\id JAS - consultant approved:ready for publication. Published with 2004 Aruamu NT. Revised by Aruamu translation team in 2019-2020, with input from many Aruamus. \ide UTF-8 \h Jems \toc3 JE \toc2 Jems \toc1 Jems Osirizir Akɨnafarim \mt Jems Osirizir Akɨnafarim \mt2 O \mt1 Jems \imt Akar faragha zuim \ip Jemsɨn akɨnafarim akar aghuir avɨriba iti. Jems, Godɨn gumazamiziba arazir aghuibar gɨn mangasa, a men sure damuasa akar aghuir avɨrir kaba osiri. A gumazamizibar akurvaghtɨ me nɨghnɨzir aghuiba ko fofozim iniva, egh deravɨra an akam gɨnɨghnɨghasa an akar isɨn zuir avɨriba osiri. \ip Jems mɨghɨghavɨra mɨgɨa ghaze, gumazir nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itiba, me pura ikian kogham. Puvatɨ. Me arazir aghuibar igharaz darazir amuam, eghtɨ arazir kam kamaghɨn akagham, me nɨghnɨzir gavgavim iti. \c 1 \ms E osɨmtɨzibar tuivigh gavgavigh egh deravɨra God ko ikiam \mr (Sapta 1:1-18) \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xo*\xt Matyu 13:55; Mak 6:3; Aposel 15:13; Galesia 1:19; 1 Pita 1:1\xt*\x*Kɨ Jems, kɨ God ko Ekiam Krais Iesusɨn ingangarir gumazim. Kɨ ia 12plan Israelɨn itir anababa bagha akɨnafarir kam osiri. Kar ia gumazamizir uan nguibam ategha ghua kantrin igharazibar itiba. Kɨ dughiar aghuim ia ganɨdi.\f + \fr 1:1 \fr*\ft Israelɨn 12plan anabar kaba, da Godɨn gumazamizir nguazir kamɨn bar an tibar ababanim gami.\ft*\f* \s Osɨmtɨziba, da gavgavim e ganɨdi \p \v 2-3 \x - \xo 1:2-3 \xo*\xt Aposel 5:41; Rom 5:3-5; Hibru 10:34; 1 Pita 1:6-7; 4:13; 4:16\xt*\x*Nan adarasi, ia fo, osɨmtɨzir ia bativiba, da ian nɨghnɨzir gavgavibar amutɨ ia tuivigh gavgavigh osɨmtɨziba ater mangɨvɨra ikiam. Kamaghɨn amizɨ, osɨmtɨzir avɨriba ia bativtɨma ia kamaghɨn nɨghnɨgh suam, ia bar akongegh. \v 4 Egh ia zurara tuivigh gavgavigh egh osɨmtɨziba ater. Eghtɨ arazir kam ian ikɨ gavgavigh mamaghɨra ikiam. Kamaghɨn ia deravɨra ikɨva, egh ia Godɨn bizitamɨn oteveghan kogham. Puvatɨ. Ian araziba bar deraghtɨ, ia Godɨn Arazibar aghung mangɨ gumazamizir aruabar mɨn otogham. \s Gumazamiziba nɨghnɨzir aghuibar otevegh, me God ko mɨkɨm \p \v 5 \x - \xo 1:5 \xo*\xt 1 Atriviba 3:9-12; Aghuzir Akaba 2:3-6; Jon 15:7; 1 Jon 5:14-15\xt*\x*Ezɨ ian tav nɨghnɨzir aghuibar otevegh, a Godɨn azangsɨghtɨma, God a danɨngam. God pura biziba gumazamiziba bar me ganɨdi, an atarir puvatɨ. Kar Godɨn bizibar anogorozir puvatɨzim, me an azangsɨzima a me danɨngasa bar ifonge. \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Mak 11:24; 1 Timoti 2:8\xt*\x*Eghtɨ nɨ God ko mɨkɨmɨva, nɨ nɨghnɨzir gavgavim ikɨ, nɨghnɨzir pumuning ikian markɨ, egh suam, “God ti bizitam na danigham, o puvatɨgham?” E fo, gumazim o amizim nɨghnɨzir pumuning iti, a mati amɨnim ongarim givav amadima a pura tintinibar dɨkafi. \v 7 A kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ, Ekiam bizitam a danigham. Puvatɨ. \v 8 \x - \xo 1:8 \xo*\xt Jems 4:8\xt*\x*A okam nɨghnɨgha, nɨghnɨzir avɨribagh ami, arazir an amiba, da nɨghnɨzir vamɨran itir puvatɨ. \s Jems onganaraziba ko gumazir bizir avɨriba itiba akam me ganɨdi \p \v 9 \x - \xo 1:9 \xo*\xt Jems 2:5\xt*\x*Ezɨ nɨghnɨzir gavgavim itir gumazamiziba, onganarazibagh amua iti, me Godɨn damazimɨn ziar ekiam iti. Kamaghɨn, me bar akuegh ikɨ. \v 10 \x - \xo 1:10 \xo*\xt 1 Korin 7:31; 1 Jon 2:17\xt*\x*Ezɨ nɨghnɨzir gavgavim itir gumazamiziba, bizir avɨriba iti, me fo, God gɨn me dɨkabɨraghtɨ me akɨmarir atiabar mɨn aremegham. Kamaghɨn, me uaghan bar akuegh ikɨ. \v 11 E fo, aruem anaga pamtem gara temem gisirazɨma a mɨdɨi. Ezɨ tememɨn akɨmarir aghuiba suaghira, egha dar ganganim bar ikufi. Ezɨ kamaghɨra gumazamizir bizir avɨriba itiba, me uan ingangarim damuvɨra ikɨva an tongɨn aremegham. \s God arazir aghuibar e gami, egha arazir kurabar amuasa e abɨrir puvatɨ \p \v 12 \x - \xo 1:12 \xo*\xt Aghuzir Akaba 3:11-12; 2 Timoti 4:8; Hibru 12:5; Jems 2:5; 1 Pita 5:4; Akar Mogomem 2:10\xt*\x*Gumazim osɨmtɨziba aterɨva, egh uaghan osɨmtɨziba bar dar aven tugh gavgavigh, uan nɨghnɨzir gavgavim ateghan koghtɨ, God ivezir aghuim a danɨngtɨma