\id HAB - draft by Francis, edit by Martin, exeg checked by Marsha Miles, Robin Namai and Pais Asefi March 2016; Comprehension checked by Francis Dagonov and team May 2016; Consultant checked by Wes Beasley and Martin, Simon, Lawrence, Michael in August 2016. \ide UTF-8 \h Habakuk \toc3 HAB \toc2 Habakuk \toc1 Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim Habakukɨn Akɨnafarim \mt Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim // Habakukɨn Akɨnafarim \mt2 O \mt1 Habakuk \imt Akar faragha zuim \ip Babilonɨn kantri bar gavgavigha itir dughiamɨn, Godɨn akam inigha izir gumazim Habakuk, Godɨn akam akuri. Egha a garima, Babilonian araziba bar ikufi. Me pura mɨsogha, igharaz darazigh asɨghasɨsi, ezɨ bizir kam Habakuk gamima, a nɨghnɨzir avɨribagh ami. A kamaghɨn Godɨn azangsɨsi, “Kɨ fo, nɨ guizɨn arazibagh ami, egh nɨ arazir kurabagh amir gumazamizibar araziba tuisɨgh, ivezir kuram me danɨng. Gumazamizir kurar kaba, gumazamizir mong derazibagh asɨghasɨzima, nɨ puram aperaghav ikia gari. Nɨ bar tizim bagha kamaghɨn ami?” Nɨ Habakuk 1:13ɨn ganigh. \ip Azangsɨzir kam bar fomɨra ikia, iza datɨrɨghɨn tu. Ezɨ Godɨn ikarvazim uaghan ikiavɨra iti. A kamaghɨn mɨgɨa ghaze, a uabɨ biziba bar dar afeziam, ezɨ an ifongiam ko, dughiar a uabɨ mɨsevezimɨn, a biziba bar da akɨrmɨgham. Ezɨ gumazamizir Godɨn Akar Gavgavibar gɨn zuiba, me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti, egh me zurara ikɨvɨra ikiam. \ip Habakukɨn akar mam uaghan kamaghɨn mɨgɨa ghaze, God gumazamizir kurabagh asɨghasɨgham. Egh akɨnafarir kam agɨvsɨ, Godɨn ziam famin ighiar mam iti, eghtɨ an aven Habakuk uabɨ uan nɨghnɨzir gavgavim akakagham. \c 1 \ms Habakuk uan navir osɨmtɨzibar gun mɨgeima, Ikiavɨra Itir God an akam ikarvasi \mr (Sapta 1--2) \p \v 1 Kar Godɨn akam inigha izir gumazim Habakuk, a irebamɨn mɨn garir bizimɨn aven akar kam baraki. \s Habakuk gumazir kurabar arazibar gun Ikiavɨra Itir God mɨgei \q1 \v 2 O Ikiavɨra Itir God, dughiar bar ruarim kɨ nɨn diava ara iti. \q2 Ezɨ nɨ dazoghɨn nan dɨmdiam baregh, en akuragham, \q3 eghtɨ bizir bar kurar e bativiba, e gasɨghasɨghan kogham? \q1 \v 3 Kɨ osɨmtɨzir bar avɨribar gari da gumazamiziba batifi. \q2 Nɨ manmaghsua osɨmtɨzir kaba ataghizɨ, da otifi? \q1 Manmaghɨn amizɨ nɨ bizir kurar kabar garima, \q2 da gumazamiziba bativima, nɨ bizitam gamir puvatɨ? \q1 Kɨ danganiba bar a dar gari, \q2 gumazir kuraba, gumazamiziba ko, men biziba saram asɨghasɨsi. \q3 Ezɨ gumazamiziba atara pura tintinibar mɨsosi. \q1 \v 4 Gumazamiziba Moses Osirizir Arazibar gɨntɨzir puvatɨgha ghaze, \q2 nɨn Arazir kaba pura biziba. \q3 Ezɨ jasba zurara kotɨn aven nɨn guizɨn Arazibar gɨn zuir puvatɨ. \q1 Gumazamizir arazir kurabagh amiba, me gumazir arazir aghuibagh amiziba dɨkabɨra, \q2 egha zurara nɨn guizɨn araziba adavadafi. \s