\id NAM - Aruamu NT - drafted by Francis D; edited by Martin A, exeg checked by Marsha Miles, Robin Namai and Pais Asefi March 2016; Comprehension checked by Francis Dagonov and team May 2016; Consultant checked by Wes Beasley and Martin, Simon, Lawrence, Michael in August 2016. \ide UTF-8 \h Nahum \toc3 NAH \toc2 Nahum \toc1 Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim Nahumɨn Akɨnafarim \mt Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim // Nahumɨn Akɨnafarim \mt2 O \mt1 Nahum \imt Akar faragha zuim \ip Godɨn akam inigha izir gumazim Nahum, e deravɨram an ikɨrɨmɨrim gɨfozir puvatɨ. Niniven nguibar ekiam a ikuvigha gɨfa, kamaghɨn amizɨ, akɨnafarir an osirizir kam, kar an mɨgɨrɨgɨar bar akongeziba. \ip Ninive, a kantri Asirian nguibar ekiam. Asiria a kantrin bar gavgavir mam, ezɨ an mɨdorozir gumaziba kantrin igharazir avɨribar gumazamizibav sogha me abɨni. Kantrin kamra notɨn amadaghan Israelian kantri gasɨghasɨki. Egha an gumazamiziba inigha ghuezɨ, me danganir igharazibar iti. \ip Kamaghɨn amizɨ, Israelia orazi apaniba Niniven nguibar ekiam gasɨghasɨghizɨ, me bar akonge. Godɨn akam inigha izir gumazim Nahum kamaghɨn mɨgei, me akaba batogha arazir kurar avɨrim gami. Kamaghɨn amizɨ, God men arazir kuraba ikarvagha uabɨ bizir kam gamizɨ, a Ninive bato. \c 1 \ms Ikiavɨra Itir God Niniven nguibar ekiam gasɨghasɨki \mr (Sapta 1--3) \s Ikiavɨra Itir God Niniven nguibar ekiamɨn anɨngazi \p \v 1 \x - \xo 1:1-15 \xo*\xt Aisaia 10:5-34; 14:24-27; Sefanaia 2:13-15\xt*\x*Godɨn akam inigha izir gumazim Nahum, a irebamɨn mɨn garir bizir mamɨn garima, God akar kam a ganɨngizɨ, an akɨnafarir kam osiri. Akar kam, a Niniven nguibar ekiamɨn akam. Godɨn akam inigha izir gumazim Nahum, an nguibam Elkos. \b \q1 \v 2 \x - \xo 1:2 \xo*\xt Ua Me Ini 20:5; Godɨn Araziba 32:35; 32:41; Onger Akaba 94:1\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uabɨra God, a gumazamiziba ateghtɨ, \q2 me asebar ziaba fan kogham. \q3 An akam batozir gumazamiziba, a mɨzazim me ganɨdi. \q1 Ikiavɨra Itir God, a uan apanibar anɨngagha, \q2 men arazir kuraba ikarvagha ivezir kuram me ganɨdi. \q1 \v 3 \x - \xo 1:3 \xo*\xt Ua Me Ini 34:6-7; Onger Akaba 104:3; Aisaia 29:6; Amos 1:14\xt*\x*Ikiavɨra Itir God a zuamɨram atarir puvatɨ. \q2 A Godɨn Gavgavir Ekiaba Itim, \q3 egha a zurara arazir kurabagh amir gumazamiziba mɨzazim me gasi. \b \q1 Ikiavɨra Itir God, danganir manamɨn mangɨtɨ, amɨnir ekiam ko amozim otivam, \q2 eghtɨ ghuariaba mati an dagarimning nguazim dɨtima, \q3 nguazim mɨneziba mɨzi. \q1 \v 4 An ongarim dagarvagh an atartɨ, ongarim dakegham. \q2 Egha uaghan fanebagh ami da dati. \q1 Egh a suam, biziba ikuvigham, \q2 eghtɨ azeniba ko, grazir aghuariba mɨsɨngigh arɨmɨghiregham. \q1 Basanɨn nguazir aghuimɨn itir azeniba