a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuim iniam. Ivezir aghuir kam, God akar dɨkɨrɨzim gamua ghaze, gumazir bar a gifongeziba, a me danɨngam. Kamaghɨn, gumazir kam bar akongegh. \p \v 13 Kamaghɨn gumazitam bizitam an navim abɨraghtɨma an arazir kuratam damigham, a kamaghɨn mɨkɨman markɨ, “God na abɨrazɨma kɨ arazir kam gami.” Puvatɨ. E fo, gumazitam God abɨraghtɨma an arazir kuratam damighan kogham, eghtɨ God gumazitam abɨraghtɨma an arazir kuratam damighan kogham. \v 14 \x - \xo 1:14 \xo*\xt Rom 7:7-10\xt*\x*Ezɨ en navir kuraba vaghvagha arazir kurabar amuasa e gifarava e apezeperava e gakaghori. \v 15 \x - \xo 1:15 \xo*\xt Onger Akaba 7:14; Rom 5:19-21\xt*\x*Ezɨ navir dɨgavir kam, a mati amizim navim adai, egha gɨn arazir kuram gamizɨma an oto, mati a borimɨn bate. Ezɨ arazir kuram ghua ekevezir dughiam, an ovevem gamizɨma an oto. \v 16 Nan adarasi, ia gumazitam ateghtɨ a ia gifaran markɨ. \v 17 \x - \xo 1:17 \xo*\xt Malakai 3:6; Matyu 7:11; Jon 3:27; Rom 11:29; 1 Korin 4:7\xt*\x*Bizir bar aghuir e isiba, ko bizir ikuvir puvatɨziba, da bar Godɨn Nguibamɨn pɨn izaghiri. God Afeziam a biziba bar overiam dar ingari, a bizir aghuir kaba e bagha da amadi da izaghiri. Ezɨ Afeziar kam a uan araziba raghɨrazir puvatɨ. A bizitamɨn nedazimɨn mɨn aruem a gisirazɨ an otevegha ruarazir puvatɨ. A kamaghɨra iti. \v 18 \x - \xo 1:18 \xo*\xt Jon 1:13; Efesus 1:12; 1 Pita 1:23; Akar Mogomem 14:4\xt*\x*God kamaghsua, a biziba bar dar ingari, egha e gamizɨ e bar adar faragh mangam. Kamaghɨn God uabɨ uan ifongiamɨn gɨn ghuava en Afeziamɨn oto, a uan guizɨn akamɨn e gamizɨma e otifi. \ms E nɨghnɨzir gavgavim guizbangɨra Godɨn ikɨ, e uaghan arazir aghuibar amuam \mr (Sapta 1:19--5:6) \s E Godɨn Akam baragh, uaghan an gɨn mangam \p \v 19 Nan adarasi, ia deravɨra bizir kam gɨfogh. Ia bar zuamɨra kuaribar arɨgh akaba baragh, egh zuamɨra mɨkɨman markɨ, egh zuamɨra ataran markɨ. \v 20 \x - \xo 1:20 \xo*\xt Aghuzir Akaba 10:19; 17:27; Fofozir Gumazim 5:1-2; 7:9\xt*\x*E fo, atarir gumazim, Godɨn damazimɨn arazir aghuibagh amima da otivir puvatɨ. \v 21 \x - \xo 1:21 \xo*\xt 1 Korin 15:2; Kolosi 3:8; Hibru 2:3; 1 Pita 1:9; 2:1\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, ia bar arazir mɨzɨrɨziba ko arazir kurar otiviba, ia bar ada munamadagh. Egh ia bar uari dɨkabɨragh egh Akar God ian navir averiamɨn dɨkarazim inigh. Eghtɨ Akar kam ian akuragham. \v 22 \x - \xo 1:22 \xo*\xt Matyu 7:21; 7:26; Luk 6:46; Rom 2:13; 1 Jon 3:7\xt*\x*Egh Akar ia inizir kam, ia an mɨrara mangɨ. Ia puram orarazir kɨnim damuan markɨ. Puvatɨ. Ia pura orarazir kɨnimɨn damuam, kamaghɨn ia uarira uarigh ifari. \v 23 \x - \xo 1:23 \xo*\xt Luk 6:47; Jems 2:14\xt*\x*Gumazamiziba pura Godɨn Akam baregha, an gɨn zuir puvatɨ, me mati gumazamiziba ganganimɨn uan guabar gari. \v 24 Egha me deravɨra uan guabar ganigha, ua ghugha okɨnɨghnɨki, men guaba manmaghɨra gari. \v 25 \x - \xo 1:25 \xo*\xt Jon 13:17; Rom 8:2; 2 Korin 3:18; Jems 2:12\xt*\x*Ezɨ Godɨn Akar bar deravɨra itim e gamima e fɨriaghɨrɨ. Eghtɨ gumazamiziba deravɨra Akar kam gɨnɨghnɨgh, egh pura Akam baragh zuamɨra okɨnɨghnɨghan kogh, bar an Akamɨn gɨn mangɨtɨ, gumazamizir kaba, God men ingangaribar amutɨ da bar deravɨram otivam. \p \v 26 \x - \xo 1:26 \xo*\xt Onger Akaba 34:13; 39:1; 141:3; 1 Pita 3:10\xt*\x*Gumazamizitaba kamaghɨn nɨghnigh suam, “E Godɨn gumazamizir bar aghuiba, egha guizbangɨra an ziam fe,” egha mɨgɨrɨgɨar aghuibar uan mɨzebar dav geir puvatɨ, kamaghɨn me uarira uarigh ifari. Ezɨ kamaghɨn men nɨghnɨzir gavgavim ko Godɨn ziam fer arazim pura bizim. \v 27 \x - \xo 1:27 \xo*\xt Aisaia 1:16-17; 58:6-7; Rom 12:2\xt*\x*Guizbangɨn nɨghnɨzir gavgavir God Afeziamɨn damazimɨn deragha osɨmtɨziba puvatɨzim, a kamakɨn: E borir ameboghfeziaba ovengezibar akurvaghɨva, amizir odiarir men paba ovengeziba sarama akurvagh, men osɨmtɨziba ateram. Ezɨ uaghan bizir mam, e uari uan daroriba deravɨra dar ganam, eghtɨ nguazir kamɨn araziba e damutɨ e Godɨn damazimɨn mɨzeghan kogham. \c 2 \s E arazir amir vamɨran, bar gumazamizibar amuam \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xo*\xt Godɨn Araziba 1:17; Aghuzir Akaba 24:23; Matyu 22:16; Aposel 10:34; Jems 2:9\xt*\x*Nan adarasi, ia nɨghnɨzir gavgavim en Ekiam Krais Iesusɨn iti, a bizir aghuir Godɨn Nguibamɨn itibar Ekiam. Ia gumazamizir ziaba itiba deravɨra me damu egh gumazamizir ziaba puvatɨziba akɨrim ragh me gasan markɨ. Ia amir arazir vamɨran bar me damu. \v 2 Eghtɨ gumazitam kurukazir bar aghuim damigh, egh golɨn ring uan dafarim datɨgh, God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven mangam, eghtɨ gumazir onganarazim korotiar bɨbɨzibar kurukegh egh uaghan God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven mangam, \v 3 eghtɨ kurukazir bar aghuim gamizir gumazim ia deravɨra a damuva, egh a mɨkɨm suam, “Aruam, nɨ izɨ dabirabir aghuir kam daperagh,” egh ia onganarazibagh amir gumazim kamaghɨn a mɨkɨm suam, “Nɨ munagh tugh,” o “Nɨ nan dagarimning boroghɨn magh vazim daperagh,” \v 4 Ian arazir kam mati, ia uan nɨghnɨzibar aven igharaz darazi abɨgha men araziba tuisɨsi. Egha ia deravɨra nɨghnɨgha gumazamizibar araziba arazir vamɨran me tuisɨzir pu. Puvatɨ. Ia mati jasbar mɨn otivigha nɨghnɨzir bar kurabar gumazamiziba tuisɨsi. \p \v 5 \x - \xo 2:5 \xo*\xt Matyu 5:3; Jon 7:48; 1 Korin 1:26-28; 1 Timoti 6:18\xt*\x*Nan adarasi, ia oragh. Nguazimɨn itir gumazamizibar damazibar itir gumazamizir onganaraziba, gumazamizir kaba God me amɨsevegha ghaze, me nɨghnɨzir gavgavimɨn arazimɨn iti. A fomɨra gumazamizir bar a gifongeziba bagha akam akɨra ghaze, a bar me gativagh men ganam. Kamaghɨn a gumazamizir onganarazir kaba mɨsevegha ghaze, me God Bizibagh Ativamin Dughiamɨn aven ikiam. \v 6 \x - \xo 2:6 \xo*\xt Aposel 13:50; 18:12; 1 Korin 11:22\xt*\x*Ezɨ ia akar aghumsɨziba onganarazibagh anɨdi. Ia nɨghnɨgh! Tina ia dɨkabɨra egha osɨmtɨziba ia garɨsi, egha ia mɨkɨrvagha kotiabar zui? Kar gumazamizir dagɨaba bar izɨvaziba arazir kabagh ami. \v 7 Ezɨ God Iesusɨn ziar aghuim ia gatɨ, ezɨ tina ziar aghuir kam gasɨghasɨsi? Dagɨar avɨriba itir gumazamizir kabara. \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xo*\xt Ofa Gami 19:18; Matyu 19:19; 22:39; Rom 13:8-9; Galesia 5:14\xt*\x*God en atrivir ekiam, egha an Akɨnafarimɨn an akar ekiar mam e ganɨga ghaze, “Nɨ uabɨra uabɨ gifongezɨ moghɨn, gumazamizir igharazibagh ifongegh.” Egh ia akar kam guizbangɨra a baragh an gɨn mangɨ, kamaghɨn ia arazir aghuim damuam. \v 9 \x - \xo 2:9 \xo*\xt Godɨn Araziba 1:17\xt*\x*Ezɨ ia arazir aghuim gumazamizir mabagh amua egha gumazamizir igharaziba akɨrim me gasara, kamaghɨn ia arazir kuram gami. Ezɨ Moses Osirizir Araziba kamaghɨn ia mɨgei, ia an akamɨn gɨn zuir puvatɨ. \v 10 \x - \xo 2:10 \xo*\xt Godɨn Araziba 27:26; Matyu 5:19; Galesia 3:10\xt*\x*Eghtɨ ian tina Moses Osirizir Araziba bar dar gɨn mangɨva, egh arazir vamɨra abighɨva, kamaghɨn an arazir kuram gami. A mati gumazim o amizir Moses Osirizir Araziba bar da bɨghizim. \v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Ua Me Ini 20:13-14; Godɨn Araziba 5:17-18; Rom 13:9\xt*\x*E fo, God kamaghɨn mɨgei, “Ia poroghamiba uari bakeir arazim damuan markɨ.” Egha a uaghan kamaghɨn mɨgei, “Ia gumazamizibav soghtɨma me arɨmɨghiran markɨ.” Eghtɨ ia poroghamiba uari bakeir arazim damuan koghɨva, egh ia gumazitam mɨsueghtɨ an aremegham, kamaghɨn ia Moses Osirizir Araziba abɨzir gumazamizibar otifi. \p \v 12 \x - \xo 2:12 \xo*\xt Galesia 6:2; Jems 1:25-26; 1 Pita 2:16\xt*\x*Ia fo, Godɨn Arazim en arazir kuramɨn gavgavim a gɨvagham, eghɨva e damutɨ e fɨrighɨrɨgham. Egh gɨn God uan arazir kam gɨnɨghnɨghɨva egh en araziba tuisɨgham. Kamaghɨn, ia gumazamizir Godɨn Arazimɨn apengan itibar akaba ko araziba zurara dar amu. \v 13 \x - \xo 2:13 \xo*\xt Aghuzir Akaba 21:13; Matyu 5:7; 18:32-35; 25:41-42\xt*\x*E fo, gumazamiziba igharaz darazir apangkuvan koghtɨ, God kotiamɨn me tuisɨghamin dughiamɨn, God uaghan men apangkuvighan kogham. Ezɨ gumazim o amizim igharaz darazir apangkufi, God kotiamɨn a tuisɨghamin dughiamɨn a Godɨn apangkuvimɨn ganam. \s Nɨghnɨzir gavgavim arazir aghuim sara zuir puvatɨ, a pura bizim \p \v 