\id EXO - Exodus - drafted by Pectchie in Mikarup dialect orignally; put into Ariap dialect by Siria; other translators and checkers involved in checking: Iakob, Asefi, Watarak, Steven, Joasa: comp ck by Francis and his team Oct 2012 and Oct 2013; EXO 1-24 distance ck by Norm Weatherhead and Steven and a village team, with some input from Marsha Dec 2012; face to face consultant check by Norm Weatherhead in March 2013. EXO 25-28 cons ck in progress by Martha Wade, with Francis, Martin, Michael, and Jessy in Feb 2012; EXO 29-40 cons ck by Martha Wade in Aug 2013.)
\ide UTF-8
\h Ua Me Ini
\toc3 UMI
\toc2 Ua Me Ini
\toc1 God Ua Uan Gumazamiziba Inigha, Isipɨn Azenan Zui
\mt God Ua Uan Gumazamiziba Inigha, Isipɨn Azenan Zui
\mt2 O
\mt1 Ua Me Ini
\imt Akar faragha zuim
\ip Akɨnafarir kam bar faraghavɨra Israelia batozir bizir ekiamɨn gun mɨgei. Bizir kam, a kamakɨn. Me Isipɨn kantri ataki, kar nguazir me pura ingangarir gumaziba ko ingangarir amizir kɨnibar ikia kalabusɨn ingangarim gamizim.
\ip Akɨnafarir kam mɨgɨrɨgɨar akuar ekiar 3pla iti.
\ip 1. Sapta 1 ghua 18, akɨnafarir akuar faragha zuim, an Israelia Isipɨn kantri ategha fɨriaghɨregha gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ghua Sainain Mɨghsɨamɨn otozir darorim geghari.
\ip 2. Sapta 19 ghua 24, akɨnafarir akuar kam, God Israelia ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gamigha, an akar gavgaviba me ganɨga men sure gami, eghtɨ me uan daroriba ko araziba deravɨra dar ganam.
\ip 3. Sapta 25 ghua 40, akɨnafarir akuar kamɨn aven, Israelia Godɨn Purirpenimɨn ingari. Egha Godɨn ziam fer araziba ko akar igharaziba iti. Egha uaghan ofa gamir gumazibar ingangarim damuamin mɨgɨrɨgɨaba an iti.
\ip Faraghavɨra zuir gumazir ekiam Moses, an mɨgɨrɨgɨaba akɨnafarir kamɨn aven iti. God uabɨ gumazir dapanimɨn ikɨ Isipia da ua Israelia iniasa a ginaba.
\ip Nguazir kamɨn itir gumazamizir avɨrim, God Israelia ganɨngizir 10plan Akar Gavgavibagh fos. Akar Gavgavir kaba, sapta 20ɨn iti.
\ip God uabɨ amizir biziba dar mɨgɨrɨgɨaba akɨnafarir kamɨn faraghavɨra iti. God uabɨ Israelian apaniba da, ua me ini. God uabɨ me gamizɨ me ikɨzir vamɨra ikia ziar ekiam iti, egha me an gumazamizibara ikiasa a me ginaba. God uabɨ me geghuva gavgavim me ganɨdi. Eghtɨ me ingangarir ekiar God ifongezibar amuam.
\c 1
\ms God ingangarim isa Moses ganɨngi
\mr (Sapta 1--4)
\s Isipia pazavɨra Israelia gami
\p
\v 1 \x - \xo 1:1-4 \xo*\xt Jenesis 46:8-27\xt*\x*Jekopɨn otariba an gɨn Isipɨn kantrin ghu, me uan adarazi sara, men ziabar kara: 
\v 2-4 Ruben, Simeon, Livai, Juda, Isakar, Sebulun, Benjamin, Dan, Naptali, Gat ko Aser. 
\v 5 Josep men faraghavɨra ghugha Isipɨn iti. Gumazamizir kaba me Jekopɨn otivizir ovavir boriba. Me bar men dɨbobonim 70ɨn ghu.
\p
\v 6 Dughiar maba gɨvazɨma, Josep, ko an aveghbuaba bar, ko gumazamizir dughiar mɨtaghniar kamɨn ikeziba, me bar ariaghire. 
\v 7 \x - \xo 1:7 \xo*\xt Aposel 7:17\xt*\x*Ezɨ Israelɨn gumazamiziba borir avɨrim batima, men avɨrim bar ekevegha bar avɨrasemegha gavgavigha Isipɨn kantri bar a gizɨfa.
\p
\v 8 \x - \xo 1:8 \xo*\xt Aposel 7:18\xt*\x*Azenir avɨribar gɨn, atrivir igiar mam Isipɨn kantrin atrivimɨn oto. Atrivir kam Josep gɨfozir puvatɨ. 
\v 9 Egha a uan gumazamizibav gɨa ghaze, “Israelian gumazamiziba bar avɨraseme, ezɨ men avɨrim ko gavgavim bar en avɨrim ko gavgavim gafira. 
\v 10 \x - \xo 1:10 \xo*\xt Aposel 7:19\xt*\x*Eghtɨ mɨdorozim otoghtɨ, me ti en apaniba ko uari akuvagh e ko mɨsoghɨva, en kantri ategh aregham. Kamaghɨn amizɨ, e tuavitam batogh me damightɨ, me otɨv arogh avɨrasemeghan kogham.”
\p
\v 11 Kamaghɨn Isipian atrivim uan apengan ingarir gumaziba ko, me ingangarimɨn ganamin gumazir maba mɨsevegha, ingangarim me ganɨngi. Men ingangarir kam, a kamakɨn, me puvɨra Israelia abɨn me damutɨ, me bar osɨmtɨzir dafaba sara ingangarir ekiabar amuam. Me Israelia gamima me nguibar ekiar pumuningɨn ingari, Pitomɨn nguibam ko Ramesesɨn nguibamning, kar nguibar ekiar atrivimɨn daghebar arɨghamimning.\f + \fr 1:11 \fr*\ft Pitom ko Ramesesɨn nguibar ekiamning, me aning ingarigha, atrivimɨn dagher dɨpenir dafaba aningɨn aven ingari. Ezɨ Isipia dagheba otevir dughiamɨn araravim gamua dagher avɨrim aning garɨsi.\ft*\f* 
\v 12 Isipia bar pazavɨra Israelia gamima, me uaghan bar avɨrasemegha Isip gizefi. Me kamaghɨn me gamua ghuavɨra iti me puvɨra ingarava, boriba bata ghuavɨra iti. Kamaghɨn amizɨ, Isipia men atiatia bar men aghua. 
\v 13 Isipia me gamima, me puvɨra ingarava, osɨmtɨzir ekiaba ateri, Isipia tong men apangkuvir pu. Bar puvatɨ. 
\v 14 Egha Isipia puvɨra me abɨra me gamima, me brighbar ingara dɨpenibar ingarava uaghan azenibar obarir ingangaribagh ami. Ezɨ ikɨrɨmɨrim bar men asɨghasɨki.
\p
\v 15 Ezɨ Isipɨn atrivim, Sifra ko Puan dia, aning Hibrun amizir otasava amibar, akurvazir amizimning. Egha an akar gavgavim aning ganɨga, ghaze, 
\v 16 “Gua Hibrun amizir otasava amibar akurvaghɨva gan, amizim otarim bateghtɨ, gua a mɨsueghtɨ an aremegh. A borir guivim bateghtɨ, gua aneteghtɨ a ikɨ.” 
\v 17 \x - \xo 1:17 \xo*\xt Ua Me Ini 1:21\xt*\x*Ezɨ amizir kamning Godɨn atiatiava Isipɨn atrivim aning mɨkemezɨ moghɨn amir puvatɨ, egha otariba ataghɨrazima me iti.
\p
\v 18 Ezɨ Isipɨn atrivim aningɨn diagha aningɨn azara, “Gua tizim bagha otariba ataghizɨma me iti?”
\p
\v 19 Ezɨ amizimning kamaghɨn atrivim mɨgei, “Hibrun amiziba Isipian amizibar mɨn amir puvatɨ, me amizir gavgaviba. Me otɨsɨ, me bar zuamɨra otegham, kamaghɨn amizɨ, ga tɨghar maghɨn mangɨtɨ me otegh gɨvagham.” 
\v 20-21 Amizir kamning Godɨn atiati, kamaghɨn amizɨ God deragha aning gamima aning uaghan uaning bagha boriba bati. Kamaghɨn Israelɨn gumazamiziba bar otava arogha ghuavɨra ikia gavgafi.
\p
\v 22 \x - \xo 1:22 \xo*\xt Aposel 7:19\xt*\x*Ezɨ gɨn atrivim kamaghɨn Isipɨn gumazamiziba bar me mɨgei, “Ia Hibrun otarir iririviba isɨ, Nailɨn Fanemɨn me akunigh. Egh guivir iririviba ateghtɨ, me ikɨ.”
\c 2
\s Moses iririvimra itima, me a mɨsoghezɨ an aremezir puvatɨ
\p
\v 1 Dughiar kamɨn Livain ovavir borir gumazir mam, a Livain ovavir borir amizir mamɨn iti. 
\v 2 \x - \xo 2:2 \xo*\xt Aposel 7:20; Hibru 11:23\xt*\x*Gɨn amizir kam navim asegha otarir mam bate. Egha an an garima, an ganganim bar dera, kamaghɨn amizɨ a 3plan iakɨnibar a modi. 
\v 3 An amebam uam a mongan asaghava, akɨrar me ighurunibar mɨn garir grazir aghuibar ingarizir mam inigha, koltan an toriba apɨri. Eghtɨ dɨpam aven mangan kogham. Egha borim aven anetɨgha ghua Nailɨn Faner mɨriamɨn grazibar tongɨn dɨpam gisɨn anetɨ. 
\v 4 Ezɨ borimɨn amezemebam mong saghuiamɨn tugha modogha an gari, bizir tizitam a bativam.
\p
\v 5 Ezɨ atrivimɨn guivim ruasa fanemɨn uaghirima, an ingangarir amiziba an gɨn ghua dɨpar mɨriamɨn arui. Ezɨ atrivimɨn guivim amuaviava akɨrar kam grazibar tongɨn an apigha, a iniasa ingangarir amizir mam amada. 
\v 6 Egha atrivimɨn guivim akɨrar kamɨn asuam kuigha otarimɨn garima, an araima, an an apangkufi. Egha kamaghɨn mɨgei, “Kar Hibrubar borir mam.”
\p
\v 7 Ezɨ an amezemebam izava an azai, “Kɨ mangɨva Hibrun amizitam mɨkemeghtɨ, a nɨ bagh oteba a danɨngam?”
\p
\v 8 Ezɨ atrivimɨn guivim kamaghɨn mɨgei, “Aria, nɨ mɨgei moghɨn damu.” Ezɨ guivim ghua borimɨn amebamra inigha ize.
\p
\v 9 Ezɨ atrivimɨn guivim amizir kam kamaghɨn a mɨgɨa ghaze, “Nɨ borir kam inigh na bagh a damu oteba a danɨngtɨ, kɨ nɨ givezam.” Ezɨ amizir kam borim inigha a bagha a gamua oteba a ganɨdi.
\p
\v 10 \x - \xo 2:10 \xo*\xt Aposel 7:21\xt*\x*Gɨn borir kam ekevezɨma, an amebam a inigha atrivimɨn guivim bagha ghu. Ezɨ atrivimɨn guivim, otarir kam, mati an otozir borimɨn mɨrara ua bagha a gami. Egha a kamaghɨn uabɨ mɨgei, “Kɨ dɨpamɨn a isava azenim gatɨ. Kamaghɨn, kɨ ziam, Moses, a darɨgham.”\f + \fr 2:10 \fr*\ft Hibrun akamɨn, ziar kam, “Moses,” akar kamɨn mɨrara ghu, “A inigh pɨn anang.”\ft*\f*
\s Moses ara Midian kantrin ghu
\p
\v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Hibru 11:24\xt*\x*\x - \xo 2:11-14 \xo*\xt Aposel 7:23-28\xt*\x*Ezɨ gɨn Moses aghuigha gumazim aragha gɨvagha, atrivimɨn dɨpenimɨn azenan ghua Hibrubar ganasa zui, kar an akar gumazamiziba. A ghua men garima, Isipia ingangarir osɨmtɨzibar amuasa puv me abɨri. A uaghan garima, Isipian mav Hibrun mav mɨsosi, kar an akar gumazir mam. 
\v 12 Ezɨ Moses tintinibar garima, tav itir puvatɨzɨ, a Isipɨn gumazir kam mɨsuegha an kuam gigimɨn aven a modo.
\p
\v 13 Egha an amɨmzaraghan uamategha ghua garima, Hibrun gumazimning uaning mɨsosi. Ezɨ a mɨdorozim forezir gumazim mɨgei, “Nɨ tizim bagha uan akar gumazim mɨsosi?”
\p
\v 14 Ezɨ gumazir kam a ikaragha ghaze, “Tina nɨ amɨsevezɨ nɨ en gumazir dapanim ko jasɨn ikiava en gari? Nɨ Isipian gumazim mɨsoghezɨ an aremezɨ moghɨn, nɨ na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa, a?”
\p Ezɨ Moses kamaghɨn oregha atiatigha, kamaghɨn nɨghnɨsi, “Kɨ amizir bizir kam, gumazamiziba a gɨfo.”
\p
\v 15 \x - \xo 2:15 \xo*\xt Aposel 7:29; Hibru 11:27\xt*\x*Ezɨ Isipɨn atrivim gɨn Moses amizir bizir kam baregha, Moses mɨsueghtɨ an aremeghasava ami. Ezɨ kamaghɨn Moses atrivimɨn ara ghua, Midianɨn nguazimɨn oto. Egha mozir dɨpar mamɨn mɨriamɨn aperaghav iti. 
\v 16 Midianɨn nguazimɨn, ofa gamir gumazir mam, an ziam Jetro. A 7pla guiviba iti. Ezɨ dughiar kam, an guiviba iza mozir pam tuigha uan afeziamɨn sipsipba ko memebar anɨngasa, itarir bar ekiam gingasava ami. 
\v 17 Ezɨ sipsipbar garir gumazir maba iza Jetron guiviba, me batosi. Ezɨ Moses guivibar akuragha gumazir kaba munamadagha, dɨpam tuigha Jetron sipsipba ko memebagh anɨngi.
\p
\v 18 Ezɨ me uamategha zuima men afeziam men azara, “Manmagh amizɨ ia zuamɨra uamatenge?”
\p
\v 19 Ezɨ me kamaghɨn a mɨgei, “Isipɨn gumazir mam en akuragha sipsipbar garir gumaziba munamada. Egha dɨpam tuigha en sipsipba ko memebagh anɨngi.”
\p
\v 20 Ezɨ afeziam men azara, “Gumazir kam managh iti? Ia tizim bagha anetegha ize? Ia mangɨva a mɨkemeghtɨ a izɨva, e ko damɨ.” Ezɨ me ghua Moses inigha izi.
\p
\v 21 Ezɨ Moses Jetro ko ikiasa ifonge. Ezɨ Jetro uan guivim Sipora, Mosesɨn ikiasava a ganɨngi. 
\v 22 Ezɨ Sipora otarim batezɨ, Moses kamaghɨn mɨgei, “Kɨ nguibar igharazimɨn gumazimɨn mɨn iza ia ko iti, kamaghɨn kɨ ziam Gersom a gatɨ.”\f + \fr 2:22 \fr*\ft Hibrun akamɨn, ziar kam, “Gersom,” akar kamɨn mɨrara ghu, “nguibar igharazimɨn gumazim.”\ft*\f*
\p
\v 23 Dughiar ruarim gɨvazɨma, Isipɨn atrivim areme. Ezɨ Isipia Israelia me gativagha men gari, me puvɨra ingara osɨmtɨzir kaba isavɨra ikiava, akurvazim bagha pamtemɨn arai, “O God, en akuragh.” Ezɨ men ararem God bagha ghuavanabo. 
\v 24 \x - \xo 2:24 \xo*\xt Jenesis 15:13-14\xt*\x*Ezɨ God men ararem baregha Abraham ko, Aisak ko, Jekop ko, amizir Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim ginɨrɨ. 
\v 25 Kamaghɨn God, Israelɨn gumazamizibar garima men ikɨrɨmɨrim bar ikufi, ezɨ a men apangkuvigha, men akurvaghasa nɨghnɨsi.
\c 3
\s God Mosesɨn dia
\p
\v 1 Dughiar mamɨn Moses uan amerem Jetron sipsipba ko memebagh eghuva, da inigha gumazamiziba puvatɨzir danganir mamɨn ghua, a ifagha vongɨn ghua Horepɨn oto, kar God baghavɨra itir mɨghsɨam. Horepɨn Mɨghsɨamɨn ziar igharazim, Sainai. 
\v 2 \x - \xo 3:2-10 \xo*\xt Aposel 7:30-34\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ensel temer otevir mamɨn aguabar tongɨn avir mɨzariabar aven, puram a bato. Ezɨ Moses temer otevir kamɨn gari, avim isia daforofozima, temem isir puvatɨ. 
\v 3 Ezɨ Moses aguaghfagha ghaze, “Kar bizir igharazim! Tizim bagha temer kam isir puvatɨ? Kɨ roghɨra mangɨ an ganigham.”
\p
\v 4 Ikiavɨra Itir God, Mosesɨn gari a roghɨra izima, God tememɨn aguabar tongɨn ikia an dia, “Moses! Moses!”
\p Ezɨ Moses a ikara, “Kɨ kati.”
\p
\v 5 Ezɨ God ghaze, “Nɨ roghɨra izan markɨ! Nguazir nɨ isɨn tughav tir kam, kar anogoroghezir nguazim, a nan nguazimra. Kamaghɨn nɨ uan dagarir asuaba suegh.”
\p
\v 6 Egha God ua kamaghɨn mɨgei, “Kɨ nɨn afeziamɨn God. Egha uaghan nɨn inazir afeziaba, Abraham, Aisak ko Jekopɨn God.” Ezɨ Moses Godɨn akam baregha, an ganan atiatigha uan guam avara.
\p
\v 7 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, “Kɨ guizbangɨra gari, nan gumazamiziba Isipɨn kantrin ikia, men ikɨrɨmɨrim bar ikufi. Egha kɨ me barazi, me ingangarimɨn garir gumazir kurabar atiatia, nan akurvazim bagha arai. Ezɨ kɨ bar men osɨmtɨzibagh fogha men apangkufi. 
\v 8 Egh kɨ Isipian dafarim da ua me inigh men akuraghasa izaghiri. Egh Isipian nguazimɨn men aku, nguazir ekiar aghuimɨn mangam, nguazir kam a bar derazɨ, biziba an ikiava bar deraghavɨram aghui. Nguazir kam, Kenania, Hitia, Amoria, Peresia, Hivia ko Jebusia, datɨrɨghɨn a gapiaghav iti. 
\v 9 Ezɨ nan gumazamiziba, kɨ men ararem baregha, Isipia pazavɨra me gamir arazibar ganigha gɨfa. 
\v 10 Kamaghɨn amizɨ, kɨ nɨ amadi. Eghtɨ nɨ Isipian atrivim bagh mangɨtɨ a nɨn amamangatɨghtɨ, nɨ nan gumazamiziba inigh Isipɨn kantri ateghɨva azenan izam.”
\p
\v 11 Ezɨ Moses kamaghɨn God mɨgei, “Kɨ gavgaviba ko ziaba puvatɨzir gumazim. Guizbangɨra, kɨ atrivim bagh mangɨva Israelia inigh Isip ategh azenan izan iburaghburaki.”
\p
\v 12 Ezɨ God a ikara, “Kɨ nɨ ko ikiam. Nɨ gumazamiziba inigh Isipɨn azenan izɨva mɨghsɨar kamɨn nan ziam fam. Bizir kam nɨ damightɨ nɨ fogham, kɨ nɨ amada.”
\p
\v 13 \x - \xo 3:13 \xo*\xt Ua Me Ini 6:2-3\xt*\x*Ezɨ Moses kamaghɨn a ikaragha ghaze, “Kɨ Israelia bagh mangɨ me mɨkɨm suam, ‘Ian ovavibar God ia bagha na amada,’ eghtɨ me nan azaragham, ‘An ziam tina?’ Eghtɨ kɨ manmaghɨn me mɨkɨmam?”
\p
\v 14 \x - \xo 3:14 \xo*\xt Akar Mogomem 1:4; 1:8\xt*\x*Ezɨ God Moses mɨgɨa ghaze, “Kɨrara, Kɨ Uabɨ Kɨ Kamaghɨra Iti. Nɨ kamaghɨn me mɨkɨm, ‘Kɨrara Kɨ Uabɨ, kar Godɨn ziam, egha a ia bagha na amada.’ ”
\p
\v 15 Egha God ua kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ kamaghɨn Israelian gumazamizibav kɨm, ‘Ikiavɨra Itir God, a ian inazir afeziabar God, an Abraham ko Aisak ko Jekopɨn God, a na amadazɨ, kɨ ia bagha izi.’ Ziar kam, Ikiavɨra Itir God, a zurazurara nan ziam, ezɨ gɨn otivamin boriba ziar kamra na dɨpon.\f + \fr 3:15 \fr*\ft Hibrun akamɨn, me, Godɨn ziar a Moses mɨkemezim, kamaghɨn an osiri, “Yhwh.” Fofozir gumaziba deragha ziar kam dɨborir arazim gɨfozir puvatɨ, egha gumazir avɨrir maba ghaze, e kamaghɨn a dɨponam, “Yave.” Hibrun akamɨn aven, akar kam mong an mɨrara ghu, “Kɨ uabɨ kɨ kamaghɨra ikiavɨra iti,” o “Kɨ zurara kamaghɨra ikiam.” (Nɨ ves 14ɨn gan.) Hibruia Godɨn ziar kam, gumazamiziba a dɨponan me bar anogoroke. Me akɨnafarimɨn an osiri, egha dughiar me a dɨponamim, me ghaze, “Ekiam.” Ezɨ Tok Pisin Buk Baibelɨn aven, e ghaze, “Ekiam,” o Bikpela. Ezɨ Aruamɨn Akamɨn aven, e ziar kam “Yave,” an mɨngarimɨn gɨn ghua, egha “Ikiavɨra Itir God,” dɨbori. Egha vezɨn manam ziar kam “Yhwh,” an iti, e kamaghɨn an osiri, “Ikiavɨra Itir God.” Kamakɨn, Ikiavɨra Itir God, a Godɨn ziam.\ft*\f* 
\v 16 Nɨ mangɨva Israelɨn gumazir dapaniba akuvagh me mɨkɨm suam, ‘Ikiavɨra Itir God, a ian ovaviba, Abraham, Aisak ko Jekopɨn God, a na batogha, kamaghɨn mɨgei: Kɨ ian garima, Isipia pazavɨra ia gami. 
\v 17 Kɨ ia inigh Isipɨn kantrin azenan mangasa mɨkemegha gɨfa, kantrin kam me pazavɨra ia gami. Egh kɨ ia inigh nguazir aghuimɨn mangam. Nguazir kam a bar derazɨ, biziba an ikiava bar deraghavɨram aghui. Nguazir kam, Kenania, Hitia, Amoria, Peresia, Hivia ko Jebusia datɨrɨghɨn a gapiagha iti.’
\p
\v 18 “Eghtɨ Israelɨn gumazir dapaniba nɨ baraghtɨ, nɨ me inigh Isipɨn atrivim bagh mangɨva kamaghɨn a mɨkɨm, ‘Ikiavɨra Itir God, a Hibruian God, a iza e bato. Nɨ datɨrɨghɨn en amamangatɨghtɨ, e 3plan aruebar mangɨ gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨghɨva, Ikiavɨra Itir God, en God, e an ofa damuam.’
\p
\v 19 “Kɨ kamaghɨn fo, Isipɨn atrivim ian amamangatɨghan kogh mangɨ, a gantɨ nan gavgavim an gavgavim gafiragham. Eghtɨ a dughiar kamɨn ian amamangatɨghtɨ, ia mangam. 
\v 20 Kɨ uan gavgavimɨn Isipia gasɨghasɨgh, mirakelɨn igharagha garir avɨribar amuam. Bizir kabar gɨn, a ia ateghtɨ, ia mangam.
\p
\v 21 \x - \xo 3:21-22 \xo*\xt Ua Me Ini 12:35-36\xt*\x*“Kɨ Isipia damutɨ me ia gifuegham, eghtɨ ia mangamin dughiamɨn, ia dafarir kɨnibar mangan kogham. 
\v 22 Israelian amiziba bar vaghvagh mangɨ, uarir boroghɨra itir Isipian amizibar dɨpenibar mangɨ, egh uaghan pura amizir uan adarazir dɨpenibar aven akuiba, korotiaba ko gol ko silvan kurkaziba bagh men azangsɨgh. Eghtɨ gɨn Israelia bizir kabar uan otariba ko guivibar kurkiam. Tuavir kamɨn ia Isipian bizir aghuiba pura da inigh mangam.”
\c 4
\s God mirakelbar amuamin gavgavim Moses ganɨngi
\p
\v 1 Ezɨ Moses God ikaragha ghaze, “Israelian gumazir dapaniba nɨghnɨzir gavgavim nan ikian kogh, bizir kɨ me mɨgeiba baraghan kogh, egh suam, ‘Nɨ na batozir puvatɨ,’ eghtɨ kɨ manmaghɨn damuam?”
\p
\v 2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God a mɨgɨa ghaze, “Nɨ tizim uan dafarimɨn an suiraghav iti?”
\p Ezɨ Moses ghaze, “Aghorir asadivim.”
\p
\v 3 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghaze, “Nɨ nguazimɨn anekunigh.” Ezɨ Moses anekunizɨma, a kuruzimɨn mɨn otozɨ, Moses an degiaghirɨ.
\p
\v 4 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghaze, “Nɨ uan dafarim amadagh an ipemɨn suiragh.” Ezɨ Moses uan dafarim amadagha an ipemɨn suirazɨma, a uam aghorir asadivimɨn oto.
\p
\v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghaze, “Nɨ kamaghɨn damightɨ Israelia nɨghnɨzir gavgavim ikɨ kamaghɨn fogham, Ikiavɨra Itir God, a men ovavibar God, an Abraham ko Aisak ko Jekopɨn God, a nɨ bato.”
\p
\v 6 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ uan dafarim uan evarim gisɨn korotiamɨn aven amadagh.” Ezɨ Moses uan dafarim uan evarim gisɨn korotiamɨn aven amadaghava uam anesi, ezɨ arɨmariam lepa an dafarim bato, egha a ghuariamɨn mɨn ghurghuri.
\p
\v 7 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ uan dafarim ua uan evarim gisɨn korotiamɨn aven anemadagh.” Ezɨ Moses God mɨkemezɨ moghɨn ami, egha a ua uan dafarim asizɨ, an dafarim ua deragha an mɨkarzimɨn mɨrara gari.
\p
\v 8 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, “Me nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikian kogh, egh mirakelɨn nɨ faraghava amizimɨn ganigh nɨghnɨzir gavgavim an ikian koghtɨ, mirakelɨn kamnang me damightɨ, me nɨghnɨzir gavgavim ikiam. 
\v 9 Egh me mirakelɨn arazir kamningɨn ganigh, egh nɨghnɨzir gavgavim ikian kogh, egh nɨn akam baraghan koghtɨ, nɨ Nailɨn Fanemɨn mangɨ dɨpatam tuigh nguazim gingegh. Eghtɨ dɨpar nɨ nguazim gingezim, ghuzimɨn otogham.”
\p
\v 10 Ezɨ Moses Ikiavɨra Itir God mɨgɨa ghaze, “Markɨ, Ekiam. Nɨ na amangan markɨ. Kɨ fomɨra iza datɨrɨghɨn deragha bizibav geir puvatɨ. Ezɨ nɨ datɨrɨghɨn na mɨgeima, kɨ bizibav geir gumazimɨn mɨn otozir puvatɨ. Kɨ asoghosogha bizibav gɨa, egha uaghan nɨmɨra bizibav gei. Egha kɨ mɨkɨmamin nɨghnɨzitam zuamɨra a ginɨrɨghan kogham.”
\p
\v 11 Ezɨ Ikiavɨra Itir God a mɨgɨa ghaze, “Tina gumazimɨn akamɨn ingari? Tina a gamima, an kuariba a bangani, o a mɨgeir puvatɨ? Tina a gamima, a gari, o an damaziba an okafi? Kar kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ bizir kabagh ami da otifi. 
\v 12 Ezɨ nɨ mangɨ. Kɨ nɨn akuraghtɨ, nɨ mɨkɨmam. Kɨ nɨ mɨkɨmtɨ, nɨ mɨkɨmam.”
\p
\v 13 Ezɨ Moses ghaze, “Ekiam, ga uaning, markɨ. Nɨ ti gumazir igharazitam amadagh.”
\p
\v 14 Ezɨ Ikiavɨra Itir God atara Moses bagha navim an isi, egha kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Nɨ manmaghɨn uan avebam Aron gɨnɨghnɨsi? A Livain adarazir gumazim. Kɨ fo, a deraghvɨra bizibav gei. Ezɨ a datɨrɨghɨn nɨ bagha izi. A nɨn ganigh, an navim deragham. 
\v 15 Eghtɨ gɨn nɨ a geghanɨva a mɨkɨmamin bizibar a mɨkɨm. Kɨ guan akuraghtɨ, gua mɨkɨmam. Egh bizir manaba, kɨ gua mɨkɨmtɨ, gua fofozim inigh dar amuam. 
\v 16 A nɨn bizibav kɨmamin gumazim, egh a nɨ bagh gumazamizibav kɨmam. Egh an nɨghnɨzimɨn a nɨn akatorimɨn mɨn ikiam. Egha an damazimɨn, nɨ mati an godɨn mɨn ikiam. 
\v 17 Egh nɨ uan dafarimɨn aghorir asadivir kamɨn suiragh mangɨ. Egh nɨ gɨn aghorir asadivir kamɨn mirakelbar amuam.”
\s Moses uamategha Isipɨn ghu
\p
\v 18 Ezɨ Moses uamategha uan amerem Jetro bagha ghugha a mɨgɨa ghaze, “Ga uaning, nɨ na teghtɨ kɨ uamategh Isipɨn mangɨgh uan adarazir ganika, me ti ikiavɨra ikiama?”
\p Ezɨ, Jetro an amamangatɨgha a mɨgɨa ghaze, “Aria, nɨ navir averiar amɨrizim sara mangɨ.”
\p
\v 19 Ezɨ Moses Midianra ikiavɨra itima, Ikiavɨra Itir God a mɨgɨa ghaze, “Isipian gumazir nɨ mɨsoghasava amiba, me ariaghire. Kamaghɨn, nɨ uamategh Isipɨn mangɨ.” 
\v 20 Ezɨ Moses uan amuim ko otarir pumuning donki dafagha, asadivir aghorir God iniasa a mɨkemezir kam, uan dafarimɨn an suiragha, dɨkavigha Isipɨn zui.
\p
\v 21 Egha Ikiavɨra Itir God ua Moses kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ uamategh Isipɨn mangɨghɨva, atrivimɨn damazimɨn mirakelbar amu. Kɨ mirakelbar amuamin gavgavim nɨ ganɨngi. Egh kɨ atrivimɨn navim damightɨ a gavgavigham, eghtɨ a Israelian amamangatɨghtɨ, me mangɨghan kogham. 
\v 22 Eghtɨ nɨ kamaghɨn atrivim mɨkɨm suam, ‘Ikiavɨra Itir God kamaghɨn nɨ mɨgei, “Israel nan otarir ivariam. 
\v 23 \x - \xo 4:23 \xo*\xt Ua Me Ini 12:29\xt*\x*Ezɨ kɨ nɨ mɨgei, Nɨ nan otarim ateghtɨ a mangɨva nan ofa damuam. Egh nɨ an anogoreghtɨ, a mangɨghan koghtɨ, kamaghɨn, kɨ nɨn otarir ivariam mɨsueghtɨ an aremegham.” ’ ”
\p
\v 24 Ezɨ Moses uan amuiroghboriba ko Isipɨn zuima, amɨnim pɨrima me tuavir arɨzimɨn avughsazir danganir mamɨn iti. Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses batogha a mɨsueghtɨ an aremeghasava ami.\f + \fr 4:24 \fr*\ft Moses uan otarimɨn mɨkarzir mogomemɨn inim atuzir puvatɨ. Bizir kam bangɨn God a mɨsueghtɨ an aremeghasa.\ft*\f* 
\v 25 Ezɨ Mosesɨn amuim Sipora dagɨar ghumtɨzir mam inigha uan otarimɨn mɨkarzir mogomemɨn inim atugha, Mosesɨn dagarimning gatɨgha, kamaghɨn a mɨgei, “Ghuzir kam bangɨn, nɨ datɨrɨghɨn na ko ga poroghamimning.” 
\v 26 Dughiar kam Sipora mɨkarzir mogomemɨn inim aghorir arazim gɨnɨghnɨgha egha ghaze, “Ghuzir kam bangɨn, ga poroghamimningɨn oto.” Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn ganigha Moses ataghizɨ a ikia egha, aremezir puvatɨ.\f + \fr 4:26 \fr*\ft Mosesɨn amuim Sipora, an danganim inigha otarimɨn nir mogomem atu. Kamaghɨn God anetaghizɨ a iti.\ft*\f*
\p
\v 27 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Aron mɨgɨa ghaze, “Nɨ gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨva Moses batogh.” Ezɨ Aron dɨkavigha ghua Godɨn mɨghsɨamɨn otogha, Moses batogha an tore. 
\v 28 Ezɨ Moses bar Aron kamaghɨn a geghara ghaze, God akaba na ganɨngigha egha Isipɨn mangɨva dar gun mɨkɨmasa na amada. Egha God mirakelba nan akagha ghaze, kɨ mangɨ Isipɨn dar amuam.
\p
\v 29 Egha gɨn Moses ko Aron Isipɨn otogha Israelian gumazir dapaniba bar me akufa. 
\v 30 Ezɨ Aron Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezir biziba bar dar gun me mɨgɨa, egha uaghan mirakelba gumazamizibar damazimɨn dagh ami. 
\v 31 Ezɨ me nɨghnɨzir gavgavim iti. Me kamaghɨn oraki, Ikiavɨra Itir God me bagha iza men garima, Isipia pazavɨra me gamima, a me bagha nɨghnɨgha men apangkufi. Kamaghɨn, me teviba apɨrigha, dapaniba avigha nguazimɨn gara an ziam fe.
\c 5
\ms God ua Isipia da Israelia ini
\mr (Sapta 5:1--15:21)
\s Moses ko Aron Isipɨn atrivimɨn ganasa zui
\p
\v 1 Egha Moses ko Aron Isipɨn atrivim bagha ghugha kamaghɨn a mɨgei, “Ikiavɨra Itir God, a Israelian God ghaze, ‘Nɨ nan gumazamiziba ateghtɨ me mangɨ, egh isatam gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn a damuva nan ziam fam.’ ”
\p
\v 2 Ezɨ atrivim ghaze, “Ikiavɨra Itir God, a tina? Kɨ tizim bagh a baregh Israelia ateghtɨ me mangam? Kɨ Ikiavɨra Itir God gɨfozir puvatɨ, kamaghɨn kɨ Israelia ateghtɨ me mangɨghan kogham.”
\p
\v 3 Ezɨ Moses ko Aron ghaze, “Hibruian God, a izava e bato. Kamaghɨn, e uari nɨ en amamangatɨghtɨ, e aruer 3plan gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨ, Ikiavɨra Itir God, e uan Godɨn ofa damuam. E kamaghɨn damighan koghtɨ, an arɨmariar kuram o mɨdorozir ekiamɨn e damigh e mɨsueghtɨ e arɨghiregham.”
\p
\v 4 Ezɨ atrivim Moses ko Aron mɨgɨa ghaze, “Gua manmagh nɨghnigha gumazamiziba men ingangarimɨn men anogorosi? Gua uan ingangarim bagh uamategh mangɨ. 
\v 5 Gua gan, Isipɨn aven Israelia bar avɨraseme, ezɨ gua ingangarim damuan men anogorosi.”
\p
\v 6-7 Egha dughiar kamra, Isipian gumazir kurar ingangaribar gariba ko, Israelian gumazir men apengan ingariba, atrivim me mɨgei, “Ia ami moghɨn grazir mɨdiarir brighbar ingariba isɨ Israelian danɨngan markɨ. Me uari mangɨ graziba iniam.\f + \fr 5:6-7 \fr*\ft Israelia kantri Isipɨn ikia brighbar ingarir arazim kamaghɨn ghu. Me grazir mɨdiarir otevir muziariba inigh, dɨpam itir beghneazim sara da veregh, brighbar mɨn da aghoregh, da isɨ aruem o avim datɨghtɨ da mɨsigh gavgavigham.\ft*\f* 
\v 8 Ia me mɨkɨmtɨ, me brighbar ingartɨ, dar dɨbobonim faragha iti moghɨra kamaghɨra ikɨ. Dɨbobonir kam isɨvagh magɨran markɨ. Bar markɨ. Me amɨragha egha ghaze, e ateghtɨ e gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨgh uan Godɨn ofa damuam. 
\v 9 Ia ingangarir avɨriba me danɨng, egh me damutɨ, me bar puvɨram ingar, egh ifavarir mɨgɨrɨgɨar kaba baraghamin dughiaba puvatɨgham.”
\p
\v 10 Ezɨ Isipian ingangarimɨn garir gumazir kuraba ko men apengan itir ingangarimɨn garir gumaziba azenan ghua kamaghɨn Israelia mɨgei, “Atrivim ghaze, ‘E ua graziba ia danɨngan kogham. 
\v 11 Ia uan gavgavibar tintinibar mangɨ graziba iniva, brighɨn avɨribar ingartɨ dar dɨbobonim faragha ikezɨ moghɨra ikɨ.’ ”
\p
\v 12 Kamaghɨn Israelian gumazamiziba graziba buriasa tintinibar ghua, Isipɨn nguibamɨn danganibar grazir otevir muziariba buri. 
\v 13 Ezɨ ingangarimɨn garir gumazir kuraba men avɨgha ghaze, “E faragha graziba ia ganɨngizɨ ia brighbar ingarizɨ moghɨra, datɨrɨghɨn dughiaba bar kamaghɨra ingar.”
\p
\v 14 Isipian ingangarimɨn garir gumazir kuraba faragha Israelian gumazir maba, men apengan ingangarimɨn garir gumaziba me amɨsefe. Egha datɨrɨghɨn me me bagha ghua, puv me mɨsogha me mɨgɨa ghaze, “Manmaghsuavɨra ia datɨrɨghɨn ingarizir brighɨn dɨbobonim, ia faragha ingarizɨ dɨbobonimɨn mɨn otozir puvatɨ?”
\p
\v 15 Ezɨ Israelian ingangaribar garir gumaziba ghua uari bagha atrivim mɨgɨa ghaze, “Nɨ manmaghsua kamaghɨn e nɨn ingangarir gumaziba e gami? 
\v 16 Me graziba e ganɨngizir puvatɨgha, brighbar ingarasa puram e mɨgei. Egha datɨrɨghɨn e mɨsosi. Kar en osɨmtɨzim puvatɨ. Ia Isipia, kar ian osɨmtɨzimra.”
\p
\v 17 Ezɨ atrivim kamaghɨn me mɨgei, “Ia puram amɨragha ingangarimɨn aghua! Egha ghaze, ‘Nɨ en amamangatɨghtɨ, e mangɨ Ikiavɨra Itir God bagh ofa damuam.’ 
\v 18 Ia datɨrɨghɨra uamategh uan ingangarim damusɨ mangɨ! Me grazitaba ia danighan kogham. Eghtɨ ia brighɨn dɨbobonir me ia mɨkemezir kam, ia dar ingarightɨ da otifigh.”
\p
\v 19 Ezɨ Israelian ingangarimɨn garir gumazir me mɨseveziba orazi, atrivim brighɨn dɨbobonim otevegh izighiran an anogoroke. Ezɨ me fo, datɨrɨghɨn osɨmtɨzir dafam me bato. 
\v 20 Egha me atrivimɨn danganim ategha ghua Moses ko Aron bato. Aning me mɨzua iti. 
