\id EZR - Aruamu NT - drafted by David Berama; Edited by Martin Ases; exeg ck by Marsha and John Igos, Comp ck by Steven, Gilbet, Watarak, Pais Asuari; consultant check by Steve Hayward and team Feb 2016.
\ide UTF-8
\h Esra
\toc3 ESR
\toc2 Esra
\toc1 Esra Osirizir Akɨnafarim
\mt Esra Osirizir Akɨnafarim
\mt2 O
\mt1 Esra
\imt Akar faragha zuim
\ip Akɨnafarir Esra osirizim, a Judan Atrivibar 2 Eghaghaniba uam adagh ivɨragha, eghaghanir maba uam ada osiri. 2 Eghaghanibar Akɨnafarimɨn aven, e gari, osɨmtɨziba Israelia bativizɨ, men avɨrim ghua Babilonɨn kantrin kalabusɨn iti. Ezɨ Godɨn Dɨpenir Jerusalemɨn itim ko Jerusalemɨn nguibar ekiam uabɨ bar ikuvigha iti. Ezɨ Ezran Akɨnafarimɨn, Judan marazi Babilonɨn kalabus ategha uamategha uan nguazimɨn Judan Distrighɨn ize. Egha me ua Godɨn Dɨpenir igiam Jerusalemɨn an ingari.
\ip Esran Akɨnafarimɨn aven, an akuar pumuning ko mɨkezim iti.
\ip 1. Persian Atrivim Sairus mɨkemezɨ, Judan marazi faragha Babilonɨn kalabus ategha uamategha Judan Distrighɨn ize (Sapta 1--2).
\ip 2. Judaba ua Godɨn Dɨpenimɨn ingarigha, nɨmɨra nɨmɨra ua Godɨn ziam fer arazibar gɨn zui (Sapta 3--6).
\ip 3. Ezɨ azenir maba gɨvazɨ, Judan marazi uamategha Jerusalemɨn izezɨ, Esra men gumazir dapanimɨn iti. Esra Godɨn Arazibagh fofozir gumazir mam. Egha Godɨn ziam fer arazibar gɨn mangɨva, an apengan ikɨva, deragh dapiasa me mɨgei (Sapta 7--10).
\c 1
\ms Israelia uamategha  // Juda ko Jerusalemɨn izi
\mr (Sapta 1--2)
\s Atrivim Sairus ghaze, Judaba uamategh uan nguazimɨn mangam
\r (2 Eghaghaniba 36:22-23)
\p
\v 1 \x - \xo 1:1 \xo*\xt Jeremaia 25:11-14; 29:10\xt*\x*Sairus kantri Persian atrivimɨn itir dughiamɨn, an azenir faraghavɨra zuimɨn, Ikiavɨra Itir God, akam inigha izir gumazim Jeremaia mɨkemezir akam damightɨ, a guizɨn otivasa, Sairusɨn nɨghnɨzim fezɨ, an akar kam osirigha, a isa nguazir an ativagha gariba bagha bar da amangi. Eghtɨ akar kam nguazir an ativaziba bar dar mangɨtɨ, gumazir akar kam inigha zuiba, gumazamiziba bagh a dɨponam.
\p
\v 2 \x - \xo 1:2 \xo*\xt Aisaia 44:28\xt*\x*Kar Persian Atrivim Sairusɨn mɨgɨrɨgɨam, “Ikiavɨra Itir God, a Godɨn uan Nguibamɨn itim, a nguazimɨn itir kantriba bar na ganɨngizɨ, kɨ dagh atifa. Egha Judan Distrighɨn aven Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn, uan Dɨpenimɨn ingarasa na amɨsefe. 
\v 3 Eghtɨ gumazir manaba ian tongɨn ikɨ, God me ko ikɨtɨ, me ateghtɨ, me Jerusalemɨn mavanang Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ingar. A Israelian God, egha Jerusalemɨn itir God. 
\v 4 Eghtɨ danganir manabar itir Israelian varazira, ia bar moghɨra men akuragh bizir aghuiba me danɨngtɨ, me da inigh mangɨ. Ia silva ko gol, dagheba, asɨziba, ingangarir biziba, ko bizir me Godɨn Dɨpenimɨn ofa damuamin taba, uan ifongiamɨn gɨn mangɨ da isɨ pura me danɨng. Kar Godɨn Dɨpenir Jerusalemɨn nguibamɨn ikiamim.”
\p
\v 5 Ezɨ Judan anabam ko Benjaminɨn anabamɨn adarazir gumazir dapaniba, ko ofa gamir gumaziba ko Livain anabamɨn adarasi, me gumazamizir God men duaba fezɨ me uamategh Jerusalemɨn mangasa ifongeziba, bar dɨkavigha, Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim uam an ingarsɨ mangasava ami. 
\v 6 Ezɨ men boroghɨn itir darasi, men akurvagha silvan itarir ekiaba ko gol ko dagheba me ganɨngi. Egha uaghan bizir aghuir ivezim bar pɨn koziba sara me ganɨngi. Egha Godɨn Dɨpenimɨn ofa damuamin asɨziba sara pura me ganɨngi. Egha biziba aterir asɨziba sara uaghan pura me ganɨngi. 
\v 7 Ezɨ Atrivim Sairus uaghan, Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn itir itarir aghuiba ko, itarir dɨpam apiba sara me ganɨngi. Itariba ko itarir dɨpam apiba, Atrivim Nebukatnesar fomɨra ghua Israelia ko mɨsogha me abɨragha Jerusalemɨn da inigha izegha, da isa uan asebar dɨpenim gatɨ. 
\v 8 Persian Atrivim Sairus datɨrɨghɨn bizir kaba isava Mitredat ganɨngi, an atrivimɨn dagɨar dɨpenimɨn garir gumazim. Ezɨ Mitredat da mengegha da isa Sesbasar ganɨngi, a Judan anabamɨn gumazir dapanir bar ekiam.
\p
\v 9-10 Bizir kabar dɨbobonim a kamakɨn: 30plan golɨn itarir ofa damuamiba, ko 1,000plan silvan itarir ofa damuamiba, ko 29plan itarir igharaziba, ko 30plan golɨn itarir muziariba, ko 410plan silvan itarir muziariba, ko 1,000plan itariba ko dɨpaba apir itarir guar igharaziba.\f + \fr 1:9-10 \fr*\ft Ves 9 ko 10ɨn aven, Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f*
\p
\v 11 Gol ko silvan itarir kaba, bar moghɨra dar dɨbobonim 5,400ɨn tu. Ezɨ Sesbasar bizir kaba inigha, Israelian igharaziba ko Babilonɨn nguibar ekiam ategha Jerusalemɨn zui.
\c 2
\s Israelian gumazamizir uamategha Jerusalemɨn ghuezibar dɨbobonim
\r (Nehemia 7:4-73)
\p
\v 1 Bar fomɨra, Nebukatnesar Babilonɨn atrivimɨn itir dughiamɨn, a ghua Judabav mɨsogha men gumazamizir avɨrim inigha Babilonɨn kalabusɨn ikiasa me inigha ize. Egha gɨn gumazamizir avɨrim Babilon ategha iza, Jerusalem ko Judan danganir mabar iti. Me vaghvagha ua uan inazir afeziabar nguazibar iti. 
\v 2 Judan anabamɨn gumazir dapanibar ziabar kara: Serubabel, Josua, Nehemia, Seraia, Relaia, Mordekai, Bilsan, Mispar, Bikvai, Rehum, Ko Bana. Israelian anababar adarazir kalabus ategh uamategh Jerusalemɨn mangamiba, men ziaba ko men dɨbobonim kara:
\b
\li
\v 3-20 Parosɨn ovavir boribar gumaziba, men dɨbobonim 2,172ɨn tu.
\li Ezɨ Sefatian ovavir boribar gumaziba, 372.
\li Ezɨ Aran ovavir boribar gumaziba, 775.
\li Ezɨ Pahatmoapɨn ovavir boribar gumaziba, 2,812. (Me Jesua ko Joapɨn ikɨzimningɨn ovavir boriba.)
\li Ezɨ Elamɨn ovavir boribar gumaziba, 1,254.
\li Ezɨ Satun ovavir boribar gumaziba, 945.
\li Ezɨ Sakain ovavir boribar gumaziba, 760.
\li Ezɨ Banin ovavir boribar gumaziba, 642.
\li Ezɨ Bebain ovavir boribar gumaziba, 623.
\li Ezɨ Asgatɨn ovavir boribar gumaziba, 1,222.
\li Ezɨ Adonikamɨn ovavir boribar gumaziba, 666.
\li Ezɨ Bikvain ovavir boribar gumaziba, 2,056.
\li Ezɨ Adinɨn ovavir boribar gumaziba, 454.
\li Ezɨ Aterɨn ovavir boribar gumaziba, 98. (An ziar mam. Hesekia.)
\li Ezɨ Besain ovavir boribar gumaziba, 323,
\li Ezɨ Joran ovavir boribar gumaziba, 112.
\li Ezɨ Hasumɨn ovavir boribar gumaziba, 223.
\li Ezɨ Gibarɨn ovavir boribar gumaziba, 95.
\b
\p
\v 21-35 Kar Judan nguibabar ziaba, gumazir uamategha Judan izeziba, men inazir afeziaba nguibar kaba fomɨra dar iti, ezɨ men ovavir boriba datɨrɨghɨn uamategha dagh apia. Nguibabar ziaba ko gumazibar dɨbobonibar kara:
\b
\li Betlehemɨn nguibamɨn gumaziba, 123.
\li Ezɨ Netofan nguibamɨn gumaziba, 56.
\li Ezɨ Anatotɨn nguibamɨn gumaziba, 128.
\li Ezɨ Asmavetɨn nguibamɨn gumaziba, 42.
\li Ezɨ Kiriat Jearimɨn nguibam ko Kefiran nguibam ko Berotɨn nguibamɨn gumaziba, 743.
\li Ezɨ Rama nguibam ko Geban nguibamɨn gumaziba, 621.
\li Ezɨ Mikmasɨn nguibamɨn gumaziba, 122.
\li Ezɨ Betel nguibam ko Ain nguibamɨn gumaziba, 223.
\li Ezɨ Nebon nguibamɨn gumaziba, 52.
\li Ezɨ Makbisɨn nguibamɨn gumaziba, 156.
\li Ezɨ Elamɨn nguibar igharazimɨn gumaziba, 1,254.
\li Ezɨ Harimɨn nguibamɨn gumaziba, 320.
\li Ezɨ Lotɨn nguibam ko Haditɨn nguibam ko Ono nguibamɨn gumaziba, 725.
\li Ezɨ Jerikon nguibamɨn gumaziba, 345.
\li Ezɨ Senan nguibamɨn gumaziba, 3,630.
\b
\p
\v 36-39 Kar ofa gamir gumazibar ikɨzir, uamategha Jerusalemɨn ghueziba, men gumazibar ziaba ko men dɨbobonibar kara:
\b
\li Jedaian ikɨzim, men inazir afeziam Jesua, an adarasi, 973.
\li Ezɨ Imerɨn ikɨzimɨn gumaziba, 1,052.
\li Ezɨ Pasurɨn ikɨzimɨn gumaziba, 1,247.