Ikiavɨra Itir God akar mam uan gumazamizibagh anɨngi \q1 \v 5 \x - \xo 1:5 \xo*\xt Aposel 13:41\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn uan gumazamizibav mɨgei, \q1 “Ia bar deraghvɨra kantrin igharazimɨn gumazamizibar gan! \q2 Maia! Ia nguazir kamɨn itir dughiamɨn, \q3 kɨ bar bizir igharagha garim ian tongɨn a damigham. \q1 Eghtɨ ia bizir kam bareghamin dughiamɨn, \q2 ia ti nɨghnɨzir gavgavim an ikian kogham! \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia bar dɨgavir kuram damigham! \q1 \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt 2 Atriviba 24:2\xt*\x*Ia oragh! Kɨ Babilonia damightɨ me gumazamizir bar gavgavibar otivigham. \q2 Gumazamizir kaba, me gumazamizir bar kuraba, me uaghan mɨsozir gumazamiziba. \q1 Egha me datɨrɨghɨn pura tintinibar kantribar ghua, gumazamizir igharazibar dɨpeniba isa, \q2 me dɨkabɨri. \q1 \v 7 Me gumazamizibagh amima, me bar atiatigha puvɨra nɨsi. \q2 Gumazir kurar kaba, me guizɨn arazir tamɨn gɨntɨzir puvatɨ. \q3 Me uari fa, uan ifongiabar gɨntɨsi. \b \q1 \v 8 “Men hoziaba bar puvɨra ivemari, \q2 egha me asɨzir atiar ruarimɨn ikia puvɨra ivemaribagh afira. \q1 Egha hoziar kaba bar puvɨra mɨsosi, ezɨ me mɨsozir arazim, \q2 afiar atiabar mɨdorozir arazim gafira. \q1 Hoziar kaba uari fa, uari akuri, ezɨ mɨsoghamin gumaziba, me hoziar kabagh apiagha, \q2 nguibar bar saghon itibar ikegha, mɨdorozim foreghasa izi. \q1 Me bar puvɨram akɨgh izam, mati kuarazir isam nguazim gisɨn uan asɨzimɨn apigha \q2 a mɨsuegh anemasa, pura tuigha iraghu. \q1 \v 9 Men mɨdorozir gumaziba, kantrin me inabazimra mangasa nɨghnɨsi. \q2 Me izima, gumazamiziba me baregha, puvɨra atiatia nɨsi. \q1 Egha me bar apangkuviba puvatɨgha puvɨra kantri gasɨghasɨgh, \q2 gumazamiziba inigh mangɨ kalabuziam datɨghtɨ me pura ingaram. \q1 Kalabuziar gumazir me inizir kabar dɨbobonim bar avɨrasemegha \q2 mati ongarir gigim. \q1 \v 10 Me atriviba ko, nguibar ekiabar gumazir dapanibar ingaravaka, \q2 dɨbovibar me gami. \q1 Egha me nguibar ekiamɨn garima, a dɨvazir gavgavim iti, \q2 ezɨ me puv an ingaravati. \q1 Egha me dɨvazir mɨriamɨn nguazir pozim mɨkɨnigh, egh an mavanang dɨvazimɨn uari akunigh, \q2 nguibar ekiamɨn aven mangɨ an biziba bar ada inigham. \q1 \v 11 Me mɨdorozim zuamɨram anegɨvagha, ivegha zuamɨra danganir igharazimɨn ghue, \q2 mati amɨnim va iza zui. \q1 Gumazir kaba, me godɨn tamɨn gɨntɨzir puvatɨ. \q2 Me uari fa uan ifongiam ko, gavgavimɨn gɨntɨsi, \q3 egha me bar osɨmtɨzir dafam iti.” \s Habakuk atara uamategha Ikiavɨra Itir God mɨgei \q1 \v 12 O Ikiavɨra Itir God, nɨ fomɨra ikia iza datɨrɨghɨn, nɨ ikiavɨra iti. \q2 Nan God, nɨ nan Godɨn Bar Zuezim. \q3 Nɨ zurara ikɨ mangɨ aremeghan kogham. \q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨ mati dagɨar bar gavgavim, ezɨ e nɨn gɨrakɨrangɨn