\v 21 Egha ingangarimɨn garir gumaziba kamaghɨn aning mɨgei, “Gua e gamizɨ datɨrɨghɨn e mati atrivim ko an gumazir dapanibar atinimɨn mughuriam atɨ. Egha me e mɨsoghtɨ e ovengamin tuavim akɨrigha gɨfa. Kamaghɨn amizɨ, Ikiavɨra Itir God guan arazir kamɨn ganigha gɨfa, egh guan arazir kamɨn ivezir kuram gua danɨngam.”
\s Mosesɨn navim bar osemezɨ a God ko mɨgei
\p
\v 22 Ezɨ Moses uam Ikiavɨra Itir God bagha ghua kamaghɨn a mɨgei, “Ekiam, nɨ manmaghsua uan gumazamiziba arazir kurar kamɨn me gami? Egha nɨ tizim baghavɨra na amadazɨma, kɨ kagh ize? 
\v 23 Kɨ nɨn akaba inigha ghua atrivim mɨkemezir dughiamɨn ikegha iza datɨrɨghɨn, atrivim arazir kurabar me gami. Ezɨ nɨ men akurvaghasa bizitam gamizir puvatɨ.”
\c 6
\p
\v 1 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Nɨ datɨrɨghɨn mangɨ bizir kɨ atrivim damuamimɨn ganam. Kɨ uan gavgavimɨn a damightɨ, a nan gumazamiziba ateghtɨ me mangam. Guizbangɨra, kɨ uan gavgavimɨn pamten ingar, pamten a mɨkɨmtɨ a uan kantrin me batueghtɨ, me mangam.”
\s God ua Moses mɨgei
\p
\v 2 \x - \xo 6:2-3 \xo*\xt Jenesis 17:1; 28:3; 35:11; Ua Me Ini 3:13-15\xt*\x*Egha God kamaghɨn Moses mɨgɨa ghaze, “Kɨ uabɨ kɨ Ikiavɨra Itir God. 
\v 3 Azenir bar faragha ghua gɨvazibar, kɨ Abraham ko Aisak ko Jekop, me batifi. Ezɨ me fo, kɨ Gavgaviba Bar Itir God. Egha kɨ uan ziam Ikiavɨra Itir God, an gun me mɨkemezir puvatɨ. Me ziar kam gɨfozir puvatɨ. 
\v 4 Egha kɨ uaghan uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim me ko anekɨrigha ghaze, kɨ Kenanian nguazim me danɨngam. Nguazir me itir kam, kar men nguazim puvatɨ. 
\v 5 Isipia datɨrɨghɨn Israelia gamizɨ, me ingangarir gumazir kɨnibar ikia, tuava ararer dafam gami. Ezɨ kɨ men ararem baregha, uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim ginɨrɨ.
\p
\v 6 “Nɨ nan akam isɨ Israelia me danɨng, ‘Kɨ uabɨ, kɨ Ikiavɨra Itir God. Kɨ Isipian dafarim da ia iniva osɨmtɨzir me ia garɨziba da ia inigh, egh ia damightɨ ia fɨrighɨregham. Egh kɨ uan gavgavimɨn ivezir kuram me danɨng, egh ian akuragh ua ia iniam. 
\v 7 Egh kɨ ia damightɨ ia nan gumazamizibar ikɨtɨ, kɨ ian Godɨn mɨn ikiam. Egh kɨ gɨn ia damightɨ ia Isipian ingangarir arazimɨn fɨrighɨregh, dughiar kamɨn ia fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. 
\v 8 Kɨ ia inigh mangɨ nguazir kamɨn otogham, nguazir kam, kɨ faragha Abraham, Aisak ko Jekop, me ko akam akɨrizir nguazim. Kɨ ia danightɨ, a ian nguazimɨn mɨn ikiam. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa.’ ” 
\v 9 Ezɨ Moses akar kamɨn Israelia mɨkeme. Ezɨ men ingangarir mɨzazim men nɨghnɨziba abɨni. Kamaghɨn amizɨma, me Mosesɨn akam barazir puvatɨ.
\p
\v 10-11 Ezɨ gɨn Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ mangɨ Isipɨn atrivim mɨkemeghtɨ, a Israelia ateghtɨ me an kantri ategh mangɨ.” 
\v 12 Ezɨ Moses kamaghɨn an akam ikaragha ghaze, “Israelia nan akam barazir puvatɨ. Ezɨ atrivim manmaghɨn na baragham? Na mɨzem na basemezɨ, kɨ deragha bizibav geir puvatɨ. Egh kɨ manmaghɨn deragh atrivim mɨkɨmam?” 
\v 13 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, Moses ko Aron Israelia inigh Isipɨn azenan mangasa, akar gavgavim aning ganigha aning amadazɨ, aning Israelia mɨkɨm egh Isipɨn atrivim mɨkɨmasa zui.
\s Moses ko Aronɨn ikɨzimɨn ziaba
\p
\v 14 Ezɨ Ruben a Jekopɨn otarir ivariam, an otarir 4pla bate, Hanok, Palu, Hesron, ko Karmi. 4plan otarir kaba, me vaghvagha uan ikɨzibar inazir afeziabar otifi. Ezɨ men ikɨziba vaghvagha men ziaba ini.
\p
\v 15 Ezɨ Simeon otarir 6pla iti, Jemuel, Jamin, Ohat, Jakin, Sohar, ko Saul, kar Kenanian amizimɨn otariba. Otarir kaba, me vaghvagha uan ikɨzibar inazir afeziabar otifi. Ezɨ men ikɨziba vaghvagha men ziaba ini. 
\v 16 \x - \xo 6:16-19 \xo*\xt Dɨboboniba 3:17-20; 26:57-58; 1 Eghaghaniba 6:16-19\xt*\x*Ezɨ Livai otarir 3pla iti, Gerson, Kohat, ko Merari. Otarir kaba, me vaghvagha uan ikɨzibar inazir afeziabar otifi. Ezɨ men ikɨziba vaghvagha men ziaba ini. Ezɨ Livai azenir 137plan ikegha areme. 
\v 17 Ezɨ Gerson otarir pumuning iti, Lipni, ko Simei. Ezɨ gɨn aning vaghvagha uan ikɨzimningɨn dapanimningɨn oto. 
\v 18 Ezɨ Kohat otarir 4pla iti, Amram, Ishar, Hebron, ko Usiel. Egha Kohat azenir 133plan ikegha areme. 
\v 19 Ezɨ Merari otarir pumuning iti, Mali ko Musi. Gumazir kaba bar, men ovavir boriba sara, me Livain anabamɨn aven itir adarasi.
\p
\v 20 Ezɨ Amram uan afeziamɨn buaramizim Jokebetɨn itima, an a bagha Aron ko Moses bate. Ezɨ Amram azenir 137plan ikegha areme. 
\v 21 Ezɨ Ishar otarir 3pla iti, Kora, Nefek, ko Sikri. 
\v 22 Ezɨ Usiel otarir 3pla iti, Misael, Elsafan, ko Sitri. 
\v 23 Ezɨ Aron Eliseban iti, an Aminadapɨn guivim, egha Nasonɨn buaramizim. Egha an a bagha Nadap, Abihu, Eleasar, ko Itamar bate. 
\v 24 Ezɨ Kora otarir 3pla iti, Asir, Elkana, ko Abiasap. Me Koran ikɨzimɨn inaziba. 
\v 25 Ezɨ Eleasar, Aronɨn otarim, a Putielɨn guivimɨn itima, an a bagha Finias bate. Gumazir kaba bar, me Livain anabamɨn ikɨzibar dapaniba, me vaghvagha uan ikɨzibar amodoghɨn, me men ziaba osiri. 
\v 26 Ezɨ Aron ko Moses aningra, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn aning mɨgei, “Gua Israelian anababa bar, dar ikɨziba vaghvagh me inigh, egh Isipɨn azenan mangɨ.” 
\v 27 Ezɨ gumazir kamningra, Moses ko Aron, aning Israelian amamangatɨghtɨ me fɨrighɨreghasa Isipɨn atrivim mɨkeme.
\s Ikiavɨra Itir God, akam isa Moses ko Aron ganɨdi
\p
\v 28 Ezɨ Moses Isipɨn kantrin itima, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, 
\v 29 “Kɨ Ikiavɨra Itir God. Ezɨ, akar kɨ nɨ mɨgeiba, nɨ bar dar gun Isipɨn atrivim mɨkɨm.”
\p
\v 30 Ezɨ Moses a ikara, “Nɨ fo, nan mɨzem na basemezɨ, kɨ deragha bizibav geir puvatɨ. Kamaghɨn atrivim manmaghɨn na baragham?”
\c 7
\p
\v 1 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Kɨ nɨ damightɨ, nɨ atrivimɨn damazimɨn Godɨn mɨn otogham. Eghtɨ nɨn avebam Aron Godɨn akam inigha izir gumazimɨn mɨn otoghɨva, nɨn akaba isɨ dar gun atrivim mɨkɨmam. 
\v 2 Eghtɨ akar gavgavir kɨ nɨ mɨgeiba, nɨ bar dar gun Aron mɨkemegh. Eghtɨ a kamaghɨn atrivim mɨkɨm suam, a Israelia ateghtɨ, me an kantri ategham. 
\v 3 \x - \xo 7:3 \xo*\xt Aposel 7:36\xt*\x*Eghtɨ kɨ atrivimɨn navim damightɨ, a gavgavigham. Guizbangɨra, kɨ Isipɨn kantrin mirakelba ko dɨgavir kuram gamir arazarazir avɨribar amutɨ da otivam, 
\v 4 eghtɨ atrivim dar gan, egh nɨn akam baraghan kogham. Egh kɨ uan gavgavimɨn Isipia ivezir bar kuram me danɨngam. Egh nan gumazamiziba Israelia, men anababa bar, kɨ me inigh Isipɨn kantrin azenan mangam. 
\v 5 Kɨ uan gavgavimɨn Isipia ivezir kuram me danigh, egh Israelia inigh Isipɨn kantrin azenan mangam, eghtɨ dughiar kamɨn Isipia fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God.”
\p
\v 6 Egha Moses ko Aron, Ikiavɨra Itir God akar gavgavim aning mɨkemezɨ moghɨram ami. 
\v 7 Dughiar aning atrivim ko mɨkemezir kam, Moses 80plan azeniba iti, ezɨ Aron 83plan azeniba iti.
\s Aronɨn asadivir aghorim
\p
\v 8-9 Ikiavɨra Itir God kamagh Moses ko Aron mɨgei, “Atrivim kamaghɨn guan azaragham, gua dɨgavir kuram gamir arazitabar amu, eghtɨ nɨ Aron kamagh a mɨkɨm suam, ‘Nɨ uan asadivir aghorim isɨ atrivimɨn damazimɨn anekunigh.’ Egh a kamaghɨn damightɨ, asadivir aghorim kuruzimɨn otogham.” 
\v 10 Egha Moses ko Aron atrivimɨn bighan ghua, Ikiavɨra Itir Godɨn akar gavgavim mɨkemezɨ moghɨram ami. Egha Aron uan asadivir aghorim atrivim ko an ingangarir gumazibar damazimɨn anekunizɨ, a kuruzimɨn oto. 
\v 11 Ezɨ atrivim uan fofozir gumaziba ko imezibagh amir gumazibar diazɨ me ize. Isipian imezibagh amir gumazir kaba, uan mogomer akavsiaba inigha uaghan kamaghɨra dagh ami. 
\v 12 Egha me vaghvagha uan asadivir aghoriba akurima, da kuruzibar otifi. Ezɨ Aronɨn asadivir aghorim iza menaba tuvareme. 
\v 13 Ezɨ atrivim bizir kamɨn ganigha an navim gavgafi. Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn, atrivim Moses ko Aron baraghizir puvatɨ.
\ms Arazir kuraba Isipia batifi
\s Faragha zuir arazir kuram, dɨpaba ghuzimɨn otifi
\p
\v 14 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Atrivimɨn navim bar gavgavizɨ, a gumazamiziba ateghtɨ me mangan aghua. 
\v 15 A gurum mɨzaraghara Nailɨn Fanemɨn mangɨtɨ, nɨ mangɨ a batogh. Nɨ uan asadivir aghorir kuruzimɨn otozim, uan dafarimɨn an suiragh mangɨ dɨpar mɨriamɨn a mɨzuam. 
\v 16 Egh nɨ kamaghɨn atrivim mɨkɨm, ‘Ikiavɨra Itir God, Hibruian God, nɨ mɨkɨmasa na amadagha ghaze, “Nɨ nan gumazamizibar amamangatɨghtɨ, me nan ziam fɨsɨ, gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨ.” Ezɨ nɨ an akam baraghizir puvatɨgha iza datɨrɨkɨn. 
\v 17 \x - \xo 7:17 \xo*\xt Akar Mogomem 16:4\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God datɨrɨghɨn kamaghɨn mɨgei, “Nɨ bizir kɨ damuamibar ganigh fogh suam, kɨrara Ikiavɨra Itir God.” Nɨ gan, kɨ uan dafarimɨn suirazir asadivir aghorir kamɨn dɨpam mɨsueghtɨ, dɨpaba bar ragh ghuzimɨn otogham. 
\v 18 Eghtɨ osiriba bar arɨmɨghireghtɨ, Nailɨn Fanem kurigh mɨghuaghtɨ, Isipia an dɨpamra aman iburagham.’ ”
\p
\v 19 Egha Ikiavɨra Itir God Moses uam a mɨgei, “Nɨ Aron mɨkemeghtɨ, a uan asadivir aghorim isɨ, uan agharim amadagh Isipɨn dɨpabar akaghkagh, faneba, daghuriba, ko dɨpar akareba, mozir dɨpaba dagh isɨn akakaghtɨ, dɨpaba bar ghuzimram otogham. Egh Isipɨn nguazim bar ghuzimra ikɨva, uaghan iter itariba ko dagɨar mɨneba sara izevegham.”
\p
\v 20 Ezɨ Moses ko Aron Ikiavɨra Itir God, akar gavgavim mɨkemezɨ moghɨram ami. Egha aning ghua atrivim ko an ingangarir gumazibar damazimɨn, Aron uan asadivir aghorim fegha, Nailɨn Fanem mɨsoke. Ezɨ dɨpaba bar ragha ghuzimɨn otifi. 
\v 21 Ezɨ osirir dɨpamɨn itiba bar ariaghirezɨ, dɨpam puvɨra mughuasi. Ezɨ Isipian gumazamiziba an dɨpatam raman ibura. Ezɨ ghuzim bar Isipɨn danganibar iti. 
\v 22 Ezɨ atrivimɨn imezibagh amir gumaziba, uan mogomer akavsiaba inigha uaghan kamaghɨra dagh ami. Ezɨ atrivimɨn navim bar gavgafi. Ezɨ Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨra, atrivim Moses ko Aron baraghan aghua. 
\v 23 Egha atrivim bizir kam mɨghɨgha a gɨnɨghnɨzir puvatɨgha, ragha uamategha uan dɨpenir ekiamɨn aven ghu. 
\v 24 Ezɨ Isipia Nailɨn Fanemɨn dɨpam raman ibura, kamaghɨn amizɨ, me Nailɨn Faner mɨriamɨn dɨpabara amasa mozibagh tui.
\p
\v 25 Ikiavɨra Itir God dɨpam mɨsoghezɨma, dɨpam ikuvigha ikia ghua 7plan arueba gɨfa.
\c 8
\s Mɨtiviba otifi
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Nɨ mangɨ atrivim mɨkɨm suam, ‘Ikiavɨra Itir God ghaze, “Nan gumazamiziba ateghtɨ me mangɨ, egh nan ziam fam.” 
\v 2 Egh nɨ aghuaghtɨ, kɨ pazɨ nɨ damutɨ mɨtiviba nɨn kantrin nguazim bar anevaragham. 
\v 3 Eghtɨ Nailɨn Fanem mɨtiviba a gizɨvagh, egh anetegh mangɨ, nɨn dɨpenir ekiamɨn mangam. Egh nɨ akuir mɨsiam ko, nɨn dakozim ko, nɨn ingangarir gumazibar dɨpeniba ko, nɨn gumazamizibar dɨpeniba ko, nɨn bretba tuer danganiba ko, bretbar ingarir mɨneba, mɨtiviba bar dar mangam. 
\v 4 Egh da uari akunɨva, nɨ ko nɨn gumazamiziba, ko nɨn ingangarir gumaziba, da bar ian ghuavanangam.’ ”
\p
\v 5 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Nɨ Aron mɨkemeghtɨ, a uan agharir asadivir aghorimɨn suirazim amadagh. Egh Isipɨn Faneba ko daghuriba ko dɨpar akarebagh isɨn a ghufegh, mɨtivibar amightɨ, da dɨpam ategh anang Isipɨn nguazim bar anevaragh.”
\p
\v 6 Ezɨ Aron uan agharim isa anemadagha dɨpabagh isɨn a ghufezɨ, mɨtiviba azenan iza nguazim gizɨfa. 
\v 7 Ezɨ imezibagh amir gumaziba uan mogomer akavsiaba inigha uaghan kamaghɨra dagh amizɨ, mɨtiviba nguazimɨn otifi.
\p
\v 8 Egha atrivim Moses ko Aronɨn dɨagha aning mɨgei, “Gua Ikiavɨra Itir God mɨkemeghtɨ, a mɨtiviba e dama da batokegh. Eghtɨ kɨ nɨn gumazamiziba ateghtɨ, me mangɨ Ikiavɨra Itir God bagh ofa damuam.”
\p
\v 9 Ezɨ Moses a ikara, “Kɨ nɨ bagha God ko mɨkɨmasa bar akonge. Nɨ dughiatam ginabaghtɨ, kɨ nɨ ko nɨn ingangarir gumaziba, ko nɨn gumazamiziba, ia bagh God ko mɨkɨmam. Eghtɨ mɨtiviba ia ategh, tam ua ikian kogham. Da Nailɨn Fanemra ikiam.”
\p
\v 10 Ezɨ atrivim ghaze, “Nɨ gurumɨn na bagh God ko mɨkɨmam.” Ezɨ Moses a mɨgei, “Nɨ nan azarazɨ moghɨn, kɨ damuam. Eghtɨ nɨ fogh suam, godɨn tam Ikiavɨra Itir God, en Godɨn mɨn itir puvatɨ. 
\v 11 Eghtɨ nɨ uabɨ, ko nɨn dɨpeniba, nɨn ingangarir gumaziba, ko nɨn gumazamiziba, mɨtiviba bar ia ategh mangɨ Nailɨn Fanemra ikiam.”
\p
\v 12 Egha Moses ko Aron atrivim ategha ghugha, Moses pamten Ikiavɨra Itir God ko mɨgɨa ghaze, a mɨtivir a faragha atrivim bagha amadaziba, a da batuegham. 
\v 13 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses an azarazɨ moghɨn ami, ezɨ mɨtivir dɨpenibar itiba, ko mɨtivir dɨpenir dɨvazibar aven itiba, ko mɨtivir azenibar itiba, da bar tintinibar ariaghire. 
\v 14 Ezɨ Isipɨn gumazamiziba dar kuaba akuvagha pozir avɨribav kɨni. Ezɨ da kurima, dar mughuriam Isipɨn nguazim bar anevara. 
\v 15 Ezɨ atrivim gari, mɨtiviba ariaghirezɨ, Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn, an navim ua gavgavizɨ, a Moses ko Aron baraghan aghua.
\s Itiba otifi
\p
\v 16 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Nɨ Aron mɨkemeghtɨ, a uan asadivir aghorim isɨ nguazim mɨsueghtɨ, Isipɨn nguazimɨn itir mɨneziba bar ragh itibar otifigh.” 
\v 17 Egha aning kamaghɨn amigha, Aron uan asadivir aghorimɨn nguazim mɨsoghezɨ, Isipɨn itir nguazir mɨneziba bar, ragha itibar otivigha, gumazamiziba ko asɨziba avara. 
\v 18 Ezɨ imezibagh amir gumaziba uaghan uan mogomer akavsiaba inigha, itibar amightɨ da otivasa, ezɨ men imeziba ingarir puvatɨ. Ezɨ itiba bar danganibar ikia, gumazamiziba ko asɨziba avara.
\p
\v 19 \x - \xo 8:19 \xo*\xt Luk 11:20\xt*\x*Ezɨ imezibagh amir gumaziba, atrivim kamaghɨn a mɨgei, “God uabɨ bizir kam gami!” Ezɨ atrivimɨn navim gavgavizɨ, Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn, a Moses ko Aron baraghan aghua.
\s Bereziba otifi
\p
\v 20 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Gurum mɨzaraghara atrivim dɨpamɨn mangɨtɨ, nɨ mangɨ a batogh a mɨkɨm suam, ‘Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, Nɨ nan gumazamiziba ateghtɨ me mangɨ, egh nan ziam fam. 
\v 21 Nɨ oragh, nɨ aghuaghtɨ, kɨ berezir avɨriba amadaghtɨ da izɨ, nɨ uabɨ ko, nɨn ingangarir gumaziba, nɨn gumazamiziba ko, ian dɨpeniba bar ia bagh izam. Egh Isipɨn dɨpeniba bar bereziba izɨvaghva, nguazir ia apiaghav itiba bar da avaragham. 
\v 22 Eghtɨ dughiar kamɨn, kɨ Gosenɨn Distrighɨn ganam, egh aneteghtɨ, berezitam an ikian kogham. Distrighɨn kam, nan gumazamiziba an iti. Kɨ kamaghɨn damightɨ nɨ fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ nguazir kamɨn ingara iti. 
\v 23 Egh kɨ uan gumazamiziba ko nɨn gumazamiziba tuiragh, egh uan gumazamizibar akurvagh, nɨn gumazamizibar akurvaghan kogham. Nɨ gan, gurumzaraghan arazir kam otivam.’ ” 
\v 24 Ezɨ Ikiavɨra Itir God arazir kam gami. Egha berezir avɨrim amadazɨ, da atrivimɨn dɨpenir ekiam ko, an ingangarir gumazibar dɨpenibagh izɨfa. Egha Isipɨn nguazim, bereziba bar anevarazɨ, a bar ikufi.
\p
\v 25 Egha atrivim Moses ko Aronɨn dɨagha aning mɨgei, “Ia mangɨ, kantrin kamɨn averiamra, ofa isɨ uan God danɨng.”
\p
\v 26 Ezɨ Moses kamaghɨn a ikaragha ghaze, “E kantrin kamɨn aven, uan Godɨn ofa damightɨ, a deraghan kogham. Guizbangɨra, e asɨzir Isipia ofa gamir puvatɨziba, e da isɨ Ikiavɨra Itir God en Godɨn ofa damightɨ, me asɨzir kabar ganigh naviba en ikuvigh, en atarɨva, egh dagɨaba e ginivightɨ, e arɨmɨghiregham. Kamaghɨn, e kagh ofa damuan kogham. 
\v 27 Egh Ikiavɨra Itir God, en God, akar gavgavim e mɨkemezɨ moghɨn, e aruer 3plan mangɨ gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨ ofa damuam.”
\p
\v 28 Ezɨ atrivim ghaze, “Kɨ ia ateghtɨ, ia mangɨ gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mangɨ, Ikiavɨra Itir God ian Godɨn ofa damu, egh bar saghon mangan kogham. Aria, gua na bagh God ko mɨkɨm.”
\p
\v 29 Ezɨ Moses kamaghɨn a ikaragha ghaze, “Kɨ nɨ ategh mangɨ, dughiar kamra kɨ nɨ bagh Ikiavɨra Itir God ko mɨkemeghtɨ, gurumɨn bereziba mangɨ, nɨ ko nɨn ingangarir gumaziba ko nɨn gumazamiziba ategham. Nɨ orakigh, nɨ ua e gifaran markɨ, egh kamaghɨn mɨkɨman kogh suam, en gumazamiziba mangɨ uan Ikiavɨra Itir Godɨn ofa damuan kogham. Bar markɨ.”
\p
\v 30 Egha Moses atrivim ategha ghugha Ikiavɨra Itir God ko mɨgei, 
\v 31 ezɨ Moses an azarazɨ moghɨra, Ikiavɨra Itir God ami. Ezɨ bereziba atrivimɨn ingangarir gumaziba ko an gumazamiziba, bar me ategha ghuezɨ, tam ua bar itir puvatɨ. 
\v 32 Ezɨ dughiar kam atrivimɨn navim ua gavgavizɨ, a gumazamiziba ateghtɨ me mangan an aghua.
\c 9
\s Asɨziba ariaghire
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ mangɨva atrivim kamaghɨn a mɨkɨm suam, ‘Ikiavɨra Itir God, a Hibruian God, a ghaze: Nɨ nan gumazamiziba ateghtɨ me mangɨ nan ziam fam. 
\v 2-3 Egh nɨ men anogoregh ua me amangan aghuaghtɨ, kɨ pazɨ nɨ damuva, arɨmariar kuram nɨn asɨzibar amadagham. Eghtɨ nɨn hoziaba, donkiba, kamelba, bulmakauba, sipsipba, ko memeba a inigham. 
\v 4 Kɨrara Ikiavɨra Itir God, kɨ Israelian asɨziba ko Isipian asɨziba tuiraghtɨ Israelian asɨzitam aremeghan kogham.’ ”
\p
\v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God dughiam dɨbora ghaze, “Kɨ gurumɨn arazir kam damuam.” 
\v 6 Ezɨ amɨnim tirazɨma, Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn ami, ezɨ Isipian asɨziba ariaghirezɨ, Israelian asɨzitam aremezir puvatɨ.
\p
\v 7 Ezɨ atrivim uan gumazir maba amadagha men azara, “Israelian asɨziba deragha iti, o puvatɨ?”
\p Ezɨ gumazir kaba uamategha kamaghɨn a mɨgei, “Are, da bar deraghvɨra iti. Tam aremezir puvatɨ.” Ezɨ an navim ua gavgavizɨ, a gumazamiziba ateghtɨ me mangan an aghua.
\s Okaba Isipian mɨkarzibar otifi
\p
\v 8 Egha Ikiavɨra Itir God Moses ko Aron mɨgɨa ghaze, “Gua brighba tuer dɨpenimɨn mangɨ, egh uan dafarimningɨn averenir taba inighɨva, atrivimɨn bighan mangɨva, Moses atrivimɨn damazimɨn averenir kaba akunightɨ, da pɨn mavanang. 
\v 9 Egh averenir kaba iregh mɨnezir muziaribar otivigh mɨghɨ Isipɨn nguazim bar anevaragham. Egh da gumazamiziba ko asɨzibagh ireghtɨ, okaba men mɨkarzibar otivigh bɨghiregh duar ekiabar otivigham.”
\p
\v 10 \x - \xo 9:10 \xo*\xt Akar Mogomem 16:2\xt*\x*Egha aning avereniba inigha ghua atrivimɨn damazimɨn tugha, Moses pɨn avereniba kuni. Ezɨ avereniba okabagh amizɨ, da otivigha, bɨaghirezɨ duar ekiaba gumazamiziba ko asɨzibar otifi. 
\v 11 Ezɨ Isipian gumazamiziba bar moghɨra, okaba me batifi, ezɨ imezibagh amir gumaziba uakan. Kamaghɨn amizɨma, me Mosesɨn damazimɨn izan ibura. 
\v 12 Ezɨ Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn, an atrivim gamizɨ, an navim gavgafi, ezɨ a Moses ko Aron baraghan aghua.
\s Amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba iram
\p
\v 13 Egha Ikiavɨra Itir God gɨn ua Moses kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ gurum mɨzaraghara dɨkavigh mangɨ, atrivim batogh kamaghɨn a mɨkɨm, ‘Hibruian God, a Ikiavɨra Itir God, a ghaze, “Nɨ nan gumazamiziba ateghtɨ me mangɨva, nan ziam fam. 
\v 14 Puvatɨghtɨ nɨrara, kɨ datɨrɨghɨn ivezir kuram nɨ danɨng, egh nɨn ingangarir gumaziba ko nɨn gumazamiziba uaghan me damuam. Eghtɨ nɨ fogh suam, nguaziba bar nan mɨn godɨn tam o gumazitam ua itir puvatɨ. 
\v 15 Kɨ faragha uan gavgavimɨn paza nɨ gamua, nɨ gasɨghasighai, egh arɨmariar kuram nɨ ko nɨn gumazamiziba gasɨghasɨghizɨ, ia ti bar geveghai. 
\v 16 \x - \xo 9:16 \xo*\xt Rom 9:17\xt*\x*Kɨ kamaghsua ifonge, kɨ uan gavgavim isɨ ian akagham, eghtɨ nguazir kamɨn danganiba bar, dar gumazamiziba nan ziar ekiam geghanam. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ia ataghizɨ ia ikiavɨra iti. 
\v 17 Egha nɨ uabɨ uan ziam favɨra ikia nan gumazamiziba dɨkabɨragha, mangasa men amamangarɨzir puvatɨ. 
\v 18 Nɨ oragh. Gurumɨn dughiar kamra, kɨ maburan amozir ofɨzir dagɨabar mɨn garibar amightɨ da izighiram. Fomɨra fomɨra Isipɨn kantri nguibar igiamɨn ikegha iza datɨrɨkɨn, me amozir ofɨzir ekiar dagɨar kabar mɨn gari tamɨn ganizir puvatɨ. Amozir ofɨzir kaba bar ikuvigh, faragha izezir amozir ofɨziba, bar dagh afiragham. 
\v 19 Ezɨ datɨrɨghɨn nɨ gumazamiziba mɨgɨrɨgɨar gavgavim me mɨkɨm suam, me uan bulmakauba ko bizir azenan itiba inigh dɨpenibar aven dar arɨgh. Eghtɨ kɨ amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba amightɨ, da irɨva, gumazamiziba ko asɨzir azenan ikiavɨra itibagh irɨtɨ, da arɨmɨghiram.” ’ ”
\p
\v 20 Ezɨ atrivimɨn ingangarir gumazir maba, Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨam baregha atiatigha, me uan ingangarir gumazir kɨniba ko asɨziba inigha dɨpenibar aven ada arɨki. 
\v 21 Ezɨ marazi Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨar gavgavim baraghan aghuagha, uan ingangarir gumazir kɨniba ko asɨziba ataghizɨ da azenan iti.
\p
\v 22 \x - \xo 9:22-25 \xo*\xt Onger Akaba 78:47-48; 105:32\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God datɨrɨkɨn kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ uan dafarim ghufegh overiamɨn amadaghtɨ, amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba izɨ, bar Isipɨn nguazim ko, gumazamiziba, asɨziba, ko azenibar aghuir dagheba sara, dagh izam.” 
\v 23 Egha Moses uan asadivir aghorim ghufegha overiamɨn amadazɨ, Ikiavɨra Itir God overiam gamizɨ, ararim dagarvaghavɨra iti, ezɨ onɨmarim taghtagha ghua nguazimɨn izaghira nguazim gasavɨra itima, amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba ira Isipɨn nguazimɨn bar a girava a mɨsosi. Ikiavɨra Itir God bizir kurar kaba amadi. 
\v 24 \x - \xo 9:24 \xo*\xt Akar Mogomem 8:7; 16:21\xt*\x*Ezɨ amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba bar osemegha izavɨra itima, onɨmarim avimɨn mɨn isia, amozir dagɨabar mɨn garibar tongɨn taghtagha tintinibar danganibar zui. Ezɨ fomɨra fomɨra Isip kantrin otozir dughiamra ikegha iza datɨrɨkɨn, an amozir kurar katamɨn ganizir puvatɨ. Bar puvatɨ. Amozir ofɨzir kaba bar ikuvigha, faragha izezir amozir ofɨziba bar dagh afira. 
\v 25 Ezɨ amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba, Isipɨn nguaziba ko gumazamiziba, asɨziba, ko dɨpenibar azenan itir biziba bar dagh ira dagh asɨghasɨki. Egha men obariba, ko temer gumazamiziba ovɨziba iniasa opariziba, a vaghvagha da apɨragharɨki. 
\v 26 Gosenɨn Distrighɨn itir danganir Israelia itir kamra, amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba, a gizezir puvatɨ.
\p
\v 27 Egha atrivim Moses ko Aron bagha akam amadazɨ aning izezɨ, a ghaze, “Dughiar kam kɨ arazir kuram gami. Ikiavɨra Itir God arazir aghuibaram ami, ezɨ kɨ uan gumazamiziba ko e arazir kuram gami. 
\v 28 Ararir kurar dagarvazir kaba, ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn garir kaba e bar dar amɨra. Kamaghɨn amizɨ, nɨ Ikiavɨra Itir God mɨkɨm! Eghtɨ kɨ ian amamangatɨghtɨ, ia mangam. Ia ua kagh ikian kogham.” 
\v 29 Ezɨ Moses kamaghɨn a mɨgei, “Kɨ nguibar ekiar kam ategh, egh dughiar kamra kɨ uan dafarimning fegh, Ikiavɨra Itir God ko mɨkɨmam. Eghtɨ arariba ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba gɨvagham. Eghtɨ nɨ fogh suam, nguazir kam, a Ikiavɨra Itir Godɨn bizim. 
\v 30 Ezɨ kɨ fo, nɨ ko nɨn ingangarir gumaziba Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgavim, an atiatir puvatɨ.”
\p
\v 31-32 Ezɨ temer otevir me dar inibar tretbar ingariba, ko baliba bar ikufi. Dughiar kam baliba aghoramin dughiam, ezɨ temer kabar akɨmariba mɨsevegha moneghavɨra iti. Ezɨ witba biabara ikia kamaghɨn, da deraghavɨra iti.
\p
\v 33 Moses atrivim ategha, nguibar ekiamɨn azenan ghugha, dafarimning fegha, Ikiavɨra Itir God ko mɨgei. Ezɨ arariba ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba gɨvazɨ, amozim ua izir puvatɨ. 
\v 34 Ezɨ atrivim garima arariba ko amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba gɨfa. Ezɨ a uan ingangarir gumaziba ko, men naviba gavgavizɨ, me uam arazir kuram gami. 
\v 35 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God faragha Moses mɨkemezɨ moghɨn, atrivimɨn navim gavgavizɨ, a Israelia ateghtɨ me mangan kogham.
\c 10
\s Odeziba otifi
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua Moses mɨgei, “Nɨ mangɨ atrivimɨn gan. Kɨ kamaghsua ifonge, kɨ ua dɨgavir kuram gamir arazaraziba Isipian tongɨn dar amuam. Kamaghɨn kɨ atrivim ko an ingangarir gumaziba, me gamizɨma, men naviba gavgafi. 
\v 2 Kɨ kamaghɨn ifonge, ia gɨn uan boriba ko igiar boriba, me mɨkɨm suam, kɨ dɨgavir kuram gamir arazarazir kabagh amigha, tuavir kamɨn kɨ Isipia gamizɨma, me bar onganigha aghumsɨki. Kɨ kamaghɨn damightɨ, ia bar fogh suam, kɨ uabɨ kɨ Ikiavɨra Itir God.”
\p
\v 3 Egha Moses ko Aron atrivimɨn bighan ghugha, a mɨgɨa ghaze, “Ikiavɨra Itir God, a Hibruian God, a ghaze, ‘Dughiar ruarimɨn iza datɨrɨkɨn, nɨ nan akam batoke. Nɨ uabɨ abɨragh nan apengan izan aghua, a? Nɨ nan gumazamizibar amamangatɨghtɨ me mangɨ, nan ziam fam. 
\v 4 Nɨ men amamangarɨghan aghuaghtɨ, gurumzaraghan kɨ odeziba amadaghtɨ, da nɨn kantri gizɨvagham. 
\v 5 Egh da bar avɨrasemegh, bar nguazim avaraghtɨ, nɨ nguazimɨn ganan kogham. Da bizir, amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba, asɨghasɨghizir puvatɨziba bar da amegham. Me dagheba ko temer ian azenibar itiba sara, bar dar amɨ da gɨvagham. 
\v 6 Egh da nɨn dɨpenir ekiaba ko nɨn ingangarir gumazibar dɨpeniba ko nɨn gumazamizibar dɨpeniba bar dagh izɨvagham. Nɨn afeziaba ko inaziba, bizir kurar katam, fomɨra iza datɨrɨghɨn, an ganizir puvatɨ, bizir kam bar ikuvigham.’ ” Egha Moses atrivim mɨkemegha ua ragha azenan ghu.
\p
\v 7 Ezɨ atrivimɨn ingangarir gumaziba kamaghɨn a mɨgei, “Dughiar ruarimɨn ikegha iza datɨrɨghɨn otogha, nɨ ua manmaghɨn dughiaba gumazir kam ateghtɨ an e gifarɨva osɨmtɨziba e danɨngam a? Nɨ Israelian gumazamiziba ateghtɨ me mangɨ, egh uan Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. Nɨ ti gara fos ti? Isip bar ikufi.”
\p
\v 8 Ezɨ gumazir maba ghua ua Moses ko Aron inigha atrivim bagha ize. Ezɨ an aning mɨgei, “Ia mangɨ, Ikiavɨra Itir God ian God, an ziam fɨ. Kɨ foghasa, terara mangam?”
\p
\v 9 Ezɨ Moses a ikaragha ghaze, “E bar mangam, en boriba ko en gumazamizir ghuriba, en otariba ko guiviba, en sipsipba bar, memeba bar, ko bulmakauba bar. Guizbangɨra, e isar ekiam damuva, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam.”
\p
\v 10 Ezɨ atrivim, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam dɨbora akar gavgavim pamtemɨn mɨgɨa ghaze, “Kɨ ia ateghtɨ ia uan amiziba ko boriba inigh mangan kogham! Bar puvatɨgham! Kɨ kamaghɨn fo, ia arazir kuramɨn e damuasa. 
\v 11 Bar puvatɨgham! Gumazibara mangɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam. Ia guizbangɨra kamaghsua ifonge.” Atrivim kamaghɨn mɨkemezɨ, an ingangarir gumaziba aning batoke.
\p
\v 12 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ uan dafarim ghufegh Isipɨn nguazim gisɨn anemadaghtɨ, odeziba izɨ. Egh da izɨva, bizir amozir ofɨzir ekiar dagɨabar mɨn gariba mɨsoghezir puvatɨziba, odeziba izɨ bar dar amegham.” 
\v 13 Egha Moses uan asadivir aghorim ghufegha Isipɨn kantri gisɨn anemada. Ezɨ Ikiavɨra Itir God amɨnim gamizɨma, an aruem anadi naghɨn ikegha iza, nguazim gisɨn vavɨra ikia ghua aruem ko dɨmagarim, ghua gɨfa. Ezɨ amɨnim tirazɨma, me garima, odeziba otivigha gɨfa. 
\v 14 Egha odeziba bar avɨrasemegha iza Isipɨn danganiba bar da avara. Ezɨ fomɨra Isipia kamaghɨn odezir avɨrir okoruar kamaghɨn garir tabar ganizir puvatɨ, egh me gɨn ua dar ganighan kogham. 
\v 15 Odeziba nguazim bar anevarazɨ, nguazim bar pɨghizɨ, da amozir dagɨaba faragha irava asɨghasɨghizir puvatɨzir biziba ko, azenibar otivir biziba ko iter ovɨziba, odeziba bar da ame. Ezɨ temer dafarir gariba ko graziba ua Isipɨn kantri itir puvatɨ. Da bar gɨfa.
\p
\v 16 Ezɨ atrivim zuamɨra Moses ko Aron bagha akam amadazɨ, aning izezɨ, an aning mɨgei, “Kɨ arazir kuram Ikiavɨra Itir God, ian God a gami, egha uaghan gua gami. 
\v 17 Kɨ kamaghɨn ifonge, gua dughiar kamra ua nan arazir kuram gɨn amadagh. Ezɨ Ikiavɨra Itir God, guan God, gua a ko mɨkemeghtɨ, a bizir kurar na gasɨghasɨghasava amir kam na dama a inigh.” 
\v 18 Ezɨ aning atrivim ategha ghua, Moses Ikiavɨra Itir God ko mɨgei. 
\v 19 Ezɨ Ikiavɨra Itir God amɨnim giragha a gamizɨ, aruem ghuaghiri naghɨn amɨnir gavgavim otogha, odezibagh ivaragha Ongarir Aghevimɨn amadaghan ghu. Ezɨ odezitam ua Isipɨn itir puvatɨ. 