ko, Karmelɨn Mɨghsɨamɨn itir temeba \q2 ko, Lebanonɨn kantrin itir akɨmariba, da bar mɨdiava ariaghiri. \q1 \v 5 God uan gavgavim akazɨ, mɨghsɨaba agoa nɨgha, \q2 dɨpabar mɨn otifi. \q1 A uan gavgavim akazɨ, mɨkɨmkɨzim nguazim ginobagha a gamima a nɨsi, \q2 ezɨ gumazamiziba uaghan agoa nɨsi. \b \q1 \v 6 An anɨngazir dughiam, tina deravɨra ikɨ ikuvighan kogham. \q2 Bar puvatɨgham. \q1 A gumazamizibar anɨngagha, an damazimning mati avim isiava aghefe, \q2 An anɨngagharim, dagɨaba mɨsaragharɨsi. \q1 \v 7 \x - \xo 1:7 \xo*\xt Onger Akaba 25:8; 28:8; 37:39-40\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, an arazir aghuibar e gami. \q2 Osɨmtɨzibar dughiabar a uan gumazamizibar mogomer danganimɨn mɨn ikia, \q3 egha gumazamizir a bagha zuiba, a men akurvasi. \q1 \v 8 An aperiar ekiamɨn mɨn, Niniven nguibar ekiam bar a gasɨghasigham. \q2 Egha gumazir an akam batoziba, a me mɨsozi me ariaghiri. \q1 \v 9 Ia apaniba, ia arazir manam Ikiavɨra Itir God damuasava a mɨgei? \q2 Ia ganigh, a bar ia kuavaremegham. \q3 Guizbangɨra, apanitam dughiar pumuning akɨrim ragh a gasaraghan kogham. \q1 \v 10 Ia mati gumazim dɨpar onganim amegha bar ongani, \q2 eghtɨ a bar ia agɨvagham, \q3 mati avim benir dɨkoniba ko, grazir bar mɨsɨngizibar isi.\f + \fr 1:10 \fr*\ft Hibrun akamɨn me kagh akam deragha anebɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \q1 \v 11 Ia Niniven adarasi, ian mav nɨghnɨzir kuram iti, \q2 egha a pazɨ Ikiavɨra Itir God damuasa akam akɨri. \b \q1 \v 12 Ezɨ Ikiavɨra Itir God uan gumazamiziba Israelia, a kamaghɨn me mɨgei, \q1 “Asiriaba me bar avɨrasemegha gumazir gavgaviba iti, \q2 ezɨ kɨ me gasɨghasightɨ, me bar gɨvagham. \q1 Nan gumazamiziba, kɨ osɨmtɨzir ekiam ia gatɨ, \q2 egh kɨ ua kamaghɨn damuan kogham. \q3 Bar puvatɨgham. \q1 \v 13 Asiriaba faragha ia gativagha ike, \q2 ezɨ datɨrɨghɨn kɨ men gavgavim abɨragham, \q2 eghtɨ me ua ia gativagh, ian ganan kogham. \q3 Eghtɨ ia ua men kalabusɨn aven ikian kogham.” \b \q1 \v 14 Egha Ikiavɨra Itir God Akar Gavgavimɨn kamaghɨn Asiriabav gei, \q1 “Ian ovavir boriba uam otivan kogham. \q2 Ian dɨpenir asebar ziaba feba, \q3 kɨ dar aven marvir guaba bar dagh asɨghasigham. \q1 Egh me ian kuaba afamin moziba, kɨ ia bagh dar akɨram. \q2 Ia gumazamizir kɨniba, kamaghɨn amizɨ, ia ua ikian kogham.” \b \q1 \v 15 \x - \xo 1:15 \xo*\xt Aisaia 52:7; Rom 10:15\xt*\x*Ia gan, gumazir mam mɨghsɨamɨn itir tuavimɨn izi, \q2 egha akar aghuim inigha izi. \q1 Kamaghɨn amizɨ, ia Judan gumazamiziba, ia izɨ \q2 uari akuvagh Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨsɨ isam damuam. \q1 Egh bizir ia God danɨngasa akam akɨrigha gɨvaziba, \q2 ia da isɨ a danɨng. \q1 Eghtɨ gumazamizir kuraba ua ian nguazim inian kogham. \q2 Guizbangɨra, God me gasɨghasigha gɨfa. \b \c 