14 \x - \xo 2:14 \xo*\xt Matyu 7:21; 7:26; Jems 1:23\xt*\x*Nan adarasi, gumazitam o amizitam suam, “Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn iti,” egha an arazir aghuibagh amir puvatɨ, kamaghɨn an nɨghnɨzir gavgavim pura bizim. An nɨghnɨzir gavgavir kam ti an akuragham, o puvatɨgham? Bar puvatɨ. \v 15 \x - \xo 2:15 \xo*\xt Jop 31:19-20; Luk 3:11; 1 Jon 3:17\xt*\x*Ezɨ Kraisɨn adarazir aveghbuatam o buaramizitam, korotiaba ko dagheba puvatɨ, \v 16 eghtɨ ian tav kamaghɨn a mɨkɨm suam, “Nɨ navir amɨrizimɨn ikɨ. Nɨ mangɨva inim ikeghɨva uan mɨkarzim avaragh. Egh mangɨ dagher avɨribar amɨva egh navim izɨfagh.” Eghtɨ akar kam manmaghɨn an akuragham? Ia uari korotiaba ko dagheba an akurvaghtɨma a deravɨra ikiam. \v 17 \x - \xo 2:17 \xo*\xt Jems 2:20; 2:26\xt*\x*Ezɨ nɨghnɨzir gavgavimɨn arazim uaghan kamaghɨra ghu. Nɨghnɨzir gavgavim pura ikia, egha arazir aghuiba sara zuir puvatɨ, egha nɨghnɨzir gavgavir kam, an aremezɨ moghɨn iti. \p \v 18 \x - \xo 2:18 \xo*\xt Galesia 5:6; Jems 3:13\xt*\x*Tav kamaghɨn mɨkɨmam, “Gumazamizir maba nɨghnɨzir gavgaviba iti, ezɨ gumazamizir igharaziba arazir aghuibagh ami.” Kɨ kamaghɨn nɨn akam ikaragham, “Nɨ nɨghnɨzir gavgavim ikia egha arazir aghuibagh amir puvatɨ, kamaghɨn kɨ manmaghɨn nɨn nɨghnɨzir gavgavim gɨfogham? Kɨ arazir aghuibar amuam, eghtɨ arazir kabara nan nɨghnɨzir gavgavim nɨn akagham.” \v 19 \x - \xo 2:19 \xo*\xt Matyu 8:29; Luk 4:34; Aposel 16:17\xt*\x*Nɨ nɨghnɨzir gavgavim kamaghɨn ikia ghaze, “Godɨn vamɨra iti.” A dera. Duar kuraba uaghan nɨghnɨzir gavgavir kam ikia, egha agoa atiati. \p \v 20 Nɨ gumazamizir onganiba! Ia nɨghnɨzir gavgavimra ikiava egha arazir aghuibagh amir puvatɨ, kamaghɨn ian nɨghnɨzir gavgavim a pura bizim. Ia ti akar kamɨn mɨngarim gɨfoghasa, o? Ia oragh. \v 21 \x - \xo 2:21 \xo*\xt Jenesis 22:1-14\xt*\x*Fomɨra en ovavim Abraham uan otarim Aisak isa ofa gamir dakozimɨn anetɨgha Godɨn ofa gami moghɨn a gami. Ezɨ dughiar kamɨn God an arazimɨn ganigha egha Abraham mɨgɨa ghaze, nɨ nan damazimɨn dera. \v 22 \x - \xo 2:22 \xo*\xt Hibru 11:17-18\xt*\x*Ia bizir kam gɨnɨghnɨgh. Abrahamɨn nɨghnɨzir gavgavim ko an arazir aghuim voroghɨra ghu. Ezɨ arazir aghuir kam bar an nɨghnɨzir gavgavim gamima a guizbangɨra gavgafi. \v 23 \x - \xo 2:23 \xo*\xt Jenesis 15:6; 2 Eghaghaniba 20:7; Aisaia 41:8; Rom 4:3; 4:9; 4:22; Galesia 3:6\xt*\x*Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Abraham nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, God an nɨghnɨzir gavgavim bagha a dɨbora ghaze, nɨ nan damazimɨn dera.” Egha God kamaghɨn a dɨbori, “Nan roroam.” Ezɨ akar kamɨn mɨngarim, God a gamizɨma me Akɨnafarimɨn an osiri, Abraham uan otarim Aisak gamizir dughiamɨn arazir kam, a bar azenan oto. \v 24 Ezɨ datɨrɨghɨn ia fo, gumazitam pura nɨghnɨzir gavgavim iti, God, “gumazir Godɨn damazimɨn derazim,” a dɨborir pu. Bar puvatɨ. A gumazir arazir aghuim gamim gɨnɨghnɨgha, egha nɨghnɨzir gavgavimra gɨnɨghnɨzir puvatɨ, egha bizir kam bagha God a dɨbora ghaze, a nan damazimɨn dera. \p \v 25 \x - \xo 2:25 \xo*\xt Josua 2:1-21; Hibru 11:31\xt*\x*Ezɨ tuavir kamra, arazir kurabagh amir amizim Rahap, moga garir gumazir Josua amadazimningɨn akuragha aning amadazɨma aning tuavir igharazimɨn ghu. Kamaghɨn amizɨma God amizir kam mɨgɨa ghaze, nɨ nan damazimɨn dera. \v 26 \x - \xo 2:26 \xo*\xt Jems 2:17\xt*\x*E fo, gumazimɨn mɨkarzim duam an aven itir puvatɨ, an aremegha gɨfa. Kamaghɨra, gumazim nɨghnɨzir gavgavim ikia, egha arazir aghuibagh amir puvatɨ, gumazir kamɨn nɨghnɨzir gavgavim aremezɨ moghɨn iti. \c 3 \s E uan mɨgɨrɨgɨaba deravɨra dar ganam \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xo*\xt Matyu 23:8; 23:14; Luk 6:37; 12:47; 1 Pita 5:3\xt*\x*Nan adarasi, God gumazamizibar araziba tuisɨghamin dughiamɨn, e gumazamizir, gumazamizibar sure gamir ingangarim iniziba, God bar deravɨra en ingangariba tuisɨgham. Kamaghɨn amizɨ, ian tarazira God ifongezir arazibar gumazamizibar sure damuamin ingangarim inighan kogham. \v 2 \x - \xo 3:2 \xo*\xt 1 Atriviba 8:46; Aghuzir Akaba 20:9; Matyu 12:37; 1 Jon 