\li Ezɨ Harimɨn ikɨzimɨn gumaziba, 1,017.
\b
\p
\v 40-42 Ezɨ Livain anabamɨn adarazir uamategha Jerusalemɨn ghueziba, men ziaba ko men dɨbobonibar kara:
\b
\li Jesuan ikɨzim ko Katmielɨn ikɨzimɨn gumaziba, 74. (Ikɨzir kamningɨn inazir afeziam, Hodavia.)
\li Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn onger akabar faragha zuir gumaziba, 128. (Ikɨzir kamɨn inazir afeziam, Asap.)
\li Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn tiar akar ekiamɨn garir gumaziba, men ikɨzibar gumaziba, 139. (Men inazir afeziabar ziabar kara: Salum, ko Ater, Talmon, Akup, Hatita, ko Sobai.)
\b
\p
\v 43-54 Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn ingangarir gumazir uamategha Jerusalemɨn ghueziba, men ikɨzibar ziabar kara:
\b
\li Siha ko Hasufa, Tabaot,
\li Keros, Siaha, Padon ko,
\li Lebana, Hagaba, Akup ko,
\li Hagap, Samlai, Hanan ko,
\li Gidel, Gahar, Reaia ko,
\li Resin, Nekoda, Gasam ko,
\li Usa, Pasea, Besai ko,
\li Asna, Meunim, Nefisim ko,
\li Bakbuk, Hakufa, Harhur ko,
\li Baslut, Mehida, Harsa ko,
\li Barkos, Sisera, Tema ko,
\li Nesia ko Hatifa.
\b
\p
\v 55-57 Ezɨ Solomonɨn ingangarir gumazibar ovavir boribar ziabar kara: me uaghan uamategha Jerusalemɨn ghue:
\b
\li Sotai ko Hasoferet, Peruda ko,
\li Jala, Darkon, Gidel ko,
\li Sefatia, Hatil, Pokeret, Hasebaim, ko Ami.
\b
\p
\v 58 Godɨn Dɨpenimɨn ingangarir gumazibar ovavir boriba, ko Solomonɨn ingangarir gumazibar ovavir boriba, men dɨbobonim 392.
\p
\v 59-60 Ezɨ Delaian ikɨzim, ko Tobian ikɨzim, ko Nekodan ikɨzim, men gumazibar dɨbobonim 652. Men nguibabar kara: Telmela, ko Telharsa, Kerup, Adan ko Imer. Gumazir kaba uari uan inazir afeziabar ziabagh fozir puvatɨ. Kamaghɨn, me deravɨra uari akaghan kogh suam, me guizbangɨra Israelian adarasi, o puvatɨ.
\p
\v 61-62 \x - \xo 2:61-62 \xo*\xt Dɨboboniba 16:39-40\xt*\x*Ezɨ ofa gamir gumazibar ikɨzir kaba, me ziaba itir akɨnafarimɨn aven gara uarir tongɨn uan inazir afeziabar ziaba bagha ruia dar apizir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, me deragha uarigh fozir puvatɨ, me guizbangɨra ofa gamir gumaziba, o puvatɨ. Men ziabar kara: Habaia, Hakos, ko Barsilai. Barsilain ikɨzimɨn inazir afeziam fomɨra Gileatɨn Distrighɨn Barsilain ikɨzir igharazimɨn guivimɨn ike. Egha gumazir kam, uan amuimɨn afeziamɨn ziam ini. Gumazir 3plan kabar ikɨziba, uan inazir afeziar tamɨn ziar tamɨn apizir puvatɨzɨ, gumazir dapaniba ghaze, me ofa gamir gumaziba puvatɨ, me pura gumazir kɨnibar mɨn iti.
\p
\v 63 \x - \xo 2:63 \xo*\xt Dɨboboniba 27:21\xt*\x*Ezɨ Judan gavmanɨn gumazir ekiam God bagha ofa gamir daghebar aman men anogoroke. A ghaze, me mɨzuam ikɨ mangɨtɨ ofa gamir gumazitam otogh, Godɨn ifongiam gɨfoghsɨ, Urim ko Tumimɨn dagɨamningɨn satu gikararang egh suam, me guizbangɨra ofa gamir gumaziba, o puvatɨ.
\b
\li
\v 64-67 Israelian gumazir uamategha ghueziba bar moghɨra, men dɨbobonim 42,360ɨn tu.
\li Ezɨ men ingangarir gumaziba ko amizibar dɨbobonim 7,337.
\li Ezɨ men onger akabar faragha zuir gumazamizibar dɨbobonim 200.
\li Ezɨ hoziaba 736.
\li Ezɨ kamelba 435.
\li Ezɨ donkiba 6,720.
\li Ezɨ donkin apuriba ko hoziar amebaba uarir ikia otezir nguziba, me mul dagh arɨgha, 245plan mulba inigha ize.
\b
\p
\v 68 Egha Israelia iza Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenimɨn otivigha, men gumazir dapanir maba, Godɨn Dɨpenim uam an ingarasa uan biziba isa ofan mɨn puram akurvaghasa ada anɨngi. Me danganir Godɨn Dɨpenim faragha ikezimɨn an ingaram. 
\v 69 Gumazir bizir avɨriba itiba, ko gumazir bizir muziariba itiba, me itir biziba, me dar mɨrara ghua biziba isa da anɨdi. Ezɨ golɨn osɨmtɨzim ghua 500 kilogremɨn tu. Ezɨ silvan osɨmtɨzim ghua 2,800 kilogremɨn tuzɨ, ofa gamir gumazibar korotiaba, da 100pla.
\p
\v 70 \x - \xo 2:70 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 9:2; Nehemia 11:3\xt*\x*Ezɨ ofa gamir gumaziba ko Livain adarasi, ko gumazamizir igharazir maba, me Jerusalemɨn aven ko an boroghɨn iti. Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn onger akabar faragha zuir gumazamiziba, ko Godɨn Dɨpenimɨn tiar akar ekiamɨn garir gumaziba, ko Godɨn Dɨpenimɨn ingangarir gumaziba, me Jerusalemɨn boroghɨn itir nguibabar apia. Ezɨ Israelian gumazamizir igharaziba uan nguibar men inazir afeziaba fomɨra apiazibara iti.
\c 3
\ms Israelia uamategha Godɨn Dɨpenimɨn ingari
\mr (Sapta 3--6)
\s Me uamategha  // Godɨn ziam fer arazim gami
\p
\v 1 Israelia bar, deravɨra uan nguibabar apiaghav itima, namba 7ɨn iakɨnim oto. Ezɨ me bar iza navir vamɨra ikia Jerusalemɨn uari akufa. 
\v 2 \x - \xo 3:2 \xo*\xt Ua Me Ini 27:1\xt*\x*Ezɨ Jehosadakɨn otarim Josua, ko ofa gamir gumazir igharaziba, ko Sealtielɨn otarim Serubabel uan adarazi ko, me bar uamategha Israelian God bagha ofa gamir dakozimɨn ingari. Kar, asɨziba tue da bar isia mɨghɨrir ofabagh amir dakozim. Fomɨra, Godɨn gumazim Moses Osirizir Arazim, me an gɨn ghua dakozir kamɨn ingari. 
\v 3 \x - \xo 3:3 \xo*\xt Dɨboboniba 28:1-8\xt*\x*Me distrighɨn kamɨn itir gumazir igharazibar atiatia, egha puvatɨ, me ofa gamir dakozir faragha ikezimɨn danganim, a gisɨn uam an ingari. Egha me mɨzaraziba ko guaratɨzibar Ikiavɨra Itir God bagha asɨziba tue da bar isia mɨghɨrir ofabagh ami. 
\v 4 \x - \xo 3:4 \xo*\xt Dɨboboniba 29:12-38\xt*\x*Ezɨ Averpenibar Ikiamin Dughiar Ekiam otozɨ, me Moses Osirizir Araziba mɨkemezɨ moghɨn amua, bizir God damuasa me mɨkemeziba, me dughiabar zurara asɨziba tue da bar isia mɨghɨrir ofabagh ami. 
\v 5 \x - \xo 3:5 \xo*\xt Dɨboboniba 28:11--28:31\xt*\x*Egha me uaghan dughiabar zurara asɨziba tue da bar isia mɨghɨrir ofabagh amuavɨra ikia, egha iakɨnir igiamɨn dughiar ekiaba bagha ofabagh amua, uaghan Ikiavɨra Itir God ua bagha inabazɨ moghɨn, me isar ekiaba bagha ofaba a ganɨdi. Egha me uaghan uan ifongiamɨn pura danɨngamin ofabagh ami. 
\v 6 Gumazamiziba namba 7ɨn iakɨnimɨn dughiar faragha zuir aruemɨn, me dughiar kamɨn ofan bar isia mɨghɨriba Ikiavɨra Itir God ganɨga iza ghua kamaghɨra iti. Egha me tɨghar maghɨn Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ingarsɨ dagɨar ekiar an apengan ikɨ gavgavim a danɨngamiba, tɨghar dar arɨgham.
\s Me uamategha Godɨn Dɨpenimɨn ingari
\p
\v 7 Persian Atrivim Sairus, Israelian amamangatɨzɨ, me Lebanonɨn nguazimɨn itir temer sidaba iniam. Kamaghɨn, gumazamiziba dagheba ko temer olivɨn borem gumazir dapanibagh anɨngizɨ, me da isa Lebanonɨn kantrin nguibar ekiamning Tair ko Saidon, aningɨn gumazamizibar amadagha temer kabagh ivese. Ezɨ Tair ko Saidonɨn gumaziba uan temer sidan kaba inigha ongarim moghɨn ghua, Jopan nguibar ekiamɨn da amadazɨ da ize. Ezɨ Israelia uaghan dagɨaba isava dagɨabar aghorir ingangarir gumaziba ko dɨpenibar ingarir gumazibagh anɨngi.
\p
\v 8 Ezɨ Israelia uamategha Jerusalemɨn izezir dughiamɨn, dughiar maba ghua azenir pumuning oto. Egha ghua an iakɨnir pumuningɨn otozɨ, ingangarim guizbangɨra dɨkafi. Me datɨrɨghɨn Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim uam an ingari. Gumazir dapanim Serubabel, a Sealtielɨn otarim, ko ofa gamir gumaziba Josua, a Jehosadakɨn otarim, ko aningɨn adarazi bar, kar ofa gamir gumaziba ko Livaiba ko men marasi, bar kalabuziam ategha uamategha Jerusalemɨn izeziba, me ingangarir kam gami. Me Livain gumazir 20plan azenibar ikegha ghuavanadiba, me me isa Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ingangarimɨn gumazir dapanibar me amɨsefe. 
\v 9 Kamaghɨn amizɨ, Jesua uan otariba ko an ikɨzim, kar Livain anabamɨn gumaziba, me Katmiel uan otariba ko, kar Judan anabamɨn adarasi, me uari inigha ingangarir kamɨn faragha zui. Ezɨ Henadatɨn ovavir boriba, me uaghan men akura. Me uaghan Livain adarasi.
