\id JOL - Aruamu NT - translated by Francis; edited by Robin and Martin and Siria; exeg ck by Siria, Steven, Marsha April 2017; comprehension check by Wes Beasley June 2017. \ide UTF-8 \h Joel \toc3 JOL \toc2 Joel \toc1 Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim Joelɨn Akɨnafarim \mt Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim // Joelɨn Akɨnafarim \mt2 O \mt1 Joel \imt Akar faragha zuim \ip Akɨnafarir kam, Godɨn akam inigha izir gumazim Joel mɨkemezir mɨgɨrɨgɨaba an iti, ezɨ a Godɨn akam inigha izir gumazimɨn gun mɨkemezir puvatɨ, a gumazir manmaghɨn amizimra. Kantri Persia gavgavigha itir dughiamɨn a ti ike, kar dughiar Israelian gumazamiziba Babilon ategha ua Judan nguazimɨn izezim. \ip Dughiar bar kurar mam kantrin otozɨ, Joel an gari. Aruer ekiam isiragha biziba bar dagh amizɨ, da bar mɨsɨngizɨ, odezir bɨzir ekiam uaghan otogha, dagheba ko bizibagh asɨghasɨghasava ami. Joel bizir kamɨn garima, a mati, gumazamizir Godɨn apanim damuasava amiba, ikiangsɨzir akar mam me bagha izi. Me arazir kurabar amu mangɨtɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn Kotiar Ekiamɨn Dughiam otoghtɨ, a gumazamizir kurabagh asɨghasɨgh, gumazamizir an ifongiamɨn gɨn zuiba deravɨra me damuam. \ip Joel gumazamizibav gɨa ghaze, me uan navibagh iraghtɨ, God men apangkuvigham. Akam inigha izir gumazim Joelɨn akabar aven, akar dɨkɨrɨzir ekiar mam iti, akar kam a Joel 2:28-32ɨn iti. A ghaze, God uan Duam amadaghtɨ, a gumazamiziba bagh izam, gumazamizir aseba ko igiaba uaghara. God uan Duam Iesusɨn suren gumazamiziba bagha anemadazir dughiamɨn gɨn, Pita kamaghɨn mɨgɨa ghaze, Bizir kam, a Godɨn akam inigha izir gumazim Joelɨn akam gamizɨma a guizbangɨram oto. Nɨ Aposel 2:1-42ɨn gan. \c 1 \ms Odeziba Judan kantri gasɨghasɨgha, ua gumazamiziba inigha God bagha izi \mr (Sapta 1:1--2:17) \s Gumazamizibar dagheba ko biziba bar ikuvizɨ, me azi \p \v 1 Kar Ikiavɨra Itir Godɨn akam, a Petuelɨn otarim Joel bagha ize. \b \q1 \v 2 Ia gumazamizir aruaba, ia oragh. \q2 Ia Judan nguazimɨn itir gumazamiziba bar, kuariba arɨkigh. \q1 Kɨ datɨrɨghɨn otivir biziba bagh ian azangsɨghasa. \q2 Fomɨra bizir kamaghɨn garitam \q3 ti ian dughiam ko ian inazir afeziabar dughiamɨn otoz, o puvatɨ? \q1 \v 3 Ia bizir kamɨn gun uan boribav kɨm. \q2 Eghtɨ ian boriba uan boribav kɨmtɨ, \q3 men boriba gɨn otivamin adaraziv kɨm. \b \q1 \v 4 Odezir guar igharagha garir 4pla otivigha, bizir nguazimɨn aghuibar dafariba bar ada gɨfa. \q2 Faragha zuir odeziba da kun odeziba, \q3 da bizir dafarir maba api. \q1 Ezɨ dar gɨrara, odezir bɨzir avɨrir mɨghagha aruiba, \q2 iza bizir maba api. \q1 Ezɨ dar gɨrara, odezir febaba uari fa kura iza \q2 bizir dafarir maba api. \q1 Ezɨ dar gɨrara, odezir akɨraba, kar odezir bar ekiar bizibagh asɨghasɨziba, \q2 da izir dughiamɨn