\v 20 Ezɨ Ikiavɨra Itir God uam atrivim gamizɨ, an navim gavgavizɨ, a Israelia ateghtɨ me mangan kogham.
\s Mɨtarmer ekiam oto
\p
\v 21 Ezɨ gɨn Ikiavɨra Itir God ua Moses mɨgɨa ghaze, “Nɨ uan dafarim ghufegh overiamɨn amadaghtɨ, mɨtarmer ekiam izɨ Isipɨn nguazim avaragh. Guizbangɨra, mɨtarmer kam an ganganim bar ighara. Nɨ an suighsɨ an suiragham, a bizir mamɨn mɨn mɨtemegha osemegha gavgafi.” 
\v 22 \x - \xo 10:22 \xo*\xt Onger Akaba 105:28; Akar Mogomem 16:10\xt*\x*Ezɨ Moses uan dafarim ghufegha overiamɨn amadazɨ, mɨtarmer bar ekiam Isip avaragha ghua dughiar 3plan tu. 
\v 23 Ezɨ Isipian gumazamiziba uarir ganan ibura, egha dughiar kamɨn tav uan dɨpenim ataghizir puvatɨ. Ezɨ Israelia iti naghɨn mɨtarmeba puvatɨ.
\p
\v 24 Ezɨ atrivim ua Mosesɨn diazɨ, a izezɨ, an a mɨgei, “Ia mangɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. Ian amiziba ko boriba ia ko mangam. Eghtɨ ian bulmakauba, ko sipsipba Isipɨn ikiam.”
\p
\v 25 Ezɨ Moses kamaghɨn an akam ikaragha ghaze, “Puvatɨ. E kamaghsua, nɨ e ateghtɨ e asɨzitaba inigh, dav suegh, da tueghtɨ da bar isi mɨghɨrigham. Egh arazir kamɨn Ikiavɨra Itir God, en God, e an ofa damuam. Kamaghɨn, nɨ en amamangatɨghtɨ, e asɨziba inigh mangam. 
\v 26 E bar uan asɨziba inigh da sara mangam. E mangɨ ofa damuamin dakozimɨn otivigh, Ikiavɨra Itir God, a en God, e a bagh ofa damusɨ tabav sogham. Kamaghɨn, e uan asɨzitam ateghtɨ a ikian kogham.” 
\v 27 Ezɨ Ikiavɨra Itir God atrivimɨn navim gamizɨ, a bar gavgavigha, men amamangatɨghtɨ me mangan kogham.
\p
\v 28 Ezɨ atrivim Moses mɨgɨa ghaze, “Nɨ na gitagh! Kɨ ua nɨn ganan aghua. Nɨ kamaghɨn fogh, nɨ ua izɨ na batoghtɨ, dughiar kamra kɨ nɨ mɨsueghtɨ nɨ aremegham.”
\p
\v 29 Ezɨ Moses oregha ghaze, “A dera, kɨ nɨ mɨgei moghɨra damuam. Kɨ ua izɨ nɨn ganan kogham.”
\c 11
\s Isipian otarir ivariaba arɨmɨghiram
\p
\v 1 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn Moses mɨgei, “Kɨ ua ivezir kurar abuananam Isipian atrivim ko an gumazamizibar anɨngam. Eghtɨ ivezir kurar kam otoghtɨ, a ia amadaghtɨ ia mangam. Egh a navir amɨrizim sara ian amamatɨghan kogham. Puvatɨgham. A zuamɨra navir kuram sara nguibar kamɨn ia batueghtɨ ia bar mangam. 
\v 2 Nɨ datɨrɨghɨn Israelian gumazamizibav kemeghtɨ, men gumaziba ko amiziba vaghvagh mangɨ, Isipɨn men boroghɨn tibar bighan mangɨ, men azangsɨghtɨ, me kuritir bizir aghuir me gol ko, silvan ingariziba ko, bizir golɨn ingarizir igharaziba sara me danɨng.”
\p
\v 3 Me kamaghɨn amima, Ikiavɨra Itir God Isipian damazimɨn ziar ekiam me ganɨdima, me golba ko silvaba Israelia ganɨngi. Guizbangɨra, Isipɨn atrivimɨn ingangarir gumaziba ko an gumazamiziba, Mosesɨn gara ghaze, a gumazir ziar ekiam itim. Kamaghɨn amizɨma, me arazir kam gami.
\p
\v 4 Ezɨ Moses kamaghɨn atrivim mɨgei, “Nɨ Ikiavɨra Itir Godɨn akam barakigh, ‘Kɨ dɨmagarir arɨzimɨn Isipɨn danganiba bar dar aruam. 
\v 5 \x - \xo 11:5 \xo*\xt Onger Akaba 78:51; 105:36; 136:10\xt*\x*Eghtɨ Isipian otarir ivariaba vaghvagh arɨmɨghiram. Atrivim, nɨn otarir ivariar nɨn danganim inigh atrivim ikiamim, faragha aremegham. Eghtɨ otarir ivariaba bar arɨghirɨ mangɨ, ingangarir amizir kɨnir wit mɨrmɨriba, men otarir ivariaba uaghan arɨghiram. Eghtɨ bulmakaun apurir faragha otoziba, uaghan bar arɨghiram. Isipian otarir ivariaba bar aremegham. 
\v 6 Eghtɨ Isipian gumazamiziba bar naviba osemegh, pamten azi ararer ekiam damuam. Fomɨra ararer ekiar kamagh garitam Isipɨn otozir puvatɨ, egh tam gɨn uam kamagh otivan kogham. 
\v 7 Eghtɨ kɨ arazir kuratamɨn Israelian gumazamiziba ko men asɨzibar amighan koghtɨ, me bar nɨmɨra ikɨtɨ, men tongɨn afiatam gumazitam ko asɨzitam dapuran koghtɨ nɨ fogh suam, Ikiavɨra Itir God, a Isipia ko Israelia tuisigha, arazir kurar a Isipia gamizimɨn mɨn, a Israelia damighan kogham.’ ”
\p
\v 8 Egha Moses kamaghɨn a mɨgei, “Atrivim, nɨn ingangarir gumaziba bar na bagh izɨ nan guamɨn tevibar pɨrɨva, pamten kamaghɨn mɨkɨmam, nɨ mangɨ uan gumazamiziba sara inigh mangɨ. Eghtɨ kɨ mangam. Arazir kaba otivightɨ, kɨ gɨn Isip ategham.” Egha Moses navim isia anɨngagha atrivim ategha azenan ghu.
\p
\v 9 Ikiavɨra Itir God faragha kamaghɨn Moses mɨgei, “Atrivim nɨn akam bareghan kogham. Kamaghɨn, kɨ ua Isipɨn dɨgavir kuram gamir arazir avɨritabar amuam.”
\p
\v 10 Ezɨ Moses ko Aron atrivimɨn damazimɨn dɨgavir kuram gamir arazir avɨribagh ami. Ezɨ God atrivimɨn navim gamizɨ a gavgavigh Israelia ateghtɨ, me an kantri ategh mangan kogham.
\c 12
\s God Israelia Gitazir Dughiam Gɨnɨghnɨghamin Isam
\p
\v 1 \x - \xo 12:1-13 \xo*\xt Ofa Gami 23:5; Dɨboboniba 9:1-5; 28:16; Godɨn Araziba 16:1-2\xt*\x*Ezɨ Moses ko Aron Isipɨn kantrin ikiavɨra itima, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn aning mɨgei, 
\v 2 “Iakɨnir kam, a ian azenibar faragha zuir iakɨnimɨn ikiam. 
\v 3 Nɨ Israelian gumazamiziba kamaghɨn me mɨkɨm, iakɨnir kamɨn aruer namba 10, gumazamiziba bar vaghvagh uan adarazi bagh sipsipɨn igiatam ko memen igiatam, amɨsefegh. 
\v 4 Egh dɨpenir vamɨran itir adarasi avɨrasemeghan koghɨva, me uarir boroghɨn itir daraziv mɨkemeghtɨ, me izɨ asɨzir kam tuiragh uari danɨng aneremɨ. Me deraghvɨra nɨghnigh, asɨzir kam deragh gumaziba ko, amiziba ko, boribar tuiraghtɨ, me asɨzir tuzir kam agɨvagham. 
\v 5 Egh nɨ ua bagh vaghvagh sipsipɨn apuritam o memen apuritam amɨseveghtɨ, an azenir vamɨra ikɨtɨ, duatam an mɨkarzimɨn ikian markɨ. 
\v 6 Egh me asɨzir kaba uari bagh deraghvɨra dar gan mangɨ iakɨnir kamɨn aruer 14ɨn otogh. Eghtɨ dughiar kamra, an guaratɨzimɨn, Israelian gumazamiziba bar uan asɨzir kabav sueghtɨ, da arɨghiregh. 
\v 7 Egh me asɨzimɨn ghuzitaba inigh, uan dɨpenimɨn tiar akabar mɨriabagh asezir tememning daghuigh, dɨpenir kamɨn aven me ikɨ asɨzibar amam. Egh uaghan tiar akam gisɨn itir ter ighuvim aghefegh. 
\v 8 Egh dɨmagarir kamɨn me sipsip o memen tuzim avimɨn a tuagh, egh ia asɨzir tuzir kam yis puvatɨzir bret ko zuravarir mɨsozim sara aneremɨ. 
\v 9 Egh ia asɨzir tuzir angamtɨzim, ko tuzir mɨnemɨn avighizitam aman markɨ. Ia avimɨn dar dapaniba, ko sueba ko dafariba, ko navir averimɨn itir biziba sara, ia bar da tuegh, dar amɨ. 
\v 10 Egh ia asɨzir otevitaba ateghtɨ da ikɨ amɨmzaraghan ikian markɨ. Da ikɨtɨ amɨnim tiraghtɨ, ia dar naba tueghtɨ da bar isi mɨghɨrigh. 
\v 11 Egh ia asɨzir kabar amɨsɨ kamaghɨn damu. Ia iniba ikegh dagarir asuabar aghuigh, asadivir aghoribar suigh zuamɨra dar amɨ. Isar ekiar kam, a Ikiavɨra Itir God Israelia Gitazir Dughiam Gɨnɨghnɨghamin Isam.
\p
\v 12 “Eghtɨ dɨmagarir kamra, kɨ Isipɨn danganiba bar dar mangɨ, gumazamizibar otarir ivariaba ko asɨzibar apurir ivariaba, kɨ dav soghtɨ me bar arɨmɨghiregham. Eghtɨ Isipɨn aseba bar, kɨ ivezir kuraba me danɨngam. Guizbangɨra, kɨ uabɨ Ikiavɨra Itir God. 
\v 13 Ghuzir ia uan dɨpeniba aghevezir kaba, da ababanimɨn mɨn ikiam. Eghtɨ kɨ Isipian gumazamiziba pazɨ me damuva ivezir kuram me danɨngam. Kɨ ghuzimɨn ganigh, ian dɨpenibagh itagham. Egh kɨ ia ateghtɨ, ivezir kurar kam ia batoghan kogham. Eghtɨ ia deraghvɨra ikiam.
\p
\v 14 \x - \xo 12:14-20 \xo*\xt Ua Me Ini 23:15; 34:18; Ofa Gami 23:6-8; Dɨboboniba 28:17-25; Godɨn Araziba 16:3-8\xt*\x*“Eghtɨ ia dughiar kam gɨnɨghnɨghavɨra ikɨtɨ, a ian dughiar ekiamɨn mɨn ikiam. Kɨ dughiar kam ginabaghtɨ, a nan ziam feir isar ekiamɨn mɨn ikiam. Eghtɨ ia Ikiavɨra Itir God amir arazir kam gɨnɨghnɨgham. Eghtɨ ian gɨn otivamin adarasi, bizir a damuasa ia mɨkemezimɨn gɨn mangɨ Ikiavɨra Itir God bagh isar kam damuvɨra ikɨtɨ, a ikɨ mamaghɨra ikiam.”
\s Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam Damuamin Dughiam
\p
\v 15 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia faraghɨvɨra uan dɨpenibar yisba batokegh. Egh ia 7plan dughiabar, yis puvatɨzir bret amɨ. Gumazitam 7plan dughiar kabar aven, dar dughiatam yis itir bret ameghtɨ, ia Israelian gumazamizibar tongɨn a batokegh. 
\v 16 Egh faragha zuir dughiam ko namba 7ɨn dughiam, ia uari akuvagh Godɨn ziam fer arazim damu. Egh ia ingangarir igharazibar amuan markɨ. Ia uari bagh daghebara tu. 
\v 17 Ezɨ 7plan dughiabar faragha zuir dughiamra, kɨ ian anababa Isipɨn kantrin me inigha azenan ghu. Ezɨ azeniba bar dughiar ekiar kamɨn, kar Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam Damuamin Dughiam, dughiar kam, a bizir kam gɨnɨghnɨghamin dughiamɨn mɨn ikiam. Eghtɨ ian gɨn otivamin adarasi, bizir a damuasa ia mɨkemezimɨn gɨn mangɨ, Ikiavɨra Itir God bagh isar kam damuvɨra ikɨtɨ, a ikɨ mamaghɨra ikiam.
\p
\v 18 “Egh ia iakɨnir faragha zuiba bar, dar dughiar 14ɨn guaratɨzibar, yis puvatɨzir bret amɨ mangɨ, egh dughiar 21ɨn otogh. 
\v 19 Egh 7plan dughiar kabar aven, yis ian dɨpenibar ikian markɨ. Eghtɨ ian gumazitam, o kantrin igharazimɨn gumazir ia ko ititam, a yis itir bret ameghtɨ, ia Israelian gumazamizibar tongɨn a batokegh. 
\v 20 Ia oragh. Ia tintinimɨn managh iti, ia yis itir bret raman markɨ. Ia yis puvatɨzir bret amɨ.”
\s Me asɨzibav sogha isam gamua God Israelia Gitazir Dughiam gɨnɨghnɨsi
\p
\v 21 Egha Moses Israelian gumazir dapanibar diazɨ me izezɨ, a kamaghɨn me mɨgei, “Ia vaghvagh mangɨ sipsipɨn igiatam o memen igiatam amɨsefegh, uan adarazi bagh dav suegh, God Israelia Gitazir Dughiam Gɨnɨghnɨghamin Isam damuam. 
\v 22 Egh ia ghuzim itarir ekiam gingegh, hisopɨn ter aguar muziaritam inigh, a isɨ ghuzim itir itarir ekiam darugh. Egh ghuzir muziarim inigh uan dɨpenibar tiar akabar mɨriamɨn tughav itir tememning daghuigh, egh tiar akam gisɨn itir ter ighuvim aghefegh. Egh ia bar dɨpenimɨn aven ikɨ, tav azenan mangan markɨ mangɨ, mɨzarazimɨn otogh. 
\v 23 \x - \xo 12:23 \xo*\xt Hibru 11:28\xt*\x*Gɨn Ikiavɨra Itir God, Isipian otarir ivariabav sueghtɨ me arɨmɨghirɨsɨ Isipɨn danganiba bar dar mangam. A ian tiar akabar ghuzimɨn ganigh, ia ateghtɨ gumazibagh asɨghasɨghamin ensel aven mangɨ ian otarir ivariabav sueghtɨ, me arɨmɨghireghan kogham.
\p
\v 24 “Eghtɨ ia uan boriba ko, bizir a damuasa e mɨkemeziba zurara azenibar dar amuvɨra ikiam. 
\v 25 Ia mangɨ nguazir Ikiavɨra Itir God ia danɨngasa mɨkemegha, akar dɨkɨrɨzim gamizimɨn dapiaghɨva, God Israelia Gitazir Dughiam gɨnɨghnɨghɨva isar kam damu. 
\v 26 Eghtɨ gɨn ian boriba kamaghɨn ian azangsɨgham, ‘Kar manmaghɨn amizir isar kam?’ 
\v 27 Eghtɨ ia kamaghɨn me mɨkɨmam, ‘Isar kam, e Ikiavɨra Itir Godɨn ofa gamua, God Israelia Gitazir Dughiam gɨnɨghnɨsi. A fomɨra Isipian otarir ivariabav soghezɨ me ariaghire. Egha a Israelia en dɨpeniba gitavɨragha, en otarir ivariaba ataghizɨ me deravɨra iti. Ezɨ e datɨrɨghɨn dughiar kam gɨnɨghnɨsi.’ ” Ezɨ gumazamiziba akar kam baregha dapaniba avigha Godɨn ziam fe. 
\v 28 Egha me gɨn dɨkavigha ghua Ikiavɨra Itir God damuasa Moses ko Aron mɨkemezir biziba, me dagh ami.
\s Otarir ivariaba ariaghire
\p
\v 29 \x - \xo 12:29 \xo*\xt Ua Me Ini 4:22-23\xt*\x*Ezɨ dɨmagarir arɨzimɨn Ikiavɨra Itir God, Isipian otarir ivariabav suagharɨsi. A faragha atrivimɨn otarir ivariam mɨsuegha, ghua otarir ivariar igharazibav sogha ghuavɨra ikia ghua kalabuziar gumazibar, otarir ivariaba sara mɨsoke. Egha uaghan bulmakaubar apurir ivariabav soke. 
\v 30 Ezɨ dɨmagarir kamra, atrivim ko, an ingangarir gumaziba, ko Isipia bar dɨkavigha garima, men otarir ivariaba ariaghiregha gɨfa. Men dɨpeniba bar moghɨra vaghvagha, men otarir ivariaba ariaghire. Kamaghɨn amizɨ, Isipɨn danganiba bar, gumazamiziba azirakar ekiam gami. 
\v 31 Ezɨ dɨmagarir kamra atrivim Moses ko Aronɨn diagha kamaghɨn mɨgei, “Ia bar dɨkavigh mangɨ. Gua ko Israelian gumazamiziba bar, ia zuamɨra mangɨ, nan gumazamizibagh itagh. Ia mangɨ, ia nan azarazɨ moghɨn, mangɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. 
\v 32 Egh ia uan sipsipba, memeba, bulmakauba inigh, ia nan azarazɨ moghɨn, da inigh bar Isip ategh mangɨ. Egh na bagh God ko mɨkɨmtɨ, a deragh na damu.”
\p
\v 33 Ezɨ Isipia Israelian gumazamizibar avɨgha ghaze, “Ia zuamɨram Isip ategh mangɨ. Ia zuamɨra e gitaghan koghtɨ, e bar arɨmɨghiregham.” 
\v 34 Ezɨ Israelia plauan me tɨghar yis sara vereghamiba, da inigha, itarir ekiabagh arɨki. Egha me itarir ekiaba inibar da noegha, dɨpɨzibar da atera zui. 
\v 35 \x - \xo 12:35-36 \xo*\xt Ua Me Ini 3:21-22\xt*\x*Israelia Moses mɨkemezɨ moghɨn, me Isipia bagha ghua kuritir bizir aghuir me gol ko, silvan ingariziba ko, korotiaba bagha uaghan men azai. 
\v 36 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Isipian damazimɨn ziar ekiam Israelia ganɨdi. Ezɨ Isipia bizir Israelia ifongeziba me ganɨdi. Ezɨ tuavir kamɨn Israelia, Isipian bizir aghuiba, puram ada inigha ghue.
\s Israelia dɨkavigha ghua  // Isipɨn kantrin azenan ghue
\p
\v 37 Israelian gumazamiziba dɨkavigha Ramesesɨn nguibam ategha ghua nguibar ekiam Sukotɨn danganimɨn zui. Gumazir 600,000plan, uan suebar arua zuir kaba, me gumazibara. Me amiziba ko boriba mengezir puvatɨ. 
\v 38 Ezɨ gumazamizir igharazir avɨrir maba, ko bulmakauba, sipsipba ko memen avɨrir maba uaghan me ko zui. 
\v 39 Me tuavimɨn ghua Isipɨn inizir plaua yis puvatɨzimɨn bret tue. Isipian gumaziba men avɨghavɨra iti, me dagheba akɨramin dughiaba puvatɨ. Kamaghɨn, me yis isa plaua gatɨzir puvatɨ.
\p
\v 40 \x - \xo 12:40 \xo*\xt Jenesis 15:13; Galesia 3:17\xt*\x*Israelia 430plan azenibar Isipɨn kantrin ike. 
\v 41 Ezɨ aruer kamra, men 430plan azenimɨn aruer abuananam, Ikiavɨra Itir Godɨn gumazamiziba Isip ategha azenan zui. 
\v 42 Ezɨ dɨmagarir kamra Ikiavɨra Itir God Israelia deraghvɨra men gara, egha Isipɨn kantrin me inigha azenan ize. Egh zurara azenir gɨn izamibar, men gɨn otivighamin adarasi, me dɨmagarir kamra angamɨra ikɨ ganɨva, Ikiavɨra Itir God gɨnɨghnɨghɨva, an ziam fam.
\s God Israelia Gitazir Dughiamɨn isamɨn gɨn mangamin arazibar,  // akar gavgaviba Israelia ganɨngi
\p
\v 43 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses ko Aron mɨgei, “Ia God Israelia Gitazir Dughiamɨn isamɨn arazibagh nɨghnɨgh kamaghɨn damu. Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, isar kamɨn daghetamra aman markɨ. 
\v 44-45 Eghtɨ gumazir dughiar otevimɨn ia ko itiba, ko gumazir dagɨaba bagha ingara itiba, me isar kamɨn daghetam aman kogham. Ezɨ gumazir ia ivezezɨ me ingangarir gumazir kɨnibar mɨn itima, ia men mɨkarzir mogomebar inibar aghore, merara uaghan ia ko isar kamɨn daghetam amam.
\p
\v 46 \x - \xo 12:46 \xo*\xt Dɨboboniba 9:12; Jon 19:36\xt*\x*“Egh gumazamiziba, dɨpenir me aven ikia asɨziba tuezim, me dɨpenir kamɨn averara ikɨ, egh asɨzir tuzibar amɨ. Me daghetaba inigh azenan mangan markɨ. Egh uaghan me asɨzir agharibar amɨ dar pɨran markɨ. 
\v 47 Israelian gumazamiziba bar isar kamɨn aven ikɨ damɨ.
\p
\v 48 “Eghtɨ gumazir uan mɨkarzir mogomemɨn inim atuzir puvatɨzim, daman kogham. Kantri igharazimɨn gumazim iza ian kantrin aven iti, a God Israelia Gitazir Dughiamɨn isam ia ko a damusɨ, ia an mɨkarzir mogomemɨn inim atugh. Egh uaghan gumazir an ikɨzimɨn itiba sara, men mɨkarzir mogomebar iniba aghoregh. Eghtɨ a ian gumazimɨn mɨn ikɨ, ian adarazi ko damɨ. 
\v 49 Ezɨ arazir kabara Israelian gumazamiziba, ko gumazir kantrin igharazibar ikegha iza ia ko itiba, uaghara arazir kabar gɨn mangɨ.” 
\v 50 Ezɨ Israelia, me Ikiavɨra Itir God Moses ko Aron mɨkemezɨ moghɨrama ami. 
\v 51 Ezɨ dughiar kamra Ikiavɨra Itir God, Israelian anababar aven vaghvagha bar me inigha Isipɨn kantrin azenan ghu.
\c 13
\s Israelia otarir ivariaba isa Ikiavɨra Itir God ganɨdi
\p
\v 1-2 \x - \xo 13:1-2 \xo*\xt Dɨboboniba 3:13; Luk 2:23\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Ia bar uan otarir ivariaba na danightɨ, me na baghvɨra ikiam. Israelia, ian otarir ivariaba, ko asɨzir apurir ivariaba, bar nana.”
\s Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam Damuamin Dughiam
\p
\v 3 Ezɨ Moses kamaghɨn gumazamizibav gei, “Ia faragha Isipɨn kantrin ikia, ingangarir gumazir kɨnibar mɨn itima, Ikiavɨra Itir God uan gavgavimɨn ia inigha azenan ize. Kamaghɨn amizɨ, ia zurara dughiabar, dughiar kam ko an amizir arazir kam gɨnɨghnɨgh, yis itir bret tam aman markɨ. 
\v 4 Ia Isip ataghizir dughiar kamɨn faragha zuir iakɨnim, an ziam, Abip.\f + \fr 13:4 \fr*\ft Israelian iakɨnir kam, “Abip,” an en iakɨnir kamningɨn otifi, Mas ko Epril.\ft*\f* 
\v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ian inazir afeziaba ko akam akɨrigha ghaze, a nguazim isɨ ia danɨngam. Nguazir kam, Kenania, Hitia, Amoria, Hivia ko Jebusia datɨrɨghɨn a gapiaghav iti. Nguazir kam a bar derazɨ, biziba an ikiava bar deraghavɨram aghui. Ikiavɨra Itir God ia inigh nguazir kamɨn mangɨghtɨ, gɨn izamin azenibar iakɨnir kamra, ia Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam damuam.
\p
\v 6 “Egh ia yis puvatɨzir bret 7plan arueba anemɨ, mangɨva namba 7ɨn aruemɨn tugh. Eghtɨ namba 7ɨn aruem otoghtɨ, ia Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fɨ. 
\v 7 Egh 7plan aruer kaba, gumazamiziba yis puvatɨzir bretra damɨ. Egh ia bretɨn yis itim ko yis tam ateghtɨ, a ian nguibatamɨn aven ikian markɨ. Guizbangɨra, yis ian kantrin aven ikian kogham. 
\v 8 Eghtɨ dughiar ekiar kam otoghtɨ, ia uan otariba kamaghɨn me mɨkɨm, ‘Ikiavɨra Itir God Isipɨn kantrin aven e bagha bizir ekiabagh amigha, en adarazi inigha azenan ize. Ezɨ e datɨrɨghɨn isar ekiam gamua, bizir kaba bar dagh nɨghnɨsi.’ 
\v 9 Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God uan gavgavimɨn pamtem ingara, e inigha Isipɨn kantrin azenan ize. Eghtɨ isamɨn arazir kam ian dafariba ko guabar, osizirimɨn mɨn ikɨ. Eghtɨ a ia bagh arazir an amizimɨn ababanimɨn mɨn ikɨ. Egh a ia damightɨ ia kamaghɨn nɨghnɨgh suam, e Ikiavɨra Itir Godɨn akar gavgavibar gun mɨkɨmam. 
\v 10 Egh azeniba bar, ia isar a damuasa mɨkemezir kam, an dughiamra a damuam.”
\s Otarir ivariaba
\p
\v 11 Egha Moses kamaghɨn mɨgei, “Ikiavɨra Itir God ia inigh Kenanian nguazimɨn mangam. A nguazir kam bagha, faragha ia ko ian ovaviba ko akam akɨri. Egh nguazir kam ia danɨngam. 
\v 12 \x - \xo 13:12 \xo*\xt Ua Me Ini 34:19-20; Luk 2:23\xt*\x*A ia danigh gɨvaghtɨ, ia uan otarir ivariaba Ikiavɨra Itir God danɨngam. Eghtɨ ian asɨzir apurir ivariaba uaghan, da Godɨn anaba. 
\v 13 Ia sipsipɨn nguzir tam isɨ ofa damu, egh tuavir kamɨn ia donkin apurir ivariam givezegh ua a iniam. Ia donkin apurir ivariam givezan aghuagh, ia an gurim apɨrigh. Egh ia uan otarir ivariaba vaghvagha ua me givezegh me iniam. 
\v 14 Egh gɨn izamin dughiaba ian otariba kamaghɨn ian azangsɨgh suam, ‘Kar manmaghɨn amizir arazim?’ Eghtɨ ia kamaghɨn me mɨkɨm suam, ‘E ingangarir gumazir kɨnibar mɨn Isipɨn kantrin ingara itima, Ikiavɨra Itir God uan gavgavimɨn pamten ingara, e inigha azenan ize. 
\v 15 Ezɨ faragha Isipɨn atrivimɨn navim gavgavizɨ, an e ateghtɨ e mangan an aghua. Ezɨ Ikiavɨra Itir God Isipian otarir ivariaba, ko men asɨzir apurir ivariabav soghezɨ da ariaghire. Ezɨ e datɨrɨkɨn asɨzir apurir ivariaba bar da inigha, Ikiavɨra Itir God bagha dar ofa gami. Egha e uan otarir ivariabagh ivezegha ua me ini.’ 
\v 16 Ia arazir kam damuva, Ikiavɨra Itir God gɨnɨghnɨgh suam, a uan gavgavimɨn Isipɨn kantrin e inigha azenan ize. Eghtɨ arazir kam, ian dafariba ko guabar osizirimɨn mɨn ikɨ. Egh arazir kam ia bagh, ababanimɨn mɨn ikɨva ian nɨghnɨzibar amutɨ da dɨkavam.”
\s God ghuariar ruarir ekiar mam ko, avir mɨzariar ruarir ekiar mamɨn aven ikia men faragha zui
\p
\v 17 Atrivim Israelian gumazamiziba ataghizɨ me zuir dughiamɨn, God kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, “Israelia tuavir otevimɨn mangɨ igharaz darazir gantɨ, me me mɨsoghsɨ damutɨ, me uan nɨghnɨzibagh iragh, uamategh Isipɨn mangɨsɨ nɨghnɨgham. Ezɨ Israelia kamaghɨn damuan kɨ ifongezir puvatɨ.” Kamaghɨn, God tuavir otevimɨn me inigha Filistian kantrin ongarir dadarimɨn zuir puvatɨ. 
\v 18 Ezɨ kamaghɨn, God Israelia inigha ghuanaga gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ghua Ongarir Aghevimɨn oto. Egha me mɨdorozim gamir biziba inigha da sara zui.
\p
\v 19 \x - \xo 13:19 \xo*\xt Jenesis 50:25; Josua 24:32\xt*\x*Bar fomɨra, Josep kamaghɨn Israelia mɨkeme, “Bar gɨn God Isipɨn ua ia inigh ian akurvagham. Eghtɨ dughiar kamɨn ia nan aghariba inigh da sara mangɨ.” Ezɨ Israelia akar dɨkɨrɨzim gamizɨ moghɨn, Moses Josepɨn aghariba inigha zui.
\p
\v 20 Egha Israelia dɨkavigha Sukotɨn danganim ategha ghua Etamɨn nguibamɨn oto, me gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn mɨriamɨn otoghava apia. 
\v 21 \x - \xo 13:21 \xo*\xt Ua Me Ini 14:19; 14:24; 33:9; Onger Akaba 78:14; 105:39\xt*\x*Egha aruebar, Ikiavɨra Itir God ghuariar ruarir ekiamɨn aven ikia, men faragha ghua tuavim men akakasi. Egha dɨmagaribar ana avir mɨzariar ruarir ekiamɨn aven ikia, me gisɨrara ikia men faragha ghua angazangarim me ganɨdi. Ezɨ bizir kam bangɨn, me arueba ko dɨmagariba sara arua zui. 
\v 22 Ezɨ aruebar zurara ghuariar ruarir ekiar kam men faragha zui, egha dɨmagaribar avir mɨzariar ruarir ekiar kam men faragha zui. Aning uan danganimning ataghɨrazir puvatɨgha kamaghɨra iti.
\c 14
\s Me Ongarir Aghevim abɨki
\p
\v 1-2 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ Israelia mɨkemeghtɨ, me uamategh mangɨ ongarir mɨriamɨn Pihahirotɨn nguibamɨn dapiagh. Nguibar kam, a Mikdolɨn nguibam ko Ongarir Aghevimɨn tizimɨn ikia, Balsefonɨn nguibamɨn boroghɨn iti. 
\v 3 Eghtɨ Isipɨn atrivim men darorim gɨnɨghnɨgh, kamaghɨn mɨkɨm suam, ‘Israelia ti onganigha gumazamiziba puvatɨzir danganim puram a garuama. Me danganir kam ategh mangamin tuaviba puvatɨgham.’ 
\v 4 Kɨ atrivim damightɨ an navim gavgavightɨ, a ian agɨragham. Eghtɨ kɨ a ko an mɨdorozir gumaziba, me dɨkabɨragh me abɨragham. Egh bizir kam bangɨn kɨ ziar ekiam iniam. Eghtɨ Isipia fogh suam, Kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God.” Ezɨ Israelia Ikiavɨra Itir Godɨn akam baregha, uamategha ghua Pihahirotɨn nguibamɨn boroghɨn apia.
\p
\v 5 Ezɨ gumazir maba Isipɨn atrivim mɨgɨa ghaze, “Israelia ara ghue.”
\p Ezɨ a ko an ingangarir gumazibar nɨghnɨzibagh iragha ghaze, “Manmagh amizɨ, e Israelia ataghizɨ me ghue? Me datɨrɨghɨn uam en ingangaribar amuan kogham. Guizbangɨra, e pazava amigha gɨfa!” 
\v 6 Egha me mɨkemegha gɨvagha, atrivim uan mɨdorozir karisba ko, mɨdorozir gumaziba ini. 
\v 7 Egha uaghan a 600plan karisɨn mɨdorozim gamir aghuariba, ko Isipɨn mɨdorozir karisɨn igharaziba sara inigha, karisbar garir gumazir dapaniba inigha, me dɨkavigha Israelian gɨn zui. 
\v 8 Israelia fo, me Isipia dɨkabɨnigha me abɨnigha, bar akongegha zui. Ikiavɨra Itir God, Isipɨn atrivim gamizɨ, an navim gavgavizɨ, a zuamɨra dɨkavigha men gɨntɨghasa zui. 
\v 9 Isipian mɨdorozir gumaziba, uan karisba ko bar zui, marazi hoziabagh apiagha zui, ezɨ marazi uan suebar ghua, bar Israelian agɨntɨgha zui. Egha me bar ghua Israelia apiagha itir danganimɨn otifi. Danganir kam, an Ongarir Aghevimɨn mɨriamɨn ikia, Pihahirotɨn boroghɨn iti, ezɨ Balsefon an akɨrangɨn iti.
\p
\v 10 Ezɨ Isipɨn atrivim uan mɨdorozir gumaziba ko, Israelian boroghɨn zuima, Israelia men api. Egha me bar puvɨra atiatigha, uarir akurvaghasa Ikiavɨra Itir Godɨn dei. 
\v 11 Me kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ tizim bagha e inigha gumazamiziba puvatɨzir danganir kamɨn ize? Nɨ ghaze, Isipɨn kantrin moziba okoramin danganiba puvatɨ. Kamaghɨn e ti arɨmɨghirasa, nɨ e inigha kagh ize? Nɨ manmaghɨn e gamua, e inigha Isip ategha azenan ize? 
\v 12 E Isip ataghɨraghasava amir dughiam, e kamaghɨn nɨ mɨkeme, ‘Arazir kurar kaba e bativam.’ E nɨ mɨgɨa ghaze, nɨ e ateghtɨ e Isipɨn ikɨva, ingangarir gumazir kɨnibar mɨn ikɨtɨ deragham. Puvatɨghtɨ, e gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn arɨmɨghiram.”
\p
\v 13 Moses kamaghɨn me ikaragha ghaze, “Ia atiatingan markɨ, ia tuivigh gavgafigh. Ia datɨrɨghɨn, Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavimɨn ganightɨ, a ian akuragh ua ia inian. Ia datɨrɨkɨn Isipian gari, ia ua men ganan kogham. 
\v 14 \x - \xo 14:14 \xo*\xt Ua Me Ini 15:3; Godɨn Araziba 1:30; 3:22; Aisaia 30:15\xt*\x*Ia orakigh, Ikiavɨra Itir God ian akurvaghsɨ me ko mɨsogham. Ia uari bizitam damuan markɨ. Ia nɨmɨra ikɨ.”
\p
\v 15 Ikiavɨra Itir God, kamagh Moses mɨgei, “Nɨ tizim bagha nan ingarava aravɨra iti? Nɨ Israelia mɨkemeghtɨ, me mangɨ. 
\v 16 Eghtɨ nɨ uan asadivir aghorim ghufegh, ongarim gisɨn amadagh. Eghtɨ ongarim bigh akuar pumuning irɨghtɨ, Israelia nguazir dakɨrtɨzimɨn mangɨ vongɨn otifigh. 
\v 17 Eghtɨ kɨ Isipia damightɨ men naviba gavgavightɨ, me ian gɨn ongarim biaghirɨzir tuavimɨn mangam. Eghtɨ kɨ atrivim ko, an karisba ko, mɨdorozir gumazir hoziabagh apiaziba, ko mɨdorozir gumaziba bar me dɨkabɨragham. Egh kɨ me gamizir arazir kam bagh, ziar ekiam iniam. 
\v 18 Kɨ Isipia dɨkabɨragh me abɨraghtɨ me fogh suam, Kɨrara, kɨ Ikiavɨra Itir God.”
\p
\v 19 Ezɨ Godɨn enselɨn zurara Israelian mɨdorozir gumazibar faragha zuim, a sɨvagha ghua men akɨrangɨn tu. Ezɨ ghuariar ruarir ekiar zurara men faragha zuim, a uaghan isɨvagha ghua men akɨrangɨn tu. 
\v 20 Dɨmagarir kamɨn, ghuariar ruarir ekiar kam Israelia ko, Isipian tɨzimɨn tughav iti. Ghuariar ruarir kam Isipia itir danganim gamizɨ, a bar mɨtatangi. Egha Israelia itir danganim angazangarim a ganɨngi.\f + \fr 14:20 \fr*\ft Hibru akam vezɨn kam deragha a mɨgeir puvatɨ.\ft*\f* Kamaghɨn, dɨmagarir kamɨn Isipia ko Israelia uarir boroghɨn mangan ibura.
\p
\v 21 Moses uan agharim ghufegha, ongarim gisɨn anemada. Ezɨ dɨmagarimɨn Ikiavɨra Itir God, amɨnir gavgavim gamizɨ, an aruem anadi naghɨn oto. Egha dɨmagarir kamɨn amɨnim ongarim gɨva ghuavti amɨnim tira. Ezɨ ongarim tongɨra biaghirɨgha, akuar pumuningɨn irɨgha nguazir dakɨrtɨzimɨn oto. 
\v 22 \x - \xo 14:22 \xo*\xt 1 Korin 10:1-2; Hibru 11:29\xt*\x*Egha dɨvazimningɨn mɨn vong ko vongɨn akuvagha itima, Israelia aningɨn tongɨn nguazir dakɨrtɨzimɨn ghua vongɨn otifi. 
\v 23 Ezɨ Isipɨn mɨdorozir gumaziba Israelian agɨragha, men gɨn ghua ongarimɨn tongɨra ghu. Men hoziaba ko, karisba ko, gumazir hoziabagh apiziba, da bar zui. 
\v 24 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, aviv zariamɨn mɨn ghuariar ruarir kamɨn aven iti. Ezɨ amɨnim tiasa amima, a Isipian mɨdorozir gumaziba, men nɨghnɨzibagh irazɨma, me tintinibar nɨghnɨgha atiatia arasava ami. 
\v 25 Ikiavɨra Itir God, karisbagh amizɨ, nguazim dar wilbar suighizɨ, da pamten ivemarir puvatɨ. Ezɨ Isipia uarira uariv gei, “Ia oragh, E zuamɨrama arɨ mangeka! Ikiavɨra Itir God, Israelian akuragha e mɨsosi.”
\p
\v 26 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, kamagh Moses mɨgei, “Nɨ uan agharim ghufegh, ongarim gisɨn anemadaghtɨ, dɨpam ua izɨ Isipian mɨdorozir gumaziba, ko men karisba ko gumazir hoziabagh apiaziba, bar me avaragh.”
\p
\v 27 Ezɨ Moses agharim ghufegha ongarim gisɨn anemada. Amɨnim tirazɨma, ongarim ua iza faragha ikezɨ moghɨn uan danganimɨn iti. Dughiar kamra, Isipia arɨ mangasa amuavɨra itima, Ikiavɨra Itir God, bar me avigha ongarim mɨkɨni. 
\v 28 Ezɨ ongarim uamategha ize. Egha gumazir atrivimɨn hoziabagh apiaziba ko, mɨdorozir gumazir Israelian gɨn ongarir torimɨn ghueziba, bar me avara. Ezɨ men tav mɨseveaghɨrɨzir puvatɨ. 
\v 29 Ongarim dɨvazim mɨn, vong ko vongɨn akuvagha itima, Israelia nguazir dakɨrtɨzimɨn zui.