1:8\xt*\x*Dughiar avɨribar e bizir vabara damuasa nɨghnɨgha, paza dagh ami. Bizir kaba bar e batifi. Eghtɨ gumazitam dughiatamɨn pazɨ mɨkemeghan kogh, a bar gumazir aghuimra, egh a uan mɨkarzim bar deravɨram a geghuv an gan. \p \v 3 E ainɨn oteviba isa hoziabar akabar arightɨ, ainɨn otevir kaba dar amutɨ da en akaba baraghɨva deravɨra mangam. Ezɨ arazir kamɨn e bar deravɨra dar gantɨ, da en gɨn mangam. \v 4 Ezɨ ia kuribagh nɨghnɨgh. Kuriba bizir bar ekiaba, ezɨ amɨnir ekiar gavgaviba dagh ivaima, da ongarim gisɨn ivemari. Ezɨ dar stiaba bar sufi. Ezɨ dar stian suizir gumaziba managh mangasa ifongegha, dar stiaba gɨghavkɨrima kuriba tuavir keptenba mangasa ifongezibar zui. \v 5 \x - \xo 3:5 \xo*\xt Onger Akaba 12:3; 73:8-9; Aghuzir Akaba 12:18; 15:2\xt*\x*Ezɨ kamaghɨra, mɨzem uaghan bar suvigha en mɨkarzimɨn aven iti. Egha a zurara bar puvɨra ifaghata, uabɨ uan ziam puv a fe. E fo, avir muziarimra avir ekiam damightɨ a bar ekeveghtɨ, ruarimɨn temeba bar isigham! \v 6 \x - \xo 3:6 \xo*\xt Aghuzir Akaba 16:27; Matyu 12:36-37; 15:11; 15:18-19; Mak 7:15; 7:20; 7:23\xt*\x*Ezɨ mɨzem uaghan mati avim, egha a en mɨkarzir otevir muziarir mam. Egha a uaghan arazir kurar avɨribagh ami da otifi. A en mɨkarzibagh amima da mɨze, egha arazir kurar avɨribagh amima da en ikɨrɨmɨribar otifi, mati avir mɨzariar ekiaba. Avir kam a uabɨ helɨn avim. \p \v 7 E fo, gumazamiziba asɨzir atiaba bar moghɨra da isava dar dai, kuaraziba ko asɨzir davaragharuiba ko ongarimɨn aven itir biziba bar. Egha me bizir kabar dava dar gari da men apengan iti. \v 8 \x - \xo 3:8 \xo*\xt Onger Akaba 140:3; Rom 3:13\xt*\x*Gumazitam o amizitam uabɨ uan mɨzem damightɨ an an apengan ikeghan kogham. Bar puvatɨ. En mɨzeba zurara akar kurabav gei. Mati imezir kurar gumazamizibagh ami me ariaghɨriba, da en akabagh izɨfa. \p \v 9 \x - \xo 3:9 \xo*\xt Jenesis 1:26; 1 Korin 11:7\xt*\x*E uan mɨzebar Ekiamɨn ziam fe, a en Afeziam. God gumazamizibar ingarizɨma me an mɨrara otifi, ezɨ e uan mɨzebar e akar kurabav gɨava gumazamizir igharazibagh asɨghasɨsi. \v 10 Ekiam fer akaba ko akar kuraba, aning vɨrara mɨzer vamɨram otifi. Nan adarasi, arazir kam a ikian kogham. \v 11 Mozir dɨpatam, dɨpar aghuim ko ongarir pam, uaning veregh ikiam ti? Puvatɨ! \v 12 Nan adarasi, fighɨn temem olivɨn tememɨn mɨn bam, o? Puvatɨ! O wainɨn ikarɨzim a fighɨn temem mɨn bam, o? Puvatɨ! Kamaghɨra dɨpar apir aghuim ongarir dɨpam ko ikɨva otivan kogham. \s Gumazamiziba Godɨn izezir fofozim ikɨva, me arazir aghuibar amuam \p \v 13 \x - \xo 3:13 \xo*\xt Galesia 6:4; Jems 1:21; 2:18\xt*\x*Ezɨ tinara ian tongɨn fofozir aghuim ko nɨghnɨzir aghuim iti, o? Kamaghɨn amir gumazitam o amizitam ikɨva, an dabirabim bar deragham. A fofozir aghuimɨn arazibar gɨn mangɨva gumazamizibar asughasughɨva egh uabɨ uan ziam fan kogham. Eghtɨ gumazamiziba an arazir aghuir an amibar ganam. \v 14 \x - \xo 3:14 \xo*\xt Rom 2:17; 2:23; 13:13\xt*\x*Eghtɨ ia igharaz darazi navir bar kuraba men ikɨva, egh zurara uan ziaba fɨsɨ tuaviba buriam, kamaghɨn ia uan fofozim ko nɨghnɨzir aghuiba bagh bar akueghan markɨ. Ia ifaragh uan arazibar guizɨn akam dɨkabɨraghan markɨ. \v 15 \x - \xo 3:15 \xo*\xt Filipai 3:19; Jems 1:5; 1:17\xt*\x*Ezɨ fofozir kam a Godɨn Nguibamɨn ikegha izir pu. Puvatɨ, kar nguazir kamɨn bizim. A navir ghurimɨn oto. Ezɨ Satan, an afeziam. \v 16 \x - \xo 3:16 \xo*\xt 1 Korin 3:3\xt*\x*Ia oragh. Gumazamiziba navir kuraba gumazamizir igharazibar iti, egha me zurara uan ziaba fasa tuaviba buri, gumazamizir kaba me navir vamɨra itir puvatɨ. Me arazir bar kurar avɨribagh ami. \p \v 17 \x - \xo 3:17 \xo*\xt Rom 12:9; 1 Korin 2:6-7; 1 Pita 1:22; 1 Jon 3:18\xt*\x*Ezɨ gumazamizir fofozir aghuir Godɨn Nguibamɨn izezim iniziba, me arazir kabagh ami: Faragha zuir arazim, me zurara nɨghnɨzir zuezibar gɨn zui. Egha me igharaz darazi ko navir vamɨran iti, egha gumazamizibar asughasusi. Egha me gumazamizir igharazibar akaba barasi. Me igharaz darazir apangkuva egha arazir aghuibar me gami. Egha me arazir kamra gumazamiziba bar me gami. Egha me arazir aghuibar gɨn ghua ifarir