabɨn azangsɨgha ghaze, kɨ tizim bagha bar oseme? \q2 Kɨ osɨman kogham. \q1 Kamaghɨn deragham, kɨ ua nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨva, uam an ziam fam. \q2 Nan God, a nan Akurvazir Gumazim. \c 43 \s Gumazim uan nguibam ategha saghon itir kantrin ikia God ko mɨgei \q1 \v 1 \x - \xo 43:1 \xo*\xt 1 Samuel 24:15; Onger Akaba 5:6; 26:1; 38:12\xt*\x*O God, gumazamizir akɨrim ragha nɨ gasiba na abɨnasa. \q2 Nɨ nan akuragh gavgavim isɨ nan akabar anɨng, egh na bagh mɨkɨmtɨ \q3 me kamaghɨn fogham, kɨ arazir kuratam gamizir puvatɨ. \q2 Nɨ gumazir ifara arazir kurabagh amibar dafaribar nan akuragh ua na inigh. \q1 \v 2 O God, kɨ nɨ baghavɨra zuima nɨ na modi. \q2 Nɨ manmaghsua nan aghuagha na batoke? \q1 Manmaghsua nan apaniba na abɨrazɨ, \q2 nan navim osemegha kamaghɨra iti? \q1 \v 3 \x - \xo 43:3 \xo*\xt Onger Akaba 36:9\xt*\x*Nɨ uan guizɨn akam amadagh uan angazangarim akaghtɨ, \q2 aning tuavim nan akagh uam na inigh Saionɨn Mɨghsɨar nɨ ua bagha inabazimɨn, \q3 Dɨpenir nɨ uabɨ itimɨn mangam. \q1 \v 4 O God, nɨ nan God, nɨrara nan navim gamima \q2 a derazɨ kɨ bar akonge. \q1 Kɨ nɨn ofa gamir dakozimɨn mangɨ, \q2 egh uan gita mɨsogh nɨn ziar ekiam fam. \q1 \v 5 Kɨ uan navir averiamɨn aven uabɨra uabɨn azangsɨgha ghaze, kɨ tizim bagha bar oseme? \q2 Kɨ osɨman kogham. \q1 Kamaghɨn deragham, kɨ ua nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨva, uam an ziam fam. \q2 A nan God, a nan Akurvazir Gumazim. \c 44 \s Apaniba paza Israelia gamima, me uarir akurvaghasa Godɨn azangsɨsi \d Kar Koran adarazir onger akam. \d A gumazir onger akar kamɨn faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 44:1 \xo*\xt Ua Me Ini 12:26-27; Onger Akaba 78:3\xt*\x*O God, e uan kuarir toribar orazi, \q2 en inazir afeziaba bizir ekiar nɨ men dughiamɨn fomɨra me bagha amizibar e geghani. \q1 \v 2 \x - \xo 44:2 \xo*\xt Onger Akaba 78:55; 80:8\xt*\x*Nɨ uabɨ uan gavgavimɨn ikɨzir igharazibar gumazamizibar nguazimɨn me batuegha, \q2 uan gumazamiziba isa nguazir kamɨn me arɨghizɨ me gavgavigha iti. \q1 Nɨ ivezir kuram isa Kantrin Igharazibar Gumazamizibagh anɨngi. \q2 Egha en inazir afeziabagh amizɨ, me deravɨra ikia borir bar avɨriba bate. \q1 \v 3 \x - \xo 44:3 \xo*\xt Godɨn Araziba 8:17; Josua 24:12\xt*\x*En inazir afeziaba uan mɨdorozir sababar mɨdorozim gamua nguazir kam inizir puvatɨ. \q2 Me uan agharibar mɨsogha uan gavgavibar apaniba abɨrazir pu. \q3 Bar puvatɨ. \q1 Nɨ uabɨ me gifongegha me ko itima, nɨn angazangarimɨn gavgavim me gisirazɨ, \q2 me nɨn gavgavimra, uan apaniba abɨni. \q1 \v 4 Nɨ nan atrivim ko nan God. \q2 Nɨ Akar Gavgavim anɨngizɨma, Jekopɨn adarazi uan apanibav sogha me abɨri. \q1 \v 5 E nɨn gavgavimɨn amodoghɨn \q2 e uan apanibav sogha me abɨra. \q1 \v 6 \x - \xo 44:6 \xo*\xt Onger Akaba 33:16; Hosea 1:7\xt*\x*Kɨ nɨghnɨzir gavgavim uan barir pim ko baribar itir puvatɨ. \q2 Da nan akuraghtɨ kɨ uan apaniba abɨraghan kogham. \q1 \v 7 Nɨrara en akurazɨ \q2 en apaniba e mɨsogha e abɨrazir puvatɨ. \q1 En aghuazir gumaziba, nɨ me abɨrazɨ \q2 me aghumsɨgha okam nɨghnɨsi. \q1 \v 8 O God, nɨrara e nɨn ziam fɨ, \q2 egh nɨ mɨnabɨ mamaghɨra ikiam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 9 Nɨ datɨrɨghɨn manmaghsua akɨrim ragha e gasara? \q2 Kamaghɨn en apaniba uam e abɨrima, e aghumsɨsi. \q1 En mɨdorozir gumaziba mɨsoghasa zuima, \q2 nɨ ua me ko zuir puvatɨ. \q1 \v 10 Nɨ kamaghɨn e gamizɨ, e uan apanibar atiatigha are. \q2 Ezɨ en apaniba uari bagha bar en biziba ini. \q1 \v 11 Nɨ e ataghizɨ, e sipsipɨn me mɨsueghtɨ aremeghamibar mɨn iti. \q2 Nɨ en nguazimɨn e batuegha e amangizɨ, e tintinibar ghua \q3 Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn pura iti. \q1 \v 12 Nɨ uan gumazamiziba isa gumazir igharaziba pura ingangarir gumazir kɨnibar ikiasa me amangizɨ, \q2 gumazir kaba dagɨar ekiatamɨn me givezezir puvatɨ. \q1 \v 13 Nɨ kamaghɨn e gamizɨ, en boroghɨn itir darasi, \q2 dɨbovir akabar e mɨgɨa en ingaravati. \q1 \v 14 Bizir nɨ e gamizir kamɨn eghaghanim otozɨ, \q2 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba a baregha \q3 dapaniba roa aghumsɨzir akabar e mɨgɨa en ingaravati. \q1 \v 15-16 Kɨ zurara orazima, gumaziba dɨbovir akabar na mɨgɨa aghumsɨzim na ganɨga \q2 bar akar kurabar na mɨgei. \q1 Kɨ uaghan zurara garima, apaniba ko gumazir ivezir kuram na danɨngasava amiba \q2 mɨzazim na gasi. \q3 Kamaghɨn amizɨ kɨ zurara aghumsɨzir bar dafam isima a bar nan avara. \b \q1 \v 17 O God, en nɨghnɨzimɨn, e nɨ ataghizir puvatɨ. \q2 Nɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim, e anebɨghizir puvatɨ. \q3 Ezɨ bizir kurar kaba e batifi. \q1 \v 18 \x - \xo 44:18 \xo*\xt Jop 23:11\xt*\x*E akɨrim ragha nɨ gasarazir puvatɨ, \q2 egha nɨn tuavim ataghizir puvatɨ. \q1 \v 19 \x - \xo 44:19 \xo*\xt Onger Akaba 23:4\xt*\x*Nɨ guizbangɨra e abɨra, mati nɨ asɨzir atiaba itir danganimɨn e ataghizɨ, \q2 e akurvaziba puvatɨgha uarira iti. \q3 Nɨ mɨtarmer bar ekiamɨn e avarazɨ e an aven iti. \q1 \v 20-21 \x - \xo 44:20-21 \xo*\xt Onger Akaba 139:1; Jeremaia 17:10\xt*\x*O en God, e nɨn ziam fan koghɨva, \q2 godɨn ifavaribar ziaba fɨtɨ nɨ fogham. \q1 Nɨ guizbangɨra gumazibar navir averiabar itir nɨghnɨzir mogomeba, \q2 nɨ bar dagh fogha gɨfa. \q1 \v 22 \x - \xo 44:22 \xo*\xt Rom 8:36\xt*\x*E nɨn gɨn zui, ezɨ bizir kam bangɨn me zurara e mɨsozima e ariaghirasava ami. \q2 Me kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, e mati sipsipɨn gumaziba mɨsueghtɨ aremeghasavɨrama amibar mɨn, \q3 me e mɨsoghasa. \q1 \v 23 \x - \xo 44:23 \xo*\xt Onger Akaba 35:23; 78:65\xt*\x*O Ekiam, nɨ manmaghɨn amigha akuavɨra iti? \q2 Nɨ osegh dɨkafigh. \q3 Nɨ akɨrim ragh e gasaraghvɨra ikian markɨ. \q1 \v 24 Nɨ manmaghsua uan guam bar en modo? \q2 Egha apaniba pazavɨra e gamir araziba ko mɨzazir e isir kabar garir puvatɨ? \q3 Nɨ en osɨmtɨzim bakɨnɨghnɨghan markɨ! \q1 \v 25 E nguazim gisɨn daghirezɨ, \q2 en mɨkarziba mati gumaziba ariaghiregha \q3 nguazim gireghav iti. \q1 \v 26 O God, nɨ uan apangkuvir arazim gɨnɨghnɨgh \q2 dɨkavigh izɨ en akuragh, \q3 egh uam e inightɨ e arɨmɨghiran kogham. \c 45 \s Atrivim amuimɨn ikiamim dughiamɨn onger akam \d Kar Koran adarazir onger akam. \d Kar, gumazim amizim gifongezir ighiam. \d Gumazir onger akar kabar faragha zuim gumazibav gɨa ghaze, me Akɨmarir Aghuibar tiarimɨn gɨn mangɨ, ighiar kam bangɨ. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 Mɨgɨrɨgɨar aghuir avɨrir maba nan nɨghnɨzimɨn izi. \q2 Kɨ onger akar kam osirightɨ me atrivim bagh a dɨponam. \q1 Nan mɨzem mati fɨnfɨnim, \q2 a gumazir akɨnafariba osira fofozimɨn mɨn ikia onger akar kam osiri. \q1 \v 2 O atrivim, nɨ gumazir ganganir aghuim gamim. \q2 Gumazir igharazitam nɨn mɨn garir puvatɨ. \q1 Mɨgɨrɨgɨar nɨn akamɨn otiviba bar deravɨra zui. \q2 Ezɨ God deragha nɨ gamua mamaghɨra iti. \q1 \v 3 Nɨ atrivir bar gavgavim. \q2 Nɨ adiarir bar aghuim gamizɨ nɨn ziam bar pɨn mar iti. \q1 Nɨ uan mɨdorozir sabam inigh \q2 uan oghɨriam gikegh mɨsoghsɨ gan. \q1 \v 4 Nɨ atriviba bar dar faragha ghua ziar ekiam iti. \q2 Nɨ guizɨn akam ko arazir aghuim baghavɨra mɨsoghasa, \q3 uan hoziam gaperagha ghua mɨsogha uan apaniba abɨra. \q1 Eghtɨ nɨn mɨdorozir arazim gavgavim sara mangɨtɨ, \q2 gumazir kuraba bar nɨn atiatigham. \q1 \v 5 Nɨn bariba bar ghumigha, \q2 apanibar dɨghoriba okorava aven zui. \q1 Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibav sogha me abɨrima, \q2 me nɨn suemningɨn apengan iti. \q1 \v 6 \x - \xo 45:6 \xo*\xt Onger Akaba 93:2; 98:9\xt*\x*\x - \xo 45:6-7 \xo*\xt Hibru 1:8-9\xt*\x*Nɨn atrivir dabirabir God nɨ ganɨngizim, \q2 a zurara ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 Eghtɨ nɨ guizɨn arazimɨn uan gumazamizibagh ativagh men ganam. \q2 \v 7 \x - \xo 45:7 \xo*\xt Onger Akaba 11:7\xt*\x*Nɨ arazir aghuibara ifuegha, arazir kuraba bar dar aghua. \q1 Kamaghɨn amizɨ, God nɨ amɨsevegha, \q2 nɨ ziar ekiam ikiasa a borem nɨn dapanim ginge. \q1 A kamaghɨn nɨ gamizɨ nɨ bar akonge, \q2 ezɨ nɨ bar akongezir bizir kam, atrivir igharaziba bar me gafira. \q1 \v 8 Mea ko kasia ko alo, dar mughuriar aghuim, nɨn korotiar ruarimɨn ikia mughuriar aghuim zui. \q2 Me elefanɨn ataribar dɨgɨrir igharagha garibar ingarigha, \q3 atrivir dɨpenim asigha nɨ bar akueghasa me gitabagh ikiararai. \q1 \v 9 Atrivibar guivir maba, me nɨn ziaba itir amizibar tongɨn ikia \q2 nɨn dɨpenimɨn aven iti. \q1 Ezɨ amizir igiar nɨn amuimɨn otoghamim, a nɨn agharir guvimɨn tughav iti. \q2 A Ofirɨn kantrin golɨn asɨngizir korotiar aghuim arugha tughav iti. \b \q1 \v 10 Amizir igiar atrivimɨn ikiasava amim, kɨ datɨrɨghɨn a mɨkɨmasa. \q2 O guivim, nɨ kuarim atɨgh deragh nan mɨgɨrɨgɨaba baragh. \q3 Nɨ uan nguibamɨn gumazamiziba ko, nɨn afeziamɨn dɨpenimɨn itir darazi gɨn amadagh. \q1 \v 11 Nɨ kamaghɨn damuva atrivimɨn damazimɨn ganganir bar aghuim damutɨ, \q2 a nɨn gan nɨ gifuegham. \q1 A nɨn gumazir ekiam, \q2 nɨ an akaba baragh dar gɨn mangɨ. \q1 \v 12 Tairɨn kantrin gumazamiziba nɨ bagh bizir aghuiba inigh izɨtɨ, \q2 dagɨar avɨriba itir gumaziba, \q3 nɨ me gɨnɨghnɨghsɨ me uaghan dagɨaba nɨ danɨngam. \b \q1 \v 13 Atrivimɨn amuir bar igiam, an akua itir danganimra ikia \q2 ganganiba bar dera. \q3 A korotiar me tret golɨn nuavigha kurkezim aru. \q1 \v 14 Korotiar an aruzir kam dirir bar avɨriba iti, \q2 ezɨ me an akua atrivim bagha zui. \q1 A zuima an namakar amizir igiaba, \q2 me uaghan an akua zui. \q1 \v 15 Men naviba men derazɨ me bar akuegha ghua, \q2 atrivimɨn dɨpenimɨn aven zui. \b \q1 \v 16 O atrivim, nɨ datɨrɨghɨn otarir avɨriba ikɨtɨ, \q2 me nɨn inazibar danganiba inigh atrivibar ikiam. \q1 Nɨ me damightɨ me ziar ekiam ikɨ, \q2 nguazir kamɨn gumazamiziba bar me gativagh men ganam. \q1 \v 17 \x - \xo 45:17 \xo*\xt Onger Akaba 138:4; Malakai 1:11\xt*\x*Kɨ nɨn ziar ekiamɨn gun mɨkɨmtɨ, \q2 gumazamizir gɨn otivamiba nɨ gɨnɨghnɨghvɨra ikiam. \q1 Eghtɨ dughiar gɨn izamiba, \q2 gumazamiziba zurara nɨn ziam fɨ mamaghɨra ikiam. \c 46 \s God e ko iti \d Kar Koran adarazir onger akam. \d Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim gumazamizibav kemezɨ, me ighiar ziam “Amizir Igiaba,” an tiarimɨn a bange. \q1 \v 1 \x - \xo 46:1 \xo*\xt Onger Akaba 62:7-8; 91:2; 142:5\xt*\x*God en danganir mogomemɨn mɨn ikia, \q2 e akumakua deragha en gara, gavgavim zurarama e ganɨdi. \q1 Dughiar e osɨmtɨzir ekiabar aven itibar, \q2 a en akurvaghasa gara iti. \q1 \v 2 Mɨkɨmkɨziba otivtɨ, mɨghsɨaba dɨpɨrighɨrɨ \q2 ongarir torimɨn magɨrɨtɨ, \q3 e atiatingan kogham. \q1 \v 3 \x - \xo 46:3 \xo*\xt Onger Akaba 93:3-4; Jeremaia 5:22\xt*\x*Ongarim dɨkav pamten dɨpɨrighɨrɨ mangɨ \q2 mɨghsɨabav soghtɨ, da nuighnuigham, \q3 eghtɨ e akongan kogham. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 4 \x - \xo 46:4 \xo*\xt Onger Akaba 48:1; 48:8\xt*\x*Godɨn Nguibam, a Godɨn Bar Pɨn Itim ua bagh a ginaba, egha an aven iti. \q2 Ezɨ faner bar ekiar mam an torimɨn ivemarima, \q3 gumazamiziba dɨpar kam bagha bar akonge. \q1 \v 5 \x - \xo 46:5 \xo*\xt Sekaraia 8:3\xt*\x*God Nguibar kamɨn aven iti, ezɨ Nguibar kam ikuvighan kogham. \q2 Amɨnim tɨghar tisɨ damutɨ, \q3 God an akuragham. \q1 \v 6 \x - \xo 46:6 \xo*\xt Josua 2:9; 2:24; Onger Akaba 2:1\xt*\x*Kantrin avɨribar gumazamiziba dɨgavir kuram damigh uarira uariv sogham. \q2 Eghtɨ atriviba uan gumazamiziba ko bar iregham. \q1 Eghtɨ Godɨn tiarim ararimɨn mɨn dagaraghtɨ, \q2 nguazim puram ameregh magɨram. \b \q1 \v 7 Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, an e ko iti. \q2 A Jekopɨn God, \q3 a en danganir mogomem. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 8 Aria! Ia izɨ Ikiavɨra Itir God amizir bizibar ganigh. \q2 A nguazimɨn amizir biziba, \q3 ia dar gan dɨgavir kurabar amuam. \q1 \v 9 A nguazimɨn oteviba bar dar mɨdoroziba agefi. \q2 Egha barir piba ko afuzibar suigha da apɨragharigha, \q3 oraba aviba dagh arɨzi da isi. \q1 \v 10 \x - \xo 46:10 \xo*\xt Godɨn Araziba 4:35; 1 Atriviba 18:36-39; Aisaia 2:11; 2:17\xt*\x*A kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Ia uarir asugh nɨmɨra ikɨ. \q2 Egh deragh na gɨfogh, kɨ guizbangɨra God. \q1 Kantriba bar nan ziam fɨ. \q2 Nguazir kamɨn itir gumazamiziba bar kamaghɨn mɨkɨm suam, \q3 Kɨrara kɨ ekevegha bar pɨn iti.” \b \q1 \v 11 Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, an e ko iti. \q2 A Jekopɨn God, \q3 a en danganir mogomem. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \c 47 \s God gumazamiziba bar men atrivimɨn iti \d Kar Koran adarazir onger akam. \d Kar gumazir onger akar kamɨn faragha zuimɨn onger akam. \q1 \v 1 Ia gumazamiziba bar, ia God bagh bar akongegh, \q2 egh uan dafaribav sogh pamtem dɨmɨva \q3 onger akabar amuva an ziam fɨ. \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God, a Godɨn Bar Pɨn Itim, \q2 an atrivir ekiamɨn ikia nguazir kam gativagha an gari. \q3 Kamaghɨn amizɨ, e bar an atiatiava an apengan iti. \b \q1 \v 3 God ikɨzir igharaziba bar me abɨrazɨ, e me gatifa. \q2 A Kantrin Igharazibar Gumazamizibagh amizɨ, me en apengan iti. \q1 \v 4 E Jekopɨn ovavir boriba, ezɨ God bar e gifonge. \q2 God Kenanɨn nguazim e bagh a ginabagha, \q3 a isa e ganɨngi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 God uan Nguibamɨn ghuavanangamin dughiamɨn, \q2 gumazamiziba bar akuegha tiariba akari, \q3 ezɨ sɨghabagh ivir gumaziba dagh ivi. \q1 \v 6 E God bagh ongɨva an ziam fam! \q2 A en atrivim, e a bagh ighiabar amuva \q3 ziar ekiam a danɨngam! \q1 \v 7 God, a nguazimɨn itir gumazamiziba bar men atrivim. \q2 E a bagh ongɨva an ziam fam! \b \q1 \v 8 God uan atrivir dabirabim gaperagha, \q2 nguazir kamɨn itir kantriba bar dagh ativagha dar gari. \q1 \v 9 Gumazamizibar gumazir dapaniba, \q2 me Abrahamɨn Godɨn gɨn zuir gumazamiziba ko uari akuvagh ikiam. \q1 Nguazimɨn itir atriviba bar men mɨdorozir gumazibar oraba, da bar Godɨn biziba. \q2 Eghtɨ me bar an ziam fam! \c 48 \s Saionɨn nguibam, ziar ekiam ikɨ egh ikɨvɨra ikiam \d Kar Koran adarazir onger akam. \d Kar Godɨn ziam fer onger akam. \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God, ziar ekiam iti. \q2 E Godɨn mɨghsɨamɨn ghuavanang, \q3 egh an nguibar ekiamɨn aven mangɨ an ziar ekiam pɨrafam. \q1 \v 2 \x - \xo 48:2 \xo*\xt Matyu 5:35\xt*\x*Saionɨn Mɨghsɨar kam, an ganganim bar deragha bar pɨn mar iti. \q2 A notɨn amadaghan iti, ezɨ atrivir ekiamɨn nguibam an iti. \q3 Ezɨ nguazimɨn gumazamiziba mɨghsɨar kam bagha bar ifonge. \q1 \v 3 God nguibar kamɨn ikia, mɨdorozibar dughiabar uan gumazamizibagh eghuva men akurvazima, \q2 me deravɨra iti. \b \q1 \v 4 Atriviba uan mɨdorozir gumaziba ko uari akuva, \q2 Saionɨn nguibam ko mɨsoghasa izi. \q1 \v 5 Me iza nguibamɨn gara atiatim men anadima, \q2 me agoava ara zui. \q1 \v 6 \x - \xo 48:6 \xo*\xt Ua Me Ini 15:15; Hosea 13:13\xt*\x*Me nguibamɨn gara nɨghava agoa mɨzazim isi, \q2 mati amizim borim batasa mɨzazim isi. \q1 \v 7 Amɨnir ekiam aruem anadi naghɨn ikegha iza, Tarsisɨn nguibamɨn kuribagh asɨghasɨzi moghɨn, \q2 nɨ me gasɨghasɨkigh. \q1 \v 8 God fomɨra amizir bizibar akaba, e pura da baraki. \q2 E datɨrɨghɨn uan damazibar uan Godɨn Nguibamɨn ikia garima, a bizir kabagh ami. \q1 A Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, \q2 kamaghɨn a uan nguibamɨn gara gavgavim isa a ganɨdima, \q3 a tugh gavgavigh, egh kamaghɨra ikiam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 9 O God, e nɨn Dɨpenimɨn aven ikia \q2 nɨn apangkuvir arazir kam gɨnɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 10 Nguazir kamɨn gumazamiziba bar fo, nɨ ziar ekiam iti. \q2 Egha me bar nɨn ziam pɨrafi. \q3 Nɨ arazir aghuim gamua gumazamiziba me gativagha men gari. \q1 \v 11 Saionɨn nguibamɨn aven itir gumazamiziba bar akongegh. \q2 Nɨ arazir aghuimra gɨn ghua gumaziba bar men araziba tuisɨsi. \q1 Kamaghɨn Judan aven itir nguibabar gumaziba, \q2 me bar akongegh. \b \q1 \v 12 Ia Israelia, ia bar izɨ \q2 Saionɨn nguibam avɨnizir dɨvazimɨn azenan daruva, an dɨpenir ruarir gumaziba ikɨ ganamiba meng. \q1 \v 13 Ia Saionɨn nguibam avɨnizir dɨvazim deragh an ganigh nɨghnɨzim inighɨva, \q2 deragh an itir dɨpenir gavgavibar ganigh. \q3 Egh ia gɨn, deraghvɨra gɨn otivamin ovavibagh eghanam. \q1 \v 14 \x - \xo 48:14 \xo*\xt Aisaia 58:11\xt*\x*Ia kamagh me mɨkɨm suam, \q1 “Godɨn kam a en God, a zurara ikia kamaghɨra iti. \q2 Egh a zurara en faragh mangɨ tuavim en akakagham.” \c 49 \s Gumazim dagɨaba ko bizir avɨribara nɨghnɨsi, a gumazir onganim \d Kar Koran adarazir onger akam. \d Kar onger akabar faragha zuir gumazimɨn onger akam. \q1 \v 1 Ia bar moghɨra bizir kam baragh. \q2 Ia nguazir kamɨn itir gumazamiziba, ia bar kuariba arigh deragh nan akam baragh. \q1 \v 2 Ia gumazir ziaba itiba ko ziaba puvatɨziba, \q2 dagɨaba itir gumazamiziba, ko dagɨaba puvatɨziba, ia akar kam deragh a baragh. \q1 \v 3 Nan navir averiam nɨghnɨzir aghuir mam an dɨkafi. \q2 Kɨ nɨghnɨzir aghuir kam mɨkɨmtɨ a fofozir aghuim ia danɨngam. \q1 \v 4 Kɨ faragh aghuzir akar tabav kemegh, \q2 gita mɨsogh aghuzir akar kamɨn mɨngarim bangɨ ia mɨkɨmam. \b \q1 \v 5 \x - \xo 49:5-6 \xo*\xt Jop 31:24; Onger Akaba 52:7\xt*\x*Gumazir kuraba na ekɨaruzɨ, kɨ dughiar kurabar ikia, \q2 egha dughiar kurar kabar atiatir puvatɨ. \q1 \v 6 Gumazir bizir avɨriba itir kaba, \q2 me uan bizibagh nɨghnɨgha uari uan ziaba fa mɨgɨrɨgɨabagh ami. \q3 Ezɨ kɨ men atiatir puvatɨ. \q1 \v 7 \x - \xo 49:7 \xo*\xt Jop 36:18-19\xt*\x*E fo, gumazitam uabɨ uan mɨkarzim givezeghan kogham. \q2 Egh a uabɨ uan ikɨrɨmɨrim givesɨ dagɨatam God danɨngan kogham. Bar puvatɨ. \q1 \v 8-9 \x - \xo 49:8-9 \xo*\xt Onger Akaba 16:10; 22:29; 89:48\xt*\x*Guizbangɨra, gumazimɨn ikɨrɨmɨrim givezamin ivezim, a bar pɨn ko. \q2 Gumazim angamɨra ikɨsɨ dagɨaba God danightɨ, \q3 God aneteghtɨ an angamɨra dughiar ruarimɨn ikeghan kogham. \q4 Bar puvatɨgham. \b \q1 \v 10 E fofozir gumazamizibar garima, me uaghan ariaghiri. \q2 Ezɨ gumazamizir kuraba ko gumazamizir onganiba, me uaghan ariaghiri. \q1 Gumazamizir kaba bar uan dagɨaba ko bizir aghuiba ateghtɨ, \q2 gumazamizir igharaziba da iniam. \q1 \v 11 Gumazamizir kaba faragha uari nguaziba iti. \q2 Datɨrɨghɨn matmatiaba men nguibar me zurara ikiamibar mɨn ikiam. \q1 \v 12 Gumazimɨn ziar ekiam, an ovengamin tuavim apɨrighan kogham. \q2 Puvatɨ. E bar asɨzibar mɨrarama arɨmighiram. \b \q1 \v 13 Arazir kamnang, a gumazamizir uarira uarigh nɨghnɨgha bizir avɨriba itiba bativam. \q2 Gumazamizir kamaghɨn amiba me nɨghnɨzir aghuiba puvatɨ, \q1 me bizir isir kaba bagh bar akuegh, \q2 uaghan kamaghɨram ovengam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 14 God me amɨsevegha ghaze, me sipsipbar mɨn arɨghirɨ, \q2 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn mangam. \q3 Eghtɨ ovevem me geghuv men garir gumazimɨn mɨn ikiam. \q1 Me uan dɨpenir aghuiba ateghtɨ, men mɨkarziba bar kurighɨreghtɨ, me Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn ikiam. \q2 Eghtɨ amɨmzaraghan, gumazamizir aghuiba gumazamizir kabagh ativagh men ganam. \q1 \v 15 \x - \xo 49:15 \xo*\xt Onger Akaba 16:10-11; 73:24; Hosea 13:14\xt*\x*Eghtɨ God nan akuragh ua nan ikɨrɨmɨrim givezeghtɨ, \q2 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn gavgavim ua nan suighan kogham. \q3 A ua bagh ua na iniam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 16 Gumazitam dagɨar avɨriba inigh egh dɨpenir ekiatamɨn ingarigh ua bagh bizir bar aghuiba a darightɨ, \q2 nɨ bizir kam gɨnɨghnɨgh osɨman markɨ. \q2 \v 17 \x - \xo 49:17 \xo*\xt Onger Akaba 17:14; 1 Timoti 6:7\xt*\x*Nɨ fogha gɨfa, a gɨn aremegh bizir katam sara mangɨghan kogham. \q2 An bizir aghuir kaba, a ko Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn mangɨghan kogham. \q1 \v 18 An angamɨra itir dughiam, a bizir kabar gara da bagha bar akonge. \q2 Egha bizir avɨriba iniasa bar pamten ingarima, \q3 gumaziba a mɨgɨa ghaze, \q4 “A gumazir bar aghuim.” \q1 \v 19 An aremegh uan inazir afeziaba ko, \q2 nguibar uam aruer angazangarimɨn garir puvatɨzimɨn ikiam. \b \q1 \v 20 Gumazimɨn ziar ekiam, an ovengamin tuavim apɨrighan kogham. \q2 Puvatɨ. E bar asɨzibar mɨrarama arɨghiram. \c 50 \s God gumazamizibar araziba tuisɨsi \d Asap onger akar kam osiri. \q1 \v 1 Godɨn Bar Gavgaviba Itim, a en Ikiavɨra Itir God. \q2 An aruem anadi naghɨn ikegha ghua aruem uaghiri naghɨn itir gumazamiziba bar men dei. \q1 \v 2 God Saionɨn nguibamɨn ikia uan Dɨpenimɨn iti. \q2 Nguibar kam a bar deragha ganganir aghuim gami, \q1 Godɨn angazangarim Saionɨn otiva a gisiragha \q2 nguazir kam bar an ghu. \q1 \v 3 En God a izi, egha a nɨmɨra izir puvatɨ. \q2 Avir ekiam bizir avɨribar isia an faragha izima, \q3 amozim ko amɨnir ekiam a sara izi. \q1 \v 4 An overiam ko nguazimɨn diazɨ, \q2 aning izɨ uaghan ikɨ gantɨ, \q3 a guizɨn arazimɨn gɨn mangɨ uan gumazamizibar araziba tuisɨgham. \q1 \v 5 God ghaze, \q1 “Ia nan gumazamiziba, ia na bagh izɨ. \q2 Ia na ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gamigha gavgavim a danɨngasa, asɨzibav sogha ofa gami.” \q1 \v 6 \x - \xo 50:6 \xo*\xt Onger Akaba 75:7; 97:6\xt*\x*Overiam uabɨ ghaze, Godɨn Araziba bar moghɨra dera. \q2 Guizbangɨra, a uabɨ guizɨn arazimɨn gɨn ghua \q3 gumazamizibar araziba tuisɨsi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 7 God ghaze, \q1 “Nan gumazamiziba, ia oraghtɨ kɨ mɨkɨmam. \q2 Ia Israelia, kɨ kotɨn aven tugh ia gasir akamɨn gun mɨkɨmam. \q3 Kɨ uabɨra God, kɨ guizbangɨra ian God. \q1 \v 8 Kɨ ofan ia amiba bagha ian atarir puvatɨ. \q2 Kɨ ian garima, \q3 ia zurara nan damazimɨn ofa bagha amua avimɨn da tue da bar isia mɨghɨri. \q1 \v 9 Kɨ ian dɨvazibar aven ian bulmakaun apuriba ko memen apuriba inian aghua. \q1 \v 10 Guizbangɨra, ruarimɨn itir asɨzir atiaba bar nana. \q2 Mɨghsɨaba bar dar itir bulmakauba, \q2 da bar vaghvagha nan asɨzibara. \q1 \v 11 Kuarazir mɨghsɨabar itiba, kɨ vaghvagha dagh fo. \q2 Asɨziba ko apizir tuzibar aven aruiba, \q3 da bar nana. \q1 \v 12 \x - \xo 50:12 \xo*\xt Onger Akaba 24:1; 1 Korin 10:26\xt*\x*Mɨtiriam nan aghɨtɨ, kɨ dagheba bagh ian azaraghan kogham. \q2 Guizbangɨra, nguazim ko bizir an itiba, da bar nan biziba. \q1 \v 13 Kɨ ti bulmakaun tuziba api, o? \q2 Kɨ ti memen ghuzim api? \q3 Bar puvatɨ. \b \q1 \v 14 “Kamaghɨn deragham, ia bar God mɨnabagh. \q2 Kamaghɨn garir ofa ia a damu. \q1 Kɨ Godɨn Bar Pɨn Itim, bizir aghuir ia na danɨngasa mɨkemegha gɨvaziba, \q2 ia da isɨ na danɨng. \q1 \v 15 \x - \xo 50:15 \xo*\xt Onger Akaba 91:15; 107:6; 107:13; 107:19; Sekaraia 13:9\xt*\x*Osɨmtɨzim ia bativamin dughiamɨn, \q2 ia nan dɨmtɨ kɨ ian akuragham. \q3 Eghtɨ ia nan ziam fam.” \b \q1 \v 16 God kamaghɨn gumazamizir arazir kurabagh amibav gɨa ghaze, \q1 “Ia tizim bagha nan arazir kɨ ifongeziba pura dar bori? \q2 Ian arazir kam tong ian akurazir puvatɨ. \q3 Egha tizim baghavɨra nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim purama a mɨgei? \q1 \v 17 \x - \xo 50:17 \xo*\xt Nehemia 9:26; Rom 2:21-22\xt*\x*Kɨ ia akɨr ia mɨkɨman ia aghuagha, \q2 nan akaba gɨrakɨrangɨn ada arɨsi. \q1 \v 18 Ia okɨmakɨar gumazibar gara me ko namakabagh ami. \q2 Egha ia poroghamiba uari bakɨa uari ko akuir gumazamiziba koma arui. \b \q1 \v 19 “Ia zurara akar kurabav gɨa, \q2 ian mɨzeba ifavarim ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 20 Ia uan aveghbuaba gɨrakɨrangɨn me mɨgɨa, \q2 me isa kotiabagh arɨsi. \q1 \v 21 \x - \xo 50:21 \xo*\xt Onger Akaba 90:8; Aisaia 55:8-9; 57:11; Rom 2:4\xt*\x*Ia bizir kabagh amima, kɨ akam akarigha bizitam mɨgeir puvatɨ. \q2 Ia ghaze, kɨ ti ia ko e magh ghue? \q1 Bar puvatɨ. \q2 Kɨ datɨrɨghɨn ia isɨ kot datɨgh azenara ian guabar ian atarɨva akam ia gasam. \b \q1 \v 22 “Ia deraghvɨram oragh! \q2 Ia gumazamizir akɨrim ragha na gasaraziba. \q1 Ia kamaghɨn damutɨ, kɨ ia gasɨghasightɨ, \q2 gumazitam ian akuragh ua ia inighan kogham. \q1 \v 23 \x - \xo 50:23 \xo*\xt Onger Akaba 27:6\xt*\x*Gumazim a na mɨnabi, mati a na bagha ofa gamua nan ziam fe. \q2 Gumazamizir nan akamɨn gɨn zuiba, \q3 kɨ men akuragh ua me iniam.” \c 51 \s Gumazim uan arazir kuraba gɨn amangasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \d Devit Batseba ko arazir kuram gamizɨ, Godɨn akam inigha izir gumazim Natan, iza akam a gasara. Ezɨ Devit uan arazir kuram gɨnɨghnɨgha ighiar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 51:1 \xo*\xt 2 Samuel 12:1-15; Onger Akaba 109:26; Aisaia 43:25; Aposel 3:19; Kolosi 2:14\xt*\x*O God, nɨ uan apangkuvir arazimɨn gɨn mangɨ, \q2 egh nan apangkufigh. \q1 Nɨ apangkuvir ekiar kam nan ikɨ, \q2 egh nan arazir kuraba batokegh. \q1 \v 2 \x - \xo 51:2 \xo*\xt Aisaia 1:16; Jeremaia 4:14; Hibru 9:14\xt*\x*Gumazamiziba rua ua zue moghɨn, \q2 nɨ na rueghtɨ nan arazir kuraba mangɨghtɨ \q3 kɨ zueka. \b \q1 \v 3 \x - \xo 51:3 \xo*\xt Aisaia 59:12\xt*\x*Kɨ fo, kɨ arazir kuram gamigha gɨfa. \q2 Egha arazir kurar kɨ amizir kam, \q3 kɨ a gɨnɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 4 \x - \xo 51:4 \xo*\xt 2 Samuel 12:13; Luk 15:21; Rom 3:4\xt*\x*Kɨ bar nɨrara, nɨn damazimɨn arazir kuram gami. \q2 Nɨ uan arazir aghuimɨn gɨn ghua na isa kot gatɨgha, \q3 nan arazir kuraba bagha ivezir kuram na ganɨngi. \q1 \v 5 \x - \xo 51:5 \xo*\xt Jop 15:14; Efesus 2:3\xt*\x*Kɨ uan amebamɨn navir averiamɨn aven ikiavɨra itima, \q2 arazir kuraba nan iti. \q1 Arazir kurar kaba nan mɨkarzimɨn ikiavɨra itima \q2 nan amebam na bate. \q1 \v 6 \x - \xo 51:6 \xo*\xt Onger Akaba 15:2; Aghuzir Akaba 2:6; Jems 1:5\xt*\x*Kɨ fo, nɨ kamaghɨn ifonge, kɨ uan nɨghnɨzimɨn aven nɨn guizɨn akamɨn gɨn mangam. \q2 Kamaghɨn, nɨ uan nɨghnɨzir aghuim isɨ \q3 nan navir averiam datɨgh. \b \q1 \v 7 \x - \xo 51:7 \xo*\xt Dɨboboniba 19:18; Aisaia 1:18; Hibru 9:19\xt*\x*Nɨ hisopɨn ter aguar muziaritam inigh a isɨ dɨpam darugh, \q2 egh nan mɨkarzimɨn a kavamadaghtɨ, kɨ nɨn damazimɨn zueka. \q3 Egh na rueghtɨ kɨ bar zuegh nir ghurghurimɨn mɨn bar ghurghurika. \q1 \v 8 \x - \xo 51:8 \xo*\xt Onger Akaba 35:10; Aisaia 35:10; Joel 1:16\xt*\x*Bar guizbangɨra, nɨ bar na dɨkabɨragha egha nan arazir kuraba ikaragha gɨfa. \q2 Datɨrɨghɨn nan navir averiam deraghtɨ kɨ bar akuegham. \q1 \v 9 \x - \xo 51:9 \xo*\xt Jeremaia 16:17\xt*\x*Nɨ nan arazir kuraba ua dar ganan markɨ. \q2 Nɨ da batuegh ua adagh nɨghnɨghan markɨ. \b \q1 \v 10 \x - \xo 51:10 \xo*\xt Onger Akaba 78:37; Matyu 5:8; Aposel 15:9; Efesus 2:10\xt*\x*O God, nɨ nan navir averiam damightɨ a zuegh ua igiamɨn otogh. \q2 Eghtɨ nɨn ifongiar aghuim nan aven izɨtɨ kɨ nɨrara ganam. \q1 \v 11 \x - \xo 51:11 \xo*\xt 2 Atriviba 13:23; Aisaia 63:10-11; Jeremaia 7:15\xt*\x*Nɨn Duam nan aven iti, \q2 ezɨ nɨ uabɨn boroghɨn na batuegh, na da uan duam inian markɨ. \q1 \v 12 \x - \xo 51:12 \xo*\xt Onger Akaba 13:5\xt*\x*Nɨ faraghavɨra ua na inizɨ kɨ nɨ bagha bar akonge. \q2 Nɨ datɨrɨghɨn bar akongezir arazir kam na danɨngigh. \q2 Kɨ nɨn akabar gɨn mangamin ifongiar kam, nɨ ua na danɨngigh. \b \q1 \v 13 \x - \xo 51:13 \xo*\xt Onger Akaba 22:27; Aposel 9:21-22\xt*\x*Eghtɨ kɨ gumazir arazir kurabagh amiba nɨn akamɨn me mɨkɨmam, \q2 eghtɨ me nɨ bagh izam. \q1 \v 14 \x - \xo 51:14 \xo*\xt 2 Samuel 12:9; Onger Akaba 35:28; 71:15\xt*\x*O God, nɨ nan Akurvazir Gumazim, \q2 kamaghɨn nɨ nan akuraghtɨ, kɨ uan arazir kurar kam bagh ovengan kogham. \q1 Kamaghɨn amizɨ, nɨ nan akurazir bizir kam bagh, \q2 kɨ pamten ighiabar amuam. \q1 \v 15 \x - \xo 51:15 \xo*\xt Ua Me Ini 4:15; Onger Akaba 9:14\xt*\x*O Ekiam, nɨ nan akuraghtɨ, \q2 kɨ deragh eghaghanibagh fogh nɨn ziam fam. \q1 \v 16 \x - \xo 51:16 \xo*\xt Onger Akaba 40:6\xt*\x*Kɨ fo, nɨ kamaghɨn aghua, kɨ asɨzim inigh izɨ nɨ bagh an ofa damuam. \q2 Kɨ ofa damusɨ asɨzim mɨsuegh a tuaghtɨ, a bar isi mɨghɨran nɨ aghua. \q1 \v 17 \x - \xo 51:17 \xo*\xt Onger Akaba 34:18\xt*\x*O God, nɨ kamaghɨn ifonge, kɨ ofan mɨn bar uabɨ abɨragh bar nɨn apengan ikiam. \q2 Gumazamizir uari abɨra navibagh iziba, \q3 nɨ akɨrim ragha me gasir puvatɨ. \b \q1 \v 18 O God, nɨ uan ifongiamɨn gɨn mangɨ Saionɨn gumazamizibar akuragh, \q2 egh Jerusalemɨn nguibamɨn dɨvaziba uam adar ingarightɨ da tuifigh. \q1 \v 19 Dughiar kamɨn me ofan aghuir nɨn damazimɨn deraziba ko, asɨzim tuaghtɨ a bar isi mɨghɨrighamin ofa, \q2 me da isɨ nɨ danɨngam. \q3 Me uan bulmakaun apuriba inigh nɨn ofa gamir dakozimɨn izɨ \q4 nɨ bagh dar ofa damuam. \c 52 \s Gumazir arazir kurabagh ifongezim, a gumazir onganim \d Devit ighiar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \d Idomian gumazim Doek, Solɨn dɨpenimɨn ghugha ghaze, Devit Ahimelekɨn dɨpenimɨn ghu. Dughiar kamɨn Devit ighiar kam osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 52:1 \xo*\xt 1 Samuel 22:9-10\xt*\x*O gumazir ekiam, nɨ manmaghsua uabɨ fa, arazir kurar nɨ Godɨn gumazamizibagh amiziba bagha bar akonge? \q2 Godɨn apangkuvim men ikia mamaghɨra iti. \q1 \v 2 \x - \xo 52:2 \xo*\xt Onger Akaba 50:19; 59:7; 64:3\xt*\x*Nɨn mɨzem resan mɨn bar ghumigha ifavaribagh ami da otifi. \q2 Dughiabar zurara nɨ gumazamizibagh asɨghasɨghasa mɨgei. \q1 \v 3 Nɨ arazir aghuim bar an aghuagha arazir kuram baghavɨra ifonge. \q2 Nɨ guizɨn akam gifongezir puvatɨgha, ifarasa bar ifonge. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 4 Nɨ ifarir gumazim! \q2 Nɨ uan akamɨn gumazamizibagh asɨghasɨghasa bar ifonge. \b \q1 \v 5 Nɨ orakigh, God bar nɨ gasɨghasightɨ nɨ ikuvigh kamaghɨra ikiam. \q2 A nɨn dɨpenimɨn nɨn suiragh nɨ batuegh bar nɨ agɨvaghtɨ, \q3 nɨ ua nguazir kamɨn ikian kogham. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 6 Godɨn gumazamiziba kamaghɨn nɨn ganigh atiatingam. \q2 Me nɨn ingarɨva akɨ kamaghɨn mɨkɨmam, \q1 \v 7 \x - \xo 52:7 \xo*\xt Onger Akaba 49:6\xt*\x*“Ia gumazir kamɨn gan! Gumazir kam God a geghuv egh deragh an ganan an aghua. \q2 A uan dagɨaba ko bizir avɨribagh nɨghnɨgha ghaze, \q3 an arazir kuraba an akuraghtɨ a deragh ikiam.” \b \q1 \v 8 Ezɨ kɨ, olivɨn tememɨn mɨn Godɨn Dɨpenimɨn aven tughav ikia deravɨrama aghui. \q2 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim an apangkuvir arazimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 9 O God, nɨ nan akurazɨ kɨ zurara nɨ mɨnabɨvɨra ikiam. \q2 Kɨ gumazamizibar damazibar nɨn ziam fɨ kamagh mɨkɨm suam, \q3 “God arazir bar aghuimɨn na gami.” \c 53 \s Gumazamizibar arazir kuraba \r (Onger Akaba 14) \d Devit onger akar kam osiri. \d Kar onger akar kabar faragha zuir gumazimɨn onger akam. // A gumazamizibav kemezɨ me Mahalatɨn tiarimɨn ighiar kam bange. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 53:1 \xo*\xt Onger Akaba 10:4; 14:1\xt*\x*\x - \xo 53:1-3 \xo*\xt Rom 3:10-12\xt*\x*Gumazamizir onganiba uan navir averiabar aven nɨghnɨgha ghaze, “God itir puvatɨ.” \q2 Gumazamizir kaba me bar gumazamizir kurabara. \q3 Me bar moghɨra arazir aghuitam gamir puvatɨ. \b \q1 \v 2 \x - \xo 53:2 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 15:2; 19:3; Onger Akaba 33:13\xt*\x*God uan Nguibamɨn pɨn ikia nguazimɨn itir gumazamizibar gari, \q2 men tav ti nɨghnɨzir aghuim ikia a gɨfofoghasa a buri, \q3 ti puvatɨ. \q1 \v 3 Me bar tuavir aghuim ataki. \q2 Me bar moghɨra ikuvigha magh gari. \q1 Men tav arazir aghuitam bar a gamizir pu. \q2 Bar puvatɨ. \b \q1 \v 4 God kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “Gumazamizir arazir kuram gamiba, nɨghnɨzir aghuitam men itir puvatɨ. \q2 Me bret apava anegevi moghɨn, me nan gumazamiziba a gefi. \q3 Egha me tong na ko mɨgeir puvatɨ.” \q1 \v 5 Gumazamizir kamaghɨn amiba atiatir bar dafam me bativam. \q2 Fomɨra atiatir kamaghɨn garitam me batozir puvatɨ. \q1 Guizbangɨra, God bar uan gumazamizibar apanibar aghua. \q2 Me ariaghirezɨ, a men aghariba tintinibar da kavkɨnizɨ, da irezɨ, me bar aghumsɨki. \q3 Kamaghɨn, a bar me gafiragha gɨfa. \b \q1 \v 6 Kɨ kamaghɨn ifonge, Israelian akurvaghamin gumazitam Saionɨn nguibamɨn ikegh azenan izɨ. \q2 God uan gumazamizibar akuraghtɨ me deravɨra ikɨtɨ, Jekopɨn ovaviba bar akuegham. \q3 Guizbangɨra, Israelian naviba deragham. \c 54 \s God nan Akurvazir Gumazim \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir onger akabar faragha zuim, kar an onger akam. Gumazir kam, gumazir gitabav sozibav kemezɨ me ighiam gami. \d Sifia ghua Sol mɨgɨa ghaze, Devit men tongɨn modoghav iti. Ezɨ Devit dughiar kamɨn ighiar kam osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 54:1 \xo*\xt 1 Samuel 23:19; 26:1\xt*\x*O God, nɨ uan ziar gavgavimɨn nan akuragh gumazir kurabar dafaribar ua na inigh. \q2 Nɨ uan gavgavir bar ekiamɨn nan akuraghtɨ, kɨ fɨrighɨrɨka. \q1 \v 2 O God, kɨ nɨ ko mɨgei, nɨ na baragh. \q2 Nɨ kuarim atɨgh nan mɨgɨrɨgɨaba baragh. \b \q1 \v 3 Nguibar igharazibar gumaziba na mɨsoghasa izegha gɨfa. \q2 Gumazir igharaz darazigh asɨghasɨziba, me na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa. \q3 Gumazir kaba kamaghɨn nɨghnɨsi, God a pura bizim. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 4 Bar guizbangɨra, God uabɨra nan akurvasi. \q2 Ekiam nan akurvazima, kɨ deravɨra ikia, angamɨra ikiavɨra iti. \b \q1 \v 5 Nan apaniba, God mar mɨzazim me gasɨ. \q2 Egh arazir kurar me na gamiba, \q3 a maghɨra da otevkɨnigh da isɨ me gasegh. \q1 Nɨ mɨkemezɨ moghɨra deragha bizibagh amua, uan nɨghnɨzim gɨghavkɨrir puvatɨ. \q2 Egh kamaghɨra, nɨ bar nan apaniba agɨvagham. \b \q1 \v 6 O Ikiavɨra Itir God, nɨ bar derazɨ kɨ nɨ mɨnaba. \q2 Kɨ uan ifongiamɨn nɨ bagh ofa damuasa bar ifonge. \q1 \v 7 \x - \xo 54:7 \xo*\xt Onger Akaba 59:10\xt*\x*Nɨ nan akurazima, osɨmtɨzir na bativiba, \q2 tam na abɨrazir puvatɨ. \q3 Kɨ nɨn gari, nɨ nan apanibagh bar me gasɨghasɨki. \c 55 \s Gumazim God an akurvaghasa, an a ko mɨgei \d Devit ighiar kam osiri. \d Kar onger akabar faragha zuir gumazimɨn onger akam. // A gumazir gitabav sozibav kemezɨ me ighiam bange. \d Me onger akar kam kamaghɨn a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 O God, kɨ nɨ ko mɨgei nɨ na baragh. \q2 Nɨ uan kuarim dukuaghan markɨ. \q1 \v 2 Kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, nɨ deragh da baregh, \q2 egh uamategh da ikaragh. \q3 Osɨmtɨzir kam bar na gasɨghasɨghasava ami. \q1 \v 3 Nan apaniba na gasɨghasɨghasa pamtem mɨgei. \q2 Gumazir kurar kaba na abɨri, ezɨ nan navir averiam derazir puvatɨ. \q1 Me osɨmtɨzir avɨriba na garɨgha puvɨra nan atara, \q2 bar nan apanim gami. \b \q1 \v 4 \x - \xo 55:4 \xo*\xt Onger Akaba 18:4-5; 116:3\xt*\x*Bizir kam na gami, nan navim bar na baseme. \q2 Ezɨ kɨ bar atiatigha aremeghasava ami. \q1 \v 5 Atiatim bar puvɨra nan anadima kɨ agoa nɨzima, \q2 atiatim bar na avara. \q1 \v 6 \x - \xo 55:6 \xo*\xt Jop 3:13\xt*\x*Ezɨ kɨ ghaze, \q1 “Kɨ kuarazir bunbamɨn mɨn avɨziba ikɨtɨ deragham. \q2 Kɨ danganitamɨn mangɨ ikɨ avughsɨsɨ, mɨghegh an mangam. \q1 \v 7 Kɨ mɨghegh saghon mangɨ, \q2 gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn avughsɨ ikiam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 8 Kɨ zuamɨra mɨghegh mangɨ ua bagh danganitamɨn apigh, \q2 egh uabɨ modogh amɨnir ekiam ko amozim gitagham.” \b \q1 \v 9 O Ekiam, kɨ gari, gumazamiziba nguibar ekiamɨn aven mɨdoroziba fora dagh ami da otifi. \q2 Kamaghɨn nɨ nan apanir kabar mɨzebar amightɨ, \q3 da osemeghtɨ me deragh bizibav kɨman kogham. \q1 \v 10 Arueba ko dɨmagaribar me nguibar ekiamɨn dɨvazir gavgavibagh isɨn arui. \q2 Nguibar ekiamɨn gumazamiziba arazir kurar avɨribagh amua osɨmtɨzibagh ami. \q1 \v 11 Nguibar ekiar kamɨn aven an danganiba bar, \q2 gumazamiziba tintinibar uari gasɨghasɨghasava amua, arazir igharazibagh ami da otifi. \q1 Tuavir mɨriaba ko biziba amaga dagh ivezir danganiba bar, \q2 gumaziba gumazir igharazibav gɨa me abɨra, \q3 ifara pura men biziba isi. \b \q1 \v 12 Nan apanitam akar kuram na mɨkemeghtɨ, \q2 kɨ pura uabɨ abɨragh purama an akamɨn osɨmtɨzim ateram. \q3 Gumazir kɨ fozitam akatam na gasɨ na mɨkɨmtɨ \q4 kɨ uabɨ isɨva an modogham. \q1 \v 13 \x - \xo 55:13 \xo*\xt 2 Samuel 15:12; Onger Akaba 41:9\xt*\x*Ezɨ nɨrara, nɨ bar nan namakamra. \q2 Nɨrara, nɨ nan roroamra, egha bar nan boroghɨra iti. \q3 Egha nɨrara nɨ arazir kurar kabar na gami. \q1 \v 14 Ga fomɨra uaning ko aruava bizibar uaning mɨgɨa, \q2 gumazamizir igharaziba ko Godɨn Dɨpenimɨn zui. \b \q1 \v 15 Arazir kuram bar nan apanibar naviba ko dɨpenibagh izɨfa. \q2 Kamaghɨn amizɨ, me zuamɨrama arɨmɨghireghasa kɨ ifonge. \q1 Me angamɨra itir dughiamɨn, \q2 me Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn mangɨ. \b \q1 \v 16 God nan akuraghasa kɨ an dei. \q2 Eghtɨ Ikiavɨra Itir God, nan akuragh ua na iniam. \q1 \v 17 Mɨzaraziba ko aruer arɨziba ko dɨmagaribar, \q2 kɨ uan osɨmtɨziba bagh a ko mɨkɨmɨva arangtɨ \q3 a na baragham. \q1 \v 18 Gumazir avɨriba na ko mɨsosi, \q2 ezɨ kɨ osɨmtɨzir ekiatam uan mɨkarzimɨn a inizir puvatɨ. \q3 God bar deraghavɨra nan gara uamategha na inigha izi. \q1 \v 19 Bar fomɨra, God atrivimɨn iti, egha datɨrɨghɨn atrivimɨn ikiavɨra iti. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 Gumazir Godɨn atiatir puvatɨziba, me uan arazir kurabagh ighan aghua. \q2 Kamaghɨn amizɨ, God uabɨ nan azangsɨzim baregh, egh mɨdorozimɨn apaniba abɨragham. \b \q1 \v 20 Nan namakam, a uan namakabara mɨsosi. \q2 Egha me ko fomɨrama amizir akar dɨkɨrɨzim abɨki. \q1 \v 21 \x - \xo 55:21 \xo*\xt Onger Akaba 12:2; 28:3; 59:7; Aghuzir Akaba 5:3-4\xt*\x*A uan akamɨn, akar isɨngtɨzibar na mɨgei, egha nan apanim gamuavɨra iti. \q2 A uan akamɨn na ko navir amɨrizimɨn ikiasa mɨgei. \q3 Ezɨ mɨzer otevir a mɨgeiba, da mati mɨdorozir sabar ghumtɨzimɨn mɨn na aghori. \b \q1 \v 22 \x - \xo 55:22 \xo*\xt Onger Akaba 37:5; 1 Pita 5:7\xt*\x*Osɨmtɨzir nɨ aterir kaba bar, nɨ da isɨ Ikiavɨra Itir Godɨn dafarim datɨgh, \q2 eghtɨ an ada ater gavgavim nɨ danɨngam. \q1 Gumazir Godɨn damazimɨn deraziba, \q2 a me ateghtɨ bizitam me gasɨghasighan kogham. \q1 \v 23 O God, gumazir gumazibav sozi me ariaghɨriba ko, gumazir ifariba, \q2 me uan igiabara ikɨvɨra ikɨtɨ, nɨ me batueghtɨ me mozir bar konimɨn magɨrɨgh bar ovengegh. \q1 Eghtɨ kɨ uabɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikɨ \q2 mamaghɨra ikiam. \c 56 \s Gumazir nɨghnɨzir gavgavim itim God ko mɨgei \d Filistiaba Getɨn nguibamɨn Devitɨn suirazɨ, Devit ighiar kam osiri. \d Onger akar kabar mam, me ziam Miktam, a garɨsi. \d Gumazir onger akabar faragha zuim, a gumazamizibav gei me tiarir kamɨn gɨn ghua ighiam bange, “Kuarazim temer saghon itim gaperaghav iti.” \q1 \v 1 \x - \xo 56:1 \xo*\xt 1 Samuel 21:13-15\xt*\x*O God, nɨ nan apangkufigh. \q2 Gumaziba zurara na mɨsogha nan agɨntɨsi. \q3 Me dughiabar zurara arazir kurabar na gami. \q1 \v 2 Nan apanir kaba kamaghɨn ami, \q2 me mɨzaraghara na ko mɨsogh mangɨ guaratɨghɨn gɨvagham. \q3 Gumazir bar avɨriba uari fa nan apanim gami. \b \q1 \v 3 \x - \xo 56:3 \xo*\xt 1 Samuel 30:6; 2 Eghaghaniba 20:3\xt*\x*O God, kɨ atiatir dughiabar, \q2 kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikɨvɨra ikiam. \q1 \v 4 \x - \xo 56:4 \xo*\xt Onger Akaba 118:6; Aisaia 31:3; Hibru 13:6\xt*\x*Kɨ Godɨn akam fa, egha nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia atiatir puvatɨ. \q2 Gumazir kɨnitam, arazir manatamɨn na damuam? Puvatɨ. \b \q1 \v 5 Dughiaba bar, bizir kɨ amiba nan apaniba dagh asɨghasɨsi. \q2 Egha zurara na gasɨghasɨghasa tuaviba buri. \q1 \v 6 Me na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa uari akuva, \q2 nan tuaviba isa mogav ikia, nan daroribar nan akuvamadi. \b \q1 \v 7 O God, nɨ men arazir kurar me amir kaba bagh arazitam men akagh. \q2 Nɨ uan anɨngagharim akagh egh gumazir kaba bar me agɨfagh. \q1 \v 8 Nɨ na gɨfo, kɨ osɨmtɨziba aterava ara iti. \q2 Nɨ nan temerir irir kaba, \q3 nɨ bar ada mengegha uan akɨnafarimɨn ada osiri. \b \q1 \v 9 \x - \xo 56:9 \xo*\xt Onger Akaba 56:4; Rom 8:31\xt*\x*O God, kɨ kamaghɨn fo, nɨ na baghavɨra iti. \q2 Egh kɨ nɨn dɨmamin dughiamɨn, nɨ nan apanibar amightɨ me aregham. \q1 \v 10 Kɨ Godɨn akam gɨnɨghnɨgha a fe. \q2 Guizbangɨra, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨaba pɨrafam. \q1 \v 11 \x - \xo 56:11 \xo*\xt Onger Akaba 56:4\xt*\x*Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti, \q2 kamaghɨn, kɨ bizitamɨn atiatir puvatɨ. \q3 Gumazir kɨnitam arazir manatamɨn na damuam? Puvatɨ. \b \q1 \v 12-13 O God, bizir kɨ fomɨra damuasa nɨ ko akam akɨrizim, kɨ a damuam. \q2 Nɨ nan akurazɨ kɨ ovengezir puvatɨ. \q3 Nɨ nan akurazɨ kɨ asaghpora irɨzir puvatɨ. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ dughiabar zurara nɨ ko daru, \q2 nɨn angazangarimɨn aven daru mangɨvɨra ikɨ ovegham. \q1 Egh bizir nɨ amizir kaba bagh nɨ mɨnabɨva \q2 ofa isɨ nɨ danɨngam. \c 57 \s Gumazim akurvazim bagha Godɨn azangsɨsi \d Devit Solɨn aravghugha dagɨar torir mamɨn ikia ighiar kam osiri. \d Gumazir ighiabar faragha zuim a gumazamizibav kɨmtɨ, me tiarir kamɨn gɨn mangɨ ighiar kam bangam, “Gumazitam gasɨghasɨghan markɨ.” \d Onger akar kabar mam, me ziam Miktam, a garɨsi. \q1 \v 1 \x - \xo 57:1 \xo*\xt 1 Samuel 22:1; 24:3; Onger Akaba 56:1; 63:7\xt*\x*O God, nɨ nan apangkuvigh nan akuragh. \q2 Kɨ nɨn boroghɨra ikia bar deragha iti, \q3 mati tuarir nguziba uan amebamɨn avɨzibar apengan modoghav ikia deraghavɨra iti. \q2 Kɨ kamaghɨra deravɨra ikɨ mangɨtɨ, bizir na gasɨghasɨghamin kaba mangɨ gɨvagham. \b \q1 \v 2 \x - \xo 57:2 \xo*\xt Onger Akaba 38:8\xt*\x*Godɨn Bar Pɨn Itim, a God, \q2 kɨ uabɨn akurvaghasa an dei. \q1 Bizir kɨ oteveziba, \q2 a bar ada isa na ganɨdi. \q1 \v 3 God uan Nguibamɨn iti, ezɨ kɨ a ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, \q2 a da baregh nan akuragh ua na iniam. \q3 A gumazir na gasɨghasɨghamba abɨnigh egh ua na iniam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q2 God bar nan apangkuvigha mɨkemezɨ moghɨra, \q3 a zurara uan akamɨn gɨn ghua bizibagh ami. \b \q1 \v 4 \x - \xo 57:4 \xo*\xt Onger Akaba 55:21; 64:3; Aghuzir Akaba 30:14\xt*\x*Nan apaniba bar na okarizɨ kɨ men torimɨn akui. \q2 Me laionbar mɨn gumazibar amasa men atariba baribar mɨn bar ghumi. \q3 Ezɨ men mɨzeba sabar ghumtɨzir pumuning itimɨn mɨn bar ghumi. \q1 \v 5 O God, nɨ overiamɨn uan gavgavim akaghtɨ, \q2 nguazimɨn gumazamiziba ganigh fogh suam, \q3 nɨn gavgavim bar ekevegha me gafiragha pɨn iti. \b \q1 \v 6 Nan apaniba nan suighasa na bagha ivem agura. \q2 Mati gumazim asɨzir atiamɨn suighasa azuazim agura. \q1 Kɨ magɨramin mozim, me tuavir kɨ zuimɨn an okorezɨ osɨmtɨzir ekiam nan iti. \q2 Ezɨ puvatɨ, me atamakuigha uari torir kam giraghue. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 7 \x - \xo 57:7 \xo*\xt Onger Akaba 108:1\xt*\x*O God, kɨ uan navir averiamɨn nɨghnɨzir gavgavimra nɨn ikia, \q2 egha nɨghnɨzir igharaziba ua nan puvatɨ. \q1 Kɨ gitabav sogh \q2 nɨn ziam famin ighiabar amuasa. \q1 \v 8 Kɨ daguim ategh dɨkavigh uan gita ko kulele mɨsogham. \q2 Eghtɨ dar ararer aghuim otivtɨ aruem bigh anangam. \b \q1 \v 9 O Ekiam, kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn nɨ mɨnamam. \q2 Gumazamiziba bar moghɨra oraghtɨ, \q3 kɨ nɨn ziam fɨ ighiam bangam. \q1 \v 10 \x - \xo 57:10 \xo*\xt Onger Akaba 36:5; 103:11; 108:4\xt*\x*Kɨ fo, nɨ en apangkuvir arazim, a bar ekefe, \q2 egha overiamɨn ababanimɨn tu. \q1 Nɨ zurara amir arazir aghuir kaba \q2 e da meng mangɨtɨ, \q3 da mangɨ overiamɨn ghuariabar suiragham. \b \q1 \v 11 O God, nɨ overiamɨn uan gavgavim akagh. \q2 Eghtɨ nguazimɨn gumazamiziba ganigh fogh suam, \q3 nɨn gavgavim bar ekevegha me gafiragha pɨn iti. \c 58 \s God gumazir kurabagh asɨghasɨghasa \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir ighiabar faragha zuim a gumazamizibav kɨmtɨ, me tiarir kamɨn gɨn mangɨ ighiar kam bangam, “Gumazitam gasɨghasɨghan markɨ.” \d Onger akar kabar mam, me ziam Miktam, a garɨsi. \q1 \v 1 Ia gumazir dapaniba, ia kotiabar deragha biziba baragha dav gei, o? \q2 Ia gumazamizibar mɨgɨrɨgɨaba deragha da baragha da tuisɨsi, o puvatɨ? \q3 Ti puvatɨ. \q1 \v 2 Ian nɨghnɨziba arazir kurabara damuasa dɨkafi. \q2 Ia nguazimɨn gumazamizibagh asɨghasɨghasavɨram ami. \b \q1 \v 3 Gumazir arazir kurabagh amiba, me mangamin tuavim ataki. \q2 Men amebaba me batezir dughiamɨn ikegha iza datɨrɨkɨn, me ifaravɨra iti. \q1 \v 4 Men mɨgɨrɨgɨaba mati, kuruzimɨn aven itir imezir kuram dagh izɨfa. \q2 Egha me kuruzimɨn mɨn, \q3 uan kuarir toribav konegha biziba barazir puvatɨ. \q1 \v 5 Kuruziba oraghtɨ, gumazim marvim givitɨ, kuruzir kaba dɨkavigh ighiam. \q2 Gumazir kurar kaba, me kuruzir mariviba barazir puvatɨzibar mɨn ami. \q1 Marvibagh ivir fofozir gumazim marvim givitɨ, \q2 kuruzim oreghan kogham. \b \q1 \v 6 O God, nɨ arazir kurabagh amir gumazir kabagh asɨghasɨkigh. \q2 Ikiavɨra Itir God, me laionɨn mɨsozibar mɨn ikia puvɨra mɨsosi. \q3 Nɨ men ataribav sogh, bar da apɨrarigh da asigh. \q1 \v 7 Nɨ me damightɨ, me dɨpam nguazimɨn aven uaghiri moghɨn mangɨ pura puvatɨgh. \q2 Nɨ me dɨkabɨntɨ, me gumazim grazim dɨkabɨri a uaghira mɨdɨi moghɨn me mɨsɨngigh. \q1 \v 8 \x - \xo 58:8 \xo*\xt Jop 3:16\xt*\x*Nɨ me damutɨ, me demdembar mɨn arɨmɨghiregh puvatɨgh. \q2 Nɨ me damightɨ, me borim amebamɨn navir averiamrama aremezɨ moghɨn ikɨ. \q3 Egh amebam gɨn a bateghtɨ an aruemɨn ganighan kogham. \b \q1 \v 9 Gumazim temer muziarim voroghɨrama anetuzɨ moghɨn, God bar zuamɨra me gasɨghasigham. \q2 Me angamɨra ikiavɨra itima, God men anɨngaghegha bar moghɨra me agɨfa. \q1 \v 10 God, gumazamizir arazir kurabagh amibagh asɨghasɨgham. \q2 Eghtɨ gumazamizir aghuiba arazir kamɨn ganigh bar akuegh, \q3 gumazir kurabar ghuzibar uan dagariba ruam. \q1 \v 11 \x - \xo 58:11 \xo*\xt Onger Akaba 67:4; 92:7\xt*\x*Gumazir igharaziba uaghan ganigh fogh suam, \q1 “Bar guizbangɨra, gumazir aghuiba me ivezir aghuim isi. \q2 Bar guizbangɨra, God ikia \q3 kotɨn aven nguazimɨn itir gumazamizibar araziba tuisɨsi.” \c 59 \s Gumazim apaniba a gasɨghasɨghan koghasa, God ko mɨgei \d Devit ighiar kam osiri. Atrivim Sol, Devit mɨsueghtɨ an aremeghasa, gumazir maba amangizɨ me an dɨpenimɨn zui. Ezɨ dughiar kamɨn, Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir ighiabar faragha zuim a gumazamizibav kɨmtɨ, me tiarir kamɨn gɨn mangɨ ighiar kam bangam, “Gumazitam gasɨghasɨghan markɨ.” \d Onger akar kabar mam, me ziam Miktam, a garɨsi. \q1 \v 1 \x - \xo 59:1 \xo*\xt 1 Samuel 19:11\xt*\x*O nan God, nɨ nan apanibar dafaribar ua na inigh. \q2 Egh deragh nan gantɨ, me na gasɨghasɨghan kogham. \q1 \v 2 Nɨ gumazir arazir kurabagh amibar dafarimɨn ua na inigh. \q2 Nɨ gumazir na gasɨghasɨgh na mɨsueghtɨ kɨ aremeghamibar dafaribar ua na inigh. \b \q1 \v 3 Nɨ gan, gumazir kurar mɨsoziba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa, \q2 uari akuvagha zuamɨra ghua uan danganibar mueghav ikia na bagha gari. \q3 O Ikiavɨra Itir God, kɨ arazir kuratam gamizir puvatɨ. \q1 \v 4 Guizbangɨra, kɨ osɨmtɨziba puvatɨ. \q2 Ezɨ me na mɨsoghasa ivemara ghua uan danganibar ikia, na bagha gara iti. \q3 Nɨ uan danganim ategh dɨkavigh izɨ nan gan nan akuragh. \q1 \v 5 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, nɨ Israelian God. \q2 Nɨ dɨkavigh zuamɨra izɨ ivezir kuram isɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar anɨng. \q3 Gumazir uan namakaba isa apanibar dafaribagh arɨziba, \q4 nɨ men apangkuvan markɨ, nɨ bar me gasɨghasɨkigh. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 6 Me dɨmagaribar ua nguibar ekiamɨn izegha, \q2 afiabar mɨn aroava nguibamɨn azenan arui. \q1 \v 7 Nɨ men akar otuariba baragh, \q2 men mɨgɨrɨgɨaba mati mɨdorozir sabamɨn mɨn bar ghumi. \q3 Me ghaze, “Tina e baregham.” \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dɨbovir akabar gumazir kurar kabav kɨmɨva, \q2 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bar men ingarvakɨ. \b \q1 \v 9 \x - \xo 59:9 \xo*\xt Onger Akaba 9:9\xt*\x*O God, nɨrara nɨ gavgavim na ganɨga deragha nan gari. \q2 Nɨrara nɨ nan danganir mogomem. \q3 Kamaghɨn, Kɨ nɨ baghavɨra gara iti. \q1 \v 10 Nan God apangkuvim nan iti, a izɨ nan akuragham. \q2 A nan apaniba abɨnamin dughiam, a nan amamangatɨghtɨ, \q3 kɨ ikɨ men gantɨ, a me gasɨghasɨgham. \b \q1 \v 11 O God, nɨ me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiran markɨ. \q2 Kɨ kamaghɨn aghua, nan gumazamiziba bizir nɨ amir kam bakɨnɨghnigham. \q1 Nɨ uan gavgavimɨn me abɨnigh egh pura tintinibar me aghamsɨkigh. \q2 Ekiam, nɨ en oramɨn mɨn itima, e nɨn aven modi. \q1 \v 12 Me zurara arazir kurabar amusɨ mɨkɨm uari fɨtɨ, \q2 nɨ azuazim asɨzimɨn suirazɨ moghɨn men suiragh. \q3 Me nɨn ziam akar kurabar a mɨgɨa egha zurara ifari. \q1 \v 13 Kamaghɨn amizɨ, nɨ uan anɨngagharim men akagh me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregh. \q2 Nɨ men tav ateghtɨ a ikian markɨ, nɨ bar me kuavaremegh. \q1 Nɨ kamaghɨn damightɨ, nguazimɨn gumazamiziba bar fogham, \q2 nɨ Jekopɨn ovavibar God. \q3 Nɨ uaghan nguazimɨn gumazamiziba bar men atrivim. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 14 Me dɨmagaribar ua nguibar ekiamɨn izegha, \q2 afiabar mɨn aroava nguibamɨn azenan arui. \q1 \v 15 Me afiabar mɨn, damɨsɨ dagheba buri daru, egh damegh izɨvaghan kogh, \q2 me puvɨra dapurɨva arangam. \b \q1 \v 16 \x - \xo 59:16 \xo*\xt 2 Samuel 22:3; Onger Akaba 46:1; 88:13\xt*\x*Osɨmtɨzir bar avɨriba faragha na bativizɨ, nɨ nan dɨvazimɨn mɨn iti. \q2 Kɨ nɨn aven modogha itima nɨ bar deragha nan gari. \q1 Kamaghɨn, kɨ mɨzarazibar vaghvagh nɨn gavgavim ko apangkuvir arazim gɨnɨghnɨgh, \q2 ighiabar amu nɨn ziar ekiam fam. \b \q1 \v 17 \x - \xo 59:17 \xo*\xt Onger Akaba 59:9-10\xt*\x*O God, nɨrara nɨ gavgavim na ganɨga deragha nan gari. \q2 Nɨrara nɨ nan danganir mogomemɨn mɨn ikia, \q3 egha bar nan apangkufi. \q1 Bizir kaba bagha, \q2 kɨ ighiam bangɨ nɨn ziam fasa. \c 60 \s Gumazim uabɨn akuragh uabɨ iniasa, God ko mɨgei \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir ighiabar faragha zuim a gumazamizibav kɨmtɨ, me tiarir kamɨn gɨn mangɨ ighiar kam bangam, “Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn akɨmarir aghuim.” \d Ighiar kam kamagh en sure gami. Bar fomɨra Devit Sirian gumaziba ko mɨsosi, kar Mesopotemian nguazim ko Soban kantrin adarasi. Ezɨ Joap uamategha izegha Idomɨn kantrin ghua Danganir Zarir Amangsɨzir Avɨrim Itimɨn ikia, me mɨsogha men 12,000pla gumazibav soghezɨ me ariaghire. Dughiar kam Devit ighiar kam osiri. \d Onger akar kabar mam, me ziam Miktam, a garɨsi. \q1 \v 1 \x - \xo 60:1 \xo*\xt 2 Samuel 8:13; 1 Eghaghaniba 18:12\xt*\x*O God, nɨ akɨrim ragha e gasaragha uam en garir puvatɨzɨ, \q2 en apaniba e mɨsogha e abɨra. \q1 Nɨ adarim en ikia kamaghɨn ami, \q2 nɨ datɨrɨghɨn uamategh izɨ en akuragh. \q1 \v 2 Nɨ Israelɨn nguazim gamizɨ mɨkɨmkɨzim a batozɨ a tongɨra bigha torir bar ekiam iti. \q2 Nɨ a gamizɨ a bigha akuar pumuning iti. \q3 Kamaghɨn, nɨ uam an akuamning inigh aning dukuaghtɨ a ua gavgafigh. \q1 \v 3 E nɨn gumazamiziba, nɨ osɨmtɨzir avɨriba e ganɨngi, \q2 mati nɨ wainɨn onganim e ganɨdima, e anepava ongani. \b \q1 \v 4 \x - \xo 60:4 \xo*\xt Aisaia 5:26; 11:10-12\xt*\x*Nɨ nir avɨzitam fegh ghuavanaboghtɨ, \q2 nɨn atiatia nɨn apengan iti darazi an ganigh fogham. \q3 Eghtɨ men apaniba men agɨntɨghtɨ, \q4 me arɨ izɨ nɨn nir avɨzim batogh an apengan deragh ikiam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 Nɨ bar ifongezir darazi bar deravɨra ikiasa, \q2 nɨ uan agharir guvir gavgavimɨn en suiragh en akuragh. \q3 Nɨ en azangsɨzim baragh! \q1 \v 6 God uan Dɨpenimra ikia ghaze, \q2 “Kɨ apaniba ko mɨsogha me abɨragha gɨfa. \q1 Kɨ datɨrɨghɨn Sekemɨn nguibamɨn nguazim ko Sukotɨn danganir zarim abɨgh, \q2 egh uan gumazamizibar anɨngam. \q1 \v 7 Guizbangɨra, Gileatɨn nguazim ko Manasen nguazim, aning nana. \q2 Ezɨ Efraimɨn nguazim a nan mɨdorozir dapanir asuamɨn mɨn iti. \q3 Ezɨ Judan nguazim mati nan atrivir fidizim. \q1 \v 8 Moapɨn kantri, a nan itarir dɨpar kɨ ruemɨn mɨn iti. \q2 Idomɨn kantri, a nan danganir kɨ uan dagarir asuaba arɨzimɨn mɨn iti. \q3 Ezɨ Filistiaba, kɨ mɨdorozimɨn me abɨragha bar akuegha pamten dei.” \b \q1 \v 9 O God, tinara na inigh gavgavim itir nguibar kamɨn aven mangam? \q2 Tina nan faragh mangɨtɨ, kɨ Idomɨn kantrin ekiamɨn aven mangam? \q1 \v 10 O God, nɨ akɨrim ragha e gasaras ti? \q2 Nɨ ti en mɨdorozir gumazibar akurvaghan aghua? \q1 \v 11 \x - \xo 60:11 \xo*\xt Onger Akaba 118:8; 146:3\xt*\x*O God, gumazibar gavgavibar akurvazim a pura bizim. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ en akuraghtɨ e uan apaniba ko mɨsogham. \q1 \v 12 E fo, Godɨn akurvazimra, e uan apanibav sogh me abɨnigham. \q2 A uabɨ en apanibav sogh me agɨvagham. \c 61 \s Gumazim deragh uabɨn ganasa God ko mɨgei \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir onger akabar faragha zuim, kar an onger akam. Gumazir kam, gumazir gitabav sozibav kɨmtɨ me ighiam bangam. \q1 \v 1 O God, nɨ kuarim atɨgh nan dɨmdiam baragh, \q2 kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ deragh da baragh. \b \q1 \v 2 \x - \xo 61:2 \xo*\xt Onger Akaba 18:2; 42:6; 77:3; 94:22\xt*\x*Kɨ uan nguibamɨn saghon iti, ezɨ nan navim bar oseme. \q2 Nɨ nan akurvaghasa kɨ nɨn dei. \q1 Nɨ na inigh mangɨ dagɨar gavgavimɨn aven na modoghtɨ, \q2 nan apaniba na gasɨghasɨghan kogham. \q1 \v 3 \x - \xo 61:3 \xo*\xt Aghuzir Akaba 18:10\xt*\x*Nɨrara nɨ nan dɨvazir bar gavgavimɨn iti, ezɨ kɨ an modima, \q2 nan apaniba na abɨnamin tuaviba puvatɨ. \q1 Nɨrara dɨpenir ruarir gavgavimɨn mɨn \q2 bar deragha nan gara na geghufi. \b \q1 \v 4 \x - \xo 61:4 \xo*\xt Onger Akaba 17:8; 27:4; 91:4\xt*\x*Nan ifongiam kamakɨn, kɨ zurara nɨn dɨpenimɨn ikɨ mamaghɨra ikɨ mangɨ ovegham. \q2 Kɨ, tuarir nguziba uan amebamɨn avɨzimɨn apengan ikia deragha iti moghɨn, \q3 kɨ nɨn apengan bar deravɨra ikiasa. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 5 God, kɨ nɨ ko akam akɨrigha mɨkemezir biziba nɨ da baregha gɨfa. \q2 Gumazamizir nɨn atiatia nɨn ziam feba, nɨ bizir aghuiba me ganɨdi. \q3 Arazir kamra nɨ uaghan bizir aghuiba na ganɨdi. \b \q1 \v 6 Nɨ atrivim ateghtɨ, an azenir avɨribar angamɨra ikɨvɨra ikɨ. \q2 Nɨ aneteghtɨ, a dughiar ruarimɨn nguazimɨn ikegh. \q1 \v 7 O God, nɨ aneteghtɨ a nɨn damazimɨn dughiar ruarimɨn atrivimɨn ikɨ. \q2 Nɨ bar a gifongegha mɨkemezɨ moghɨra deragha bizibagh amua, \q3 uan nɨghnɨzim gɨghavkɨrir puvatɨ, kamaghɨra nɨ bar deragh a geghuv an gan. \b \q1 \v 8 \x - \xo 61:8 \xo*\xt Onger Akaba 56:12\xt*\x*Nɨ kamaghɨn damutɨ, kɨ dughiabar zurara akar faragha nɨ ko dɨkɨrɨzibar gɨn mangɨ, \q2 zurara ighiaba bangɨ nɨn ziar ekiam fam. \c 62 \s God uabɨra deragha en gara e geghufi \d Devit igiar kam osiri. \d An onger akar kabar faragha zuir gumazim Jedutun gɨnɨghnɨgha, onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 62:1 \xo*\xt Onger Akaba 37:39; 59:9\xt*\x*Godra, kɨ nɨghnɨzir gavgavim an ikia a baghavɨra mɨzua iti. \q2 Anarɨra, a nan akurvazima kɨ angamɨra ikiavɨra iti. \q1 \v 2 \x - \xo 62:2 \xo*\xt Onger Akaba 62:6; 89:26\xt*\x*Godra, a nan dagɨamra, ezɨ kɨ an aven modima, a nan akurvasi. \q2 A nan dɨvazir gavgavimɨn mɨn iti, ezɨ kɨ akongan kogham. \b \q1 \v 3 Ia dughiaba manmaghɨn, na gasɨghasɨghasa na bagha izi? \q2 Ia ghaze, kɨ dɨvazir ghurimɨn mɨn irɨgh bar dɨpɨrighiregh bar gɨvagham. \q1 \v 4 Kɨ ziar ekiam iti, eghtɨ ia na abɨragh nan ziar ekiar kam gasɨghasɨghasa. \q2 Ia ifavarir arazim bar a gifonge. \q1 Ia uan akabar God deragh na damuasa ia a mɨgei, \q2 ezɨ ian navir averiaba ghaze, \q3 “God a gasɨghasɨkigh.” \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 \x - \xo 62:5 \xo*\xt Onger Akaba 62:1\xt*\x*Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Godra ikia a baghavɨra iti. \q2 Anarɨra deragha nan garima, kɨ angamɨra ikiavɨra iti. \q1 \v 6 Godra, a nan dagɨam, ezɨ kɨ an aven modima, a nan akurvasi. \q2 A nan dɨvazir gavgavimɨn mɨn iti, ezɨ kɨ akongan kogham. \q1 \v 7 \x - \xo 62:7 \xo*\xt Onger Akaba 46:1; 85:9\xt*\x*God uabɨra nan akurvagha ziar ekiam na ganɨdi. \q2 A nan dagɨamɨn mɨn itima, kɨ an aven modi. \q1 \v 8 \x - \xo 62:8 \xo*\xt 1 Samuel 1:15; Onger Akaba 52:8; Aisaia 26:4\xt*\x*Nan adarasi, ia zurara nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨ. \q2 Egh osɨmtɨzir ia itiba ko nɨghnɨzir ia itiba, ia bar da isɨ a danɨng. \q3 E ia a bagh mangɨ an aven mongegh deraghvɨra ikiam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 9 Gumazir kɨniba mati, amɨnim pura akamɨn otiva zui. \q2 Gumazir ziaba itiba, me uaghan pura biziba. \q1 E men osɨmtɨziba tuisɨgh fogham, me guizbangɨrama osemes ti. \q2 Men osɨmtɨziba akamɨn otivir amɨnim ko magh ghue. \q1 \v 10 \x - \xo 62:10 \xo*\xt Aisaia 61:8; Esekiel 22:29; Luk 12:15; 1 Timoti 6:10\xt*\x*Ia mɨdorozir arazim ko okɨmakɨar arazim kamaghɨn aning gɨnɨghnɨghan markɨ, \q2 “Aning dera, aning e damightɨ e dagɨar avɨriba ikiam.” \q1 Ian dagɨaba ko ian biziba bar avɨrasemeghtɨ, ia kamaghɨn mɨkɨman markɨ, \q2 “Bizir kaba darara en gavgaviba.” \b \q1 \v 11 Nan orarazim, God dughiar avɨribar kamaghɨn mɨgei, \q2 “Kɨ God, kɨ gavgavir ekiam iti. \q1 \v 12 \x - \xo 62:12 \xo*\xt Jop 34:11; Onger Akaba 103:8; Jeremaia 17:10; Matyu 16:27; Rom 2:6; 1 Korin 3:8; Akar Mogomem 2:23\xt*\x*Kɨ zurara gumazamizibar apangkufi. \q2 Ekiam, nɨ gumazamiziba amir ingangariba baghvɨra ivezim isɨ me danɨngam.” \c 63 \s Gumazim God ko ikiasa a ko mɨgei \d Devit ghua Judan Distrighɨn aven itir gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia, ighiar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 63:1 \xo*\xt 1 Samuel 23:14; Onger Akaba 42:2; 84:2; 143:6\xt*\x*O God, nɨ nan God, kɨ nɨn ganasa \q2 nɨ baghavɨra mɨzua iti. \q1 Kɨ mati, dɨpaba puvatɨzir danganimɨn ikia \q2 dɨpam bagha ariaghiri moghɨn, \q1 nan duam nɨ ko ikiasa ifongezɨ, \q2 kɨ bar uabɨ isa nɨ ganɨngi. \b \q1 \v 2 Kɨ nɨn Dɨpenimɨn aven nɨn ganasa ifonge, \q2 nɨ uan gavgavim ko ziar ekiam nan akaghasa kɨ ifonge. \q1 \v 3 Nguazir kamɨn ikɨrɨmɨrim a dera, \q2 ezɨ nɨn apangkuvir arazim a gafiragha bar moghɨra dera. \q3 Kamaghɨn, kɨ nɨn ziam fe. \q1 \v 4 Kɨ angamɨra ikɨvɨra ikɨ, \q2 nɨ mɨnabɨva nɨn ziam fɨvɨra ikiam. \q3 Kɨ uan dafariba fegh ghuanabogh nɨ ko mɨkɨmam. \q1 \v 5 Nan duam bar deraghavɨra ikia mati, \q2 gumazim dagher aghuiba amegha bar ikɨri. \q3 Kamaghɨn, kɨ bar akuegha nɨn ziam fa ighiabagh ami. \b \q1 \v 6-7 \x - \xo 63:6-7 \xo*\xt Onger Akaba 42:8; 61:4; 119:55; 149:5\xt*\x*Nɨ dughiabar zurara nan akurvasi. \q2 Ezɨ kɨ dɨmagaribar uan mɨsiam girɨghav ikia nɨrara nɨghnɨsi. \q1 Kɨ tuarir nguzim uan amebamɨn avɨzimɨn apengan iti moghɨn, \q2 kɨ bar nɨn boroghɨn ikia, \q3 bar akuegha ighiabagh ami. \q1 \v 8 \x - \xo 63:8 \xo*\xt Aisaia 26:9\xt*\x*Nan duam nɨ ko poroghav iti, \q2 ezɨ nɨn agharim deragha na avara. \b \q1 \v 9 Gumazir na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasava amiba, \q2 me Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn mangam. \q1 \v 10 Me mɨdorozim damu an aven oveghtɨ, \q2 afiar atiaba men mɨkarzibar amam. \b \q1 \v 11 \x - \xo 63:11 \xo*\xt Godɨn Araziba 6:13; Aisaia 45:23\xt*\x*Eghtɨ Atrivim God bagh bar akuegham. \q2 Gumazir Godɨn ziam dɨbora a koma akam akɨriziba, me an gɨn mangɨ bar akuegham. \q3 Gumazir ifariba, God men akabar kumightɨ me mɨkɨman kogham. \c 64 \s Gumazim God a geghuv deragh an ganasa, an a ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d Kar gumazir onger akabar faragha zuimɨn ighiam. \q1 \v 1 O God, gumazir kuraba na gasɨghasɨghasava ami, \q2 ezɨ kɨ osɨmtɨzir bar ekiamɨn aven iti. \q1 Nɨ nan mɨgɨrɨgɨam barakigh, \q2 eghtɨ me na mɨsueghtɨ kɨ ovengan kogham. \q1 \v 2 Gumazir kuraba modogha uari akuvagha na mɨsogh na gasɨghasɨghasa akabav sosi. \q2 Kamaghɨn, nɨ deragh na geghuv na modoghtɨ me na gasɨghasɨghan kogham. \b \q1 \v 3 Me mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba bar ghumigha mɨdorozir sabamɨn mɨn nan mɨkarzim aghori. \q2 Men akar kuraba nan akuighav iti, \q3 mati gumazim igharazitav gasasava barir pim ana akuighav iti. \q1 \v 4 Me atiatir puvatɨgha mongeghav ikia, \q2 akaba gumazir aghuibagh asa me mɨgei. \q3 Kamaghɨn me bar zuamɨrama asi. \b \q1 \v 5 \x - \xo 64:5 \xo*\xt Onger Akaba 10:11; 59:7; Aghuzir Akaba 1:11\xt*\x*Me gumaziba bagh azuazim aguaraghtɨ a men suighasa me uariv gei. \q2 Me arazir kurar kam damuasa nɨmɨra uarira uariv gɨa, gavgavim uari ganɨga ghaze, \q3 “Tina e gɨfogham?” \q1 \v 6 Me arazir kurabar amuasa akam mɨsuegha gɨvagha ghaze, \q2 “E arazir kuram damuasa nɨghnɨzir aghuir mam batogha gɨfa. \q1 E damuasa amir bizir kam, gumazitam bar a gɨfozir puvatɨ.” \q2 Guizbangɨra, e gumazibar nɨghnɨziba ko navir averiabagh fozir puvatɨ, da bar modo. \b \q1 \v 7 Me kamaghɨn damutɨ God uan barimɨn me gaseghtɨ, \q2 me zuamɨra duar ekiam inigham. \q1 \v 8 Me gumazir igharazibagh asɨghasɨghasa mɨgei, \q2 kamaghɨn God meraram asɨghasɨgham. \q3 Eghtɨ gumaziba men gan beniba aku \q4 men ingarɨva akam. \b \q1 \v 9 Gumazamiziba bar Godɨn atiatingam. \q2 Egh God amizir bizir kam mɨkɨm zurara a gɨnɨghnɨgham. \q1 \v 10 \x - \xo 64:10 \xo*\xt Onger Akaba 32:11; 58:10; 68:3\xt*\x*Gumazamizir arazir aghuibagh amiba, \q2 me Ikiavɨra Itir God bagh bar akongegh a bagh mangɨ bizir kurar kamɨn modogham. \q3 Gumazamizir navir aghuiba itiba, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \c 65 \s Godɨn gumazamiziba bar akuegha a mɨnabi \d Devit onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 O God, e Saionɨn nguibamɨn mangɨ nɨn ziam fam. \q2 Egh fomɨra nɨ ko akam akɨrizir bizir kabar amightɨ, \q3 da guizbangɨrama otivigham. \q1 \v 2 Nɨ guizbangɨra en mɨgɨrɨgɨaba barasi. \q2 Kamaghɨn, e gumazamiziba bar moghɨra nɨ bagh mangam. \q1 \v 3 E uan arazir kuraba bagh nɨ bagh mangam. \q2 En arazir kurabar osɨmtɨziba e abɨrima e bar iraghue, \q3 ezɨ nɨrara en arazir kuraba gɨn amadi. \q1 \v 4 \x - \xo 65:4 \xo*\xt Onger Akaba 33:12; 36:8; 84:4\xt*\x*Gumazamizir nɨ uan Dɨpenimɨn ikiasa mɨsevegha inigha ghueziba, me bar akongegh. \q2 Nɨn Dɨpenir kam, bizir bar aghuir avɨriba an iti. \q3 Kamaghɨn, e nɨn Dɨpenimɨn gumazamiziba uari akuvi naghɨn ikɨ, \q4 navir amɨrizim ikiam. \b \q1 \v 5 O God, nɨ en akurvasi. \q2 Nɨ en azangsɨziba baragha ingangarir bar ekiar aghuibagh ami. \q1 Gumazamizir nguazir kamɨn saghuiamɨn itiba, me nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q2 Men marazi uaghan ongarir bar ekiamɨn vongɨn saghon ikia, nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q1 \v 6 Nɨ uan gavgavimɨn mɨghsɨabagh amizɨ, \q2 da otivigha uan danganibara iti. \q3 Nɨn gavgavir kam bar moghɨram ekefe. \q1 \v 7 Ongarim dɨkavima, nɨrarama a mɨgeima, \q2 an aghumra irɨghav ikia dɨpɨraghirir puvatɨ. \q3 Nɨ gumazamizibar mɨdorozibagh ami da gefi. \q1 \v 8 Gumazamiziba bizir kabar gara bar nɨn atiatingi. \q2 Me aruem anaga uaghiri naghɨn bizir nɨ amir kabar gara, \q3 nɨ bagha bar akongegha, pamten diava arai. \b \q1 \v 9 \x - \xo 65:9-10 \xo*\xt Onger Akaba 46:4; 72:6; 104:13; 104:24; 147:8; 147:14\xt*\x*Nɨ nguazim damutɨ a deravɨra ikiasa, nɨ amozim amadima a izi. \q2 Nɨ nguazim gamima a deravɨra itima, dagheba a gisɨn deraghavɨram aghui. \q1 God, nɨn Fanem dɨpaba bar a gizɨvazɨ, \q2 a ivemara ghua danganibar ghuaghira datir puvatɨ. \q3 Arazir kamɨn, dagher avɨriba nguazir kamɨn otifi. \q1 \v 10 Nɨ amozir avɨriba amadima, da azenibagh izi, \q2 ezɨ dɨpam nguazimɨn aven ghuaghiri. \q3 Dɨpam nguazim gami an amɨraghɨrɨzɨ dagheba deraghavɨram aghui. \q1 \v 11 Nɨ danganir manamɨn iti, dagher aghuiba danganir kamɨn ikɨ bar avɨrasemegham. \q2 Nɨ bar en deragha daghebagh amima, da otiva bar avɨraseme. \q1 \v 12 Danganir dadaba itiba, bulmakauba ko sipsipba dagh izefi. \q2 Azenir avɨriba mɨghsɨabar ikɨtɨ, mɨghsɨaba bar akongegh. \q1 \v 13 Danganir dadaba itiba, sipsipɨn bar avɨriba iti. \q2 Danganir zarir mɨghsɨabar tongɨn itiba, witba bar dagh izɨfa. \q3 Bizir kaba bar moghɨra gumazir God bagha bar akuegha an ziam febar mɨn damuam. \c 66 \s Me God mɨnabɨva an ziam fasa onger akabagh ami \d Gumazir mam, gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha ighiar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 66:1 \xo*\xt Onger Akaba 100:1\xt*\x*Ia nguazimɨn itir gumazamiziba bar, \q2 God bagh pamtem dɨmɨva bar akongegh an ziam fɨ. \q1 \v 2 E ighiaba bangɨ an ziar ekiamɨn gun mɨkɨm, \q2 an ziar ekiam fɨtɨ, a bar pɨn ikɨ. \q1 \v 3 E Godɨn mɨkɨm suam, \q1 “Bizir nɨ amiba da bar dera. \q2 Nɨn gavgavim bar moghɨram ekefe, \q3 ezɨ nɨn apaniba bar atiatigha, nɨn damazimɨn uan teviba apɨri.” \q1 \v 4 \x - \xo 66:4 \xo*\xt Onger Akaba 67:3; 96:1-2; 117:1\xt*\x*Nguazimɨn gumazamiziba bar nɨn ziam fava, \q2 ighiabagh amua ziar ekiam nɨ ganɨdi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 \x - \xo 66:5 \xo*\xt Onger Akaba 46:8\xt*\x*Ia izɨ God amizir bizibar ganigh. \q2 A gumazamizibar tongɨn bizir bar ekiabagh ami. \q1 \v 6 \x - \xo 66:6 \xo*\xt Ua Me Ini 14:21; Josua 3:14-17\xt*\x*An ongarim gamizɨ a dakezɨ, nguazir mɨdiarim otozɨ, \q2 en ovaviba puram a gisɨn arua dɨpam abigha ize. \q3 Me iza vongɨn otivigha, bizir an amizir kam bagha bar akonge. \q1 \v 7 A gavgavir bar ekiam ikia, atrivimɨn ikia mamaghɨra iti. \q2 A kantribar gumazamiziba amir ingangariba, a bar deragha dar gari. \q3 Gumazir akaba batoziba uari fan markɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 8 Ia bar moghɨra izɨ, e uan Godɨn ziam fam. \q2 E an ziam fɨtɨ gumazamiziba bar e baragham. \q1 \v 9 \x - \xo 66:9 \xo*\xt Onger Akaba 121:3\xt*\x*A bar deragha e geghuva en garima \q2 e angamɨra ikiavɨra itima, \q3 arazir kuram e abɨrazir puvatɨ. \q1 \v 10 \x - \xo 66:10 \xo*\xt Onger Akaba 17:3; Aisaia 48:10; Sekaraia 13:9; 1 Pita 1:6-7\xt*\x*Gumazim avimɨn silva tuagha an kuraba isa da makuri da bar zuezɨ moghɨn, \q2 e osɨmtɨziba ateri, God en gara e tuisɨgh foghasa, e gavgavis o puvatɨ. \q3 Egha tuavir kamɨn an e gamizɨ, e zue. \q1 \v 11 Nɨ osɨmtɨzir ekiaba e garɨki, \q2 mati nɨ e bagha azuaziba guizɨ e dar aven ghue. \q1 \v 12 Nɨ en apanibar amamangatɨzɨ, me e dɨkabɨragha bar e rɨghɨrɨki. \q2 E mati avim ko dɨpam e avarazɨ, e aningɨn tongɨn arui. \q3 Ezɨ nɨ datɨrɨghɨn e inigha danganir aghuimɨn ize. \b \q1 \v 13-14 Osɨmtɨzim faragha na batozɨ, kɨ nɨ koma akam akɨra ghaze, \q2 kɨ asɨzir avimɨn tue bar isia mɨghɨrizim isɨ, ofan mɨn nɨ danɨngam. \q1 Kɨ datɨrɨghɨn akar dɨkɨrɨzir kamɨn gɨn mangɨ, \q2 nɨn Dɨpenimɨn mangɨ ofan kam damuam. \q1 \v 15 Kɨ asɨzir mɨkarziba sara itiba inigh izɨ, ofan mɨn da isɨ nɨ danɨngɨva, \q2 da tueghtɨ da bar isi mɨghɨram. \q1 Kɨ sipsipɨn apuriba tueghtɨ, ofan kamɨn mughuriar aghuim nɨn mangam. \q2 Kɨ bulmakaun apuriba ko memeba inigh izɨ nɨ bagh ofa damuam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 16 Ia gumazamizir Godɨn atiatia an apengan itiba, ia izɨ nan akam baragh. \q2 God nan akurvaghasava amizir biziba, \q3 kɨ dar gun ia mɨkɨmam. \q1 \v 17 Kɨ faragha uabɨn akurvaghasa an dia, \q2 egha uaghan an ziam fasa onger akabagh ami. \q1 \v 18 \x - \xo 66:18 \xo*\xt Aisaia 1:15; Jon 9:31; Jems 4:3\xt*\x*Kɨ ti arazir kuram uan navir averiamɨn a gifongezɨ, \q2 Ekiam nan azangsɨzim bareghan koghai. \q1 \v 19 \x - \xo 66:19 \xo*\xt Onger Akaba 116:1-2\xt*\x*Puvatɨ. A na baregha gɨfa. \q2 A guizbangɨra, kɨ a ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba ana da baregha gɨfa. \q1 \v 20 God nan azangsɨzim batoghezir puvatɨ. \q2 Egha uan apangkuvir arazim na dam a inizir puvatɨ. \q3 Kamaghɨn amizɨ, kɨ an ziam fam. \c 67 \s Me dagher igiaba inigha, da bagha God mɨnabi \d Gumazir onger akabar faragha zuim, kar an onger akam. Gumazir kam, gumazir gitabav sozibav kemezɨ me ighiam gami. \q1 \v 1 \x - \xo 67:1 \xo*\xt Dɨboboniba 6:25; Onger Akaba 31:16; 119:135\xt*\x*God, e kamaghɨn nɨn azai, nɨ deraghvɨra e damuva en apangkuv. \q2 Mati nɨn angazangarim e gisirazɨ moghɨn, \q3 nɨ ragh en gan en akurvagh. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 2 Eghtɨ nguazimɨn gumazamiziba ganigh nɨn arazibagh fogham. \q2 Me kamaghɨn fogham, nɨ gavgavir bar ekiam ikia men akurvasi. \b \q1 \v 3 O God, nan ifongiam, gumazamiziba bar nɨ gifuegh nɨn ziam fɨ. \q2 Guizbangɨra, me nɨn ziar ekiam pɨrafam. \q1 \v 4 \x - \xo 67:4 \xo*\xt Onger Akaba 96:10; 96:13; 98:9\xt*\x*Nɨ guizbangɨra gumazamizibar araziba tuisɨgha, tuavir aghuim men akazɨ, me nɨn ifongiamɨn gɨrara zui. \q2 Kamaghɨn amizɨ, gumazamizibar naviba bar akueghɨva, \q3 ighiaba bangɨ nɨn ziam fam. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 O God, nan ifongiam, gumazamiziba bar nɨ gifuegh nɨn ziam fɨ. \q2 Guizbangɨra, me nɨn ziar ekiam pɨrafam. \q1 \v 6 \x - \xo 67:6 \xo*\xt Ofa Gami 26:4; Onger Akaba 85:12\xt*\x*God, nɨ en God, \q2 nɨ bar deragha e gami. \q3 Ezɨ dagher aghuir avɨriba en nguazibar otifi. \q1 \v 7 Bar guizbangɨra, God deragha e gami. \q2 Nguazimɨn gumazamiziba bar an atiating an apengan ikɨ. \c 68 \s God Israelian akurazɨ me bar akonge \d Devit onger akar kam osiri. \d Gumazir onger akar kabar faragha zuim, gumazibav geima me Godɨn ziam fa ighiam bange. \q1 \v 1 Gumazamizir Godɨn apanim gamiba, \q2 a zuamɨra dɨkavigh izɨ tintinimɨn me batuegham. \q1 Gumazamizir Godɨn apanimɨn itiba, \q2 me a gitagh aregham. \q1 \v 2 Amɨnim mɨgharim givai a ghua puvatɨzɨ moghɨn, \q2 God uan apaniba batuegham. \q1 Kandel isia an dɨpam suaghiri moghɨn, \q2 gumazamizir kuraba Godɨn damazimɨn ikuvigham. \q1 \v 3 Gumazamizir aghuiba, Godɨn damazimɨn \q2 naviba deragh bar akuegh ikɨ mamaghɨra ikiam. \b \q1 \v 4 God ghuariabagh aperagha overiamɨn zui. \q2 Ia an tuavim akɨr. \q3 An ziam kara, Ikiavɨra Itir God. \q1 E an damazimɨn bar akuegh, \q2 ighiaba bangɨ ziar ekiam a danɨngam. \b \q1 \v 5 \x - \xo 68:5 \xo*\xt Onger Akaba 10:14; 10:18; 146:9\xt*\x*God uan Nguibamɨn ikia, borir ameboghfeziaba ariaghireziba deragha men gara, \q2 paba ariaghirezir amiziba deragha men gari. \q1 \v 6 \x - \xo 68:6 \xo*\xt Onger Akaba 107:34; Aposel 12:6\xt*\x*Gumazamizir uarira itiba, a men adarazi isa me ko me akufi. \q2 Ezɨ me uari ko ikia deragha iti. \q1 A kalabusɨn itir gumazamiziba inigha azenan izegha, \q2 me gamizɨ me deragha iti. \q1 Ezɨ gumazamizir akaba batoziba, \q2 a me gamizɨ me nguazir dɨpaba puvatɨzibar iti. \b \q1 \v 7 O God, nɨ fomɨra uan gumazamiziba men faragha ghua, \q2 me inigha iza gumazamiziba puvatɨzir danganim garui. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 8 \x - \xo 68:8 \xo*\xt Ua Me Ini 19:18\xt*\x*Bar guizbangɨra, Israelian God, nɨ izegha gɨfa. \q2 Nɨ izegha gɨvazɨ, Sainain Mɨghsɨam mɨkɨmkɨzim a gunabavɨra iti. \q3 Mɨkɨmkɨzim otozɨ amozir dafam arɨki. \q1 \v 9 O God, nɨ amozir dafam amadazɨ, a \q2 nguazir kurar kam giza a gamizɨ a ua dera. \q1 \v 10 \x - \xo 68:10 \xo*\xt Godɨn Araziba 26:5; 26:9\xt*\x*Nɨn gumazamiziba nguazir kamɨn nguibabar ingari. \q2 Nɨ bar dera, egha nɨ dagheba isa \q3 onganarazibagh amir gumazamizibagh anɨdi. \b \q1 \v 11 Ekiam uan akam isa amizir avɨribagh anɨngizɨ, \q2 me a inigha ghua an gun mɨgei. \q1 \v 12 Akar me kurir kam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q2 “Atriviba uan mɨdorozir gumaziba ko, me bar moghɨra aregha gɨfa.” \q1 Ezɨ amizir nguibamɨn itibara, \q2 gumaziba mɨsogha inizir biziba uarigh anɨdi. \q1 \v 13 Men marazi sipsipba ko ikia atiatigha pura aghumra iti. \q2 Amizir kaba uaghan silva ko gol uarir kurkegha, \q3 kuarazir ozamɨn mɨn ganganiba bar dera. \q2 Ozamɨn avɨzimning silvan mɨn taghtasi, ezɨ an namnam golɨn mɨn taghtasi. \q1 \v 14 Atrivir maba Salmonɨn Mɨghsɨamɨn iti. \q2 Ezɨ Godɨn Gavgaviba Bar Itim men agɨrazɨ, me tintinimɨn are. \q3 Egha aisɨn amozim gamizɨ, a mɨghsɨar kam gizi. \b \q1 \v 15 O Basanɨn Mɨghsɨar ekiam, \q2 nɨ ruarir akɨrir avɨriba iti. \q1 \v 16 Nɨ mɨghsɨar ekiar ruarir akɨrir avɨriba itim, \q2 God ua baghavɨra mɨghsɨar igharazim ginabagh a gisɨn dapiasa. \q1 Ezɨ nɨ manmaghsua, Godɨn mɨghsɨar igharazimɨn gara nɨn navim oseme? \q2 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God, mɨghsɨar kamɨn daperagh ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 17 Ekiam Sainain Mɨghsɨam ategha iza uan Dɨpenimɨn iti. \q2 An mɨdorozir gumazir bar avɨriba, karisɨn gavgavir bar avɨribagh apiagha a ko izi. \q1 \v 18 \x - \xo 68:18 \xo*\xt Efesus 4:8\xt*\x*God mɨghsɨar kamɨn ikiasa \q2 bar pɨn ghuavanaga, \q3 kalabuziar gumazir avɨrim inizɨ, me a ko ghue. \q1 Gumazir an akam batoziba, a men bizir bar aghuiba, me dam a da ini. \q2 Kamaghɨn amizɨ, O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgavim, nɨ kagh ikiam. \b \q1 \v 19 \x - \xo 68:19 \xo*\xt Onger Akaba 55:22; 65:5; Aisaia 46:4\xt*\x*E Ekiamɨn ziam fam. \q2 A dughiabar vaghvagha en akurvagha en osɨmtɨziba ateri. \q3 God uabɨ en Akurvazir Gumazim. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 20 \x - \xo 68:20 \xo*\xt Onger Akaba 49:15; 56:13\xt*\x*En God, a uabɨ God, an en akurvasi. \q2 Ikiavɨra Itir God, an en Ekiam, an en akurvazima, e ariaghiri puvatɨ. \b \q1 \v 21 Bar guizbangɨra, God uan apanibar dapaniba abɨghɨrarigham. \q2 Gumazamizir kaba, me zurarama arazir kurabagh ami. \q1 \v 22 Ekiam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Kɨ Basanɨn ian apaniba inigh uamategh izam. \q2 Me ongarir konimɨn bar vɨn mar ikiam, pura bizim, \q2 kɨ ua me inigh azenan izegham. \q1 \v 23 Ia uan apaniba bar me agɨvagh, men ghuziba uan dagariba ruegh. \q2 Eghtɨ ian afiaba, men ghuzibar amɨ mangɨ uan ifongiaba agɨvagham.” \b \q1 \v 24 O God, nɨ nan Atrivim. \q2 Gumazamiziba bar nɨn gari nɨ apanim ko mɨsogha anebɨragha, bar akuegha izi. \q1 Me bar moghɨra nɨn gari, \q2 nɨ ghua uan Dɨpenimɨn aven ghu. \q1 \v 25 Gumaziba onger akam gamua faragha zui. \q2 Ezɨ guivir igiaba tongɨra ikia tambarinbav sosi. \q3 Gumazir gitabav soziba abuan iti. \q1 \v 26 Me kamaghɨn onge, \q2 “E Godɨn gumazamiziba, \q3 e uari akuvagha gɨfa, e Godɨn ziam fam. \q1 E Israelia, e Godɨn adarasi, \q2 e Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam.” \q1 \v 27 Benjaminɨn ikɨzir muziarim men faragha zui. \q2 Men gɨrara, Judan anabamɨn gumazir dapaniba uan adarazi ko zui. \q2 Ezɨ men gɨrara, Sebulun anabam ko Naptalin anabamɨn gumazir dapaniba me zui. \b \q1 \v 28 O God, nɨ uan gavgavim en akagh. \q2 Gavgavir nɨ faragha en akazɨ kamra, nɨ datɨrɨghɨn en akagh. \q1 \v 29 Atriviba bizir aghuiba inigha iza, nɨn Dɨpenir Jerusalemɨn itimɨn \q2 nɨ ganɨdi. \q1 \v 30 Nɨ Asɨzir atiar dakarabar itir kamɨn atari moghɨn, nɨ Isipɨn atar.\f + \fr 68:30 \fr*\ft Gumazir maba ghaze, “Asɨzir atiar dakarabar itir kam,” kar kantri Isipɨn akar isɨn zuim.\ft*\f* \q2 Nɨ bulmakaun apuriba uan nguziba ko men atari moghɨn, \q3 nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar atar. \q1 Nɨ men atar mangɨtɨ, me nɨ bagh teviba apɨrigh uan silvaba nɨ danɨng. \q2 Gumazir mɨdoroziba foriba, nɨ bar men agɨntɨghtɨ \q3 me arɨ tintinibar mangegh. \q1 \v 31 Isipɨn atrivim uan ingangarir gumaziba amadaghtɨ, \q2 me Jerusalemɨn mangɨ nɨn akam baragham. \q3 Eghtɨ Itiopiaba nɨ ko mɨkɨmsɨ uan dafariba fam. \b \q1 \v 32 Ia Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, \q2 ia onger akabar amu \q3 egh Godɨn ziam fɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 33 Overiar kam fomɨra iti, ezɨ God a gaperagha zui. \q2 Ia orakigh. God bar pamtemɨn dei. \q1 \v 34 Ia gumazamiziba bar, Godɨn ziar ekiamɨn gun mɨkɨm. \q2 A Israelian atrivim. \q3 An gavgavir ekiam, e overiamɨn pɨn an ganam. \q1 \v 35 Israelian God uan Dɨpenimɨn iti, ezɨ e an atiatingam. \q2 A gavgavir ekiam isa uan gumazamizibagh anɨdi. \b \q1 E Godɨn ziam fam! \c 69 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa Godɨn azangsɨsi \d Devit ighiar kam osiri. \d Gumazir onger akar kabar faragha zuim gumazibav gɨa ghaze, // “Me Akɨmarir Aghuibar tiarimɨn gɨn mangɨ, ighiar kam bangɨ.” \q1 \v 1 \x - \xo 69:1 \xo*\xt Onger Akaba 69:2; 69:14-15; Jona 2:5\xt*\x*O God, nan akuragh. \q2 Dɨpam na avaragha anaga nan fɨragharimɨn tu. \q1 \v 2 \x - \xo 69:2 \xo*\xt Onger Akaba 40:2\xt*\x*Kɨ beghneazim itir dɨpamɨn suegha uaghiri. \q2 Kɨ tugh gavgavighamin nguazir gavgaviba puvatɨ. \q1 Kɨ dɨpar konimɨn arua zuima, \q2 dɨpam bar na avaraghasava ami. \q1 \v 3 O God, kɨ nɨn dia ghua nan dɨmdiaba bar moghɨra gɨvagha taghizɨ, \q2 nan kuarim nan pɨrizɨ, nan gavgaviba gɨfa. \q1 Kɨ uabɨn akurvaghasa fomɨra nɨ bagha gara ikia ghua, \q2 nan damazimning na gami. \q1 \v 4 Gumazir bar avɨrim pura nan apanim gami. \q2 Men dɨbobonim bar nan dapanir arɨzibagh afira. \q1 Nan apaniba arazir kurabar na gami, \q2 ezɨ bizir me na gamir kaba mɨngariba puvatɨ. \q1 Apanir kaba na gasɨghasɨghasa, akar ifavaribar na gami. \q2 Kɨ men bizitam okemezir puvatɨ, \q3 me pura uan akaba na gasa ghaze, kɨ bizitaba pura me danɨngam. \b \q1 \v 5 God, nɨ na gɨfo kɨ gumazir onganim. \q2 Nan arazir kurabar osɨmtɨziba nɨn damazimɨn mongezir puvatɨ. \b \q1 \v 6 O Ekiam, nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, nɨ nan dɨmdiam baragh, \q2 nɨ na baraghan koghtɨ, nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti darasi aghumsɨzim iniam. \q1 O Israelian God, nɨ nan dɨmdiam baragh, \q2 puvatɨghtɨ, gumazamiziba nɨn ziam fe darazi dɨpova, akar kurabar me mɨkɨmam. \q1 \v 7 Nɨ bangɨn, gumazamiziba dɨbovir akabar na mɨgeima \q2 kɨ aghumsɨsi. \q1 \v 8 Nan aveghbuaba gumazir igharazimɨn gari moghɨn nan gari. \q2 Ezɨ nan adarazi nguibar igharazibar gumazimɨn gari moghɨn nan gari. \q1 \v 9 \x - \xo 69:9 \xo*\xt Jon 2:17; Rom 15:3\xt*\x*Nan navir averiam bar nɨn Dɨpenim gifuegha a baghavɨra iti. \q2 Egha kɨ pamtemɨn Dɨpenir kamɨn ingara deragha an garima, a deraghavɨra iti. \q3 Gumazamizir maba akar kurabar nɨ mɨgei, ezɨ men akaba nan izi. \q1 \v 10 Kɨ dagheba ataghɨragha, arazir kamɨn kɨ nɨn damazimɨn uabɨra uabɨ abɨri. \q2 Ezɨ gumazamiziba akar kurabar na mɨgei. \q1 \v 11 Kɨ azirakar korotiaba azui, \q2 ezɨ gumazamiziba na dɨpovava akar kurabar na mɨgɨavɨra iti. \q1 \v 12 Gumaziba tuavir akabar uari akuva ikia, na geghara na mɨgei. \q2 Gumaziba wainɨn dɨpaba apava onganigha, na dɨghora onger akabagh ami. \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ bizir kabagh nɨghnɨzir puvatɨ, kɨ nɨ ko mɨkɨmasa. \q2 Nɨ dughiatamɨn uan ifongiam ko apangkuvir ekiamɨn gɨn mangɨ nan azangsɨzim ikaragh. \q1 Nɨ na ko akam akɨrigha gɨvagha an gɨn zui. \q2 Kamaghɨn, nɨ guizbangɨra nan akuragh. \q1 \v 14 Nɨ beghneazir kamɨn aven ua na inightɨ, \q2 kɨ an aven mangɨ ovengan kogham. \q1 Nɨ deragh na geghuv nan gantɨ, nan apaniba na gasɨghasɨghan kogham. \q2 Eghtɨ osɨmtɨzir kam, dɨpar konimɨn mɨn na avaraghan kogham. \q1 \v 15 Nɨ na ateghtɨ aperiam na avan markɨ. \q2 Nɨ na ateghtɨ kɨ mozimɨn magɨrɨghtɨ, a na avan markɨ. \q3 Nɨ na ateghtɨ dɨpar konim na avan markɨ. \q1 \v 16 O Ikiavɨra Itir God, nɨ zurara nan apangkuvir arazir kam bar dera, \q2 kamaghɨn nɨ zurara nan azangsɨziba baragh. \q3 Nɨn apangkuvim zurara nan iti, \q4 kamaghɨn nɨ izɨ nan akuragh. \q1 \v 17 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, kamaghɨn nɨ nan mongan markɨ. \q2 Osɨmtɨzir ekiam nan iti, kamaghɨn nɨ zuamɨra nan azangsɨziba ikaragh. \q1 \v 18 Nɨ nan boroghɨn izɨ egh nan akuragh. \q2 Nɨ nan apanibar dafaribar ua na inigh. \q1 \v 19 Gumazamizir akar kurabar na mɨgeiba, nɨ dagh fogha gɨfa. \q2 Egha nɨ fogha gɨfa, me na dɨpovava aghumsɨzim na ganɨngi. \q1 \v 20 \x - \xo 69:20 \xo*\xt Jop 16:2; Onger Akaba 142:4; Aisaia 63:5\xt*\x*Akar kurar kaba, nan nɨghnɨzim gasɨghasɨgha nan navim gamizɨ, a bar moghɨrama oseme. \q2 Ezɨ gavgaviba ua nan puvatɨ. \q1 Kɨ ghaze, gumazitaba ti tong nan apangkuvam, \q2 ezɨ bar puvatɨ. \q1 \v 21 \x - \xo 69:21 \xo*\xt Matyu 27:48; Mak 15:36; Luk 23:26; Jon 19:28-29\xt*\x*Mɨtiriam nan azima, \q2 me aguiam daghem gatɨgha na ganɨngi. \q1 Ezɨ kuarim nan pɨrima, \q2 me pura wainɨn kuram amasa na ganɨngi. \b \q1 \v 22 \x - \xo 69:22-23 \xo*\xt Rom 11:9-10\xt*\x*Kamaghɨn deragham, \q2 dughiar me isar ekiaba bagha uari akuvibar, \q3 men isar ekiar kaba me damutɨ me irɨ, \q4 mati azuazim asɨzim mɨsoke. \q1 \v 23 Nɨ men damazibar amightɨ amɨnim men pɨrightɨ, \q2 me ua ganan kogham. \q1 Nɨ men akɨragharibar amightɨ, \q2 me tugh gavgavighsɨ damuva avegham. \q1 \v 24 Nɨ puvɨra men atar mɨzazim me gasɨ. \q2 Nɨn anɨngagharir kam me initɨ me oveng. \q1 \v 25 \x - \xo 69:25 \xo*\xt Aposel 1:20\xt*\x*Eghtɨ nguibar me itir kam pura ikɨtɨ, \q2 nɨ gumazitaba ateghtɨ, me men purirpenibar ikian markɨ. \q1 \v 26 Gumazamizir maba, nɨ faragha men arazir kuraba ikarvagha me gasɨghasɨki, \q2 ezɨ gumazir kurar kaba paza me gamuavɨra iti. \q1 Gumazamizir maba, nɨ men mɨkarzibagh asɨghasɨghizɨ me mɨzaziba inizɨ, \q2 gumazir kuraba osɨmtɨziba me garɨgha dɨbovir akabar me mɨgei. \q1 \v 27 Nɨ gumazir kurar kabar arazir kurabagh nɨghnɨghvɨra ikɨ. \q2 Egh me ateghtɨ me nɨn gumazamizibar aven izan markɨ. \q1 \v 28 \x - \xo 69:28 \xo*\xt Ua Me Ini 32:32; Akar Mogomem 3:5; 13:8; 17:8\xt*\x*Nɨ gumazamizir kabar ziaba, akɨnafarir zurara itimɨn aven da angarigh. \q2 Egh men ziaba, nɨn damazimɨn zuezir gumazamizibar ziaba koma ada osiran markɨ. \b \q1 \v 29 O God, kɨ osɨmtɨzir ekiam atera mɨzazim isi. \q2 Nan akuragh ua na inightɨ kɨ ua deraka. \b \q1 \v 30 Kɨ Godɨn ziam fɨ egh onger akabar amuam. \q2 Egh a mɨnabɨva an ziar ekiamɨn gun mɨkɨmam. \b \q1 \v 31 Ikiavɨra Itir God, kɨ damuamin arazir kam, nɨ a bagh bar akongegham. \q2 Me bulmakauba tue da bar isia mɨghɨrir ofaba dera, \q3 eghtɨ nan arazir kam Godɨn damazimɨn bar dagh afiragham. \q1 \v 32 Gumazamizir osɨmtɨziba ateriba, me God nan akurazir bizimɨn ganigh bar akuegham. \q2 Gumazamizir Godɨn ziam feba, me ua gavgavir igiam iniam. \q1 \v 33 Ikiavɨra Itir God gumazamizir biziba puvatɨzibar azangsɨziba barasi, \q2 egha uan gumazamizir kalabusɨn itiba, a me gɨn amadir puvatɨ. \b \q1 \v 34 Ia overiam ko, nguazim, ongarim ko osiriba ko, bizir bar ongarimɨn itiba, \q2 ia bar Godɨn ziam fɨ. \q1 \v 35 Guizbangɨra, God Saionɨn nguibamɨn gumazamizibar akuragh, \q2 men apanibar dafaribar ua me inigh, \q3 Judan nguibaba ua dar ingaram. \q1 Godɨn ingangarir gumaziba nguibar kabar aven deraghvɨra ikɨva, \q2 nguazir kaba bar ada iniam. \q1 \v 36 Eghtɨ Godɨn ingangarir gumazibar ovavir boriba, \q2 nguazir kaba iniam. \q1 Gumazamizir kaba bar God gifongegh, \q2 nguazir kamɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \c 70 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \r (Onger Akaba 40:13-17) \d Devit, God an osɨmtɨzibar gan an akurvaghasa, an onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 70:1 \xo*\xt Onger Akaba 40:17; 141:1\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan God, \q2 nɨ ifuegh zuamɨra izɨ nan akuragh! \q1 \v 2 Gumazamizir maba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa. \q2 Eghtɨ nɨ me abɨnigh men nɨghnɨziba aghamsightɨ, me aghumsika. \q1 Osɨmtɨzir kɨ isiba, gumazir maba dar gara bar akonge. \q2 Nɨ men ziaba abɨnigh me batueghtɨ me mangɨ. \q1 \v 3 Gumazir dɨbovir akabar na mɨgeiba, nɨ bar aghumsɨzir ekiam me danɨngigh, \q2 eghtɨ me uan arazir kurar me amir kam bagh, akongegh fogham. \q1 \v 4 Eghtɨ gumazamizir nɨ baghavɨra zuiba, men naviba deraghtɨ, \q2 me bar akuegh ikɨ. \q1 Gumazamizir kaba, nɨ bar moghɨra ua me ini. \q2 Nɨ me bagha amizir ingangarir kam me bar a gifonge. \q3 Egh me zurara kamagh mɨkɨm suam, \q4 “God, a guizbangɨra bar dera.” \b \q1 \v 5 O God, kɨ gavgaviba puvatɨgha uabɨra uabɨn akurvaghan iburaghburaki. \q2 Kamaghɨn, nɨ zuamɨra na bagh izegh. \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨrara nan akurvagha ua na isir gumazim. \q2 Nɨ suighsuighan markɨ, nɨ zuamɨra izɨ nan akuragh! \c 71 \s Gumazir ghurim God ko mɨgei \q1 \v 1 \x - \xo 71:1 \xo*\xt Onger Akaba 31:1-3\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨ ko ikɨtɨ nɨ na geghuv na avaragh nan gantɨ, \q2 gumazir kuraba na gasɨghasɨghtɨ kɨ aghumsɨghan kogham. \q3 Nɨ me ateghtɨ me na abɨnan markɨ. \q1 \v 2 Nɨ zurara arazir aghuim gami. \q2 Egh nɨ uan arazir aghuir kamɨn gɨn mangɨ nan akuragh! \q3 Kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, \q4 nɨ da baregh ua na inigh. \q1 \v 3 \x - \xo 71:3 \xo*\xt Onger Akaba 18:2; 42:8; 90:1; 91:9\xt*\x*Nɨ dagɨar ekiamɨn mɨn na modogh. \q2 Nɨ dɨvazir gavgavimɨn mɨn ikɨ na ekɨarughtɨ, nan apaniba na abɨnan kogham. \q1 Kɨ nɨn aven modogh ikiam. \q2 Nɨrara deragh na geghuv nan gantɨ, kɨ deragh ikiam. \q1 \v 4 Nan God, nɨ gumazir kurabar dafarimɨn ua na ini. \q2 Me arazir kurabar amuasa bar gavgafi. \b \q1 \v 5 Ekiam, kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q2 Kɨ fomɨra uan igiamra ikia, nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir God, nɨn ikia, \q3 iza datɨrɨghɨn ikia kamaghɨra iti. \q1 \v 6 Nan ikɨrɨmɨrir kɨ itir kam, a nɨn agharimra iti. \q2 Nan amebam na batezɨ dughiamra, nɨ na geghuva deragha nan gara iza datɨrɨkɨn. \q3 Kamaghɨn, kɨ nɨn ziam zuraram a fam. \q1 \v 7 Na bativizir biziba, gumazamizir avɨriba dar ganigha fo, \q2 nɨ na geghuv nan ganasa gavgafi. \q1 \v 8 Dughiabar zurara, \q2 kɨ nɨn ziar ekiam fɨ, an gun gumazamizibav kɨmasa. \b \q1 \v 9 \x - \xo 71:9 \xo*\xt Onger Akaba 92:14; Aisaia 46:4\xt*\x*Kɨ ghurigha gɨvagha gavgaviba puvatɨ, \q2 nɨ na ategh akɨrim ragh na gasan markɨ. \q1 \v 10 Nan apaniba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa \q2 uari akuvagha akabav sosi. \q1 \v 11 Me ghaze, “God anetegha gɨvazɨ, gumazir an akurvaghamiba puvatɨ. \q2 Aria, e an agɨragh an suiraka.” \q1 \v 12 \x - \xo 71:12 \xo*\xt Onger Akaba 22:11; 38:21-22; 70:5\xt*\x*O God, nɨ na ategh nan saghon ikian markɨ. \q2 O nan God, nɨ zuamɨra izɨ nan akuragh. \q1 \v 13 Gumazir akaba na gasiba, nɨ me abɨnigh bar moghɨra me agɨfagh. \q2 Me na gasɨghasɨghasa, nɨ me gasɨghasɨgh men ziaba abɨnightɨ, \q3 me okam nɨghnɨgh bar aghumsigham. \b \q1 \v 14 \x - \xo 71:14 \xo*\xt Onger Akaba 130:7\xt*\x*Nɨ nan akurvaghsɨ, kɨ nɨ mɨzuam nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikiam. \q2 Egh nɨn ziam fɨ mangɨvɨra ikiam. \q1 \v 15 Kɨ nɨn arazir aghuimɨn gun gumazamizibav kɨmam. \q2 Bizir aghuir nɨ amir kabar dɨboboniba, kɨ deragha dagh fozir puvatɨ. \q3 Nɨ ua na inizir arazir kam, kɨ dughiabar zurara an gun me mɨkɨmam. \q1 \v 16 O Ekiam, nɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn gavgavir ekiam gɨnɨghnɨgh nɨn ziam fam. \q2 Egh kamaghɨn akam akun suam, \q3 “Ikiavɨra Itir God uabɨra dera.” \q1 \v 17 O God, kɨ igiamra ikia iza datɨrɨghɨn, nɨ nan sure gami. \q2 Ezɨ bizir aghuir nɨ amir kaba, kɨ dughiar kamɨn dar gun mɨkɨmvɨra ikiam. \q1 \v 18 \x - \xo 71:18 \xo*\xt Onger Akaba 22:31; 78:4-6\xt*\x*Kɨ datɨrɨghɨn ghurigha gɨvagha bar ghurapani. \q2 God, nɨ na ataghɨraghan markɨ. \q1 Nɨ na ko ikɨtɨ, \q2 kɨ nɨn gavgavir ekiamɨn gun gumazamizir gɨn otivamibav kɨmam. \b \q1 \v 19 God, nɨn arazir aghuim nguazir kamɨn danganiba bar dagh izɨvagha, uanaga overiamɨn tu, \q2 egha gumazamizibar damazibar azenara iti. \q3 Nɨ ingangarir bar ekiam gami. \q1 Ezɨ nguazir kamɨn gumazitam nɨn mɨn garir pu. Bar puvatɨ. \q2 Nɨ bar moghɨra me gafira. \q1 \v 20 Osɨmtɨzir kaba nɨ na bagha da amangizɨ da izi. \q2 Ezɨ kɨ fo, nɨ gavgavim ua na danɨngam. \q1 Kɨ mati aremegha nguazir torimɨn ikia fo, \q2 nɨ ua na inigh azenan izam. \q1 \v 21 Nɨ nan ziam damightɨ a bar ekevegh, \q2 egh na damightɨ kɨ navir amɨrizim ikiam. \b \q1 \v 22 Kɨ gita mɨsoghtɨ an ararer aghuim otivtɨ, kɨ nɨn ziam fam. \q2 O nan God, nɨn akam a bar guizbangɨra, ezɨ nɨ na ataghɨrazir puvatɨ. \q3 Kamaghɨn, kɨ nɨn ziam fam. \q1 Nɨ, Israelian Godɨn Bar Zuezim, \q2 kɨ buam mɨsogh ighiam bangɨ ziar ekiam nɨ danɨngam. \q1 \v 23 Kɨ ighiam bangɨ bar akongegh dɨmam. \q2 Kɨ nɨn ighiaba bangɨ, egh uan akamra da bangan kogham. \q1 Puvatɨ. Nɨ ua na inizir bizir kam bagh, \q2 kɨ uan navim ko, nɨghnɨzim sara nɨn ighiaba bangam. \q1 \v 24 Gumazamiziba na gasɨghasɨghasava amima, \q2 nɨ me abɨrazɨ me bar aghumsɨki. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ dughiabar zurara \q2 arazir aghuir nɨ amizir kamɨn gun gumazamizibav kɨmam. \c 72 \s God atrivimɨn akurvaghasa, gumazim a bagha God ko mɨgei \d Solomon ighiar kam osiri. \q1 \v 1 O God, nɨ uan arazir aghuiba deravɨra atrivim geghan. \q2 Eghtɨ a kotɨn aven deragh gumazamiziba tuisɨgham. \q1 Nɨn kotiar araziba, da bar guizbangɨra zui, \q2 egh nɨ atrivir kamɨn akuraghtɨ an kotiar araziba guizbangɨra mangɨ. \q1 \v 2 Eghtɨ a nɨn gumazamiziba ko gumazir onganarazibagh amiba, \q2 an arazir aghuimra me gativagh, \q3 guizɨn arazimɨn gɨn mangɨ men araziba tuisɨgham. \q1 \v 3 Nɨ men ingangaribar aven bizir aghuir avɨribar amutɨ, \q2 men dabirabim deragham. \q1 Nɨ gumazamizibar amutɨ, \q2 me arazir aghuibar gɨn mangɨ. \q1 \v 4 Atrivim deragh onganarazibagh amir gumazamizibar akurvagh men osɨmtɨziba akɨram. \q2 A biziba puvatɨzir gumazamizibar akurvagham. \q3 Egh gumazir igharaz darazi gasɨghasɨghasava amiba, a me abɨnam. \b \q1 \v 5 O God, kɨ kamaghɨn nɨn azai. \q2 Aruem ko iakɨnim isiragh ikɨvɨra ikɨtɨ, \q3 nɨn gumazamiziba zurara nɨn ziam fam. \q1 \v 6 Nɨ atrivim damightɨ a gumazir aghuimɨn mɨn ikɨtɨ, \q2 an arazir aghuiba, amozim azenibagh izi, \q3 dagheba dar aghui moghɨn ikiam. \q1 \v 7 A ikɨvɨra ikiamin dughiar kam, gumazamiziba arazir aghuimra gɨn mangam. \q2 Iakɨnim isiraghavɨra itir dughiamɨn, \q3 dabirabir aghuim otiv mangɨvɨra ikiam. \b \q1 \v 8 \x - \xo 72:8 \xo*\xt Sekaraia 9:10\xt*\x*An atrivimɨn ikɨ ongarimɨn roghɨra itir gumazamiziba ko saghon itiba, a me gativagh men ganam. \q2 Eghtɨ an nguazir oteviba, Yufretisɨn Fanemɨn ikegh mangɨ nguazir kam bar an mangam. \q1 \v 9 Atrivir kamɨn apanir maba dɨpaba puvatɨzir danganimɨn ikɨ a bagh teviba apɨram. \q2 An apaniba an damazimɨn nguazim giregham. \q1 \v 10 Spenɨn kantrin atriviba ko arighatɨzibar atriviba, me bizir aghuiba a danɨngam. \q2 Egh uaghan, Seban kantri ko, Arebian kantrin atriviba, me a bagh takisba inigh izam. \q1 \v 11 Atriviba bar izɨ a bagh teviba apɨram. \q2 Eghtɨ kantriba bar, dar gumazamiziba an ingangaribar amuam. \b \q1 \v 12 Guizbangɨra, an onganarazibagh amir gumazamizibar dɨmdiaba baragha men akurvasi. \q2 Gumazir onganarazibagh amua akurvaziba men puvatɨziba, \q3 a uabɨ men akurvasi. \q1 \v 13 Gumazamizir onganarazibagh amua gavgaviba puvatɨziba, \q2 a men apangkufi. \q3 Gumazir biziba puvatɨziba a ua me isi. \q1 \v 14 \x - \xo 72:14 \xo*\xt Onger Akaba 116:15\xt*\x*Gumazamizir arazir kurabagh amiba, me gasɨghasɨgh me abɨnsɨ damutɨ, \q2 a men akuragh ua me iniam. \q3 An ifongiam bar men ekevezɨ, an arazir kabar me gami. \b \q1 \v 15 Atrivimɨn ikɨrɨmɨrim a ruaragham. \q2 Eghtɨ Arebian kantrin gumaziba gol a danɨngam. \q1 Gumazamiziba a bagh God ko mɨkɨmtɨ, \q2 God zurara deravɨra a damu an akurvagham. \q1 \v 16 Dagher avɨriba Lebanonɨn kantrin otivi moghɨn, gumazamizibar azenibar otiv. \q2 Eghtɨ gumazamiziba bar avɨrasemegh nguibabar ikɨ, \q3 egh grazibar mɨn danganiba bar dar ikɨ. \q1 \v 17 \x - \xo 72:17 \xo*\xt Jenesis 22:18; Jeremaia 4:2\xt*\x*Gumazamiziba, atrivir kamɨn ziam gɨnamangan kogham. \q2 Dughiaba bar, aruem tɨghar maghɨn anangtɨ, gumazamiziba ziar ekiam atrivir kam danɨngam. \q3 Egh gumazamiziba an ziam fam. \q1 God deragha atrivim gamir arazir kam bagh, \q2 me uaghan kamaghɨra deragh uari damusɨ Godɨn azangsɨgham. \b \q1 \v 18 E Israelian Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q2 A bar uabɨra arazarazir aghuir kabagh amima da otifi. \q1 \v 19 E zurara an ziar aghuir kam fɨvɨra ikiam. \q2 Bar guizbangɨra. An ziar Ekiam nguazir kam bar a gizɨfagh. \b \q1 \v 20 Kar Jesin otarim Devit, \q2 an azangsɨziba kamaghɨra tu. \c 73 \ms Akɨnafarir namba 3 \mr (Onger Akaba 73--89) \s Gumazir arazir kurabagh amiba, God mɨzazim me gasam \d Asap ighiar kam osiri. \q1 \v 1 God bar guizbangɨra Israelian dera. \q2 Egha an damazimɨn zuezir gumazamiziba, a bar men dera. \b \q1 \v 2 Kɨ guizbangɨra arazir kuramɨn irasa bar gefi. \q2 Nan suemning mati apɨghsighizɨ, \q3 kɨ uan nɨghnɨzir gavgavim ataghɨraghasava ami. \q1 \v 3 \x - \xo 73:3 \xo*\xt Onger Akaba 37:1; Jeremaia 12:1\xt*\x*Gumazir maba uari fa dagɨar avɨriba isi. \q2 Kamaghɨn amizɨ, kɨ gumazir kurar kabar bizibar gara, \q3 nan navim da bagha dɨkafi. \b \q1 \v 4 Men mɨkarziba mɨzaziba puvatɨzɨ me dera. \q2 Me gavgavigha mɨkarziba deraghvɨra ikia naviba fiki. \q1 \v 5 Me gumazir igharaziba osɨmtɨziba ateri moghɨn, me osɨmtɨziba aterir puvatɨ. \q2 Gumazir igharaziba aterir osɨmtɨzir kaba \q3 bar me bativir puvatɨ. \q1 \v 6 Kamaghɨn amizɨ, me uari fer arazir kam mati, me deragha uan mɨkarzibar kurti. \q2 Me pura gumazir igharazibav sogha me gasɨghasɨsi. \q3 Ezɨ arazir kam me avara, mati me korotiaba isa uan mɨkarziba ave. \q1 \v 7 Men nɨghnɨziba ko navibar aven, \q2 arazir kurar avɨrir me damuasa ifongeziba otivaghiri. \q1 \v 8 Me dɨbovir akabar gumazir igharazibav gɨa uari fa, \q2 arazir kurabar me damuasa nɨghnɨzibagh ami. \q1 \v 9 Me mɨzer otuaribar Godɨn uan Nguibamɨn itimɨn mɨgei. \q2 Me uarira uan ziaba fe, \q3 gumazamiziba men gɨn mangasa me arazir kam bagha bar gavgafi. \q1 \v 10 Me kamaghɨn damutɨ, \q2 Godɨn gumazamiziba men akabagh ifuegh, \q2 nɨghnɨzir gavgavim dar ikiam. \q1 \v 11 Gumazir kurar kaba ghaze, “E amir biziba God dagh foghan kogham. \q2 Godɨn Bar Pɨn Itim, \q3 en arazir e amiba, a tam bativsɨ damuva avegham.” \b \q1 \v 12 Gumazir kurar kabar arazim kamakɨn, men dabirabim derazɨ, me bizir avɨriba ikia, \q2 egha ua inivɨra ikiasa. \b \q1 \v 13 Kɨ uabɨ bar deravɨra uan navir averiam geghuvima, a Godɨn damazimɨn zuezɨ, \q2 kɨ arazir kuratabagh amizir puvatɨ. \q3 Nan arazir kam, a ti pura ghuz o? \q1 \v 14 O God, nɨ arueba ko dɨmagaribar mɨzaziba na ganɨgavɨra iti. \q2 Ezɨ osɨmtɨzir kaba, mɨzarazibar fofoziba na ganɨdi. \b \q1 \v 15 Kɨ gumazir kurabav gei moghɨn, nɨn gumazamiziba akar otevitam me mɨkemeghtɨ, \q2 me okam nɨghnɨgham. \q3 Kɨ kamaghɨn amizir puvatɨ. \q1 \v 16 Kɨ mɨghɨgha osɨmtɨzir kabagh nɨghnɨgha, \q2 dar mɨngaribagh foghfoghasa amuava avenge. \q1 \v 17 \x - \xo 73:17 \xo*\xt Onger Akaba 27:4; 37:38\xt*\x*O God, kɨ kamaghɨn amua ghua amɨragha nɨn Dɨpenimɨn aven ghu. \q2 Kɨ nɨn Dɨpenimɨn aven ikia nan nɨghnɨzim derazɨ, \q3 kɨ bizir gumazir kuraba bativamibagh fofosi. \b \q1 \v 18 Guizbangɨra, tuavir me aruiba nɨ dagh ami da bar apɨghsɨki, \q2 egha me gami me ira bar moghɨra ikufi. \q1 \v 19 Me bar moghɨra ikuvamin arazir kam, a bar zuamɨra me batogham. \q2 Eghtɨ me ovengamin arazir kam bar moghɨra men ikuvigham. \q1 \v 20 O Ekiam, me mati gumazim irebamɨn ganizɨ, an amɨmzaraghan pura gɨfa. \q2 A mɨzarazimɨn irebam gɨnɨghnɨzima, a uam an nɨghnɨzimɨn itir puvatɨ. \b \q1 \v 21 Kɨ faragha bizir kabagh nɨghnigha nan navim bar oseme. \q2 Mati, kɨ bizir kurar mam amezɨ, nan navir averiam puvɨra na gami. \q1 \v 22 Nan nɨghnɨzim nan otevezɨ, kɨ deragha nɨn arazibagh fozir puvatɨ. \q2 Kɨ asɨzir atiar nɨghnɨziba puvatɨzimɨn mɨn, nɨn damazimɨn an arazibagh ami. \b \q1 \v 23 Bar guizbangɨra, kɨ nɨ ko zurara iti, \q2 ezɨ nɨ nan dafarimɨn suira. \q1 \v 24 \x - \xo 73:24 \xo*\xt Onger Akaba 48:14; 49:15; 58:11\xt*\x*Nɨ uan akar aghuimɨn, tuavir kɨ daruamibar nan akakasi. \q2 Nɨ gɨn na inigh mangɨtɨ, kɨ nɨ ko nɨn Nguibamɨn ikiam. \q1 \v 25 O God, tina ua nɨn Nguibamɨn ikɨ deragh nan ganam? \q2 Nɨ bar uabɨra, ua gumaziba puvatɨ. \q1 Kɨ bar nɨ gifonge. \q2 Kɨ nguazir kamɨn ua bizitam gifongezir puvatɨ. \q1 \v 26 \x - \xo 73:26 \xo*\xt Onger Akaba 16:5; 40:12; 84:2\xt*\x*Nan nɨghnɨzim ko nan mɨkarzim ua gavgaviba puvatɨghtɨ, \q2 God, nɨ uabɨ gavgavim nan navir averiam danɨng. \q1 Kɨ ua gumazir igharazitamɨn ganan kogham. \q2 Nɨ bar uabɨra kɨ nɨn ganam. \b \q1 \v 27 Bar guizbangɨra, gumazamizir akɨrim ragha nɨ gasaraziba, \q2 me bar moghɨra gɨvagham. \q1 Gumazir faragha nɨn gɨn ghua datɨrɨghɨn nɨ ataghiziba, \q2 nɨ me gasɨghasɨgham. \q1 \v 28 \x - \xo 73:28 \xo*\xt Onger Akaba 14:6; 40:5; Hibru 10:22; Jems 4:8\xt*\x*O God, kɨ nɨn boroghɨra itir arazir kam, a bar dera. \q2 Ekiam, nɨ Ikiavɨra Itir God, nɨ guizbangɨra nan dɨvazir gavgavim, \q3 ezɨ kɨ nɨn aven modi. \q4 Bizir nɨ amiba, kɨ bar adar gun mɨkɨmam. \c 74 \s Gumazim God ko mɨgei, // eghtɨ a Israelian akurvagham \d Asap onger akar kam osiri. \d Me onger akar kam kamaghɨn a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 O God, nɨ manmaghsua akɨrim ragha e gasara? \q2 E nɨn gumazamiziba, nɨ navim en ikuvigh en atar kamaghɨra ikiam, o? \q1 \v 2 Nɨ fomɨra ua bagha e ginaba, nɨ e gɨnɨghnɨgh. \q2 Nɨ e givezegha gɨvazɨ, e nɨn adarazira. \q1 Nɨ faragha Saionɨn Mɨghsɨamɨn ike, \q2 egh nɨ ua mɨghsɨar kam ginɨrɨgh. \q1 \v 3 En apaniba nɨn Dɨpenim ko an itir biziba bar dagh asɨghasɨki. \q2 Nɨ dɨkavigh izi bizir me fomɨra asɨghasɨghizir kabar ganigh. \b \q1 \v 4 Nɨn apaniba nɨn Dɨpenim inigha gɨvagha, \q2 paza bizibagh amua dɨa ghaze, me God abɨragha gɨfa. \q1 Me nɨn biziba inigha, uan bizir men ababaniba itiba isa \q2 dar danganibagh arɨki. \q1 \v 5 Me mati gumazim ruarimɨn temeba okava da aghorogharɨghizɨ moghɨn, \q2 me temer nɨn dɨpenimɨn ingariziba, bar ada okava da aghore. \q1 \v 6 Temer me fomɨra dɨgɨrir aghuibagh amiziba, \q2 apaniba hamaba ko sobiabar dav sogha da akari. \q1 \v 7 Nɨn Dɨpenir nɨ uabɨ aven itir kam, \q2 me a gasɨghasɨgha, a gaborozɨ a isi. \q3 Me danganir gumazamiziba ikɨ nɨ ziam famim bar a gasɨghasɨki. \q1 \v 8 Me uan navir averiabar aven bar e abɨnigh guizbangɨra e gasɨghasɨghasa nɨghnigha, \q2 e God ko mɨgeir dɨpenir en nguazimɨn itiba, bar dagh aponge. \q1 \v 9 E gan fofoghamin arazarazitaba bar itir puvatɨ. \q2 Da bar moghɨra ghuegha gɨfa. \q1 Ezɨ Godɨn akam inigha izir gumazitam uam e ko itir puvatɨ. \q2 Osɨmtɨzir kam gɨvamin dughiam, en tav bar a gɨfozir puvatɨ. \b \q1 \v 10 O God, dughiaba manmagh apaniba nɨ dɨpovam? \q2 Me nɨn ziam akar kurabar a mɨkɨmvɨra ikiam? \q1 \v 11 Nɨ manmaghsua en akurvaghan aghuagha, \q2 agharimning gɨrakɨrangɨn amadagha puram en gari? \b \q1 \v 12 Bar guizbangɨra, O God, nɨ fomɨrama en atrivimɨn ikia, \q2 dughiar avɨribar en akurvazi, e mɨdorozibagh amua uan apaniba abɨri. \q1 \v 13 \x - \xo 74:13 \xo*\xt Ua Me Ini 14:21\xt*\x*Nɨ uan gavgavimra ongarir ekiam tongɨram anebɨki. \q2 Egha maburan osirir ongarimɨn itibar dapaniba abɨghizɨ da ariaghire. \q1 \v 14 \x - \xo 74:14 \xo*\xt Jop 41:1; Onger Akaba 104:26; Aisaia 27:1\xt*\x*Nɨ guar bar ekiamɨn dapanim abɨghizɨ, \q2 ongarir mɨriamɨn itir gumazamiziba aneme. \q1 \v 15 Faneba ko daghuriba, nɨ dɨpaba dagh atɨzɨ da ivemara uaghiri. \q2 Nɨ faner ekiabagh ami da dati. \q1 \v 16 \x - \xo 74:16 \xo*\xt Jenesis 1:14\xt*\x*Nɨ angazangarim ko mɨtatemɨn ingari, \q2 egha aruem ko iakɨnimɨn ingarizɨ aning pɨn uan danganimningɨn iti. \q1 \v 17 \x - \xo 74:17 \xo*\xt Jenesis 8:22; Aposel 17:26\xt*\x*Nguazim mangɨ tuivamin danganiba, nɨ dar ababaniba arigha gɨfa. \q2 Azenibar aven, aruem ganamin dughiaba ko amozim izamin dughiaba, nɨ da arigha gɨfa. \b \q1 \v 18 Ikiavɨra Itir God, nɨ okɨnɨghnɨghan markɨ. \q2 Nɨn apaniba gumazir onganibar mɨn nɨghnɨgha ghaze, \q3 nɨ mati pura bizim egha nɨ dɨpova nɨ mɨgei. \q1 \v 19 Nɨn gumazamiziba gavgaviba puvatɨ. \q2 Asɨzir atiam kuarazir muziarim mɨsuegha anemezɨ moghɨn, \q3 apanir kaba bar moghɨra me agɨvan markɨ. \q1 Kamaghɨn, nɨ me isɨ apanibar dafaribar arɨghan markɨ. \q2 E nɨn gumazamiziba, apaniba mɨzazim e gasi. \q3 Ezɨ e nɨn azai, nɨ e gɨnɨghnɨgh kamaghɨra ikɨ. \q1 \v 20 En nguazibar danganiba bar, gumazir kuraba dar moga ikia tintinimɨn mɨdorozibagh ami. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ e ko dɨkɨrɨzir akar kam, nɨ uam a gɨnɨghnɨgh. \q1 \v 21 Nɨ gumazir kuraba ateghtɨ, \q2 me gumazir igharaziba dɨkaragh bar me abɨnan markɨ. \q1 Nɨ biziba otevezir gumazamizibar akurvaghtɨ, \q2 me nɨn ziam fɨ. \b \q1 \v 22 O God, nɨ dɨkavigh izɨ pamten apanibav kɨm suam, \q2 iarara osɨmtɨzim gami, kɨ puvatɨ. \q1 Egh gumazir akaba batogha dɨbovir akabar nɨ mɨgeiba, \q2 nɨ me gɨnɨghnɨgh bizitam damu. \q1 \v 23 Nɨn apaniba tiariba akara akar kurabar nɨ mɨgei. \q2 Me akaba akara pamtem mɨgɨavɨra iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ, nɨ men arazir kurar me amir kabagh nɨghnɨghvɨra ikɨ. \c 75 \s God gumazamizir kuraba abɨnigha, gumazamizir aghuibar akura \d Asap onger akar kam osiri. \d Gumazir ighiabar faragha zuim a gumazamizibav kɨmtɨ, me tiarir kamɨn gɨn mangɨ ighiar kam bangam, “Gumazitam gasɨghasɨghan markɨ.” \q1 \v 1 O God, e zurara nɨ mɨnaba egha nɨn ziam fe. \q2 E nɨn ziar ekiamɨn gun mɨgɨa, \q3 bizir igharagha garir nɨ amibagh eghari. \b \q1 \v 2 God kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “Kɨ kotiamɨn dughiar mam amɨsevegha gɨvazɨma a iti. \q2 Nan kotiam guizbangɨra zui. \q3 Egha ifarir puvatɨ. \q1 \v 3 Nguazir kam, mɨkɨmkɨzim a batoghtɨ, \q2 an itir gumazamiziba akongam. \q1 Nguazimɨn mɨngarir apengan itim, \q2 kɨ an suiraghtɨ a ikɨ gavgavigham. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 4 Kɨ gumazamizir akaba batogha pura uan ziaba febav gɨa ghaze, \q2 ‘Ia uari fɨva akaba batoghan markɨ.’ \q1 Kɨ gumazamizir kurabav gɨa ghaze, \q2 ‘Ia uarira uan gavgavibagh nɨghnɨgh uan ziaba fan markɨ. \q1 \v 5 Ia uan gavgavibagh nɨghnɨgh da bagh ifaghatan markɨ. \q2 Egh pamten akabagh itɨ, dɨbovir akabar na mɨkɨman markɨ.’ ” \b \q1 \v 6 Gumazamizibar araziba tuisɨghamin gumazitam, an \q2 aruem anadi naghɨn ko, aruem uaghiri naghɨn ko, not ko sautɨn amadaghan ikɨva otoghan kogham. \q3 Puvatɨgham. \q1 \v 7 \x - \xo 75:7 \xo*\xt 1 Samuel 2:7; Onger Akaba 50:6; 147:6; Daniel 2:21\xt*\x*God uabɨra en araziba tuisɨsi. \q2 A gumazamizir maba fa, igharaziba abɨri. \q1 \v 8 Ikiavɨra Itir Godɨn anɨngagharim kamaghɨn iti. \q2 A kavɨn mamɨn suira, ezɨ wainɨn igiar gavgavir ekiam itim a gizɨfa. \q1 An a ingezɨ gumazamizir kuraba anepa bar anegɨfa. \q2 Arazir kamra, gumazamizir kuraba Godɨn kotɨn otivigh, egh bar gevegham. \b \q1 \v 9 Kɨ uabɨ zurara Jekopɨn God bagh ighiaba bangɨvɨra ikɨ an ziam fam. \q2 Egh an akabar gun mɨkɨmam. \q1 \v 10 Eghtɨ God gumazamizir kurabar gavgaviba bar ada gɨvagham. \q2 Egh an damazimɨn derazir gumazamiziba, a gavgavim ua me danɨngam. \c 76 \s God mɨdorozim gamua uan apaniba abɨra \d Asap onger akar kam osiri. \d Onger akar kam kar Godɨn ziam fer onger akam. Onger akar kamɨn faragha zuir gumazim, gumazibav gɨa ghaze, me gitabav sogh. \q1 \v 1 Judan adarazi bar deravɨra God gɨfo. \q2 Israelia an ziar ekiam fe. \q1 \v 2 An Dɨpenim Jerusalemɨn nguibamɨn iti. \q2 Egha Saionɨn Mɨghsɨamɨn ikia kamaghɨra iti. \q1 \v 3 A danganir kamɨn uan apanibar afuziba ko, \q2 oraba, ko mɨdorozir sababa ko, \q3 mɨdorozir bizir igharaziba sara apɨragharɨki. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 4 God, nɨ atrivibar ekiam egha ziar ekiam iti. \q2 Nɨn ziam bar pɨn ikia, egha mɨghsɨar ekiabar ziar ekiabagh afira. \q3 Nɨ mɨghsɨabar uan apanibav sogha me abɨragha uamategha ize. \q1 \v 5 Nɨ men mɨdorozir gumazir gavgavibav sogha men bizir aghuiba bar ada ini. \q2 Ezɨ mɨdorozir gumazir kaba datɨrɨghɨn ariaghirezɨ, \q3 gumazir ikɨ mɨsogh ua men biziba iniamba puvatɨ. \q1 \v 6 O Jekopɨn God, nɨ men atarigha gɨvazɨ, \q2 hoziaba ko gumazir hoziabagh apiaziba ariaghiregha nguazim gireghav iti. \b \q1 \v 7 O God, nɨ men ataran bighangɨn, tinara nɨn damazimɨn tuivam? \q2 Bar puvatɨ. \q3 Gumazamiziba bar puvɨra nɨn atiati. \q1 \v 8-9 Nɨ uan Nguibamɨn ikia gumazamiziba isa uan kotiam gatɨ. \q2 Nɨ dughiar kamɨn tugha kotiamɨn gun me mɨgei. \q1 Egha nɨ iza gumazamizir igharaz darazi paza me gamiba, nɨ men akurvasi. \q2 Gumazamiziba bar atiatigha mɨkɨman asa. \q3 Me pura uan akabar kumigha iti. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 10 \x - \xo 76:10 \xo*\xt Ua Me Ini 18:11\xt*\x*Gumaziba naviba men ikufi, \q2 ezɨ bizir kam gumazir igharazibagh ami me nɨn ziam fe. \q1 Gumazir mɨdorozim gamua deragha ikiavɨra itiba, \q3 me nɨn ziam fam. \q1 \v 11 Ikiavɨra Itir God a nɨn God, \q2 nɨ a ko Akar Gavgavim akɨrigh, \q3 egh guizbangɨra akar dɨkɨrɨzir kamɨn gɨn mangɨ. \q4 Egh ifaran markɨ. \q1 E Ikiavɨra Itir Godɨn atiatingam, \q2 kamaghɨn, gumazamiziba bar a bagh bizir aghuiba inigh mangɨ. \q1 \v 12 An atrivir akaba batoziba abɨri. \q2 Egha nguazimɨn atrivibagh ami \q3 me bar an atiati. \c 77 \s Gumazim osɨmtɨzim itir dughiamɨn a God ko mɨgei \d Asap onger akar kam osiri. \d An onger akar kamɨn faragha zuir gumazim Jedutun gɨnɨghnɨgh a bagha onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 77:1 \xo*\xt Onger Akaba 3:4; 142:1\xt*\x*Kɨ osemegha uabɨn akurvaghasa arava God ko mɨgei. \q2 A na baraghasa kɨ pamten an dei. \q1 \v 2 Osɨmtɨziba na bativir dughiaba, \q2 kɨ Ekiam buriava an dei. \q1 Kɨ dɨmagaribar uan dafariba favɨra ikia a ko mɨgɨa, \q3 navir amɨrizim inizir puvatɨ. \b \q1 \v 3 Kɨ God gɨnɨghnɨgha nan navim arai. \q2 Kɨ God gɨnɨghnɨgha nan navim bar na basemezɨ \q3 damaziba nan sɨri. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 4 God na gamima kɨ dɨmagaribar akuir puvatɨ. \q2 Nan navim bar na basemezɨ kɨ mɨkɨman asa. \q1 \v 5 Kɨ dughiar fomɨra ghueziba ko, azenir fomɨra ghuezibagh nɨghnɨsi. \q1 \v 6 \x - \xo 77:6 \xo*\xt Onger Akaba 4:4; 42:8\xt*\x*Kɨ dɨmagaribar uan onger akar kam gɨnɨghnɨsi. \q2 Kɨ nɨghnɨgha ikia, egha uabɨra uabɨn azangsɨsi: \q1 \v 7 “Ekiam zurara akɨrim ragh na gasam o? \q2 Egh a ua na gifongeghan kogham o? \q1 \v 8 An apangkuvir arazim nan ikiavɨra iti, o puvatɨ? \q2 A na ko dɨkɨrɨzir akar kam na ko ikiavɨra iti, o puvatɨ? \q1 \v 9 God en akurvaghasa ua nɨghnɨsi o puvatɨ? \q2 An en apangkuvir arazim, an adarim ti anepɨrighama?” \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 10 Kɨ nɨghnɨzir kam gamua nan navim na baseme. \q2 Ezɨ kɨ ghaze, \q3 “Godɨn Bar Pɨn Itim, datɨrɨghɨn nan akurvaghan aghua.” \b \q1 \v 11 O Ikiavɨra Itir God, kɨ dɨgavir kuram gamir araziba ko, \q2 ingangarir ekiar nɨ faragha amiziba, kɨ uamategh dagh nɨghnɨgham. \q1 \v 12 Kɨ guizbangɨra dɨgavir kuram gamir araziba ko, \q2 ingangarir ekiar nɨ faragha amiziba, kɨ uamategh dagh nɨghnɨgham. \b \q1 \v 13 O God, arazir nɨ amiba, da bar deragha guizbangɨra zue. \q2 Ezɨ godɨn ifavaritamɨn gavgavim nɨ gafirazir puvatɨ. \q1 \v 14 O God, nɨrara mirakelbagh amua, \q2 uan gavgavir ekiam Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bar men aka. \q1 \v 15 Nɨn gavgavimra nɨ uan gumazamizibar akuragha me ini. \q2 Gumazamizir kaba, me Jekop ko Josepɨn ovavir boriba. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 16 O God, fomɨra dɨpaba nɨn gara nɨn atiati. \q2 Ongarir konimɨn aven, mɨkɨmkɨziba tintinibar otifi. \q1 \v 17 Ezɨ amozir ekiaba izaghirima, \q2 onɨmariba danganiba bar dar taghtasi, \q3 ezɨ arariba pamten dagarvasi. \q1 \v 18 Nɨn arariba amɨnir ekiamɨn tongɨn dagarvasi. \q2 Ezɨ onɨmariba taghtagha bar nguazim gisɨsi, \q3 ezɨ nguazim mozorogha sɨvaghsɨvasi. \q1 \v 19 Nɨ ongarir torimɨn arua zuima, \q2 tuavir aruim, ongarir konimɨn iti. \q1 Ezɨ nɨn diaritam tuavir kamɨn itima, \q2 gumazitam an ganizir puvatɨ. \b \q1 \v 20 Nɨ sipsipbar garir gumazimɨn mɨn, gumazamizibar faragha ghua me inigha zui. \q2 Egha ingangarim Moses ko Aron ganɨngizɨ, aning men faragha ghua men gari. \c 78 \s Gumazamiziba God gamizɨ a bar me baseme \d Asap nɨghnɨzir aghuim isɨ gumazamizibar anɨngasa onger akar kam osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 Nan gumazamiziba, kɨ ian sure damuamin mɨgɨrɨgɨaba ia deragh da baragh. \q2 Nan akamɨn otivir mɨgɨrɨgɨaba, ia deragh kuariba arigh da baragh. \q1 \v 2 \x - \xo 78:2 \xo*\xt Matyu 13:35\xt*\x*Kɨ akar isɨn zuibar bizir mogomemɨn itibav kɨmam. \q2 Eghaghanir kaba fomɨra ikegha iza datɨrɨghɨn otifi. \q2 \v 3 Akar kaba en inazir afeziaba fomɨra dav mɨkemegha gɨfa. \q2 Ezɨ e bizir kaba baregha dagh fo. \q1 \v 4 E akar kaba uan boribar ghuangsɨghan kogham. \q2 Borir igiar datɨrɨghɨn otivamiba, e kamagh me geghanam, \q1 Ikiavɨra Itir God, a gavgavir ekiam iti. \q2 A ingangarir ekiabagh amua, mirakelɨn arazarazir avɨribagh ami. \q1 \v 5 God Akar Gavgaviba isa Israelian gumazamizibagh anɨngi. \q2 Jekopɨn ovavir boriba akar kabar gɨn mangasa, a da isa me ganɨngi. \q1 A fomɨra en inazir afeziaba kamaghɨn me mɨkeme, \q2 “Ia bar deraghvɨra nan Akar Gavgavibar uan boribar sure damu.” \q1 \v 6 Eghtɨ men borir gɨn otivamiba uaghan dagh fogh, \q2 egh me uaghan uan boribagh eghanam. \q1 \v 7 Me kamaghɨn damuva, nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨ, \q2 egh bizir an amiziba gɨn amangan kogham. \q3 Me bar an Akar Gavgavibar gɨn mangam. \q1 \v 8 Me uan inazir afeziabar arazibar gɨn mangan markɨ. \q2 Men inazir afeziaba orazir puvatɨgha Godɨn akam batoke. \q1 Egha nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨgha, \q2 an akaba zurara dar gɨn zuir puvatɨ. \b \q1 \v 9 Fomɨra Efraimɨn adarazi piba ko bariba inigha mɨsoghasa zuima, \q2 mɨdorozim otozɨ me are. \q1 \v 10 Me Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim batuegha, an akamɨn gɨn zuir puvatɨ. \q2 God men apangkuvighavɨra iti. \q1 \v 11 A men damazibar amizir mirakelba ko, \q2 bizir an amiziba, me da gɨn amada. \q1 \v 12 \x - \xo 78:12 \xo*\xt Ua Me Ini 7:8--12:32\xt*\x*God en inazir afeziabar damazibar Isipɨn kantrin aven, \q2 a Soanɨn nguibamɨn mirakelbagh ami. \q1 \v 13 \x - \xo 78:13 \xo*\xt Ua Me Ini 14:21-22\xt*\x*God ongarim abɨghizɨ ongarim vong ko vongɨn tughav itima, \q2 a Israelian akua an torimra ghua vongɨn oto. \q1 \v 14 \x - \xo 78:14 \xo*\xt Ua Me Ini 13:21-22\xt*\x*An aruebar ghuariamɨn tongɨn ikia men faragha zui. \q2 Egha dɨmagaribar avimɨn angazangarimɨn aven ikia men faragha zui. \q1 \v 15 \x - \xo 78:15-16 \xo*\xt Ua Me Ini 17:1-7; Dɨboboniba 20:2-13\xt*\x*A gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn dagɨaba abɨzi, dɨpar nguazimɨn aven mar itiba otifi. \q2 Egha dɨpam uan gumazamizibagh anɨdima me da api. \q1 \v 16 A dɨpabagh amizɨ, da dagɨamɨn azenan otiva, \q2 fanemɨn mɨn ivemara ghuaghiri. \b \q1 \v 17 A kamaghɨn amima, me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia, \q2 akaba batoghavɨra ikia, Godɨn Bar Pɨn Itimɨn damazimɨn arazir kurabagh amuavɨra iti. \q1 \v 18 \x - \xo 78:18-31 \xo*\xt Ua Me Ini 16:2-15; Dɨboboniba 11:4-23; 11:31-35\xt*\x*Me God isɨ ingangarim datɨgh an gan foghasa, \q2 egha dagher me bar ifongezir kam bagha bar puvɨra an diava arai. \q1 \v 19 Me God dɨpova ghaze, \q2 “Gumazamiziba puvatɨzir danganir kam, God ti dagher avɨriba e danɨngam, o? \q1 \v 20 A guizbangɨra faragha dagɨam mɨsoghezɨ dɨpam azenan otogha afora uaghiri. \q2 Ezɨ a datɨrɨghɨn bret ko asɨzim e danɨngam, o?” \q1 \v 21 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn me baregha an adarim bar ekevezɨ, \q2 an avim Jekopɨn adarazi bagha anemadazɨ a izaghiri. \q1 \v 22 Me kamaghɨn nɨghnɨzi puvatɨ: \q2 A uan gavgavimɨn men akuraghtɨ me deragh ikiam. \q3 Egha me nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. \q1 \v 23 An nɨghnɨzim men ikiavɨra itima, \q2 a pɨn overiam mɨkemezɨ a kuiaghirɨ. \q1 \v 24 \x - \xo 78:24 \xo*\xt Jon 6:31\xt*\x*Egha a uan Nguibamɨn manan daghem isa gumazamizibagh anɨdi. \q2 Gumazamiziba damasa, a me bagh manan daghem\f + \fr 78:24 \fr*\ft Mana, a dagher manmagh garim. Nɨ foghsɨ, Ua Me Ini 16:31ɨn an gan.\ft*\f* anemadazɨ a iri. \q1 \v 25 Enselba apir dagheba, God dar avɨriba isa me ganɨngizɨ, \q2 me da amegha bar izefe. \q1 \v 26 God uan gavgavimɨn, aruem anadi naghɨn ko sautɨn amadaghan izir amɨnim amadazɨ \q2 a ivai. \q1 \v 27 A nguazir mɨnemniaba ko, ongarir gigimɨn mɨn, \q2 kuarazir avɨriba amangizɨ da izaghiri. \q1 \v 28 God kuarazir kaba amangizɨ da danganir me itimɨn, \q2 bar men purirpenibar mɨriabara iri. \q1 \v 29 Dagher gumazamizir kaba iniasa ifongeziba, God da me ganɨngi. \q2 Ezɨ me da apa ghua bar izefe. \q1 \v 30-31 Me apima dagheba men akatoribar ikiavɨra itima, \q2 God men atara \q3 Israelian gumazir igiar gavgavibav soghezɨ me ariaghire. \b \q1 \v 32 God bizir kabagh ami, ezɨ me arazir kurabagh amua ghuavɨra iti. \q2 A mirakelbagh ami, ezɨ me nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. \q1 \v 33 A mati gumazim uan akamɨn amɨnim giverazɨ an otogha ghua pura gɨvazɨ moghɨn, \q2 A bar zuamɨra me gasɨghasɨghizɨ me ariaghire. \q1 \v 34 God men maraziv soghezɨ me ariaghirezɨ, \q2 men marazi guizbangɨra navibagh iragha ua God bagha ize. \q1 \v 35 \x - \xo 78:35 \xo*\xt Ua Me Ini 15:13; Godɨn Araziba 7:8; Aisaia 41:14; 63:9\xt*\x*Me ua nɨrɨgha ghaze, \q2 e Godɨn Bar Pɨn Itimɨn aven moga egha deragha iti. \q3 Ezɨ a en akuragha uam e ini. \q1 \v 36 Mɨgɨrɨgɨar me amir kaba, da bar guizbangɨra puvatɨ, \q2 me a gifarava a mɨgei. \q1 \v 37 \x - \xo 78:37 \xo*\xt Aposel 8:21\xt*\x*Me an akabar gɨn zuir puvatɨ, \q2 egha a me ko Dɨkɨrɨzir Akar Gavgavim abɨki. \q1 \v 38 Ezɨ a men apangkuvighavɨra ikia, \q2 men arazir kuraba gɨn amadagha, \q3 me gasɨghasɨzir puvatɨ. \q1 A dughiar avɨribar uan adarim amɨnivagha \q2 men akazir puvatɨ. \q1 \v 39 \x - \xo 78:39 \xo*\xt Onger Akaba 103:14-16; Jon 3:6-8; Jems 4:14\xt*\x*An nɨghnɨzim, me gumazibara, \q2 men ikɨrɨmɨrim dughiar ruarimɨn itir puvatɨ. \q1 Men ikɨrɨmɨrim mati, \q2 amɨnim dughiar bar otevimra varagha ghugha gɨfa. \b \q1 \v 40 Me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn, \q2 dughiar avɨribar an akam batosi. \q3 Me dughiar avɨribar a gami an navim oseme. \q1 \v 41 Me zurara Godɨn gavgavim gɨfofoghasa, a gavgavis ti o puvatɨ? \q2 Egha arazir kabagh amua, \q3 Israelian Godɨn Bar Zuezim gamizɨ, \q4 an navim bar osemegha men atari. \q1 \v 42 God men akuragha men apanibar dafariba da ua me inizir gavgavir kam, \q2 me a gɨnɨghnɨzir puvatɨ. \q1 \v 43 A mirakelɨn arazir kaba, \q2 Isipɨn kantrin aven, Soanɨn nguibamɨn dagh ami da otifi. \q1 \v 44 \x - \xo 78:44 \xo*\xt Ua Me Ini 7:17-21\xt*\x*A Isipian fanebagh amizɨ ghuzim dar otozɨ, \q2 gumazamiziba damamin dɨpaba puvatɨ. \q1 \v 45 \x - \xo 78:45 \xo*\xt Ua Me Ini 8:1-6; 8:20-24\xt*\x*A berezir avɨriba ko, mɨtivir avɨriba me bagha da amangizɨ, \q2 bereziba me givima, mɨtiviba men azenibagh asɨghasɨki. \q1 \v 46 \x - \xo 78:46 \xo*\xt Ua Me Ini 10:12-15\xt*\x*An apiziba ko, odeziba amangizɨ, \q2 da iza men azenibar aghuir dagheba ko zuravariba bar ada ame. \q1 \v 47 \x - \xo 78:47-48 \xo*\xt Ua Me Ini 9:22-25\xt*\x*An amozir ofɨzir dagɨabar mɨn gariba amangizɨ, \q2 da men wainɨn ikarɨzibagh ira bar dagh asɨghasɨki. \q1 An ais gamizɨ \q2 a men fighɨn temebagh ira bar dagh asɨghasɨki. \q1 \v 48 An aisɨn amozir ofɨzir ekiaba amangizɨ da iza, \q2 men bulmakaubagh asɨghasɨki. \q1 An onɨmaribagh amizɨ, \q2 da asɨzir igharazibagh asɨghasɨki. \q1 \v 49 An adarir bar ekiam men ikia men anɨngaghegha, \q2 bar moghɨra me gasɨghasɨghasa enselɨn avɨriba amangi. \q1 Ezɨ me iza me gasɨghasɨgha \q2 osɨmtɨzir bar ekiam me ganɨngi. \q1 \v 50 A men atara me ataghizɨ me itir puvatɨ. \q2 An arɨmariar ekiam me ganɨngizɨ me arɨa bar ariaghire. \q1 \v 51 \x - \xo 78:51 \xo*\xt Ua Me Ini 12:29\xt*\x*Isipian adarazir otarir ivariaba, a vaghvagha bar me mɨsoghezɨ me ariaghire. \q1 \v 52 \x - \xo 78:52 \xo*\xt Ua Me Ini 13:17-22\xt*\x*A sipsipbagh eghuvir gumazimɨn mɨn, \q2 uan gumazamizibar faragha ghua, men akua gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ghu. \q1 \v 53 \x - \xo 78:53 \xo*\xt Ua Me Ini 14:26-28\xt*\x*A me ko zuima me atiatir puvatɨgha deraghavɨra ghuava otifi. \q2 Ezɨ men apaniba, ongarim bar moghɨra me avara. \q1 \v 54 \x - \xo 78:54 \xo*\xt Ua Me Ini 15:17; Josua 3:14-17\xt*\x*A me inigha ghua uan nguazir a ua bagha inabazimra me atɨ. \q2 Nguazir mɨghsɨar kam, a uan gavgavimɨn a ini. \q1 \v 55 \x - \xo 78:55 \xo*\xt Josua 11:16-23\xt*\x*Israelia izezɨ, a ikɨzir igharazibar gumazamiziba batuegha, nguazir kaba abɨgha \q2 da isa Israelian anababagh anɨngi. \q3 Ezɨ me pura, men dɨpeniba inigha deragha dagh apiaghav iti. \q1 \v 56 \x - \xo 78:56 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 2:11-15\xt*\x*Me Godɨn gavgavim gɨfofoghasa, a gavgavis, ti puvatɨ? \q2 Egha me Godɨn Bar Pɨn Itimɨn akaba batogha ghaze, a gavgaviba puvatɨ. \q3 Egha an Akar Gavgavibar gɨn zuir puvatɨ. \q1 \v 57 Men inazir afeziaba faragha amizɨ moghɨn, me an akaba batogha nɨghnɨzir gavgavim dar itir puvatɨ. \q2 Me mati barir pim ikɨrazɨ, gumazim asi bariba ikɨzɨrɨgha zui. \q1 \v 58 Me mɨghsɨabar ghua asebar ofa gamir dakozibar ingarizɨ, God puvɨra men atari. \q2 Me marvir guabar ingarizɨ, Godɨn navim me bagha bar ikufi. \q1 \v 59 God bizir kabar gara adarir ekiam ikia, \q2 egha bar Israelian aghua. \q1 \v 60 \x - \xo 78:60 \xo*\xt Josua 18:1; Jeremaia 7:12-14; 26:6\xt*\x*A Dɨpenir Silon nguibamɨn itimɨn ikia, e ko iti. \q2 A datɨrɨghɨn Purirpenir kam ataki. \q1 \v 61 \x - \xo 78:61 \xo*\xt 1 Samuel 4:4-22\xt*\x*An apanibar amamangatɨzɨ me an Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim itir Boksiam inigha ghu. \q2 Boksiar kamɨn me an gavgavir ekiam ko, an guamɨn angazangarir ekiamɨn gari. \q1 \v 62 A uan gumazamizibar atara, \q2 me ataghizɨ men apaniba me mɨsoghezɨ me ariaghire. \q1 \v 63 Men otarir igiaba mɨdorozimɨn aven bar ariaghirezɨma, \q2 men amizir igiaba ikiamin gumaziba puvatɨ. \q1 \v 64 Apaniba men ofa gamir gumazibav sozi me ariaghɨrima, \q2 men amuiba men apangkuva men azian iburaghburaki. \b \q1 \v 65 Ekiam akuavia osegha, \q2 mati gumazir igiam wainɨn dɨpam amegha gavgavigha tintinibar dia mɨgei. \q1 \v 66 A uan apanibav sogha me abɨnigha men agɨntɨghizɨ me ghuegha, \q2 aghumsɨzir dafam isa kamaghɨra iti. \q1 \v 67 A Josepɨn adarazir ovavir boribar aghua. \q2 A Efraimɨn anabamɨn adarazi amɨsevezir puvatɨ. \q1 \v 68 A Saionɨn Mɨghsɨar a ifongegha uabɨ itim ko Judan anabam, \q2 a ua bagha a ginaba. \q1 \v 69 A Saionɨn Mɨghsɨar kamɨn uan Dɨpenimɨn ingarizɨ, \q2 a gavgavigha overiamɨn mɨn pɨn iti. \q1 A mati nguazir a ingarizir kamɨn mɨn anetɨzɨ, \q2 a gavgavigha ikia mamaghɨra iti. \q1 \v 70 \x - \xo 78:70-71 \xo*\xt 1 Samuel 16:11-12; 2 Samuel 7:8; 1 Eghaghaniba 17:7\xt*\x*Godɨn ingangarir gumazim Devit, uan sipsipbar gara itima, \q2 God a inigha uan gumazamizibar ganasa anemɨsefe. \q1 \v 71 A sipsipbar garir ingangarim an anogoregha, \q2 Israelian atrivimɨn ikiasa anemɨsefe. \q3 A Godɨn gumazamiziba me geghuv deragh men ganam. \q1 \v 72 \x - \xo 78:72 \xo*\xt 1 Atriviba 9:4\xt*\x*Devit uan navir aghuimɨn gɨn ghua deragha men gari. \q2 Egha uan fofozir aghuimɨn men faragha ghua bizibagh ami. \c 79 \s Israelia uarir akurvaghasa God ko mɨgei \d Asap onger akar kam osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 79:1 \xo*\xt 2 Atriviba 25:8-10; 2 Eghaghaniba 36:17-19; Jeremaia 52:12-14\xt*\x*O God, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba nɨn nguazimɨn ize. \q2 Egha Dɨpenir nɨ ua bagha inabagha itim gamizɨ, a bar moghɨra nɨn damazimɨn mɨzegha ikufi. \q3 Egha me Jerusalem bar a gasɨghasɨki. \q1 \v 2 Me nɨn gumazamizibav soghezɨ me ariaghirezɨ, \q2 me nɨn ingangarir gumazir kabar kuaba isa kuaraziba ko asɨzir atiabar daghebar mɨn dagh anɨngizɨ, da da ame. \q1 \v 3 Me nɨn gumazamizibav soghezɨ me ariaghirezɨ, \q2 men ghuziba dɨpamɨn mɨn Jerusalemɨn nguibar averiam bar a gɨmɨri. \q3 Ezɨ gumazir men kuabar suigh me mozibar arɨghamitam ua itir puvatɨ. \q1 \v 4 Gumazamizir en boroghɨra itiba e dɨpova, en ingaravaka, \q2 akar kurabar e mɨgei. \b \q1 \v 5 \x - \xo 79:5 \xo*\xt Onger Akaba 85:5; Esekiel 38:19\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ en ataravɨra iti o? \q2 Nɨ dughiar ruarimɨn en atar ikɨ kamaghɨra ikiam o? \q3 Nɨ navim en ikuvigh, nɨn anɨngagharim avimɨn mɨn isi kamaghɨra ikiam o? \q1 \v 6 Nɨ kantrin nɨ gɨfozir puvatɨgha nɨ ko mɨgeir puvatɨziba, \q2 nɨ men atartɨ deragham. \q1 \v 7 Me kamaghɨn amua, Jekopɨn ovavir boriba bar me mɨsuagharigha, \q2 men nguazim bar a gasɨghasɨki. \q1 \v 8 \x - \xo 79:8 \xo*\xt Onger Akaba 106:6; Aisaia 64:9\xt*\x*Nɨ en inazir afeziaba amizir arazir kurabagh nɨghnighɨva, pazɨva e damuan markɨ. \q2 En nɨghnɨzir gavgaviba datɨrɨghɨn bar iraghuegha gɨfa. \q3 Kamaghɨn, nɨ zuamɨra en apangkufigh. \b \q1 \v 9 \x - \xo 79:9 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 14:11; Onger Akaba 25:11; 31:3\xt*\x*O God, nɨ Godɨn En Akurvazim. \q2 Nɨ uan ziar ekiam bagh nɨghnigh en akuragh uam e inigh, \q3 en arazir kuraba gɨn amadagh. \q1 \v 10 O God, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba manmaghsu kamagh e mɨkɨmam, \q2 “Ian God mana?” \q1 Nɨ uan gumazamizibar ghuziba ikarvagh, \q2 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba mɨzazim me gasɨtɨ e ganika. \q1 \v 11 Nɨ kalabusɨn itir gumazamizibar ararem baragh. \q2 Nɨ uan gavgavir ekiamɨn, gumazir apaniba mɨsueghtɨ aremeghasava amiba, \q3 uam men akuragh. \b \q1 \v 12 O Ekiam, apanir kaba akar kurabar nɨ mɨkeme. \q2 Kamaghɨn, nɨ men arazir kurar kaba ikaragh bar moghɨra me agɨfa. \q1 \v 13 Nɨn gumazamizir nɨn sipsipbar mɨn itiba, \q2 zurazurara nɨ mɨnamam. \q1 En ovavir borir gɨn otivamiba, \q2 me uaghan nɨn ziam fɨ kamaghɨra ikiam. \c 80 \s Israelia ua tugh gavgavighasa, God ko mɨgei \d Asap onger akar kam osiri. \d Gumazir ighiabar faragha zuim, a gumazamizibav kɨmtɨ, me tiarir kamɨn gɨn mangɨ ighiar kam damuam, “Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn akɨmarir aghuim.” \q1 \v 1 \x - \xo 80:1 \xo*\xt Ua Me Ini 25:22\xt*\x*O Israelia geghuvir gumazim, nɨ deravɨra e barakigh. \q2 Nɨ sipsipbar mɨn Josepɨn ovavir boribagh eghuva, deragha men gari. \q1 Nɨ uan atrivir dabirabim gaperaghav ikia, enselɨn bar gavgavibar pɨn iti. \q3 Nɨ uan angazangarim e gisiragh. \q1 \v 2 Nɨ Efraim ko, Benjamin ko, Manase, men anababar ovavir boriba, nɨ uabɨ men akagh. \q2 Nɨ uan gavgavim akagh izɨ en akuragh. \b \q1 \v 3 O God, nɨ uamategh e inigh izɨtɨ \q2 e ua dɨkavigh tuivigh, fomɨra ikezɨ moghɨn ua ikiam. \q3 Nɨ uan angazangarim e gisiragh, \q1 en apangkuvigh en akuraghtɨ, \q2 e ovengan kogham. \b \q1 \v 4 O God, nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim. \q2 Nɨ dughiar bar ruarimɨn uan gumazamizibar atara, \q3 me nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ da barazir puvatɨ. \q1 \v 5 Nɨ e gamizɨ, e bretɨn mɨn uan temeriba apava, \q2 kavɨn temerir izɨvɨrɨzim, dɨpamɨn mɨn uarir guri. \q1 \v 6 Nɨ gumazir en boroghɨn itibar arirazɨ, me iza en nguazim iniasa uariv sosi. \q2 En apaniba e dɨpovava en ingaravati. \b \q1 \v 7 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, nɨ uamategh e inigh izɨtɨ, \q2 e ua dɨkavigh tuivigh, fomɨra ikezɨ moghɨn ua ikiam. \q1 Nɨ uan angazangarim e gisiragh, \q2 en apangkuvigh en akuraghtɨ e ovengan kogham. \b \q1 \v 8 \x - \xo 80:8-16 \xo*\xt Aisaia 5:1-7\xt*\x*Nɨ uan gumazamiziba wainɨn ikarɨzimɨn mɨn Isipɨn me asigha me inigha ize. \q2 Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba batuegha, \q3 men nguazibar uan gumazamiziba, wainɨn ikarɨzimɨn mɨn me arke. \q1 \v 9 Nɨ wainɨn ikarɨzir kam bagha nguazim azenegha anekara. \q2 Ezɨ an aghua an biba bar nguazim giraghuzɨ, \q3 an aghua ghua bar uabɨ aroke. \q1 \v 10 Wainɨn ikarɨzir kam aghua, ekɨva an dughuazim mɨghsɨaba bar ada aghuazɨ, \q2 an aghariba sidan temer ekiaba bar ada avara. \q1 \v 11 An aghariba aghua ghua Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn tugha, \q2 iza Yufretisɨn Fanemɨn tu. \b \q1 \v 12 Nɨ datɨrɨghɨn manmaghsua wainɨn azenim avɨnizir dɨvazim bar anekaragharɨki? \q2 Gumazamiziba datɨrɨghɨn tuavimɨn daru, an ovɨziba okɨmam. \q1 \v 13 Dar atiaba a dɨkabɨntɨ, \q2 asɨzir atiaba anemam. \q1 \v 14 O Godɨn Gavgaviba Bar Itim, nɨ uam e gɨnɨghnɨgh, \q2 uan Nguibamɨn pɨn ikɨ vangɨnan wainɨn ikarɨzir kam deraghvɨra an gan. \q1 \v 15 Nɨ uabɨ uan agharir guvimɨn wainɨn ikarɨzir kam akara. \q2 Nɨ wainɨn biar igiam akarazɨ an aghua gavgavigha gɨfa. \b \q1 \v 16 En apaniba anetugha a isa avim mɨkɨnigha gɨfa. \q2 Nɨ uaghan me atugh me gasɨghasightɨ deragham. \q1 \v 17 Nɨn gumazamizir nɨ ua bagha inabaziba, \q2 nɨ me gamizɨ me ekevegha bar gavgafi. \q3 Nɨ men akuragh deragh men gan. \q1 \v 18 Nɨ kamagh damightɨ e uam akɨrim ragh nɨ gasan kogham. \q2 Nɨ en akuraghtɨ e angamɨra deravɨra ikɨ nɨn ziam fam. \b \q1 \v 19 O God, nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, \q2 nɨ uamategh e inigh izɨtɨ, \q3 e ua dɨkavigh tuivigh fomɨra ikezɨ moghɨn ua ikiam. \q1 Nɨ en boroghɨn ikɨtɨ, nɨn angazangarim e gisiraghtɨ, nɨ deragh e damu. \q2 Egh en apangkuvigh en akuraghtɨ e ovengan kogham. \c 81 \s Dughiar ekiabar ighiaba \d Asap ighiar kam osiri. \d Gumazir ighiar kamɨn faragha zuim, gumazibav kemeghtɨ me Gatɨn nguibamɨn gitabav sogham. \q1 \v 1 Godɨn e geghuva deragha en garim, e a bagh pamtem dɨmɨva bar akuegham. \q2 E, ighiaba bangɨ Jekopɨn Godɨn ziam fam. \q1 \v 2 Ia faragh gitaba ko ukulelebagh ikararangɨva, \q2 tambarinbav soghtɨ dar arareba deravɨrama otiv. \b \q1 \v 3 \x - \xo 81:3 \xo*\xt Dɨboboniba 10:10\xt*\x*En isar ekiam otivamin dughiamɨn, \q2 iakɨnir igiam otoghtɨ ia sɨghabagh ivi. \q1 Egh iakɨnim izɨ pazaghar torimɨn tughtɨ, \q2 ia ua sɨghabagh ivi. \q1 \v 4 Arazir God ifongezir kam, a Israelia e ganɨngi. \q2 Kar bizir Jekopɨn God damuasa e mɨkemeziba. \q1 \v 5 God Isipia ko mɨsozir dughiam an akar kam, e Josepɨn ovavir boriba an e ganɨngi. \q2 Kɨ akar otevir kam baragha fozir puvatɨ tina a mɨgei. \b \q1 \v 6 Kɨ orazi a kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q2 “Ian dɨpɨzibar itir osɨmtɨziba, kɨ bar da adegha gɨfa. \q1 Mɨtarir osɨmtɨzir ia ateriba, \q2 kɨ da isa nguazim dafegha gɨfa. \q1 \v 7 \x - \xo 81:7 \xo*\xt Ua Me Ini 17:7; Dɨboboniba 20:13\xt*\x*Ia osɨmtɨzir bar ekiam ikia nan deir dughiamɨn, \q2 kɨ ian akura. \q1 Kɨ overiamɨn pɨn, arariba dagarvazir naghɨn uan mogomer danganimɨn ikia, \q2 ian dɨmdiam baregha a ikara. \q1 Kɨ Meriban mozir pamɨn ikia, \q2 ian nɨghnɨzir gavgavim gɨfofoghasa arazarazir mabagh ami. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 8 “Nan gumazamiziba, kɨ Akar Gavgavim ia mɨkɨm ia akɨrasa. \q2 O Israelia, ia deraghvɨra nan akam baragh. \q1 \v 9 \x - \xo 81:9 \xo*\xt Ua Me Ini 20:2-3; Godɨn Araziba 5:6-7; 32:12; Onger Akaba 44:20; Aisaia 43:12\xt*\x*Ia marvir guabar ziaba fan markɨ. \q2 Ia kantrin igharazibar asebar ziaba fan markɨ. \q1 \v 10 \x - \xo 81:10 \xo*\xt Ua Me Ini 20:2; Onger Akaba 37:4; 107:9\xt*\x*Kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. \q2 Kɨ Isipɨn ia inigha azenan ize. \q1 Ia nɨghnɨzir gavgavim na ikɨtɨ, kɨ bar deravɨra ia damuam. \q2 Mati kuarazir nguzim akam akarigha itima, an amebam biziba atera iza an akam mɨkɨri. \b \q1 \v 11 “Nan gumazamiziba, me nan akaba baraghan aghua. \q2 Bar guizbangɨra, Israelia uari abɨnigha nan apengan itir puvatɨ. \q1 \v 12 \x - \xo 81:12 \xo*\xt Jop 8:4; Aposel 7:42; Rom 1:24-26\xt*\x*Kamaghɨn, kɨ me ataghizɨ me uan navibar kumigha uari uan arazir kurabar gɨn ghua, \q2 uan ifongiabar bizibagh ami. \q1 \v 13 Kɨ kamaghsua, nan gumazamiziba Israelia nan akaba baragh \q2 nan arazibar gɨn mangam. \b \q1 \v 14 “Me kamaghɨn damutɨ, kɨ zuamɨra uan gavgavir ekiamɨn men apanibav suegham. \q2 Kɨ men apaniba bar me abɨnigham. \q1 \v 15 Nan aghuazir gumazamiziba, me atiatir ekiam sara na bagha izi. \q2 Eghtɨ kɨ men apanimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 16 Eghtɨ ia, kɨ dagher bar aghuiba ko, \q2 ruarimɨn itir haniba ia danɨngtɨ, ia damɨ bar izevegham.” \c 82 \s God an atrivir ekiam \d Asap ighiar kam osiri. \q1 \v 1 Dughiar mamɨn aseba Godɨn Nguibamɨn uari akuvazɨ, \q2 God uan dabirabir danganim gaperagha \q3 men faragha ghua, akam me gasa kamaghɨn me mɨgei. \b \q1 \v 2 A ghaze, \q1 “Ia paza kotiaba tuisɨgha, \q2 gumazir arazir kurabagh amiba bar me gifonge. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 3 Ia deragh gumazamizir uarira uarir akurvaghan koghamiba ko, borir afeziaba ariaghirezibar akurvagh. \q2 Ia gumazamizir osɨmtɨziba ateriba ko, onganarazibagh amir gumazamiziba, deragh me damu. \q1 \v 4 Gumazamizir gavgaviba puvatɨziba ko, onganarazibagh amiba, \q2 ia gumazir kurabar dafariba da ua me inigh. \b \q1 \v 5 \x - \xo 82:5 \xo*\xt Onger Akaba 11:3; 75:3\xt*\x*“Me nɨghnɨzir aghuitam men itir puvatɨzɨ, me bizitam gɨfozir puvatɨ. \q2 Me mɨtatemɨn nguazir kam garua, \q3 arazir aghuitam gumazamizibar akurvaghasa a gamir puvatɨ. \b \q1 \v 6 \x - \xo 82:6 \xo*\xt Jon 10:34\xt*\x*“Kɨ Godɨn Bar Pɨn Itim kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q2 Ia aser muziarir kaba, ia bar nan boriba. \q1 \v 7 Ia gumaziba ariaghiri moghɨn uaghan arɨmɨghiregham. \q2 Ia atrivir igharaziba iri moghɨn uaghan iregham.” \b \q1 \v 8 O God, nɨ dɨkavigh izɨ nguazimɨn gumazamiziba bar me gativagh men araziba tuisɨgh. \q2 Nguazimɨn itir gumazamiziba bar nɨn gumazamiziba. \c 83 \s God Israelian apaniba bar me agɨvasa, gumazim God ko mɨgei \d Godɨn ziam fer ighiam, Asap an osiri. \q1 \v 1 O God, nɨ akam dukuagh pura ganan markɨ. \q2 Nɨ pura uabɨn asugh nɨmɨra ikian markɨ. \q1 \v 2 Nɨ gan, nɨn apaniba me mɨdoroziba fori da otifi. \q2 Ezɨ gumazir nɨn aghuaziba nɨn akaba batosi. \q1 \v 3 Me nɨn gumazamiziba paza me damuasa muegha me bagha gara iti. \q2 Gumazamizir nɨn apengan iti nɨ eghuvir kaba, \q3 gumazir kurar kaba me gasɨghasɨghasa. \q1 \v 4 Me ghaze, \q1 “Ia izɨ e Israelɨn kantri bar a gasɨghasightɨ, \q2 a ziaba puvatɨghtɨ, me uam a gɨnɨghnɨghan kogham.” \b \q1 \v 5 Kantrin kaba Israel abɨnasa uari akuvagha, \q2 nɨghnɨzir vamɨram amigha akam mɨsoke. \q1 \v 6-7 Ikɨzir kabanang: Idomia, Ismaelia, Moapia, Hakria, ko \q2 Gebalia, Amonia, Amalekia, Filistia, ko Tairɨn nguibamɨn gumazamiziba. \q1 \v 8 Asirian kantri uaghan men aven ghugha Moapia ko, Amonian akura. \q2 Me Lotɨn ovavir borir bar gavgaviba. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 9 \x - \xo 83:9 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 4:6-22; 7:1-23\xt*\x*O God, nɨ faragha Midiania gamizɨ moghɨn nɨ me damigh. \q2 Nɨ kamaghɨra Kisonɨn Fanemɨn Sisera ko, Jabin aning gasɨghasɨki. \q1 \v 10 Nɨ dughiar kamɨn Endorɨn nguibamɨn aning gasɨghasɨghizɨ, \q2 aningɨn kuamning ikia kuri. \q1 \v 11 \x - \xo 83:11 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 7:25; 8:12\xt*\x*Nɨ faragha Orep ko, Sep gamizɨ moghɨn, \q2 nɨ men mɨdorozir gumazir dapanibar amigh. \q3 Men gumazir dapaniba, nɨ faragha Seba ko, Salmuna gamizɨ moghɨn me damigh. \q1 \v 12 Gumazir kaba bar ghaze, \q2 “E Godɨn nguazir bar aghuir kam inigh an afeziam ikegham.” \b \q1 \v 13 O God, nɨ uan amɨnir gavgavimɨn me giveraghtɨ, \q2 me mɨnezibar mɨn mɨghɨ tintinibar mangegh gɨvagham. \q1 Nɨ me giveraghtɨ, mati amɨnim raizɨn mɨsevibagh iverazɨ, \q2 da mɨgha ghuezɨ moghɨn, me mɨghɨ mangegh. \q1 \v 14 Avim ruariba ko mɨghsɨabar isia akara zui moghɨn, \q2 nɨ men agɨntɨghtɨ me aregh. \q1 \v 15 Kamaghɨra, nɨ amozir ekiam amadaghtɨ a izɨ men agɨraghtɨ me aregh. \q2 Nɨ amɨnir ekiam amadaghtɨ, a izɨtɨ me atiating. \q1 \v 16 O Ikiavɨra Itir God, \q1 Nɨ me damightɨ me okam nɨghnɨgh bar aghumsigh, \q2 nɨ baghvɨra ikiam. \q1 \v 17 Nan ifongiam, nɨ me abɨraghtɨ me bar atiatingigh aghumsigh kamaghɨra ikɨ. \q2 Nɨ aghumsɨzim me danigh, me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregh. \q1 \v 18 Nɨ kamagh damightɨ me guizbangɨra ganigh fogh suam, \q2 “Nɨ bar uabɨra nɨn ziam, Ikiavɨra Itir God. \q1 Nɨrara Godɨn Bar Pɨn Itim, \q2 egha nguazir oteviba bar dagh ativagha dar gari.” \c 84 \s Gumazim Godɨn Dɨpenim bar a gifonge \d Kar Koran adarazir onger akam. \d Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim gumazibav kemezɨ, me Getɨn nguibamɨn ingarizir gita inigha a gikararai. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim. \q2 Nɨn dɨpenim a bar moghɨra dera. \q1 \v 2 \x - \xo 84:2 \xo*\xt Onger Akaba 42:2; 63:1\xt*\x*Nan navir averiamɨn, kɨ nɨn dɨpenimɨn, dughiabar zurara gumaziba uari akuvi naghɨn aven ikiasa. \q2 Nan ifongiam kamakɨn, kɨ bar nɨn Dɨpenim gifonge. \q1 Nɨ Godɨn angamɨra itim. \q2 Kɨ uan mɨkarzim ko nɨghnɨzim sara, nɨ bagh bar akuegh, ighiabar amuam. \b \q1 \v 3 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim. \q2 Nɨ nan God ko nan atrivim. \q1 Kuarazir muziariba nɨn ofa gamir dakozimɨn boroghɨra uari bagha mɨkonibar ingara, \q2 ota uan nguzibar gari. \q1 \v 4 Nɨn Dɨpenimɨn aven itir darasi, \q2 men naviba deragha bar akonge, \q3 me zurara nɨn ziam fava ighiaba bati. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 \x - \xo 84:5 \xo*\xt Onger Akaba 81:1; 86:11; 122:1; Jeremaia 31:6\xt*\x*Gumazamizir nɨn gavgavim iniasava amiba, \q2 nɨ bagha Saionɨn Mɨghsɨamɨn mangasa ifongeziba, \q3 me bar akongegh. \q1 \v 6 Me dɨpar atuir dɨpaba puvatɨzibar zui. \q2 Danganir kamɨn ziam Temeriba Itir Danganir Zarim. \q1 Me mozir dɨpaba danganir kamɨn dagh amizɨ da otifi. \q2 Mɨzarazibar amoziba izima mozir dɨpar kaba izefi. \q1 \v 7 \x - \xo 84:7 \xo*\xt Onger Akaba 42:2; Aisaia 40:31; 2 Korin 3:18\xt*\x*Me tuavimɨn ghua nɨn gavgavim isa ghuavɨra ikia gavgafi. \q2 Me mangɨ Saionɨn Mɨghsɨamɨn otivigh Godɨn gantɨ a ikiam. \q3 Godɨn kam, a godba bar dar pɨn iti. \b \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, \q2 nɨ Jekopɨn God. \q3 Nɨ nan azangsɨzim barakigh. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 9 O God, nɨ en atrivimɨn gan deragh a damu. \q2 A uabɨ oramɨn mɨn e moga deravɨra e geghufi. \q1 Nɨ uabɨ ua bagha a ginabazɨ, an atrivimɨn iti. \q2 Nɨ deravɨram a damu. \b \q1 \v 10 \x - \xo 84:10 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 23:5; Onger Akaba 27:4\xt*\x*Kɨ aruer vamɨran nɨn dɨpenimɨn gumaziba uari akuvi naghɨn iti, a bar dera. \q2 Aruer kam, a 1,000plan aruer kɨ nguibar igharazimɨn itibagh afira. \q1 Kɨ uan Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn tughɨv ikiasa bar akonge. \q2 Kɨ gumazir kurabar dɨpenibar ikian aghua. \q1 \v 11 \x - \xo 84:11 \xo*\xt Onger Akaba 34:10; 85:9; Aisaia 60:19-20; Malakai 4:2\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgavim, an aruemɨn mɨn tuavim en akakagha, oramɨn mɨn e modi. \q2 A en apangkuva egha ziar ekiam e ganɨdi. \q1 A gumazir an damazimɨn deraziba, \q2 a uan bizir aghuiba men anogorozir puvatɨ. \b \q1 \v 12 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, \q2 gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim nɨn itiba, \q3 me zurara bar akuegham. \c 85 \s Gumazim God, an adarazigh eghuvasa a me bagha God ko mɨgei \d Kar Koran anabam, men ighiam. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ deragha uan nguazim gamigha, \q2 Jekopɨn ovavir boriba ua men inizɨ me deragha, \q3 faragha ikezɨ moghɨn iti. \q1 \v 2 Nɨ uan gumazamizibar arazir kurar me amiziba, nɨ da gɨn amada. \q2 Nɨ men arazir kuraba batoghezɨ da ua itir puvatɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 3 Nɨ faragha men atara men anɨngazi. \q2 Nɨ arazir kam, datɨrɨghɨn uam a gamir puvatɨ. \b \q1 \v 4 O God, nɨ en Akurvazir Gumazim. \q2 E nɨn azangsɨsi, nɨ en ataran markɨ, \q3 nɨ uam e inigh ua bagh izɨ. \q1 \v 5 Manmaghɨn ami, nɨ en atar kamaghɨra ikɨtɨ, \q2 nɨn adarim gɨvaghan kogham o? \q1 \v 6 \x - \xo 85:6 \xo*\xt Habakuk 3:2\xt*\x*Nɨ ua ikɨrɨmɨrir e itir kam damightɨ a igiamɨn otogh, \q2 gavgavim e danɨngtɨ e tuivigh gavgavigham. \q3 Eghtɨ e nɨn gumazamiziba, nɨ bagh bar akuegh nɨn ziam fam. \q1 \v 7 O Ikiavɨra Itir God, nɨ zurara bar en apangkuvir arazir kam en akagh, \q2 en akuragh uam e inightɨ e deragh ikiam. \b \q1 \v 8 Kɨ uan kuarim atɨgh Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgavim Itim, an akam baragham. \q2 E an gumazamiziba arazir kurar e amibar gɨn mangan kogh, uan navir averiabar aven a baghvɨra ikɨtɨ, \q3 a mɨkɨmtɨ e navir amɨrizim ikiam. \q1 \v 9 Bar guizbangɨra, an akurvazim, an gumazamizir an ziam fava an atiatia an apengan itiba, bar men boroghɨra iti. \q2 An angazangarim e gisiragha en akura, \q3 a uabɨ e ko en nguazir kamɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \b \q1 \v 10 Dughiar kamɨn, gumazamiziba uarir apangkuvigh, guizɨn arazir aghuibar zurara uarir amuam. \q2 Me Godɨn damazimɨn deragh ikɨ, navir amɨrizimɨn ikɨ, deragh uari ko dapiagh ikiam. \q1 \v 11 Gumazamiziba nguazimɨn ikɨ, bar guizbangɨra Ikiavɨra Itir Godɨn gɨn mangɨ \q2 nɨghnɨzir gavgavim an ikɨvɨra ikiam, \q3 eghtɨ Godɨn uan Nguibamɨn Itim me damightɨ me an damazimɨn zuegham. \q1 \v 12 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God en akuragh bizir aghuiba isɨ e danɨngam. \q2 Eghtɨ nguazir en azeniba itiba, dagher bar avɨriba dar aghungam. \q1 \v 13 Ikiavɨra Itir God, gumazamizibar amightɨ, me arazir an damazimɨn derazimɨn gɨn mangam. \q2 Eghtɨ arazir kamra, God ua izamin tuavim atɨgham. \c 86 \s Gumazim God ko mɨkɨmtɨ God an akurvagham \d Devit God ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨra uabɨn akurvaghamin gavgaviba puvatɨ. \q2 Kamaghɨn, nɨ na baragh. \q1 \v 2 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikia, nɨn gɨn zui. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ ua nan akuragh na inightɨ, kɨ ovengan kogham. \q1 \v 3 O Ekiam, Kɨ dɨmagariba ko aruebar nɨn dei, \q2 kamaghɨn, nɨ nan apangkufigh. \q1 \v 4 Ekiam, kɨ nɨn ingangarir gumazim. \q2 Kɨ uan navir averiamɨn aven nɨ baghavɨra iti. \q2 Kamaghɨn, nɨ na damightɨ nan navim bar akongegh. \b \q1 \v 5 \x - \xo 86:5 \xo*\xt Nehemia 9:17; Onger Akaba 25:8; Joel 2:13; Jona 4:2\xt*\x*O Ekiam, nɨ bar dera, \q2 egha gumazibar arazir kuraba gɨn amadi. \q1 Egha nɨ ko mɨgeir gumazamiziba, \q2 nɨ apangkuvir ekiam men ikia, men azangsɨziba barasi. \q1 \v 6 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan azangsɨzim deragh a baregh \q2 nan akuragh. \q1 \v 7 \x - \xo 86:7 \xo*\xt Onger Akaba 17:6; 50:15; 77:2\xt*\x*Kɨ fo, nɨ na baregh nan akurvagham. \q2 Kamaghɨn, kɨ osɨmtɨzim itir dughiam, kɨ uabɨn akurvaghasa nɨn dei. \b \q1 \v 8 \x - \xo 86:8 \xo*\xt Godɨn Araziba 3:24; 2 Samuel 7:22; Jeremaia 10:6\xt*\x*O Ekiam, nɨ iti moghɨn ua godɨn tam itir puvatɨ. \q2 Tav nɨ ingari moghɨn ingari puvatɨ. \q1 \v 9 \x - \xo 86:9 \xo*\xt Onger Akaba 66:4; Aisaia 66:23; Akar Mogomem 15:4\xt*\x*O Ekiam, ikɨzibar gumazamizir nɨ ingariziba bar izɨ, \q2 nɨn ziar ekiam bagh teviba apɨrigh, nɨn ziam fam. \q1 \v 10 \x - \xo 86:10 \xo*\xt Onger Akaba 72:18; Aisaia 44:6-8; Mak 12:29\xt*\x*Nɨ bar uabɨra mirakelɨn bar aghuibagh ami, \q2 Nɨ uabɨra God. \q1 \v 11 \x - \xo 86:11 \xo*\xt Onger Akaba 25:5; Jeremaia 32:39\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, arazir kɨ gɨn mangasa nɨ ifongeziba, \q2 nɨ deravɨra dar nan sure damigh. \q1 Eghtɨ kɨ darara nɨghnɨgh, \q2 zurara dar gɨn mangɨ nɨn ziam fam. \q1 \v 12 O Ekiam, nan God, kɨ uan navimɨn aven nɨ mɨnabɨva, \q2 nɨn ziar ekiam zurarama a fasa. \q1 \v 13 Nɨ zurara bar nan apangkufi. \q2 Kamaghɨn, nɨ ua na inizɨ, kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn ghuzir puvatɨ. \b \q1 \v 14 O God, akaba batozir gumazir maba datɨrɨghɨn iza na ko mɨsoghasa. \q2 Gumazir kurar kaba nɨn akabar gɨn zuir puvatɨgha, \q3 uari akuvagha na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa. \q1 \v 15 O Ekiam, apangkuvir arazim ko, akurvazir arazim bar nɨ gizɨvazɨ nɨ zuamɨrama atarir puvatɨ. \q2 Nɨ bar en apangkuvigha, deravɨra uan akamɨn gɨn ghua egha nɨghnɨzim giraghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 16 Nɨ uamategh na bagh izɨ egh nan apangkufigh. \q2 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nan amebam uaghan nɨn ingangarir amizim, a na bate. \q3 Kamaghɨn, nɨ nan akuragh gavgavim na danɨng. \q1 \v 17 O Ikiavɨra Itir God, Nɨ bizitam damightɨ an otogh, nan akaghtɨ kɨ fogh suam, nɨ bar na gifonge. \q2 Eghtɨ nan apaniba uaghan ganigh fogham, nɨ nan akuragha gavgavim na ganɨngi. \q1 Kamaghɨn, me uan arazir kurar me amizir kam gɨnɨghnɨgh, \q2 bar aghumsigham. \c 87 \s Me Jerusalem bagha bar akonge \d Kar Koran ovavir boribar ighiam. \d Godɨn ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God, uan Nguibam, uan mɨghsɨamɨn an ingari. \q2 Kar Saionɨn Mɨghsɨam. \q1 \v 2 Israelɨn nguazimɨn itir nguibaba bar, \q2 dar tongɨn, Ikiavɨra Itir God, Jerusalemra bar a gifonge. \q1 \v 3 Ia Godɨn Nguibamɨn aven itir gumazamiziba, ia deragh oragh, \q2 God ghaze, nɨ nguibar bar aghuim. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 4 God ghaze, “Kɨ gumazamizir nan akam baragha an gɨn zuiba mengamin dughiamɨn, \q2 kɨ uaghan Isipɨn kantrin gumazamiziba ko, Babilonɨn kantrin gumazamiziba ko, Filistian ikɨzim ko, Tairɨn nguibamɨn gumazamiziba ko, Itiopian kantrin gumazamiziba, kɨ uaghan bar me mengam. \q3 Me uaghan Jerusalemɨn adarasi. \q1 \v 5 Kɨ kamaghɨn Jerusalem mɨkɨmam, \q1 ‘Kar gumazamiziba bar men nguibam.’ ” \q2 Godɨn Bar Pɨn Itim, uabɨ Jerusalem asaragh, a damightɨ \q3 a bar gavgavigham. \q1 \v 6 Ikiavɨra Itir God, uabɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar ziaba osirigh, \q2 men ziaba isɨ Jerusalemɨn gumazamizibar ziaba sara me akuvagham. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 7 Jerusalemɨn itir gumazamiziba bar akuegh ighiaba bangam. \q2 Me suam, \q3 “O Jerusalem, bizir aghuir e itiba, nɨ bar dar mɨngarim.” \c 88 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Kar Koran ovavir boribar ighiam. \d Esran ikɨzimɨn gumazir mam Heman, ighiar kam osiri. Gumazir onger akar kamɨn faragha zuim me mɨkemezɨ, me “Mahalat Leanotɨn,” tiarimɨn a bange. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nan God, nɨ nan akuragha ua na ini. \q2 Kɨ uabɨn akurvaghasa aruebar nɨn diava, \q3 dɨmagaribar nɨ ko mɨgei. \q1 \v 2 Nɨ kuarim atɨgh nan azangsɨziba baragh. \q2 Egh deragh nan ararem baragh nan akuragh. \b \q1 \v 3 Osɨmtɨzir avɨriba na bativima, \q2 kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn boroghɨn mangasava ami. \q1 \v 4 Gumazir maba ariaghiregha ghua mozir konimɨn mangasava amima, \q2 kɨ uaghan men aven ikia, me ko zui. \q3 Kɨ guizbangɨra gavgaviba nan puvatɨ. \q1 \v 5 Kɨ mati, me na ataghizɨ kɨ gumazir oveaghueziba ko men danganimɨn iti. \q2 Kɨ mati, gumazim me a mɨsoghezɨ, an aremegha gumaziba ariaghira itir danganimɨn iti. \q3 Kɨ mati, gumazir nɨ bar gɨn amadagha akurvazi puvatɨzibar mɨn iti. \b \q1 \v 6 Nɨ na isa mozir bar konir kam mɨkɨnizɨ, \q2 kɨ mozir bar konir kamɨn danganir bar mɨtatangizimɨn iti. \q1 \v 7 Nɨn anɨngagharim bar na avara, \q2 mati ongarir ekiam dɨpɨrigha na abɨrazɨ kɨ aven iraghu. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 8 Nɨ kamaghɨn amizɨ, nan namakaba ganigha nan atiatigha bar nan saghon iti. \q2 Bizir kam na ikiagharɨghizɨ, kɨ azenan izan ibura. \q1 \v 9 Osɨmtɨzir kam nan iti, kɨ anetera ghuavti damaziba nan ikufi. \q2 O Ikiavɨra Itir God, kɨ aruebar vaghvagha zurara nɨ ko mɨgei, nɨ nan akuragh. \b \q1 \v 10 Gumazir oveaghueziba, nɨ ti me bagha mirakelbagh ami, o? \q2 Me ti ua dɨkavruegh nɨn ziam fam, o? \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 11 Gumazir ovegha mozim gireghav itiba, me ti nɨn apangkuvir arazimɨn uariv gei, o? \q2 Me ti danganir bar kurar kamɨn kamaghɨn uariv gɨa ghaze, God mɨkemezɨ moghɨra e bagha deragha bizibagh amua, uan nɨghnɨzim gɨghavkɨrir pu. \q3 Puvatɨ, me kamaghɨn mɨgeir puvatɨ. \q1 \v 12 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibar mɨtater kamɨn itiba, \q2 nɨ amir arazir kabar gari, o? \q2 O me danganir bar mɨtater kurar kamɨn ikia, nɨn akurvazir arazimɨn gari, o? \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ mɨzarazibar uabɨn akurvaghasa, zurara nɨ ko mɨgei. \q1 \v 14 O Ikiavɨra Itir God, nɨ manmaghsua akɨrim ragha na gasara? \q2 Nɨ manmaghsua uan guam nan modo? \b \q1 \v 15 Kɨ uan igiamra ikia mɨzazir kamra isa iza datɨrɨghɨn atam areme. \q2 Nɨ mɨzazir ekiam na gasezɨ, nan agharapaniba bar nan amɨra. \q1 \v 16 Nɨn anɨngagharir ekiam bar na avarazɨ, \q2 nɨ na mɨsogha bar na gasɨghasɨki. \q1 \v 17 Nɨ kamaghɨn na gamizɨ, osɨmtɨziba arueba ko dɨmagariba sara bar na ekɨaru. \q1 Mati aperiam otogha ghua nguazir oteviba bar da avara. \q1 \v 18 Nɨ nan roroar aghuiba ko namakabagh amizɨ, me bar na ataki. \q2 Kɨ amɨnirbɨrimra a ko, ga roroamning gami. \c 89 \s Osɨmtɨzir mam Israelɨn kantrin aven otozɨ me onger akar kam gami \d Esran ikɨzimɨn gumazir mam Etan, an onger akar kam osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 89:1 \xo*\xt 1 Atriviba 4:31; Onger Akaba 101:1\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ zurara nɨn apangkuvimɨn gun, gumazamizibav kɨmɨva ongam. \q2 Kɨ uan akamɨn, pamten gɨn otivamin boribav kɨm suam, \q1 God mɨkemezɨ moghɨra, a zurara deraghavɨra e gami, \q2 egha dughiatamɨn e ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 2 Kɨ fo, nɨn apangkuvim a ikia mamaghɨra iti. \q2 Nɨ zurara deraghavɨra e gamua dughiatamɨn e ataghɨrazir puvatɨzir arazir kam, \q3 a bar ekevegha overiamɨn mɨn gavgavigha ikia mamaghɨra iti. \b \q1 \v 3 Nɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “Kɨ gumazir mam ginabagha a koma Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gami. \q2 Kɨ uan ingangarir gumazim Devit ko, Akar Gavgavim gamigha gɨfa. \q1 \v 4 \x - \xo 89:4 \xo*\xt 2 Samuel 7:12-16; 1 Eghaghaniba 17:11-14; Onger Akaba 132:11; Aposel 2:30\xt*\x*Kɨ kamaghɨn a mɨgɨa ghaze, ‘Nɨn adarazira zurara atrivibar otivam. \q2 Nɨn adarazir aven atrivitam otogh, \q3 ikɨ mamaghɨra ikiam.’ ” \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 5 Ikiavɨra Itir God, nɨn Nguibamɨn itir enselba nɨ amir mirakelba bagh, ighiaba bangɨ nɨn ziam fam. \q2 Me gara fo, nɨ zurara deraghavɨra e gami, egha dughiatamɨn e ataghɨrazir puvatɨ, \q3 egh me arazir kam gɨnɨghnɨgh uari akuv nɨn ziam fam. \q1 \v 6 \x - \xo 89:6 \xo*\xt Onger Akaba 40:5; 86:8; 113:5\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨn Nguibamɨn aven, tav nɨn mɨn itir puvatɨ. \q2 Nɨn nguibamɨn enseltam nɨ ko magh ghuzir puvatɨ. \q1 \v 7 Nɨn Nguibamɨn enselbar gumazir dapaniba, me uari akuva bizibav gɨa nɨn atiatia nɨn apengan iti. \q2 Enselɨn igharazir nɨ okarigha itiba, me uaghan atiatia nɨrarama apengan iti. \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim. \q2 Gumazitam bar gavgavigha nɨn mɨn itir puvatɨ. \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ zurara deraghavɨra e gami, \q2 egha dughiatamɨn e ataghɨrazir puvatɨ. \b \q1 \v 9 Nɨ ongarir ekiar gavgavim gativagha an gari. \q2 A pamten dɨkavima, nɨ a gami a pura amɨragha irɨghav iti. \q1 \v 10 Nɨ Isip, asɨzir atiar ekiamɨn mɨn, an gavgavim abɨragha bar a gasɨghasɨki. \q2 Nɨ uan gavgavir ekiar kamɨn, uan apaniba bar me abɨnizɨ me tintinibar are. \q1 \v 11 \x - \xo 89:11 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 29:11; Onger Akaba 24:1-2; 50:12\xt*\x*Overiam ko nguazim, aning nɨna. \q2 Nɨ nguazimɨn ingarizɨma biziba bar an iti. \q1 \v 12 Nɨ nguazim bar, an notɨn amadaghan ikegha ghua sautɨn amadaghan biziba vɨrara dar ingari. \q2 Gumazamiziba nɨn ziam fe moghɨn, \q3 Tabor ko Hermonɨn Mɨghsɨamning, nɨ bagha bar akuegha ighiam banga nɨn ziam fe. \q1 \v 13 Nɨ gavgavir bar ekiam iti. \q2 Ezɨ nɨn gavgavir kam a bar ekefe. \b \q1 \v 14 Nɨ atrivimɨn ikia uan gumazamizibagh ativagha, men akurvagha deravɨra men gari. \q2 Nɨn kotiar araziba da bar dera. \q1 Nɨ gumazamiziba bar men apangkuvigha, zurara deraghavɨra me gami, \q2 egha dughiatamɨn me ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 15 O Ikiavɨra Itir God, gumazamizir ighiabagh amua nɨn ziam feba, me bar akongegh. \q2 Nɨn angazangarim me gisirazɨ moghɨn, nɨ bar me gifuegha men boroghɨra iti. \q1 \v 16 Nɨ bar deravɨra me gamima, \q2 me bar akuegha dɨmagariba ko aruebar nɨn ziam fa ighiabagh ami. \q1 \v 17 Nɨrara, nɨ gavgavim e ganɨdi, ezɨ e nɨ bagha bar akonge. \q2 Nɨ bar deragha e gamua en akurvazima, e uan apaniba ko mɨsogha me abɨri. \q1 \v 18 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uabɨ e geghuv en ganamin gumazim, oramɨn mɨn e ganɨngi. \q2 Nɨ Israelian Godɨn Bar Zuezim, nɨ arazir aghuimrama amuava, atrivim e ganɨngi. \s God Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim Devit koma a gami \q1 \v 19 Nɨ fomɨra irebamɨn mɨn gari bizimɨn aven, uan ingangarir gumazir nɨ ifongezibav gɨa ghaze, \q1 “Kɨ mɨdorozir gumazir bar aghuir mam amɨsevegha gɨfa. \q2 Kɨ gumazamizibar tongɨn anemɨsevegha, \q3 an atrivimɨn ikiasa kɨ atrivir dapanir asuam a garu. \q1 \v 20 \x - \xo 89:20 \xo*\xt 1 Samuel 13:14; 16:12; Aposel 13:22\xt*\x*Kɨ uan ingangarir gumazim Devit, an apigha anemɨsevegha uan borem a ginge. \q2 A ian atrivimɨn ikiam. \q1 \v 21 Nan gavgavim zurarama a ko ikɨ, mamaghɨra ikiam. \q2 Nan gavgavim zurara a ko ikɨ gavgavighvɨra ikiam. \q1 \v 22 An apaniba a mɨsogh anebɨraghan kogham. \q2 Gumazir kuraba anebɨraghtɨ, a irɨghan kogham. \q1 \v 23 Kɨ uabɨ an apaniba abɨnigh, \q2 an aghuazibav sueghtɨ, me arɨmɨghiregham. \q1 \v 24 Nan apangkuvim a ko ikɨtɨ, kɨ zurara deraghvɨra a damu, egh dughiatamɨn aneteghan kogham. \q2 Kɨ uan gavgavim a danightɨ a bar gavgavigham. \q1 \v 25 Kɨ Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn mɨriamɨn itir nguaziba bar a danɨng mangɨ, Yufretisɨn Faner dadarimɨn tugham. \q2 Eghtɨ an adagh ativagh dar ganam. \q1 \v 26 A kamagh na mɨkɨm suam, Nɨ nan God nan afeziam. \q2 Nɨ dagɨamɨn mɨn ikia na moga nan akurvasi. \q1 \v 27 \x - \xo 89:27 \xo*\xt Akar Mogomem 1:5\xt*\x*Kɨ David amɨsevezɨ a nan otarir ivariamɨn iti. \q2 A nguazimɨn atriviba bar dagh afiragh, \q3 men atrivir dapanimɨn ikiam. \q1 \v 28 Kɨ zurara an apangkuv an akurvagh mamaghɨra ikiam. \q2 Kɨ a ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim damightɨ, \q3 a gavgavigh ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 29 Dughiabar zurara an ovavir boribar aven, men gumazitam atrivimɨn ikiam. \q2 Atrivir kaba me Israelia gativagh men gan \q3 ikɨ mangɨtɨ, overiar kam gɨvagham. \b \q1 \v 30-32 “An ovavir boriba nan akam batuegh, bizir kɨ damuasa mɨkemezibar gɨn mangan koghɨva, \q2 akɨrim ragh arazir kɨ ifongezibagh asaragh, \q3 nan Akar Gavgavibar gɨn mangan koghtɨ, \q1 kɨ men arazir kurar me amizir kam gɨnɨghnɨgh, \q2 mɨzazir kuram me danɨngam. \q1 \v 33 Kɨ uan ingangarir gumazim Devit bar an apangkuvigh, \q2 egh deraghvɨra uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn mangɨ zurara deraghvɨra a damu egh dughiatamɨn aneteghan kogham. \q1 \v 34 \x - \xo 89:34 \xo*\xt Dɨboboniba 23:19; Godɨn Araziba 7:9; Jeremaia 33:20-21\xt*\x*Kɨ uan Akar Gavgavir a ko dɨkɨrɨzir kam abɨghan kogh, \q2 uan akatam uamategh a giraghan kogham. \b \q1 \v 35 “Kɨ Godɨn bar zuegha arazir aghuibara amim. \q2 Kɨ uan ziamɨn akam akɨra ghaze, \q3 Kɨ Devit gifaran kogham. \q1 \v 36 An ovavir boriba ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 An adarazi gumazamizibagh ativagh men ganam, \q3 mati aruem isiragha mamaghɨra iti. \q1 \v 37 Me iakɨnimɨn mɨn isiragh mamaghɨra ikɨ, \q2 kamagh gumazamizibar akagham, nan akam a bar guizbangɨra.” \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \s Etan orazi apaniba atrivim mɨsogha anebɨrazɨ, an a bagha azi \q1 \v 38 Nɨ datɨrɨghɨn uan atrivir nɨ ua baghavɨra inabazim, \q2 nɨ an atara anetegha akɨrim ragha a gasara. \q1 \v 39 Nɨ a ko dɨkɨrɨzir akar gavgavir kam abigha gɨfa. \q2 Nɨ an atrivir dapanir asuam isa nguazimɨn anekunizɨ a mɨze. \q1 \v 40 Nɨ an nguibar ekiamɨn dɨvaziba akaragharɨki, \q2 ezɨ dɨpenir ekiaba bar ikufi. \q1 \v 41 Ezɨ gumazamizir anebɨgha aruiba an biziba okei. \q2 An boroghɨn itir gumaziba dɨbovir akabar a mɨgei. \q1 \v 42 Nɨ an apanibagh amizɨ me anebɨragha, \q2 bar akonge. \q1 \v 43 Nɨ an mɨdorozir gumazibagh amizɨ, me mɨsoghamin gavgaviba puvatɨ. \q2 Ezɨ me a mɨsogha anebɨra. \q1 \v 44 Nɨ anebɨrazɨ a uam atrivimɨn itir puvatɨgha, \q2 ua gumazamizibagh ativagha men garir puvatɨ. \q1 \v 45 Nɨ a gamizɨ a zuamɨra ghuri. \q2 Egha aghumsɨzir dafam a ganɨngi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \s Me uarir akurvaghasa God ko mɨgei \q1 \v 46 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dughiar ruarimɨn en modogh ikɨ kamaghɨra ikiam, o? \q2 Nɨn anɨngagharim ti avimɨn mɨn isi kamaghɨra ikiam, o? \q1 \v 47 O Ikiavɨra Itir God, nɨ e ginɨrɨgh en ikɨrɨmɨrim otefegh. \q2 Nɨ en ingarizɨ e iti, e ua bar moghɨrama ovegh pura gevegham. \q1 \v 48 Tinara angamɨra ikɨ kamaghɨra ikɨ, ovengan kogham? \q2 Tinara uabɨn gavgavighvɨra ikɨ, \q3 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn mangan kogham? \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 \v 49 O Ekiam, nɨ en apangkuvighavɨra iti o? \q2 Nɨ Devit ko dɨkɨrɨzir akar kam, manmaghɨram a damuam? \q1 \v 50 O Ekiam, nɨ na ginɨrɨgh, kɨ nɨn ingangarir gumazimɨn iti, gumaziba dɨbovir akabar na mɨgei. \q2 Gumaziba bar moghɨra na dɨpova akar kurabar na mɨgei. \q1 \v 51 O Ikiavɨra Itir God, nɨ atrivimɨn ikiasa na ginabazɨ, \q2 nan apaniba nan ingarava aka akar kurabar na mɨgei. \b \q1 \v 52 E zurara Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ kamaghɨra ikiam. \q2 Bar guizbangɨra. \c 90 \ms Akɨnafarir namba 4 \mr (Onger Akaba 90--106) \s Godɨn mɨgɨrɨgɨaba ko gumazimɨn mɨgɨrɨgɨaba \d Kar Moses God ko mɨgeir onger akam. Moses a guizbangɨra God baghavɨra itir gumazim. \q1 \v 1 \x - \xo 90:1 \xo*\xt Godɨn Araziba 33:27\xt*\x*O Ekiam, nɨ bar guizbangɨra en dɨpenir, e aven itimɨn mɨn itima, \q2 en inazir afeziaba fomɨra nɨn aven ikia iza, datɨrɨghɨn e iti. \q1 \v 2 \x - \xo 90:2 \xo*\xt Aghuzir Akaba 8:25-26\xt*\x*Nɨ tɨghar mɨghsɨaba ko nguazir kamɨn ingaram, nɨ Godɨn ikia kamaghɨra iti. \q2 Nɨ uaghan gɨn ikɨ kamaghɨra ikiam. \b \q1 \v 3 Nɨ nguazimɨn gumazamizibagh amima, me arɨmɨghira ua ghua nguazim gava. \q2 Nɨ ghaze, “Ia nguazimɨn gumazamiziba, ia arɨmɨghirɨ ua nguazim gavagh.” \q1 \v 4 \x - \xo 90:4 \xo*\xt 2 Pita 3:8\xt*\x*Nɨn nɨghnɨzim 1,000plan azeniba, da mati aruer vamɨra. \q2 Dughiar kam, boghɨnaron aruemɨn mɨn zuamɨra gɨfa. \q3 Mati dɨmagarim dughiar otevimɨn ghua gɨfa. \q1 \v 5-6 Nɨ aperiamɨn mɨn otogha gumaziba inigha zuima, me bar ariaghiregha ireghav iti. \q2 Me irebamɨn mɨn bar dughiar otevimɨn iti. \q3 Me mati dadar moniba, aruem anadi me aghua ruari. \q4 Ezɨ aruem uaghirima me mɨdɨa uaghiri. \b \q1 \v 7 Nɨ adarim en ikia, e gasɨghasɨsi. \q2 Nɨ adarim en iti, ezɨ e bar nɨn atiatingi. \q1 \v 8 Nɨ en arazir kuraba bar adar gari. \q2 En arazir kurar e mogava amiba, nɨ bar ada isa azenim garigha gɨfa. \q1 \v 9 Nɨn adarim, e nguazimɨn itir ikɨrɨmɨrir kamɨn dughiam otefe. \q2 Bar guizbangɨra, e zuamɨra gɨvagham, mati e ghuariaba sue moghɨn ami. \q1 \v 10 E 70plan azenibar iti, e gavgavigh 80plan azenibar ikiam. \q2 Azenir e itir kabar dughiaba, \q3 e zurara ingangarir ekiabagh amua osɨmtɨzibarama ateri. \q4 Azenir kaba zuamɨra geveghtɨ, e uaghan mangegham. \b \q1 \v 11 Tinara nɨn adarir ekiamɨn gavgavim gɨfo? \q2 Nɨ atarima gumazamiziba nɨn atiati, \q3 tinara men atiatir kam gɨfo? \q1 \v 12 \x - \xo 90:12 \xo*\xt Onger Akaba 39:4\xt*\x*Nɨ deragh en sure damutɨ, e uan ikɨrɨmɨrimɨn dughiam gɨfogham, an otefe. \q2 E fofozir aghuim ikɨva, dughiaba vaghvagh deraghvɨra bizibar amuam. \b \q1 \v 13 O Ikiavɨra Itir God, nɨn anɨngagharir kam ti dughiar ruarimɨn ikɨvɨra ikiam, o? \q2 E nɨn ingangarir gumaziba, nɨ en apangkuv. \q1 \v 14 Nɨ zurarama en apangkufi. \q2 Nɨn apangkuvir kam mɨzarazibar e gizɨvɨra ikɨ. \q3 E dughiabar ikɨ zurara onger akabar amuva, naviba deragh ikiam. \q1 \v 15 Nɨ faragha azenir avɨribar osɨmtɨzim e ganɨngi. \q2 Nɨ osɨmtɨzir e ganɨngizir kabar arueba mengegh, dar mɨrara datɨrɨghɨn e damightɨ e bar akuegham. \q1 \v 16 E nɨn ingangarir gumaziba, nɨ uan ingangarir gavgaviba en akagh. \q2 Nɨ uaghan en ovavir boriba, nɨ uan ingangarir gavgavir aghuiba men akagh. \b \q1 \v 17 \x - \xo 90:17 \xo*\xt Aisaia 26:12\xt*\x*O Ekiam, nɨ en God, e kamaghɨn ifonge, nɨ en apangkuvigh deraghvɨra e damu. \q2 Bizir e amiba mar deraghvɨrama otiv. \q3 Nɨ guizbangɨra bizir e amiba, nɨ gavgavim dar anɨngightɨ, \q4 da gavgavigh mamaghɨra ikɨ. \c 91 \s God e geghuvir gumazim \q1 \v 1 \x - \xo 91:1 \xo*\xt Onger Akaba 31:20; 121:5; Aisaia 25:4; 32:2\xt*\x*Gumazim, Godɨn Bar Pɨn Itim, deragh an gansɨ an a bagh mangɨtɨ, \q2 God deragh an ganam. \q1 A Godɨn Gavgaviba Bar Itimɨn boroghɨn ikɨtɨ, \q2 God dughuazimɨn mɨn anevaragham. \q1 \v 2 \x - \xo 91:2 \xo*\xt Onger Akaba 14:6; 18:2; 56:4; Jeremaia 16:19\xt*\x*Gumazir kam Ikiavɨra Godɨn mɨkɨm suam, \q1 “Nɨ nan dɨvazir gavgavimɨn mɨn itima, \q2 kɨ nɨn aven uabɨ moga deravɨra iti. \q1 Nɨ nan God. \q2 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨrara iti.” \b \q1 \v 3 \x - \xo 91:3 \xo*\xt 1 Atriviba 8:37; Onger Akaba 124:7; Aghuzir Akaba 6:5\xt*\x*Bar guizbangɨra, God bar deragh nɨ geghuv nɨn gantɨ, \q2 Bizir kuratam azuazimɨn mɨn modogh ikɨ, \q3 nɨn suiragh nɨ gasɨghasighan kogham. \q1 Nɨ an dafarimɨn aven ikɨtɨ, \q2 arɨmariar kuratam nɨ inightɨ, \q3 nɨ aremeghan kogham. \q1 \v 4 \x - \xo 91:4 \xo*\xt Onger Akaba 36:7; 40:11; 63:7; Aisaia 51:16\xt*\x*A tuarir amebam uan nguziba ave moghɨn, \q2 uan avɨzimningɨn nɨ avaraghtɨ nɨ aven ikiam. \q1 Kamaghɨra, nɨ Ikiavɨra Itir God, an apengan ikɨtɨ \q2 a deravɨra nɨ modogh nɨ geghuv nɨn ganam. \q1 A ifarir puvatɨ. \q2 A zurara uan akar a mɨkemezibar gɨn mangɨ, \q3 nɨn oramɨn mɨn ikɨ, \q4 deravɨra nɨn ganam. \q1 \v 5 \x - \xo 91:5 \xo*\xt Jop 5:19-23; Onger Akaba 23:4; 27:1\xt*\x*Dɨmagaribar aruir duar kuraba, nɨ dar atiatingan markɨ. \q2 Nɨ aruemɨn, bizir zuamɨra nɨ gasɨghasɨzi tamɨn atiatingan kogham. \q1 \v 6 \x - \xo 91:6 \xo*\xt 2 Atriviba 19:35; Jop 5:22\xt*\x*Nɨ arɨmariar ekiar dɨmangan nɨ bativamiba, \q2 ko bizir kurar aruemɨn nɨ gasɨghasɨghamibar \q3 atiatingan kogham. \q1 \v 7 \x - \xo 91:7 \xo*\xt Josua 14:10\xt*\x*Gumazir 1,000pla nɨn boroghɨn arɨmɨghireghtɨ, \q2 10,000pla nɨn agharir guvimɨn arɨghiregham, eghtɨ nɨ deragham. \q3 Bizir kuratam nɨn boroghɨn izan kogham. \q1 \v 8 \x - \xo 91:8 \xo*\xt Onger Akaba 37:34; 58:10\xt*\x*Nɨ gantɨ arazir kurar gumaziba nɨ gamiba, \q2 God uam ada ikarvagham. \b \q1 \v 9 Nɨ bizir kurabar atiatia Ikiavɨra Itir God bagha zui. \q2 Godɨn Bar Pɨn Itim, a nɨn dɨvazimɨn mɨn ikia, \q3 guizbangɨra nɨ geghuva nɨn gari. \q1 \v 10 Kamaghɨn, bizir kuratam nɨ bagh izan kogham. \q2 Arɨmariar ekiatam nɨn dɨpenimɨn boroghɨn mangan kogham. \q1 \v 11 \x - \xo 91:11 \xo*\xt Onger Akaba 34:7; Matyu 4:6; Luk 4:10\xt*\x*Nɨ daruamin dughiabar, \q2 Ikiavɨra Itir God, nɨ bagh uan enselba Akar Gavgavim me mɨkɨmtɨma, \q3 me deraghvɨra nɨn ganam. \q1 \v 12 \x - \xo 91:12 \xo*\xt Matyu 4:6; Luk 4:11\xt*\x*Egh me uan dafaribar nɨ fueghtɨ, \q2 nɨ uan dagarim dagɨatamɨn aneseghan kogham. \q1 \v 13 \x - \xo 91:13 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 14:6; Daniel 6:22; Luk 10:19\xt*\x*Nɨ laionba ko, kuruziba ko, laionɨn igiaba ko, \q2 kuruzir kurar ekiaba dɨkabɨnam. \b \q1 \v 14 \x - \xo 91:14 \xo*\xt Onger Akaba 9:10; 59:1; 145:20\xt*\x*God kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “Gumazir nan ziam gɨfogha na gifongegha nan poroziba, \q2 kɨ ua me inigh, \q3 deragh me geghuv men ganam. \q1 \v 15 \x - \xo 91:15 \xo*\xt 1 Samuel 2:30; Jop 12:4; Jon 12:26\xt*\x*Eghtɨ me na ko mɨkɨmtɨ, kɨ me baragham. \q2 Egh osɨmtɨzim me batoghtɨ kɨ me ko ikɨva, \q3 ua me inigh ziar ekiam me danɨngam. \q1 \v 16 Egh kɨ men ikɨrɨmɨrim men ivezimɨn mɨn a damightɨ \q2 a mangɨ ruaragham, egh kɨ uamategh me inigh me ko ikiam. \q1 Egh kɨ ua me inigh \q2 men Akurvazir Gumazimɨn ikiam.” \c 92 \s Godɨn ziam fer onger akam \d Ighiar kam, a Godɨn ziam fer ighiam. // Me Sabatɨn dughiabar ighiar kam gami. \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God, nɨ Godɨn Bar Pɨn Itim, \q2 arazir nɨ mɨnaba ighiabagh amua nɨn ziam fer kam, a dera. \q1 \v 2 Nɨ nan apangkuvir araziba, kɨ mɨzarazibar dar gun mɨkɨmam. \q2 Kɨ dɨmagaribar zurara, nɨ deraghavɨra na gamir arazir kamɨn gun mɨkɨmam. \q1 \v 3 Kɨ gita ko kulele ko boam mɨsoghtɨ da ararer aghuim damu \q2 nɨn ziam fam. \b \q1 \v 4 Kɨ nɨn ingangarir aghuim gɨnɨghnɨgha ighiam gamua bar akongezɨ, \q2 nan navim dera. \q1 \v 5 \x - \xo 92:5 \xo*\xt Onger Akaba 139:17; Aisaia 28:29; 55:8-9; Rom 11:33-34\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨn nɨghnɨzim bar ekevezɨ, \q2 nɨ ingangarir bar ekiabagh ami. \q1 \v 6 Gumazir nɨghnɨzir aghuiba puvatɨgha onganiziba, \q2 me bizir kabagh foghan kogham. \q1 \v 7 Gumazir kuraba dadabar mɨn zuamɨram otivam. \q2 Eghtɨ gumazir arazir kurabagh amiba, me bizir avɨriba inigh deraghvɨra ikɨtɨ, \q3 nɨ bar me gasɨghasigham. \q1 \v 8 Kamaghɨn, Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ uabɨ atrivimɨn ikɨ kamaghɨra ikɨ. \b \q1 \v 9 E fo, gumazir nɨn apanimɨn itiba me arɨmɨghiregham. \q2 Gumazir arazir kurabagh amiba, nɨ me abɨnightɨ \q3 me tintinibar arɨ mangam. \q1 \v 10 Nɨ na amɨsevegha gavgavir ekiam na ganɨngizɨ, kɨ bar akonge. \q2 Gavgavir kam bulmakaun gavgavim ko magh ghu. \q1 \v 11 Kɨ uan apanibar gari me ikuvigha gɨfa, \q2 ezɨ kɨ gumazir kurabar ararem barasi. \b \q1 \v 12 \x - \xo 92:12 \xo*\xt Onger Akaba 1:3; 52:8; Aisaia 65:22; Hosea 14:5-6\xt*\x*Gumazir Godɨn damazimɨn deraziba, me deragh otivigham. \q2 Me mati iruem dagher aghuiba bata, \q3 egha uaghan Lebanonɨn kantrin itir sidan temer ekiabar mɨn aghungi. \q1 \v 13 \x - \xo 92:13 \xo*\xt Onger Akaba 100:4; 135:2\xt*\x*Me mati, temer me Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn oparigha gɨvaziba. \q2 Da en Godɨn Dɨpenimɨn aven aghua egha deragha gara iti. \q1 \v 14 \x - \xo 92:14 \xo*\xt Onger Akaba 1:3; Jon 15:2\xt*\x*Da ghurizir dughiamɨn, dar dagheba ikiavɨra iti. \q2 Dar dafaribagh arɨghavɨra itima, da gavgavigha mɨdir puvatɨ. \q1 \v 15 Da kamagh amua gumazamizibav gɨa ghaze, \q2 “Ikiavɨra Itir God a bar guizbangɨra, a ifarir puvatɨ. \q1 A dagɨamɨn mɨn itima, kɨ an aven modima a nan akurvasi. \q2 Arazir kuratam an itir pu. \q3 Bar puvatɨ.” \c 93 \s God atrivimɨn iti \q1 \v 1a Ikiavɨra Itir God, an atrivimɨn ikia, \q2 ziar bar ekiam ikia, gavgavir ekiam iti. \q2 \v 1b A nguazir kam gamizɨ, \q2 a uan danganimra ikia \q3 bar gavgavigha kamaghɨra iti. \q1 \v 2 \x - \xo 93:2 \xo*\xt Onger Akaba 45:6; 90:2; Azir Akam 5:19\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, biziba tɨghar otivam, \q2 nɨ fomɨra ikia kamaghɨra iti. \q3 Nɨ atrivimɨn ikia zurara ikia kamaghɨra iti. \b \q1 \v 3 Ikiavɨra Itir God, ongarir konim mɨghɨgha nɨga, \q2 bar pamten dɨpɨra tɨngazi. \q1 \v 4 O Ikiavɨra Itir God, nɨn gavgavir ekiamɨn, \q2 nɨn Nguibamɨn itir biziba, nɨ bar dagh ativagha dar gari. \q1 Ongarim dɨpɨra nɨdir nɨgɨnim, a sufi. \q2 Nɨn gavgavim a gafiragha bar ekefe. \b \q1 \v 5 \x - \xo 93:5 \xo*\xt Onger Akaba 19:7; 29:2; 96:9; 1 Korin 3:17\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, nɨn Akar Gavgaviba ikɨ kamaghɨra ikiam. \q2 Nɨn Dɨpenim zurara zuegh kamaghɨra ikiam. \q3 Bar guizbangɨra! \c 94 \s God gumazamiziba tuisɨgh, gumazamizir kuraba abɨnigh, gumazamizir aghuibar akuragham \q1 \v 1 \x - \xo 94:1 \xo*\xt Aisaia 35:4; Nahum 1:2; Rom 12:19\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, nɨ gumazamizir kurabar araziba ikarvazir God. \q2 Nɨ datɨrɨghɨn uan anɨngagharim men akagh. \q1 \v 2 Nɨ gumazamizibar amightɨ me nɨn kotiamɨn tuivam. \q2 Nɨ datɨrɨghɨn gumazir akaba batozibar arazim ikarvagh, \q3 ivezir kuram me danɨng. \q1 \v 3 \x - \xo 94:3 \xo*\xt Jop 20:5; Onger Akaba 13:2\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, dughiaba manmaghɨn ikiavɨra iti, \q2 ezɨ gumazamizir kurar kaba uan arazir kuraba bagha bar akonge? \b \q1 \v 4 Gumazamizir kuraba akaba batogha, uan arazir kuraba bagha bar akonge. \q2 Me amir arazir kaba bagha uarira uari fe. \q1 \v 5 O Ikiavɨra Itir God, \q2 me osɨmtɨziba nɨn gumazamizibagh arɨgha me abɨri. \q1 \v 6 Me paba ariaghirezir amiziba ko, \q2 borir afeziaba ariaghireziba ko, \q3 Kantrin Igharazibar Gumazamizir en nguazimɨn itibav sozima, \q4 me ariaghire. \q1 \v 7 Me ghaze, \q1 “Ikiavɨra Itir God en garir puvatɨ. \q2 E amir bizir kaba, Jekopɨn God mɨghɨgha dagh nɨghnɨzir puvatɨgha \q3 dar garir puvatɨ.” \b \q1 \v 8 Ia gumazamizir nɨghnɨzir aghuiba puvatɨziba, \q2 ia oregh deragh fogh. \q1 Ia bar gumazir onganiba, \q2 ia manadɨzoghɨn fofozitam ikiam? \q1 \v 9 \x - \xo 94:9 \xo*\xt Ua Me Ini 4:11; Aghuzir Akaba 20:12\xt*\x*God en kuaribar ingari. \q2 God oragham ti, o puvatɨgham? \q1 God en damazibar ingari. \q2 God uabɨ ganam ti, o puvatɨgham? \q1 \v 10 \x - \xo 94:10 \xo*\xt Jop 35:11; Onger Akaba 44:2; Aisaia 28:26\xt*\x*A uabɨ kantriba bar dar gumazamizibagh ativagha \q2 men gara men sure gami. \q3 A me akɨram o, puvatɨgham? \q1 \v 11 \x - \xo 94:11 \xo*\xt Jop 11:11; 1 Korin 3:20\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a bar gumazamizibar nɨghnɨzibagh fo. \q2 Bizir me damuasa nɨghnɨziba, an a dagh fogha gɨfa. \q3 Da mɨgharimɨn mɨn zuamɨra mangɨgh, otivan kogham. \b \q1 \v 12 \x - \xo 94:12 \xo*\xt Jop 5:17; Aghuzir Akaba 3:11; 1 Korin 11:32; Hibru 12:5\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ uan Akar Gavgavimɨn gumazitamɨn sure damightɨ, \q3 gumazir kam bar akuegham. \q1 \v 13 Nɨ kamaghɨn damigh avughsazim a danigham. \q2 Eghtɨ osɨmtɨziba a bativan kogh mangɨ, \q3 gumazamizir kuraba arɨmɨghiregh mozimɨn magɨregham. \q1 \v 14 \x - \xo 94:14 \xo*\xt 1 Samuel 12:22; Rom 11:1-2\xt*\x*Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God uan gumazamiziba ateghan kogham. \q2 An akɨrim ragh me gasaraghan kogham. \q1 \v 15 Gɨn, gumazamiziba kotɨn dughiamɨn guizbangɨra mɨkɨmam. \q2 Eghtɨ gumazamizir Godɨn damazimɨn deraziba, \q3 me kotiamɨn mɨgɨrɨgɨar aghuibar gɨn mangam. \b \q1 \v 16 Tinara nan akuragha gumazamizir kuraba dɨkabɨra? \q2 Tinara nan akuragha \q3 arazir kurabagh ami da otivir gumazamiziba batoke? \q1 \v 17 God zuamɨra nan akurazir puvatɨzɨ, \q2 kɨ ti fomɨra matmatiam giraghughai. \q1 \v 18 \x - \xo 94:18 \xo*\xt Onger Akaba 38:16\xt*\x*Kɨ kamagh nɨghnɨgha ghaze, \q1 “Nan dagarim apɨghsighizɨ, kɨ datɨrɨghɨn irɨgham.” \q2 Puvatɨ. \q3 Ikiavɨra Itir God bar nan apangkuvigha nan suirazɨ, \q4 kɨ arazir kuramɨn irɨzir puvatɨ. \q1 \v 19 Kɨ bizir avɨribagh nɨghnɨgha nan navim osemezir dughiamɨn, \q2 nɨ nan navim gamizɨ \q3 a bar akongegha amɨragha iti. \b \q1 \v 20 Gumazamizir kurar kaba, gumazamiziba arazir kurabar amuasa, me bagha akar gavgaviba akɨri. \q2 Nɨ gumazir kamaghɨn amiba ko ingarir puvatɨ. \q1 \v 21 Me uari akuva gumazir aghuibav soghtɨ me arɨmɨghirasa akabav sosi. \q2 Me gumazir arazir kurabagh amir puvatɨziba, pura me isa kotiabar arɨgh, \q3 me mɨsoghtɨ me arɨmɨghirasa. \q1 \v 22 \x - \xo 94:22 \xo*\xt Onger Akaba 59:9; 62:2; 62:6\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a nan akurvaghasa bar gavgafi. \q2 Nan God dagɨamɨn mɨn iti, \q3 ezɨ kɨ an aven modima, a nan akurvasi. \q1 \v 23 Apaniba arazir kurar bar avɨribagh ami, \q2 ezɨ a men arazir kurar kaba ikarvagham. \q1 Ikiavɨra Itir God, en God, a men arazir kurabagh nɨghnɨgh, \q2 me mɨsoghtɨ me arɨmɨghiregham. \c 95 \s Ia izɨ, e Godɨn ziam fam \q1 \v 1 Ia izɨ, e ighiaba bangɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q2 A en dagɨamɨn mɨn ikia e moga en akurvasi, \q3 e a gɨnɨghnɨgh onger akabar amuam. \q1 \v 2 E an boroghɨra mangɨ a mɨnabɨva, \q2 pamten dɨm ighiabar amu \q3 an ziam fɨ bar akuegham. \b \q1 \v 3 E fo, Ikiavɨra Itir God, a Godɨn Bar Gavgaviba Itim. \q2 An atrivir gavgaviba bar itim, \q3 egha godɨn ifavariba bar dagh afira. \q1 \v 4 A nguazimɨn aven itir danganir koniba, ko mɨghsɨar bar pɨn itiba, \q2 a bar dagh atifa. \q1 \v 5 A uabɨ ongarim ko nguazimɨn ingari, \q2 ezɨ aning uaghan an bizimningra. \b \q1 \v 6 Ikiavɨra Itir God en ingari. \q2 Ia izɨ, e an boroghɨn mangɨ dapaniba avigh, \q3 teviba apɨrigh uari a danigh an ziam fam. \q1 \v 7 \x - \xo 95:7 \xo*\xt Onger Akaba 80:1; 100:3\xt*\x*\x - \xo 95:7-8 \xo*\xt Hibru 3:15; 4:7\xt*\x*\x - \xo 95:7-11 \xo*\xt Hibru 3:7-11\xt*\x*A uabɨra en God. \q2 E an gumazamiziba, \q1 E sipsipbar mɨn amima \q2 a uabɨ e geghuva deragha en gari. \q3 Ia bar deragh an akam barakigh! \b \q1 \v 8 \x - \xo 95:8 \xo*\xt Dɨboboniba 14:22; Godɨn Araziba 6:16\xt*\x*\x - \xo 95:8-9 \xo*\xt Ua Me Ini 17:1-7; Dɨboboniba 20:2-13\xt*\x*God kamagh ia mɨgɨa ghaze, \q1 “Ian inazir afeziaba fomɨra gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia, \q2 Meriban danganimɨn otogha, nan akam batoke. \q1 Me gɨn Masan danganimɨn ikia, uam akam batoke. \q2 Ia me amizir arazir kamɨn gɨn mangɨ uan navibar kuman markɨ. \q1 \v 9 Me guizbangɨra nan ingangarir gavgavibar gani. \q2 Egha nɨghnɨzir gavgavim nan itir puvatɨgha, \q3 nan gavgavim tuisɨgh fofoghasa nan azai. \q1 \v 10 Gumazamizir kabar naviba bar saghon ikia nan gɨn zuir puvatɨ. \q2 Tuavir kɨ me bagh atɨzim, me zurara a gitavɨrasi. \q3 Kamaghɨn, kɨ 40plan azenibar gumazamizir kabar anɨngaghe. \q1 \v 11 \x - \xo 95:11 \xo*\xt Dɨboboniba 14:20-23; Godɨn Araziba 1:34-36; 12:9-10; Hibru 4:3-5\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, kɨ anɨngaghegha \q2 kamaghɨn me mɨgɨa ghaze, \q1 ‘Me nan aghuvsazir danganimɨn aven mangɨghan kogham. \q2 Bar puvatɨ!’ ” \c 96 \s God nguazimɨn gumazamiziba bar me gativagha men gari \q1 \v 1 Ia bar moghɨra onger akar igiatam, Ikiavɨra Itir God bagh a bangɨ. \q2 Ia nguazimɨn gumazamiziba bar, a bagh ighiabar amu. \q1 \v 2 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ, a bagh onger akabar amu. \q2 Dughiabar zurara ia an gun uariv mɨkɨm suam, \q3 Ikiavɨra Itir God zurara en akurvasi. \q1 \v 3 Ia, an gavgavim ko ingangarir aghuir an amibar \q2 gun kantriba bar dar gumazamizibav kɨm. \b \q1 \v 4 Ikiavɨra Itir God a bar faraghavɨra ikia bar gavgafi. \q2 Ezɨ e an ziam fɨ mangɨvɨra ikiam. \q1 Aseba bar, me Ikiavɨra Itir Godɨn mɨn itir puvatɨ. \q2 E an apengara ikɨva an atiatingam. \q1 \v 5 Nguazimɨn itir gumazamizibar aseba, \q2 da pura ifavarir godba. \q3 Ikiavɨra Itir God, an overiamɨn ingari. \q1 \v 6 Ikiavɨra Itir God, atrivimɨn ikia ziar ekiam ikia, \q2 egha uan Dɨpenimɨn iti. \q3 A bizir aghuiba ko gavgavimɨn mɨngarim. \b \q1 \v 7 \x - \xo 96:7-9 \xo*\xt Onger Akaba 29:1-2\xt*\x*Ia nguazimɨn itir ikɨzibar gumazamiziba bar, \q2 ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziar ekiam ko gavgavim bagh, bar akongegh. \q1 \v 8 Ikiavɨra Itir God, a bar faraghavɨra itima, \q2 ia an ziar ekiam fɨ. \q3 Ia ofaba inigh an Dɨpenimɨn mangɨ. \q1 \v 9 \x - \xo 96:9 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 20:21; Onger Akaba 33:8; 93:5; 114:7\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Araziba, da bar deragha bar zue, arazir kaba mati an kurkazir aghuim. \q2 Ia gumazamiziba bar moghɨra an arazir kabagh nɨghnɨgh an ziam fɨ.\f + \fr 96:9 \fr*\ft Hibrun akam deragha akar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ. Gumazir maba ghaze, Hibrun mɨngarim kamakɨn, “Ia kurkazir aghuiba ikɨ egha izɨ nan ziam fɨ.”\ft*\f* \q3 Ia nguazimɨn gumazamiziba, an atiating egh akong. \b \q1 \v 10 \x - \xo 96:10 \xo*\xt Onger Akaba 9:8; 67:4; 93:1; 98:9\xt*\x*Ia Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn ikɨ mɨkɨm suam, \q2 “Ikiavɨra Itir God, an atrivimɨn iti. \q1 A nguazimɨn ingarigha a gamizɨ a gavgavigh ikɨ mamaghɨra ikɨva sɨvaghsɨvaghan kogham. \q2 Ikiavɨra Itir God, gɨn uan kotɨn arazir aghuimɨn gɨn mangɨva, \q3 gumazamizibar araziba bar da tuisɨgham.” \q1 \v 11 Nguazim ko overiam, gua bar akongegh, \q2 ongarim, nɨ bar akuegh egh nɨgɨnir dafam damu. \q3 Ia ongarimɨn aven itir biziba, \q4 ia uaghan bar akongegh. \q1 \v 12 \x - \xo 96:12 \xo*\xt Onger Akaba 98:9\xt*\x*Ia azeniba, ko azenibar aghuir biziba, \q2 ia bar moghɨra bar akongegh. \q1 Ia ruaribar temeba, \q3 ia uaghan ighiabar amu bar akongegh. \q1 \v 13 Ia bar moghɨra izɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn ighiam damu. \q2 A izɨ nguazimɨn gumazamiziba bar me gativagh men ganam. \q1 Ikiavɨra Itir God, uan arazir aghuimɨn gɨn mangɨ, gumazamiziba bar me gativagh, \q2 uan guizɨn akamɨn men araziba tuisɨgham. \c 97 \s God an atrivir bar ekiam \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God, an atrivimɨn iti. \q2 Nguazimɨn itir gumazamiziba, ia bar akueghtɨ, \q3 arighatɨzibar itir gumazamiziba, \q4 ia dɨmɨva bar akongegh. \b \q1 \v 2 Overiar mɨgharir pɨziba an okarizɨ, \q2 an arazir aghuimɨn gumazamizibagh ativagha men gari. \q1 \v 3 Apanir a gasɨghasɨghasava amiba, avim an faragha ghua \q2 men isia me gasɨghasɨki. \q1 \v 4 An onɨmaribar angazangaribagh ami, \q2 da nguazimɨn taghtazima, \q3 nguazim nɨghava agoi. \q1 \v 5 Ikiavɨra Itir God, a nguazir kamɨn God. \q2 A izima, mɨghsɨaba pura amera uaghira dɨpabar mɨn otifi. \q1 \v 6 Overiam uabɨ, kamaghɨn akam akura ghaze, \q1 “God arazir aghuibaram ami.” \q2 Ezɨ gumazamiziba bar an angazangarim ko gavgavimɨn gari. \b \q1 \v 7 \x - \xo 97:7 \xo*\xt Ua Me Ini 20:4; Godɨn Araziba 5:8; 27:15; Jeremaia 10:14; Jems 2:19\xt*\x*Gumazamizir marvir guabar ziaba feba bar aghumsɨki. \q2 Aseba teviba apɨrigh Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 \v 8 Saionɨn nguibamɨn itir gumazamiziba, bizir kam barasi. \q1 Judan nguibabar itir gumazamiziba, nɨn kotiar arazir aghuir kam bagh \q3 bar akuegh, men naviba deragham. \q1 \v 9 \x - \xo 97:9 \xo*\xt Ua Me Ini 18:11; Onger Akaba 83:18; 95:3; 96:4\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, Nɨ Godɨn Bar Pɨn Itim, \q2 nɨ nguazimɨn gumazamiziba bar me gativagha men gari. \q3 Nɨ ziar ekiam ikia, bar asebagh afira. \b \q1 \v 10 Arazir kurabar aghuazir gumazamiziba, Ikiavɨra Itir God bar me gifonge. \q2 Gumazamizir a baghavɨra itiba, a men apaniba da ua me inigha, \q3 me geghuva deragha men gari. \q1 \v 11 God angazangarim isa gumazamizir aghuibagh anɨga, \q2 me gamizɨ men naviba bar akonge. \q1 \v 12 Gumazamizir aghuiba, ia bizir Ikiavɨra Itir God amiba bagh, bar akongegh. \q2 Ia bizir kabagh nɨghnɨgh a mɨnabagh. \q3 Ia an ziar zuezir aghuim gɨnɨghnɨgh, \q4 a pɨrafɨ. \c 98 \s God gumazamiziba bar men Atrivim \d Kar Godɨn ziam fer onger akam. \q1 \v 1 \x - \xo 98:1 \xo*\xt Ua Me Ini 15:6; Onger Akaba 33:3; 40:5; Aisaia 52:10\xt*\x*Ia onger akar igiatam Ikiavɨra Itir God bagh, a bangɨ. \q2 A uan agharimɨn bizir aghuir igharagha garibagh ami. \q1 A uan gavgavir ekiamɨn amodoghɨn, \q2 mɨdorozir kam gamua apaniba abɨra. \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God, apaniba ko mɨsogha \q2 me abɨrazir bizimɨn gun mɨkeme, \q1 a uan akurvazir arazim isa \q3 gumazamizibar akazɨ me bar an gari. \q1 \v 3 \x - \xo 98:3 \xo*\xt Onger Akaba 22:27; Luk 1:54; 1:72\xt*\x*A Israelian apangkuvigha \q2 men akuraghasa dɨkɨrɨzir akar kam gɨnɨghnɨghavɨra ikia, \q3 me ataghizir puvatɨ. \q1 Kantribar gumazamiziba Godɨn gari, \q2 an apaniba ko mɨsogha me abɨragha, uam e ini. \b \q1 \v 4 Nguazimɨn gumazamiziba, ia Ikiavɨra Itir God bagh bar akongezir ighiabar amu. \q2 Ia onger akaba pamten dar amuva bar akuegh an ziam fɨ. \q1 \v 5 Ia gitabav sogh, Ikiavɨra Itir God bagh ighiabar amu. \q2 Ia boabav soghtɨ, dar arareba bar deragh. \q1 \v 6 Ia sɨghaba ko itabagh iviva, \q2 pamten dɨmɨva Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ, \q3 a en atrivim. \b \q1 \v 7 Nɨ ongarim, nɨ ko nɨn itir osiriba, ko bizir nɨn aven itiba, \q2 ia bar pamten dɨm mɨkɨm. \q1 Nɨ nguazim, nɨ ko nɨn itir gumazamiziba ko bizir nɨn itiba, \q2 ia bar onger akabar amu. \q1 \v 8 Ia faner ekiaba, ia dafaribav sogh. \q2 Ia mɨghsɨaba, ia ighiabar amuva bar akongegh. \q1 \v 9 Ikiavɨra Itir God izɨ nguazim gativagh an ganam. \q2 An atrivimɨn ikɨ, guizɨn arazimɨn gumazamizibar araziba tuisɨgham. \q3 Kamaghɨn amizɨ, ia a bagh bar akuegh onger akabar amu. \c 99 \s God an atrivir bar ekiam \q1 \v 1 \x - \xo 99:1 \xo*\xt Ua Me Ini 25:22\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, an atrivimɨn iti. \q2 Kamaghɨn gumazamiziba an atiatiava agoi. \q1 A uan atrivir dabirabim enselɨn bar gavgavibar torimɨn a gapera, \q2 kamaghɨn amizɨ, nguazim agoi. \q1 \v 2 Saionɨn nguibamɨn aven, \q3 Ikiavɨra Itir God bar ziar ekiam ikia, \q3 gumazamizibagh ativagha men gari. \q1 \v 3 Gumazamiziba bar anarɨra nɨghnɨgh, \q2 ana atrivim, egha gavgavim ko ziar ekiam itima, an ziam bar zue. \q3 Me an ziar ekiam fɨ. \b \q1 \v 4 Atrivir gavgavim, nɨ arazir aghuiba bagha ifonge. \q2 Nɨ arazir aghuimra Israelia e gamizɨ e an gɨn zui. \q1 Nɨ e gamizɨ, \q2 e kotɨn aven deragha gumazamizibar araziba tuisɨsi. \b \q1 \v 5 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ, a en God. \q2 An arazir aghuiba, ko an damazimɨn zuezir arazibara amir God. \q3 Kamaghɨn, ia an boroghɨn mangɨ teviba apɨrigh, \q4 an ziam fɨ. \b \q1 \v 6 Moses ko Aron, aning Ikiavɨra Itir Godɨn ofa gamir gumazimningɨn iti. \q2 Samuel uaghan God ko mɨgeir gumazir mam. \q1 Me bar Ikiavɨra Itir God ko mɨgeima, \q2 a me baragha me ikarvasi. \q1 \v 7 \x - \xo 99:7 \xo*\xt Ua Me Ini 33:9\xt*\x*God ghuariar ruarir ekiamɨn tongɨn ikia, \q2 Akar Gavgaviba ko arazir a ifongeziba me ganɨngizɨ, \q3 me dar gɨn zui. \b \q1 \v 8 \x - \xo 99:8 \xo*\xt Dɨboboniba 14:20; Godɨn Araziba 9:20; Jeremaia 46:28; Sefanaia 3:7\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ en God, nɨ uan gumazamizibar azangsɨziba barasi. \q2 Nɨ men arazir kuraba ikarvagha mɨzazim me gasi. \q1 Nɨ uabɨ men akazɨ me fogha ghaze, \q3 nɨ Godɨn men arazir kuraba gɨn amadim. \q1 \v 9 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam, \q2 a en God, e an mɨghsɨamɨn an ziam fam. \q3 Ikiavɨra Itir God, a en God, \q4 a Godɨn arazir aghuibaram amim. \c 100 \s God mɨnabir ighiam \q1 \v 1 Ia nguazimɨn itir gumazamiziba bar, \q2 ia Ikiavɨra Itir God bagh pamtem dɨmɨva, \q3 bar akongegh an ziam fɨ. \q1 \v 2 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarim damu \q2 an ziam fɨ bar akongegh. \q1 Ia an boroghɨn izɨva \q2 bar akongezir ighiaba bangɨ. \b \q1 \v 3 \x - \xo 100:3 \xo*\xt Onger Akaba 79:13; 95:7; Esekiel 34:30-31; Efesus 2:10\xt*\x*Ia kamaghɨn fogh, \q2 Ikiavɨra Itir God a guizbangɨra God. \q1 A uabɨ en ingarizɨma e an adarazira. \q2 E an gumazamiziba, \q3 egha an sipsipbar mɨn iti. \b \q1 \v 4 E an Dɨpenimɨn aven mangɨ \q2 an ziam fɨva a mɨnamam. \q1 E a mɨnabagh \q2 an ziar ekiam bar a pɨrafam. \q1 \v 5 \x - \xo 100:5 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 16:34; 2 Eghaghaniba 5:13; 7:3; Esra 3:11; Onger Akaba 106:1; 107:1; 118:1; 136:1; Jeremaia 33:11\xt*\x*E fo, Ikiavɨra Itir God arazir aghuibaram amua, \q2 egha zurara bar en apangkuvighavɨra iti. \q1 A damuasa mɨkemegha gɨvazir biziba, \q2 a zurara dagh amua kamaghɨra iti. \c 101 \s Atrivimɨn akar dɨkɨrɨzim \d Devit ighiar kam osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ arazir aghuim ko apangkuvir arazim gɨnɨghnɨghɨva ighiam bangam. \q2 Bar guizbangɨra, kɨ nɨ baghvɨra ighiar kam bangam. \q1 \v 2 Kɨ nɨn damazimɨn deraghvɨra tuavir aghuimra mangɨtɨ \q2 gumazitam nan gan akatam na gasan kogham. \q1 O God, nɨ manadɨzoghɨn izɨ nan akuragham? \q2 Guizbangɨra, kɨ uan dɨpenimɨn aven ikɨ gumazamizibagh ativagh men ganɨva, \q3 uan navir averiamɨn aven deraghvɨra nɨghnɨgh biziba bar dar amuam. \q1 \v 3 \x - \xo 101:3 \xo*\xt Godɨn Araziba 15:9; Onger Akaba 5:5; 40:4\xt*\x*Egh kɨ iti naghɨn, arazir kuratam bar ikian kogham. \q2 Gumazamizir akɨrim ragha nɨ gasiba kɨ men aghua. \q3 Kɨ me ko daruan kogham. \q1 \v 4 Kɨ ifavarir arazimɨn gɨn mangan kogham. \q2 Egha kɨ arazir kurabagh nɨghnɨghan aghua. \q1 \v 5 \x - \xo 101:5 \xo*\xt Onger Akaba 18:27; 50:20; Jeremaia 9:4\xt*\x*Gumazamizir moga gɨrakɨrangɨn igharaz daraziv geiba, \q2 kɨ bar me gasɨghasɨgham. \q1 Egh kɨ gumazamizir ifaghata uari uan ziaba feba ateghtɨ \q2 me ikian kogham. \q1 \v 6 \x - \xo 101:6 \xo*\xt Onger Akaba 119:1\xt*\x*Ezɨ gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikiavɨra itiba, kɨ me gifonge. \q2 Merara na ko nan dɨpenimɨn ikiam. \q1 Eghtɨ gumazamizir Godɨn damazimɨn deravɨra tuavir aghuimɨn zuiba, \q2 merara nan ingangaribar amuam. \q1 \v 7 \x - \xo 101:7 \xo*\xt Onger Akaba 52:2-5\xt*\x*Eghtɨ gumazir akar ifavaribagh amitam nan dɨpenimɨn aven ikian kogham. \q2 Gumazamizir ifariba na ko ikian kogham. Bar puvatɨgham. \q1 \v 8 Eghtɨ dughiaba vaghvagh, \q2 en kantrin aven itir gumazamizir kuraba, kɨ me asɨghasɨgham. \q1 Egh gumazamizir arazir kurabagh amiba, kɨ me batueghtɨ, \q2 me ua Ikiavɨra Itir Godɨn nguibar ekiamɨn ikian kogham. \c 102 \s Gumazim osɨmtɨzim ikia God ko mɨgei \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ uabɨn akurvaghasa nɨn dei, \q2 nɨ nan dɨmdiam barakigh. \q1 \v 2 Kɨ osɨmtɨzim ikɨtɨ, \q2 nɨ nan modogh akɨrim ragh na gasan markɨ. \q1 Kɨ nɨn dɨmamin dughiam, \q2 nɨ zuamɨra na ikaragh nan akuragh! \b \q1 \v 3 Guizbangɨra, nan ikɨrɨmɨrim mɨgharimɨn mɨn dughiar otevimɨn ikegha ua ghugha gɨfa. \q2 Ezɨ nan mɨkarzim mati avir ekiam nan isi moghɨn puvɨra nan fei. \q1 \v 4 Ezɨ nan navir averiam mati, me dadar mɨdiaribar mɨn, \q2 na dɨkaragha na abɨrazɨ, kɨ iraghu. \q1 Ezɨ kɨ bar osemegha daghebar aghuagha \q2 damasa nɨghnɨzir puvatɨ. \q1 \v 5 Kɨ mɨzazim baragha pamten arai. \q2 Ezɨ nan mɨkarzim ikuvizɨ, kɨ agharim gura. \q1 \v 6 Kɨ kuarazir bagabar mɨn gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn uabɨra iti. \q2 Egha kuarazir mɨghɨamɨn mɨn danganir kurar gumaziba ikian aghuazibar iti. \q1 \v 7 Kɨ mɨsiamɨn akuima, nan damazimning kuiaghirɨghavɨra iti. \q2 Kɨ uabɨn apangkufi. Kɨ kuarazir dɨpenir siriabagh apiavtimɨn mɨn uabɨra iti. \q1 \v 8 Ezɨ dughiabar zurara, nan apaniba mɨgɨrɨgɨabagh amua na dɨpova na gasɨghasɨsi. \q2 Egha me gumazamizir igharazibagh asɨghasɨghasa nan ziam dɨbora ghaze, \q3 osɨmtɨzir kɨ inizibar mɨn me uaghan da iniam. \q1 \v 9-10 Nɨ adarir ekiam ko anɨngagharim nan iti, \q2 egha nɨ na inigha mati gumazamiziba bizir mɨzɨrɨziba makurir danganimɨn da makuri moghɨn nɨ na makuni. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ bar osemegha dagheba api moghɨn api moghɨn, avir sirim api \q2 ezɨ nan damazimningɨn teriba dɨpamɨn mɨn itarim girima, kɨ anepi. \q1 \v 11 Nan ikɨrɨmɨrimɨn dughiam mati nedazim zuamɨra ghua guaratɨzimɨn gɨfa. \q2 Ezɨ kɨ angamɨra itir ikɨrɨmɨrimɨn dughiam bar otefe. \q3 Kɨ mati dadam aghua ghua mɨsigha gɨfa. \b \q1 \v 12 O Ikiavɨra Itir God, nɨrara gumazamizibagh ativagh men ganvɨra ikiam. \q2 Eghtɨ gumazamizir gɨn otivamiba nɨn ziar ekiam gɨfogham. \q1 \v 13 Eghtɨ nɨ dɨkavigh izɨ Saionɨn nguibamɨn apangkuvigham. \q2 Ezɨ datɨrɨghɨn dughiar apangkuvamim oto. \q3 Nɨ datɨrɨghɨn an uabɨn torogh, egh an akurvagham. \q1 \v 14 Saionɨn nguibam ikufi. \q2 Ezɨ nɨn ingangarir gumazamiziba bar a gifonge. \q1 A datɨrɨghɨn ikuvigha mati nguazir mɨnemniamɨn otozɨ, \q2 me bar an apangkufi. \q1 \v 15 Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, Ikiavɨra Itir Godɨn ziar ekiam ko gavgavimɨn atiating, \q2 an apengan ikiam. \q3 Eghtɨ nguazimɨn atriviba an gavgavim ko angazangarir gavgavimɨn atiatingam. \q1 \v 16 Ikiavɨra Itir God, gɨn ua Saionɨn nguibamɨn ingarigh, \q2 egh uan gavgavim ko angazangarim sara gumazamizibar akagham. \q1 \v 17 Egh a uan gumazamizir fomɨra pura taghiziba, a men azangsɨziba baragham. \q2 Egh men azangsɨzibar aghuaghan kogham. \b \q1 \v 18 Bizir Ikiavɨra Itir God amir kam, tav akɨnafarimɨn an osirigh, \q2 eghtɨ en ovavir borir gɨn otivamiba a gɨfogh, egh uaghan an ziam fam. \q1 \v 19 Gumazir osiramin kam kamaghɨn osiram: \q2 “Ikiavɨra Itir God uan Nguibamɨn ikia, \q3 egha nguazir kamɨn vangɨnan gari. \q1 \v 20 A gara orazi, \q2 kalabuziar gumazamiziba uan osɨmtɨziba aterava arai. \q1 A gari, me marazi isa kotiam garɨgha egha ghaze, me arɨghregham. \q2 God men akuraghasa ifonge, \q3 eghtɨ me fɨrighregh, egh ovengan kogham.” \b \q1 \v 21-22 Kamaghɨn amizɨ, ikɨzir avɨribar gumazamiziba ko kantribar gumazamiziba Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨsɨ, \q2 uari akuvagh Saionɨn nguibamɨn ikɨva, an ziam pɨrafam. \q3 Guizbangɨra, me Jerusalemɨn nguibamɨn ikɨva ziar ekiam a danɨngam. \b \q1 \v 23 Guizbangɨra, kɨ igiamra itima, God nan gavgavim gasɨghasɨki. \q2 Egha na gamizɨ, nan ikɨrɨmɨrimɨn dughiam otefe. \q1 \v 24 \x - \xo 102:24 \xo*\xt Jop 36:26; Onger Akaba 90:2; Aisaia 38:10; Habakuk 1:12\xt*\x*Kamaghɨn, kɨ ghaze, O nan God, nɨ ikia mamaghɨra iti. \q2 Kɨ igiamɨn ikiavɨra iti, kɨ ghurizir puvatɨ. \q3 Nɨ datɨrɨghɨn na inigh mangan markɨ. \q1 \v 25 \x - \xo 102:25-27 \xo*\xt Hibru 1:10-12\xt*\x*Nɨ bar faraghavɨra nguazir kamɨn ingari, \q2 ezɨ a gavgavigha ikiavɨra iti. \q1 Nɨ uan dafarimningɨn, \q2 overiam ko bizir pɨn itibar ingari. \q1 \v 26 Overiam ko nguazim bar ikuvigh gɨvagham, \q2 eghtɨ nɨ zurara ikiam. \q1 Guizbangɨra, aning bar ikuvigham, \q2 mati inim ghurigha bar bɨaghire. \q1 Nɨ aning damightɨ aning gɨvagham, \q2 mati gumazim korotiar ghurim suegha a makuni. \q3 Eghtɨ aning bar gɨvagh \q4 ua ikian kogham. \q1 \v 27 \x - \xo 102:27 \xo*\xt Aisaia 43:10; Malakai 3:6; Jems 1:17\xt*\x*Ezɨ nɨ ikia kamaghɨra iti, egha gevir puvatɨ. \q3 Eghtɨ nɨn azeniba gɨvaghan kogham. \q1 \v 28 E nɨn ingangarir gumazamiziba. \q2 Nɨ deraghvɨra en boribar gantɨ, \q3 me deraghvɨra ikiam. \q1 Egh nɨ men ovavir borir gɨn otivamibar akuraghtɨ, \q2 me deraghvɨra ikiam. \c 103 \s God bar en apangkuvigha bar e gifonge \d Devit ighiar kam osiri. \q1 \v 1 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q2 Kɨ uan duam ko, navir averiam ko, namnam sara \q3 Ikiavɨra Itir Godɨn ziar aghuim pɨrafam! \q1 \v 2 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨva, \q2 bizir aghuir a na gamiba da bakɨnɨghnighan kogham. \q1 \v 3 \x - \xo 103:3 \xo*\xt Aisaia 33:24; Jeremaia 17:14\xt*\x*A nan arazir kuraba bar da gɨn amaga, \q2 nan arɨmariabagh amizɨ, \q3 da ua dera. \q1 \v 4 \x - \xo 103:4 \xo*\xt Onger Akaba 34:22; 56:13\xt*\x*A nan akuragha ua na inizɨ, \q2 kɨ ovengezir puvatɨ. \q3 A bar na gifongegha nan apangkufi. \q1 \v 5 \x - \xo 103:5 \xo*\xt Aisaia 40:31\xt*\x*Kɨ nguazimɨn itir dughiamɨn, \q2 God bar nan deragha bizir bar aghuir avɨribar na ganɨdi. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ gumazir igiamɨn mɨn gavgavigha, \q2 kuarazir bagamɨn mɨn igiamra iti. \b \q1 \v 6 Ikiavɨra Itir God ingangarir aghuim gumazamizibar akurvaghasava a gami. \q2 Men marazi faragha gumazir arazir kurabagh amibar apengan ikia gavgaviba puvatɨ. \q3 Ezɨ a bar men akuragha deragha me gamizɨ me deravɨra iti. \b \q1 \v 7 Bar fomɨra, a uan araziba isa Mosesɨn aka. \q2 Egha Israelia, a ingangarir gavgavir kaba men tongɨn dagh amizɨ me dar gani. \q1 \v 8 \x - \xo 103:8 \xo*\xt Jems 5:11\xt*\x*Ikiavɨra Itir God en kuarkuva \q2 an apangkuvim en iti. \q3 A bar en apangkuvigha \q4 zuamɨram en atarir puvatɨ. \q1 \v 9 An atara ghuavɨra itir puvatɨ. \q2 An atara egha adarimɨn suirazɨ, \q3 a dughiar ruarimɨn itir puvatɨ. \q1 \v 10 \x - \xo 103:10 \xo*\xt Esra 9:13\xt*\x*E arazir kurar bar avɨribagh ami, \q2 ezɨ an en arazir kuraba ikarvagh e danɨngamin bizim, \q3 an a gamir puvatɨ. \q1 \v 11 \x - \xo 103:11 \xo*\xt Onger Akaba 57:10; Efesus 3:18\xt*\x*Gumazamizir an atiatia an apengan itiba, \q2 a bar men apangkufi. \q1 A men apangkuvir ababanim, \q2 a bar ekefe, \q3 mati an overiamɨn pɨn ikegha \q4 izaghira nguazimɨn tu. \q1 \v 12 \x - \xo 103:12 \xo*\xt Aisaia 43:25; Maika 7:18\xt*\x*E fo, aruem anadi naghɨn ikegha ghua aruem uaghiri naghɨn, \q2 kar tizir bar ruarim. \q1 Kamaghɨra, Ikiavɨra Itir God en arazir kuraba batoghezɨ, \q2 da bar en saghon mar iti. \q1 \v 13 \x - \xo 103:13 \xo*\xt Malakai 3:17\xt*\x*E fo, afeziaba uan boribar apangkuvi moghɨra, \q2 Ikiavɨra Itir God uan gumazamizir an atiatia \q3 an apengan itibar apangkufi. \q1 \v 14 \x - \xo 103:14 \xo*\xt Jenesis 3:19; Onger Akaba 78:39; Fofozir Gumazim 12:7\xt*\x*A kamaghɨn fogha gɨfa, a uabɨ nguazim inigha en ingarizɨ, \q2 e mati pura nguazir mɨnemniaba. \q1 \v 15 \x - \xo 103:15 \xo*\xt Jop 14:1-2; Jems 1:10-11; 1 Pita 1:24\xt*\x*E gumazamiziba, en angamɨra itir ikɨrɨmɨrim grazibar mɨn, \q2 dughiar ruarimɨn itir puvatɨ. \q3 E dughiar bar otevimra \q4 ruarimɨn akɨmarimɨn mɨn ikegha ariaghiri. \q1 \v 16 Ezɨ amɨnim akɨmarir kam giverazɨ a irɨzɨ, \q2 gumazamiziba uam an garir puvatɨ. \q1 \v 17 \x - \xo 103:17 \xo*\xt Luk 1:50\xt*\x*Ezɨ gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn apengan ikia an atiatiba, \q2 a zurazurara men apangkufi. \q1 Egh men ovavir borir gɨn otivamiba, \q2 a uaghan deragh me damuvɨra ikiam. \q1 \v 18 Gumazamizir kaba, Ikiavɨra Itir Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn gɨn zui, \q2 egha an Akar Gavgaviba barasi. \b \q1 \v 19 Ikiavɨra Itir God, uan Nguibamɨn ikia \q2 uan atrivir dabirabim gaperaghav ikia, \q3 bizibagh ativagha bar adar gari. \b \q1 \v 20 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn mɨdorozir enselba, \q2 ia gavgaviba iti. \q3 Ia kuariba arigha an akaba baragha dar gɨn zui. \q4 Ia an ziam fam. \q1 \v 21 Ia Godɨn Nguibamɨn itir mɨdorozir enselba, \q2 ia an ingangarir enselɨn an ifongiamɨn gɨn zuiba, \q3 ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q1 \v 22 Ia danganiba bar dar itir biziba, \q2 a ian ingarigha ia gativagha ian gari, \q3 ia bar moghɨra Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 Eghtɨ kɨ uabɨ uaghan Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 104 \s Ikiavɨra Itir God biziba bar // dar ingari, ezɨ e an ziam fam \q1 \v 1 Kɨ uan navir averiamɨn \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \b \q1 O Ikiavɨra Itir God, nan God, nɨ bar pɨn iti. \q2 Nɨn ziam bar pɨn ikia \q3 egha nɨ atrivir bar ekiam. \q1 \v 2 \x - \xo 104:2 \xo*\xt Aisaia 40:22; Daniel 7:9\xt*\x*Angazangarim nɨ avara, mati gumazim inim avara. \q2 Nɨ overiam atɨzɨma mɨkoveziba bar iti, \q3 mati gumazim purirpenim asaragha benimɨn a ikezɨma a iti. \q1 \v 3 \x - \xo 104:3 \xo*\xt Onger Akaba 18:10\xt*\x*Nɨ uan dɨpenim dɨpar pɨn itibagh isɨn an ingari. \q2 Ezɨ overiamɨn mɨghariba, da mati nɨn karis, \q3 ezɨ amɨnim nɨ atera zui. \q1 \v 4 \x - \xo 104:4 \xo*\xt Hibru 1:7\xt*\x*Nɨ amɨnim amadima, a nɨn akaba atera zui. \q2 Ezɨ nɨ overiamɨn onɨmariba ko avir mɨzariaba dagh amima, \q3 da nɨn ingangarir gumazibar iti. \b \q1 \v 5 Nɨ fomɨra nguazir kam atɨzɨ, \q2 a bar deraghavɨrama aperagha gavgafi. \q3 Egha bar mozorozir puvatɨ. \q1 \v 6 Nɨ ongarim atɨzɨ a ikia \q2 inimɨn mɨn nguazim avara. \q3 Ezɨ dɨpar kam mɨghsɨaba bar ada avara. \q1 \v 7 Nɨ gɨn ongarim pamten a mɨkemezɨ an arav ghu. \q2 Nɨn tiarim ararimɨn mɨn dagarvazima, \q3 ongarim a baragha a foregha ghugha gɨfa. \q1 \v 8 Ongarim mɨghsɨaba bar da ategha \q2 afora danganir zaribar uaghire. \q1 Egha danganir ongarim ikiasa nɨ inabazir kamɨn, \q2 a datɨrɨghɨn an ikia kamaghɨra iti. \q1 \v 9 \x - \xo 104:9 \xo*\xt Jeremaia 5:22\xt*\x*Ongarim ikiamin danganim, nɨrara an abaragha gɨfa, \q2 eghtɨ ongarim nɨ atɨzir danganir kam gitavɨraghan kogham. \q3 Gɨn ongarim ua nguazir kam bar an evaraghan kogham. \b \q1 \v 10 Nɨ nguazimɨn aven ivemarir dɨpabagh amima, \q2 da nguazir averiamɨn otivigha danganir zaribar afora, \q3 egha mɨghsɨabar tongɨn ivemara uaghiri. \q1 \v 11 Asɨzir atiaba dɨpar kam api, \q2 ezɨ donkin atiaba dɨpar kamram api. \q3 Ezɨ kuariba ua men pɨrir puvatɨ. \q1 \v 12 Overiamɨn pɨn mɨghagha aruir kuaraziba iza, \q2 temer dɨpar mɨriamɨn tuivighav itibar uan mɨkonibar ingari. \q3 Egha ter aguabar apiaghirava arai. \q1 \v 13 Nɨ uan Nguibamɨn ikia egha amozim amadi, \q2 a mɨghsɨabagh isɨn izi. \q1 Nɨ ingangarir aghuim gamua nguazir kamɨn akurazɨ, \q2 bizir aghuiba nguazir kam bar a gizɨfa. \q1 \v 14 Nɨ bulmakauba apir dadabagh ami da otifi. \q2 Ezɨ e gumazamiziba oparir biziba, \q3 nɨ uaghan dagh amizɨ da otivizɨ, \q4 e dar dagheba isi. \q1 \v 15 Nɨ en akurazɨma, e wainɨn ikarɨziba opara dar ovɨziba mɨrmɨra, \q2 dar dɨpaba apa en naviba bar akonge. \q1 Egha en guaba taghtaghasa, e olivɨn temebar borem isa uan guabagh azui. \q2 Egha e dagheba opara, da apava, en mɨkarziba gavgafi. \q1 \v 16 Amozim izima, \q2 Lebanonɨn temeba dɨpar avɨrim isi. \q1 Sidan temer kabanang, \q2 Ikiavɨra Itir God fomɨra da opari. \q3 Ezɨ kar an temeba. \q1 \v 17 Sidan temer kaba, \q2 kuaraziba iza dar uan mɨkonibar ingari. \q1 Ezɨ kuarazir fɨrir ruariba \q2 temer painbar uan mɨkonibar ingari. \q1 \v 18 Memen atiaba mɨghsɨaba itir danganibagh arui, \q2 ezɨ iriaba mɨghsɨabar itir dagɨar toribar modi. \b \q1 \v 19 Nɨ iakɨnimɨn ingarigha, \q2 azenir vamɨran iakɨniba vaghvagh dar dughiabar ada arɨki. \q3 Ezɨ aruem magɨramin dughiam gɨfo. \q1 \v 20 Nɨ mɨtatem gami, a dɨmagaribar otifi. \q2 Ezɨ dɨmagaribar asɨzir atiaba arui. \q1 \v 21 Laionba asɨziba buria pamten dei. \q2 Egha asɨzir nɨ me ganɨdiba buri. \q1 \v 22 Aruem anadima me uamategha ghua, \q2 uan mogomer danganibar zui. \q1 \v 23 Gumaziba uan ingangaribagh amua ghua garima, \q2 aruem uaghiri me gefi. \b \q1 \v 24 O Ikiavɨra Itir God, nɨ bizir bar avɨrimɨn ingari! \q2 Nɨ bar fofozir ekiam ikia \q3 bizir avɨrir kaba bar dar ingari. \q1 Ezɨ bizir nɨ ingarizir kaba \q2 nguazim bar a gizɨfa. \q1 \v 25 Ongarim bar ekefe, \q2 ezɨ angamɨra itir bizir avɨriba iti, \q3 osirir ekiaba ko doziba, ko bizir igharaziba an iti. \q4 Ezɨ e da mengan ibura. \q1 \v 26 \x - \xo 104:26 \xo*\xt Jop 41:1; Onger Akaba 74:14; Aisaia 27:1\xt*\x*E gari, kuriba ongarim gisɨn ivemara zui, \q2 ezɨ maburan osirir ekiar nɨ faragha ingariziba \q3 ongarimɨn ikarara uari akura uanaga izaghiri. \b \q1 \v 27 Angamɨra itir biziba bar nɨrara gari, \q2 mɨtiriam men azir dughiam \q3 nɨ dagheba me danɨngasa me nɨrara mɨzuai. \q1 \v 28 Nɨ dagheba me ganɨdima me api. \q2 Nɨrara dagher aghuiba me ganɨdi, \q3 men naviba izevegha tughatɨ. \q1 \v 29 Guizbangɨra, nɨ akɨrim ragha me gasarazɨ me atiati. \q2 Men angamɨra itir ikɨrɨmɨrim, nɨ me dama a inizɨ me ariaghire, \q3 egha men mɨkarziba ua nguazir mɨnemniamɨn oto. \q1 \v 30 Nɨ ikɨrɨmɨrir angamɨra itim anɨdir amɨnim me ganɨngizɨ, \q2 me angamɨra iti. \q1 Nɨ nguazimɨn bizir igiabagh amima \q2 da otifi. \b \q1 \v 31 E ghaze, Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim ko angazangarir ekiam zurara ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 Eghtɨ Ikiavɨra Itir God, bizir a ingariziba bagh bar akongegham. \q1 \v 32 A nguazimɨn garima, \q2 mɨkɨmkɨzim puram a batifi. \q3 A dafarim mɨghsɨabagh arɨzima, \q3 mɨghariba pura dar otifi. \b \q1 \v 33 Kɨ angamɨra itir dughiar kam \q2 kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q1 Kɨ Ikiavɨra Itir God bagh ighiabar amu, \q2 egh an ziam pɨrafegh gɨn ovengam. \q1 \v 34 A na gamima, kɨ bar akonge. \q2 Kɨ kamaghsua ifonge, \q3 a nan onger akabagh ifuegham. \q1 \v 35 Nan ifongiam kamakɨn, \q2 nɨ arazir kurabagh amir gumazamiziba bar me gasɨghasɨkigh. \q1 Gumazamizir kuraba bar moghɨra gevegh \q2 ua ikian kogham. \b \q1 Kɨ uan navir averiamɨn aven \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \b \q1 Aleluia! \q2 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 105 \s God uan gumazamiziba ko, men onger akam \q1 \v 1 E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam dɨponɨva a mɨnabaka. \q2 Egh ingangarir ekiar an amizibar gun Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bar me mɨkɨmam. \q1 \v 2 E Ikiavɨra Itir God bagh ighiaba bangɨ egh an ziam fam. \q2 Egh bizir aghuir an amizibar gun mɨkɨmam. \q1 \v 3 Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨn zuiba, \q2 uan navir averiabar a bagh bar akongegh. \q1 E an ziar aghuim gɨnɨghnɨgh, \q2 an ziar ekiam bar a pɨrafɨ bar akuegham. \q1 \v 4 E zurara Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨra mangɨ \q2 uarir akurvaghsɨ an gavgavim bagh an azangsɨgham. \b \q1 \v 5-6 Ia Abrahamɨn ovavir boriba, \q2 Abraham an Ekiamɨn ingangarir gumazim. \q3 Ia Jekopɨn boriba, \q4 ia Ikiavɨra Itir God ua baghavɨra inabazir gumazamiziba, \q1 ia arazarazir ekiaba ko \q2 ingangarir gavgavir an amiziba ko \q3 akar a en apanibagh asɨghasɨgha mɨkemeziba, \q4 ia uam adagh nɨghnɨghvɨra ikɨ. \q1 \v 7 Ikiavɨra Itir God, a en God. \q2 A nguazir kamɨn gumazamiziba bar me gativagha men gari. \b \q1 \v 8 Ikiavɨra Itir God e koma Akar Gavgavir mam gami, \q2 egh zurazurara Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam gɨnɨghnɨgham. \q3 An Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam gɨnɨghnɨgh mangɨvɨra ikiam. \q1 \v 9 \x - \xo 105:9 \xo*\xt Jenesis 12:7; 17:8; 26:3\xt*\x*An Abraham ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam gami. \q2 Egha Aisak koma Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam akɨri. \q1 \v 10 \x - \xo 105:10-11 \xo*\xt Jenesis 28:13\xt*\x*An Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam Jekop koma a gami, \q2 a Israelian ovavim, \q3 egha Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam gavgavim a ganɨngi, \q4 eghtɨ a zurara ikɨ mamaghɨra ikiam. \b \q1 \v 11 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q2 “Kɨ Kenanɨn nguazim nɨ danɨngam, \q3 eghtɨ nguazir kam \q4 kar nɨn ovavir boribar nguazim.” \b \q1 \v 12 Fomɨra Israelia bar avɨrasemezir puvatɨgha, \q2 egha Kantrin Igharazibar Gumazamizibar mɨn pura Kenanɨn nguazimɨn iti. \q1 \v 13 Egha Kantrin Igharazibar Gumazamizibar mɨn \q2 pura tintinibar dagh aruavɨra iti. \q1 \v 14 \x - \xo 105:14-15 \xo*\xt Jenesis 20:3-7\xt*\x*Ezɨ God tarazi ataghizɨ, \q2 me me mɨsogha me abɨnizir puvatɨ. \q1 A men akurvagha me bagha \q2 Akar Gavgaviba atrivibagh anɨga me dɨkabɨra ghaze, \q1 \v 15 “Kɨ ua bagha mɨsevezir gumazamiziba, \q2 ia me gasɨghasɨghan markɨ! \q3 Ia nan akam inigha izir gumaziba pazɨ me damuan markɨ!” \b \q1 \v 16 \x - \xo 105:16 \xo*\xt Jenesis 41:53-57\xt*\x*Ikiavɨra Itir God mɨtiriar aghazir ekiam amadazɨ, \q2 a nguazimɨn oto. \q3 A men daghebagh amizɨ, \q4 da bar gɨfa. \q1 \v 17 \x - \xo 105:17 \xo*\xt Jenesis 37:28; 45:5\xt*\x*E fo, a Josep amadazɨ \q2 a uan adarazir faragha ghua Isipɨn kantrin iti. \q1 Me dagɨaba bagha Josep amadazɨ, \q2 a Isipɨn kantrin aven ingangarir gumazir kɨnimɨn mɨn iti. \q1 \v 18 \x - \xo 105:18-19 \xo*\xt Jenesis 39:20--40:23\xt*\x*Ezɨ Isipia paza a gamua \q2 senɨn gavgavimɨn an suemning gike. \q3 Egha ain ring an fɨrim dafa. \q1 \v 19 Ezɨ Josep ikia ghuavɨra itima, \q3 bizir a mɨkemeziba guizbangɨram otifi, \q3 Ikiavɨra Itir Godɨn akam kamaghɨn aka, \q4 Josepɨn akaba da guizbangɨra. \q1 \v 20 \x - \xo 105:20 \xo*\xt Jenesis 41:14\xt*\x*Ezɨ gɨn Isipɨn atrivim gumazir mam amadazɨ, \q2 a ghua kalabusɨn Josep inigha azenim gatɨ. \q1 Guizbangɨra, gumazamizir avɨribar garir atrivir kam Josep ataghizɨ, \q2 a fɨriaghɨrɨ. \q1 \v 21 \x - \xo 105:21 \xo*\xt Jenesis 41:39-41\xt*\x*Atrivir kam Josep inigha \q2 uan bizibar ganasa gumazir dapanimɨn anetɨ. \q3 Ezɨ Josep Isipɨn gavmanɨn gumazir dapanimɨn iti. \q1 \v 22 Josep atrivimɨn dɨpenimɨn ingarir gumaziba ko, gumazir nɨghnɨzir aghuiba a ganɨdiba, \q2 a me gativagha men sure gami. \b \q1 \v 23 \x - \xo 105:23 \xo*\xt Jenesis 46:6; 47:11\xt*\x*Jekop gɨn ghua Isipɨn kantrin otogha, \q2 nguibar igharazimɨn gumazimɨn mɨn puram an guraghav ikia iti. \q1 \v 24 \x - \xo 105:24-25 \xo*\xt Ua Me Ini 1:7-14\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan adarazir akurazɨ, \q2 me borir avɨriba bate. \q1 A me gamizɨ, men dɨbobonim \q2 men apanibar dɨbobonim gafira. \q1 \v 25 God Isipia gamizɨ, \q2 me an gumazamizibar apanim gamua, \q3 egha pazɨ me damuasa tuaviba buri. \q1 \v 26 \x - \xo 105:26 \xo*\xt Ua Me Ini 3:1--4:17\xt*\x*Gɨn, God uan ingangarir gumazim Moses ko Aron, a mɨsevezir gumazim, an aning amada, \q2 ezɨ aning Isipɨn kantrin zui. \q1 \v 27 Aning Isipɨn kantrin ikia \q2 Godɨn mirakelba ko dɨgavir kuram gamir arazarazibagh ami. \q1 \v 28 \x - \xo 105:28 \xo*\xt Ua Me Ini 10:21-23\xt*\x*Isipia Godɨn akam batoghavɨra iti. \q2 Kamaghɨn amizɨ, God mɨtarmer bar ekiam gamizɨ, \q3 a men nguazim avara. \q1 \v 29 \x - \xo 105:29 \xo*\xt Ua Me Ini 7:17-21\xt*\x*A men dɨpabagh amizɨ, da bar ghuzibar otivizɨ, \q2 men osiriba bar ariaghire. \q1 \v 30 \x - \xo 105:30 \xo*\xt Ua Me Ini 8:1-6\xt*\x*Mɨtiviba otiva bar avɨrasemegha men nguaziba bar adagh izɨfa, \q2 egha uaghan atrivimɨn dɨpenir ekiam gizɨfa. \q1 \v 31 \x - \xo 105:31 \xo*\xt Ua Me Ini 8:16-17; 8:20-24\xt*\x*God mɨkemezɨ, bereziba ko itiba otiva bar avɨrasemegha \q2 men nguazim bar a gizɨfa. \q1 \v 32 \x - \xo 105:32-33 \xo*\xt Ua Me Ini 9:22-25\xt*\x*Amozimɨn danganimɨn, God amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba amadazɨ da nguazimɨn izaghirɨ. \q2 Ezɨ onɨmarim taghtagha nguazimɨn izaghira men nguazim gasava amadi. \q1 \v 33 God tuavir kamɨn men wainɨn ikarɨziba ko men fighɨn temebagh asɨghasɨki, \q2 egha men nguazimɨn temeba bar ada apɨragharɨki. \q1 \v 34 \x - \xo 105:34-35 \xo*\xt Ua Me Ini 10:12-15\xt*\x*A mɨgeima, odeziba otifi. \q2 Ezɨ dar dɨbobonim bar ghuavanabozɨ, \q3 gumazitam dar ponan iburagham. \q1 \v 35 Odezir kaba, bizir dafariba itiba, bar ada ame. \q2 Dagher me opariziba, uaghan odezir kaba bar ada ame. \q1 \v 36 \x - \xo 105:36 \xo*\xt Ua Me Ini 12:29\xt*\x*God Isipian adarazi bar, \q2 men otarir ivariaba bar me mɨsoghezɨ me ariaghire. \b \q1 \v 37 \x - \xo 105:37-38 \xo*\xt Ua Me Ini 12:33-36\xt*\x*A gɨn Israelia inigha Isipɨn kantri ategha azenan ghu. \q2 Me gol ko silvan avɨriba inigha da sara ghue. \q3 Egha me bar moghɨra mɨkarziba deragha gavgavigha azenan izi. \q1 \v 38 Dughiar kamɨn Isipia Israelian atiatingi. \q2 Me zuima, datɨrɨghɨn Isipia bar akonge. \q1 \v 39 \x - \xo 105:39 \xo*\xt Ua Me Ini 13:21-22\xt*\x*God ghuariar ekiar mam isa overiamɨn pɨn anetɨzɨ, a me avara. \q2 Ezɨ a dɨmagaribar ghuariam gamizɨ \q3 an avimɨn mɨn isia isiragha angazangarim me ganɨdi. \q1 \v 40 \x - \xo 105:40 \xo*\xt Ua Me Ini 16:2-15\xt*\x*Me dagheba bagha an azangsɨsi, ezɨ a kuaraziba amadazɨ da izi me da ame. \q2 Egha a uan Nguibamɨn bretba isa \q3 me bagha da amadazɨ, me da apa bar izefe. \q1 \v 41 \x - \xo 105:41 \xo*\xt Ua Me Ini 17:1-7; Dɨboboniba 20:2-13\xt*\x*A dagɨam gamizɨ, a kuiaghirɨzɨma, \q2 dɨpam otogha ivemara ghua \q3 dɨpaba puvatɨzir danganimɨn Faner ekiamɨn mɨn oto. \b \q1 \v 42 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God uan ingangarir gumazim Abraham koma Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gami, \q2 egha an a gɨnɨghnɨghavɨra ikia, bizir kabagh ami. \q1 \v 43 Kamaghɨn amizɨ, a uan gumazamiziba inigha zui. \q2 Gumazamizir kaba, a ua baghavɨra me amɨsefe, \q3 ezɨ me bar akuegha ighiabagh amua zui. \q1 \v 44 \x - \xo 105:44 \xo*\xt Josua 11:16-23\xt*\x*A gumazamizir igharazibar nguaziba isa me ganɨngi. \q2 Egha uan adarazir amamangatɨzɨ, \q3 me gumazamizir kabar azeniba ko nguibaba ini. \q1 \v 45 God kamaghɨn ifonge, \q2 Israelia zurara an arazir a ifongeziba ko an Arazibar gɨn mangam. \q3 Kamaghɨn amizɨ, a me bagha bizir aghuir kabagh ami. \b \q1 Aleluia! \q2 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam pɨrafam! \c 106 \s God uan gumazamiziba arazir aghuibar me gami, ezɨ me arazir kurabagh ami \q1 \v 1 \x - \xo 106:1 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 16:34; 2 Eghaghaniba 5:13; 7:3; Esra 3:11; Onger Akaba 100:5; 107:1; 118:1; 136:1; Jeremaia 33:11\xt*\x*E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \b \q1 An araziba bar dera, \q2 ezɨ a zurara en apangkuva ikia mamaghɨra iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ, e bizir kam bagh a mɨnabagham. \b \q1 \v 2 Tina an ingangarir ekiar an amiziba bar, dagh eghanam? \q2 Tina an arazir aghuir an amiba bar da bagh an ziam fam? \q3 Gumazamiziba puvatɨgham. \b \q1 \v 3 Gumazamizir an Akar Gavgavimɨn gɨn ghua arazir aghuibagh amiba, \q2 me bar akongegh. \b \q1 \v 4 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan gumazamizibar akurvaghsɨ izɨ \q2 egh na ginɨrɨgh. \q1 Nɨ men akurvagh \q2 egh uaghan nan akuragh. \q1 \v 5 Nɨ ua bagha mɨsevezir gumazamiziba kɨ men gantɨ, \q2 men dabirabim deraghtɨ \q3 me bizir aghuiba iniam. \q1 Eghtɨ kɨ uaghan me ko bar akuegham. \q2 E nɨn gumazamizibara, \q3 kamaghɨn e bar akuegham. \b \q1 \v 6 E, en ovaviba fomɨra arazir kuram gamizɨ moghɨn, \q2 arazir kuram gamigha gɨfa. \q3 E arazir mɨzɨrɨzir guar avɨribagh ami. \q1 \v 7 \x - \xo 106:7 \xo*\xt Ua Me Ini 14:10-12\xt*\x*Fomɨra, en ovaviba Isipɨn kantrin aven ikia, \q2 nɨ amizir bizir ekiar kaba deragha dagh nɨghnɨzir puvatɨ. \q1 Nɨ bar men apangkuvigha \q2 dughiar avɨribar men akurvasi, \q3 ezɨ me nɨn apangkuvir ekiar kam bakɨnɨghnɨsi. \q1 Egha me ghua Ongarir Aghevimɨn otivigha, \q2 Godɨn Bar Pɨn Itimɨn akam batoke. \b \q1 \v 8 God uan ziar ekiam bangɨn, \q2 uan gavgavir ekiam akakaghasa ua men akura. \q1 \v 9 \x - \xo 106:9-12 \xo*\xt Ua Me Ini 14:21-31\xt*\x*An Akar Gavgavim Ongarir Aghevim ganɨngi, ezɨ a dakegha mɨsɨngi. \q2 Ezɨ a gumazamiziba inigha ongarir torir kamɨn apengan itir nguazimɨn tuavir dakɨrtɨzimɨn zui. \q1 \v 10 A gumazamizir kabar apanibar dafaribar ua me ini. \q2 A men akuragha men apanibar gavgavim dɨkabɨra, \q3 ezɨ me me gasɨghasɨghizir puvatɨ. \q1 \v 11 Ongarim bar men apaniba avezɨ, me bar ariaghire. \q2 Men tav uam angamɨra iti puvatɨ. \q1 \v 12 \x - \xo 106:12 \xo*\xt Ua Me Ini 15:1-21\xt*\x*Dughiar kamɨn Israelia an akam nɨghnɨzir gavgavim an ikia, \q2 an ziam fava ighiabagh ami. \b \q1 \v 13 Egha me bar zuamɨra an amizir bizir kam gɨn amada. \q2 Egha me uan nɨghnɨzibar gɨn ghua bizibar amuasa, \q3 egha faragha Godɨn akam bagha an azangsɨzir puvatɨ. \q1 \v 14 \x - \xo 106:14-15 \xo*\xt Dɨboboniba 11:4-34\xt*\x*Me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia \q2 daghem bagha naviba puvɨra dɨkava, \q3 God ko itir arazim ategha an araziba tuisɨgh foghasa \q4 an gavgavim bagha azai. \q1 \v 15 God, me an azangsɨzir bizimɨn ganigha a ikara, \q2 egha uam arɨmariar bar ekiam gamizɨ, \q3 a me bato. \b \q1 \v 16 \x - \xo 106:16-18 \xo*\xt Dɨboboniba 16:1-35\xt*\x*Gɨn me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia, \q2 egha men marazi Moses ko Aron navim aningɨn ikufi, \q3 aning Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumazimning. \q1 \v 17 Ezɨ nguazim akam akarizɨ Datan ko Abiram uan adarazi ko \q2 me torir kam giraghuezɨ \q3 nguazim iza ua dukuagha me ave. \q1 \v 18 Ezɨ avim izaghira men gɨn zui darazir isia, \q2 egha gumazir kuraba bar men isi. \b \q1 \v 19 \x - \xo 106:19-23 \xo*\xt Ua Me Ini 32:1-14\xt*\x*Me Horepɨn Mɨghsɨamɨn ikia \q2 gol isa bulmakaun mamɨn ingarigha \q3 an ziam fe. \q1 \v 20 Me Godɨn ziar ekiam akɨrim ragha agasaragha, \q2 dadaba apir