2 \q1 \v 1-2 Apaniba faragha Israelia gasɨghasigha, men biziba bar da inigha ghue. \q2 Ezɨ datɨrɨghɨn Ikiavɨra Itir God, Israelɨn ziar ekiam damutɨ, \q3 a faragha ikezɨ moghɨn uam otivam. \q1 O Niniven adarasi, apaniba datɨrɨghɨn ia mɨsosi. \q2 Ia gasɨghasɨghamin gumazim izegha gɨfa. \q1 Ia mɨdorozir gumaziba arɨghtɨ me ian nguibar ekiamɨn okarigham. \q2 Ia bar deravɨra tuavibar gan. \q3 Ia mɨsoghsɨ tuivigh gavgavigh gan. \s Ninive ikuvigham \q1 \v 3 Ian apaniba orar aghevibar suigha, mɨdorozir korotiar agheviba aghuigha, \q2 ia mɨsoghasa izi. \q1 Me mɨsoghasa ivemara izima, men karisba taghtasi, \q2 mati avim isi. \q1 Ezɨ men afuzir ruarir me painɨn temebar ingariziba, \q2 da mɨsoghasa amua dar koniba igha izi. \q1 \v 4 Men karisba bar pamten ivemara nguibar ekiamɨn aven izi, \q2 egha gumazamiziba uari akuvir danganibar me dar mangɨ izegh gami. \q1 Me adenir avibar mɨn isia, \q2 tintinibar ghua mati onɨmarim taghtasi. \q1 \v 5 Men faragha zuir gumazim, mɨdorozir gumazir dapanibar diazɨ, \q2 me ivemara asaghpora irasava amua dɨvazim bagha zui. \q1 Me zuamɨra ivemara ghua averpenimɨn aven zui, \q2 me averpenimɨn apengan, dɨvazim ginivtɨ, anekaramin temer otevir mam iti. \q1 \v 6 Me temer otevir kam, tiar akar fanemɨn boroghɨn itim ginivima, \q2 tiar akam akariaghɨrɨ. \q1 Ezɨ dɨpam bar puvɨra ivemara, atrivimɨn dɨpenimɨn aven izima, aperiar ekiam otozɨ, \q2 gumazamizir atrivimɨn dɨpenimɨn itiba bar atiatingi. \q1 \v 7 Apaniba Asirian atrivim gamizɨ, a tughav itima, me an amuimɨn korotiaba suegha, \q2 a inigha kalabusɨn ghu. \q1 Ezɨ an ingangarir amizibar naviba bar ikuvizɨ me aziava, \q2 bar an apangkuvigha uan evaribav sosi. \b \q1 \v 8 Dughiar bar ruarimɨn Niniven nguibar ekiam nɨmɨra iti, mati dɨpar akarem. \q2 Ezɨ datɨrɨghɨn an gumazamiziba ara nguibar ekiam ategha azenan zui, \q3 mati dɨpam apɨrizir dɨvazim akariaghɨrɨzɨ, dɨpam puvɨra ivemari. \q1 Men marazi pamten dɨa ghaze, \q2 “Ia mɨtifigh, ia mɨtifigh. Ia arɨ mangan markɨ.” \q3 Ezɨ tav mɨtɨgha uamategha zuir puvatɨ. Bar puvatɨ. \b \q1 \v 9 An apaniba kamaghɨn uan adaraziv gei, \q1 “Aria, ia men gol ko silvaba okemegh bar da inigh. \q2 Bizir aghuir bar avɨriba, men nguibar ekiam gizɨfa.” \b \q1 \v 10 Ninive bar ikuvigha, pura danganir kɨnir gumazamiziba puvatɨzimɨn mɨn iti. \q2 Gumazamiziba nguibar ekiam ategha tintinibar are. \q1 Me puvɨram aguava bar atiatigha, men sueroghofariba nɨsi. \q2 Men gavgaviba bar gɨvazɨma, men naviba me gɨghaghirima, \q3 men damaziba atiaghiregha guaba bar ghuari. \q1 \v 11-12 Nguibar ekiar kam faragha bar gavgafi, \q2 mati laionba itir danganim, ezɨ datɨrɨghɨn puvatɨ. \q1 Ninive fomɨra mati laionɨn igiaba ikia apir danganim, ezɨ laionɨn apuriba ko, amebaba ko, men nguziba an moga deravɨra itima, \q2 apaniba me mɨsozir