uari modi. \q2 E fo, nɨ en arazir kuraba ikarvagh, puv e damuasa, \q3 Nɨ Babilonia amɨsevegha gavgavim me ganɨngi. \q1 \v 13 \x - \xo 1:13 \xo*\xt Onger Akaba 5:5; Jeremaia 12:1\xt*\x*Babilonia me gumazamizir ifariba, egha me arazir kurar avɨribagh ami. \q2 Ezɨ bar manmaghɨram amizɨ, nɨ me ataghizɨ, me nɨn ingangarim gami? \q1 Kɨ fo, nɨ bar moghɨra zue, egha nɨ gumazir arazir kurabagh amibar araziba tuisɨgh, \q2 egh men arazir kuraba bagh, ivezir kuram me ikarvagham. \q1 Ezɨ gumazamizir kurar kaba, me gumazamizir mong derazibagh asɨghasɨsi. \q2 Ezɨ nɨ puram aperaghav ikia men gari. \q2 Nɨ bar tizim bagha kamaghɨn ami? \q1 \v 14 Nɨ gumazamizibagh amizɨ, me ongarimɨn itir osiribar mɨn iti. \q2 Nɨ me gamizɨ, me sibar davaragh aruibar mɨn ikia, \q3 men ganamin gumazir dapaniba puvatɨ? \b \q1 \v 15 Ezɨ Babilonia gumazamiziba isa kalabuziam garɨsi, \q2 mati amiziba ivebar osiriba isi. \q3 O mati, gumaziba akezibar osiribar dui. \q1 Egha Babilonia me isa kalabuziam gatɨgha gɨvagha, \q2 bar akuegha diava arai. \q1 \v 16 Egha arazir kamra, me dagher avɨriba ko, bizir aghuir avɨrim \q2 uari bagha da akumakua, \q3 dar pozim mɨkɨri. \q1 Egha me uan asebar ziaba fava, bizir mughuriar aghuiba zuiba tuava, \q2 mughuriar aghuiba me ganɨga, me bagha ofabagh ami. \q1 \v 17 Babilonia uan apanibar apangkuvir puvatɨ. \q2 Eghtɨ nɨ me ateghtɨ, \q3 me zurara kamaghɨra kantrin igharazibav mɨsogh me gasɨghasɨgham, o? \c 2 \s Ikiavɨra Itir God Habakukɨn akam ikara \q1 \v 1 Kɨ uan osɨmtɨzimɨn gun Ikiavɨra Itir God mɨkemegha gɨfa, \q2 egha a na danɨngamin mɨgɨrɨgɨam mɨzua iti, \q3 eghtɨ kɨ uam an mɨgɨrɨgɨam ikarvagham. \q1 Mati mɨdorozir gumaziba nguibam avɨnizir dɨvazir mɨtiar gavgavimɨn pɨn ghuavanega, \q2 tuivigha apaniba bagha gara iti moghɨn, \q3 kɨ a bagha gara mɨzua iti. \b \q1 \v 2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, kamaghɨn nan akam ikaragha ghaze, \q1 “Kɨ uan akam, nɨ irebamɨn mɨn bizimɨn gari moghɨn, \q2 kɨ a isɨ nɨn akagham. \q1 Eghtɨ nɨ akar kam deravɨra dagɨatamɨn an osirigh, \q2 eghtɨ gumazir a dɨponamim deraghvɨram an gan zuamɨra a dɨponam. \q1 \v 3 \x - \xo 2:3 \xo*\xt Hibru 10:37\xt*\x*Bizir kam otivamim dughiam, a tɨghar maghɨn izɨ guizɨn otivam. \q2 Kamaghɨn amizɨ, bizir kɨ nɨn akaghamin kaba, nɨ da osirightɨ da ikɨ. \q1 Bizir kɨ nɨn akakaghamiba, da bar guizbangɨra kɨran oveghangɨn otivigham. \q2 Nɨ ti ghaze, da zuamɨra otoghan kogham, puvatɨ, nɨ pura mɨzuam ikɨ, \q3 bizir kam bar aghumra izɨva otogham. \q1 \v 4 \x - \xo 2:4 \xo*\xt Rom 1:17; Galesia 3:11; Hibru 10:38\xt*\x*Akar kam kamakɨn, \q1 ‘Gumazamizir kurar uan navir averiabar aven, uarira uari fa akaba batoziba, \q2 me iregham. \q1 Ezɨ gumazamizir Godɨn Akar Gavgavibar gɨn zuiba, \q2 me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨ, me zurara ikɨvɨra ikiam.’ ” \s Gumazir arazir kurabagh amiba, me bar ikuvigham \q1 \v 5 Gumazir bizir avɨriba iniasa naviba isiba, men arazir kam, zurara me gifari. \q2 Gumazir uari fa akaba barazir puvatɨziba, \q3 me deragh dapiagh dughiar ruarimɨn ikian kogham. \q1 Me zurara kantrin avɨrim dɨkabɨn, me inigh me gativaghasa. \q2 Kamaghɨra, me zurara bizir bar avɨriba iniasa ifonge, \q2 Mati ovevem ko Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibam zurara gumazamizir avɨriba iniasa, egha izevir puvatɨ.\f + \fr 2:5 \fr*\ft Hibrun akam deragha vezɨn kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \q1 \v 6 Eghtɨ gumazamizir men apengan itiba, \q2 me dɨbovir akabar men garir gumazibav kɨmam. \q1 Me kamaghɨn me mɨkɨm suam, \q2 “Iavzika! \q3 Ia gumazir igharaz darazir biziba okeiba, ia bar ikuvigham. \q1 Ia manadɨzoghɨn arazir gumaziba pura ian biziba inizɨ, ia men avɨghtɨ \q2 me zuamɨra uam ada ikarvaghamin arazir kam ataghɨragham?” \q1 \v 7 Ia gumazir igharaz darazi abɨniziba, \q2 ia uari gumazir munamɨn bizim inigh, egh uam a ikarvaghamin osɨmtɨzir ekiaba ikiam. \q1 Eghtɨ igharaz darazi zuamɨra ia bagh izɨ, ia mɨkɨm suam, \q2 arazir gumazir munamɨn bizim inigha uam a ikarvaghamin, ia zuamɨram a ikaragh. \q1 Guizbangɨra, apaniba izɨ ian bizibagh eku, \q2 da ater mangam. \q1 \v 8 Ia kantrin avɨrir igharazibar gumazamizibar biziba, ia bar da okeme. \q2 Egha ia men gumazamizir bar avɨrim mɨsoghezɨ me ariaghirezɨ, \q3 ia men nguibar ekiabagh asɨghasɨki. \q1 Egha men gumazamizir varazira ataghizɨ me ikiavɨra iti. \q2 Egh me gɨn, igharaz darazi gamizɨ moghɨra, \q3 me dɨkavigh arazir kamra ia damuam. \b \q1 \v 9 “Iavzika! Ia gumazir igharaz darazir bizir avɨriba iniziba, ia bar ikuvigham. \q2 Ia bizir kaba isa uan adaraziram anɨngi. \q1 Egha ian biziba deravɨra ikiasa, ia da bagha dɨpenir bar gavgavibar ingari, \q2 egha ia ghaze, arazir kamɨn osɨmtɨzim izɨ ia gitavɨragham. Puvatɨgham. \q1 \v 10 Ian arazir kurabara, ian adarazir ziam dɨkabɨragha aghumsɨzim me ganɨngi. \q2 Ia kantrin avɨrim gasɨghasɨki, \q3 kamaghɨn amizɨ, iarara bar ikuvigham. \q1 \v 11 Eghtɨ dagɨar ia dɨpenibar bɨriba gavgavim dagh anɨdiba, \q2 da uaghan ian dɨmɨva arangɨva akaba ia gasam. \q3 Eghtɨ ian dɨpenir afiaba uaghan ian akam ikaragh mɨgɨrɨgɨar kamram damuam. \b \q1 \v 12 “Iavzika! Ia uan nguibar ekiam damightɨ, a tugh gavgavighasa, \q2 ia gumazamizir avɨrim mɨsoghezɨ me ariaghire. \q1 Egha ia uan nguibar ekiam damightɨ, a mɨtɨgh gavgavighasa nɨghnɨgha, arazir kurar avɨribagh ami. \q2 Kamaghɨn amizɨ, ia bar ikuvigham. \q1 \v 13 Ia kantriba dɨkabɨragha, men gumazamiziba isa kalabuziam garɨki, \q2 ezɨ me bar ingangarir dafamɨn ian bizibagh ami. \q1 Eghtɨ avim bizir kaba bar dar isightɨ, ingangarir me amizir kabar dagheba puvatɨgham. \q2 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, bizir