puvatɨ. Me bar guizbangɨra dar gɨn zui. \v 18 \x - \xo 3:18 \xo*\xt Aghuzir Akaba 11:18; Aisaia 32:17; Matyu 5:9; Filipai 1:11; Hibru 12:11\xt*\x*Ezɨ kamaghɨn e navir vamɨra iti, kar mati e dagher anabam akara. Ezɨ navir vamɨran arazimɨn tuavimɨn, arazir aghuiba en dabirabimɨn otifi, mati dagher aghuiba azenimɨn aghui. \c 4 \s Gumazamizir nguazimɨn arazibagh ifongeziba, me Godɨn apaniba \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xo*\xt Rom 7:23; Galesia 5:17; 1 Pita 2:11\xt*\x*Bizir mɨngarir manaba adariba ko mɨdorozibagh amima da ian tongɨn otifi? Mɨkarzimɨn agorogemɨn araziba ian navibar iti, egha da ian mɨkarzibar aven ikia ia ko mɨsosi, kamaghɨn amizɨ, arazir kamɨn da akamadariba ko mɨdorozibagh amima da otifi. Kamaghɨn ti puvatɨ, o? \v 2 Ia biziba iniasa bar ifonge, egha ia da isir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, ia gumazamizibav sozi me ariaghiri. Ia biziba iniasa dagh agoa, egha ia da isir puvatɨ. Egha ia puv atara mɨsosi. Ia biziba iniasa God ko mɨgeir puvatɨ, ezɨ bizir kam bagha ia da isir puvatɨ. \v 3 \x - \xo 4:3 \xo*\xt Onger Akaba 66:18; Aisaia 1:15; Maika 3:4; Sekaraia 7:13; 1 Jon 3:22\xt*\x*Egha ia biziba iniasa God ko mɨgɨa, egha da isir puvatɨ. Ian nɨghnɨziba derazir puvatɨzɨma ia God ko mɨgei. Ia bizir ian mɨkarzimɨn agorogem itiba bagha nɨghnɨsi. Kamaghɨn, ia biziba isir puvatɨ. \p \v 4 \x - \xo 4:4 \xo*\xt Jon 15:19; 17:14; Rom 8:7; 1 Jon 2:15\xt*\x*Ia God ataki, mati amizim uan pam ategha ghua gumazir igharaziba isava akui. Ia orakigh! Ian tav nguazimɨn arazibagh ifonge, a Godɨn apanim. Ezɨ ia ti bizir kam gɨfozir puvatɨ, o? Gumazim o amizim nguazimɨn arazibar namakam gami, a Godɨn apanimɨn oto. \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Ua Me Ini 20:3-5; Dɨboboniba 11:29\xt*\x*Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Duar God en navir averiabagh atɨzir kam, e God uabɨn apengara ikiasa a bar ifonge.” Ia ti ghaze, akar kam ti pura bizim? Puvatɨ. \v 6 \x - \xo 4:6 \xo*\xt Onger Akaba 138:6; Aghuzir Akaba 3:34; Luk 14:11; 1 Pita 5:5\xt*\x*God en apangkuvavɨra iti. Kamaghɨn amizɨ, Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei: \b \q1 “God zurara gumazir uan ziaba feba a me dɨkabɨri, \q2 egha gumazir uan ziaba dɨkabɨriba \q3 God men apangkuva \q4 egha bar deravɨra me gami.” \b \p \v 7 \x - \xo 4:7 \xo*\xt Efesus 4:27; 6:11-12\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, ia uari dɨkabɨragh egh Godɨn apengan ikɨ. Ia Satan munasaraghtɨ, a ia ategh arɨmangɨgham. \v 8 \x - \xo 4:8 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 15:2; Aisaia 1:16; Sekaraia 1:3; Malakai 3:7; Jems 1:8; 1 Jon 3:3\xt*\x*Ia Godɨn boroghɨra mangɨtɨ, a ian boroghɨra izam. Ia arazir kurabagh amir gumazamiziba, ia uan navir averiabar amightɨ da zuegh, mati gumazamiziba uan dafariba ruezɨ da bar zue. Ezɨ ia gumazamizir nɨghnɨzir pumuning itiba, nɨghnɨzir kurar ian navibar itiba, ia da atakigh. \v 9 Ia naviba bar osemegh egh pamtem arangɨva aziam. Ia gumazamizir datɨrɨghɨn atiba, ia uan akazim ategh, egh ia arang. Ia gumazamizir bar akongeziba, ia uan agoroger kam ategh, naviba bar osemegh azi ikɨ. \v 10 \x - \xo 4:10 \xo*\xt Jop 5:11; 22:29; Matyu 23:12; 1 Pita 5:6\xt*\x*Ia Godɨn damazimɨn bar uari dɨkabɨragh ikɨ. Ia kamaghɨn damutɨ, God ia fegham. \s E akaba igharaz darazigh asan kogham \p \v 11 \x - \xo 4:11 \xo*\xt Luk 6:37; Rom 2:1; Efesus 4:31; 1 Pita 2:1\xt*\x*Nan adarasi, ia Godɨn gumazamizir igharaziba akar kurabar me mɨkɨman markɨ. Ian tina akar kuramɨn igharazitav mɨkeme, o akam a gasi, an akar kuramɨn Moses Osirizir Arazibav gei, egha a Moses Osirizir Araziba iria. Ezɨ ia Moses Osirizir Araziba iria, ia mati gumazim o amizim Moses Osirizir Arazibar apengan itir pu. Puvatɨ. Ia jasɨn mɨn oto.\f + \fr 4:11 \fr*\ft Moses Osirizir Arazibar aven itir akar otevir kam, Jems ti vezɨn kamɨn a ginɨrɨ. Kar akar Ofa Gami 19:18 ko Jems 2:8ɨn itim.