\id EZK - Aruamu NT - drafted by Francis Dagonov and David Berama; edited by Pais Asefi and Martin Ases; exeg check by Steven Dazim, Siria Ransford, and Marsha Miles June 2017; Comprehension checked by Martin Ases and team; Consultant checked by Norm Mundhenk Oct 2017. \ide UTF-8 \h Esekiel \toc3 ESE \toc2 Esekiel \toc1 Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim Esekielɨn Akɨnafarim \mt Godɨn Akam Inigha Izir Gumazim // Esekielɨn Akɨnafarim \mt2 O \mt1 Esekiel \imt Akar faragha zuim \ip Esekiel, a Godɨn ofa gamir gumazir mam, a uaghan akam inigha izir gumazim. A gumazamizir apaniba inigha ghua Babilonɨn kalabus gatɨziba, a men tongɨn ikia, bizir gɨn otivambar gun gumazamizir bɨzir pumuning vɨrara me mɨgei. Gumazamizir maba Esekiel ko Babilonɨn iti, ezɨ gumazamizir maba Jerusalemra iti. \ip Akɨnafarimɨn aven danganir mabar Esekiel, Ikiavɨra Itir God pazavɨra Judabar amuamin ikiangsɨzir Akar Gavgavibar me mɨgei. Egha danganir mabar a ghaze, God gumazir Judabagh asɨghasɨghiziba, men araziba tuisɨgh osɨmtɨzir ekiam me danɨngam. Egha akar otevir igharazibar, Esekiel kamaghɨn mɨgɨa ghaze, God gumazamizibar amightɨ me navir amɨrizimɨn ikiam. A ghaze, God dughiar aghuim damightɨ a gɨn otivam. Eghtɨ Israelia ua uan kantri damightɨ a ua tughtɨ, me ua God bagh Dɨpenir igiamɨn ingaram. \ip Ezɨ Judan gumazamizir Babilonɨn itiba, me nɨghnɨzir avɨribagh ami. Me ua Godɨn nguibar ekiamɨn itir puvatɨgha, Godɨn Dɨpenimɨn saghon iti. Kamaghɨn amizɨ, me fozir puvatɨ, God me ko ikiavɨra iti, o ti puvatɨ? Ezɨ Esekiel Godɨn akabar me mɨgɨa, men nɨghnɨzibar amightɨ da gavgavightɨ me kamaghɨn fogham, God me ko ikiavɨra iti. Egha arazir aghuibar amuasa vaghvagha gumazamizibar naviba fer akabar me mɨgei. \ip Dughiar avɨribar God irebabar mɨn garir bizibar mɨgɨrɨgɨabar Esekiel mɨgei. Ezɨ Esekiel bizir a garir kabagh eghari. An mɨgɨrɨgɨar kabar mɨngariba dughiar mabar azenara iti e dagh fogha da baraghasa ifonge. Ezɨ mɨgɨrɨgɨar mabar mɨngariba mongezɨ, e deragh dar mɨngaribagh fofoghasa dɨvaghdɨvasi. \c 1 \ms God akam inigha izir ingangarim Esekiel ganɨngi \mr (Sapta 1--3) \s Esekiel Godɨn atrivir dabirabimɨn gari \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xo*\xt Akar Mogomem 19:11\xt*\x*Kɨ Esekiel, kɨ Judabar tongɨn Babilon Kantrin aven Kebarɨn Fanemɨn boroghɨn iti. Babilonia faragha e inigha iza kalabus gatɨzɨ, e danganir kamɨn iti. Ezɨ azenir namba 30, an iakɨnir namba 4, egha an aruer namba 5, kɨ irebamɨn mɨn garir bizimɨn garima, overiam kuiaghirɨzɨ, kɨ Godɨn gari. \v 2 \x - \xo 1:2 \xo*\xt 2 Atriviba 24:10-16; 2 Eghaghaniba 36:9-10\xt*\x*Babilonia atrivim Jehoiakin Jerusalemɨn a inigha Babilon kantrin ghuzɨ, azenir 5pla gɨvazɨ, gɨn, bizir kaba otifi. \v 3 Kɨ Esekiel, Godɨn ofa gamir gumazim Busɨn otarim. Kɨ kantri Babilonɨn Kebarɨn Faner mɨriamɨn ikia, Ikiavɨra Itir God barazi, a na mɨgeima an gavgavim iza na avara. \p \v 4 Ezɨ kɨ kogha, notɨn amadaghan pɨn garima, Ame! Amɨnir ekiam mɨturir ekiar mɨtiam sara izi. Ezɨ onɨmariba mɨturir mɨtiar kamɨn aven taghtazima, an angazangarim avimɨn mɨn bariba sɨgha ghuavɨra iti. Ezɨ avir kamɨn tongɨn bizir mam brasɨn mɨn angazangarigha taghtasi. \v 5 \x - \xo 1:5 \xo*\xt Akar Mogomem 4:6\xt*\x*Ezɨ mɨturir mɨtiar ekiar kamɨn tongɨn kɨ gari, bizir angamɨra itir 4pla iti. Dar namnaba, gumazimɨn namnamɨn mɨn gari. \v 6 Egha da vaghvagha 4plan guaba ikiava 4plan avɨziba iti. \v 7 Dar sueba gumazamizibar suebar mɨn mɨnaghɨre, ezɨ dar dagarir oniba mati bulmakaun dagarir beraba. Dar dagariba ko dagarir beraba, mati me bras dagh aghuizɨ, da taghtasi. \v 8 Ezɨ dar namnabar mɨriar 4pla vaghvagh avɨziba iti. Egha 4plan avɨzibar apengan da vaghvagha gumazamizibar dafaribar mɨn dafariba iti. Ezɨ dar avɨziba ko guaba kamaghɨn iti. \v 9 Ezɨ bizir angamɨra itir 4plan kaba, vaghvagha uan avɨziba kuizɨ dar avɨzir suiaba uarir suigha, mati boksiam 4plan ruaghateviba iti. Egha da zuir dughiabar, da kamaghɨra ikia uari inigha zui, egha namnaba gɨghavkɨra tintinibar zuir puvatɨ. \p \v 10 \x - \xo 1:10 \xo*\xt Esekiel 10:14; Akar Mogomem 4:7\xt*\x*Egha bizir angamɨra itir 4plan kaba, da vaghvagh 4plan guaba iti. Gumazir guam faragha iti, ezɨ laionɨn guam agharir guvimɨn itima, bulmakaun guam agharir kɨriamɨn iti, ezɨ kuarazir bagamɨn guam, gɨrakɨrangɨn iti. \v 11 Bizir angamɨra itir kaba uan avɨziba kuizɨma dar avɨzir suiaba uarigh inifi, ezɨ dar avɨzir igharaziba, me dar uan namnaba ave. \v 12 Ezɨ bizir angamɨra itir kaba vaghvagha Godɨn Duamɨn gɨn bighatɨghavɨra zui. Egha uan namnaba ighaghira tintinibar zuir puvatɨ. \p \v 13 \x - \xo 1:13 \xo*\xt Akar Mogomem 4:5\xt*\x*Kɨ bizir angamɨra itibar tongɨn gari, mati adenir avim isia, bizir angamɨra itir kabar tongɨn ghua ua izi. Ezɨ avimɨn angazangarim bar gavgavigha onɨmarimɨn mɨn taghtagha tintinibar zui. \v 14 Ezɨ bizir angamɨra itir kaba, mati onɨmarim taghtasi, ezɨ da mangɨ zegh gami. \p \v 15 \x - \xo 1:15-21 \xo*\xt Esekiel 10:9-13\xt*\x*Kɨ bizir angamɨra itir kabar gari, da vaghvagha dar boroghɨn, wilɨn mam nguazim gisɨrara iti. Egha da vaghvagha wilɨn vamɨra vamɨra iti. \v 16 Ezɨ wilɨn kaba magh gari, da vaghvagha dagɨar iangurir pɨn kozibar mɨn taghtasi. Egha uaghan da vaghvagha dar aven wilɨn igharazir mam ua vaghvagha wilɨn kabar aven dagh ighuvagha iti. \v 17 Ezɨ wilɨn kaba managh mangɨsɨ pura bighɨratɨgh mangɨ ua ighɨghiran kogham. \v 18 \x - \xo 1:18 \xo*\xt Akar Mogomem 4:8\xt*\x*Wilɨn kabar rimba ekevezɨ dar tuiriviba pɨn iti, ezɨ ganamin damaziba bar wilɨn kaba noegha iti. Ezɨ kɨ dar gara bar atiatingi. \v 19 Bizir angamɨra itir kaba sɨvaghsɨvagh mangɨtɨ, wilɨn kaba uaghan mangam. Eghtɨ bizir kaba nguazim ategh pɨn ghuavanangtɨ, wilɨn kaba uaghan ghuavanangam. \v 20 Godɨn Duam managh zui, ezɨ bizir angamɨra itir kaba uaghan zuima, wilɨn kaba uaghan da ko zui. Bizir angamɨra itir kabar duam, wilɨn kabagh apazagha iti, kamaghɨn amizɨ, da bar uari inigha vɨrara zui. \v 21 Bizir angamɨra itir kabar duam wilbagh apazagha iti. Kamaghɨn amizɨ, bizir angamɨra itir kaba mangɨtɨ wilba uaghan mangam. Eghtɨ da tuivightɨ, wilba tuivigham. Eghtɨ bizir angamɨra itir kaba nguazim ategh ghuavanangtɨ, wilba nguazim ategh ghuavanangam. \p \v 22 \x - \xo 1:22 \xo*\xt Akar Mogomem 4:6\xt*\x*Ezɨ kɨ bizir angamɨra itir kabar dapanibagh isɨn gari, bizir mam mati itarir bar dafam fuaghav iti. Egha a glasɨn aghuir mamɨn mɨn bizir angamɨra itir kabar dapanibagh isɨn onegha taghtasi. \v 23 Bizir angamɨra itir kaba itarir dafamɨn mɨn garir bizir kamɨn apengan ikia, uan avɨziba kua uarir amangizɨ, dar suiaba uarir suisi. Ezɨ dar avɨzir igharazir pumuning vaghvagha dar namnaba ave. \v 24 \x - \xo 1:24-25 \xo*\xt Akar Mogomem 1:4-15; 19:6\xt*\x*Egha da mɨgha zuima, kɨ dar avɨzibar nɨgɨnim barazima, mati ongarim dɨpɨra tɨngazi, egha mati mɨdorozir gumazir okuruar gavgavir mam mɨsoghasa zui, egha mati Godɨn Gavgaviba Bar Itimɨn tiarim, ararimɨn mɨn dagarvasi. Egha da mɨghegha ghua tuivigha, uan avɨzibar kumi. \v 25 Kɨ orazima, gumazimɨn tiarim, bizir angamɨra itir kabar dapanibagh isɨn itir itarir ekiar fuaghav itimɨn ikegha izi. Ezɨ bizir angamɨra itir kaba tuivigha uan avɨzibar kumi. \p \v 26 \x - \xo 1:26 \xo*\xt Esekiel 10:1; Akar Mogomem 4:2-3\xt*\x*Ezɨ itarir ekiar kam gisɨn mati atrivir dabirabir me dagɨar bar gavgavir bluplan ingarizim, ezɨ atrivir dabirabim gisɨn, mati gumazim a gaperaghav iti. \v 27 \x - \xo 1:27 \xo*\xt Esekiel 8:2\xt*\x*Ezɨ kɨ gumazir kamɨn gari, an ivariamɨn ikegha uanadi, a brasɨn mɨn angazangarigha taghtasi. Ezɨ an angazangarim avimɨn mɨn bar ekefe. Egha an ivariamɨn ikegha uaghiri, kɨ gari, mati avim isia bar ekevegha bar an okari. \v 28 Ezɨ angazangarir kam, ekianimɨn mɨn overiamɨn ikia dirir aghuiba an iti. Angazangarir kɨ gari kam, kar Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir gavgavim a izi. \p Ezɨ kɨ an ganigha, irɨgha uan guam isa nguazim gatɨgha orazima, mɨgɨrɨgɨam kamaghɨn na bagha izi. \c 2 \s God, akam inigha izir gumazimɨn ingangarim damuasa Esekiel amɨsefe \p \v 1 Ezɨ tiarir kam kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ dɨkavigh tughtɨ, kɨ nɨ mɨkɨmasa.” \v 2 \x - \xo 2:2 \xo*\xt Esekiel 3:24; Daniel 8:18\xt*\x*God na mɨgɨavɨra itima, an Duam na bagha iza nan aven ghua, na fezɨ kɨ dɨkavigha tu. Egha kɨ God barazima, a ua kamaghɨn na mɨgɨa ghaze. \v 3 “O nguazir kamɨn gumazim, kɨ datɨrɨghɨn Israelia bagha nɨ amadi. Me gumazamizir akaba barazir puvatɨziba, me nan akam batoke. Me uan inazir afeziabar mɨn akaba batogha, akɨribagh igha na gasi, mati men inazir afeziaba fomɨra amizɨ mokɨn. \v 4 Men naviba gavgavizɨ me nan akam barazir puvatɨ. Ezɨ kɨ nɨ amadaghtɨ, nɨ me bagh mangɨ kamaghɨn me mɨkɨm suam, ‘Kar Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, ia bagha akar kam amada.’ \v 5 Eghtɨ e pura ganam, gumazamizir kaba ti nɨn akam baregham, o an aghuagham. Bar guizbangɨra, kar gumazamizir akaba barazir puvatɨziba. Egh me kamaghɨn fogham, Godɨn akam inigha izir gumazir mam me ko iti. \p \v 6 “Ezɨ nguazir kamɨn gumazim, nɨ men mɨgɨrɨgɨar me nɨ gamibar atiatingan markɨ. Me nɨn akaba dɨkabɨragh nɨ abɨnam, mati nɨ benir ataghataribar torimɨn iti moghɨn ikiam. Egh uaghan mati nɨ tuighakabagh isɨn aperaghav iti. Eghtɨ nɨ gavgafigh. Me akaba batozir adarasi. Kamaghɨn amizɨ, nɨ men akabar atiatingan markɨ. \v 7 \x - \xo 2:7 \xo*\xt Jeremaia 1:7; 1:17; Esekiel 3:10-11; 3:17\xt*\x*Nɨ fo, kar akaba batozir adarasi. Me nɨ baragham, o ti puvatɨgham, nɨ pura nan akabar me mɨkɨm mangɨvɨra ikɨ. \p \v 8 “Nguazir kamɨn gumazim, nɨrara, akar kɨ nɨ mɨgeiba, nɨ deragh da baragh. Egh gumazamizir akaba batozir kabar mɨn akaba batoghan markɨ. Nɨ uan akam akarigh bizir kɨ nɨ danɨngamim amɨ.” \p \v 9 \x - \xo 2:9-10 \xo*\xt Akar Mogomem 5:1\xt*\x*Ezɨ kɨ garima, Ame! Dafarir mam mɨniaghɨrɨgha na bagha izi, ezɨ akɨnafarir rɨghizim an iti. \v 10 Ezɨ God akɨnafarir rɨghizir kam nan damazimɨn an onezɨ, kɨ garima, tuater arareba ko, azirakar ighiaba ko, gumazamiziba osɨmtɨziba itir akaba, me da osirizɨ, da vong ko vong sara iti. \c 3 \p \v 1 \x - \xo 3:1-3 \xo*\xt Akar Mogomem 10:9-10\xt*\x*Ezɨ God kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ akɨnafarir rɨghizir kam amegh gɨvagh, egh mangɨ Israelian adaraziv kɨm.” \v 2 Ezɨ kɨ uan akam akarizɨma, an akɨnafarir rɨghizir kam amasa a isa nan akam garu. \v 3 \x - \xo 3:3 \xo*\xt Onger Akaba 19:10; 119:103; Jeremaia 15:16\xt*\x*Egha a kamaghɨn na mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ akɨnafarir rɨghizir kam amɨtɨ, nɨn navim bar izɨfagh.” Ezɨ kɨ anepima, a nan akamɨn ikia, hanin mɨn isɨngi. \p \v 4 Ezɨ God kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelian adarazi bagh mangɨva, kɨ nɨ mɨkemezir akabar me mɨkɨm. \v 5 Kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizir akar igharazibav geiba bagha nɨ amadir puvatɨ. Kɨ Israelian adarazi baghavɨra nɨ amadi. \v 6 Kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizir avɨrir, uan akabav kɨmtɨ nɨ foghan koghamiba bagha nɨ amadir puvatɨ. Ezɨ kamaghɨn ti deragham, kɨ kantrin igharazir kaba bagh nɨ amadaghtɨ, me nɨn akaba baragh dar gɨn mangam. \v 7 Israelian adarasi, me oraghan aghuagham. Me bar moghɨra akaba barazir puvatɨgha naviba bar gavgafi. Kamaghɨn amizɨ, men tav tong bar nɨ mɨgeir akatam bareghan kogham. \p \v 8 “Nɨ oragh! Men nɨghnɨziba gavgavizɨ moghɨn, kɨ nɨn nɨghnɨzim damightɨ a gavgavigham. Ezɨ men naviba gavgavizɨ moghɨn, kɨ datɨrɨghɨn nɨn navim damightɨ a men damazibar gavgavigham. \v 9 Kɨ nɨn nɨghnɨzim damightɨ nɨ daimonɨn dagɨamɨn mɨn gavgavigham. Eghtɨ nɨ men ganganibar ganɨva dɨgavir kuram damu men atiatingan markɨ. Me bar akaba batozir adarasi.” \p \v 10 Egha God ua kamagh na mɨgɨa ghaze, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ deravɨram mɨgɨrɨgɨar kɨ nɨ mɨkɨmamin kaba uan kuarir torimningɨn da baregh, da isɨ uan navim datɨgh dagh nɨghnɨghvɨra ikɨ. \v 11 Nɨn gumazamiziba iza Babilonɨn kalabusɨn iti, nɨ me bagh mangɨ me mɨkɨm suam, Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, ia mɨkɨmasa na mɨkemezɨ biziba kɨ ia mɨgei. Eghtɨ me uari, me nɨ baragham, o puvatɨgham.” \p \v 12 Ezɨ Godɨn Duam na fezɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir gavgavim uan danganimɨn ikegha izima, kɨ uabɨn gɨrakɨrangɨn nɨgɨnir dafam barasi. \v 13 Ezɨ nɨgɨnir dafar izir kam, kar 4plan angamɨra itir bizir kaba uan avɨziba kuizɨ dar avɨzir suiaba uarir suigha uanaga izaghiri, kɨ dar nɨgɨnim barasi. Ezɨ wilɨn kaba dar boroghɨn ikia uaghan nɨgɨnir ekiam gami, mati mɨkɨmkɨzir ekiam izi. \v 14 Ezɨ Godɨn Duam na fegha na inigha zuima, kɨ paza uabɨ baragha atara nan navim bar oseme. Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim na avara. \v 15 Ezɨ kɨ iza Israelia kalabusɨn itir nguibam, Telabipɨn oto. Nguibar kam Kebarɨn Fanemɨn mɨriamɨn iti. Kɨ danganir kamɨn ikia, 7plan aruebar bizitam damuamin gavgaviba puvatɨgha, puram aperaghav ikia bizir ganizir kabagh nɨghnɨgha bar osemegha iti. \s Ikiavɨra Itir God, Israelia geghuv // men ganasa Esekiel amɨsefe \r (Esekiel 33:1-9) \p \v 16 Ezɨ 7plan arueba gɨvazɨma, Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei, \v 17 “Nguazir kamɨn gumazim, kɨ Israelia geghuv men ganasa nɨ amɨsefe. Egh kɨ me mɨkɨmsɨ akatam mɨkemeghtɨ, nɨ oregh, ikiangsɨzim me danɨng me mɨkɨm. \v 18 Eghtɨ gumazitam arazir kurabar amightɨ, kɨ aremeghsɨ a mɨkɨmam, eghtɨ nɨ ikiangsɨzir akamɨn a mɨkɨm suam, a navim giragh uan arazir kuraba ategh, angamɨra ikiam. Nɨ a mɨkemeghtɨ, a uan arazir kurabagh iraghan kogh, ovegham. Nɨ a mɨkemeghan koghtɨ, an arazir kuraba ikɨvɨra ikɨtɨ an oveghtɨ, an ovevemɨn osɨmtɨzim nɨn ikiam. \v 19 Egh nɨ uabɨ, nɨ arazir kurabagh amir gumazir kam mɨkemeghtɨ an arazir kuraba ataghɨraghan aghuagh aremegham. A uabɨ uan arazir kuraba bangɨn aremegham. Eghtɨ nɨ an ovevemɨn osɨmtɨzim ateran kogham. Egh arazir kamɨn, nɨ uabɨ uan ikɨrɨmɨrimɨn akuragh, ovengan kogham. \p \v 20 \x - \xo 3:20 \xo*\xt Esekiel 18:24; 33:12-13\xt*\x*“Eghtɨ gumazir aghuitam uan arazir aghuim ategh arazir kuram damightɨ, kɨ an tuavim apɨrightɨ, an aremegham. Nɨ dughiar kamɨn ikiangsɨzir akam a mɨkemeghan koghtɨ, a uabɨ uan arazir kuraba bangɨn aremegham. A faragha amizir arazir aghuiba, kɨ dagh nɨghnɨghan kogham. Puvatɨ. An aremegham. Eghtɨ an ovevemɨn osɨmtɨzim nɨn ikiam. \v 21 Eghtɨ nɨ gumazir aghuitam arazir kurabar anogorogh ikiangsɨzir akamɨn a mɨkemeghtɨ, a nɨn akam baregh arazir kurabar amuan koghɨva, aremeghan kogham. Eghtɨ arazir kamɨn, nɨ uabɨ uan ikɨrɨmɨrimɨn akuragh ovengan kogham.” \s God Esekiel gamizɨ, // an mɨzem osemezɨ, a mɨkɨman asa \p \v 22 Kɨ danganir kamra ikiavɨra itima, Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim na bagha iza na avara. Ezɨ kɨ orazima, a kamaghɨn na mɨgei, “Nɨ dɨkavigh danganir zarimɨn magɨrɨtɨ, kɨ munagh nɨ ko mɨkɨmam.” \v 23 Ezɨ kɨ dɨkavigha danganir zarimɨn zuima, Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir gavgavim munagh tughav iti. A mati kɨ faragha Kebarɨn Fanemɨn mɨriamɨn ikia ganizir angazangarir gavgavimɨn mɨrara gari. Ezɨ kɨ uan tevimning apɨrigha guam isa nguazim gatɨ. \v 24 Ezɨ Godɨn Duam nan aven iza na gamizɨ kɨ dɨkavigha tu. Egha na ko mɨgɨa ghaze, “Nɨ mangɨva uan dɨpenimɨn aven mangɨ uan tiar akam asaragh. \v 25 Nguazir kamɨn gumazim, nɨ oragh! Me benir gavgavibar nɨ ikeghtɨ, nɨ ua gumazamizibar tongɨn daruan kogham. \v 26 \x - \xo 3:26 \xo*\xt Esekiel 2:5-7; 24:27; Luk 1:20-22\xt*\x*Eghtɨ kɨ nɨn mɨzem damightɨ, an anang nɨn akar averiam apɨrightɨ, nɨ mɨkɨman asagham. Eghtɨ nɨ uam akaba batozir ikɨzir kam, nɨ me akɨrsɨ me mɨkɨman kogham. \v 27 \x - \xo 3:27 \xo*\xt Esekiel 12:2-3; 24:27; 33:22\xt*\x*Eghtɨ gɨn nɨ nan akam gumazamizibav kɨnsɨ ifongeghtɨ, kɨ nɨn mɨzem damightɨ, nɨ ua mɨkɨmam. Egh nɨ me mɨkɨm suam, ‘Kar Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, ia mɨkɨmasa mɨkemezir akaba.’ Eghtɨ tarazi nɨ baraghsɨ ifuegham, a dera, me mar nɨ baragh. Eghtɨ tarazi oraghan aghuagham, markɨ, me mar aghuagh. E fo, me gumazamizir akaba batoziba.” \c 4 \ms Esekiel akam akura ghaze, Jerusalem ikuvigham \mr (Sapta 4--24) \s Apaniba Jerusalem gasɨghasɨgham \p \v 1 Egha God ua kamaghɨn mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ mangɨ brighɨn tam inigh nguazim datɨgh, egh Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn nedazim brighɨn kam osirizɨ moghɨn an aghoregh. \v 2 Egh brighɨn kamɨn boroghɨn, nɨ mati mɨdorozir gumaziba nguibar ekiar mam avɨnigh a mɨsogh a iniamin arazibar ababaniba, nɨ bar dar arɨkigh. Egh daghurimɨn ababanim damightɨ a nguibar ekiar kam bar anevɨnigh, egh nguazibagh kuva nguibar ekiar kamɨn dɨvazimɨn boroghɨn dar pozibav kɨnigh. Eghtɨ da danganir aghuir mɨdorozir gumaziba isɨn ghuavanang tuiv ikɨ mɨsoghamibar mɨn ikiam. Egh mɨdorozir gumaziba ikɨ mɨsoghamin averpeniba nguibar ekiamɨn boroghɨn dar ababaniba arɨkigh. Egh nguibar ekiamɨn dɨvazim ginivtɨ an akarighirɨsɨ, me temer bar ekiaba inigh da isɨ akuriabar arigh, egh dagh afughafuzir ababanibar moghɨn, nɨ bar moghɨra dar ababanim nguazimɨn dar amu. \v 3 Egh nɨ dar ababaniba arigh gɨvagh, ainɨn itaritam inigh anekɨrigh a isɨ nɨ uabɨ ko nguibar ekiamɨn tongɨn anesaragh, egh nɨ uan guam nguibar ekiam mɨtuagh, egh nguibar ekiar kam bagh mɨsogh a iniamin ababanim damu. Eghtɨ Israelian gumazamiziba bizir kamɨn gan fogham, gɨn mɨdorozir gumazitaba izɨ Jerusalemɨn nguibar ekiam gasɨghasigham.” \p \v 4-5 “Nɨ kamaghɨn damigh gɨvagh, egh ragh uan agharir kɨriam moghɨn mɨtogh, 390plan dughiabar irɨghɨv ikɨ arazir kurar Israelia amizibar osɨmtɨzibar ivezir kuram ateram. Kɨ 390plan dughiaba nɨ ganɨngi, ezɨ dughiar kaba Israelɨn ikɨzim osɨmtɨzir me ini ikiamim, a 390plan azenibar dɨbobonim ko magh ghu. Kamaghɨn amizɨ, nɨ bar dughiar ruarir kamɨn me amizir arazir kurabar osɨmtɨzim iniam. \v 6 Nɨ kamaghɨn damigh gɨvagh, namba 2ɨn dughiamɨn ua mɨtogh. Egh nɨ uan agharir guvim moghɨn mɨtogh egh irɨghɨv ikɨ, egh Judan gumazamiziba amizir arazir kurabar osɨmtɨzimɨn ivezir kuram ateram. Kɨ 40plan dughiaba nɨ ganɨngi, ezɨ dughiar kaba Judabar ikɨzimɨn osɨmtɨzir me ini ikiamin azenibar dɨbobonim ko magh ghu. \p \v 7 “Nɨ irɨghɨv ikɨva, apaniba Jerusalem iniasava amir ababanir nedazir itibar gan. Egh nɨ mati mɨdorozim damuasava ami moghɨn damu, egh nan akam isɨ kamaghɨn pamtem an gun mɨkɨm, ‘Nguibar ekiar kam ikuvigham.’ \v 8 Nɨ orakigh, kɨ benir gavgavimɨn nɨ ikeghtɨ nɨ uabɨ gighɨvkɨnɨsɨ damuva avegham. Nɨ kamaghɨra ikɨ mangɨ, dughiar kɨ nɨ ganɨngizir kaba, da mangɨ bar gɨvagham. \p \v 9 “Nɨ datɨrɨghɨn, witɨn igharagha gari taba ko, balin taba ko, nguezir igharagha garir taba inighɨva bar moghɨra da isɨ itarir ekiatam datɨgh, dagh asegh da veregh ua bagh bretɨn tabar ingarigh da tuegh. Nɨ 390plan dughiar kabar uan agharir kɨriamɨn ofizibara irɨghvɨra ikɨva darara damɨ ikɨ. \v 10 Egh dagher aruer vamɨran nɨ damamin osɨmtɨzim, 200pla gremra tu, a tong ua sɨvazir puvatɨ. \v 11 Egh uaghan dɨpar nɨ aruer vamɨra damamim a 1 litara tugh, a tong uam afiraghan markɨ. \v 12 Egh nɨ bret tusɨ gumazir buariba inigh dar arɨkigh. Buariba mɨsɨngightɨ, nɨ da inigh dar avim atɨgh bretba tu. Nɨ gumazamizibar damazimɨn bizir kabar amutɨ, me nɨ amir bizir kabar ganam.” \p \v 13 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Arazir nɨ amir kaba, kar Israelia damuamin arazibar ababaniba. Kɨ gɨn apanibar amamangatɨghtɨ, me mangɨ Israelia ko mɨsoghɨva me inigh kantrin igharazimɨn mangɨgham. Eghtɨ me kantrin igharazimɨn ikɨ dagher nan damazimɨn zuezir puvatɨzibar amam.” \p \v 14 \x - \xo 4:14 \xo*\xt Ofa Gami 17:15; Aisaia 65:4; Esekiel 20:49; Aposel 10:14\xt*\x*Ezɨ kɨ an akam ikaragha ghaze, O Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, “Nɨ orakigh! Kɨ kamaghɨn damighan kogham. Bar puvatɨ. Kɨ uan igiamɨn ikegha iza datɨrɨghɨn, nɨn damazimɨn mɨzezir puvatɨ. Egha asɨzir atiaba mɨsozir asɨziba ko, uari ariaghirir asɨzibar tuziba, kɨ uan akamɨn tam amezir puvatɨ. Egha dagher nɨn damazimɨn zuezir puvatɨziba, kɨ uan akamɨn tam amezir puvatɨ.” \p \v 15 Ezɨ a nan akam ikaragha ghaze, “Mamaghɨn, kɨ nɨn amamangarɨsi, nɨ gumazir buariba ategh egh bulmakaun buaribara inigh avim atɨgh bretba tu.” \p \v 16 Egha a ua kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ oragh! Kɨ Jerusalemɨn daghebar amightɨ da bar otevegham. Eghtɨ gumazamiziba atiatim sara, aruer vamɨrara men tughatɨghamin damamin daghebara ikiam. Eghtɨ gumazamizibar dɨpabar daghem, kɨ anetughtɨ, me arueba vaghvagh dughiar vamɨran dɨpam amɨ bar osemegham. \v 17 Eghtɨ dagheba ko dɨpaba bar men oteveghtɨ, me osɨmtɨzir ekiamɨn ikɨ uarira uarir ganam. Me gumazamizir arazir kurabagh amiba, kamaghɨn amizɨ, kɨ ivezir kuram me danɨng men dagheba ko dɨpabar amightɨ, da bar oteveghtɨ, me bar aghariba gunigham.” \c 5 \s Esekiel uan dapanir arɨzim gise \p \v 1 God ua kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ mangɨ mɨdorozir sabar bar ghumtɨzir tam inigh resan mɨn an suiragh uan ghuamasɨzim ko dapanir arɨziba bar adagh isegh. Egh arɨzir kaba bar da isɨ skel datɨgh dar osɨmtɨzim gɨfogh, egh 3plan pozibar da tuiragh da arɨkigh. \v 2 Egh 390plan aruebar gɨn ivezir kurar kam gɨvaghtɨ nɨ dɨkafigh. Eghtɨ arazir kam kamaghɨn Israelian akagham, apaniba Jerusalem inigha gɨfa. Nɨ dɨkavigh uan arɨzir pozir faragha itim inigh, Jerusalemɨn akazir ababanim gamir brighɨn kam gisɨn datɨgh, a daboroghtɨ a isi. Egh arɨzir pozir namba 2 inigh, brighɨn kamɨn mɨriam daruva da akun, uan mɨdorozir sabamɨn tintinibar ada aghor mangɨ. Egh arɨzir pozir namba 3 inigh da akunightɨ, amɨnim da ater tintinibar mangɨ. Eghtɨ kɨ uan mɨdorozir sabam inigh arɨzir kabar gɨntɨgh mangam. \v 3 Egh nɨ arɨzir vabara ateghtɨ da ikɨtɨ, nɨ da inigh uan azenan itir korotiamɨn mɨriam gitorogh da isamigh. \v 4 Egh arɨzibar tongɨn, nɨ ua taba inigh avim mɨkɨnightɨ da isi. Eghtɨ dar avim isi mangɨ Israelɨn ikɨzim girɨgh, bar moghɨra men isigham.” \p \v 5 Egha Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn na mɨgei, “Nɨ Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn gan, kɨ a isa kantrin igharazibar nguibabar tongɨram anetɨ. Ezɨ me bar an okarigha iti. \v 6 Ezɨ Jerusalemia, bizir kɨ damuasa me mɨkemeziba ko arazir kɨ ifongezibar gɨn zuir puvatɨgha, me amir arazir kuraba, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba amir arazir kuraba bar dagh afira. Me bar akɨrim ragha bizir kɨ damuasa me mɨkemezibagh asaragha, nan arazir kɨ ifongezibar gɨn zuir puvatɨ. \v 7 Bizir kam bangɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Jerusalemia, ia oragh! Ia arazir kɨ ifongeziba batuegha bizir kɨ damuasa ia mɨkemezibar gɨn zuir puvatɨgha, kantrin ian boroghɨn itiba men arazibagha ami. Ezɨ arazir kurar ia amiba, kantrin igharaziba amir bizir kɨ damuasa mɨkemezibar arazir kuraba bar dagh afira. \v 8 Bizir kam bangɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ ghaze, nan agorogetam tong ian itir pu. Bar puvatɨ. Kɨ ian apanimɨn mɨn iti. Egh kantrin igharazibar damazibar, kɨ ian araziba tuisɨghtɨ gumazamiziba bar ian ganam. \v 9 Ia arazir kɨ ifongezir puvatɨzir bar avɨribagh amigha gɨfa. Ezɨ kɨ ivezir kuram ia danɨngɨva arazir fomɨra amizir puvatɨzir kaba, datɨrɨghɨn ia damuam. Egh kɨ ua gɨn kamaghɨn ia damighan kogham. \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt Ofa Gami 26:29; Azir Akam 4:10; Esekiel 6:8; Amos 9:9; Sekaraia 7:14\xt*\x*Eghtɨ arazir kurar ia amizibar ivezir kuram, ia ameboghfeziaba uan boribav soghɨva dar tuzibar amɨtɨ, boriba uan ameboghfeziabav sogh men tuzibar amam. Kɨ pazɨvɨra ia damuam, eghtɨ ariaghirezir puvatɨzir darasi, kɨ me aghamsightɨ me tintinimɨn nguazir kamɨn danganir igharazibar mangegham. \p \v 11 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara ikia uan ziamɨn guizbangɨra mɨgei. Ia arazir kurar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨriba, nan Dɨpenimɨn aven dagh amizɨ nan Dɨpenim nan damazimɨn bar mɨze. Eghtɨ kɨ ian apangkuv ian asughasuighan kogham. Ia mati gumazim uan dapanir arɨzim bar a gise. Kamaghɨra, kɨ guizbangɨra bar ia gasɨghasigham. \v 12 Kɨ ia isɨ 3plan okoruabar ia arigham. Eghtɨ namba 1ɨn okoruam, mɨtiriar ekiam ian aghɨtɨ arɨmariaba ia damutɨ ia nguibar ekiamɨn aven arɨghiregham. Eghtɨ namba 2ɨn okoruam, apaniba izɨ nguibar ekiamɨn azenan mɨdorozir sababar me mɨsoghtɨ me arɨghiregham. Eghtɨ namba 3ɨn okoruam, kɨ me aghamsigh tintinimɨn me amangightɨ me nguazimɨn danganiba bar dar mangeghtɨ, kɨ apanibar amamangatɨghtɨ me uan mɨdorozir sababa inigh men agɨntɨgh mangɨ me mɨsoghɨrarɨgham. \p \v 13 “Egh kɨ kamaghɨn damightɨ nan adarir ekiam ko anɨngagharim gɨvagham. Bizir kaba otivtɨ, ia nan akam gɨnɨghnɨgh fogham, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ asetamɨn amamangatɨghtɨ, a nan danganim inighan kogham. \v 14 Kɨ ia gasɨghasightɨ, kantrin igharazir ian boroghɨn itibar gumazamiziba izɨ ian gan kamaghɨn mɨkɨmam, ‘Mevzika! Me bar moghɨra ikufi. Ikiavɨra Itir God, men arazir kuraba ikarvagha me gasɨghasɨki.’ \p \v 15 “Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, nan anɨngagharim ia bagha bar nan ekefe, ezɨ kɨ bar pazavɨra ia damu ia gasɨghasigham. Eghtɨ arazir kam kantrin igharazir ian boroghɨn itibar gumazamizibar damazimɨn ikiangsɨzir arazimɨn mɨn otogham. Eghtɨ me ian ganigh atiatigh nɨghnɨzir avɨribar amuam. Egh me dɨbovir akabar ia mɨkɨmtɨ ia bar aghumsigham. \v 16 Egh kɨ ian dagher damamibar amightɨ,\f + \fr 5:16 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* da bar oteveghtɨ, mɨtiriaba puv ian agham. Eghtɨ mɨtiriar aghazir kam, mati me baribar ia gasima, ia mɨzazir ekiaba isi moghɨn uari baragham. \v 17 \x - \xo 5:17 \xo*\xt Akar Mogomem 6:8\xt*\x*Egh kɨ mɨtiriar aghazir ekiam ia bagh anemadagh, asɨzir atiabar amamangatɨghtɨ, da ian boribav soghɨrarigham. Egh kɨ arɨmariar bar kurabar amamangatɨghtɨ da ia bagh izam. Egh kɨ apaniba amadaghtɨ, me izɨ bar ia mɨsoghɨrarigh ia agɨvagham. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \c 6 \s Ikiavɨra Itir God // gumazamizir asebar gɨn zuibar atari \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelɨn kantrin mɨghsɨabar amadaghan ganɨva nan akamɨn gun dav kɨm, \v 3 egh suam, Ia Israelɨn kantrin mɨghsɨaba ia Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiamɨn akam baragh. Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, uan akam isa ia mɨghsɨar ekiaba ko mɨghsɨar doziba, ko daghurir ekiaba, ko danganir zariba, ia ganɨdi! A ghaze: Kɨ apanibar amamangatɨghtɨ me izɨ, gumazamiziba asebar ziaba fer danganir pɨn itiba bar dagh asɨghasigham. \v 4-5 Egh apaniba, ian ofa gamir dakoziba, ko ian ofan mɨgharir mughuriar aghuim zuim gamibar dakoziba bar da apɨrarigham. Egh kɨ apanibar amutɨ, me Israelian gumazamiziba bar me mɨsoghɨrarigh, men kuaba ian marvir guabar damazibar da akunightɨ, da ireghɨv ikiam. Eghtɨ kɨ apanibar amamangatɨghtɨ, me men aghariba ian ofa gamir dakozir kabar mɨriabar tintinibar da aghamsightɨ da ireghɨv ikiam. \v 6 Egh apaniba, Israelɨn nguibar ekiaba bar dagh asɨghasightɨ da ikuvigham. Eghtɨ men mɨghsɨabar pɨn itir danganir ia asebar ziaba feba ko, men ofa gamir dakoziba ikuvigh pura ikiam. Eghtɨ ian asebar marvir guaba me bar dagh asɨghasigham. Egh mughuriar aghuim zuir ofa gamir dakoziba bar da akararightɨ, Israelia amir arazir kurar kaba bar moghɨra gɨvagham. \v 7 Eghtɨ apaniba Israelɨn kantrin averiam bar a daru, egh gumazamizibav soghɨrarɨgham, eghtɨ ariaghirezir puvatɨgha angamɨra itiba ganigh kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 8 \x - \xo 6:8 \xo*\xt Aisaia 6:13; Jeremaia 30:11; 44:14; 44:28; Esekiel 7:16\xt*\x*“Kɨ tarazi ateghtɨ, me ikɨvɨra ikiam. Eghtɨ tarazi mɨdorozimɨn tintinibar aregh mangɨ kantrin igharazibar ikiam. \v 9 Me saghon itir kantrin igharazir kabar kalabusɨn ikɨ, na gɨnɨghnɨgh kamaghɨn fogh suam, me uan navir averiabar aven akɨrim ragha na gasara, ezɨ arazir kam bar na abɨra. Me uan damazir kurabar aseba bagha pamtem garava, bar dagh ifonge, ezɨ arazir kam na gamima, kɨ bar me baseme. Me fo, me arazir kurar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨribagh ami. Eghtɨ me uan arazir kurar mɨzɨrɨzir amiziba bagh bar aghumsigham. \v 10 \x - \xo 6:10 \xo*\xt Jeremaia 5:12-14; Esekiel 6:7\xt*\x*Egh me kamaghɨn fogh suam, Kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God. Egh me fogham, Akar Gavgavir kɨ amizim, a purama akar kɨnim puvatɨ.” \p \v 11 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Ia uan dafaribav sogh, pamtemɨn dagaribar nguazim dɨkɨva, osemezɨ moghɨn kamagh mɨkɨm, ‘Mevzika! Israelɨn ikɨzim, me arazir kurar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨribagh ami.’ Kamaghɨn amizɨ, apaniba izɨva men tarazi, bar me mɨsoghɨrarigham. Eghtɨ men tarazi, mɨtiriaba ko arɨmariaba me damutɨ, me arɨghiregham. \v 12 Men tarazi saghon ikɨ arɨmariaba bangɨn arɨmighiram. Eghtɨ tarazi roghɨra ikɨtɨ apaniba izɨ me mɨsoghtɨ me arɨmighiram. Eghtɨ angamɨra ikiavɨra iti darasi, mɨtiriar ekiam men aghɨtɨ me arɨmɨghiregham. Kamaghɨra, kɨ men anɨngaghegh bar ivezir kuram me danɨngam. \v 13 Eghtɨ apaniba, Israelian gumazamizibar marvir guabar ofa gamir dakoziba, ko mɨghsɨabar pɨn itir danganir asebar ziaba feba, ko temer ekiabar apebaba, ko me aseba bagha ofan mɨgharir mughuriar aghuim gamir danganibar Israelian tabav soghɨrarightɨ, men kuaba pura tintinibar ireghɨv ikiam. Eghtɨ dughiar kamɨn, Israelia arazir kamɨn gan fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 14 Kɨ uan agharim men nguazimɨn anemadaghtɨ a bar moghɨra ikuvigham. Kɨ notɨn amadaghan Diplan nguibamɨn ikegh mangɨ gumazamiziba puvatɨzir danganir sautɨn itimɨn otogh, men nguaziba bar dar amightɨ, da gumazamiziba puvatɨzir danganibar mɨn ikiam. Kɨ men nguibatam ateghtɨ a ikian kogham. Da danganir kɨnibar mɨn ikiam. Eghtɨ gumazamiziba deravɨra na gɨfogh suam, kɨ uabɨ kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 7 \s God Israelia agɨvam \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamagh na mɨgei: \v 2 O nguazir kamɨn gumazim, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn Israelɨn nguazibar itir gumazamizibav gɨa ghaze: \b \q1 Kar dughiar abuananam! \q2 Dughiar abuananam a nguazir oteviba bar dar otivasava ami. \q1 \v 3 Ia Israelia, ian dughiar abuananam otogha gɨfa. \q2 Eghtɨ kɨ datɨrɨghɨn uan anɨngagharim ia bagh anemadagh, \q3 ia amizir araziba tuisɨgham. \q1 Egh arazir kurar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨriba ikarvagh \q2 ivezir kuram ia danɨngam. \q1 \v 4 Kɨ ian gan egh ian kuarkuvighan kogham. \q2 Ia arazir kurar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨribagh ami. \q1 Arazir kaba bangɨn, kɨ ivezir kuram isɨ ia danɨngam. \q2 Eghtɨ ia bizir kamɨn ganigh fogh suam, \q3 kɨ Ikiavɨra Itir God. \b \p \v 5 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgɨa ghaze: \b \q1 Ia gan! Bizir kurar ia gasɨghasɨghamin kaba, \q2 uari tɨvaghtɨvagh izɨvɨra ikɨ bar moghɨra ia agɨvagham. \q1 \v 6 Ia gan! Ian dughiar abuananam datɨrɨghɨn roghɨra izegha gɨfa, \q2 egha ia agɨvasava ami. \q1 \v 7 O Israelɨn nguazimɨn itir gumazamiziba, ia bar moghɨra, \q2 ian dughiam roghɨra izegha gɨfa. \q1 Eghtɨ ia ua mɨghsɨabar uari akuv bar akueghan kogham. \q2 Ia datɨrɨghɨn atiatim sara uari akuv akong ikiam. \b \q1 \v 8 Kɨ ian arazir kurar ia amizir kaba bagh ia tuisɨgh, \q2 zuamɨra ian arazir kurar avɨrir kɨ ifongezir puvatɨzir kaba ikarvagh \q3 ivezir kuram ia danɨng, \q1 egh uan anɨngagharim ia gingeghtɨ, \q2 ia osɨmtɨzir ekiaba iniam. \q1 \v 9 Kɨ ian gan egh ian kuarkuvighan kogham. \q2 Ia arazir kurar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨribagh ami. \q1 Arazir kaba bangɨn, kɨ ivezir kuram isɨ ia danɨngam. \q2 Eghtɨ ia bizir kamɨn ganigh, fogh suam, \q3 kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ bizir kurar kaba amada. \b \p \v 10 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei: \b \q1 Ia gan! Dughiam otogha gɨfa! \q2 Ezɨ asɨghasɨzir ekiam otivasa. \q1 Israelia zurara uan namakabar ikuvava, arazir aghuibar me gamir puvatɨ. \q2 Me zurara uari pɨrafir arazim gami. \q1 \v 11 Men arazir kurar kaba ghuavɨra ikia datɨrɨghɨn ekevegha gɨfa. \q2 Kamaghɨn amizɨ, kɨ men bizir aghuir avɨriba bar dagh asɨghasigham. \q1 Egh men ziam abɨraghtɨ, \q2 me uam arazir kurabar amuan kogham.\f + \fr 7:11 \fr*\ft Hibrun akam ves 10 ko 11 deragha aningɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \b \q1 \v 12 Osɨmtɨzim otivamin dughiam a roghɨra izegha gɨfa. \q2 Eghtɨ dughiar kamɨn gumazamiziba bizibagh ivesɨ akongan markɨ. \q1 Eghtɨ gumazamizir biziba amangasa amiba naviba osɨman markɨ. \q2 Dughiar kamɨn kɨ gumazamiziba bar me gasɨghasigham. \b \q1 \v 13 Eghtɨ gumazitam uan biziba amangɨtɨ tav adagh ivesɨ ifuegh, \q2 aning dughiar kamɨn angamɨra ikɨvɨra ikɨ, \q3 ua uan biziba amang dagh ivezamin arazim damuan kogham. \q1 Gumazamiziba bar moghɨra arazir kuram gami, kamaghɨn men tav ikian kogham, \q2 me bar moghɨra gɨvagham. \q3 Nan akam a gavgafi, egh a guizbangɨram otivam. \b \q1 \v 14 Nan anɨngagharim gumazamizir kaba bar men iti. \q2 Kamaghɨn amizɨ, me mɨdorozim damusɨ sɨgham givi biziba akɨrɨva, \q3 men gumazitam mɨdorozim bagh mangan kogham. \s God ivezir kuram Israelia ganɨdi \p \v 15 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei: \b \q1 Apaniba Jerusalem anekɨarugha gɨfa. \q2 Eghtɨ gumazamizir nguibar ekiamɨn azenan itiba, \q3 apaniba me mɨsoghtɨ me arɨmɨghiram. \q1 Eghtɨ gumazamizir nguibar ekiamɨn aven itiba, \q2 dagheba men oteveghtɨ, \q1 arɨmariar igharagha garir avɨriba me damutɨ, \q2 me arɨmɨghiram. \q1 \v 16 Eghtɨ mɨdorozimɨn ariaghirezir puvatɨzir darasi, me arɨ mɨghsɨabar mangam. \q2 Egh uan arazir kurar me amizibagh nɨghnɨgh \q3 naviba bar osemegh puvɨrama aziam. \q1 Eghtɨ men azirakam, \q2 mati danganir zaribar itir kuarazibar ararebar mɨn mangam. \q1 \v 17 Eghtɨ men aghariba men amɨragh gavgaviba puvatɨghtɨ, \q2 men teviba me gɨnuighnuigham. \q1 \v 18 Eghtɨ me azirakar korotiabar aghuigh, \q2 puvɨrama atiating akongɨva, \q1 bar aghumsigh, \q2 uan dapanir arɨziba bar dagh isegh dapanir tuziba ikiam. \q1 \v 19 Me faragha silva ko gol mɨghɨgha aning gagoima, \q2 aning me gamizɨ, me arazir kurar avɨribagh ami. \q1 Egha me fo, Ikiavɨra Itir God, uan anɨngagharim men akaghamin dughiamɨn, \q2 men gol ko silva men akuraghan kogham. \q1 Guizbangɨra, men gol ko silva, men mɨtiriar aghazir ekiar kam agɨvaghan kogham. \q2 Kamaghɨn amizɨ, me pura uan gol ko silva isɨ bizir kurabar mɨn, tintinibar tuavir toribar da akuntɨ, \q3 da Godɨn damazimɨn bizir mɨzɨrɨzibar mɨn otogham. \q1 \v 20 Me gol ko silva itir dughiamɨn, me kurukazir bar aghuibar ingara uarir kuruka, \q2 egha da bagha bar akongegha \q3 da isa aser avɨribar marvir guabar ingari. \q1 Marvir guar kaba kɨ dagh ifongezir puvatɨgha, bar a dar aghua. \q2 Kamaghɨn amizɨ, kɨ bizir kabar amightɨ \q3 da men damazibar bar bizir mɨzɨrɨzibar otivigham. \b \q1 \v 21 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgɨa ghaze: \b \q1 Kɨ gumazir kurar azenan itibar amamangatɨghtɨ me uan kantri ategh izɨ, \q2 Israelian bizir kaba bar ada okemegh mangɨ, \q3 egh dar arazir kurar bar avɨribar amuam. \q1 \v 22 Egh kɨ men amamangatɨghtɨ me nan Dɨpenir aghuimɨn aven mangɨ \q2 a damightɨ, a nan damazimɨn mɨzegham. \q2 Eghtɨ kɨ men anogoreghan kogham. \q3 Bar puvatɨ. \b \q1 \v 23 Israelɨn nguazimɨn itir danganiba bar, gumazamiziba arazir kurar avɨribar uari gamua, \q2 egha men nguibar ekiamɨn aven me uan avɨrim mɨsozi me ariaghira ghuavɨra iti. \q3 Kamaghɨn amizɨ, datɨrɨghɨn senbar ingarigh me ikɨrarɨghamin dughiam oto.\f + \fr 7:23 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \q1 \v 24 Kɨ kantrin bar kurar igharazibar gumazibar amamangatɨghtɨ \q2 me izɨ Israelian dɨpenibar me batoghtɨ, \q3 me arɨ mangɨtɨ, me men dɨpeniba iniam. \q1 Egh Israelia asebar ziaba fer danganiba me bar ada akararigham. \q2 Eghtɨ men gumazir gavgavir uan ziaba feba, atiatigh, \q3 ua uari pɨrafan kogham. \q1 \v 25 Eghtɨ dughiar bar kuram Israelia bagh izɨtɨ, \q2 me dabirabir aghuim ko navir amɨrizimɨn ikɨsɨ bar damuva avegham. \q3 Bar puvatɨgham. \q1 \v 26 \x - \xo 7:26 \xo*\xt Godɨn Araziba 32:23; Jeremaia 4:20; Azir Akam 2:9\xt*\x*Eghtɨ osɨmtɨzir ekiaba uari tɨvaghtɨvagh me bagh izam, \q2 eghtɨ bizir kurar otivir avɨribar akaba uari tɨvaghtɨvagh me bagh izɨtɨ, \q3 me da baragham. \q1 Egh bar atiatingɨva nan nɨghnɨzibagh fofoghsɨ, \q2 akam inigha izir gumazibar azangsɨghtɨ, \q3 kɨ akaba me danɨngan kogham. \q1 Eghtɨ ofa gamir gumaziba men sure damuamin akaba puvatɨghtɨ, \q2 men gumazir dapaniba me danɨngamin nɨghnɨzir aghuiba puvatɨgham. \q1 \v 27 Eghtɨ men atrivimɨn navim bar a basemeghtɨ, \q2 an nɨghnɨziba bar an ikuvigham. \q1 Eghtɨ nguazir kamɨn gumazamiziba \q2 atiatingɨva akongam. \q1 Kɨ men arazir kurar me amiziba bar da bagh ivezir kuram me danɨngam. \q2 Me faragha gumazir igharaziba isa kot gatɨgha me tuisɨzi moghɨn, \q3 kɨ datɨrɨghɨn arazir kurar me amiziba bagh me tuisɨgham. \q1 Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, \q2 kɨ Ikiavɨra Itir God. \c 8 \s Israelia arazir kuraba // Godɨn Dɨpenimɨn aven dagh ami \p \v 1 E kantri Babilonɨn kalabusɨn itir dughiamɨn, azenir namba 6ɨn, an iakɨnir namba 6ɨn, an aruer namba 5 otozɨ, kɨ uan dɨpenimɨn aperaghav itima, Judan gumazir dapaniba iza na ko e apiaghav iti. E apiaghav itima, Ikiavɨra Itir Godɨn Duam na bagha iza na avara. \v 2 \x - \xo 8:2 \xo*\xt Esekiel 1:27\xt*\x*Ezɨ kɨ kogha pɨn gara irebamɨn mɨn garir bizimɨn garima, bizir mam mati, gumazimɨn nedazim avimɨn mɨn isi. Ezɨ gumazir kamɨn mɨkarzim ko, ivariamɨn ikegha uaghiri, kɨ an gari, a mati avim isi. Ezɨ an ivariamɨn ikegha ghuanaga kɨ garima, a isia bar puvɨra taghtasi. \p \v 3 Ezɨ kɨ garima, gumazir kam mati, uan dafarim anemɨnegha nan dapanir arɨzimɨn suira. Ezɨ irebamɨn mɨn garir bizir kamɨn aven, Godɨn Duam na ghufegha nguazim ko overiamɨn tɨzimɨn ghua na inigha Jerusalemɨn ghua Godɨn Dɨpenimɨn otogha ghua, notɨn amadaghan itir dɨvazimɨn tiar akamɨn tu. Danganir kamɨn, Israelia faragha aser mamɨn marvir guam atɨzɨ a iti. Ezɨ God bizir kam bagha bar anɨngaghe. \p \v 4 \x - \xo 8:4 \xo*\xt Esekiel 1:28\xt*\x*O Israelia, kɨ e uan Godɨn angazangarir gavgavimɨn gari. Kɨ faragha Kebarɨn Faner mɨriamɨn ikia ganizir angazangarim. \p \v 5 Ezɨ a kamagh na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ kogh notɨn amadaghan gan.” Ezɨ kɨ garima, aser mamɨn marvir guam tiar akamɨn boroghɨra ofa gamir dakozimɨn boroghɨn asaraghav iti. Ezɨ God bizir kurar kam bagha bar anɨngaghe. \p \v 6 Egha a kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelɨn ikɨzimɨn arazir kurar me amibar gari? Me amir arazir kaba, kɨ bar dar aghua. Da bar ikuvigha, nan Dɨpenimɨn na batosi, egha na gamima kɨ bar men saghon iti. Nɨ gɨn me damuamin arazir bar kurar kɨ bar ifongezir puvatɨzibar ganam, da nɨ datɨrɨghɨn garir arazir kurar kabagh afiragham.” \p \v 7 Egha a nan akua ghua dɨvazir Godɨn Dɨpenimɨn avɨnizimɨn aven zuir tiar akamɨn otozɨ, kɨ garima, torir mam dɨvazimɨn iti. \v 8 Egha God kamaghɨn na mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ dɨvazimɨn torir kam akarigh a damightɨ an arokegh.” Ezɨ kɨ dɨvazimɨn torim asigha garima, tiar akar mam iti. \p \v 9 Ezɨ a kamagh na mɨgei, “Nɨ aven mangɨva arazir bar kurar mɨzɨrɨzir kɨ ifongezir puvatɨzir me amibar ganigh.” \v 10 Ezɨ kɨ aven ghua garima, God ifongezir puvatɨzir asɨzir mɨzɨrɨzibar nedaziba ko kuruziba, danganir kamɨn dɨvaziba bar a dagh izɨfa. Israelɨn ikɨzim fer marvir guaba uaghan iti. \v 11 Ezɨ kɨ garima, Israelian gumazir dapanir 70pla danganir kamɨn aven iti, ezɨ Safanɨn otarim Jasania, a uaghan me ko iti. Me bar moghɨra vaghvagha itarir pauran mughuriar aghuim zuibar suighav itima, mɨghariba dar dɨkava ghuavanadi. \p \v 12 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, kamaghɨn na mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, Nɨ gan! Israelian gumazir dapaniba mɨtarmemɨn mueghav ikia arazir kurar kabagh ami. Me vaghvagha uan marvir guaba bagha ofa gamir dakoziba iti. Me ghaze, Ikiavɨra Itir God ti men garir puvatɨ. Ikiavɨra Itir God ti akɨrim ragha nguazir kam gasara.” \p \v 13 Egha Ikiavɨra Itir God, ua kamaghɨn na mɨgei, “Nɨ men gantɨ, me arazir kurar ekiar kɨ ifongezir puvatɨzir avɨribar amu mangɨvɨra ikiam. Ezɨ arazir kurar me amir kaba, me faragha amizir arazir kurabagh afira.” \p \v 14 Egha a na inigha ghua Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn dɨvazir notɨn amadaghan itir tiar akamɨn otogha na mɨgɨa ghaze, “Nɨ gan! Amizir munaba ghaze, men asem Tamus areme, ezɨ me an apangkuva a bagha azia iti.” \p \v 15 Egha a ua kamaghɨn na mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ bizir kamɨn ganiz, o? Nɨ arazir bar kurar mabar ganigha gɨfa, nɨ datɨrɨghɨn ua arazir bar kurar kɨ aghuazir igharagha garibar ganam, da arazir nɨ faragha ganigha gɨvaziba bar dagh afira.” \p \v 16 Egha a ua nan akua ghua Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn bar aven ghua an Dɨpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn oto. Ezɨ kɨ garima, Dɨpenimɨn tiar akam ko ofa gamir dakozimɨn tizimɨn 25plan gumaziba iti. Me akɨriba ighegha Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim gasaragha guaba aruem anadi naghɨn gara tevibar pɨrigha avighav iti. \p \v 17 Egha a ua kamaghɨn mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ bizir kamɨn ganiz, o? Judan ikɨzim, arazir bar kurar kɨ aghuazibagh amuava, Israelɨn nguazim bar an gumazamizir igharaziba bar men apanim gami. Men arazir kurar kamɨn, me ghaze, kɨ ti pura bizim, egha na dɨpova arazir bar mɨzɨrɨzibar na gami. Ezɨ nɨ oragh! Me amir arazir kurar kaba na gamizɨ kɨ bar men anɨngaghe. \v 18 Kamaghɨn amizɨ, kɨ bar pazɨvɨra me damigham. Egh uan anɨngagharim anegɨvagham. Kɨ tong men apangkuv men asughasughan kogham. Me pamtem nan dɨmɨva arangam, eghtɨ kɨ bar me bareghan kogham.” \c 9 \s God ivezir kuram isa Jerusalem ganɨdi \p \v 1 God na mɨkemegha gɨvagha, tiarim akarigha pamtemɨn dɨa mɨgei, “Ia, gumazir nguibar ekiamɨn itir gumazamizibav soghtɨ me arɨghiramiba, ia vaghvagh mɨdorozir sababar suigh kagh izɨ.” \v 2 Ezɨ kɨ gari, gumazir 6pla dɨvazimɨn notɨn amadaghan itir itiar akamɨn boroghɨn ikegha izi. Me bar vaghvagha gumazibav soghamin mɨdorozir sababar suiki. Ezɨ gumazir igharazir mam me ko izi. A korotiar ghurghurir bar aghuir mam aruzɨ, osizirir biziba itir mɨtarir muziarim an oghɨriamɨn mɨtem gitoroghav iti. Me bar izegha ofa gamir brasɨn dakozimɨn mɨriamɨn boroghɨn mɨtifi. \p \v 3 Ezɨ Israelian Godɨn angazangarir gavgavir ekiam, enselɨn bar gavgavim a gisɨn ikia avughsegha, anetegha uanaga Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn zui. Ezɨ Ikiavɨra Itir God, gumazir korotiar ghurghurir bar aghuim aruzir kamɨn dia, \v 4 \x - \xo 9:4 \xo*\xt Akar Mogomem 7:3; 9:4; 14:1\xt*\x*egha kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ dɨkavigh Jerusalemɨn nguibar ekiam bar an averiam daruva gumazamizir men namakaba amir arazir kurar God aghuazibar osemegha itiba, nɨ me bativ, men guaba osizirir ababanim me darɨgh.” \p \v 5 Ezɨ kɨ orazi God kamaghɨn gumazibav soghamin mɨdorozir sababar suighizir gumazir 6plan kabav gei, “Ia dɨkavigh an gɨn mangɨ nguibar ekiamɨn aven gumazamizibav soghtɨ, me arɨmɨghiregh. Egh men tavɨn apangkuvigh aneteghtɨ an angamɨra ikian markɨ. \v 6 Ia gumazir dapanir akɨrim ragha Godɨn Dɨpenim gasaraziba faragh me mɨsoghɨrarigh, egh mangɨ gumazir ghuriba, ko guiviba ko otarir igiaba, ko amiziba ko boriba, bar me mɨsoghɨrarɨkigh. Egh osizirir ababanim guabar itir gumazamiziba, ia me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiran markɨ.” Ezɨ me dɨkavigha ghua gumazir dapanibav soghezɨ me ariaghire. \p \v 7 Egha God kamaghɨn 6plan gumazir kabav gei, “Ia nan dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven iti darazi bar me mɨsoghɨrarightɨ men kuaba nan Dɨpenim gizɨfagh. Eghtɨ bizir kam bangɨn nan Dɨpenim nan damazimɨn bar mɨzegham. Aria! Ia dɨkavigh mangɨ.” Ezɨ me nguibar ekiamɨn danganiba bar dagh arua ghua gumazamiziba bar me mɨsuagharɨsi. \p \v 8 Me gumazamizibav soagharɨzir dughiamɨn, kɨ uabɨra ikia Godɨn Dɨpenimɨn aven iti. Egha kɨ nguazim girɨgha fuagha, uan guam nguazim mɨtuagha diava ara ghaze, “O Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, nɨ uan anɨngagharim isɨ Jerusalemia gingamin dughiamɨn, nɨ Israelian ikiavɨra itir varazira bar me gasɨghasɨgham, o?” \p \v 9 Ezɨ a na ikaragha ghaze, “Israelɨn ikɨzim ko Judan ikɨzim arazir kurar bar avɨrim gami, ezɨ osɨmtɨzir bar ekiam iti. Nguazir kamɨn, arazir gumaziba uariv soghava ariaghirim bar ekefe. Ezɨ nguibar ekiar kamɨn gumazamiziba uarir ikɨzɨrɨzir arazim bar izɨfa. Me ghaze, Ikiavɨra Itir God ti nguazir kam akɨrim ragha a gasara. Egha en garir puvatɨ. \v 10 Ezɨ kɨ men ganɨva tong men apangkuv men asughasughan kogham. Kɨ arazir me igharaz darazigh amizibara, uam da ikarvagh dar me damuam.” \p \v 11 Ikiavɨra Itir God mɨkemegha gɨvazɨ, kɨ garima, gumazir korotiar ghurghurir bar aghuim aruzim, osizirir biziba itir mɨtarir muziarim an oghɨriamɨn mɨtem gitoroghav iti, a uamategha iza kamaghɨn Ikiavɨra Itir God mɨgei, “Nɨ na mɨkemezɨ moghɨn kɨ amigha gɨfa.” \c 10 \s Godɨn angazangarir ekiam an Dɨpenim ataki \p \v 1 \x - \xo 10:1 \xo*\xt Esekiel 1:26; Akar Mogomem 4:2\xt*\x*Kɨ garima, bizir mam mati itarir bar dafam, enselɨn bar gavgavir kabar dapanibagh isɨn pɨn iti.