\p
\v 30 Dughiar kamɨn, Ikiavɨra Itir God, Isipian dafarimɨn Israelia, ua men akura. Ezɨ Israelia, Isipian kuabar garima, da ongarir dadarimɨn ireghav iti. 
\v 31 Israelian gumazamiziba garima, Ikiavɨra Itir God, uan gavgavir ekiamɨn pamtem ingara, Isipia dɨkabɨragha me abɨra. Ezɨ me bar atiatigha, Ikiavɨra Itir God, nɨghnɨzir gavgavim an iti. Egha an ingangarir gumazim Moses, me uaghan nɨghnɨzir gavgavim an iti.
\c 15
\s Mosesɨn Onger Akam
\p
\v 1 \x - \xo 15:1 \xo*\xt Akar Mogomem 15:3\xt*\x*Dughiar kam Moses Israelian gumazamiziba ko, Ikiavɨra Itir God bagha ighiar kam kamaghɨn a bange:
\b
\q1 “Ikiavɨra Itir God, a mɨdorozir ekiam abɨra, ezɨ kɨ datɨrɨghɨn a bagh onger akam bangam.
\q2 Guizbangɨra, a hoziaba ko gumazir hoziabagh isɨn apiaziba me avigha ongarim mɨkɨni.
\q2 An apaniba abɨra, ezɨ an ziam bar pɨn iti!
\q1
\v 2 \x - \xo 15:2 \xo*\xt Ua Me Ini 3:6; 3:15; Aisaia 12:2\xt*\x*Ikiavɨra Itir God uabɨ na gamizɨma, kɨ gavgavigha, onger akam bangava an ziam fe.
\q2 A zurara ua na isi, ezɨ kɨ an ziam fasa.
\q1 A nan God, egha nan akurvazim. Kamaghɨn amizɨ, kɨ an ziar ekiam fasa.
\q2 Nan afeziamɨn God, kɨ an ziar ekiam fɨ, a isɨ bar pɨn anerɨgh ighiam damuam.
\q1
\v 3 Ikiavɨra Itir God, a bar mɨdorozir gumazir gavgavim.
\q2 Ziar kam, Ikiavɨra Itir God, kar an ziam.
\q1
\v 4 A Isipian mɨdorozir gumaziba ko men karisɨn mɨdorozim gamiba, a me avigha me isa ongarim mɨkɨni.
\q2 Ezɨ men mɨdorozir gumazir dapaniba, ongarim amegha Ongarir Aghevimɨn aven ariaghire.
\q1
\v 5 Ongarim bar me avarazɨma,
\q2 me dagɨabar mɨn ongarir dɨkɨnim giraghue.
\q1
\v 6 Ikiavɨra Itir God, nɨn agharir guvim bar gavgavir ekiam iti,
\q2 nɨ uan apaniba dɨkaragha bar me mɨrmɨri.
\q1
\v 7 Nɨ uan gavgavir ekiamɨn uan apaniba abɨra,
\q2 egha nɨ uan navir anɨngazim avimɨn mɨn otogha men isia, mati avim grazir mɨdiaribar isi.
\q1
\v 8 Nɨ amɨnir ekiam gamizɨ a dɨkavigha, ongarim gamizɨma, a buigha pɨn anabo.
\q2 Egha voroghɨra dɨvazimɨn mɨn tughav iti. Ezɨ ongarir apebamɨn itim, bar pamtemɨn ingara gavgafi.
\b
\q1
\v 9 “Apaniba ghaze, ‘E men agɨntɨgh men suigham.
\q2 Egh men bizir aghuariba inigh da tuisɨgh uan adarazir anɨngam.
\q2 Egh e bizir manam inisɨ e puram a iniam.
\q2 E sabar mɨsozim asigh, uan gavgavimɨn me gasɨghasɨgham.’
\q1
\v 10 Ikiavɨra Itir God, nɨ uan amɨnim dughiar vamɨran a giverazɨma, ongarim Isipia avara.
\q2 Ezɨ me dagɨamɨn mɨn ongarir bar puvɨra ingarim giraghue.
\q1
\v 11 O Ikiavɨra Itir God, ua godɨn manam ikia nɨn mɨn gavgafi? Tav ua itir puvatɨ.
\q2 Nɨ atrivir ekiam, egha arazir aghuibaram ami.
\q2 Nɨ bar pɨn kozɨ, e nɨn atiati. Tina nɨn mɨn iti? Tav ua itir puvatɨ.
\q2 Nɨrara dɨgavir kuram gamir arazibagh ami, egha ingangarir ekiabagh ami.
\q1
\v 12 Nɨ uan agharir guvim a ghufegha anemadazɨ,
\q2 nguazim akam akarigha apaniba tuavareme.
\q1
\v 13 Nɨ bar uan gumazamiziba men apangkuvigha men akuragha me inigha, men faragha ghua me inigha zui.
\q2 Nɨ uan gavgavimɨn men darorimɨn faragha ghua, danganir aghuarir nɨ uabɨ itimra, nɨ men akua a bagha zui.
\q1
\v 14 Kantrin Igharazibar Gumazamiziba arazir nɨ amizim baregha, pamten nɨghava atiati.
\q2 Ezɨ Filistiaba uaghan aguava bar puvɨrama atiati.
\q1
\v 15 Idomɨn kantrin faragha zuir gumazibar nɨghnɨziba, tintinibar nɨghnɨgha onganizɨ moghɨn ami.
\q2 Moapɨn gumazir dapaniba puvɨra nɨghava agoi.
\q2 Kenanian gumazamiziba atiatia, uan gavgavim ategha puram amɨragha uaghiri.
\q1
\v 16 Me nɨn gavgavir ekiamɨn gara, atiatir ekiam ko nɨrɨzir bar ekiam me avarazɨ, me pura ikia bizitam damuan ibura.
\q2 Me pura dagɨabar mɨn dapiagh ikɨtɨ, e nɨn gumazamiziba me gitavɨragh mangam.
\q1 O Ikiavɨra Itir God, nɨn gumazamizir nɨ me givezegha ua me iniziba,
\q2 me guizbangɨra kantrin kabagh itagh bar mangam.
\q1
\v 17 O Ikiavɨra Itir God, nɨ en aku mangɨtɨ, e nɨn mɨghsɨamɨn deraghvɨra dapiagham.
\q2 O Ekiam, danganir kamɨn, nɨ uabɨ uan dɨpenimɨn ingaram.
\q2 Dɨpenir nɨ itir kamɨn, gumazamiziba izɨ nɨn ziam fam.
\q1
\v 18 Ikiavɨra Itir God, an atrivimɨn mɨn ikɨ mamaghɨra ikiam.”
\s Miriamɨn Onger Akam
\p
\v 19 Israelia nguazir dakɨrtɨzimɨn Ongarir Aghevimɨn tongɨn ghua otogha gɨfa. Ezɨ Isipɨn atrivimɨn mɨdorozir gumaziba ko, hoziaba ko gumazir karisbagh isɨn apiaziba, me Israelian gɨn zui. Ezɨ Ikiavɨra Itir God ongarim gamizɨ, a uamategha iza me avara.
\p
\v 20 Gɨn Godɨn akam inigha izir amizim Miriam, an Aronɨn amezemebam, a buar mam uan dafarimɨn an suira. Amiziba bar moghɨra uan buaba inigha, Miriamɨn gɨn zui. Egha me buabav sogha onger akabagh amua ighiam gizi. 
\v 21 Miriam me bagha kamaghɨn ighiam bange:
\b
\q1 “Ikiavɨra Itir God gumazir hoziabagh apiaziba, ko hoziaba sara bar me avigha
\q2 ongarim mɨkɨnigha, apaniba abɨnigha ziar ekiam ini.
\q1 Kamaghɨn, ia a bagh onger akam bangɨ.”
\ms Israelia gumazamiziba puvatɨzir danganibar arua zui
\mr (Sapta 15:22--18:27)
\s Dɨpar mɨsozim
\p
\v 22 Ezɨ gɨn Moses Israelian akua Ongarir Aghevim ategha, Surɨn gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn zui. Me gumazamiziba puvatɨzir danganim, aruer 3plan an arua ghua, dɨpatamɨn apizir puvatɨ. 
\v 23 Egha me gɨn ghua Maran danganimɨn otivigha dɨpar mam bato. Dɨpar kam akatorimɨn aven mɨsosi, ezɨ me anereman ibura. Dɨpar kamɨn ziam, Mara, an mɨngarim, bizim akamɨn aven anɨnganigha mɨsosi. 
\v 24 Ezɨ gumazamiziba atara mɨgɨrɨgɨar avɨribar Moses gamua, kamaghɨn an azangsɨsi, “E managh dɨpatam amegham?”
\p
\v 25 Moses Ikiavɨra Itir Godɨn dia mɨghɨgha a ko mɨgeima, Ikiavɨra Itir God ter otevir mam an aka. Ezɨ Moses a inigha dɨpamɨn anekuni, ezɨ dɨpam ua derazɨ, me aneremam.
\p Ezɨ God danganir kamɨn arazir a ifongeziba ko bizir a damuasa mɨkemeziba me ganɨdi, egh a men gan me gɨfoghasa, me dar gɨn mangam, o ti puvatɨgham.
\p
\v 26 Ezɨ God me mɨgei, “Ia deragh nan akam baragh. Kɨrara Ikiavɨra Itir God, ian God, ia arazir nan damazimɨn deraziba, ia dar amu. Egh ia nan Akar Gavgaviba ko arazir kɨ ifongeziba bar dar gɨn mangɨ. Ia kamaghɨn damutɨ, kɨ pazɨ ia damuan koghɨva, arɨmariar kurar kɨ Isipɨn gumazamizibagh anɨngiziba ia danɨngan kogham. Guizbangɨra, kɨ ian Ikiavɨra Itir God. Kɨ ian arɨmariaba akɨrizɨ ia ghuamazi.”
\p
\v 27 Egha gɨn Israelia ghua Elimɨn nguibamɨn otifi. Elim, a dɨpar nguazimɨn aven anagava otiva uaghirir 12pla ikia, 70plan temer detba iti.\f + \fr 15:27 \fr*\ft Temer detba mati en iruebar mɨn gara egh temer dapanibar mɨn gara detɨn ovɨziba iti.\ft*\f* Ezɨ Israelia purirpeniba, nguazimɨn aven ivemarir dɨpabar boroghɨn dar ingarigha kagh apia.
\c 16
\s Israelia daghem mana, ko kuarazibar amasa da ini
\p
\v 1 Israelian gumazamiziba Elimɨn danganim ategha, ghua Senɨn gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn otifi. Danganir kam ana Elim ko Sainain Mɨghsɨamɨn tongɨra iti. Me otivizir dughiar kamran gɨn me Isipɨn kantri ategha ghue. Egha namba 2ɨn iakɨnim, an namba 15ɨn dughiamɨn, me gumazamiziba puvatɨzir danganir kamɨn otifi. 
\v 2 Egha me danganir kamɨn ikia Moses ko Aronɨn atara, mɨgɨrɨgɨar avɨribar aning gami. 
\v 3 Me kamaghɨn aning mɨgei, “Kamaghɨn deraghai, Ikiavɨra Itir God, Isipra e mɨsueghtɨ e arɨmɨghiregh. E Isipɨn kantrin ikia dagher guar igharagha gariba uan ifongiabar da api. E mɨtiriaba sara ikɨ aremeghasa gua ifonge. Egha e inigha gumazamiziba puvatɨzir danganir kamɨn ize.”
\p
\v 4 \x - \xo 16:4 \xo*\xt Jon 6:31\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses mɨgɨa ghaze, “Kɨ ia bagh bret overiamɨn anemadaghtɨ, an amozimɨn mɨn magɨrɨtɨ ia a iniam. Gumazamiziba dughiaba vaghvagh mangɨ dughiar vamɨra baghɨvɨra dagheba ini. Kɨ arazir kamɨn me damu gan fogh suam, me ti nan akamɨn gɨn mangam, o puvatɨgham. 
\v 5 Ezɨ dughiar namba 6ɨn, me dughiar pumuning bagh dagheba inigh dar arɨkigh.”
\p
\v 6 Ezɨ Moses ko Aron kamaghɨn Israelian gumazamizibav gei, “Guaratɨzimɨn ia kamaghɨn fogh suam, Ikiavɨra Itir God uabɨ Isipɨn kantrin ia inigha azenan ize. 
\v 7 Ia an atara mɨgɨrɨgɨar avɨribar a gami, ezɨ an oregha gɨfa. Ia mɨzarazimɨn Ikiavɨra Itir Godɨn gavgavim ko angazangarimɨn ganam. Ga pura gumazir kɨnimning. Ia manmaghsua gan atara mɨgei?”
\p
\v 8 Egha Moses ua mɨgei, “Ikiavɨra Itir God uabɨ guaratɨzimɨn asɨzir tuziba ia danightɨ ia dar amam. Egh a mɨzarazibar bret ia danightɨ, ia uan ifongiabar a iniam. An orazi ia puram a mɨgei. Kamaghɨn amizɨ, a dagheba ia danɨngam. Ezɨ ga pura bizimning. Ia gan atara ga mɨgeir puvatɨ. Ia Ikiavɨra Itir Godra an atara a mɨgei.”
\p
\v 9 Egha Moses Aron mɨgɨa ghaze, “Ikiavɨra Itir God, bar gumazamizibar adarir mɨgɨrɨgɨaba baraki. Kamaghɨn amizɨ nɨ me mɨkemeghtɨ, me izɨ Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn tuifigh.” 
\v 10 Ezɨ Aron me mɨgɨavɨra itima, me kogha gumazamiziba puvatɨzir danganir gigim gisɨn garima, Godɨn angazangarim zuamɨra ghuariar mamɨn aven oto.
\p
\v 11 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, 
\v 12 “Kɨ Israelian adarir mɨgɨrɨgɨam baraki. Kamaghɨn amizɨ, nɨ me mɨkemeghtɨ, me guaratɨzibar asɨzir tuzibar amam. Egh me mɨzarazibar uan ifongiamɨn bretbar amam. Me dagher kam inigh gɨvagh, me fogh suam, Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ uabɨ men God.” 
\v 13 Guaratɨzir kamɨn kuarazir muziarir bɨzim, mɨgha iza me itir danganim bar a gizɨfa. Ezɨ mɨzarazimɨn, ghuariar dɨpam ira, danganir men itim bar a gire. 
\v 14 Ezɨ ghuariar dɨpam iregha mɨsɨngigha gɨvazɨ, me bizir muziarir avɨribar gari da nguazimɨn iti, egha da mati terafariba mɨsigha tintinibar mɨsaraghire.
\p
\v 15 \x - \xo 16:15 \xo*\xt 1 Korin 10:3\xt*\x*Ezɨ Israelia bizir kabar ganigha, dagh gɨfozir puvatɨ. Egha me kamaghɨn uarira uarir azai, “Kar bizir tizim?”
\p Ezɨ Moses me mɨgei, “Kar bret, Ikiavɨra Itir God, ia damasa a ia ganɨngi. 
\v 16 Egha Ikiavɨra Itir God, akar gavgavim ia ganigha ghaze, ‘Ia vaghvagh uari bagh iniva uan adarazi sara me bagh inigh. Ia vaghvagh da iniva uan gumazamiziba ko boriba bagh vaghvagh mɨner muziaribar aghuigh.’ ”
\p
\v 17 Egha Israelia God mɨkemezɨ moghɨn me ami. Ezɨ marazi bar uari bagha avɨriba inizɨ, marazi uari bagha muziaribara ini. 
\v 18 \x - \xo 16:18 \xo*\xt 2 Korin 8:15\xt*\x*Egha gɨn me dagher kabar garima, gumazamizir dagher avɨriba iniziba, men mɨneba izevezir puvatɨ. Ezɨ gumazamizir dagher avɨriba inizir puvatɨziba, men dagheba otevezir puvatɨ. Me da apa izevegha mɨtiriam men azir puvatɨ.
\p
\v 19 Ezɨ Moses me mɨgɨa ghaze, “Ia gurum bagh dagher na taba ataghɨraghan markɨ.” 
\v 20 Ezɨ gumazamizir maba Mosesɨn akam baraghizir puvatɨgha, dagher nar maba amɨmzaraghan bagha da arɨki. Ezɨ amɨmzaraghan dagher kaba apiziba dagh izɨvazɨma, da puvɨra mughasi. Ezɨ Moses men atari. 
\v 21 Ezɨ zurara mɨzarazibar gumazamiziba, me ifongezɨ moghɨn, uari bagha dagheba isi. Ezɨ aruem anadir dughiamɨn, dagher me isir puvatɨziba nguazimɨn ikia, dɨpamɨn mɨn otiva puram amera gefi. 
\v 22 Ezɨ aruer namba 6ɨn, me dughiar pumuning bagha dagheba ini. Gumazir vamɨra mɨner dozir pumuning pumuning gaghuizɨ, aning izɨvafa. Ezɨ Israelian gumazir dapaniba iza bizir kamɨn gun Moses mɨkeme.
\p
\v 23 \x - \xo 16:23 \xo*\xt Ua Me Ini 20:8-11\xt*\x*Ezɨ Moses kamaghɨn me mɨgei, “Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, gurum mɨzaraghan avughsamin dughiam. Kar Ikiavɨra Itir Godɨn ziam famin dughiam. Egha uaghan kar Ikiavɨra Itir Godɨn dughiamra. Ia datɨrɨghɨn dagher nar manaba avimɨn da tuasa, ia da tu, egh dagher nar manaba ia mɨnemɨn da isamasa, ia da isam. Eghtɨ nar itir kaba ia gurum mɨzaraghan bagh bar ada atɨgh.”
\p
\v 24 Ezɨ me Mosesɨn akam baregha dagher maba tue. Egha dagher nar maba tuezir puvatɨ. Me amɨmzaraghan bagha da atɨzɨ da iti. Ezɨ dagher kaba kurizir puvatɨzɨ apiziba dagh amizir puvatɨ. 
\v 25 Ezɨ amɨmzaraghan Moses kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Kar Ikiavɨra Itir Godɨn dughiam, dughiar e avughsɨva, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam famim. Ia dughiar kamɨn nguibamɨn azenan mangɨ dagheba burian kogham. Kamagh amizɨ, dagher nar itir kaba, ia dar amɨ. 
\v 26 Ia wighɨn vamɨran 6plan aruebar, dagher kaba ini. Egh namba 7ɨn aruem, kar avughsamin dughiam. Kamaghɨn amizɨ, dughiar kamɨn dagher tam nguazimɨn ikian kogham.” 
\v 27 Ezɨ dughiar namba 7ɨn, gumazamizir maba ghua dagheba iniasa zui. Egha me dagher tabar garir puvatɨ.
\p
\v 28 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses mɨgɨa ghaze, “Ia manadɨzoghɨn nan akaba barazir puvatɨzir arazim ategh, nan Akar Gavgavibar gɨntɨgham? 
\v 29 Ia deraghvɨram oragh! Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ avughsamin dughiar kam ia danɨngam. Kamaghɨn amizɨ, kɨ aruer namba 6ɨn, dughiar pumuningɨn damamin dagheba ia danɨngam. Egh aruer namba 7ɨn gumazamiziba bar danganir me itiba ataghɨraghan markɨ.” 
\v 30 Kamaghɨn amizɨ, me dughiar namba 7ɨn ingangarir tam gamir puvatɨ. Me avughsi.
\p
\v 31 \x - \xo 16:31 \xo*\xt Dɨboboniba 11:7-8\xt*\x*Ezɨ Israelian gumazamiziba dagher kam kamaghɨn a dɨbora ghaze, “Mana.”\f + \fr 16:31 \fr*\ft Hibrun akamɨn, ziar kam “mana,” a mɨgɨrɨgɨar otevir kam ko mong magh ghu, “Kar bizir tizim?” Nɨ sapta 16:15ɨn gan.\ft*\f* Hibrun akamɨn Manan kamɨn ganganim, temer ovɨzir muziarimɨn mɨn gara egha ghurghuri. Egha an isɨngtɨzim, mati bisketɨn me hani sara ingarizim.
\p
\v 32 Ezɨ Moses kamaghɨn me mɨgɨa ghaze, “Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, ‘E mɨner tam inigh, an manabar aghuam. Eghtɨ an en gɨn otivamin ovavir boriba bagh ikiam. Me gɨn an gan suam, kar Ikiavɨra Itir God e ganɨngizir daghem. A Isipɨn kantrin e inigha azenan iza gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn e atɨzir dughiam.’ ”
\p
\v 33 \x - \xo 16:33 \xo*\xt Hibru 9:4\xt*\x*Egha Moses Aron mɨgɨa ghaze, “Nɨ nguazir mɨner tam inigh, manan tabar aghuigh. Egh mɨnem isɨ Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn anetɨgh. Eghtɨ borir gɨn otivighamiba, a gɨfogham.” 
\v 34 Ezɨ Aron manan dagher mɨner kam isa, gɨn izamin dughiam bagha, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir Boksiam boroghɨn anetɨ, ezɨ Aron Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨram ami. 
\v 35 \x - \xo 16:35 \xo*\xt Josua 5:12; Nehemia 9:20-21; Jon 6:31\xt*\x*Ezɨ Israelia manan dagher kam apa ghua 40plan azenibar tu. Ezɨ 40plan azeniba gɨvazɨma me ghua Kenanian kantrin otivigha, kantrin kam gapiagha uari bagha azenibar ingari. 
\v 36 (Dughiar kamɨn Israelia bizibar osɨmtɨzibagh fofoghamin skelɨn pumuning iti. Omer ko Epah, mam mɨner dozir vamɨran mɨn iti. Mam 10plan mɨner dozibar mɨn iti.)
\c 17
\s Me dagɨamɨn dɨpam ini
\r (Dɨboboniba 20:1-13)
\p
\v 1 Ezɨ Israelian gumazamiziba bar Ikiavɨra Itir Godɨn akamɨn gɨn ghua, dɨkavigha Senɨn gumazamiziba puvatɨzir danganim ategha zui. Egh dughiar manamɨn Ikiavɨra Itir God mɨkemeghtɨ, me dɨkavighɨva danganir me itir kam ategh sɨvaghsɨvagh mangɨ danganir igharazir mam dapiagham. Me kamaghɨra apiaghira ghua, gɨn me ghua Refidimɨn danganimɨn otogha, purirpenibar ingarigha apia. Ezɨ danganir kam dɨpar damamiba puvatɨ.
\p
\v 2 Ezɨ gumazamiziba Mosesɨn atara ghaze, “Nɨ e damamin dɨpatam e danɨngigh.”
\p Ezɨ a men akam ikaragha ghaze, “Ia tizim bagha nan atari? Ia masa Ikiavɨra Itir Godɨn Araziba tuisɨgha, an gavgavim bagha azai? Ia ti nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ?”
\p
\v 3 Ezɨ gumazamiziba dɨpam bagha kuariba bar me mɨsɨngizɨ, me mɨgɨrɨgɨar avɨribar Moses gimoba ghuavɨra iti. Egha me kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ tizim bagha Isipɨn kantrin aven e inigha azenan ize? Nɨ ti kamaghɨn ifonge, e uan boriba ko asɨziba, e damamin dɨpaba puvatɨgh, kagh arɨghiregham, a?”
\p
\v 4 Ezɨ Moses pamten kamaghɨn Ikiavɨra Itir God ko mɨgei, “Gumazamizir kaba dagɨabar na ginivigh, na mɨsueghtɨ kɨ aremeghasa. Ezɨ kɨ manmagh me damuam?”
\p
\v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ Israelian gumazir dapanitaba inigh, ia daru gumazamizibar faragh mangɨ. Ia darusɨva, asadivir aghorir nɨ faragha Nailɨn Fanem mɨsoghezim sara inigh mangɨ. 
\v 6 Kɨ Horepɨn Mɨghsɨamɨn dagɨatam gisɨn tugh ikiam, kar Sainain Mɨghsɨam. Nɨ roghɨra izɨva, asadivir aghorir kamɨn dagɨam mɨsokegh. Eghtɨ dɨpam an otogh azenan fasfagh irɨtɨ, gumazamiziba anemam.” Ezɨ Israelian gumazir dapaniba gari, Moses kamaghɨn amizɨ, dɨpam otogha izaghiri. 
\v 7 Ezɨ me danganir kam kamaghɨn a dɨbori, “Masa,” an mɨngarim kamakɨn, “Tuighsɨzir Arazim,” ko “Meriba,” an mɨngarim, “Adarim.” Me kamaghɨn nɨghnɨsi, Israelia atara ghaze, “Ikiavɨra Itir God, e ko iti, o puvatɨ.” Arazir kamɨn, me Ikiavɨra Itir Godɨn Araziba tuisɨgha an gavgavim bagha azangsɨsi.
\s Israelia Amalekia ko mɨsosi
\p
\v 8 Egha gɨn Amalekia iza Refidimɨn danganimɨn Israelia ko mɨsosi. 
\v 9 Ezɨ Moses kamaghɨn Josua mɨgei, “Nɨ e bagh gumazitaba amɨseveghtɨ, me gurumɨn mangɨ Amalekia ko mɨsogh. Eghtɨ kɨ mangɨ mɨghsɨar dozir munamɨn tugh, Godɨn gavgavim itir asadivir aghorimɨn suiragham.” 
\v 10 Ezɨ Josua, Moses a mɨkemezɨ moghɨra, gumazir maba inigha ghua Amalekia ko mɨsosi. Ezɨ Moses, Aron ko Hur sara, me mɨghsɨar dozimɨn uanabo. 
\v 11 Egha Moses uan agharimning feghavɨra itima, Israelian mɨdorozir gumaziba, Amalekia gafigha ghuavɨra iti. Ezɨ Moses uan agharimning ataghizɨ aning uaghirima, Amalekia Israelia gafiragha ghuavɨra iti. 
\v 12 Ezɨ gɨn Mosesɨn agharimning a girima, a uam aning ghufan ibura. Ezɨ Aron ko Hur dagɨar mam inigha anefazɨ, Moses a gapera. Ezɨ aning Mosesɨn boroghɨn vong ko vongɨn tugha, an agharimning suiragha aning gifueghavɨra ikia, kamaghɨra ikiavɨra itima, aruem ghuaghirɨ. 
\v 13 Ezɨ Josua uan adarazi ko Amalekian mɨdorozir gumaziba abɨnigha, bar me gasɨghasɨki.
\p
\v 14 \x - \xo 17:14 \xo*\xt Godɨn Araziba 25:17-19; 1 Samuel 15:2-9\xt*\x*Ezɨ gɨn Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ akar kam akɨnafaritamɨn an osirightɨ, gumazamiziba a gɨnɨghnɨgh. Akar kam kamakɨn, ‘Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ Amalekia bar me agɨvagham. Eghtɨ gumazamiziba ua me gɨnɨghnɨghan kogham.’ Nɨ akar kam Josua bagh a dɨpontɨ, an a barakigh.”
\p
\v 15 Ikiavɨra Itir God mɨkemegha gɨvazɨma, Moses ofa gamir dakozir mamɨn ingari. Ezɨ ofa gamir dakozir kamɨn ziam mati nir avɨzir ekiam me an osirigha a ghufezɨ a ghaze, “Ikiavɨra Itir God, nan akurazɨ kɨ uan apaniba abɨra.”
\p
\v 16 Ezɨ Moses ghaze, “Ia Ikiavɨra Itir Godɨn inir avɨzim ghufegh bar pɨn an suiragh.\f + \fr 17:16 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f* Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God, zurara Amalekia ko mɨsogh kamaghɨra ikiam.”
\c 18
\s Jetro iza Mosesɨn gari
\p
\v 1 Jetro, a Midianian ofa gamir gumazim, a Mosesɨn amerem. A bizir God Israelia ko Moses bagha amizibar eghaghanim baregha, uaghan dughiar Ikiavɨra Itir God uan gumazamiziba, Israelia, me inigha Isip ategha izezir eghaghanim baraki. 
\v 2 \x - \xo 18:2-3 \xo*\xt Ua Me Ini 2:21-22\xt*\x*Kamaghɨn amizɨ, Jetro Mosesɨn ganasa ize. Moses faragha uan amuim Sipora amadazɨ, a uan afeziam Jetro bagha ghu. 
\v 3 \x - \xo 18:3 \xo*\xt Aposel 7:29\xt*\x*Ezɨ datɨrɨghɨn, Sipora ko Mosesɨn otarir pumuningɨn ko Jetro, me izava otifi. An otarimningɨn ziamning, Gersom ko Elieser. Moses faragha ghaze, “Kɨ kantrin igharazimɨn gumazim, egha kantrin igharazimɨn iti.” Egha a uan otarir ivariam ziam, “Gersom,” a gatɨ.\f + \fr 18:3 \fr*\ft Hibrun akamɨn, ziar kam, “Gersom,” a mong kamaghɨn ghu, “Kantrin igharazimɨn gumazim.”\ft*\f*
\p
\v 4 Egha a gɨn kamaghɨn mɨgei, “Nan afeziamɨn God nan akurazɨ, Isipɨn atrivim na mɨsoghezɨ kɨ aremezir puvatɨ.” Egha uan otarir dozim, a “Elieser,” a gatɨ.\f + \fr 18:4 \fr*\ft Hibrun akamɨn, ziar kam, “Elieser,” a mong kamaghɨn ghu, “God nan akura.”\ft*\f*
\p
\v 5 Ezɨ Jetro, Mosesɨn amuim ko an otarir pumuningɨn akua me iza gumazamiziba puvatɨzir danganim iza, Godɨn mɨghsɨamɨn boroghɨra izava otifi. Kar Moses purirpenibar ingarigha dar ikezir danganim. 
\v 6 Egha Jetro kamaghɨn Moses bagha akam amada, “Kɨ nɨn amerem Jetro, kɨ nɨn amuim ko nɨn otarimning, e nɨ bagha ize.” 
\v 7 Ezɨ Moses akar kam baregha, ghua tuavimɨn Jetro bato. Egha Moses aviragha gɨn ghua an tori. Egha aning uan ikɨrɨmɨrim bagha uaningɨn azangsɨgha, me gɨn Mosesɨn purirpenimɨn aven ghue. 
\v 8 Egha Moses uan amerem bizir avɨribar a geghara ghaze, Ikiavɨra Itir God Israelian akurvaghasa, Isipɨn atrivim ko Isipɨn gumazamizibagh amizɨ, arazarazir avɨriba otifi. Egha a ghaze, me tuavimɨn zuima, bizir kuraba ko osɨmtɨziba me bativima, Ikiavɨra Itir God men akura.
\p
\v 9 Ezɨ Jetro akar kam baregha fo, Ikiavɨra Itir God bizir aghuaribar Israelia gamigha, Isipian dafarimɨn ua me ini. Ezɨ Jetro akar kam baregha bar akonge. 
\v 10 Egha kamaghɨn mɨgei, “Ga Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fe. A Isipɨn atrivim ko an gumazamizibar dafarimɨn ia inigha ian akurazɨ, ia kalabusɨn ingangarir kurar kam ataki. 
\v 11 Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn fo, Ekiam bar godɨn igharazibagh afiragha kamaghɨn ami. Isipia akaba batoghava paza ia gamima, Ikiavɨra Itir God ian akura. Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn fo, Ikiavɨra Itir God bar gavgavizɨ, an gavgavim godɨn igharazibar gavgavibagh afira.” 
\v 12 Egha Jetro ofan bar isia mɨghɨrizir mam, inigha God ganɨdi. Egha uaghan ofan igharaziba God ganɨngi. Ezɨ Aron ko Israelian gumazir dapaniba iza, Godɨn damazimɨn Mosesɨn amerem koma api.
\s Me osɨmtɨziba tuisɨghamin gumazamizir maba amɨsefe
\r (Godɨn Araziba 1:9-18)
\p
\v 13 Ezɨ Dughiar igharazimɨn, Moses amɨmzaraghan jasɨn mɨn aperagha Israelian gumazamizibar osɨmtɨziba tuisɨsi. Ezɨ gumazamizir avɨriba Moses bagha mɨzarazimɨn izavɨra ikia, ghua guaratɨzimɨn tu. 
\v 14 Ezɨ Jetro, Moses gumazamizibar akurvazir araziba, bar dar gara, egha kamaghɨn Moses mɨgei, “Maning, gua uaningra ingangarir avɨribar gumazamizibar akurvaghasa dagh ami. Nɨ uabɨra ingangarir kam damuan markɨ. Nɨ gan, nɨ osɨmtɨziba akɨra aperaghavɨra iti gumazamiziba mɨzaraghara iza nɨ ko mɨkɨmasa, nɨ mɨzua tuivighav ikia, ghua aruem gɨfa.”
\p
\v 15 Ezɨ Moses a mɨgei, “Gumazamiziba bizir God damuasa ifongezibagh fofoghasa, na bagha izi. 
\v 16 Gumazitamning bizir mam bagh uaningɨn atarigh, aning na bagh izeghtɨ, kɨ aningɨn mɨgɨrɨgɨam baregh aningɨn osɨmtɨzim akɨram. Egh kɨ arazir God ifongeziba ko Godɨn akabar men sure damuam.”
\p
\v 17 Ezɨ Jetro kamaghɨn a mɨgei, “Nan amerem, nɨ ingangarir kam damuamin tuavir aghuimɨn zuir puvatɨ. 
\v 18 Ingangarir kam bar nɨn ekefe. Nɨ uabɨra a damu mangɨtɨ nɨn mɨkarzim nɨn amɨragham. Eghtɨ gumazamiziba uaghan men mɨkarziba men amɨragham. 
\v 19 Nɨ datɨrɨghɨn nan akam baraghtɨ, kɨ tuavir aghuarir mam nɨ mɨkɨmam. Eghtɨ God nɨ ko ikiam. Arazir kam deragham, nɨ gumazamiziba bagh Godɨn damazimɨn abuir gumazimɨn mɨn ikɨ. Egh men mɨgɨrɨgɨar me uari adoziba, nɨ da inigh a bagh mangɨ. 
\v 20 Egh nɨ arazir God ifongeziba ko Godɨn akabar men sure damuva, tuavir me gɨn mangamimɨn me mɨkɨmɨva, arazir me zurara damuamimɨn men sure damu. 
\v 21 Egh nɨ uaghan fofozir gumazir aghuitaba mɨseveghtɨ, me gumazamizibar dapanibar ikiam. Eghtɨ tarazi 1,000plan gumazamizibar gantɨma, tarazi 100plan gumazamizibar gantɨma, tarazi 50plan gantɨma, tarazi 10plan ganam. Gumazir kaba uari abɨnigh guizbangɨra Godɨn atiatingɨva an apengan ikɨ, egh gumazir e nɨghnɨzir gavgavim men itibar, mɨn ikɨ. Gumazamiziba dagɨaba me danɨng, me gekutɨ, me arazir kurabar amuan kogham. 
\v 22 Eghtɨ gumazir kaba jasbar mɨn ikɨ, gumazamizibar osɨmtɨziba tuisɨgham. Egh me uari osɨmtɨzir muziariba tuisɨgham. Egh osɨmtɨzir ekiaba, me da inigh nɨ bagh izɨtɨ, nɨ da tuisɨgham. Egh me nɨn akuragh ingangarir kamɨn osɨmtɨzim inightɨ, ingangarim nɨn osemeghan kogham. 
\v 23 Kɨ bizir God nɨ damuasa a ifongeziba kɨ dar gun nɨ mɨkeme, nɨ dar amu. Nɨ nan akamɨn gɨn mangɨ, eghtɨ ingangarir kam nɨ damightɨ, nɨn mɨkarzim nɨn amɨraghan kogham. Eghtɨ ia gumazamizibar osɨmtɨziba ko akabar kɨrightɨ, me navir amɨriziba ikɨ, egh uamategh uan purirpenibar mangam.”
\p
\v 24 Ezɨ Moses, Jetron akar aghuir kam baregha kamaghɨn ami. 
\v 25 Egha a Israelian tongɨn fofozir gumazir aghuariba mɨsevegha me atɨzɨ, me gumazamizibar gumazir dapanibar mɨn iti. Ezɨ men marazi 1,000plan gumazamizibar garima, marazi 100plan gumazamizibar garima, marazi 50plan garima, marazi 10plan gari. 
\v 26 Egha me zurara jasbar mɨn osɨmtɨzibar tuisɨghamin ingangarim gami. Me uari araziba ko osɨmtɨzir muziariba tuisɨsi, egha osɨmtɨzir ekiaba, Moses bagha da amadi. Ezɨ a uabɨ da tuisɨgha dar kɨri. 
\v 27 Ezɨ bizir kabar gɨn, Moses uan amerem Jetron dafarimɨn suirazɨ, Jetro uamategha uan nguibamɨn zui.
\c 19
\ms God Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim  // Israelia ko a gami
\mr (Sapta 19--31)
\s Israelia iza Sainain Mɨghsɨamɨn iti
\p
\v 1-2 Ezɨ Israelia Refidimɨn danganim ategha zui. Me ghua Sainain gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn otifi. Me otivizir dughiar kamra, a iakɨnir me Isipɨn kantri ataghizimɨn gɨn ghua, iakɨnir pumuning gɨvazɨ, iakɨnir namba 3 otozɨ, me an aruer namba 1ɨn Sainain otifi. Egha me Sainain Mɨghsɨamɨn boroghɨn purirpenibar ingarigha apia. 
\v 3 Ezɨ Moses God ko mɨkɨmasa mɨghsɨamɨn ghuanadi. Ezɨ Ikiavɨra Itir God mɨghsɨamɨn ikia Mosesɨn dɨagha ghaze, “Nɨ Israelia mɨgɨrɨgɨar kaba me danɨngam, me Jekopɨn ovavir boriba. 
\v 4 Kɨ Isipɨn amizir biziba, ia uari dar ganigha gɨfa. Egha ia nan gari kɨ ia ini, mati kuarazir bagam uan nguzim uan avɨzimɨn a isi moghɨn, kɨ ua bagha ia inigha iza danganir kamɨn izezɨ, ia datɨrɨghɨn na ko iti. 
\v 5 \x - \xo 19:5 \xo*\xt Godɨn Araziba 4:20; 7:6; 14:2; 26:18; Taitus 2:14\xt*\x*\x - \xo 19:5-6 \xo*\xt 1 Pita 2:9\xt*\x*Egh ia datɨrɨghɨn nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn suiragh gavgavigh, nan akabar gɨn mangɨ, nan gumazamizibar otogham. Nguazir kamɨn danganiba bar, ko gumazamiziba bar, me nan adarazira, eghtɨ kɨ men tongɨn iarara ua bagh ia mɨsevegham, eghtɨ ia nan gumazamizibara ikiam. 
\v 6 \x - \xo 19:6 \xo*\xt Akar Mogomem 1:6; 5:10\xt*\x*Egh ia na baghavɨra itir gumazamizibara ikɨ, egh ofa gamir gumazibar mɨn ikɨ, Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bagh abuir gumazimɨn ingangarim damuam. Egh ia bar guizbangɨra nan gumazamizibara ikɨva na baghvɨra ikiam.” Egha Ikiavɨra Itir God mɨgɨrɨgɨar kaba gumazamizibar anɨngasa Moses mɨgei.
\p
\v 7 Ezɨ Moses mɨghsɨam ategha ghua Israelian gumazir dapaniba akuvagha, akar Ikiavɨra Itir God a mɨkemeziba, bar dar gun me mɨgei. 
\v 8 Ezɨ gumazamiziba bar moghɨra kamaghɨn mɨgei, “Bizir Ikiavɨra Itir God e mɨkemeziba, e bar dar amuam.” Ezɨ Moses ghua gumazamizibar akabar gun Ikiavɨra Itir God mɨgei.
\p
\v 9 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ oragh. Kɨ ghuariar mɨtiar pɨzimɨn aven kɨ ia bagh izɨva, nɨ ko mɨkɨmam. Dughiar kamɨn gumazamiziba oraghtɨ, kɨ nɨ ko mɨkɨmam. Eghtɨ me datɨrɨghɨn ikegh mangɨ, me zurara nɨn mɨgɨrɨgɨaba nɨghnɨzir gavgavim dar ikiam.” Ezɨ Moses gumazamizibar akabar gun, Ikiavɨra Itir God mɨgei.