bizitam itir puvatɨ, da bar da agɨfa. \q1 \v 5 Ia gan, odezir kaba bar ian wainɨn ovɨzibagh asɨghasɨki. \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia gumazir mɨghɨgha wainɨn dɨpam apava onganiziba, \q3 ia osegh dɨkavigh azi! \q1 Ia gumazamizir wainɨn dɨpaba apiba, \q2 ia uaghan uan wainɨn dɨpar isɨngtɨziba bagh azi. \q1 \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Akar Mogomem 9:8\xt*\x*Odezir bɨzir ekiam, mati mɨdorozir gumazir bɨzir ekiam en kantri bar a noke. \q2 Da bar gavgavigha bar avɨraseme, ezɨ e da dɨponan ibura. \q1 Ezɨ dar atariba bar ghumi, mati laionɨn atariba. \q2 Egha mati laionɨn amebam uan atarir afuzibar asɨzibav sogha da aghoragharɨsi. \q1 \v 7 Da en wainɨn ikarɨzibagh asɨghasɨgha, \q2 en fighɨn temeba apima da mɨdɨa dɨpɨraghire. \q1 Da temer iniba bar da amezɨ, \q2 dar aguaba ghurghurigha mɨsigha iti. \b \q1 \v 8 Ia gumazamiziba, ia azi, \q2 mati guivir igiam gumazir igiamɨn ikiasa a ginabazɨ an areme, \q1 ezɨ a uan pam bagha puv azia, \q2 azirakar korotiar pɨziba aghui. \q1 \v 9 Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn aven, ofa damuamin dagheba ko wainɨn dɨpaba puvatɨ. \q2 Ofa gamir gumaziba, me Ikiavɨra Itir Godɨn ofa damuamin biziba puvatɨ. \q3 Kamaghɨn amizɨ, me azi. \q1 \v 10 Azeniba pura ikia dagheba puvatɨ. \q3 Azenimɨn itir dagheba bar ikufi, \q3 kamaghɨn amizɨ, nguazim pura ikia mɨsɨngi. \q1 Ezɨ wainɨn ovɨziba bar mɨsigha gɨfa. \q2 Ezɨ olivɨn borer igiam gɨvasava ami. \b \q1 \v 11 Witba ko, baliba ko, dagheba ko, bizir maba sara bar ikufi. \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia gumazir azenimɨn ingariba ko, gumazir wainɨn azenimɨn ingariba, \q3 ia naviba osemegh azi. \q1 \v 12 Wainɨn ikarɨziba ko fighɨn temeba bar mɨsɨngi. \q2 Ezɨ temer igharazir ovɨzir aghuiba itiba, da uaghan mɨsɨngi. \q1 Kamaghɨn amizɨma, gumazamizibar arazir bar akongezim, \q2 a bar gɨfa. \b \q1 \v 13 E uan Godɨn Dɨpenimɨn ofa damuamin dagheba ko wainba puvatɨ. \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia ofa gamir gumazir ofa gamir dakozimɨn ingangarim gamiba, \q3 ia azirakar korotiar pɨziba aghuigh egh azi. \q1 Ia dɨmagarimɨn azirakar korotiar pɨziba aghuigh, \q2 Godɨn Dɨpenimɨn aven mangegh ikɨ \q3 mangɨtɨ amɨnim tiragh. \b \q1 \v 14 Ia gumazamiziba bar me mɨkemeghtɨ, me dagheba atakigh. \q2 Egh Judan nguazimɨn itir gumazamiziba bar men diaghtɨ, \q2 me izɨ Ikiavɨra Itir God, ian Godɨn Dɨpenimɨn uari akuvagh, an dɨmɨva arang. \b \q1 \v 15 \x - \xo 1:15 \xo*\xt Aisaia 13:6\xt*\x*Bar guizbangɨra, dughiar kuram kɨran oveghangɨn otivam, \q2 kar Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiam. \q1 Kar Godɨn Gavgaviba Bar Itim, uan gavgavimɨn ivezir kuram gumazamizibar anɨngamin dughiam. \q2 Evzika! \q3 E uarira uarir apangkufi, dughiar kam, a bar moghɨra ikuvigham. \q1 \v 16 En dagheba en damazimɨn bar ikuvigha gɨfa, e manmaghɨra damuam? \q2 E uan Godɨn Dɨpenimɨn mangɨ, bar akuegh ighiabar amuan kogham. \q1 \v 17 Nguazimɨn aven dɨpaba puvatɨ, \q2 ezɨ dagher ovɨziba nguazimɨn aven ariaghire, \q3 ezɨ dagheba otivir puvatɨ. \q1 Kamaghɨn amizɨ, ruar dɨpenir dagheba arɨziba, \q2 da pura ikia ikufi. \q1 \v 18 Graziba puvatɨzɨ, bulmakaun okoruaba mɨtiriam puvɨra men azi, \q2 kamaghɨn amizɨ, me arai, \q3 egha dar okoruaba pura tintinibar aruava ongani. \q1 Ezɨ sipsipɨn okoruaba uaghan mɨtiriam men azi, \q2 ezɨ me aghariba gunigha bar amɨra. \q1 \v 19 Temeba ko graziba bar mɨsɨngi, \q2 mati avivzariam dar isi. \q1 Kamaghɨn amizɨ, O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ pamten nɨ ko mɨgɨa nɨn dei. \q1 \v 20 Faneba ko, daghuriba ko, dɨpar atuiba bar mɨsɨngigha gɨfa, \q2 ezɨ graziba mati avim bar adar isi. \q3 Kamaghɨn amizɨ, asɨzir atiaba uaghan nɨn dei. \c 2 \s Odeziba mati Ikiavɨra Itir Godɨn Kotiar Ekiamɨn Dughiamɨn ikiangsɨzir akam \q1 \v 1 Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiam, \q2 a bar roghɨra izi. \q1 Kamaghɨn amizɨ, Saionɨn nguibam, a Godɨn mɨghsɨamra, ia a gisɨn ikɨ, \q2 sɨghabagh iviva dɨbɨaribar tong. \q1 Eghtɨ Judan nguazimɨn itir gumazamiziba bar \q2 nɨghɨva akong. \b \q1 \v 2 \x - \xo 2:2 \xo*\xt Ua Me Ini 10:14; Amos 5:18-20\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Dughiar Ekiar kam, a bar mɨtarmegham, \q2 eghtɨ ghuariar pɨzir avɨriba overiam apazagham. \q1 Odezir bɨzir ekiam, mati mɨdorozir gumazibar bɨzir bar ekiam, \q2 zuamɨra mɨghsɨabar otifi, \q3 mati amɨnim tiasava amua bar mɨtarmangi. \q1 Bizir kamaghɨn garitam fomɨram otozir puvatɨgha iza datɨrɨghɨn, \q2 egh bizir kamaghɨn garitam gɨn uam otivan kogham. \b \q1 \v 3 Da mati, avim dadabar isi moghɨn \q2 dagheba ko, graziba, ko, bizir igharaziba sara bar ada agɨfa. \q1 Danganir da tɨghar mangamiba, da bar deragha, \q2 mati Idenɨn Azenim. \q1 Ezɨ danganir me ter afariba ko, graziba amegha gɨvaziba, \q2 da mati danganir mɨsɨngizim. \q1 Da bizitam ataghizɨ, a itir puvatɨ. \q2 Bar puvatɨ. \q3 Da biziba bar ada gɨfa. \q1 \v 4 \x - \xo 2:4-5 \xo*\xt Akar Mogomem 9:7-9\xt*\x*Odezir kaba, mati mɨdorozir hoziabar mɨn, \q2 ivemara izi. \q1 \v 5 Da mɨghsɨar orazibar uari akura ghuavanadir dughiamɨn, \q2 dar nɨgɨnim mati, karisba dagɨabagh isɨn ghua tɨngazi, \q3 egha mati tuzim isia mɨzariaba dɨkava tɨngazi. \q1 Egha mati mɨdorozir gumazir bɨzir bar ekiam, \q2 mɨdorozim damuasava ami. \q1 \v 6 Da roghɨra izir dughiamɨn, \q2 gumazamiziba bar atiatigha, men guaba ighegha igharagha gari, \q3 egha me bar dukome. \q1 \v 7 Odezir kaba, mɨdorozir gumazibar mɨn ivemara izi. \q2 Egha nguibar ekiamɨn dɨvazir gavgavimɨn bɨra ghuavanadi. \q1 Egha mati mɨdorozir gumaziba bɨzimɨn voroghɨra zui. \q2 Egha me ragha tuavir