kam damightɨma an otogham. \q1 \v 14 \x - \xo 2:14 \xo*\xt Onger Akaba 22:27; Aisaia 11:9; Sekaraia 14:8-9\xt*\x*Eghtɨ nguazimɨn itir gumazamiziba bar deraghvɨra Ikiavɨra Itir God gɨfogham. \q2 Eghtɨ fofozir kam, nguazimɨn oteviba bar dagh izɨvagham, \q3 mati ongarim bar ghua uan danganimra tu. \b \q1 \v 15 \x - \xo 2:15 \xo*\xt Jenesis 9:22; Hosea 7:5\xt*\x*“Iavzika! Ia gumazir igharaz darazir atara bar pazavɨra me gamiba, \q2 ia bar ikuvigham. \q3 Ian anɨngagharim mati wainɨn kap. \q1 Egha ia paza me gami, \q2 mati gumazim uan namakam wainɨn dɨpar avɨriba a ganɨngizɨ, \q2 an ada amegha, bar onganigha inim fɨriaghɨrɨzɨ, \q3 a bibiamra ikia bar aghumsɨki. \q1 \v 16 Kamaghɨra Ikiavɨra Itir God ian ziar ekiam abɨraghtɨma, ia bar aghumsigham. \q2 A ivezir kuram ia danɨngam, mati a uabɨ ia gamima, \q3 ia uari wainɨn dɨpar avɨriba apa bar ongani. \q1 Egh gumaziba ian gantɨ ia bibiabara ikɨtɨ, \q2 ian ziar ekiam degeghirɨghtɨ, ia bar aghumsigham. \q1 \v 17 Ia Lebanonɨn ruarir pɨzimɨn itir temer bar avɨriba oke, \q2 kamaghɨn amizɨ, God arazir ia amizir kamra, ua ia damuam. \q1 Ia mati ruarimɨn itir asɨzir atiaba, asɨzir bar avɨrim mɨsuagharɨki, \q2 ezɨ datɨrɨghɨn ia uari ikuvigham. \q1 Ia gumazamizir bar avɨrim mɨsozi me ariaghire, \q2 egha ia nguazir kam ko, nguibar ekiaba ko, dar aven itir adarazi bar me gasɨghasɨki, \q3 kamaghɨn amizɨ, bizir kaba otivam.\f + \fr 2:17 \fr*\ft Hibrun akam deragha vezɨn kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \b \q1 \v 18-19 “Iavzika! Ia gumazir kamaghɨn ter oteviba ko, dagɨabav mɨgeiba, \q2 ‘Ia daguim ategh dɨkafigh,’ \q3 ia bar ikuvigham. \q1 Ia ti ghaze, bizir kam dɨkavigh bizitam ian akagham. \q2 Bar puvatɨgham. \q1 Marvir guar kaba manmaghɨn ian akuragham? \q2 Me ian akuraghan kogham. \q3 Marvir guar kaba, kar bizir gumaziba uari gol ko, temer otevibar ingariziba. \q1 Kamaghɨn amizɨ, bizir kaba guizɨn akatam akarigh ia mɨkemeghan kogham. \q2 Da pura ia gifari, \q3 ezɨ ia bar ikuvigham. \q1 Gumazim uabɨ marvir guar kam akɨrigha ghaze, bizir kam a nan akuragham. \q2 Bar puvatɨgham. \q3 Marvir guar kam, bar akam akarigh bizitam mɨkemeghan kogham. \q1 Eghtɨ ia silva ko, golɨn bar deraghvɨram an kurkegham, arazir kam a pura bizim. \q2 Guizbangɨra, an angamɨra itir puvatɨ, \q3 egh a bar bizitam ia bagh a damighan kogham. \b \q1 \v 20 \x - \xo 2:20 \xo*\xt Sekaraia 2:13\xt*\x*“Ezɨ Ikiavɨra Itir Godra, uan Dɨpenir Bar Zuezir uan Nguibamɨn itimɨn iti. \q2 Eghtɨ ia nguazir kamɨn itir gumazamiziba bar moghɨra izɨ, \q3 an damazimɨn tuivigh, uan akabar kumigh nɨmɨra ikiam.” \c 3 \ms Habakuk God ko mɨgei \mr (Sapta 3) \s Godɨn akam inigha izir gumazim, Israelian akurvaghasa Godɨn azangsɨsi \p \v 1 Kar Godɨn akam inigha izir gumazim Habakuk, God ko mɨgeir akaba, ezɨ da onger akar kamɨn mɨn zui. Gumazamiziba onger akar kabar amuva, me azir akamɨn arazimɨn gɨn mangɨ, ighiabar amu. Eghtɨ gumazir onger akabar faragha zuim gumazibav mɨkɨmtɨ, me gitabav mɨsogham.