\f + \fr 10:1 \fr*\ft Enselɨn bar gavgavir kaba, bizir 4plan angamɨra itir kabar mɨrara gari. Esekiel sapta 1, a irebamɨn mɨn garir bizim, a gun dav gei.\ft*\f* Ezɨ itarir bar dafar kam gisɨn, bizir mam mati atrivir dabirabim me dagɨar bluplan aghuimɨn an ingarizɨ a iti. \v 2 \x - \xo 10:2 \xo*\xt Akar Mogomem 8:5\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God, gumazir inir ghurghurir aghuim aruzim mɨgɨa ghaze, “Nɨ mangɨ ganigh, 4plan wilba, da enselɨn bar gavgavir kabar apengan iti. Nɨ wilbar tongɨn mangɨva dafarim amadagh, avivkɨataba inighɨva nguibar ekiam gisɨn tintinibar da kavamadagh.” Ezɨ kɨ garima, a zui. \p \v 3 Ezɨ a Dɨpenimɨn aven zuima, enselɨn bar gavgavir kaba, Dɨpenimɨn aven sautɨn amadaghan tuivighav iti. Dughiar kamɨn, ghuariam Dɨpenim avɨnizir dɨvazir averiam, bar a koro. \v 4 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir bar gavgavim, enselɨn bar gavgavir kaba ategha pɨn ghuava, Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn tu. Ezɨ ghuariam ghua Godɨn Dɨpenim bar a koro. Ezɨ Godɨn angazangarir bar ekiam Dɨpenim avɨnizir dɨvazim gisirazɨ a taghtasi. \v 5 Ezɨ enselɨn bar gavgavir kabar avɨziba tɨngazir nɨgɨnim, me dɨvazir ekiar azenan itimɨn aven uaghan da baragham. Dar avɨzibar nɨgɨnim, mati Gavgaviba Bar Itir Godɨn tiarim. \p \v 6 God gumazir korotiar ghurghurir aghuim aruzim mɨgɨa ghaze, Nɨ enselɨn bar gavgavir kaba boroghɨn mangɨ, wilbar tongɨn avivkɨataba inigh. Ezɨ an aven ghua wilɨn mamɨn boroghɨn mɨtɨ. \v 7 Ezɨ enselɨn bar gavgavir kabar mav uan dafarim amadagha avir men tongɨn itimɨn, avivkɨar mam inigha a isava gumazir korotiar ghurghurir aghuim aruzimɨn dafarim gatɨzɨ, ana inigha zui. \p \v 8 Kɨ garima, enselɨn bar gavgavir kaba, mati gumazibar dafaribar mɨn dafariba ikia, dafariba vaghvagha dar avɨzibar apengan iti. \p \v 9 \x - \xo 10:9-13 \xo*\xt Esekiel 1:15-21\xt*\x*Kɨ ua garima, 4plan wilba vaghvagha enselɨn bar gavgavir kabar boroghɨn iti. Wilɨn kaba mati dagɨar iangurir pɨn kozibar mɨn taghtasi. \v 10 Ezɨ wilɨn 4plan kabar ganganiba da magh gari, egha da vaghvagha dar aven wilɨn igharazir vamɨra vaghvagha dar tongɨra iti. \v 11 Wilɨn kaba managh mangɨsɨ pura bighɨratɨgh mangɨ ua ighɨghiran kogham. Wilɨn faragha itim guam danganir manam mɨsuegh mangɨtɨ, wilɨn igharaziba uaghan an gɨrara mangɨ pura bighɨratɨgh mangam. \v 12 \x - \xo 10:12 \xo*\xt Akar Mogomem 4:8\xt*\x*Enselɨn bar gavgavir kabar namnaba, ko men akɨraghariba ko, dafariba ko, avɨziba ko, men wilɨn 4pla, ganamin damaziba bar dagh izɨfa. \v 13 Ezɨ kɨ orazi, tiarir mam wilɨn kaba ziam me garɨgha ghaze, “Wilɨn Ivemariba.” \p \v 14 \x - \xo 10:14 \xo*\xt Esekiel 1:10; Akar Mogomem 4:7\xt*\x*Enselɨn bar gavgavir kaba vaghvagha 4plan guaba iti. Enselɨn bar gavgavimɨn guam faragha iti, ezɨ gumazimɨn guam agharir guvimɨn itima, laionɨn guam agharir kɨriamɨn iti, ezɨ kuarazir bagamɨn guam gɨrakɨrangɨn iti. \p \v 15 Enselɨn bar gavgavir kaba, da bizir angamɨra itir 4plan kabar mɨn magh gari, kɨ faragha Kebarɨn Fanemɨn ikia irebamɨn mɨn garir bizimɨn aven dar gani. Egha datɨrɨghɨn ua irebamɨn mɨn garir bizir kamɨn ua men gari. Ezɨ me dɨkavigha mɨghegha ghuavanadi. \v 16-17 Enselɨn bar gavgavir kaba mangɨtɨ, wilɨn kaba dar mɨriamɨn ikɨ uaghan mangam. Eghtɨ enselɨn bar gavgavir kaba uan avɨziba kuigh mɨghegh ghuavanangtɨ, wilɨn kaba uaghan nguazim ategh bighɨratɨgh ghuavanangam. Enselɨn bar gavgavir kabar duam wilbagh apazagha iti. Kamaghɨn amizɨ, enselɨn bar gavgavir kaba tuivightɨ, wilba tuivigham. Eghtɨ enselɨn gavgavir kaba nguazim ategh ghuavanangtɨ, wilba nguazim ategh ghuavanangam. \p \v 18 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir gavgavim Godɨn Dɨpenimɨn tiar akam ategha ghua enselɨn bar gavgavir kabagh isɨn iti. \v 19 Ezɨ kɨ garima enselɨn bar gavgavir kaba uan avɨziba kuigha mɨghegha nguazim ataghɨragha ghuanadi, ezɨ wilɨn kaba dar mɨriabar ikia uaghan ghuanadi. Da ghua Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim avɨnizɨ dɨvazir aruem anadi naghɨn itir tiar akamɨn tuifi. Ezɨ Israelian Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir gavgavim me gisɨn iti. \p \v 20 Ezɨ kɨ fo, enselɨn bar gavgavir kaba, kar bizir 4plan angamɨra itir kabara, kɨ faragha Kebarɨn Faner mɨriamɨn boroghɨn dar garima, da Israelian Godɨn gavgavimɨn apengan iti. \p \v 21 Enselɨn bar gavgavir kaba vaghvagha 4plan guaba ko 4plan avɨziba iti. Egha men avɨzibar apengan me vaghvagha gumazibar dafaribar mɨn, dafariba iti. \v 22 Kɨ faragha Kebarɨn Faner mɨriamɨn ikia 4plan angamɨra itir bizibar guabar ganizɨ moghɨn, kɨ datɨrɨghɨn ua dar guabar gari. Enselɨn bar gavgavir kabar guaba danganir manamɨn mɨtuagh mangɨsɨ pura bighɨratɨgh mangam. Me uan namnaba gɨghaghira tintinibar zuir puvatɨ. \c 11 \s Israelia ikuvigham \p \v 1 Bizir kabar gɨn, Godɨn Duam na ghufegha na inigha ghua, Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazir aruem anadi naghɨn itir tiar akamɨn na atɨ. Ezɨ kɨ itiar akamɨn boroghɨn 25pla gumazibar gari me iti. Ezɨ kɨ men tongɨn Asurɨn otarim Jasania ko Benaian otarim Pelatian garima, aning iti. Aning gumazamizibar faragha zuir gumazir dapanimning. \p \v 2 Ezɨ God kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, “O nguazir kamɨn gumazim, gumazir kaba nɨghnɨzir kuraba ikia, arazir kuram damuamin tuavim buri. Egha uan nɨghnɨzir kurar kaba Jerusalemɨn gumazamiziba me ganɨdi. \v 3 Me ghaze, ‘E datɨrɨghɨn dɨpenibar ingaramin dughiam puvatɨ. E dera. En nguibar ekiam mati isaghapir mɨnem, ezɨ e asɨzir tuzibar mɨn an aven iti.’ \v 4 Kamaghɨn amizɨ, nguazir kamɨn gumazim, nɨ akam inigha izir gumazimɨn mɨn, bizir gɨn otivamibar gun akam me gasɨ me mɨkɨm.” \p \v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Duam nan aven izegha akar kam na mɨgɨa ghaze, “O Israelɨn ikɨzim, kar nɨn nɨghnɨzim. Ezɨ nɨn nɨghnɨzimɨn averiam, kɨ bar moghɨrama a gɨfo. \v 6 Ia nguibar ekiar kamɨn averiamɨn gumazamizir avɨribav sozi me ariaghirezɨma, men kuaba nguibar ekiamɨn tuaviba bar adagh izefe. \p \v 7 “Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgɨa ghaze, Jerusalemɨn nguibar ekiar kam mati isaghapir mɨnem, ezɨ ariaghiregha ireghav itir kuar kaba asɨzir tuzibar mɨn an aven iti. Kamaghɨn ti puvatɨgham, kɨ Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn ia batueghtɨ ia mangɨ azenan ikiam. \v 8 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, Kɨ fo ia mɨdorozir sababar atiatia iti. Kɨ gumazir mɨdorozir sababav soziba amangightɨ, me ia mɨsoghsɨ izam. \v 9 Kɨ nguibar ekiamɨn aven ia inigh Kantrin Igharazibar Gumazamizibar dafaribar arigham. Egh arazir kamɨn, kɨ ian arazir kuraba ikarvagh ivezir kuram ia danɨngam. \v 10 Kɨ ian arazir kuraba ikarvagh ivezir kuram ia danɨngtɨ, apaniba Israelɨn kantrin mɨtaghniamra, mɨdorozir sababar ia mɨsoghtɨ ia arɨmighiram. Eghtɨ arazir kamɨn ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 11 Nguibar ekiar kam a nɨn isaghapir mɨnemɨn mɨn ikian kogham. Egh ia mɨnemɨn mɨn asɨzir tuziba an averiamɨn ikian kogham. Kɨ ian arazir kuraba ikarvagh Israelɨn kantrin mɨtaghniamra, bar pazavɨra ia damigham. \v 12 Eghtɨ ia kamaghɨn fogham, kɨ Ikiavɨra Itir God, ia arazir kɨ ifongezibar gɨn zuir puvatɨgha bizir kɨ damuasa ia mɨkemeziba abɨsi. Egha kantrin igharazir ian boroghɨn itibar gɨn ghua men arazibagh ami.” \p \v 13 Kɨ Godɨn akamɨn me mɨgɨavɨra itima, Benaian otarim Pelatia irɨgha maghɨrama areme. Ezɨ kɨ tevimning apɨrigha guam nguazim girɨgha pamten kamaghɨn dɨa mɨgei, “O Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, manmaghɨn ami? Nɨ ti Israelian gumazamizir ikiavɨra itir varazira nɨ bar me kuvarɨmasa o?” \s God Israelian kalabusɨn itir darazi bagha amizir akar dɨkɨrɨzim \p \v 14 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamagh na mɨgei: \v 15 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ ko nɨn aveghbuaba, nɨn namakaba, nɨ ko kalabusɨn itiba, me Israelɨn ikɨzim, ia bar moghɨra, Jerusalemɨn itir gumazamiziba ia gɨnɨghnɨgha ghaze, ‘Ikiavɨra Itir God, me batoghezɨ me ghua bar nguibar saghuiamɨn itimɨn iti. Guizbangɨra, a nguazir kam isa e ganɨngizɨ, a guizbangɨra en nguazimra.’ \v 16 Eghtɨ nɨ uan namakar Babilonɨn kalabusɨn itiba kamaghɨn me mɨkɨm suam, ‘Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨrara kɨ ia aghamsigha ia amangizɨ, ia tintinibar kantrin saghon itibar ghue. Ia datɨrɨghɨn ikɨ nan ziam famin dɨpeniba puvatɨ. Eghtɨ kɨ dughiar ovezimɨn danganir ia ghua itir manaba kɨ uabɨ ia ko ikɨtɨ, ia nan ziam fɨvɨra ikiam.’ \p \v 17 “Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze: Kantrin igharazir kɨ faragha ia amangizɨ ia ghua itir kabar, kɨ ua ia inigh izɨ ia akuvagh, Israelɨn nguazim isɨ ua ia danɨngam. \v 18 Egh me uamategh Israelɨn nguazimɨn izeghɨva asebar marvir guar kɨ bar aghuaziba, bar da batokegh. \v 19 \x - \xo 11:19 \xo*\xt Onger Akaba 51:10; Jeremaia 31:33; 32:39; Sekaraia 7:12\xt*\x*\x - \xo 11:19-20 \xo*\xt Esekiel 36:26-28\xt*\x*Eghtɨ kɨ me damutɨ, me navir vamɨran ikiam. Kɨ duar igiam isɨ men navir averiabar atɨgham. Faragha men navir averiaba dagɨabar mɨn bar gavgafi. Eghtɨ kɨ men navir averiabar amutɨ, da amɨraghamɨregh na gifuegh na baghvɨra ikiam. \v 20 \x - \xo 11:20 \xo*\xt Onger Akaba 105:45; Jeremaia 24:7; Esekiel 14:11\xt*\x*Egh me arazir kɨ ifongeziba guizbangɨra dar suiraghɨva, deravɨra bizir kɨ damuasa me mɨkemezibar gɨn mangam. Egh me nan gumazamizibar mɨn ikɨtɨ, kɨ men Godɨn ikiam. \v 21 Egh gumazamizir asebar marvir guar kɨ bar aghuazibar ziaba feba, kɨ me amir arazir kaba ikarvagh ivezir kuram me danɨngam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \s Godɨn angazangarir gavgavim Jerusalem ataki \p \v 22 \x - \xo 11:22-23 \xo*\xt Esekiel 43:2-5\xt*\x*Egha gɨn, enselɨn bar gavgavir kaba uan avɨziba kuigha mɨgheghasava amua, wilɨn kaba dar mɨriabar ikia uaghan uanangasa. Dughiar kamɨn, Israelɨn Godɨn angazangarir gavgavim me gisɨn iti. \v 23 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir gavgavim nguibar ekiam ategha ghuanaga aruem anadi naghɨn itir mɨghsɨam gisɨn iti. \v 24 Ezɨ Godɨn Duam irebamɨn mɨn garir bizimɨn aven na fegha uamategha na inigha Israelian kalabuziaba itir naghɨn kantri Babilonɨn ize. Ezɨ irebamɨn mɨn garir bizir kam gɨfa. \v 25 Ezɨ kɨ Ikiavɨra Itir God nan akazir biziba bar dar gun kalabusɨn itir gumazamizibav gei. \c 12 \s Esekiel gumazim kalabusɨn zuir ababanim gami \p \v 1 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 2 \x - \xo 12:2 \xo*\xt Aisaia 1:23; 6:9-10; Jeremaia 5:21; Matyu 13:13-14; Mak 8:18; Jon 9:39-41\xt*\x*“O nguazir kamɨn gumazim, ikɨzir nɨ datɨrɨghɨn men tongɨn itir kam, me akaba batozir darasi. Me damaziba ikia gari puvatɨ. Egha me kuariba ikia biziba barazir puvatɨ. Me akaba batogha orazir puvatɨzir ikɨzim. \p \v 3 “Kamaghɨn amizɨ, nguazir kamɨn gumazim, nɨ datɨrɨghɨn uan biziba inigh, mati gumazim kalabus bagha nguibar saghuiamɨn itimɨn mangasa. Egh amɨnim tɨghar pɨrsɨ damutɨ, nɨ mangɨtɨ me bar nɨn ganigh. Kɨ kamaghɨn ifonge, me nɨ amir bizir kamɨn mɨngarim deragh a gɨfogh. Me gumazamizir akaba batoziba, egh me ti an mɨngarim deragh a gɨfoghan kogham. \v 4 Aruem pazaghar torimɨn ikɨvɨra ikɨtɨ me nɨn ganvɨra ikɨtɨ, nɨ kalabus bagh mangɨsɨ uan biziba ini. Egh aruem magɨrɨtɨ, me ganvɨra ikɨtɨ nɨ ifar mati kalabusɨn mangasa ami moghɨn mangɨ. \v 5 Me ganvɨra ikɨtɨ nɨ dɨvazimɨn toritam asigh, uan biziba ater torir kamɨn aven mangɨ vongɨn otogh. \v 6 Egh me ganvɨra ikɨtɨ nɨ uan biziba dɨpɨzim datɨgh mɨtarmemɨn mangɨ. Nɨ mangɨ uan guam avaragh, egh foghan kogham, nɨ nguazir manamɨn zui. Nɨ amir arazir kam, ababanir arazim Israelɨn ikɨzimɨn akagham.” \p \v 7 Ikiavɨra Itir God na mɨkemezɨ moghɨn kɨ ami. Aruer kamɨn kɨ gumazim kalabuziam bagh mangasa biziba isi moghɨn ami. Egha amɨnim pɨrima, kɨ uan dafarimɨn dɨvazimɨn torim gamigha azenan ghu. Me bar garima kɨ biziba uan dɨpɨzim gatɨgha mɨtarmemɨn zui. \p \v 8 Ezɨ amɨmzaraghan, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 9 “Nguazir kamɨn gumazim, Israelian akaba batoziba kamaghɨn nɨn azaragham, nɨ tizim gami? \v 10 Eghtɨ nɨ me mɨkɨm suam, Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ me mɨgɨa ghaze, kar atrivir Jerusalem gativagha an garim, ko Israelɨn ikɨzir Jerusalemɨn munagh itibar mɨgɨrɨgɨam.\f + \fr 12:10 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \v 11 Nɨ me mɨkɨm suam, bizir nɨ amizir kam, a Jerusalemia bativamin bizimɨn ababanim. Eghtɨ apaniba kalabuziabar mɨn me inigh mangɨ, kantrin igharazimɨn me isɨ kalabus darɨgham. \v 12 Atrivir men tongɨn itim, uan biziba dɨpɨzim datɨgh mangɨ uan dafarimɨn dɨvazimɨn toritam damigh, uan biziba ater torir kamɨn aven mangɨ vongɨn otoghɨva mɨtarmemɨn mangam. A mangɨ uan guam avaragh uan damazimningɨn nguazimɨn ganan kogham. \v 13 \x - \xo 12:13 \xo*\xt 2 Atriviba 25:7; Jeremaia 52:11\xt*\x*Eghtɨ kɨ uan ivem aguraghtɨ an an suiragham. Egh a inigh Babilonɨn nguibar ekiamɨn mangɨgham, kar Kaldiabar nguazim. Eghtɨ a nguazir kamɨn ganighan kogham.\f + \fr 12:13 \fr*\ft Dughiar kabar gɨn, Babilonia, Atrivim Sedekaian suiragha egha a inigha a isɨ kalabus darɨghasa Babilonɨn ghu. Me a gamizɨ, an damazimning okafi. Ezɨ arazir kamɨn akar isɨn zuir kam a guizbangɨra oto. Egha a bar uan damazimningɨn Babilonɨn nguazimɨn ganizir puvatɨ, egha a nguazir kamɨn areme. Nɨ eghaghanir kam, 2 Atriviba 25:7 ko Jeremaia 52:11, an gan.\ft*\f* Egh a nguazir kamɨn ikɨ mangɨ aremegham. \v 14 An dɨpenimɨn itir darasi, kɨ bar me kavkɨnigham, eghtɨ an ingangaribagh amir gumaziba ko an mɨdorozir gumaziba, kɨ me damightɨ me tintinibar mangegham, eghtɨ gumaziba me mɨsoghsɨ me buriam.” \p \v 15 “Kɨ me aghamsightɨ me tintinibar kantrin igharazibar mangegham. Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 16 Kɨ men varazira ateghtɨ me ikɨ, mɨdorozim ko, dagheba otevir dughiam ko, arɨmariar kurabar arɨmɨghireghan kogham. Egh kantrin igharazibar tongɨn ikɨ, me amizir arazir kurar kɨ bar aghuaziba me uari dar gun mɨkɨmam. Eghtɨ me fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s Esekiel nɨghava agoi \p \v 17 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 18 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ nɨghvɨra uan daghem amɨ, egh atiating akongɨva dɨpam amɨ. \v 19 Egh nɨ nguazir kamɨn itir gumazamiziba bar moghɨra me mɨkɨm suam, kar Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiamɨn akam, a Jerusalemɨn gumazamizir Israelɨn nguazimɨn itiba bagha izi. Nguazir kamɨn itir darasi, me dughiaba bar uan namakaba pazavɨra me gamua arazir kurar avɨribagh ami. Bizir kam bangɨn, apaniba izɨ men biziba bar da avigh mangegham. Kamaghɨn amizɨ, me atiatingvɨra daghebar amɨva, atiatingvɨra dɨpabar amɨ. \v 20 Nguibar ekiar datɨrɨghɨn gumazamiziba izɨvaziba ikuvigham. Eghtɨ kantri pura danganir kɨnimɨn mɨn ikiam. Eghtɨ Israelia kamaghɨn fogh suam, Kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s Dughiar ovezimɨn akam inigha izir gumazimɨn mɨgɨrɨgɨam guizbangɨram otivam \p \v 21 Ikiavɨra Itir God ua na mɨgɨa ghaze, \v 22 “O nguazir kamɨn gumazim, bizir tizim bagha Israelian gumazamiziba zurara akar otevir kam gami? Me ghaze, ‘Akam inigha izir gumaziba bizir gɨn izamibav gɨa ghaze, da otivam. Ezɨ azenir avɨriba iza zui, irebabar mɨn garir bizir kabar aven otivir akaba guizbangɨra otivir puvatɨgha pura zui.’ Ezɨ kɨ Israelian aghuzir akar kamɨn aghua. \v 23 Nɨ datɨrɨghɨn me mɨkɨm suam, Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨkɨmasa. Aghuzir akar me zurara mɨgeir kam kɨ datɨrɨghɨn anegɨvagham. Me Israelɨn kantrin aven uam a mɨkɨman kogham. Nɨ kamagh me mɨkɨm suam, ‘Dughiam otogha gɨfa. Eghtɨ irebamɨn mɨn garir bizibar akaba, da vaghvagh guizbangɨra otivam!’ \p \v 24 “Ezɨ datɨrɨghɨn, akam inigha izir gumazir maba Israelɨn gumazamizibar tongɨn ikia irebamɨn mɨn garir bizibar gara, akar ifavariba ko apezeperir akavsiabar gun me mɨgei. Eghtɨ kɨ Israelɨn ikɨzimɨn aven bar arazir kam agɨvagham. \v 25 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ Israelia me ko mɨkɨmam. Eghtɨ bizir kɨ mɨkemeziba, da zuamɨram otivam. Ia akaba batozir ikɨzim, ia oragh! Ia aremeghan kogh ikɨvɨra ikɨtɨ, kɨ mɨkemezɨ moghɨn damuam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \p \v 26 Ikiavɨra Itir God ua kamagh na mɨgei, \v 27 “Nguazir kamɨn gumazim, Israelɨn ikɨzim ghaze, ‘Esekiel, irebamɨn mɨn garir bizibar gara, egha gɨn otivamin bizibar mɨgɨrɨgɨabar gun mɨgei. Ezɨ bizir a mɨgeir kaba datɨrɨghɨn otivan kogham. Puvatɨ, da bar gɨn otivam.’ \v 28 Eghtɨ nɨ me mɨkɨm suam, Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam me ikaragha ghaze, Kɨ sughsughan kogham. Bizir kɨ mɨkemeziba, da datɨrɨghɨn otivam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa!” \c 13 \s God, akam inigha izir gumazir ifavaribar atari \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ mangɨ Israelɨn akam inigha izir gumazibav kɨm. Men marazi uan nɨghnɨzibar gɨn ghua, gɨn otivamin bizibar gun mɨgei. Nɨ pamtemɨn men atar me mɨkɨm. Nɨ kamaghɨn me mɨkɨm, ‘Ia Ikiavɨra Itir Godɨn akam barakigh.’ \p \v 3 “Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei: Akam inigha izir gumazir onganir kaba, Mevzika! Me bar ikuvigham! Me irebabar mɨn garir bizibar garir puvatɨ. Me uari uan navir averiabar aven itir bizibar gɨn ghua, uan nɨghnɨzibar dav gei. \v 4 O Israelian gumazamiziba, ian akam inigha izir gumaziba, mati afiar atiaba nguibar ekiar ikuvizir mam puram a garui. \v 5 Me nguibar ekiam avɨnizir dɨvazir akaraghirezir danganibar gara ua dar ingarir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiamɨn mɨdorozim otoghtɨ, ia Israelia tuivigh gavgavighan kogh apanibav soghan iburagham. \v 6 Akam inigha izir gumazir ifavarir kaba, me irebabar mɨn garir bizibar aven itir biziba, da bizir ifavariba. Me gɨn otivamin bizibar mɨgɨrɨgɨabav gei, ezɨ da guizbangɨra puvatɨ. Me ghaze, me Ikiavɨra Itir Godɨn akabav gei. Ezɨ puvatɨ, Ikiavɨra Itir God me amadazir puvatɨ. Egha me ti manmaghɨn nɨghnigha ghaze, men mɨgɨrɨgɨabar dagheba otivam? Bar puvatɨgham. \p \v 7 “Kɨ ia mɨkɨmasa, ia irebamɨn mɨn amizir bizir ia gariba, da guizbangɨra puvatɨ. Ezɨ gɨn otivamin bizir ia mɨgeiba, da akar ifavariba. Ia ghaze, kar Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨaba. Ezɨ puvatɨ. Kɨ akatam ia mɨkemezir puvatɨ! \v 8 Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn me mɨgɨa ghaze, ian mɨgɨrɨgɨaba guizbangɨra puvatɨ. Ezɨ ia irebamɨn mɨn garir biziba, da gumazamizibagh ifari. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ia ko itir puvatɨgha, navim ia bagha bar ikufi. \v 9 Ia akam inigha izir gumazir ifavariba irebamɨn mɨn garir bizibar gara akar ifavaribagh amua, egha gɨn otivamin biziba deraghavɨra gumazamizibagh eghari puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, kɨ pazɨvɨra ia damigham. Nan gumazamiziba uari akuvagh ikɨtɨ, ia men tongɨn ikeghan kogham. Eghtɨ ian ziaba uaghan Israelɨn ikɨzimɨn osirizir ziabar aven ikian kogham. Eghtɨ ia ua Israelɨn nguazimɨn izeghan kogham. Egh ia kamaghɨn fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam. \p \v 10 \x - \xo 13:10 \xo*\xt Jeremaia 6:14; 8:11\xt*\x*\x - \xo 13:10-12 \xo*\xt Aposel 23:3\xt*\x*“Ia akam inigha izir gumazir ifavariba, ia ifara nan gumazamizibav gɨa ghaze, men dabirabim bar dera. Ezɨ guizbangɨra men dabirabim bar derazir puvatɨ! Nan gumazamizibar dabirabim mati, gumazim dɨvazimɨn ingarizɨ a guizbangɨra deragha gavgavizir puvatɨ. Ezɨ ia akam inigha izir gumazir ifavariba izava, dɨvazir kurar kam penɨn ghurghurim a gaghui. Ezɨ datɨrɨghɨn dɨvazir kamɨn azenan itir ganganim bar dera. Ezɨ puvatɨ. A guizbangɨra irɨgh ikuvigham. \v 11 Nɨ mangɨ gumazir penɨn ghurghurimɨn aghuizir gumazir kabav kɨm suam, men dɨvazim akarighirɨgham. Kɨ amozir izɨ mamaghɨra ikiamim amadagham. Eghtɨ amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba a gisɨn iram, eghtɨ amɨnir gavgavim a givangam. \v 12 Eghtɨ dɨvazim irɨghtɨma, me bar ian azangsɨgham, ‘Dɨvazir kam bar gavgavizir puvatɨ! Ian penɨn ghurghurim tong dɨvazimɨn akurazir puvatɨ. Ia e gifari.’ ” \p \v 13 “Ezɨ datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, nan anɨngagharimɨn, kɨ amozir izɨ mamaghɨra ikiamim, ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba, ko amɨnir gavgavim amadaghtɨ, da dɨvazir kam gasɨghasigham. \v 14 Dɨvazir ia penɨn ghurghurimɨn aghuizir kam, kɨ anekararigh, an dɨvazir mɨngarimɨn aven itir dagɨaba aghamsightɨ da pura tintinibar ikiam. A degeghirɨgh bar ia mɨsoghɨrarigham. Eghtɨ ia bar fogh suam, kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 15 “Kamaghɨra, dɨvazir kam ko gumazir dɨvazim penɨn ghurghurim aghuzir kaba, me nan anɨngagharimɨn gavgavim baragham. Eghtɨ kɨ ia mɨkɨm suam, dɨvazim a itir puvatɨ, kamaghɨra, te penɨn ghurghurim a gaghui, me uaghan ikian kogham. \v 16 Akam inigha izir gumazir ifavarir manaba, irebabar mɨn garir bizibar gara, Jerusalem mɨgɨa ghaze, an dabirabim bar dera, ezɨ guizbangɨra an dabirabim bar derazir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, kɨ adagh asɨghasɨki. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \s God amizir imezibagh amibar atari \p \v 17 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelian amizir imezibagh amibar atar, me zurara gɨn otivamim bizibar gun mɨgeir kabav gei. Akar me mɨgeir kaba me uan nɨghnɨzibar dagh ami. Nɨ nan akam inigh mangɨ me mɨkɨm. \v 18 Nɨ me mɨkɨm suam: Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn ia mɨgɨa ghaze, ‘Iavzika! Ia amizir kuraba, ia gɨfa! Ia akavsiar kuraba bagha daveriabar ingara da isava gumazamizibar agharibagh azui. Egha akavsiabar amuamin iniba isamigha da isa men dapaniba ave. Gumazamizir oteviba ko ruariba, ia kamaghɨra bar moghɨra me gami. Eghtɨ me bizir kaba uari darɨgh gavgavim inigh gumazamizir igharazibagh ativaghasa. Ia amizir kaba uarira uarigh nɨghnigha, gumazamizir maba paza me gamua marazi deragha me gami. Ia ghaze, arazir ia amir kam ti dera? Bar puvatɨ. \v 19 Ia nan gumazamizibagh ifara ghaze, ia ziar ekiam na ganɨdi. Ezɨ puvatɨ, ia nan ziam abɨravɨra iti. Ia akuzir arazim gamua gumazamizir mabav sozi me ariaghiri, egha marazir akurvasi. Gumazir kɨ ovengan ifongezir puvatɨziba, ia me mɨsozi me ariaghiri, egha kɨ ovengasa ifongezir gumazamiziba ia deragha me gami. Ezɨ gumazamiziba ian arazir kam bagha bar ifongegha bretɨn oteviba ko balin muziaribar ia givezima, ia arazir kurar kabagh ami. \p \v 20 “ ‘Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, Ia oragh! Ia akavsiar kuraba bagha daveriabar ingara da isava gumazamizibagh ativaghasa men agharibagh azui. Mati gumazim ruarimɨn kuaraziba buri moghɨn ia gumazamizibagh ami. Ezɨ kɨ daveriar kaba bar dagh ifongezir puvatɨ. Ia agharibagh aghuizir daveriar kaba, kɨ bar da aghoreghtɨ, ia uam akavsiabar amuan kogham. Eghtɨ gumazamizir ia ativazir kaba ua ian apengan ikian kogham. \v 21 Egh kɨ uaghan akavsiabar amuamin inir ia gumazamizibar dapaniba aveziba adegham, eghtɨ nan gumazamiziba fɨrighɨregh ua ian apengan ikian kogham. Eghtɨ ia kamaghɨn mɨkɨm suam, kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 22 “ ‘Ia akar ifavarir bar avɨribagh amua, gumazamizir aghuibar nɨghnɨzibagh asɨghasɨki. Ezɨ kɨ uabɨ me gamizɨ, me osemezir puvatɨ. Ia gumazamizir arazir kurabagh amibav gɨa, gavgavim me ganɨdima me uan navibagh ighasa nɨghnɨzir puvatɨ, kamaghɨn amizɨ, me zurara itir ikɨrɨmɨrim inighan kogham. \v 23 Kamaghɨn amizɨ, ia ua irebabar mɨn garir bizir ifavaribar ganan kogham. Eghtɨ gɨn otivamin bizibar apezeperir akar ia amiba, da bar gɨvagham. Eghtɨ kɨ uan gumazamizibar akuragh ua ia da me inightɨ, ia ua me gativagh men ganan kogham. Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God.’ ” \c 14 \s Gumazamiziba asebar ziaba fan, God aghua \p \v 1 Dughiar mam Israelian gumazir dapanir maba, Ikiavɨra Itir Godɨn ifongiam gɨfofoghasa nan azangsɨghasa izi. \v 2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze, \v 3 “O nguazir kamɨn gumazim, gumazir kaba uan naviba isa asebagh anɨngizɨ, arazir kam bangɨn men arazir kuraba ghua bar ekefe. Me bar uan asebagh ifongegha da ataghɨraghan aghua. Me datɨrɨghɨn pura iza nɨghnɨziba bagha nan azangsɨsi. Eghtɨ kɨ guizbangɨra men azangsɨzim ikarvaghan aghua.” \p \v 4 Datɨrɨghɨn nɨ me mɨkɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, Israelɨn ikɨzimɨn tongɨn gumazitam uan navim isɨ asebar anigam, eghtɨ arazir kam bangɨn an arazir kuraba mangɨ bar ekeveghtɨ, a uan aseba bar dagh ifongegh da ataghɨraghan aghuagh, a pura izɨ nɨghnɨziba bagh Godɨn akam inigha izir gumazimɨn azangsɨgham, eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, nan ikarvazim kamakɨn, kɨ fo, a ziar ekiaba aser avɨribagh anɨdi. \v 5 Aser kaba Israelɨn ikɨzim gamizɨ, me akɨrim ragha na gasara. Ezɨ nan ifongiam kamakɨn, kɨ ua men navir averiaba iniasa nɨghnɨsi, eghtɨ me na baghvɨra ikiam. \p \v 6 “Ezɨ datɨrɨghɨn, nɨ Israelɨn ikɨzimɨn mɨkɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, ia navibagh iragh, uan aseba akɨrim ragh dagh asaragh, arazir kurar kɨ bar aghuaziba da atakigh. \p \v 7 “Eghtɨ Israelɨn ikɨzimɨn gumaziba o amiziba, o Kantrin Igharazibar Gumazamizir uan kantri ategha iza Israelia ko itiba, akɨrim ragh na gasaragh uan navim isɨ asebar anigam, eghtɨ arazir kam bangɨn men arazir kuraba mangɨ bar ekeveghtɨ, me uan aseba bar dagh ifongegh da ataghɨraghan aghuagh, egh me pura izɨ nɨghnɨziba bagh nan akam inigha izir gumazimɨn azangsɨgham, eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ men ikarvazim me danɨngam. \v 8 Kɨ men apanim damu, egh uan gumazamizibar tongɨn me batuegham. Eghtɨ ia Israelia bizir kɨ me gamizir kamɨn ganigh, egh kamaghɨn mɨkɨm suam, ‘Ikiavɨra Itir God, gumazamizir akɨrim iragha a gasiba, arazir kamɨn me gami.’ Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 9 “Eghtɨ gumazir kamagh garitam izɨ nan akam inigha izir gumazitam apezeper a damutɨ, an akatam a danigham, bizir kamɨn mɨngarim mati, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ nan akam inigha izir gumazim gifarazɨ an akar kam a ganɨngi. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ivezir kuram a danɨngɨva Israelian gumazamizibar tongɨn a batuegham. \v 10 Eghtɨ nan akam inigha izir gumazim ko, gumazir nan ifongiam gɨfofoghasa ghuava an azarazim, aning uaghara ivezir kurar magh garim iniam. \v 11 Kɨ kamaghɨn damigh, Israelɨn ikɨzimɨn tuavim apɨrightɨ me uam akɨrim ragh na gasan kogham. Egh arazir kurabar amuan kogh nan damazimɨn mɨzeghan kogham. Eghtɨ me nan gumazamizibara ikɨtɨ, kɨ men Godɨn ikiam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \s God vaghvagha gumazamizibar arazir kurabar gari \p \v 12 \x - \xo 14:12-20 \xo*\xt Ofa Gami 26:14-35; 1 Atriviba 8:33-40\xt*\x*Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 13 “Nguazimɨn gumazim, kantrin tamɨn gumazamiziba arazir kuram damighɨva nɨghnɨzir gavgavim nan ikiam koghtɨ, kɨ uan gavgavim men akagh men daghebar amightɨ da mangɨ bar otevegham. Kɨ mɨtiriam azir dughiam me bagh anemadaghtɨ, gumazamiziba ko asɨziba vɨrara daghem bangɨn arɨghiram. \v 14 Gumazir 3plan aghuir kaba, Noa, Daniel ko Jop, me kantrin kamɨn ikiai,\f + \fr 14:14 \fr*\ft Noan eghaghanimɨn akaba, Bar Faraghavɨram Otivizir Bizibar Eghaghanimɨn Akɨnafarim, sapta 6ɨn ikegha ghua sapta 9ɨn tu. Ezɨ Jopɨn eghaghanimɨn akaba da Jopɨn Akɨnafarimra iti. Ezɨ Danielɨn eghaghanimɨn akaba da Danielɨn Akɨnafarimra iti.\ft*\f* kɨ 3plan gumazir kabagh nɨghnigh egh gumazamizir arazir kurabagh amibar apangkuvighan kogham. Puvatɨ. Kɨ gumazir 3plan kabara me ateghtɨ me deragh ikiam. Eghtɨ, gumazamizir igharaziba arɨmɨghiregham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 15 “Kɨ maghsuegh, asɨzir atiaba amadaghtɨ da izɨ gumazamizibav soghɨrarɨgham, egh nguazim damightɨ atiatim bar anevaraghtɨ, gumazitam a daruan kogham. \v 16 Ezɨ gumazir 3plan aghuir kaba, Noa, Daniel ko Jop, me kantrin kamɨn ikiavɨra ikiai, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ angamɨra itir God, kɨ uan ziamɨn kamaghɨn mɨgei, kɨ 3plan gumazir kabara nɨghnigh men otariba ko guivibar apangkuvighan kogham. Puvatɨ. Kɨ gumazir 3plan kabara me ateghtɨ me deraghvɨra ikiam. Eghtɨ, gumazamizir igharaziba arɨmɨghiregham. Eghtɨ nguazim ruarir kɨnimɨn otogham. \p \v 17 “Egh kɨ maghsuegh, mɨdorozir sababar suighizɨ apaniba kantrin kam bagh me amadaghtɨ, me izɨ gumazamiziba ko asɨziba uaghan bar me kuavaremegham. \v 18 Ezɨ gumazir aghuir 3plan kaba kantrin kamɨn ikiavɨra ikiai, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ angamɨra itir God, kɨ uan ziamɨn kamaghɨn mɨgei, kɨ 3plan gumazir kabara nɨghnigh, men otariba ko guivibar apangkuvighan kogham. Puvatɨ. Kɨ gumazir 3plan kabara me ateghtɨ me deragh ikiam. Eghtɨ, gumazamizir igharaziba arɨmɨghiregham. \p \v 19 “Egh kɨ maghsuegh, arɨmariar kuratam amadaghtɨ a bar atamra kantrin kam gɨmɨrightɨ, kɨ uan anɨngagharimɨn gumazamiziba ko asɨzibav soghɨrarɨgham. \v 20 Ezɨ gumazir 3plan kaba, Noa, Daniel ko Jop, kagh ikiai. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ angamɨra itir God, kɨ uan ziamɨn kamaghɨn mɨgei, kɨ 3plan gumazir kabagh nɨghnigh men otariba ko guivibar apangkuvighan kogham. Puvatɨ. Kɨ gumazir 3plan kabara me ateghtɨ me deragh ikiam. Eghtɨ, gumazamizir igharaziba arɨmɨghiregham. \p \v 21 \x - \xo 14:21 \xo*\xt Akar Mogomem 6:8\xt*\x*“Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ kamaghɨn mɨgei, kɨ uan ivezir kurar 4plan kaba isɨ Jerusalemɨn da amangam, kar mɨdoroziba, ko mɨtiriam azir dughiam, ko asɨzir atiaba, ko arɨmariar kuram. Eghtɨ da gumazamiziba ko asɨziba uaghara me mɨsoghɨrarigham. \v 22 Eghtɨ varazira ikɨvɨra ikiam, kar Israelian otariba ko guiviba. Kɨ gɨn men aku azenan izam, eghtɨ me ia bagh izɨtɨ, ia me amir arazibar gan. Men araziba bar ikufi. Eghtɨ nɨ uan navir averiamɨn fogh suam, ivezir kurar kɨ Jerusalem bagha amadazim, a voroghɨra ghu. \v 23 Eghtɨ ia kamaghɨn fogham, kɨ amizir biziba da mɨngarir aghuiba itima, kɨ dagh ami. Nɨ men arazir kurabar ganigha fo, kɨ me ikarvaghamin arazim bagh navir amɨrizim inigham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 15 \s Wainɨn ikarɨzimɨn akar isɨn zuim \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei: \b \q1 \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, \q2 nɨ manmaghɨn nɨghnɨsi, wainɨn ikarɨzim, a ti derazir puvatɨ. \q1 Wainɨn ikarɨzimɨn agharim, ruarir arɨzimɨn temebar agharibar tongɨn manmaghɨn deragh aghung, \q2 dagh afiragham? \q3 Ti puvatɨ. \q1 \v 3 Nɨ a isɨ bizitamɨn ingarigham, o? \q2 Egh nɨ wainɨn ikarɨzir otevitam inigh, biziba guamin akezibar ingarigham, o? \q3 Ti puvatɨgham. \q1 \v 4 An avim damuamin bizim a bar dera. \q2 An ruaghatevimning isightɨ an arɨzim ganadam tong isightɨ, nɨ a isɨ an bizitamɨn ingarigham, o? \q3 Ti puvatɨgham. \q1 \v 5 Avim tɨghar an isiam, ingangariba an puvatɨ. \q2 Ezɨ datɨrɨghɨn avim tong an isightɨ, \q3 a guizbangɨra ingangariba bar an puvatɨgham.” \b \p \v 6 Egha Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Kamaghɨra, mati wainɨn ikarɨzir ruarir arɨzimɨn temebar tongɨn itim, a derazir puvatɨ. Kamaghɨn, kɨ dazimɨn mɨn anemɨsevezɨma, me a gaborozɨ a isi. Kamaghɨra, kɨ Jerusalemɨn itir gumazamiziba inigh pazavɨra me damigham, me mati avim arɨghamin daziba. \v 7 Kɨ men apanim damuva ivezir kuram me danɨngam. Me ti avim gitavɨraghsɨ damuva avegh bar isigham. Kɨ pazavɨra me damightɨma, me fogh suam, kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 8 Me nɨghnɨzir gavgavim nan itir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, kɨ nguazir kam damightɨ a danganir kɨnimɨn mɨn ikiam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 16 \s Jerusalem mati amizim uan pam ataki \p \v 1 Ikiavɨra Itir God ua na mɨgɨa ghaze, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ akam Jerusalemia gasɨ me mɨkɨm suam, me bar arazir kurar kɨ bar aghuazibagh ami. \v 3 Nɨ Jerusalem mɨkɨm suam: Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, Jerusalem, nɨ amizir mamɨn mɨn iti. Nɨn afeziam ko amebam gumazamizir arazir kurabagh amibar tongɨn ikegha ize. Nɨn afeziam Amorian adarazir gumazim. Ezɨ nɨn amebam Hitian adarazir amizim. Ezɨ nɨn amebam Kenanɨn nguazimɨn nɨ bate. \v 4 Amebam nɨ batezɨma, tav nɨn overapanir sazim atugha nɨ ruezir puvatɨ. Me amangsɨzim nɨ gaghuizir puvatɨ, egha inir avɨzibar nɨ nomkezir puvatɨ. \v 5 Tav bar nɨn apangkuvigha bizir katam nɨ gamizir puvatɨ. Amebam nɨ batezir dughiamɨn, tav nɨ gifongezir puvatɨ. Me pura nɨ isa danganir arozir kɨnimɨn nɨ akunizɨ, nɨ pura irɨghav iti. \p \v 6 “Ezɨ kɨ arua iza nɨn garima, nɨ uan ghuzim gɨpoghposi. Ghuzim nɨ avara, ezɨ kɨ nɨ ateghtɨ nɨ aremeghan aghua. Egha kɨ ghaze, ‘Nɨ angamɨra ikiam. \v 7 Egh aghung ghuavanang, mati akɨmarir bar aghuim azenimɨn iti.’ Kamaghɨra, nɨ aghua gavgavigha ruaragha amizir igiamɨn oto. Nɨn otemning otozɨ, nɨn mɨkarzimɨn arɨziba otivigha gɨfa. Ezɨ nɨ bibiamra ikiavɨra iti. \p \v 8 “Kɨ ua iza nɨn garima, nɨ gumazimɨn ikiamin dughiam otogha gɨfa. Ezɨ kɨ uan azenan azuir korotiam inigha an onegha nɨn mɨkarzim avara. Egha kɨ nɨn ikiasa nɨ ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gami, ezɨ nɨ konanamra. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨkemegha gɨfa. \p \v 9 “Egha kɨ dɨpam inigha nɨn mɨkarzim ruava, nɨn ghuzim adɨza olivɨn mughuriar aghuim zuir borem nɨn mɨkarzim gaghui. \v 10 Egha kɨ korotiar bar aghuir me tretɨn dɨgɨrir bar aghuibar isamizim nɨ garu. Egha dagarir asuar bar aghuiba nɨ ganigha, inir bar aghuim nɨn dapanim gike. Egha azenan azuir korotiar bar aghuim nɨ garu. \v 11 Egha kɨ kurkazir bizir aghuiba nɨ ganɨngi. Kɨ daveriaba nɨn agharimning gaghuigha, senɨn aghuim isa nɨn fɨrimɨn da. \v 12 Egha nɨ uan atinim daghuasa kɨ ring nɨ ganɨngi. Egha nɨ uan kuarimning daghuasa ringning nɨ ganɨngi. Egha kɨ dapanir asuar bar dirim isa nɨn dapanim garu. \v 13 Ezɨ nɨ uabɨn kurkamin silva ko golɨn bar avɨrim iti. Egha nɨ zurara, korotiar aghuir me tretɨn dɨgɨrir aghuibar isamizir aghuiba azui. Kɨ bretɨn me plauan bar aghuimɨn ingarizim ko hani ko olivɨn borem isa nɨ ganɨngizɨ nɨ da api. Nɨn ganganiba bar deravɨram oto. Ezɨ nɨ atrivir amizimɨn oto. \v 14 Nɨn ganganiba deravɨram otozɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamizir avɨrim, nɨn eghaghanim gɨfo. Kɨ uabɨ nɨ asɨngizɨ nɨ ganganir bar aghuim gamua taghtasi. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 15 “Ezɨ nɨ nɨghnɨzir gavgavim uabɨn ikia ghaze, nɨ amizir bar dirim, egha tuavimɨn amizimɨn mɨn oto. Nɨ uan ganganir aghuim bangɨn, gumazir avɨriba mangɨgh zegh gamima, nɨ me gekua me koma akui. Ezɨ nɨn ganganir aghuim, gumaziba bar men bizir aghuimɨn mɨn oto. \v 16 Nɨ uan korotiar maba isa asebar ziaba fer danganiba asɨngi. Nɨ danganir kabar tuavimɨn amizimɨn mɨn amua pura uabɨ isava gumazibagh anɨdi. Nɨn arazir kurar kam, a bar ikufi.