igharazitamɨn zuir puvatɨ. \q3 Me vaghvagha uan bɨzim ataghɨrazir puvatɨ. \q1 \v 8 Me ghua gumazir igharazitabar tuaviba apɨrir puvatɨ. \q2 Me vaghvagha bigha ghuavɨra iti. \q1 Me ghua men afuziba ko barir pibar atiatir puvatɨ, \q2 eghtɨ bizitam men tɨvaghan kogham. \q1 \v 9 Me ivemara nguibar ekiabar zui. \q2 Me dɨvazir gavgavibar ghuavanaga ghuaghira nguibar ekiabar aven zui. \q1 Egha dɨpenibar bɨribar ghuavanaga \q2 winduabar aven ghuaghiri, \q3 mati okɨmakɨar gumaziba. \b \q1 \v 10 \x - \xo 2:10 \xo*\xt Akar Mogomem 8:12\xt*\x*Me zuima nguazim mati mɨkɨmkɨzim a gɨnobazɨ a ivazvasi, \q2 ezɨ overiam mati God a gɨnobazɨ a nɨdi. \q1 Ezɨ aruem ko iakɨnim mɨtarmangizɨ, \q2 mɨkoveziba ua isir puvatɨ. \q1 \v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Akar Mogomem 6:17\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uan mɨdorozir gumaziba Akar Gavgavim me ganɨdi, \q2 ezɨ an mɨgɨrɨgɨaba mati ararim dagarvasi. \q1 An mɨdorozir gumaziba bar avɨraseme, \q2 eghtɨ gumazitam me dɨponɨva avegham. \q1 Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiam, gumazamizibar amutɨ, \q2 me bar atiatigham. \q1 Eghtɨ tinara dughiar kamɨn aven mangɨ ikuvighan kogh, deravɨra ikiam? \q2 Ti puvatɨgham. \s God navibagh ighasa gumazamizibar dei \p \v 12 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, \q1 “Guizbangɨra, bizir kurar kaba bar otivam, \q2 eghtɨ ia datɨrɨghɨra uan navibagh iragh ua na bagh izɨ. \q3 Egh dagheba ategh uan navir averiaba sara azi ua na bagh izɨ. \q1 \v 13 \x - \xo 2:13 \xo*\xt Ua Me Ini 34:6-7; 2 Samuel 1:11; Onger Akaba 86:5; 86:15; Jona 4:2\xt*\x*Ia pura uan korotiaba abɨghɨva azir arazim damuan markɨ. \q2 Ian navir averiaba aven bɨghiregh, ian ararem akagham. \q1 Ia fo, Ikiavɨra Itir God gumazamiziba bar me gifongegha bar men kuarkufi. \q2 Egha zuamɨrama atarir pu. Puvatɨ. \q1 An apangkuvim bar moghɨra men ekefe. \q2 Egha a zurara uan nɨghnɨzim gɨghasa ifongeghavɨra ikia, \q3 egha gumazamizibar arazir kuraba ikarvazir puvatɨ. \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia ua Ikiavɨra Itir God, ian God bagh izɨ. \q1 \v 14 Ia ua Ikiavɨra Itir God, ian God, ia a bagh izɨtɨ, \q2 a ti uan nɨghnɨzim giragh, deraghvɨra ia damuam, egh dagher avɨriba ia danɨngam. \q3 Eghtɨ ia a bagh ofa damuamin dagheba ko wainba ikiam. \q1 \v 15-16 Ia Saionɨn Mɨghsɨamɨn ikɨ sɨgham givi. \q2 Egh uari akuvagh dagheba ateghamin dughiam ginabagham. \q1 Egh gumazamiziba bar me akuvagh, me mɨkɨmtɨ, \q2 me nan ziam fɨsɨ, uan bizir kuraba ko arazir kuraba ategh, \q3 nan damazimɨn bar zuegh. \q1 Men gumazamizir ghuriba ko, borir ekiaba ko otem apir borir iririviba, me bar moghɨra, \q2 nɨ me inigh izɨ. \q3 Poroghamir igiaba, me uan dɨpeniba ategh uaghan izɨ. \q1 \v 17 Nan ofa gamir gumaziba, me nan ingangarir gumaziba, nɨ me