\p
\v 10 \x - \xo 3:10 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 25:1\xt*\x*Ezɨ dɨpenimɨn ingarir gumaziba, dagɨar ekiaba isa Dɨpenimɨn apengan ikɨ gavgavim a danɨngasa, da arɨki. Ezɨ dughiar kamra, ofa gamir gumaziba uan ofa gamir korotiaba aghuigha, sɨghaba sara iza faraghavɨra iza uan danganim ini. Ezɨ Livaiba, kar Asapɨn adarasi, me vaghvagha tambarinbar suigha izi. Egha me bar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fe, Israelian Atrivim Devit fomɨra mɨkemezɨ mokɨn. 
\v 11 \x - \xo 3:11 \xo*\xt 1 Eghaghaniba 16:34; 2 Eghaghaniba 5:13; 7:3; Onger Akaba 100:5; 106:1; 107:1; 118:1; 136:1; Jeremaia 33:11\xt*\x*Me bar akongegha uarira uari ikarvazir ighiabagh amua Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fava a mɨnabi:
\b
\q1 “Ikiavɨra Itir God, a bar dera!
\q2 Guizbangɨra, a zurara Israelian apangkuvigha mamaghɨra iti.”
\b
\m Me gara guizbangɨra fo, ingangarir gumaziba Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn dagɨar ekiar an apengan ikɨ gavgavim a danɨngamiba, me da arɨghizɨ da iti. Kamaghɨn amizɨ, me bar uan gavgavibar pamtemɨn tiariba akara Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fe. 
\v 12 \x - \xo 3:12 \xo*\xt Hagai 2:3\xt*\x*Ofa gamir gumazibar gumazir ghurir avɨriba, ko Livain gumazir ghuriba ko men anababar gumazir dapanir ghuriba, fomɨra Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenir faragha ikezim gɨnɨghnɨgha, egha ingangarir gumazir kabar garima, me ua Dɨpenimɨn ingarima, me puvɨrama azi. Ezɨ gumazir igharaziba bar akongegha tiariba akara dei. 
\v 13 Araghasɨzim ko azirakam bar ekevezɨ, saghon mar itir gumaziba men nɨgɨnir dafar kam baragha egha fozir puvatɨ, me araghasi, o me azi. Me men nɨgɨnimram orasi.
\c 4
\s Apaniba Israelian ingangarim apɨrasa
\p
\v 1 Ezɨ Juda ko Benjaminɨn anabamɨn apaniba orazima, Israelia kalabus ategha uamategha iza Ikiavɨra Itir God bagha Dɨpenimɨn ingari. A Israelian God. 
\v 2 \x - \xo 4:2 \xo*\xt 2 Atriviba 17:24-41\xt*\x*Egha me ghua Serubabel ko anababar gumazir dapaniba batogha kamaghɨn me mɨgei, “E ia ko Godɨn Dɨpenimɨn ingarasa. E uaghan ian Godɨn ziam fe. Bar fomɨra, Asirian Atrivim Esarhadon e amadazɨ e iza kantrin kamɨn iti. Egha e kagh izezir dughiamɨn ikegha iza datɨrɨghɨn, e ian God bagha ofabagh amuavɨra iti.”
\p
\v 3 Ezɨ Serubabel ko Josua ko gumazir dapaniba kamaghɨn me mɨgei, “Ia en akuragh Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ingaran e aghua. Persian Atrivim Sairus mɨkemezɨ moghɨn, e uari an ingaram.” 
\v 4 Fomɨra nguazir kamɨn izezir gumazir kaba me pazɨ me damuasava amua ghaze, men naviba ikuvigh egh atiatigh Godɨn Dɨpenimɨn ingangarim ategham. 
\v 5 Egha me dagɨaba isa Persian gavmanɨn ingarir gumazir dapanibagh anigha Israelian ingangarim aghorɨv kunasa me gaghori. Me kamaghɨn amua ghua gɨn Atrivim Dariusɨn dughiam oto.
\s Apaniba Judaba isa kot gatɨ
\p
\v 6 \x - \xo 4:6 \xo*\xt Esta 1:1\xt*\x*Ezɨ dughiar maba gɨvazɨ, Atrivim Darius aremezɨ, Atrivim Serksis an danganim inigha Persian atrivimɨn oto. An faraghavɨra zuir dughiaba, Israelian apaniba akaba me gasir akɨnafarim osirigha a bagh anemada.
\p
\v 7 Ezɨ gɨn Serksis aremezɨ, Atrivim Artaserksis an danganim inigha Persian atrivimɨn oto. Ezɨ Bislam ko Mitredat koma Tabel, koma gumazir me ko ingariba akɨnafarim osirigha Persian Atrivim Artaserksis bagha anemada. Me Aramɨn akamɨn akɨnafarim osiri. Eghtɨ gumazir a dɨponamim, Persian akamɨn a gɨgham.\f + \fr 4:7 \fr*\ft Akɨnafarir kamɨn mɨgɨrɨgɨam, ves 4:7 tugha ghua ves 6:18ɨn, me Hibrun akamɨn an osirizir pu. Puvatɨ. Me Aramɨn akamɨn an osiri.\ft*\f* 
\v 8 Ezɨ gavmanɨn gumazir faraghavɨra itim Rehum, ko Simsai provinsɨn kamɨn akɨnafariba osirir gumazimning, aning Jerusalemɨn itir adarazir kotim gamua Atrivim Artaserksis bagha akɨnafarimɨn kamaghɨn an osiri.
\b
\pm
\v 9 “Dughiar aghuim Atrivim, kɨ Rehum nɨn gavmanɨn gumazir faraghavɨra itim, ko Simsai provinsɨn kamɨn akɨnafariba osirir gumazim. Ga, ko ingarir gumaziba, me jasba, ko gavmanbar garir gumaziba, men nguibabar kara: Erekɨn provins, ko Babilonɨn kantrin ekiam ko Susan nguibar ekiam, a Elamɨn nguazimɨn itir nguibam. E bar nɨ bagha akɨnafarir kam osiri. 
\v 10 Fomɨra atrivir bar ekiam Asurbanipal, gumazamizir maba nguibar igharazibar men suigha me isa Samarian nguibar ekiam ko Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn me afe, me uaghan e ko akɨnafarir kam osiri.”
\b
\p
\v 11 Kar akɨnafarir me osirizim, me an mɨrara akɨnafarir igharazimɨn an osirigha anemada.
\b
\pm “Atrivim Artaserksis, e nɨn ingangarir gumaziba, e Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn ikia, mɨgɨrɨgɨar maba iti. Egha e akɨnafarir kam nɨ bagha anemadi. 
\v 12 O Atrivim, e kamaghsua, nɨ bizir kam gɨfogh. Judaba nɨn provinsɨn igharaziba ategha uamategha iza Jerusalemɨn nguibar ekiar kurar kam uam an ingari. Fomɨra nguibar ekiar kamɨn gumazamiziba, atrivimɨn akaba batozir gumazamiziba, egha me datɨrɨghɨn uan nguibamɨn dagɨar ekiar an apengan ikia gavgavim a ganɨdiba ko bɨriba ua dar ingaravɨra ikia, egha anegɨvasava ami. 
\v 13 O Atrivim, nɨ kamaghɨn fogh, gumazamiziba nguibar ekiar kam uam an ingarɨva an bɨriba agɨvagh, egh me gavman danɨngamin dagɨaba ko takisɨn igharaziba ko uam a danɨngan koghtɨ, gɨn nɨn dagɨar dɨpenimɨn dagɨar avɨriba puvatɨgham. 
\v 14 Nɨ en garava bizibar en akurvasi, kamaghɨn Judaba pazɨ nɨ damuva aghumsɨzim nɨ danɨngan e aghua. E kamaghsua, akɨnafarir kam nɨ oraghasa e nɨ bagha an osiri.
\pm
\v 15 “E kamaghɨn ifonge, nɨ uan akɨnafariba osirir gumazibav mɨkemeghtɨ, me mangɨ gavmanɨn akɨnafarir nɨn inazir afeziaba fomɨra osirizir osiziribar dɨpon. Jerusalemɨn gumazamiziba, akaba barazir puvatɨzir darasi. Fomɨra inazir afeziabar dughiam, gumazamizir kaba, atriviba ko provinsbar gumazir dapaniba kamaghɨra osɨmtɨziba me ganɨdi. Egha Jerusalemɨn gumazamiziba, atrivibar akaba batosi, kamaghɨn amizɨ, atriviba nguibar ekiar kam gasɨghasɨki.
\pm
\v 16 “Kamaghɨn, O Atrivim nɨ foghasa e kamaghɨn nɨ mɨgɨa ghaze, me ua nguibar ekiar kamɨn ingarɨva, an bɨriba agɨvaghtɨ, nɨ ua Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn provinsɨn kabagh ativaghan kogham.”
\s Atrivim men akam ikara
\p
\v 17 Ezɨ atrivim kamaghɨn men akɨnafarimɨn akam ikara:
\b
\pm “Dughiar aghuim. Gavmanɨn gumazir faraghavɨra itim Rehum, ko provinsɨn akɨnafariba osirir gumazim Simsai, ko gavmanbar garir gumazir igharaziba, ia Samaria ko nguazir igharazir Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn itiba, akɨnafarir kam ia bagha zui.
\pm
\v 18 “Akɨnafarir ia amadazim, me an gara Persian akamɨn kɨ oraghasa me a gɨgha a dɨbori. 
\v 19 Ezɨ kɨ akɨnafariba osirir gumazibav mɨkemezɨ, me akɨnafaribar gara egha fo, dughiar avɨribar Jerusalemɨn gumazamiziba akaba barazi puvatɨ, egha atrivibar akaba batosi. Ezɨ guizbangɨra gumazir kurar avɨrim nguibar ekiar kam gizɨfa. 
\v 20 Fomɨra atrivir gavgaviba Jerusalemɨn gara ikiava, Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn kaba bar dagh ativagha dar gari. Egha me gavman danɨngasa gumazamiziba da dagɨaba ko takisɨn igharagha garir avɨriba isi.
\pm
\v 21 “Kamaghɨn amizɨ, ia akar gavgavimra me bagh anemangɨ men anogoreghtɨ, me ua nguibar ekiar kamɨn ingaran markɨ. Egh me nararama oragh ikɨtɨ kɨ me mɨkɨmam. 
\v 22 Ia zuamɨra mangɨ bizir kam damigh. Ia a damighan koghtɨ, men ingangarim en atrivimɨn araziba ko dagɨaba iniamin tuavibagh asɨghasɨgham.” 
\v 23 Ezɨ me Atrivim Artaserksis da akɨnafarir kam inigha ghua Rehum ko Simsai ko gavmanbar garir gumazir igharaziba bagha ghua me oraghasa a dɨbori. Ezɨ me Judan gumazir Jerusalemɨn nguibamɨn itiba, akar bar gavgavimɨn nguibar ekiar kam uam an ingaran men anogoroke.