\ft*\f* \v 12 \x - \xo 4:12 \xo*\xt Matyu 10:28; Rom 2:1; 14:4; 14:13\xt*\x*God uabɨra Moses Osirizir Araziba anɨdi, egha a uabɨra jas. A uabɨra gumazamizibar akurvagham, o me gasɨghasɨgham. Kamaghɨn ia te, ia jasɨn mɨn gumazamizir igharaziba tuisɨsi? \s E kamaghɨn mɨkɨm suam, Ekiam ifueghtɨma, e bizir e nɨghnɨzibar amuam \p \v 13 \x - \xo 4:13 \xo*\xt Luk 12:18-20\xt*\x*\x - \xo 4:13-14 \xo*\xt Aghuzir Akaba 27:1\xt*\x*Ia oragh, ian tina suam, “Datɨrɨghɨn, o gurumzaraghan e nguibar ekiar mamɨn mangɨghɨva dagɨar ingangarim azenir vamɨran a damigham. Egh arazir kamɨn e dagɨar avɨriba iniam.” \v 14 \x - \xo 4:14 \xo*\xt Onger Akaba 39:5; 39:11; 102:3; Jems 1:10; 1 Pita 1:24\xt*\x*Ia zurara kamaghɨn mɨgɨa, egha ia fozir puvatɨ, bizir manam gurumzaraghan otivam. Ian ikɨrɨmɨrim mati mɨgharim, a dughiar otevimra ikeghɨva bar gɨvagham. \v 15 \x - \xo 4:15 \xo*\xt Aposel 18:21; 1 Korin 4:19; Hibru 6:3\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, ia kamaghɨn mɨkɨm, “Ekiam ifueghtɨma, e angamɨra ikɨva, bizir e nɨghnɨzibar amuam.” \v 16 Ezɨ ian arazir ia datɨrɨghɨn amim, ia uari uan ziaba fava egha ingangarir ekiabar amuasa dar gun mɨgei. Ia uari fer akar kam, a bar ikufi. \v 17 \x - \xo 4:17 \xo*\xt Luk 12:47; Jon 9:41; 15:22; Rom 1:20-21; 2:17-18; 2:23\xt*\x*Ia deravɨra nɨghnɨgh! Ia arazir aghuir damuamin tam gɨfogh, egh ia a damuan kogh, kamaghɨn ia arazir kuram gami. \c 5 \s Gumazamizir bizir avɨriba itiba me ivezir kuram iniam \p \v 1 \x - \xo 5:1 \xo*\xt Aghuzir Akaba 11:28; Luk 6:24; 1 Timoti 6:9\xt*\x*Ezɨ datɨrɨghɨn, bizir avɨriba itir gumazamiziba, kɨ akam ia mɨkɨmasa ifonge. Ia oragh! Ia osɨmtɨzir ekiar ia bativamibagh nɨghnigh, pamtem dɨmɨva arang ikɨ. \v 2 \x - \xo 5:2 \xo*\xt Jop 13:28\xt*\x*\x - \xo 5:2-3 \xo*\xt Matyu 6:19\xt*\x*Ian bizir aghuiba da bar ikuvigham. Eghtɨ ian korotiaba barareba dar ghoregham. \v 3 Eghtɨ ian gol ko silvaba bar mɨghovegham, eghtɨ mɨzɨrɨzir kam ian arazir kurabar amightɨ da azenim giregham. Eghtɨ mɨzɨrɨzir kam avimɨn mɨn ian mɨkarzibar isiam. Ekiam izamin dughiam bar roghɨra izi, ezɨ ia pura biziba ko dagɨaba akuvazɨma da iti.\f + \fr 5:3 \fr*\ft God gumazamizibar arazibar tuisɨghamin dughiamɨn, a dagɨar avɨriba itir gumazibar bizir aghuibar ganɨva da tuisɨghan kogham. Puvatɨ. A men arazibar ganɨva da tuisɨgham. Gumazir kaba, bizir bar ikuvigham dar suiki, ezɨ bizir kam en aka ghaze, me nguazimɨn itir dughiamɨn me arazir aghuim gamir puvatɨ. Ezɨ avir kamɨn akam ghaze, me ivezir kuram iniam.\ft*\f* \v 4 \x - \xo 5:4 \xo*\xt Godɨn Araziba 24:14-15; Jeremaia 22:13; Malakai 3:5\xt*\x*Ia deravɨra oragh, ingangarir gumazamiziba ian azenibar dagheba isi, ezɨ ia me gifaragha men ivezir mabar anogoroke. Ezɨ ingangarir gumazamizir kaba me uan ivezibagh nɨghnɨgha, Godɨn dɨa ghaze, a ian arazir kuraba ikarvagham. Ezɨ ingangarir gumazamizibar dɨmdiam, Ekiar Gavgaviba Bar Itim, a baraki. \v 5 \x - \xo 5:5 \xo*\xt Jeremaia 12:3; 25:34; Amos 6:1; 6:4; Luk 16:19; 16:25; 1 Timoti 5:6\xt*\x*Ezɨ dughiar ia nguazir kamɨn itim, ia bizir aghuir avɨriba isa bar akuegha iti. Egha ia dagher avɨriba apa bar ekefe. Ezɨ God ia mɨsoghtɨ ia arɨmɨghiramin dughiam, an otogha gɨfa. \v 6 Ia gumazamizir aghuibar kotim gamigha me mɨsoghezɨ me ariaghire. Ezɨ me ian gavgavim munamadir puvatɨgha, ia ikarvagha ia mɨsoghezir puvatɨ. \ms Ia gavgavigh ikɨva God ko mɨkɨm, egh Ekiam mɨzuamtɨ // a ua izam \mr (Sapta 5:7-20) \s E gavgavigh ikɨva osɨmtɨziba aterɨva egha Ekiam mɨzuamtɨ a izam \p \v 7 \x - \xo 5:7 \xo*\xt Godɨn Araziba 11:14; Jeremaia 5:24; Hosea 6:3; Joel 2:23; Sekaraia 10:1; Luk 21:19\xt*\x*Kamaghɨn amizɨma, nan adarasi, ia tuivigh gavgavigh osɨmtɨziba aterɨva Ekiam mɨzuamtɨ a ua izam. Ia fo, gumazim o amizir azenim itim, a dagher aghuiba an azenimɨn aghungasa an adav zuai. Egha a gavgavim uan navim ganɨga aghumra ikiava amozim ko aruem mɨzuai, aning uan ingangarim faragh a damuam. Eghtɨ a gɨn dagheba iniam. \v 8 \x - \xo 5:8 \xo*\xt Rom 13:11-12; Filipai 4:5; Hibru 10:25; 10:37; 1 Pita 4:7\xt*\x*Ezɨ ia uaghan gavgavim uan navibar anɨngɨva aghumra ikɨva egh osɨmtɨzir ia bativim ater. Ia fo, Ekiam Izamin Dughiam a bar roghɨra ize. Kamaghɨn amizɨ ia tuivigh gavgavigh ikɨ. \v 9 \x - \xo 5:9 \xo*\xt 