\p
\v 10 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Moses mɨgei, “Nɨ mangɨ gumazamizibav kɨm suam, me datɨrɨghɨn ikegh mangɨ gurumɨn, me uari na danɨngɨsɨ uan nɨghnɨziba ko araziba akɨrigh, bar zuegh. Egh me uan korotiaba ruegh, nan ziam fɨsɨ uari akɨrigh. 
\v 11 Me uari akɨrigh tugh gavgavigh ikɨ mangɨ aruer namba 3ɨn otogh. Dughiar kam, kɨ Sainain Mɨghsɨamɨn izighirɨ gumazamiziba bar, men damazimɨn otogham. 
\v 12 \x - \xo 19:12-13 \xo*\xt Hibru 12:18-20\xt*\x*Egh nɨ mɨghsɨam bagh mɨtaghniam atɨgh. Eghtɨ gumazamiziba mɨtaghniar kamɨn vongɨn mangan markɨ. Nɨ deraghvɨra me mɨkɨm, me deraghvɨra ganigh, me mɨtaghniar kamɨn ikiavkɨnigh vongɨn mangɨ, mɨghsɨamɨn mavanangan kogham. Guizbangɨra me mɨghsɨamɨn boroghɨra mangan kɨ anogoroke. Gumazitam mɨtaghniamɨn ikiavkɨnightɨ, me a mɨsueghtɨ an aremegham. 
\v 13 Egh me dafaribar an suiragh a mɨsueghtɨ an aremeghan markɨ. Me dagɨabar a ginifigh, o afuzitamɨn a bɨragh. Gumazitam, o asɨzitam mɨtaghniamɨn ikiavkɨnightɨ, ia arazir kam bagh a mɨsueghtɨ an aremegh. Ia dughiar vamɨran, ia mɨghsɨamɨn anang. Ia sɨgham baraghamin dughiam, ia mangɨ.”
\p
\v 14 Ezɨ Moses mɨghsɨam ategha uaghirɨgha gumazamizibav mɨkeme. Ezɨ me an akam baregha, me uari God danɨngasa uan nɨghnɨziba ko araziba akɨrigha, egha zue. Me uan korotiaba ruegha Godɨn ziam fer arazim damuasa uari akɨraghasi. 
\v 15 Ezɨ Moses me mɨgei, “Ia zuerim bagh uari akɨr tugh gavgavigh ikɨ. Egh datɨrɨghɨn ikegh mangɨ zuerimɨn, ia amiziba ko dakuan markɨ.”
\p
\v 16 \x - \xo 19:16 \xo*\xt Akar Mogomem 4:5\xt*\x*\x - \xo 19:16-18 \xo*\xt Godɨn Araziba 4:11-12\xt*\x*Ezɨ dughiar namba 3ɨn mɨzarazimɨn arariba dagarvazi onɨmariba taghtazima, ghuariar mɨtiar pɨzir mam izaghira mɨghsɨam avara. Ezɨ me sɨghar ararer gavgavir mam baraki. Egha gumazamizir danganir kamɨn itiba, bar atiatigha nɨsi. 
\v 17 Ezɨ Moses gumazamiziba inigha, me itir danganimɨn azenan ghua men faragha ghua God bativasa zui. Me mɨghsɨamɨn boroghɨn ghua, an apengan zarimɨn tuifi. 
\v 18 Ezɨ Ikiavɨra Itir God avimɨn aven ikia, egha izaghira Sainain Mɨghsɨamɨn iti, ezɨ mɨgharir ekiam mɨghsɨam bar anevara. Mɨgharir kam ghuavanaga, mati avir ekiamɨn mɨgharim ghuavanadi. Ezɨ mɨkɨmkɨzir ekiam mɨghsɨamɨn oto. 
\v 19 Ezɨ sɨghamɨn ararem bar ekevegha pamtem ara ghuavɨra iti. Ezɨ Moses God mɨgei. Ezɨ God a ikarvazi, an tiarim mati ararim dagarvasi. 
\v 20 Ikiavɨra Itir God izaghira Sainain Mɨghsɨamɨn orazimɨn ikia, egha Mosesɨn dei. Ezɨ Moses ghuavanadi.
\p
\v 21 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ magɨrɨ, mɨgɨrɨgɨar gavgavim gumazamizibar anɨngightɨ me mɨtaghniar kamɨn ikiavkɨnigh izɨ nan ganan markɨ. Me kamaghɨn damigh, men avɨriba arɨghiregham. 
\v 22 Nan boroghɨn izir ofa gamir gumaziba, me uaghan uari na danɨngɨsɨ, uari akɨrigh nan damazimɨn zuegham. Puvatɨghtɨ, kɨ ivezir kuram me danɨngam.”
\p
\v 23 Egha Moses Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ akar gavgavim e ganɨngi, kamaghɨn gumazamiziba mɨghsɨamɨn mangan kogham. E mɨtaghniam arɨgha mɨghsɨamɨn apɨnim ighuigha, e kamaghɨn fo, mɨghsɨar kam, a nɨn mɨghsɨamra, egha ana anogoroke.”
\p
\v 24 Ezɨ Ikiavɨra Itir God a ikaragha ghaze, “Nɨ magɨrɨ, Aron inightɨ a nɨ ko uamategh anang. Eghtɨ ofa gamir gumaziba ko, gumazamiziba bar mɨtaghniar kamɨn ikiavkɨnigh na bagh mɨghsɨamɨn anangan markɨ. Me kamaghɨn damightɨ, kɨ ivezir kuram me danɨngam.” 
\v 25 Ezɨ Moses akar kam baregha gumazamizibar bighan iraghugha, Ikiavɨra Itir God mɨkemezir mɨgɨrɨgɨaba bar me mɨgei.
\c 20
\s Godɨn 10plan Akar Gavgaviba
\r (Godɨn Araziba 5:1-21)
\p
\v 1 Ezɨ God kamaghɨn mɨgei:
\b
\li
\v 2 Kɨ uabɨ, kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. Kɨrara Isipɨn kantrin ia inigha ian akua azenan ize. Kar danganir ia ingangarir gumazamizir kɨnibar ikezim.
\b
\li
\v 3 Ia bar narara gɨn mangɨ nan ziamra fam. Egh ia asetamɨn gɨn mangan bar markɨ.
\b
\li
\v 4 \x - \xo 20:4-5 \xo*\xt Ua Me Ini 34:17; Ofa Gami 19:4; 26:1; Godɨn Araziba 4:15-18; 27:15\xt*\x*Ia uari bagh marvir guatam an ingaran markɨ. Ia overiamɨn itir bizitam, ko nguazimɨn itir bizitam ko dɨpamɨn aven itir biziba, ia bizir kabar gan, dar mɨn marvir guatamɨn ingaran markɨ. 
\v 5 \x - \xo 20:5-6 \xo*\xt Ua Me Ini 34:6-7; Dɨboboniba 14:18; Godɨn Araziba 7:9-10\xt*\x*Ia asetam ko marvir guatamɨn itevibar pɨrɨva an ziam fan markɨ. Guizbangɨra, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ian God. Egh godɨn ifavaritamɨn amamangatɨghtɨ, a nan danganim inian kogham. Bar puvatɨ. Gumazamizir nan aghuaziba, me osɨmtɨzim iti, ezɨ kɨ ivezir kuram me ko men ikɨzim danɨng mangɨvɨra ikɨtɨ, men ikɨzimɨn igiar boriba ko azɨziba otogham. 
\v 6 Ezɨ gumazamizir bar na gifongeziba, me nan Akar Gavgavibar gɨn zui. Kɨ bar ian ovavir boriba men apangkuvigh kamaghɨra ikɨ mangɨ, men 1,000ɨn ovavir borir gɨn izamibar otogham.
\b
\li
\v 7 \x - \xo 20:7 \xo*\xt Ofa Gami 19:12\xt*\x*Nan ziam, Ikiavɨra Itir God, ian God, ia puram a dɨponan markɨ. Guizbangɨra, gumazamizir pura nan ziam dɨboriba, Ikiavɨra Itir God kamaghɨn me mɨkɨman kogham, pura bizim, me osɨmtɨziba pu. Bar puvatɨ, a ivezir kuram me danɨngam.
\b
\li
\v 8 \x - \xo 20:8 \xo*\xt Ua Me Ini 16:23-30; 31:12-14\xt*\x*Ia Sabatɨn dughiam deragh a gɨnɨghnɨgh mɨkɨm suam, a dughiar kɨ ua bagha inabazimra ikiam. 
\v 9 \x - \xo 20:9-10 \xo*\xt Ua Me Ini 23:12; 31:15; 34:21; 35:2; Ofa Gami 23:3\xt*\x*Ia wighɨn vamɨra, 6plan aruebar aven ingangariba bar dar amuam. 
\v 10 Ezɨ namba 7ɨn dughiam, kar Ikiavɨra Itir God, ian Godɨn dughiamra. Kar dughiar ia avughsamim. Egh Sabatɨn dughiam, ia bar ingangaribar amuan markɨ. Ia uan otariba, guiviba, ingangarir gumaziba, ingangarir amiziba, asɨziba, ko ikɨzir igharazibar gumazamizir iza ian nguibamɨn itiba, ia bar ingangaribar amuan kogham. 
\v 11 \x - \xo 20:11 \xo*\xt Jenesis 2:1-3; Ua Me Ini 31:17\xt*\x*Guizbangɨra, Ikiavɨra Itir God 6plan aruebar nguazim ko overiam, ongarimɨn ko dar itir biziba bar adar ingari. Egha namba 7ɨn aruem an avughse. Kamaghɨn amizɨ, Ikiavɨra Itir God, Sabatɨn dughiam deraghavɨra a gɨnɨghnɨgha an anogorogha a gamizɨma, an a baghvɨra ikiamin dughiamɨn oto. Kar Godɨn dughiamra.
\b
\li
\v 12 \x - \xo 20:12 \xo*\xt Godɨn Araziba 27:16; Matyu 15:4; 19:19; Mak 7:10; 10:19; Luk 18:20; Efesus 6:2-3\xt*\x*Egh ia vaghvagh uan afeziam ko amebamɨn apengan ikɨ, men akabar gɨn mangɨ. Ia kamaghɨn damighɨva, ia dughiar ruarimɨn nguazir kamɨn ikiam, kar nguazir Ikiavɨra Itir God, ian God a isa ia ganɨdim.
\b
\li
\v 13 \x - \xo 20:13 \xo*\xt Jenesis 9:6; Ofa Gami 24:17; Matyu 5:21; 19:18; Mak 10:19; Luk 18:20; Rom 13:9; Jems 2:11\xt*\x*Egh ia gumazamizir igharazibav soghtɨ me arɨmɨghiran markɨ.
\b
\li
\v 14 \x - \xo 20:14 \xo*\xt Ofa Gami 20:10; Matyu 5:27; 19:18; Mak 10:19; Luk 18:20; Rom 13:9; Jems 2:11\xt*\x*Egh ia poroghamiba uari bakɨa uari ko akuir arazim damuan markɨ.
\b
\li
\v 15 \x - \xo 20:15 \xo*\xt Ofa Gami 19:11; Matyu 19:18; Mak 10:19; Luk 18:20; Rom 13:9\xt*\x*Egh ia biziba okɨman markɨ.
\b
\li
\v 16 \x - \xo 20:16 \xo*\xt Ua Me Ini 23:1; Matyu 19:18; Mak 10:19; Luk 18:20\xt*\x*Egh ia ifavarir akabav kɨmɨva gumazamizir igharazitamɨn ziam gasɨghasɨghan markɨ.
\b
\li
\v 17 \x - \xo 20:17 \xo*\xt Rom 7:7; 13:9\xt*\x*Egh ia gumazir igharazitamɨn dɨpenim bagh navim dɨkavan markɨ. Egh an amuim bagh navim dɨkavan markɨ. Egh an ingangarir gumazim, ingangarir amizim, bulmakau, donki, ko an bizir igharaziba bar, da bagh navim dɨkavan markɨ.
\s Gumazamiziba Godɨn atiatingi
\r (Godɨn Araziba 5:22-23)
\p
\v 18 \x - \xo 20:18-19 \xo*\xt Hibru 12:18-19\xt*\x*Ezɨ gumazamiziba gara orazima, ararim pamtem dagarvazima, sɨgham araima, onɨmarim taghtazima, mɨgharir ekiam mɨghsɨam avara. Ezɨ me bar atiatigha puvɨra nɨsi. Kamaghɨn amizɨ, me sɨvagha ghua mɨghsɨamɨn saghon tuifi. 
\v 19 Egha me kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ uabɨ e mɨkɨmtɨ e nɨ baragham. God e mɨkɨmtɨ, e arɨmɨghiregham.”
\p
\v 20 Ezɨ Moses me mɨgei, “Ia atiatingan markɨ. God kamaghsua ifonge, ia bar an atiatigh an apengan ikɨ, egh arazir kurabar amuan kogham. Kamaghɨn a iza ian navir averiabagh foghasa, da guizbangɨra a baghavɨra iti, o puvatɨ.” 
\v 21 Egha gumazamiziba saghon tuivighavɨra itima, Moses uabɨra ghua God aven itir ghuariar pɨzimɨn boroghɨn zui.
\s Ofa gamir dakozimɨn araziba
\p
\v 22 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ kamaghɨn Israelia akar kabar me mɨkɨm suam, ‘Ia uari ganigha kamaghɨn fo, kɨ Uan Nguibamɨn ikia, ia ko mɨkeme. 
\v 23 Ia orakigh. Ia gol ko silvan asebar marvir guabar ingar, dar ziaba fan markɨ. Kɨ uabɨra, ia bar nan ziamra fam. 
\v 24 Ia nguazitaba inigh na bagh ofa gamir dakozimɨn ingar. Egh ofa gamir dakozir kamnang gisɨn, ia sipsipba ko bulmakauba ofan mɨn da isɨ na danɨngigh, ofan taba, kar ia da tueghtɨ da bar isi mɨghɨrighamin ofaba. Eghtɨ taba, kar ia gumazamiziba na ko navir vamɨran ikiasava amir ofaba. Egh ia danganir kɨ inabazibar kamaghɨn nan ziam fɨtɨ, kɨ izɨ deragh ia damuam. 
\v 25 \x - \xo 20:25 \xo*\xt Godɨn Araziba 27:5-7; Josua 8:31\xt*\x*Ia ofa gamir dagɨar dakozimɨn ingar, egh dagɨar gumaziba dɨghoreziba inian markɨ. Guizbangɨra, ia ofa gamir dakozimɨn ingarsɨ, dagɨar tuizimɨn dagɨar ekiatam amɨneghtɨ, arazir kamɨn dagɨar kam nan damazimɨn zueghan koghtɨ, nan ingangarim bar deraghan kogham. 
\v 26 Ia ofa gamir dakozimɨn ingarightɨ a pɨn ikɨtɨ, ia adɨrɨziamɨn ingarigh mavanang, egh arazir kamɨn ofa damuan markɨ. Bar markɨ. Ia kamaghɨn damigh, adɨrɨziamɨn mavanangtɨ, me ti ian mɨkarzir mogomebar ganigham. Arazir kam derazir puvatɨ.’ ”
\c 21
\s Hibrun ingangarir gumazir kɨnibar garir araziba
\r (Godɨn Araziba 15:12-18)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, “Nɨ Israelia damuamin arazibar gun me mɨkɨm: 
\v 2 \x - \xo 21:2-6 \xo*\xt Ofa Gami 25:39-46\xt*\x*Ia Hibruian gumazitam ingangarir gumazir kɨnitamɨn mɨn a givezeghtɨ, a ian ingangaribar amu mangɨ, 6plan azenibar tugh. Egh namba 7ɨn azenimɨn ia aneteghtɨ a mangɨ. Egh a dagɨar taba ia danɨngan markɨ. Bar markɨ. 
\v 3 A faragha odiarimɨn ikia nɨn ingangarir gumazimɨn oto, egh a gɨn mangɨsɨ, a uabɨra mangɨ. A faraghavɨra amuimɨn ikia nɨn ingangarir gumazimɨn oto, egh dughiar a nɨ ateghamim, a uan amuim inigh a sara mangam. 
\v 4 Egh an gumazir dapanim amizim a danightɨ, a boriba bateghtɨ, amizir kam uan boriba ko, me uan gumazir dapanim ko ikiam. Eghtɨ gumazimra fɨrighɨrɨgh mangam.
\p
\v 5 “Egh ingangarir gumazim suam, ‘Kɨ uan gumazir dapanim gifongegha, uan amuim ko boribagh ifongegha, me ataghɨraghan aghua,’ 
\v 6 eghtɨ an gumazir dapanim a inigh Godɨn Dɨpenimɨn mangɨ. Egh ingangarir gumazim tiar akam o temer tiar akamɨn mɨriamɨn asaraghav itimɨn boroghɨn tughɨv ikɨ. Eghtɨ an gumazir dapanim dɨkonir tam inigh, egh an kuarim okoregham. Arazir kamɨn a gumazir dapanir kamɨn ingangarir gumazir kɨnimra ikɨ mangɨtɨ, an ovevemɨn dughiam otogham.
\p
\v 7 “Egh gumazitam uan guivim ingangarir amizir kɨnimɨn mɨn anemadaghtɨ, gumazir dapanim a givezeghtɨ, gɨn namba 6ɨn azenim gɨvaghtɨ, an aneteghtɨ a ingangarim ateghan kogham. Ia ingangarir gumazibagh ami moghɨn, ingangarir amizibar amuan kogham. 
\v 8 Gumazim ingangarir amizitam givezegh, uan amuir dozimɨn mɨn an ikɨsɨ, ua gɨn uan amuir dozir kamɨn aghuaghɨva, uam an afeziamɨn teghtɨ a uam a givezegham. Gumazir kam arazir aghuimɨn amizir kam gamizir puvatɨ. Kamaghɨn a kantrin igharazitamɨn gumaziba bagh anemangɨtɨ me a givezan markɨ. 
\v 9 Egh gumazir kam uan otarim gɨnɨghnɨgh ingangarir amizir kɨnir kam a danɨngɨsɨ, a deraghvɨra uan guivimɨn mɨn a damu. 
\v 10 Egh gumazir dapanim amizir igharazimɨn ikɨsɨ, a ingangarir amizir a faragha ikezir kam, deragh a damu. A faraghavɨra a gami moghɨn, dagheba ko korotiaba a danɨng, egh a ko dakuvɨra ikɨ. 
\v 11 An arazir 3plan kabar amuan kogh, egh pura amizir kam ateghtɨ a mangɨ. Gumazim uabɨ givesɨ a mɨkɨman markɨ.”
\s Mɨdoroziba akɨramin araziba
\p
\v 12 \x - \xo 21:12 \xo*\xt Ofa Gami 24:17\xt*\x*Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam pamten gumazitam mɨsueghtɨ, an aremeghtɨ, ia gumazir kam mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 13 \x - \xo 21:13 \xo*\xt Dɨboboniba 35:10-34; Godɨn Araziba 19:1-13; Josua 20:1-9\xt*\x*Eghtɨ a gumazir kam mɨsueghtɨ an aremeghan nɨghnɨzim ikian koghtɨ, Godra gumazir kam ateghtɨ an an agharimɨn pazɨ a damutɨma an aremegham, eghtɨ gumazir a mɨsoghezim an arɨ mangɨ nguibar kɨ ia bagha mɨsevezimɨn mangɨgh, egh a deraghvɨra ikiam. 
\v 14 Eghtɨ gumazitam gumazir igharazim bagh navim ikuvigh, a mɨsueghtɨ ana aremeghsɨ nɨghnɨgham, ia a mɨsueghtɨ an aremegh. An arɨ mangɨ nan ofa gamir dakozimɨn ikɨtɨ, ia a inigh danganir igharazitamɨn mangɨgh, a mɨsueghtɨ an aremegh.
\p
\v 15 “Egh gumazitam uan afeziam ko amebam mɨsuegham, ia a mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 16 \x - \xo 21:16 \xo*\xt Godɨn Araziba 24:7\xt*\x*Eghtɨ tav gumazitam okemegh, a damightɨ an an ingangarir gumazir kɨnimɨn mɨn ikiam, o gumazir igharazim ateghtɨ an a givezegham, ia gumazir arazir kam gamizim mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 17 \x - \xo 21:17 \xo*\xt Ofa Gami 20:9; Matyu 15:4; Mak 7:10\xt*\x*Eghtɨ gumazitam uan afeziam ko amebam pazɨva aningɨn atarɨva aningɨn ziamning gasɨghasightɨ, ia gumazir kam mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 18-19 Ezɨ gumazitamning uaningɨn atarɨva, egh tav dafarim medagh, tav mɨsuegham, o dagɨatamɨn tav bɨragh, a mɨsueghtɨ an aremeghan koghtɨ, ia gumazir kamɨn arazir kuram ikarvaghan markɨ. Eghtɨ gumazir osɨmtɨzir ekiam inizir kam, a dakozimɨn ikɨ, egh gɨn a dɨkavigh asadivir aghorimɨn suiragh daruam. Eghtɨ gumazir a mɨsoghezir kam dagɨar taba a givezam. Eghtɨ dagɨar kaba gumazir kamɨn ingangarim ataghizir dughiabagh ivezam. Gumazir a mɨsoghezir kam a geghuv mangɨ dughiar a ua deraghamim otogham. 
\v 20 Ezɨ gumazitam aghorim inigh uan ingangarir gumazim o ingangarir amizir kɨnim mɨsueghtɨ, ingangarir gumazim o amizim dughiar kamra bizir kam bagh aremeghtɨ, ia ivezir kuram gumazir dapanir kam a danɨngam. 
\v 21 Eghtɨ gumazim o amizir kam dughiar vamɨra o pumuningɨn ikegh gɨn aremeghtɨ, ia an gumazir dapanim ivezir kuram a danɨngan markɨ. Guizbangɨra, ingangarir gumazim, kar an gumazir dapanimɨn bizimra, eghtɨ ovengezir gumazim datɨrɨghɨn an ingangarim damuan kogham. 
\v 22 Eghtɨ gumazitaba uariv soghɨva amizir navim asangizim mɨsueghtɨ, a borir kuam bateghtɨ, amebam deraghtɨ, gumazir amizim mɨsoghezir kam, an pam ifongezɨ moghɨn gumazir kam dagɨabar uan osɨmtɨzim akɨram. Eghtɨ araziba tuisɨzir gumazim dagɨar kabar amamangatɨghtɨ, gɨn amizir kamɨn pam da iniam. 
\v 23 Eghtɨ amizim osɨmtɨzim inightɨ, ia bizir kam ikaragh osɨmtɨzim gumazir a mɨsoghezim datɨgh. Amizim aremeghtɨ, ia gumazir kam mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 24 \x - \xo 21:24 \xo*\xt Ofa Gami 24:19-20; Godɨn Araziba 19:21; Matyu 5:38\xt*\x*Egh an damazim, atarim, agharim, o suem ikuvightɨ, ia kamaghɨra da ikarvagh. 
\v 25 Eghtɨ gumazim amizir kam avimɨn an mɨkarzim daboroghtɨ, ia an mɨkarzim daborogh. Eghtɨ an an mɨkarzim gasɨghasɨghtɨ duam otoghtɨ, ia kamaghɨra a ikaragh. Egh a benimɨn a mɨsueghtɨ, kamaghɨra ia benimɨn a ikaragh. 
\v 26 Egh gumazitam uan ingangarir gumazim o ingangarir amizim damazim mɨsueghtɨ a ikuvightɨ, a ua an ingangarir gumazim o amizimɨn mɨn ikian kogham. Gumazir kam aneteghtɨ a mangɨ. Kar damazir asɨghasɨzir ivezim. 
\v 27 Egh a ingangarir gumazim o amizim mɨsoghɨva an atarim asigh, egh aneteghtɨ a mangɨ. Kar atarimɨn ivezim.”
\s Bulmakaun arazir kuram, akɨramin araziba
\p
\v 28 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, “Bulmakaun tam uan komɨn gumazitam o amizitam bɨraghtɨ an aremeghtɨ, ia bulmakaun kam mɨsueghtɨ an aremegh. Eghtɨ ia an tuzim aman markɨ. Eghtɨ bulmakaun ghuavim, an osɨmtɨzim inian kogham. 
\v 29 Bulmakaun kam gumazamizibagh inivɨra ikɨtɨ, gumazamiziba pamtemɨn an ghuavim mɨkɨmtɨ, an ghuavim a isɨva dɨvazimɨn anetɨghan koghtɨ, bulmakau tav mɨsueghtɨ an aremegham, eghtɨ ia kamaghɨn damu. Ia bulmakaun kam ko an ghuavim, aning mɨsueghtɨ, aning aremegh. 
\v 30 Eghtɨ gumazir araziba tuisɨzim amamangatɨgh dagɨabar ivezir dɨbobonim dɨboroghtɨ, gumazir kam gumazir aremezim bagh an adarazi me givezam. Arazir kamɨn bulmakaun kam arazir kuram givezegh, uaghan a uabɨ angamɨra ikɨsɨ a uabɨ givezam. A kamaghɨn damigh an ovengeghan kogham. 
\v 31 Bulmakaun tam, otaritam o guivitam mɨsueghtɨ an aremeghtɨ, ia arazir kamra gɨn mangɨ. 
\v 32 Egh bulmakaun tam ingangarir gumazim o ingangarir amizir kɨnitam mɨsueghtɨ an aremeghtɨ, bulmakaun kamɨn ghuavim, 30plan silvan dagɨaba isɨ ingangarir gumazimɨn gumazir dapanim danɨngam. Egh ia dagɨabar bulmakaun kam ginivightɨ, an aremegh.
\p
\v 33 “Egh gumazitam nguazimɨn itir mozim avarazir biziba angarigh, o mozim gɨkuigh, egh anevaraghan koghtɨ, bulmakaun tam o donkin tam izɨ mozir kamɨn magɨrɨgh aremegham, 
\v 34 eghtɨ gumazir mozim gukuizim asɨzimɨn ghuavim givezam. Egh a uabɨ asɨzir kamɨn kuam iniam. 
\v 35 Eghtɨ gumazitamɨn bulmakau gumazir igharazimɨn bulmakau mɨsueghtɨ an aremeghtɨ, aning gumazir igharazitamɨn amamangatɨghtɨ, a bulmakaun angamɨra itir kam givesegh. Egh aning dagɨar kaba ko bulmakaun aremezimɨn asɨziba uaning tuiragh, uaning danɨngam. 
\v 36 Eghtɨ gumazamiziba fogh suam, bulmakaun kam an asɨzibav sozir bulmakau. An ghuavim deragh dɨvazimɨn aven a geghuvan koghɨva, a bulmakaun angamɨra itim isɨ gumazir igharazim danɨngam. Egh a uabɨ bulmakaun aremezimɨn asɨzim iniam.”
\c 22
\s Arazir kuraba akɨramin araziba
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam bulmakaun tam o sipsip tam okemegh a mɨsueghtɨ an aremegham, o anemadaghtɨ me a givezegham, eghtɨ ia a damightɨ, a 5plan bulmakaubar bulmakaun kam ikaragham, o a 4plan sipsipbar sipsipɨn kam ikaragham. 
\v 2-4 Kamaghɨn a deraghvɨra da ikarvagham. A ikarvaghamin bulmakauba o sipsipba puvatɨghtɨ, ia aneteghtɨ, gumazir igharazitam ingangarir gumazir kɨnimɨn mɨn a givezeghtɨ, ia dagɨar kaba inigh asɨzir an okemezir kam ikarvagham. Egh an okemezir bulmakau o donki o sipsip an dafarimɨn ikɨvɨra ikɨtɨ, a pumuningɨn ivezim uam a gisɨn aning inigh uan okɨmakɨam ikarvagham.
\p “Okɨmakɨar gumazim dɨmagarimɨn dɨpenimɨn tiar akamɨn aven mangɨsɨ damutɨ, dɨpenimɨn ghuavim an suiragh, a mɨsueghtɨ an aremegham, eghtɨ gumazir kam osɨmtɨziba puvatɨgham. An aruemɨn a mɨsueghɨva egh osɨmtɨzim ikiam.
\p
\v 5 “Gumazitam uan bulmakauba ateghtɨ da mangɨ an nguazim ko an wainɨn azenimɨn tintinibar daru damɨva, mɨtaghniamɨn ikiavkɨnigh gumazir igharazimɨn azenimɨn daghebar ameghtɨ, bulmakaubar ghuavim uan azenimɨn dagher aghuariba da ikarvagham. Egh uaghan wainɨn ovɨziba gumazir kam ikarvagh a danɨngam.\f + \fr 22:5 \fr*\ft Hibrun akam deragha mɨgɨrɨgɨar kamɨn mɨngarim abɨghizir puvatɨ.\ft*\f*
\p
\v 6 “Gumazitam uan dadam daboroghtɨ avim isi bar ekevegh mangɨ, mɨtaghniamɨn ikiavkɨnigh gumazir igharazimɨn witɨn azenim, o witɨn me dɨghora pozim mɨkɨnizibar isightɨ, gumazir avim atɨzir kam, bizir isizir kaba bar da ikarvagham. 
\v 7 Gumazitam dagɨataba o bizir igharazitaba isɨ uan namakam danightɨ a dar gan ikɨtɨ, okɨmakɨar gumazitam bizir kaba okemegham, gɨn me okɨmakɨar gumazimɨn suiraghtɨ, okɨmakɨar gumazir kam bizir pumuning pumuningɨn dagɨaba ko bizir an okemeziba ikarvagham.
\p
\v 8 “Egh me okɨmakɨar gumazim inighan koghtɨ, ia gumazir bizibar garim inigh na bagh izɨ anetɨghtɨ, a nan damazimɨn mɨtɨgh. Egh a kamaghɨn mɨkɨm suam, ‘Kɨ guizbangɨra, bizir kaba okemezir puvatɨ.’
\p
\v 9 “Egh dughiaba zurara gumazitam uan namakam ko bizir kabagh nɨghnɨgh uaning adogham. Aning bulmakauba, donkiba, sipsipba, korotiaba o bizir igharazibagh nɨghnɨgh, uaning mɨkɨmɨva tav suam, ‘Kar nan bizimra,’ eghtɨ ia aning inigh izɨtɨ aning nan damazimɨn tughtɨ kɨ aning baragh suam, kav ifari. Eghtɨ gumazir ifarir kam bizir pumuning pumuning ikarvagh namakam danɨngam.
\p
\v 10 “Eghtɨ gumazitam donki, bulmakau, sipsip, ko asɨzir igharazitam, a isɨ uan namakatam danɨngightɨ ana bagh a damuam. Eghtɨ asɨzir kam osɨmtɨzitam a batogham, o an ovegham, o apaniba uariv sogh mɨdorozimɨn tongɨn asɨzir kam modogh a inigh mangɨghtɨ, gumazitam an ganighan kogham. 
\v 11 Egh aning na bagh izɨ nan damazimɨn mɨtɨgh, egh namakar asɨzimɨn garim Ikiavɨra Itir Godɨn ziam a dɨpon suam, ‘Bar guizbangɨra, kɨ nɨn asɨzitam gasɨghasɨghizir puvatɨgha, tam okemezir puvatɨ.’ Eghtɨ asɨzimɨn ghuavim an mɨgɨrɨgɨam baregh ifuegham. Eghtɨ an namakar kam asɨzir ovengezir kam ikarvaghan kogham. 
\v 12 Eghtɨ okɨmakɨar gumazitam asɨzir kam okemeghtɨ, namakar kam, an asɨzim ikarvagh ivezim asɨzir ghuavim danɨngam. 
\v 13 Asɨzir atiatam asɨzir kam mɨsueghtɨ, namakam asɨzir tuzir dughoraghirezir tam o agharir tam inigh namakamɨn akagham. Eghtɨ ana asɨzir kam ikarvaghsɨ dagɨatabar anɨngan kogham.
\p
\v 14 “Gumazitam uan bulmakau ateghtɨ an namakam ingangarim bagh a inightɨ, egh dughiar bulmakaun ghuavim itir puvatɨzimɨn, bulmakaun kam osɨmtɨzim batogham o ana aremeghtɨ, gumazir kam asɨzimɨn ghuavim givezam. 
\v 15 Eghtɨ bulmakaun ghuavim uan namakam ko ikɨtɨ, bulmakau osɨmtɨzim batoghtɨ namakam a givezan kogham. Egh namakam faragh dagɨar akuatam ingangarim bagh bulmakau inightɨ, bulmakau osɨmtɨzim batoghtɨ an a givezan kogham. Guizbangɨra, dagɨar a faragha anɨngizim ana givezegha gɨfa.”
\s God me mɨgeir arazir maba
\p
\v 16 \x - \xo 22:16-17 \xo*\xt Godɨn Araziba 22:28-29\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam guivir igiamɨn garima, a gumaziba ko akuizir puvatɨzɨ, me gumazitam bagha a ginabazir puvatɨ, gumazir kam a inigh a gakaghonegh a ko dakuighɨva, gumazir kam an ikɨsɨ ivezim isɨ guivimɨn afeziam givezeghɨva, amizir kamɨn ikiam. 
\v 17 Eghtɨ guivir kamɨn afeziam gumazir kamɨn aghuaghtɨ, gumazir kam uabɨ dagɨaba isɨ amizimɨn afeziam givezam. Ivezir kamɨn dɨbobonim, a ivezir amizim gumazitam ko akuizir puvatɨzimɨn mɨn ikiam.
\p
\v 18 \x - \xo 22:18 \xo*\xt Godɨn Araziba 18:10-11\xt*\x*“Ia imezibagh amir amizibav sueghtɨ me arɨmɨghiregh.
\p
\v 19 \x - \xo 22:19 \xo*\xt Ofa Gami 18:23; 20:15-16; Godɨn Araziba 27:21\xt*\x*“Gumazitam, amizim ko akuir arazim, asɨzir amebatam ko a damightɨ, ia a mɨsueghtɨ an aremegh. Amizitam, gumazim ko akuir arazim, asɨzir apurim ko a damightɨ, ia a mɨsueghtɨ an aremegh.
\p
\v 20 \x - \xo 22:20 \xo*\xt Godɨn Araziba 17:2-7\xt*\x*“Eghtɨ tav asem bagh ofa damigh egh an ziam feghtɨ, ia a mɨsueghtɨ an aremegh. Ia Ikiavɨra Itir God baghvɨra ofa damu, egh an ziamra fɨ.
\p
\v 21 \x - \xo 22:21-22 \xo*\xt Ua Me Ini 23:9; Ofa Gami 19:33-34; Godɨn Araziba 24:17-18; 27:19\xt*\x*“Ia kantrin igharazimɨn gumazir ia ko ititam pazɨva a damuan markɨ, egh osɨmtɨzim a darɨghan kogham. Ia fo, ia faragha an mɨn kamaghɨra Isipɨn kantrin ike. 
\v 22 Ia pazɨva amizir pam aremezim damuan markɨ, egh uaghan borir afeziam aremezim pazɨva a damuan markɨ. 
\v 23 Ia pazɨ me damutɨ, me akurvazim bagh na bagh arangtɨ, kɨ men dɨmdiam baragham. 
\v 24 Egh kɨ navim ikuvigh, gumazir kurabar amightɨ, me izɨ ia mɨsoghtɨ, ia arɨmɨghiregham. Kamaghɨn, ia uaghan amuiba paba puvatɨgham, eghtɨ ian boriba afeziaba puvatɨgham.
\p
\v 25 \x - \xo 22:25 \xo*\xt Ofa Gami 25:35-38; Godɨn Araziba 15:7-11; 23:19-20\xt*\x*“Nan gumazamizir dagɨaba ko biziba bar puvatɨziba, men tav ia da dagɨataba inightɨ ia me danɨng nɨghnɨgh suam, a gɨn ua ia ikarvagham. Ia gumazir dagɨar ingangaribagh amibar mɨn, gumazir kaba da, dagɨar kaba ua da iniva, dagɨataba uam a gisɨn darɨghan markɨ, Bar markɨ. 
\v 26 \x - \xo 22:26-27 \xo*\xt Godɨn Araziba 24:10-13\xt*\x*Gumazir tam ian dagɨaba inigh uan korotiar azenimɨn azuim isɨ ia danɨng mɨkɨm suam, korotiar kam kamaghɨn ian aka, a gɨn dagɨar kaba ua da ikaragham. Eghtɨ ia uam an korotiar azenan azuim, dughiar kamra aruem tɨghar magɨram, ia uam a danɨngigh. 
\v 27 Guizbangɨra, a bar korotiar azenimɨn azuir kamra iti. Egh dɨmagarimɨn a fefem a danɨngtɨ, an arugharughan kogham. Eghtɨ nɨ korotiar azenimɨn azuir ruarimɨn suiraghtɨ, a bizir tizimɨn uan mɨkarzim avaragh dakuam? Kɨ gumazamiziba bar men apangkufi. Kamaghɨn, gumazir kam uabɨn akurvaghsɨ na mɨkɨmtɨ, kɨ an mɨgɨrɨgɨam baragham.
\p
\v 28 \x - \xo 22:28 \xo*\xt Aposel 23:5\xt*\x*“Ia God, akar kuraba a mɨkɨman kogham. Egh ia akar kuratam uan gumazir dapanitam mɨkɨman kogh, an ziam gasɨghasɨghan kogham.
\p
\v 29 “Ia uan witɨn faragha zuiba, ko wainɨn dɨpar faragha zuiba, ko olivɨn borer faragha zuiba, ia nan anogoroghan markɨ. Egh ia da inigh ofan mɨn nan ziam fɨsɨ na danɨng. Egh ia uan otarir ivariaba na danɨng. 
\v 30 Ia uaghan uan bulmakaun faragha otiviziba ko sipsipɨn faragha otiviziba na bagh ofa damu. Bulmakaun nguzim ko sipsipɨn nguzim 7plan aruebar uan amebam ko ikeghtɨ, namba 8ɨn dughiam, ia a mɨsueghɨva na bagh ofa damuam. 
\v 31 \x - \xo 22:31 \xo*\xt Ofa Gami 17:15\xt*\x*Guizbangɨra, ia nan gumazamizibara. Kamaghɨn amizɨ, asɨzir atiatam mɨsogha dughoraghsuezir asɨzim, ia an tuzitam aman markɨ. Ia an tuziba isɨ afiabar anɨng.”
\c 23
\s Israelia arazir aghuaribara damu
\p
\v 1 \x - \xo 23:1 \xo*\xt Ua Me Ini 20:16; Ofa Gami 19:11-12; Godɨn Araziba 5:20\xt*\x*Moses Ikiavɨra Itir Godɨn akam kamaghɨn anekuri, “Nɨ bizir otozitam baraghizɨ, a guizɨn akam puvatɨ, nɨ bizir kam tintinibar a mɨkɨman markɨ. Gumazitam arazir kuratam damightɨ, osɨmtɨzim an ikɨtɨ, nɨ kotɨn aven akar ifavaribav kɨmɨva an akurvaghan markɨ. 
\v 2 Gumazir avɨriba arazir kurabar amutɨ, nɨ men arazibar gɨn mangan markɨ. Eghtɨ gumazir avɨriba kotiamɨn mangɨva, kotiam gifaramin mɨgɨrɨgɨabav kɨmtɨ, nɨ men arazir kabar gɨn mangan markɨ. 
\v 3 \x - \xo 23:3 \xo*\xt Ofa Gami 19:15\xt*\x*Gumazitaba gumazir biziba puvatɨzim kotiam datɨghtɨ, a uabɨn akurvaghsɨ nɨ inightɨ, nɨ gumazir biziba puvatɨzimɨn akurvaghsɨ ifavarir mɨgɨrɨgɨabav kɨman markɨ.
\p
\v 4 \x - \xo 23:4-5 \xo*\xt Godɨn Araziba 22:1-4\xt*\x*“Eghtɨ nɨn apanimɨn donki o bulmakau dɨvazim ategh pura darutɨ, nɨ an ganigh, uam a inigh gumazir kam bagh mangɨ. 
\v 5 Nɨ gumazir ian aghuazimɨn donkin gantɨ, a bizir osɨmtɨziba ater irɨghɨv ikɨtɨ, nɨ gumazir kamɨn akuragh uam an donki ghufegh. Nɨ aneteghtɨ a nguazimɨn irɨghɨv ikian markɨ. 