\b
\p
\v 24 \x - \xo 4:24 \xo*\xt Hagai 1:1; Sekaraia 1:1\xt*\x*Ezɨ Godɨn Dɨpenir Jerusalemɨn itim, an ingangarim pura tugha mamaghɨra iti. Egha kamaghɨra ikia ghua Darius Persian atrivimɨn otozir dughiam, an azenir pumuning oto.\f + \fr 4:24 \fr*\ft Ves 24, an a sapta 4 ves 5ɨn mɨgɨrɨgɨar otevimɨn tugha zui. Ezɨ 4:6-23, Atrivim Darius aremegha gɨvazɨ, azenir avɨribar gɨn bizir avɨrir otiviziba, an dar gun mɨgei.\ft*\f*
\c 5
\s Me ua Godɨn Dɨpenir ingangarim gami
\p
\v 1 \x - \xo 5:1 \xo*\xt Hagai 1:1; Sekaraia 1:1\xt*\x*Dughiar kamɨn, Godɨn akam inigha izir gumazimning, Hagai ko Sekaraia, Sekaraia a Idon ovavir borir mam. Aning gumazamizir Jerusalemɨn nguibam ko Judan nguazimɨn itiba bagha Godɨn akamɨn gun me mɨgei. Aning Israelian Godɨn ziamɨn gavgavimɨn mɨgei. Godɨn kam bar pɨn ikia me gatifa. 
\v 2 \x - \xo 5:2 \xo*\xt Hagai 1:12; Sekaraia 4:6-9\xt*\x*Ezɨ Serubabel, Sealtielɨn otarim, a ko Josua, Jehosadakɨn otarim, aning Godɨn akam inigha izir gumazir kamningɨn akam baregha, gumaziba inigha ua Jerusalemɨn Godɨn Dɨpenimɨn ingari. Ezɨ Godɨn akam inigha izir gumazir kamning, men akurvasi. 
\v 3 Dughiar kamɨn, Tatenai, Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn gavmanɨn gumazir dapanim. A ko Setar Bosenai, ko gumazir aning ko ingarir igharaziba, me Israelia amir biziba baregha zuamɨra Jerusalemɨn ghu. Egha Godɨn Dɨpenimɨn ingarir gumaziba kamaghɨn men azara, “Tina ia mɨkemezɨ, ia dɨpenir kam uam an ingari.” 
\v 4 Egha me uaghan Dɨpenimɨn ingarir gumazibar ziaba bagha men azai. 
\v 5 Ezɨ Godɨn damazim Judabar gumazir dapanibar garavɨra iti. Ezɨ Persian gavmanɨn gumazir dapanir pumuning gumaziba ingangarim damuan men anogoroghezir puvatɨgha, ghua Persian gumazir kaba ua Judaba amir bizir kamɨn gun mɨgɨa Darius bagh akɨnafarim osirigha, anemadagha mɨzua ghuav itima, an ikarvazimɨn akam ua ize. 
\v 6-7 Tatenai, Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn gavmanɨn gumazir dapanim, ko Setar Bosenai, ko gumazir aning ko ingarir igharaziba, me kamaghɨn Atrivim Darius bagha mɨgɨava osiri.
\b
\pm “Atrivim Darius, navir amɨrizim ko dabirabir aghuim nɨ ko ikɨ.
\pm
\v 8 “Nɨ kamaghɨn fogh, e Judan Distrighɨn ghuegha gari, Judaba uan Godɨn Gavgaviba Bar Itimɨn Dɨpenim uam an ingari. Me dagɨar dafar dɨghoreziba isa, palangɨn ighuvir me ighuvizibagh isɨn da afa zui. Egha ingangarim me deragh an gara a gamizɨ, a bar deragha zuamɨra ghuavɨra iti.
\pm
\v 9 “Ezɨ e men faragha zuir gumazibar diagha men azara, tinara ian amamangatɨzɨ, ia Godɨn Dɨpenim uam an ingara ingangarir kabagh ami? 
\v 10 Egha e uaghan men gumazir dapanir kabar ziaba bagha men azara, e ingangarir kamɨn faragha zuir darazir ziabagh fogh, da osirigh nɨ mɨkɨmam.
\pm
\v 11 “Ezɨ Judaba kamaghɨn e ikara, ‘E overiam ko nguazim gativazir Godɨn ingangarir gumaziba. En atrivir gavgavir mam fomɨra Dɨpenir kamɨn ingarigha anegɨvazɨ, e datɨrɨghɨn uam an ingari. 
\v 12 \x - \xo 5:12 \xo*\xt 2 Atriviba 25:8-12; 2 Eghaghaniba 36:17-20; Jeremaia 52:12-15\xt*\x*Fomɨra en inazir afeziaba Godɨn uan Nguibamɨn Itim gamizɨ, an atarava Kaldian gumazim Nebukatnesar, Babilonɨn atrivimɨn amamangatɨzɨ, a Godɨn Dɨpenim apɨrigha bar a gasɨghasigha, gumazamiziba inigha ghua Babilonɨn kalabus gatɨ. 
\v 13 \x - \xo 5:13-14 \xo*\xt Esra 1:2-11\xt*\x*Ezɨ gɨn Sairus Babilonɨn atrivimɨn itir dughiamɨn, an azenir faragha zuir kamɨn, an e mɨkemezɨ, e ua God Dɨpenimɨn ingari. 
\v 14 Fomɨra Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenimɨn aven, me Godɨn ziam fasa, gol ko silvan ingarizir itariba ko dɨpaba apir itarir avɨriba iti. Ezɨ Atrivim Nebukatnesar bar da inigha ghua Babilonɨn uan asemɨn dɨpenimɨn ada arɨki. Ezɨ gɨn Atrivim Sairus itariba ko dɨpaba apir itarir kaba isa en gumazir mam Sesbasar ganɨngi. Gumazir kam, Atrivim Sairus anemɨsevezɨ, a Judan Distrighɨn gavmanɨn gumazir dapanimɨn iti. 
\v 15 Ezɨ Atrivim Sairus, Sesbasar mɨgɨa ghaze, a ua bizir kaba inigh Jerusalemɨn mangɨ, danganir Godɨn Dɨpenim faragha ikezimra, uam an ingarigh bizir kaba an aven dar arɨkigh. 
\v 16 Kamaghɨn amizɨ, Sesbasar Jerusalemɨn izegha, Godɨn Dɨpenim bagha uam dagɨar ekiaba isa, Dɨpenimɨn apengan ikɨ gavgavim a danɨngasa, da arɨki. Dughiar kam iza datɨrɨghɨn ingangarim ghua, egha gɨvazir puvatɨ.’
\pm
\v 17 “Atrivim e uari, nɨ uan akɨnafariba osirir gumazibav kemeghtɨ, me Babilonɨn akɨnafaribar aven Atrivim Sairus mɨkemezir akar kam bagh deragh rui. Nɨ ti fogham, Atrivim Sairus a guizbangɨra Godɨn Dɨpenim uam an ingarasa me mɨkeme. Egh nɨ gɨn akam amadagh deragh e mɨkɨm suam, me dɨpenir kam uam an ingaram, o puvatɨgham.”
\c 6
\s Me uam Atrivim Sairusɨn akaba buri
\p
\v 1 Ezɨ Atrivim Darius mɨkemezɨ, an akɨnafariba osirir gumaziba Babilonɨn ghugha akɨnafarir Atrivim Sairus osiriziba bagha, gavmanɨn akɨnafaribar aven da buri. 
\v 2 Egha me Babilonɨn dar apizir puvatɨ. Me ghua Midianɨn Provinsɨn itir nguibar ekiam Ekbatanan tugha ruia akɨnafarir rɨghizir mamɨn api. Ezɨ akɨnafarir kam kamaghɨn mɨgei:
\b
\pm
\v 3 “Sairus atrivimɨn itir dughiamɨn, an azenir faragha zuimɨn, a ghaze, me ua Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenimɨn ingaram. Egh danganir kam, me asɨziba tue da isia mɨghɨrir ofabar amu egh ofan igharazir maba uaghan da inigh izam. Me Dɨpenim bagh dagɨar ekiaba isɨ dɨpenimɨn apengan ikɨ gavgavim a danɨngɨsɨ, dar arɨgham. Dɨpenir kamɨn siriam 27 mitan tughtɨ, an arozim mangɨ 27 mitan tugh. 
\v 4 Egh me dɨpenir bɨribar ingarsɨ dagɨar dafaba isɨ abiar 3pla uarigh isɨn dafɨ ghuavanang otogh, egh temer abiar ighuvir vamɨram a gisɨn datɨgh, egh ua kamaghɨra an ingar ghuavanang otogh. Egh atrivimɨn dagɨar dɨpenimɨn dagɨataba inigh bizir kabagh ivezɨva, egh ingangarir gumazibar ivezim uaghan me danɨng. 
\v 5 Egh me uaghan Godɨn ziam fɨsɨ, gol ko silvan ingarizir itariba ko dɨpaba apir itariba bar da inigh, mangɨ Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenir igiamɨn dar arɨkigh. Fomɨra Atrivim Nebukatnesar Jerusalemɨn bizir kaba inigha Babilonɨn ize. Ezɨ ia datɨrɨghɨn ua da inigh mangɨ dar danganibar arɨgh.”
\s Atrivim Darius ghaze, me ingangarim damu mangɨvɨra ikɨ
\p
\v 6 Atrivim Darius, a Sairus fomɨra osirizir akɨnafarimɨn gara fogha, uan ingangarir gumazir dapanibar akɨnafarim ikaragha kamaghɨn osiri:
\b
\pm “Dughiar aghuim, Tatenai, Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn gavmanɨn gumazir dapanim, ko Setar Bosenai, ko gumazir gua ko ingarir igharaziba, kɨ akar kam ia bagh anemadi. Ia pura Judabar gan, egh Godɨn Dɨpenimɨn ingangarim men anogoroghan markɨ. 
\v 7 Ia me ateghtɨ, Judan Distrighɨn gavmanɨn gumazir faragha zuim ko men gumazir dapaniba Godɨn Dɨpenim faragha ikezɨ naghɨn uam an ingar.
\pm
\v 8 “Kamaghɨn amizɨ, kɨ akar gavgavimɨn kamagh ia mɨgei, ia uaghan Judan gumazir dapanibar akuragh Dɨpenir kamɨn ingar. Me bizitam bagh mɨkɨmtɨ, ia bemɨra me bagh a givesegh. Kɨ dagɨar ia Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsbar gumazamiziba dama takisɨn mɨn isiba, kɨ dav gei, kar atrivimɨn dagɨaba. Kamaghɨn ingangarimɨn suighsuighan kogham. 
\v 9 Dughiabar zurara, Judan ofa gamir gumaziba, Godɨn uan Nguibam Itim bagh asɨziba tue da isia mɨghɨrir ofaba, ko ofan igharazir mabar amusɨ, bizir manam bagh ia mɨkɨmtɨ, ia da isɨ me danɨng. Bulmakaun apurir igiaba, sipsipɨn apuriba, sipsipɨn nguziba o wit, amangsɨzim, wainɨn dɨpam, o olivɨn borem, ia dughiatam ataghɨraghan markɨ, ia zurara dughiabar me danɨng. 
\v 10 Ia kamaghɨn damutɨ, me Godɨn uan Nguibamɨn Itim ifongezir ofabar amuva, a ko mɨkɨmtɨ, a na ko nan otaribagh nɨghnɨgh deragh e damuam.