\f + \fr 3:1 \fr*\ft Hibrun akam deragha vezɨn kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \b \q1 \v 2 \x - \xo 3:2 \xo*\xt Jop 42:5-6; Onger Akaba 44:1; 119:120; Jeremaia 10:7\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, \q2 nɨ uan gavgavimɨn amizir bizibar akaba, \q3 kɨ da baraki. \q1 O Ikiavɨra Itir God, \q2 kɨ nɨn ingangaribar akaba baregha, \q3 dɨgavir kuram gami. \q1 Nɨ fomɨram amizir bizir bar ekiaba, \q2 nɨ datɨrɨghɨn en dughiamɨn, \q3 nɨ ua dar amuasa kɨ ifonge. \q1 Eghtɨ datɨrɨghɨn itir dughiamɨn gumazamiziba, \q2 uaghan nɨn arazibagh fogham. \q1 Guizbangɨra, nɨn adarim en iti, \q2 nɨ Godɨn apangkuvim. \q1 Ezɨ kɨ nɨn azangsɨsi, \q2 nɨ en apangkuvigh en akuragh. \b \q1 \v 3 God Idomɨn nguazim ategha uamategha izi. \q2 Godɨn Bar Zuezim, a Paranɨn Mɨghsɨamɨn dɨkavigha izi. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 An gavgavim ko, ziar ekiam ko, an angazangarim otogha, \q2 overiamɨn danganiba, bar da avara. \q1 Ezɨ nguazir kamɨn itir gumazamiziba bar an angazangarir ekiamɨn garima, \q2 arazir an ziam fem, bar me gizɨfa. \q1 \v 4 An gavgavir ekiamɨn angazangarim, danganiba bar dagh isira. \q2 Egha angazangarir kam, an dafarimɨn ikegha onɨmarimɨn mɨn taghtagha tintinibar zui. \q3 An dafarimra, an gavgavim moga itir danganim. \q1 \v 5 An arɨmariar igharagha garir avɨriba amadazɨ, \q2 da an faragha ghue. \q1 Eghtɨ arɨmariar bar ekiar gumazamizibar amutɨ me arɨmɨghiramiba, \q2 da an gɨn izam. \q1 \v 6 A ghua tuzɨ dughiamɨn, nguazim bar moghɨra ivazvasi. \q2 Egha a ghua kantribar gumazamizibar garir dughiamɨn, \q3 me atiatiava agoa puvɨra nɨsi. \q1 Egha a fomɨra itir mɨghsɨar ekiar bar gavgavibagh amizɨ, da pura dɨpɨra uaghiri. \q2 Egha a mɨghsɨar muziarir a fomɨra isɨn aruizibagh amizɨ, \q3 da isɨvagha uaghiri.\f + \fr 3:6 \fr*\ft Hibrun akam deragha vezɨn kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \b \q1 \v 7 Kɨ Kusanɨn kantrin gumazamizibar garima, men averpeniba bar moghɨra ikuvizɨ \q2 me bar atiatingi. \q1 Ezɨ Midianian purirpeniba, pura tintinibar irezɨ \q2 me puvɨra atiatia nɨsi. \b \q1 \v 8 O Ikiavɨra Itir God, nɨ amɨnir ekiam amadazɨma, \q2 a iza faneba ko, ongarim gamizɨma, \q2 da dɨkavigha puvɨra ingari. \q3 Nɨ ti men atara kamaghɨn ami, o? \q1 Nɨ dɨkavigh izɨ uan gumazamizibar akuragh \q2 men apaniba abɨnamin dughiar kamɨn, \q3 amozimɨn ghuariar ekiaba mati, nɨn mɨdorozir hoziaba ko karisba. \b \q1 \v 9-10 Nɨ uan pim asigha a dafagha, anekɨrigha gɨfa. \q2 Nɨ barir avɨriba isa bariba azuir mɨtarir mɨsevim gaghui. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \q1 Egha mɨghsɨaba nɨn garir dughiabar, me nɨsi. \q2 Nɨ amozir ekiaba akuri da nguazim gɨra anebɨsi, \q3 ezɨ faner ekiabar dɨpaba emɨra izi. \q1 Ezɨ aperiar ekiaba dar otiva izaghiri. \q2 Ezɨ dɨpar nguazimɨn aven itiba uaghan tɨngagha, \q3 buav anaga overiamɨn suisi. \q1 \v 11 Nɨn bariba akɨzɨrɨgha zuir dughiamɨn, \q3 dar angazangarim bar ekefe. \q1 Nɨn afuzim akɨgha zuir dughiamɨn, \q2 an onɨmarimɨn mɨn taghtasi. \q1 Ezɨ aruem ko, iakɨnim dar gara, \q2 voroghɨra mɨtɨghav iti. \q1 \v 12 Nɨ adarir ekiam kantriba bar dar ikia, \q2 egha nɨ nguazim gisɨn arua, \q3 nguibaba bar da dɨkabɨni. \b \q1 \v 13 Nɨ tizim bagha arazir kabagh ami? \q1 Guizbangɨra, nɨ uan gumazamiziba ko, atrivir nɨ mɨsevezimɨn akurvaghasa ifonge, \q2 egha nɨ arazir kabagh ami. \q1 Egha nɨ gumazir kurabar gumazir dapanim mɨsuegha, bar an adarazi gasɨghasɨki, \q2 mati gumazim dɨpenir siriamɨn ikegha anekaragharigha, bar izaghira an dɨpenir akɨnibar tu. \qr (Ighiam gamua an suiam // atugha avughsegha ua // ighiam gami.) \b \q1 \v 14 Apaniba en agɨraghtɨ e pura tintinibar arɨ mangasa, \q2 me amɨnir bar dafamɨn mɨn izi. \q1 Apaniba e dɨkabɨnasa bar akuegha, \q2 mati gumaziba pazɨ gumazir biziba puvatɨzibar amuasa izima, \q3 gumazir biziba puvatɨziba mongegha iti. \q1 Ezɨ puvatɨ, nɨ apanibar mɨdorozir gumazibar dapanimɨn barir afuziba inigha \q3 dar anarɨram ase. \q1 \v 15 Nɨ uan hoziabagh aperazɨ, \q2 da ongarim dɨka anebɨgha zui. \q1 Ezɨ bizir kam ongarim gamima \q2 a dɨkava nɨgarpɨri. \b \q1 \v 16 Kɨ bizir kaba bar da baregha agoi. \q2 Kɨ atiatia agoima, nan akam uaghan nɨsi. \q1 Nan agharapaniba amɨraghamɨregha berir amɨrazimɨn mɨn oto. \q2 Ezɨ nan suemning nan amɨrazɨ, kɨ ua gavgaviba puvatɨ. \q1 Kɨ fo, God izɨ apanir e gasɨghasɨghizir kaba puv me damigham. \q2 Ezɨ kɨ dughiar kam mɨzua iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ, kɨ pura uabɨn asugha nɨmɨra iti.\f + \fr 3:16 \fr*\ft Hibrun akam deragha vezɨn kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \b \q1 \v 17-18 \x - \xo 3:17-18 \xo*\xt Jop 13:15; Aisaia 41:16\xt*\x*Eghtɨ fighɨn temeba ban koghtɨ, \q2 wainɨn ikarɨziba, wainɨn ovɨziba dar ituan koghtɨ, \q2 olivɨn temeba, ovɨziba dar ituan koghtɨ, \q2 azenimɨn dagheba puvatɨghtɨ, \q2 sipsipba bar arɨmɨghireghtɨ, \q2 bulmakaubar dɨpenim pura ikɨtɨ, \q1 eghtɨ kɨrara Ikiavɨra Itir God bagh bar akongegham. \q2 Kɨ fo, God, a uamategh na iniam. \q1 Kamaghɨn amizɨ, osɨmtɨzir kaba otivamin dughiamɨn, \q2 kɨ bar akuegh navir amɨrizimɨn ikiam. \q1 \v 19 \x - \xo 3:19 \xo*\xt 2 Samuel 22:34; Onger Akaba 18:33\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, a nan Ekiam, a gavgavim na ganɨdi. \q2 A nan suemning gamizɨ, aning gavgavigha, mati asɨzir dian sueba, \q3 Egha a na gamima, kɨ deravɨra mɨghsɨabagh isɨn arui. \b \qr (Gumazir onger akar kabar faragha zuim, // gumazibav geima, // me gitabav sosi.)