mɨkemeghtɨ, \q2 me Godɨn Dɨpenimɨn azuarim ko, ofa gamir dakozimɨn tongɨn tugh \q3 aziva arang kamaghɨn mɨkɨm, \q1 ‘O Ikiavɨra Itir God, e nɨn gumazamizibara. \q2 Nɨ uan gumazamizibar apangkufigh. \q1 Puvatɨghtɨ, kantriba bar, akɨrim ragh e gasaragh \q2 dɨbovir akabar e mɨkɨmam. \q1 E nɨn azai, nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba ateghan koghtɨ, \q2 me e dɨpova kamaghɨn mɨkɨman kogham, Ian God managh iti?’ ” \ms God uamategh uan gumazamiziba deravɨra me damuam \mr (Sapta 2:18--3:21) \s Ikiavɨra Itir God daghebagh amizɨ da uam otifi \q1 \v 18 Ezɨ gɨn, Ikiavɨra Itir God, bar puvɨra uan nguazim gɨnɨghnɨgha, \q2 uan gumazamizibar apangkufi. \q1 \v 19 Egha Ikiavɨra Itir God uan gumazamiziba ikaragha kamaghɨn me mɨgei: \q1 “Ia gan! Datɨrɨghɨn kɨ dagheba ko wain dɨpaba, ko olivɨn borem ia danightɨ, \q2 ian dagheba avɨrasemegham. \q1 Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, \q2 dɨbovir akabar ia damuan kogham. \q1 \v 20 Eghtɨ kɨ notɨn amadaghan itir odeziba batueghtɨ, da ian saghon mangam. \q2 Da danganir mɨsɨngizir gumazamiziba itir puvatɨzimɨn mangam. \q1 Dar okoruar faragha zuim, kɨ da batueghtɨ, \q2 da Amangsɨzim Itir Dɨpar Akaremɨn magɨram. \q1 Eghtɨ dar okoruar igharazim, kɨ da batueghtɨ, \q2 da Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn magɨram. \q1 Dar kuaba kurigh mughuriar bar anɨnganir kuram otivam. \q2 Bar guizbangɨra, kɨ arazir gavgavir bar ekiam damuam. \b \q1 \v 21 “Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ arazir bar gavgavir ekiaba nɨ bagha dagh ami. \q2 Kamaghɨn amizɨ, O nan nguazim, nɨ atiatingan markɨ. \q3 Nɨ bar akongegh navim deragh. \q1 \v 22 Graziba uam gumazamiziba puvatɨzir danganibar otifi. \q2 Ezɨ temeba ua be. \q3 Ezɨ fikɨn temeba ko wainɨn ikarɨziba dagher avɨriba iti. \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia asɨzir atiaba, ia atiatingan markɨ! \b \q1 \v 23 “Ia nan damazimɨn deraghasa, \q2 kɨ ian akurvagha amozir avɨriba ia ganɨdi. \q1 Amozir dughiabar iakɨnir faragha zuiba, kɨ amoziba ia ganɨga, \q2 egha uaghan amozir dughiabar gɨn izir iakɨniba, kɨ amoziba ia ganɨdi. \q1 Kamaghɨn amizɨ, ia Saionɨn gumazamiziba, ia bar akongegh. \q2 Kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God, \q3 kɨ ian akurvaghasa amizir biziba, ia da bagh bar akongegh. \q1 \v 24 Witɨn iniba kua dar dagheba isir danganiba, bar izevegham. \q2 Eghtɨ wain dɨtir danganiba ko olivɨn ovɨziba mɨrmɨrir danganiba, \q3 wainɨn dɨpaba ko, olivɨn boreba bar dagh izɨvagh fasfagham. \q1 \v 25 \x - \xo 2:25 \xo*\xt Joel 1:4\xt*\x*Kɨ uabɨ, mɨdorozir gumazibar mɨn, \q2 odezir okoruar kaba ia bagha da amangi. \q1 Maba, odezir bɨzir avɨrir mɨghagharuiba, \q2 maba, odezir febaba, \q2 maba, odezir bar ekiar bizibagh asɨghasɨziba, \q2 maba, da kunodezir biziba aghoriba, \q3 da bar izegha ian dagheba ame. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ ua da ikaragh deraghvɨra ia damuam. \q1 \v 26 Ia dagher avɨribar amɨ, egh bar izevegham. \q2 Kɨ dɨgavir kuram gamir arazir aghuir avɨriba ia bagha dagh ami. \q1 Eghtɨ ikɨzir igharazibar gumazamiziba, me nan gumazamizibar amutɨ, \q2 me uam aghumsɨghan kogham. \q3 Eghtɨ kamaghɨn, ia Ikiavɨra Itir God, ian God, ia an ziam fam. \q1 \v 27 \x - \xo 2:27 \xo*\xt Aisaia 45:5; Esekiel 37:26-28; 39:22; 39:28; Joel 3:17\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, ia Israelia, ia fogh suam, \q2 Kɨ ian tongɨn iti. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God, ezɨ godɨn igharazitam nan mɨn itir puvatɨ. \q1 Eghtɨ ikɨzir igharazibar gumazamiziba, me ia damutɨ, \q2 ia uam aghumsɨghan kogham.” \s God uan Duam isɨ gumazamiziba bar me danɨngam \q1 \v 28 \x - \xo 2:28 \xo*\xt Sekaraia 12:10; Jon 7:39\xt*\x*\x - \xo 2:28-32 \xo*\xt Aposel 2:17-21\xt*\x*Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgɨa ghaze: \q1 “Dughiar gɨn izamimɨn \q2 kɨ uan Duam gumazamiziba bar me gingegham. \q1 Eghtɨ ian otariba ko guiviba Godɨn akam inigha izir gumazibar mɨn mɨkɨmtɨma, \q2 ian gumazir ghuriba irebabar gantɨma, \q3 ian gumazir igiaba irebabar mɨn amizir bizibar ganam. \q1 \v 29 Egh dughiar kabar kɨ uaghan uan Duam isɨ, \q2 uan ingangarir gumaziba ko ingangarir amizibagh ingegham.” \s Ikiavɨra Itir Godɨn Kotiar Ekiamɨn Dughiamɨn arazaraziba \q1 \v 30 \x - \xo 2:30 \xo*\xt Matyu 24:29; Mak 13:24; Luk 21:11; 21:25\xt*\x*Egha Ikiavɨra Itir God, ua kamaghɨn mɨgei: \q1 “Kɨ pɨn overiamɨn dɨgavir kuram gamir araziba akakagh, \q2 uaghan nguazimɨn dɨgavir kuram gamir arazibar amuam. \q3 Eghtɨ ghuzim ko, avim ko, mɨgharir pɨzir ekiaba otivam. \q1 \v 31 \x - \xo 2:31 \xo*\xt Aisaia 13:9-10; Malakai 4:5; Matyu 24:29; Mak 13:24-25; Luk 21:25; Akar Mogomem 6:12-13\xt*\x*Eghtɨ aruem mɨtarmeghtɨ, \q2 iakɨnim ghuzimɨn mɨn otogham. \q1 Bizir kaba faragh otivightɨ, \q2 gɨn Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiam otogham. \q3 Dughiar ekiar kam otoghtɨ, gumazamiziba bar atiatigham. \q1 \v 32 \x - \xo 2:32 \xo*\xt Aisaia 11:11; 11:16; Obadia 1:17; Maika 4:7; Rom 9:27; 10:13; 11:26\xt*\x*Eghtɨ dughiar kamɨn, Ikiavɨra Itir Godɨn ziamɨn diaghamin adarasi, \q2 a men akurvagham. \q1 Eghtɨ Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn, gumazamizir Saionɨn Mɨghsɨam ko Jerusalemɨn nguibamɨn itiba, \q2 men tarazi oveghan kogham. \q1 Gumazamizir Ikiavɨra Itir God ua bagha inabaziba, \q2 me men tongɨn ikɨ deraghvɨra ikiam.” \c 3 \s God kantriba bar dar gumazamiziba akuvagh kotiam damuam \q1 \v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ghaze: \q1 “Ia oragh! Gɨn izamin dughiamɨn, \q2 kɨ Jerusalem ko Judan gumazamizibar amightɨ, \q3 me ua deragh otivigham. \q1 \v 2 