\v 6 \x - \xo 23:6-8 \xo*\xt Ofa Gami 19:15; Godɨn Araziba 16:19\xt*\x*Gumazir biziba puvatɨzitam kotiamɨn mangɨtɨ, ia kotiamɨn aven a gifarɨva a dɨkabɨnan markɨ. 
\v 7 Nɨ mɨgɨrɨgɨar ifavaribar gumazim gasɨva a isɨ kotiam darɨghan markɨ. Egh gumazir aghuarim arazir kuratam damighan koghtɨ, ia isɨ kotiam datɨghɨva, nɨ puram a mɨsueghtɨ an aremeghan markɨ. Guizbangɨra, gumazir arazir kurar kam gamim, an osɨmtɨzim ikɨvɨra ikɨtɨ kɨ a isɨ kotiam datɨghtɨ, an ovengam. 
\v 8 Gumazitam ia apezeper kotiam gifarɨsɨva dagɨaba ia danɨngtɨ, ia dagɨar kaba inian markɨ. Guizbangɨra, arazir kam gumazir dapanibar damaziba apɨrizɨ me deravɨra nɨghnɨzir puvatɨ. Egha arazir kam uaghan gumazir aghuarir osɨmtɨziba puvatɨzibar kotiam gasɨghasɨsi. 
\v 9 \x - \xo 23:9 \xo*\xt Ua Me Ini 22:21; Ofa Gami 19:33-34; Godɨn Araziba 24:17-18; 27:19\xt*\x*Kantrin igharazibar gumazamizir ia ko itiba ia pazɨ me damuan markɨ. Guizbangɨra, ia uari faragha uan kantri ategha Isipɨn kantrin ikegha, Kantrin Igharazibar Gumazamizibar navir averiabagh fogha gɨfa.”
\s Namba 7ɨn azenim ko Sabatɨn dughiamɨn araziba
\p
\v 10 \x - \xo 23:10-11 \xo*\xt Ofa Gami 25:1-7\xt*\x*Ezɨ Moses Ikiavɨra Itir Godɨn akam isa Israelia mɨgei, “Ia azenibar dagheba oparɨva, dagheba iniamin dughiamɨn da asi pozibav kɨn, mangɨ 6plan azenibar otifigh. 
\v 11 Eghtɨ namba 7ɨn azenimɨn ia nguazim ateghtɨ an avughsɨ pura ikɨ. Egh ia an otivir dagheba inian markɨ. Nɨ uaghan arazir kamra wainɨn azenim ko olivɨn azenim damu. Eghtɨ biziba puvatɨzir gumazamizibara, azenir kabar dagheba iniam. Egh gumazir biziba puvatɨziba, me dagher naba ateghtɨma, asɨzir atiaba dagher kabar amɨ da gɨvagham.
\p
\v 12 \x - \xo 23:12 \xo*\xt Ua Me Ini 20:9-11; 31:15; 34:21; 35:2; Ofa Gami 23:3; Godɨn Araziba 5:13-14\xt*\x*“Eghtɨ wikba bar nɨ 6plan dughiabar uan ingangaribar amu, egh namba 7ɨn dughiam nɨ ingaran markɨ. Nɨ avughsɨ. Eghtɨ arazir kamɨn nɨn donki, bulmakau, ko ingangarir gumazir an amebam nɨn dɨpenimɨn a batezim, ko Kantrin Igharazibar Gumazamizir nɨ ko itiba, me bar avughsɨ, egh deraghvɨra ua gavgavir igiam iniam.
\p
\v 13 “Nɨ deraghvɨra oreghɨva nan akar kɨ nɨ ganɨngizibar gɨn mangɨ. Egh ia asebar ziaba dɨponan markɨ. Egh me ko mɨkɨman markɨ. Bar markɨ.”
\s Isar ekiar 3pla
\r (Ua Me Ini 34:18-26; Godɨn Araziba 16:1-17)
\p
\v 14 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia azeniba vaghvagh dar dughiar 3plan na bagh isam damu nan ziam fam. 
\v 15 \x - \xo 23:15 \xo*\xt Ua Me Ini 12:14-20; Ofa Gami 23:6-8; Dɨboboniba 28:17-25\xt*\x*Kɨ Akar Gavgavimɨn ia mɨkemezɨ moghɨn, ia Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam Damuamin Dughiam a damuva, uari akuvagh nan ziam fɨ. Egh dughiar kɨ Abipɨn iakɨnimɨn inabazimɨn, ia 7plan dughiabar, yis puvatɨzir bretra amɨ. Ia fo, iakɨnir kamra ia Isipɨn kantri ataki. Egh ia na bagh izɨsɨ dafarir kɨnibar izan markɨ. Ia izɨ nan ziam fɨsɨ, na bagh ofan taba inigh izɨ.
\p
\v 16 \x - \xo 23:16 \xo*\xt Ofa Gami 23:15-21; 23:39-43; Dɨboboniba 28:26-31\xt*\x*“Egh uaghan ia Azenibar Dagher Igiaba Asiamin Dughiamɨn ia na bagh isam damu. Dughiar ia witɨn faragha aniba iniamim, isar ekiar kam otogham.
\p “Egh ia Averpenibar Ikɨ Dagher Abuananaba Asiamin Dughiam, ia na bagh isam damu. Ia iakɨnir iter ovɨziba anir dughiamɨn, ia dagher abuananaba asigh dar pozibav kɨnigh, egh isar kam damu. 
\v 17 Egh azeniba vaghvagh, dughiar 3plan kaba, ian gumazamiziba bar izɨ, egh ia nan ziam fɨsɨ, nan damazimɨn otogh, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ian Ekiam. 
\v 18 Egh ia asɨzim isɨ na bagh ofa damuva, egh an ghuzim isɨ na danɨngɨsɨ, ia Bret Yis itim sara ofa damuan markɨ. Ia asɨzir ofa damuamimɨn oviba bar da tuegh. Egh ia oviba ateghtɨ da ikɨ mangɨ amɨmzaraghan otivan markɨ.
\p
\v 19 \x - \xo 23:19 \xo*\xt Ua Me Ini 34:26; Godɨn Araziba 14:21; 26:2\xt*\x*“Ia dagher faragha asiba, dar dagher bar aghuibara, ia da inigh nan Dɨpenimɨn mangɨ ofan mɨn, kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God, da na danɨng.
\p “Egh ia memen nguzitam isɨ mɨnem darugh, an amebamɨn oter eborim sara anevighan markɨ.”
\s God akar dɨkɨrɨzir maba Israelia ganɨdi
\p
\v 20 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia oragh. Kɨ enselɨn mam amadaghtɨ a tuavimɨn ia ko mangɨ ia geghuv, ian aku mangɨ kantrin kɨ ia bagha dɨkɨrɨzimɨn otogham. 
\v 21 Ia deragh an akam baragh, egh an gɨn mangɨ. Egh ia an akam batoghan kogham. Guizbangɨra, nan gavgavim a ko iti, eghtɨ a gumazamizir an akaba batozibar arazir kuraba gɨn amangan kogham. 
\v 22 Ia an akamɨn gɨn mangɨgh, egh bizir kɨ mɨkemezibar amightɨ, kɨ ian apanibar apanimɨn mɨn otogh me mɨsogham. Eghtɨ gumazir ia adogha ia batoziba, kɨ me adogh me batuegham. 
\v 23 Eghtɨ nan ensel ian faragh mangɨva, ia inigh Amorian nguazimɨn aven mangɨ, egh Hitia, Peresia, Kenania, Hivia, ko Jebusia, men nguaziba bar dar aven mangam. Egh kɨ bar me kuavaremegham. 
\v 24 Ia teviba pɨrigh men asebar ziaba fan markɨ. Egh ia men asebar ziaba fer araziba inian kogham. Egh ia men asebar marvir guaba da kuntɨ da irɨtɨ, ia dagh asɨghasɨgh. Egh guarir akɨnir men ofa gamir dakozibar tuivav itiba, da a bɨghɨva da mɨsarɨrarɨkigh. 
\v 25 Egh ia nan ziamra fɨ, kɨrara Ikiavɨra Itir God, ian God. Ia kamaghɨn damutɨ, kɨ bar deraghvɨra ia damuva, dagheba ko dɨpaba ia danɨngɨva, ia dam arɨmariaba batuegham. 
\v 26 Egh kɨ amiziba ateghtɨ me deraghvɨra boriba batam. Egh kɨ amizir paba itibar, naviba apɨran kogham. Eghtɨ me bar boriba batam. Ia zuamɨra ovengan kogham. Puvatɨ. Kɨ ia ateghtɨ, ia dughiar ruarimɨn nguazir kamɨn ikiam. 
\v 27 Egh kɨ ian faragh mangɨ, egh atiatir ekiam ian apanibar atɨgh, me damutɨ me akong tintinibar nɨghnɨgh onganigham. Eghtɨ kɨ me damightɨ me ian aregham. 
\v 28 Egh kɨ gumazibagh ivir apariba amadaghtɨ da ian faragh mangɨ Hivia, Kenania ko Hitia givi me batuegham. 
\v 29 Kɨ azenir vamɨran me batueghan kogham. Kɨ kamaghɨn damightɨ, nguazim pura ikɨtɨ asɨzir atiaba avɨrasemegh an ikɨ, ia gasɨghasɨgham. 
\v 30 Kɨ ian apaniba nɨmɨra nɨmɨra me batogh mangɨ, dughiar ia avɨrasemeghamim, ia nguazir kam bar a inigham. 
\v 31 Eghtɨ kɨ ian mɨtaghniaba arɨghtɨ ian nguazimɨn mɨtaghniam, Akaban Dɨpamɨn boroghɨn itir Ongarir Aghevimɨn ikegh mangɨ, Mediterenianɨn Ongarir Ekiamɨn tugham. Egh gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn ikegh mangɨ, Yufretisɨn Fanemɨn tugham. Egh kɨ gavgavim ia danɨngtɨ nguazir kamɨn itir gumazamiziba, ia me gafiragham. Eghtɨ ia kantrin kamɨn aven mangɨ, me batueghtɨ me mangam. 
\v 32 Ia me ko akar dɨkɨrɨzir gavgavitam damuan markɨ, egh uaghan men aseba ko akar dɨkɨrɨzir gavgavitam damuan kogham. 
\v 33 Egh ia me ateghtɨ, me ian kantrin ikian markɨ. Puvatɨghtɨ me ia damightɨ ia arazir kuram na damigham. Egh ia men asebar ziaba feghtɨ, arazir kam azuazimɨn mɨn ia mɨsueghtɨ ia irɨ bar gevegham.”
\c 24
\s Ikiavɨra Itir God,  // Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim  // Israelia ko a gami
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Kɨ kamaghsua, Nɨ, Aron, Nadap, Abihu, ko Israelian gumazir 70plan gumazir dapaniba, ia mɨghsɨamɨn anang na bagh izɨ. Egh ia tong saghon ikɨva, tevimning apɨrigh guam nguazimɨn anebɨragh nan ziam fɨ. 
\v 2 Eghtɨ Moses uabɨra, Ikiavɨra Itir God bagh izɨ. Gumazir dapanir igharaziba nan boroghɨn izan markɨ. Eghtɨ gumazamiziba Moses ko anangan kogham.”
\p
\v 3 Ezɨ Moses ghua Ikiavɨra Itir Godɨn mɨgɨrɨgɨaba ko arazir e gɨn mangɨ damuamiba, bar gumazamizibav mɨkeme. Ezɨ me oregha bar kamaghɨn mɨgei, “Bizir Ikiavɨra Itir God damuasa e mɨkemeziba bar, e dar amuam.”
\p
\v 4 Egha Moses Ikiavɨra Itir Godɨn akaba akɨnafarir mamɨn bar a da osiri. Egha amɨmzaraghan a dɨkavigha ofa gamir dakozim mɨghsɨamɨn apɨnimɨn a gami. Egha ofa gamir dakozir kamɨn boroghɨn, a 12plan dagɨar ruariba ase, da Israelian 12plan anababar ababanim gami. 
\v 5 Egha a Israelian gumazir igiar maba amadazɨ, me ghua ofaba Ikiavɨra Itir God ganɨdi. Ezɨ ofan maba, da asɨzir me avimɨn tuazɨ bar isigha mɨghɨriziba, ezɨ maba da bulmakaun apurir igiaba, gumazamiziba God ko navir vamɨran ikiasava amir ofaba. 
\v 6 Ezɨ me a gamigha gɨvazɨma, Moses bulmakaubar ghuziba inigha, ghuziba tuiragha maba isa itarir ekiabagh arɨsi. Egha ghuzir nar ikiavɨra itiba an ada isa ofa gamir dakozimɨn da kavamadi. 
\v 7 Egha an akɨnafarir Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim aven itim, inigha gumazamiziba bagha a dɨbori. Ezɨ me a baregha, me bar kamaghɨn mɨgei, “Bizir Ikiavɨra Itir God e mɨkemeziba, e bar dar amuam.”
\p
\v 8 \x - \xo 24:8 \xo*\xt Matyu 26:28; Mak 14:24; Luk 22:20; 1 Korin 11:25; Hibru 9:19-20; 10:29\xt*\x*Egha Moses ghuzim inigha, gumazamizibagh isɨn a kavamadi. Egha kamaghɨn me mɨgei, “Ghuzir kamra, Ikiavɨra Itir God, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam, ia koma a gami, ezɨ ghuzir kam gavgavim a ganɨdi. Ezɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam, arazir God ia ganɨngiziba, a dagh isɨn tu.”
\p
\v 9 Egha gɨn Moses, Aron, Nadap, Abihu, ko Israelian gumazir dapanir 70pla, me mɨghsɨamɨn ghuavanadi. 
\v 10 Egha me Israelian Godɨn gari. Ezɨ an dagarimningɨn apengan bluplan bizir ekiam ikia dagɨar azuarimɨn mɨn gara, egha overiam taghtazi moghɨn angazangari. 
\v 11 Guizbangɨra, me Godɨn gari, ezɨ a me gasɨghasɨghizir puvatɨ. Ezɨ dughiar kam me danganir kamɨn ikia uari inigha apiagha dagheba ko dɨpaba api.
\s Moses Sainain Mɨghsɨamɨn ghuavanabo
\p
\v 12 Ezɨ gɨn Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ na bagh mɨghsɨamɨn anangɨva, nan boroghɨn tugh. Kɨ Osirizir Arazir maba ko, Akar Gavgaviba isa dagɨar akuamningɨn da osiri. Kɨ kamaghsua, nɨ Osirizir Arazir kaba gumazamizibagh eghan men sure damu, kamaghɨn kɨ dagɨar akuar kamning nɨ danɨngam.”
\p
\v 13 Ezɨ Moses uan ingangarir gumazim Josua ko uaning akɨrigha, Moses Godɨn mɨghsɨamɨn ghuavanadi. 
\v 14 Moses faragha Israelian gumazir dapaniba kamaghɨn me mɨgei, “Ia kaghɨra dapiagh ikɨ, egh ga mɨzuam ikɨtɨ, ga uamategh izam. Aron ko Hur ia ko ikiam. Gumazitaba osɨmtɨziba gumazir igharazibar ikɨva, aning bagh mangɨtɨ, aning da akɨram.”
\p
\v 15 Ezɨ Moses mɨkemegha gɨvagha, Sainain Mɨghsɨamɨn ghuavanadi. Ezɨ ghuariar ekiam mɨghsɨam avara. 
\v 16-17 Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarim mɨghsɨamɨn izaghiri. Ezɨ Israelia Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir kamɨn garima, men damazimɨn avir ekiam mɨghsɨam gisɨn isia iti. Ezɨ ghuariam 6plan dughiabar mɨghsɨam avara. Ezɨ namba 7ɨn dughiam, Ikiavɨra Itir God ghuariamɨn tongɨn ikia Mosesɨn dia. 
\v 18 \x - \xo 24:18 \xo*\xt Godɨn Araziba 9:9\xt*\x*Ezɨ Moses ghuariamɨn aven ghugha, mɨghsɨamɨn bar pɨn ghuavanadi. Egha mɨghsɨamɨn ikia ghua 40plan dughiaba ko dɨmagaribar tu.
\c 25
\s Gumazamiziba God bagh Purirpenimɨn ingarsɨ bizibar anɨngam
\r (Ua Me Ini 35:4-9)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, 
\v 2 “Nɨ Israelia mɨkemeghtɨ, me biziba inigh ofan mɨn na danɨng. Gumazamizir uan biziba na danɨngasa naviba dɨkaviba, me da nɨ danɨng. 
\v 3 Eghtɨ nɨ bizir kaba me dama da inigh. Gol, silva, bras ko, 
\v 4 sipsipɨn arɨzibar ingarizir tretɨn bluplaba, pɨghagheviba, agheviba ko, inir ghurghurir aghuariba, ko inir me memen arɨzibar ingariziba ko, 
\v 5 sipsipɨn apurimɨn inir me penɨn aghevimɨn aghuiziba ko, ongarimɨn itir asɨzir ekiabar iniba ko, akasɨn temeba ko, 
\v 6 lambagh arɨgha dagh aboir olivɨn borem ko, pauran mughuriar aghuim zuir me olivɨn borem sara verezir God ua bagha inabazir bizibagh ingem, ko pauran mughuriar aghuim gamiba. 
\v 7 Egh dagɨar pɨzir aghuariba ko, dagɨar aghuir ivezim bar pɨn kozir igharaziba inigh, da ofa gamir gumazibar dapanimɨn korotiar otevir azenan itimɨn kurkegh, egh an forivtarir inir an evarimɨn poroghav itim gituigh. 
\v 8 Egh nɨ gumazamizibav kemeghtɨ, me na bagh Purirpenitamɨn ingarightɨ, kɨ men tongɨn ikiam. 
\v 9 Egh ia Purirpenir kamɨn ingarightɨ, bizir an azenan itiba ko aven ikiamiba bar nedazir kɨ nɨ danɨngamimɨn mɨrara ganam.”
\s Me Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn ingaram
\r (Ua Me Ini 37:1-9)
\p
\v 10 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Nɨ gumazamizibav kemeghtɨ me akasɨn temer araribar Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn ingarightɨ, an ruarim 110 sentimitan tughtɨ, an arozim 66 sentimitan tughtɨ, an tuirivim 66 sentimitan tugh. 
\v 11 Eghtɨ ia golɨn aghuarim isɨ an averiam ko azenimɨn poghɨva a nokegh. Egh golɨn ruari tamɨn Boksiamɨn apɨnimɨn mɨriam bar an poghɨva a ikɨraruigh. 
\v 12 Egh ia Boksiam darugh anetersɨ gol ringɨn 4plan ingarigh, egh a tuivamin suer 4plan boroghɨn gol ringɨn 4pla arigh, egh 4plan suebagh ikegh. Egh pumuning isɨ Boksiamɨn vongɨn aning ikegh, pumuning vongɨn aning ikegh. 
\v 13 Egh ia Boksiam atersɨ akasɨn iter otevir pumuning inigh, egh deragh aning akɨrigh. Egh ia golrama aning poghɨva aning nokegh. 
\v 14 Egh ia Boksiam atersɨ iter otevir kamning isɨ, tam vongɨn an ringning darugh, egh tam vongɨn an ringning darugh. 
\v 15 Eghtɨ iter otevir kamning zurara ringbar ikɨ kamaghɨra ikɨ. Ia aning asian markɨ. 
\v 16 Eghtɨ kɨ gɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim itir dagɨar akuamning isɨ nɨ danightɨ nɨ aning isɨ Boksiamɨn aven aning atɨgh.
\p
\v 17 \x - \xo 25:17 \xo*\xt Hibru 9:5\xt*\x*“Egh ia Boksiamɨn asuam golɨn aghuarimɨn an ingarightɨ, an ruarim 110 sentimitan tughtɨ, an arozim 66 sentimitan tugh. Danganir kam, kar gumazamizibar arazir kuraba gɨn amangamin danganim. 
\v 18 Egh ia golɨn taba inigh, haman dav suegh, egh enselɨn bar gavgavir pumuningɨn nedazimningɨn ingarigh. Eghtɨ enselning Boksiamɨn asuam gisɨn tughɨv ikɨ, tav vongɨn ikɨtɨ, tav vongɨn ikiam. 
\v 19 Eghtɨ tam Boksiamɨn asuamɨn agharir guvimɨn tughtɨ, tam agharir kɨriamɨn tugh. Ia golɨn tam inigh, egh enselɨn bar gavgavir kamningɨn nedazim ko Boksiamɨn asuam danganir kamran dar ingarigh. Eghtɨ da bizir vamɨran mɨn otogham. 
\v 20 Eghtɨ enselɨn bar gavgavir pumuningɨn nedazim arazir kuraba gɨn amadir danganimɨn tughɨv ikiam, eghtɨ aningɨn guamning uaningɨn akuigh aviragh Boksiamɨn gan. Eghtɨ aningɨn avɨzimning kuighirɨgh ikɨ, Boksiamɨn asuam avaragham. 
\v 21 Eghtɨ kɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim itir dagɨar akuar kamning nɨ danightɨ, nɨ aning isɨ Boksiamɨn aven aning atɨgh, egh Boksiamɨn asuam dukuagh. 
\v 22 Eghtɨ kɨ danganir arazir kuraba gɨn amadir kamɨn, enselɨn bar gavgavimningɨn nedazimningɨn tongɨn Boksiamɨn asuam gisɨn nɨ bativam. Egh kɨ uan Akar Gavgaviba nɨ danɨngam. Eghtɨ nɨ nan Akar Gavgaviba Israelia danɨngam.”
\s Me God danɨngamin bret arɨghamin dakozimɨn ingaram
\r (Ua Me Ini 37:10-16)
\p
\v 23 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei, “Ia akasɨn tememɨn dakozir tamɨn ingarigh, eghtɨ an ruarim 88 sentimitan tughtɨ, an arozim 44 sentimitan tugh, eghtɨ an tuirivim 66 sentimitan tugh. 
\v 24-25 Egh ia dakozir kam golɨn aghuarimɨn an poghɨva a nokegh, egh golɨn ruaritamɨn an mɨriamɨn poghɨva bar a ikɨraruigh. Ia golɨn ruarir kam damightɨ a tong fɨgh anabogh, egh dakozimɨn apɨniba bar da inigh, eghtɨ an tuirivim 8 sentimitan tugh. Eghtɨ ia golɨn ruarir kamɨn, an mɨriamɨn golɨn igharazitamɨn an adiarim damigh golɨn ruarir kam bar an poghɨva a ikɨraruigh. 
\v 26-27 Egh ia gol ringɨn 4plan ingarigh dakozimɨn mɨkebabar suebar boroghɨn da ikegh. Eghtɨ 4plan gol ringɨn kaba dakozimɨn apɨnimɨn boroghɨra ikiam. Da akasɨn temer dakozim ateramningɨn suigham. 
\v 28 Egh ia akasɨn iter otevir pumuning isɨ dakozim atersɨ deragh aning akɨrigh, egh golrama aningɨn poghɨva aning nokegh. 
\v 29 Egh ia, ofa damuamin wain fusfughamin itarir ekiaba ko doziba, kapba, ko botolba, ia golɨn aghuimra bizir kabar ingarigh. 
\v 30 \x - \xo 25:30 \xo*\xt Ofa Gami 24:5-8\xt*\x*Egh ia zurara bretɨn na danɨngamim, a isɨ dakozir kam datɨghtɨ, a nan damazimɨn ikɨvɨra ikiam.”
\s Me lamba afamin aghorimɨn ingaram
\r (Ua Me Ini 37:17-24)
\p
\v 31 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia golɨn aghuarim inigh lamɨn aghorimɨn ingarigh. Egh haman golɨn kam mɨsuegh egh lamɨn aghorim asamin mɨngarimɨn ingarigh, egh lambar agharibar ingarighɨva, dar afamin danganibar boroghɨn, akɨmarir tɨghar onamiba ko onezibar ingarigh. Egh biziba bar dar arightɨ da bizir vamɨran mɨn ikiam. 
\v 32 Eghtɨ lamba afamin aghorir kam 6plan aghariba ikɨ, eghtɨ 3pla vongɨn ikɨtɨ, 3pla vongɨn ikɨ. 
\v 33 Eghtɨ lamba afamin aghorir kam, 6plan aghariba vaghvagh akɨmarir 3pla ikɨ, eghtɨ da lamɨn kabar apengan ikiam. Eghtɨ lamɨn aghariba bar kamaghɨra ganam. Eghtɨ akɨmaribar ganganiba amonɨn tememɨn akɨmaribar mɨn ganam. 
\v 34 Eghtɨ lamɨn aghorim uabɨ kamaghɨn ganam, ia akɨmarir 4pla ingarightɨ da amonɨn tememɨn akɨmaribar mɨn, taba tɨghar onamibar mɨn gantɨ, taba onezibar mɨn gan. 
\v 35 Egh agharir pumuning uaningɨn akuizɨ naghɨn ia akɨmarir dafarir muziarir kabar ingarigh. Egh agharir igharaziba uaghan kamaghɨra dar amu. 
\v 36 Egh ia hama inigh golɨn aghuir kam mɨsuegh, egh bizir kabar amightɨ da bizir vamɨran mɨn ikiam. 
\v 37 Egh ia 7plan lambar ingarigh, da isɨ dar agharibar arɨkigh. Egh deravɨra da aseghtɨ, dar angazangarim siragh deragh nan Purirpenimɨn averiam gisiragh. 
\v 38 Egh golɨn aghuariba inigh, egh akamimɨn mɨn avimɨn suizir bizitabar ingarigh egh uaghan itaribar ingarigh. 
\v 39 Ia 35 kilogremɨn golɨn aghuariba inigh, egh lamba afamin aghorim ko, lamba ko, an ingangarir bizir kaba, bar dar ingarigh. 
\v 40 \x - \xo 25:40 \xo*\xt Aposel 7:44; Hibru 8:5\xt*\x*Egh nɨ deraghvɨra dar ganigh, egh nedazir kɨ mɨghsɨar kamɨn nɨn akazimɨn gɨn mangɨva, ia bizir kabar ingarigh.”
\c 26
\s Me Godɨn Purirpenimɨn ingaram
\r (Ua Me Ini 36:8-38)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia na bagh Purirpenir tam 10plan inir ghurghurir aghuibar an ingarigh. Nir kaba ia tretɨn bluplaba ko, pɨghagheviba ko, agheviba inigh enselɨn bar gavgavibar nedaziba isamigh. 
\v 2 Egh 10plan inir kabar ingarightɨ dar oteviba bar voroghɨra mangɨ. Eghtɨ dar ruariba 12 mitan tughtɨ, dar aroziba 2 mitan tugh. 
\v 3 Egh da arueghsɨ, ia 5plan iniba dar akuigh ua da isamigh. Egh 5plan mabar akuigh ua kamaghɨra da isamigh. 
\v 4 Egh bluplan tretɨn rɨghizir kuzir taba, inimning uaningɨn sasuighsɨ aningɨn mɨriamningɨn da isamigh. 
\v 5 Egh 50plan tretɨn irɨghizir kuziba, inir faragha itimɨn mɨriam gituigh, egh 50plan tretɨn irɨghizir kuziba namba 2ɨn inim kamaghɨra da a gituightɨ, dar kuziba voroghɨra ikɨ. 
\v 6 Egh ia 50plan golɨn akezibar ingarightɨ, da inir ruarir kamningɨn kuziba isafuragh da ikeghtɨ, aning Purirpenir vamɨran otogham.
\p
\v 7 “Egh gɨn ia memen arɨzibar inir 11plan ingarightɨ, da Purirpenim avamin inir ekiar vamɨran otogh. 
\v 8 Eghtɨ inir kaba vaghvagh dar ruariba 13 mitan tughtɨ, dar aroziba 2 mitan tugh. Eghtɨ dar ababanim voroghɨra mangɨ. 
\v 9 Egh da arueghsɨ me 5plan iniba uari isafuragh da isamightɨ, da inir ekiar vamɨran otogham. Egh 6pla iniba isafuragh da isamightɨ da inir ekiar vamɨran otogham. Egh namba 2ɨn inir isamizir kam, an namba 6ɨn inir otevir kam an otevim remegh Purirpenimɨn tiam avaragh. 
\v 10 Egh 50plan tretɨn irɨghizir kuziba, inir faragha itimɨn mɨriam gituigh, egh 50pla tretɨn irɨghizir kuziba inir namba 2ɨn mɨriamɨn dagh ituigh. 
\v 11 Egh 50plan brasɨn akezibar ingarigh, egh akeziba isɨ tretɨn irɨghizir kuzir kabar aghuigh, egh inir kamning uaning isafuraghtɨ inir ekiar vamɨra ikiam. 
\v 12 Eghtɨ inir ruarir kamɨn 1 mitan pura itimɨn, ia Purirpenimɨn gɨrakɨrangɨn aneguraghtɨ a magɨrɨ nguazim girɨgh. 
\v 13 Eghtɨ inir Purirpenim avamim, an ruarim, aven itir inimɨn ruarim gafiragh 50 sentimita vong ko vongɨn ikiam. Eghtɨ inir nar pura ikiamim Purirpenir kam bar anevaragh magɨrɨ nguazim girɨgh.
\p
\v 14 “Egh ia Purirpenim avɨsɨ sipsipɨn apuribar inir me penɨn aghevimɨn aghuizimɨn inimɨn ingarigh. Egh a gisɨn darɨghsɨ ongarimɨn asɨzir ekiamɨn inim inimɨn ingarigh.
\p
\v 15 “Egh ia akasɨn temebar Purirpenimɨn bɨrir agharibar ingarigh. 
\v 16 Eghtɨ bɨrir agharibar ruarim 4 mitan tugh, eghtɨ iter otevir agharibagh iniva ghueziba, 66 sentimitan tugh. 
\v 17 Egh ia iter akɨnir pumuning mɨngarimning akɨrigh, egh silvan boksiamning gisɨn aning asaragh. Egh ia Purirpenimɨn bɨrir aghariba bar kamaghɨra dar ingarigh. 
\v 18 Egh ia sautɨn amadaghan Purirpenimɨn 20plan bɨrir agharibar ingarigh. 
\v 19 Egh ia silva inigh 40pla boksiar torir muziariba itibar ingarigh, egh bɨrir aghariba dagh asam. Eghtɨ boksiar pumuning bɨrir agharir vamɨran apebamɨn ikiam, egh bɨrir agharimɨn povim gavgavim a danɨngam. 
\v 20-21 Egh ia kamaghɨra uaghan notɨn amadaghan bɨrir agharibar ingarigh. Egh 20pla bɨrir agharibar ingarigh, egh bɨrir agharibar poviba gavgavim dar anɨngsɨ, ia 40plan silvan boksiabar ingarigh. Egh silvan boksiar pumuning gisɨn bɨrir aghariba vaghvagh da asɨ. 
\v 22 Egh 6plan bɨrir aghariba Purirpenimɨn gɨrakɨrangɨn aruem ghuaghiri naghɨn dar ingarigh, 
\v 23 egh bɨrir agharir pumuning Purirpenimɨn gɨrakɨrangɨn itir mɨkebamningɨn ingarigh. 
\v 24 Eghtɨ mɨkebamningɨn itir bɨrir agharimning vɨn uaningɨn akuigh mavanang bar pɨn otogh. Egh bɨrir agharir kamning uaning inigh ghuanang ringɨn vamɨran aven mangɨ voroghɨra ikɨ. Egh mɨkebar igharazim kamaghɨra a damu. 
\v 25 Eghtɨ gɨrakɨrangɨn 8plan bɨrir aghariba ikiam, eghtɨ 16plan silvan boksiaba da bɨrir agharibar povibar suigham, eghtɨ boksiar pumuning, bɨrir aghariba vaghvagh dar tuivam.
\p
\v 26 “Egh ia akasɨn temer ruariba inigh, egh dar ighuvir ruaribar ingarigh. Egh notɨn itir bɨrir aghariba bagh 5plan ighuvibar ingarigh. 
\v 27 Egh sautɨn itir bɨrir aghariba bagh 5plan ighuvibar ingarigh, egh aruem uaghiri naghɨn itir bɨrir aghariba bagh 5plan ighuvibar ingarigh. 
\v 28-29 Egh ia ringbar ingarigh vaghvagh bɨrir agharibar tongɨra dar arɨkigh, egh gɨn ighuvir ruarir kaba isɨ ringbar aghu mangɨ, Purirpenimɨn mɨkebar mamɨn ikegh mangɨ mamɨn tugh. Egh ia bɨrir aghariba ko ringba ko ighuvir ruariba, golra bar da nokegh. 
\v 30 Egh ia gɨn Purirpenir kam asaraghtɨ, a nedazir kɨ mɨghsɨamɨn nɨn akazimɨn mɨrara ganam.
\p
\v 31 “Egh ia inir aghuarir ekiatamɨn ingarigh, egh Purirpenimɨn aven aneguragh. Ia inir kam, tretɨn blupla ko, pɨghaghevim ko aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizimɨn a isamigh. Egh ia deraghvɨra enselɨn bar gavgavibar nedazibar arɨgh da isamigh. 
\v 32 Egh ia akasɨn temeba inigh, inir ekiar kam gusɨ 4plan dɨpenir akɨnibar ingarigh. Egh dɨpenir akɨnir kaba golɨn dar poghɨva da nokegh. Egh golɨn akeziba ingarigh nir kamɨn suighsɨ dɨpenir akɨnibar dar arɨkigh. Egh 4plan silvan boksiabar ingarigh, egh dɨpenir akɨnir kaba boksiabagh asegh. 
\v 33 \x - \xo 26:33 \xo*\xt Hibru 6:19; 9:3-5\xt*\x*Egh inir kam inigh dɨpenir akɨnibar itir akezibar guightɨ, nir kam, a Purirpenim avarazir nir ekiar uaning sasuirazɨ naghɨn apengan ikɨ. Egh dagɨar akuar Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim itimningɨn Boksiam, inir kamɨn gɨrakɨrangɨn aven anetɨgh. Eghtɨ inir kam Purirpenimɨn aven, dɨvazimɨn mɨn Anogoroghezir Danganim ko, Bar Anogoroghezir Danganim abigh ikiam. 
\v 34 Egh golɨn asuam inigh mangɨ danganir Bar Anogoroghezir Danganimɨn Boksiam dukuagh. Eghtɨ Boksiamɨn asuar kam, kar arazir kuraba gɨn amangamin danganim. 
\v 35 Egh ia bretba arɨghamin dakozim isɨ notɨn amadaghan Purirpenimɨn aven inimɨn boroghɨn anetɨgh. Egh lamba afamin aghorim isɨ sautɨn amadaghan inimɨn boroghɨn anesaragh.
\p
\v 36 “Egh ia Purirpenimɨn tiar akamɨn gusɨ, inir ghurghurir aghuitamɨn ingarigh, tiar akamɨn a guraghtɨ a tiar akamɨn mɨn ikɨ. Ia tretɨn sipsipɨn arɨzibar ingarizir blupla ko, pɨghaghevim ko, aghevimɨn an kurkegh da isamigh. 
\v 37 Egh akasɨn temeba inigh tiar akam bagh 5plan dɨpenir akɨnibar ingarigh, egh golɨn dar poghɨva da nokegh. Egh 5plan brasɨn boksiar toriba itibar ingarigh egh dɨpenir akɨniba dagh asam. Egh inir kam agusɨ golɨn akeziba isɨ dɨpenir akɨnibagh ikegh, egh inir kam guragh.”
\c 27
\s Me asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozimɨn ingaram
\r (Ua Me Ini 38:1-7)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia akasɨn temeba inigh, egh asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozimɨn ingarigh. Eghtɨ an arozim ko an ruarimɨn ababanim, aning vɨrara 2 mita, 20 sentimitan tugh. Eghtɨ an tuirivimɨn ababanim 1 mita 30 sentimitan tugh. 
\v 2 Temer akasɨn ofa gamir dakozimɨn ingarizimra, ia bulmakaun kombar mɨn garir bizibar ingarightɨ, da ofa gamir dakozimɨn mɨkebabar vaghvagh dar ikɨ, egh ofa gamir dakozim brasɨn an poghɨva a nokegh. 
\v 3 Ofan dakozimɨn ofan ingangarim damusɨ ia bizir kabar ingar, savolɨn muziariba, itarir ekiaba, pokba, ko avim ateramin itariba, ko averenim iniamin itaribar ingarigh. Bizir kaba bar ia brasɨn dar ingarigh. 
\v 4-5 Egh ia bras uaia inigh abizimɨn mɨn garir bizimɨn ingarigh. Egh ofa gamir dakozimɨn aven anetɨgh. Egh ia brasɨn ringɨn 4plan ingarigh. Egh da isɨ ofa gamir dakozimɨn abizimɨn mɨkebabar arɨkigh. Egh brasɨn ruaritam inigh ofa gamir dakozimɨn averiamɨn tongɨram anetɨgh a ikɨraruigh. Egh uaia brasɨn abizimɨn mɨriaba isɨ, brasɨn ruarir kamɨn apengan aneguragh. Eghtɨ abizimɨn mɨn ganamin bizir kam, ofa gamir dakozimɨn averiamɨn tongɨra daperagham. 
\v 6 Egh ia akasɨn iter otevir pumuning inigh, egh aning akɨrigh brasɨn aning poghɨva aning nokegh. 
\v 7 Egh ia ofa gamir dakozim atersɨ akasɨn temer kamning isɨ ringɨn an mɨriamningɨn itibar aghuigh. 
\v 8 Ia temer arariba inigh ofa gamir dakozim boksiamɨn mɨn an ingarigh, egh boksiamɨn dɨkɨnimɨn ingaran markɨ. Ia aneteghtɨ an dɨkɨnim pura torim ikɨ. Ia nedazir kɨ mɨghsɨamɨn nɨn akazimɨn mɨrarama an ingarigh.”
\s Me Godɨn Purirpenimɨn  // dɨvazim avɨnam
\r (Ua Me Ini 38:9-20)
\p
\v 9 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia inir ghurghurir aghuimɨn ingarigh, Purirpenim avɨnsɨ dɨvazir azenan itimɨn ingarigh. Ia inir ruarir kam sautɨn amadaghan itir dɨvazim bagh an ingarightɨ, a 44 mitan tugh. 
\v 10 Egh ia inir kam gusɨ, 20plan dɨpenir akɨniba brasɨn dar ingarigh, egh dɨpenir akɨnir kaba isɨ 20plan brasɨn boksiabagh asegh. Egh inir kam guamin akeziba ko dɨvazimɨn agharir ighuviba silvan dar ingarigh. 
\v 11 Egh kamaghɨra notɨn amadaghan itir dɨvazimɨn ingarigh. 
\v 12 Egh dɨvazir aruem ghuaghiri naghɨn itim, ia inir ruarir tamɨn ingarightɨ, a 22 mitan tugh. Egh 10plan dɨpenir akɨniba ko, 10plan brasɨn boksiar dɨpenir akɨniba asamibar ingarigh. 
\v 13 Eghtɨ dɨvazir aruem anadi naghɨn itim, an ababanim 22 mitan tugh. Eghtɨ dɨvazir kam tiar akam an ikiam. 
\v 14-15 Tiar akamɨn mɨriamningɨn ia dɨpenir akɨniba asɨsɨ brasɨn boksiabar ingarigh. 3pla vongɨn ikɨtɨ 3pla vongɨn ikɨ. Brasɨn boksiabagh asɨsɨ, ia dɨpenir akɨnibar ingarigh. 3pla vongɨn da asegh, egh 3pla vongɨn da asegh. Egh tiar akamningɨn mɨriamningɨn gusɨ nir pumuningɨn ingarigh. Aningɨn arozimning vɨrara 6 mita 60 sentimitan tugh. 
\v 16 Egh dɨvazimɨn tiar akam bagh ia inir ghurghurir aghuaritam, tretɨn blupla ko, pɨghaghevim, ko aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingariziba isamɨva an kurkeghtɨ, a dɨvazimɨn tiar akam avam. Eghtɨ an arozim 9 mitan tugh. Egh ia 4plan dɨpenir akɨniba isɨ 4plan brasɨn boksiabagh asegh, egh inir kam isɨ dɨpenir akɨnir kabar da guigh. 