\pm
\v 11 “Kɨ akar gavgavim, ua kamaghɨn ia mɨgei. Tina akam baraghan kogham, gumazitaba an dɨpenir bɨrimɨn agharitam asigh, anemɨnegh, an namnam giniva anemɨkɨzagham. Egh me an dɨpenim gasɨghasɨgh a damutɨ, a mati me bizir bar mɨzɨrɨziba inigha tintinibar dar pozim mɨkɨni. 
\v 12 God, Jerusalem ginabagha ghaze, a kagh ikiam. Eghtɨ nɨ tina, atrivitam o gumazir kɨnitam, nɨ akar kam batuegh Godɨn Dɨpenir Jerusalemɨn Itim gasɨghasightɨ, God pazɨvɨra nɨ damigham. Kɨ Atrivim Darius, akar gavgavir kam gami. Ia bar deraghvɨra an gɨn mangɨ.”
\s Me God baghavɨra Dɨpenir kam amɨsefe
\p
\v 13 Ezɨ gavmanɨn gumazir dapanim Tatenai, ko Setar Bosenai, ko gumazir aning ko ingarir igharaziba, me Atrivim Dariusɨn akar gavgavim baraki, egha bar a mɨkemezɨ moghɨram ami. 
\v 14 \x - \xo 6:14 \xo*\xt Hagai 1:1; Sekaraia 1:1\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, Judan gumazir dapaniba ingangarim bar deraghavɨra a gamua ghuavɨra iti. Ezɨ Godɨn akam inigha izir gumazimning Hagai, ko Idon ovavir borim Sekaraia, aning gavgavim me ganɨga me abɨri. Ezɨ Israelian God mɨkemezɨ moghɨn, me ingaravɨra ikia ghua anegɨfa. Egha Persian atriviba Sairus ko Darius ko Atrivim Artaserksis, me bar mɨkemezɨ moghɨra, Judaba Godɨn Dɨpenimɨn ingari. 
\v 15 Egha Darius atrivimɨn itir dughiamɨn, me namba 6ɨn azenimɨn, Adarɨn iakɨnimɨn, namba 3ɨn aruemɨn, me Godɨn Dɨpenim agɨfa.\f + \fr 6:15 \fr*\ft Judabar iakɨnim Adar, an en iakɨnimning Februari ko Masɨn otifi.\ft*\f* 
\v 16 Egha Israelɨn gumazamiziba bar, ofa gamir gumaziba, Livaiba, ko gumazamizir kalabus ategha uamategha izezir igharaziba, me bar Godɨn ziam famin isar ekiam gamua, Godɨn Dɨpenim isa an agharim garɨgha, bar akongegha ghaze, dɨpenir kam a Godɨn Dɨpenimra. 
\v 17 Me Godɨn Dɨpenim gɨnɨghnɨghamin ofabagh amua, 100plan bulmakaun apuriba, 200plan sipsipɨn apuriba, 400plan sipsipɨn nguziba ko 12plan memen apuriba isa ofabagh ami. Me memen kaba, Israelɨn anababar 12pla vaghvagha, men arazir kuraba batoghasa dar ofa gami. 
\v 18 Egha uaghan me Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenimɨn arazibar gɨn mangasa, ofa gamir gumaziba ko Livaiba amɨsevegha, ingangariba ko ingangarir danganibar ua me arɨsi. Me Moses Akɨnafarimɨn Osirizɨ moghɨram ami.
\s God Israelia Gitazir Dughiam, me a gɨnɨghnɨgha isam gami
\p
\v 19 \x - \xo 6:19 \xo*\xt Ua Me Ini 12:1-20\xt*\x*Gɨn izir azenimɨn, iakɨnir faraghavɨra zuimɨn, namba 14ɨn aruem, gumazamizir kalabus ategha uamategha izezir kaba, God Israelia Gitazir Dughiam gɨnɨghnɨgha isam gamua bar akonge. 
\v 20 Ofa gamir gumaziba ko Livaiba ruegha uari akɨrigha Godɨn damazimɨn zue. Egha Livaiba, God Israelia gitazir ofabar amuasa sipsipɨn nguzibav soke. Tuavir kamɨn me Israelian kalabus ategha ua izeziba, ko ofa gamir gumaziba, ko me uari bagha ofabagh ami. 
\v 21 Ofan me amir asɨzir tuzir kaba, Israelian kalabus ategha ua izeziba, me bar uari inigha da ame. Ezɨ uaghan nguazir kamɨn itir gumazamizir igharaziba, me ikɨzir igharazibar arazir mɨzɨrɨziba ategha, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fasa ifonge, a Israelian God, me bar uari inigha ofan kabar asɨzir tuziba ame. 
\v 22 Me aruer 7plan bar akuegha Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam Damuamin Dughiam, an isam gami. Me fo, Ikiavɨra Itir God, Asirian atrivim gamizɨ a me ko navir amɨrizim inigha, Israelia Godɨn Dɨpenimɨn ingangarimɨn men akura. Kamaghɨn amizɨ, me guizbangɨra bar akonge.
\c 7
\ms Esra Jerusalemɨn amizir ingangariba
\mr (Sapta 7--10)
\s Esra Jerusalemɨn oto
\p
\v 1-5 Azenir avɨriba gɨvazɨma gɨn, Artaserksis Persian atrivimɨn itima, gumazir mam Babilonɨn iti, an ziam Esra. Esra an Aronɨn ovavir boribar mav. Esran inazir afeziabar ziabar kara: Esra, a Seraian otarim. Ezɨ Seraia, Asarian otarim. Ezɨ Asaria, Hilkian otarim. Ezɨ Hilkia, Salumɨn otarim. Ezɨ Salum, Sadokɨn otarim. Ezɨ Sadok, Ahitupɨn otarim. Ezɨ Ahitup, Amarian otarim. Ezɨ Amaria, Asarian otarim. Ezɨ Asaria, Meraiotɨn otarim. Ezɨ Meraiot, Serahian otarim. Ezɨ Serahia, Usin otarim. Ezɨ Usi, Bukin otarim. Ezɨ Buki, Abisuan otarim. Ezɨ Abisua, Finiasɨn otarim. Ezɨ Finias, Eleasarɨn otarim. Ezɨ Eleasar, Aron otarim. Ezɨ Aron, a ofa gamir gumazibar dapanim.
\p
\v 6-7 Bar fomɨra Ikiavɨra Itir God, Israelian God, uan Araziba isa Moses ganɨngi. Ezɨ Esra deravɨra Moses Osirizir Arazibagh fo. Ezɨ dughiabar zurara, God deraghavɨra Esra gami, kamaghɨn Esra bizir tiziba bagha Atrivim Artaserksisɨn azangsɨsi, ana ganɨdi. Egha Artaserksis atrivimɨn itima, an namba 7ɨn azenimɨn, Esra Israelian gumazamizir igharaziba ko Babilon ategha ua Jerusalemɨn zui. Men aven ofa gamir gumaziba ko Livaiba, ko onger akabar faragha zuir gumaziba, ko Godɨn Dɨpenimɨn garir gumaziba koma, Godɨn Dɨpenimɨn ingangarimɨn gamir gumaziba. 
\v 8-9 Esra me ko, iakɨnir faraghavɨra itimɨn, an aruer farazimɨn Babilon ategha Jerusalemɨn zui. Ezɨ God men akurazɨ, me iakɨnir namba 5ɨn, an aruer farazimɨn Jerusalemɨn oto. 
\v 10 Esra, Ikiavɨra Itir Godɨn Arazibagh fogh deravɨra dar gɨn mangasa, pamtemɨn ingarir gumazim. Egha a uaghan arazir God ifongeziba ko bizir a damuasa me mɨkemeziba, deravɨra Israelian sure damutɨ, me uaghan deravɨra dar gɨn mangam.
\s Atrivim Artaserksis, Esra bagha akɨnafarim osiri
\p
\v 11 Ofa gamir gumazir kam Esra, a uaghan Godɨn Arazibagh fozir gumazibar mav, a Ikiavɨra Itir Godɨn Akar Gavgaviba ko arazir God ifongeziba, a bar dagh fo. Ezɨ dughiar kamɨn, Atrivim Artaserksis akɨnafarir mam osirigha Esra ganɨngi. Ezɨ akɨnafarim kamaghɨn mɨgei:
\b
\pm
\v 12 “Kɨ Atrivim Artaserksis, kɨ kantrin atrivibar atrivir ekiam. Dughiar aghuim Esra, nɨ ofa gamir gumazim, egha Godɨn Uan Nguibamɨn Itimɨn Araziba, nɨ bar adagh fo. 
\v 13 Kɨ akar gavgavimɨn uan ingangarir gumazibav kemegha ghaze, Israelian gumazamizir datɨrɨghɨn kagh itiba, ko ofa gamir gumaziba, ko Livaiba, men nɨn gɨn Jerusalemɨn mangɨsɨ ifuegh, egh me mangɨ.
\pm
\v 14 “Kɨ 7plan gumazir nɨghnɨzir aghuiba na ganɨdiba ko, e nɨ amadaghtɨ, nɨ mangɨ Jerusalem ko Judan gumazamiziba itir danganiba bar dar gan, egh kamaghɨn me gɨfogham, me Godɨn Arazibar suiragha dar gɨntɨsi, o puvatɨ. Godɨn Arazimɨn Akɨnafarir kam, a nɨn agharimɨn iti, ezɨ nɨ an suiraghav iti. 
\v 15 Ezɨ kɨ uan fofozir gumaziba ko, gol ko silva ko bizir aghuitaba inigh Israelian God danɨngasa. Eghtɨ nɨ bizir aghuir kaba inigh mangɨ Godɨn Dɨpenir Jerusalemɨn itimɨn dar arɨgh. 
\v 16 Egh uaghan, nɨ Babilonɨn Distrighɨn inizir gol ko silvaba inigh mangɨ. Egh uaghan, bizir Israelia ko ian ofa gamir gumaziba Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenimɨn ingarasa puram anɨngiziba, nɨ da inigh mangɨ.
\pm
\v 17 “Nɨ deravɨra dagɨabar amu. Nɨ bulmakaun apuriba ko, sipsipɨn apuriba ko sipsipɨn nguziba, ko wit ko wain, givezegh da inigh mangɨ Jerusalemɨn itir Godɨn Dɨpenimɨn otogh ofa gamir dakozimɨn ofa damu. 
\v 18 Ia ofan kabagh ivezegh gɨvaghtɨ gol ko silvan naba ikɨvɨra ikɨtɨ, nɨ uan adarazi ko ia uan God ko mɨkɨmɨva, an nɨghnɨzim gɨfogh, dagɨar kaba isɨ bizir a ifongezibagh ives. Egh ia fogh gɨvagh bizir kabara, dagɨar kabar dagh ivesegh. 
\v 19 Ia itariba ko dɨpaba apir itarir ia uan Godɨn Dɨpenimɨn an ziam fasa me ia ganɨngiziba, ia da inigh mangɨ bar da isɨ uan Godɨn Dɨpenimɨn ada arɨkigh. 
\v 20 Eghtɨ bizir kaba oteveghtɨ, ia nan dagɨar dɨpenimɨn na da dagɨataba inigh bizir otevezir igharaz tabagh ivesegh.