Eghtɨ kɨ kantriba bar dar gumazamiziba bar me inigh izɨ, \q2 danganir zarir mamɨn otogham. \q3 Me danganir zarir kam kamaghɨn a dɨbori, God Gumazamiziba Tuisɨsi. \q1 Kɨ kagh me akuvagh, \q2 arazir me nan gumazamizibagh amiziba bagh akam me gasam. \q3 Gumazamizir kaba, me nan gumazamizir kɨ ua bagha inabazibara. \q1 Kantrin kabar gumazamiziba, nan nguazim inigha \q2 anebɨgha uarigh anɨngi, \q3 egha Israelia inigha tintinimɨn kantrin igharazibar ghue. \q1 \v 3 Egha me nan gumazamiziba bagha satu gikarara \q2 uari uari amɨsevegha gari, \q3 terara vaghvagh me iniam. \q1 Egha me Israelian otariba amaga, dar ikarvazimɨn, uari bagha tuavimɨn amiziba isi. \q2 Egha me Israelian guivir doziba amaga, \q3 uari bagha dagɨaba isa wainɨn dɨpabagh ivesi. \b \q1 \v 4 \x - \xo 3:4-8 \xo*\xt Aisaia 14:29-31; 23:1-18; Jeremaia 47:1-7; Esekiel 25:15--28:26; Amos 1:6-10; Sefanaia 2:4-7; Sekaraia 9:1-7; Matyu 11:21-22; Luk 10:13-14\xt*\x*“Ia Tair ko, Saidonɨn nguibamningɨn adarazi ko, Filistian kantrin danganiba bar, \q2 ia manmaghɨn na damuasa? \q1 Ia ti ghaze, Kɨ arazir kuram gamizɨ, ia na ikarvaghasa a? \q2 Ia kamaghɨn nɨghnɨghtɨ, kɨ zuamɨra ian arazir kuram ikaragham. \q1 \v 5 Kɨ fo, ia nan gol ko, silvan biziba ko, bizir aghuir iveziba bar pɨn kozir avɨriba sara, \q2 inigha ghua uan asebar ziaba fer dɨpenibar da arɨki. \q1 \v 6 Ia Tair ko, Saidon ko, Filistiaba, ia Jerusalem ko, Judan danganir igharazibar gumazamiziba inigha, \q2 bar saghon ghua me amada, \q1 ezɨ Grikba me givezezɨ, \q2 me pura men ingangarir gumaziba ko ingangarir amizir kɨnibar otifi. \q1 \v 7 Ezɨ datɨrɨghɨn kɨ ua me inightɨ, \q2 me ua danganir ia me amangiziba ategham. \q1 Eghtɨ ia me gamizir arazimra, \q2 kɨ a ikarvagh ia damuam. \q1 \v 8 Kɨ Judabar amamangatɨghtɨ, me ian otariba ko guivibagh ivezam. \q2 Egh me inigh Sabean kantrin ikɨzir saghon itimɨn me amadagham. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \b \q1 \v 9 Egha God akar kam Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn mangɨ a mɨkɨmasa Joel mɨkeme, \q1 “Ia God ko mɨdorozim damusɨ biziba akɨr ikɨ, \q2 egh mɨdorozir gumaziba bar men diaghtɨ, \q3 me izɨ uari akuvagh, egh mɨsoghsɨ mangam. \q1 \v 10 \x - \xo 3:10 \xo*\xt Aisaia 2:4; Maika 4:3\xt*\x*Ia uan nguazibagh tuir ainbav soghtɨ, da mɨdorozir sababar mɨn otifigh. \q2 Egh uan sabar ikɨzɨrɨzir azenibar ingaribav soghtɨ, da afuzibar mɨn otifigh. \q3 Eghtɨ gumazir gavgaviba puvatɨziba, uaghan mɨdorozir gumazibar otivam. \q1 \v 11 Ia kantrin roghɨra itibar gumazamiziba, ia bar moghɨra zuamɨra izɨ, \q2 danganir zarir kamɨn uari akufagh.” \b \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan mɨdorozir gumazir gavgaviba amadaghtɨ, \q2 me izɨ apanir kaba ko mɨsogh. \b \q1 \v 12 Ezɨ God kamaghɨn mɨgei: \q1 “Kantribar gumazamiziba bar, dɨkavigh danganir