\f + \fr 16:16 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \v 17 Nɨ gol ko silvan nɨ uan mɨkarzimɨn kurkiasa kɨ nɨ ganɨngiziba da inigha gumazibar nedazibar ingari. Egha nedazir kaba ko poroghamiba uari bakɨava akuir arazim gami. \v 18 Kɨ nɨ ganɨngizir korotiar aghuir me tretɨn dɨgɨrir bar aghuibar isamiziba, nɨ da isa nedazir kabagh aghui. Egha kɨ nɨ ganɨngizir olivɨn boreba ko pauran mughuriar aghuim itiba, nɨ da isa nedazir kaba bagha mughuriar aghuim zuir ofabagh ami. \v 19 Kɨ dagher bar aghuiba nɨ ganɨngi, mati plauan bar aghuim ko olivɨn boreba, ko haniba, ezɨ nɨ aser kabar naviba iniasava me baghavɨra nɨghnɨgha, ofan mɨn dar men ofa gami. Bar guizbangɨra, nɨ arazir kabar dagh ami, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei. \p \v 20 “Nɨ na bagha otezir otariba ko guiviba, nɨ me mɨsuegha asɨzibar mɨn me isa marvir guaba damasa ofabagh ami. Nɨ fo, nɨn arazir tuavibar amiziba amir arazir kam, a derazir puvatɨ. Ezɨ nɨ ti ghaze, nɨ amir arazir kuram ti pura bizim, ezɨ nɨ arazir kurar avɨrim damu mangɨvɨra ikiasa. \v 21 Nɨ kamaghɨn ifuegha, nɨ nan boribav suegha me isa marvir guaba bagha ofabagh ami. \v 22 Nɨ uan arazir kurar kɨ bar aghuaziba ko, nɨn arazir nɨ tuavimɨn amizimɨn mɨn amibar gɨn ghua, tong uan aghɨrimra ikezir dughiam gɨnɨghnɨzir puvatɨ. Dughiar kamɨn nɨ bibiamra ikiava uan ghuzim gɨpoghposi.” \s Jerusalem, tuavimɨn amizimɨn mɨn oto \p \v 23 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam ua kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Iavzika! Ia bar moghɨra ikuvigham. Iavzika! \v 24 Ia tuaviba bar, dar gumazamiziba uari akuvir danganibar ghua asebar ziaba fer arazim ko tuavimɨn amizibar arazim, aning damuasa danganibar ingari. \v 25 Nɨ ghaze, nɨ bar amizir ganganir bar aghuim gamim, egha gumaziba tuavibar izima, nɨ me gekua uan mɨkarzim isa pura gumazir kɨnibagh anɨdi. Egha nɨn arazir tuavimɨn amiziba amir arazir kam, ekɨva ghuavɨra iti. \v 26 Ezɨ Isipian nɨn boroghɨn itir darasi, kar gumazir mɨkarziba puvɨra dɨkaviba, nɨ men amamangatɨzɨ, me iza nɨ ko mɨsiabagh akui. Ezɨ nɨn arazir tuavibar amiziba amir arazim ekɨva ghuavɨra ikia na gamima, nan navim ikuvizɨ kɨ nɨn atari. \p \v 27 “Nɨ oragh! Kɨ uan anɨngagharim nɨ gingegha uan gavgavimɨn pazavɨra nɨ gamigha, nɨ ganɨngizir biziba, kɨ ua nɨ dama da ini. Kɨ nɨ isava Filistiabar agharim gatɨzɨ me uan ifongiabar gɨn ghua pazavɨra nɨ gami. Me bar nɨn arazir kurar mɨzɨrɨzir kabar aghuagha dar aghumsɨsi. \p \v 28 “Gumazir igharazir kaba iza nɨ ko akua nɨn ifongiam agɨvazir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, nɨ Asirian gumazibar gɨn ghua mati tuavimɨn amizim tintinimɨn gumaziba bagha ruiagha arui. Me nɨ koma akuima, nɨ arazir kam bagha bar ikuvighavɨra iti. \v 29 Egha nɨ uaghan Babilonian, dagɨaba bagha ingarir gumaziba, nɨ men gɨn arua mati tuavimɨn amizimɨn mɨn, nɨ me koma akui. Me nɨ koma akuima, nɨ arazir kam bagha bar ikuvighavɨra iti. \p \v 30 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, Nɨ uan ifongiamɨn gɨn ghua, aghumsɨzir puvatɨgha tuavimɨn amizimɨn mɨn ami. Mati, nɨn navir averiamɨn aven, arɨmariar ekiam an iti. \v 31 Tuaviba bar, gumaziba uari akuvir danganibar nɨ asebar marvir guabar ziaba fasa danganibar ingarava tintinimɨn gumaziba koma akuir arazim gami. Egha nɨ tuavimɨn amizir igharazibar mɨn amir pu. Bar puvatɨ. Me dagɨaba iniasa arazir kam gami. Ezɨ nɨ arazir kam gamua dagɨaba inian aghua. Nɨ uan ifongiam agɨvasa pura me koma akui. \p \v 32 “Nɨ mati amuir uan pam ataghɨrazim. Egha gumazir nɨ fozir puvatɨziba ko, poroghamiba uari bakeir arazim me koma a gami. \v 33 Tuavimɨn amiziba bar, dagɨaba isi. Ezɨ nɨ puvatɨ. Nɨ bizir aghuiba isa gumazir nɨ ifongeziba bar me ganɨdi. Egha tuavir kamɨn nɨ me apezepera me getuima, me tintinibar ikia iza nɨ ko dakuasava ami. \v 34 Nɨ tuavimɨn amizir igharazibar mɨn amir puvatɨ. Tav kamaghɨn tuavir amizimɨn mɨn otivasa nɨ mɨgɨa nɨ gaghonezir puvatɨ. Nɨ dagɨaba isir puvatɨ. Nɨ dagɨaba isa me givesi! Guizbangɨra, nɨ bar amizir igharaghav amim.” \s Godɨn anɨngagharim Jerusalem gisɨn iti \p \v 35 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei: “O Jerusalem. Nɨ tuavimɨn amizim, nɨ nan akam barakigh! Kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 36 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei: Nɨ uan ifongiar ekiamɨn gɨn ghua uan korotiaba suegha bibiamra ikia, tuavir amizimɨn mɨn uabɨ isava gumazir nɨ ifongeziba pura uabɨ me ganɨdi. Egha nɨ uan marvir guar kɨ bar aghuaziba baghavɨra ikia, uan boribav sogha da isa asebar ofa gami. \v 37 Nɨn arazir kaba bangɨn, nɨ gifongezir gumaziba, kɨ bar me akuvagham. Gumazir nɨ ifongeziba, ko nɨ aghuaziba sara, kɨ men aku izɨtɨ, me bar nɨ okarigh tuivightɨ, kɨ nɨn korotiaba sueghtɨ, me bar nɨn gantɨ, nɨ bibiabara ikiam. \v 38 Nɨn arazir poroghamiba uari bakeir arazim ko gumazibav soagharɨzir arazim bangɨn, kɨ ivezir kuram nɨ danɨngam. Egh gumazibar ghuziba irezir bizir kurar kam ikarvagh, uan anɨngagharim akagh pazavɨra nɨ damightɨ, nɨ ovengam. \v 39 Kɨ nɨ isɨ gumazir kabar agharim datɨghtɨ, me nɨn danganir nɨ gumaziba koma akua, egha asebar ziaba feba, me bar da akararigh dagh asɨghasigham. Me nɨn korotiaba ko kurkazir aghuiba bar da inigh mangɨ nɨ ateghtɨ nɨ bibiabara ikiam. \p \v 40 “Gumazir kaba gumazir igharazibar diaghtɨ, me izɨ dagɨabar nɨ ginivigh, uan mɨdorozir sababar nɨ aghorarɨgh bar nɨ nguemsirigham. \v 41 Egh gumazir kaba nɨn dɨpenibar apongɨva amizir avɨribar damazimɨn ivezir kuram nɨ danɨngam. Tuavir kamɨn, kɨ nɨn arazir tuavimɨn amizimɨn arazir kam agɨvagham. Egh kɨ uaghan nɨ damightɨ, gumazir nɨ gifongeziba, nɨ ua pura bizir aghuiba isɨ me danɨngɨva me apezeper me gekuan kogham. \v 42 Eghtɨ nan anɨngagharim gɨvaghtɨ kɨ amɨragham. Egh navim ua nɨ bagh ikuvan kogham. Egh kɨ navir amɨrizim ikɨ, ua nɨn ataran kogham. \p \v 43 \x - \xo 16:43 \xo*\xt Onger Akaba 78:42; Esekiel 9:10; 22:31\xt*\x*“Nɨ aghɨrimra itima, kɨ bar deravɨra nɨ gami, ezɨ nɨ bizir kam bakɨnɨghɨnigha egha arazir kurar kabagh ami. Nɨ guizbangɨra arazir kurar avɨrir kɨ aghuazibagh ami. Egha nɨ manmaghsua, tuavimɨn amizimɨn arazir kam gami. Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨn arazir kurar kaba ikarvagh egh ivezir kuram nɨ danɨngam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \s Guivim uan amebamɨn araziba ini \p \v 44 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “O Jerusalem, gɨn gumazamiziba nɨn gan aghuzir akar otevir kamɨn nɨ mɨkɨmam, ‘Guivim uan amebamɨn araziba bar ada ini.’ \v 45 Guizbangɨra, nɨn araziba bar nɨn amebam ko nɨn avenemebabar arazibar mɨrara ghu. Me uan paba ko boribagh ifongezir puvatɨ. Nɨn amebam Hitian amizim, ezɨ nɨn afeziam Amorian gumazim. \p \v 46 “Nguibar ekiam Samaria, a notɨn amadaghan iti, a mati nɨn avenemebam. Ezɨ nguibar ekiam Sodom, a fomɨra sautɨn amadaghan ike, a mati nɨn afumim. Ezɨ nguibar dozir an boroghɨn itiba, da mati an guiviba. \v 47 Amizir kamning faragha arazir bar kurar kɨ bar aghuazibagh ami. Ezɨ nɨ aningɨn dagarir noziba dɨkɨva aningɨn mɨn arazir mɨzɨrɨzibar amuasava ami. Ezɨ dughiar otevimɨn nɨn arazir bar kurar nɨ amiba bar aning amir arazir kurabagh afira. \p \v 48 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei: Nɨn afumim Sodom ko nguibar dozir an boroghɨn itiba, me nɨ ko nɨn nguibar dozir nɨn boroghɨn itibar mɨrara, arazir bar kurar katabagh amizir puvatɨ. \p \v 49 “Nɨ oragh. Nɨn afumim Sodom uan guiviba ko, me gavgavigha uari fava, dagher avɨrim ikia navir amɨrizimɨn ikia nɨmɨra iti. Ezɨ men osɨmtɨzim kamakɨn, me onganarazibagh amir gumazamizibar akurvaghan aghua. \v 50 Me ifaghata uari fava, egha nan damazimɨn kɨ aghuazir arazir kurabagh ami. Kamaghɨn amizɨ, kɨ men arazir kurabar ganigha me batoke. \p \v 51 “Samarian arazir kuraba avɨrasemezir puvatɨzɨ, dar dɨbobonim mong nɨn arazir kurabar dɨbobonimɨn apengan iti. Nɨn arazir kuraba an arazir kurabagh afiragha bar mɨze. Ia 3plan amiziba, kɨ ian arazir kurabar gari, nɨn arazir kurabara bar ikufi. Ezɨ amizir igharazimningɨn arazir kuraba, kɨ dar gari, da mati pura biziba. \v 52 Kamaghɨn amizɨ, nɨ datɨrɨghɨn uan arazir mɨzɨrɨzibar aghumsɨzim iniam. Kɨ ian gara bar ian araziba tuisɨgha ghaze, nɨn arazir kuraba bar ikuvizɨ kɨ bar dar aghua. Ezɨ amizir igharazimning, nan damazimɨn amizir aghuimningɨn mɨn oto. Bizir kam bangɨn, nɨ datɨrɨghɨn uan aghumsɨzir ekiam iniva navim bar ikuvigham.” \s God deravɨra Sodom ko Samaria damuam \p \v 53 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “O Jerusalem, datɨrɨghɨn Sodom ko, Samaria uan guiviba ko, me bar ikuvighavɨra iti. Eghtɨ kɨ me damightɨ, men dabirabim ua deragham. Kɨ garima, nɨ aningɨn tongɨn ikia bar ikuvighavɨra iti. Eghtɨ kɨ uaghan nɨ damightɨ, nɨn dabirabim ua deragham. \v 54 Nɨ uan arazir kuraba bangɨn uabɨn aghumsigham. Eghtɨ amizir igharazimning, nɨn aghumsɨzimɨn gan, fogh suam, aning deravɨra zui. \v 55 Eghtɨ amizir igharazimning kɨ aningɨn akuragham, Sodom uan guiviba ko, Samaria uan guiviba ko, men dabirabim mati me faragha ikezɨ moghɨn ua deragham. Eghtɨ kɨ uaghan nɨ ko nɨn guivibar akuraghtɨ ian dabirabim mati ia faragha iti moghɨn ua deragham. \v 56 Dughiar kɨ tɨghar nɨ gasɨghasɨghamimɨn, nɨ gavgavigha ifaghata uabɨ fa, egha Sodom dɨpova ghaze, Sodom bar ikufi. \v 57 Ezɨ nɨn arazir kurar nɨ faragha amiziba datɨrɨghɨn azenim gire. Ezɨ gumazamizir igharazir nɨn boroghɨn itiba, me nɨ gifongezir puvatɨ. Nɨn dɨbovir arazim a ua iza nɨrara iti. Ezɨ Idom ko, an boroghɨn itir darazi ko, Filistia ko, an boroghɨn itir darasi, me bar nɨ dɨpova nɨn aghua. \v 58 Nɨ datɨrɨghɨn uan arazir mɨzɨrɨziba ko, arazir kurar avɨrir kɨ aghuaziba bagh ivezir kuraba iniam. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \s Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir Igiam zurara ikɨ mamaghɨra ikiam \p \v 59 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam ua kamaghɨn mɨgɨa ghaze: “Nɨ fomɨra na ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gamigha akam akɨrigha ghaze, nɨ an gɨn mangam. Egha nɨ uan akar dɨkɨrɨzimɨn aghuagha Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim abɨki. Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨn arazir kurar kamra, a ikarvagham. \v 60 \x - \xo 16:60 \xo*\xt Onger Akaba 106:45; Jeremaia 32:40; 50:5\xt*\x*Ezɨ kɨrara, kɨ dughiar nɨ uan igiamra itimɨn, kɨ nɨ ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gami, egh gɨn kɨ a gɨnɨghnɨghvɨra ikiam. Kɨ nɨ ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim damuasa, eghtɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam zurara ikɨ mamaghɨra ikiam. \v 61 Nɨn avenemebam ko nɨn afumim gɨn ua nɨ bagh izeghtɨ, kɨ aning ateghtɨ, aning nɨn guivimningɨn mɨn ikiam. Arazir kam, a nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kɨ nɨ ko amizimɨn aven itir puvatɨ. Kɨ uan ifongiamɨn gɨn mangɨ a damuam. Eghtɨ dughiar kamɨn, nɨ amizir arazir kuraba, nɨ dagh nɨghnɨgh aghumsɨgham. \v 62 \x - \xo 16:62 \xo*\xt Hosea 2:19-20\xt*\x*Kɨ uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir Igiam, nɨ ko a damuam. Eghtɨ nɨ fogh suam, kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 63 Nɨ amizir arazir kuraba, kɨ bar ada gɨn amadagham, eghtɨ nɨ dagh nɨghnɨgh bar aghumsigh mɨkɨman akabagh asagham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 17 \s Ikiavɨra Itir God kuarazir bagamning ko wainɨn ikarɨzimɨn akar isɨn zuim mɨgei \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei: \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, kɨ kamaghsua, nɨ akar isɨn zuitam Israelia mɨkɨm, eghaghanir otevir kamɨn aven, mɨngarir mam modoghav iti. \v 3 Nɨ kamaghɨn Israelia mɨkɨm suam: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze: \q1 Bar maburan kuarazir bagar mam iti, \q2 an avɨziba bar ekevegha arɨziba bar ruarigha dirir aghuiba ikia \q3 ganganir bar aghuim gami. \q1 A mɨghegha Lebanonɨn Mɨghsɨabar ghua \q2 temer sidan mamɨn ghuam apɨri. \q1 \v 4 Egha an suiam apɨrigha a inigha mɨghegha \q2 ghua dagɨaba bagha ingangaribagh amir nguazir mamɨn ghugha, \q3 a isa biziba amaga dagh ivezir gumazamizibar nguibar ekiamɨn anekara. \q1 \v 5 Egha a dɨkavigha mɨghegha \q2 Israelɨn nguazimɨn ghua wainɨn ikarɨzir mamɨn biam asigha, \q3 azenir mamɨn nguazir bar aghuimɨn an opari. \q1 Nguazir kam, a dɨpar mɨriamɨn ikia bar dera, \q2 eghtɨ gɨn wainɨn ikarɨzir kam an ikɨ aghung \q3 mangɨ bar ekevegham. \q1 \v 6 Ezɨ wainɨn ikarɨzimɨn biar kam aghua \q2 vazimra aghariba asava wainɨn ikarɨzimram oto. \q1 An aghariba aghua iragha kuarazir bagam iti naghɨn gari, \q2 ezɨ an biba dɨza bar vɨn mar uaghiri. \q3 Ezɨ wainɨn ikarɨzimɨn aghariba ko an dafariba bar avɨraseme. \b \q1 \v 7 “Ezɨ kuarazir bagar ekiar igharazir mam uaghan iti. \q2 An avɨziba bar ekevegha arɨzir avɨriba iti. \q1 Ezɨ wainɨn ikarɨzir kam nguazir a itir kamɨn aghua, \q2 egha a uan biba ko agharibagh iragha \q3 kuarazir bagar kam itir danganimɨn da amangi. \q1 Wainɨn ikarazim nɨghnɨsi, \q2 kuarazir bagar igharazim tir nguazim ti dɨpar aghuim a danɨngam. \q1 \v 8 Ezɨ nguazir wainɨn ikarɨzir kam faragha itim, \q2 a guizbangɨra nguazir bar aghuim. \q1 A dɨpar bar avɨriba ikiava, ikarɨzim damutɨ, \q2 an aghung dafariba murɨva, \q3 bɨva ovɨziba ikɨva bar deragham. \b \q1 \v 9 “Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn nɨn azai, \q2 Wainɨn kam deravɨra ikɨva aghungam? Ti puvatɨgham. \q1 Kuarazir bagar faragha izim ti izɨ \q2 biba sarama anesigh an ovɨziba adegh, \q3 an aghariba apɨrigh da ateghtɨ da mɨsɨngigham. \q1 Gavgaviba puvatɨzir gumazim o gumazir kɨnir puningra, \q2 me ti wainɨn ikarɨzir kam asighɨrafagham. \q1 \v 10 Nɨ oragh! Me wainɨn ikarɨzir kam nguazir aghuimɨn an opari. \q2 Eghtɨ a deraghvɨra ikɨva aghungam, o? Ti puvatɨgham. \q1 Aruem anadi naghɨn ikezir amɨnim izɨ a givangtɨ, a imuigham. \q2 A danganir a faragha aghuimra, ikɨ bar mɨsigham.” \s Akar isɨn zuimɨn mɨngarim \p \v 11 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei, \v 12 \x - \xo 17:12-13 \xo*\xt 2 Atriviba 24:15-20; 2 Eghaghaniba 36:10-13\xt*\x*“Nɨ mangɨ Israelɨn ikɨzir akaba batozimɨn azaragh, me ti akar isɨn zuir kamɨn mɨngarim gɨfos, ti puvatɨ? Akar isɨn zuir kamɨn mɨngarim kamaghɨn ghu. Babilonian atrivim, Jerusalemɨn izegha atrivim ko an gumazir dapaniba ua bagha me inigha Babilonɨn ghu. \v 13 Babilonɨn atrivim, Judan kantrin ikiavɨra ikiava, Judan kantrin atrivimɨn adarazir mav inigha a ko akar dɨkɨrɨzir gavgavim gami. A ghaze, gumazir kam, a Judan kantrin atrivir igiamɨn otogham. Egha ghaze, atrivir igiam an apengara ikiasa. Egha a Judan kantri ateghasa amua gumazir ziaba itiba, a me inigha kalabusɨn ghu. \v 14 Babilonɨn atrivim ghaze, atrivir igiam akar dɨkɨrɨzir gavgavir kamɨn gɨn mangan aghuagh, a uan kantri damutɨ a ua gavgavigh dɨkavigh Babilon mɨsoghsɨ damuam, eghtɨ Babilonɨn atrivim ua izɨ bar Judan kantri gasɨghasigham. \v 15 Ezɨ Judan atrivir igiar kam Babilonɨn atrivimɨn akam batuegha, Isipɨn atrivim bagha akam amadagha ghaze, a hoziaba ko mɨdorozir gumazir avɨritaba amadaghtɨ me an akurvaghsɨ izam. Nɨ manmaghɨn nɨghnɨsi, atrivir igiar kam deravɨra ikiam, o? Puvatɨgham. A Babilonɨn atrivimɨn akar dɨkɨrɨzir gavgavim abɨki. Kamaghɨn amizɨ, Babilonɨn atrivim izɨ pazavɨram a damigham. \p \v 16 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn guizbangɨra kamaghɨn mɨgei: Judan atrivim mangɨ Babilonɨn kantrin kalabusɨn ikɨ mangɨ aremegham. Bizir kamɨn mɨngarim kamakɨn, Babilonɨn atrivim anemɨsevezɨ, an atrivir igiamɨn iti. Egha a Babilonɨn atrivim ko akar dɨkɨrɨzir gavgavim gamua ghaze, an an apengan ikɨva bizibar amuam. Egha a uabɨ akar dɨkɨrɨzir gavgavimɨn aghuagha anebɨki. \v 17 Eghtɨ Babilonia izɨ, Jerusalemɨn nguibar ekiam ekɨarugh nguazim gɨku dɨvazim boroghɨn dar pozibav mɨkɨnigham. Egh me nguazir pozir kabagh isɨn tuivigh ikɨ mɨdorozim damuam. Me kamagh nɨghnɨgha ghaze, gumazir avɨrim arɨghiregham. Eghtɨ Isipɨn atrivimɨn mɨdorozir gumazir avɨrir bar gavgavim, mɨdorozimɨn dughiamɨn izɨ men akuraghan kogham. \v 18 Ia oragh! Judan atrivir igiam, akar dɨkɨrɨzir gavgavimɨn aghuagha anebɨki. Egha a bizir kaba bar dagh ami. A datɨrɨghɨn arɨmangɨghan kogham. \p \v 19 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn guizbangɨra kamaghɨn mɨgei: Kɨ atrivir kam ikaragh pazavɨra a damigham. A guizbangɨra nan ziamɨn akar dɨkɨrɨzir gavgavim gami, egha anebɨki. \v 20 Kɨ an suiragham, mati gumazim asɨzibar suizir ivem onegha a mɨkɨnizɨ an an suira. Kɨ a inigh Babilonɨn mangɨ munagh an arazir akɨrim ragha na gasarazim tuisɨgh, egh ivezir kuram a danɨngam. \v 21 An mɨdorozir gumazir gavgavir aghuiba, me bar arɨghiregham. Eghtɨ mɨdorozir gumazir ikiavɨra itir varazira, me tintinimɨn suaraghɨrɨgham, mati amɨnim iza ivaima biziba tintinibar ghue. Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \s God Israelian akuraghasa akam akɨri \q1 \v 22-23 Egha Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei: \q1 “Kɨ uabɨ, kɨ sidan temer ruarim an aguar muziarir bar pɨn ititam atugham. \q2 Egh a inigh mangɨ Israelɨn mɨghsɨar igharazir bar dagh afirazimɨn an anekaragham. \q1 Eghtɨ temer kam aghuigh ekevegh aguar ruariba ikɨ bɨva, ovɨziba ikiam. \q2 Egh a sidan temer bar dirimɨn otogh, sidan temer mabagh afiragham. \q1 Eghtɨ kuarazir guar avɨriba izɨ an aguabar dapighirɨ aruemɨn uari apazam. \q2 Egh me an aguar kabar mɨkonibar ingaram. \q1 \v 24 Eghtɨ nguazir kamɨn itir temeba, me bar kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \q2 Kɨ temer ruariba otima, da uaghiri, egha temer igiabagh amima, da aghua ghuavanadi. \q1 Kɨ temer dafarir angamtɨzibagh amima, da mɨdɨi. \q2 Egha temer dafarir mɨdiaribagh amima, dar dafariba angamɨra iti. \q1 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa, \q2 egh kɨ mɨkemezɨ moghɨn, kɨ biziba bar dar amuam.” \c 18 \s Gumazamiziba bar God vaghvagha men arazibar gari \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, \v 2 \x - \xo 18:2 \xo*\xt Jeremaia 31:29\xt*\x*“Ia manmaghsua zurara Israelian nguazim gɨnɨghnɨgha aghuzir akar kamɨn a mɨgei? \b \q1 “ ‘Afeziaba ko amebaba wainɨn ovɨzir angamtɨziba api. \q2 Ezɨ wainɨn ovɨzir kaba isɨngtɨziba puvatɨgha \q3 boribar akabav sozi men atariba me giri.’ \b \p \v 3 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei, Israelia ia uarira uarir tongɨn aghuzir akar kam mɨkɨman kogham! \v 4 \x - \xo 18:4 \xo*\xt Esekiel 18:20; Rom 6:23\xt*\x*Ia oragh! Gumazamiziba bar men ikɨrɨmɨrim, nan bizim, afeziam ko amebamɨn ikɨrɨmɨrim ko borimɨn ikɨrɨmɨrim, nan bizim. Eghtɨ gumazir arazir kuram gamizim, anarɨra aremegham. \p \v 5 “Gumazitam ti bar deragh, arazir kuraba an puvatɨghtɨ, gumazir kam deraghvɨra ikiam. \v 6 \x - \xo 18:6 \xo*\xt Ofa Gami 20:18\xt*\x*Gumazir kam, mɨghsɨabar pɨn itir aseba famin danganibar zuir puvatɨgha me bagha ofa gamua dar dagheba apir puvatɨgha, Israelɨn asebar marvir guabar ziaba fer puvatɨ, egha gumazir igharazibar amuiba koma akuir puvatɨ, egha uaghan amizir uan iakɨnibav sozim koma akuir puvatɨ. \v 7 \x - \xo 18:7 \xo*\xt Ua Me Ini 22:25\xt*\x*Egha a igharaz darazi abɨra arazir kurabar me gamir puvatɨ. Egha gumazir igharazibar biziba okeir puvatɨ. Egha a uan namakamɨn amamangatɨzɨ, a pura ada dagɨar kaba ini, ezɨ namakam ua da ikarvaghamin ababanimɨn mɨn a uan biziba isa a ganɨngi. Egha gɨn namakar kam iza uan dagɨar kaba ikarvaghasa, ezɨ gumazir aghuir kam ua namakamɨn bizim a ganɨdi. Egha gumazir aghuir kam, mɨtiriaba azir darasi, a dagheba isa me ganɨdi. Egha korotiaba puvatɨzir darasi, a korotiaba isa me ganɨdi. \v 8 \x - \xo 18:8 \xo*\xt Ofa Gami 19:15\xt*\x*Egha an namakam an dagɨaba pura da inigha ua da ikarvaghasa, an dagɨar an anɨngizim gisɨn ua dagɨaba isir puvatɨ. Egha gumazamiziba kotiaba bagha izi, a guizɨn arazimɨn gɨn ghua men kotiaba tuisɨsi. Egha an arazir kurabar amuan aghua. \v 9 \x - \xo 18:9 \xo*\xt Ofa Gami 18:5; Esekiel 20:11; Amos 5:4\xt*\x*Gumazir kamaghɨn amim, an arazir kɨ ifongeziba ko bizir kɨ damuasa ia mɨkemeziba baragha deravɨra dar gɨn ghua dagh ami. Gumazir kam, nan damazimɨn dera, kamaghɨn amizɨ, an angamɨra ikɨ mamaghɨra ikiam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 10 “Eghtɨ gumazir kam otaritam ikɨtɨ, otarir kam gumazibav soghtɨ me arɨmɨghiram, kar otarimɨn osɨmtɨzimra. \v 11 An afeziam arazir kabagh amir puvatɨ, otarim uabɨra arazir kabagh ami. A mɨghsɨabar pɨn itir aseba famin danganibar ghua da bagha ofa gamir dagheba api. Egha gumazir igharazibar amuiba koma akui. Egha dagher me aser marvir guaba bagha ofa gamiziba apava gumazir igharazibar amiba ko arazir kurar kɨ aghuazibagh ami. \v 12 Egha a gumazamizir onganaraziba abɨra arazir kurabar me gami. Egha gumazir igharazibar biziba okei. Eghtɨ namakatam an dagɨar a iniziba ikarvaghsɨ izɨtɨ, gumazir kurar kam ua namakamɨn ababanir bizim a danighan kogham, a pura ua bagha a ini. Egha marvir guabar ziaba fe. Egha arazir kurar kɨ aghuazir igharazibagh ami. \v 13 Egh an namakam an dagɨaba inigh, ua da ikarvaghsɨ, an dagɨar an anɨngizim gisɨn, a ua dagɨar igharaziba isi. Gumazir kam ti angamɨra ikiam ti? Puvatɨgham. A ikian kogham. An arazir kurar kɨ aghuazir kabagh ami, kamaghɨn amizɨ, an ovengam. A uabɨ uan osɨmtɨzim bangɨn ovengam. \p \v 14 “Eghtɨ gumazir kurar kamɨn otarim, uaghan otaritam ikɨtɨ, otarir kam uan afeziamɨn gantɨ, an arazir kurabar amuam. Eghtɨ a uan afeziamɨn mɨn arazir kurabar amuan aghuagham. \v 15 Egh otarir kam, mɨghsɨabar pɨn itir aseba famin danganibar mangan kogh, da bagh ofabar amu, dar daghebar aman kogham. Egh gumazir igharazibar amuiba ko dakuan kogham. \v 16 Egh a igharaz darazi arazir kurabar me damuan aghuagham. Egh gumazir igharazibar biziba okɨman aghuagham. Egh a uan namakamɨn amamangatɨzɨ, a pura ada dagɨar taba inigh, eghtɨ namakam ua da ikarvaghamin ababanim inian aghuagham. Egh gumazir aghuir kam, mɨtiriaba azir darasi, a dagheba isɨ me danɨngam. Egh korotiaba puvatɨzir darasi, a korotiaba isɨ me danɨngam. \v 17 Egh an namakam an dagɨaba pura da inigh, egh ua da ikarvaghsɨ, an dagɨar an anɨngizim gisɨn ababanim inighan kogham. Egh an arazir kurabar amuan aghuagham. A bizir kɨ damuasa ia mɨkemeziba ko arazir kɨ ifongeziba baragh deravɨra dar gɨn mangɨ dar amuam. Otarir kam, uan afeziamɨn arazir kurabar osɨmtɨziba inigh, da bangɨn aremeghan kogham. Puvatɨgham. An angamɨra ikiam. \v 18 An afeziam bar arazir igharagha garibagh ami. A ifara biziba okɨava zurara arazir kurabar igharaz darazigh ami. Kamaghɨn amizɨ, a uabɨ uan arazir kurar an amizibagh ipurigh aremegham. \p \v 19 “Ezɨ ia kamaghɨn azai, ‘Tizim bagha, otarim afeziamɨn arazir kurabar ivezir kuram inian kogham?’ Ezɨ ian azangsɨzimɨn ikarvazim kamakɨn. An otarim nan arazir aghuiba ko arazir kɨ ifongezibar suiragha deravɨra dar gɨn zui, kamaghɨn amizɨ, an aremeghan kogh deravɨra ikiam. \v 20 \x - \xo 18:20 \xo*\xt Godɨn Araziba 24:16; Aisaia 3:10-11; Esekiel 18:4; Rom 2:9\xt*\x*Gumazim an arazir kuram gami, anarɨram aremegham. Otarim afeziamɨn arazir kurabar ivezir kuram inian kogham. Eghtɨ afeziam, otarimɨn arazir kurabar ivezir kuram inian kogham. Gumazir arazir aghuim gamizim, an an ivezir aghuim iniam. Eghtɨ gumazir arazir kurabagh amim, a da bangɨn ivezir kuram iniam. \p \v 21 \x - \xo 18:21 \xo*\xt Esekiel 18:27; 33:12; 33:16-19\xt*\x*“Gumazir arazir kurabagh amitam arazir kuraba ategh arazir kɨ ifongezibar suiragh arazir aghuibar amuam, an aremeghan kogham, an angamɨra ikiam. \v 22 A datɨrɨghɨn arazir aghuibagh ami. Egha a faragha amizir arazir kuraba kɨ da gɨn amada, egh ua dagh nɨghnɨghan kogham. Kamaghɨn amizɨ, an angamɨra ikiam. \v 23 \x - \xo 18:23 \xo*\xt Esekiel 33:11; 1 Timoti 2:4; 2 Pita 3:9\xt*\x*Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei. Gumazir arazir kurabagh amiba ariaghiri, kɨ bizir kam bagha bar akongezir pu. Puvatɨ. Kɨ kamaghsua, me navibagh iragh angamɨra ikiasa kɨ ifonge. \p \v 24 \x - \xo 18:24 \xo*\xt Esekiel 3:20; 33:12-13; 33:18; 2 Pita 2:20\xt*\x*“Eghtɨ gumazir aghuitam arazir aghuiba ategh, arazir mɨzɨrɨziba ko arazir kurar kɨ aghuazibar amu, egh an angamɨra ikian kogham. A faragha amizir arazir aghuitam, kɨ tam ginɨrɨghan kogham. An akɨrim ragha na gasara, kamaghɨn amizɨ, a uan arazir kuraba bangɨn ovengam. \p \v 25 “O Israelɨn ikɨzim, ia zurara kamaghɨn mɨgei, ‘Ekiam amir arazir kaba, da derazir puvatɨ.’ Israelia, ia deravɨra nan akam baragh. Ia ghaze, nan araziba ti ikufi. Bar puvatɨ. Iarara ian arazibara bar ikufi! \v 26 Gumazir aghuitam, arazir aghuim ategh arazir kuram damigh an osɨmtɨzim ikiam. Egh a uan osɨmtɨzir kam bagh an ovengam. \v 27 Eghtɨ gumazir kuratam, arazir kuram ategh arazir aghuim damu, an aremeghan kogham. A deraghvɨra ikiam. \v 28 An arazir kurar amizir kam gɨfogha gɨvagha, anetegha arazir aghuimɨn gɨn zui. Bizir kam bangɨn, an aremeghan kogham. An angamɨra ikɨ deraghvɨra ikiam. \v 29 Ezɨ ia Israelɨn ikɨzim, ia ghaze, Ekiam amir araziba, derazir puvatɨ. Ezɨ puvatɨ. Ian arazibara bar ikufi. \p \v 30 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgɨa ghaze, O Israelɨn ikɨzimɨn gumazamiziba, kɨ vaghvagh bar ian araziba tuisɨgham. Kamaghɨn amizɨ, ia navibagh iragh, ia amir arazir kuraba ategh, akɨrim ragh dagh asaragh. Eghtɨ ian arazir kuraba ia gasɨghasɨghan kogham. \v 31 Arazir kurar ia amiba, ia bar ada atakigh. Egh nɨghnɨzir igiam ko navir igiam inigh. O Israelɨn ikɨzim, ia manmaghsuava ovengasava ami? \v 32 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ kamaghɨn mɨgei: Ian tav aremeghan kɨ bar aghua. Kamaghɨn amizɨ, ia uan arazir kuraba akɨrim ragh dagh asaragh, egh ia angamɨra ikiam.” \c 19 \s Esekiel azirakar ighiam bange \p \v 1 Ikiavɨra Itir God Israelian atrivir pumuning bagha azirakar ighiar kam bangasa na mɨkeme: \b \q1 \v 2 Nɨn amebam bar laionɨn amebar aghuim. \q2 A laionɨn apurir ekiabar tongɨn ikia uan nguzibar akuaghapi. \q3 A uan nguzibar gara dagh eghuvima, da aghuava ekefe. \q1 \v 3 A uan nguzir mam deragha a geghuva an garima, \q2 an aghuigha bar dera. \q1 An asɨziba burir arazimɨn an akakasi, \q2 ezɨ gɨn a gumazamizibav sogha me api. \q1 \v 4 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, bar laionɨn kamɨn eghaghanim baregha, \q2 a bagha azuazimɨn mɨn mozim gɨkuizɨ \q3 laion iza mozir kam giraghu. \q1 Ezɨ me akezim an koviamɨn guragha anemɨkɨrɨgha \q2 Isipɨn kantrin ghu. \q1 \v 5 Amebam a bagha dughiar ruarimɨn a mɨzua itima, \q2 a izezir puvatɨ. \q1 Ezɨ a tagha ua nguzir igharazir mam inizɨ an an danganim ini, \q2 ezɨ an an gara a geghuvima, \q3 a bar mɨkarzim saram aghungigha, laionɨn igiar aghuimɨn oto. \q1 \v 6 A bar ekevegha gɨvagha laionɨn igharaziba koma arui. \q2 A uaghan asɨziba buri dav sogh, egh dar amamin arazimɨn fofoziba ini. \q3 Egha uaghan gumazamizibav sogha me api. \q1 \v 7 A men dɨpenir gavgaviba akaragharigha, \q2 men nguibar ekiabagh asɨghasɨsi. \q1 A tiarim akara dazerima, \q2 nguazir kamɨn gumazamiziba bar puvɨrama atiati. \q1 \v 8 Kantriba ko provinsɨn an boroghɨn itiba bar dar gumaziba, \q2 a mɨsoghasa tintinibar uan nguibabar iza uari akufa. \q3 Egha me mozimɨn aven laionbar suizir iveba onegha an suira. \q1 \v 9 Me akezimɨn an guragha a inigha boksiar mam garugha \q2 a inigha Babilonɨn atrivim bagha ghu. \q3 Egha a isa kalabus gatɨ. \q1 A uam arɨ mangɨ Israelɨn mɨghsɨabar mangan kogham. \q2 Eghtɨ gumazamiziba uam an dazezerir tiarim baraghan kogham. \b \q1 \v 10 Nɨn amebam mati wainɨn ikarɨzir me dɨpar mɨriamɨn dɨkarazim. \q2 Egha a dɨpar avɨriba iti, \q3 kamaghɨn amizɨ, an agharir avɨriba ikia puvɨra be.\f + \fr 19:10 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \q1 \v 11 Wainɨn ikarɨzir kamɨn aghariba bar gavgafi, \q2 ezɨ me da isa dar atrivibar asadivibar ingari. \q1 Wainɨn ikarazir kam aghua agharir avɨriba ko dafarir bar avɨriba ikia, \q2 bar ruaragha overiamɨn suighasava ami. \q1 Ezɨ gumazamiziba bar saghon mar ikia an gari, \q2 a bar ruaragha aghariba ko dafarir avɨriba iti. \q1 \v 12 Ezɨ gumazir an anɨngagheziba biba saram \q2 anesigha a isa nguazim mɨkɨni. \q1 Ezɨ amɨnir bar puvɨra ivaim aruem anadi naghɨn ikegha iza an ovɨzibagh ivarazi, \q2 da kuaraghɨregha mɨsɨngi. \q3 Ezɨ an agharir gavgavim mɨsɨngizɨ, me a gaborozɨ a isi. \q1 \v 13 Me datɨrɨghɨn a inigha dɨpaba puvatɨzir danganimɨn ghua, \q2 nguazir dakɨghtɨzimɨn anekara. \q1 \v 14 Ezɨ avim ikarɨzir kamɨn agharir gavgavimɨn otogha \q2 vaghvagha an aghariba ko ovɨzibar isizɨ, \q1 a ua agharir gavgaviba puvatɨ. \q2 Egh da ua atrivimɨn asadivimɨn mɨn otoghan kogham. \q3 Kar azirakar ighiar dughiar avɨribar ongezim. \c 20 \s Israelia Godɨn gɨntɨzir puvatɨ \p \v 1 E Babilonɨn kalabusɨn mɨn itima, azenir namba 7ɨn, an iakɨnir namba 5, an aruer namba 10 otozɨ, Israelian gumazir dapaniba na bagha iza, Ikiavɨra Itir Godɨn ifongiam gɨfofoghasa nan damazimɨn apiaghav iti. \v 2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 3 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ nan akamɨn gun gumazir dapanir kabav kɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn ia mɨgei. Ia manmaghsua nan ifongiam gɨfofoghasa nan azangsɨghasa izi? Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei, ia pura ize. Kɨ bizitamɨn ian azangsɨzitam ikaraghan kogham. Bar puvatɨgham. \p \v 4 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ men arazir kurar me amiziba bagh akam me gasɨ me tuisɨgham. Nɨ me isɨ azenara me atɨgh me tuisɨgh. Nɨ men inazir afeziaba amizir arazir bar kurar kɨ aghuazibar gun me mɨkɨm. \v 5 \x - \xo 20:5-6 \xo*\xt Ua Me Ini 6:2-8\xt*\x*Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam mɨkemezɨ moghɨn, nɨ me mɨkɨm. Kɨ Israelia ginabazir dughiamɨn, kɨ Jekopɨn ikɨzimɨn ovavir boriba ko Akar Gavgavim akɨrigha uabɨ isa men aka. Dughiar kamɨn, me Isipɨn nguazimɨn itima, kɨ uabɨn gun me mɨgɨa ghaze, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ian God. \v 6 Dughiar kamɨn kɨ akar dɨkɨrɨzim gamua ghaze, kɨ Isipɨn nguazimɨn me inigh nguazir kɨ me bagha inabazimɨn mangam. Nguazir kam bar deragha, nguazir otevir maba bar dagh afira. Nguazir kam bar derazɨ dagheba an ikia, bar deraghavɨram aghui. \v 7 Ezɨ kɨ kamaghɨn me mɨgei, ia bar moghɨra vaghvagh Isipian marvir guar mɨzɨrɨzir ia bar ifongeziba makunigh. Kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God, kɨ me mɨkeme, bizir ia damutɨ ia nan damazimɨn zueghan koghamiba, ia dar ziaba fan markɨ. \v 8 Ezɨ me akaba batogha, oraghan aghua. Men tav uan marvir guar mɨzɨrɨzir me bar ifongezitam a makunizir puvatɨ. Egha me Isipian aseba ataghɨrazir puvatɨ. Me Isipɨn itima, kɨ ghaze, kɨ ti uan anɨngagharim me gingegh mɨzazir kuram me danɨngam. \v 9 Ezɨ puvatɨ, kɨ kamagh amizir puvatɨ. Kɨ kamaghɨn damighɨva, uabɨ uan ziam abɨri moghɨn damuam. Dughiar kamɨn, Israelia Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn itima, kɨ men damazibar uabɨ isa Israelian akagha Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim Israelia koma a gamigha ghaze, kɨ Isipɨn kantrin aven me inigh azenan mangam. Kamaghɨn amizɨ, dughiar kamɨn kɨ uan ziar ekiam bangɨn, mɨzazir kuram Israelia ganɨngizir puvatɨ. \p \v 10 “Egha kɨ me inigha Isip ategha gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ize. \v 11 \x - \xo 20:11-13 \xo*\xt Ofa Gami 18:5\xt*\x*Kɨ uan arazir kɨ ifongeziba, kɨ da isa me ganɨga, bizir kɨ damuasa me mɨkemeziba, men sure gami. Men tina Akar Gavgaviba baragha dar gɨntɨsi, me deravɨra ikiam. \v 12 \x - \xo 20:12 \xo*\xt Ua Me Ini 31:13-17\xt*\x*Egha kɨ Sabatɨn dughiam isa me ganɨga, na ko men tongɨn ababanimɨn mɨn anetɨ. Me dughiar kamɨn avughsɨva kamaghɨn fogham, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ me gamima me nan damazimɨn zue. \v 13 Egha Israelɨn ikɨzim gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia na barazir puvatɨ. Me arazir kɨ ifongeziba abɨgha bizir kɨ damuasa me mɨkemeziba, me dar aghuagha akɨribagh ighegha na gasara. Kar Akar Gavgaviba, men tina dar gɨntɨgh, egh deraghvɨra ikiam. Me bar moghɨra Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨgha anebɨragha ghaze, a pura dughiar kɨnim. Me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn itima, kɨ ghaze, kɨ ti uan anɨngagharim me gingegh mɨzazir kuram me danɨngam. \v 14 Ezɨ puvatɨ, kɨ kamaghɨn amizir puvatɨ. Kantrin Igharazibar Gumazamiziba nan garima, kɨ Israelia Isipɨn kantrin aven me inigha azenan ize. Kamaghɨn amizɨ, dughiar kamɨn kɨ uan ziar ekiam bangɨn, mɨzazir kuram Israelia ganɨngizir puvatɨ. \v 15 \x - \xo 20:15 \xo*\xt Dɨboboniba 14:26-35\xt*\x*Egha kɨ gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn akar dɨkɨrɨzim gamua me mɨgɨa ghaze, kɨ me inigh nguazir kɨ me bagha inabazimɨn mangan kogham. Nguazir kam bar deragha, nguazir otevir maba bar dagh afira. Nguazir kam bar derazɨ, dagheba an ikia bar deraghavɨram aghui. \v 16 Me bizir kɨ damuasa me mɨkemeziba abɨgha arazir kɨ ifongeziba, me dar aghuagha akɨribagh ighegha na gasara. Me bar moghɨra Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨgha anebɨragha ghaze, a pura dughiar kɨnim. Egha me uan navir averiabar aven asebar ziaba fasa. Kamaghɨn amizɨ, nguazir kɨ me ganɨngizim, kɨ me inigh an mangan aghua. \p \v 17 “Egha kɨ men apangkuvigha, gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn me gasɨghasɨzir puvatɨ. \v 18 Kɨ men boriba gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn me mɨgɨa ghaze, ia uan ameboghfeziaba amizir araziba, ia dar suighan markɨ. Ia bizir me damuasa ia mɨkemezibar gɨntɨghan markɨ. Egh men asebar ziaba fɨ uari damu nan damazimɨn mɨzeghan markɨ. \v 19 Kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. Ia nan arazir kɨ ifongezibar gɨn mangɨ, egh bizir kɨ damuasa ia mɨkemeziba baragh dar amu. \v 20 Ia nan Sabatɨn dughiam damightɨ, a nan damazimɨn zuegh ikɨ. Eghtɨ a na ko ian tongɨn ababanimɨn mɨn ikiam. Eghtɨ ia kamaghɨn nɨghnɨgh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. \p \v 21 “Ezɨ dughiar kamɨn otivizir borir kaba, gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikia na barazir puvatɨ. Me arazir kɨ ifongeziba abɨgha arazir kɨ damuasa me mɨkemeziba me dar aghuagha akɨribagh ighegha na gasara. Kar Akar Gavgavir men tina dar gɨntɨgh, egh deragh ikiamiba. Me bar moghɨra Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨgha anebɨragha ghaze, a pura dughiar kɨnim. Me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn itima, kɨ ghaze, kɨ ti uan anɨngagharim me gingegh mɨzazir kuram me danɨngam. \v 22 Ezɨ puvatɨ, kɨ kamaghɨn amizir puvatɨ. Kantrin Igharazibar Gumazamiziba nan garima, kɨ Israelia Isipɨn kantrin aven me inigha azenan ize. Kamaghɨn amizɨ, dughiar kamɨn kɨ uan ziar ekiam bangɨn, mɨzazir kuram Israelia ganɨngizir puvatɨ. \v 23 \x - \xo 20:23 \xo*\xt Ofa Gami 26:33\xt*\x*Me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn itima, kɨ Akar Gavgavir mam me ganɨga ghaze, kɨ me aghamsightɨ, me tintinibar kantrin igharazibar mangegham. \v 24 Me bizir kɨ damuasa me mɨkemeziba abɨgha arazir kɨ ifongeziba me dar aghuagha akɨribagh ighegha na gasara. Me bar moghɨra Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨgha anebɨragha ghaze, a pura dughiar kɨnim. Egha me uan inazir afeziabar asebar ziaba fasa zurara da bagha gari. Kamaghɨn amizɨ, nguazir kɨ me ganɨngizim, kɨ me inigh an mangan aghua. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ghaze, kɨ me aghamsightɨ, me tintinibar kantrin igharazibar mangegham. \p \v 25 “Kɨ uaghan arazir kɨ ifongezir igharazir maba ko, bizir kɨ damuasa mɨkemeziba me ganɨngi. \v 26 Kɨ men amamangatɨzɨ, me uari uan aseba bagha ofabagh amua nan damazimɨn bar mɨze. Egha kɨ men amamangatɨzɨ me uan otarir ivariaba isa aseba bagha me mɨsogha ofabagh ami. Nan nɨghnɨzim kamakɨn, me ti arazir kurar kabar amuva, bar dɨgavir kuram damigh uan arazir kaba bar da ategham. Egh me fogh suam, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s God Israelia damightɨ, // me nguazir kamɨn araziba ategham \p \v 27 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, kɨ Israelia mɨgeir akaba, nɨ me mɨkɨm. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei, Ian inazir afeziaba, arazir igharazir mam gamigha, nan ziam abɨragha akɨrim ragha na gasara. \v 28 Nguazir kɨ me bagha inabazir kam, kɨ me inigha nguazir kamɨn ize. Ezɨ gɨn me temer ekiaba ko mɨghsɨabar gara kamaghɨn nɨghnɨsi, kar danganir aghuir asebar ziaba famiba. Egha me zurara danganir kabar ofabar amuasa iza, asɨziba inigha ghua dar ofa gamua dar mughuriar aghuim isa aseba bagha pɨn da amadi. Egha me wainba inigha iza dagh ingegha aseba bagha ofa gami. Me kamaghɨn amuava na gamima, kɨ bar men anɨngaghe. \v 29 Egha kɨ men azangsɨsi, ‘Ia manmaghsua ghua mɨghsɨar kabar ghuavanaga asebar ofa gami?’ Kamaghɨn amizɨ, Israelia, fomɨra iza datɨrɨghɨn danganir ofa gamir kaba kamaghɨn dar bori, ‘Pɨn Itir Danganiba.’ \p \v 30 “Kamaghɨn amizɨ, nɨ mangɨ Israelɨn ikɨzim mɨkɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, ia manmaghsua uan inazir afeziabar arazir kurabar gɨn zui? Ia me amizir arazir kurar kɨ aghuazir kabagh amuava men asebar gɨn ghua nan damazimɨn mɨze. \v 31 Ia tuavimɨn amizimɨn mɨn aser kɨ bar aghuaziba bagha ofa gamuavɨra ikia, uan boribav sogha me isa da bagha ofabagh ami. Bar fomɨra iza datɨrɨghɨn, ia arazir kam gamua, nan damazimɨn bar mɨze. Egha ia Israelia bar tong aghumsɨzir puvatɨgha, na bagha izava nan ifongiam gɨfofoghasa nan azangsɨsi. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei, kɨ ian amamangatɨghan koghtɨ, ia nan ifongiam bagh azangsɨghan kogham. \p \v 32 “Ia kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, ia Kantrin Igharazibar Gumazamizibar mɨn ikɨva men mɨn temeba ko dagɨabar ziaba fasa. Eghtɨ kɨ ti ian amamangatɨghtɨ ia kamaghɨn otogham. Bar puvatɨgham. \v 33 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei, kɨ uan gavgavimɨn uan agharim ian amadagh uan anɨngagharim isɨ ia gingam, egh ian atrivimɨn ikiam. \v 34 Ia tintinimɨn kantrin igharazibar kalabusɨn itima, ezɨ kɨ datɨrɨghɨn ia itir kantrin kabar ia inigh izɨ danganir vamɨran ia akuvagham. Egh kɨ datɨrɨghɨn uan gavgavimɨn, uan agharim ian amadagh uan anɨngagharim isɨ ia gingegh uan gavgavim ian akaghtɨ, ia a gɨfogham. \v 35 Kɨ ia inighɨva, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba Puvatɨzir Danganimɨn mangɨghɨva, egh kɨ munagh ikɨva ian damazibar ian arazir kuraba bagh ia tuisɨgham. \v 36 Kɨ arazir kamra, ian inazir afeziaba Isipɨn kantrin boroghɨn gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn itir dughiamɨn, kɨ men arazir kuraba tuisɨki. Eghtɨ kamaghɨra, kɨ gɨn uaghan ia tuisɨgham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 37 “Kɨ datɨrɨghɨn danganir kamɨn mati, sipsipbagh eghuvir gumazim uan sipsipbagh eghuva asadivim suirazɨ sipsipba an apengan iti an ada medi moghɨn, kɨ ia gativagh ia damightɨ, ia nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim baragham. Eghtɨ kɨ bar deraghvɨra vaghvagh ian araziba bagh ia tuisɨgham. \v 38 Ian tongɨn itir akaba batogha arazir kurabagh amir gumazamiziba, kɨ me batueghtɨ, me ua ian tongɨn ikian kogham. Me datɨrɨghɨn kantrin igharazibar nguazibar ikia kalabuziamɨn iti, eghtɨ kɨ dar me inigh azenan izam. Eghtɨ me ua Israelɨn nguazimɨn aven mangan kogham. Eghtɨ ia kamagh fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 39 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ datɨrɨkɨn kamaghɨn mɨgei, O Israelɨn ikɨzim, ia ti na baraghan aghuagh, egh ia vaghvagh datɨrɨghɨn pura ikɨ mangɨ, uan ifongiabar gɨn mangɨ uan asebar ziaba fɨ. Egh ia asebar ofa damutɨ, ian ofan arazir kam ua nan ziar zuruzim abɨnan kogham. \p \v 40 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, kotiar kam gɨvaghtɨma, ia nan gumazamiziba bar uamategh Israelɨn nguazimɨn mangɨ nan mɨghsɨar ruarir bar pɨn ghuavanabozir kamɨn mangɨ nan ziam fam, eghtɨ kɨ bar ia gakuegham. Ia uan ofaba ko, ian bizir ia ifongegha faragha atɨziba ko, ian bizir bar aghuir na baghavɨra itiba, ia na bagh ada inigh izɨ na danɨngtɨ kɨ bar akuegham. \v 41 Ia tintinimɨn kantrin igharazibar ghuegha dar aven itiba, kɨ ia inigh azenan izɨ, egh kɨ mughuriar aghuim zuir ofaba bagha bar akongezɨ moghɨn, kɨ ia bagh navim deragh bar akuegham. Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, bizir kɨ ia gamir kabar ganigh kamaghɨn fogh suam, nan araziba bar zue. \v 42 Kɨ ia inigh Israelɨn nguazimɨn izam, kar nguazir kɨ ian inazir afeziabar anɨngasa akar dɨkɨrɨzim gamizim. Eghtɨ dughiar kamɨn, ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 43 Eghtɨ ia uan arazir kurar ia amiziba ko, arazir ia uari uari gamua nan damazimɨn zuezir puvatɨzibagh inɨrɨgham. Ia amizir arazir mɨzɨrɨzir kaba bangɨn, ia bar uarir ikuragh suam, e bar ikufi. \v 44 O Israelɨn ikɨzim, kɨ uan ziar aghuim bangɨn deragha ia gami. Kɨ ian arazir kurabar ivezir kuram isa ia ganɨngizir puvatɨ. Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \s Avim sautɨn amadaghan otogham \p \v 45 Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze, \v 46 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ sautɨn amadaghan ganɨva pazavɨra sautɨn mɨkɨmɨva, Negevɨn danganimɨn itir gumazamiziba puvatɨzir danganir arozimɨn atarɨva akam a gasɨ. \v 47 Nɨ Negevɨn danganim mɨkɨm suam, nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn akam baragh! Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn nɨ mɨgei, kɨ avitam atɨghtɨ, a nɨn aven itir temer angamtɨziba ko mɨsɨngiziba bar, a dar isigham. Eghtɨ bizitam avir ekiam amungeghan kogham. A sautɨn amadaghan ikegh mangɨ notɨn amadaghan otogham. Eghtɨ gumazamiziba bar, men mɨkarziba an mɨzariabar fefem bar men isigham. \v 48 Eghtɨ gumazamiziba bar ganigh fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ avir kam atɨ, eghtɨ gumazitam anemungeghan kogham.” \p \v 49 Ikiavɨra Itir God mɨkemegha gɨvazɨma, kɨ kamaghɨn an akam ikaragha ghaze, “O Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ manmaghɨra akar kam akunam. Gumazamiziba zurara kɨ mɨgeir akar isɨn zuir kaba baragha ghua na giporpore.” \c 21 \s God uan mɨdorozir sabamɨn Jerusalemia mɨsoghɨrarigham \p \v 1 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ munagh Jerusalemɨn ganɨva kamaghɨn Israelɨn nguazimɨn itir gumazamiziba akam me gasɨ me mɨkɨm suam, me arazir kurabagh amir ikɨzim. Gumazamiziba asebar ziaba fer danganiba, kɨ uaghan dagh ifongezir puvatɨ. \v 3 Nɨ nan Akar Gavgavim isɨ kamaghɨn Israelɨn nguazimɨn itir gumazamizibav kɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir God ghaze, kɨ ian apanim damuva, uan mɨdorozir sabamɨn bar ia mɨsoghɨrarigham, ian gumazamizir aghuiba ko kuraba sara. \v 4 Guizbangɨra, kɨ ian gumazamizir aghuiba ko kuraba uaghara me mɨsoghsɨ sautɨn amadaghan ikegh uan mɨdorozir sabamɨn me mɨsogh mangɨ notɨn amadaghan tugham. \v 5 Eghtɨ gumazamiziba bar moghɨra fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God uabɨ uan mɨdorozir sabam an mɨsevimɨn anesigha gɨfa, egh kɨ uam a isɨ anerugham kogham. Puvatɨ. Kɨ bar puvɨra ia damigham.” \p \v 6 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ mangɨ gumazamizir kabar kuabatɨghɨn azenara tugh tiarim akar arang, mati nɨn dɨghorim bɨghasava ami. \v 7 Eghtɨ me ti nɨn azaragham, nɨ tizim bagha tiarim akarava arai? Eghtɨ nɨ kamaghɨn me mɨkɨm suam, ia bativamin bizimɨn mɨgɨrɨgɨam izegha gɨfa. Dughiar kurar kam, izɨ otoghtɨ, atiatim ian navibagh izɨvaghtɨ, ian agharapaniba ian amɨraghtɨ ia gavgaviba puvatɨghtɨ, ian sueba inɨghɨva akongam. Ia deraghvɨram oragh, dughiar kuram otivasav ami. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨkeme.” \p \v 8 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei, \v 9 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ gɨn izamin bizimɨn gun gumazamizibav kɨm suam: \b \q1 “Ekiam kamaghɨn mɨgei: \q1 Mɨdorozir sabar mam iti, \q2 mɨdorozir sabar kam me anemɨnezɨ a bar ghumigha iti. \q3 Me uaghan borem a gaghuizɨ a bar zuegha taghtasi. \q1 \v 10 Me mɨsoghasavɨra anemɨnezɨ a iti. \q2 Me uaghan borem a gaghuizɨ a zuegha onɨmarimɨn mɨn taghtasi. \q1 Ezɨ ia nan gumazamiziba, ia ti ghaze, ia deravɨra ikɨ bar akuegh ikiam? \q2 Bar puvatɨ. \q1 Kɨ mɨgɨrɨgɨar gavgaviba ia gamua mɨzazim ia gasima, \q2 ia tong nan akam barazi puvatɨgha \q3 da batoke. \q1 \v 11 Mɨdorozir sabar kam, me datɨrɨghɨra borem a gaghuizɨ a bar zuegha iti. \q2 A ingangarim damuasa me anekɨri. \q1 Me anemɨnegha borem a gaghuigha a isa \q2 gumazir gumazibav soghtɨ me arɨmɨghiramimɨn dafarim garɨsi. \q1 \v 12 O nguazir kamɨn gumazim, nɨ pamtemɨn tiarim akar puv azi. \q2 Mɨdorozir sabar kam, me a inigh nan gumazamizibav sogham. \q3 Egh uaghan Israelian gumazir dapanibav sogham. \q1 Eghtɨ me bar arɨghiram. \q2 Aia! Nɨn navir averiam bar bightɨ, nɨ uan evarim mɨsoghɨva azi. \b \p \v 13 “Kɨ datɨrɨghɨn uan gumazamiziba osɨmtɨzim me danigh men ganigham, me navibagh iraghan koghtɨ, bizir kaba me bativam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ mɨkemegha gɨfa. \b \q1 \v 14 “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ datɨrɨghɨn, gɨn izamin bizim mɨkɨm \q2 uan dafaribav sogh. \q1 Eghtɨ mɨdorozir sabam okɨvɨra ikɨ mangɨ \q2 gumazamizir avɨriba okɨtɨ me arɨmɨghiregham. \q3 Kar mɨdorozir sabar kuar avɨriba kurim. \q1 \v 15 Mɨdorozir sabar kam, nan gumazamizibagh amima, \q2 me gavgaviba puvatɨgha daghiri. \q1 Mɨdorozir sabar kam, onɨmarimɨn mɨn taghtagha nguibar ekiamɨn tiar akamɨn ikia \q2 kuaba akunasavɨra gara iti. \q1 \v 16 O mɨdorozir sabam, nɨ agharir guvimɨn amadaghan dughor kunɨva, \q2 agharir kɨriamɨn dughor kun. \q1 Nɨ mɨdorozir sabar ghumtɨzim! \q2 Nɨ manmaghɨn uabɨ ighavkɨrir dughiabar, nɨ danganiba bar gumazamizibav sogh. \q1 \v 17 Kɨ uaghan uan dafaribav sogh mamaghɨra ikɨ mangɨtɨ, \q2 nan anɨngagharim gɨvagham. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \s Babilonian atrivim izɨ Jerusalem mɨsogham \p \v 18 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 19-20 “O nguazir kamɨn gumazim, Babilonian atrivim uan mɨdorozir sabam suiragh izamin tuavir pumuning amɨsefe. Tuavir kamning uaghara kantrin vamɨran ikegh izam. Nɨ tuavir akar kamningɨn bizitam osirigh anesaragh. Eghtɨ atrivim izɨ an ganigh fogham, tuavir mam Amonian nguibar ekiam Raban zui. Tuavir akar igharazim, a kantri Judan nguibar ekiam Jerusalemɨn zui. \v 21 Eghtɨ Babilonɨn atrivim izɨva tuavir akamningɨn nɨ osirigha asarazir bizimɨn mɨriamɨn mɨtɨgham. Egh a tuavir manamra mangɨsɨ fofoghsɨ, faragh uan barir pibar mɨdorozir akavsiabar amu, uan afuzir mɨzebagh ivivamang dagh inobagh inobagham. Egh a uan afuzitam Raban akagh, egh tam Jerusalemɨn akakagham. Eghtɨ atrivim afuzir vamɨra iniam. A uaghan asebar azangsɨghsɨ, ofa gamizir asɨzir dɨghorimɨn ganɨva anesavsuigham. \v 22 Ezɨ afuzir atrivim uan agharir guvimɨn suirazim, barir pimɨn afuzim Jerusalemɨn akaghtɨ, a fogh me mɨkɨm suam, me mangɨ Jerusalemɨn mɨdorozim damuam. Egh me Jerusalemɨn itiar akabar aven mangɨsɨ, me temer bar ekiaba inigh da isɨ akuriabar arigh, dagh afughafugham. Egh mɨdorozir gumaziba tiariba akarɨva, temer bar ekiar kaba inigh mangɨ nguibar ekiamɨn itiar akaba akaram. Egh Jerusalem konsɨ, nguazibagh kuva nguibar ekiar kamɨn dɨvazimɨn boroghɨn dar pozibav kɨnam. Eghtɨ da danganir aghuir mɨdorozir gumaziba isɨn ghuavanang tuivigh ikɨ mɨsoghamibar mɨn ikiam. \p \v 23 “Jerusalemɨn gumazamiziba kamaghɨn nɨghnɨgh suam, bizir kam a guizbangɨra puvatɨ. Me fo, me fomɨra Babilonian atrivim ko akar dɨkɨrɨzibagh amua ghaze, me an apengan ikiam. Kamaghɨn amizɨ, me ghaze, mɨdorozitam me bativan kogham. Ezɨ puvatɨ. Babilonɨn atrivim, men arazir kuraba bangɨn akam me gasɨ, men suigh me isɨ kalabus darɨgham. \p \v 24 “Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ Israelia ian mɨkɨmasa, ian arazir kuraba aghua ghua bar ekefe. Kɨ ian arazir kurar kaba gɨn amadaghan kogham. Ia arazir kurar kaba azenara dagh ami, ezɨ gumazamiziba ian arazir kurabagh fo. Osɨmtɨzir ekiam ian iti. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ia isɨ ian apanibar agharim darɨgham. \b \q1 \v 25 “Nɨ Israelɨn atrivim, \q2 nɨ nan akaba batogha arazir kurabaram amir gumazim, \q1 kɨ nɨn arazir kuraba ikarvaghamin dughiam, \q2 a izegha gɨfa. \q1 \v 26 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, \q2 nɨ uan atrivir dapanir asuam ko inir nɨ dapanim ikezim suegh. \q1 Biziba kamaghɨra ikian kogham, da ighɨghɨregham. \q2 Kɨ onganarazibagh amir gumazamizibar amightɨ, me gavgaviba ikiam! \q3 Eghtɨ ziaba itir adarasi, kɨ me abɨragham! \q1 \v 27 Asɨghasɨgham, asɨghasɨgham! \q1 Guizbangɨra, kɨ nguibar ekiam gasɨghasightɨ a bar ikuvigham. \q2 Asɨghasɨzir arazir katam fomɨra nguazimɨn otozɨ, gumazitam an ganizir puvatɨ. \q1 Nguibar kam pura ikɨ mangɨ gumazir kɨ inabazimɨn dughiamɨn otogham. \q2 Eghtɨ kɨ nguibar ekiam isɨva an dafarim darɨgham.” \s God pazavɨra Amonia damuam \p \v 28 \x - \xo 21:28-32 \xo*\xt Jeremaia 49:1-6; Esekiel 25:1-7; Amos 1:3-15; Sefanaia 2:8-11\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam ua kamaghɨn mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ gɨn otivamin bizimɨn gun Amonian mɨkɨm. Gumazir kaba akar kurabar Israelia mɨgɨa akaba me gasi. Eghtɨ nɨ me mɨkɨm suam: \b \q1 “Mɨdorozir sabar mam, me an mɨsevimɨn anesizɨ a gumazibagh asɨghasɨghasava ami. \q2 Me gumazamiziba mɨsoghɨrarɨghasa borem a gaghuizɨ \q3 a zuegha onɨmarimɨn mɨn taghtasi. \q1 \v 29 Ia Amonia irebamɨn mɨn garir bizir ifavariba ia dar gari, \q2 egha gɨn otivamin bizir ia mɨgeiba, da guizbangɨra puvatɨ. \q1 Ia ghaze, ia uari mɨdorozir sabar kamɨn suiragh, egh gumazir nan akaba batogha arazir kurabagh amibav soghɨrarɨgham. \q2 Ezɨ irebar kam, guizbangɨra puvatɨ. \q1 Bar guizbangɨra, ian arazir kuraba ikarvaghamin dughiam izegha gɨfa, \q2 ezɨ ia a damighan kogham. \b \q1 \v 30 “Ia mɨdorozir sabar kam isɨ uam an mɨsevim darugh! \q2 Ian amebam ia batezir nguazim, a ian nguibamra, \q3 kɨ ian arazir kuraba isɨ azenim datɨgh ia tuisɨgham. \q1 \v 31 Kɨ uan anɨngagharim ia gingegh ia gasɨghasɨgham, \q2 mati avir mɨzariaba mɨghɨ ia bagh mangam. \q1 Egh kɨ ia isɨ bar puvɨra anɨngazir gumazibar agharibar arɨgham, \q2 kar bizibagh asɨghasɨzir fofozim itir gumaziba. \q1 \v 32 Avim ia gasɨghasigham, \q2 eghtɨ ian ghuziba ian nguazimra iram. \q1 Eghtɨ tav ua ia gɨnɨghnɨghan kogham. \q2 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 22 \s Jerusalemia arazir kurar avɨribagh ami \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn gumazamiziba, gumazamizir avɨrimɨn mɨsoghezɨ me ariaghire. Kamaghɨn amizɨ, nɨ me isɨ kotiam datɨgh me tuisɨgham, o? Nɨ bighɨvɨra me amir arazir mɨzɨrɨzir kɨ aghuazibar gun me mɨkemeghtɨ, me fogham. \v 3 Egh nɨ nguibar ekiar kam mɨkɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ ghaze, ia Jerusalemia uari uan gumazamizir avɨrim mɨsuagharɨki. Egha ia uari bagha marvir guabar ingara dar ziaba fava, egha ia uari kamaghɨn amigha nan damazimɨn mɨze. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ia gasɨghasɨghamin dughiam roghɨra ize. \v 4 Ia gumazamizibar ghuzibagh amizɨ, da ire, egha marvir guabar ingarigha nan damazimɨn mɨze, ezɨ arazir kurar kabar osɨmtɨzim ian iti. Kamaghɨn amizɨ, ian dughiam izegh gɨfa! Arazir kam bangɨn, kɨ kantrin igharaziba bar men amamangatɨghtɨ, me ian aghumsɨzimɨn ganɨva ia dɨpov ian ingaravakam. \v 5 Kantrin ian boroghɨn itiba ko kantrin saghon mar itiba ian gara fo, ia arazir bar kurabagh amir gumazamiziba. Kamaghɨn amizɨ, me ian ingaravati. \p \v 6 “Ia oragh! Ian tongɨn itir Israelian gumazir dapaniba bar uari uan gavgaviba fava igharaz daraziv suagharɨsi. \v 7 \x - \xo 22:7 \xo*\xt Ua Me Ini 20:12; 22:21-22; Godɨn Araziba 5:16; 24:17\xt*\x*Ian aven itir gumazitam tong deravɨra uan ameboghfeziabar akaba baragha men apengan itir puvatɨ. Kantrin igharazibar gumazamizir ian tongɨn itiba ia me abɨri. Egha ian tongɨn itir amizir odiarir paba ovengeziba, ko ameboghfeziaba ariaghirezir boriba, ia men biziba isa pazavɨra me gami. \v 8 \x - \xo 22:8 \xo*\xt Ofa Gami 19:30; 26:2\xt*\x*Ia ghaze, nan ziam fer biziba, da pura biziba. Egha ia Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨgha anebɨragha ghaze, a pura dughiar kɨnim. \p \v 9 “Ian gumazamizir maba, akar ifavaribar igharaz darazigh amua me mɨsoghɨrarɨghasava ami. Ezɨ ian marasi, asebar ofa gamir dagheba api. Ezɨ marasi, zurara uan inivafɨzir agorogebar arazimɨn gɨn ghua aghumsɨzir arazibagh ami. \v 10 \x - \xo 22:10-11 \xo*\xt Ofa Gami 18:7-20\xt*\x*Ezɨ ian marasi, uan afeziabar amuiba koma akui. Ezɨ marasi, amizir uan iakɨnibav sozir dughiabar me ko arazir kurabar amuasa me gakaghori. \v 11 Ezɨ marazi poroghamiba uari bakeir arazim gami. Ezɨ igharaziba uan otaribar amuiba koma akui. Ezɨ marasi, uan afeziabar guiviba koma akui. \v 12 \x - \xo 22:12 \xo*\xt Ua Me Ini 22:25; 23:8; Ofa Gami 25:36-37; Godɨn Araziba 16:19; 23:19\xt*\x*Ezɨ ian gumazamizir maba, iveziba isa ghua igharaz daraziv suagharɨsi. Ezɨ marasi, uan namakabar dagɨaba pura da inigha ua da ikarvaghsɨ an dagɨar an anɨngizim gisɨn ua dagɨaba ini. Ezɨ marasi, uan namakar gumazibagh ifara me gami me atiatima, me me da dagɨaba isa bizir avɨriba iti. Ia bar na gɨn amadagha na gɨnɨghnɨzir puvatɨ. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 13 “Ia gan! Ia okɨmakɨabagh ami darasi, ko igharaz daraziv suagharɨzi darasi, kɨ ian anɨngaghe, kamaghɨn amizɨ, kɨ ivezir kuram ia danɨng uan dafaribav sogham. \v 14 Dughiar kɨ pazavɨra ia damuamin kamɨn, ia uan navir averiabar aven osɨmtɨzir kam aterɨva puvɨra atiatingam. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemezɨ moghɨn, kɨ damuam. \v 15 Kɨ ian gumazamiziba inigh tintinimɨn kantrin igharazibar me aghamsigham, eghtɨ arazir kuraba dutugh mangɨ gɨvagham. \v 16 Eghtɨ kantrin igharaziba ian ganɨva ian aghuagh mɨkɨm suam, ia pura bizir kɨnim. Eghtɨ ia uari fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s Godɨn anɨngagharim mati avir ekiam \p \v 17 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 18 “O nguazir kamɨn gumazim, Israelɨn ikɨzim, kɨ bar men amɨra. Me mati gumaziba silva iniasa dagɨaba avir ekiamɨn mɨnemɨn aven da tuema, da amera egha emɨra dar muziarir kurar ingangariba puvatɨziba iri. Ezɨ me da isa da makuni. \v 19 Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei, ia nan ikiangsɨzir akam deravɨra a baragh. Ia silvabar mɨn amir puvatɨ, ia mati dar muziarir kurar ingangariba puvatɨzir kaba. Kamaghɨn amizɨ, kɨ bar moghɨra ia akuvagh ia inigh mangɨ Jerusalemɨn nguibar torimra mɨzazim ia gasam. \v 20 Nan adarim ko anɨngagharim mati avir ekiam. Gumaziba silva iniasa avir ekiamɨn dagɨaba mɨnemɨn da tue moghɨn, kɨ ia tuam. Me dagɨaba akuvagha avim givima a pamten isima, dagɨaba amera dɨpamɨn mɨn emɨra iri moghɨn, kɨ ia akuvagh ian atar ian anɨngagham. \v 21 Kɨ ia inigh ia akuvagh mɨzazim ia gasegham. Guizbangɨra kɨ bar ian anɨngaghe. Kamaghɨn amizɨ, nan anɨngagharim avir ekiamɨn mɨn bar ian isigham. Eghtɨ ia ameregham. \v 22 Egh ia mati silva mɨnemɨn aven avir ekiamɨn isia ameri moghɨn, ia datɨrɨghɨn nan gavgavim ganɨva deravɨra na gɨfogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ uan anɨngagharim ia gingegha mɨzazim ia gase.” \s Israelɨn gumazir dapaniba arazir kurabagh ami \p \v 23 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei. \v 24 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelia mɨkɨm suam, me arazir kurar avɨribagh amizɨ, men nguazim nan damazimɨn bar mɨze. Kamaghɨn amizɨ, kɨ bar men anɨngaghe, egh mɨzazim me gasɨsɨ amozim amadaghan kogham. \v 25 Gumazir dapanir ian tongɨn itiba mati, laionba asɨzim mɨsuegha an kuamɨn mɨriam dazera an tuziba asiagharɨgha da api. Me gumazamizibar dagɨaba ko men bizir aghuiba isi. Egha uan namakabav soghezɨ me ariaghire. Men arazir kamɨn, amuir avɨrim paba puvatɨgha odiaribar iti. \v 26 \x - \xo 22:26 \xo*\xt Ofa Gami 10:10\xt*\x*Men ofa gamir gumaziba, nan Akar Gavgavibar gɨn zuir puvatɨgha da abɨki. Egha ghaze, nan ziam fer biziba, da pura biziba. Egha me fozir puvatɨ, bizir tizim bar zue, ezɨ bizir manam nan damazimɨn pura bizim. Egha nan damazimɨn zuezir biziba ko bizir mɨzɨrɨzibar gun gumazamizibar sure gamir puvatɨ. Me bar moghɨra Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨ. Egha me uarir uan tongɨn nan ziam abɨragha ghaze, nan ziar ekiam a pura bizir kɨnim. \p \v 27 “Ian gumazir aruaba, mati afiar atiaba asɨzim mɨsuegha uarir tongɨn an kuam getuima, a dɨghoraghire. Me bizir avɨriba ikiasa gumazibav suagharɨgha, egha ifara pura men biziba isi. \v 28 Akam inigha izir gumazir ifavariba, me gumazibar arazir kurar kaba moga mati gumaziba bɨrim, penɨn ghurghurim a gaghui. Egh irebamɨn mɨn garir bizir ifavaribar garava, gɨn otivamin bizir ifavaribav gei. Guizbangɨra, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ akatam me mɨkemezir puvatɨ. Ezɨ me ifara ghaze, me Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiamɨn akam mɨgei. \v 29 Nguazir kamɨn itir gumazamiziba, uan namakabagh ifara biziba okei. Egha zurara arazir kurabar onganarazibagh amir gumazamizibagh amua pazavɨra me gami. Egha Kantrin Igharazibar Gumazamizir men tongɨn itiba abɨra men biziba okei, egha me guizɨn arazim ategha kotiamɨn aven men tuavim apɨri. \p \v 30 \x - \xo 22:30 \xo*\xt Onger Akaba 106:23; Jeremaia 5:1; Esekiel 13:1-7\xt*\x*“Kɨ gumazir men tongɨn itir kamaghɨn garitam, a bagha ruia an apizir puvatɨ. Tinara nguazir kamɨn gumazamiziba bagh nan damazimɨn tughɨva, nguibar ekiam avɨnizir dɨvazir akaraghireziba akɨram. Eghtɨ kɨ nguibar kam gasɨghasighan kogham. Kɨ kamaghɨn damuamin gumazitamɨn apizir puvatɨ. \v 31 Kamaghɨn amizɨ, men arazir kurar me amiziba bangɨn, kɨ uan anɨngagharim avimɨn mɨn a isa me gingegha me gasɨghasɨki. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \c 23 \s Amizir pumuning, // tuavimɨn amizimɨn arazibagh ami \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei. \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, guivir pumuning iti. Amebar vamɨra aning bate. \v 3 Guivir kamning uan igiamra ikia Isipɨn kantrin ikia, deravɨra itir arazim ategha tuavibar amizimɨn arazimɨn gɨn ghua pura tintinimɨn gumaziba ko ikarara uan mɨkarzimning isa me ganɨdi. \v 4 Avenemebam, an ziam Ohola, a Samarian nguibar ekiamɨn ababanim gami. Ezɨ an afumimɨn ziam Oholiba, a Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn ababanim gami. Kɨ uaghara aningɨn iti, ezɨ aning nan boriba bati. \p \v 5 “Ohola, a nan amuimra, egha a pura tintinimɨn gumaziba koma akuir arazir kam bagha bar ikuvigha, Asirian mɨdorozir gumaziba, a bar me gifongegha zurara me bagha an mɨkarzim dɨkava me baghavɨra iti. \v 6 Asirian mɨdorozir gumazir kaba, me gumazir aruar ziaba itiba, ko mɨdorozir gumazir dapaniba, egha me korotiar bar aghuir bluplaba azui. Mɨdorozir gumazir igiar kaba hoziabagh isɨn apiav ikia mɨsosi. Ohola gumazir igiar kabar marvir guaba sara gari me an damazimɨn bar derazɨ, an navim me bagha dɨkavizɨ, a me ko arazir kuram gami. \v 7 An Asirian kantrin faragha zuir gumazir igiaba, men tuavir amizimɨn mɨn otozɨ, an agoroger kam a gamima, me a ko arazir mɨzɨrɨzibagh ami. Egha an Asirian marvir guabar ziaba bar da fava, egha uan arazir kam bangɨn a mɨze. \v 8 A uan igiamra Isipɨn ikia tuavimɨn amizimɨn arazir kam, a gamuavɨra iti. Dughiar kamɨn, gumaziba a koma akua a ko ikararaima, a uan mɨkarzim isa me ganɨga ghuavɨra iti. \v 9 Kamaghɨn amizɨ, kɨ a isa, Asirian gumazir a bar ifongegha, me baghavɨra itibar agharim gatɨ. \v 10 Ezɨ me an korotiam suezɨma, a bibiabara iti. Egha me mɨdorozir sabamɨn Ohola mɨsoghezɨ ana aremezɨ, me an guiviba ko otariba bar me ini. Ezɨ amizir tintinibar itiba, Ohola batozir arazir kamɨn eghaghanim baregha sighsirir akabar nɨmɨra, kamaghɨn uariv gei, ‘A uan arazir kurabar ivezim ini.’ \p \v 11 “An afumim Oholiba garima, arazir kam Ohola batozɨ, a bizir kam gɨnɨghnɨzi pu. Bar puvatɨ. An arazir pura tintinibar gumaziba koma akuir kam gamuavɨra iti, an arazir kuraba bar Ohola amizir arazir kurabagh afira. \v 12 A uaghan Asirian gumazir dapaniba ko, ziaba itiba ko, mɨdorozir gumazibar mɨdorozir korotiar aghuiba azuiba ko, gumazir hoziabagh isɨn apiav ikia mɨsoziba, a me baghavɨra ikia bar me gifonge. Gumazir kaba bar, me gumazir igiar bar diriba. \v 13 Kɨ kamaghɨn an arazir kamɨn garima, a bar ikuvigha, uan avenemebamɨn mɨrara ghu. Aningɨn araziba bar mɨze. \p \v 14 “Oholiba arazir kurar kabagh amua ghuavɨra iti. A Babilonian gumazir aruabar nedazibar gari, me bɨrimɨn penɨn aghevimɨn men nedazibar ingarigha da aghefe. \v 15 Egha dar ivariabar letiabar da amɨghɨni, egha iniba isa uan dapanibagh ikezɨ dar otevir muziariba guighav iti. Oholiba Babilonian gumazir aruar kabar nedazibar gari da bar an damazimɨn derazɨ, \v 16 an navim dɨkavizɨ, a maghɨra Babilonian gumazir kaba bagha akam amadagha ghaze, Kaldian kantrin gumaziba izɨva a ko dakuam. \v 17 Ezɨ Babilonia izava a ko poroghamiba uari koma akuava amir arazir kurabagh ami. Men agorogem me gami me an gɨn ghua arazir kurar igharazibar a gamizɨ a bar mɨze, ezɨ a men aghuagha akɨrim ragha bar me gasara. \v 18 Oholiba bibiamra ikia azenara arazir kurabagh ami, ezɨ gumaziba bar a gɨfo, an amizir bar kuram. Ezɨ kɨ an avenemebamɨn aghuazɨ moghɨn, kɨ an aghuagha akɨrim ragha a gasara. \v 19 Ezɨ a tintinimɨn gumaziba koma akuir arazir kam gami an ekɨva ghuavanagavɨra iti, mati a faragha Isipɨn igiamra ikia tuavimɨn amizimɨn arazir kam gami. \v 20 An navim arazir kurar kam bagha puv a dɨkafi. Guizbangɨra, gumazir kabar mɨkarzir mogomeba bar ekevegha mati donkin amɨnasɨziba, ezɨ a da baka. Men amɨnasɨzibar dɨpaba mati hoziabar amɨnasɨzibar dɨpaba. \p \v 21 “Oholiba, nɨ Isipɨn guivir igiamra ikiava amizir arazir kaba bagha bar ifonge. Dughiar kamɨn gumaziba nɨn otemning gikararava nɨ koma akui.” \s God Oholiba gasɨghasigham \p \v 22 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “O Oholiba, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ fo, nɨ ifongezir gumaziba, nɨ bar men aghuagham. Eghtɨ kɨ me damightɨ me adarim nɨn ikɨ, egh tintinibar ikegh izɨ pazɨ nɨ damu nɨ gasɨghasigham. \v 23 Kɨ Babilonia ko Kaldian gumaziba bar, ko Pekotia ko, Soaba ko, Koaba ko, Asirian gumaziba bar, me akuvagh me inigh izam. Me gumazir igiar diriba, ko gumazir ziaba itiba, ko gumazir dapaniba ko, mɨdorozir gumaziba, me bar hoziabagh isɨn dapiaghtɨ kɨ me inigh izam. \v 24 Me mɨdorozir gumazir avɨrir ekiam ko karisba ko biziba aterir dakoziba sara notɨn amadaghan ia mɨsoghsɨ izam. Me orar ekiaba ko orar doziba ko mɨdorozir dapanir asuaba inigh uarir pɨgh izɨ bar nɨ ekɨarugham. Kɨ nɨ isɨ men agharim datɨghtɨ, me uan arazibar gɨn mangɨ bizir me nɨ damuasa mɨkemezibar gɨntɨgh ivezir kuram nɨ danɨngam. \v 25 Kɨ nɨn atara nɨ bagha nan muriam bar kufi, kamaghɨn amizɨ, kɨ me ateghtɨ, me uari uan anɨngagharimɨn nɨ damuam. Me nɨn atinim ko kuarimning atugh, egh nɨn ikɨvɨra ikiamin adarasi, me mɨdorozir sabamɨn me mɨsoghɨrarigham. Bar guizbangɨra, me nɨ da nɨn otariba ko guivibar suightɨ, gumazamizitaba ikɨvɨra ikɨtɨ me angamɨra me dapongtɨ me isiam. \v 26 Me nɨn korotiaba bar da surarigh nɨn bisba ko ringɨn diriba inigham. \v 27 Nɨ tuavimɨn amizimɨn araziba ko arazir mɨzɨrɨzir nɨ fomɨra Isipɨn nguazimɨn ikia iza datɨrɨghɨn amiziba, kɨ bar ada agɨvagham. Eghtɨ nɨ uam asebar ziaba fan kogh, egh ua Isipia gɨnɨghnɨghan kogham.” \p \v 28 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Nɨ gan! Kɨ nɨ isɨ gumazir nɨ ifongezir puvatɨzibar agharim datɨghtɨ, me izɨ pazɨ nɨ damigham. \v 29 Gumazir kaba, bar nɨn aghua, kamaghɨn amizɨ, me nɨn bizir nɨ ingara iniziba bar da inighɨva, nɨ ateghtɨ, nɨ bibiamra ikiam. Mati nɨ fomɨra arazir mɨzɨrɨzibagh amua tuavimɨn amizimɨn mɨn bibiamra ike. \v 30 Nɨ kantrin igharazibar arua men asebar ziaba fava tuavimɨn amizimɨn mɨn amua, uabɨ uabɨ gamigha nan damazimɨn mɨze. Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨ damutɨ, nɨ osɨmtɨzir kaba iniam. \v 31 Nɨ uan avenemebamɨn diarir nozibar gɨn zui. Kamaghɨn amizɨ, kɨ a ganɨngizir ivezir kurar kavɨn izɨvazir kam, kɨ a isɨ nɨ danɨngightɨ nɨ anemam. \v 32 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze: \b \q1 “Kɨ bar pazavɨra nɨ damigham, \q2 kɨ paza nɨn avenemebam, gamizɨ moghɨn pazɨ nɨ damigham. \q1 Kɨ nɨ damightɨ nɨ ivezir kuram iniam, mati ivezir kuram itir kavɨn bar izɨvazir mam nɨ aneremam. \q2 Eghtɨ gumazamiziba bar nɨn gan nɨ dɨpov nɨn ingaravakam. \q1 \v 33 Kavɨn kam, mati kɨ nɨn avenemebam Samaria, ganɨngizir kap. \q2 Nɨ anemegh onganigh bar osemegh atiatigham. \q1 \v 34 Nɨ wainɨn kam amɨ bar an agɨvagham, \q2 egh kavɨn kam abigh an akuar mɨsaraghirezibar amɨsɨ damuam. \q1 Egh an akuar mɨsaraghireziba isɨ uan otemning abɨghɨrarɨgham. \q2 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \b \p \v 35 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Nɨ na gɨn amadagha akɨrim na gasara. Kamaghɨn amizɨ, nɨ uan inivafɨzir agorogem ko tuavimɨn amizimɨn arazim bagh mɨzazim iniam.” \s God amizir kurar kamning gasɨghasɨgham \p \v 36 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Ohola ko Oholiba akam aning gasɨ aning tuisɨgh, aning amizir arazir kurar kɨ aghuazibar gun aning mɨkɨm. \v 37 Aning amizir poroghamiba uari bakeir arazim gamimning, egha gumazibav sozi me ariaghiri. Aning uaghan poroghamiba uari bakeir arazim, uan marvir guaba ko dagh ami. Aning na bagha boriba bate, egha me mɨsuegha me isa aseba bagha ofa gami. \v 38 Aning arazir kamnangram amizir puvatɨ. Aning nan dɨpenim gamizɨ a bar mɨze. Aning bar moghɨra Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨgha anebɨragha ghaze, a pura dughiar kɨnim. \v 39 Aning uan boribav suagharigha da isa asebar ofa gamizir dughiar kamra, ua nan Dɨpenimɨn ghugha a gamizɨ a nan damazimɨn bar mɨze. Aning nan Dɨpenimɨn arazir bar mɨzɨrɨzibagh ami.” \p \v 40 “Aning zurara saghuiamɨn itir gumaziba bagha akaba amadima me izi. Ezɨ aning ghua ruava uan damaziba aghɨva bisɨn aghuibar uaningɨn kurti. \v 41 Egha dabirabir bar aghuim gapera, ezɨ aningɨn guamningɨn, me bizir aghuiba dakozimɨn da avara. Bizir aghuir me avezir kabar tongɨn, nan mɨgharir mughuriar aghuim zuim koma olivɨn borer kɨ me ganɨngizim uaghan iti. \v 42 Ezɨ aning orazi, gumazir avɨrimɨn nɨgɨnim oto. Gumazir igharagha garir avɨriba izi. Me marasi, wainɨn dɨpaba apa onganizir gumazir kuraba, me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikegha ize. Ezɨ amizir kamning, daveriaba uan agharibagh aghuigha atrivir dapanir asuar bar aghuimning uan dapanimning garu. \v 43 Ezɨ kɨ uabɨ uabɨ mɨgɨa ghaze, ‘Amizir kamning ti poroghamiba uari bakeir arazim gamua bar amɨraghama. Ezɨ puvatɨ, gumazir kaba ghua aning ko arazir mɨzɨrɨzibagh amuavɨra iti. \v 44 Me zurara amizir kamning bagha ghua tuavimɨn amizimɨn arazimɨn mɨn aning gami. Ohola ko Oholiba, kar amizir arazir mɨzɨrɨzibagh amimning. \v 45 Aning arazir kurar poroghamiba uari bakeir arazim ko igharaz daraziv soagharɨzir arazim gami. Kamaghɨn amizɨ, jasɨn arazir aghuibagh amiba, kotiamɨn aven aningɨn arazir kaba bagh aning ikuvighsɨ aningɨn mɨkɨmam. Me fo, aning arazir kurar kabagh amima aningɨn dafariba ghuziba dar iti.’ \p \v 46 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kɨ mɨdorozir gumazir okoruatamɨn aku izɨtɨ, me pazavɨra aning damutɨ aning atiatightɨ me aningɨn biziba okemegham. \v 47 Me dagɨabar aning giniv, mɨdorozir sababar aning okɨva, aningɨn boribav soghɨrarigh, aningɨn dɨpenibar apongegham. \v 48 Eghtɨ nguazir kamɨn aven, kɨ arazir mɨzɨrɨzir kam batuegham. Eghtɨ amiziba arazir kamɨn ganigh fogham, me aningɨn mɨn arazir mɨzɨrɨzir kabar amuan kogham. \v 49 Gumazamizir kaba, guan arazir mɨzɨrɨziba ko asebar ziaba fer arazir kurar kaba bangɨn gua ikaragh, mɨzazim gua danɨngam. Eghtɨ gua kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam.” \c 24 \s Jerusalem mati mɨner mam \p \v 1 E namba 9ɨn azenimɨn Babilonɨn kalabuzɨn itima, an namba 10ɨn iakɨnimɨn, an namba 10ɨn aruem otozɨ,\f + \fr 24:1 \fr*\ft Kar e azeniba vaghvagha da dɨborir dɨboboniba. Ezɨ kar azenir vamɨran iakɨniba dar dughiabar dɨbobonim a 588. Dɨbobonir kam a Kraisɨn otirivimɨn faragha iti.\ft*\f* Ikiavɨra Itir God kamagh na mɨgei. \v 2 \x - \xo 24:2 \xo*\xt 2 Atriviba 25:1; Jeremaia 52:4\xt*\x*“O nguazir kamɨn gumazim, nɨ datɨrɨghɨn aruer kamɨn dughiam osirigh. Datɨrɨghɨn, dughiar kamra, Babilonian atrivim ghua, Jerusalem ekɨarughasava ami. \v 3 Nɨ ikɨzir akaba batozir kam, kɨ me bagha nɨ ganɨdir akar isɨn zuir kam isɨ, me mɨkemegh: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn me mɨgei, \q2 Nɨ mɨnem isɨ avim dafagh, \q3 egh dɨpam a gingeghtɨ a izɨfagh. \q1 \v 4-5 Egh sipsipbar tongɨn, sipsipɨn bar aghuir mɨkarzim sara ititam inigh a mɨsuegh aneghoregh, \q2 an gurir tuzir bar aghuim ko an sueba, ko an agharir aghuiba inigh mɨnem daghuigh. \q1 Egh agharir igharaziba isɨ asɨzibar apengan da amangigh, \q2 egh asɨzir aghariba ko tuziba avikigh. \b \q1 \v 6 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, \q1 Gumaka! Jerusalemɨn nguibar ekiar kam, a bar ikuvigham. \q2 A gumazamizir avɨribav suagharɨki. \q1 A mati mɨner mam, an averiam bizir mɨzɨrɨziba an iti, \q2 me tong a rueghan kogham. \q1 Nɨ asɨzir tuzir kaba ko aghariba vaghvagh da inigh azenim darɨgh, \q2 eghtɨ tam ua mɨnemɨn aven ikian markɨ. \q3 Guizbangɨra, Jerusalemia bar ikuvigham. \q1 \v 7 Guizbangɨra, men arazir kuram azenimra iti. \q2 Me mati, gumazim, mɨsoghezɨ an aremezɨ, an ghuzim dagɨam gire. \q1 Gumazir kamɨn ghuzim nguazim girezɨ nguazir mɨneziba anevaragha a modozir puvatɨ. \q2 A dagɨar azenan itim gisɨn ire. \q1 Kamaghɨra, me azenara gumazamizibar damazimɨn kamaghɨn amima, \q2 me bar men gari. \q1 \v 8 Kɨrara, kɨ ghuzim gamizɨ \q2 a dagɨar azenan itim gisɨn ikia mamaghɨra itima, kɨ an gari. \q3 Eghtɨ me modoghan kogham. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ men arazir kuram gɨnɨghnɨgh, \q2 puvɨram atarɨva a ikarvagham. \b \q1 \v 9 “Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨgei, \q1 Gumaka! Jerusalemɨn nguibar ekiar kam, a bar ikuvigham. \q2 A gumazamizir avɨribav suagharɨki. \q3 Kɨ uabɨ dazibar pozim mɨkɨnam. \q1 \v 10 Nɨ dazir avɨriba inigh izɨ! \q2 Egh avim atɨgh a givi! \q3 Egh asɨziba amangsɨzim ko iriziba sara da vereghtɨ, da isi. \q1 Eghtɨ asɨzir tuziba isi mangɨtɨ dɨpam dakeghtɨ, \q2 asɨzir aghariba bar isigh mɨghɨrigh. \q1 \v 11 Nɨ datɨrɨghɨn mɨnevsevim isɨ avivkɨabagh isɨn anefaghtɨ, \q2 a isi mangɨ bar aghefegh. \q1 Mɨner kam, a bar mɨze, \q2 eghtɨ mɨnemɨn itir mɨneziba isi mangɨ bar gɨvaghtɨ, \q3 mɨnem ua bar zuegham. \q1 \v 12 Ezɨ kɨ fo, avim mɨner kamɨn mɨnezibar isi da agɨvaghan kogham. \q2 Nan ingangarim pura ghu, ezɨ kɨ bar amɨra. \q1 \v 13 O Jerusalem, mɨner kamɨn itir mɨneziba, \q2 da nɨn arazir mɨzɨrɨzibar ababanim gami. \q1 Kɨ zueghasa nɨ gamima, \q2 nɨ mɨzeghvɨra iti. \q1 Nɨ zueghan kogh ikɨ mangɨ \q2 dughiar nan anɨngagharim gɨvaghamimɨn tugham. \q1 \v 14 Kɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨkeme, \q2 kɨ ia gasɨghasɨghamin dughiam izi. \q1 Kɨ a damu, \q2 egh ian arazir kuraba ateghan kogham. \q3 Egh ian apangkuvighan kogham. \q1 Kɨ ia amizir arazir kuraba tuisɨgh, \q2 da bagh ivezir kuram ia danɨngam. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \s Godɨn akam inigha izir gumazim Esekiel, an amuim areme \p \v 15 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei. \v 16 “O nguazir kamɨn gumazim, kɨ fo nɨ uan amuim bar faraghvɨrama anerɨgha bar a gifonge. Kɨ zuamɨra nɨ dam amizir kam inightɨ nɨ pura ikiam. Eghtɨ nɨ a bagh azian kogh temeriba iran markɨ. \v 17 Eghtɨ tav nɨn ararem baraghan markɨ. Nɨ nɨmɨra ikɨ uan navir averiamɨn aven osemegh. Nɨ zurara ami moghɨn uan inim isɨ uan dapanim gikeghɨva uan dagarir asuabar aghuigh, egh gumazim aremezɨ me a bagh aziava amir araziba, nɨ dar amuan markɨ. Nɨ uan guam avan markɨ. Egh nɨ azia itir darazi nɨ danɨngamin daghebar aman markɨ.” \p \v 18 Dughiar kamɨn, bar mɨzaraghara kɨ gumazamiziba ko mɨgɨa iti. Ezɨ guaratɨghɨn nan amuim areme. Ezɨ amɨmzaraghan kɨ Ikiavɨra Itir God na mɨkemezɨ moghɨn ami. \v 19 Ezɨ gumazamiziba kamaghɨn nan azai, “Nɨ manmaghsua kamaghɨn ami? Nɨ bizir kamɨn mɨngarimɨn gun e mɨkɨm.” \p \v 20 Ezɨ kɨ kamaghɨn me mɨgei, “Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze: \v 21 Nɨ Israelɨn ikɨzimɨn mangɨ akar kam me mɨkɨm. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia nan Dɨpenim bagha bar akongegha ghaze, a bar deragha gavgafi. Ia Dɨpenir kam bar faraghvɨrama anerɨgha bar a gifonge. Ia uan navir averiabar aven, zurara a baghavɨra iti. Ia bizir kam gɨfogh, kɨ a gasɨghasightɨ a bizir kɨnimɨn mɨn otogham. Eghtɨ ian borir Jerusalemɨn ikiavɨra itiba, me mɨdorozimɨn aven arɨmɨghiregham. \v 22 Eghtɨ dughiar kamɨn, ia kɨ amizɨ moghɨn damu. Egh uan akaba avan markɨ. Egh ia, azia itir darazi ia danɨngamin daghebar aman markɨ. \v 23 Ia zurara ami moghɨn, iniba isɨ uan dapaniba ikeghɨva dagarir asuabar aghuigh. Egh ia aziva arangan markɨ. Ia uan arazir kurabagh nɨghnɨgh aghariba guigh, uari uan navir averiabar aven osemegh azi. \v 24 Esekiel ia bagha ababanim gami, ezɨ ia an amizɨ moghɨra damu. Bizir kaba otoghamin dughiamɨn ia fogh suam, kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam.” \p \v 25 Ikiavɨra Itir God ua mɨgɨa ghaze, “O nguazir kamɨn gumazim, nan Dɨpenim men tongɨn itima me an gavgavim ko dirimɨn gara, ziar ekiam isa naviba bar akonge, egha me bar faraghvɨrama anerɨgha zurara bar a gifonge. Me uan navir averiabar aven, zurara a baghavɨra iti. Eghtɨ kɨ me da a batuegham. Egh uaghan men boriba me dama da inigham. \v 26 Kɨ kamaghɨn damuamin dughiamɨn, tav dughiar kurar kamɨn Jerusalemɨn mɨseveghɨrɨgh nɨ bagh izɨ nɨ mɨkɨmam. \v 27 Eghtɨ dughiar kamra, nɨ ua bizibav kɨmam. Eghtɨ nɨ gumazir kam ko mɨkɨm, egh ua nɨmɨra ikian kogham. Arazir kamɨn, nɨ mati ababanimɨn mɨn ikɨva fofozim gumazamizibar anɨngam, eghtɨ me fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam.” \c 25 \ms Esekiel akam akura ghaze, // kantrin igharaziba ikuvigham \mr (Sapta 25--32) \s God Amonia gasɨghasɨgham \p \v 1 \x - \xo 25:1-7 \xo*\xt Jeremaia 49:1-6; Esekiel 21:28-32; Amos 1:13-15; Sefanaia 2:8-11\xt*\x*Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Amonian nguazimɨn gan akam me gasɨ me mɨkɨm suam, me ikuvigham. \v 3 Nɨ kamaghɨn me mɨkɨm: O Amonia, ia Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, deragh da baragh. Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, Ia nan Dɨpenimɨn garima, a ikuvigha ikia bizir kɨnimɨn oto. Ezɨ Israelɨn nguazim, apaniba izegha a gasɨghasɨki. Ezɨ apanir igharaziba Judan ikɨzim inigha kalabuziabar mɨn me inigha kantrin saghuiamɨn itimɨn ghua me isa kalabus gatɨ. Ezɨ ia men gara men ingaravaka ghaze, ‘A dera!’ \v 4 Kamaghɨn amizɨ, kɨ aruem anadi naghɨn itir gumazibar amamangatɨghtɨ, me izɨ ia abɨnigh ian nguazim inigham. Egh me ian kantrin aven, ian tongɨn uari bagh uan averpenibar ingarɨva dar ikiam. Egh ia damamin azenibar itir dagheba ko ian bulmakaun oter eboriba, me dar amam. \v 5 Kɨ Raban nguibar ekiam gasɨghasɨgh a damightɨ, a kamelbar arɨghamin danganimɨn otoghtɨ, da ikɨ grazibar amam. Eghtɨ kɨ Amonɨn nguazim damightɨ a sipsipbar arɨghamin danganimɨn otoghtɨ, da an aven ikɨ avughsam. Eghtɨ ia kamaghɨn na gɨfogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 6 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia Israelɨn nguazim bar an aghuagha, uan dafaribav sogha bar akuegha uari fa uari akuri. \v 7 Kamaghɨn amizɨ, ia oragh! Kɨ uan gavgavim itir agharim amadagh, ia isɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar agharim datɨghtɨ, me bar ia gasɨghasɨgh ia kuavaremeghtɨ, ia ua kantrin tamɨn mɨn ikian kogham. Eghtɨ ia kamaghɨn na gɨfogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s God ghaze, Moapɨn kantri ikuvigham \p \v 8 \x - \xo 25:8-11 \xo*\xt Aisaia 15:1--16:14; Aisaia 25:10-12; Jeremaia 48:1-47; Amos 2:1-3; Sefanaia 2:8-11\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Ia Moapia ko Seiria ghaze, Ia gan! Judan ikɨzim, me mati kantrin igharazibar mɨrara iti. \v 9 Kamaghɨn amizɨ, kɨ apanibar amamangatɨghtɨ, me izɨ Moapɨn kantrin mɨtaghniamɨn boroghɨn itir nguibar ekiar gavgavibagh asɨghasigham. Egh me men nguibar ekiar dirir kaba, Bet Jesimot, Balmeon, ko Kiriataim, bar dagh asɨghasigham. \v 10 Eghtɨ apaniba aruem anadi naghɨn ikegh izɨtɨ, kɨ Moapia ko Amonia isɨ apanibar agharim datɨghtɨ, me me abɨnigh men nguazim inigham. Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba uam Amonɨn kantri gɨnɨghnɨghan kogham. \v 11 Guizbangɨra, Kɨ Moapia amizir araziba tuisɨgh, ivezir kuram me danɨngam. Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s God ghaze, Idomɨn kantri ikuvigham \p \v 12 \x - \xo 25:12-14 \xo*\xt Aisaia 34:5-17; 63:1-6; Jeremaia 49:7-22; Esekiel 35:1-15; Amos 1:11-12; Obadia 1:1-14; Malakai 1:2-5\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Idomia ikarvazir arazim gamua, egha bar arazir kurabar Judan ikɨzim gamizɨ, arazir kurar kam bar ekefe. Me osɨmtɨzir ekiam uari gatɨ. \v 13 Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze: Kɨ datɨrɨghɨn uan agharir gavgavim isɨ Idomɨn kantrin amadagh, a gasɨghasɨgham. Egh Temanɨn nguibamɨn ikegh mɨdorozir sabamɨn gumazamiziba ko asɨzibav soghɨrarɨgh mangɨ Dedanɨn nguibamɨn tugham. Eghtɨ Idomɨn kantri pura ikiam. \v 14 Kɨ Idomian arazir kuraba ikarvagham. Kamaghɨn amizɨ, kɨ uan gumazamiziba, Israelia, me amadaghtɨ me mangɨ me mɨsogham. Eghtɨ Idomia nan adarim ko anɨngagharir ekiar kam iniam. Egh Idomia uari nan ikarvaghamin arazim gɨfogham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \s God ghaze, Filistiaba ikuvigham \p \v 15 \x - \xo 25:15-17 \xo*\xt Aisaia 14:29-31; Jeremaia 47:1-7; Joel 3:4-8; Amos 1:6-8; Sefanaia 2:4-7; Sekaraia 9:5-7\xt*\x*Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Filistiaba fomɨra ikegha iza datɨrɨghɨn, me uan navir averiabar aven Judabar apanim gamua, apangkuvir arazim men puvatɨgha ikarvazir arazim me gamua, arazir kurabar me gamua me gasɨghasɨgha ghuavɨra iti. \v 16 Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia oragh! Kɨ uan agharir gavgavim amadagh Filistiaba bar me abɨragham. Men ziar mam Keretia, kar ongarir dadarimɨn ikiavɨra itir darasi, kɨ bar me gasɨghasigham. \v 17 Kɨ adarir ekiam men iti. Kɨ me amizir arazir kuraba ikarvagh, pazavɨra me damu me gasɨghasigh me akuatɨgham. Eghtɨ me nan mɨzazim inigh, egh me kamagh fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 26 \s God ghaze, Tair ikuvigham \p \v 1 \x - \xo 26:1-21 \xo*\xt Aisaia 23:1-18; Joel 3:4-8; Amos 1:9-10; Sekaraia 9:1-4; Matyu 11:21-22; Luk 10:13-14\xt*\x*E kalabusɨn itima, namba 11ɨn azenim, an iakɨnir mamɨn aruer faragha zuim otozɨ,\f + \fr 26:1 \fr*\ft Hibrun akam iakɨnibar dɨbobonim itir puvatɨ.