puvatɨ. \q1 Laionɨn apurim asɨzibav sogh da nguemsɨrightɨ, amebam ko, nguziba deravɨra damam. \q2 Egha asɨzir naba isa dɨpenim garɨzima a izɨfa. \q1 Ezɨ datɨrɨghɨn laionɨn dɨpenim a managh iti? \q2 A ikuvigha gɨfa. \b \q1 \v 13 Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim kamaghɨn Ninivebav gei, \q1 “Kɨrara ian apanim. \q2 Kɨ ian karisba dapongtɨ da bar isigham. \q1 Eghtɨ ian mɨdorozir gumaziba, \q2 laionɨn igiabar mɨn mɨdorozimɨn aven arɨmɨghiregham. \q1 Eghtɨ bizir ia igharaz darazi da iniziba, kɨ bar uam ada inigham. \q2 Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba \q3 ua ian abuir gumaziba baraghan kogham.” \b \c 3 \q1 \v 1 O Ninive! Men gumazamiziba puvɨra ifara gumazamizibav sozi me ariaghiri. \q2 Egha bizir avɨrim okemegha, nguibar ekiam garɨzima a bar izɨfa. \q1 Kamaghɨn amizɨ, God gumazamizir kaba bar me gasɨghasigham. \q2 Mevzika! \q1 \v 2 Ia oragh, benir hoziabar akɨriba ifozorozim ikia tɨngazi, \q2 ezɨ hoziabar sueba ko, karisɨn wilba tuavimɨn tɨngazi. \q3 Ezɨ karisba tuavimɨn dagɨabagh isɨn ghua nɨdi. \q1 \v 3 Mɨdorozir gumaziba hoziabagh apiagha ivemara izi, \q2 ezɨ men mɨdorozir sababa glasɨn mɨn taghtasi. \q1 Egha gumazir avɨrim mɨsozima, men kuaba tintinibar uarigh isɨn irav iti, \q2 ezɨ nɨ da dɨponan iburagham. \q3 Ezɨ gumazamiziba aruava gumazir kuaba dɨka, me gasaghporaghiri. \b \q1 \v 4 O Ninive, nɨ mati tuavimɨn amizim, kamaghɨn amizɨ, God ivezir kuram nɨ ganɨdi. \q2 Nɨn ganganim bar derazɨ, nɨ kantrin igharazibagh etui, \q3 mati tuavimɨn amizim akavsiaba ko, imezibagh amua gumazibagh etui. \q2 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba nɨ bagha ghua tuavimɨn amizimɨn mɨn nɨ ko, arazir kurabagh ami. \q3 Egha me nɨn kalabuziar gumazamizibar mɨn iti. \q1 \v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim kamaghɨn mɨgei, \q1 “O Ninive, kɨ nɨ gasɨghasigham. \q2 Nɨ tuavimɨn amizimɨn mɨn itima, kɨ datɨrɨghɨn nɨn korotiaba sueghtɨ nɨ bibiamra ikiam. \q1 Nɨ korotiaba puvatɨghtɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba nɨn gantɨ, \q2 nɨ bar aghumsigham. \q1 \v 6 Kɨ pazɨ nɨ damuva, bizir mughuriar kuraba zuibar nɨ avaragham. \q2 Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba nɨn ganɨva bar atiatigham. \q1 \v 7 Me nɨn ganɨva nɨn arɨ mɨriabar mangam. \q2 Me kamaghɨn mɨkɨm suam, \q1 ‘Ia gan. Ninive ikuvigha gɨfa. \q2 Gumazitam an apangkuvighan kogham. \q3 Mɨgɨrɨgɨar aghuaritam a damuva an akurvaghamin gumaziba puvatɨ.’ ” \b \q1 \v 8 O Ninive, nɨ ti ghaze, nɨn gavgavim Tebes gafira, a? \q2 Kar Isipɨn nguibar ekiar mam. \q1 A uaghan Nailɨn Faner Ekiamɨn boroghɨn iti, \q2 ezɨ Nail mati an dɨvazim. \q1 \v 9 Ia ti fo, Tebes, kantri Isip ko, kantri Itiopian ruaghatevir mam gativagha aningɨn gari. \q2 Ezɨ kantrin tam an gavgavim abɨrazir puvatɨ. \q3 Ezɨ kantri Put ko, kantri Libia a ko, porogha mɨdorozibagh ami. \q1 \v 10 Ezɨ a pura bizim, apaniba Tebesia gafiragha, \q2 kalabusɨn ingangarim bagha me inigha ghue. \q3 Me men boriba, tuavir akar uari bativibar me mɨsozi me ariaghiri. \q1 Egha Tebesɨn gumazir aruaba me senbar me ikegha vaghvagha me inigha ghue, \q2 ezɨ me men ingangarir gumazir kɨnibar mɨn ingari. \b \q1 \v 11 Ia Niniveba, ia uaghan Tebesbar mɨn otivam. \q2 Ia dɨpar onganibar amɨ gumazir onganibar mɨn otivam. \q1 Ian nɨghnɨziba onganightɨ ia daighiram, \q2 egh apanibar atiating arɨ mangɨ mongsɨ danganiba buriam. \q1 \v 12 Eghtɨ apaniba ian nguibar ekiam inisɨ pamten ingaran kogham. Puvatɨgham. \q2 Ian nguibar ekiar gavgaviba mati fighɨn temer ovɨziba faragha anigha gɨfa. \q1 Eghtɨ apaniba zuamɨram a inigham, mati gumazim temer figh gɨnobazɨ, \q2 an ovɨziba ira gumazimɨn akatorimra iraghu. \q1 \v 13 Ian mɨdorozir gumaziba mati amiziba, \q2 kamaghɨn amizɨ, me apanibav sogh, me batueghan kogham. \q1 Ian nguibar ekiamɨn tiar akar ekiar, gavgaviba apazir igugunir gavgaviba, avim dar isigham. \q2 Eghtɨ nguibar ekiamɨn tiar akam bar kuighirɨghtɨ, apaniba puram an aven izegham. \q1 \v 14 Niniven gumazamiziba, apaniba ian nguibar ekiam korogham, \q2 kamaghɨn amizɨ, ia dɨpaba tuigh, da inigh nguibar ekiamɨn aven izɨ. \q1 Egh ia nguazir aghevim inigh a dɨkɨtɨ an amereghtɨ, \q2 ia brighbar ingarir boksiabar arɨgh. \q1 Egh brighba inigh mangɨ \q2 gavgavim isɨ nguibar ekiamɨn dɨvazim danɨng. \q1 \v 15 Ia dar amutɨ da uaghan bar ian akuraghan kogham. \q2 Avim izɨ ia ko ian nguibar ekiamɨn isitɨ, ia isigh arɨghiregh bar gɨvagham, \q2 mati odeziba bar dagheba agɨfa. \q3 Ia faragha odezibar mɨn bar avɨraseme. \b \q1 \v 16 Egha ian gumazir dagɨar ingangaribagh amiba \q2 bar avɨrasemegha, overiamɨn mɨkovezibar dɨbobonim gafira. \q1 Ezɨ datɨrɨghɨn me bar ghuegha gɨfa, \q2 mati odeziba zuravariba amegha gɨvagha, uan avɨziba kuigha mɨghegha ghue. \q1 \v 17 Ian gumazir dapaniba mati odezir okoruam, orangtɨzimɨn dughiam, \q2 da dɨvazibagh isɨn iti. \q1 Ezɨ aruem anadima da mɨgha ghue. \q2 Ezɨ gumazamiziba fozir puvatɨ, da managh ghue? \b \q1 \v 18 O Asirian atrivim, nɨ oragh. \q2 Nɨn gumazir dapaniba ko, gumazir ziaba itiba, \q3 me ariaghirezɨ men kuaba ireghav iti. \q1 Ezɨ apaniba nɨn gumazamizibagh amizɨ, me tintinibar mɨghsɨabar ghue. \q2 Ezɨ ua men akuva, me inigh nguibamɨn izamin gumaziba puvatɨ. \q1 \v 19 Nɨ mati gumazir duar ogorim iti. \q2 Ezɨ nɨn duam damightɨ an akumamin marasinba puvatɨ. \q3 Nɨn duam akumighan kogham. \q4 Bar puvatɨ. \q1 Nɨ fomɨra paza gumazir avɨribagh ami, \q2 ezɨ gumazitam arazir bar kurar nɨ me gamitamɨn arɨ mangɨghan kogham. \q1 Kamaghɨn amizɨ, gumazamiziba nɨn osɨmtɨzim bareghɨva, \q2 dafaribav sogh bar akuegham.