\pm
\v 21 “Kɨ Atrivim Artaserksis, nan dagɨar dɨpenimɨn ingangarir gumaziba, me Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn iti, ezɨ kɨ akar gavgavim me ganɨdi. Nan mɨgɨrɨgɨam kamakɨn, ofa gamir gumazir kam Esra, Godɨn uan Nguibamɨn Itimɨn Araziba, a bar deravɨra dagh fo. A Godɨn Dɨpenimɨn ingarsɨ, bizir tizim bagh ian azangam, eghtɨ ia zuamɨram a danɨngigh. 
\v 22 Eghtɨ bizir ia a danɨngamiba, da dɨbononir kam gafighan markɨ, Silva 3,400 kilogamra ikɨ, wit 500 beghiabara ikɨ, wain 2,000 litara ikɨ, eghtɨ olivɨn borem 2,000 litara ikɨ. Eghtɨ amangsɨzim a ifongezɨ moghɨn ia a danɨng. 
\v 23 Ia Godɨn Uan Nguibamɨn Itim, uan Dɨpenim bagha ifongezir biziba, ia bar ada isɨ Ezra danɨng. Kɨ kamaghɨn ifonge, Godɨn adarim, na ko nan boriba ko nan ovavir borir gɨn otivamiba, bar en ikian kogham.
\pm
\v 24 “Ia orakigh, ia ofa gamir gumaziba, ko Livaiba, onger akabar faragha zuir gumaziba, Godɨn Dɨpenimɨn garir gumaziba, koma Godɨn Dɨpenimɨn ingangarim gamir gumaziba ko Godɨn Dɨpenimɨn ingarir gumazir igharaziba, ia takisɨn dagɨaba me dam da inian markɨ.
\pm
\v 25 \x - \xo 7:25 \xo*\xt Godɨn Araziba 16:18; Malakai 2:7; Matyu 23:2-3\xt*\x*“Kɨ fo, Esra, nɨn God fofozir bar avɨrim nɨ ganɨngi, kamaghɨn nɨ ingangaribar faragha zuir gumaziba ko jasba, amɨseveghtɨ, me gumazamizir Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn ikia Godɨn Arazibar gɨn zuiba, deragh me gativagh me damu. Egh ian gumazamizitaba deragh Godɨn Arazibagh foghan koghtɨ, nɨ deragh men sure damutɨ, me fogh dar gɨn mangam. 
\v 26 \x - \xo 7:26 \xo*\xt Esra 6:11-12\xt*\x*Eghtɨ gumazitaba nɨn Godɨn Arazibar gɨn mangan kogham, o kɨ Atrivim Artaserksis, nan akar gavgaviba dar gɨn mangan kogham, eghtɨ nɨ bar zuamɨra ivezir kuram me danɨngam. Nɨ me mɨsueghtɨ me aremegh, o me amadaghtɨ me mangɨ saghon itir kantrin igharazitamɨn mangɨ, o men biziba inigh, o me isɨ kalabus datɨgh.”
\s Esra Godɨn ziam fe
\p
\v 27 Ezɨ Esra ghaze, “Ikiavɨra Itir God, an en inazir afeziabar God, kɨ bar a mɨnabagha an ziam fe! An Atrivim Artaserksisɨn nɨghnɨzim fezɨ, a Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenir Jerusalemɨn itim deragha a damuasa ifuegha tuavir kam atɨ.\f + \fr 7:27 \fr*\ft Esra uabɨ sapta 7:27--9:15 osiri, ezɨ gumazir igharazim saptan igharaziba osiri.\ft*\f* 
\v 28 God nan apangkuvighavɨra ikia, kamaghɨn an atrivim ko nɨghnɨzir aghuiba atrivim ganɨdir gumaziba, ko an ingangaribar faragha zuir gumazir dapaniba nɨghnɨzim me ganɨngizɨ, me nan akurvaghasa bar akonge. Ezɨ Ikiavɨra Itir God, nan God, a nan akuragha gavgavim na ganɨngizɨ, kɨ Israelian anababar gumazir dapanir avɨriba uabɨn gɨn Jerusalemɨn mangasa men azangsɨzima, me uaghan mangasa ifonge.”
\c 8
\s Judan gumazir uamategha Jerusalemɨn ghuzibar ziaba
\p
\v 1 Kar Israelian anababar gumazir dapanir Babilonɨn kalabus ategha, Esran gɨn uamategha Jerusalemɨn ghuziba, men ziabar kara. Dughiar kamɨn Artaserksis atrivimɨn iti.
\b
\li
\v 2-3 Gersom, a Finiasɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav.
\li Ezɨ Daniel, Itamarɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav.
\li Ezɨ Hatus, a Sekanian otarim, egha Devitɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav.
\li Ezɨ Sekaraia, Parosɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav. Ezɨ an adarazi 150plan gumaziba Sekaraia ko ghue. Men ikɨzimɨn adarazir, akɨnafarir men inazir afeziabar ziaba itir mam, me an suira.
\li
\v 4 Ezɨ Elioenai, a Serahian otarim egha Pahatmoapɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav. Ezɨ an adarazi 200plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 5 Ezɨ Sekania, a Jahasielɨn otarim, ezɨ an adarazir 300plan gumaziba a ko ghue.\f + \fr 8:5 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f*
\li
\v 6 Ezɨ Ebet a Jonatanɨn otarim, egha Adinɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav. An adarazir 50plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 7 Ezɨ Jesaia, Atalian otarim. Egha Elamɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav. Ezɨ an adarazir 70plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 8 Ezɨ Sebadaia, a Maikelɨn otarim, egha Sefatian ikɨzimɨn ovavir boribar mav. An adarazir 80plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 9 Ezɨ Obadia, a Jehielɨn otarim, egha Joapɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav. Ezɨ an adarazir 218plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 10 Ezɨ Selomit, a Josifian otarim. An adarazir 160plan gumaziba a ko ghue.\f + \fr 8:10 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f*
\li
\v 11 Ezɨ Sekaraia, a Bebain otarim, egha Bebain ikɨzimɨn ovavir boribar mav. An adarazir 28plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 12 Ezɨ Johanan, a Hakatanɨn otarim, egha Asgatɨn ikɨzimɨn ovavir boribar mav. An adarazir 110plan gumaziba a ko ghue.
\li
\v 13 Ezɨ Elifelet ko Juel ko Semaia, me Adonikamɨn ikɨzibar ovavir boriba. Egha Adonikamɨn adarazir 60plan gumaziba, gumazir kaba ko ghue. Egha me dughiar kamra me ko ghuzir puvatɨ. Me gɨn dughiar igharazimɨn ize.
\li
\v 14 Ezɨ Utai ko Sakur, aning Bikvain ikɨzimɨn ovavir boribar gumazimning. Bikvain adarazir 70plan gumaziba aning ko ghu.
\s Esra Godɨn Dɨpenimɨn aven ingangarim damuasa Livain marazi amɨsefe
\p
\v 15 Kɨ Esra, kɨ me ko ghua Ahavan nguibar ekiamɨn Faner an amadaghan zuimɨn gumazamiziba akuvagha, me ko 3plan aruebar danganir kamɨn iti. Egha kɨ ofa gamir gumazibar marazir garima, me en tongɨn ti, ezɨ Livain tav itir puvatɨ. 
\v 16 Kamaghɨn amizɨ, kɨ gumazir dapanir 9plan diazɨ me izi. Gumazir kabar ziabar kara: Elieser, Ariel, Semaia, Elnatan, Jarip, Elnatanɨn igharazim ko Natan, Sekaraia koma Mesulam. Egha kɨ uaghan fofozir aghuim itir gumazir pumuningɨn dia. Aningɨn ziamning, Joiarip koma Elnatan. 
\v 17 Egha kɨ me amadazɨma, me Ido bagha ghue. Ido a Godɨn Dɨpenimɨn ingangarir gumazim. Egha nguibam Kasifian gumazir dapanim. Kɨ akam amaga ghaze, a koma, a ko ingarir gumazibar azaraghtɨma, a gumazitaba amadaghtɨma me izɨ, e ko Godɨn Dɨpenimɨn ingaram.
\p
\v 18 Godɨn apangkuvim e ko itima, a Livain gumazir mam e bagha anemada. An ziam Serebia, egha Malin adarazir mav. A deraghavɨra ingangaribagh ami. Ezɨ an otariba ko an adarasi, 18plan gumaziba a ko ize. 
\v 19 Ezɨ Ido uaghan Hasabia ko Jesaia amada. Aning Merarin adarazir gumazimning, egha uan ikɨzimɨn gumazir 20pla ko ize. 
\v 20 A uaghan 220plan gumazir Godɨn Dɨpenimɨn ingangarim damuamiba amangi. Fomɨra Atrivim Devit uan gumazir dapaniba ko, gumazir kabar inazir afeziabagh inabazɨ, me Livaibar akura. Ezɨ 220plan gumazir kabar ziaba, akɨnafarir mamɨn iti.
\s Esra Israelian gumazamiziba ko me bar moghɨra dagheba ategha God ko mɨgei
\p
\v 21 E Ahavan Fanemɨn boroghɨn ikiava, kɨ kamaghɨn gumazamizibav gei, “E dagheba ateghɨva uan Godɨn damazimɨn uari abɨnigham. Egh e Jerusalemɨn mangamin dughiamɨn, e uarir akuraghsɨ an azaraghtɨ, an e ko en boriba ko en bizibar ganam.” 
\v 22 Kɨ kamaghɨn me mɨgei, kɨ tizim baghavɨra atrivimɨn azangsɨghan aghua, eghtɨ a tuavimɨn en apanibar e geghuvamin hoziabagh apiaghirir gumaziba ko mɨdorozir gumaziba na ganighai.
\p Kɨ atrivim ko itir dughiamɨn, kɨ kamaghɨn a mɨkeme, “En God a bar deraghavɨra gumazamizir an gɨn zuibagh ami. A uaghan gumazamizir an akabar gɨn zuir puvatɨziba, a men atara mɨzazim me gasi.” Kɨ kamaghɨn atrivim mɨkeme, kamaghɨn amizɨma, kɨ mɨdorozir gumaziba bagh an azangsɨghan aghumsɨki. 
\v 23 Egha e dagheba ategha uan God ko mɨgeima, an en akam baragha, e geghuva deraghavɨra e gami.
\s Ofa gamir gumaziba Godɨn Dɨpenimɨn ofabar amuamin bizibar gan
\p
\v 24 Kɨ Serebia ko Hasabia ko 10plan faraghavɨra zuir ofa gamir gumazir igharaziba mɨsevegha, men diazɨ me ize. 
\v 25 Bar fomɨra atrivim ko nɨghnɨzir aghuiba a ganɨdir gumaziba, ko gavmanɨn ingarir gumazir dapaniba, ko Israelian gumazamiziba bar, me silvaba ko golba ko itariba isa Godɨn Dɨpenimɨn aven ingangarim damuasa na ganɨngi. Ezɨ kɨ da inigha dar osɨmtɨzim mengegha, da isava ofa gamir gumazir kabagh anɨngi. 