1 Korin 4:5; Jems 4:11\xt*\x*Nan adarasi, ia Godɨn gumazamizir igharazibar atarɨva akɨribar me mɨkɨman markɨ. Ia fo, ia kamaghɨn damutɨ, God jasɨn mɨn otogh ian arazir kuraba tuisɨgham. Ia oragh, jasɨn kam a tiar akamɨn tughav iti! \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt Matyu 5:12; Hibru 11:32-38\xt*\x*Nan adarasi, ia fomɨra Godɨn akam inigha izir gumazir Ekiamɨn ziamɨn akam akuniziba, ia me gɨnɨghnɨgh. Apaniba arazir kurabar me gami, ezɨ me tuivigha gavgavigha osɨmtɨzir kam ateri. Ia men arazir kam inigh, egh men gɨn mangɨ. \v 11 \x - \xo 5:11 \xo*\xt Ua Me Ini 34:6; Jop 1:21-22; 2:10; 42:10; Onger Akaba 103:8; 111:4; Matyu 5:10-11\xt*\x*Ia oragh. E ghaze, “Gumazamizir tuivigha gavgavigha osɨmtɨziba ateriba, me bar akuegha deravɨra iti.” Ia Jopɨn eghaghanim gɨfo, a tugha gavgavigha osɨmtɨzir a batoziba a bar da ateri. Ezɨ ia fo, Ekiam gɨn bar arazir aghuimɨn a gami. E bar fo, Ekiam en apangkuvavɨra iti, egha zurara bar deravɨra e gami. \s E guizbangɨra pɨn darɨgh mɨkɨman kogham \p \v 12 \x - \xo 5:12 \xo*\xt Matyu 5:34-37\xt*\x*Nan adarasi, e damuamin bizir faragha zuim, a kamakɨn. Dughiar ia akar dɨkɨrɨzim damuamim, ia pura Godɨn Nguibamɨn ziam dɨponan markɨ, egh guizbangɨra darɨgh nguazim o bizir igharazim dɨponan markɨ. Egh ia suam, “Kɨ guizbangɨra bizir kam damuam.” Egh ia suam, “Kɨ guizbangɨra bizir kam damuan kogham.” Egh ia uan akamɨn gɨn mangɨ. Ia mɨkɨm guizbangɨra pɨn dɨboroghtɨ, God ivezir kuram ia danigham. \s Godɨn damazimɨn derazir gumaziba, me God ko mɨgei, men azangsɨziba bar gavgavir ekiam iti \p \v 13 \x - \xo 5:13 \xo*\xt Efesus 5:19; Kolosi 3:16\xt*\x*Ezɨ ian tav ti osɨmtɨzim ateri? Kamaghɨn a God ko mɨkɨm. Ezɨ ian tav ti bar akonge? An Ekiamɨn ziam fer ighiabar amu. \v 14 \x - \xo 5:14 \xo*\xt Mak 6:13; 16:18\xt*\x*Ezɨ ian tav ti arei? A Kraisɨn adarazir gumazamizir dapanibar diaghtɨ, me izɨ a bagh God ko mɨkɨmɨva, Ekiamɨn ziamɨn borem an mɨkarzim daghuigh. \v 15 \x - \xo 5:15 \xo*\xt Aisaia 33:24; Matyu 9:2; Mak 16:18\xt*\x*Egh me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨ God ko mɨkɨmtɨ, azangsɨzir kaba an akurvagh a damightɨma, a ghuamaghegham. Ekiam arɨmariar gumazir kam uam a fegham. Eghtɨ an amizir arazir kuraba, Ekiam da gɨn amadagham. \v 16 \x - \xo 5:16 \xo*\xt Godɨn Araziba 9:18-20; 1 Samuel 12:18; 1 Atriviba 13:6; Onger Akaba 34:15; Jon 9:31\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, ia vaghvagh uan arazir kurabar gun Godɨn gumazamizir igharazibav kɨm. Eghtɨ God ian akurvaghsɨ, ia uari bagh God ko mɨkɨmtɨ, God ia damightɨ ia ua deragham. Ezɨ gumazim o amizir Godɨn damazimɨn deraghavɨra itim God ko mɨgei, an azangsɨzim bar gavgavir ekiam iti, eghtɨ a igharaz darazir akurvagham. \p \v 17 \x - \xo 5:17 \xo*\xt 1 Atriviba 17:1; 18:1; Luk 4:25; Aposel 14:15\xt*\x*Elaija, e nguazir kamɨn itir gumazamizibar mɨn garir gumazim. Egha a pamtem God ko mɨkemegha ghaze, amozim izan kogham. Ezɨ God amozimɨn tɨvazɨma amozim azenir 3pla ko iakɨnir 6plan nguazimɨn izezir puvatɨ.\f + \fr 5:17 \fr*\ft Elaija, a fomɨra itir Godɨn akam inigha izir gumazim.\ft*\f* \v 18 \x - \xo 5:18 \xo*\xt 1 Atriviba 18:42-45\xt*\x*Egha a gɨn ua God ko mɨgeima, God amozim amadazɨma a izaghirɨ, ezɨ dagheba uam azenibar aghui. \s Gumazamiziba guizɨn tuavim ateghtɨ, e ua me inigh izam \p \v 19-20 \x - \xo 5:19-20 \xo*\xt Onger Akaba 51:13; Aghuzir Akaba 10:12; Matyu 18:15; Rom 11:14; 1 Korin 9:22; Galesia 6:1; 1 Timoti 4:16; 1 Pita 4:8\xt*\x*Nan adarasi, ian tav guizɨn akamɨn tuavim ategh pura akar igharazimɨn gɨn mangam, eghtɨ ian tav uam a inigh izɨ guizɨn akamɨn tuavim datɨgham, kar arazir bar aghuim. Ia akar kam deragh a gɨnɨghnɨgh! Ian tav gumazamizir arazir kurabagh amibar akuraghtɨma me tuavir kuram ategh ua God bagh izegham, an arazir kurabagh amir gumazamizir kabar duabar akuraghtɨma me oveghan kogham. Eghtɨ arazir kamra God arazir kurar avɨriba gɨn amadagham.\f + \fr 5:19-20 \fr*\ft Marazi ghaze, Kraisɨn gɨn zuir darasi, men marazi Godɨn guizɨn akam ataki. Ezɨ Jems men arazibar kɨrasa, akɨnafarir kam osiri.\ft*\f*