\v 17 Ingangarim kamaghɨn mangam: ia silvan agharir ighuvir kabar ingarigh, dɨvazir kamɨn dɨpenir akɨnibar pueghtɨ da bar uarir suikigh. Egh silvan akezibar ingarigh egh dɨpenir akɨnibar arightɨ da silvan agharir ighuvibar suigham. Egh bras inigh dɨpenir akɨniba asamin boksiabar ingarigh. 
\v 18 Eghtɨ dɨvazir kam, an ruarim 44 mitan tughtɨ an arozim 22 mitan tugh, eghtɨ an tuirivim 2 mita 20 sentimitan tugh. Ia inir ghurghurir aghuarir tam inigh dɨvazir kamɨn ingarigh. Egh ia bras taba inigh dɨvazimɨn dɨpenir akɨnibagh asamin boksiabar ingarigh. 
\v 19 Ia brasra inigh Purirpenimɨn ingangaribar amuamin bizibar ingarigh. Egh Purirpenim gavgavim a danɨngamin afughafughamiba ko an dɨvazim gavgavim a danɨngamin afughafughamiba, uaghan brasɨn dar ingarigh.”
\s Lamba deragh dar ganamin arazim
\r (Ofa Gami 24:1-4)
\p
\v 20 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ Israelian gumazamizibav kemeghtɨ me olivɨn borer aghuariba inigh izɨtɨ, lamɨn kabagh isɨ ikɨ mamaghɨra ikiam. 
\v 21 Eghtɨ Aron uan otariba ko lamɨn kaba inigh, na bativamin Purirpenimɨn aven mangɨ. Egh Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam modozir inimɨn azenan dar arɨkigh. Egh dughiabar zurara me borem lambar arɨgh, eghtɨ da danganir kɨ Ikiavɨra Itir God itimɨn, guaratɨzibar isi mangɨ mɨzarazibar otiv. Egh ia Israelia, uan borir gɨn otivamiba ko, arazir kɨ damuasa ia mɨkemezir kamɨn suiragh gavgavigh ikɨ mamaghɨra ikɨ.”
\c 28
\s Me ofa gamir gumaziba  // kurkamin adiaribar ingaram
\r (Ua Me Ini 39:1-7)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God mɨgɨavɨra ikia kamaghɨn mɨgei, “Moses nɨ uamategh mangɨgh egh dughiar kamɨn uan avebam Aron ko an otarir kaba, Nadap, Abihu, Eleasar, ko Itamar, men diaghtɨ me izɨ. Egh nɨ Israelian tongɨn me amɨsevegh me damightɨ me nan ofa gamir gumazibar mɨn ikɨ nan ingangaribar amu. 
\v 2 Egh Aron bagh, ofa gamir gumazimɨn korotiar aghuarimɨn ingarigh, egh an kurkeghtɨ, an ganganim igharagh otogh, egh Israelian damazimɨn ziar ekiam ikiam. 
\v 3 Kɨ kamaghɨn ifonge, Aron, nan ofa gamir gumazimɨn otogh, nan ingangarim damuam. Kamaghɨn, nɨ gumazir kɨ korotiaba ko bizir igharazibar ingaramin fofozim me ganɨngizibar diagh me mɨkemeghtɨ, me Aron darugh nan ofa damuamin korotiamɨn ingarigh. 
\v 4 Egh me mɨkemeghtɨ me forivtarir nir an evarimɨn poroghav itimɨn ingarigh, korotiar otevir azenan itimɨn ingarigh, korotiar ruarir azenan itimɨn ingarigh, korotiar ruarir aven itir me tretbar kurkezimɨn ingarigh, inir dapanir asuar ruarimɨn ingarigh, egh inir ruarir ivariamɨn ikezimɨn ingarigh. Me Aron uan otariba ko me bagh, ofa gamir gumazibar korotiar aghuariba isamigh, eghtɨ me ofa gamir gumazibar mɨn nan ingangarim damuam. 
\v 5 Egh ingangarir gumaziba tretɨn blupla, ko pɨghaghevim, ko tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizim, ko gol tret, ko inir ghurghurir aghuariba inigh korotiar kabar ingar. 
\v 6 Egh me korotiar otevir azenan itimɨn ingarsɨ, tretɨn blupla, pɨghaghevim ko, tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizim ko, gol tret ko inir ghurghurir aghuir kam kurkazir aghuibar a isamigh. 
\v 7 Egh inir sazir pumuning korotiamɨn suighsɨ a gisɨn aning isamightɨ, aning dɨpɨzimning gisɨn anang mangɨ akɨrimɨn inir otevir vongɨn itimɨn suiragh. 
\v 8 Egh me gol tret, ko tretɨn blupla, pɨghaghevim, tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzibar ingarizim ko inir ghurghurir aghuarim inigh, egh inir ivariam gikamim adiarir aghuariba a darɨgh an ingarigh. Egh inir ivariam gikamim isɨ korotiar otevir azenan itir kamɨn mɨriamɨn porogh a isamigh, eghtɨ bizir pumuning datɨrɨghɨn bizir vamɨran mɨn ikiam. 
\v 9 Egh dagɨar pɨzir aghuarir pumuning inigh, egh Jekopɨn otarir 12plan ziaba aningɨn dar ghorɨva da osirigh. 
\v 10 Ia kamaghɨn damu, otarir ivariamɨn ziam faragh anetɨgh mangɨ namba 12ɨn otarimɨn tugh. Egh 6plan ziaba isɨ dagɨar tam darɨgh, egh 6pla isɨ dagɨar igharazim datɨgh. 
\v 11 Nɨ ingangarir kam isɨ gumazir dagɨaba aghoramin fofozim itim danɨngigh, eghtɨ a Jekopɨn otaribar ziaba isɨ dagɨar kamningɨn dar ghoregh. Egh ia dagɨamningɨn suighsɨ golɨn kurkazir pumuningɨn ingarigh. 
\v 12 Egh dagɨar kamning isɨ korotiar otevir azenan itimɨn dɨpɨzimningɨn itir inir sazimning gisɨn aning isamigh, eghtɨ aning Israelɨn 12plan anababar ababanimɨn mɨn ikiam. Eghtɨ Aron uan dɨpɨzimningɨn men ziaba atertɨ, kɨ Ikiavɨra Itir God dar gan uan gumazamiziba zurara me gɨnɨghnɨghvɨra ikiam. 
\v 13-14 Ia dagɨamningɨn suighamin golɨn kurkazir kamningɨn ingarigh. Egh golɨn aghuarim inigh tretɨn mɨn ikarɨzibagh irighɨva, egh da isɨ da nuavigh golɨn benir pumuningɨn ingarigh. Egh benir kamning inigh dagɨamning suighamin golɨn kurkazir kamningɨn porogh.”
\s Ofa gamir gumazibar dapanimɨn evarimɨn poghsɨ forivtarir inimɨn ingarigh
\r (Ua Me Ini 29:8-21)
\p
\v 15 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia ofa gamir gumazibar dapanimɨn evarim gikɨsɨ forivtarir initamɨn ingarigh. Kar Godɨn ifongiam gɨfofoghamin bizim. Egh ia kamaghɨra korotiar otevir azenimɨn itimɨn ingarizimɨn mɨrara, gol tret, ko tretɨn blupla, pɨghaghevim, ko tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzibar ingarizim ko inir ghurghurir aghuarim inigh, egh forivtarir inir muziarir kam bar deragh an ingarigh, egh kamaghɨrama an kurkegh. 
\v 16 Ia forivtarir inir muziarir kamɨn ingarightɨ, an inimɨn ruarim 44 sentimitan tughtɨ an arozim 22 sentimitan tugh. Egh deraghvɨra tongɨra a remeghtɨ, a forivtarimɨn mɨn otoghtɨ, an otevibar ababaniba voroghɨra mangɨ. 
\v 17-21 Egh ia 12plan dagɨar ivezim bar pɨn koziba isɨ, dagɨar kaba bar da vaghvagh Jekopɨn otaribar ziaba osirigh, eghtɨ dagɨaba vaghvagh an anababar ababanimɨn mɨn ikiam. Ia golɨn taba inigh dagɨabar suizir golɨn kurkazibar ingarigh, egha dagɨaba vaghvagh da afegh egh forivtarir inimɨn azenan da ikegh. Egh ia dagɨar kaba isɨ, 4plan abiar ruaribar forivtarir inir kamɨn azenan da ikegh. Egh faragha itir abiamɨn dagɨar me kamaghɨn dɨboriba, rubi, topas, ko ganet, da ikegh. Egh abiar an gɨrara itimɨn dagɨar emeral, sapaia, ko daimon ikegh. Egh abiar mɨkezimɨn, dagɨar terkois, aget, ko ametisɨn dagɨaba ikegh. Egh namba 4ɨn abiamɨn, berilɨn dagɨam ko, dagɨar pɨzir aghuarim ko jaspan dagɨam ikegh.
\p
\v 22 “Egh ia golɨn aghuarim inigh egh tretɨn mɨn ikarɨzibagh irigh da nuavigh egh benir pumuningɨn ingarigh, eghtɨ aning forivtarir inir evarimɨn guraghav itimɨn suigham. 
\v 23-24 Egh gol ringɨn pumuningɨn ingarigh, egh aning isɨ evarimɨn ikiamin forivtarir inimɨn mɨkebar pɨn itimningɨn aning ikegh. Egh golɨn benimning isɨ, aningɨn otevimning, forivtarir inimɨn itir gol ringɨn kamning gikegh. 
\v 25 Ia golɨn benir otevir igharazimning isɨ, dɨpɨzimningɨn itir dagɨamningɨn suizir golɨn kurkazimning gikegh. Egh tuavir kamɨn forivtarir nir kam isɨ, korotiar otevir azenan itim gikegh. 
\v 26 Egh ia ua gol ringɨn pumuningɨn ingarigh, egh aning isɨ evarimɨn itir forivtarir inir otevimɨn mɨkebamningɨn vɨn aning ikegh. Ringɨn kamning datɨrɨghɨn korotiar otevir azenan itimɨn boroghɨn ikiam. 
\v 27 Egh ia gol ringɨn pumuning uam aningɨn ingarigh, egh aning isɨ korotiar otevir ivariamɨn amadaghan itimɨn, azenan aning porogh aning isamigh. Egh aning ikeghtɨ, aningɨn otevimning dɨpɨzimningɨn ikegha izighirɨ inir ruarir ivariam gikezimɨn tugh. Egh ivariam gikezir inir me deraghavɨra kurkezir kam an boroghɨn, gol ringning isamigh. 
\v 28 Egh benir sazir blupla inigh, evarimɨn ikiamin forivtarir inimɨn ringning isɨ, korotiar otevir azenan itimɨn ringning gikegh, eghtɨ evarimɨn itir forivtarir inim, korotiar otevir azenan itimɨn suiragh gavgavightɨ, evarimɨn ikiamin forivtarir inim ighuamangan kogham.
\p
\v 29 “Egh Aron Anogoroghezir Danganir kamɨn aven mangamin dughiar kamɨn, a forivtarir inir Israelian ovavibar ziaba aven itim inigh uan evarimɨn boroghɨn uan evarim gikegh. Kar Godɨn ifongiam gɨfoghamin bizim. Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn ganigh, egh kɨ uan gumazamiziba zurara me gɨnɨghnɨgham. 
\v 30 \x - \xo 28:30 \xo*\xt Dɨboboniba 27:21; Godɨn Araziba 33:8; Esra 2:63; Nehemia 7:65\xt*\x*Egh dagɨar Godɨn ifongiam gɨfofoghamin kamning isɨ, forivtarir inir an evarimɨn itim darugh, eghtɨ aning an evarim gisɨrara ikiam. Eghtɨ Aron Anogoroghezir Danganimɨn mangɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn tuivsɨ, a dagɨar kamning inigh aning sara mangɨ. Egh Israelia Godɨn ifongiam gɨfoghsɨ, Aron dagɨar kamning uan forivtarir inim darugh, uan evarim gisɨrara aning ater Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn tuivam.”
\s Me ofa gamir gumaziba bagh  // korotiar igharazitabar ingaram
\r (Ua Me Ini 39:22-31)
\p
\v 31 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia korotiar ruarir azenan itimɨn ingarightɨ a korotiar otevir azenan itimɨn apengan ikiam. Ia inir bluplan kɨnir, me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizimɨn an ingarigh. 
\v 32 Egh ia korotiar kam torim a datɨgh, eghtɨ ofa gamir gumazim uan dapanim aghuam. Egh inir avɨzir muziarir tam isɨ torir kam mɨdorozir korotiam isamizɨ moghɨn a ighuigh a isamigh, eghtɨ an torimɨn apɨniba gavgavightɨ torim bigh ekevegh mangan kogham. 
\v 33-34 Egh ia tretɨn blupla ko pɨghaghevim ko tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn irɨghizim inigh, egh iter pomigranetɨn ovɨzibar mɨn bizitaba isamigh. Egh ofa gamir gumazibar dapanimɨn korotiar ruarir azenan itimɨn vɨn bizir kaba isamigh egh golɨn ingarizir beloba vaghvagh pomigranetɨn ovɨzibar tizibar da isamightɨ, da ituighɨv ikiam. 
\v 35 Eghtɨ Aron korotiar kam arugh ofa gamir gumazimɨn ingangarim damuam. Egh a, kɨ Ikiavɨra Itir God, nan damazimɨn boroghɨn Anogoroghezir Danganimɨn aven izegh egh uam azenan mangamin dughiam, gumazamiziba belobar ararem baragham. A kamaghɨn damighan kogh, egh aremegham.
\p
\v 36 “Egh ia golɨn akuar aghuaritam inigh, medelɨn tamɨn ingarigh, egh akam kamaghɨn a gisɨn an osirigh, ‘Kar Ikiavɨra Itir Godɨn Gumazimra.’ 
\v 37 Egh ia bluplan benim inigh gol medelɨn kam nir dapanir asuar ruarimɨn guam gitusɨ an ingarigh, eghtɨ an ofa gamir gumazibar dapanir asuamɨn guam gitoroghɨv ikɨ. 
\v 38 Aron zurara inir dapanir asuar medel itir kam uan dapanim darɨgh. Eghtɨ kamaghɨn kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ofan Israelia na ganɨdiba kɨ da inisɨ ifuegham. Egh me ofa gamir arazitaba pueghtɨ, Aron men arazir kurabar osɨmtɨzim ateram.
\p
\v 39 “Egh ia tretɨn ghurghurir aghuariba inigh, egh korotiar ruarir aven itimɨn ingarigh, egh tretbar kurkazimɨn an ingarigh. Egh Aronɨn dapanim darɨghsɨ inir ghurghurir aghuarim inigh, egh inir dapanir asuar ruarimɨn ingarigh. Egh inir ghurghurir aghuarim inigh inir ruarir ivariam gitim an ingarigh, egh kurkazir aghuibar an ingarigh.
\p
\v 40 “Egh ia Aronɨn otariba bagh korotiar ruarir aven itiba ko inir ruarir ivariamɨn ikeziba ko inir dapanir asuar otevibar ingarigh. Eghtɨ me deraghvɨra kurkeghtɨ men ganganim igharagh otogh gumazamizibar damazibar ziar ekiaba ikiam. 
\v 41 Eghtɨ Moses, nɨ korotiar kaba isɨ uan avebam Aron uan otariba ko me daghuam. Egh olivɨn borem me gingegh, egh me amɨseveghtɨ me ofa gamir gumazibar otogh, egh nan ingangarim damuam. 
\v 42 Egh me bagh inir aghuarim inigh, egh me bagh trausiziar oteviba isamightɨ me korotiar ruarimɨn apengan dar aghuightɨ, men mɨkarzir mogomebar iniba azenan otivan kogham. 
\v 43 Eghtɨ Aron uan otariba ko, me Anogoroghezir Danganimɨn aven ofa gamir gumazimɨn ingangarim damusɨ, ofa gamir dakozimɨn boroghɨn mangɨva, me trausiziar kabar aghuigh, egh dughiar igharazibar me na bativamin Purirpenimɨn aven mangɨsɨ me kamaghɨra damuam. Egh me kamaghɨn damighan kogh me osɨmtɨzim ikɨtɨ, kɨ me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregham. Eghtɨ Aron uan igiar borir gɨn otivamiba ko, me zurazurara Akar Gavgavir kɨ damuasa me mɨkemezibar gɨn mangam.”
\c 29
\s Ofa gamir gumaziba mɨsevir arazim
\r (Ofa Gami 8:1-36)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Kɨ datɨrɨkɨn Aron uan otariba ko bizir nɨ me damuamim nɨ mɨkɨmasa, nɨ me amɨseveghtɨ me nan ofa gamir gumazibar otivsɨ, bizitam gasɨghasɨghizir puvatɨzir bulmakaun apurir igiatam ko sipsipɨn apurir tamning inigh. 
\v 2 Egh witɨn plauan bar derazitaba inigh, egh yis isɨ plaua darɨghan markɨ. Egh plauan kaba inigh bretɨn ingarigh. Egh plauan taba ua da inigh olivɨn borem sara da veregh bretɨn ingarigh. Egh plauan taba inigh bisketbar ingarigh olivɨn borem dar aghuigh. 
\v 3 Egh bretɨn kam ko bisketba isɨ akɨram daghuigh, egh nɨ ofa damuamin dughiamɨn nɨ bulmakaun apurim ko sipsipɨn apurir pumuning sara na danɨng.
\p
\v 4 “Egh nɨ Aron uan otariba ko me inigh na bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn izɨ, egh dɨpamɨn me ruegh. 
\v 5 Nɨ me ruegh gɨvagh, egh ofa gamir gumazimɨn korotiar kaba isɨ Aron daghuigh: korotiar ruarir aven itim, korotiar ruarir azenan itim, korotiar otevir azenimɨn itim, ko evarimɨn itir forivtarir inim, ko inir ruarir ivariam gitim, a gikegh. 
\v 6 Egh inir dapanir asuar ruarim an dapanim gighuigh. Egh gol medel isɨ an inir dapanir asuar ruarim a gitorogh. Medelɨn kam, akar kam an ikiam, ‘Kar Ikiavɨra Itir Godɨn Gumazimra.’ 
\v 7 Nɨ gumaziba amɨsevi me ofa gamir gumazibar otivir olivɨn borem, an dapanim gingɨva anemɨsefegh.
\p
\v 8-9 “Egh nɨ Aron amɨsevegh gɨvagh, egh an otariba inigh izɨ korotiar ruarir aven azuiba me daghuigh, egh inir ruariba men ivariabagh ikegh, egh inir dapanir asuar oteviba men dapanibagh ikegh. Egh nɨ kamaghɨn damigh Aron uan otariba ko me amɨseveghtɨ, me ofa gamir gumazibar otivigham. Eghtɨ, gumazir kaba uan ovavir boriba ko zurara ofa gamir gumazibar ingangarim damu, bizir kɨ damuasa mɨkemezibar amu mamaghɨra ikiam.
\p
\v 10 “Egh nɨ bulmakaun ofa damuamim inigh na bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn izɨtɨ, Aron uan otariba ko dafariba isɨ an dapanim datɨgh. 
\v 11 Eghtɨ nɨ nan damazimɨn, na bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn bulmakaun kam mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 12 Egh nɨ uan dafarir puzimɨn bulmakaun ghuzitaba inigh, egh ofa gamir dakozimɨn mɨkebabar itir bulmakaun kombar mɨn garir biziba bar dar arɨkigh. Egh ghuzir nar itiba bar da inigh ofa gamir dakozimɨn mɨngarimɨn da ingegh. 
\v 13 Egh gɨn muriam avarazir oviba bar da inigh, egh beramɨn akuar aghuarim inigh ovɨzir pumuning ko ovir aningɨn itiba inigh, egh na bagh ofa gami moghɨn ofa gamir dakozimɨn bar da tuegh. 
\v 14 Egh bulmakaun tuzim ko inim ko an muriamɨn aven itir buariba inigh mangɨ gumazamiziba puvatɨzɨ naghɨn azenan da tuegh. Eghtɨ bulmakaun kam a ofa gamir gumazibar arazir kuraba gɨn amangamin ofa.
\p
\v 15 “Egh nɨ sipsipɨn apurir kamningɨn tam ofa bagh a inigh. Eghtɨ Aron uan otariba ko dafariba isɨ sipsipɨn kamɨn dapanim datɨgh. 
\v 16 Eghtɨ nɨ sipsipɨn kam mɨsueghtɨ an aremeghtɨ, nɨ an ghuzim inigh ofa gamir dakozimɨn 4plan mɨriaba bar a kavamangigh. 
\v 17 Egh nɨ sipsipɨn kam aghoraghsuegh, an soroghafariba ko muriam ruegh, asɨzir otevir kaba ko sipsipɨn dapanim sara bar ada isɨ ofa gamir dakozim gisɨn dar arɨkigh. 
\v 18 \x - \xo 29:18 \xo*\xt Efesus 5:2; Filipai 4:18\xt*\x*Egh ofan bar isia mɨghɨrimɨn ofa gamir dakozimɨn bar da tueghtɨ da mɨghɨrigh. Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ avim bar isir ofan kamɨn mughuriar aghuarim bar a gakuegham.
\p
\v 19 “Egh nɨ sipsipɨn namba 2 inightɨ, Aron uan otariba ko uan dafariba isɨ an dapanim gisɨn datɨgh. 
\v 20 Egh nɨ sipsipɨn kam mɨsuegh, an ghuzir muziarim inigh, Aron uan otariba ko, men kuarir guvimɨn itir kuarir amɨraziba, ko men dafarir puzir amebar agharir guvimɨn itiba, ko dagarir puzir amebar suer agharir guvimɨn itiba, ghuzim dar aghuigh. Egh sipsipɨn ghuzir ikiavɨra itim inigh mangɨ ofa gamir dakozimɨn, an 4plan mɨriabar ghuzim kavamangigh. 
\v 21 Egh gɨn nɨ ghuzir ofa gamir dakozimɨn mɨriamɨn itim ko, olivɨn borer ofa gamir gumazim amɨsevim aning veregh, Aron ko an otariba ko men korotiaba sara kavamangigh. Egh nɨ kamaghɨn damightɨ, Aron uan otariba ko men korotiaba, da bar kɨ ua baghavɨra dagh inaba.
\p
\v 22 “Egh nɨ namba 2ɨn sipsipɨn kam aghoregh, an oviba ko an puer ekiar ovim itim ko, ovir muriam avarazim, ko beramɨn akuar aghuarim, ko ovɨzimning ko aningɨn itir oviba, ko agharir guvimɨn itir buaragharim inigh, bar dar ofa damu. Kar ofa gamir gumaziba amɨsevir ofa. 
\v 23 Nɨ uaghan mangɨ nan damazimɨn itir bretɨn yis puvatɨzibar itir akɨramɨn itiba, nɨ bretba vaghvagh kamaghɨn bretba ini: bretɨn me olivɨn boremɨn tuezir tam ko, olivɨn boremɨn tuezir puvatɨzir tam, ko bisketɨn vamɨra. 
\v 24 Egh dagher kaba isɨ Aron uan otariba ko men dafaribar arightɨ, me ofan kam suiragh a fɨ a damutɨ, a Godɨn damazimɨn ighuavamangam. 
\v 25 Eghtɨ nɨ gɨn dagher men dafarimɨn itiba inigh, egh ofan bar isia mɨghɨribagh amir dakozimɨn ofaba tue naghɨn da tueghtɨ avim bar dar isigh. Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ofan mughuriar aghuarir kam bagh bar akuegham.
\p
\v 26 “Egh nɨ sipsipɨn namba 2ɨn kamɨn evarir tuzim uan dafarimɨn an suiragh a fɨ a damutɨ, a Godɨn damazimɨn ighuavamangɨ. Egh nɨ asɨzir kam anemɨ.
\p
\v 27 “Aron ofa gamir gumazimɨn otivsɨ, nɨ sipsipɨn evarir tuzim uan dafarimɨn an suiragh a fegh a damutɨ a nan damazimɨn ighuavamangɨ. Egh Aronɨn otariba bagh sipsipɨn buarakɨrir agharir guvimɨn itim inigh uan dafarimɨn an suiragh a fegh a damutɨ a nan damazimɨn ighuavamangɨ. Arazir kamɨn, nɨ ofa gamir gumazibar ikɨsɨ me amɨsefegh. Egh gɨn ia asɨzir tuzir kam isɨ ofa gamir gumazibar anɨngightɨ, me aneremɨ. 
\v 28 Egh dughiaba Israelia zurara na ko navir vamɨra ikɨsɨ, asɨzir evarimɨn itim ko buaragharim inigh, kɨ Ikiavɨra Itir God na danɨng. Eghtɨ kɨ ofa gamir gumazibar anɨngightɨ, me aneremam. Bizir kɨ damuasa mɨkemezir kam ikɨvɨra ikiam.
\p
\v 29 “Eghtɨ gɨn Aron aremeghtɨ, me an ofa gamir gumazimɨn korotiar aghuarim isɨ an otaribar anɨngigh. Eghtɨ Aronɨn ikɨzimɨn adarazi ofa gamir gumazibar otivsɨ, me korotiar kam arughtɨ, me me amɨsɨva borem me gingam. 
\v 30 Eghtɨ Aronɨn ikɨzimɨn gumazitam an danganim inigh ofa gamir gumazibar dapanimɨn otivsɨ, egh a faragh korotiar kabar aghuigh na bativamin Purirpenimɨn aven mangɨva Anogoroghezir Danganimɨn aven nan ingangarim damu mangɨ 7plan dughiabar tugham.
\p
\v 31 “Dughiar nɨ Aron ko an otariba mɨsɨvamim, nɨ sipsipɨn tuzir nɨ ofa gamizim inigh, na baghavɨra itir Purirpenim avɨnizir dɨvazimɨn aven a isɨ mɨnem darugh anevikigh. 
\v 32 Eghtɨ Aron ko an otariba, sipsipɨn tuzir kam ko bretɨn akɨramɨn ikiavɨra itim inigh, egh na bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn aneremɨ. 
\v 33 Me ofa gamir gumaziba amɨsɨvamin dughiamɨn, me uan arazir kuraba gɨn amangasa ofa gamua tuezir dagher kaba me dar amɨ. Dagher kaba na baghavɨra ikiava bar anogoroke. Kamaghɨn amizɨ, ofa gamir gumazibara dagher kabar amam, eghtɨ gumazamizir kɨniba bar puvatɨgham. 
\v 34 Egh asɨzir tuzitaba ko bretɨn ikɨ mangɨtɨ amɨnim tiraghamba, ia dar aman markɨ. Asɨzir tuzir kamagh amizim na baghavɨra ikia bar anogoroke, kamagh me avimɨn a tuaghtɨ a bar isɨ mɨghɨrigh puvatɨgh.
\p
\v 35 “Egh kɨ nɨ mɨkemezɨ moghɨn, nɨ Aron uan otariba ko me amɨsɨvɨsɨ, ingangarir kam damu mangɨtɨ, namba 7ɨn dughiam otogh. 
\v 36 Dughiabar zurara nɨ arazir kuraba gɨn amangɨsɨ, bulmakaun vamɨran ofan mɨn ofa damu. Eghtɨ ofan kam ofa gamir dakozim damightɨ a nan damazim bar zuegham. Egh olivɨn borem isɨ ofa gamir dakozimɨn a fugh, anemɨseveghtɨ a nan ofa gamir dakozimra ikiam. 
\v 37 Egh nɨ kamaghɨn ofa gamir dakozim damu mangɨ namba 7ɨn dughiamɨn tugh. Eghtɨ ofa gamir dakozim, a bar nan bizim, egh bar anogoregham. Egh gumazitam o bizitam ofa gamir dakozir kam seregham, a uaghan na baghvɨra ikiam.”
\s Dughiaba vaghvagha ofa gamir arazim
\r (Dɨboboniba 28:1-8)
\p
\v 38 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia dughiaba vaghvagh sipsipɨn nguzir azenir vamɨra itir pumuning inigh, egh ofa gamir dakozimɨn dar ofa damu. 
\v 39 Ia mɨzarazimɨn sipsipɨn kamningɨn tam isɨ an ofa damu. Egh bar guaratɨzimɨn, ia tamɨn ofa damu. 
\v 40 Egh ia witɨn ingarizir 1 kilogrem plauan aghuitam inigh, 1 lita olivɨn borem sara aning veregh, egh sipsipɨn faragha ofa gamir kam ko ofa damu. Egh uaghan 1 lita wainɨn dɨpam inigh, ofan mɨn afugh. 
\v 41 Egh ia guaratɨzimɨn sipsipɨn igharazim inigh, an ofa damu. Egh ia mɨzarazimɨn amizir ofan mɨrara ofa damu, egh ia wit tuamin ofa ko, wainɨn dɨpamɨn ofa inigh, ofa damu. Eghtɨ dagher ia ofan mɨn avimɨn tuezɨ mɨghɨrizir kam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ofan kamɨn mughuriam baregh, egh a gifuegh navir aghuim an ikiam. 
\v 42 Eghtɨ ofan bar isia mɨghɨrir kam, ian gɨn otivamin ovavir boriba zurara dughiabar na bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn ofa damu, eghtɨ kɨ an ganam. Eghtɨ kɨ uan gumazamiziba danganir kamɨn ia bativam. Kɨ danganir kamra nɨ ko mɨkɨmam. 
\v 43 Eghtɨ nan angazangarir ekiam ko gavgavim Purirpenimɨn otiv, egh danganir kam damightɨ, a nan danganimɨn mɨn otogham. Eghtɨ kɨ danganir kamɨn Israelian gumazamiziba bativam. 
\v 44 Egh kɨ, na bativamin Purirpenim ko ofa gamir dakozim amɨseveghtɨ, aning nan bizimningɨn mɨn ikiam. Eghtɨ kɨ Aron uan otariba ko me amɨseveghtɨ, me ofa gamir gumazibar mɨn nan ingangarim damuam. 
\v 45 Eghtɨ kɨ Israelia ian tongɨn ikɨ, egh ian Godɨn ikiam. 
\v 46 Eghtɨ ia deraghvɨra fogham, kɨrara kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ian God, egha kɨrara Isipɨn kantrin ia inigha ian akua ize. Ezɨ kamaghɨn kɨ ian tongɨn ikiam. Kɨ Ikiavɨra Itir God, egha kɨ uabɨ kɨ ian God.”
\c 30
\s Me pauran mughuriar aghuim tuamin ofa gamir dakozimɨn ingaram
\r (Ua Me Ini 37:25-28)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn mɨgei, “Ia akasɨn temem inigh ofa gamir dakozir tamɨn ingarigh. Dakozir kam, ia pauran aghuarim tuaghtɨ a mɨgharir mughuriar aghuim otivam. 
\v 2 Eghtɨ ofa gamir dakozimɨn ruarim 45 sentimitan tugh, eghtɨ an arozim an ruarimɨn mɨrara mangɨ 45 sentimitan tugh, eghtɨ an tuirivim 90 sentimitan tugh. Egh temer akasɨn ofa gamir dakozimɨn ingarizimra, ia bulmakaun kombar mɨn garir bizibar ingarightɨ, da ofa gamir dakozimɨn mɨkebaba vaghvagh dar ikɨ. 
\v 3 Egh an 4plan mɨriaba, ko an siriam, ko an komba, ia golɨn aghuarimɨn dar puegh da nokegh. Egh golɨn ruarim isɨ ofa gamir dakozimɨn mɨriabar arɨghɨva dagh ighuigh. 
\v 4 Egh gol ringɨn pumuningɨn ingarigh, tam isɨ vongɨn a ikegh, egh vongɨn tam ikegh. Ia ringɨn kamning isɨ golɨn ruarir an mɨriabar ikeghamimɨn apengan aning ikegh. Ringɨn kamning ofa gamir dakozim atersɨ tememning aning daghuam. 
\v 5 Ia akasɨn iter pumuning inigh ofa gamir dakozim atersɨ aning akɨrigh, egh golɨn aning nokegh. 
\v 6 Egh ofa gamir dakozir kam isɨ, inir ekiar Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam modozimɨn azenan anetɨgh. Boksiar kam gisɨn arazir kuraba gɨn amadir danganim iti. Eghtɨ danganir arazir kuraba gɨn amadir kamɨn, kɨ ia bativam.
\p
\v 7 “Egh zurara mɨzarazibar Aron izɨva lamba akɨrmɨgh, egh dughiar kamra pauran mughuriar aghuim zuim ofa gamir dakozir kamɨn da tu, egh mɨgharir mughuriar aghuim zuim damutɨ an otivam. 
\v 8 Egh a guaratɨzibar lamba akɨrmɨgh, egh pauran mughuriar aghuim zuimɨn ofa damu. Egh ofan kam, kɨ Ikiavɨra Itir God, na bagh a damu, egh zurara gɨn izamin dughiabar kamaghɨra damu. 
\v 9 Ia pauran mughuriar aghuir igharazitabar ofan bar isia mɨghɨrim dakozir kamɨn da tuan markɨ, asɨziba tuan markɨ, witba tuan markɨ, wain inian markɨ, bizir kaba kɨ ian anogoroke. 
\v 10 Egh azeniba bar dughiar vamɨra,\f + \fr 30:10 \fr*\ft Azeniba bar dughiar vamɨra, kar Dughiar Ekiar Gumazamizibar Arazir Kuraba Gɨn Amadim. Nɨ Ofa Gami, sapta 16ɨn gan.\ft*\f* Aron ofa gamir dakozir kam nan damazimɨn zueghsɨ, ingangarim damuam. Ingangarir kam kamakɨn: Asɨzir ian arazir kuraba gɨn amangasa ofa gamim, Aron an ghuzitam inigh, ofa gamir dakozir kamɨn kombar arɨkigh. Ia arazir kam zurara azenibar a damu. Ofa gamir dakozir bar zuezir kam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kar nan bizimra.”
\s Purirpenim bagh dagɨaba iniamin arazim
\p
\v 11-12 Egha gɨn Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ Israelian gumazibar ziaba akɨnafarimɨn da osiramin dughiam, gumaziba bar vaghvagh uan ikɨrɨmɨrim uam a inisɨ dagɨar taba na danɨng. Puvatɨghtɨ, arɨmariar ekiar kuram otogh, dughiar kamɨn me gasɨghasigham. 
\v 13 \x - \xo 30:13 \xo*\xt Ua Me Ini 38:25-26; Matyu 17:24\xt*\x*Eghtɨ gumazir me ziaba iniziba, me bar 5 kinan silvan dagɨaba isɨ ofan mɨn na danɨngam. 
\v 14 Egh me 20plan azenibar ikegha ghuavanadir gumazibar ziaba iniam, eghtɨ me bar dagɨar kaba na danɨngam. 
\v 15 Eghtɨ dagɨaba itir gumaziba avɨribar anɨngan markɨ, eghtɨ dagɨaba puvatɨzir gumaziba dagɨar muziaribar anɨngan markɨ. Me bar 5 kina na danɨng, egh me uan arazir kuraba gɨn amangamin ivezimɨn mɨn a givesegh, egh me aremeghan kogham. 
\v 16 Eghtɨ nɨ dagɨar kam isɨ na bativamin Purirpenimɨn ganamin ingarim damu. Eghtɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, dagɨar kabar gan fogh suam, ‘Kar me uan arazir kuraba gɨn amangamin ivezim, kamaghɨn kɨ Israelian gumazamiziba bakɨnɨghnɨghan kogham.’ ”
\s Ofa gamir gumaziba uan soroghafariba ruer itarir ekiam
\p
\v 17-18 \x - \xo 30:17-18 \xo*\xt Ua Me Ini 38:8\xt*\x*Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn Moses mɨgei, “Ia brasɨn taba inigh soroghafariba ruer itarir ekiatam ko anefamin dakozimɨn ingarigh. Egh dakozim isɨ ofa gamir dakozim ko na bativamin Purirpenimɨn tɨzimɨn anetɨgh. Egh itarir ekiam dakozimɨn pɨn anefagh, egh dɨpam itarir ekiam gingegh. 
\v 19 Eghtɨ Aron uan otariba ko, me uan soroghafariba ruam. 
\v 20 Egh me na bativamin Purirpenimɨn aven mangɨsɨ, o ofaba isia mɨghɨri naghɨn dakozimɨn ofa damusɨ, me uan soroghafariba rueghtɨ kɨ me mɨsueghtɨ me aremeghan kogham. 
\v 21 Bar guizbangɨra, me uan soroghafariba ruegh, egh me aremeghan kogham. Me ko, men otarir gɨn otivamiba, me zurara bizir kɨ damuasa mɨkemezibar gɨn mangɨvɨra ikɨ.”
\s Ofa gamir gumaziba mɨsevir boremɨn ingarir arazim
\p
\v 22-23 \x - \xo 30:22-38 \xo*\xt Ua Me Ini 37:29\xt*\x*Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn Moses mɨgei, “Ia bizir aghuarir mughuriar aghuim itiba, da inigh: Mean sanda, an osɨmtɨzim 6 kilogrem, ko sinamonɨn pauran mughuriar aghuim zuim, an osɨmtɨzim 3 kilogrem, ko abuar mughuriar aghuim zuim, an osɨmtɨzim 3 kilogrem. 
\v 24-25 Egh pauran me iter kasian inimɨn ingarizim, an osɨmtɨzim 6 kilogrem, a inigh. Egh 4 lita olivɨn borem inigh, bizir kaba bar dagh ingegh. Egha mati gumazir fofozir bar aghuim ikia deravɨra sandaba verezɨ moghɨn, nɨ deraghvɨra da vereghtɨ sandan aghuim otogham. Borer kam, an ingangarim kamakɨn: me bizim o gumazim na bagh anemɨsɨvɨsɨ, borer kam isɨ a gingegh.
\p
\v 26 “Egh nɨ borer aghuarir kam isɨ na bativamin Purirpenim gingegh, egh Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam gingegh, 
\v 27 egh bretba arɨghamin dakozim ko an ingarir bizibagh ingegh, egh lamba afamin aghorim, ko an ingarir biziba sara, dagh ingegh, egh pauran mughuriar aghuim tuamin ofa gamir dakozim gingegh, 
\v 28 egh asɨziba da bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozim ko, an ingangarir bizibagh ingegh, egh soroghafariba ruamin itarir ekiam ko anefamin dakozim gingegh. 
\v 29 Egh nɨ bizir kaba mɨseveghtɨ da bar nan biziba, egh bar anogoregham. Eghtɨ gumazitam o bizitam a seregham, egh a uaghan na baghvɨra ikiam.
\p
\v 30 “Eghtɨ gɨn Aron ko an otariba, me amɨsɨvɨsɨ, ia borer kam inigh muziaritam me gingegh. Eghtɨ me nan ofa gamir gumazibar otogh nan ingangarim damuam. 
\v 31 Eghtɨ nɨ kamaghɨn Israelian gumazamizibav kɨm, ‘Ia ko ian adarazir gɨn izamiba, ia olivɨn borer kam inigh na baghvɨra ikiamin biziba amɨsɨvam. 
\v 32 Egh ia gumazir kɨnibar ingan markɨ. Egh ia uaghan borer kamaghɨra garir tam uari bagh an ingaran markɨ. Kar Godɨn bizimra, kɨ ian anogoroke. 
\v 33 Eghtɨ gumazir borer kam isɨ pura gumazir kɨnitam gingeghamim, ko gumazir borer kamaghɨra garibar ingariba, gumazir kamaghɨn amir kaba, nan gumazamizibar ikɨzimɨn aven ikian kogham.’ ”
\s Mɨgharir mughuriar aghuim zuimɨn pauran ingaramin arazim
\p
\v 34 Egha Ikiavɨra Itir God ua Moses kamaghɨn a mɨgei, “Ia mɨgharir mughuriar aghuim zuimɨn pauran ingarsɨ, pauran mughuriar aghuim zuir igharagha garitaba inigh, eghtɨ pauran kabar osɨmtɨziba voroghɨra mangɨ. Pauran kabanang: mean paura, ko pauran me zoghuabar mɨn garir bizimɨn ingarizim, ko galbanumɨn akɨmarimɨn eborir gavgavimɨn, ko pauran me iter balsamɨn eborimɨn ingarizim, bar da inigh, 
\v 35 egh deraghvɨra da vereghtɨ, mati gumazir fofozir aghuim itim, pauran mughuriar aghuimɨn ingari. Egh amangsɨzir muziaritam atɨghtɨ, paura deravɨram otogham. Egh a bar nan bizimra, kɨ ian anogoroke. 