zarir kamɨn izɨ. \q2 Me danganir zarir kam kamaghɨn a dɨbori, God Gumazamiziba Tuisɨsi. \q1 Kɨ danganir kam daperagh, \q2 Israelɨn boroghɨn itir kantribar gumazamiziba bar men arazir kuraba tuisɨgham. \q1 \v 13 \x - \xo 3:13 \xo*\xt Aisaia 63:3; Hosea 6:11; Matyu 13:39; Akar Mogomem 14:14-20; 19:15\xt*\x*Ikɨzir kaba, me bar gumazamizir kuraba! \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia sabar ikɨzɨrɨziba inigh me aghor, mati daghem anigha gɨfa. \q1 Egh pamten me dɨkabɨn, mati gumazim wainɨn ovɨziba dɨkabɨri danganimɨn da dɨti. \q1 Ezɨ wainɨn dɨpaba bar izɨvagha fasfasi. \q2 Eghtɨ, gumazamizir kaba kamaghɨra bar ikuvigham.” \b \q1 \v 14 Gumazamizir bar avɨrim, bar avɨrasemegh kotiam bagh danganir zarir kamɨn uari akuvagham. \q2 Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiam, \q3 bar dughiar ovezimɨn danganir zarir kamɨn otivam. \q1 Danganir zarir kamɨn ziar igharazim, \q2 God Ivezir Kuram Gumazamizibar Anɨngasa Mɨkeme. \q1 \v 15 Eghtɨ aruem ko iakɨnim mɨtarmeghtɨ, \q2 mɨkoveziba ua isian kogham. \s God uan gumazamiziba bar deravɨra me damuam \q1 \v 16 \x - \xo 3:16 \xo*\xt Amos 1:2\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, Jerusalemɨn aven Saionɨn Mɨghsɨamɨn pamtemɨn deima, \q2 an dɨmdiam mati ararim dagarvasi, ezɨ overiam ko nguazim nɨsi. \q1 Ezɨ God uan gumazamizibagh eghufi, eghtɨ me ikuvighan kogham. \q2 A Israelian mogomer danganimɨn mɨn iti. \b \q1 \v 17 A kamaghɨn mɨgei, \q1 “Dughiar kamɨn ia Israelia fogham, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. \q2 Saion, nan mɨghsɨamra, kɨ danganir kamɨn iti. \q1 Kɨ Jerusalem damightɨ, a nan nguibar ekiamra ikiam, \q2 eghtɨ azenan itir darazi uam an aven mangan kogham. \q1 \v 18 Dughiar kamɨn, wainɨn azenir avɨriba otivigh mɨghsɨaba avegham, \q2 eghtɨ mɨghsɨar muziariba bar, bulmakaun avɨriba dar ikiam. \q1 Eghtɨ gɨn Judan nguazimɨn itir daghurir dakeziba, dɨpar avɨriba zurara dagh izɨvagh ivemaram. \q2 Eghtɨ dɨpatam Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ikegh azenan izɨ, \q3 emɨr ivemar Akasɨn Temeba Itir Danganir Zarimɨn mangam. \q1 \v 19 Isipɨn kantri ko Idomɨn kantri, aningɨn mɨdorozir gumaziba iza, \q2 Judaba ko mɨsogha, pura gumazamizir osɨmtɨziba puvatɨziba, \q3 me mɨsoghezɨ me ariaghire. \q1 Kamaghɨn amizɨ, Isipɨn nguazim danganir mɨdiarimɨn mɨn otogham, \q2 eghtɨ Idomɨn nguazim danganir kɨnimɨn mɨn otoghtɨ, \q3 gumazitam uam an ikian kogham. \q1 \v 20-21 Eghtɨ gumazir, gumazamizir kabav soghezɨ me ariaghireziba, \q2 kɨ men arazir kurar kamra ua me ikarvagham. \q1 Osɨmtɨzim itir gumazir kaba, \q2 kɨ men tav ateghtɨ a ikian kogham. \q1 Eghtɨ nan gumazamizir Jerusalem ko Judan danganir igharazibar itiba, \q2 me zurara ikɨ mamaghɨra ikiam. \q3 Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ Saionɨn Mɨghsɨamɨn ikiam.”