\ft*\f* Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, Tairɨn nguibar ekiamɨn gumazamiziba bar akuegha tiariba akara kamaghɨn mɨgei: \b \q1 “Bar dera, Jerusalemɨn nguibar ekiam, a ikuvigha gɨfa, \q2 ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba ua an mangɨ \q3 dagɨar ingangaribar amuan kogham. \q1 Me datɨrɨghɨn e baghvɨra izɨ dagɨar ingangarim damutɨ \q2 e bizir bar avɨriba ikiam. \b \p \v 3 “Kamaghɨn amizɨ, datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam ghaze: \b \q1 “O Tairia, ia oragh, kɨ ian apanim. \q2 Kɨ kantrin avɨribar gumazibar aku ia mɨsoghsɨ izam, \q3 eghtɨ me ongarim dɨkava izi moghɨn izam. \q1 \v 4 Me ian nguibar ekiam avɨnizir dɨvaziba akararigham. \q2 Eghtɨ kɨ bar dar tauaba avigh da makunigham. \q1 Egh kɨ nguibar kamɨn nguaziba bar dar anɨng da adeghtɨ, \q2 dagɨar kɨnimra ikɨvɨra ikiam. \q1 \v 5 Egh dagɨar kam ongarimɨn tongɨn ikɨtɨ, \q2 osiriba isir gumaziba, uan iveba a gisɨn da onegh aruemɨn dar arɨgham. \q1 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme, \q2 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba izɨ \q3 ia inigh pazavɨra ia damuam. \q1 \v 6 Me uan mɨdorozir sababar ian kantrin aven itir nguibar dozibar gumazamizibav soghɨrarɨgham. \q2 Eghtɨ Tairia kamaghɨn fogh suam, \q3 kɨ Ikiavɨra Itir God. \b \p \v 7 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ kamaghɨn mɨgei: Babilonɨn kantri gativir atrivir bar gavgavim Nebukatnesar, kɨ an aku izɨtɨ, a Tairia ia ko mɨsogham. A notɨn amadaghan ikegh izɨ, uan hoziaba ko, karisba ko, hoziabagh isɨn dapiamin gumaziba ko, mɨdorozir gumazir bar avɨrim sara izam. \b \q1 \v 8 “A izɨ, nɨn kantrin aven itir nguibar dozibar gumazamiziba, \q2 mɨdorozimɨn aven me mɨsoghtɨ me arɨghiregham. \q1 Apaniba izɨ nguibar ekiam ekɨarugh \q2 nguazim gɨku dɨvazim boroghɨn da pozibav kɨnigham. \q1 Egh me nguazir pozir kabagh isɨn tuivigh ikɨ mɨdorozim damuam, \q2 egh uari mongsɨ bɨrir gavgavibar amuam. \q1 \v 9 Egh me temer bar ekiaba inigh mangɨ \q2 nguibar ekiamɨn dɨvaziba akararɨgh, \q3 egh uan sobiar bar gavgavibar dɨvazimɨn tauaba akurarɨgham. \q1 \v 10 An hoziaba bar avɨrasemegh ivemar izɨ nguazim dɨkɨtɨ, \q2 nguazir mɨneziba dɨkav bar ia avaragham. \q1 Eghtɨ men mɨdorozir gumazir hoziabagh apiaziba ko, dar wilba, ko dar karisba, pamtem ivemar izɨ, \q2 nguibar ekiamɨn tiar akabar mangɨgh zegh damuam. \q2 Eghtɨ hoziar kaba nɨgɨnir bar ekiam damutɨ ian dɨvaziba vazvagham. \q1 \v 11 Men mɨdorozir gumazibar hoziaba, ian tuavir dozibar akɨzɨrɨgh izɨ ia dɨkabɨragham. \q2 Eghtɨ apaniba mɨdorozir sababar ian gumazamizibav soghɨrarɨgham. \q3 Eghtɨ ian dagɨar dɨpenir akɨnir gavgavir ekiaba magɨrɨ nguazim giregham. \q1 \v 12 Ian apaniba ian dagɨaba okɨmɨva, \q2 ia dagɨaba bagha amadir biziba tintinimɨn da iniam. \q1 Me ian dɨvaziba akurarightɨ da irɨtɨ, \q2 me ian dɨpenir bar aghuiba akararigh bar adagh asɨghasigham. \q1 Egh me ian dagɨaba ko temeba ko nguaziba isɨ \q2 ongarimɨn da makunigham. \q1 \v 13 \x - \xo 26:13 \xo*\xt Akar Mogomem 18:22\xt*\x*Eghtɨ kɨ ian onger akaba ko, \q2 gitabav sozir arazim bar ada agɨvagham. \q1 \v 14 Kɨ ian nguibam damightɨ, dagɨar kɨnimra an ikɨvɨra ikiam. \q2 Eghtɨ dagɨar kamɨn, osiriba isir gumaziba, \q3 uan iveba a gisɨn da onegh da aruem darɨgham. \q1 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme, \q2 gumazitam ua ian nguibar ekiamɨn ingarighan kogham. \b \p \v 15 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ Tairɨn nguibar ekiamɨn gumazamiziba kamaghɨn me mɨgei: Ian nguibar ekiam akarɨghiregh irɨghtɨ, gumazamizir ongarir mɨriamɨn itiba, me nguibam akaraghirezir nɨgɨnim baragh, egh gumazamiziba mɨzazir ekiam isir nɨgɨnim baragh, uarir tongɨn gumazamizibav sozi me ariaghirir nɨgɨnim baragh, dɨgavir kuram damigh akongam. \v 16 \x - \xo 26:16-18 \xo*\xt Akar Mogomem 18:9-10\xt*\x*Kantrin ongarir mɨriamɨn itibar atriviba, uan atrivir dabirabiba ategh, uan atrivir korotiaba ko tretɨn diribar isamizir korotiar azenan azuiba suegh, pura nguazim dapiagh atiatingɨva inɨghɨva akong mamaghɨra ikiam, eghtɨ men nɨrɨzir agorogem gɨvaghan koghan. \v 17 Me nɨ bagh azirakar ighiar kam damuam: \b \q1 “Ziar ekiam itir nguibar ekiam, nɨ bar ikufi! \q2 Gumazamizir nguibar ekiar kamɨn itiba, fomɨra ongarimɨn ize, \q1 Egha kurir avɨriba ikia ongarim bar a gativagha, \q2 ongarimɨn ingangarir kaba me faragha dagh ami. \q1 Egha ongarir dadaribar boroghɨn nguibabar itir darazigh amizɨ, \q2 me atiatia okam nɨghnɨgha dɨgavir kuram gami. \q1 Ezɨ datɨrɨghɨn nɨ ua ongarimɨn itir puvatɨ. \q2 Noki! \q1 \v 18 Datɨrɨghɨn dughiar kamra, \q2 nɨ irɨgha gɨfa. \q1 Ezɨ ongarimɨn boroghɨn itir darasi, inighava agoi, \q2 ezɨ arighatɨzibar gumazamiziba atiatia, \q3 pazava otozir arazir kamɨn aguaghfa. \b \p \v 19 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: O Tair, kɨ nɨ damightɨ nɨ pura ikiam, mati nguibar ekiar akaraghirezimɨn mɨn, nɨn gumazamiziba puvatɨgham. Kɨ ongarir konir gavgavimɨn nɨ avaragham. \v 20 Kɨ nɨn amadaghtɨ, nɨ Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨrɨ gumazamizir bar fomɨra ikeziba ko ikiam. Kɨ nɨ damightɨ, nɨ nguazimɨn apengan magɨrɨ nguibar ekiar kɨ asɨghasɨghiziba ko zurara ikiam. Bizir kam bangɨn, gumazitam ua nɨn danganimɨn ikian kogham. Eghtɨ nɨ ua nguazir kamɨn nguibar aghuitamɨn mɨn otogham kogham. \v 21 \x - \xo 26:21 \xo*\xt Akar Mogomem 18:21\xt*\x*Kɨ nɨ gasɨghasigh nɨ damightɨ, nɨ mati bizir kuramɨn mɨn otogh gumazamizibar amutɨ me atiatingam. Gumazamiziba nɨ buriva, nɨn apighan kogham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 27 \s Tairɨn nguibar ekiam ikuvizɨ, Esekiel a bagha azi \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamagh na mɨgei. \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, Tairɨn nguibar ekiam ikuvigham, kamaghɨn amizɨ, nɨ a bagh azirakar ighiam bangɨ. \v 3 Nguibar ekiar kam, ongarir dadarimɨn boroghɨn ikiava, gumazamizir ongarir mɨriabar itiba ko dagɨaba bagha bizibagh iveza da amadir ingangaribagh ami. Nɨ a mɨkɨm suam, Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei: \b \q1 “O Tair, nɨ uabɨ uan ganganir bar dirim mɨgɨa a pɨrafi. \q1 \v 4 Nɨn ingarizir gumaziba, kurir dirimɨn mɨn nɨn ingari, \q2 ezɨ ongarir torim, a nɨn nguibar mɨtaghniamɨn mɨn iti. \q1 \v 5 Me Hermonɨn Mɨghsɨamɨn ghua painɨn temer aghuiba inigha kurir kamɨn ingari. \q2 Me Lebanonɨn ruarimɨn ghua \q3 sidan temer aghuim inigha, kurimɨn tughav itir guarir akɨnim asara. \q1 \v 6 Egha me Basanɨn nguazimɨn ghua temer okɨn aghuiba inigha an pulbar ingari. \q2 Egha Saiprusɨn Arighatɨzimɨn ghua temer aghuiba inigha, kurimɨn ghuriamɨn ingari. \q3 Egha elefanɨn atariba inigha an ghuriam asɨngi. \q1 \v 7 Egha me Isipɨn kantrin ghua inir bar aghuir mam inigha kurimɨn duir inimɨn ingari. \q2 Inir kam me dɨgɨrir bar aghuiba tretɨn da isami. \q3 Eghtɨ kurim saghon mar izɨtɨ, gumazamiziba bar deragh an ganam. \q1 Egha me Saiprusɨn Arighatɨzimɨn ghua \q2 bluplan nir aghuiba ko, inir pɨghaghevir maba inigha kurimɨn da gui. \q3 Eghtɨ kurimɨn ingangarir gumaziba dar apengan dapiv ikiam. \q1 \v 8 Me Saidonɨn nguibar ekiam ko Arvatɨn nguibar ekiamɨn ghua, \q2 pul damuamin gumaziba ini. \q1 O Tair, nɨn ingangarir gumazir fofoziba itiba, \q2 me nɨn kurimɨn suizir gumaziba. \q1 \v 9 Gebalɨn nguibamɨn gumazir aruaba, me kurimɨn ingarir fofozir gumaziba, \q2 me nɨ ko arua, kurimɨn toriba apɨrir ingangarim gami. \q1 Tairɨn nguibar ekiam, kurir kam a nɨn ababanim gami, \q2 ezɨ nɨn fofoziba itir gumaziba, kurimɨn suizir gumazibar mɨn ami. \q1 Kantrin igharazibar kuriba bar nɨ bagha ize, egha dar ingarir gumaziba, \q2 nɨn nguibar ekiamɨn aven ghua \q3 nɨn biziba amadir dɨpenibar, dagɨaba bagha ingangarir bizibagh ami. \q1 \v 10 Persian kantri ko Lidia ko Libia, men marasi, nɨn mɨdorozir gumaziba. \q2 Me uan oraba ko dapanir asuaba nɨn dɨvazibar da gui. \q3 Gumazir kaba nɨn akuragha mɨsoghezɨ, nɨ ziar ekiam ini. \q1 \v 11 Arvatɨn nguibamɨn mɨdorozir gumaziba nɨn dɨvazir gavgavir mɨtɨabagh isɨn, tuivav ikia apaniba bagha gari. \q2 Ezɨ Gamatɨn mɨdorozir gumaziba nɨn tauan ruaribagh isɨn ikia, \q3 apaniba bagha gara iti. \q1 Gumazir kaba uan oraba nɨn dɨvazibar da guigha nɨ gamima, \q2 nɨn ganganim bar dera. \b \q1 \v 12 “Nɨ kantri Spen ko bizibagh iveza da amadir dagɨar ingangarim gami. \q2 Ezɨ me nɨ da bizir bar avɨriba iniasa, \q3 silva ko ain ko bizir igharazir maba sara isa ivezimɨn mɨn nɨ ganɨdi. \q1 \v 13 Nɨ kantri Grik ko, kantri Tubal ko, kantri Mesek ko bizibagh iveza da amadir dagɨar ingangarim gamua, \q2 dar ikarvazim bagh ingangarir gumazir kɨniba ko bizir avɨrir me brasɨn ingariba isi. \q1 \v 14 Nɨ Togarman nguibar ekiamɨn gumazamiziba ko dagɨaba bagha ingangaribagh ami. \q2 Egha uan biziba uari ikarvagha uari ganɨga, \q3 me dama ingangarim damuamin hoziaba, ko hoziar mangɨ mɨsoghamiba ko donkiba isi. \q1 \v 15 Dedanɨn gumazamiziba nɨ ko ikarvazir arazim gami, \q2 ezɨ ongarimɨn mɨriabar itir gumazamiziba, nɨ ko ikarvazir arazim gamua, \q3 elefanɨn atariba ko ebonin temer pɨziba nɨ ganɨga nɨ da bizibagh ivesi. \q1 \v 16 Sirian gumazamiziba, nɨ ko biziba uari ikarvasi. \q2 Me dagɨar bluplan ivezim bar pɨn koziba ko, inir pɨghaghevir aghuiba ko, inir me tretɨn diribar isamiziba ko, \q3 ongarimɨn dagɨar bar aghuir pɨn koziba, nɨ ganɨga, \q2 nɨn bizir me ifongezibagh ivesi. \q1 \v 17 Juda ko Israelia nɨ ko biziba uari ikarvasi. \q2 Me Minitɨn nguazimɨn itir azenibar aghuir wit ko, hani ko, olivɨn borem ko, marasin ko, bizir igharaziba nɨ ganɨga, \q3 nɨn bizir me ifongezibagh ivesi.\f + \fr 27:17 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \q1 \v 18 Ezɨ Damaskusɨn gumazamiziba nɨ ko dagɨaba bagha ingangarim gamua, \q2 egha wainɨn dɨpar me Helbonɨn nguibar ekiamɨn iniziba ko, \q3 sipsipbar arɨzir me Saharɨn danganimɨn iniziba, isa nɨ ganɨdi. \q1 \v 19 Wedanɨn adarazi ko Grikba ko Usalian adarazi\f + \fr 27:19 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* dagɨaba bagha ingangarim nɨ koma a gami. \q2 Egha me ain ko, borer me temer igharagha garir mamɨn ingarizim ko, ighurunir mughuriar aghuim zuiba, me da isa, \q3 bizir avɨrir me nɨ da iniamibagh ivezasa bizir kaba inigha ize. \q1 \v 20 Ezɨ Dedanɨn gumazamiziba hoziabar satelɨn apengan arɨzir nir mɨtiaba isa, \q2 nɨn biziba bagha, nɨ ko ikarvazir arazim gami. \q1 \v 21 Ezɨ Arebian gumazamiziba ko kantri Kedarɨn gumazir dapaniba, nɨ ko dagɨaba bagha ingara, \q2 uan sipsipɨn nguziba ko sipsipɨn apuriba ko memeba, \q3 nɨn biziba bagha, da isa nɨ ko ikarvazir arazim gami. \q1 \v 22 Ezɨ kantri Seba ko Raman nguibar ekiamɨn dagɨaba bagh ingangaribagh amir gumaziba, nɨ ko ikarvazir arazim gami. \q2 Me uan gol ko pauran mughuriar aghuim zuiba ko, ivezim bar pɨn kozɨ dagɨaba isa, \q3 nɨ ganigha, nɨ da bizibagh ivezasa. \q1 \v 23 Ezɨ Haranɨn nguibar ekiam ko, Kane ko Idenɨn gumaziba, ko kantri Seba ko, Asur ko Kilmatɨn kantri, men gumazir dagɨaba bagha ingangaribagh amiba, \q2 nɨ ko ikarvazir arazim gami. \q1 \v 24 Me ikarvazir arazim gamua, korotiar bar aghuiba ko, korotiar pɨghagheviba ko, korotiar me tretɨn diribar isamiziba ko, \q2 blanketɨn mɨtiar me ghuriabar ghuaribar, nedazir aghuariba itiba, \q2 me da righa benibar da ikegha nɨ bagha da inigha ize. \q3 Me bizir kaba nɨ danɨngigh, bizir nɨ da iniamibagh, ivezam. \q1 \v 25 \x - \xo 27:25-36 \xo*\xt Akar Mogomem 18:11-19\xt*\x*Ezɨ kurir bar ekiaba, nɨn bizir avɨrir kaba, kantrin igharaziba bagha da ateragharui. \q2 Nɨ uabɨ, mati kurir bar ekiar mam, ongarir torimɨn bizir bar avɨrim ateri. \b \q1 \v 26 “Ezɨ nɨn pul gamir gumaziba nɨ inigha ongarir torimɨn zuima, \q2 aruem anadi naghɨn amɨnim iza nɨ givarazɨ, \q3 nɨ bar saghon mar ghua uabɨ gasɨghasɨki. \q1 \v 27 Ezɨ nɨn dagɨaba ko, dagɨaba bagha amadir bizir aghuiba ko, kurkazir biziba ko, kurimɨn suirazir gumaziba ko, nɨn ingangarir gumaziba ko, nɨn kurimɨn ingarir gumaziba ko, nɨn biziba amadir gumaziba ko, nɨn mɨdorozir gumaziba ko, kurimɨn aruir gumaziba, \q2 me bar kurimɨn itima, kurim ikuvizɨma, me bar ongarir torimɨn ovenge. \q1 \v 28 Ezɨ kurimɨn suizir gumaziba, pamtem tuavara deima men tuater ararem otozɨ, \q2 gumazamizir ongarir dadarimɨn itiba a baragha nɨghava agoi. \b \q1 \v 29 “Ezɨ kurir igharaziba, ongarim ategha dadarimɨn ghue. \q2 Ezɨ kuribar suizir gumaziba, ko gumazir pul gamiba, \q3 kuribar faghafiagha nguazimɨn tuifi. \q1 \v 30 Egha me bar puvɨra nɨ bagh aziava arai. \q2 Egha me uan osɨmtɨzim akakagha, \q3 nguazir mɨneziba isa uan dapanibav kɨra averenim gɨpoghposi. \q1 \v 31 Me nɨ bagha uan dapanir arɨzibar suigha da asiagharɨgha, \q2 azirakar korotiar bɨbɨziba aghui. \q3 Me nɨ bagha arava men navir averiaba bar ikufi. \q1 \v 32 Me nɨ bagha azirakar ighiam gamua ghaze, \q2 ‘O Tair, nguibar ekiar igharazitam nɨ ikuvizɨ moghɨn garir puvatɨ. \q3 Tair datɨrɨghɨn ongarir torimɨn aven nɨmɨra iti.’ \q1 \v 33 Nɨ dagɨaba bagha ongarir torimɨn azenan amadir biziba, da kantriba bar dar ifongiaba agɨfa. \q2 Atriviba, nɨn bizir nɨ amadiba bangɨn, biziba bar izɨfa. \q1 \v 34 Datɨrɨghɨn nɨ ikuvigha ongarir torir konimɨn aven iraghu. \q2 Nɨn biziba ko gumazir nɨn ingariba, me bar nɨ ko ongarim giraghuegha gɨvagha puvatɨ. \q1 \v 35 Ongarir dadarimɨn itir gumazamiziba bar, nɨn biarim baregha dɨgavir kuram gami. \q2 Men atriviba uaghan agoava atiati, \q3 ezɨ atiatim me gami men guaba igharagha gari. \q1 \v 36 Nɨ bar ikuvigha gɨfa, egh ua ikian kogham. \q2 Ezɨ nguazir kamɨn dagɨaba bagha ingarir gumazamiziba bar, akongɨva atiating ghuariaba su suam, \q3 nguibar kam batozir bizim, uaghan ti e batogham.” \c 28 \s God ghaze, Tairɨn atrivim ikuvigham \p \v 1 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn na mɨgei, \v 2 \x - \xo 28:2 \xo*\xt Onger Akaba 9:20; Aisaia 14:13; 31:3; 2 Tesalonika 2:4\xt*\x*“O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Tairɨn atrivim mɨkɨm suam: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn a mɨgei: \q2 Nɨ puvɨra uabɨ fa, uabɨ mɨgɨa ghaze, \q3 nɨ godɨn mam. \q1 Nɨ ghaze, nɨ godɨn mamɨn mɨn atrivir dabirabim gaperaghav iti, \q2 ezɨ ongarim nɨ ekɨaru. \q1 Nɨ ghaze, nɨn nɨghnɨzim godɨn mamɨn nɨghnɨzim ko magh ghu. \q2 Ezɨ puvatɨ! Nɨ pura nguazir kamɨn gumazir kɨnim! \q3 Nɨ god puvatɨ. \q1 \v 3 Nɨ ghaze, nɨn fofozim bar ekevegha, Danielɨn fofozim gafira, \q2 eghtɨ bizitam nɨn modoghan kogham. \q1 \v 4 Nɨn fofozim ko ingangaribar amuamin fofozim nɨ gamima, \q2 nɨn gol ko silva bar avɨraseme. \q1 \v 5 Nɨ fofozir bar aghuir dagɨar ingangaribagh amiba ikia, \q2 egha dagɨar avɨriba uam ada isi. \q1 Egha uan dagɨar avɨrir kaba bagha uabɨ fa, \q2 uan navir averiamɨn aven puvɨra ifaghati. \b \q1 \v 6 “Ezɨ datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn nɨ mɨgei: \q2 Nɨ ghaze, nɨ godɨn mamɨn mɨn fofozim iti. \q1 \v 7 Kamaghɨn amizɨma, kɨ apanir bar kurabar aku nɨ gasɨghasɨghsɨ izam. \q2 Eghtɨ nɨ fofozir ekiamɨn amodoghɨn amua inizir bizir aghuiba ko ziar ekiam nɨ ganɨdir bizir diriba, \q3 me bar adagh asɨghasigham. \q1 \v 8 Me bar nɨ gasɨghasigh ongarir torimra nɨ mɨsueghtɨ nɨ aremegh, \q2 Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨram. \q1 \v 9 Me izɨ nɨ mɨsoghamin dughiamɨn, nɨ ti kamaghɨn me mɨkɨm suam, kɨ godɨn mam. \q2 Nɨ mɨsoghamin adarazi izɨtɨ, nɨ men guamɨn gumazir kɨnimɨn otogh aremegh uam angamɨra ikian kogham. \q3 Dughiar kamɨn nɨ fogh suam, nɨ pura nguazir kamɨn gumazir kɨnim! Nɨ god puvatɨ. \q1 \v 10 Apanir azenan izezir kaba nɨ mɨsueghtɨ, nɨn ovevem bar ikuvigh, \q2 egh mati gumazir mɨzɨrɨzir kɨnimɨn mɨn otogham. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, Akar Gavgavir kam anigha gɨfa.” \b \p \v 11 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei: \v 12 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ mangɨ Tairɨn atrivim bagh azirakam damu, a mɨkɨm suam: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn nɨ mɨgei: \q2 Nɨ faragha gumazamiziba bar me gafiragha gumazir aghuimɨn oto. \q3 Ezɨ nɨn fofozim bar ekevegha nɨ gamizɨ nɨn ganganiba bar dera. \q1 \v 13 Nɨ mati Idenɨn azenimɨn iti, kar Godɨn azenir aghuim. \q2 Egha nɨ dagɨar guar avɨrir igharagha garir bar pɨn koziba uabɨn kurti. \q3 Me golɨn diriba inigha dagɨabar suizir golɨn kurkazibar ingari. \q1 Dagɨar kabar kara, rubi, topas, daimon, beril, kanilian, jaspa, sapaia, emeral koma ganet. \q2 Nɨ nguazimɨn otozir dughiamɨn, kɨ nɨ bagha dagɨar kaba bar dar ingari. \q1 \v 14 Kɨ kagh enselɨn bar gavgavim, isa nɨ geghuvasav anetɨ. \q2 Nɨ nan mɨghsɨamɨn ikia dagɨar aghuir taghtazir kabagh isɨn arui. \q1 \v 15 Kɨ nɨn ingarizɨ, nɨ otozir dughiamɨn, nɨn araziba bar dera. \q2 Egha iza datɨrɨkɨn, nɨ arazir kurabagh amua nan damazimɨn osɨmtɨzim iti. \q1 \v 16 Nɨ zurara bizibagh iveza da amadi. \q2 Ezɨ bizir kam nɨ gamima, nɨ akamadariba ko arazir kurabagh ami. \q1 Ezɨ kɨ uan Mɨghsɨamɨn, bizir mɨzɨrɨzir kɨnimɨn mɨn nɨ batosi. \q2 Ezɨ enselɨn bar gavgavir kɨ nɨ geghuvasava atɨzim dɨkavigha, \q3 dagɨar aghuir taghtazir kabar tongɨn nɨ inigha da ategha mar ghu. \q1 \v 17 Nɨ ganganir bar aghuim gamua, uabɨ uabɨ fe. \q2 Egha fofozir aghuim ikia ghaze, \q3 fofozir kam ziar ekiam ko gavgavim nɨ danɨngam. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨ kavkɨnizɨ nɨ nguazim girɨ. \q2 Kɨ nɨ isɨ azenara atrivir igharazibar damazim datɨghtɨ, me nɨn irɨrim deragh an ganam. \b \q1 \v 18 “Nɨ bizibagh iveza da amaga, arazir kurar avɨribagh amua, \q2 nan ziam fer danganibagh amizɨ, da bar mɨze. \q1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨn nguibar ekiam avim a gatɨzɨ, \q2 a isia ghua nguazir kɨnim oto. \q3 Ezɨ gumazamizir nɨn gariba, nɨ men damazimɨn averenimɨn oto. \q1 \v 19 Ezɨ nɨ bar ikuvigha gɨfa. \q2 Egh ua nguazir kamɨn ikian kogham. \q1 Gumazamiziba bar moghɨra, nɨ batozir arazir kamɨn biarim baregha, \q2 puvɨra aguava atiatia dɨgavir kuram gami.” \s God ghaze, Saidonɨn // nguibar ekiam ikuvigham \p \v 20 \x - \xo 28:20-26 \xo*\xt Joel 3:4-8; Sekaraia 9:1-2; Matyu 11:21-22; Luk 10:13-14\xt*\x*Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei: \v 21 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Saidonɨn nguibar ekiamɨn ganɨva, a ikuvighsɨ a mɨkɨm: \b \q1 \v 22 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei. \q2 O Saidonia, kɨ ian apanim gami. \q1 Kɨ ian tongɨn uan gavgavim ian akagham, \q2 eghtɨ gumazamiziba nan ziar ekiam fam. \q1 Kɨ ian arazir kuraba tuisɨgh ivezir kuram ia danɨngam. \q2 Egh uan ziar bar zuezim ian akagham. \q3 Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \q1 \v 23 Kɨ arɨmariar kuraba ia bagh da amangam. \q2 Egh apanibar amangightɨ me bar tintinimɨn izɨ ia ekɨarugh, \q3 egh ian gumazamizibav soghɨrarɨgham. \q1 Egh ghuzim damightɨ, a ian tuavibar emɨram. \q2 Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, \q3 kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s God deraghvɨra Israelia damuam \p \v 24 “Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨgei: Israelɨn ikɨzimɨn boroghɨn itir kantrin igharaziba, men apanim gamua dɨbovir akar kurabar me mɨgei, mati benir atariba ko dɨkoniba gumazimɨn mɨkarzim mɨtifi. Egh me gɨn uam arazir kam damuan kogham. Eghtɨ dughiar kamɨn, Israelia deragh na gɨfogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam. \p \v 25 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei, kɨ Israelɨn ikɨzir kɨ aghamsɨgha tintinibar kantrin igharazibar amangizibar tongɨn ua me inigh, me akuvagh me inigh izam. Eghtɨ kantriba bar Israelian gantɨ, kɨ uan zuezir arazim isɨ men akagham. Eghtɨ Israelɨn gumazamiziba ua uan nguazimra ikiam. Kar nguazir kɨ uan ingangarir gumazim Jekop ganɨngizim. \v 26 Me nguazir kamɨn deravɨra ikɨ, egh dɨpenibar ingarɨva wainɨn azeniba oparam. Men boroghɨn itir gumazamizir men apanim gamua dɨbovir akar kurabar me mɨgeiba, kɨ ivezir kuram me danɨngam. Eghtɨ Israelia, deravɨra ikiam. Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, men God.” \c 29 \s God ghaze, Isipɨn kantri ikuvigham \p \v 1 \x - \xo 29:1-21 \xo*\xt Aisaia 19:1-25; Jeremaia 46:2-26\xt*\x*E kalabuziabar mɨn itima, azenir namba 10ɨn, an iakɨnir namba 10ɨn, an namba 12ɨn aruemɨn, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei: \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Isipɨn atrivimɨn ganɨva, a ko Isipia bar ikuvighsɨ a mɨkɨm. \v 3 Nɨ kamaghɨn a mɨkɨm suam: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn Isipɨn atrivimɨn mɨgɨa ghaze, \q2 Kɨ nɨn apanim gami. \q1 Nɨ mati, goar bar dafar Isipɨn dɨpabar itim. \q2 Nɨ ghaze, Nailɨn Fanem, nɨ ua bagha an ingarizɨ a nɨn bizimra. \q1 \v 4 \x - \xo 29:4 \xo*\xt 2 Atriviba 19:28; Esekiel 38:4\xt*\x*Kɨ akezir taba isɨ nɨn aghozimningɨn guraghɨva, \q2 osirir dɨpamɨn itibar amightɨ, da nɨn naziabar puegham. \q1 Egh nɨ ko osirir nɨn naziabar pueghav itiba saram ekuigh, \q2 azenim mɨkɨnigham. \q1 \v 5 Kɨ nɨ ko osirir kaba isɨ dɨpaba puvatɨzir nguazim mɨkɨnigham. \q2 Eghtɨ nɨn kuam, me nguazim gɨkuigh anefaghan kogham, \q3 a pura nguazim girɨghɨv ikiam. \q1 Kɨ daghemɨn mɨn a isɨ kuaraziba ko asɨzir atiabar anɨngightɨ, \q2 da nɨn kuam amam. \q1 \v 6 \x - \xo 29:6 \xo*\xt Aisaia 36:6\xt*\x*Eghtɨ Isipɨn gumazamiziba bar fogh suam, \q2 kɨ Ikiavɨra Itir God. \q1 Nɨ fo, Israelia akurvazim bagha Isipia ian gari. \q2 Israelia ghaze, nɨ mati, men asadivir aghorir gavgavim. \q3 Ezɨ puvatɨ. \q1 \v 7 Me daruasa nɨn suirazɨ, nɨ dɨpɨrigha, \q2 men dɨpɨzibagh amizɨ da mɨzazir kuram ini. \q1 Me nɨn suirazɨ, nɨ mati ighurunir kɨnimɨn mɨn dɨpɨrizɨ, \q2 men sueba amɨrazɨ, me ira uan ogaba amɨki. \b \p \v 8 “Ezɨ datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia oragh! Kɨ apaniba inightɨ me mɨdorozir sababa inigh izɨva ia ekɨarugh nɨn gumazamiziba ko asɨziba bar me mɨsoghɨrarigham. \v 9 Eghtɨ Isipɨn kantri, a ikuvigh nguazir kɨnir biziba puvatɨzimɨn mɨn ikiam. Eghtɨ ia kamagh fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p “Atrivim, nɨ ghaze, Nailɨn Fanem, nɨ ua bagha an ingarizɨ a nɨn bizimra. \v 10 Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨ ko nɨn Nailɨn Fanemɨn apanim damuam. Kɨ Isipɨn nguazim bar a damightɨ a nguazir kɨnimɨn ikiam. Kɨ notɨn amadaghan Mikdolɨn nguibar ekiamɨn ikegh mangɨ sautɨn amadaghan Aswanɨn nguibar ekiamɨn mangɨ Itiopian nguazir mɨtaghniamɨn tugham. \v 11 Eghtɨ 40plan azenibar, gumazitam o asɨzitam an ikɨva, a daruan kogham. \v 12 Kɨ Kantri Isip gasɨghasightɨ, a bar ikuvigh nguazir kamɨn kantrin ikuviziba, bar dagh afiragham. Eghtɨ 40plan azenibar, Isipɨn nguibar ekiaba bar ikuvigh, nguibar ekiar igharazir ikuvizibagh afiragham. Kɨ Isipia damightɨ, me mati nguaziba puvatɨzɨ moghɨn mangɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn ikiam. \p \v 13 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ kamaghɨn mɨgei: 40plan azeniba gɨvaghtɨ, Isipian aghamsigha tintinibar kantrin igharazibar itiba, kɨ ua me inigh izam. \v 14 Egh me ateghtɨ me Isipɨn kantrin sautɨn amadagham ikiam, kar guizɨn men ovavibar danganimra. Me kagh ikɨtɨ, men kantri gavgaviba puvatɨgham. \v 15 Eghtɨ men kantri pura bizir kɨnimɨn mɨn otogham. Eghtɨ me uam kantrin igharazibagh ativan kogham. Kɨ me damightɨ me ziaba puvatɨgh, fomɨra kantrin igharazibagh ativazɨ moghɨn gavgaviba puvatɨgham. \v 16 \x - \xo 29:16 \xo*\xt Aisaia 30:2-3; 36:4-6\xt*\x*Eghtɨ Israelɨn ikɨzim uam akurvazim bagh Isipian azangsɨghan kogham. Isip ikuvizir eghaghanim Israelia damutɨ, me fogh suam, me arazir kuram gami. Egh Israelia ua kamaghɨn fogh suam, Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam.” \s Atrivim Nebukatnesar Isip abɨragham \p \v 17 E kalabusɨn itima, azenir namba 27ɨn, an iakɨnir faraghavɨra itimɨn, an aruer faragha zuimɨn Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze, \v 18 “O nguazir kamɨn gumazim, Babilonɨn Atrivim Nebukatnesar uan mɨdorozir gumaziba ko iza Tairɨn nguibar ekiam mɨsoghavɨra iti. A uan mɨdorozir gumazibagh amizɨ, me mɨsoghamin bizir osɨmtɨziba ateri. Egha bizir kam bangɨn men dapanarɨziba asiaghirezɨ men dɨpɨzir iniba bar dɨzaghire. Ezɨ atrivim ko an mɨdorozir gumaziba pura mɨzaziba inigha, uari bagha Tairian bizitam inizir puvatɨ. \v 19 Ezɨ datɨrɨkɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei: Kɨ Isipɨn nguazim isɨ Atrivim Nebukatnesar danɨngam. Eghtɨ a Isip gasɨghasigh, an dagɨaba ko bizir aghuiba bar da isɨ uan mɨdorozir gumaziba uan ivezimɨn mɨn da inigh mangɨgham. \v 20 Kɨ an ingangaribar ivezimɨn mɨn Isipɨn nguazim isɨ a danɨngam. Guizbangɨra, an mɨdorozir gumaziba na bagha ingari. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 21 “Bizir kam otoghamin dughiamɨn, kɨ Israelɨn ikɨzim damightɨ me ua gavgavigham. Eghtɨ Esekiel, kɨ nɨn amamangatɨghtɨ nɨ men tongɨn mɨkɨmtɨ, me bar nɨ baragham. Egh me kamaghɨn bar fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 30 \s Ikiavɨra Itir God Isip gasɨghasigham \p \v 1 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ nan akaba inigh dar gun mɨkɨm: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: \q2 Iavzika! \q3 Dughiar kuram a izi. \q1 \v 3 Ikiavɨra Itir God Izamin Dughiar Ekiam, a roghɨra ize. \q2 Kar dughiar God gumazamizibagh asɨghasɨghamim. \q1 Dughiar kamɨn, overiamɨn ghuariar ekiaba otivightɨ, \q2 God kantribar araziba tuisɨgh, ivezir kuram me danɨngam. \q1 \v 4 Dughiar kamɨn apaniba izɨ Isipia mɨsogham. \q2 Eghtɨ Itiopiaba osɨmtɨzir ekiam iniam. \q1 Eghtɨ Isipɨn gumazamizir avɨrim arɨghiram. \q2 Apaniba bar a gasɨghasigh anekararightɨ a ikuvigh ikɨtɨ, \q3 me an itir bizir aghuiba bar da inigh mangegham. \b \q1 \v 5 “Mɨdorozimɨn aven, \q2 Itiopian gumazamiziba ko, \q2 Putɨn gumazamiziba ko, \q2 Lidian gumazamiziba ko, \q2 Libian gumazamiziba ko, \q2 nan gumazamiziba \q3 uaghan arɨmɨghiregham. \b \q1 \v 6 “Kɨ Ikiavɨra Itir God kɨ kamaghɨn mɨgei: \q1 Gumazir manaba Isipian akurvagha me bagha mɨsosi, me bar arɨmɨghiregham. \q2 Egh notɨn amadaghan Mikdolɨn nguibamɨn ikegh mangɨ, \q3 Sautɨn amadaghan Aswanɨn nguibamɨn tugham. \q1 Eghtɨ Isipɨn mɨdorozir gumazir gavgavir ikia uari feba, me bar arɨmɨghiregham. \q2 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \q1 \v 7 Isipɨn nguazim bar ikuvighɨva, \q2 kantrin igharazibar nguazir ikuviziba bar dagh afiragham. \q1 Eghtɨ an nguibar ekiaba bar akarɨghiregh ikɨ, \q2 kantrin igharazibar nguibar ekiar ikuviziba bar dagh afiragham. \q1 \v 8 Kɨ avim Isip datɨghtɨ a isitɨ, \q2 gumazir an akuragha a bagha mɨsoziba arɨghiregham. \q3 Eghtɨ Isipia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \b \q1 \v 9 “Dughiar kamɨn, Itiopiaba deravɨram apiagha ghaze, \q2 bizir kuratam me bativan kogham. \q1 Eghtɨ Isip ikuvightɨma, kɨ gumazitaba amadaghtɨ \q2 me kuriba inigh mangɨ Itiopiabav kɨm suam, \q3 Isip bar ikuvigha gɨfa. \q1 Eghtɨ Itiopiaba bar atiatigh dɨgavir kuram damigham. \q3 Ia ikiangsɨzir akam baragh! Dughiar kurar kam, bar roghɨra izi! \b \q1 \v 10 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: \q2 Kɨ Babilonian Atrivim Nebukatnesar amamangatɨghtɨ, \q3 a Isipɨn gumazamizir avɨriba agɨvagham. \q1 \v 11 A uan mɨdorozir gumazir bar kuraba ko izɨva Isipɨn nguazim bar a gasɨghasigham. \q2 Me izɨ uan mɨdorozir sababar Isipia mɨsoghɨrarightɨ, \q3 Isipɨn nguazim gumazir kuaba bar a gizɨvagham. \q1 \v 12 \x - \xo 30:12 \xo*\xt Aisaia 19:4-6\xt*\x*Kɨ Nailɨn Fanem damightɨ a dakegham. \q2 Egh Isip isɨ gumazir arazir bar kurabagh amibar dafarim datɨgham. \q1 Egh kɨ azenan izezir gumazamizibar amamangatɨghtɨ, \q2 me izɨ nguazim ko a gisɨn itir biziba bar dagh asɨghasigham. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \b \q1 \v 13 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: \q1 Kɨ Isipɨn kantrin nguibar ekiam Memfis, an marvir guaba ko aseba bar adagh asɨghasigham. \q2 Eghtɨ tam ua Isipɨn atrivimɨn ikian kogham. \q3 Egh kɨ gumazamiziba bar me damightɨ me bar atiatigham. \q1 \v 14 Kɨ Isipɨn sautɨn amadaghan itir nguibar ekiam Patros damightɨ, biziba bar an puvatɨgham. \q2 Egh notɨn amadaghan nguibar ekiam Soan, avim a datɨghtɨ a isigham. \q3 Egh kɨ nguibar ekiam Tebes, an gumazamiziba tuisɨgh ivezir kuram a danɨngam. \q1 \v 15 Pelusiumɨn nguibar ekiam, a Isipɨn nguibar ekiar bar gavgavim, \q2 kɨ uan anɨngagharim a gingegh a damightɨ, \q3 an gumazamiziba osɨmtɨziba ini maburan mɨzaziba ateram. \q1 Egh Tebesɨn nguibar ekiam, \q2 kɨ an gumazamizir avɨrim bar me gasɨghasigham. \q1 \v 16 Kɨ Isip avim a datɨgham. \q2 Eghtɨ nguibar ekiam Pelusium, maburan osɨmtɨziba ko mɨzaziba iniam. \q1 Eghtɨ apaniba Tebesɨn nguibar ekiamɨn dɨvaziba akararigham. \q2 Eghtɨ Memfisɨn nguibar ekiam, apaniba dughiabar zuraram an izɨvɨra ikɨtɨ, \q3 an nguibar ekiam aperiam a batogham. \q1 \v 17 Eghtɨ Heliopolisɨn nguibar ekiam, ko Bubastisɨn nguibar ekiam, aningɨn gumazir igiaba mɨdorozimɨn arɨghiregham, \q2 eghtɨ aningɨn gumazamizir igharaziba, apaniba me inigh mangɨ \q3 kantrin igharazimɨn me kalabuziabar mɨn me arɨgham. \q1 \v 18 Isipia faragha uan gavgaviba bagha bar akongegha uari fe. \q2 Eghtɨ kɨ bar Isipɨn gavgaviba abɨragham. \q1 Eghtɨ mɨtarmer kuram, \q2 Tapanesɨn nguibar ekiam avaragham. \q1 Overiamɨn ghuariar pɨzir tam Isip avaraghtɨ, \q2 apaniba an gumazamiziba bar me inigh kalabuziabar mɨn me arɨgham. \q1 \v 19 Kɨ Isipian arazir kuraba tuisɨgh ivezir kuram isɨ me danɨngightɨ, \q2 me fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s Isipɨn atrivimɨn gavgavim gɨfa \p \v 20 E kalabuziabar mɨn itima, namba 11ɨn azenimɨn, an faragha zuir iakɨnimɨn, namba 7ɨn aruemɨn, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 21 “O nguazir kamɨn gumazim, kɨ Isipɨn atrivimɨn gavgavim abɨra, mati kɨ an agharim mɨsogha anepɨri. Ezɨ tav an agharim noghezir puvatɨ, eghtɨ a ua deragh gavgavightɨ, a ua mɨdorozir sabamɨn suigham. \v 22 Datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia oragh! Kɨ Isipɨn atrivimɨn apanim gami. Egh kɨ an agharimning uaghara aning mɨsogh aning apɨrigham. Eghtɨ an agharir aghuim ko agharir dɨpɨriaghirɨzim suirazir mɨdorozir sabam ateghtɨ a irɨgham. \v 23 Egh kɨ Isipia batuegh me aghamsightɨ, me tintinibar kantrin igharazibar mangegham. \v 24 Eghtɨ kɨ Babilonian atrivimɨn agharimning damightɨ aning gavgavigham. Kɨ uan mɨdorozir sabam an dafarim datɨgham. Kɨ Isipɨn atrivimɨn agharimning apɨrightɨ, a mɨzazir bar ekiam iniam. Egh Babilonɨn atrivimɨn damazimɨn mati gumazim aremeghasava amua bar puvɨra tuava arai. \v 25 Guizbangɨra, kɨ Isipɨn atrivim damightɨ a gavgaviba puvatɨgham. Egh kɨ Babilonian atrivim damightɨ a gavgavigham. Kɨ uan mɨdorozir sabam isɨ a danightɨ, a Isipian akaghtɨ me bar fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 26 Egh kɨ Isipia batuegh me aghamsightɨ, me tintinibar kantrin igharazibar mangegham. Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 31 \s God ghaze, Isipian atrivim mati temer sida \p \v 1 E kalabuzibar mɨn itima, azenir namba 11ɨn, an iakɨnir namba 3ɨn, an aruer bar faraghavɨra zuimɨn, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Isipian atrivim ko an gumazamizir avɨriba me mɨkɨm suam: \b \q1 “Ia Isipia gavgavir bar ekiam iti. \q2 Bizir manamra, ia an mɨn gavgafi? \q1 \v 3 Ia Asirian kantri gɨnɨghnɨgh, a fomɨra tugha bar gavgavigha iti, \q2 mati Lebanonɨn kantrin itir temer sida ruaragha tughav ikia, \q2 aguar diriba ikia dughuazir aghuim isa ruarim ganɨdi. \q3 Egha bar ruaragha ghuanaga overiamɨn ghuariabar suiragha iti. \q1 \v 4 Dɨpar avɨriba nguazimɨn aven ikia temer kam gamizɨ \q2 an aghua ruara. \q1 Ezɨ dɨpar emɨmɨrir mam nguazimɨn aven ikia, dɨpam temer sida ganɨdima \q2 an aghua bar ekefe. \q1 Ezɨ dɨpar isɨn emɨrim ivemara ghua temer kamɨn povim boroghɨn ghua, \q2 uaghan ruarimɨn itir temer igharazir tintinibar itiba bar dar zui. \q1 \v 5 Dɨpar emɨmɨrir zurara itir kam bangɨn, temer kam deraghavɨram aghua bar ruaragha \q2 ruarimɨn temer igharaziba bar dagh afira. \q3 Ezɨ an aguaba aghua bar ekevegha ruari. \q1 \v 6 Ezɨ kuarazir guar igharagha garir avɨrim an aguabar mɨkonibagh ami. \q2 Ezɨ asɨzir atiaba iza an apebamɨn oti. \q1 Ezɨ kantrin gavgavibar gumazamiziba, \q2 temer gavgavir kamɨn dughuazimɨn apengan avughsa iti. \q1 \v 7 Temer kam, aguar bar ruariba ikiava, an ruarimɨn ganganim bar dera. \q2 Ezɨ an biba nguazimɨn aven bar iraghuezɨ a dɨpar avɨriba isi. \q1 \v 8 \x - \xo 31:8 \xo*\xt Jenesis 2:9\xt*\x*Godɨn azenim Idenɨn aven, temer sidan tam a ko magh garir puvatɨ. \q2 An ganganim bar dera. \q1 Ezɨ temer guar igharaziba, \q2 an mɨn aguar ruariba itir puvatɨ. \q1 \v 9 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ temer kam gamizɨ, \q2 an ganganim bar deragha aguar bar avɨriba iti. \q1 Ezɨ Idenɨn azenimɨn itir temeba, \q2 da an gara an mɨn otivasa. \b \p \v 10 “Ezɨ datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Temer kam bar ruaragha ghuariabar suiragha, uabɨ fa ghaze, bizir tizitam na batogham? \v 11 Kamaghɨn amizɨ, kɨ an aghuagha, a isa kantrin igharazibar atrivimɨn agharim gatɨ. Ezɨ atrivir kam temer kamɨn arazir kuram bangɨn ivezir kuram a ganɨngi. Ezɨ kɨ uabɨ a makunigha gɨfa. \v 12 Kantrin kurar igharazibar adarazi iza, an okegha anetaghizɨ, a irɨghav iti. Ezɨ an aguaba tintinibar mɨghsɨaba ko danganir zaribar ire. Kantrin igharazibar gumazamizir an aguabar dughuazibar apengan itiba, anetegha igharagha ghue. \v 13 Eghtɨ kuaraziba izɨ temer irɨzir kam gisɨn dapiam, eghtɨ asɨzir atiaba izɨ an aguabagh isɨn daruam. \v 14 Kamaghɨn amizɨ, datɨrɨghɨn ikegh mangɨva temer deravɨra dɨpam isava aghuir ruaribagh amiba, ua puvatɨgham. Temeba bar arɨghiram, mati gumazamiziba ariaghira ghua Oveaghuezibar Nguibamɨn iti. \b \p \v 15 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Temer kam, Oveaghuezibar Nguibamɨn ghuzir dughiamɨn, kɨ nguazimɨn apengan itir dɨpabagh amizɨ, da azir akam gamua bar anevara. Kɨ dɨpabar anogoroghezɨ, da uam emɨrir puvatɨ. Kɨ mɨtarmem gamizɨ, a Lebanonɨn Mɨghsɨaba avarazɨ, da temer kam bagha azi. Ezɨ kɨ ruarir ekiamɨn temeba bar dagh amizɨ, da mɨsɨngi. \v 16 Kɨ temer kam, mozim magɨramin temer igharaziba sara, da isɨ Oveaghuezibar Nguibamɨn me akunamin dughiamɨn, dar irɨrimɨn tɨngagharim, kantriba bar a bareghɨva akongam. Eghtɨ Idenɨn azenimɨn temeba ko Lebanonɨn temer bar aghuiba ko, temer igharazir deravɨra dɨpam isiba, me an irɨrim baregh bar akongegham. \v 17 Gumazamizir an dughuazimɨn apengan ikeziba, kar kantrin an akurvaghiziba, me a ko Oveaghuezibar Nguibamɨn mangɨ apaniba faragha mɨdorozir sabamɨn mɨsoghezir gumaziba ko ikiam. \p \v 18 “Isipɨn atrivim, nɨ ko nɨn gumazamizir avɨrim, ia mati temer kam, nguazir kamɨn ikia bar ruaragha gavgafi. Ezɨ Idenɨn azenimɨn aven temetam nɨn mɨn ruaragha gavgavizir puvatɨ. Ezɨ datɨrɨghɨn, me nɨ okeghtɨ nɨ irɨ, mati Idenɨn ikezɨ temeba bar ariaghire. Nɨ Oveaghuezibar Nguibamɨn mangɨ, God gɨfozir puvatɨziba ko mɨdorozimɨn aven ariaghirezir darazi ko ikiam. Arazir kaba, da Isipɨn atrivim ko an gumazamizir avɨrim bativam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \c 32 \s Isipɨn atrivim ikuvigham \p \v 1 E kalabuziabar mɨn itima, namba 12ɨn azenim otozɨ, an iakɨnir namba 12ɨn, an aruer faragha zuimɨn, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei: \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Isipɨn atrivim bagh azirakar ighiar kam bangɨva a mɨkɨm suam: \b \q1 “Atrivim, nɨ uabɨ mɨgɨa ghaze, \q2 nɨ mati laionɨn mam kantribar tongɨn iti. \q1 Ezɨ puvatɨ, nɨ goar ekiar mamɨn mɨn ongarim abɨghava arui. \q2 Nɨ fanebagh aruima nɨn dagariba dɨpaba dɨtima da kovakova nedi. \q1 \v 3 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ kamaghɨn mɨgei: \q2 Kɨ ikɨzir igharazibar gumazamizir avɨriba inigh izɨ me akuvagh men damazimɨn, \q3 kɨ uan iver ekiam nɨ mɨkɨnigh nɨ gekuigh azenim mɨkɨnigham. \q1 \v 4 Egh kɨ nɨ isɨ nguazimɨn azenara nɨ akunigham. \q2 Eghtɨ kuarazir pɨn mɨghagha aruiba ko nguazir kamɨn asɨzir atiaba izɨ, \q3 nɨ amɨ bar izevegham. \q1 \v 5 Kɨ nɨn asɨzir nataba mɨghsɨabav kɨnigh, \q2 egh nɨn asɨzir nar ikuviba isɨ, \q3 danganir zaribav kɨnightɨ, danganir zariba bar izevegham. \q1 \v 6 Kɨ nɨn ghuzim ingeghtɨ, a danganiba bar dar emɨr mangam. \q2 Egh fanebagh izevegh mɨghsɨaba avegham. \q1 \v 7 \x - \xo 32:7 \xo*\xt Aisaia 13:10; Matyu 24:29; Mak 13:24-25; Luk 21:25; Akar Mogomem 6:12-13; 8:12\xt*\x*Kɨ nɨ gasɨghasɨghamin dughiamɨn, \q2 kɨ overiam avaragh mɨkovezibar angazangariba amungegham. \q1 Egh overiamɨn ghuariabar amightɨ da aruer angazangarim apazaghtɨ a isiraghan kogham. \q2 Eghtɨ iakɨnim uaghan isiraghan kogham. \q1 \v 8 Guizbangɨra, kɨ overiamɨn angazangariba bar ada mungegham. \q2 Eghtɨ nɨn kantri bar mɨtarmegham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn \q3 Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \b \q1 \v 9 “Kɨ ia amadaghtɨ ia kantrin ia fozir puvatɨzibar mangɨ \q2 dar aven kalabuziabar mɨn ikiam. \q1 Eghtɨ ikɨzir igharazibar gumazamizir avɨrim, \q2 kɨ nɨ gasɨghasɨghizir biarir kam baregh bar atiatigham. \q1 \v 10 Kɨ nɨ gamizir bizir kam, Kantrin Igharazibar Gumazamizibar amightɨ, \q2 me dɨgavir kuram damigham. \q3 Men atriviba ian biarim baregh atiatigham. \q1 Kɨ uan mɨdorozir sabamɨn nɨ gasɨghasightɨ, \q2 atriviba ko men gumazamiziba bizir kamɨn ganigh, \q3 puvɨra atiatingɨva nɨghɨva akongam. \q1 Egh me vaghvagh uarigh nɨghnɨgh kamaghɨn mɨkɨm suam, \q2 God ti arazir kamra uaghan e damigham. \b \q1 \v 11 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ Isipɨn atrivim mɨgɨa ghaze: \q2 Babilonɨn atrivim uan mɨdorozir sabamɨn nɨ mɨsoghsɨ izam. \q1 \v 12 Kɨ kantrin kurar kabar mɨdorozir gumazir bar gavgaviba amangightɨ, \q2 me izɨ uan mɨdorozir sababar nɨn gumazamizir avɨrim bar me mɨsoghɨrarigham. \q1 Egh me bizir aghuir, ia Isipia da bagha uan ziaba fa bar akongeziba, \q2 me bar dagh asɨghasigham. \q1 \v 13 Eghtɨ nɨn bulmakaun dɨpar avɨriba itir danganibar ikiava apiba, \q2 kɨ bar adav soghɨrarɨgham. \q1 Eghtɨ bulmakauba ko gumazamiziba ua ikɨ dɨpaba dɨkan kogham. \q2 Egh dar amutɨ da nengan kogham. \q1 \v 14 Kɨ ian dɨpabar amightɨ da dɨkɨrigh, \q2 olivɨn boremɨn mɨn amɨraghvɨra emɨr mangam. \q3 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kɨ mɨkemes. \q1 \v 15 Kɨ Isipɨn nguazim gasɨghasightɨ a ikuvigh nguazir kɨnimɨn mɨn ikiam. \q2 Egh kɨ uaghan gumazamiziba ko bizir an aven itibagh asɨghasigham. \q3 Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \q1 \v 16 Eghtɨ kantrin igharazibar amiziba, Isipɨn kantri ko an itir gumazamizir avɨrim bagh azirakar ighiar kam bangam. \q2 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, Kɨ mɨkemegha gɨfa.” \s Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn itiba \p \v 17 E kalabuziabar mɨn itima, azenir namba 12ɨn, an akɨnir faragha zuimɨn, aruer namba 15ɨn, Ikiavɨra Itir God, kamaghɨn na mɨgei: \b \q1 \v 18 “O nguazir kamɨn gumazim, \q2 nɨ Isipɨn gumazamizir avɨrir kam bagh azi. \q1 Egh nɨ me amadaghtɨ, \q2 me mangɨ kantrin gavgavir igharazibar gumazamiziba ko, Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn magɨrɨ. \q1 \v 19 Nɨ kamaghɨn Isipian mɨkɨm suam, \q2 ia ghaze, ia ti bar deragha gumazamizir igharazibagh afira? Bar puvatɨ. \q1 Ia magɨrɨ gumazir Oveaghuezibar Nguibamɨn, \q2 God gɨfozir puvatɨzir gumazamiziba, me ko ikɨva avughsɨ. \b \p \v 20 “Isipia gumazamizir mɨdorozir sabamɨn ariaghirezibar tongɨn, me arɨmɨghiram. Kɨ me isa apanibar dafarim gatɨ, ezɨ me Isipɨn gumazamizir avɨrim mɨsoghasava ami. \v 21 Eghtɨ Oveaghuezibar Nguibamɨn aven, gumazir faragha mɨdorozimɨn ziar ekiaba ikeziba, Isipia ko Isipɨn akuragha mɨsoghezir darazi mɨkɨm suam: kar Gumazir God gɨfozir puvatɨziba, me mɨdorozir sabamɨn ariaghiregha izaghira Oveaghuezibar Nguibam gireghav iti. \p \v 22 “Asirian kantri uaghan Nguibar kamɨn iti, ezɨ an mɨdorozir gumazibar moziba uaghan iti. Apaniba mɨdorozimɨn aven bar moghɨra me mɨsuagharɨki. \v 23 Ezɨ men kuaba afir moziba, Oveaghuezibar Nguibamɨn saghuiamɨn itir danganim iti. Ezɨ Asirian kantrin mozim uabɨ, an mɨdorozir gumazibar moziba an okarizɨ, a men torimɨn iti. Asiriaba faragha angamɨra itir dughiamɨn, me gumazamizibagh amizɨ, me puvɨrama aguava atiati. \p \v 24-25 “Kantri Elam, ko an mɨdorozir gumaziba bar moghɨra mɨdorozimɨn ariaghire. Ezɨ an mɨdorozir gumazibar moziba bar an mozim okarizɨ, a tongɨra iti. Elamia God gɨfozir puvatɨgha, me angamɨra ikiavɨra ikia gumazamizir avɨrim gamizɨ, me aguava atiati. Me datɨrɨghɨn uaghira Oveaghuezibar Nguibamɨn ikia, gumazir aremezibar tongɨn ireghav ikia bar aghumsɨki. \p \v 26 “Kantri Mesek ko kantri Tubal, ko aningɨn mɨdorozir gumazir avɨrim uaghan danganir kamɨn iti. Ezɨ aningɨn mɨdorozir gumazibar moziba bar aningɨn mozimning okarizɨ, aning tongɨra iti. Kantrin kamningɨn gumaziba God gɨfozir puvatɨgha, mɨdorozimɨn aven bar ariaghire. Aning angamɨra ikiavɨra itir dughiamɨn, aning kantrin avɨribar gumazamizibagh amizɨ me aguava atiati. \v 27 Me nguibar kamningɨn mɨdorozir gumazir kaba, mozibagh arɨgha gumazir onganarazibagh amibar mɨn pura me afi. Me fomɨra mɨdorozir gumaziba mozibagh arɨzir arazibar gɨn ghua me afir puvatɨ. Me men arazir kurar me fomɨram amizibar gɨn ghua, men mɨdorozir sababa men dapanibar aghonegha, men oraba men agharibagh isɨn arɨki, ezɨ me Gumazamizir Oveaghuezibar Nguibamɨn ghuaghiri. Mesek ko Tubal angamɨra itir dughiamɨn, aning gumazamizir bar avɨrim atiatim me ganɨngi. Kamaghɨn amizɨ, aningɨn arazir kurabar osɨmtɨzim aningɨn ikiavɨra itima aning areme. \p \v 28 “Eghtɨ kantri Isip uaghan ikuvigh mangɨ, apaniba mɨdorozimɨn mɨsuagharɨghizir gumazibar tongɨn ikiam. Gumazir kaba, me God gɨfozir puvatɨ. \p \v 29 “Ezɨ kantri Idom uaghan Oveaghuezibar Nguibamɨn iti. A uan atriviba ko gumazir dapaniba ko iti. Fomɨra Idomia mɨdorozir gumazir bar gavgavibar mɨn ike. Egha datɨrɨghɨn, me ariaghiregha ghua apaniba mɨdorozimɨn mɨsoagharɨghizɨ gumaziba ko iti. Gumazir kaba God gɨfozir puvatɨ. \p \v 30 “Ezɨ notɨn amadaghan itir atriviba uaghan bar danganir kamɨn iti. Ezɨ Saidonia me ko iti. Idomia fomɨra bar gavgavigha gumazamizir avɨriba atiatim me ganɨdi. Egha datɨrɨghɨn me ariaghiregha, ghua gumazir igharazir apaniba mɨdorozimɨn aven mɨsoagharɨghɨziba ko iti. Gumazamizir kaba God gɨfozir puvatɨ. Egha me gumazamizir faragha Oveaghuezibar Nguibamɨn itiba ko, vɨrara ivezir kurar magh garim inigha, men mɨn bar aghumsɨki. \p \v 31 “Isipɨn atrivim, danganir kamɨn izegh gantɨma, gumazir igharazir aremeziba danganir kamɨn ikiam. Eghtɨ a navim deragham, egh uan mɨdorozir gumazir avɨrir ovengeziba bagh bar aghumsɨghan kogham. Kar an mɨdorozir gumazir apaniba mɨsogheziba. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \v 32 Kɨ uabɨ Isipɨn atrivim gamizɨ, a uan mɨdorozir gumaziba ko gumazamizir avɨrim atiatim me ganɨngi. Ezɨ datɨrɨghɨn, apaniba mɨdorozimɨn an mɨdorozir gumazir avɨrim mɨsoghɨrarightɨ, me mangɨ Oveaghuezibar Nguibamɨn ikɨ apaniba mɨdorozimɨn mɨsuagharɨghizir gumazibar tongɨn ikiam. Gumazir kaba me God gɨfozir puvatɨ. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 33 \rem NOTE: EZK 33:7-9 are lectionary verses. \ms God Israelia damightɨ me ua deraghvɨra ikiasa, Esekiel akam akuri \mr (Sapta 33--37) \s God Israelia geghuv men ganamin gumazimɨn mɨn ikiasa, Esekiel amɨsefe \r (Esekiel 3:16-21) \p \v 1 Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze: \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ uan gumazamizibav kɨm suam: Kɨ apaniba amadaghtɨ, me kantrin tamɨn mangɨtɨ, kantrin kamɨn gumazamiziba ti uan tav amɨseveghtɨ, a men nguazir mɨtaghniam geghuv an ganamin gumazimɨn otogham. \v 3 A gantɨ, apaniba izɨtɨ, a gumazamiziba fofoghsɨ sɨgham giviam. \v 4 \x - \xo 33:4-5 \xo*\xt Ua Me Ini 9:19-21; Hibru 11:7\xt*\x*Eghtɨ gumazitam sɨghamɨn ikiangsɨzir ararem bareghɨva, arɨ mangɨ uabɨ mongan aghuaghtɨ, apaniba izɨva a mɨsueghtɨ an aremegham. Eghtɨ an ovevemɨn osɨmtɨzim, a uabɨ a iniam. \v 5 Eghtɨ gumazir kam sɨghamɨn ikiangsɨzim baregh aran aghuaghtɨ, apaniba mar a mɨsueghtɨ an aremegh, kar an osɨmtɨzimɨn an areme. Guizbangɨra, a ti oregha ara ghua modogha, ti osɨmtɨzim batoghan koghai. \v 6 \x - \xo 33:6 \xo*\xt Aisaia 56:10-11; Esekiel 3:18; 18:20; 18:24\xt*\x*Eghtɨ eghuvir gumazitam apanibar gantɨ me izɨtɨ, a ikiangsɨzim damu sɨgham giveraghan koghtɨ, apaniba izɨ gumazibav soghtɨ me arɨghiregham. Eghtɨ gumazamizir uan arazir kuraba akɨrizir puvatɨgha ariaghire, kar men osɨmtɨzim puvatɨ. Kar eghuvir gumazir kamɨn osɨmtɨzim, a ikiangsɨzim me ganɨngizir puvatɨ. \p \v 7 \x - \xo 33:7 \xo*\xt Jeremaia 1:17; 26:2; Esekiel 3:17; Aposel 5:20\xt*\x*“Kamaghɨn amizɨ, nguazir kamɨn gumazim, kɨ Israelɨn ikɨzim geghuvasa nɨ amɨsefe. Ikiangsɨzir akar kɨ nɨ danɨngamiba, nɨ oragh me mɨkɨm. \v 8 Kɨ gumazitamɨn gantɨ an arazir kuratam damutɨ, kɨ suam, an aremegham. Eghtɨ nɨ ikiangsɨzim a danɨng a mɨkɨm suam, a uan navim giragh arazir kurar kaba atakigh. Nɨ a mɨkɨman aghuaghtɨ, an arazir kuraba kamaghɨra ikɨtɨ an aremegham. Eghtɨ nan damazimɨn, an osɨmtɨzimɨn ghuzim nɨn dafarimɨn ikiam. \v 9 \x - \xo 33:9 \xo*\xt Esekiel 3:19-21; Aposel 13:40-41; 13:46\xt*\x*Eghtɨ nɨ ikiangsɨzir akam arazir kuram gamir gumazim mɨkemeghtɨ, a uan arazir kuraba ataghɨraghan aghuaghtɨ, an arazir kurar kam an ikɨ a gasɨghasightɨ an aremegham. Eghtɨ nɨ bizir kamɨn osɨmtɨzim puvatɨgham, egh nɨ ovengan kogham.” \s Ikiavɨra Itir God, arazir kurabagh amir gumazamiziba aremeghan an aghua \p \v 10 Ikiavɨra Itir God ua na mɨgɨa ghaze, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ nan akamɨn gun Israelɨn ikɨzim mɨkɨm suam: Ia ghaze, e akɨriba God gasaragha arazir kurar avɨribagh amigha bar oseme, egha da bagha aghariba guni. E manmaghɨn angamɨra ikiam? \v 11 \x - \xo 33:11 \xo*\xt 2 Samuel 14:14; Esekiel 18:23; 18:31; 2 Pita 3:9\xt*\x*Nɨ me mɨkɨm suam, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra ikia, egha kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei: Arazir kurabagh amir gumazamiziba ariaghɨrima, nan navim derazir puvatɨ. Kɨ kamaghsua, me arazir kuraba ategh angamɨra ikiasa kɨ ifonge. O Israelɨn ikɨzim, ia oragh! Arazir kurar ia amiba, ia da atakigh, egh ua na bagh izɨ. Ia tizim bagha ovengasa? \p \v 12 “Ezɨ datɨrɨghɨn, nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelia mɨkɨm suam, gumazir aghuim arazir kuram gami, an arazir aghuir a faragha amiziba an akuraghan kogham. Eghtɨ arazir kurabagh amir gumazim uan arazir kuraba ateghtɨ, kɨ a gasɨghasɨghan kogham. Eghtɨ gumazir aghuitam arazir kurabar amuam, egh an arazir aghuir a faragha amizibagh nɨghnɨgh, da bangɨn nan damazimɨn deraghvɨra ikian kogham. Bar puvatɨ. \v 13 \x - \xo 33:13 \xo*\xt Esekiel 3:20; 18:24\xt*\x*Kɨ gumazir aghuibav gɨa ghaze, me deraghvɨra ikiam. Eghtɨ gumazitam nɨghnɨgh suam, an arazir aghuir an amiziba an akuraghtɨ a deravɨra ikiam, egh arazir aghuiba ategh arazir kurabar amuam, eghtɨ kɨ an arazir aghuir a fomɨrama amizibagh nɨghnɨghan kogham. Bar puvatɨ. A datɨrɨghɨn uan arazir kuraba bangɨn an aremegham. \v 14 Egh kɨ gumazir kuraba me mɨkɨm suam, ia aremegham. Eghtɨ gumazir arazir kuram gamim, an akɨrim ragh uan arazir kurabagh asaragh, egh arazir aghuibar amuam, \v 15 an aremeghan kogham. Egh a uan namakam da ikarvaghamin ababanimɨn mɨn inizir bizim, a uam a danɨngam. Egh an okemezir biziba a ua dar anɨngam. Egh an arazir kɨ ifongezir ikɨrɨmɨrir aghuim anɨdibar gɨntɨgh aremeghan kogham, an angamɨra ikiam. \v 16 An arazir aghuibar gɨntɨghtɨ, kamaghɨn kɨ an arazir kuraba gɨn amadaghtɨ an angamɨra ikiam. \p \v 17 “Ezɨ nɨn gumazamiziba ghaze, arazir Ekiam amizir kam derazir puvatɨ. Bar puvatɨ. Men arazir me amibara derazir puvatɨ. \v 18 Eghtɨ arazir aghuibagh amir gumazim, uan arazir aghuiba ategh arazir kurabar amu, egh da bangɨn ovegham. \v 19 Eghtɨ arazir kurabagh amir gumazim arazir kuraba ategh arazir aghuibar amu, egh da bangɨn angamɨra ikiam. \v 20 Ezɨ Israelɨn ikɨzim, ia ghaze, arazir Ekiam amir kam a derazir puvatɨ. Kɨ gɨn ia amir arazibara, da bagh vaghvagh ia tuisɨgham.” \s Jerusalemɨn nguibar ekiam ikufi \p \v 21 \x - \xo 33:21 \xo*\xt 2 Atriviba 25:3-10; Jeremaia 39:2-8; 52:4-14\xt*\x*E kalabuziabar mɨn itima, azenir namba 12 otozɨ, an iakɨnir namba 10ɨn aven, an aruer namba 5ɨn, Jerusalemɨn ikezir gumazir mam ara na bagha iza na mɨgɨa ghaze, “Jerusalemɨn nguibar ekiam, apaniba a inigha bar a gasɨghasɨki.” \v 22 Gumazir kam tɨghar izamin guaratɨzir faragha zuimɨn, Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim, amɨnimɨn mɨn nan mɨkarzimɨn izi. Ezɨ gumazir kam amɨmzaraghan mɨzaragharam oto. Ezɨ dughiar kamra, Ikiavɨra Itir God ua mɨkɨmamin gavgavim na ganɨngi.\f + \fr 33:22 \fr*\ft Nɨ Esekiel 24:25-27ɨn gan.\ft*\f* \s Gumazamizir kantri Israel ikiavɨra itiba, me arazir kurabagh ami \p \v 23 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, \v 24 O nguazir kamɨn gumazim, Israelɨn nguazimɨn itir danganir ikuvizibar ikiavɨra itir gumazamiziba ghaze, Abraham a gumazir vamɨra, ezɨ nguazir kam bar moghɨra an anam. Ezɨ e bar avɨrasemegha ghaze, ti guizbangɨra, God nguazir kam e ganɨngi. \v 25 Kamaghɨn amizɨ, nɨ me mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn mɨgɨa ghaze: Ia ghuziba itir asɨziba apavɨra iti. Egha ia asebar ziaba fava gumazamiziba sozi me ariaghiri. Ia tizimsua ghaze, nguazir kam a ian nguazim? \v 26 Ia zurara mɨdorozibagh ami da otifi. Egha ia arazir kurar kɨ aghuazibagh ami. Ia bar moghɨra poroghamiba uari bakeir arazibagh ami. Egha manmaghsua ia ghaze nguazir kam a iananam? Bar puvatɨ, ia a inighan kogham. \p \v 27 “Nɨ me mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei: Danganir ikuvizibar ikiavɨra itir gumazamiziba, apaniba izɨ me mɨsoghɨrarɨgham. Ezɨ nguibabar azenan itir gumazamiziba, kɨ asɨzir atiabar amutɨ, da izɨ me mɨsogh me amam. Eghtɨ mogomer danganiba ko dagɨar toribar moga iti darasi, arɨmariar kuraba me damutɨ me arɨghiram. \v 28 Kɨ nguazir kam damightɨ a ikuvightɨ gumazamiziba ko biziba an puvatɨgham. Egh kɨ me damightɨ, me uari fava amir ifaghatir arazim, a bar gɨvagham. Eghtɨ Israelɨn mɨghsɨaba bar ruaribagh avagh, mɨtemeghtɨ me dar aruan aghuagham. \v 29 Gumazamizir arazir kurar kɨ aghuazibagh amiba, kɨ pazavɨra me damightɨ, nguazim ikuvightɨ gumazamiziba ko biziba an puvatɨgham. Eghtɨ me kamaghɨn ganigh fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \s Gumazamiziba Godɨn akam inigha izir gumazimɨn mɨgɨrɨgɨabar gɨntɨzir puvatɨ \p \v 30 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨn gumazamiziba nguibar ekiamɨn dɨvazimɨn boroghɨn ikia, uan dɨpenibar tiar akabar uari akuva ikia nɨ gɨnɨghnɨgha, kamaghɨn uariv gɨa ghaze, ‘Ia izɨ. E mangɨ Ikiavɨra Itir God datɨrɨghɨn e mɨkɨmamin akaba baragham.’ \p \v 31 “Nan gumazamiziba nɨ mɨkɨmamin mɨgɨrɨgɨaba baraghasa, nɨn damazimɨn uari akuvagha apiaghav ti. Egha arazir nɨ damuasa me mɨgeiba, me dagh amir puvatɨ. Me gumazamiziba uari isava akuava amir arazibagha amua, egha dagɨaba iniasavɨra nɨghnɨgha iti. \v 32 Nɨ kamaghɨn fogh, me nɨn akaba barazima, da mati gumazim amizim gifuegha uan gita mɨsogha, uan tiarir aghuimɨn ighiar aghuibagh ami. Ezɨ me pura da baragha, dar gɨn mangan aghua. \v 33 \x - \xo 33:33 \xo*\xt 1 Samuel 3:20; Esekiel 2:5\xt*\x*Eghtɨ gɨn, nɨn mɨgɨrɨgɨaba guizbangɨn otivtɨ, me kamaghɨn fogh suam, Godɨn akam inigha izir gumazir mam men tongɨn iti.” \c 34 \rem NOTE: EZK 34:11-17 are lectionary verses. \s God, Israelian gumazir dapanibar araziba tuisɨsi \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelian gumazir dapanibar atar ikuvighsɨ me mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei: Iavzika! Ia ivezir kuram iniam. Israelia mati sipsipɨn bɨzim, ezɨ ia mati sipsipbagh eghuvir gumaziba. Ia uarira uarir akuaghapi. Egha ia uan sipsipbar akuaghapir puvatɨ. \v 3 Ia sipsipɨn aghuir mɨkarziba sara itibav sogha da apava, dar arɨzibar ingarizir korotiabar uarir kurti. Egha ia dar akuaghapir puvatɨ. \v 4 Ia sipsipɨn gavgaviba puvatɨziba, deragha men garir puvatɨ. Egha arɨmariaba itiba, ia men arɨmariaba agevima, me ua ghuamazir puvatɨ. Egha duaba itiba, ia men duaba nozir puvatɨ. Egha tintinibar zuiba, ia ua me isa izir puvatɨ. Egha ovengeziba, ia me burir pu. Puvatɨ. Ia uan gavgavimɨn dagh ativagha bar pazavɨra dagh ami. \v 5 \x - \xo 34:5 \xo*\xt Dɨboboniba 27:17; 1 Atriviba 22:17; 2 Eghaghaniba 18:16; Aisaia 56:9; Jeremaia 12:9; Matyu 9:36; Mak 6:34\xt*\x*Nan sipsipbagh eghuvir gumaziba puvatɨ, kamaghɨn amizɨ, da pura tintinibar zui, ezɨ asɨzir atiaba dav sogha da api. \v 6 Nan sipsipba tintinibar arua mɨghsɨabar ghuavanadi. Egha pura tintinibar nguazir kamɨn danganiba bar dar zui. Ezɨ tav me bagha gara me burir puvatɨ. \p \v 7 “Kamaghɨn amizɨ, datɨrɨghɨn ia sipsipbagh eghuvir gumaziba, ia Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨam baragh: \v 8 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ zurara angamɨra ikia mamaghɨra iti, kɨ uan ziamɨn bar guizbangɨra ia mɨgei: Sipsipbagh eghuvir gumaziba puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, asɨzir atiaba dav sogha da api. Nan sipsipbagh eghuvir gumaziba tong nan sipsipba burir puvatɨ. Me deraghasa uarira uarir akuaghapi, egha sipsipbar akuaghapir puvatɨ. \v 9 Kamaghɨn amizɨ, ia sipsipbagh eghuvir gumaziba, ia Ikiavɨra Itir Godɨn akam deragh a baragh: \v 10 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, kɨ ian apanim gami. Kɨ uan sipsipba ian dafariba dam ua da inigham, egh ia ateghtɨ ia ua sipsipbagh eghuvir gumazibar mɨn ikian kogham. Egh ia ua uarira uarir akuraman kogham. Kɨ uan sipsipba ian akatoriba da ua da inightɨ, ia uam damamin sipsipba puvatɨgham.” \s Ikiavɨra Itir God, a uabɨ sipsipbagh eghuvir gumazir aghuim \p \v 11 Egha Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn mɨgei, “Ia oragh. Kɨ uabɨ uan sipsipba buriva ua me inigh izɨ deraghvɨra men ganam. \v 12 \x - \xo 34:12 \xo*\xt Aisaia 40:11; Esekiel 30:3; Joel 2:2\xt*\x*Nan sipsipba tintinibar ghuegha, mɨtarmer ekiamɨn aven iti. Ezɨ kɨ gumazir dagh eghuvimɨn mɨn da akumakum da inigh izam. \v 13 \x - \xo 34:13 \xo*\xt Aisaia 65:9-10; Jeremaia 23:3; Esekiel 28:25\xt*\x*Kɨ kantrin igharazibar mangɨ ua da inigh Israelɨn kantrin izam, kar dar nguazimra. Eghtɨ da mɨghsɨaba ko faneba ko gumaziba itir danganibar boroghɨn ikɨ, grazibar amɨ deraghvɨra ikiam. \v 14 \x - \xo 34:14 \xo*\xt Onger Akaba 23:2; Jeremaia 33:12\xt*\x*Egh da Israelɨn mɨghsɨabar ikɨva grazir aghuibar amam. Da nguazir aghuimɨn ikɨ avughsɨ deraghvɨra ikiam. \v 15 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ ghaze, kɨ uabɨ uan sipsipbagh eghuv dar ganam. Egh kɨ uabɨ men aku aghuvsazir danganir aghuimɨn mangam. \v 16 \x - \xo 34:16 \xo*\xt Maika 4:6; Matyu 18:12-14; Mak 2:17; Luk 5:32\xt*\x*Eghtɨ nan sipsipɨn taba oveghtɨ, kɨ mangɨ da buri da bativ ua da inigh izam. Egh sipsipɨn tintinibar ghueziba, kɨ ua dar aku izam. Eghtɨ taba ikuvigh duaba ikɨtɨ, kɨ dar duaba akɨr da nogham. Eghtɨ taba arɨmariaba ikɨtɨ, kɨ da akɨrightɨ da ua ghuamaghegham. Egh sipsipɨn mɨkarziba sara itiba ko sipsipɨn gavgaviba, kɨ dagh asɨghasigham. Guizbangɨra, kɨ guizɨn arazim damu, egh sipsipbagh eghuv dar ganam. \v 17 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kɨ vaghvagh ian araziba tuisɨgham, egh kɨ sipsipba vongɨn dar arɨgh, memeba vongɨn dar arɨgham. \p \v 18 “Ian marazi grazir aghuiba apava, naviba izefi, egha grazir ikiavɨra itiba, ia pura da dɨka da mɨrmɨri. Ia dɨpar dɨkɨriaba amegha gɨvagha, gɨn ia da dɨkabɨra dagh amima, da nedi. \v 19 Ezɨ nan sipsipɨn igharaziba, grazir ia dɨka mɨrmɨriziba apava, dɨpar ia dɨkabɨri negariba api. Ian arazir kam, a bar ikufi. \p \v 20 “Ezɨ datɨrɨghɨn, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn ia mɨgei: Ia oragh! Kɨ vaghvagh ian araziba tuisɨgh ia tuiragham. Egh ia sipsipɨn gavgavir mɨkarziba sara itiba kɨ vongɨn ia arɨgh, egh vongɨn sipsipɨn gavgaviba puvatɨzibar arɨgham. \v 21 Ia sipsipɨn gavgaviba itiba, ia zurara sipsipɨn gavgaviba puvatɨziba uan komba ko, uan dapaniba ko, uan namnabar da munamadima, da tintinibar zui. \v 22 Kamaghɨn amizɨ, kɨ uan sipsipba ia da da inightɨ, ia ua pazavɨra dar amuan kogham. Kɨ vaghvagh uan sipsipba tuisɨghɨva sipsipɨn aghuiba vongɨn dar arɨgh, egh sipsipɨn kuraba vongɨn dar arɨgham. \p \v 23 \x - \xo 34:23 \xo*\xt Akar Mogomem 7:17\xt*\x*“Kɨ uan ingangarir gumazim Devit, an ikɨzimɨn gumazitam amɨseveghtɨ, a sipsipbagh eghuvir gumazimɨn ikiam. Egh a deravɨra dar ganam. \v 24 \x - \xo 34:24 \xo*\xt Esekiel 37:24\xt*\x*Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ men Godɨn ikiam. Eghtɨ atrivitam, mati nan ingangarir gumazim Devitɨn mɨn me gativagh men ganam. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \v 25 \x - \xo 34:25 \xo*\xt Aisaia 11:6-9; Jeremaia 23:6; Hosea 2:18\xt*\x*Me navir amɨrizimɨn ikɨ deragh dapiagh ikɨsɨ, kɨ me ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim damuam. Me mɨsoghɨrarɨghamin asɨzir atiaba, kɨ bar ada gɨvagham, eghtɨ da ua men nguazimɨn ikian kogham. Guizbangɨra, nan sipsipba deravɨra ikɨva ruarir ekiabar dakuam. \p \v 26 “Kɨ deravɨra uan gumazamiziba ko nguazir nan mɨghsɨam avɨnizibar amuam. Egh amozir dughiamɨn, kɨ amozir avɨribar amutɨ da nguazim girɨ a damightɨ a bar deragham. \v 27 Eghtɨ men azenibar itir temeba ovɨziba ikiam. Eghtɨ azenibar dagheba otivam. Kɨ kantrin apanir nan gumazamiziba isa kalabuziabar mɨn me atɨzim, kɨ kantrin kamɨn dafarimɨn ua me inigh izam. Eghtɨ me bar moghɨra uan nguazibar deravɨra dapiagh ikiam. Egh dughiar kamɨn me fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 28 Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba ua me abɨnan kogham. Eghtɨ asɨzir atiaba ua me mɨsoghɨrarigh me aman kogham. Me deravɨra ikɨtɨ, tav ua me damutɨ me atiatingan kogham. \p \v 29 “Kɨ men nguazim damutɨ, dagheba bar deravɨram an aghungam. Eghtɨ mɨtiriaba gumazamizibar azir arazim, a gɨvagham. Eghtɨ kantrin igharaziba ua me dɨpovan kogham. \v 30 \x - \xo 34:30 \xo*\xt Esekiel 34:24; 37:27\xt*\x*Eghtɨ Israelia bar moghɨra fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God men God, egha me ko iti. Ezɨ me nan gumazamiziba, me Israelɨn ikɨzim. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei. \p \v 31 \x - \xo 34:31 \xo*\xt Onger Akaba 100:3; Jon 10:11\xt*\x*“Ia nan gumazamiziba, ia nan sipsipbar mɨn ikia, nan nguazimra iti. Ezɨ kɨ daghebar ian akuaghapa, ia geghuva, egha ian Godɨn iti. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ mɨkemegha gɨfa.” \c 35 \s God Idomia gasɨghasigham \p \v 1 \x - \xo 35:1-15 \xo*\xt Aisaia 34:5-17; 63:1-6; Jeremaia 49:7-22; Esekiel 25:12-14; Amos 1:11-12; Obadia 1:1-14; Malakai 1:2-5\xt*\x*Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, \v 2 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Seirɨn Mɨghsɨamɨn ganɨva, Idomɨn kantri ikuvighsɨ akam a gasɨva a mɨkɨm. \v 3 Egh gumazamizibav kɨm suam: \b \q1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam ghaze: \q2 Nɨ oragh! Seirɨn Mɨghsɨam, kɨ nɨn apanim gami. \q1 Kɨ uan agharim nɨn nguazimɨn amadagh nɨ damightɨ nɨ ikuvightɨ, \q2 gumazamiziba ko biziba nɨn puvatɨghtɨ, \q3 nɨ pura ikiam. \q1 \v 4 Kɨ nɨn nguibar ekiabar amightɨ da ikuvightɨ, \q2 gumazamiziba ko biziba dar puvatɨghtɨ, da pura ikiam. \q3 Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \b \p \v 5 “Ia Idomia fomɨra Israelian apanim gami, egha kɨ ivezir kuram me ganɨdir dughiamɨn, apaniba iza me mɨsozima, ia apanibar akuragha Israelia mɨsoghezɨ me ariaghire. \v 6 Kamaghɨn amizɨ, Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiar angamɨra itim, kɨ guizbangɨra ghaze, apaniba ian agɨntɨgh ia mɨsoghtɨma ia arɨmɨghiram. Ia fomɨra gumazamizibav sozi me ariaghirir arazimɨn atiatingizir puvatɨ, kamaghɨn amizɨ, datɨrɨghɨn apaniba ia mɨsueghtɨ ia arɨmighiram. \v 7 Kɨ Seirɨn Mɨghsɨam damightɨ, a danganir kɨnimɨn otoghtɨ, gumazamiziba ko biziba bar an puvatɨgham. Eghtɨ gumazamizir an mangɨgh zegh gamiba, kɨ bar me kuavaremeghtɨ, me ua ikian kogham. \v 8 Kɨ nɨn gumazamizibar kuabar amutɨ, da mɨghsɨabar pura tintinibar irɨv ikiam, egh uaghan danganir zariba ko daghurir dakeziba bar, men kuaba dagh izevegham. \v 9 Kɨ nɨn nguazim ko nguibar ekiabar amightɨ, da pura ikɨtɨ, gumazamiziba ko biziba ua dar aven ikian kogh kamaghɨra ikiam. Eghtɨ ia fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 10 “Ia kamaghɨn mɨgɨa ghaze, Juda ko Israelɨn kantrin nguazimning, ian nguazimning, eghtɨ ia aning gativagham. Ezɨ puvatɨ, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ men God, kɨ nguazir kamningɨn iti. \v 11 Kamaghɨn amizɨ, Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiar angamɨra itim, kɨ uan ziamɨn guizbangɨra mɨgei, kɨ ian arazir kuraba ikarvagham. Ia Israelian aghuagha men atara navir kuram men ikia pazavɨra me gami. Kamaghɨn amizɨ, kɨ arazir kurar kabara ikarvagh, dar ivezir kuram isɨ ia danɨngam. Kɨ tuavir kamɨn uabɨ isɨ Israelia akakaghtɨ, me nan arazir kɨ ia gasɨghasɨghamimɨn ganɨva, deravɨra na gɨfogham. \v 12 Eghtɨ ia Idomia kamaghɨn deravɨra fogh suam, kɨ Ikiavɨra God, kɨ orazima, ia Israelian mɨghsɨaba dɨpova akar kurabar kamaghɨn dav keme, ‘Israelian mɨghsɨaba ikuvigha bar gɨfa. Eghtɨ e datɨrɨghɨn kantrin kam inigh a gativagham.’ \v 13 Ia Idomia puv ifaghata uari fa akar kurabar na mɨgei. Kɨ ian mɨgɨrɨgɨar kaba baregha gɨfa. \v 14 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kɨ bar moghɨra ia gasɨghasɨghtɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba kamaghɨn ganigh bar akongegham. \v 15 Nan gumazamiziba, Israelɨn ikɨzim, ikuvigha itir dughiamɨn ia bar akonge. Kamaghɨra, ia Idomia, kɨ datɨrɨghɨn me batozir osɨmtɨzimɨn mɨrara bar moghɨra ia gasɨghasigham. Eghtɨ Seirɨn Mɨghsɨam ko ian kantrin danganiba, da danganir bar ikuvizibar mɨn otogham. Eghtɨ Israelia kamaghɨn fogh suam, kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 36 \rem NOTE: EZK 36:16-28 are lectionary verses. \s God deravɨra Israelia damuam \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei: O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Israelɨn mɨghsɨaba kamaghɨn me mɨkɨm: “O Israelian mɨghsɨaba, ia Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨam baragh. \v 2 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Nɨn apaniba akam nɨ gasɨ suam, ‘Bar dera! Mɨghsɨar ekiar kaba datɨrɨghɨn e dar ghuaviba ikegham!’ \p \v 3 “Kamaghɨn amizɨ, nɨ ikuvighsɨ dav kɨm. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn mɨgei: Israelɨn boroghɨn itir kantriba iza, ia ekɨarugha ia abɨnigha, ia gasɨghasigha ia inigha kantrin igharazibagh anɨngi. Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba ia dɨpova akar kurabar ia gasa ia mɨgei. \v 4 Kamaghɨn amizɨ, O Israelɨn mɨghsɨaba, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn ia mɨkɨmasa. Ian mɨghsɨaba ko, daghuriba ko, danganir zariba ko, danganir asɨghasɨghiziba ko nguibar ekiar akaraghiregha biziba bar puvatɨziba, kantrin igharazir Israelɨn boroghɨn itiba, ian biziba okɨava ia dɨpova akar kurabar ia mɨgei. \p \v 5 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei: Kɨ anɨngagharir ekiam avimɨn mɨn, kantri Idom ko kantrin igharazibar ikia, pamtem ia mɨgei. Ia zurara navir averiar kuraba ikia bar akongegha ghaze, kɨ pura bizim, egha nan nguazim ini. Egha nguazir kamɨn aven itir tuziba ko ruaribagh ifongegha uari bagh an biziba okemegha, dar ghuaviba ikiangi. \p \v 6 “Kamaghɨn amizɨ, nɨ Israelɨn nguazim gɨnɨghnɨgh a mɨkɨm suam: Ia mɨghsɨaba ko daghuriba ko danganir zariba, Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kamaghɨn ia mɨgei: Kantrin igharaziba ia dɨpova akar kurabar ia mɨgei, kamaghɨn amizɨ, kɨ uan anɨngagharir ekiam sara kamaghɨn ia mɨkɨmasava ami. \v 7 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam akam akɨrigha guizbangɨra mɨgɨa ghaze, Israelɨn boroghɨn itir kantriba, me uaghan igharaz darazi dɨpov akar kurabar me mɨkɨmam. \p \v 8 “Eghtɨ Israelɨn mɨghsɨaba, ia gisɨn temeba ua murɨva Israelɨn ikɨzim bagh uam ovɨziba ituam. Me bar kɨran oveghangɨn uamategh uan nguibabar izam. \v 9 O mɨghsɨaba, kɨ ia baghavɨra iti. Kamaghɨn amizɨ, kɨ deraghvɨra ian gantɨ, Israelia ian dagher azenibar ingaram. \v 10 Kɨ Israelɨn ikɨzim bar moghɨra me damightɨ, me bar avɨrasemegh ian ikiam. Eghtɨ me ua nguibar ekiaba ko danganir men apaniba asɨghasɨghizibar ingaram. \v 11 \x - \xo 36:11 \xo*\xt Jeremaia 31:27; Esekiel 35:9; 37:6; 37:13\xt*\x*Kɨ ian itir gumazamiziba ko asɨziba bar dar amightɨ, dar dɨbobonim mavanangam. Ian dɨbobonim bar ghuavanaboghtɨ, gumazamiziba bar avɨrasemegham. Kɨ ia damightɨ, gumazamiziba ian danganir mɨkebaba bar dar ikiam, mati ia fomɨra ikezɨ moghɨn ikiam. Eghtɨ ian dabirabim bar deragham, egh ia fomɨra ikezɨ dabirabim bar a gafiragham. Eghtɨ ia kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 12 Egh Israelia, nan gumazamiziba, kɨ men aku mangɨtɨ me ia dapiagh, deravɨra ikiam. Egh me ian ghuaviba ikegham. Eghtɨ ia men nguazibar mɨn ikiam. Egh ia ua men boribagh asɨghsɨghan kogham. \p \v 13 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Gumazamizir maba ghaze, ‘En nguazir kam, a gumazamiziba api, egha a guizbangɨra en boribagh asɨghasɨsi.’ \v 14 Ezɨ datɨrɨghɨn ikegh mangam, ia ua gumazamizibar aman kogham, egh ia uan boribagh asɨghasɨghan kogham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \v 15 Eghtɨ kantrin igharaziba, Israelɨn mɨghsɨaba dɨpova akar kurabar ua ia mɨkɨman kogham. Ia mɨghsɨaba datɨrɨghɨn, ua men aghumsɨzir akaba baraghan kogham. Egh ia ua uan kantrin gumazamizibar amutɨ, me arazir kuram bangɨn irɨghan kogham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \s God Israelia gamizɨ, // me gumazamizir igiabar oto \p \v 16 Egha Ikiavɨra Itir God uan akam isa na ganɨga ghaze, \v 17 “Nguazir kamɨn gumazim, Israelɨn ikɨzim uan nguazimɨn itir dughiamɨn, me arazir bar mɨzɨrɨzibagh amua, nguazir kam gasɨghasɨki. Me mati, amizim uan iakɨnir arɨmariabagh amua nan damazimɨn mɨze. \v 18 Me gumazir avɨrim mɨsoghezɨ me ariaghire. Egha me marvir guabar ziaba fe, egha uan nguazim gamizɨma, a nan damazimɨn bar mɨze. Kamaghɨn amizɨ, kɨ uan anɨngagharim me gingegha, ivezir kuram isa bar me ganɨngi. \v 19 Kɨ men arazir kurar me amizir kaba tuisigha da ikarvagha me batoghezɨ, me tintinibar kantrin igharazibar ghue. \v 20 Me tintinibar ghuezɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba men garima, me nan ziar bar zuezim gasɨghasɨgha ghaze, a pura ziar kɨnim. Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba ghaze, ‘Kar Ikiavɨra Itir Godɨn adarasi. A me gamizɨ, me an nguazim ategha gɨfa.’ \v 21 Ezɨ kɨ fo, Israelia ghuezir danganiba bar, kantrin kabar gumazamizibar tongɨn nan ziar bar zuezim dɨpovava a gasɨghasɨgha ghaze, a pura ziar kɨnim. Ezɨ kɨ uan ziam bagha oseme. \p \v 22 “Kamaghɨn amizɨ, nɨ akar kam Israelɨn ikɨzim danɨngigh: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgɨa ghaze: Ia kantribar gumazamizir igharazibar tongɨn itima, me ian gara nan ziar bar zuezim dɨpova a gasɨghasɨgha ghaze, a pura ziar kɨnim. Bizir gavgavir kɨ damuamin kaba, ia Israelɨn ikɨzim, kɨ ia gɨnɨghnɨgha dagh amir pu. Bar puvatɨ. Kɨ uan ziar ekiam baghavɨra nɨghnɨgha dar amuasa. \v 23 Kɨ uabɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei, Ia Israelia, ia Kantrin Igharazibar Gumazamizibar tongɨn, nan ziar ekiam gasɨghasɨgha ghaze, a pura ziar kɨnim. Eghtɨ kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar amightɨ, me ganigh fogh suam, kɨ uabɨ Ikiavɨra Itir God, ezɨ nan arazir kɨ ia gamiba, da bar moghɨra zue. Eghtɨ me ziar ekiam na danɨngam. \p \v 24 \x - \xo 36:24 \xo*\xt Aisaia 43:5-6; Esekiel 34:13; 37:21\xt*\x*“Bizir kɨ ia damuamin kam a kamakɨn, kɨ kantrin ia datɨrɨghɨn itibar, bar ia inigh izɨ ua ian nguazimra ia arɨgham. \v 25 Egh dɨpar dɨkɨriam inigh, ian dapanibagh isɨn a kavamang ian arazir kuraba batueghtɨ, ia nan damazimɨn bar zuegham. Egh ian arazir kurar ia marvir guaba fem bagh, ia rueghtɨ ia zuegham. \v 26 \x - \xo 36:26 \xo*\xt Sekaraia 7:12\xt*\x*\x - \xo 36:26-28 \xo*\xt Esekiel 11:19-20\xt*\x*Egh kɨ ian navir averiabar amightɨ da ua igiabar otivigham. Egh duar igiam ia datɨgham. Ian naviba faragha dagɨabar mɨn gavgafi. Kɨ datɨrɨghɨn ian navir kuraba batuegh nɨghnɨzir igiam isɨ ian navir averiabar arɨgham. \v 27 \x - \xo 36:27 \xo*\xt Esekiel 11:20; 37:14\xt*\x*Egh kɨ uan duam isɨ ia danɨngam, eghtɨ a ian navir averiabar ikiam. Egh ia fɨtɨ, ia deraghvɨra arazir kɨ ifongeziba ko bizir kɨ damuasa ia mɨkemezibar gɨn mangam. \v 28 Egh ia nguazir kɨ fomɨra ian inazir afeziabagh anɨngizir kamɨn ikiam. Egh ia nan gumazamizibaram otoghtɨ, kɨ ian Godɨn ikiam. \p \v 29 “Kɨ ian akuragh ia damutɨ, ia ua nan damazimɨn arazir mɨzɨrɨzibar amuan kogham. Kɨ ian dagher azenibar amightɨ, da dagher avɨriba ikiam. Eghtɨ dagheba otevir dughiaba ua ia bativan kogham. \v 30 Kɨ ian temer bebar amightɨ, da ovɨzir bar avɨriba ikɨ bar avɨrasemegham. Eghtɨ dagheba otevir dughiaba ua ia bativan kogham. Eghtɨ ia Kantrin Igharazibar Gumazamizibar damazimɨn uam aghumsɨghan kogham. \v 31 Egh ia uan arazir kurar ia amiziba ko arazir mɨzɨrɨzir kɨ aghuazibagh nɨghnɨgham. Egh arazir kurar kaba bangɨn, ia uari dar aghuaghɨva bar aghumsɨgham. \p \v 32 “O Israelɨn ikɨzim, ia kamaghɨn fogh, kɨ ian akurvaghasa arazir kabagh amir pu. Puvatɨ, kɨ uan ziar ekiam gɨnɨghnɨgha dagh ami. Kɨ kamaghsua, kɨ arazir kabar amutɨ, ia uan arazir kurabagh nɨghnɨgh bar osemegh aghumsɨgham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \p \v 33 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kɨ ian arazir kuraba batueghtɨ ia zueghamin dughiamɨn, kɨ ia ateghtɨ ia ua uan nguibar ekiabar ikɨva, ua danganir ian apaniba asɨghasɨghizibar ingaram. \v 34 Gumazamiziba faragha ian nguazir ikuvizibagh arua dar garima, da pura ikia bar mɨtemegha ruarir ekiabar mɨn gari. Eghtɨ kɨ dar amightɨ, ia ua dar ingarɨva oparam. \v 35 Eghtɨ me bar suam, manmagh amizɨ, nguazir kam faragha pura ikia ruarir ekiar mɨtiamɨn mɨn gari, egha datɨrɨghɨn, a deravɨram oto, mati Idenɨn azenim. Manmagh amizɨ, nguibar ekiar me akara asɨghasɨghizir bar ikuviziba, Israelia datɨrɨghɨn ua dar ingarigha, vaghvagha da avɨnigha dɨvazir gavgavibar ingari. Ezɨ gumazamizir bar avɨrim vaghvagha uam adar aven iti. \v 36 Eghtɨ kantrin ian boroghɨn ikiavɨra itiba fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ nguibar ekiar ikuviziba, kɨ ua dar ingari. Egha nguazir pura itiba, kɨrara uam ada opari. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn damuasa Akar Gavgavim gami. Guizbangɨra, kɨ dar amuam. \p \v 37 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kɨ Israelɨn ikɨzim ua men amamangatɨghtɨ, me uarir akurvaghsɨ ua nan azangsɨgham. Eghtɨ kɨ me damightɨ, men gumazamiziba sipsipɨn okoruar mamɨn mɨn, bar avɨrasemegham. \v 38 Me Jerusalemɨn ofa damuasa inigha izir sipsipbar mɨn, me bar avɨrasemegham. Eghtɨ Israelia ua ingaramin nguibar ekiar kabagh izɨvagham. Eghtɨ me kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 37 \rem NOTE: EZK 37:1-14 are lectionary verses \s Esekiel gumazamizibar agharir avɨrimɨn gari \p \v 1 Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim nan izezɨ, an Duam na inigha ghua danganir zarir mamɨn na atɨ. Danganir kam, gumazamizibar agharir avɨriba an iti. \v 2 Egha a na inigha, ga ghua danganir zarir kam garua, agharir pozir bar avɨrimɨn garima, agharir kaba bar mɨsigha ireghav iti. \v 3 Ezɨ a kamaghɨn nan azara, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ manmaghɨn nɨghnɨsi, agharir kaba, da ua gumazamizibar mɨn otivigh angamɨra ikiam, o puvatɨgham?” \p Ezɨ kɨ a mɨgɨa ghaze, “O Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, nɨ uabɨra fo, kɨ fozir puvatɨ.” \p \v 4 Ezɨ a kamaghɨn na mɨgei, “Nɨ nan akar kam agharir kabav kɨm suam: Ia agharir mɨdiariba, kɨ Ikiavɨra Itir God, ia nan akam baragh. \v 5 \x - \xo 37:5 \xo*\xt Onger Akaba 104:30\xt*\x*Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn agharir kabav gei: Kɨ amɨnim ia danɨngam, eghtɨ ia ua gumazamizibar mɨn otivigh angamɨra ikiam. \v 6 Kɨ agɨriba ko tuziba ia darɨgh, egh mɨkarzir inimɨn ian agɨriba ko tuzir kaba avegham. Egh kɨ ia damightɨ ia gumazamizibar mɨn otivightɨ, kɨ amɨnim ia danightɨ ia angamɨra ikiam. Eghtɨ ia deraghvɨra fogh suam, kɨ uabɨ kɨ Ikiavɨra Itir God.” \p \v 7 Ezɨ kɨ a mɨkemezɨ moghɨn amua, akam akuravɨra ikia orazima, Maia! Nɨgɨnir dafar kuram oto. Kɨ oraghavɨra itima, aghariba tɨngazi. Egha kɨ garima, aghariba uamategha uan danganibara ghua uariv tifi. \v 8 Egha gɨn kɨ agɨriba ko tuzibar garima, da uam agharibar poke, ezɨ dar mɨkarziba otivigha da avara. Ezɨ me gumazamizibar mɨn otifi, ezɨ amɨnim men aven ghuzir puvatɨ. \p \v 9 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn na mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ kamaghɨn amɨnim mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ Akar Gavgavim amɨnim ganɨga ghaze: Nɨ nguazir kamɨn otevir 4pla bar dar ikegh izɨ mɨkarzir kɨnir kabar aven mangɨtɨ, me uamategh angamɨra ikiam.” \v 10 \x - \xo 37:10 \xo*\xt Akar Mogomem 11:11\xt*\x*Ezɨ kɨ an akar kam akurima, amɨnim mɨkarzir kuar kabar aven zuima, me angamɨra itir ikɨrɨmɨrim inigha, bar moghɨra tuifi. Me gumazamizir bar avɨrim oto. Ezɨ men dɨbobonim bar ghuavanabo. \p \v 11 Ezɨ a kamaghɨn na mɨgei, “Nguazir kamɨn gumazim, Israelɨn ikɨzim, mati agharir mɨsɨngizibar mɨn aremezɨ moghɨn iti. Egha me zurara ghaze: En aghariba mɨsigha gɨfa. E ua deraghvɨra ikian kogham. Egh e bar gɨvagham. \v 12 Kamaghɨn amizɨ, nɨ nan akam me mɨkɨnasa kɨ ifonge, egh kamaghɨn me mɨkɨm suam: O nan gumazamiziba, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ ian gumazir kuaba afezir mozibagh kuigh, ia inigh azenan izegh, egh ia inigh ua Israelian nguazimɨn mangam, kar ian nguazim. \v 13 O nan gumazamiziba, dughiar kɨ ian mozibagh kuigh ia feghamimɨn, ia deraghvɨra fogh suam, kɨ uabɨ kɨ Ikiavɨra Itir God. \v 14 \x - \xo 37:14 \xo*\xt Esekiel 36:27\xt*\x*Egh kɨ uan Duam ia danightɨ, ia angamɨra ikiam. Eghtɨ kɨ ua ian aku ian nguazimra mangam, eghtɨ ia an ikɨ deraghvɨra ikiam. Eghtɨ kɨ kamaghɨn damuamin dughiamɨn, ia deraghvɨra fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn damuasa Akar Gavgavim gami. Guizbangɨra, kɨ dar amuam.” \s Israelia kantrin vamɨran otogham \p \v 15 Ikiavɨra Itir God ua na mɨgɨa ghaze, \v 16 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ ter araritam inigh akar kamɨn an osirigh: ‘Kar Judan adarazi ko Israelian igharazir me ko itiba, men ter ararim.’ Egh nɨ ter ararir igharazitam inigh akar kamɨn an osirigh, ‘Kar Josepɨn adarasi, me Efraimɨn anabamɨn gumazamiziba ko Israelian me ko iti adarazir ter ararim.’ \p \v 17 “Egh nɨ ter ararir kamningɨn ruaghatevimning uaghara uan dafarimɨn aningɨn suiragh, egh aning isafuraghtɨ, aning ter ararir vamɨran mɨn ikɨ. \v 18 Eghtɨ nɨn gumazamiziba nɨn azaragham, bizir kamɨn mɨngarim manmakɨn? \v 19 Eghtɨ nɨ kamaghɨn mɨkɨm: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia gan! Ter ararir kam, a Josepɨn adarazir ababanim gami, me Efraimɨn anabamɨn gumazamizir Israelia ko itiba, men ter ararim, kɨ a inigh, Judabar ter ararim sara isafuragham. Egh aning damightɨ aning nan dafarimɨn ter ararir vamɨran mɨn ikiam. \p \v 20 “Nɨ uan dafarimɨn osizirim itir ter ararimning uaghara aningɨn suiraghtɨ, gumazamiziba aningɨn ganam. \v 21 \x - \xo 37:21 \xo*\xt Esekiel 36:24\xt*\x*Eghtɨ nɨ me mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Israelia ghua kantrin igharazibar tongɨn itibar aven, kɨ me akuvagh, me inigh ua men nguazimɨn izam. \v 22 Kɨ me damightɨ me kantrin vamɨran otogh uan nguazimɨn ikiam. Eghtɨ Israelɨn mɨghsɨabar pɨn, atrivir vamɨrara me gativagh men ganam, eghtɨ me bighan kogh ua kantrin pumuningɨn ikian kogham. \v 23 Me ua aseba ko bizir kɨ aghuazibar ziaba fan kogh, nan damazimɨn mɨzeghan kogham. Egh arazir kurabar amuan kogham. Kɨ men akuragh arazir kurar me amibar me fɨrightɨ, me ua uarigh asɨghasɨghan kogham. Kɨ me damightɨ me nan damazimɨn zuegham. Dughiar kamɨn, me nan gumazamizibar ikɨtɨ, kɨ men Godɨn ikiam. \v 24 \x - \xo 37:24 \xo*\xt Esekiel 34:24\xt*\x*Eghtɨ nan ingangarir gumazim Devit, an ikɨzimɨn tongɨn gumazitam men atrivimɨn ikiam. Me bar uari inigh atrivir vamɨran apengan ikɨtɨ, a uabɨra me geghuvam, mati sipsipba geghuvir gumazim deravɨra uan sipsipbagh eghufi. Dughiar kamɨn, me deraghvɨra arazir kɨ ifongeziba ko bizir kɨ damuasa me mɨkemezibar gɨn mangam. \v 25 Me nguazir kɨ uan ingangarir gumazim Jekop ganɨngizimɨn aven ikiam. Kar nguazir men inazir afeziaba ikezim. Me uan boriba ko men gɨn otivamin ovavir boriba, me zurara nguazir kamɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. Nan ingangarir gumazim, Atrivim Devit, an ikɨzimɨn gumazitam me gativagh men gan mamaghɨra ikiam. \v 26 Kɨ me ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim damightɨ a ikɨ mamaghɨra ikiam. Me Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn gɨn mangɨ navir amɨrizim ko dabirabir aghuim ikiam. Eghtɨ kɨ deravɨra me damuam. Kɨ me damightɨ, me ekɨva bar avɨrasemegham. Egh kɨ uan Dɨpenim men tongɨn anetɨghtɨ, a ikɨ mamaghɨra ikiam. \v 27 \x - \xo 37:27 \xo*\xt 2 Korin 6:16; Akar Mogomem 21:3\xt*\x*Nan Dɨpenim men tongɨn ikɨtɨ, kɨ men Godɨn ikɨtɨ, me nan gumazamizibar ikiam. \v 28 Nan Dɨpenim zurara men tongɨn ikiam, eghtɨ kantriba bar kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ Israelia ginaba, eghtɨ me na baghvɨra ikiam.” \c 38 \ms Atrivim Gokɨn Eghaghanim \mr (Sapta 38--39) \s Ikiavɨra Itir God, mɨgɨrɨgɨam Atrivim Gokɨn iti \p \v 1 Ikiavɨra Itir God kamagh na mɨgɨa ghaze, \v 2 \x - \xo 38:2 \xo*\xt Akar Mogomem 20:8\xt*\x*“O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Atrivim Gok mɨkɨm. Gok, a Magokɨn nguazimɨn gumazim. A Mesekɨn kantri ko Tubalɨn kantri, aningɨn atrivir faragha zuim. Nɨ ikuvighsɨ a mɨkɨm. \v 3 Nɨ kamaghɨn a mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn nɨ mɨgei: O Gok, nɨ Mesekɨn kantri ko Tubalɨn kantri, aningɨn atrivir faragha zuim. Kɨ nɨn apanim gami. \v 4 \x - \xo 38:4 \xo*\xt Aisaia 43:17; Esekiel 39:2; Daniel 11:40\xt*\x*Kɨ nɨ damightɨ nɨ ighɨghɨregham, eghtɨ nɨ ko nɨn mɨdorozir gumaziba bar, kɨ akezibar ian aghozibar aghuigh, ia gekuigh ia inigh mangɨgham. Nɨn hoziaba, ko hoziabagh isɨn apiaghiri gumaziba, ko mɨdorozir gumazir uan mɨdorozir biziba ateriba, ko mɨdorozir gumazir oraba ko mɨdorozir sabar itir bar avɨrim, kɨ bar ia gekuigh ia inigh mangam. \v 5 Ezɨ Persian kantri ko Itiopian kantri ko Libian kantrin mɨdorozir gumaziba bar ia ko iti. Egha me bar oraba ko mɨdorozimɨn dapanir asuaba iti. \v 6 Ezɨ kantri Gomerɨn mɨdorozir gumaziba ko, kantri Bet Togarman notɨn amadaghan itir mɨdorozir gumaziba, me uaghan ia ko iti. Ezɨ ikɨzir igharazir avɨriba uaghan ia ko iti. \v 7 Atrivim Gok, nɨ mɨdorozim bagh biziba akɨr. Egh mɨdorozir gumazir nɨ ativaziba, me uari akuvagh uaghan mɨdorozim bagh uari akɨr. Eghtɨ nɨ deraghvɨra me geghuv. \v 8 Nɨ dughiar ruarimɨn mɨzuam mangɨtɨ, gɨn dughiar abuananamɨn kɨ nɨn diagh nɨ amadaghtɨ, nɨ kantri Israel bagh mangam. Kantrin kam bar fomɨra mɨdorozimɨn aven ikuvigha dughiar ruarimɨn gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mɨn iti. Ezɨ kɨ an gumazamiziba kantrin igharazibar tongɨn me akuvagha me inigha uamategha men nguazimɨn izezɨ, me datɨrɨghɨn navir amɨrizimɨn uan nguazir mɨghsɨabar iti. Gɨn izamin dughiam otoghtɨ, nɨ mangɨ kantrin kam mɨsogham. \v 9 Nɨ uan mɨdorozir gumaziba ko, kantrin igharazibar mɨdorozir gumaziba, ia nguazir kamɨn gumazamizir kabav soghsɨ mangam. Ia amozir ekiam ko ghuariam mɨtarmegha izi moghɨn, men nguazim avaragham. \p \v 10 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn Gok mɨgei: Dughiar kam otoghtɨ, nɨghnɨzir taba nɨ bativtɨ nɨ arazir kuratabar amusɨ nɨghnɨgh, dar amuamin tuaviba buriam. \v 11 Nɨ suam: Kantrin kamɨn gumazamiziba navir amɨrizimɨn ikiava deravɨra iti. Men nguibar ekiaba bar, dɨvazir gavgavir da avɨniziba ko tiar akar gavgaviba puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, kɨ pura aven mangɨ me korogham. \v 12 Men nguibar ekiaba faragha ikuvizɨ, me kantrin igharazibar ikegha uari akuvagha uan nguazimɨn ize. Egha me datɨrɨghɨn, bulmakauba ko biziba ikiava nguazir kamɨn kantribar tongɨra iti. Eghtɨ nɨ mangɨ me gasɨghasɨgh men biziba okemegh da inigh mangɨ. \v 13 Eghtɨ kantri Seba ko kantri Dedanɨn gumazamiziba, ko kantri Spenɨn dagɨaba bagha ingarir darazi ko, an mɨdorozir gumazir igiaba bar, me izɨ kamaghɨn nɨ mɨkɨmam: Nɨ ti biziba okɨmasa ize. Nɨ ti uan mɨdorozir gumazir avɨriba akuvagh izɨ, egh me korogh men bizibagh asɨghasɨgh men silva ko gol ater, men bulmakauba ko men bizir aghuir avɨriba inigh mangasa. \p \v 14 “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ nan akam an gun Atrivim Gok mɨkɨm suam, ‘Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Nɨ gantɨ, nan gumazamiziba Israelia deravɨra dapiagh ikiam. Eghtɨ nɨ dughiar kamra dɨkavigh me bagh mangɨ. \v 15 Nɨ saghon notɨn amadaghan ikegh, uan mɨdorozir gumazir gavgavir avɨrir dafam inigh Israelia mɨsoghsɨ izam. Mɨdorozir gumazir avɨrir kaba, me kantrin igharazir avɨribar tongɨn ikegh izɨ, egh me bar hoziabar apiagh nɨ ko izam. \v 16 Nɨ nan gumazamiziba Israelian apanim damusɨ izam, mati amozir ekiamɨn ghuariar pɨzim me avara. Dughiar abuananam otoghtɨ, kɨ nɨ isɨ uan nguazim mɨsoghsɨ nɨ amadagham. O Gok, kɨ kamaghsua, nɨ damighamin arazir kamɨn, kɨ uabɨ isɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar akagham, eghtɨ me na gɨfogh suam, kɨ Godɨn bar zuezim. \v 17 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Fomɨra nan ingangarir gumaziba, kar nan akam inigha izir gumaziba, kɨ me mɨkemezɨ, me ikiangsɨzir akaba Israelia ganɨga ghaze: Kɨ gɨn izamin dughiatamɨn apaniba amadaghtɨ me Israelia gasɨghasɨgham. Ezɨ Gok, nɨ apanir kam, ezɨ dughiar kam izi.’ ” \s God pazavɨra Atrivim Gok damuam \p \v 18 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Atrivim Gok Israelɨn nguazim mɨsoghamin dughiamɨn, nan anɨngagharim puvɨra dɨkavigham. \v 19 Kɨ atarɨva navir kuram ikɨ, nan anɨngagharim avimɨn mɨn na dɨkavtɨ, kɨ kamaghɨn mɨkɨm suam: Kɨ mɨkɨmkɨzir ekiam amadaghtɨ, a Israelɨn nguazimɨn otogh a ginobaghnobagham. \v 20 Ongarimɨn itir osiriba, ko overiamɨn itir kuaraziba, ko nguazimɨn itir asɨzir ekiaba ko doziba, ko gumazamizir nguazir kamɨn itiba, da bar nan damazimɨn puvɨra akongɨva atiatingam. Mɨghsɨaba irɨtɨ danganir kuraba bɨghiram, eghtɨ nguibar ekiaba avɨnizir dɨvaziba akarighiram. \v 21 Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kɨ mɨdorozir ekiam damightɨ, a nan mɨghsɨabar tongɨn Atrivim Gok gasɨghasɨgham. Eghtɨ an mɨdorozir gumaziba uan mɨdorozir sababar uari uariv soghɨrarɨgham. \v 22 Kɨ Atrivim Gokɨn araziba tuisɨgh pazavɨra a damightɨ arɨmariar kuraba a giram. Eghtɨ mɨdorozimɨn aven an mɨdorozir gumazir ovengezibar ghuziba emɨr ivemaram. Eghtɨ kɨ amozir dafar kuraba, ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba, ko avim, ko salfan dagɨar avir bar puvɨra isim amadaghtɨ, da a ko an mɨdorozir gumaziba, ko gumazamizir an akurazibagh isɨn iram. \v 23 Arazir kamɨn, kɨ uabɨ isɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar akaghtɨ me fogham, kɨ Godɨn bar zuezim, egha kɨ ziar ekiam iti. Eghtɨ me fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.” \c 39 \s Ikiavɨra Itir God Atrivim Gok abɨra \p \v 1 “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ nan akamɨn gun Atrivim Gok mɨkɨm: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: O Gok, nɨ Mesekɨn kantri ko Tubalɨn kantri, aningɨn atrivir faragha zuim, nɨ oragh! Kɨ nɨn apanim gami. \v 2 Kɨ nɨ giraghtɨ nɨ bar saghon mar notɨn amadagham ikegh izɨ, Israelɨn mɨghsɨabar otoghɨva Israelia mɨsoghsɨ izam. \v 3 Eghtɨ kɨ nɨn agharir kɨriamɨn suirazir barir pim ko, nɨn agharir guvimɨn itir baribav sueghtɨ da iregham. \v 4 Eghtɨ Gok, nɨ uan mɨdorozir gumaziba ko nɨn akurazir darasi, ia Israelɨn mɨghsɨabar arɨghiregham. Eghtɨ ian kuaba, kuarazir guar avɨriba, ko asɨzir atiaba dar amam. \v 5 Ia arɨmɨghiregh azenara nguazim gireghɨv ikiam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 6 “Kɨ Magokɨn nguazim ko ongarir dadaribar deravɨra apiaghav itir gumazamiziba avim me datɨgham. Eghtɨ me bar moghɨra fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God. \p \v 7 \x - \xo 39:7 \xo*\xt Esekiel 36:20; 38:16; 38:23\xt*\x*“Kɨ kamaghɨn damightɨma, nan gumazamiziba Israelia, nan ziar bar zuezim gɨfogham. Kɨ ua uan ziar bar zuezim damightɨ, me uam aghumsɨzim na danɨngan kogh, egh kamaghɨn mɨkɨman kogham, a pura bizim. Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba kamaghɨn fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, Israelian Godɨn bar zuezim. \p \v 8 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ ghaze: Dughiar kɨ mɨkemezim, a kɨran oveghangɨn otogham. Bar guizbangɨra, dughiar kam zuamɨram otoghtɨ, kɨ bizir kabar amuam. \v 9 Gumazamizir Israelɨn nguibar ekiabar aven itiba, me uan nguibaba ategh mangɨ mɨdorozir bizir apaniba pura taghizɨ itiba iniam. Kar men oraba ko, barir piba ko, barir afuziba ko, afuzir ruariba ko, mɨdorozir ifaniba. Me dazibar mɨn dar avibar arɨgh mangɨ 7plan azenibar tugham. \v 10 Egh me ua 7plan azenir kabar ua ruariba ko, tuzibar dazibar kuan kogham. Me avibar arɨghsɨ mɨdorozir bizir kabar ikɨziba ater mangɨ dar avibar arɨgham. Gumazir men biziba okemeziba, Israelia kamaghɨra, me ikaragh men biziba okemegham. Apanir men bizibagh asɨghasɨghiziba, Israelia uaghan me ikaragh men bizibagh asɨghasɨgham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \s Gokɨn mɨdorozir gumaziba afamin nguazim \p \v 11 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, “Bizir kaba bar otivightɨma, kɨ Israelɨn nguazimɨn Gok afɨsɨ nguazim a danigham. Danganir kam, Amangsɨzim Itir Dɨpar Akaremɨn aruem anadi naghɨn danganir zarimɨn ikiam, egh gumazamizir mangɨgh izegh gamibar tuavim apɨrigham. Me gɨn Gok uan mɨdorozir gumaziba ko, danganir zarir kamɨn bar me afam. Egh me ziar kam a darɨgham, ‘Gokɨn Mɨdorozir Gumazibar Danganir Zarim.’ \v 12 Israelɨn ikɨzim, 7plan iakɨnibar gumazir kuaba afir ingangarim damu mangɨ gɨvaghtɨ, nguazim ua deragh zuegham. \v 13 Israelɨn nguazimɨn itir gumazamiziba bar, gumazir kuar kabar afamin ingangarim damuam. Dughiar kamɨn, kɨ uan ziar ekiam ko gavgavim men akaghtɨ me nan ziam fam. Egh me uaghan, uan kuabar afamin ingangarir kam bangɨn ziar ekiam iniam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \v 14 Me gumaziba amɨseveghtɨ, me mangɨ nguazim daru gumazir kuar nguazimɨn ikiavɨra itiba buri, da isɨ mozibar afam. Me kamaghɨn damightɨ, nguazim ua zuegham. Me 7plan iakɨnibar kamaghɨn kuaba buriamin ingangarim damuam. \v 15 Me Israelian nguazimɨn averiam zurara mavanaboghɨn izɨghirɨgh damuva agharitabar apigh, egh ifevim damigh ababanimɨn mɨn dar boroghɨn anesaragham. Eghtɨ gumazir kuaba afiba izɨ, agharir kaba inigh mangɨ Gokɨn Mɨdorozir Gumazibar Danganir Zarimɨn dar afam. \v 16 Eghtɨ nguibar ekiar tam danganir kamɨn boroghɨn ikiam. Eghtɨ me ziar kam a darɨgham, ‘Mɨdorozir Gumazir Bɨzir Ekiam.’ Me kamaghɨn ingangarir kam damightɨ nguazim ua deragh zuegham. \p \v 17 \x - \xo 39:17-20 \xo*\xt Akar Mogomem 19:17-18\xt*\x*“Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze: O nguazir kamɨn gumazim, kɨ kamaghsua, nɨ kuarazir guar avɨriba ko, asɨzir atiar tintinibar itiba bar dar diaghtɨ, me izɨ uari akuvagh ofan kɨ me bagh damuamin kam amɨ. Kar Israelɨn mɨghsɨabar isar bar ekiam. Da izɨva gumazir kuar kabar tuzibar amɨva dar ghuzim dozam. \v 18 Ia izɨva mɨdorozir gumazir bar gavgavir kabar tuziba amɨva, men ghuziba dozam, mati me Basanɨn Distrighɨn itir sipsipba ko, memeba ko, bulmakaun mɨkarziba sara itiba ofan mɨn ada api. \v 19 Kɨ ofa damuasa ami moghɨn gumazir kabav soghɨrarightɨ, kuaraziba ko asɨziba izɨ dar tuzibar amɨva naviba bar izevegham, egh men ghuzibar amɨ mangɨ mati, me dɨpar onganiba apava ongani. \v 20 Me izɨ nan dagher dakozimɨn hoziaba ko, dagh apiaghirir gumaziba ko, mɨdorozir gumazibar tuzibar amɨ mangɨ bar izevegham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \s Ikiavɨra Itir God, ua Israelia inigham \p \v 21 Ikiavɨra Itir God ua mɨgɨa ghaze, “Kɨ gumazamizibar arazir kuraba ikarvagh ivezir kuram me danɨngam. Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba dughiar kamɨn nan gavgavir ekiamɨn ganigh fogham, egh ziar ekiam na danɨngam. \v 22 Egh dughiar kamɨn ikegh mangɨ dughiaba bar, Israelɨn ikɨzim kamaghɨn deragh fogham, Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ men God. \v 23 Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, kɨ Israelɨn ikɨzim gamizir bizir mɨngarim gɨfogham. Dughiar kamɨn Israelia nan akam batuegha arazir kurabagh ami. Kamaghɨn amizɨ, me kantrin igharazimɨn kalabuziabar mɨn ghue. Ezɨ kɨ akɨrim ragha me gasaragha me ataghizɨma, apaniba me abɨra mɨdorozibar me mɨsogharɨki. \v 24 Me arazir mɨzɨrɨzir bar kurabagh ami. Ezɨ kɨ akɨrim ragha me gasarazɨ, me uan arazir kurar kabar ivezim ini. \p \v 25 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Jekopɨn ovavir borir kantrin igharazibar kalabuziabar mɨn itiba, kɨ datɨrɨghɨn men apangkuvigh ua me inigh, men ikɨzim damightɨ me ua deragham. Egh kɨ uan ziar zuruzim deragh an gantɨ, gumazitam anebɨraghan kogham. \v 26 Israelia ua deraghvɨra uan nguazimɨn ikɨtɨ, gumazitam ua me damutɨ, me atiatingan kogham. Egha me faragha akɨrim ragha na gasaragha amizir arazir kurabagh nɨghnɨgh, aghumsɨzir ekiam iniam. \v 27 Kɨ apanibar kantribar tongɨn ua uan gumazamiziba inigh izam. Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, kɨ Israelia gamizir bizir kamɨn ganigh fogh suam, nan araziba bar zuegha dera. \v 28 Eghtɨ Israelia kɨ me gamizir bizibagh nɨghnɨgham. Kɨ me amadazɨ me ghua kantrin igharazibar kalabusɨn mɨn itima, kɨ ua me akuvagha me inigha men nguazimɨn ize. Kɨ men tav ateghtɨ, a kantrin kabar aven ikɨvɨra ikian kogham. Eghtɨ me kamaghɨn fogham, kɨ Ikiavɨra Itir God, men God. \v 29 Kɨ uan Duam isɨ Israelɨn ikɨzim gingegham, egh uam akɨrim ragh me gasaraghan kogham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme.” \c 40 \ms God, gɨn kantri Israelɨn otivamin bizir aghuibar Esekielɨn akakasi \mr (Sapta 40--48) \s Ikiavɨra Itir God Esekiel inigha Jerusalemɨn ghu \rem We used you tube videos showing model's of Ezekiel's temple, to understand how to talk about the different parts of the temple which he is describing and measuring: https://www.youtube.com/watch?v=YNmERZkT6JM \p \v 1 E kalabuziabar mɨn itima, azenir namba 25 otozɨ, an iakɨnir faragha zuimɨn, an dughiar namba 10ɨn, Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim na avara. Kar apaniba Jerusalemɨn nguibar ekiam inigha gɨvazɨ, an azenir namba 14ɨn gɨn otozɨ dughiam. Dughiar kamra Ikiavɨra Itir God uan Duamɨn aven na inigha Jerusalemɨn ghu. \v 2 \x - \xo 40:2 \xo*\xt Akar Mogomem 21:10\xt*\x*Ezɨ kɨ irebamɨn mɨn garir bizimɨn garima, God na isa Israelɨn nguazimɨn ghua mɨghsɨar mamɨn bar pɨn na atɨ. Ezɨ kɨ garima bizir mam sautɨn amadaghan mɨghsɨar kamɨn ikia, mati nguibar ekiamɨn mɨn gari. \v 3 \x - \xo 40:3 \xo*\xt Akar Mogomem 11:1; 21:15\xt*\x*A na inigha bar roghɨra ghuzɨ, kɨ garima gumazir mam brasɨn mɨn taghtasi. A dɨvazimɨn tiar akar mamɨn mɨriamɨn tughav ikia bizibar abarir aghorim ko, bizibar abarir benim, uan dafarimɨn aningɨn suiraghav iti. \p \v 4 Egha gumazir kam kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, “Nguazir kamɨn gumazim, nɨ gan! Deraghvɨra kuarim atɨgh! Akar kɨ nɨ mɨgeiba baragh! God bizir kam bagha nɨ inigha ize, kamaghɨn amizɨ, nɨ deraghvɨra bizir kɨ nɨn akakaghamibar gan. Egh nɨ gɨn mangɨ bizir kabar gun Israelian ikɨzim mɨkemegh.” \s Esekiel aruem anadi naghɨn itir dɨvazimɨn tiar akamɨn gani \p \v 5 \x - \xo 40:5-49 \xo*\xt 1 Atriviba 6:1-38; 2 Eghaghaniba 3:1-9\xt*\x*Kɨ ganizir bizir kam, a Godɨn Dɨpenim, ezɨ dɨvazir mam anevɨni. Gumazir kam uan bizibar abarir aghorim inigha dɨvazimɨn abari. Aghorir kamɨn ruarim 3 mitan tu. Ezɨ dɨvazir kamɨn tuirivimɨn ababanim a 3 mitan tu, ezɨ a mɨtemezir ababanim 3 mitan tu. \v 6 Egha a tiar akar aruem anadi naghɨn itimɨn ghu. A dagɨar adɨrɨziar itariba dɨka ghuanaga aven zuir danganimɨn tiar akamɨn gara an abari. Ezɨ aven zuir tuavimɨn ruarimɨn ababanim 3 mitan tu. \v 7 An aven ghua garima, gumazir dɨvazimɨn garibar danganir mɨzuariba vong ko vongɨn sara iti. Egha dar aroziba ko ruariba bar moghɨra, 3 mita, 3 mitan tu. Ezɨ danganir kaba abɨghizir bɨrim, an arozimɨn ababanim, 2 mita ko akuamɨn tu. Danganir kabagh itagh sɨvagh mangɨ, aven zuir tuavim iti, an tiar akam Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven amadaghan gari. Gumazir kam danganir muziarir bar aven zuimɨn ruarimɨn abari, ezɨ an ababanim 3 mitan tu. \v 8-9 Ezɨ an aven zuir tuavir kamɨn azuarir dozimɨn abarima, an arozimɨn ababanim 4 mitan tu. Azuarir dozimɨn mɨriamningɨn bɨrimning vong ko vongɨn ikia, aningɨn arozim 3 mitan tu. Azuarir dozimɨn vongɨn, tiar akar Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven amadaghan gari. Gumazir kam ghua tiar akar kamɨn mɨriamɨn vong ko vongɨn itir guarir akɨnimningɨn arozimningɨn abarima, aningɨn ababanim uaghara 1 mitan tu. \p \v 10 Gumazir dɨvazimɨn garibar danganir muziarir 6pla, da aven zuir tuavimɨn mɨriamningɨn iti. Ezɨ danganir kabar ababaniba vaghvagha magh ghue. 3pla vongɨn itima, 3pla vongɨn iti. Ezɨ guarir akɨnir dar tongɨra itibar ababaniba, uaghan uaghara ghu. \v 11 Egha gumazir kam gɨn uamategha ghua tiar akar aven mangamimɨn abari. Ezɨ tiar akamɨn arozim uabɨ 6 mita ko akuamɨn tu. Eghtɨ me tiam kuamin dughiamɨn, an arozimɨn ababanim 5 mitan tu. \v 12 Ezɨ dɨvazimɨn garir gumazibar danganir muziariba, da bɨrir oteviba iti. Dar tuiriviba 50 sentimita, ezɨ dar aroziba uaghan 50 sentimita. Ezɨ danganir kabar ruariba ko aroziba uaghara magh ghuegha, 3 mitan tu. \v 13 Gumazir kam, dɨvazimɨn garir gumazibar danganir mamɨn aven gɨrakɨrangɨn ikegha, an abaragha ghua vongɨn itir danganir mamɨn akɨrangɨn tu. Ababanir kam 12 mita ko akuamɨn tu. Ababanir kam, a dɨpenir siriamɨn, otevir mamɨn ikegha ghua vongɨn otevir mamɨn tuzimɨn ababanim, an mɨrara ghu. \v 14 Egha gumazir kam gɨn ghua azuarir dozimɨn abari. An tuirivim 10 mitan tu. Ezɨ tiar akar vongɨn azuarir dozimɨn itim, an mɨriamningɨn guarir akɨnir pumuning iti, egha a bar ghua Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven ghua, uari akuvir danganim oto.\f + \fr 40:14 \fr*\ft Me Hibrun akam kagh deragha a mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \v 15 Ezɨ Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn azenan itir tiar akamɨn ikegha, bar aven ghua azuarir dozimɨn vongɨn otozimɨn ruarim, 25 mitan tu. \v 16 Ghuriar kaba bar moghɨra, winduan doziba iti. Ezɨ gumazir dɨvazimɨn garibar danganibar bɨriba, da bar winduaba iti. Egha dar guarir akɨniba, mɨsizibar mɨn garir temem detɨn nedaziba iti. \s Esekiel, dɨvazimɨn aven danganir ekiar uari akuvimɨn gari \p \v 17 Egha gumazir kam na inigha ga danganir kaba ategha, Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven ghua 30plan danganir muziarir igharazibar garima, da dɨvazir ekiar kamɨn pueghav iti. Me fomɨra dagɨar avɨriba isa nguazim gatɨgha daruamin danganimɨn ingari. Daruamin danganir kam, danganir muziarir kabar guamɨn ikia dɨvazir ekiar kamɨn averiam bar an avɨni. \v 18 Egha daruamin danganir kam bar ghua Dɨpenim avɨnizir dɨvazir tiar akaba itibar tu. Daruamin danganir kamɨn ruarimɨn ababanim, tiar akabar arozibar ababaniba ko magh ghue. Ezɨ uari akuvir danganir ekiar kam vazimɨn itima, Godɨn Dɨpenim pɨn iti. \v 19 Danganir uari akuvir ekiar kam, bar moghɨra dɨvazir namba 2 anevɨni. Dɨvazir namba 2ɨn kam, Godɨn Dɨpenim an aven iti. Dɨvazir namba 2ɨn kamɨn aven, uari akuvir danganir igharazim ikia, egha a mong pɨn iti. Ezɨ namba 2ɨn dɨvazir kamɨn aruem anadi naghɨn, tiar akar mam iti. Ezɨ gumazir kam nguazir dɨvazir kamningɨn tɨzimɨn itimɨn abari. An azenan itir dɨvazir ekiamɨn tiar akamɨn ikegha ghua, aven itir dɨvazir namba 2ɨn tiar kamɨn tu. Ezɨ nguazir kamɨn ababanim, 50 mitan tu. \s Esekiel notɨn amadaghan itir tiar akamɨn gari \p \v 20 Ezɨ gumazir kam dɨvazir ekiar notɨn amadaghan itir tiar akamɨn abanasa zui. Egha tiar akamɨn ruarim ko arozimɨn abari. \v 21-22 Ezɨ notɨn amadaghan itir tiar akam, an danganir muziarir 6pla iti, 3pla vongɨn itima 3pla vongɨn iti. Tiar akar kam ko, an danganir muziariba ko, bɨriba ko, azuarir dozim ko, winduan doziba ko, temer aghuibar nedaziba, dar ababaniba aruem anadi naghɨn itir tiar akamɨn danganiba ko magh ghue. Tiar akamɨn danganibar arozimɨn ababanim 12 mita ko akuamɨn tu. Ezɨ an ruarimɨn ababanim, 25 mitan tu. Ezɨ tiar akar kamɨn adɨrɨziar dɨkɨ mavanangamim, ighuvir 7pla iti, eghtɨ me da dɨkɨ pɨn mavanang an azuarir dozimɨn aven mangam. \v 23 Ezɨ notɨn amadaghan itir dɨvazir ekiamɨn tiar akam, an vongɨn, namba 2ɨn dɨvazimɨn tiar akar mam iti. Aning aruem anadi naghɨn itir tiar akamning ko magh ghu. Ezɨ gumazir kam tiar akar kamningɨn tɨzimningɨn itir nguazimɨn abari. An azenan itir dɨvazir ekiamɨn tiar akamɨn ikegha ghua aven itir dɨvazir namba 2ɨn tiar kamɨn tu. Ezɨ nguazir kamɨn ababanim, 50 mitan tu. \s Esekiel sautɨn amadaghan itir tiar akamɨn gari \p \v 24-26 Ezɨ gumazir kam na inigha sautɨn amadaghan ghu, egha ga ghua dɨvazir ekiamɨn tiar akamɨn oto. Egha tiar akar kamɨn danganiba ko guarir akɨniba ko azuarir dozim, dar ruarim ko arozimɨn abari. Ezɨ tiar akar kamɨn aven itir danganiba ko azuarir dozim, da winduan doziba ikia, da tiar akar igharazimning itir biziba ko bar moghɨra magh ghue. Ezɨ danganir kamɨn ruarimɨn ababanim, 25 mitan tu, ezɨ an arozim 12 mita ko akuamɨn tu. Ezɨ tiar akar kamɨn adɨrɨziar dɨkɨ mavanangamim, ighuvir 7pla iti, eghtɨ me da dɨkɨ pɨn mavanang an azuarir dozimɨn aven mangam. Egha adɨrɨziamɨn boroghɨn itir guarir akɨnimning, vong ko vongɨn itima, aning mɨsizimɨn mɨn garir detɨn temer nedaziba iti. \v 27 Ezɨ sautɨn amadaghan, namba 2ɨn dɨvazim, uaghan tiar akar mam iti. Gumazir kam ghua nguazir dɨvazimningɨn tiar akar kamningɨn tɨzimɨn itimɨn abari, mati a faragha aruem anadi naghɨn ababanim gamizɨ mokɨn. Nguazir kamɨn ababanim uaghan 50 mitan tu. \s Esekiel namba 2ɨn dɨvazimɨn tiar akabar gari \p \v 28 Ezɨ gumazir kam na inigha ga namba 2ɨn dɨvazimɨn tiar akamɨn aven ghua, danganir me uari akuvir igharazir Godɨn Dɨpenimɨn guamɨn itimɨn oto. Ezɨ gumazir kam sautɨn amadaghan itir tiar akamɨn danganibar abarima, an ababaniba, tiar akar igharazibar ababaniba ko uaghara ghu. \v 29 An danganir muziariba, ko an guarir akɨniba, ko azuarir dozim, da danganir igharazir a faragha abaraziba ko magh ghu. Danganir kam ko an azuarir dozim, uaghan winduan dozir avɨriba iti. Ezɨ an ruarimɨn ababanim, 25 mitan tu, ezɨ an arozimɨn ababanim, 12 mita ko akuamɨn tu. \v 30 Danganir kam, azuarir ekiaba an vong ko vong sara iti. Azuarir kabar ruarim 12 mita ko akuamɨn tu, ezɨ dar aroziba 2 mita ko akuamɨn tu.\f + \fr 40:30 \fr*\ft Hibrun akam vezɨn kam deragha an mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \v 31 Azuarir kaba, me azenan uari akuvir danganir ekiam guam amɨsuegha iti. Ezɨ azuarir dozimɨn guarir akɨnimning, mɨsizimɨn mɨn garir detɨn temer nedaziba iti. Ezɨ an adɨrɨziam, ighuvir 8pla iti. \p \v 32-34 Ezɨ gumazir kam na inigha ga aruem anadi naghɨn itir tiar akamɨn aven ghua, me uari akuvir danganir igharazir mamɨn oto. Egha aven mangamin tiar akamɨn danganibar abarima, an ababaniba tiar akar igharaziba ko magh ghu. An danganir muziariba, ko an guarir akɨniba, ko azuarir dozim, da danganir igharazir a faragha abaraziba ko magh ghu. Danganir kam ko an azuarir dozim, da uaghan winduan dozir avɨriba iti. Ezɨ an ruarimɨn ababanim, 25 mitan tu, ezɨ an arozimɨn ababanim, 12 mita ko akuamɨn tu. An azuarim, me azenan uari akuvir danganir ekiamɨn guam mɨsuegha iti. Ezɨ azuarir dozimɨn guarir akɨnimning, mɨsizimɨn mɨn garir detɨn temer nedazir aghuiba iti. Ezɨ an adɨrɨziam, ighuvir 8pla iti. \p \v 35-37 Ezɨ gumazir kam na inigha ga ghua notɨn amadaghan itir namba 2ɨn dɨvazimɨn tiar akamɨn oto. Egha aven mangamin tiar akamɨn danganibar abarima, an ababaniba tiar akar igharaziba ko magh ghu. An danganir muziariba, ko an guarir akɨniba ko, azuarir dozim, da danganir igharazir a faragha abaraziba ko magh ghu. Danganir kam ko an azuarir dozim, da uaghan winduan dozir avɨriba iti. Ezɨ an ruarimɨn ababanim, 25 mitan tu, ezɨ an arozimɨn ababanim, 12 mita ko akuamɨn tu. An azuarir dozim, an azenan uari akuvir danganir ekiamɨn guam mɨsuegha iti. Ezɨ azuarir dozimɨn guarir akɨnimning, mɨsizimɨn mɨn garir detɨn temer nedazir aghuiba iti. Ezɨ an adɨrɨziam, ighuvir 8pla iti. \s Esekiel danganir me ofabar amuamimɨn gari \p \v 38 Ezɨ dɨvazir namba 2ɨn notɨn amadaghan itir tiar akamɨn azuarimɨn boroghɨn, danganir mam uaghan iti. Danganir kamɨn tiar akam, azuarimɨn boroghɨn iti. Me ofan bar isia mɨghɨriba bagh asɨziba inigh izɨ, danganir kamɨn aven da ruam. \v 39 Tiar akar kamɨn boroghɨn itir azuarir kam, an aven, 4plan dakoziba iti, pumuning vongɨn itima, pumuning vongɨn iti. Ezɨ me ofa damuamin asɨziba isa dagh arɨgha dav sosi. Ofan kabanang, ofan avim bar isia mɨghɨriziba, ko arazir kuraba gɨn amangamin ofaba, ko osɨmtɨziba agɨvamin ofaba. \v 40 Ezɨ notɨn amadaghan itir tiar akamɨn boroghɨn itir azuarir kam, an azenan, 4plan dakozir igharaziba ua iti. Da azuarir kamɨn ghuavanadir adɨrɨziamɨn boroghɨn iti. Dakozir pumuning vongɨn itima, pumuning vongɨn iti. \v 41 Ezɨ datɨrɨghɨn ofa damuamin asɨzibav soghamin dakozir 8pla iti. 4plan dakoziba, azuarimɨn azenan itima, 4plan dakoziba, azuarimɨn aven iti. \v 42 Ezɨ dakozir 4plan igharaziba, ua iti, me dagɨabar adar ingari. Dakozir kabar turivibar ababanim 50 sentimita, ezɨ dar ruariba ko arozibar ababanim 75 sentimitan tu. Me dakozir kabagh isɨn, afuaba ko bizir igharaziba arɨsi, kar asɨzibav sogh, ofan bar isi mɨghɨramibar amuamin biziba. \v 43 Ezɨ asɨziba aguamɨn akeziba, me azuarir kamɨn aven itir bɨribar da dui. Akezir kabar ruaribar ababaniba, 7 sentimita ko akuamɨn tu. Ezɨ me ofa damuamin asɨzir tuziba dakozir kabar da arɨsi. \s Esekiel ofa gamir gumazibar ghuriabar gari \p \v 44 Ezɨ gumazir kam na inigha namba 2ɨn dɨvazimɨn aven ghua, uari akuvir danganimɨn aven otogha garima, God bagha ighiabagh amir gumazibar danganimning iti. Danganir mam, notɨn itir tiar akamɨn boroghɨn ikia guam sautɨn mɨsoke. Ezɨ danganir igharazim, sautɨn amadaghan itir tiar akamɨn boroghɨn ikia, guam notɨn mɨsoke. \v 45 Ezɨ gumazir kam kamaghɨn na mɨgei, “Danganir guam sautɨn mɨsoghezim, kar ofa gamir gumazir Godɨn Dɨpenimɨn ingangaribar garibar danganim. \v 46 Ezɨ danganir guam notɨn mɨsoghezim, kar ofa gamir gumazir ofan dakozibar ingangaribagh amiba, men danganim. Me Livain anabamɨn ovavir boribar aven otivigha Sadokɨn ovavir boribar adarazira. Merara, Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨn mangɨ an ingangarim damuam.” \s Aning Godɨn Dɨpenimɨn oto \p \v 47 Ezɨ gumazir kam Godɨn Dɨpenimɨn uari akuvir danganimɨn abarima, an ruarim 50 mita, ezɨ an arozim uaghan 50 mita, egha aning uaghara ghu. Ezɨ ofa gamir dakozim, Godɨn Dɨpenimɨn faragha iti. \p \v 48 Ezɨ gumazir kam ua na inigha ghua Godɨn Dɨpenimɨn otogha an azuarir mam nan aka. Egha an tiar akamɨn boroghɨn itir guarir akɨnir vong ko vongɨn itimningɨn abari, aningɨn ababanim uaghara ghugha, 2 mita ko akuamɨn tu. Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn arozimɨn ababanim,\f + \fr 40:48 \fr*\ft Akar ababanir kamningɨn itim ua datɨrɨghɨn Hibrun akamɨn itir puvatɨ. Akar kam fomɨra ikia iza datɨrɨghɨn a itir puvatɨ. Akar kam ikiavɨra itir dughiamɨn, gumazir maba Grikɨn akamɨn a gɨra, ezɨ akar kam akɨnafarir me Grikɨn akamɨn an osirizimɨn iti.\ft*\f* 7 mitan tu. Ezɨ bɨrir otevir tiar akamɨn mɨriamningɨn itimning, aning uaghara ghugha 1 mita ko akuamɨn tu. \p \v 49 Ezɨ azuarir kamɨn ruarimɨn ababanim 10 mitan tu. Ezɨ an arozimɨn ababanim 5 mita ko akuamɨn tu. Egha adɨrɨziam, danganir me uari akuvimɨn ikegha azuarir kamɨn anabo. Ezɨ guarir akɨnir dafar pumuning azuarir kamɨn tiar akamɨn mɨriamningɨn mɨtɨghav iti. \c 41 \rem Link to models of Ezekiel's temple: http://www.bibliaprints.com/freemedia/posters/ch41%20low-res.jpg \p \v 1 Ezɨ gumazir kam na inigha Godɨn Dɨpenimɨn aven ghu. Ga garima, Anogoroghezir Danganim iti. Egha a tiar akamɨn boroghɨn itir guarir akɨnimning vong ko vong itimɨn abarima, aningɨn arozim 3 mitan tu. \v 2 Ezɨ a tiar akamɨn arozimɨn abarima, an ababanim 5 mitan tu. Ezɨ tiar akamɨn mɨriamningɨn bɨrir otevir vong ko vongɨn itimning vɨrara voroghɨra ghu. Aningɨn arozimɨn ababanim 2 mita ko akuamɨn tu. Egha gumazir kam Anogoroghezir Danganir kamɨn abarima, an ruarimɨn ababanim, 20 mita, ezɨ an arozimɨn ababanim 10 mitan tu. \p \v 3 Egha a bar aven ghua Danganir Bar Anogoroghezimɨn oto. Egha a tiar akamɨn boroghɨn itir guarir akɨnir vong ko vong itimningɨn abarima, aningɨn arozimning, 1 mitan tu. Ezɨ tiar akamɨn arozimɨn ababanim, 3 mitan tu. Ezɨ tiar akamɨn mɨriamningɨn bɨrir otevir vong ko vongɨn itimning vɨrara voroghɨra ghu. Aningɨn arozimningɨn ababanim 3 mita ko akuamɨn tu.\f + \fr 41:3 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ. Ezɨ akar kam, datɨrɨghɨn itir Grighɨn akamɨn gɨn zui.\ft*\f* \v 4 Egha a Danganir Bar Anogoroghezir kamɨn abarima, an ruarim ko arozim, aning uaghara ghua 10 mitan tu. Egha a kamaghɨn na mɨgei, “Danganir kam, a Danganir Bar Anogoroghezim.” \s Esekiel Godɨn Dɨpenimɨn poghezir ghuriabar gari \p \v 5 Ezɨ gumazir kam Godɨn Dɨpenimɨn bɨrir mɨtiamɨn abari, ezɨ an ababanim 3 mitan tu. Godɨn Dɨpenim azenan danganir muziarir avɨriba anevɨnigha iti. Egha danganir kabar arozimɨn ababanim, 2 mitan tu. \v 6 Danganir muziarir kaba, da uari gisɨn ikia ghuava anaga 3plan ghuriaba iti, ezɨ 3plan ghuriar kaba, vaghvagha 30plan danganir muziarir kaba iti. Me dar ingarir dughiamɨn, me dɨpenir akɨniba asegha akoriba dagh isɨn da arɨgha 3plan ghuriar danganir muziariba itiba, pɨn dar ingari. Eghtɨ dar oteviba izɨ Godɨn Dɨpenimɨn bɨrim bɨraghan kogham. \v 7 Danganir muziarir Godɨn Dɨpenimɨn avɨnizir kaba, dar ghuriar dar itiba kamaghɨn iti: Danganir vangɨnan itiba, dar arozim 2 mitan tu. Ezɨ dar pɨn danganir muziarir ghuriar namba 2ɨn itiba, dar ababaniba mong ekevegha dar apengan itir danganibar ababanibagh afira. Ezɨ dar pɨn danganir muziarir ghuriar namba 3ɨn itiba, dar ababaniba mong ekevegha dar apengan itir danganibar ababanibagh afira. Ezɨ adɨrɨziar mam, ghuriar vangɨnan itimɨn ikegha pɨn ghua namba 2ɨn ghuriamɨn ghua bar pɨn namba 3ɨn ghuriamɨn oto.\f + \fr 41:7 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \p \v 8 Kɨ gari, Godɨn Dɨpenim ghuriar vazimɨn itim bɨragha azenan ghuzir daruamin tuavim, a ghuriar kabar apengan dar mɨngarimɨn mɨn ikia, Dɨpenir mɨriaba bar da avɨni, egha a ghuriar pɨn itibar mɨngariba gavgaviba dagh anɨdi. Mɨngarir kam, nguazimɨn ikegha pɨn ghua daruamin tuavimɨn tu, an tuirivimɨn ababanim 3 mitan tu. \v 9 Danganir muziarir kabar azenan itir dɨvazimɨn mɨtiamɨn ababanim, a 3 mita ko akuamɨn tu. Ezɨ vangɨnan itir nguazir pura itim, a Godɨn Dɨpenim avɨnizir danganir mɨzuaribar ikegha ghua, \v 10 Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨpenir igharazir mabar oto. Danganir aruir kam, Dɨpenim bar anevɨnigha gumaziba daruamin tuavimɨn mɨn iti, ezɨ an arozimɨn ababanim 10 mitan tu. \v 11 Ezɨ danganir mɨzuarir kabar aven mangamin tiar akar pumuning iti, egha aningɨn azenan aruir tuavim guam a mɨsuegha iti. Egha tiar akar mam a Godɨn Dɨpenimɨn sautɨn amadaghan itima, mam notɨn amadaghan iti. Ezɨ kɨ ua garima, pɨn itir tuavim, kar danganir muziariba avɨnizir tuavim, an arozimɨn ababanim, 2 mita ko akuamɨn tu. \s Godɨn Dɨpenimɨn ababanim \p \v 12 Godɨn Dɨpenimɨn akɨrangɨn aruem uaghiri naghɨn, dɨpenir ekiar mam iti. Egha Godɨn Dɨpenim avɨnizir nguazir pura itim, guam a mɨsuegha iti. Dɨpenir kamɨn arozimɨn ababanim, a 35 mitan tu, ezɨ an ruarim 45 mitan tu. Dɨpenir kamɨn bɨrir azenan ghuzim, an mɨtiamɨn ababanim a 2 mita ko akuamɨn tu. \p \v 13 Egha gumazim Godɨn Dɨpenimɨn ruarimɨn abarima, a 50 mitan tu. Egha a gɨn nguazir Godɨn Dɨpenim avɨnizim ko aruem uaghiri naghɨn itir dɨpenibar abari. A Godɨn Dɨpenimɨn tiamɨn mɨkebamɨn ikegha an abara ghua dɨpenir igharazir kamɨn gɨrakɨrangɨn oto. Ezɨ an ababanim 50 mitan tu. \v 14 Egha a Godɨn Dɨpenimɨn guam ko nguazir kɨnir vong ko vong sara itimɨn ruaribar abari, dar ababanim bar moghɨra uaghan 50 mitan tu. \p \v 15a Egha a ghua, Godɨn Dɨpenimɨn akɨrangɨn itir dɨpenimɨn abari, dɨpenir kam Godɨn Dɨpenim avɨnizir nguazir kɨnim guam a mɨsuegha iti. A dɨpenir kam ko an dɨpenir ruarir vuem ko vuemɨn itimning, dar ruaribar abarima, dar ababanim uaghan 50 mitan tu. \s Esekiel Godɨn Dɨpenimɨn aven an bɨribar dɨgɨribar gari \p \v 15b-16 Godɨn Dɨpenimɨn aven zuir danganim, ko an azuarir faragha itimɨn bɨrim ko Anogoroghezir Danganimɨn bɨrim, ko winduan ruariba ko, 3plan bɨrir tiar akamɨn boroghɨn itiba, me temer arariba isa, ghuriamɨn ikegha ghua winduabar otogha, bɨrir kabar pogha da arɨki. Egha uaghan temer arariba winduaba aven dagh ase. \p \v 17 Me Godɨn Dɨpenimɨn Anogoroghezir Danganim ko, Bar Anogoroghezir Danganimɨn bɨriba ko, tiar akam gisɨn danganir pɨn itimɨn bɨriba ko, Dɨpenimɨn aven zuir danganimɨn bɨriba nedazibar dɨgɨribar gɨn ghua da aghore.\f + \fr 41:17 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \v 18 Dɨgɨrir kam kamakɨn: temer aghuir mamɨn nedazim iti, ezɨ an gɨn enselɨn bar gavgavir mamɨn nedazim iti, ezɨ an gɨn detɨn tememɨn nedazim iti, egha ghua dar nedaziba kamaghɨra uari aghoravkɨra ghua, danganir kam bar a ini. Enselɨn bar gavgavir kaba vaghvagha guar pumuning iti. \v 19 Mam gumazir guam iti, ezɨ igharazim laionɨn guam iti. Egha aningɨn guamning detɨn tememɨn gari, detɨn temer roghɨra itir vong ko vongɨn itimningɨn gari. Dɨgɨrir kamaghɨra gariba, bar Dɨpenimɨn bɨribagh izɨfa. \v 20 Egha da vangɨnan itir ghuriamɨn ikegha uanaga tiar akabagh afiragha isɨn tu. \v 21a Anogoroghezir Danganimɨn guarir akɨnimning, 4plan mɨriaba iti. Egha aning magh gari. \s Esekiel ofa gamir dakozimɨn gari, // a Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨn iti \p \v 21b-22 Bar Anogoroghezir Danganimɨn aven mangamin tiar akamɨn boroghɨn, bizir mam iti, a ofa gamir dakozir mamɨn mɨn gari. Ofa gamir dakozir kam, me temer araribar an ingari. An tuirivimɨn ababanim, 1 mita ko akuamɨn tu, ezɨ an arozimɨn ababanim, 1 mitan tu, ezɨ an ruarim 1 mitan tu. An mɨkebaba, ko an dɨkɨnim,\f + \fr 41:21b-22 \fr*\ft Hibrun akam, akar kam, “an dɨkɨnim,” a guizbangɨra ghaze, “an ruarim.” Fomɨra itir gumazir maba akɨnafarir kamɨn akam gɨra, egha ghaze, akar kam ghaze, “an dɨkɨnim.”\ft*\f* ko an mɨriaba, me temer araribar dar ingari. Ezɨ gumazir kam kamaghɨn na mɨgei, “Ofa gamir dakozir kam, a zurara Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn tughav iti.” \s Godɨn Dɨpenimɨn tiar akaba \p \v 23-24 Danganir Anogoroghezimɨn aven zuir tiar akam, tiar pumuning iti. Tiar kamning vaghvagha akuar pumuning iti, ezɨ me hinsbar da isav suiki. Pumuning vongɨn itima, pumuning vongɨn iti. Da kuamɨn dughiam, da sɨvagh sɨvagh mangɨ uarigh puegham. Ezɨ kamaghɨra Danganir Bar Anogoroghezim uaghan tiar pumuning iti. \p \v 25 Ezɨ me Anogoroghezir Danganimɨn tiamningɨn, detɨn temeba ko enselɨn bar gavgavibar nedazibar ghore, mati nedazir me Dɨpenimɨn aven itir bɨribar ghore. Ezɨ tiar akar azuarimɨn aven mangamimningɨn azenan, me temer araribar dɨpenir ivem, tiar akam gisɨn an ingari. \v 26 Ezɨ aven mangamin azuarimɨn bɨrimningɨn, vong ko vong, winduan ruariba ko detɨn temebar nedaziba iti. Ezɨ Dɨpenimɨn mɨriaba avɨnizir danganir muziariba, dar bɨriba uaghan nedazir kabanang dar iti. \c 42 \s Ofa gamir gumazibar dɨpenir pumuning \p \v 1 Egha gumazir kam na inigha azenan itir danganir me uari akuvimɨn aven otogha, Godɨn Dɨpenimɨn notɨn amadaghan dɨpenir ruarir mamɨn gari. Dɨpenir kam, daruamin nguazir kɨnir Godɨn Dɨpenim avɨnizimɨn vongɨn iti, egha an mɨkebar mam Godɨn Dɨpenimɨn gɨrakɨrangɨn itir dɨpenir ekiam mong an boroghɨra iti. \v 2 Dɨpenir kamɨn ruarim, 50 mitan tu, ezɨ an arozim, 25 mitan tu. \p \v 3 \x - \xo 42:3 \xo*\xt Esekiel 40:17; 41:10\xt*\x*Dɨpenir kamɨn kuebam daruamin nguazir kɨnir Godɨn Dɨpenim avɨnizim bɨra, egha azenan itir danganir me uari akuvir ekiamɨn guam a mɨsuegh iti. Me ghuriar 3pla dɨpenir kamɨn dar ingara ghuanabo. \v 4 Dɨpenir kamningɨn tizimɨn, daru aven mangamin tuavim iti. An arozimɨn ababanim, 5 mitan tu. Ezɨ an aven zuir danganim notɨn amadaghan iti, an arozim, 50 sentimitan tu. \v 5 Dɨpenir kamningɨn namba 3ɨn ghuriamɨn danganir muziariba, da namba 2ɨn ghuriam ko namba 1ɨn itir ghuriamɨn danganir muziariba mong dar sufi. Me namba 3ɨn ghuriamɨn ingarir dughiam, me mong anesuvagha an ingarizɨ, an danganir muziariba sufi. \v 6 Dɨpenir kamningɨn ghuriaba me dɨpenir akɨnibagh isɨn da arɨghizir puvatɨ, mati me uari akuvir danganimɨn boroghɨn itir dɨpenir igharazibar ingari. Puvatɨ. Namba 1ɨn ghuriam, a nguazim gaperagha namba 2ɨn ghuriam ko namba 3ɨn ghuriam gavgavim aning ganɨdi. Kamaghɨn amizɨ, pɨn itir ghuriamɨn danganir muziariba mong sufi. \p \v 7-8 Dɨpenir namba 2ɨn ruarimɨn ababanim, a 25 mitan tu. Ezɨ dɨpenir ruarir faragha itimɨn ruarimɨn ababanim, a 50 mitan tu. Dɨpenir ruarir faragha itim, me an guamɨn vongɨn dɨvazir mamɨn ingari, ezɨ an ruarim, mati dɨpenir ruarir namba 2ɨn ruarimɨn mɨn ikia, 25 mitan tu. Dɨvazir kam, a danganir uari akuvamin azenan itimɨn mɨriamɨn iti. \v 9-10 Dɨvazir kam, ko dɨpenir ruarir faragha itir kam, aningɨn tɨzimɨn daruamin tuavim iti. Gumazitam dɨpenir kamɨn aven mangɨsɨ, azenan ikia uari akuvir danganim ategh dɨvazimɨn mɨkebamɨn boroghɨn aven izɨ, aruem anadi naghɨn ikegh mangɨ, daruamin tuavir kamɨn aven mangam.\f + \fr 42:9-10 \fr*\ft Akar ves 3ɨn ikegha ghua 10ɨn tuziba, Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kabar mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* \p Ezɨ dɨpenir igharazir pumuning, aning uaghan Godɨn Dɨpenimɨn vongɨn, danganir uari akuvimɨn boroghɨn sautɨn amadaghan iti.\f + \fr 42:9-10 \fr*\ft Hibrun akar datɨrɨghɨn itim, ghaze, “aruem anadi naghɨn.” Fomɨra itir gumazir maba akɨnafarir kam akabagh iragha da osiri, egha me ghaze, akar kam, sautɨn amadaghan itir naghɨn mɨgei.\ft*\f* Egha daruamin nguazir kɨnir Godɨn Dɨpenim avɨnizimɨn vongɨn iti. Egha aningɨn mɨkebamning Godɨn Dɨpenimɨn gɨrakɨrangɨn itir dɨpenir ekiam mong an boroghɨra iti. \p \v 11 Dɨpenir kamningɨn ababaniba, dar aroziba ko ruariba ko tiar akaba, da bar moghɨra notɨn amadaghan itir dɨpenimningɨn ababaniba ko magh ghue. Ezɨ dɨpenir kamningɨn tizimɨn, daruamin tuavir aven mangamim, aningɨn tiamningɨn iti. \v 12 Gumazitam sautɨn itir dɨpenimningɨn aven mangɨsɨ, dɨvazimɨn mɨkebamɨn boroghɨn aven izɨ, aruem anadi naghɨn ikegh izɨ, daruamin tuavir kamɨn aven izam. Tuavir kam, a notɨn amadaghan itir tuavimɨn mɨrara gari. \p \v 13 Ezɨ gumazir kam kamaghɨn na mɨgei, “Notɨn itir dɨpenir kamning ko sautɨn itir dɨpenir kamning, Godɨn Dɨpenim avɨnizir nguazir kɨnimɨn vongɨn ikia, egha uaghan Godɨn danganibara, egha bar zue. Ofa gamir gumazir Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨn zuiba, me dar aven ikia ofan bar zueziba api. Kɨ dɨpenir kabagh amizɨ da zue. Kamaghɨn amizɨ, ofa gamir gumaziba ofan bar zueziba kagh dar arɨgham. Kar witba tuamin ofaba, ko arazir kuraba gɨn amangamin ofaba, ko osɨmtɨziba agɨvamin ofaba. \v 14 Ofa gamir gumaziba Godɨn Dɨpenimɨn aven ikegh, me azenan uari akuvir danganim mangɨsɨ, me korotiar zueziba suegh dɨpenir kabar danganir mɨzuarir kabar aven dar arɨgham. Korotiar zuezir kaba me Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarim damuasa da azui. Egh korotiar igharaziba aghuigh azenan itir danganir gumazamiziba uari akuvimɨn mangam.” \s Gumazir kam dɨvazir ekiar Godɨn Dɨpenim avɨnizimɨn abari \p \v 15 Gumazir kam Godɨn Dɨpenimɨn aven tir danganibar abaragha gɨvagha, na inigha ga ghua aruem anadi naghɨn itir tiar akamɨn azenan otogha, a Godɨn Dɨpenimɨn avɨnizir dɨvazir ekiamɨn abari. \v 16 A bizibar abarir aghorim inigha aruem anadi naghɨn dɨvazimɨn ababanim gamima, a 250 mitan tu. \v 17-19 Egha a ghua notɨn amadaghan ko, sautɨn amadaghan ko, aruem uaghiri naghɨn dɨvazir kamɨn abarima, dar ababanibar ruariba vaghvagha 250 mitan tu. \v 20 Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazir kam, a 4plan mɨriaba iti, ezɨ dar ababaniba bar 250 mitan tu. Dɨvazir kam, Godɨn bizir zueziba, ko nguazir kamɨn gumazamizibar bizir kɨniba, tongɨra da abigha iti. \c 43 \s Ikiavɨra Itir God, uamategha uan Dɨpenimɨn ize \p \v 1 Gumazir kam na inigha dɨvazir tiar akar aruem anadi naghɨn garimɨn amadaghan ghu. \v 2 \x - \xo 43:2 \xo*\xt Esekiel 10:3-4; 10:18-19; 11:22-23; Akar Mogomem 1:15\xt*\x*Ezɨ kɨ garima, Israelian Godɨn angazangarir ekiam ko gavgavim aruem anadi naghɨn ikegha izi. Ezɨ angazangarir ekiam ko gavgavim izir dughiamɨn, kɨ nɨgɨnir ekiam barazima, a mati ongarir ekiaba dɨpɨra tɨngazi. Ezɨ Godɨn angazangarim nguazim gamima a bar dafogha taghtasi. \v 3 Irebamɨn mɨn garir bizir kam mati kɨ faragha irebamɨn mɨn garir bizimningɨn mɨn ghu. Irebamɨn mɨn garir bizir mamɨn aven, God Jerusalem gasɨghasɨghasa ami. Ezɨ irebamɨn mɨn garir bizir igharazim, kɨ Kebarɨn Fanemɨn mɨriamɨn ikia an gani. Irebar kɨ datɨrɨkɨn garir kam, aning ko magh ghu. Kamaghɨn amizɨ, kɨ uabɨ fegha nguazim mɨkɨnigha guam nguazim gatɨ. \v 4 Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir ekiam ko gavgavim iza aruem anadi naghɨn amadaghan tiar akamɨn aven iza Godɨn Dɨpenimɨn aven ghu. \p \v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Duam na fegha na inigha bar aven itir danganir me uari akuvimɨn ghu. Ezɨ kɨ kagh garima, Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir ekiam Godɨn Dɨpenim gizɨfa. \v 6 Ezɨ gumazir kam nan boroghɨn tughav ikiavɨra iti, ezɨ kɨ orazima, gumazir mamɨn tiarim Godɨn Dɨpenimɨn aven ikia na mɨgei. \v 7 A kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, dɨpenir kam kar nan atrivir dabirabimɨn danganim. Egha a uaghan nan dagarir onimning ikiamin danganim. Kɨ Israelɨn ikɨzim zurara men tongɨn kagh ikɨva, me gativagh men gan ikɨ mamaghɨra ikiam. Israelɨn ikɨzim ko men atriviba, me faragha nan ziar bar zuezim gasɨghasɨgha ghaze, a pura ziar kɨnim. Egh gɨn izamin dughiamɨn, me ua kamaghɨn damuan kogham. Me faragha asebar ziaba fa arazir bar kurabagh amua mati amizim tuavir amizibar arazibar gɨn zui. Egh gɨn me ua kamaghɨn damuan kogham. Eghtɨ men atrivibar kuaba, ua danganir kamɨn ikian kogham. \v 8 Men atriviba faragha uan dɨpeniba nan Dɨpenimɨn boroghɨn dar ingari. Ezɨ men dɨpenir tiar akaba nan Dɨpenimɨn tiar akam boroghɨra iti. Ezɨ dɨvazir vamɨra me dɨpeniba ko na dɨpenim abigha iti. Ezɨ me arazir bar kurar kɨ aghuaziba me dagh ami. Ezɨ bizir kamɨn, me nan ziar zuruzim gamizɨ, a nan damazimɨn bar mɨze. Bizir kam bangɨn, kɨ bar men anɨngaghegha me gasɨghasɨki. \v 9 Me datɨrɨghɨn ua asebar ziaba fan markɨ, mati tuavir amizimɨn arazir an amiba. Egh me uan atrivibar kuaba nan saghon da arɨkigh. Me kamaghɨn damightɨ, kɨ zurara men tongɨn ikɨ mamaghɨra ikiam.” \p \v 10 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ Dɨpenimɨn ganganir gɨn ikiamimɨn gun Israelɨn ikɨzim mɨkɨm me geghan. Eghtɨ me uan arazir kurar me amiziba bagh aghumsigham. \v 11 Me uan arazir kurar me amizibar aghumsigh gɨvaghtɨ, nɨ Godɨn Dɨpenimɨn dɨgɨriba ko ganganimɨn gun me mɨkɨm. An ababaniba, ko tiar akar aven ghua azenan iziba ko, an averiamɨn itir biziba ko, an aven ingaramin araziba ko, an bizir kɨ damuasa mɨkemeziba, nɨ bizir kaba men damazibar bar ada osirightɨ, me bar nan akabar gan dar gɨn mangɨ dar amu. \p \v 12 \x - \xo 43:12 \xo*\xt Esekiel 40:2\xt*\x*“Kar Godɨn Dɨpenimɨn Akar Gavgavim: Mɨghsɨar orazir Godɨn Dɨpenim aperaghav itim, an danganiba bar anevɨnigha itir danganiba, da bar moghɨra zuegh na baghvɨra ikiam. Guizbangɨra, kar Godɨn Dɨpenimɨn Akar Gavgavim.” \s Ofa gamir dakozimɨn ababaniba \p \v 13 \x - \xo 43:13-17 \xo*\xt Ua Me Ini 27:1-2; 2 Eghaghaniba 4:1\xt*\x*Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Kar ofa gamir dakozimɨn ababanim. Ofa gamir dakozir kamɨn mɨngarimɨn povir nguazim gaperaghav itim, an tuirivimɨn ababanim, 50 sentimitan tu. Ezɨ an povimɨn mɨriamɨn ikegha aven zuir danganimɨn arozim, an ababanim, 50 sentimitan tu. Dɨvazir dozir mam, an mɨngarir povir kamɨn mɨriaba azenan isɨn ikia bar anevɨni, ezɨ an tuirivimɨn ababanim, 25 sentimitan tu. \v 14-15 Ofa gamir dakozir kam a 3plan mɨteba iti. An povim gisɨn aperaghav itir mɨter namba 1, an tuirivimɨn ababanim 1 mitan tu. Ezɨ mɨter kamɨn mɨriamɨn ikegha aven zuir danganimɨn arozim, an ababanim, 50 sentimitan tu. Ezɨ mɨter kam gisɨn itir namba 2ɨn mɨtem, an tuirivimɨn ababanim, a 2 mitan tu. Ezɨ mɨter kamɨn mɨriamɨn ikegha aven zuir danganimɨn arozim, an ababanim, 50 sentimitan tu. Ezɨ mɨter kam gisɨn itir namba 3ɨn mɨtem, an tuirivimɨn ababanim 2 mitan tu. Mɨter bar pɨn itir kam, kar ofaba tuer danganim. Ezɨ ofaba tuer danganim, bulmakaun kombar mɨn garir biziba, an mɨkebar 4pla gaseghav iti. \p \v 16 “Ofa gamir dakozimɨn ofaba tuer danganir kamɨn siriam, an ruarimning ko, arozimningɨn ababaniba uaghara ghuegha 6 mitan tu. \v 17 Ofaba tuer danganir kam, an apengan itir mɨter namba 2, an ruarimning ko arozimningɨn ababaniba magh ghugha 7 mitan tu. Ezɨ mɨter namba 2ɨn mɨriamɨn ikegha aven zuir danganimɨn arozim, an ababanim, 50 sentimitan tu. Ezɨ dɨvazir dozir mam, a mɨter kamɨn mɨriaba azenan isɨn ikia bar anevɨni, ezɨ an tuirivimɨn ababanim, a 50 sentimitan tu. Ezɨ adɨrɨziar mam, ofa gamir dakozim gasaraghav ikia, guam aruem anadi naghɨn mɨsuegha iti.” \s Ofa gamir dakozim, // me a isa God ganɨdi \p \v 18 \x - \xo 43:18-27 \xo*\xt Ua Me Ini 29:35-37\xt*\x*Ikiavɨra Itir God, kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, “Nguazir kamɨn gumazim, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Kar bizir kɨ damuasa mɨkemeziba, me ofa gamir dakozim gisɨn asɨziba tue da mɨghɨrir ofabar amuva, ofan bar isi mɨghɨramim damuamin asɨzir ghuziba, a gisɨn da kavamangsɨ, ofa gamir dakozimɨn ingarigh gɨvaghtɨ, dughiar kamra, nɨ arazir kabar gɨn mangɨ dar amu. \v 19 Nɨ bulmakaun apuritam inigh Livain anabamɨn ofa gamir gumaziba, me Sadokɨn ovavir boribar maba, me danɨngigh. Merara izɨ nan boroghɨn nan ingangarim damuam. Egh ofa gamir gumazir kaba bulmakaun apuritam mɨsuegh gumazamizibar arazir kuraba gɨn amangamin ofa damu. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ Akar Gavgavir kam gami. \v 20 Egh nɨ bulmakaun kamɨn ghuzitaba inighɨva ofa gamir dakozimɨn, mɨkebabar komɨn 4plan kabar aghuigh. Egh gumazamizibar arazir kuraba gɨn amangɨsɨ ofa gamir dakozir namba 2ɨn mɨtemɨn mɨkebabar aghuva, an dɨvazir dozir bar anevɨnizim a daghuigh. Nɨ kamaghɨn damightɨ, ofa gamir dakozim nan damazimɨn zueghɨva, na baghavɨra itir bizimɨn mɨn ikiam. \v 21 Ia bulmakaun apurim inigh, Godɨn Dɨpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven itir danganir God inabazimra mangɨ, arazir kuraba gɨn amangamin ofan mɨn, a mɨsuegh an ofa damu. Danganir kam, a Anogoroghezir Danganimɨn azenan iti. \v 22 Egh amɨmzaraghan, ia memen apurir duaba puvatɨzitam inigh, egh arazir kuraba gɨn amangamin ofan mɨn ofa damu. Eghtɨ ofan kam ofa gamir dakozim damightɨ, a zuegham. Mati ia faragha bulmakaun apurimɨn ghuzim gamizɨ mokɨn. \v 23 Ia kamaghɨn ofa gamir dakozim damightɨ a zuegh gɨvaghtɨ, ia bulmakaun apurir duaba puvatɨzɨ tam inighɨva, sipsipɨn okoruamɨn tongɨn sipsipɨn apurir duaba puvatɨzitam inigh, \v 24 Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn izɨ. Eghtɨ ofa gamir gumaziba amangsɨzim isɨ aning gisuaghsuegh, ofan bar isia mɨghɨrizimɨn mɨn, aning isɨ Ikiavɨra Itir God bagh ofa damu. \v 25 Ia 7plan aruebar, ia vaghvagh aruer vamɨran memen tam inigh izɨ arazir kuraba gɨn amangamin ofan mɨn a mɨsuegh ofa damu. Egh uaghan bulmakaun apuritam ko sipsipɨn okoruamɨn tongɨn sipsipɨn apuritam inigh izɨ. Eghtɨ asɨzir kaba, duatam dar mɨkarzibar ikian markɨ. \v 26 Ofa gamir gumaziba aruer 7plan ofa gamir dakozim damightɨ a zueghsɨ, ofan kabar amuam. Me kamaghɨn ofa gamir dakozim damightɨ, a nan bizimra an mɨn ikiam. \v 27 Eghtɨ 7plan aruer kaba gɨvaghtɨ, namba 8ɨn aruemɨn ikegh mangɨ, ofa gamir gumaziba, Israelia ia bagh ofa damuam. Me ofan tue bar isia mɨghɨriziba ko, gumazamiziba God ko navir vamɨran ikiamin ofabar amuam. Me kamaghɨn damightɨ, kɨ ofan kaba bagh bar akongegh da iniam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 44 \s Aruem anadi naghɨn itir tiam dukuaghav iti \p \v 1 Ezɨ gumazir kam na inigha, ga ua Godɨn Dɨpenimɨn aruem anadi naghɨn amadaghan itir dɨvazimɨn ghua kɨ gari, an tiam dukuaghavɨra iti. \v 2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze, “Tiar kam dukuaghvɨra ikɨ kuighirɨghan kogham. Gumazitam an aven mangan kogham. Kɨ Ikiavɨra Itir God, Israelian God, kɨrara kɨ an aven ize. Kamaghɨn amizɨ, a kuighirɨghan kogh kamaghɨra ikiam. \v 3 Atrivimɨn otarimra, Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn daghebar amɨsɨ tiar akamɨn aven izɨ Dɨpenimɨn aven dapiam. A tiar akamɨn aven izɨva, Dɨpenimɨn aven mangamin azuarimɨn aven izam, egh gɨn a mangɨsɨ a kamaghɨra tuavir kamra azenan mangam.” \s Godɨn gumazamizibara, Godɨn Dɨpenimɨn aven mangam \p \v 4 \x - \xo 44:4 \xo*\xt Aisaia 6:4; Esekiel 1:28; 3:23; 43:5\xt*\x*Egha gumazir kam na inigha ga notɨn amadaghan itir tiar akamɨn aven ghua, Godɨn Dɨpenimɨn tiamɨn oto. Ezɨ kɨ garima, Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir ekiam, Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim bar a gizɨfa. Kamaghɨn amizɨ, kɨ degiaghirɨgha uan guam nguazim gatɨ. \v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamagh na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ deravɨra ganigh. Bizir nɨ garava orazir kaba, nɨ deravɨra dagh nɨghnɨgh. Kɨ bizir Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn aven damuamiba ko Akar Gavgaviba nɨ mɨkɨmasa. Eghtɨ nɨ deravɨra fogham, tinara Godɨn Dɨpenimɨn aven mangɨgh uam azenan izam, eghtɨ tina puvatɨgham. \p \v 6 “Nɨ Israelɨn ikɨzir akaba batozir kamɨn mɨkɨm suam: Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: O Israelɨn ikɨzim, ia amir arazir kurar kɨ bar aghuaziba, Ia da atakigh! \v 7 Ia na bagha ofabagh amua asɨzir aghuiba ko, oviba ko, ghuziba na ganɨdir dughiabar, ia Kantrin Igharazibar Gumazamizibar amamangatɨzɨ me nan Dɨpenimɨn aven ize. Me uan mɨkarzir mogomebar iniba aghorezir puvatɨ, egha uan navir averiabar aven nɨghnɨzir gavgavim nan itir puvatɨ. Me nan Dɨpenimɨn aven ize, ezɨ tuavir kamɨn ia nan Dɨpenim gamizɨ, a nan damazimɨn mɨze. Ia arazir kurar kɨ bar aghuazir avɨribagh ami. Kamaghɨn amizɨ, ia nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim abɨki. \v 8 Ia nan bizir bar zuruziba deravɨra dar garir puvatɨ. Egha ia Kantrin Igharazibar Gumazamiziba arɨzima, me ian danganim inigha nan Dɨpenimɨn ingangarir kabagh ami. \p \v 9 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei: Kantrin Igharazibar Gumazamizir Israelɨn ikɨzimɨn tongɨn ititam, a uan mɨkarzir mogomemɨn inim atughan kogh, egh uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir gavgavim nan ikian kogh, gumazir kam, nan Dɨpenimɨn aven izan kogham. Bar puvatɨgham.” \s Livaiba ofa damuamin ingangarim damuan kogham \p \v 10 Ikiavɨra Itir God na mɨgɨa ghaze, “Israelɨn ikɨzim akɨrim na gasaragha bar nan saghon zuima, Livain anabamɨn adarazi uaghan, nan aghuagha asebar ziaba fa nan saghon ghu. Kamaghɨn amizɨ, kɨ men arazir kuraba ikarvagh pazavɨra me damigham. \v 11 Kɨ kamaghsua, me nan Dɨpenimɨn aven ingangaribar amuam, egh nan Dɨpenimɨn tiar akaba deraghvɨra dar ganam. Egh gumazamizibar akurvagh, ofan bar isia mɨghɨriba, ko ofan igharaziba bagh asɨzibav soghɨva, ofabar amuva gumazamizibar damazimɨn tuiv, me bagh Godɨn ingangarim damuam. \v 12 Ezɨ puvatɨ, me ua Israelɨn ikɨzimɨn faragha ghua, asebar ziaba fe, egha me gamizɨ me asaghpora ira arazir kuramɨn aven zui. Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ akar dɨkɨrɨzim gamua guizbangɨra kamaghɨn me mɨgei, kɨ men arazir kuraba ikarvagh pazavɨra me damigham. \v 13 Eghtɨ me nan boroghɨn izɨ ofa gamir gumazibar ikɨ nan ingangarim damuan kogham. Me nan damazimɨn ofan zueziba ko anogoroghezir bizitamɨn boroghɨn mangan kogham. Me uan arazir kurabagh nɨghnɨgh bar aghumsɨgham. Egh arazir kurar kɨ bar aghuazir me amiziba bagh, ivezir kuram iniam. \v 14 Eghtɨ kɨ me amɨseveghtɨ, me nan Dɨpenimɨn ganɨva an aven damuamin ingangariba bar dar amuam.” \s Ofa gamir gumazibar ingangariba \p \v 15 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze: Ofa gamir gumazir Livain anabamɨn itiba, me Sadokɨn ovavir boriba, dughiar Israelɨn ikɨzim akɨrim ragha na gasarazimɨn, merara nan Dɨpenimɨn aven itir biziba deravɨra dar garava, nan ingangarim bagha gavgafi. Kamaghɨn amizɨ, merara nan ingangarim damusɨ nan boroghɨn izɨ, na bagh ofabar amusɨ asɨzibar oviba ko ghuziba isɨ ofabar mɨn na danɨngam. \v 16 Merara nan Dɨpenimɨn aven izam. Merara nan ingangarim damusɨ nan dakozim boroghɨra izam. Merara nan bizibar ganam. \p \v 17 \x - \xo 44:17-18 \xo*\xt Ua Me Ini 28:39-43; Ofa Gami 16:4\xt*\x*“Ofa gamir gumaziba, namba 2ɨn dɨvazir nan Dɨpenim avɨnizimɨn tiar akamɨn aven mangɨ uari akuvir danganimɨn otivsɨ, me ofa gamir gumazibar korotiar me inir ghurghuribar ingarizibar aghuigh. Me nan Dɨpenimɨn boroghɨn uari akuvir danganir kamɨn aven ikɨ, nan ingangarim damuamin dughiamɨn, me sipsipɨn arɨzibar ingarizir korotiabar aghuan markɨ. \v 18 Me inir ghurghurir avɨzir ruarir taba dapanir asuabar mɨn uan dapanibagh ighuigh. Egh trausiziar oteviba isɨ uan korotiar ruaribar apengan dar aghuigh. Egh doriba men aghan koghsɨ me inir ruariba ikɨva, mɨter gavgavibar uan ivariaba amɨghɨnan markɨ. \v 19 \x - \xo 44:19 \xo*\xt Ofa Gami 16:23; Esekiel 42:13-14\xt*\x*Me azenan ikia uari akuvir danganimɨn gumazamiziba bagh mangɨsɨ, me Godɨn Dɨpenimɨn aven ingangarim damuasa aghuizir korotiaba suegh danganir muziarir zuezibar dar arɨkigh. Egh me korotiar igharazitabar aghuigh azenan mangɨ. Puvatɨghtɨma, gumazamizir kɨniba men korotiar bar zuegha anogoroghezibar suigh, egh me arɨmɨghiregham. Kamaghɨn amizɨ, me korotiar igharazitabar aghuigh azenan mangam. \p \v 20 \x - \xo 44:20 \xo*\xt Ofa Gami 21:5\xt*\x*“Ofa gamir gumaziba uan dapanir arɨziba apɨr, bar adagh isɨtɨ da dapanir tuziba ikian markɨ. Egh me uan dapanir arɨziba ateghtɨ da mangɨ ruarighan markɨ. \v 21 \x - \xo 44:21 \xo*\xt Ofa Gami 10:9\xt*\x*Ofa gamir gumaziba, aven ikia uari akuvir danganimɨn aven mangɨsɨ, wainɨn tam aman markɨ. \v 22 \x - \xo 44:22 \xo*\xt Ofa Gami 21:7; 21:13-14\xt*\x*Ofa gamir gumazitam, amizir pam taghizir tamɨn ikian markɨ. A Israelɨn ikɨzimɨn amizir igiar gumazitam koma akuizir puvatɨzitamɨn ikɨtɨ deragham. Egh a uaghan ofa gamir gumazir aremezimɨn amuir odiarimɨn ikɨtɨ deragham. A gumazir kɨnir ovengezitamɨn amuir odiarimɨn ikian markɨ. \p \v 23 \x - \xo 44:23 \xo*\xt Ofa Gami 10:10\xt*\x*“Ofa gamir gumaziba, bizir na baghavɨra itiba ko nguazir kamɨn bizir kɨniba, nan gumazamizibar sure damu. Egh bizir manam, nan damazimɨn zue, ezɨ bizim manam nan damazimɨn mɨze, nɨ dar men sure damuam. \v 24 Akam adaritam otoghtɨ, ofa gamir gumaziba nan Akar Gavgavibagh isɨn tugh men adarim tuisɨgh. Me isar ekiabar Arazibar suigh, dagh nɨghnɨgh dar gɨn mangɨ, arazir kɨ ifongezibar amuva, egh Sabatɨn dughiamɨn arazimɨn gɨn mangɨtɨ, a na baghvɨra itir dughiamɨn mɨn ikiam. \p \v 25 \x - \xo 44:25 \xo*\xt Ofa Gami 21:1-4\xt*\x*“Ofa gamir gumazitam, ovengezir gumazir kuamɨn boroghɨn mangɨ an suiragh, nan damazimɨn mɨzeghan markɨ. Egh an tavɨra, mati an afeziam o amebam, o an borir tam, o an aveghbuatam, o an amizir patamɨn itir puvatɨzim aremeghtɨ, a men kuabar suigh dar afegh, egh a nan damazimɨn mɨzegham. \v 26 Egh gɨn a ua nan damazimɨn zueghamin arazibar gɨn mangɨ ua nan damazimɨn zuegh gɨvaghɨva, gɨn a 7plan aruer igharazibar ua pura ikɨ mɨzuamam. \v 27 Aruer kaba gɨvaghtɨ, a gɨn Godɨn Dɨpenim avɨnigha uari akuvir danganimɨn mangɨ, ua bagh arazir kuram gɨn amangamin ofa damu. Egh a kamaghɨn, ua Godɨn Dɨpenimɨn Anogoroghezir Danganimɨn aven mangɨ ua ingaram. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa. \p \v 28 \x - \xo 44:28 \xo*\xt Dɨboboniba 18:20\xt*\x*“Ofa gamir gumaziba, Israelɨn nguazimɨn aven nguazitam inian kogham. Me nan ingangarir kam ini, a mati men bizir aghuir kɨ me ganɨngizim. Kɨrara, kɨ bizir aghuir me inigh zurazurara suiragh ikiamin kam. \v 29 \x - \xo 44:29-30 \xo*\xt Dɨboboniba 18:8-19\xt*\x*Ofa gamir gumaziba, me wit tuamin ofa, ko arazir kuraba gɨn amangamin ofa ko, osɨmtɨziba agɨvamin ofaba, dagher kaba kar ofa gamir gumazibar dagheba. Egh Israelɨn nguazimɨn aven, bizir gumazamiziba na bagha arɨghizɨ da na baghvɨra itiba bar, ofa gamir gumaziba da iniam. \v 30 Gumazamiziba faragha anizir dagheba asighɨva, dar tongɨn dagher bar aghuir faraghavɨra itiba inigh ofa gamir gumazibar anɨngam. Egh bizir igharazir gumazamiziba isa nan ingangarim bagha anɨdiba, ofa gamir gumaziba uaghan da iniam. Gumazamiziba dughiabar zurara bretba tuva, faraghɨvɨra tuamin bretba, me ofan mɨn da isɨ ofa gamir gumazibar anɨngigh. Egh gumazamiziba kamaghɨn damutɨ, nan bizir aghuiba men dɨpeniba ko ikɨzibagh izɨvagham. \p \v 31 \x - \xo 44:31 \xo*\xt Ofa Gami 22:8\xt*\x*“Ofa gamir gumaziba, kuarazim o, asɨzir uabɨ aremezir tam aman markɨ. Egh asɨzir igharazim mɨsuegha atɨzir asɨzim uaghan, me aneman markɨ.” \c 45 \s Israelia Ikiavɨra Itir God bagh nguazir tam ginabagh \p \v 1 Ikiavɨra Itir God ua na mɨgɨa ghaze, “Ia uamategh uan kantrin mangegh, Israelia uan nguazim abɨgh, uan ikɨziba vaghvagha me danɨngɨva, kɨ Ikiavɨra Itir God, na bagh nguazir ekiatam atɨgh. Eghtɨ an ruarim, 12 kilomita ko akuamɨn tugham, eghtɨ an arozim 10 kilomitan tugham.\f + \fr 45:1 \fr*\ft Hibrun akar datɨrɨghɨn itim, akar kam kamaghɨn mɨgei, “5plan kilomita.” Ezɨ gumazir fomɨra itir maba, akar kam Grighɨn akamɨn kamaghɨn a gɨra, “10plan kilomita.”\ft*\f* Eghtɨ danganir kam bar moghɨra zueghɨva na baghvɨra ikiam. \v 2 Nguazir kamɨn aven, ia Godɨn Dɨpenimɨn ingarsɨ danganitam ginabagh. Nguazir kamɨn 4plan mɨriabar ababaniba bar moghɨra 250 mitan tugham. Egh ia ua nguazir otevir igharazitam amɨseveghtɨ, a Godɨn Dɨpenim ikiamin nguazir otevir kam avɨnightɨ, an arozim 25 mitan tughtɨ, a pura ikiam. \v 3-5 Eghtɨ ia nan nguazir ekiar kam, akuar pumuningɨn anebightɨ, akuar pumuning aning ababanir vamɨran ikɨ. Nguazir kamningɨn ababanimɨn ruarimning uaghara 12 kilomita ko akuamɨn tugh, eghtɨ aningɨn arozim, 5 kilomitan tugh. Nguazir kamningɨn tam, kɨ ofa gamir gumaziba bagh a ginabagham, kar nguazir nan Dɨpenim itir kam. Ofa gamir gumazir nan Dɨpenimɨn aven ingangaribar amuasa nan boroghɨn iziba, me nguazir kɨ me bagha inabazir kamɨn uari bagh dɨpenibar ingaram. Ezɨ nguazir kam a danganir bar zuruzim, egha a nan bizimra, nan Dɨpenim uaghan danganir kamɨn aven ikiam. Eghtɨ kɨ uan nguazir kamɨn otevir igharazim isɨ Livain adarazir anɨngam. Livaiba nan Dɨpenimɨn ingangarir igharazibagh ami. Egh me nguazir kamɨn uan nguibar ekiabar ingaram.\f + \fr 45:3-5 \fr*\ft Hibrun akar datɨrɨghɨn itim, akar kam kamakɨn, “20plan danganiba.” Egha gumazir fomɨra itir maba, akar kam Grighɨn akamɨn a gɨra, “Men nguibar ekiam.”\ft*\f* \p \v 6 “Danganir zuruzir kamɨn mɨriam, danganir igharazir mam an boroghɨn ikiam. An ruarimɨn ababanim, 12 kilomita ko akuamɨn tughtɨ an arozimɨn ababanim, 2 kilomita ko akuamɨn tugham. Nguazir kam a Israelɨn gumazamiziba bar men nguazim, eghtɨ me an uan nguibar ekiamɨn ingaram.” \s God atrivim bagha nguazim ginaba \p \v 7 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia nguazir otevir pumuning atrivim bagh aning ginabagh. Nguazir otevir faragha zuim, an aruem anadi naghɨn amadaghan nan nguazimɨn mɨriam ko nguazir ian nguibar ekiam itimɨn mɨriamɨn ikegh, mangɨ aruem anadi naghɨn amadaghan Israelɨn kantrin nguazibar mɨtaghniamɨn tugh. Eghtɨ namba 2ɨn nguazir otevim, aruem uaghiri naghɨn amadaghan nan nguazim ko nguibar ekiam itir nguazimɨn mɨriamɨn ikegh, mangɨ aruem uaghiri naghɨn Israelɨn kantrin nguazir mɨtaghniamɨn tugh. Kamaghɨn amizɨ, nan nguazim ko nguibar ekiam itir nguazim, ko atrivimɨn nguazir otevimning, da Israelɨn kantrin danganir kam bar a iniam. Nguazir kam, aruem anadi naghɨn itir mɨtaghniamɨn ikegh, mangɨ aruem uaghiri naghɨn itir mɨtaghniamɨn tugham. Eghtɨ nguazir kamɨn ekiamɨn ababanim, Israelian anababa vaghvagha ghuaviba ikiangizir nguazibar ababaniba ko magh mangɨgh. \v 8 Israelɨn nguazimɨn aven, atrivim ua baghvɨra nguazim ikiam. Eghtɨ gɨn atriviba, nan gumazamiziba abɨn ua men nguaziba inian kogham, mati atriviba faragha amizɨ mokɨn. Atriviba gɨn Israelɨn ikɨzimɨn anababa, vaghvagh men nguaziba me danɨngam. \p \v 9 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Ia Israelian atriviba, ia bar dughiar ruarimɨn arazir kurabagh ami! Ia kuaba kurir arazim ko igharaz darazi abɨrir arazim atakigh. Bizir manam dera ia damu. Ia uamategh nan gumazamiziba, men nguazim me dama a inisɨ, me batoghan markɨ. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn ia mɨgei.” \s Ia guizɨn arazimɨn gɨntɨgh bizibar ababanibar amu \p \v 10 \x - \xo 45:10 \xo*\xt Ofa Gami 19:36\xt*\x*Ia bar guizɨn arazimɨn gɨntɨgh, bizibar osɨmtɨziba ko ababanibar amu. \v 11 Efa, a bizir mɨdiariba tuisɨgh dar osɨmtɨzimɨn ganamin bizim. Ezɨ bat, a bizir dɨpamɨn itibar ababanim damuamin bizim. Aningɨn bizibar abarir ababaniba uaghara magh ghu. Kamaghɨn amizɨ, efan 10pla, a homan vamɨra ko magh ghu. Ezɨ batɨn 10pla, homan vamɨra, o korɨn vamɨra ko magh ghu. Bizir guar avɨriba bar, me homan ababanimɨn gɨn ghua, dar osɨmtɨziba ko ababanibar adagh ami.\f + \fr 45:11 \fr*\ft Ababanir kamning, homa ko kor, aningɨn ababanim 175 litan ghu. Ezɨ ababanir kamning efa ko bat, aningɨn ababanim, 17 lita ko akuamɨn tu.\ft*\f* \v 12 Bizibar osɨmtɨzibar ababanim kamakɨn: 20plan gera, sekelɨn vamɨra. Ezɨ 60plan sekel, minan vamɨra.\f + \fr 45:12 \fr*\ft Sekelɨn osɨmtɨzim, 11 gremɨn tu, ezɨ minan osɨmtɨzim, 648 gremɨn tu. Hibrun akam vezɨn kamɨn aven, “60plan sekel,” a mɨgeir puvatɨ. A ghaze, “20plan sekel, ko 25plan sekel, ko 15plan sekel.” Ezɨ kar 60plan sekel.\ft*\f* \p \v 13 “Ia Israelia dagher biziba ofan mɨn da inigha na bagha izi, ia kamaghɨn dar ababanibar amu. Ia witɨn 60plan efa ikɨ, egh dar tongɨn efan vamɨra isɨ ofa damu. Egh balin 60plan efa ikɨ, dar tongɨn efan vamɨra isɨ ofa damu. \v 14 Egh ia uan temer olivɨn borer 100plan batba ikɨ, ia dar tongɨn batɨn vamɨran isɨ ofa damu. \v 15 Egh sipsipɨn Israelɨn nguazimɨn dadaba apir 200pla ikɨ, ia dar tongɨn sipsipɨn vamɨra isɨ ofa damu. Ia bizir kaba inigh izɨ, wit tuamin ofaba, ko ofan bar isia mɨghɨriba, ko na ko navir vamɨra ikiamin ofaba, ia dar amu. Ia ofan kabar amutɨma, kɨ ian arazir kuraba gɨn amadagham. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkeme. \p \v 16 “Kantrin kamɨn gumazamiziba bar, bizir kaba inigh Israelian atrivim bagh mangɨva ofabar amuam. \v 17 Kar atrivimɨn ingangarir a damuamim: ofan bar isia mɨghɨriba, ko wit tuamin ofaba, ko wain ko olivɨn borem inger ofaba ko, dughiar ekiabar isaba ko, iakɨnir igiabar dabirabiba ko, Sabatɨn dughiaba ko, Israelɨn ikɨzimɨn dughiar ekiar igharazir God inabaziba. Atrivim, Israelɨn ikɨzimɨn arazir kuraba agɨvsɨ, ofan kabar amuam. Ofan kabanang: arazir kuraba gɨn amadir ofaba ko, wit tuamin ofaba ko, ofan isia bar mɨghɨriba ko, God gumazamiziba ko navir vamɨran ikiamin ofaba.” \s Godɨn ziam famin dughiar ekiaba \p \v 18 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Azeniba vaghvagha dar iakɨnir faragha itimɨn, an aruer farazimɨn, ia Godɨn Dɨpenim damightɨ a zueghsɨ, bulmakaun apurir igiar duaba puvatɨzitam inigh an ofa damu. \v 19 Eghtɨ ofa gamir gumazim arazir kuraba gɨn amangamin ofan kamɨn ghuzitaba inigh, Godɨn Dɨpenimɨn guarir akɨnir tiar akamɨn boroghɨn itibar aghuva, ofa gamir dakozir namba 2ɨn mɨtemɨn mɨkebar 4pla daghuva, aven itir danganir me uari akuvimɨn tiar akabar boroghɨn itir guarir akɨnibar aghu. \v 20 Iakɨnir kamɨn, an namba 7ɨn aruemɨn, tina deraghvɨra fozir puvatɨgha atamakuigha arazir kurar manam gami, ia a bagh ofan kabar amu. Egh tuavir kamɨn, ia Godɨn Dɨpenim damutɨ a zuegham. \p \v 21 \x - \xo 45:21 \xo*\xt Ua Me Ini 12:1-20; Dɨboboniba 28:16-25\xt*\x*“Iakɨnir faragha zuimɨn, an namba 14ɨn aruemɨn, ia God Israelia Gitazir Dughiam bagh Isar Ekiam damu. Egh aruer 7plan, ia yis puvatɨzir bret amam. \v 22 Isar ekiamɨn dughiar faragha zuimɨn, atrivim uan arazir kuraba ko kantrin kamɨn itir gumazamizibar arazir kuraba gɨn amangɨsɨ, arazir kuram gɨn amangamin ofa damusɨ bulmakaun apurir igiatam isɨ ofa gamir gumazibar anightɨ, me an ofa damu. \v 23 Isar kamɨn arueba vaghvagh, atrivim Ikiavɨra Itir God bagh ofan bar isia mɨghɨribar amusɨ, gumazamiziba inigha izir bulmakaun apurir igiar 7pla, ko 7plan sipsipɨn apurir duaba puvatɨziba isɨ ofabar amu. Egh 7plan dughiar kabar vaghvagh a uaghan memen apurim isɨ arazir kuraba gɨn amangamin ofabar amuam. \p \v 24 “Egh atrivim bulmakaun apurir kaba ko sipsipɨn apurir kaba iniva vaghvagh 14 kilogrem wit ko 3 lita olivɨn borem sara inigh izɨ. Eghtɨ ofa gamir gumaziba, bulmakauba ko sipsipɨn kaba isɨ ofa damuva, wit ko olivɨn borem sara ofa damuam. \p \v 25 \x - \xo 45:25 \xo*\xt Ofa Gami 23:33-36; Dɨboboniba 29:12-38\xt*\x*“Eghtɨ iakɨnir namba 7ɨn, an aruer namba 15ɨn, Averpenibar Ikiamin Dughiar Ekiam ko Dagher Abuananaba Asiamin Dughiam otogh mangɨ 7plan aruebar tugham. Eghtɨ atrivim 7plan aruer kabar vaghvagh da inigh izɨ ofa gamir gumazibar anɨngam. Ofan kaba, arazir kuraba gɨn amangamin ofaba ko, avimɨn bar isia mɨghɨrir ofaba ko, wit tuamin ofaba ko, olivɨn boremɨn ofaba. Asɨzir kaba ko, witba ko, olivɨn borebar dɨbobonim, da God Israelia Gitazir Dughiamɨn ofabar dɨbobonim ko magh ghu.” \c 46 \s God, atrivim damuamin ofabav gei \p \v 1 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Aven itir danganir me uari akuvimɨn tiar akar aruem anadi naghɨn itim, wighba vaghvagh, dar 6plan ingangarir aruebar, tiam dukuagh ikɨ mamaghɨra ikɨ. Egh Sabatɨn dughiam ko iakɨnir igiamɨn isar ekiamɨn dughiamɨn, tiam kuighirɨgham. \v 2 Godɨn ziam famin dughiam otoghtɨ, atrivim azenan itir me uari akuvir danganimɨn ikegh, izɨ azuarir dozir aven mangamimɨn mangɨ namba 2ɨn dɨvazimɨn aven otogh, an tiar akamɨn guarir akɨnimɨn boroghɨn tughɨv ikiam. A gantɨ, ofa gamir gumaziba izɨ, an ofan bar isi mɨghɨramim ko, gumazamiziba God ko navir vamɨran ikiamin ofabar amigh gɨvaghtɨ, atrivim tiar akamɨn boroghɨra ikɨva tevimning apɨrigh, dapanim aviragh, Godɨn ziam fam. Egh gɨn uamategh azenan mangam. Eghtɨ me tiar akam asaraghan kogh ikɨ mangɨ guaratɨzimɨn tugham. \v 3 Sabatɨn dughiaba ko iakɨnir igiabar isaba bar, kantrin kamɨn gumazamiziba uaghan tiar akar kamɨn azenan Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn ikɨ, an ziam fɨ teviba apɨrigh dapaniba avigham. \p \v 4 “Sabatɨn dughiaba bar, atrivim izɨ Ikiavɨra Itir God bagh ofan bar isia mɨghɨribar amusɨ, 6plan sipsipɨn nguzir duaba puvatɨziba ko sipsipɨn apurir duaba puvatɨzir tam inigh izɨ. \v 5 A sipsipɨn apurir kam iniva 14 kilogrem wit sara inigh izam. A sipsipɨn nguziba iniva, a uan ifongiamɨn gɨn mangɨ witɨn avɨritaba sara inigh izam. A witɨn avɨrir kaba bagh olivɨn borer da ko voroghɨra mangamiba inigh izɨ. Dar ababanim kamakɨn: a 14 kilogrem wit iniva, a 3 litan olivɨn borem sara inigh izɨ. \p \v 6 “Egh atrivim iakɨnir igiamɨn isam bagh, a bulmakaun apurir igiatam ko 6plan sipsipɨn igiaba, ko sipsipɨn apurir ekiar vamɨra, duaba dar mɨkarzibar puvatɨziba, ana da inigh izam. \v 7 A bulmakaun apurir kam iniva 14 kilogrem wit sara inigh izɨ. A sipsipɨn apurir kam iniva 14 kilogrem plaua sara inigh izɨ. A sipsipɨn igiaba iniva, a uan ifongiamɨn gɨn mangɨ witɨn avɨritaba sara inigh izɨ. Egh witɨn avɨrir kaba bagh olivɨn borer da ko voroghɨra mangamiba inigh izɨ. Dar ababanim kamakɨn: a 14 kilogrem wit iniva, a 3plan litan olivɨn borem sara inigh izɨ. \v 8 Atrivim nan ziam fɨsɨ, an azenan itir me uari akuvir danganimɨn ikegh, izɨ azuarir dozir aven mangamimɨn mangɨ namba 2ɨn dɨvazimɨn tiar akamɨn aven otogham. Egh a nan izam fegh gɨvagh ua mangɨsɨ, a izezɨ moghɨn ua mangɨ azenan itir me uari akuvir danganimɨn otogham. \p \v 9 “Isar ekiabar dughiabar, kantrin kamɨn gumazamiziba Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨsɨ izɨ, tina notɨn amadaghan itir tiar akamɨn aven izegh, a uamategh mangɨsɨ, a sautɨn amadaghan itir tiar akamɨn azenan mangɨ. Eghtɨ tina sautɨn amadaghan itir tiar akamɨn aven izegh, a uamategh azenan mangɨsɨ notɨn itir tiar akamɨn azenan mangɨ. Tav aven izezir tiar akam moghɨn uam azenan mangan kogham, a vongɨn itir tiar akamɨn otogh azenan mangɨ. \v 10 Gumazamiziba aven izɨsɨ, atrivim uaghan me ko aven izam. Eghtɨ me azenan mangɨsɨ, atrivim uaghan me ko azenan mangam. \v 11 Isar ekiabar dughiaba ko ofa gamir dughiar ekiabar, gumazitam ofa damusɨ a bulmakaun apurir tam iniva, 14 kilogrem wit sara inigh izɨ. A sipsipɨn apurir ekiar tam iniva, 14 kilogrem plaua sara inigh izɨ. A sipsipɨn igiataba iniva, a uan ifongiamɨn gɨn mangɨ witɨn avɨritaba sara inigh izɨ. Egh witɨn avɨrir kaba bagh olivɨn borer da ko voroghɨra mangamiba inigh izɨ. Dar ababanim kamakɨn: a 14 kilogrem wit iniva, 3plan litan olivɨn borem sara inigh izɨ. \p \v 12 “Atrivim uabɨ, Ikiavɨra Itir God bagha, uan ifongiamɨn gɨn mangamin ofa a danɨngam, kar ofan bar isia mɨghɨrim ko, God ko navir vamɨran ikiamin ofaba, a da isɨ a uan ifongiamɨn gɨn mangamin ofabar mɨn, da inigh izɨ. Dughiar kamɨn, me a bagh namba 2ɨn dɨvazimɨn aruem anadi naghɨn itir tiar akam kuightɨ, an aven mangɨgham. Egh a uan ofan bar isia mɨghɨrim ko, God ko navir vamɨran ikiamin ofabar amuam, mati a zurara Sabatɨn dughiabar ofa gami moghɨra, an ofabar amuam. Egh a uam azenan mangɨtɨ, me tiam dukuagh.” \s God, me dughiabar vaghvagh ofan damuamibav gei \p \v 13 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Mɨzarazibar zurara, ia sipsipɨn igiar azenir vamɨra ikia duaba puvatɨzitam inigh izɨ, Ikiavɨra Itir God bagh ofan bar isia mɨghɨrimɨn mɨn ofa damu. Ofan kamaghɨn amizim, ia dughiabar zurara a damu. \v 14 Egh uaghan mɨzarazibar zurara, ia ofan bar isia mɨghɨramim damusɨ asɨzim iniva, witɨn aghuir kilogremɨn pumuning ko olivɨn borer litan tam sara inigh izɨ aning veregh. Kar wit tuamin ofa. Arazir mɨzarazibar Ikiavɨra Itir God bagh ofa damuamin kam, a ikɨ mamaghɨra ikiam. \v 15 Ia kamaghɨra sipsipɨn igiam ko wit ko olivɨn borem inigh izɨ, mɨzarazibar zurazurara Ikiavɨra Itir God bagh ofan bar isia mɨghɨribar amu mamaghɨra ikɨ.” \s Atrivimɨn nguazim \p \v 16 “Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨgei: Atrivim nguazir otevir tam isɨ, bizir aghuimɨn mɨn uan otarim danigham, eghtɨ nguazir kam, an an ghuavim ikegham. Nguazir kam zurara an otarimɨn adarazir nguazimra. \v 17 \x - \xo 46:17 \xo*\xt Ofa Gami 25:8-17\xt*\x*Eghtɨ atrivim uan nguazir otevir mam isɨ, uan ingangarir gumazir mam danightɨ, azenir namba 50 otoghtɨ, a nguazir inizir kam uam atrivim danɨngam. 50plan azenibar zurara, Judaba ua biziba ikarvaghamin arazir kam damuam. Dughiar kam otoghtɨ, nguazir kam uam atrivimɨn nguazim gavagham. Kar an bizimra, ezɨ a uan otariba ko uan ovavir boriba, me zurara an ghuavim ikegham. \p \v 18 “Eghtɨ atrivim gumazamizibar nguazitam me dama a inian kogham. A nguazir manam isɨ uan otaritam danɨngɨsɨ, a uan nguazimra isɨ a danɨngam. Eghtɨ nguazir kam an otarimɨn bizimra. A gumazamiziba abɨnɨva men nguaziba me dama da inian kogham. Kamaghɨn amizɨ, nan gumazamiziba uan nguazibar ikɨ deraghvɨra dapiagham. Me aghamsɨgh tintinibar nguazir igharazibar mangan kogham.” \s Esekiel Godɨn Dɨpenimɨn // ofa tuer danganibar gari \p \v 19 Gumazir kam na inigha, namba 2ɨn dɨvazimɨn tiar akamɨn aven ghua, daruamin nguazir kɨnir Godɨn Dɨpenim avɨnizimɨn otogha notɨn itir dɨpenimɨn oto. Dɨpenir kamɨn danganir doziba, da Godɨn danganibara, egha da bar zue. Dar aven, ofa gamir gumazir Ikiavɨra Itir Godɨn boroghɨn zuiba dar iti. Ezɨ gumazir kam aruem uaghiri naghɨn itir danganim nan aka. \v 20 Egha kamaghɨn na mɨgei, “Danganir kamɨn aven, ofa gamir gumaziba, osɨmtɨziba agɨvamin ofaba ko arazir kuraba gɨn amangamin ofabar asɨzir tuziba inigh izɨ da avigham. Egh me uaghan wit tuamin ofaba inigh izɨ danganir kamra da tuam. Ofa gamir gumaziba bizir zuezɨ taba inigh, azenan gumaziba uari akuvir danganimɨn mangan kogham. Puvatɨghtɨma, gumazir kɨniba bizir bar zuegha anogoroghezir kabar suighɨva me ovengam. Kamaghɨn amizɨ, bizir zuezir kaba bar men saghon ikiam.” \p \v 21 Egha gumazir kam na inigha azenan ghua, me uari akuvir danganimɨn otogha an mɨkebar 4pla nan akakasi. Kɨ garima, an mɨkebar 4pla vaghvagha ua danganir muziarir maba iti. \v 22 Danganir muziarir kaba, dar ababaniba magh ghu. Dar ruaribar ababanim, 20 mitan tu, ezɨ dar arozibar ababanim, 15 mitan tu. \v 23 Da vaghvagha bɨrir dagɨabar ingarizir mam iti. Ezɨ avim arɨghamin danganim dar bɨribar poroghav iti. \v 24 Ezɨ gumazir kam kamaghɨn na mɨgei, “Kar ofan dagheba tuamin danganim. Godɨn Dɨpenimɨn ingangarir gumaziba, gumazamiziba ofa damuasa inigha izir asɨziba inigh, me kagh adar tuziba avigham.” \c 47 \s Dɨpam Godɨn Dɨpenimɨn ikegha emɨra ghuaghiri \p \v 1 \x - \xo 47:1 \xo*\xt Sekaraia 14:8; Jon 7:38; Akar Mogomem 22:1\xt*\x*Egha Esekiel ghaze, gumazir kam ua na inigha Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn ize. E fo, Godɨn Dɨpenim aruem anadi naghɨn gari. Dughiar kamɨn, kɨ garima, Ame! Dɨpam tiar akar aruem anadi naghɨn itimɨn apengan otogha emɨra ghuaghiri. Ezɨ sautɨn amadaghan itir tiar akam uaghan dɨpam an otogha sautɨn amadaghan itir ofa gamir dakozimɨn boroghɨn emɨra ghuaghira, ofa gamir dakozim gita. \v 2 Ezɨ a na inigha ghua tiar akar notɨn amadaghan itimɨn azenan ghugha, ga dɨvazir ekiar Godɨn Dɨpenim avɨnizimɨn azenan ghu. Egha ga arua dɨvazimɨn mɨriamɨn azenan ghua tiar akar aruem anadi naghɨn itimɨn oto. Egha kɨ dɨpamɨn garima, a sautɨn amadaghan itir dɨvazimɨn tiar akamɨn apengan otogha emɨra zui. \p \v 3 Ezɨ gumazir kam uan ababanir benim inigha dɨpamɨn mɨriamɨn ghua an ruarimɨn abari, a aruem anadi naghɨn ghuaghira 500 mitan tu. Ezɨ a na mɨgɨa ghaze: Ga dɨpam girɨgh mangam. Ezɨ kɨ an gɨn ghua dɨpam girɨgha vongɨn zuima, dɨpam nan duiamningɨn tu. \v 4 Ezɨ a ua dɨpamɨn mɨriamɨn sɨvagha ghua an abarima, a 500 mitan tu. Ezɨ a nan akua dɨpam girɨgha vongɨn zuima, dɨpam nan itevimningɨn tu. Ezɨ a ua dɨpamɨn mɨriamɨn sɨvagha an abarima, a 500 mitan tu. Ezɨ a ua nan akua dɨpam girɨgha vongɨn zuima, dɨpam nan ivariamɨn tu. \v 5 Ezɨ a ua dɨpamɨn mɨriamɨn sɨvagha an abarima, a 500 mitan tu. Dɨpam kagh faner ekiamɨn otogha bar kone. Ezɨ kɨ an aven daru vongɨn mangan ibura. Gumazir uabɨ afozofogh damuan fozitam, a ti tong an aven mangam. Kar faner ekiar gumazitam vongɨn mangan koghamim. \v 6 Ezɨ gumazir kam kamaghɨn na mɨgei, “O nguazir kamɨn gumazim, nɨ ti bizir kaba deravɨra dar gari?” Egha gumazir kam ua na inigha faner dadarimɨn mɨriamɨn ghu. \p \v 7 Kɨ kagh otozir dughiamɨn, kɨ garima temer bar avɨrim, faner mɨriamningɨn uaghara bar izɨvagha iti. \v 8 Ezɨ a kamaghɨn na mɨgei, “Dɨpar aruem anadi naghɨn ikegha ivemarim, a Jordanɨn Fanemɨn ghua Araban danganir zarimɨn ghuaghiri, egha bar ghua Amangsɨzim Itir Dɨpamɨn tu. E fo, ongarir kam, amangsɨzim bar a gizɨfa. Eghtɨ faner kam a damutɨ, a dɨpar aghuimɨn otogh amangsɨzim puvatɨgham. \v 9 Eghtɨ faner kam zuir danganiba, asɨzir igharagha gariba izɨ an boroghɨn ikiam. Eghtɨ osirir avɨriba an ikiam. Guizbangɨra, faner kam Amangsɨzim Itir Dɨpam damutɨ a deragham. Egh faner kam ivemara ghuaghirir naghɨn, biziba bar angamɨra ikiam. \v 10 Eghtɨ osiriba isir gumaziba, Amangsɨzim Itir Dɨpamɨn mɨriamɨn boroghɨn tughɨv ikɨ, Engedin dɨpam emɨrava otivi naghɨn ikegh, bar mangɨ Eneklamɨn dɨpam emɨrava otivi naghɨn tugh, osiriba buriam. Egh me danganir kamɨn uan iveba aruemɨn da onegh da kɨrkɨram. Eghtɨ Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn itir osirir guar avɨriba iti moghɨn, da kagh ikiam. \v 11 Eghtɨ danganir kamɨn boroghɨn itir dɨpar muziarir beghneazim izɨvaziba, dar dɨpaba deraghvɨram otivan kogham. Puvatɨgham, amangsɨzim dagh izɨvagham. \v 12 \x - \xo 47:12 \xo*\xt Akar Mogomem 22:2\xt*\x*Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn otozir faner kamɨn mɨriamningɨn, temer igharagha garir aghuiba otiv bɨvɨra ikiam. Temer kabar dafariba da mɨsɨngan kogham. Temer kaba, dɨpar iza Godɨn Dɨpenimɨn otozimɨn boroghɨn iti, kamaghɨn amizɨ, da iakɨnibar zurara bɨvɨra ikiam. Eghtɨ gumazamiziba temer kabar ovɨzibar amɨva, dar dafariba iniva uan duaba ko arɨmariaba akɨram.” \s Kantri Israelɨn nguazir mɨtaghniaba \p \v 13-14 Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Kɨ bar fomɨra akar dɨkɨrɨzim ian inazir afeziaba bagha a gamua ghaze, kɨ Israelɨn nguazir kam isɨ ia danightɨ, a zurara ian nguazimra ikiam. Kamaghɨn amizɨ, ia nguazir kam deraghvɨra a tuisɨgh bar uari romegh Israelian anabar 12pla bagh anebɨgh me danɨng. Anababa bar, da vaghvagh nguazir otevir tam iniam, eghtɨ Josepɨn anabam, a nguazir otevir pumuning iniam. Nguazir kamɨn mɨtaghniabar, kara. \p \v 15-16 “Nguazir kamɨn mɨtaghniam, a Notɨn amadaghan Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn mɨriamɨn ikegh, mangɨ aruem anadi naghɨn mangɨ nguibar ekiam Hetlonɨn otogh mangɨ, nguibar ekiam Hamatɨn mangamin tuavir akar ekiamɨn otogh mangɨ, nguibar ekiam Sedatɨn mangɨ, Berota ko Sibraimɨn nguibar ekiamningɨn otogham. Sibraim, a nguibar ekiam Damaskus ko nguibar ekiam Hamat, aningɨn mɨtaghniamɨn tɨzimɨn iti. Eghtɨ ian mɨtaghniam bar mangɨ nguibar ekiam Tikonɨn tugham. Tikon, a Hauranɨn Distrighɨn mɨtaghniamɨn iti. \v 17 Kamaghɨn amizɨ, Israelɨn nguazimɨn mɨtaghniar notɨn itim, a Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn ikegh, bar vongɨn mangɨ aruem anadi naghɨn amadaghan mangɨ, nguibar ekiam Enonɨn otogham. Nguibar kam, Damaskusɨn nguazim ko Hamatɨn nguazimɨn mɨtaghniamɨn iti. Kar Israelɨn nguazir notɨn amadaghan itir mɨtaghniam. \p \v 18 “Eghtɨ aruem anadi naghɨn nguazir mɨtaghniam, a nguibar ekiam Damaskus ko Hauran Distrighɨn tɨzimɨn ikegh mangɨ, Jordanɨn Fanemɨn magɨrɨ sautɨn amadaghan mangɨ, Gileatɨn Distrik ko Israelɨn nguazimɨn tɨzim abighɨva bar sautɨn mangɨ, Amangsɨzim Itir Dɨpamɨn tugham. Kar Israelɨn nguazir aruem anadi naghɨn amadaghan itir mɨtaghniam. \p \v 19 “Eghtɨ sautɨn itir nguazir mɨtaghniam, a nguibar ekiam Tamarɨn ikegh mangɨ, aruem uaghiri naghɨn amadaghan bar mangɨ, dɨpam itir danganim, Kades Meriban otogham. Egh mangɨ Isipɨn nguazir mɨtaghniamɨn itir fanemɨn magɨrɨ, Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn otogham. Kar Israelɨn nguazir sautɨn amadaghan itir mɨtaghniam. \p \v 20 “Eghtɨ aruem ghuaghiri naghɨn itir nguazir mɨtaghniam, a Mediterenianɨn Ongarir Ekiam. A sautɨn ikegh ongarimɨn dadarimɨn mangɨ, bar notɨn amadaghan mangɨ nguibar ekiam Hamatɨn otogham. Kar Israelɨn nguazir aruem ghuaghiri naghɨn amadaghan itir mɨtaghniam. \p \v 21 “Ia arazir kamɨn gɨn mangɨ nguazir kam, uari bagh uan anababa ko, anebɨgh vaghvagh uari danɨngam. \v 22 Nguazir kam, a zurara ia ko ian ovavir boribar bizimra mɨn ikiam. Kantrin igharazibar gumazamizir ian tongɨn itiba, ko tina ian tongɨn ikia boriba isi, ia nguazir kam abɨgha uari ganɨdir dughiam, ia uaghan nguazir asɨzitaba me bagh da abɨgh me danɨngigh. Me mati bar Israelian gumazamizibar mɨn, ia arazir aghuibar me damu. Eghtɨ me uaghan Israelian anababar tongɨn, nguazir oteviba ia ko da inightɨ, da zurara me ko men ovavir boribar nguazibara ikiam. \v 23 Kantrin igharazibar gumazamizir iza ia ko ian gumazamizibar tongɨn apiaziba, me uaghan uari bagh danganir me itibar nguazir otevitaba iniam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \c 48 \s Me notɨn itir nguazim abɨgha Israelian anababa vaghvagha me ganɨdi \p \v 1 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Israelian anababar ziabar kara: \p “Kantri Israelɨn nguazir mɨtaghniar notɨn itim, a Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn mɨriamɨn ikegh mangɨ, aruem anadi naghɨn mangɨ nguibar ekiam Hetlonɨn otogham, kar nguibar ekiam Hamatɨn zuir tuavir akam. Egh an mɨtaghniam mangɨ nguibar ekiam Enonɨn otogh mangɨ, nguibar ekiamning Damaskus ko Hamatɨn mɨtaghniamɨn tugham. Eghtɨ Danɨn anabamɨn adarasi, notɨn amadaghan itir nguazir kamɨn, nguazir otevir kam iniam. Men nguazimɨn mɨtaghniam, kantrin kamɨn aruem anadi naghɨn itir mɨtaghniam ikegh, ua izɨ aruem uaghiri naghɨn amadaghan mangɨ, Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn tugham. \p \v 2-7 “Ezɨ Aserɨn anabamɨn nguazim Danɨn anabamɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Naptalin anabamɨn nguazim, Aserɨn anabamɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Manasen anabamɨn nguazim, Naptalin anabamɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Efraimɨn anabamɨn nguazim, Manasen anabamɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Rubenɨn anabamɨn nguazim, Efraimɨn anabamɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Judan anabamɨn nguazim, Rubenɨn anabamɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Nguazir mɨtaghniar kaba bar aruem anadi naghɨn ikegha, ghua aruem uaghiri naghɨn tu.” \s God ghaze, Israelɨn kantrin tongɨra, nguazir ekiar mam ikiam \r (Esekiel 45:1-8) \p \v 8 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Judan anabamɨn nguazimɨn mɨtaghniamɨn, sautɨn amadaghan nguazir otevir ekiar mam ikiam. Ia an ingangarir bar igharazim bagh anebigh igharaghvɨra anetɨgh. An arozimɨn ababanim, 12 kilomita ko akuamɨn tugham, kar arozir notɨn ikegh mangɨ sautɨn otoghamim. Eghtɨ nguazir otevir kam, aruem anadi naghɨn ikegh mangɨ aruem uaghiri naghɨn Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn otogham, an ruarimɨn ababanim mati Israelɨn anababar nguazibar ruarimɨn ababanim. Eghtɨ Godɨn Dɨpenim nguazir otevir kamɨn tongɨra ikiam. \p \v 9-10 “Nguazir kamɨn tongɨra, ia nguazir otevir tam isɨ Ikiavɨra Itir God bagh anetɨgh. An mɨtaghniar notɨn itim ko mɨtaghniar sautɨn itim, aningɨn ababanimning uaghara mangɨ, 12 kilomita ko akuamɨn tugham. Eghtɨ an mɨtaghniar aruem anadi naghɨn itim ko mɨtaghniar aruem ghuaghiri naghɨn itim, aningɨn ababanimning uaghara mangɨ, 5 kilomitan tugham. Nguazir otevir kam, a ofa gamir gumazibar nguazimra. Eghtɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim, nguazir otevir kamɨn tongɨra ikiam. \v 11 Nguazir kam bar zuegh na baghvɨra ikɨ. Egh ofa gamir gumazibar tongɨn, Sadokɨn ovavir boriba, me na baghvɨra ikiamin gumaziba, a men nguazimra. Sadokɨn ovavir boriba, dughiar Israelɨn ikɨzim akɨrim ragha na gasarazimɨn, merara nan Dɨpenimɨn aven itir biziba deravɨra dar garava nan ingangarim bagha gavgafi. Mati Livain anabamɨn adarazir marazi amizɨ moghɨn, me amizir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, na baghvɨra ikiamin nguazir kam, ia me baghvɨra anetɨgh. \v 12 Kamaghɨn amizɨma, kɨ nguazir otevir kam isɨ me danɨngam. A bar moghɨra anogoregh, bar zuezir nguazimɨn ikiam. Nguazir kamɨn mɨtaghniam, a Livain anabamɨn nguazir mɨtaghniam ko poroghɨv ikiam. \p \v 13 “Eghtɨ Livain anabamɨn adarasi, men nguazim, ofa gamir gumazir kabar nguazimɨn mɨriamɨn mɨtaghniam ko poroghɨv ikiam. Eghtɨ an ruarimɨn ababanim, 12 kilomita ko akuamɨn tugham, eghtɨ an arozimɨn ababanim, 5 kilomitan tugham. \v 14 Nguazir me bigha Ikiavɨra Itir God baghvɨra ikiamim, a nguazir bar aghuir nguazir igharaziba bar dagh afiraghamim. Eghtɨ ofa gamir gumaziba an akua tam isɨ dagɨaba bagh anemangan kogham. Me bizir igharaziba bagh a ikarvaghan kogham. Me gumazir igharazitamɨn amamangatɨghtɨ, an a inian kogham. Bar guizbangɨra, a Ikiavɨra Itir Godɨn nguazimra, egh bar anogoregham. \p \v 15 “Nguazir zuruzir kamɨn akuigha itir danganir igharazim, a pura nguazir kɨnim. An ruarimɨn ababanim, 12 kilomita ko akuamɨn tughtɨ, an arozimɨn ababanim, 2 kilomita ko akuamɨn tugham. Nguazir kamɨn, nguibar ekiar mam an tongɨn ikɨ, eghtɨ nguibar ekiamɨn gumazamiziba, an uan dɨpenibar ingaram. Eghtɨ an danganir maba pura ikiam. \v 16 Eghtɨ nguibar ekiar kam avɨnizir dɨvazimɨn mɨriar 4pla, dar ababaniba uaghara mangɨ, 2,250 mitan tugham. \v 17 Nguibar ekiam avɨnizir nguazir azenan itim, a pura ikiam. Eghtɨ an arozimɨn ababanim, 125 mitan tugham. \v 18 Men nguibar ekiam, gumazamizibar nguazimɨn tongɨn an ingarigh gɨvaghtɨ, nguibar ekiam nguazim abightɨ nguazir otevir pumuning otogh, vong ko vong ikɨ pura ikiam. Nguazir otevir tam, aruem anadi naghɨn ikɨtɨ, nguazir otevir igharazim aruem ghuaghiri naghɨn ikiam. Eghtɨ aningɨn ruarimningɨn ababanimning uaghara 5 kilomitan tugham. Nguazir otevir kamning, gumazamizir nguibar ekiamɨn aven ingar ikiamiba, aningɨn ingarɨva opar aningɨn daghebar amam. \v 19 Israelɨn gumazamiziba nguibar ekiar kamɨn aven ikia ingariba, me nguazir kamningɨn azenibar ingarɨva oparam. \p \v 20 “Eghtɨ nguazir ekiar otevir kam, an aven, nguazir me God bagh datɨghamim ko ofa gamir gumazibar nguazim, ko Livain anabamɨn adarazir nguazim, ko gumazamizir nguibar ekiamɨn itibar nguazim, da bar nguazir ekiar kamɨn ikiam. Eghtɨ an ruarimning ko arozimningɨn ababaniba, uaghara mangɨ 12 kilomita ko akuamɨn tugham. \p \v 21-22 “Nguazir na baghvɨra ikiamin kam, ko gumazamiziba itir nguibar ekiamɨn nguazir kam, aning nguazir bar ekiamɨn tongɨra iti. Eghtɨ kɨ nguazir bar ekiam isɨ, ingangarir igharazim bagh anetɨgham. Nguazir an vong ko vongɨn itimning, aning atrivimɨn nguazimningra. Nguazir otevir mam, na baghvɨra ikiamin nguazimɨn ikegh mangɨ aruem anadi naghɨn Jordanɨn Fanemɨn tugham. Eghtɨ nguazir otevir igharazim, na baghvɨra ikiamin nguazimɨn ikegh mangɨ aruem ghuaghiri naghɨn Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn tugham. Eghtɨ nguazir otevir nan Dɨpenim an torimɨn ikiamim, ko gumazamizibar nguazir men nguibar ekiam ikiamim ko Livaibar nguazim, da bar atrivimɨn nguazimɨn torimra ikiam. Egh mangɨ notɨn amadaghan Judan anabamɨn nguazir mɨtaghniamɨn otogham. Egh mangɨ sautɨn amadaghan, Benjaminɨn anabamɨn nguazir mɨtaghniamɨn tugham.” \s Anabar igharazibar nguazir oteviba \p \v 23-27 Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Israelɨn anabar igharazibar nguaziba, ia me bagh nguazir otevir kaba isɨ me danɨngam: \p “Nguazir me bigha God bagh datɨghamimɨn mɨtaghniam, sautɨn amadaghan itir nguazim, a Benjaminɨn anabamɨn adarazir nguazir otevim. Men nguazimɨn mɨtaghniam, kantrin kamɨn aruem anadi naghɨn itir mɨtaghniamɨn ikegh, ua izɨ aruem uaghiri naghɨn amadaghan mangɨ, Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn tugham. \p “Ezɨ Simeonɨn anabamɨn nguazim, a Benjaminɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Isakarɨn anabamɨn nguazim, a Simeonɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Sebulunɨn anabamɨn nguazim, a Isakarɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Ezɨ Gatɨn anabamɨn nguazim, a Sebulunɨn nguazir otevimɨn akuighav iti. Nguazir mɨtaghniar kaba bar aruem anadi naghɨn ikegha ghua, aruem uaghiri naghɨn tu. \p \v 28 “Nguazir me bigh Gatɨn anabamɨn adarazi danɨngamim, kantrin kamɨn sautɨn itir nguazir mɨtaghniamɨn iti. A nguibar ekiam Tamarɨn ikegh mangɨ aruem uaghiri naghɨn amadaghan bar mangɨ, dɨpaba itir danganim, Kades Meriban otogham. Egh mangɨ Isipɨn nguazir mɨtaghniamɨn itir fanemɨn magɨrɨ bar mangɨ Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn otogham. Kar Israelɨn kantrin sautɨn amadaghan itir mɨtaghniam. \v 29 Ia arazir kamɨn gɨn mangɨ nguazim abɨgh Israelɨn anababar anɨngightɨ, me dar ikɨ uari bagh da iniam. Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Ekiam, kɨ kamaghɨn mɨkemegha gɨfa.” \s God Jerusalemɨn tiar akabar gun mɨgei \p \v 30-34 \x - \xo 48:30-34 \xo*\xt Akar Mogomem 21:12-13\xt*\x*Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Gɨn otivamin nguibar ekiam avɨnamin dɨvazim, an azenan mangamin tiar akar 12pla ikɨ. Eghtɨ dɨvazir kamɨn 4plan mɨriaba vaghvagh dar ababaniba, uaghara mangɨ, 2,250 mitan tugham. Egh dɨvazimɨn mɨriar 4plan kaba vaghvagh, 3plan tiar akaba ikɨ. Tiar akaba, Israelɨn anababar ziaba vaghvagh dar ikɨ. Tiar akar notɨn amadaghan ikiamibar ziabar kara: Ruben, Juda, ko Livai. Ezɨ tiar akar aruem anadi naghɨn ikiamibar ziabar kara: Josep, Benjamin, ko Dan. Ezɨ tiar akar sautɨn ikiamibar ziabar kara: Simeon, Isakar, ko Sebulun. Ezɨ tiar akar aruem uaghiri naghɨn ikiamibar ziabar kara: Gat, Aser, ko Naptali. \v 35 \x - \xo 48:35 \xo*\xt Jeremaia 3:17; 33:16; Joel 3:21; Sekaraia 2:10; Akar Mogomem 21:3; 22:3\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, nguibar ekiam avɨnizir dɨvazimɨn 4plan mɨriaba, dar ababanim bar moghɨra 9,000 mitan tugham. Eghtɨ dughiar kamɨn ikegh mangɨ zurazurara ikiamin dughiamɨn, me nguibar ekiar kamɨn ziam dɨpon suam, ‘Ikiavɨra Itir God Kagh Iti.’ ”