\v 26 Bizir kɨ me ganɨngizir kaba, dar osɨmtɨziba kamakɨn: Silvan osɨmtɨzim, 22,000 kilogrem, ezɨ golɨn osɨmtɨzim 3,400 kilogrem, ezɨ 100plan silvan itarir ekiar kabar osɨmtɨzim, da vaghvagha 34 kilogrem.\f + \fr 8:26 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* 
\v 27 Golɨn itarir ekiar 20pla, dar osɨmtɨzim vaghvagha 8 kilogrem ko 400 grem. Brasɨn itarir ekiar pumuning, me bar deraghavɨra aningɨn ingarizɨ aning taghtasi, ezɨ aningɨn ivezim mati golɨn itarir ekiar pumuning.
\p
\v 28 Ezɨ kɨ 12plan ofa gamir gumazibagh anɨga kamaghɨn me mɨgei, “Ia oragh. Ia Ikiavɨra Itir God, en inazir afeziabar God, a ua bagha ia amɨsevezɨ, ia an damazimɨn zuegh an ingangarim damuam. Ezɨ kamaghɨra, itariba ko dɨpaba apir itariba uaghan Godɨn damazimɨn zue, egha da an bizibara. Ezɨ silva ko gol, gumazamiziba uan ifongiamɨn gɨn ghua da isa pura ofan mɨn Ikiavɨra Itir God ganɨngi. 
\v 29 Ia bizir kaba deravɨra dar gan mangɨ Jerusalemɨn Godɨn Dɨpenimɨn otogh. Egh ia munagh da isɨva, Godɨn Dɨpenimɨn aven itir danganimɨn mangɨ ofa gamir gumazir ekiaba ko Livaiba ko Israelian ikɨzibar gumazir dapaniba, ia men damazimɨn bizir kabar osɨmtɨziba meng men agharim darɨgham.” 
\v 30 Kɨ mɨkemegha gɨvazɨma, ofa gamir gumaziba ko Livaiba, me e ko Jerusalemɨn mangasa, silva ko gol ko itariba isi.
\s Esra ko Judan gumazir kalabusɨn ikeziba, me uamategha Jerusalemɨn ghue
\p
\v 31 Kar iakɨnir faragha zuimɨn, namba 12ɨn aruemɨn, e Jerusalemɨn mangasa Ahavan Fanem ataki. Ezɨ en God e ko ikia, deravɨra en garima, bizir kuratam tuavimɨn e batozir puvatɨ. Kamaghɨn apaniba iza e mɨsoghezir puvatɨzɨ, okɨmakɨar gumaziba tuavir mɨriamɨn mongegha uari fava en mɨkɨrava en biziba okemezir puvatɨ. 
\v 32 E ghua Jerusalemɨn otivigha, 3plan aruebar avughsa pura iti. 
\v 33 Egha namba 4ɨn aruemɨn, e Godɨn Dɨpenimɨn ghua silva ko gol ko itarir kabar osɨmtɨziba mengegha, da isa ofa gamir gumazim Meremot ganɨngi. Meremot a Urian otarim. A ko Finiasɨn otarim, ofa gamir gumazim Eleasar, koma Livain gumazir pumuning, Josabat a Jesuan otarim, ko Noadia, a Binuin otarim ko me ganɨngi. 
\v 34 Me bar uari inigha bizir kaba deravɨra da mengegha da guragha dar osɨmtɨzim gɨfogha ghaze, biziba bar iti. Egha da isa akɨnafarimɨn aven vaghvagha da osiri.
\p
\v 35 Dughiar kamɨn, kalabus ategha ua izezir gumazamiziba bar, asɨzir maba inigha iza Israelian God bagha asɨziba tue da isia mɨghɨrir ofabar amuasa. Me Israelian anabar 12pla bagha bulmakaun apurir 12plan ofa gami. Egha uaghan sipsipɨn apurir 96pla, ko 77plan sipsipɨn nguziba isa ofa gami. Egha uaghan memen 12pla isa me uan arazir kuraba gɨn amangasa uaghan dar ofa gami. Asɨzir kaba bar, me avimɨn tue da bar isia mɨghɨrir ofabar mɨn Ikiavɨra Itir God ganɨngi. 
\v 36 Egha uaghan me akɨnafarir atrivim me ganɨngizim isava, Yufretisɨn Fanemɨn vongɨn itir provinsɨn gumazir dapanim ko, a ko ingarir gumazir igharazibagh anɨngizɨ me an ganigha, gɨn deravɨra Godɨn gumazamizibagh amua, Godɨn Dɨpenimɨn ingangarimɨn men akurvasi.
\c 9
\s Judan marazi, arazir kurabagh amua God gɨfozir puvatɨzir ikɨzibar guivibar iti
\p
\v 1 Bizir kaba bar gɨvazɨma, gɨn Israelian gumazir dapaniba iza kamaghɨn na mɨgei, “Israelian gumazamiziba ko ofa gamir gumazir maba ko Livaiba, God gɨfozir puvatɨzir darazir saghuiamɨn itir puvatɨgha men arazibagh ami. Kar arazir kurabagh amir ikɨziba. Me Kenania ko Hitia, Peresia, Jebusia, Amonia, Moapia, Isipia ko Amoria. 
\v 2 Judan gumazir maba, uari ko uan otariba bagha men guivir mabar ikiasa me ini. Kamaghɨn amizɨ, e God ua bagha amɨsevezir darasi, e God gɨfozir puvatɨzir gumazamiziba ko porogha men mɨn ami. Gumazir dapaniba ko ingangarimɨn garir gumaziba kamaghɨn amima, gumazir igharaziba men gara uaghan men mɨn ami.” 
\v 3 Ezɨ kɨ mɨgɨrɨgɨar kam baregha, nan navim bar oseme. Ezɨ kɨ uan korotiam abɨagharigha uan dapanir arɨzim ko ghuamasɨzibar suigha da asiagharɨki. Ezɨ nan nɨghnɨziba bar otevezɨ kɨ puram aperaghav iti. 
\v 4 Kɨ osemegha aperaghav ikia ghuavti guaratɨzimɨn ofa damuamin dughiam oto. Ezɨ gumazamiziba nan gara men marazi kamaghɨn fo, kalabus ategha ua izezir gumazamiziba, deravɨra Godɨn gɨn zuir puvatɨgha arazir kurabagh ami. Egha me Israelian Godɨn akabagh fogha an anɨngagharim gɨnɨghnɨgha bar atiatingi. Egha men avɨrim iza kɨ aperaghav iti naghɨn tugha nan gari.
\p
\v 5 \x - \xo 9:5 \xo*\xt Ua Me Ini 9:29; 9:33\xt*\x*Ezɨ guaratɨzimɨn ofa damuamin dughiam otozɨ, kɨ uan korotiar ruarim ko azenan itir korotiar kɨ abɨaghariziba, da nan mɨkarzimɨn ikiavɨra itima, kɨ dɨkafi. Egha kɨ Ikiavɨra Itir God, a nan God, an damazimɨn uan tevimning apɨrigha uan agharimning fegha kamaghɨn God ko mɨgei, 
\v 6 \x - \xo 9:6 \xo*\xt 2 Eghaghaniba 28:9; Esra 9:13-15; Akar Mogomem 18:5\xt*\x*“O God, nɨ nan God. Kɨ uan guam fegh nɨn ganan bar aghumsɨki, Kɨ fo, en arazir kuraba bar ekevegha ghua en dapanibagh afiragha bar pɨn ghu. En osɨmtɨzim bar ekevegha ghua overiamɨn mɨn pɨn mar ghuavanabo. 
\v 7 Bar fomɨra, en inazir afeziabar dughiamɨn ikegha iza datɨrɨghɨn, en arazir kurabar osɨmtɨzim bar ekevegha ikiavɨra iti. En arazir kurar kaba bangɨn, nɨ en atriviba ko en ofa gamir gumaziba ko e isa, atrivir igharazibar agharim gatɨzɨ, me iza en suigha e mɨsozi e ariaghiri, me en biziba okɨa, egha kalabuziabar mɨn e atera ghue. E guizbangɨra bar ikuvigha aghumsigha kamaghɨra iti.
\p
\v 8 \x - \xo 9:8 \xo*\xt Esra 9:13; 9:15; Aisaia 22:23\xt*\x*“O Ikiavɨra Itir God, nɨ en God, nɨ datɨrɨghɨn en apangkuvigha, en ikiavɨra itir varazira ataghizɨma, e kalabuziam ategha, deravɨra nɨn nguazir bar zuezir kamɨn aven iti. Guizbangɨra, nɨ en akurazɨma, e mati kalabusɨn aven ikiavɨra itima, nɨ gavgavim e ganɨngi. Egha nɨ en akuragha, en damazibagh amizɨ, e ua deravɨra gari. 
\v 9 Guizbangɨra, e mati kalabusɨn itima, en God e ataghizɨ, e kalabusra ikiavɨra itir puvatɨ. Nɨ en apangkuvigha Persian atrivibar damazimɨn deraghavɨra e gamua, ikɨrɨmɨrir igiam e ganɨdi. Ezɨ me nɨn Dɨpenir akaraghirezim uam an ingarasa en amamangarɨsi. Egha en akurvazima, e kagh Juda ko Jerusalemɨn deravɨra iti.
\p
\v 10 “O en God, bizir kaba bar otivizɨ, e datɨrɨghɨn ua manmaghɨn mɨkɨmam? Nɨ arazir aghuibar e gamima, e nɨn akar bar gavgaviba barazir puvatɨ. 
\v 11 Nɨn akam inigha izir gumaziba, me nɨn ingangarir gumaziba, me nɨn akar gavgavim isa kamaghɨn e mɨgei, nguazir e aven mangɨ iniamim, a nɨn damazimɨn zuezir puvatɨ. Ezɨ, guizbangɨra, gumazamizir nguazir kamɨn itiba, men araziba bar mɨzegha bar ikufi. Ezɨ men arazir kurar kaba nguazim bar anevara. 
\v 12 \x - \xo 9:12 \xo*\xt Ua Me Ini 34:11-16; Godɨn Araziba 7:1-5\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, ia uan guiviba men otaribar anɨngan markɨ. Egh uan otariba men guivibar anɨngan markɨ. Egh me deravɨra ikɨsɨ ia men akurvaghan markɨ. Egh me damuamin biziba, ia men akurvaghan markɨ. Ia deraghvɨra nan akam baregh, egh deravɨra dapiagh gavgavigham. Eghtɨ ian ovavir boriba nguazir kamɨn deravɨra dapiagh gavgavigh, nguazir kamɨn dagher aghuibar amɨ mamaghɨra ikiam.
\p
\v 13 “Bar guizbangɨra, nɨ kamaghɨn e mɨkemezɨ, e nɨn akam baraghizir puvatɨgha, arazir kurar avɨrim gamua osɨmtɨzir ekiam en iti. Ezɨ puvatɨ, nɨ e gasɨghasɨgha bar e agɨvazir puvatɨ. Nɨ en marazi ataghizɨma varazira ikiavɨra ikia kati. 
\v 14 E bizir kabagh fo, egh e tizim bagh nɨn Akar Gavgaviba bareghan kogh, ua gumaziba ko amizir arazir kurabagh amiba, e men ikiam? Kar bar arazir kuram. E fo, e kamaghɨn damightɨma, nɨ en anɨngagheghtɨ, en ikiavɨra itir varazira me ua ikian kogham. 