bulmakaun nedazimɨn ingarigha \q3 Godɨn danganimɨn anetɨ, \q4 egha an ziam pɨrafi. \q1 \v 21-22 Godra, Isipɨn kantrin ingangarir ekiabagh amigha, \q2 Israelia ua me ini. \q1 Egha a Isipɨn kantrin ingangarir bar ekiar aghuibagh ami, \q2 egha Ongarir Aghevimɨn bizir igharagha garibagh ami, ezɨ gumazamiziba dɨgavir kuram gami. \q3 Ezɨ Israelia ua Godɨn men akurazir kam a bakɨnɨghnɨki. \q1 \v 23 Kamaghɨn, God ghaze, a uan gumazamizibagh asɨghasɨgham. \q2 Ezɨ God inabazir ingangarir gumazim Moses dɨkavigha abuir gumazimɨn mɨn Godɨn damazimɨn tu, \q3 egha Israelian akurazɨ Godɨn anɨngagharir kam iraghuzɨ, \q4 God me gasɨghasɨghizir puvatɨ. \b \q1 \v 24 \x - \xo 106:24-26 \xo*\xt Dɨboboniba 14:1-35\xt*\x*God akar dɨkɨrɨzim me ganɨga ghaze, \q2 a nguazir aghuim me danɨngam. \q1 Ezɨ me akar kam nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨgha, \q2 nguazir kam gifongezir puvatɨgha, \q3 an aven mangan aghua. \q1 \v 25 Egha me uan purirpenibar aven ikia \q2 atara mɨgɨrɨgɨar avɨribar God gimoba ghuavɨra ikiava, \q3 egha Ikiavɨra Itir Godɨn akamɨn gɨn zuir puvatɨ. \q1 \v 26 Kamaghɨn amizɨ, God akar dɨkɨrɨzim me danɨngasa, \q2 uan ziam dɨbora ghaze, \q3 bar guizbangɨra, a me damutɨ, \q4 me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikɨva arɨmɨghiram. \q1 \v 27 \x - \xo 106:27 \xo*\xt Ofa Gami 26:33\xt*\x*A men gɨn otivamin ovavir boribar amutɨ, \q2 me mangɨ gumazamizir igharazibar tongɨn ikiam, \q3 egh kantrin me itir kabar ikɨ oveng mangam. \b \q1 \v 28 \x - \xo 106:28-31 \xo*\xt Dɨboboniba 25:1-13\xt*\x*Me gɨn aser mam, an ziam Bal, \q2 me Peorɨn nguibamɨn an gɨn ghua a ko poroghav ikia, \q3 egha ofan me aser angamɨra itir puvatɨzir kabagh anɨngiziba ame. \q1 \v 29 Ezɨ me amizir arazir kurar kam bangɨn, \q2 Ikiavɨra Itir God atara, \q3 arɨmariar ekiam me bagh anemadazɨma a ize. \q1 \v 30 Finias dɨkavigha \q2 gumazamizibar arazir kurar kam ikara, \q3 ezɨ arɨmariar kam me ataki. \q1 \v 31 God bizir Finias amizir kam gɨnɨghnɨgha egha a dɨbora ghaze, \q2 a nan damazimɨn dera. \q3 A deragh ikɨ mangɨvɨra ikiam. \b \q1 \v 32 \x - \xo 106:32-33 \xo*\xt Dɨboboniba 20:2-13\xt*\x*Israelia gɨn Meriban dɨpamɨn ikia amir araziba God gamizɨ an atari, \q2 ezɨ Moses me bangɨn osɨmtɨzir ekiam ini. \q1 \v 33 Guizbangɨra, men arazir kam Moses gamizɨ an atarava bar osemegha \q2 deragha nɨghnɨzir puvatɨgha paza mɨkeme. \b \q1 \v 34 \x - \xo 106:34-36 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 2:1-3; 3:5-6\xt*\x*Ikiavɨra Itir God ghaze, ia Kenanɨn gumazamiziba bar me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregh. \q2 Ezɨ me me mɨsoghezɨ me ariaghirezir puvatɨ. \q1 \v 35 Israelia kantrin igharaziba ko ikia \q2 men guiviba ko otariba uarir iti. \q3 Egha me amir arazir kuraba uaghan me ko dagh ami. \q1 \v 36 Me men asebar marvir guabar ziaba fe, \q2 ezɨ kamaghɨn men arazir kurar kam azuazimɨn mɨn men suiragha \q3 me gasɨghasɨki. \q1 \v 37 \x - \xo 106:37 \xo*\xt 2 Atriviba 17:17\xt*\x*Me uari uan otariba ko guiviba isa aseba bagha me mɨsozi me ariaghɨrima, \q2 me men ofa gami. \q1 \v 38 \x - \xo 106:38 \xo*\xt Dɨboboniba 35:33\xt*\x*Me uari uan otariba ko guivibav sozi me ariaghiri. \q2 Men boriba osɨmtɨzitaba puvatɨ, \q3 ezɨ me me isa pura me mɨsozi me ariaghiri, \q4 ezɨ me me isa Kenanian aseba bagha ofa gami. \q1 Men arazir kamɨn, men boribar ghuziba ira egha men nguazim gamizɨ, \q2 a Godɨn damazim mɨze. \q1 \v 39 Me arazir kam gamua uari uari gami \q2 me Godɨn damazimɨn mɨze. \q1 Arazir kam Godɨn damazimɨn mati, gumazamiziba uari isa uari ko tintinibar akuir arazim. \q2 Me arazir kam gamua egh Godɨn akam deragha an gɨn zuir puvatɨ. \b \q1 \v 40 \x - \xo 106:40-46 \xo*\xt Gumazir Dapaniba 2:14-18\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan gumazamizibar atara \q2 egha ua me gifongezir puvatɨ. \q1 \v 41 Egha me isa Kantrin Igharazibar Gumazamizibar dafaribagh arɨki, \q2 ezɨ men apaniba me gativagha men gari. \q1 \v 42 Men apanir kaba me gativagha men gara \q2 me dɨkabɨragha paza me gami, \q3 ezɨ me pura uan apanibar gavgavibar apengan iti. \q1 \v 43 Dughiar avɨribar God uan gumazamizibar akurvasi, \q2 ezɨ me akam batogha uari uan nɨghnɨzibar gɨn zui. \q3 Me kamagh amua arazir kuram bar an aven ghugha gɨfa. \b \q1 \v 44 Me Ikiavɨra Itir God ko mɨgeir dughiabar, \q2 a men arareba barasi, \q3 egha men osɨmtɨzimɨn gara \q4 men apangkufi. \q1 \v 45 A ua uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim ginɨrɨgha \q2 ua bar men apangkufi. \q3 Egha ua uan nɨghnɨzim gɨra. \q1 \v 46 A ua men apanir men suirazibar nɨghnɨzibagh irazɨ, \q2 me Israelian apangkufi. \b \q1 \v 47 O Ikiavɨra Itir God, en God, nɨ datɨrɨghɨn en akuragh! \q2 E gumazamizir bar igharazibar torimɨn iti, \q3 nɨ uam e akuvagh uam e inigh en nguazimɨn izɨ. \q1 Eghtɨ e nɨn ziar ekiam gɨnɨghnɨgh nɨn ziar ekiam mɨnabagham. \q2 E nɨn ziam fɨsɨ bar akuegham. \b \q1 \v 48 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam feka, \q2 a Israelian God. \q1 E datɨrɨghɨn ko, gɨn izamin dughiabar zurara an ziam feka. \q2 Gumazamiziba bar mɨkɨm suam, \q3 “Bar guizbangɨra!” \b \q1 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q2 Aleluia! \c 107 \ms Akɨnafarir namba 5 \mr (Onger Akaba 107--150) \s Gumazamiziba osɨmtɨzibar aven ikia Godɨn deima, a men apangkuvigha men akura \b \q1 \v 1 \x - \xo 107:1 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 16:34; 2 Eghaghaniba 5:13; 7:3; Esra 3:11; Onger Akaba 100:5; 106:1; 118:1; 136:1; Jeremaia 33:11\xt*\x*Ikiavɨra Itir God a dughiabar zurara en dera, \q2 a zurara en apangkuva ikia mamaghɨra iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ, e a mɨnamam! \q1 \v 2 Ia, Ikiavɨra Itir God ua inizir gumazamiziba, \q2 ia bar a mɨnabɨ. \q1 Guizbangɨra, a ian akuragha en apanibar dafariba da ia inis. \q1 \v 3 An aruem anadi naghɨn ko aruem uaghiri naghɨn ko not ko sautɨn itir gumazamiziba, \q2 bar ia akuvagha ia inigha ize. \b \q1 \v 4 Ezɨ ian marazi gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia \q2 tintinibar arua deragha fozir puvatɨ, \q3 me nguibatamɨn boroghɨn iti o puvatɨ. \q1 \v 5 Ezɨ mɨtiriaba ko kuariba men pɨra men azi, \q2 ezɨ me ghaze, \q3 me gɨvagham. \q1 \v 6 Me osɨmtɨzir kamɨn ikia, \q2 egha Ikiavɨra Itir Godɨn diava an azangsɨzima, \q3 a men osɨmtɨzir kamɨn aven men akura. \q1 \v 7 A me inigha biaghatɨgha ghua \q2 nguibar ekiar me an aven dapiamin mamɨn me atɨ. \q1 \v 8 Kamaghɨn, Ikiavɨra Itir God zurara men apangkuvigha \q2 arazir aghuimɨn me gamizir bizim bagha, \q3 me a mɨnabɨ. \q1 \v 9 \x - \xo 107:9 \xo*\xt Onger Akaba 34:10; Luk 1:53\xt*\x*Guizbangɨra, a kuariba pɨrir adarasi, \q2 dɨpaba me ganɨdima, me apa bar izefi. \q1 Ezɨ mɨtiriaba azi darasi, \q2 a dagheba me ganɨdima, me apa bar izefi. \b \q1 \v 10-11 \x - \xo 107:10-11 \xo*\xt Jop 36:8; Aisaia 9:2; Luk 1:79\xt*\x*Ezɨ ian marazi Godɨn Bar Pɨn Itimɨn akam batuegha, \q2 egha an akam baraghizir puvatɨ. \q1 Kamaghɨn, me kalabusɨn dɨpenimɨn ikia egha mɨtater kuramɨn iti. \q2 Men apaniba ainɨn senba isa me ikezɨma \q3 me osɨmtɨzir ekiamɨn aven iti. \q1 \v 12 Ezɨ God me dɨkabɨrazɨ, \q2 me asaghpora ira ingangarir ekiam gamua \q3 men gavgaviba bar gɨfa, \q4 ezɨ men akurvaghamin gumaziba puvatɨ. \q1 \v 13 Me osɨmtɨzir kamɨn ikia, \q2 egha Ikiavɨra Itir Godɨn diava an azangsɨzima, \q3 a men osɨmtɨzir kamɨn aven men akura. \q1 \v 14 \x - \xo 107:14 \xo*\xt Onger Akaba 68:6; 146:7; Aposel 12:7\xt*\x*Ikiavɨra Itir God me inigha men senba fɨrigha, \q2 danganir mɨtater kurar kamɨn me inigha \q3 azenan ize. \q1 \v 15 Kamaghɨn, me Ikiavɨra Itir God zurara men apangkuvigha arazir aghuimɨn me gamizir bizim bagh, \q2 a mɨnamam. \q1 \v 16 Me fo, a gumaziba brasɨn gavgavimɨn ingarizir tiaba abɨagharɨgha, \q2 kalabuziar dɨpenimɨn ain baba akaragharɨsi. \b \q1 \v 17 Guizbangɨra, ian marazi bar arazir kurabagh ami. \q2 Egha arazir kurar me amir kaba bangɨn \q3 me arɨmariar kuraba ini. \q1 \v 18 Me dagheba inian aghuagha \q2 ovengasava ami. \q1 \v 19 Men ikɨrɨmɨrim ikuvizɨ me pazavɨra ikia, \q2 egha Ikiavɨra Itir Godɨn dei. \q3 Ezɨ a men akuragha men osɨmtɨzir kam agɨfa. \q1 \v 20 A uabɨ mɨgeima, \q2 an akar kam men mɨkarzibagh amizɨ da ua dera. \q3 Ezɨ a matmatiamɨn ua me ini. \q1 \v 21 Kamaghɨn, me Ikiavɨra Itir God zurara men apangkuvigha arazir aghuimɨn me gamizir bizim bagh, \q2 a mɨnamam. \q1 \v 22 Me a mɨnamamin ofabar amuva, \q2 an amizir bizir aghuibar gun gumazamizibav kɨmsɨ \q3 bar akongegh onger akabar amu. \b \q1 \v 23 Ezɨ ian marazi kuribar aven ingara \q2 ongarir ekiaba bar dagh arua \q3 egha biziba amaga dagh ivesi. \q1 \v 24 Kurimɨn ingarir gumazir kaba, me Ikiavɨra Itir God amizir bizir kabar gani. \q2 An ongarir ekiamɨn bizir aghuir kabagh ami. \q1 \v 25 A mɨkemezɨ, amɨnir ekiam ongarir konimɨn oto, \q2 egha ongarim fema, a dɨkafi. \q1 \v 26 Ezɨ kuriba a gisɨn bar pɨn uavanaga egha bar vɨn mar uaghiri. \q2 Ezɨ kurimɨn ingarir gumaziba bar atiatingi, \q3 me fo me bar moghɨra bar ikuvigham. \q1 \v 27 Me gumazir dɨpar onganiba amegha onganigha purama aruibar mɨn \q2 kurim gisɨn arui, \q2 egha kurimɨn akurvaghamin nɨghnɨziba bar puvatɨ. \q1 \v 28 Me osɨmtɨzir kamɨn aven ikia, \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn deima \q3 a men akuragha men osɨmtɨzim agɨfa. \q1 \v 29 An amɨnir ekiam gamizɨ an amɨra, \q2 ezɨ ongarim amɨragha \q3 uaghirɨgha ua dɨkavir puvatɨ. \q1 \v 30 Me ongarimɨn gari an amɨragha irɨghav itima, \q2 me bar akonge. \q1 Ezɨ Ikiavɨra Itir God me inigha \q2 nguibar me mangɨ ikiamin ongarir mɨkebamɨn ghu. \q1 \v 31 Kamaghɨn, me Ikiavɨra Itir God zurara gumazamizibar apangkuvigha arazir aghuimɨn me gamizir bizim bagh, \q2 a mɨnamam. \q1 \v 32 Me gumaziba uari akuvir danganibar Godɨn gumazamiziba ko uari akuv, \q2 egh me an ziar ekiamɨn gun mɨkɨm. \q1 Me gumazir aruaba ko dapi bizibav kɨm, \q2 dughiar kamɨn me Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 \v 33 Ikiavɨra Itir God faner ekiaba ko dɨpar atuibagh ami, \q3 da dati. \q1 \v 34 Egha nguazir dagheba deragha aghuim gamizɨ, \q2 a ragha otogha amangsɨzir nguazimɨn otozɨ \q3 bizitam bar an otogha aghuir puvatɨ. \q1 Nguazir kamɨn itir gumazamiziba arazir kurabagh ami, \q2 kamaghɨn, Ikiavɨra Itir God osɨmtɨzir kaba me ganɨngi. \q1 \v 35 Egha gɨn Ikiavɨra Itir God, gumazamiziba puvatɨzir danganir mɨdiariba, \q2 dɨpar akareba dagh arɨsi. \q1 Egha nguazir dɨpaba puvatɨzibar, \q2 a faneba arɨghizɨma da afora ivemari. \q1 \v 36 Me nguazir kabar mɨtiriaba azir gumazamiziba arɨki, \q2 ezɨ me nguibar ekiamɨn ingarigha an aven iti. \q1 \v 37 Ezɨ me dagheba opara, egha wainɨn beniba opari, \q2 egha dagher avɨriba ikia, wainɨn ovɨzir avɨriba iti. \q1 \v 38 Ikiavɨra Itir God uan gumazamiziba bar deragha me gami, \q2 ezɨ me borir avɨriba bate. \q1 Ezɨ a bulmakaun avɨriba me bagha dagh amizɨ \q3 da otifi. \b \q1 \v 39 Men apaniba me ko mɨsogha, \q2 bar me dɨkabɨragha osɨmtɨzir bar ekiam me ganɨngi. \q1 \v 40 Ezɨ Ikiavɨra Itir God men apanibar gumazir dapanibagh amizɨ, \q2 me pura bizir kɨnibar mɨn iti. \q1 A me gamizɨ me tintinibar arua \q2 danganir mɨsɨngizir tuaviba puvatɨziba, pura dagh arui. \q1 \v 41 Gumazir biziba puvatɨziba, osɨmtɨzir avɨribar aven iti, \q2 ezɨ a men akurazɨ, me deragha iti. \q1 A men amizibagh amizɨ, me borir avɨriba bati. \q2 Ezɨ men adarazi avɨrasemegha mati sipsipɨn bɨzibar mɨn bar avɨraseme. \q1 \v 42 Ezɨ gumazamizir Godɨn damazimɨn deraziba, bizir kamɨn ganigha \q2 men naviba bar men dera. \q1 Ezɨ gumazamizir kuraba mɨkɨman asagha \q2 purama akabar kumigha nɨmɨra iti. \b \q1 \v 43 Eghtɨ ia gumazamizir nɨghnɨzir aghuiba itiba, \q2 ia deraghvɨra bizir kabagh bar dagh nɨghnɨgh. \q1 Egh kamagh akam akarigh suam, \q2 Ikiavɨra Itir God bar en apangkuvigha ikia \q3 mamaghɨra iti. \c 108 \s Gumazim apaniba dɨkabɨnasa Godɨn azangsɨsi \r (Onger Akaba 57:7-11; 60:5-12) \d Godɨn ziam fer ighiar kam, Devit an osiri. \q1 \v 1 O God, kɨ uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir gavgavimra nɨn ikia, \q2 egha ua nɨghnɨzir igharaziba nan puvatɨ. \q1 Datɨrɨghɨn nan navim dɨkavtɨ, \q2 kɨ gitabav sogh \q3 nɨn ziam famin ighiabar amuasa. \q1 \v 2 Amɨnim tiraghtɨ, \q2 kɨ daguim ategh dɨkavigh uan gita ko kulele mɨsogham. \q1 Kɨ dagh ikararangtɨ, dar ararer aghuim otivtɨ \q2 aruem bigh anangam. \q1 \v 3 O Ikiavɨra Itir God, kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn nɨ mɨnamam. \q2 Gumazamiziba bar moghɨra oraghtɨ, \q3 kɨ nɨn ziam fɨ ighiam bangam. \q1 \v 4 Kɨ fo, nɨ en apangkuvir arazim, \q2 a bar ekefe, egha overiamɨn ababanimɨn tu. \q1 Nɨ zurara amir arazir aghuir kaba \q2 e da meng mangɨtɨ, \q3 da mangɨ overiamɨn ghuariabar suiragham. \q1 \v 5 O God, nɨ overiamɨn uan gavgavim akaghtɨ, \q2 nguazimɨn gumazamiziba ganigh fogh suam, \q3 nɨn gavgavim bar ekevegha \q4 me gafiragha pɨn iti. \b \q1 \v 6 Nɨ bar ifongezir darazi bar deravɨra ikiasa, \q2 nɨ uan agharir guvir gavgavimɨn en suiragh en akuragh. \q3 Nɨ nan azangsɨzim baragh! \q1 \v 7 God uan Dɨpenimra ikia ghaze, \q1 “Kɨ apaniba ko mɨsogha me abɨragha gɨfa. \q2 Kɨ datɨrɨghɨn Sekemɨn nguibamɨn nguazim ko Sukotɨn danganir zarim abɨgh, \q3 egh uan gumazamizibar anɨngam. \q1 \v 8 Guizbangɨra, Gileatɨn nguazim ko Manasen nguazim, aning nana. \q2 Ezɨ Efraimɨn nguazim a kon mɨdorozir dapanir asuamɨn mɨn iti. \q3 Ezɨ Judan nguazim, mati nan atrivir fidizim. \q1 \v 9 Moapɨn kantri, a nan itarir dɨpar kɨ ruemɨn mɨn iti. \q2 Idomɨn kantri, a nan danganir kɨ uan dagarir asuaba arɨzimɨn mɨn iti, egha nana. \q1 Ezɨ Filistiaba kɨ mɨdorozimɨn me abɨragha \q2 bar akuegha pamten dei.” \b \q1 \v 10 O God, tinara na inigh \q2 egh nguibar gavgavim itir kamɨn aven mangam? \q1 Tina nan faragh mangɨtɨ \q2 kɨ Idomɨn kantrin ekiamɨn aven mangam? \b \q1 \v 11 O God, nɨ akɨrim ragha e gasaras ti? \q2 Nɨ ti en mɨdorozir gumazibar akurvaghan aghua? \q1 \v 12 Gumazibar gavgavibar akurvazim, a pura bizim. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ en akuraghtɨ \q3 e uan apaniba ko mɨsogham. \q1 \v 13 E fo, Godɨn akurvazimra, \q2 e uan apanibav sogh me abɨnigham. \q3 A uabɨ en apanibav sogh \q4 me agɨvagham. \c 109 \s Gumazir osɨmtɨzim itimɨn dɨmdiam \d Godɨn ziam fer onger akar kam, Devit an osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 O God, kɨ nɨn ziam a pɨrafa. \q2 Nɨ nɨmɨra ikian markɨ. \q1 \v 2 Gumazamizir kuraba ko gumazamizir ifavariba na gasɨghasɨghasa. \q2 Me nan gara ifara akar kurabar na mɨgɨa \q3 nan apanim gami. \q1 \v 3 Me na ekɨarugha nan aghuazir akabar na mɨgei. \q2 Guizbangɨra, me mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, mɨngariba puvatɨ. \q1 \v 4 Kɨ me gifuegha me bagha God ko mɨgei. \q2 Ezɨ me nan atara akaba na gasi. \q1 \v 5 Kɨ arazir aghuibar me gami, \q2 ezɨ me arazir kuraba nan arazir aghuiba ikarvasi. \q1 Kɨ bar me gifonge, \q2 ezɨ me kɨ me gifongezir arazir kam ikarvagha na gifongezir puvatɨgha bar nan aghua. \b \q1 \v 6 Kɨ ghaze, nɨ jasɨn kuratam a mɨseveghtɨ, \q2 a nan apanim kotiamɨn a baragh egh a tuisɨgh. \q3 An apanitamrama, \q4 an kotiam baragh. \q1 \v 7 Jasɨn kotiam barazir kam oraghtɨ, mɨgɨrɨgɨaba mangɨtɨ, \q2 a mɨkɨm suam, gumazir kam guizbangɨra arazir kuram gami, \q3 a isɨ kalabus datɨgh. \q1 Nan apanim, God ko mɨkɨmtɨ, \q2 jasɨn kurar kam an akar kam gɨfogh egh mɨkɨm suam, \q3 a God ko mɨgeir arazir kam, an arazir kuram. \q1 \v 8 \x - \xo 109:8 \xo*\xt Aposel 1:20\xt*\x*Nan ifongiam, a bar zuamɨram aremegh, \q2 eghtɨ gumazir igharazitam an danganim inigh. \q1 \v 9 An aremeghtɨ an boriba afeziaba puvatɨghtɨ, \q2 an amuim uaghan paba puvatɨgham. \q1 \v 10 An boriba dɨpeniba puvatɨgh egh onganarazibar amu ikiasa kɨ ifonge. \q2 Eghtɨ gumaziba me itir dɨpenir kuramɨn me batuegham. \q1 \v 11 Nan apanir kam gumazitabar bizitaba inigh egh da ikaraghan koghtɨ, \q2 kɨ kamaghsua, me izɨ uan biziba ikarvagh an nguazim inigh. \q1 Eghtɨ nguibar igharazibar gumaziba izɨ \q2 bizir a ingangarim gamua ivezeziba bar ada da inigham. \q1 \v 12 Kɨ kamaghsua, gumazitam bar an apangkuvan markɨ. \q2 Gumazitam kamaghɨn an boribagh nɨghnigh suam, \q3 me afeziaba puvatɨ egh men apangkuvan markɨ. \q1 \v 13 Kɨ kamaghsua, an ovavir boriba uaghan bar arɨmɨghiregham, \q2 eghtɨ gɨn otivamin adarazi ua gumazir kamɨn ziam gɨnɨghnɨgh a dɨponan kogham. \q1 \v 14 An inazir afeziaba amizir arazir kuraba, Ikiavɨra Itir God uabɨ adagh nɨghnɨgh. \q2 Egh an amebamɨn arazir kuraba gɨn amangan markɨ. \q1 \v 15 Ikiavɨra Itir God me amizir arazir kurar kam gɨnɨghnɨghvɨra ikɨ, \q2 eghtɨ gumazamiziba gumazir kamɨn adarazi nɨghnɨzitam ua men ikian bar markɨ. \b \q1 \v 16 Gumazir kam tong apangkuvir nɨghnɨzitam igharaz darazir itir puvatɨ. \q2 A gumazir biziba oteveziba ko, biziba puvatɨziba ko, naviba osemegha itiba, \q3 a paza me gamua ghua me mɨsozi me ariaghire. \q1 \v 17 A faragha gumazamizibagh asɨghasɨghasa ifuegha akar kurabar me mɨgei, \q2 egh a datɨrɨghɨn uabɨ bar moghɨra ikufigh! \q1 A God deragh gumazamizir igharazibar amuasa a me bagha Godɨn azangsɨghan aghua, \q2 eghtɨ uaghan gumazitam God deragh a damusɨ an a bagh Godɨn azangsɨghan markɨ. \q1 \v 18 Dughiabar a mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, \q2 a gumazir igharazibagh asɨghasɨghasa mɨgei, \q3 ezɨ an mɨgɨrɨgɨar kam mati an adiarir a uan mɨkarzimɨn kurkezim. \q1 Kamaghɨn dera, an akar kurar kam dɨpar an apimɨn mɨn an namnamɨn aven ikɨ. \q2 Egh boremɨn mɨn an agharibar aven magɨrɨ. \q1 \v 19 An akar kurar kam, a korotiam aruzɨ moghɨn anevaragh, \q2 egh letiamɨn mɨn uan ivariam gighuigh ikɨ kamaghɨra ikɨ. \q1 \v 20 Ikiavɨra Itir God mɨzazir kamra gumazir na isa kot garɨzibar arɨghasa, kɨ ifonge. \q2 Guizbangɨra, gumazir kaba akar bar kuraba na mɨgei. \b \q1 \v 21 O Ikiavɨra Itir God, nan Ekiam, nɨ uan ziar ekiam bangɨn, nɨ Akar Gavgavim akɨrizɨ moghɨn nɨ nan akuragh. \q2 Nɨ bar deragha egha zurara nan apangkufi, \q3 kamaghɨn nɨ nan akuragh. \q1 \v 22 Kɨ biziba bar puvatɨgha purama aperaghav ikia, \q2 uan navir averiamɨn aven mɨzazir kuram barasi. \q1 \v 23 Aruem anaga bizibagh isirazɨ dar nedaziba ghua guaratɨghɨn gevi moghɨn, \q2 kɨ mangɨgh gɨvaghasa ami. \q1 Amɨnim odezibagh ivai da mɨgha ghua gevi moghɨn, \q2 kɨ uaghan dar mɨn mɨghegh mangɨgh gɨvagham. \b \q1 \v 24 Kɨ dagheba ategha egha nan tevir akuriba gavgaviba puvatɨ. \q2 Kɨ bar agharim gurazɨ, agharir suiaba bar nan amɨra. \q1 \v 25 \x - \xo 109:25 \xo*\xt Matyu 27:39; Mak 15:29\xt*\x*Gumazamiziba nan gara egha na dɨpofi, \q2 egha me uan dapaniba roa egha nan ingaravati. \b \q1 \v 26 O Ikiavɨra Itir God, nan God, \q2 nɨ zurara bar nan apangkufi. \q3 Kamaghɨn, nɨ nan akuragh egh uam na inigh. \q1 \v 27 Nɨ nan apaniba kamagh men akaghtɨ, me fogh suam, \q2 nɨrara nan akuragha egha uam nan ini. \q1 \v 28 Me, nɨ na gasɨghasɨghsɨ me nɨ mɨkɨmam. \q2 Eghtɨ puvatɨgham. Nɨ deravɨra na damuvɨra ikiam. \q1 Gumazir na gasɨghasɨghasava amiba \q2 nɨ me abɨnasa kɨ ifonge. \q1 Eghtɨ, kɨ nɨn ingangarir gumazim, \q2 nan navim nan deragham. \q1 \v 29 Nan apaniba aghumsɨzir dafam iniasa, kɨ ifonge, \q2 eghtɨ gumazamiziba men aghumsɨzir arazir kam bar an ganam. \b \q1 \v 30 Gumazamiziba Godɨn ziam fasa uari akuvir dughiabar, \q2 kɨ an ziam fam. \q3 Egh akar ekiamɨn Ikiavɨra Itir God mɨnamam. \q1 \v 31 Guizbangɨra, apaniba gumazamizir onganaraziba isɨ kot datɨgh kamagh mɨkɨm suam, me arɨmɨghiram. \q2 Ezɨ, God gumazamizir onganarazibar gara men akurvasi. \c 110 \s Ikiavɨra Itir God gavgavim isa atrivim ganɨdir ighiam \d Kar Godɨn ziam fer onger akam. Devit an osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 110:1 \xo*\xt Matyu 22:44; Mak 12:36; Luk 20:42-43; Aposel 2:34-35; 1 Korin 15:25; Efesus 1:20-22; Kolosi 3:1; Hibru 1:13; 8:1; 10:12-13\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, nan Ekiam mɨgɨa ghaze, \q1 “Nɨ nan agharir guvimɨn daperagh ikɨ mangɨtɨ, \q2 kɨ nɨn apaniba dɨkabɨragh me isɨ nɨn dafarim datɨghtɨ \q3 me nɨn dagarimningɨn apengan ikiam.” \b \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God nɨ damightɨ, \q2 nɨ Saionɨn nguibamɨn ikɨ gavgavir ekiam ikɨ \q3 nguibar avɨribagh ativagh dar ganam. \q2 God ghaze, nɨ uan apanibagh ativagham. \q1 \v 3 Nɨ uan apanibav soghamin dughiam, \q2 nɨn gumazamiziba uaghan nɨ ko mangɨ nɨn akurvagham, \q3 egh ia Godɨn mɨghsɨamɨn ghuavanangam. \q1 E gari ghuariabar amariba dɨmagaribar ira azenibagh iri \q2 da aghua dagher avɨriba iti. \q1 Kamaghɨra, nɨ dughiabar zurara gavgavim ini mamaghɨra ikɨ, \q2 egh gumazir igiamɨn mɨn otogham. \b \q1 \v 4 \x - \xo 110:4 \xo*\xt Hibru 5:6; 6:20; 7:17; 7:21\xt*\x*Ikiavɨra Itir God Akar Gavgavim nɨ koma anekɨrigha gɨfa, \q2 egh uan nɨghnɨzim giraghan kogham. \q1 A ghaze, “Nɨ ofa gamir gumazimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 Nɨ Melkisedeghɨn mɨn ofa gamir gumazimɨn ikiam.” \b \q1 \v 5 Ekiam gavgavim nɨ danɨngasa nɨ ko iti. \q2 Eghtɨ an anɨngagharir dughiam otoghtɨ \q3 an atriviba tintinimɨn me mɨsogh me gasɨghasɨgham. \q1 \v 6 A nguazimɨn gumazamizibar arazir kuraba ikarvagh, \q2 egh mɨdorozir danganibar a gumazir avɨribav soghtɨ me arɨmɨghiram. \q3 An atrivir avɨriba ko mɨsogh me abɨnam. \q1 \v 7 Atrivim tuavir mɨriamɨn ivemarir daghurir dɨpabar amɨ, \q2 egh a gavgavim inigh, uan apaniba dɨkabɨragham. \c 111 \s Godɨn ziam fer ighiam\f + \fr 111:0 \fr*\ft Hibrun akamɨn onger akar kam, me uan alpabetɨn letabar vaghvagha dar gɨn ghua ighiar kamɨn vesba osira bar ghuava vezɨn abuananamɨn oto.\ft*\f* \q1 \v 1 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 Gumazamizir God baghavɨra itiba, \q2 me uari akuvamin dughiam, \q1 kɨ men tongɨn ikɨva, uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir vamɨra ikɨva \q2 Ikiavɨra Itir God mɨnamam. \b \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God amir biziba, da bar bizir bar aghuiba. \q2 Gumazamizir Ikiavɨra Itir God, bar a gɨfofoghasa ifongeziba, \q3 me an ingangariba bar deragh dagh fogham. \q1 \v 3 Bizir an amiba, e dar gara \q2 an ziar ekiam fa egha fo, \q3 an atrivir gavgavir ekiam a bar dera. \q2 An arazir aghuir kam zurara ikɨvɨra ikɨ \q3 mamaghɨra ikiam. \q1 \v 4 Ikiavɨra Itir God zurara gumazamizibar nɨghnɨzibagh amima, \q2 me zuraram an amir dɨgavir kuram gamir arazibagh nɨghnɨghvɨra iti. \q3 Ikiavɨra Itir God en apangkuva en akurvasi. \q1 \v 5 A gumazamizir an atiatiba, a dagheba me ganɨdi. \q2 Egha a uan Akar Gavgavir a gumazamiziba ko dɨkɨrɨzir kam, \q3 a zuraram a gɨnɨghnɨsi. \q1 \v 6 A uan gavgavim uan gumazamizibar akagha \q2 Kantrin Igharazibar Gumazamizibar nguaziba isa \q3 uan gumazamizibagh anɨngi. \b \q1 \v 7 An araziba, da bar guizbangɨra egha bar dera. \q2 E an Akar Gavgaviba nɨghnɨzir gavgavim adar ikɨ \q3 egh dar gɨn mangam. \q1 \v 8 God Akar Gavgavir kaba e ganɨga ghaze, \q2 da gavgavigh ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 Guizbangɨra, God guizɨn arazir aghuimɨn gɨn ghua \q3 Akar Gavgavir kaba e ganɨngizɨ da bar dera. \q1 \v 9 A ua uan gumazamizibagh ivezegha ua me ini. \q2 Egha Akar Gavgavim me koma anekɨra ghaze, \q3 Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam zurara ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 Ikiavɨra Itir God, an arazir aghuibaram amua bar derazir God, \q2 ezɨ gumazamiziba an ziar ekiam gɨnɨghnɨgha ghaze, \q3 a bar pɨn kozɨ, \q4 me an atiatia an apengan iti. \b \q1 \v 10 \x - \xo 111:10 \xo*\xt Jop 28:28; Aghuzir Akaba 1:7; 9:10\xt*\x*Gumazitam nɨghnɨzir aghuim inisɨ \q2 a faragh Ikiavɨra Itir Godɨn atiating an apengan ikɨ. \q1 Gumazamizir an Akar Gavgavibar gɨn zuiba, \q2 me fofozir aghuiba ikiam. \q3 Eghtɨ e an ziam fɨ ikɨ mamaghɨra ikiam. \c 112 \s Gumazir aghuiba me bar akongegham\f + \fr 112:0 \fr*\ft Hibrun akamɨn onger akar kam, me uan alpabetɨn letabar vaghvagha dar gɨn ghua ighiar kamɨn vesba osira bar ghuava vezɨn abuananamɨn oto.\ft*\f* \q1 \v 1 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \b \q1 Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an Akar Gavgavimɨn gɨn mangasa bar ifongeziba, \q2 me bar akongegh. \b \q1 \v 2 Gumazir aghuibar boriba, nguazir kamɨn ikɨ \q2 ziar ekiaba ikiam. \q1 Men ovavir boriba, \q2 Ikiavɨra Itir God deravɨra me damuam. \q1 \v 3 Men adarazi dagɨar avɨriba initɨ, \q2 men biziba bar avɨrasemegham. \q1 Me deraghvɨra arazir aghuimɨn gɨn mangɨva ikɨ \q2 mamaghɨra ikiam. \b \q1 \v 4 \x - \xo 112:4 \xo*\xt Jop 11:17; Onger Akaba 97:11\xt*\x*E fo, mɨtarmem iti, \q2 ezɨ gumazir aghuim, gumazir aghuir igharazibar akurvaghasa angazangarimɨn mɨn anagava otogha, \q3 men apangkuvigha, amɨnirbɨrim gisira. \q1 \v 5 Gumazir guizbangɨra mɨgɨa pura uan biziba anɨdim, \q2 an ingangariba a guizbangɨra dagh amutɨ, an dagɨaba isir tuaviba deravɨra mangɨtɨ, \q3 a bar akongegham. \q1 \v 6 Gumazir aghuim irɨghan kogh egh tugh gavgavigh mamaghɨra ikiam. \q2 Eghtɨ gumazamiziba a gɨnɨghnɨghvɨra ikiam. \b \q1 \v 7 \x - \xo 112:7 \xo*\xt Onger Akaba 57:7; 64:10\xt*\x*An osɨmtɨzir otivibar mɨgɨrɨgɨaba baragh atiatingan kogham. \q2 Puvatɨgham, a tugha gavgavigh nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikiam. \q1 \v 8 A nɨghnɨzir avɨribagh amua atiatir puvatɨ. \q2 A fo, God gɨn an apaniba dɨkabɨragham. \q1 \v 9 \x - \xo 112:9 \xo*\xt 2 Korin 9:9\xt*\x*A bizir bar avɨriba gumazir onganarazibagh amibagh anɨdi. \q2 Ezɨ an arazir aghuir kam gɨvaghan kogham, a ikɨvɨra ikiam. \q3 Egh a nguibamɨn aven ziar ekiam ikɨtɨ, \q4 gumazamiziba an ziam fam. \b \q1 \v 10 Gumazir kuraba, gumazir aghuimɨn dabirabimɨn ganɨva puvɨram ataram. \q2 Egh men naviba men ikuvightɨ, \q3 men gavgavim me ateghtɨ me puram amɨragh magɨrɨ gɨvagham. \q1 Guizbangɨra, bizir aghuir me iniasa mɨzua itiba, \q2 me da inighan kogham. \c 113 \s Godɨn Araziba bar dera, kamaghɨn e ziar ekiam a danɨngam \q1 \v 1 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \b \q1 O Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumazamiziba, \q2 ia Godɨn ziam fɨ. \q1 \v 2 E bar moghɨra an ziam datɨrɨghɨn ko, gɨn sara a fɨ \q2 mangɨvɨra ikiam. \q1 \v 3 E Godɨn gumazamizir aruem anadi naghɨn ikegh ghua aruem uaghiri naghɨn itiba, \q2 e bar moghɨra Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 \v 4 Ikiavɨra Itir God, kantribar gumazamiziba bar me gativagha men garima, \q2 me an ziam fe. \q1 An gavgavim ko ziar ekiam bar ekevegha \q2 overiam gafiragha bar pɨn mar iti. \q1 \v 5-6 Ikiavɨra Itir God, a en God, gumazitam an mɨraram amir puvatɨ. \q2 An atrivir bar ekiamɨn ikia bar pɨn iti. \q3 Egha bar pɨn ikia overiam ko nguazim vɨrara vɨn beragha aningɨn gari. \b \q1 \v 7 A gumazamizir onganarazir nguazir mɨnemniabar tongɨn itiba, men akura. \q2 A gumazamizir biziba puvatɨgha averenimɨn tongɨn itir kaba, \q3 a iza me fe. \q1 \v 8 A gumazamizir kaba isa uan gumazamizibar gumazir dapaniba ko me atɨzɨ, \q2 me me ko apiaghav iti. \q1 \v 9 An amizir boriba batir puvatɨziba deragha me akɨrizɨ, \q2 me borir avɨriba bata bar akonge. \b \q1 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 114 \s Godɨn gumazamiziba Isipɨn kantrin azenan izezir ighiam \q1 \v 1 \x - \xo 114:1 \xo*\xt Ua Me Ini 12:51\xt*\x*Israelia me Jekopɨn ovavir boriba, \q2 me Isipɨn kantri ategha azenan ize. \q3 Kar akar igharazibav geir gumazamiziba, men kantri. \q1 \v 2 Dughiar kam, Judaba, Ikiavɨra Itir God baghavɨra itir gumazamizibar mɨn iti. \q2 Guizbangɨra, Israelia God me gativagha men gari, ezɨ me an gumazamizibar mɨn iti. \b \q1 \v 3 \x - \xo 114:3 \xo*\xt Ua Me Ini 14:21; Josua 3:16\xt*\x*Dughiar kam, Ongarir Aghevim Godɨn gavgavimɨn garava egha arav ghu. \q2 Ezɨ Jordanɨn Fanem pura mɨtɨghav ikia ua ivemarir puvatɨ. \q1 \v 4 Ezɨ mɨghsɨar ekiaba memebar mɨn uari akuri. \q2 Ezɨ mɨghsɨar muziariba sipsipɨn nguzibar mɨn uari akuri. \b \q1 \v 5 O Ongarim, nɨ manmaghsuava arav ghu? \q2 O Jordanɨn Fanem, nɨ manmaghsua ua ivemari puvatɨ? \q1 \v 6 O mɨghsɨar ekiaba, ia manmaghsua memebar mɨn uari akuri? \q2 O mɨghsɨar doziba ia manmaghsua sipsipɨn nguzibar mɨn uari akuri? \b \q1 \v 7 O nguazim, datɨrɨghɨn Ekiam a izɨ, nɨ nɨghɨva akong. \q2 A Jekopɨn God a izegha gɨfa, \q3 ezɨ nɨ an damazimɨn nɨghɨva akong. \q1 \v 8 \x - \xo 114:8 \xo*\xt Ua Me Ini 17:1-7; Dɨboboniba 20:2-13\xt*\x*Godɨn kam, a dagɨam gamizɨ, a mozir dɨpamɨn mɨn oto. \q2 Guizbangɨra, a mɨghsɨar gavgavim gamizɨ, \q3 a dɨpar nguazimɨn aven afora azenan izimɨn mɨn oto. \c 115 \s God uabɨra a guizbangɨra God \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ zurara bar en apangkuvigha mamaghɨra ikia, \q2 egha e ataghɨrazir puvatɨ. \q1 Kamaghɨn amizɨ, e zurara nɨn ziamra fam. \q2 E uari uan ziaba fan kogham. \b \q1 \v 2 Manmaghɨrama amizɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba kamaghɨn en azangsɨgha ghaze, \q2 “Ian God managh iti?” \q1 \v 3 Me kamagh fozir puvatɨ, en God uan Nguibamɨn iti, \q2 egha a bizir tizim uan ifongiamɨn a damusɨ ifuegh, ana damuam. \q1 \v 4 \x - \xo 115:4-8 \xo*\xt Onger Akaba 135:15-18; Jeremaia 10:4-5; Akar Mogomem 9:20\xt*\x*Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, silva ko gol isa uan marvir guabar ingari. \q2 Me uari uan dafaribar dar ingari. \q1 \v 5 Ezɨ marvir guar kaba, da akatoriba ikia egha mɨgeir puvatɨ, \q2 Da damaziba ikia bizibar garir puvatɨ. \q1 \v 6 Da kuariba ikia, egha orazir puvatɨ, \q2 egha atiniba ikia bizibav ghuriabagh amir puvatɨ. \q1 \v 7 Da dafariba ikia, bizibar suizir pu. \q2 Da sueba ikia, egha aruir puvatɨ. \q3 Da akaba akartɨ tiariba puvatɨgham. \q1 \v 8 Guizbangɨra, gumazir marvir guar kabar ingariba, \q2 me uari marvir guar me ingarir kabar mɨn iti. \q3 Gumazir nɨghnɨzir gavgavim marvir guabar itiba, me uaghan dar mɨn iti. \b \q1 \v 9 O ia Israelian gumazamiziba, \q2 ia nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikɨ. \q3 A deragha ia gamua egha ian akurvasi. \q1 \v 10 O ia Aronɨn adarasi, ia ofa gamir gumaziba, \q2 ia Ikiavɨra Itir God nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ. \q2 A deragha ia gamua ian akurvasi. \q1 \v 11 O ia gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatiba, \q2 ia nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ. \q3 A uabɨra deragha ia gamua ian akurvasi. \b \q1 \v 12 Ikiavɨra Itir God zurara e gɨnɨghnɨgha mamaghɨra iti. \q2 Egh a deravɨra e damuam. \q1 A, e Israelia deravɨra e damuam. \q2 Egh uaghan Aronɨn adarasi, \q3 me ofa gamir gumaziba, a deravɨra me damuam. \q1 \v 13 \x - \xo 115:13 \xo*\xt Akar Mogomem 11:18; 19:5\xt*\x*Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatiba, \q2 a deragh me damuam, \q3 gumazamizir ziaba itiba ko ziaba puvatɨziba uaghara, \q4 a deragh me damuam. \b \q1 \v 14 Kɨ ghaze, Ikiavɨra Itir God borir bar avɨriba, \q2 ia ko ian gɨn otivamin ovavir boribar anɨngam. \q1 \v 15 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir Godɨn overiam ko nguazimɨn ingarizim, \q2 a bar deravɨra ia damu. \b \q1 \v 16 Nguibar bar pɨn itim, kar Ikiavɨra Godɨn bizimra. \q2 A nguazir kam isa gumazamizibagh anɨngi. \q1 \v 17 E fo, gumazamizir ariaghɨriba me uan nguibamɨn iraghue. \q2 Egha Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fer puvatɨ. \q1 \v 18 Ezɨ e datɨrɨghɨn angamɨra itir gumazamiziba, \q2 e Ikiavɨra Itir Godɨn ziam mɨnabɨ \q3 mamaghɨra ikiam. \b \q1 Aleluia! \q2 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 116 \s God gumazir mamɨn akurazɨ, an a mɨnabi \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God nan dɨmdiaba ko azangsɨziba barasi. \q2 Kamaghɨn kɨ bar a gifonge. \q1 \v 2 \x - \xo 116:2 \xo*\xt Onger Akaba 17:6; 40:1\xt*\x*Dughiaba bar a nan azangsɨziba baraghavɨra iti, \q2 kamaghɨn dughiar kɨ angamɨra itir kam, \q3 kɨ a ko mɨkɨmvɨra ikiam. \b \q1 \v 3 \x - \xo 116:3 \xo*\xt Onger Akaba 18:4-6\xt*\x*Kɨ faragha aremeghasava amima, \q2 ovevem benimɨn mɨn na ikezɨ kɨ iti. \q1 Kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibam gɨnɨghnɨgha atiatia \q2 egha navim bar osemeghavɨra iti. \q1 \v 4 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam dɨbora a mɨgɨa ghaze, \q1 “O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨ gaghori, \q2 nɨ nan akuragh ua na inigh, puvatɨghtɨ kɨ ovegham!” \b \q1 \v 5 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God zuraram en kuarkuva en akurvasi, \q2 egha a bar dera. \q3 En God, an apangkuvim itir God. \q1 \v 6 Gumazamizir uarira uarir akurvaghamin gavgaviba puvatɨziba, \q2 Ikiavɨra Itir God men akurvasi. \q1 Kamaghɨra kɨ faragha gavgaviba bar puvatɨzɨ, \q2 osɨmtɨziba na gasɨghasɨghasava amima, a nan akura. \b \q1 \v 7 Kɨ fo, Ikiavɨra Itir God bar deragha na gami. \q2 Kamaghɨn, kɨ datɨrɨghɨn navir amɨrizimɨn ikɨva avughsɨ ikiam. \b \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan akurazɨ, kɨ aremezir puvatɨ. \q2 Nɨ nan temeriba adɨsi. \q3 Egha na geghuvima kɨ irɨzir puvatɨ. \q1 \v 9 Kɨ angamɨra itir dughiamɨn, \q2 kɨ zurara Ikiavɨra Itir God ko daruam. \q1 \v 10 \x - \xo 116:10 \xo*\xt 2 Korin 4:13\xt*\x*Kɨ faragha ghaze, \q2 “Osɨmtɨzir ekiam na avaragha na dɨkabɨraghasava ami.” \q3 Ezɨ dughiar kamɨn kɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikiavɨra ikia kamaghɨn mɨgei. \q1 \v 11 Kɨ dughiar kamɨn puv atiatia bar osemegha ghaze, \q2 “Kɨ nɨghnɨzir gavgavim gumazitamɨn ikian kogham. \q3 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godra ikiam.” \b \q1 \v 12 Ikiavɨra Itir God bar deravɨra na gami. \q2 Eghtɨ kɨ ua bizir tizimrama a danɨngam? \q1 \v 13 Kɨ ti wainɨn kavɨn tam a danigham, \q2 eghtɨ ofan kam kamaghɨn akagh suam, \q3 Ikiavɨra Itir God ua na ini. \q1 A ua na inizir bizir kam bagh \q2 kɨ an ziamɨn dɨmɨva a mɨnamam. \q1 \v 14 An gumazamiziba izɨ uari akuvamin dughiam, \q2 kɨ a koma amizir Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam, kɨ a damuam. \b \q1 \v 15 \x - \xo 116:15 \xo*\xt Onger Akaba 72:14\xt*\x*Ikiavɨra Itir God ua bagha inabagha bar ifongezir gumazitam aremegham, \q2 eghtɨ an damazimɨn gumazir kamɨn ovevem, bar bizir ekiamɨn mɨn ikiam. \q1 \v 16 O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn ingangarir gumazim. \q2 Nan amebam faragha nɨn ingangarir amizimɨn ike, \q3 ezɨ datɨrɨghɨn kɨ nɨn ingangarir gumazimɨn ikia \q4 egha nɨn ingangarim gami. \q1 Ezɨ nɨ benir na ikeziba fɨrizɨ \q2 kɨ datɨrɨghɨn fɨriaghɨrɨ. \b \q1 \v 17 Kɨ nɨ mɨnabɨsɨ nɨ bagh ofa damuam, \q2 egh nɨn ziamɨn dɨmɨva a fam. \q1 \v 18 Kɨ faragha nɨ koma akar dɨkɨrɨzim gami. \q2 Kɨ datɨrɨghɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kamɨn gɨn mangɨ \q3 nɨn gumazamizibar damazibar anekagham. \q1 \v 19 O Ikiavɨra Itir God, kɨ Jerusalemɨn nguibamɨn mangɨ, \q2 nɨn Dɨpenimɨn aven ofa damuam. \b \q1 Aleluia! \q2 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 117 \s E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \q1 \v 1 \x - \xo 117:1 \xo*\xt Rom 15:11\xt*\x*Ia Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bar, \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \q1 Ia ikɨziba bar, \q2 an ziamɨn onger akabar amu. \q1 \v 2 Guizbangɨra, an apangkuvim e bagha zurara ekeveghavɨra iti. \q2 Egha a zurara uan akamɨn gɨn ghua \q3 e ataghɨrazir puvatɨ. \b \q1 Aleluia! \q3 E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 118 \s Me God men akuragha apaniba abɨrazir bizim bagha a mɨnabi \q1 \v 1 \x - \xo 118:1 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 16:34; 2 Eghaghaniba 5:13; 7:3; Esra 3:11; Onger Akaba 100:5; 106:1; 107:1; 136:1; Jeremaia 33:11\xt*\x*Ikiavɨra Itir God a dughiabar zurara en dera, \q2 egha a zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ, e a mɨnamam! \b \q1 \v 2 E Israelian gumazamiziba, e kamaghɨn mɨkɨm suam, \q2 “A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti.” \q1 \v 3 Aronɨn adarazi uaghan kamaghɨn mɨkɨm suam, \q2 “A zurara en apangkuvigha \q3 mamaghɨra iti.” \q1 \v 4 Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatiba e bar moghɨra uaghan kamaghɨn mɨkɨm suam, \q2 “A zurara en apangkuvigha \q3 mamaghɨra iti.” \b \q1 \v 5 \x - \xo 118:5 \xo*\xt Onger Akaba 18:19; 120:1\xt*\x*Kɨ faragha bar osɨmtɨzir ekiam ikia \q2 Ikiavɨra Itir God ko mɨgɨa an deima, \q3 a na baregha \q4 nan osɨmtɨzir kam agɨfa. \q1 \v 6 \x - \xo 118:6 \xo*\xt Onger Akaba 56:4; 56:11; Aisaia 51:12; Hibru 13:6\xt*\x*Ikiavɨra Itir God na ko itima \q2 kɨ atiatir puvatɨ. \q3 Kɨ fo, gumazamiziba arazitamɨn na damighan kogham. \q1 \v 7 Ikiavɨra Itir God uabɨ nan akurvasi. \q2 Kɨ Ekiamra gantɨ, \q3 a nan apaniba abɨnigh me gasɨghasigham. \b \q1 \v 8 Kamaghɨn deragham, e Ikiavɨra Itir Godra nɨghnɨzir gavgavim an ikɨtɨ, \q2 an e geghuv e avaragh en gantɨ, \q3 gumazamizir kuraba e gasɨghasighan kogham. \q2 Eghtɨ e nɨghnɨzir gavgavim gumazamizibar ikian kogham. \q1 \v 9 Kamaghɨn deragham, e Ikiavɨra Itir Godra nɨghnɨzir gavgavim an ikɨtɨ, \q2 an e geghuv e avaragh en gantɨ, \q3 gumazamizir kuraba e gasɨghasighan kogham. \q2 Eghtɨ e nɨghnɨzir gavgavim gumazir dapaniba ko atrivibar ikian kogham. \b \q1 \v 10 Apanir avɨriba faragha na ekɨaru, \q2 ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziamɨn gavgavimra, kɨ me dɨkabɨra. \q1 \v 11 Guizbangɨra, me danganiba bar na ekɨaruzɨ \q2 kɨ tongɨra iti. \q3 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziamɨn gavgavimra, kɨ bar me agɨfa. \q1 \v 12 Me aparibar mɨn bar na ekɨaru. \q2 Egha me dadabar avimɨn mɨn zuamɨra isigha munge. \q3 Ikiavɨra Itir Godɨn ziamɨn gavgavimra, kɨ me gasɨghasɨki! \b \q1 \v 13 Nan apaniba faragha na ko mɨdorozim pamten a gamua \q2 na abɨnasava ami. \q3 Ezɨ Ikiavɨra Itir God nan akura. \q1 \v 14 \x - \xo 118:14 \xo*\xt Ua Me Ini 15:2; Aisaia 12:2\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uabɨ na gamizɨma, \q2 kɨ gavgavigha onger akam bangava an ziam fe. \q3 A zurara ua na ini, \q4 ezɨ kɨ an ziam fasa. \b \q1 \v 15 Ia oragh! Ikiavɨra Itir Godɨn gumazamiziba uan purirpenibar aven ikia \q2 bar akongegha dɨa kamaghɨn mɨgei, \q3 “Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavimra, \q4 e uan apaniba dɨkabɨra. \q1 \v 16 Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavimra en akura. \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavimra, \q3 e uan apaniba dɨkabɨra.” \q1 \v 17 Kɨ fo, kɨ aremeghan kogham. Puvatɨ. \q2 Kɨ angamɨra ikɨ, \q3 egh bizir Ikiavɨra Itir God amizibagh eghanam. \q1 \v 18 Kɨ fo, Ikiavɨra Itir God nan arazir kuraba akɨrasa mɨzazir ekiam na gase, \q2 egha na ataghizɨ kɨ aremezir puvatɨ. \b \q1 \v 19 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn na bagh tiar akaba kuightɨ, \q2 kɨ aven mangɨ egh a mɨnamam. \q1 \v 20 Kar Ikiavɨra Itir Godɨn tiar akam, \q2 eghtɨ gumazamizir an damazimɨn derazibara an aven mangam. \b \q1 \v 21 O Ikiavɨra Itir God, nɨ kɨ nɨ ko mɨkemezir mɨgɨrɨgɨam baraki, \q2 egha nan akurazɨ, kɨ deragha iti. \q3 Kamaghɨn kɨ nɨ mɨnabi. \b \q1 \v 22 \x - \xo 118:22 \xo*\xt Luk 20:17; Aposel 4:11; 1 Pita 2:7\xt*\x*\x - \xo 118:22-23 \xo*\xt Matyu 21:42; Mak 12:10-11\xt*\x*Kar dɨpenir akɨnir ingangarir gumaziba aghuazim, \q2 a datɨrɨghɨn dɨpenim aterir guarim gava. \q1 \v 23 Ikiavɨra Itir God uabɨ bizir kam gamizɨma an oto. \q2 Ezɨ e an garima, a bar dera. \q1 \v 24 Ikiavɨra Itir God uabɨ, dughiar aghuir kam e ganɨngi. \q2 Kamaghɨn en naviba deraghtɨ, e bar akuegham. \b \q1 \v 25 \x - \xo 118:25 \xo*\xt Matyu 21:9; Mak 11:9; Jon 12:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ en akurvaghasa e nɨn azangsɨsi. \q2 Nɨ en akuraghtɨ, bizir e amiba, da bar deragham. \q1 \v 26 \x - \xo 118:26 \xo*\xt Matyu 21:9; 23:39; Mak 11:9; Luk 13:35; 19:38; Jon 12:13\xt*\x*E ghaze, gumazir Ikiavɨra Itir Godɨn ziam ko gavgavimɨn izim, \q2 God deragh a damu! \q1 E Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ikia, \q2 gumazir kamɨn ziam fe. \q1 \v 27 Ikiavɨra Itir God, a uabɨra guizbangɨra God. \q2 A bar deravɨram e gamua an angazangarim e gisira. \q1 Kamaghɨn, e bar akongegh temer aguabar suigh \q2 ofa gamir dakozimɨn mɨkebabar itir bulmakaun kombar mɨn garir bizibagh ighuraruam. \b \q1 \v 28 O God, nɨ nan God, \q2 ezɨ kɨ nɨ mɨnabaghasa. \q1 Nɨ nan God, \q2 kɨ ziar ekiam nɨ danɨngam. \b \q1 \v 29 Ikiavɨra Itir God a dughiabar zurara en dera, \q2 egha a zurara en apangkuvigha ikia mamaghɨra iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ e a mɨnamam! \c 119 \s Godɨn Akamɨn Osiziriba, da bar dera \q1 \v 1 \x - \xo 119:1 \xo*\xt Onger Akaba 128:1\xt*\x*Gumazamizir, men daroriba Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn osɨmtɨziba puvatɨziba, \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn Arazibar gɨn zui, me bar akongegham! \q1 \v 2 Gumazamizir kaba uan navir averiabar aven nɨghnɨzir vamɨran ikiava, \q2 an akabar gɨn ghua bar akonge. \q1 \v 3 Bar guizbangɨra, gumazir kaba arazir kurabar gɨn zuir puvatɨ. \q2 Me Ikiavɨra Itir Godɨn Arazibara gɨn zui. \q1 \v 4 Nɨ uan akaba e ganigha gɨvagha ghaze, \q2 e deraghvɨra dar gɨn mangam. \q1 \v 5 Kɨ kamaghsua ifonge, \q2 kɨ nɨn arazir nɨ ifongezibar gɨn mangɨsɨ bar gavgavigham. \q1 \v 6 Kɨ nɨn Akar Gavgavibagh nɨghnɨghvɨra ikiam. \q2 Kamaghɨn kɨ aghumsɨghan kogham. \q1 \v 7 Kɨ deragh bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba bagh nɨghnɨghɨva, \q2 bar uan navim sara nɨn ziam fam. \q1 \v 8 Arazir nɨ ifongeziba, kɨ dar gɨn mangasa. \q2 Nɨ na ataghɨraghan markɨ! \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavimɨn gɨn zui \q1 \v 9 Gumazir igiam, a tuavir manamɨn Godɨn damazimɨn zuegham? \q2 A nɨn akamɨn suiragh gavgavigh an gɨn mangɨ, egh zuegham. \q1 \v 10 \x - \xo 119:10 \xo*\xt Onger Akaba 119:2; 119:21; 119:118; 119:145\xt*\x*Kɨ uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir vamɨran ikɨva, nɨn ingangarim damuasa. \q2 Nɨ nan akuraghtɨ kɨ nɨn Akar Gavgaviba ataghɨraghan kogham. \q1 \v 11 Kɨ nɨn akam uan navim ko nɨghnɨzimɨn aning gatɨ. \q2 Kamaghɨn, kɨ arazir kuratam nɨn damazimɨn a damighan kogham. \q1 \v 12 O, Ikiavɨra Itir God kɨ nɨn ziam fe. \q2 Nɨ uan arazir ifongezibar nan sure damu. \q1 \v 13 Bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba, \q2 kɨ dar gun gumazamizibav gei. \q1 \v 14 Dagɨar avɨriba ko bizir avɨriba, kɨ dagh ifonge, ezɨ God gifongezir arazim, bar bizir kabagh afira. \q2 Ezɨ kɨ nɨn akaba bagha bar akonge. \q1 \v 15 Nɨn akaba, kɨ deravɨra dagh nɨghnɨgha dagh ami. \q2 Egha deragha dar gara da tuisɨsi. \q1 \v 16 \x - \xo 119:16 \xo*\xt Onger Akaba 119:35; 119:70; 119:92-93; 119:174\xt*\x*Nɨ ifongezir araziba, kɨ dar gɨn mangasa bar akonge. \q2 Egh da gɨn amangan kogham. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgaviba uan navir averiamɨn dar gɨn zui \q1 \v 17 Nan ifongiamra kara, kɨ angamɨra ikɨ, egh nɨn akamɨn gɨn mangam. \q2 Kamaghɨn kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ bar deraghvɨra na damu. \q1 \v 18 Nɨ nan damaziba kuightɨ kɨ bizir bar aghuiba, \q2 nɨn Arazibar aven dar ganam. \q1 \v 19 Kɨ dughiar ruarimɨn nguazir kamɨn ikeghan kogham. \q2 Nɨ uan Akar Gavgaviba nan mongan markɨ. \q1 \v 20 Nan navir averiam bizir God damuasa mɨkemezibar gɨn mangasa, \q2 dughiabar zurara na dɨkafi. \q1 \v 21 Gumazamizir nɨn Akar Gavgaviba batogha akɨrim ragha nɨn akabagh asiba, \q2 nɨ men atarɨva me gasɨghasigham. \q1 \v 22 Ezɨ kɨrara, kɨ nɨn akabar gɨn zui, ezɨ gumazamizir kaba akar kurabar na mɨgɨa na dɨpofi. \q2 Me uam akar kabar na mɨkɨman kɨ aghua. Nɨ men anogorokegh. \q1 \v 23 Gumazir dapaniba uari akuvagha, na mɨsoghasa akam mɨsosi. \q2 Ezɨ kɨ nɨn ingangarir gumazim, kɨ zurara nɨn akabar suiragh dagh nɨghnɨgham. \q1 \v 24 Nɨn akaba bar deravɨra nan sure gamizɨma, kɨ da bagha bar akonge. \q2 Da deravɨra nan akurvazi, kɨ deravɨram arui. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavimɨn gɨn mangasa \q1 \v 25 Kɨ aremeghasava amua nguazir mɨnemeniabagh iraghu. \q2 Eghtɨ nɨn akam mɨkemezɨ moghɨn, nɨ na fegh gavgavim ua na danɨngigh. \q1 \v 26 Kɨ uan araziba bar dar gun nɨ mɨkemezɨ, nɨ nan akam ikara. \q2 Nɨ uan arazir nɨ ifongezibar nan sure damu. \q1 \v 27 Nɨ nan akuraghtɨ kɨ nɨn akabar aven itir akar mɨngaribagh fogham. \q2 Kɨ nɨn akar aghuiba zurara dar gan dagh nɨghnɨgham. \q1 \v 28 Nan navim bar na basemezɨ nan temeriba iri. \q2 Nɨn akam mɨkemezɨ moghɨn, nɨ gavgavim nan navim danɨngigh. \q1 \v 29 Nɨ nan akuraghtɨ kɨ ifavarir tuavim ategham. \q2 Nɨ ifongezir arazir aghuimɨn na damu, egh uan Arazibar nan sure damu. \q1 \v 30 Kɨ nɨn gɨn mangasa akam akɨrigha, \q2 egha bizir nɨ damuasa na mɨkemezibagh nɨghnɨsi. \q1 \v 31 O, Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ akar nɨ na ganɨngizimɨn suiragha an gɨn zui. \q2 Nɨ na ateghtɨ aghumsɨzir arazitam na bativan markɨ. \q1 \v 32 \x - \xo 119:32 \xo*\xt 2 Korin 6:11-13\xt*\x*Nɨ fofozir arazir aghuir avɨriba na danɨngtɨ, \q2 kɨ nɨn Akar Gavgaviba atamra dar gɨn mangɨsɨ nɨghnɨgham. \s Gumazim fofozim uabɨ danɨngasa Godɨn azangsɨsi \q1 \v 33 \x - \xo 119:33-34 \xo*\xt Onger Akaba 119:73; Aghuzir Akaba 2:6; Jems 1:5\xt*\x*O, Ikiavɨra Itir God, nɨ uan arazir ifongeziba zurara nan sure damu, \q2 eghtɨ kɨ dughiaba bar adar gɨn mangam. \q1 \v 34 Nɨ uan Arazibar mɨngaribar amightɨ da azenara ikɨtɨ, \q2 kɨ bar moghɨra uan navimɨn dar gɨn mangam. \q1 \v 35 Kɨ nɨn akar kam bagha bar akonge. \q2 Tuavir kɨ mangamim nɨ nan akaghtɨ, kɨ nɨn Akar Gavgavibar gɨn mangam. \q1 \v 36 \x - \xo 119:36 \xo*\xt Mak 7:21-22; 1 Timoti 6:10-11; Hibru 13:5\xt*\x*Nɨ nan navim damightɨ a nɨn akabar gɨn mangɨsɨvɨra dɨkav. \q2 Nan navim bizir igharaziba bagh dɨkavan kɨ aghua. \q1 \v 37 Nan akuraghtɨ kɨ mɨngariba puvatɨzir arazir kuraba akɨrim ragh dagh asaragham. \q2 Nɨn akam mɨkemezɨ moghɨn nɨ deraghvɨra na damu. \q1 \v 38 Gumazir nɨn atiatiava nɨn apengan itiba, nɨ gavgavim me ganɨdi. \q2 Kamaghɨra, kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ uan akar dɨkɨrɨzir kamɨn gɨn mangɨ deragh na damu. \q1 \v 39 Kɨ aghumsɨzir akaba baraghan aghua, nɨ nan akuraghtɨ akar kaba na abɨnan kogham. \q2 Guizbangɨra, bizir nɨ damuasa mɨkemeziba da bar dera. \q1 \v 40 Kɨ nɨn akabar gɨn mangasa bar ifonge. \q2 Nɨn Araziba da bar dera, kamaghɨn nɨ ikiavɨra itir ikɨrɨmɨrim na danɨng. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavim, nɨghnɨzir gavgavim an iti \q1 \v 41 O Ikiavɨra Itir God, nɨ faragha akar dɨkɨrɨzim gamizɨ moghɨn, \q2 nɨ uan apangkuvim, azenara nan akagh egh ua na inigh. \q1 \v 42 \x - \xo 119:42 \xo*\xt Onger Akaba 102:8; 119:39; Aghuzir Akaba 27:11\xt*\x*Kɨ nɨn akam nɨghnɨzir gavgavim an iti. \q2 Kamaghɨn, nɨ nan akuraghtɨ akar kurar gumazamiziba na mɨgeiba, \q2 kɨ da ikarvagham. \q1 \v 43 Bizir nɨ damuasa na mɨkemeziba, kɨ nɨghnɨzir gavgavim dar iti. \q2 Kamaghɨn, nɨ gavgavim na danightɨ, \q2 kɨ nɨn guizɨn akam dughiabar anekunvɨra ikiam. \q1 \v 44 Kɨ nɨn Arazibar suiragh dar gɨn mangɨvɨra ikiam. \q1 \v 45 Kɨ nɨn akabar gɨn mangasa ifonge. \q2 Kamaghɨn, arazir kuratam nan mɨkarzimɨn itir puvatɨzɨ kɨ fɨriaghɨrɨ. \q1 \v 46 Kɨ aghumsɨghan kogh \q2 nɨn akabar gun atrivibav kɨmam. \q1 \v 47 \x - \xo 119:47 \xo*\xt Onger Akaba 119:16; 119:97; 119:127; 119:159\xt*\x*Kɨ nɨn Akar Gavgavir kaba guizbangɨra bar dagh ifonge. \q2 Kamaghɨn kɨ da bagha bar akonge. \q1 \v 48 Kɨ nɨn Akar Gavgavibagh nɨghnɨzi da derazɨ, kɨ bar dagh ifuegha nɨ mɨnabi. \q2 Kɨ zurara nɨn arazir nɨ ifongezir kabagh nɨghnɨgham. \s Gumazim ghaze, Godɨn akam a guizɨn bizim \q1 \v 49 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ faragha na koma akam akɨrizir bizim gɨnɨghnɨgh. \q2 Nɨn akar kam na gamizɨ kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti. \q1 \v 50 Nɨn akar dɨkɨrɨzim ikɨrɨmɨrir aghuim na ganɨdi. \q2 Kamaghɨn amizɨ, osɨmtɨziba na bativir dughiamɨn, kɨ navir amɨrizimɨn iti. \q1 \v 51 Gumazir akaba batoziba dɨbovir akabar na mɨgei, \q2 ezɨ kɨ nɨn Araziba ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 52 O, Ikiavɨra Itir God, bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba, nɨ fomɨra e ganɨngizɨ kɨ dagh nɨghnɨsi, \q2 ezɨ da gavgavim na ganɨdi. \q1 \v 53 Gumazir kuraba nɨn Araziba abɨgha arazir kurabagh ami, \q2 ezɨ nan navim bar men ikuvigha men atari. \q1 \v 54 Kɨ uan nguibam ategha saghon itir danganibar ikia, \q2 nɨn arazir nɨ ifongezibar ighiabagh ami. \q1 \v 55 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ dɨmagaribar nɨn ziam gɨnɨghnɨgha, \q2 egha nɨn Arazibar gɨn zui. \q1 \v 56 Nan arazir ekiamra kara, \q2 kɨ dughiabar zurara nɨn akabar gɨn zui. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavibar gɨn mangasa \q1 \v 57 \x - \xo 119:57 \xo*\xt Onger Akaba 16:5\xt*\x*O, Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨ koma akar dɨkɨrɨzim gamigha ghaze, kɨ nɨn akamra gɨn mangam. \q2 Nan nɨghnɨzim ua bizitamɨn itir puvatɨ. Nɨ bar uabɨra kɨ nɨn ganam. \q1 \v 58 Nɨ faragha na ko akam akɨrizɨ moghɨn, \q2 kɨ datɨrɨghɨn uan navir averiamɨn pamten nɨn azangsɨgha ghaze, nɨ nan apangkufigh. \q1 \v 59 Kɨ uan daroribagh nɨghnigha gɨvagha, \q2 nɨn akabar gɨn mangasa nɨ koma akam akɨri. \q1 \v 60 Nɨn Akar Gavgavir kaba kɨ zuamɨra dar gɨn mangasa, \q2 kɨ suighsuighan aghua. \q1 \v 61 Gumazir kuraba na gekuigh na inigh uan arazir kuraba bagh mangasava ami. \q2 Ezɨ puvatɨ, kɨ nɨn Arazibagh nɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 62 Kɨ dɨmagarir arɨzibar dɨkava apiav ikia, \q2 bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba bagha nɨn ziam fe. \q1 \v 63 Gumazamizir nɨn akabar gɨn ghua nɨn atiatia nɨn apengan ikia ingangarim gamiba, \q2 kɨ men namakam. \q1 \v 64 O, Ikiavɨra Itir God, nɨn apangkuvim nguazir kamɨn gumazamiziba bar me gizɨfa. \q2 Nɨ uan arazir ifongezibar nan sure damu. \s Godɨn Akar Gavgaviba deragha en akurvasi \q1 \v 65 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn ingangarir gumazim, \q2 nɨ uan akamɨn mɨkemezɨ moghɨn arazir aghuimɨn na gami. \q1 \v 66 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn Akar Gavgavibar iti. \q2 Kamaghɨn, nɨ nɨghnɨzir aghuiba ko fofozir aghuiba na danɨng. \q2 \v 67 \x - \xo 119:67 \xo*\xt Onger Akaba 119:71; Jeremaia 31:18; Hibru 12:10-11\xt*\x*Kɨ fomɨra tɨghar mɨzaziba iniamin dughiam, kɨ nɨn gɨn zuir tuavim ataki. \q2 Kɨ datɨrɨghɨn nɨn akaba baragha dar gɨn zui. \q1 \v 68 Nɨ bar deragha nɨn apangkuvim bar ekefe. \q2 Kamaghɨn, nɨ uan arazir ifongezibar nan sure damu. \q1 \v 69 Gumazir uari feba ifavarir akar avɨribar na mɨkeme. \q2 Ezɨ kɨ uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir vamɨra ikia, nɨn akabar gɨn zui. \q1 \v 70 Gumazir kaba uan navibar kumigha nɨghnɨzir aghuiba men puvatɨ. \q2 Ezɨ kɨ nɨn Araziba bar dagh ifonge. \q1 \v 71 Nɨ bar deragha mɨzazim na gase. \q2 Nɨ mɨzazim na gasezir bizir kamɨn, nɨ arazir nɨ ifongeziba nan aka. \q1 \v 72 Kɨ dagɨar avɨriba ikɨva bar akueghan kogham. \q2 Nɨn Arazimra kɨ bar a gifonge. A dagɨaba bar dagh afira. \s Godɨn Akar Gavgavim a bar dera \q1 \v 73 Nɨ uabɨ nan ingarigha deragha nan gari. \q2 Nɨ datɨrɨghɨn nɨghnɨzir aghuiba na danɨng, uan Akar Gavgavibar nan sure damu. \q1 \v 74 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn akamɨn iti. \q2 Kamaghɨn, gumazamizir nɨn atiatiba me nan gan egh bar akuegham. \q1 \v 75 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ fo bizir nɨ damuasa mɨkemeziba da bar guizbangɨra. \q2 Nɨ bar na gifuegha, nan araziba akɨrmɨghasa osɨmtɨzim na ganɨngi. \q1 \v 76 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ faragha akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn mangɨ, \q2 nan apangkuvigh gavgavim nan navim danɨng. \q1 \v 77 Kɨ nɨn Araziba bar a dagh ifonge. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ nan apangkuvightɨ, kɨ ikɨrɨmɨrir aghuim iniam. \q1 \v 78 Gumazir uari feba akar ifavaribar na mɨgɨa, \q2 pura na isɨ kotiam darɨghasa. \q1 Kɨ ghaze, gumazir kamagh amiba nɨ aghumsɨzim me danɨngigh. \q2 Eghtɨ ko, kɨ nɨn akaba zurara dagh nɨghnɨghvɨra ikiam. \q1 \v 79 Nɨn atiatia, egha nɨn akabar gɨn zuir gumazamiziba, \q2 me na bagh izɨ na ko ikiam. \q1 \v 80 Nan akuraghtɨ kɨ bar uan navir averiamɨn arazir nɨ ifongezibar gɨn mangam. \q2 Egh arazir kamɨn kɨ aghumsɨghan kogham. \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \q1 \v 81 Kɨ fomɨra uabɨn akurvaghasa, nɨ mɨzua ghuava amɨra. \q2 Ezɨ nan gavgavim bar gɨfa. Kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn akamɨn ikiavɨra iti. \q1 \v 82 Nɨ faragha akam akɨrizɨ moghɨn kɨ nɨn ganasa, ikia ghua nan gavgaviba bar gɨvazɨ, kɨ amɨra. \q2 Kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Nɨ manadɨzoghɨn nan akuragham?” \q1 \v 83 Kɨ memen nir me dɨpaba tuasa isamizir ghurimɨn mɨn ikuvizɨ, me a makuni. \q2 Ezɨ arazir nɨ ifongeziba, kɨ dar suiraghavɨra iti. \q1 \v 84 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, manmaghɨn dughiabar kɨ zurara nɨ mɨzuam ikiam? \q2 Nɨ man dughiamɨn nan apaniba mɨzazim me gasam? \q1 \v 85 Gumazir uari feba nɨn Arazibar gɨn zuir puvatɨgha, \q2 nan suighasa na bagha modogha azuazim agura. \q1 \v 86 Kɨ nɨn Akar Gavgaviba nɨghnɨzir gavgavim dar iti. \q2 Ezɨ gumazir kuraba uan akar ifavaribagh amua arazir kurabar na gami, kamaghɨn amizɨ, nɨ nan akuragh. \q1 \v 87 Gumazir kurar kaba bar atam na mɨsoghezɨ kɨ aremeghai. \q2 Kɨ kamaghɨn aghuagha nɨn akaba ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 88 Nɨ zurara nan apangkuf, egh deragh nan akurvagh. \q2 Kamaghɨn, kɨ nɨn akabar gɨn mangɨvɨra ikiam. \s Gumazim nɨghnɨzir gavgavim Godɨn Akar Gavgavimɨn iti \q1 \v 89 \x - \xo 119:89 \xo*\xt Aisaia 40:8; 1 Pita 1:25\xt*\x*O, Ikiavɨra Itir God, nɨn akam ikɨvɨra ikiam. \q2 A nɨn Nguibamɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 90 Nɨn akam mɨkemezɨ moghɨn nɨ zuraram an gɨn zui. \q2 Nɨ nguazim an danganimram anetɨzɨma a ua mozorozir puvatɨ. \q1 \v 91 Biziba bar nɨn ingangarim gami. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nɨ uabɨ mɨkemezɨ, biziba uan danganibara ikia, iza datɨrɨghɨn ikia kamaghɨra iti. \q1 \v 92 Kɨ nɨn Arazibagh ifongezir puvatɨzɨ, \q2 nɨ mɨzazim na gasegha na mɨsoghezɨ kɨ aremeghai. \q1 \v 93 Kɨ nɨn akabar gɨn ghua egha angamɨra iti, \q2 kamaghɨn, kɨ da ataghɨraghan kogham. \q1 \v 94 Kɨ zurara nɨn akabar gɨn zui, egha kɨ nɨ baghavɨra itir gumazim. \q2 Nɨ nan akuragh. \q1 \v 95 Gumazir kuraba na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa na bagha mɨzua mueghav iti. \q2 Ezɨ kɨ uabɨ, kɨ zurara nɨn akabagh nɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 96 Kɨ kamaghɨn fo, biziba bar gɨvamin oteviba iti. \q2 Ezɨ nɨn Akar Gavgavim bar dera, egh dughiabar vaghvagh zurara ikɨvɨra ikiam. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavim bagha bar ifonge \q1 \v 97 Kɨ nɨn Arazim bagha bar ifonge. \q2 Egha arueba ko dɨmagaribar a gɨnɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 98 Nɨn Akar Gavgavir kam na ko zurara ikia, egha fofozir aghuim na ganɨdi. \q2 Akar Gavgavir kam, nan fofozim gamizɨ a nan apanibar fofozibagh afira. \q1 \v 99 Kɨ zurara nɨn guizɨn akabagh nɨghnɨsi. \q2 Kamaghɨn kɨ fofozir aghuim ikia uan tisabagh afira. \q1 \v 100 Kɨ nɨn akabar gɨn zui. \q2 Kamaghɨn, nan fofozim gumazir aruabar fofozibagh afira. \q1 \v 101 \x - \xo 119:101 \xo*\xt Aghuzir Akaba 1:15\xt*\x*Kɨ nɨn akamɨn gɨn mangasa ifonge. \q2 Kamaghɨn, kɨ arazir kuramɨn gɨn mangan aghua. \q1 \v 102 Nɨ uabɨ uan akabar nan sure gami, \q2 kamaghɨn bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba, kɨ dar suiraghavɨra iti. \q1 \v 103 \x - \xo 119:103 \xo*\xt Onger Akaba 19:10; Aghuzir Akaba 8:11\xt*\x*Nɨn akaba da bar isɨngi. \q2 Nɨn akar kabar isɨngtɨzim bar hanin isɨngtɨzim gafira. \q1 \v 104 Nɨn akaba nɨghnɨzir bar aghuim na ganɨngi, \q2 kamaghɨn kɨ arazir kuraba bar dar aghua. \s Godɨn akam an angazangarimɨn mɨn iti \q1 \v 105 \x - \xo 119:105 \xo*\xt Aghuzir Akaba 6:23\xt*\x*Nɨn akam a lamɨn angazangarimɨn mɨn, \q2 tuavim nan akaghagha angazangarim na ganɨdima kɨ zui. \q1 \v 106 Kɨ nɨ ko akam akɨra ghaze, \q2 kɨ guizbangɨra bizir nɨ damuasa e mɨkemezibar gɨn mangam. \q1 \v 107 O, Ikiavɨra Itir God, osɨmtɨzir bar ekiam na avara. \q2 Nɨn akam mɨkemezɨ moghɨn, nan akuraghtɨ kɨ angamɨra ikɨvɨra ikiam. \q1 \v 108 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨ ko mɨgɨa egha nɨ mɨnabi. \q2 Kɨ nɨ mɨnabir mɨgɨrɨgɨar kaba mati, kɨ uan ifongiamɨn gɨn zuir ofan mɨn da nɨ ganɨdi. \q1 Nɨ da inigh, egh bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba, \q2 nɨ deraghvɨra nan sure damu. \q1 \v 109 Kɨ uabɨ zurara atam ovia taghɨrasi. \q2 Ezɨ nɨn Arazim, kɨ a bakɨnɨghnighan kogham. \q1 \v 110 Gumazir kuraba mati azuazim asɨzimɨn suighasa, na bagha mongegha ikia azuaziba gui. \q2 Ezɨ kɨ nɨn akaba ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 111 Nɨn akaba, kɨ dar suirazɨ da nan ikia kamaghɨra iti. \q2 Akar kaba nan navim gami a bar akonge. \q1 \v 112 \x - \xo 119:112 \xo*\xt Onger Akaba 119:33; 119:36\xt*\x*Kɨ mɨkemegha gɨfa, kɨ nɨn arazir nɨ ifongezibar suiragh, \q2 dar gɨn mangɨvɨra ikɨ mangɨ ovegham. \s Godɨn Akar Gavgaviba e gamizɨ e deravɨra iti \q1 \v 113 Gumazir maba nɨghnɨzir vamɨra itir puvatɨ, \q2 men nɨghnɨziba bɨaghire. \q1 Gumazir kamaghɨn amiba kɨ bar men aghua. \q2 Kɨ uabɨ, nɨn Araziba bar dagh ifonge. \q1 \v 114 \x - \xo 119:114 \xo*\xt Onger Akaba 32:7; 91:1\xt*\x*Nɨrara nan mogomer danganim, egha oramɨn mɨn na apazagha na modozɨ kɨ deravɨra iti. \q2 Ezɨ kɨ nɨn akam nɨghnɨzir gavgavim an iti. \q1 \v 115 Ia gumazamizir arazir kurabagh amiba ia na gitagh. \q2 Eghtɨ kɨ uan Godɨn Akar Gavgavibar gɨn mangam. \q1 \v 116 Nɨ gavgavim na danɨngasa na koma akam akɨrigha gɨfa, eghtɨ kɨ angamɨra ikɨvɨra ikiam. \q2 Nɨn akar dɨkɨrɨzir kam, kɨ nɨghnɨzir gavgavim an iti. \q1 Kɨ akar kam bagh aghumsɨghan aghua. \q2 Kamaghɨn, nɨ uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn mangɨ gavgavim na danɨng. \q1 \v 117 Nɨ nan suiraghtɨ kɨ deraghvɨra ikiam. \q2 Eghtɨ, kɨ zurara nɨn arazir nɨ ifongeziba baragh dar gɨn mangam. \q1 \v 118 Gumazamizir nɨn arazir nɨ ifongezibar aghuaziba, nɨ akɨrim gigha me gasi. \q2 Men ifavarir akabar daghetam otoghan kogham. \q1 \v 119 Nɨ kamaghɨn nɨghnɨsi, \q2 nguazir kamɨn itir gumazamizir kuraba bar, \q1 mati bizir kurar gumazamiziba makunasava amiba. \q2 Kamaghɨn amizɨ, kɨ bar nɨn akabagh ifonge. \q1 \v 120 Kɨ bizir nɨ damuasa e mɨkemezibagh nɨghnɨsi. \q2 Egha kamaghɨn, kɨ bar nɨn atiatima, nan mɨkarzim nɨghava agoi. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavibar gɨn zui \q1 \v 121 Arazir aghuir kɨ nɨ ko gumazamizibagh amiba, da nɨn damazimɨn bar dera. \q2 Nɨ na ateghtɨ nan apaniba arazir kuramɨn na damuan markɨ. \q1 \v 122 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ nan akurvaghsɨ na ko akam akɨram. \q2 Egh gumazir uari febar amamangatɨghtɨ me osɨmtɨzim na danɨngan kogham. \q1 \v 123 Kɨ nɨn akurvazim bagha mɨzua ghuava amɨra. \q2 Nɨn akar dɨkɨrɨzir aghuim, kɨ a iniasa dughiar bar ruarimɨn mɨzua ghuava amɨra. \q1 \v 124 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ uan apangkuvir arazimɨn gɨn mangɨ deravɨra na damu. \q2 Egh deraghvɨra uan arazir nɨ ifongezibar nan sure damu. \q1 \v 125 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, \q2 kamaghɨn nɨ nɨghnɨzir aghuim na danightɨ, kɨ nɨn akabagh fogham. \q1 \v 126 O, Ikiavɨra Itir God, gumazamiziba nɨn Araziba zurara da abɨsi. \q2 Nɨ datɨrɨghɨn mɨzazim me gasɨ. \q1 \v 127 Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨn Akar Gavgaviba bar adagh ifonge. \q2 Kɨ nɨn akam gifongezir arazir kam, a gol gifongezir arazim bar a gafira. \q1 \v 128 Kamaghɨn amizɨ, Kɨ nɨn akaba bar dar gɨn zui. \q2 Egha tuavir kurar igharaziba, kɨ bar dar aghua. \s Gumazim Godɨn Akar Gavgavimɨn gɨn mangasa \q1 \v 129 Nɨn akaba bar moghɨra dera, \q2 kamaghɨn, kɨ uan navir averiamɨn aven bar dar gɨn zui. \q1 \v 130 \x - \xo 119:130 \xo*\xt Onger Akaba 19:7; Aghuzir Akaba 1:4\xt*\x*Gumazim igharazitavɨn akuragh nɨn akabar mɨngaribar an sure damightɨ, \q2 nɨn akamɨn angazangarim an navir averiamɨn ikiam. \q1 Akar kam nɨghnɨzir aghuiba puvatɨzir gumazamizibar amutɨ, \q2 me nɨghnɨzir aghuiba ikiam. \q1 \v 131 Kɨ nɨn Akar Gavgaviba uan navir averiamɨn dagh ifonge. \q2 Mati gumazim dɨpam bagha kuarim an pɨrima, a dɨpam apima an an kuarmɨzimɨn uaghiri. \q1 \v 132 Nɨ gumazamizir nɨn ziam gifongeziba, nɨ me gifongezɨ moghɨn, \q2 nɨ na bagh izɨ nan apangkufigh. \q1 \v 133 Nɨ faragha na ko akar dɨkɨrɨzim gamizɨ moghɨn deragh na gativagh nan gan. \q2 Eghtɨ arazir kuram na damightɨ kɨ irɨghan kogham. \q1 \v 134 Nɨ uam na inightɨ, gumazir akaba na gasiba na gasɨghasɨghan kogham. \q2 Eghtɨ kɨ nɨn akabar gɨn mangam. \q1 \v 135 \x - \xo 119:135 \xo*\xt Onger Akaba 4:6; 119:12; 119:26\xt*\x*Kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ nan boroghɨn ikɨtɨ, nɨn angazangarim na gisiraghtɨ, nɨ deragh na damu. \q2 Egh arazir nɨ ifongezibar nan sure damu. \q1 \v 136 Gumazamiziba nɨn Arazibar gɨn zuir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn kɨ puvɨram azima nan temeriba dɨpamɨn mɨn ivemari. \s Godɨn Akar Gavgaviba da bar guizbangɨra \q1 \v 137 O, Ikiavɨra Itir God, nɨ guizbangɨra bar dera. \q2 Ezɨ bizir nɨ damuasa mɨkemeziba da bar dera. \q1 \v 138 Akar nɨ e ganɨngiziba, \q2 da bar deragha bar guizbangɨra. \q1 \v 139 Nan apaniba nɨn akabagh nɨghnɨzir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn amizɨ, nan navim avimɨn mɨn nan isi. \q1 \v 140 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, kɨ nɨn akar dɨkɨrɨzimɨn ganigha a tuisigha fo, a bar guizbangɨra. \q2 Egha akar dɨkɨrɨzir kam kɨ bar a gifonge. \q1 \v 141 Kɨ gumazir kɨnim ezɨ gumazamiziba na dɨpofi, \q2 ezɨ kɨ nɨn akabagh nɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 142 Nɨn arazir aghuim a zurara ikiavɨra iti, \q2 ezɨ nɨn Araziba da bar guizbangɨra. \q1 \v 143 Osɨmtɨzir ekiaba na batifi, \q2 ezɨ kɨ nɨn Akar Gavgaviba bagha bar akonge. \q1 \v 144 Nɨn akaba da bar deragh ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 Nɨ nɨghnɨzir aghuim na danightɨ kɨ angamɨra ikɨ mamaghɨra ikiam. \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \q1 \v 145 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir vamɨra ikiava \q2 nɨ ko mɨkɨmasa. \q1 Nɨ nan mɨgɨrɨgɨam barakigh. \q2 Kɨ nɨn arazir nɨ ifongezibar gɨn mangam. \q1 \v 146 Kɨ datɨrɨghɨn nɨn dɨa ghaze, \q2 nɨ ua na inightɨ kɨ nɨn akabar gɨn mangam. \q1 \v 147 Amɨnim tiasava amima nɨ nan akurvaghasa kɨ nɨn dei. \q2 Kɨ nɨn akaba nɨghnɨzir gavgavim dar iti. \q1 \v 148 Kɨ dɨmagaribar akuir puvatɨ. \q2 Kɨ nɨn akar dɨkɨrɨzim gɨnɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 149 O, Ikiavɨra Itir God, nɨ bar nan apangkufi, kamaghɨn nɨ nan mɨgɨrɨgɨaba barakigh. \q2 Nɨ bar moghɨra dera, kamaghɨn nɨ na akumakum nan gantɨ, kɨ deraghvɨra ikiam. \q1 \v 150 Gumazir nɨghnɨzir kuraba nan itiba, na gasɨghasɨghasa nan boroghɨra izi. \q2 Gumazir kaba nɨn Arazibar saghon ikia, dar gɨn zuir puvatɨ. \q1 \v 151 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, nɨn Akar Gavgaviba da bar guizbangɨra. \q2 Ezɨ nɨ uabɨ, nɨ bar nan boroghɨra iti. \q1 \v 152 Bar fomɨra kɨ nɨn akabagh fo. \q2 Nɨ uan akar kam gamizɨ a ikia mamaghɨra iti. \s Gumazim uabɨn akurvaghasa Godɨn dei \q1 \v 153 Kɨ nɨn Araziba bakɨnɨghnɨzir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn, nɨ nan osɨmtɨzibar gan nan akuragh. \q1 \v 154 Nɨ faragha na ko akam akɨrizɨ moghɨn, \q2 nɨ nan akuragh ua na inigh ikɨrɨmɨrir aghuim na danɨng. \q1 \v 155 Gumazir kuraba arazir nɨ ifongezibar gɨn zuir puvatɨ, \q2 ezɨ nɨ ua me inian kogham. \q1 \v 156 O, Ikiavɨra Itir God, nɨn apangkuvim bar ekefe. \q2 Nɨ faragha mɨkemezɨ moghɨn, nɨ nan akuraghtɨ kɨ angamɨra ikiam. \q1 \v 157 Gumazir avɨriba arazir kurabar na gamua egha na gasɨghasɨghasa, \q2 ezɨ kɨ nɨn akaba ataghizir puvatɨ. \q1 \v 158 Gumazir akaba batoziba, me nɨn Akar Gavgavibar gɨn zuir puvatɨ. \q2 Gumazir kaba, kɨ men gara nan navim bar ikuvizɨ, kɨ bar men amɨra. \q1 \v 159 O, Ikiavɨra Itir God, nɨ nan gari, kɨ nɨn akaba bar dagh ifonge. \q2 Ezɨ nɨ bar nan apangkufi, kamaghɨn nɨ uam na inightɨ kɨ angamɨra ikiam. \q1 \v 160 \x - \xo 119:160 \xo*\xt Onger Akaba 119:89; 119:142; 119:152\xt*\x*Nɨn akar kam a guizɨn akamra. \q2 Bizir nɨ damuasa mɨkemeziba da zurara ikia mamaghɨra iti. \s Gumazim Godɨn Arazibar gɨn mangasa bar akonge \q1 \v 161 Gumazir dapaniba arazir kurabar na gami, ezɨ men arazir kurar kaba, mɨngarir aghuitam itir puvatɨ. \q2 Ezɨ kɨ zurara nɨn akabagh nɨghnɨghavɨra iti. \q1 \v 162 Kɨ nɨn akaba bagha bar akonge. \q2 Mati gumazim dagɨar avɨribar apigha da isa bar akonge. \q1 \v 163 Kɨ guizbangɨra ifavarir arazim bar an aghua, \q2 egha nɨn Araziba kɨ bar dagh ifonge. \q1 \v 164 Dughiaba bar, a dar 7plan dughiabar, \q2 kɨ bizir aghuir nɨ damuasa mɨkemezibagh nɨghnɨgha nɨn ziam fe. \q1 \v 165 \x - \xo 119:165 \xo*\xt Aisaia 32:17\xt*\x*Gumazamizir nɨn Arazibagh ifongeziba, me navir amɨrizimɨn ikia bar deraghavɨra iti. \q2 Eghtɨ bizitam me damightɨ me asaghporegh ireghan kogham. \q1 \v 166 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn akurvazim bagha nɨ mɨzua, \q2 nɨn Akar Gavgavibar gɨn zui. \q1 \v 167 Kɨ nɨn akaba bar uan navir averiamɨn dagh ifonge. \q2 Egha zurara dar gɨn zui. \q1 \v 168 Kɨ nɨn akaba, ko nɨn arazir aghuiba bar dar gɨn zui. \q2 Ezɨ nɨ bar nan arazibagh fogha gɨfa. \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \q1 \v 169 O, Ikiavɨra Itir God, nɨ nan azangsɨzim baragh nan akuragh. \q2 Nɨ faragha mɨkemezɨ moghɨn, nan akuragh fofozir aghuim na danɨngigh. \q1 \v 170 Nɨ faragha na mɨkemezɨ moghɨn, \q2 nan azangsɨzim baragh nan akuragh. \q1 \v 171 Arazir nɨ ifongeziba, nɨ zurara nan sure gami. \q2 Kamaghɨn kɨ zurara nɨn ziam fam. \q1 \v 172 \x - \xo 119:172 \xo*\xt Onger Akaba 119:138\xt*\x*Nɨn Akar Gavgaviba da bar guizbangɨra, \q2 kamaghɨn kɨ dagh nɨghnɨgh, egh ighiabar amuam. \q1 \v 173 Kɨ nɨn akaba zurara dar gɨn zui. \q2 Kamaghɨn, nɨ zurara nan akurvaghsɨ gan ikɨ. \q1 \v 174 O, Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨn akurvazim bagha ara nɨ mɨzuai. \q2 Ezɨ nɨn Araziba na gami kɨ bar akonge. \q1 \v 175 Nɨ na damightɨ kɨ angamɨra ikɨ, egh nɨn ziam fam. \q2 Eghtɨ bizir nɨ damuasa e mɨkemeziba en akuragham. \q1 \v 176 \x - \xo 119:176 \xo*\xt Aisaia 53:6; Jeremaia 50:6; Matyu 18:12; Luk 15:4\xt*\x*Kɨ nɨn ingangarir gumazim. \q2 Kɨ sipsipɨn ovengezimɨn mɨn tuavir aghuim ataki. \q1 Kɨ nɨn Akar Gavgaviba gɨn amadir puvatɨ, \q2 kamaghɨn amizɨ, nɨ na bagh izɨ na buri. \c 120 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei\f + \fr 120:0 \fr*\ft Godɨn gumazamiziba an ziam fasa Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga ighiaba banga zui.\ft*\f* \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 120:1 \xo*\xt Onger Akaba 118:5; Jona 2:2\xt*\x*Kɨ osɨmtɨzim itir dughiamɨn, \q2 kɨ uabɨn akurvaghasa Ikiavɨra Itir Godɨn diava araima, \q3 a nan dɨmdiam barasi. \b \q1 \v 2 Kɨ ghaze, “O Ikiavɨra Itir God, gumazir ifariba na gasɨghasɨghasava ami. \q2 Nɨ men akar ifavaribar ua nan akuragh, \q3 men dafaribar ua na inigh.” \b \q1 \v 3 Ia gumazir ifariba, God mɨzazir manmaghɨra garim ia danɨngam? \q2 Egh a manmaghɨra garir arazim ian arazir kuraba ikaragham? \q1 \v 4 God ti afuzir ghumtɨzim inigh ia ginivam. \q2 A ti avir bar puvɨra isim inigh ia dapongam. \b \q1 \v 5 Maia! Kɨ uabɨn apangkufi! \q2 Kɨ Mesekia ko Kedarian tongɨn pazava aperazɨ moghɨn, \q3 ian tongɨn datɨrɨghɨn pazava apera. \q1 \v 6 Gumazir igharaziba ko deragh dapian aghuaziba, \q2 kɨ dughiar ruarimɨn ian tongɨn ikegha, bar amɨra. \q1 \v 7 Kɨ uabɨ dabirabir aghuim baghavɨra mɨgei, \q2 ezɨ me mɨdorozim baghavɨra mɨgei! \c 121 \s Ikiavɨra Itir God, a gumazir deravɨram e geghuva en garim \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 121:1 \xo*\xt Onger Akaba 123:1\xt*\x*Kɨ uan akurvazim bagha mɨghsɨaba kozorogha dar gari. \q2 Eghtɨ gumazir nan akurvaghamim managhɨra ikegh otogh izam. \q1 \v 2 \x - \xo 121:2 \xo*\xt Onger Akaba 115:15; 124:8\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn overiam ko nguazimɨn ingarizim, \q2 a bar uabɨra nan akurvasi. \b \q1 \v 3 \x - \xo 121:3 \xo*\xt Onger Akaba 41:2; 66:9\xt*\x*A Godɨn akuir puvatɨzim. \q2 A nɨ akumakum deragh nɨn gantɨ, \q3 nɨ irɨghan kogham. \q1 \v 4 A Israelia akumakua deragha men gari, \q2 egha dughiatamɨn bar akuizir puvatɨ. \b \q1 \v 5 Ikiavɨra Itir God, nɨn boroghɨra ikia, \q2 mati dughuazim nɨ avara. \q3 Egha nɨ geghuva deragha nɨn gari. \q1 \v 6 \x - \xo 121:6 \xo*\xt Aisaia 49:10; Akar Mogomem 7:16\xt*\x*Aruem isiragh nɨ dapongeghan kogham, \q2 eghtɨ dɨmangan iakɨnim nɨ gasɨghasɨghan kogham. \b \q1 \v 7 \x - \xo 121:7 \xo*\xt Onger Akaba 91:10-12\xt*\x*Ikiavɨra Itir God nɨ geghuv deragh nɨn gantɨ, \q2 bizir kuratam nɨ gasɨghasighan kogham. \q1 \v 8 Nɨ uan dɨpenim ataghɨraghamin dughiam, \q2 a nɨ geghuv deragh nɨn ganam. \q1 Egh nɨ ua izamin dughiam, a kamaghɨra damuam, \q2 a datɨrɨghɨn ko, dughiar gɨn izamibar, \q3 kamaghɨra damuam. \c 122 \s Me Jerusalemɨn nguibam gɨnɨghnɨgha ighiam gamua bar akonge \d Devit ighiar kam osiri. \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 122:1 \xo*\xt Aisaia 2:3; Sekaraia 8:21\xt*\x*Kɨ orazi, me kamagh na mɨgɨa ghaze, \q2 “Ia dɨkavigh e mangɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn mangam.” \q3 Kɨ kamaghɨn oregha bar akonge. \q1 \v 2 E datɨrɨghɨn otivigha gɨvagha, \q2 Jerusalemɨn nguibam avɨnizir dɨvazimɨn aven tuivighav iti. \b \q1 \v 3 Me Jerusalemɨn nguibamɨn ingarizɨ, \q2 a gavgavigha ganganim datɨrɨghɨn bar dera. \q1 \v 4 God faragh Israelian anababav kemezɨ me iza kagh Ikiavɨra Itir God mɨnabazɨ moghɨn, \q2 me datɨrɨghɨn izava ami. \q1 \v 5 Danganir kam, atrivim kotiaba barazir dɨpenim iti. \q2 Kar Atrivim Devitɨn ovavir boriba kotiaba baragha \q3 da tuisɨzir danganim. \b \q1 \v 6 Ia Jerusalem bagh Ikiavɨra Itir God ko mɨkɨm. \q2 Eghtɨ a navir amɨrizim Jerusalemɨn iti darazir anightɨ, \q3 me navir amɨrizimɨn ikɨva deragh ikiam. \q1 \v 7 Gumazamizir Jerusalemɨn dɨvazimɨn aven itiba deragh ikɨva, \q2 ua mɨdorozim damuan kogham. \q1 \v 8 Kɨ uan adarazi ko, uan namakabagh nɨghnɨgha, \q2 kamaghɨn Jerusalem mɨgɨa ghaze, \q1 “Nɨ amɨragh nɨmɨra ikɨtɨ \q2 mɨdoroziba nɨn aven otivan markɨ.” \q1 \v 9 Kɨ, Ikiavɨra Itir God, en God, an Dɨpenim gɨnɨghnɨsi. \q2 Egha Jerusalem bar deraghvɨra ikiasa kɨ a bagha God ko mɨgei. \c 123 \s Gumazim Godɨn apangkuvim iniasa a ko mɨgei \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 123:1 \xo*\xt Onger Akaba 121:1\xt*\x*O, Ikiavɨra Itir God, nɨ uan Nguibamɨn atrivimɨn itima, \q2 kɨ kogha nɨn akurvazim bagha gari. \q1 \v 2 \x - \xo 123:2 \xo*\xt Onger Akaba 25:15; Malakai 1:6\xt*\x*Ingangarir gumazim, a uan gumazir dapanimɨn gantɨ, an an akurvagham. \q2 Ingangarir amizim, a uan amizir dapanimɨn gantɨ, an an akurvagham. \q1 Kamaghɨra, e Ikiavɨra Itir Godɨn ganvɨra ikɨ mangɨtɨ, \q2 a uan apangkuvim en akakagham. \b \q1 \v 3 O, Ikiavɨra Itir God, gumazamiziba arazir kurabar e gami, \q2 kamagh nɨ en apangkufigh. \q1 \v 4 Dughiar bar ruarimɨn dagɨaba itir gumazamiziba dɨbovir akabar e mɨgɨa, \q2 uari fa pazava e gami. \q3 Ezɨ e bar amɨra. \c 124 \s Godɨn gumazamiziba, a uabɨ men akurvazim \d Ighiar kam, Devit an osiri. \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God en akuraghan koghtɨ, e manmaghɨra damuam? \q2 Ia Israelia azangsɨzir kam ikaragh mɨkɨm suam: \q1 \v 2-3 En apaniba faragha naviba en ikuvigha e mɨsoke. \q2 Ikiavɨra Itir God en akurazir puvatɨzɨ, \q3 apaniba pazavɨra en atara bar e gasɨghasighai. \q1 \v 4 Puvatɨzɨ apaniba aperiamɨn mɨn e inigha ghuzɨ \q2 dɨpam e avarazɨ moghɨn e oveghai. \q1 \v 5 Mati aperiar ekiam \q2 bar e adugha ghueghai. \b \q1 \v 6 E datɨrɨghɨn Ikiavɨra Itir God mɨnabagham. \q2 A itima en apaniba asɨzir atiamɨn mɨn e givir puvatɨ. \q1 \v 7 Mati gumazim kuarazimɨn suighasa azuazim gura, \q2 e kuarazimɨn mɨn mɨghegha a gitagha ghu. \q3 Me gurazir azuazir kam dutuaghirɨ, \q4 ezɨ e a gitagha ghu. \q1 \v 8 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir Godɨn overiam ko nguazimɨn ingarizim, \q2 a uabɨra en akurvasi. \c 125 \s God uan gumazamizibagh amizɨ, me deragha apia \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn itiba, \q2 me Saionɨn Mɨghsɨamɨn mɨn iti. \q1 Mɨghsɨar kam bar gavgavigha \q2 mozoroziba puvatɨ, \q3 a ikɨ kamaghɨra ikiam. \q1 \v 2 \x - \xo 125:2 \xo*\xt Onger Akaba 121:8; Sekaraia 2:5\xt*\x*Kamaghɨra, mɨghsɨaba Jerusalemɨn nguibam ekɨaruzɨ moghɨn, \q2 datɨrɨghɨn ko gɨn Ikiavɨra Itir God, \q3 uan gumazamiziba ekɨarugh men ganam. \b \q1 \v 3 Gumazir arazir kurabagh amiba, \q2 Godɨn gumazamizibar nguazim gativagh zurara men ganan kogham. \q1 Me kamagh damutɨ, \q2 Godɨn gumazamiziba uaghan arazir kurabar amuam. \b \q1 \v 4 O, Ikiavɨra Itir God, gumazamizir nɨ baghavɨra ikia nɨn akamɨn gɨn zuiba, \q2 nɨ deraghvɨra me damu. \q1 \v 5 Nɨ gumazir kurabagh asɨghasɨgh, \q2 egh gumazir ifara uan nɨghnɨzibar gɨn zuiba sarama asɨghasɨkigh. \b \q1 Eghtɨ Israelia deraghvɨra ikiam. \c 126 \s Israelia God men akurvaghasa me a ko mɨgei \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God uam e inigha \q2 Saionɨn nguibamɨn ize, \q3 ezɨ dughiar kam e ghaze, \q4 e mati irebamɨn gari. \q1 \v 2 Kamaghɨn, e akava ighiabagh amuavɨra iti. \q2 Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba e mɨgɨa ghaze, \q1 “Ikiavɨra Itir God, Israelian akurvaghasa \q2 maburan ingangarimram ami.” \q1 \v 3 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God en akurvaghasa bar ingangarir ekiam gami, \q2 kamaghɨn e datɨrɨghɨn naviba deragha bar akonge. \b \q1 \v 4 O Ikiavɨra Itir God, nɨ ua deraghvɨra e damuam. \q2 E mati dɨpaba puvatɨzir danganimɨn itir faneba dɨpaba dake, \q3 nɨ amozim damightɨ a ua izɨtɨ da izevegham. \q2 Kamaghɨra, nɨ e damutɨ e izɨvagham. \q1 \v 5 Gumazir aravɨra dagheba opariba, \q2 me dar dagheba iniva \q3 bar akuegh dɨmɨva arangam. \q1 \v 6 Guizbangɨra, gumazir aravɨra dagher ovɨziba atera ghua da opariba, \q2 me dar dagheba inigh \q3 uamategh ighiabar amu da ater izam. \c 127 \s God arazir aghuimɨn me gamizɨ me an ziam fe \d Ighiar kam, Solomon an osiri. \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 127:1 \xo*\xt Onger Akaba 121:4\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uabɨ dɨpenimɨn ingar. \q2 Puvatɨghtɨma, dɨpenir kamɨn ingarir gumaziba pura an ingarigham. \q1 Ikiavɨra Itir God uabɨ nguibamɨn gan. \q2 Puvatɨghtɨma, nguibar kamɨn garir gumaziba pura ingarigham. \q1 \v 2 E dagheba ko dagɨaba bagha bar mɨzarazibara dɨkava ingara zui amɨniba pɨri. \q2 E pura ingangarir kabagh ami. \q1 Ikiavɨra Itir God uabɨ gumazamizir a ifongeziba biziba me ganɨdima, \q2 me pura ikia avughsi. \b \q1 \v 3 Boriba, kar bizir aghuir Ikiavɨra Itir God anɨdiba, \q2 da bar dera. \q1 \v 4 Gumazir igiamɨn boriba, \q2 mati afuziba mɨdorozir gumazir mamɨn dafarimɨn iti. \q1 \v 5 Gumazir borir avɨriba itim a bar akongegh. \q2 A uan apaniba ko kotiam damuamim dughiamɨn, \q3 me kotiar danganimɨn an akurvagham. \q4 Eghtɨ an kotiam deragh mangam. \c 128 \s God gumazamizir an akam baragha an gɨn zuiba, a deragha me gami \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan ikia, an akaba baragha dar gɨn zuiba, \q2 me bar akongegh. \q1 \v 2 Ingangarir nɨ amibara nɨ dar dagɨaba inigh \q2 bizir nɨ ifongezibagh ivezam. \q1 Eghtɨ bizir nɨ amiba bar deraghtɨ \q2 nɨ bar akuegham. \q1 \v 3 Nɨn amuim, wainɨn ikarɨzimɨn mɨn \q2 ava ovɨzir avɨriba iti moghɨn, a borir avɨriba batam. \q1 Nɨn boriba bar avɨrasemegh nɨn avir mɨriam, \q2 olivɨn temer igiabar mɨn bar an okarigham. \q1 \v 4 Bar guizbangɨra, \q2 gumazir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatia an apengan itim, \q3 a kamaghɨrama otogham. \b \q1 \v 5 Ikiavɨra Itir God, uan Dɨpenimɨn aven Saionɨn Nguibamɨn iti, \q2 a deragh nɨ damu. \q1 Nɨ zurara nguazimɨn itir dughiam, \q2 nɨ Jerusalemɨn nguibamɨn itir bizibar gantɨ da deraghvɨrama otiv. \q1 \v 6 Kɨ kamaghsua, nɨ dughiar ruarimɨn ikɨ \q2 uan igiar boribar gan. \b \q2 Eghtɨ Israelia deraghvɨra ikɨ. \c 129 \s Israelia uan apanibagh asɨghasɨghasa God ko mɨgei \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Israel, nɨ uan igiamɨn ikegha iza, \q2 datɨrɨghɨn nɨn apaniba nɨ gamizir arazir kuraba, \q3 nɨ dagh eghan. \q1 \v 2 Nɨ kamaghɨn mɨkɨm suam, \q2 “Kɨ uan igiamɨn ikia iza datɨrɨghɨn, nan apaniba arazir kurabar na gami. \q3 Me kamaghɨn na gamua egha na abɨrazir puvatɨ. \q1 \v 3 Me nan akɨrim ifozorozima a duar ruariba iti. \q2 Ezɨ duar kaba mati me azenir ekiam oparasa an nguazim abɨagharɨki. \q1 \v 4 Ezɨ Ikiavɨra Itir God an araziba dera, \q2 a ikia kalabuziar kamɨn ua nan akurazɨ \q3 kɨ fɨriaghɨrɨ.” \b \q1 \v 5 Kɨ ghaze, Saionɨn Nguibamɨn apanimɨn itir darasi, \q2 e men agɨntɨghtɨ \q3 me uam arɨ uan nguibabar mangegh \q4 bar aghumsika. \q1 \v 6 Me dɨpenir siriabagh isɨn aghuir grazibar mɨn aghungam. \q2 Da aghung ua zuamɨra mɨsigham. \q1 \v 7 Gumaziba grazir kabar ikɨziba ikia, \q2 egha da atera zuir puvatɨ. \q1 \v 8 Gumazamiziba gumazamizir kabar boroghɨn mangɨ kamaghɨn mɨkɨman markɨ, \q2 “Ikiavɨra Itir God deragh ia damu! \q3 Ikiavɨra Itir Godɨn ziamɨn \q4 ia deraghvɨra ikɨ.” \c 130 \s Gumazim uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 130:1 \xo*\xt Azir Akam 3:55; Jona 2:2\xt*\x*O, Ikiavɨra Itir God, \q2 nan navir averiam bar osemezɨ kɨ nɨn dei, \q3 nɨ nan akuragh. \q1 \v 2 O Ekiam, nɨ na barakigh. \q2 Kɨ nɨ mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba ko nan arareba nɨ da baregh \q3 nan akuragh. \b \q1 \v 3 \x - \xo 130:3 \xo*\xt Onger Akaba 143:2; Rom 3:20; 3:23-24\xt*\x*O, Ikiavɨra Itir God, nɨ en arazir kuraba mengegh dar suiragh ikɨtɨ, \q2 Ekiam, en tinara nɨn damazimɨn tugh gavgavigham? \q1 \v 4 \x - \xo 130:4 \xo*\xt Jeremaia 33:8-9\xt*\x*Nɨrara arazir kuraba gɨn amadi, \q2 kamaghɨn amizɨ, e nɨrarama atiating nɨn apengan ikiam. \b \q1 \v 5 \x - \xo 130:5 \xo*\xt Onger Akaba 33:20; 40:1; Aisaia 8:17; 30:18\xt*\x*Kɨ uabɨn akurvaghasa ifongegha, \q2 Ikiavɨra Itir God, a mɨzua iti. \q3 Egha nɨghnɨzir gavgavim an akamɨn iti. \q1 \v 6 \x - \xo 130:6 \xo*\xt Onger Akaba 63:6; 119:147\xt*\x*Kɨ uan navir averiamɨn aven, \q2 Ekiamɨn akurvazim bagha a mɨzua ti. \q1 Ezɨ nan arazir kam a gumazir dɨmagarimɨn bizibar gara itima amɨnim men itirazir arazim, \q2 a bar a gafira. \b \q1 \v 7 E Israelia, Ikiavɨra Itir God zurara bar en apangkufi, \q2 egha e ikuvighan koghasa an en akurvasi. \q3 Kamaghɨn amizɨ, ia nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ. \q1 \v 8 \x - \xo 130:8 \xo*\xt Matyu 1:21; Taitus 2:14\xt*\x*A uan gumazamiziba Israelia men akuragha ua me ini, \q2 egh men arazir kuraba gɨn amangam. \c 131 \s Gumazim nɨghnɨzir gavgavim ikia God ko mɨgei \d Ighiar kam, Devit an osiri. \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, kɨ akaba batogh uabɨ uan ziam fan aghua. \q2 Kɨ bizir ekiaba ko bizir kɨ damuan iburaziba dagh nɨghnɨzir puvatɨ. \q1 \v 2 Kɨ datɨrɨghɨn deragha aperagha navir amɨrizim iti, \q2 mati borim uan amebamɨn otem ategha a ko aghumram aperaghav iti. \q3 Kamaghɨra, nan navim purama amɨragha irɨghav iti. \b \q1 \v 3 O Israelia, ia datɨrɨghɨn nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir God ikɨ, \q2 kamaghɨra ikɨ mangɨvɨra ikɨ. \c 132 \s Gumazamiziba Godɨn Dɨpenim bagha bar akonge \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, Devit uabɨ ko, a inizir osɨmtɨzir ekiar kaba, \q2 nɨ dagh nɨghnɨghvɨra ikɨ. \b \q1 \v 2 O Ikiavɨra Itir God, \q2 Nɨ Jekopɨn God, Godɨn Bar Gavgavir Ekiam Itim. \q1 Devit nɨ ko dɨkɨrɨzir akaba \q2 nɨ dagh nɨghnɨghvɨra ikɨ. \q1 \v 3 Devit ghaze, \q1 “Kɨ uan dɨpenimɨn ghuavanaboghan kogh, \q2 uan mɨsiam mɨtoghan kogham. \q1 \v 4 Kɨ dakusɨ uabɨ abɨnan kogham. \q2 Eghtɨ nan damazimning komeghan kogham. \q1 \v 5 Kɨ kamaghɨra deragh dakuan kogh mangɨ, \q2 kɨ Ikiavɨra Itir God bagh Dɨpenimɨn ingarsɨ danganitam batoghvɨra gɨvagham. \q3 A Jekopɨn God, Godɨn Bar Gavgavir Ekiam Itim.” \b \q1 \v 6 \x - \xo 132:6 \xo*\xt 1 Samuel 7:1-2; 1 Eghaghaniba 13:5\xt*\x*\x - \xo 132:6-10 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 6:41-42\xt*\x*E Betlehemɨn nguibamɨn ikia, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn akam baraki. \q2 Egha ghua Kiriat Jearimɨn nguazimɨn an apigha a inigha ize. \q1 \v 7 E ghaze, e Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn mangɨ, \q2 egh an atrivir dabirabimɨn guamɨn teviba apɨrigh an ziam fam. \b \q1 \v 8 O, Ikiavɨra Itir God, nɨ dɨkavigh izɨ uan avughsir danganimɨn ikɨ. \q2 Nɨ uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam sara izɨ. \q3 Boksiar kam, a nɨn gavgavir bar ekiam aka. \q1 \v 9 Nɨn ofa gamir gumaziba me zurara arazir aghuibara damuam. \q2 Arazir aghuir kaba men kurkazir aghuimɨn mɨn ikiam. \q1 Eghtɨ nɨn gumazamizir nɨ baghavɨra itiba, \q2 bar akuegh pamten kamagh dɨmɨva arang mɨkɨmam. \b \q1 \v 10 O, Ikiavɨra Itir God, nɨ faragha uan ingangarir gumazim Devit koma akam akɨrizɨ moghɨn, \q2 nɨ datɨrɨghɨn uan Atrivir nɨ ua bagha inabazim, akɨrim ragh a gasan markɨ. \q1 \v 11 \x - \xo 132:11 \xo*\xt 2 Samuel 7:12-16; 1 Eghaghaniba 17:11-14; Onger Akaba 89:4-5; Aposel 2:30\xt*\x*Nɨ Devit ko akam akɨrigha gɨfa, egh uan nɨghnɨzim gɨghan markɨ. \q2 Nɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, \q1 “Kɨ nɨn gɨn otivamin adarazir aven otaritam damightɨ \q2 an Atrivimɨn otogham, \q3 eghtɨ nɨn gɨn, ana Atrivimɨn ikiam. \q1 \v 12 Nɨn otariba, kɨ men sure gamir akaba baregh \q2 nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn gɨn mangɨtɨ, \q3 nɨn ovavibar otariba, uaghan Atrivibar ikɨ \q4 mamaghɨra ikiam.” \b \q1 \v 13 Ikiavɨra Itir God, Saion Nguibam ua bagh a ginaba. \q2 A nguibar kam bar a gifuegha, \q3 zurarama an ikiasa a ginaba. \q1 \v 14 A ghaze, “Kɨ nguibar kam bar a gifonge. \q2 A nan avughsɨzir danganim, \q3 kɨ an aven ikɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 15 Kɨ Saion deragh a damu bizir bar avɨriba isɨva a danɨngam. \q2 Eghtɨ an itir gumazamizir onganaraziba, \q3 kɨ dagheba me danɨngam. \q1 \v 16 Kɨ Saionɨn itir ofa gamir gumaziba ingangarim me danightɨ, \q2 me kɨ nguazimɨn gumazamizibar akurvagh ua me iniamin akam, me me mɨkɨmam. \q3 Eghtɨ Saionɨn gumazamiziba bar akuegh tiariba akaram. \b \q1 \v 17 \x - \xo 132:17 \xo*\xt 1 Atriviba 11:36\xt*\x*“Kɨ Devitɨn adarazir aven gumazitam damightɨ \q2 an otogh Atrivir bar gavgavimɨn ikiam. \q1 Kɨ an mɨseveghtɨ, \q2 a mati lamɨn angazangarimɨn mɨn isiragh gavgavigh ikɨ \q3 mangɨvɨra ikiam. \q1 \v 18 An apaniba, kɨ me damightɨ \q2 me aghumsɨzir bar ekiam inigham. \q1 Eghtɨ an ativaghamin gumazamiziba, \q2 men kantri gavgavigh ikɨ \q3 mamaghɨra ikiam.” \c 133 \s Godɨn adarazi uari ko ikia, navir vamɨran itir arazim a bar dera \d Devit ighiar kam osiri. \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 \x - \xo 133:1 \xo*\xt Jenesis 13:8\xt*\x*Ia oragh, kamaghɨn bar dera, \q2 e Godɨn adarazi bar navir vamɨran ikɨva, \q3 uari ko dapiagh aveghbuabar mɨn ikiam. \q1 \v 2 Arazir kam mati olivɨn tememɨn borer aghuim, \q2 me a isa Aronɨn dapanim ginge. \q1 Ezɨ an emɨra uaghira an ghuamasɨzimɨn uaghira, \q2 egha uaghira an evarimɨn itir korotiamɨn tu. \q1 \v 3 Arazir kam uaghan mati, ghuariar dɨpam Hermonɨn Mɨghsɨamɨn ira, \q2 izaghira Saionɨn Nguibam gisɨn itir mɨghsɨabagh iri. \q1 Danganir kamɨn, Ikiavɨra Itir God, gumazamizir navir vamɨran itiba bar deragha me gami. \q2 A ikɨrɨmɨrir zurazurara itim me ganɨdi me ikɨ mamaghɨra ikiam. \c 134 \s E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam \d Godɨn Dɨpenimɨn ghuavanaga an ziam fer ighiam. \q1 \v 1 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumaziba, \q2 ia izɨva an ziam fɨ. \q1 Ia dɨmagaribar an Dɨpenimɨn tuivav ikia an ingangarim gami, \q2 ia an ziam fɨ. \q1 \v 2 Ia Godɨn Dɨpenimɨn aven dafariba fɨ \q2 a ko mɨkɨm egh an ziam fɨ. \b \q1 \v 3 Ikiavɨra Itir God, a Godɨn overiam ko nguazimɨn ingarizim, \q2 a Saionɨn nguibamɨn ikɨ, \q3 egh bar deragh ia damu. \c 135 \s Godɨn ziam fer onger akam \q1 \v 1 Ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ! \q2 Ia ziar ekiam a danɨng! \b \q1 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumaziba, \q2 ia an ziam fɨ. \q1 \v 2 Ia gumazir Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn tuivighav itiba, \q2 ia an ziam fɨ. \b \q1 \v 3 Ikiavɨra Itir God a bar dera, \q2 kamaghɨn ia an ziam fɨ. \q1 An apangkuvim bar en ekefe, \q2 kamaghɨn ia an ziam fɨ ighiabar amu. \q1 \v 4 Ikiavɨra Itir God ua baghvɨra Jekop ginaba, \q2 kamaghɨn Israelia kar bar Godɨn adarazira. \b \q1 \v 5 Kɨ kamaghɨn fo, Ikiavɨra Itir God gavgavir ekiam iti, \q2 egha aseba bar dagh afira. \q1 \v 6 An overiam ko, nguazim ko, ongarim, ko ongarir konimɨn bizim damuasa, \q2 an a gami. \q1 \v 7 Ana amozimɨn mɨgharir pɨzibagh ami, da nguazir oteviba bar dar zui, \q2 ana onɨmaribagh ami, da taghtagha amozim sara izi. \q3 An amɨnim gami, a dɨkava ivava danganiba bar dar zui. \b \q1 \v 8 \x - \xo 135:8 \xo*\xt Ua Me Ini 12:29\xt*\x*A Isipian otarir ivariaba ko, \q2 men asɨzir apurir faragha otivizir avɨribav soghezɨ, da ariaghire. \q1 \v 9 \x - \xo 135:9 \xo*\xt Ua Me Ini 7:14--10:29\xt*\x*A Isipɨn atrivim ko, an ingangarir gumaziba, me damightɨ me foghasa, \q2 a mirakelba ko dɨgavir kuram gamir arazibagh ami. \q1 \v 10 Ikiavɨra Itir God, kantrin avɨribagh asɨghasigha, \q2 atrivir gavgavir avɨribav soghezɨ, me ariaghire. \q1 \v 11 \x - \xo 135:11 \xo*\xt Dɨboboniba 21:21-35\xt*\x*An atrivir gavgavir kabar maraziv soghezɨ me ariaghire, \q2 Sihon Amorian atrivim, ko Ok a Basanian atrivim, ko Kenanian atriviba, bar moghɨra. \q1 \v 12 An Atrivir kabar nguaziba, isa uan gumazamiziba Israelia ganɨngi. \q2 Eghtɨ da men nguazibara mɨn ikiam. \b \q1 \v 13 O, Ikiavɨra Itir God, gumazamiziba zurara kamagh nɨ mɨkɨm suam, \q2 nɨ uabɨ guizbangɨra God. \q3 Gumazamizir gɨn otivamin kaba me nɨ gɨfogham. \q1 \v 14 Ikiavɨra Itir God, uan gumazamizibar araziba tuisɨgh, egh suam, \q2 me osɨmtɨziba puvatɨ. \q3 Egh a uan ingangarir gumazibar kuarkuvam. \b \q1 \v 15 \x - \xo 135:15-18 \xo*\xt Onger Akaba 115:4-8; Akar Mogomem 9:20\xt*\x*E fo, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba me silva ko golba isa, \q2 uan dafaribara marvir guaba kɨri. \q1 \v 16 Marvir guar kaba, da akatoriba ikia egha mɨgeir puvatɨ. \q2 Da damaziba ikia bizibar garir puvatɨ. \q1 \v 17 Da kuariba ikia, egha orazir puvatɨ. \q2 Me ikɨrɨmɨrir e datɨrɨghɨn ikiava angamɨra itir kam puvatɨ. \q1 \v 18 Guizbangɨra, gumazir marvir guar kabar ingariba, \q2 me uari marvir guar me ingarir kabar mɨn iti. \q1 Gumazir nɨghnɨzir gavgavim marvir guabar itiba, \q2 me uari dar mɨn iti. \b \q1 \v 19 Ia Israelia, ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \q2 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ofa gamir gumaziba, \q3 ia an ziam fɨ. \q1 \v 20 Ia Livain adarasi, ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \q2 Ia gumazamizir Ikiavɨra Itir Godɨn atiatiba, \q3 ia an ziam fɨ. \q1 \v 21 Saion, an ziar mam Jerusalem, \q2 a Ikiavɨra Itir Godɨn nguibam. \q3 Ia an itir gumazamiziba, \q4 an ziam fɨ. \b \q1 Aleluia! \q2 Ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \c 136 \s God mɨnabir ighiam \q1 \v 1 \x - \xo 136:1 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 16:34; 2 Eghaghaniba 5:13; 7:3; Esra 3:11; Onger Akaba 100:5; 106:1; 107:1; 118:1; Jeremaia 33:11\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, bar arazir aghuibar e gami, kamaghɨn e a mɨnabagham. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God, godɨn ifavaribagh afiragha bar ekefe. \q2 Kamaghɨn e a mɨnamam. \q3 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 3 Ekiam nguazir kamɨn gumazir ekiaba bar dagh afira. \q2 Kamaghɨn e a mɨnamam. \q3 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 4 A uabɨra mirakelɨn ekiabagh ami. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 5 \x - \xo 136:5 \xo*\xt Jenesis 1:1\xt*\x*A uan nɨghnɨzir aghuimɨn overiamɨn ingari. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 6 \x - \xo 136:6 \xo*\xt Jenesis 1:2\xt*\x*A nguazim isa dɨpabagh isɨn an ingarizɨ an aperaghav iti. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 7 \x - \xo 136:7-9 \xo*\xt Jenesis 1:16\xt*\x*An aruem ko iakɨnimɨn ingari. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 8 An aruem atɨzɨma an aruemɨn isiragha gari. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 9 A iakɨnim ko mɨkoveziba atɨzɨma me dɨmagarimɨn isira. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 10 \x - \xo 136:10 \xo*\xt Ua Me Ini 12:29\xt*\x*A Isipian otarir ivariabagh soghezɨ me ariaghire. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 11 \x - \xo 136:11 \xo*\xt Ua Me Ini 12:51\xt*\x*A Israelian gumazamiziba inigha Isipɨn kantri ategha azenan ize. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 12 A uan gavgavir ekiamɨn, ua me inigha ize. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 13 \x - \xo 136:13-15 \xo*\xt Ua Me Ini 14:21-29\xt*\x*An Ongarir Aghevim gamizɨ a tongɨra biaghɨrɨ. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 14 A uan gumazamizibar faragha ghua, ongarir kam biaghirɨzɨ naghɨn, an an tongɨra me inigha azenan ize. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 15 A Isipɨn atrivim ko an mɨdorozir gumaziba avigha Ongarir Aghevimɨn me makunizɨ me dɨpam amegha ariaghire. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 16 \x - \xo 136:16 \xo*\xt Ua Me Ini 13:18; 15:22\xt*\x*A uan gumazamizibar faragha ghua me inigha gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ghuava otifi. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 17 An atrivir bar gavgavibav soghezɨ me ariaghire. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 18 An atrivir ziaba itibav soghezɨ me ariaghire. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 19 \x - \xo 136:19 \xo*\xt Dɨboboniba 21:21-30\xt*\x*An Amorian Atrivim Sihon, a mɨsoghezɨ an areme. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 20 \x - \xo 136:20 \xo*\xt Dɨboboniba 21:31-35\xt*\x*A Basanian Atrivim Ok, a mɨsoghezɨ an areme. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 21 An atrivir kabar nguazim isa uan gumazamizibagh anɨngi. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 22 A nguazir kam isa uan ingangarir gumazim Israel ganɨngizɨ, nguazir kam men nguazimra mɨn iti. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 23 En apaniba e abɨrima an e gɨnɨghnɨghavɨra iti. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 24 A en apanibar dafaribar uam e ini. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \q1 \v 25 A dagheba isa gumazamiziba ko asɨziba bar me ganɨdi. \q2 A zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 26 Bizir kabanang bagh, e Godɨn uan Nguibamɨn itim mɨnamam! \q2 Bar guizbangɨra, a zurara en apangkuvigha mamaghɨra iti! \c 137 \s Israelia Babilonɨn kantrin kalabusɨn ikiavɨra ikia Jerusalemɨn nguibam bagha arai \q1 \v 1 \x - \xo 137:1 \xo*\xt Nehemia 1:4\xt*\x*E Babilonɨn Faner mɨriabar apiaghav ikiava, \q2 Saionɨn nguibam gɨnɨghnɨgha \q3 a bagha azia iti. \q1 \v 2 E uan gitabav sozir puvatɨ, \q2 e purama da isa en boroghɨn itir temer aguabar da gui. \q1 \v 3 Gumazir e isa kalabus garɨghiziba ghaze, \q2 “Ia ighiabar amu en navibar amutɨ da deraghtɨ e bar akuegham. \q3 Ia Saionɨn nguibamɨn ziam dɨghor e bagh ighiabar amu.” \b \q1 \v 4 E manmagh suvɨra kantrin igharazimɨn ikɨ, \q2 egh Ikiavɨra Itir Godɨn onger akabar amuam? \q1 Kar en kantri puvatɨ, \q2 e kamaghɨn damuan kogham. \q1 \v 5 O Jerusalemɨn Nguibam, kɨ nɨ gɨn amadagh, \q2 gita inigh uan agharir guvimɨn uam a mɨsoghan kogham. \q1 \v 6 O Jerusalem, kɨ nɨ isa faraghavɨra uan dɨghorim gamigha nɨ bagha bar akonge. \q2 Kɨ ua nɨ bakɨnɨghnɨgh nɨ isɨ uan nɨghnɨzim datɨghan koghtɨ, \q3 nan tiarim ikuvightɨ kɨ ighiabar amuan kogham. \b \q1 \v 7 O Ikiavɨra Itir God, nɨ dughiar gumaziba Jerusalem gasɨghasɨzi, Idomia e gamizir arazim gɨnɨghnɨgh. \q2 Me ivɨvɨgha ghaze, \q3 Jerusalemɨn dɨpeniba bar dɨpɨrighiregh nguazim giregh. \b \q1 \v 8 \x - \xo 137:8 \xo*\xt Akar Mogomem 18:6\xt*\x*O Babilonia, ia orakigh. \q2 Ia bar ikuvigham! \q3 Ian arazir kurar ia e gamizir kam, \q4 gumazir uam a ikarvaghamim, a bar akongegh. \q1 \v 9 Gumazir kam nɨn borir iririviba inigh, \q2 dagɨabav kɨnightɨ me bar ikuvigham. \q3 Kamaghɨn, gumazir kam bar akuegham. \c 138 \s Gumazim God mɨnabi \d Ighiar kam, Devit an osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ uan navir averiamɨn aven bar nɨ mɨnaba. \q1 Egha asebar damazibar, \q2 kɨ ighiar nɨn ziam febagh ami. \q1 \v 2 Nɨ zurara bar na apangkuvigha bar deragha nan gari. \q2 Nɨn akam ko nɨn ziam kamaghɨn en akagha ghaze, \q3 nɨ bar ekevegha bizir igharaziba bar dagh afira. \q1 Kamaghɨn, kɨ nɨn Dɨpenim uan guam a mɨsuegh, \q2 teviba apɨrigh egh nɨn ziam fam. \q1 \v 3 Kɨ nɨn deima, nɨ dughiar kamɨn nan dɨmdiaba barasi. \q2 Egha uan gavgavim na ganɨgavɨra iti. \b \q1 \v 4 Nɨ mɨgei, nguazir kamɨn atriviba uari nɨn akam baraki, \q2 kamaghɨn me nɨn ziam fam. \q1 \v 5 Me nɨn ziar ekiam ko gavgavim gɨnɨghnɨgh, \q2 nɨ amizir biziba bagh ighiabar amuam. \b \q1 \v 6 \x - \xo 138:6 \xo*\xt Aisaia 57:15; Jems 4:6; 1 Pita 5:5\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ bar faraghavɨra ikia egha bar pɨn iti. \q2 Gumazir uari abɨra nɨn apengan itiba, \q3 nɨ me gɨnɨghnɨsi. \q1 Egh gumazir uari feba, \q2 me nɨn damazimɨn uari mongɨva avegham. \q1 \v 7 \x - \xo 138:7 \xo*\xt Onger Akaba 23:3-4\xt*\x*Osɨmtɨzir avɨriba na batifi, \q2 ezɨ nɨ nan gari kɨ deragha iti. \q1 Nan apaniba nan atari, \q2 ezɨ nɨ me ko mɨsogha \q3 uan gavgavimrama ua na ini. \q1 \v 8 Ikiavɨra Itir God, nɨ na ko dɨkɨrɨzir akamɨn gɨn mangɨ biziba bar dar amu. \q2 Nɨ nan apangkuvigha ikia mamaghɨra iti. \q1 Ingangarir nɨ damuasa nɨghnɨzim, \q2 nɨ a damu bar anegɨfagh. \c 139 \s God e gɨfogha gɨvagha bar deraghavɨra en gari \d Devit onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 \x - \xo 139:1 \xo*\xt Onger Akaba 17:3; Jeremaia 12:3\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ nan navim tuisigha gɨvagha \q3 na gɨfo. \q1 \v 2 \x - \xo 139:2 \xo*\xt 2 Atriviba 19:27; Matyu 9:4; Jon 2:24-25\xt*\x*Nɨ nan saghon ikia nan nɨghnɨziba ko, \q2 kɨ amir biziba ko, kɨ apia dɨkavir araziba, \q2 nɨ bar dagh fo. \q1 \v 3 \x - \xo 139:3 \xo*\xt Onger Akaba 17:3; Jeremaia 12:3\xt*\x*Nɨ nan gari kɨ ingari, o kɨ akui, \q2 kɨ amir araziba, \q3 nɨ bar dagh fo. \q1 \v 4 \x - \xo 139:4 \xo*\xt Hibru 4:13\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, kɨ tɨghar mɨkɨmamin dughiam, \q2 nɨ fogha gɨfa kɨ tizim mɨkɨmam. \b \q1 \v 5 Nɨ danganibar bar nan mɨriaba ekɨarugha, \q2 uan gavgavir ekiamɨn bar deragha nan gari. \q1 \v 6 Nɨn fofozir kam bar pɨn ikia, \q2 egha nan nɨghnɨzim bar a gafira. \b \q1 \v 7 \x - \xo 139:7 \xo*\xt Jeremaia 23:24; Jona 1:3\xt*\x*Kɨ managhɨra mangɨgh, nɨn duam ategham? \q2 Kɨ managhɨra mangɨgh nɨn modogham? \q3 Bar puvatɨ. \q1 \v 8 Kɨ nɨn Nguibamɨn mangam, nɨ uaghan iti. \q2 Kɨ Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn ikiam, nɨ uaghan ti. \q1 \v 9 Kɨ nguibar aruem anadi naghɨn ititamɨn ikiam, \q2 o aruem uaghiri naghɨn itir nguibar saghuiamɨn ikiam, \q1 \v 10 nɨ kagh ikɨ tuavim nan akakagh \q2 nan akurvagham. \b \q1 \v 11-12 \x - \xo 139:11-12 \xo*\xt Jop 34:22; Daniel 2:22; Hibru 4:13\xt*\x*Kɨ suam, “Amɨnir bɨrim nɨ na avaraghtɨ, \q2 aruer angazangarim nɨ iragh mɨtatemɨn otogh.” \q1 Nɨn nɨghnɨzim mɨtater kam a guizɨn mɨtatem puvatɨ. \q2 Dɨmagarim, a uaghan aruem mɨrara isiragha gari. \q3 Nɨn damazimɨn, aruem ko dɨmagarim magh gari. \b \q1 \v 13 Guizbangɨra, nɨ nan mɨkarzimɨn ingarir dughiam, \q2 nɨ nan amebamɨn navir averiamɨn aven bar nan ingarizɨ, \q3 nan mɨkarzim bar moghɨra iti. \q1 \v 14 Nɨ nan mɨkarzimɨn ingari, \q2 ezɨ nan mɨkarzim bar deragha igharagha gari. \q3 Kamaghɨn kɨ nɨn ziam fe. \q1 Bizir nɨ ingariziba, da bar dera, \q2 ezɨ kɨ guizbangɨra uan navir averiamɨn aven bizir kabagh nɨghnɨgha dagh fo. \q1 \v 15 \x - \xo 139:15 \xo*\xt Jop 10:8-9; Fofozir Gumazim 11:5\xt*\x*Kɨ uan amebamɨn navir averiamɨn aven modoghav ikia nɨmɨram irivima, \q2 nɨ nan agharibar garima da ekɨva uari isavsuiki. \q1 \v 16 Nan amebam tɨghar na batamin dughiam, \q2 nɨ faragha nan ganigha gɨfa. \q1 Bar fomɨra, kɨ tɨghar nguazimɨn otivam, \q2 kɨ nguazir kamɨn ikiasa nɨ ifongezɨ moghɨn dughiaba nɨ da osirigha gɨfa. \b \q1 \v 17 O God, kɨ manmaghɨra nɨn nɨghnɨzibagh fofogham? \q2 Nɨn nɨghnɨziba bar avɨrasemegha bar pɨn iti, \q3 ezɨ kɨ dagh foghamin tuaviba puvatɨ. \q1 \v 18 Kɨ nɨn nɨghnɨziba mengtɨ, \q2 dar megemem mangɨ ongarimɨn gigibagh afiragham. \q1 Kɨ akuigha uam osezir dughiamɨn, \q2 nɨ na ko ikiavɨra iti. \b \q1 \v 19 O God, nɨ gumazir kurabav sueghtɨ me arɨmɨghireghasa kɨ ifonge. \q2 Gumazir mɨsoziba na atakigh. \q1 \v 20 Gumazir kaba, nɨn ziam akar kurabar a mɨgei. \q2 Egha pura nɨn ziam dɨborava, a gasɨghasɨsi. \q1 \v 21 O Ikiavɨra Itir God, gumazir nɨ gifongezir puvatɨziba, kɨ bar men aghua. \q2 Gumazir uari fa nɨ gasɨghasɨghasava amiba, \q3 nan navim me bagha bar ikufi. \q1 \v 22 Kɨ bar guizbangɨra me gifongezir puvatɨ. \q2 Kɨ garima me nɨn apanibar mɨn iti. \b \q1 \v 23 \x - \xo 139:23 \xo*\xt Jop 31:6; Onger Akaba 26:2\xt*\x*O God, nɨ nan navir averiam tuisɨgh \q2 egh deragh nan nɨghnɨzim gɨfogh. \q1 \v 24 \x - \xo 139:24 \xo*\xt Onger Akaba 5:8; 143:10\xt*\x*Nɨ bar deragh na tuisɨgh egh deragh na gɨfogh, \q2 ifavarir arazitam ti nan nɨghnɨzimɨn ikiama. \q1 Nan akuragh nan aku, \q2 ikɨrɨmɨrir zurara itimɨn tuavimɨn mangɨ. \c 140 \s Gumazim deragh uabɨn ganasa God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \d A gumazir onger akabar faragha zuim gɨnɨghnɨgha an osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan akuraghtɨ, \q2 gumazir kuraba ko mɨdorozibagh amir gumaziba, na gasɨghasɨghan kogham. \q1 \v 2 Me zurara uan navir averiabar aven arazir kurabagh nɨghnɨgha, \q2 zurara gumazamizibar tongɨn adaribagh amima, \q3 da otifi. \q1 \v 3 \x - \xo 140:3 \xo*\xt Rom 3:13\xt*\x*Men mɨzebar otivir akaba, \q2 kuruzir ataribar mɨn bar ghumi. \q1 Me gumazibagh asɨghasɨghasa mɨgeir akaba, \q2 men akatoribar ikia mati kuruzim imezir kuram an aven iti. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 4 O Ikiavɨra Itir God, nɨ deragh nan gantɨ, \q2 gumazir kurabar gavgavim na abɨraghan kogham. \q1 Nɨ uan dafarimɨn na avaraghtɨ \q2 gumazir mɨsoziba na gasɨghasɨghan kogham. \q1 \v 5 Gumazir uari uan ziaba feba, nan suighasa na bagh azuazim benir gavgavibar an ingarigha a gura. \q2 Me asɨzimɨn mɨn nan suighasa a isa nan tuavim gatɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 6 Kɨ Ikiavɨra Itir God mɨgɨa ghaze, Nɨ nan God. \q2 O Ikiavɨra Itir God, nan ararem baregh nan akuragh. \q1 \v 7 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan Ekiam, \q2 nɨ gumazir bar gavgavir ekiam itim, \q3 nɨ nan akuragh ua na inigh. \q1 Kɨ faragha apaniba ko mɨsozi, \q2 nɨ na modozɨ kɨ deraghavɨra iti. \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir God, gumazir kuraba iniasa mɨgeir biziba, \q2 nɨ da me danɨngan markɨ. \q3 Egh arazir kurar me damuasa akabav sogheziba, \q4 nɨ dar damightɨ da guizɨn otivan markɨ. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 9 Apanir na ekɨaruzir kaba uari fe. \q2 Nɨ me damightɨ me na abɨnan kogham. \q1 Bizir me na damuasava amiba, \q2 nɨ da otevkɨnightɨ da meraram otiv. \q1 \v 10 Nɨ dagɨar isibar avim amadaghtɨ a me girɨ men isi. \q2 Tarazi nɨ me isɨ torir konimɨn me kunightɨ \q3 me uam anangan tuaviba puvatɨgham. \q1 \v 11 Gumazir akaba igharaz darazi gasiba, \q2 men akatam guizbangɨram otoghan kogham. \q1 Kamaghɨn dera, gumazir mɨsoziba, \q2 bizir bar kuratam me batogh bar me agɨfagh. \b \q1 \v 12 O Ikiavɨra Itir God, kɨ fo, gumazamizir onganaraziba nɨ men akurvasi. \q2 Egha osɨmtɨziba itir gumazamiziba, \q3 nɨ deragha men osɨmtɨzibar gara me akɨrmɨsi. \q1 \v 13 Guizbangɨra, gumazamizir aghuiba nɨn ziam fɨ, \q2 zurara nɨ ko ikɨ kamaghɨra ikiam. \c 141 \s Gumazir mam dɨmangan God ko mɨgei \d Devit onger akar kam osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, kɨ datɨrɨghɨn nɨn azangsɨsi, \q2 nɨ zuamɨra nan akuragh. \q1 Kɨ uabɨn akurvaghasa nɨ ko mɨgei, \q2 nɨ nan azangsɨzim barakigh. \q1 \v 2 \x - \xo 141:2 \xo*\xt Akar Mogomem 5:8\xt*\x*Kɨ guaratɨzibar ofa gami, nɨ mɨgharir mughuriar aghuim zuim barazi moghɨn, \q2 kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, nɨ da baragh da iniasa kɨ ifonge. \b \q1 \v 3 \x - \xo 141:3 \xo*\xt Onger Akaba 34:13; Jems 1:26; 3:8\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ deragh nan akatorimɨn gan, \q2 egh kɨ mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ ifongezɨ moghɨn kɨ me mɨkɨmam. \q1 \v 4 \x - \xo 141:4 \xo*\xt Aghuzir Akaba 23:6\xt*\x*Nɨ na ateghtɨ nan navim arazir kuraba bagh dɨkavan markɨ. \q2 Kɨ gumazir kuraba ko uari akuva arazir kuratam damuan kogham. \q1 Nɨ na ateghtɨ, \q2 kɨ me ko men isar kurabar ikian kogham. \b \q1 \v 5 Gumazir aghuim nan apangkuvigh, arazir aghuim damusɨ nan atar fofozim na danɨngtɨ, \q2 kamaghɨn a dera. \q3 Kamaghɨn, kɨ gumazir kuraba ko namakabar amuan kogham. \q1 Kɨ zurara God ko mɨgɨa ghaze, \q2 a men arazir kuraba uam ada ikarvagham. \b \q1 \v 6 Gumazitaba gumazir kurar kaba inigh me gasɨghasightɨ, \q2 me fogh suam, nan akam a bar guizbangɨra. \q1 \v 7 Me gumazir kurar kabar aghariba inigh, \q2 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn mozir torim mɨkɨnigham, \q3 mati gumazim temer akuam abɨagharɨghizɨ \q4 an muziariba tintinimɨn ire. \q1 \v 8 \x - \xo 141:8 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 20:12; Onger Akaba 25:15; 123:1-2\xt*\x*O Ekiam, nɨ Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikiavɨra ikia, \q3 egha nɨn aven modi. \q1 Nɨ deravɨra nan gantɨ \q2 kɨ ovengan kogham. \b \q1 \v 9 Nɨ deragh nan gantɨ, \q2 gumazir kuraba na bagha modogha guizir azuazir katam na suiraghan kogham. \q1 \v 10 Nɨ gumazir kurabar amightɨ, \q2 me uari uan azuazibar guighɨv ikɨ. \q3 Eghtɨ kɨ puvatɨgham. \q1 Kɨ bar deravɨra darutɨ, \q2 bizitam na gasɨghasɨghan kogham. \c 142 \s Gumazir mam uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit dagɨar torimɨn aven ikia, ighiar kam osiri. \d Me onger akar kam kamagh a dɨbori, Maskil. \q1 \v 1 \x - \xo 142:1 \xo*\xt 1 Samuel 22:1; 24:3\xt*\x*Kɨ uabɨn akurvaghasa Ikiavɨra Itir Godɨn dei. \q2 Kɨ an apangkuvim bagha pamten a gaghorava a mɨgei. \q1 \v 2 Na bativir araziba ko osɨmtɨziba \q2 kɨ bar dar gun a mɨgei. \b \q1 \v 3 \x - \xo 142:3 \xo*\xt Onger Akaba 77:3; 140:5; 143:4\xt*\x*Tuavir kɨ mangamim, nan apaniba nan suighasa azuazir mam gura, \q2 ezɨ nan navim osemezɨ, kɨ ghaze, kɨ ikuvigham. \q1 Nɨrara, kɨ mangamin tuavim \q2 nɨ a gɨfo. \q1 \v 4 \x - \xo 142:4 \xo*\xt Onger Akaba 88:8; 88:18\xt*\x*Kɨ uabɨn boroghɨn gari, gumazir nan akurvaghamiba puvatɨ. \q2 Ezɨ gumazir nan gan na geghuvamiba puvatɨ. \q3 Kɨ mongamin danganiba puvatɨ. \b \q1 \v 5 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan akurvaghasa kɨ nɨn dei. \q2 Nɨrara nɨ nan eghuvir gumazim. \q1 Kɨ kamaghɨn ifonge, \q2 kɨ angamɨra ikiavɨra itir dughiam, \q3 nɨrara na ko ikiam. \q1 \v 6 Gumaziba arazir kurabar na gamua egha bar gavgafi, \q2 ezɨ kɨ me abɨnasava amuava avenge. \q1 Nan navim bar oseme. \q2 Kamaghɨn, kɨ uabɨn akurvaghasa nɨn dei, \q3 nɨ na barakigh. \q1 \v 7 \x - \xo 142:7 \xo*\xt Onger Akaba 13:6; 143:11; 146:7\xt*\x*Nɨ osɨmtɨzir kamɨn aven uam na inightɨ, \q2 kɨ an fɨrighɨrɨgh egh deravɨra ikiam. \q3 Nɨ bar deravɨra na gami. \q1 Kamaghɨn, gumazamiziba uari akuvagh ikɨtɨ, \q2 kɨ men tongɨn nɨn ziam fam. \c 143 \s Gumazir mam uabɨn akurvaghasa God ko mɨgei \d Devit ighiar kam osiri. \q1 \v 1 O Ikiavɨra Itir God, kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ da baragh. \q2 Nɨ arazir aghuibaram amua, bar guizbangɨra mɨgɨa ifarir puvatɨ. \q3 Kɨ nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ kuarim atɨgh da baragh. \q1 \v 2 \x - \xo 143:2 \xo*\xt Rom 3:20; Galesia 2:16\xt*\x*Gumazitam bar zuegha nɨn damazimɨn itir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn, nɨ uan ingangarir gumazim isi kotiam datɨgh a tuisɨghan markɨ. \b \q1 \v 3 Nan apaniba nan agɨntɨgha bar na abɨra. \q2 Egha na isa kalabuziar danganir mɨtatemɨn na atɨzɨ, \q3 kɨ fomɨrama oveaghuezibar mɨn iti. \q1 \v 4 Kamaghɨn nan nɨghnɨzim ikuvizɨ, \q2 nan navim osemegha mamaghɨra iti. \b \q1 \v 5 \x - \xo 143:5 \xo*\xt Onger Akaba 77:5; 77:10-11\xt*\x*Kɨ fomɨram otivizir biziba uam a dagh nɨrɨ. \q2 Egha nɨ fomɨra ingarizir bizir aghuiba, kɨ uam adagh nɨghnɨsi. \q1 \v 6 Kuarim na mɨsɨngizɨ, kɨ dɨpatamara amasa bar ifongezɨ moghɨn, \q2 nan duam nɨ ko mɨkɨmasa bar ifonge. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 7 O Ikiavɨra Itir God, nan nɨghnɨzir gavgavim iraghu. \q2 Nɨ nan dɨmdiam baragh. \q1 Nɨ uabɨ nan mongan markɨ, \q2 kɨ ti ovegh mangɨ oveaghuezibar nguibamɨn mangɨgham. \q1 \v 8 \x - \xo 143:8 \xo*\xt Onger Akaba 5:8; 25:1; 46:5\xt*\x*Kɨ nɨghnɨzir gavgavim nɨn iti, \q2 nɨ mɨzaraziba vaghvagh apangkuvir ekiar nan itir kam bagh, na mɨkɨmvɨra ikɨ. \q1 Kɨ uan navir averiamɨn aven nɨ baghavɨra iti. \q2 Kamaghɨn kɨ mangamin tuavim nɨ nan sure damu. \q1 \v 9 O Ikiavɨra Itir God, nɨ nan akurvaghasa kɨ nɨ bagha zui, \q2 nɨ na modogh. \q3 Nɨ nan apanibar dafaribar uam na inigh. \q1 \v 10 \x - \xo 143:10 \xo*\xt Onger Akaba 31:14; 119:12; 139:24\xt*\x*Nɨ nan God, kɨ kamaghsua, nɨ deravɨra nan sure damutɨ, \q2 kɨ nɨn ifongiamra gɨn mangam. \q1 Nɨn duam deravɨra na damutɨ, \q2 kɨ tuavir aghuimɨn mangam. \b \q1 \v 11 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan ziar ekiam bangɨn, \q2 nɨ akam akɨrizɨ moghɨn nɨ uam na inigh. \q1 Nɨ arazir aghuibaram ami. \q2 Kamaghɨn, nɨ nan osɨmtɨzir na bativibar aven uam na inigh. \q1 \v 12 Kɨ nɨn ingangarir gumazim, ezɨ nɨ bar nan apangkufi. \q2 Kamaghɨn amizɨ, gumazir nan apanim gamiba ko na gasɨghasɨghasava amiba, \q3 nɨ me mɨsueghtɨ me bar arɨmɨghiregh. \c 144 \s God atrivimɨn apaniba abɨrazɨ, an a mɨnabi \d Ighiar kam, Devit an osiri. \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God, nɨ dagɨar ekiamɨn mɨn itima \q2 kɨ an aven modozɨ \q3 nɨ deragha nan gari. \q2 Kamaghɨn kɨ nɨn ziam fe. \q3 A mɨdorozir arazibar nan aka. \q1 \v 2 A dagɨar ekiamɨn mɨn itima, kɨ an aven modi. \q2 Egha dɨpenir gavgavimɨn mɨn itima, kɨ an aven iti. \q1 Egha a nguibar gavgavimɨn mɨn ikia nan akurvasi. \q2 Egha nan oramɨn mɨn itima, \q3 kɨ an uabɨ apazagha deragha iti. \q1 Kɨ nɨghnɨzir gavgavim an itima, \q2 a na ko ikia nan akurvazi kɨ deravɨra iti. \q3 A gumazamizir igharazibagh amizɨ me nan apengan iti. \b \q1 \v 3 \x - \xo 144:3 \xo*\xt Jop 7:17-18; Onger Akaba 8:4\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, e gumazamizir kɨniba. \q2 Manmagh amizɨ, nɨ e gɨnɨghnɨgha deragha en gari? \q1 E pura bizir kɨnibar mɨn iti, \q2 ezɨ nɨ manmaghsua mɨghɨgha e gɨnɨghnɨsi? \q1 \v 4 E mati gumazim, uan akatorimɨn dughiar vamɨran amɨnim givera. \q2 E dughiar bar otevimra ikiam, \q3 mati aruem isirazɨ nɨn nedazim dughiar otevimra ikegha \q4 ua zuamɨra puvatɨ. \b \q1 \v 5 O Ikiavɨra Itir God, nɨ overiam abigh izighirɨ. \q2 Egh uan agharim mɨghsɨabar amadaghtɨ \q3 dar mɨturir ekiaba otiv. \q1 \v 6 Nɨ uan onɨmarim damightɨ a taghtagh, \q2 apanibar agɨraghtɨ me tintinibar aregh. \q3 Nɨ uan baribar me gasɨtɨ me aregh. \q1 \v 7 Nɨ uan dafarim amadaghtɨ a izighirɨ, na gekuightɨ \q2 kɨ dɨpar konir kaba ategh uam anaboka. \q3 Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar dafariba da uam na inigh. \q1 \v 8 Gumazamizir kaba guizbangɨra mɨgeir puvatɨ, \q2 me akar ifavaribagh ami. \q1 Me ifara uari isa pɨn uari arɨgha ghaze, \q2 me guizbangɨra mɨgei. \b \q1 \v 9 O God, kɨ nɨn ziam fɨ egh ighiar igiatam bangam. \q2 Kɨ gita mɨsogh nɨ bagh onger akam damuam. \q1 \v 10 Nɨ atrivibar akurvazi \q2 me mɨsogha uan apaniba abɨri. \q1 Kɨ nɨn ingangarir gumazim Devit, \q2 nɨ nan akuragha nan apaniba da uam na ini. \q1 \v 11 Nɨ nan apanir pazavɨra na gamibar dafaribar, nan akuragh ua na inigh. \q2 Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar dafariba da uam na inigh. \q1 Gumazamizir kaba guizbangɨra mɨgeir puvatɨ, me akar ifavaribagh ami. \q2 Me ifara uari isa pɨn uari arɨgha ghaze, \q3 me guizbangɨra mɨgei. \b \q1 \v 12 E kamaghɨn ifonge, en otarir igiaba aghung mangɨ ekevegh, \q2 temebar mɨn gavgavigham. \q1 Eghtɨ en guivibar ganganiba bar deragham, \q2 mati Atrivimɨn dɨpenir ekiamɨn aven itir dɨpenir akɨnibar itir nedazir bar aghuiba. \b \q1 \v 13 E uaghan kamaghɨn ifonge, en azenibar dagheba bar mɨghɨghvɨra otɨtɨ, \q2 en dagher peniba izɨvagham. \q1 Eghtɨ en sipsipba nguzir avɨriba batɨ, \q2 mangɨ mamaghɨra ikiam. \q1 \v 14 En bulmakauba otɨ mamaghɨra ikiam. \q2 Eghtɨ dar nguzitam ikuvighan kogh, egh tam aremeghan kogham. \q1 E kamaghɨn aghua, e oraghtɨ \q2 gumazitam o amizitam, osɨmtɨziba ater tuangɨva arangam. \b \q1 \v 15 \x - \xo 144:15 \xo*\xt Onger Akaba 33:12\xt*\x*Gumazamizir God kamaghɨn deragha me gamiba, \q2 me bar akongegh. \q1 Gumazamizir Ikiavɨra Itir God inizɨ, a men Godɨn mɨn iti, \q2 me bar akongegh. \c 145 \s Ighiar Godɨn ziam fem\f + \fr 145:0 \fr*\ft Arazir Israelia gɨn ghua akaba osirir maba, da mong ighara. Hibrun akamɨn me 22plan letabar uan akaba osiri. Egha dughiar maba, me osirir akaba 22plan akuabar da bɨsi. Ezɨ dar akuar kaba, vaghvagha dar akar faragha zuibar faragha zuir letaba, letan igharazim iti. Me ikɨzir igharazibar akar, Hibrun akamɨn daghizir dughiamɨn, me Hibrun akamɨn arazir kamɨn gɨn ghua dagh izir puvatɨ. E fo, Aruamɨn akamɨn mɨgɨrɨgɨaba 21plan letaba iti. An letabar dɨbobonim mong Hibrun letabar dɨbobonimɨn mɨn ghu. Ezɨ kamaghɨn Aruamu Baibelɨn Onger Akabar Akɨnafarim sapta 145, e Hibru akamɨn arazir kamɨn gɨn ghua, a gɨra. Eghtɨ nɨ gan fogham, a manmaghɨn mangam. Nɨ ighiar kamɨn gantɨ 21plan letaba ikiam, vezɨn faragha zuim, an mɨgɨrɨgɨar otevir faragha zuim, a leta A an iti. Namba 2 ves, an mɨgɨrɨgɨar otevir faragha zuim, a leta B an iti. Egha ighiar kam kamaghɨra ghua ves 21ɨn oto. Ighiar kamɨn aven ves, 8 ko 9 aning ighiar kamɨn aven itir nɨghnɨzir ekiamɨn gun mɨgei, kamaghɨn amizɨ leta I vezɨn kamning vɨrara aningɨn iti, egha gavgavim nɨghnɨzir ekiar ighiar 145ɨn itim ganɨdi. Hibrun akamɨn arazir kam kaghɨra itir puvatɨ, me uaghan arazir kamra gɨn ghua akɨnafarir kaba uaghan a da osiri. Kar Azir Akam 1-5 ko Onger Akabar Akɨnafarim sapta 9, ko 10, ko 34, ko 37, ko 111, ko 112, ko 119, ko Aghuzir Akabar Akɨnafarim sapta 31.\ft*\f* \d Ighiar kam, Devit an osiri. \cp A \q1 \v 1 Atrivim, nɨ nan God, kɨ nɨn ziar ekiam fam. \q2 Kɨ nɨn ziar ekiam pɨrafɨ mangɨvɨra ikiam. \b \cp B \q1 \v 2 Bar guizbangɨra, dughiaba vaghvagh bar, kɨ zurara nɨ mɨnamam. \q2 Egh kɨ zurazurara nɨn ziam pɨrafɨ mamaghɨra ikiam. \b \cp D \q1 \v 3 Dughiaba bar, Ikiavɨra Itir God bar ziar ekiam iti, e an ziar ekiam fɨ mamaghɨra ikiam. \q2 E an gavgavim gɨfoghsɨ damuva avegham. \q3 En nɨghnɨziba otefe. \b \cp E \q1 \v 4 Ekiam, gumazamizir datɨrɨghɨn itiba, me gumazamizir gɨn otivamiba bizir nɨ amibar gun me mɨkɨmɨva, \q2 nɨn ziam fam. \q3 Me arazarazir bar ekiar nɨ amiziba, \q4 me dagh eghanam. \b \cp F \q1 \v 5 Faraghavɨra Itir Atrivir Ekiam, kɨ nɨn gavgavim ko, \q2 nɨn atrivir araziba ko, ingangarir ekiabagh nɨghnɨgham. \b \cp G \q1 \v 6 Guizbangɨra, kɨ nɨn ziar ekiam itir bizibar gun mɨkɨmam. \q2 Gumazamiziba nɨn ingangarir gavgavir ekiar nɨ amizibagh egharavɨra ikia, \b \cp GH \q2 \v 7 ghua nɨn arazir aghuim ko, nɨn apangkuvir arazim, geghara \q2 onger akam bange. \b \cp I \q1 \v 8 \x - \xo 145:8 \xo*\xt Dɨboboniba 14:18; Onger Akaba 103:8\xt*\x*Ikiavɨra Itir God bar en kuarkuva e gifueghavɨra iti. \q2 A bar en apangkuvigha zuamɨram en atarir puvatɨ. \q3 Kar bar bizir ekiam. \q1 \v 9 Ikiavɨra Itir God gumazamiziba bar men deragha, \q2 bizir a ingariziba sarama apangkufi. \q3 Bar guizbangɨra. \b \cp K \q1 \v 10 Kamaghɨn, Ikiavɨra Itir God, bizir angamɨra itir nɨ ingariziba bar moghɨra nɨn ziam fam. \q2 Eghtɨ nɨ baghavɨra itir gumazamiziba nɨ mɨnamam. \b \cp M \q1 \v 11 Me nɨn gavgavimɨn gun mɨkɨm suam, \q2 nɨ biziba bar dagh ativagha dar gari, da bar dera. \q3 Ezɨ nɨn ziam bar pɨn iti. \b \cp N \q1 \v 12 Nɨn ingangarir ekiar nɨ amiziba ko, \q2 nɨ biziba bar dagh ativaghamin arazim, \q3 me dar gumazamizibav kɨmtɨ me fogh suam, \q4 nɨ ziar ekiam ko gavgavir ekiam iti. \b \cp NG \q2 \v 13 Nguazimɨn itir gumazamiziba ko, biziba bar, \q2 nɨ dagh ativagh dar gan mamaghɨra ikiam. \q3 Nɨ bizibagh ativaghamin arazir kam, gɨvaghan kogham. \q1 God uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn ghua biziba bar dagh ami. \q2 Arazir an amir kaba, \q3 a bar en apangkufi. \b \cp O \q1 \v 14 Osɨmtɨziba itir gumazamiziba, Ikiavɨra Itir God men akurvasi. \q2 Gumazamizir, men apaniba me abɨniziba, \q3 Ikiavɨra Itir God ua me fava gavgavim me ganɨdi. \b \cp P \q1 \v 15 Pɨn garir angamɨra itir biziba, me nɨrara gari. \q2 Ezɨ mɨtiriaba men azir dughiaba, \q3 nɨ men akurvagha dagheba me ganɨdi. \b \cp R \q1 \v 16 Ruarimɨn itir biziba ko, nguibamɨn itir biziba bar, \q2 nɨ dagheba me ganɨdi me apa izɨvagha kuatɨgha iti. \b \cp S \q1 \v 17 Sɨn itir arazir aghuibara, Ikiavɨra Itir God, dar gɨrara ghua bizibagh ami. \q2 Arazir an amir kaba, \q3 a bar en apangkufi. \b \cp T \q1 \v 18 Te navir averiaba zuegha Ikiavɨra Itir Godɨn dei, \q2 a bar men boroghɨra ikiam. \b \cp U \q1 \v 19 Uaghan, gumazamizir an atiatia an apengan itiba, \q2 a bizir me ifongeziba bar da isɨ me danɨngam. \q1 A uaghan men arareba baragh \q2 men akurvagh ua me iniam. \b \cp V \q1 \v 20 Vezir kuram, Ikiavɨra Itir God a isɨ gumazamizir arazir kurabagh amiba, me danɨngɨva, \q2 bar me gasɨghasɨgham. \q1 Egh gumazamizir bar a gifongeziba, \q2 a bar me akumakum deragh men ganam. \b \cp Z \q1 \v 21 Zurazurara, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q2 Eghtɨ bizir angamɨra itir a ingariziba, \q3 me an ziam fɨ ikɨ mamaghɨra ikiam. \c 146 \s Ikiavɨra Itir God, men akurvazima, me an ziam fe \q1 \v 1 E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam feka! \b \q1 Kɨ uan navir averiamɨn aven uabɨra uabɨ mɨgɨa ghaze, \q2 kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \q1 \v 2 Nan dughiar kɨ nguazimɨn ikiamimɨn, kɨ an ziam fam. \q2 Kɨ ighiaba bangɨ an ziam fɨ kamaghɨra ikɨ, \q3 mangɨ uan ovevem batogham. \b \q1 \v 3 Ia uarir akurvaghsɨ nguazir kamɨn atriviba ko, gumazir dapaniba, me gɨnɨghnɨghan markɨ. \q2 Me pura gumazir kɨniba, me ian akuraghan kogham. \q1 \v 4 Me arɨmɨghiregh pura ua nguazim gavagh, \q2 bizir me damuasa mɨkemeziba, \q3 me dar amighan kogham. \b \q1 \v 5 Gumazitam nɨghnɨzir gavgavim Jekopɨn Godɨn ikɨ suam, \q2 Ikiavɨra Itir God nan akuragham, \q2 gumazir kam bar akongegh. \q1 \v 6 \x - \xo 146:6 \xo*\xt Onger Akaba 115:15; 117:2; Aposel 4:24; 14:15\xt*\x*God, overiam ko nguazim, ko ongarimɨn ingarigha, dar itir biziba bar dar ingari. \q2 God dughiabar zurara bizir a gun mɨkemegha gɨvazibar gɨn ghua dagh ami. \q1 \v 7 A gumazamizir gavgaviba puvatɨziba, deragha me gamizɨ, me dera. \q2 A mɨtiriaba aziba, dagheba isa me ganɨdi. \q1 A kalabuziar gumazamiziba fɨri, \q2 me kalabus ataghɨragha azenibar izi. \q1 \v 8 A gumazamizir damazir okavrɨzibagh amima, me datɨrɨghɨn ua gari. \q2 Gumazamizir, men apaniba me abɨniziba, a ua me fava gavgavim me ganɨdi. \q1 Ikiavɨra Itir God, an damazimɨn derazɨ adarasi, \q2 a bar me gifonge. \q1 \v 9 Kantrin Igharazibar Gumazamizir en nguazimɨn itiba, Ikiavɨra Itir God deragha men gari. \q2 Amizir paba ariaghireziba ko, borir afeziaba ariaghireziba, \q3 a me fava men akurvasi. \q2 A gumazamizir arazir kurabagh amiba, a men tuaviba apaghapaki. \b \q1 \v 10 Ikiavɨra Itir God, Atrivimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \q2 Ia Saionɨn gumazamiziba, \q3 ian God, a Atrivimɨn ikɨ, zurara ikɨvɨra ikiam. \b \q1 Aleluia! \q2 E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 147 \s En God ziar ekiam ikia gavgaviba bar iti \q1 \v 1 E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \q2 E ighiabagh amua uan Godɨn ziam fer arazim dera. \q3 An ziam fer arazir kam a guizbangɨrama bar dera. \b \q1 \v 2 Ikiavɨra Itir God ua Jerusalemɨn nguibam akɨrigha, \q2 Israelian gumazamizir Babilonɨn kalabus itiba, \q3 ua me inigha ize. \q1 \v 3 \x - \xo 147:3 \xo*\xt Onger Akaba 51:17; Aisaia 57:15; 61:1; Luk 4:18\xt*\x*An osɨmtɨziba aterir gumazamizibagh ami me ua dera. \q2 Egha men duaba nogha dagh ami da uam agui. \b \q1 \v 4 \x - \xo 147:4 \xo*\xt Jenesis 15:5; Aisaia 40:26\xt*\x*A mɨkovezibar ingarir dughiam, \q2 a vaghvagha da mengegha \q3 ziaba dagh arigha dagh fo. \q1 \v 5 En Ekiam, a bar gavgavigha, ziar bar ekiam iti, \q2 an fofozim bar pɨn iti, \q3 ezɨ e an fofozim bativsɨ damuva avegham. \q1 \v 6 A gumazamizir uarira uan naviba abɨra itiba, a men dafaribar suigha \q2 me fe me dɨkafi. \q1 Egha arazir kurabagh amir gumazamiziba, \q2 a me dɨkabɨri me nguazim giri. \b \q1 \v 7 Ia Ikiavɨra Itir God bagh ighiaba bangɨ egh a mɨnamang. \q2 E uan God bagh gitabav soghtɨ, \q3 dar ararer aghuiba a bagh mangɨ. \q1 \v 8 An overiamɨn ghuariaba arɨghizɨ, amozim nguazimɨn izaghirava, \q2 mɨghsɨabagh izima graziba dar otifi. \q1 \v 9 A dagheba isa asɨziba bar me ganɨdi, \q2 ezɨ kuarazir nguziba daghem bagha arai, \q2 a men akuaghapi. \b \q1 \v 10 \x - \xo 147:10 \xo*\xt Onger Akaba 33:16-18; Hosea 1:7\xt*\x*A hoziabar gavgavim ko, \q2 mɨdorozir gumazibar gavgavim bagha bar akongezir puvatɨ. \q1 \v 11 A gumazamizir an atiatiava, nɨghnɨzir gavgavim an apangkuvir arazimɨn itiba, \q2 a me baghavɨra bar akonge. \b \q1 \v 12 O Jerusalemia, ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ! \q2 O Saionia, ia uan Godɨn ziam fɨ! \q1 \v 13 A nɨn dɨvazimɨn tiar akabagh amizɨ da gavgafi, \q2 egha nɨn gumazamiziba arazir aghuimɨn me gami. \q1 \v 14 A nɨn nguazir mɨtaghniabar aven, dabirabir aghuim gumazamiziba bar me ganɨga, navir amɨrizim me ganɨdi. \q2 Egha ian azenibar daghebagh ami da deragha aghui. \b \q1 \v 15 Ikiavɨra Itir God, nguazimɨn Akar Gavgavitam amadaghtɨ, \q2 bizir a mɨkemezir kam zuamɨra nguazimɨn otogham. \q1 \v 16 A ghuariaba amadazɨ da iza avivkɨabar mɨn \q2 izaghira, nguazim avara. \q1 \v 17 An aisɨn amozir ofɨzir dagɨabar mɨn gariba amadazɨ, \q2 da izaghira ongarimɨn gigibar mɨn nguazim giri. \q3 Eghtɨ gumazitam an amadazir orangtɨzir kamɨn ikɨva avegham. \q1 \v 18 A gɨn ua mɨkemezɨ aisɨn kam dɨpamɨn oto. \q2 Ezɨ an amɨnim amadazɨ a dɨpam givaima a ivemari. \b \q1 \v 19 A uan arazir a ifongeziba ko, \q2 bizir a damuasa e mɨkemeziba isa \q3 Israelia ganɨngi. \q1 \v 20 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba an Akar Gavgavir kabagh fozir puvatɨ, \q2 kamaghɨn bizir kam, a me bagh a gamizir puvatɨ. \b \q1 Aleluia! \q3 E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \c 148 \s Overiam ko nguazimɨn itir biziba bar Godɨn ziam fɨ \q1 \v 1 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ! \q2 Ia Godɨn Nguibamɨn bar pɨn iti darasi, \q3 ia an ziam fɨ. \q1 \v 2 Ia enselba, ia bar moghɨrama an ziam fɨ! \q2 Godɨn Nguibamɨn itir mɨdorozir enselba uaghan an ziam fɨ. \q1 \v 3 Aruem ko iakɨnim, gua uaghan an ziam fɨ! \q2 Mɨkovezir angazangarir gavgaviba itiba, ia uaghan an ziam fɨ. \q1 \v 4 Godɨn Nguibar bar pɨn itim, nɨ uaghan an ziam fɨ! \q2 Dɨpar overiamɨn pɨn itiba, ia uaghan an ziam fɨ. \q1 \v 5 Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ bizir kaba otifi! \q2 Kamaghɨn me bar an ziam fɨ. \q1 \v 6 \x - \xo 148:6 \xo*\xt Jop 38:33; Jeremaia 33:20; 33:25\xt*\x*A uabɨ mɨkemezɨ me uan danganibarama, otivigha iti. \q2 Me dar ikɨ kamaghɨra ikɨva, \q3 an akabar gɨn mangam. \b \q1 \v 7 Ia nguazimɨn itir biziba bar, \q2 ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \q1 Ia bizir kabanang. \q2 Ongarir konimɨn aven itir kuruzir ekiaba ko osiriba ko \q2 \v 8 onɨmariba ko dagɨabar mɨn garir amozir ofɨzir ekiaba ko amoziba ko mɨgharir pɨziba ko \q2 amɨnir ekiar an Akar Gavgavibar gɨn zuiba, \q3 ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \q2 \v 9 Ia mɨghsɨar ekiaba ko mɨghsɨar doziba, \q2 ko temer ovɨziba itiba ko sidan temeba ko, \q2 \v 10 ruarim ko nguibamɨn asɨziba bar moghɨra ko goaba ko kuaraziba, \q3 ia bar moghɨra Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \b \q2 \v 11 Ia nguazir kamɨn itir atriviba, \q2 ko kantriba ko gavmanɨn gumaziba ko gumazir dapaniba ko \q2 \v 12 gumazir igiaba ko amizir igiaba ko gumazir ghuriba ko boriba, \q3 ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \b \q1 \v 13 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God, an ziam bar ekevegha gumazamizibar ziaba bar dagh afira, \q2 egha an ziar ekiam bar pɨn ikia nguazim ko overiam gafira. \q3 Kamaghɨn amizɨ, biziba bar moghɨra an ziam fɨ. \q1 \v 14 A bar Israelia gifonge. \q2 Me bar an gumazamizibara. \q1 Me bar an boroghɨra itima, \q2 a me gamima me gavgavighavɨra iti. \q3 Egha me bar an ziam fe. \b \q1 Aleluia! \q2 Ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. \c 149 \s Godɨn gumazamiziba uan apaniba abɨragha, an ziam fe \q1 \v 1 Ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ! \q2 Ia ighiar igiam, a bagh a bangɨ. \q1 Ia gumazamizir a baghavɨra itiba, \q2 ia an ziam fasa mɨsevezir dughiaba, \q3 ia uari akuv ziar ekiam a danɨng. \q1 \v 2 Ia Israelia, God ian ingari, \q2 ezɨ ia an bizir kam bagh bar akongegh. \q1 Ia Saionɨn nguibamɨn gumazamiziba, \q2 ia uan atrivim bagh bar akongegh. \q1 \v 3 Ia ighiabar amuva an ziam fɨva ighɨ. \q2 Ia gitaba ko, tambarinbav sogh \q3 an ziam fɨ. \b \q1 \v 4 Ikiavɨra Itir God uan gumazamizibagh ifonge. \q2 Gumazir uari abɨra igharaz darazir apengan itiba, a men ziaba fava, \q3 me gami me mɨdorozim gamua uan apaniba abɨri. \q1 \v 5 \x - \xo 149:5 \xo*\xt Jop 35:10\xt*\x*Godɨn gumazamiziba uan apaniba ko, mɨdorozim gamigha me abɨragha gɨfa. \q2 Me datɨrɨghɨn bar akongegh. \q3 Me dɨmagariba sara uari akuvir dughiabar, \q4 me God bagh bar akongezir ighiabar amu. \b \q1 \v 6 Me pamtem dɨmɨva Godɨn ziam fɨ. \q2 Me mɨdorozir sabar ghumtɨziba uan dafaribar da suikigh. \q1 \v 7 Egh kantrin igharaziba akɨrsɨ mɨsogh, \q2 mɨzazim me gasɨ me abɨnigh. \q1 \v 8 Apanibar gumazir dapaniba ko atriviba, \q2 me senɨn ainɨn ingarizibar me ikegham. \q1 \v 9 Me God osirizɨ moghɨra me damuam. \q2 Godɨn gumazamiziba arazir kamnaghɨra damu, uan apaniba akɨram. \q1 God baghavɨra itir gumazamizir kaba, arazir kamra damu, \q2 uan apaniba abɨnigh ziar ekiam iniam. \b \q1 Aleluia! \q2 Ia bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ! \c 150 \s Godɨn ziam fer ighiar abuananam \q1 \v 1 God uan Dɨpenimɨn itima, e an ziam fam. \q2 A gavgavir bar ekiam ikia uan Nguibamɨn itima, \q3 e an ziam pɨrafam. \q1 \v 2 A bar bizir ekiabagh ami. \q2 E ziar ekiam a danɨngam. \q1 A bar faraghavɨra ikia, an ziar ekiam bar pɨn mar iti. \q2 E an ziam fam. \q1 \v 3 E sɨghabagh iviva, dɨbɨariba ko gitabav sogh, \q2 Ikiavɨra Itir Godɨn ziam pɨrafam. \q1 \v 4 E tambarinbav soghɨva, ighɨ an ziam fam. \q2 E gitan avɨrir igharagha garibav soghɨva, itabagh iviva ziar ekiam a danɨngam. \q1 \v 5 E brasɨn itaribav soghtɨ da bar puvɨrama arangtɨ, \q2 e Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \q1 \v 6 E bizir bar angamɨra itiba, \q2 e bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. \b \q1 E bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam! \q2 Aleluia!