\v 15 \x - \xo 9:15 \xo*\xt Daniel 9:14; Rom 3:19; 1 Korin 15:17\xt*\x*O Ikiavɨra Itir God, nɨ Israelian God, nɨ arazir aghuibaram ami. Ezɨ e arazir kurabagh amima, nɨ pazavɨra e gamima, en ikiavɨra itir varazira iti. Egha e fo, e nɨn boroghɨn mangasava, e gumazamizir aghuiba puvatɨ. E arazir kurabagh amir gumazamiziba, egha e osɨmtɨzim ikia, nɨn damazimɨn tuivan ibura.”
\c 10
\s Me God gɨfozir puvatɨzir amizibar ikian koghamin arazimɨn akam akɨri
\p
\v 1 Egha Esra, Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn ikia nguazir kamɨn guivibar ikiamin arazimɨn osemegha, God ko mɨgɨa nguazimɨn uabɨ ekunigha irɨghav ikia azia arazir kurar kabar gun mɨgɨavɨra iti. Ezɨ Israelian gumaziba ko amiziba, ko borir bar avɨrim, bar izava anekɨarugha uaghan puvɨrama aziava arai. 
\v 2 Ezɨ Sekania, a Jehielɨn otarim, egha Elamɨn ikɨzimɨn mav, a iza kamaghɨn Esra mɨgei, “Bar guizbangɨra, e Godɨn akam batuegha God gɨfozir puvatɨzir amizibar iti. Ezɨ tuavir mam iti, eghtɨ Israelian gumazamiziba tɨghar ua nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikiam. 
\v 3 E datɨrɨghɨn uan God ko akar gavgavim akɨrigh mɨkɨm suam, e uan amuir en gɨn zuir kaba ko men boriba, isɨ ua me amangightɨ, me ua uan nguibabar mangam. Nɨ ko gumazir Godɨn Akar Gavgavibar apengan itir igharaziba, ia e mɨkɨm. Eghtɨ Godɨn Araziba manmaghɨn damusɨ e mɨkɨmtɨ, e a damuam. 
\v 4 Nɨ dɨkavigh tugh, kar nɨn ingangarir nɨ damuamim. E nɨ ko navir vamɨra ikia nɨn gɨrakɨrangɨn iti. Eghtɨ nɨ gavgavigh a damu.”
\p
\v 5 Kamaghɨn amizɨ, Esra dɨkavigha ofa gamir gumazibar, gumazir dapaniba ko Livaiba ko Israelia mɨkeme, eghtɨ me Sekania mɨkemezɨ moghɨn, akar dɨkɨrɨzim God ko a damuam. Egha me akar kam akɨri. 
\v 6 Ezɨ Esra Godɨn Dɨpenimɨn tiar akam ategha Eliasipɨn otarim, Jehohanan itir danganimɨn ghugha, dɨmagarir kamɨn aziava, Israelian kalabus ategha ua izezibar arazir kurar kam gɨnɨghnɨgha, daghetam ko dɨpatam amezir puvatɨ.
\p
\v 7 Ezɨ me akam amadagha ghaze, Juda ko Jerusalemɨn itir kalabus ategha ua izezir gumaziba, me bar izɨ Jerusalemɨn uari akufagh. 
\v 8 Ezɨ gumazir dapaniba ko ingangaribar garir gumaziba akar gavgavim me ganɨga ghaze, dughiar 3pla tɨghar otogh gɨvamimɨn, ia bar izɨ. Eghtɨ gumazitam izeghan koghtɨ, e an biziba a dama da iniam. Egh Israelian gumazamizibar tongɨn a batuegham.
\p
\v 9 Ezɨ 3plan dughiar kaba otogha gɨfa. Kar iakɨnir namba 9ɨn, an aruer namba 20, Judan anabamɨn gumazamiziba ko Benjaminɨn anabamɨn gumazamiziba bar iza Jerusalemɨn otifi. Egha me Godɨn Dɨpenimɨn boroghɨn uari akuvamin danganimɨn apia. Ezɨ maburan amozim arɨki. Me osɨmtɨzir kamɨn mɨgɨrɨgɨaba baraghasa nɨghnɨgha atiatia itima, amozim iza mamaghɨra iti, ezɨ me arugharugha nɨsi.
\p
\v 10 Ezɨ ofa gamir gumazim Esra dɨkavigha tugha kamaghɨn me mɨgei, “Ia nguazir kamɨn ikɨzibar amizir God gɨfozir puvatɨzibar iti, ezɨ arazir kamɨn, ia Godɨn akam batoke. Egha Israelian arazir kuram osɨmtɨzim gamima, a bar ekefe. 
\v 11 Ia oragh. Ia datɨrɨghɨn, uan arazir kurabar gun Ikiavɨra Itir Godɨn mɨkɨm, a ian inazir afeziabar God. Egh a ifongezir arazibara ia dar amu. Egh en nguazimɨn itir ikɨzibar gumazamiziba ko poghan markɨ. Egh uaghan God gɨfozir puvatɨzir amizir ia itiba batokegh.”
\p
\v 12 Ezɨ gumazamizir kaba bar pamtemɨn kamaghɨn mɨgei, “Bar guizbangɨra! E nɨ mɨgei moghɨra damuam.”
\p
\v 13 Egha me uaghan kamaghɨn mɨgei, “En avɨrim bar ekefe. Ezɨ amozim uaghan ekevegha pamten izi, eghtɨ e purama azenimɨn kamagh mɨtivigh ikɨ akam akɨran kogham. Osɨmtɨzir e amizir kam, e aruer vamɨra o aruer pumuningɨn anekɨrighan koghan. En avɨrim, arazir kurar kam uaghan an aven ti. Ezɨ e zuamɨra uari akɨrighan kogham. 
\v 14 Ia en amamangatɨghtɨma, en gumazir dapanibara ikɨva e bagh osɨmtɨzir kam akɨr. Ia dughiataba amɨseveghtɨ, gumazir amizir God gɨfozir puvatɨzibar itiba, vaghvagha izɨtɨ, nguibaba vaghvagh men gumazir dapaniba ko jasba, me ko bizir kam akɨram. Eghtɨ tuavir kamɨn en Godɨn anɨngagharir kuram e ataghɨragham.” 
\v 15 Gumaziba bar mɨgɨrɨgɨar kamɨn amamangatɨzɨ, Asahelɨn otarim Jonatan, ko Tikvan otarim Jasea, aning aghua. Ezɨ Livain gumazim Sabetai koma Mesulam, aning uaghan aghuagha Jonatan koma Jasean nɨghnɨzim bagha gavgafi.
\p
\v 16 Ezɨ kalabus ategha izezir darasi, nɨghnɨzir kam gifonge. Ezɨ ofa gamir gumazim Esra, gumazir dapaniba amɨsevegha men ziaba osiri, me vaghvagha uan anababar ikɨzibar gumazir dapaniba. Ezɨ namba 10ɨn iakɨnimɨn, an aruer faragha zuimɨn, me apiagha osɨmtɨzir kamɨn garava a tuisɨsi. 
\v 17 Ezɨ iakɨnir 3plan gɨn, gumazir ikɨzir igharazibar amizibar itiba, me men osɨmtɨzir kaba akɨrigha gɨfa.
\s Amizir God gɨfozir puvatɨzibar pabar ziaba
\p
\v 18 Kar, ofa gamir gumazir God gɨfozir puvatɨzir amizibar itiba, men ziabar kara:
\b
\li Masea ko Elieser ko Jarip ko Gedalia. Me Josuan ikɨzim. Ezɨ Josua Jehosadakɨn otarim. 
\v 19 Me uan amuiba batueghasa, akar gavgavim akɨri. Me kamaghɨn fo, me arazir kuramɨn osɨmtɨzim iti. Egha men osɨmtɨzim bangɨn me vaghvagha sipsipɨn apurir mam inigha Godɨn ofa gami, eghtɨ God men arazir kuramɨn osɨmtɨzim gɨn amadagham.
\li
\v 20 Ezɨ Hanani ko Sebadaia, aning Imerɨn ikɨzimɨn ovavir otarimning.
\li
\v 21 Ezɨ Harimɨn ovavir boribar marasi, men ziabar kara: Masea, Elaija, Semaia Jehiel koma Usia.
\li
\v 22 Ezɨ Pasurɨn ovavir boribar marasi, men ziabar kara: Elioenai, Masea, Ismael, Netanel, Josabat koma Elasa.
\b
\li
\v 23 Kar Livain gumazir amizir God gɨfozir puvatɨzibar itibar ziaba:
\b
\li Josabat, Simei, Kelaia, an ziar mam, Kelita, ko Petahia, Juda ko Elieser.
\b
\li
\v 24 Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn onger akabar faragha zuir gumazibar mav, a God gɨfozir puvatɨzir amizimɨn iti, a Eliasip, a uabɨra.
\b
\li Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn tiar akar ekiamɨn garir gumaziba, God gɨfozir puvatɨzir amizibar itiba, men ziabar kara: Salum, Telem ko Uri.
\b
\li
\v 25 Ezɨ Israelian gumazir igharaziba, me God gɨfozir puvatɨzir amizibar iti, men ziabar kara:
\b
\li Ramia, Isia, Malkia, Mijamin, ko Eleasar ezɨ mav Malkia ko Benaia, kar Parosɨn ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 26 Ezɨ Matania, Sekaraia, Jehiel, Apdi, Jeremot ko Elaija. Kar Elamɨn ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 27 Ezɨ Elioenai, Eliasip, Matania, Jeremot, Sabat, koma Asisa. Kar Satun ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 28 Jehohanan, Hanania, Sabai, ko Atlai. Kar Bebain ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 29 Mesulam, Maluk, Adaia, Jasup, Seal ko Jeremot. Kar Banin ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 30 Atna, Kelal, Benaia, Masea, Matania, Besalel, Binui, ko Manase. Kar Pahatmoapɨn ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 31-32 Elieser, Isiya, Malkia, Semaia, Simeon, Benjamin, Maluk, ko Semaria. Kar Harimɨn ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 33 Matenai, Matata, Sabat, Elifelet, Jeremai, Manase, ko Simei. Kar Hasumɨn ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 34-42 Madai, Amram, Uel, Benaia, Bedea, Keluhi, Vania, Meremot, Eliasip, Matania, Matenai, Jasu, Bani, Binui, Simei, Selemia, Natan, Adaia, Maknadebai, Sasai, Sarai, Asarel, ko Selemian. Semaria, Salum, Amaria, ko Josep. Kar Banin ikɨzimɨn ovavir boriba.
\li
\v 43 Jeiel, Matitia, Sabat, Sebina, Jadai, Joel, ko Benaia. Kar Nebon ikɨzimɨn ovavir boriba.
\b
\p
\v 44 Gumazir kabanang, bar God gɨfozir puvatɨzir amiziba inigha dar iti, ezɨ amizir kabar marazi boriba bategha gɨfa. Ezɨ Israelian gumazir kaba uan amuiba ko borir kaba batoghezɨ, me uamategha uan nguibabar ghue.\f + \fr 10:44 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f*