\v 36 Egh deraghvɨra pauran kamɨn taba mɨrmɨrightɨ, an averenimɨn mɨn guizɨn pauran otogh. Eghtɨ a inigh na bativamin Purirpenimɨn aven nan damazimɨn mangɨ, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn boroghɨn anetɨgh. Eghtɨ pauran mughuriar aghuim zuir kam, a nan bizimra, kɨ ian anogoroke. 
\v 37 Eghtɨ ia pauran kamaghɨn gari tam uari bagh an ingaran markɨ. Kar kɨ Ikiavɨra Itir God, nan bizimra, kɨ ian anogoroke. 
\v 38 Eghtɨ gumazitam sandan mughuriar aghuim baraghsɨ ifueghɨva, a kamaghɨra garir bizitamɨn ingarigh, egh a nan gumazamizibar ikɨzimɨn aven ikian kogham.”
\c 31
\s Ikiavɨra Itir God uan Purirpenimɨn bizibar ingarasa gumaziba amɨsefe
\r (Ua Me Ini 35:30-31)
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God ua kamaghɨn Moses mɨgei, 
\v 2 “Ikiavɨra Itir God Judan anabamɨn gumazim Besalel amɨsevegha gɨfa, a Urin otarim, egha a Hurɨn igiar borim. 
\v 3-4 Kɨ uan Duamɨn gavgavim a ganɨngi. Egha kɨ gol, silva, ko brasɨn bizir aghuir igharazibar ingaramin fofozir aghuim ko ingangarir aghuibar amuamin nɨghnɨzim a ganɨngi. 
\v 5 Egha kɨ dagɨar ivezim bar pɨn koziba aghorɨva, temebar dirir guar avɨribar aghor, egh Purirpenim asɨngamin ingangarir avɨribar fofozir aghuiba a ganɨngi. 
\v 6 Egha kɨ uaghan Ahisamakɨn otarim Oholiap amɨsevegha gɨfa, me Danɨn anabamɨn adarasi, eghtɨ a uaghan Besalel ko ingaram. Egha kɨ uaghan fofozir ekiam gumazir igharazibagh anɨngi, eghtɨ kɨ nɨ mɨkemezir biziba, me bar dar ingaram. 
\v 7 Egh me na bativamin Purirpenimɨn ingar, egh Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn ingar, egh Boksiamɨn asuam, kar arazir kuraba gɨn amadir danganim, an ingar, egh Purirpenimɨn biziba bar dar ingaram. 
\v 8 Egh me bretba arɨghamin dakozim ko an ingarir biziba bar dar ingar, egh lamba afamin aghorim ko lam ko an ingaramin biziba bar dar ingar. Me golɨn aghuarimra lamba afamin aghorir kamɨn ingarigh. Egh me uaghan pauran mughuriar aghuim tuamin ofa gamir dakozimɨn ingarigh. 
\v 9 Egh me asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozim ko, ofan ingangarim gamir biziba bar dar ingar. Egh me soroghafariba ruer itarir ekiam ko anefamin dakozimɨn ingar. 
\v 10 Egh me Aron uan otariba ko, me bagh ofa gamir gumazibar korotiar aghuaribara isamightɨ me dar aghuigh, egh ofa gamir gumazimɨn ingangarim damuam. 
\v 11 Egh olivɨn borer kɨ ua bagha mɨsevezir bizibagh ingemɨn ingar, egh pauran mughuriar aghuim zuim Anogoroghezir Danganim bagh an ingarigh. Eghtɨ me ingarir bizir kaba, kɨ nɨ mɨkemez moghɨra me dar amu.”
\s Sabatɨn dughiam,  // kar avughsamin dughiam
\p
\v 12-13 \x - \xo 31:12-13 \xo*\xt Esekiel 20:12; 20:20\xt*\x*Egha Ikiavɨra Itir God Israelia mɨkɨmasa kamaghɨn Moses mɨgei, “Sabatɨn dughiam, kar dughiar avughsamim. Kamaghɨn ia zurara Sabatɨn dughiamɨn avughsɨ. Sabatɨn dughiam, an ababanimɨn mɨn kɨ ia ganɨdi, a datɨrɨghɨn ko ian adarazir dughiar gɨn izamibar ababanimɨn mɨn ikiam. Ababanir kam ian akaghtɨ ia fogh suam, kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ia gamizɨ ia nan gumazamizibar mɨrara iti. 
\v 14 Ezɨ dughiar avughsamin kam, kar kɨ Ikiavɨra Itir God, nan dughiamra, kamaghɨn ia an avughsɨ. Gumazitam dughiar kamɨn ingangaritam damightɨ, ia a mɨsueghtɨ an aremegh. Gumazir kamaghɨn ami, nan gumazamizibar ikɨzimɨn aven ikian kogham. 
\v 15 \x - \xo 31:15 \xo*\xt Ua Me Ini 20:8-11; 23:12; 34:21; 35:2; Ofa Gami 23:3; Godɨn Araziba 5:12-14\xt*\x*Ia wighɨn vamɨran an 6plan dughiabar ingangaribar amu, namba 7ɨn dughiam, kar nan dughiamra, kar nan avughsazir dughiar ekiam. Egh gumazir dughiar kamɨn ingangaribagh amiba, me bar me mɨsueghtɨ, me arɨmɨghiregh. 
\v 16 Kar Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir ia gɨn mangasa akam akɨrizim, kamaghɨn, ia Israelia dughiar kamɨn avughsɨ ikɨvɨra ikɨ mangɨtɨ ian gɨn izamin adarazi kamaghɨra damuam. 
\v 17 \x - \xo 31:17 \xo*\xt Ua Me Ini 20:11\xt*\x*Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ overiam ko nguazim 6plan dughiabar aningɨn ingari, egha dughiar namba 7ɨn, kɨ ingangariba bar da ategha avughsi. Ezɨ dughiar kam, a na ko ia Israelian tizimɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gamima, an ababanimɨn mɨn oto.” 
\v 18 Egha Ikiavɨra Itir God, Moses ko Sainain Mɨghsɨamɨn mɨkemegha gɨvagha, egha God uabɨ dagɨar akuar pumuning isa Moses ganɨngi. God uabɨ uan dafarir puzimɨn Akar Gavgaviba aningɨn da osiri.
\c 32
\ms Israelia akɨrim ragha God gasara, egha gɨn uamategha a bagha ize
\mr (Sapta 32--34)
\s Gumazamiziba golɨn bulmakaun nguzimɨn ingari
\r (Godɨn Araziba 9:6-29)
\p
\v 1 \x - \xo 32:1 \xo*\xt Aposel 7:40\xt*\x*Egha Moses dughiar ruarimɨn mɨghsɨamɨn ikia zuamɨra izezir puvatɨ. Ezɨ gumazamiziba uari akuvagha iza kamaghɨn Aron mɨgei, “E fozir puvatɨ, bizir tizimra Moses bato, gumazir kam Isipɨn kantrin e inigha en akua ize. Kamaghɨn amizɨ nɨ dɨkavigh, e bagh godɨn tabar ingarightɨ, da en faragh mangɨva e inigh tuavimɨn mangam.”
\p
\v 2 Ezɨ Aron me mɨgei, “Ia uan amuiba ko, otariba ko guivibar kuaribar guizir golɨn ringba, da suegh da inigh na bagh izɨ.”
\p
\v 3 Egha Aron kamaghɨn mɨkemezɨ, gumazamiziba bar uan kuaribar golɨn ringba asigha da inigha a bagha izi. 
\v 4 \x - \xo 32:4 \xo*\xt 1 Atriviba 12:28; Aposel 7:41\xt*\x*Ezɨ a kuaribar guizir gol ringɨn kaba inigha, da tuezɨ da isigha ameregha dɨpam ara. Ezɨ an a isa mozir me bulmakaun nguzimɨn nedazimɨn mɨn nguazimɨn kuizimɨn, a fugha bulmakaun nguzimɨn ingari. Egha afuam inigha deraghavɨra anerkɨri. Ezɨ gɨn gumazamiziba kamaghɨn mɨgei, “Israelia, ia oragh. Kar en godba. Da Isipɨn kantrin e inigha, en akua azenan ize.”
\p
\v 5 Ezɨ Aron kamaghɨn ganigha ofa gamir dakozim bulmakaun boroghɨn an ingarigha ghaze, “E gurumzaraghan isar ekiam ko ighiam damu, egh Ikiavɨra Itir God ziar ekiam a danɨngam.” 
\v 6 \x - \xo 32:6 \xo*\xt 1 Korin 10:7\xt*\x*Egha amɨmzaraghan bar mɨzaraghara, gumazamiziba dɨkavigha iza ofan asɨziba tue da bar isia mɨghɨrir ofabagh ami. Egha me uaghan God ko navir vamɨran ikiamin ofaba inigha iza ofa gami. Egha gɨn apiagha dagheba ko dɨpaba amegha, gɨn dɨkavigha ghua ighiar kurabagh ami.
\p
\v 7 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ zuamɨra magɨrɨ. Gumazamizir nɨ Isipɨn inigha izeziba, me arazir kurar avɨribagh ami. 
\v 8 Me tuavir me gɨn mangamin kɨ me mɨkemezim, me zuamɨra anetegha, golɨn bulmakaun nguzimɨn ingarigha, an ziam fa an ofa gami. Egha me ghaze, ‘Israelia, ia oragh, kar en godba. Da Isipɨn kantrin e inigha, en akua ize.’ ”
\p
\v 9 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Gumazamizir kaba, kɨ men ganigha me gɨfo. Me gumazamizir akaba batoziba. 
\v 10 Kɨ me bagh navim isi bar men anɨngaghegham. Egh kɨ bar me gasɨghasigham. Eghtɨ nɨ nan anogoroghan kogham, bar markɨ. Egh gɨn kɨ nɨ ko nɨn boribar adarazir amightɨ, me ikɨzir gavgavir mamɨn otogham.”
\p
\v 11 \x - \xo 32:11-14 \xo*\xt Dɨboboniba 14:13-19\xt*\x*Ezɨ Moses, a uan Godɨn Ikiavɨra Itim, pamtem kamaghɨn a gakaghori, “O Ikiavɨra Itir God, nɨ manmaghɨn amua, navim isia nɨn anɨngagharim nɨn gumazamiziba bagha pamtem dɨkafi? Nɨ uabɨ gumazamizir kaba Isipɨn kantrin uan gavgavir ekiamɨn me inigha azenan ize. 
\v 12 Egh nɨ kamaghɨn me damightɨ, Isipia ua suam, ‘God uan gumazamiziba paza me gɨnɨghnɨsi. Egha a Isipɨn me inigha, danganir mɨghsɨabar me gasɨghasɨghasa me inigha iza bar me mɨsoghezɨ me ariaghire.’ O Ikiavɨra Itir God, nɨ kamaghɨn damuan markɨ. Nɨ uan anɨngagharir nɨghnɨzim abɨragh, egh uan gumazamizibagh asɨghasɨghan markɨ. 
\v 13 \x - \xo 32:13 \xo*\xt Jenesis 17:8; 22:16-17\xt*\x*Nɨ uan ingangarir gumazir kabagh inɨrɨgh, Abraham, Aisak, ko Jekop. Egh me koma amizir akar dɨkɨrɨzir kam gɨnɨghnɨgh. Nɨ kamaghɨn akar dɨkɨrɨzim me ko a gamua ghaze, ‘Kɨ bar guizbangɨra mɨgei, kɨ overiamɨn mɨkovezibar mɨn borir avɨriba ia danɨngam. Egh nguazir kɨ ia danɨngasa akam akɨrigha gɨvazim, kɨ a isɨ ian ovavir boribar anɨngam. Eghtɨ me zurara nguazir kamɨn ikɨ mamaghɨra ikiam.’ ”
\p
\v 14 Ezɨ Ikiavɨra Itir God, Mosesɨn azangsɨzim baregha uan nɨghnɨzim giragha, uan anɨngagharir ekiam ategha, uan gumazamiziba gasɨghasɨghizir puvatɨ.
\p
\v 15 Egha Moses dagɨar akuar God Akar Gavgaviba osirizir kamning inigha, mɨghsɨam ategha izaghiri. God aningɨn vong ko vongɨn akaba osiri. 
\v 16 God uabɨ dagɨar kamningɨn ingarigha, uan Akar Gavgaviba aningɨn dar aghora da osiri. 
\v 17 Ezɨ Josua Moses ko ikia orazi, gumazamiziba tintinibar dei. Ezɨ a kamaghɨn Moses mɨgei, “Ai Moses! Gumazamiziba itir danganimɨn aven, kɨ inogovir nɨgɨnim barasi!”
\p
\v 18 Ezɨ Moses ghaze, “Mamaghɨn puvatɨ. Kar gumaziba inogovimɨn apaniba abɨnizir dɨmdiam puvatɨ. Ezɨ apaniba me abɨrazir ararem puvatɨ. Kɨ onger akar tiaribaram orasi.”
\p
\v 19 Ezɨ Moses me itir danganimɨn boroghɨra izegha, golɨn bulmakaun nguzim ko gumazamizibar garima, me ighiam gizi. Ezɨ a bar anɨngaghe. Egha dagɨar an aterir kamning, isa mɨghsɨamɨn apemɨn aning akunizɨ, aning bar mɨsaraghire. 
\v 20 Egha Moses bulmakaun nguzir me ingarizir kam inigha avimɨn a tuazɨ a isi. Egha anebigha, a mɨrmɨrizɨ a pauran kɨnimɨn oto. Egha golɨn pauran kam dɨpam mɨkɨni. A tintinibar dɨpamɨn anekunigha gɨvagha, Israelia abɨraghbɨrazɨma me dɨpar kam api. 
\v 21 Egha an Aron mɨgei, “Gumazamizir kaba arazir manamra nɨ gamizɨ, nɨ me gamizɨma, me arazir bar kurar kam gami?”
\p
\v 22 Ezɨ Aron a ikaragha ghaze, “Gumazir ekiam, nɨ nan anɨngaghan markɨ. Gumazamizir kaba nɨ fomɨra me gɨfo. Me arazir kuram damuasa bar kufi. 
\v 23 Me kamaghɨn na mɨgɨa ghaze, ‘Gumazir kam Moses, gumazir Isipɨn e inigha en akua azenan izezim, e fozir puvatɨ, bizir tizim a bato. Kamaghɨn nɨ e bagh godɨn tabar ingarightɨ da en faragh mangɨ en aku tuavimɨn mangam.’ 
\v 24 Ezɨ kɨ men akam baregha, gumazamizibav gɨa ghaze, ‘Ia te golɨn ringba iti, ia da asigh.’ Ezɨ me golɨn uari garɨghiziba inigh da na ganɨngi. Me da na ganɨngizɨ, kɨ da isa avim mɨkɨni. Ezɨ bulmakaun nguzir kam a purama oto!”
\p
\v 25 Egha Moses fo, Aron gumazamizibar amamangatɨzɨ, me tintinibar arazir kurar igharagha garir avɨribagh ami. Moses nɨghnɨsi, me kamaghɨn damutɨ men apaniba men ganigh, men ziam gasɨghasɨgh men ingarɨva akɨtɨ, me bar aghumsigham. 
\v 26 Egha a ghua me itir danganimɨn dɨvazimɨn tiar akamɨn tugha kamaghɨn dɨa mɨgei, “Tina Ikiavɨra Itir Godɨn gɨn mangɨsɨ na bagh izɨ.” Ezɨ Livain anabamɨn adarazi iza an boroghɨn tuifi.
\p
\v 27 Ezɨ a kamaghɨn me mɨgei, “Ikiavɨra Itir God, Israelian God, a kamaghɨn mɨgei, ‘Ia bar uan mɨdorozir sababa inigh danganir e itir kam bar an otevibar mangɨ, gumazamizir ian boroghɨn ikiava marvir guamɨn gɨn zuiba, kar ian aveghbuaba, namakaba, ko ian boroghɨn itir darasi, ia bar me mɨsueghtɨ me arɨmɨghiregh.’ ” 
\v 28 Ezɨ Livaiba Moses mɨkemezɨ moghɨrama ami. Egha dughiar kamra me 3,000 gumazamizibav soghezɨ me ariaghire.
\p
\v 29 Egha Moses kamaghɨn Livaibav gei, “Ia datɨrɨghɨn uari uan boriba, ko aveghbuabav soghezɨ me ariaghire. Ezɨ arazir kamɨn, Ikiavɨra Itir God uan ingangarim damuasa ia mɨsefe. Egha datɨrɨghɨn deragha ia gami.”
\p
\v 30 Egha amɨmzaraghan Moses gumazamizibav gɨa ghaze, “Arazir kurar ia amizir kam, a bar ikufi. Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn uamategh mɨghsɨamɨn mavanang Ikiavɨra Itir God bativam, egh a ian arazir kuraba gɨn amangɨsɨ kɨ an azangsɨgh ganigham.”
\p
\v 31 Egha Moses mɨghsɨamɨn ghuavanabogha kamaghɨn Ikiavɨra Itir God mɨgei, “Nɨ nan apangkufigh nan azangsɨzim baragh. Gumazamizir kaba bar arazir kurar ekiam gami! Me marvir guar maba golɨn uari bagha dar ingarigha, dar ziaba fe. 
\v 32 \x - \xo 32:32 \xo*\xt Onger Akaba 69:28; Akar Mogomem 3:5\xt*\x*Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn nɨn azai, nɨ ifongegh men arazir kuraba gɨn amadagh. Egh nɨ aghuaghɨva nan ziamra, akɨnafarir nɨ uan gumazamizibar ziaba osirizimɨn anengarigh.”
\p
\v 33 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Puvatɨgham. Kɨ gumazamizir arazir kuram gamizibara, men ziaba angaram. 
\v 34 Aria, nɨ mangɨ, gumazamiziba inigh danganir kɨ nɨ mɨkemezir kamɨn mangɨ. Nɨ oragh. Nan ensel ia inigh ian faragh tuavimɨn mangam. Eghtɨ gɨn kɨ izɨ ivezir kuram gumazamizir arazir kuram gamiziba, kɨ me ikaragham.”
\p
\v 35 Guizbangɨra, gumazamiziba uari bagh bulmakaun nguzimɨn ingarasa bar Aron gakaghone. Kamagh amizɨ, Ikiavɨra Itir God gɨn men arazir kuram ikaragha arɨmariar kurar mam amadazɨ a me bagha ize.
\c 33
\s Ikiavɨra Itir God Sainain Mɨghsɨam ataghɨraghasa Israelia mɨgei
\p
\v 1 \x - \xo 33:1 \xo*\xt Jenesis 12:7; 26:3; 28:13\xt*\x*Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ ko nɨ Isipɨn inigha izezir gumazamiziba, ia danganir kam ategh, nguazir kɨ ia danɨngasa akam akɨrizimɨn mangɨ. Kɨ fomɨra kamaghɨn Abraham, Aisak, ko Jekop mɨgɨa ghaze, ‘Kɨ nguazir kam, ian ovavir borir gɨn otivamibar anɨngasa mɨkeme.’ 
\v 2 Kɨ enselɨn tam amadaghtɨ, a nɨn faragh mangɨ, Kenania, Amoria, Hitia, Peresia, Hivia, ko Jebusia, me batuegham. 
\v 3 Eghtɨ ia mavanang nguazir aghuir kamɨn ikiam, biziba an ikiava bar deraghavɨram aghui. Ia gumazamizir akaba batoziba, kamaghɨn kɨ ia ko mangan kogham. Kɨ ia ko mangɨvigh tuavimɨn ia gasɨghasigham.”
\p
\v 4 Ezɨ gumazamiziba Akar Gavgavir kam baregha, men naviba bɨghizɨ me uan adiarir aghuibar kuritir puvatɨ.
\p
\v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God Israelia mɨkɨmasa kamaghɨn Moses mɨgei, “Ia gumazamizir akaba batoziba. Kɨ ia ko dughiar otevimɨn mangɨvigh, bar ia gasɨghasigham. Ia orakigh, ia uan namnabagh arɨghizir adiarir aghuiba bar da surarɨkigh, eghtɨ kɨ deraghvɨra nɨghnigh arazitam ia damusɨ nɨghnɨgham.” 
\v 6 Israelia Sainain Mɨghsɨam itir dughiamɨn, me uarir kuritir adiarir aghuiba bar da suagharigha, Sainain Mɨghsɨam ategha zuir dughiamɨn, me ua dar kuritir puvatɨ.
\s God Moses ko bizibav gei
\p
\v 7 Egha dughiabar zurara Israelia ghua danganir manamɨn ikia uan purirpeniba asima, Moses purirpenir mam isa mong men saghon ghua anesara. Egha kamaghɨn dɨpenir kam dɨbori, “God bativamin Purirpenim.” Eghtɨ tina Ikiavɨra Itir Godɨn nɨghnɨzim gɨfoghfoghsɨ, a Purirpenir kamɨn mangam. 
\v 8 Moses God bativamin Purirpenimɨn aven mangamin dughiamɨn, gumazamiziba bar dɨkavigh uan purirpenibar tiar akabar tuivighav ikia garima, Moses an aven zui. 
\v 9 Moses aven ghugha gɨvazɨ, ghuariar ruarir ekiam iza Purirpenimɨn tiar akamɨn tughav iti. Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghuariar kamɨn aven ikia Moses ko mɨgei. 
\v 10 Gumazamiziba uan purirpenibar tiar akabar tuivigh ikɨ gantɨma, ghuariar ruarir ekiar kam God bativamin Purirpenimɨn boroghɨn tughɨv ikiam, eghtɨ me dapaniba avigh, Godɨn ziam fam. 
\v 11 Ikiavɨra Itir God Moses ko mɨgɨa, mati gumazim uan roroam ko mɨgei. Moses uamategha danganir gumazamiziba itimɨn izɨtɨ, Josua Purirpenimɨn averara ikiam. Josua, a Mosesɨn ingangarir gumazir igiam, a Nunɨn otarim. A God bativamin Purirpenim ataghɨrazir puvatɨ.
\s Moses Ikiavɨra Itir Godɨn guamɨn ganasa
\p
\v 12 Moses kamaghɨn Ikiavɨra Itir God mɨgei, “Guizbangɨra, nɨ gumazamizir kaba inigh nguazir kamɨn mangasa na mɨkeme. Egha nɨ gumazir nan gɨn mangɨ nan akurvaghamin tamɨn gun na mɨkemezir puvatɨ. Nɨ ghaze, ‘Kɨ bar deragha nɨ gɨfogha, bar nɨ gifonge.’ 
\v 13 Kamaghɨn, nɨ guizɨn na gifongegh, uan nɨghnɨziba na mɨkemeghtɨ, kɨ deravɨra nɨ gɨfoghɨva arazir nɨ ifongezibar amuvɨra ikiam. Egh nɨ uaghan gumazamizir nɨ ua bagha inabazir kaba gɨn amangan markɨ.”
\p
\v 14 \x - \xo 33:14 \xo*\xt Godɨn Araziba 12:10; Aisaia 63:9\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghaze, “Kɨ nɨ ko mangɨ navir amɨrizim nɨ danɨngtɨ, nɨ avughsam.”
\p
\v 15 Ezɨ Moses ua Ikiavɨra Itir God mɨgɨa ghaze, “Nɨ uabɨ e ko mangan aghuaghɨva, danganir kam ataghɨraghsɨ e mɨkɨman markɨ. 
\v 16 Nɨ e ko mangan koghtɨ, gumazir igharaziba manmaghɨn fogh suam, nɨ na ko uan gumazamizibagh ifonge? Nɨ uabɨ e ko mangɨtɨ, gumazamizir igharaziba kamaghɨn fogh suam, e gumazamizir igharazibar tongɨn e bar ighara. Bar guizbangɨra, e bar nɨn gumazamizibara.”
\p
\v 17 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Kɨ deragha nɨ gɨfogha bar nɨ gifonge. Kamaghɨn, kɨ nɨ mɨkemezɨ moghɨra damuam.”
\p
\v 18 Ezɨ Moses kamaghɨn Ikiavɨra Itir God mɨgei, “Kɨ nɨn azangsɨsi, nɨ uan guamɨn angazangarir ekiam nan akaghasa kɨ ifonge.”
\p
\v 19 \x - \xo 33:19 \xo*\xt Rom 9:15\xt*\x*Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Mosesɨn akam ikaragha ghaze, “Kɨ nɨn guamɨn uan arazir aghuim akagham. Egh kɨ uan ziamɨn gun nɨ mɨkɨmtɨ, nɨ fogham, nan ziam, Ikiavɨra Itir God. Kɨ gumazamizitabar kuarkuvighsɨ, kɨ men kuarkuvam. Kɨ gumazamizitabar apangkuvsɨ, kɨ men apangkuvam. 
\v 20 Guizbangɨra, gumazitam nan guamɨn ganighɨva, an aremegham. Kamaghɨn, nɨ nan guamɨn ganighan kogham. 
\v 21 Nɨ gan! Dagɨar ekiar mam nan boroghɨn iti. Nɨ dagɨar ekiar kam gisɨn tugh. 
\v 22 \x - \xo 33:22 \xo*\xt Aisaia 49:2; 51:16\xt*\x*Eghtɨ nan guamɨn angazangarir ekiam nɨn boroghɨn izɨtɨ, kɨ nɨ isɨ dagɨar torimɨn aven nɨ atɨgh, uan dafarimɨn nɨ avaragh, egh mangɨ nɨ gitagham. 
\v 23 Egh kɨ gɨn ua uan dafarim inightɨ nɨ nan akɨrir kɨnimɨn ganam. Egh nan guamɨn ganighan kogham.”
\c 34
\s Moses namba 2ɨn dughiamɨn  // Akar Gavgaviba ini
\r (Godɨn Araziba 10:1-5)
\p
\v 1 \x - \xo 34:1 \xo*\xt Ua Me Ini 31:18\xt*\x*Egha gɨn Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Nɨ dagɨar akuar pumuning uam aning atughɨva aning akɨrigh. Aning, dagɨar nɨ faragha kunizɨ bɨaghirezimningɨn mɨn gan. Eghtɨ kɨ akar faragha osiriziba uam aningɨn da osiram. 
\v 2 Nɨ dagɨar akuar kamning akɨrigh, gurumɨn bar mɨzaraghara Sainain Mɨghsɨamɨn anang bar an orazimɨn na batogh. 
\v 3 Eghtɨ gumazitam nɨ ko izan markɨ. Kɨ gumazitam mɨghsɨar kamɨn danganir katamɨn an ganan aghua. Eghtɨ sipsipba ko bulmakauba uaghan izɨ mɨghsɨam boroghɨn grazibar aman markɨ.”
\p
\v 4 Ezɨ Moses Ikiavɨra Itir God a mɨkemezɨ moghɨn amua, a faragha inigha izezir dagɨar akuamningɨn mɨrara garir dagɨar akuamning atu. Egha bar mɨzaraghara uan dafarimɨn dagɨar akuamning atera Sainain Mɨghsɨamɨn ghuavanadi.
\p
\v 5 Ezɨ Ikiavɨra Itir God ghuariamɨn ikia izaghira Moses ko tughav ikia, egha uabɨ uan ziam dɨbora ghaze, kɨ Ikiavɨra Itir God. 
\v 6 \x - \xo 34:6-7 \xo*\xt Ua Me Ini 20:5-6; Dɨboboniba 14:18; Godɨn Araziba 5:9-10; 7:9-10\xt*\x*Egha a Mosesɨn boroghɨn ghua an guam gitavɨragha kamaghɨn diagha ghaze, “Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ Ikiavɨra Itir God. Kɨrara, kuarkuvir arazim ko apangkuvir arazimɨn mɨngarim. Egha zuamɨra anɨngazir puvatɨ. Egha zurara gumazamizibar apangkuva, zurara uan mɨgɨrɨgɨabar gɨn ghua guizɨn arazibagh ami. 
\v 7 Kɨ zurara uan gumazamizir avɨriba bar men apangkuvigh mangɨvɨra ikɨtɨ, men igiav otariba otivigh ikɨ kamaghɨra ikiam. Egha kɨ men arazir kuraba ko arazir akaba batoziba ko, igharagha garir bizir kurar avɨriba gɨn amadi. Egha kɨ garima, arazir kurabagh amir gumazamiziba, me osɨmtɨzim itima, kɨ ivezir kuram me ganɨdi. Egh men boribar borir gɨn otivamiba kɨ ivezir kuram me danɨng, mangɨtɨ men igiav otaribar boriba otivigham.”
\p
\v 8 God mɨkemegha gɨvazɨ, Moses zuamɨra tevimning apɨrigha dapanim aviragha guam nguazim gatɨgha Godɨn ziam fe. 
\v 9 Egha kamaghɨn mɨgei, “O Ekiam, kɨ nɨn azai, nɨ bar guizbangɨra na gifuegh, egh nɨ e ko mangɨ. Guizbangɨra, gumazamizir kaba akaba barazir puvatɨ. Ezɨ nan ifongiam kamakɨn, nɨ en arazir kuraba ko igharagha garir bizir kuraba gɨn amadagh. Egh e damightɨ e nɨn gumazamizibara ikiam.”
\s God uan gumazamiziba ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim uam anekɨri
\r (Ua Me Ini 23:14-19; Godɨn Araziba 7:1-5; 16:1-17)
\p
\v 10 Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Datɨrɨghɨn kɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim ia Israelia ko uam anekɨrasa. Kɨ nɨn gumazamizibar damazibar dɨgavir kuram gamir arazibar amuam. Arazir kaba, kɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizibar damazibar faragha dagh amizir puvatɨ. Kantrin igharazibar gumazamizir ia men tongɨn itiba, me arazir kɨ Ikiavɨra Itir God damuamin kabar gan, egh dɨgavir kuram damuva akongɨva atiatingam. 
\v 11 Eghtɨ ia nan Akar Gavgavir kɨ datɨrɨghɨn ia danɨngamiba bar, ia dar gɨn mangɨ. Eghtɨ kɨ ian faragh mangɨ, egh Amoria, Kenania, Hitia, Peresia, Hivia ko, Jebusia batuegham. 
\v 12 \x - \xo 34:12 \xo*\xt Ua Me Ini 23:32-33\xt*\x*Egh ia deraghvɨra ganigh, kantrin ia mangamin kamɨn gumazamiziba, ia me ko bizitam bagh akar dɨkɨrɨzir gavgavitam akɨran bar markɨ. Me azuazimɨn mɨn me ia damigh, egh ia gekuightɨ, ia iregh, bar ikuvigham.
\p
\v 13 \x - \xo 34:13 \xo*\xt Godɨn Araziba 16:21\xt*\x*“Ia men asebar ziaba fer bizir kabagh asɨghasɨkigh. Ia ofa gamir dakoziba ko, dagɨar guarir dɨghoriba itiba akunightɨ, da bar bɨghirɨ akuabagh iregh. Egh temer guarir aser amizim Aseran nedazim itiba bar da okeghtɨ da iregh.
\p
\v 14 “Kɨ uabɨra, kɨ Ikiavɨra Itir God, ia nan ziamra fɨ. Egh aser ifavariba nan danganim inian kɨ bar aghua. Egh ia asebar ziaba fan markɨ.
\p
\v 15 “Egh ia kantrin kamɨn gumazamiziba ko bizitam bagh akar dɨkɨrɨzir gavgavitam akɨran markɨ. Me tuavimɨn amizimɨn arazimɨn mɨn amua, asebar ziaba fe. Egh ia me ko akam akɨrightɨ, me uari ko ikɨsɨ ia mɨkɨmam, eghtɨ ia men asɨzir me asebar ofa gamizitabar amegham. 
\v 16 Eghtɨ ameboghfeziaba uan otarir igiaba Israelɨn azenan itir amizir igiabar ikɨsɨ me ginamtɨ, amizir kaba me inigh mangɨtɨ, me na ategh asebar ziaba fam. Nan damazimɨn arazir kam mati gumazamiziba, uari isa tintinibar akuir arazim.
\p
\v 17 \x - \xo 34:17 \xo*\xt Ua Me Ini 20:4; Ofa Gami 19:4; Godɨn Araziba 5:8; 27:15\xt*\x*“Ia ainɨn mɨn garir bizitaba inigh asebar marvir guabar ingar, egh dar ziaba fan bar markɨ.
\p
\v 18 \x - \xo 34:18 \xo*\xt Ua Me Ini 12:14-20; Ofa Gami 23:6-8; Dɨboboniba 28:16-25\xt*\x*“Egh ia Yis Puvatɨzir Bretɨn Isam Damuamin Dughiam bakɨnɨghnɨghan markɨ. Abipɨn iakɨnim otozɨ ia Isipɨn kantri ataki. Ezɨ kɨ ia mɨkemezɨ moghɨn, ia zurara azeniba bar iakɨnir kamɨn, wighɨn vamɨran yis puvatɨzir bret amam.
\p
\v 19 \x - \xo 34:19 \xo*\xt Ua Me Ini 13:2\xt*\x*“Eghtɨ ian otarir ivariaba, ko bulmakau ko sipsipba, dar nguzir apurir faragha otiviziba bar, kar kɨ ua bagha inabazir biziba. 
\v 20 \x - \xo 34:20 \xo*\xt Ua Me Ini 13:13\xt*\x*Egh ia donkin nguzir apurir faragha otozitam ua a inisɨ, ia sipsipɨn nguzim isɨ ofa damu, eghtɨ tuavir kamɨn ia donkin kam givezegh ua a inigham. Ia donkin kam givezan aghuagh, egh ia an gurim apɨrigh. Egh ia uan otarir ivariaba vaghvagh me givezegh ua me iniam.
\p “Ia nan ziam fɨsɨ izɨ, dafarir kɨnibar izan markɨ, ia bizitam suiragh izɨ.
\p
\v 21 \x - \xo 34:21 \xo*\xt Ua Me Ini 20:9-10; 23:12; 31:15; 35:2; Ofa Gami 23:3; Godɨn Araziba 5:13-14\xt*\x*“Egh wikba bar ia 6plan dughiabara ingangaribar amu, egh ia namba 7ɨn dughiamɨn ingangaritam damuan bar markɨ. Azenimɨn ingarir dughiam ko dagheba asir dughiam, ia Sabatɨn dughiamɨn vɨrara aningɨn ingaran markɨ.
\p
\v 22 \x - \xo 34:22 \xo*\xt Ofa Gami 23:15-21; 23:39-43; Dɨboboniba 28:26-31\xt*\x*“Egh ia Azenibar Dagher Igiaba Asiamin Dughiamɨn Isar Ekiam gɨnɨghnɨgh. Ia witɨn faragha aniba iniamin dughiam, isar ekiar kam damuam. Egh gɨn ia Ruarpenibar Ikɨ Dagher Abuananaba Asiamin Dughiam, ia ua a bagh isam damu. Iakɨnir ia temer ovɨziba iniamim, isar ekiar kam otogham.
\p
\v 23 “Egh ia azeniba vaghvagh dar dughiar 3plan, ian gumazamiziba bar izɨ, egh nan ziam fɨsɨ nan damazimɨn otogh, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgavim, Israelian God. 
\v 24 Eghtɨ gɨn kɨ gumazamizir datɨrɨghɨn ian nguazimɨn itiba batuegh, ian nguazimɨn mɨtaghniam damightɨ a mangɨ ekevegham. Egh azeniba bar dar 3plan dughiabar, ia nan ziam fɨsɨ izɨva nan damazimɨn otogh, eghtɨ apaniba ian nguazim inisɨ ifueghan kogham.
\p
\v 25 \x - \xo 34:25 \xo*\xt Ua Me Ini 12:10\xt*\x*“Egh ia asɨzim isɨ na bagh an ofa damuva, an ghuzim isɨ na danɨngɨsɨ, yis itir bret sara ofa damuan markɨ. Egh ia God Israelia Gitazir Dughiam gɨnɨghnɨghsɨ asɨziba isɨ ofa damutɨ, dar naba ikɨ mangɨ amɨmzaraghan otivan markɨ.
\p
\v 26 \x - \xo 34:26 \xo*\xt Godɨn Araziba 14:21; 26:2\xt*\x*“Ia dagher faragha asiba, dar dagher bar aghuibara, ia da inigh nan Dɨpenimɨn mangɨ ofan mɨn, kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God, da na danɨng.
\p “Egh ia memen nguzitam isɨ mɨnem darugh, an amebamɨn oter eborim sara anevighan markɨ.”
\p
\v 27 Egha Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Moses mɨgei, “Guizbangɨra, kɨ nɨ ko Israelia ia bagha Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim gami, ezɨ akar kɨ mɨgeiba ghua akar kamra inifi. Kamaghɨn amizɨ, nɨ akar kaba akɨnafarir tamɨn da osirigh.” 
\v 28 Ezɨ Moses 40plan dughiabar Ikiavɨra Itir God ko mɨghsɨamɨn ikia, egha daghetam ko dɨpatam bar anemezir puvatɨ. Ezɨ Ikiavɨra Itir God Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn akaba, dagɨar akuar Moses inigha ghuzɨmningɨn ada osiri. Akar kaba, da 10plan Akar Gavgaviba.
\s Moses mɨghsɨam ategha ghuaghiri
\p
\v 29 \x - \xo 34:29-35 \xo*\xt 2 Korin 3:7-16\xt*\x*Ezɨ Moses mɨghsɨam ategha ua izir dughiamɨn, a dagɨar akuar 10plan Akar Gavgaviba itimning inigha izi. A Ikiavɨra Itir God ko mɨkemezɨ, an guam bar angazangarir ekiam iti. Ezɨ a kamaghɨn fozir puvatɨ, an guam kamaghɨn gari. 
\v 30 Ezɨ Aron gumazamiziba ko Mosesɨn guamɨn angazangarimɨn ganigha, atiatigha, an boroghɨn mangan aghua. 
\v 31 Ezɨ Moses men diazɨ, Aron ko Israelian gumazir dapaniba a bagha zuima a me mɨgei. 
\v 32 Ezɨ gɨn Israelian gumazamiziba bar a bagha zuima, an Akar Gavgavir Ikiavɨra Itir God Sainai mɨghsɨamɨn a ganɨngiziba, bar dar gun me mɨgei. 
\v 33 Egha a me mɨkemegha gɨvagha, inim inigha bar uan guam avara. 
\v 34 Moses Ikiavɨra Itir God ko mɨkɨmasa Purirpenimɨn aven zuir dughiam, a inim adegh ikɨ mangɨ uam azenan izam. An azenan izava Ikiavɨra Itir God a mɨkemezɨ biziba bar dar gun gumazamizibav gei. 
\v 35 Ezɨ gumazamiziba an guamɨn garima an angazangarim iti. Moses me mɨkemegh gɨvagh, ua uan guam avaragham. Egh a ua mangɨ Ikiavɨra Itir God ko mɨkɨmamin dughiam a ua inim adegham.
\c 35
\ms Me Ikiavɨra Itir Godɨn  // Purirpenimɨn ingari
\mr (Sapta 35--40)
\s Avughsamin Dughiamɨn Akar Gavgaviba
\p
\v 1 Egha Moses Israelian gumazamiziba bar men diazɨ me izezɨ a kamaghɨn me mɨgei, “Ikiavɨra Itir God kamagh mɨgɨa ghaze, ia nan Akar Gavgavir kabar gɨn mangɨ. 
\v 2 \x - \xo 35:2 \xo*\xt Ua Me Ini 20:8-11; 23:12; 31:15; 34:21; Ofa Gami 23:3; Godɨn Araziba 5:12-14\xt*\x*Ia ingangariba bar adar amu mangɨ 6plan dughiamran tugh. Egh namba 7ɨn dughiam ia avughsɨ. Kɨ Ikiavɨra Itir God, kar nan dughiar kɨ avughsim. Gumazim o amizitam dughiar kamɨn ingangaritam damightɨ, ia a mɨsueghtɨ an aremegh. 
\v 3 Ia uan dɨpenibar aven avim arɨghsɨ, o ia uaghan ingangarir muziarir kamagh garibar amusɨ, Sabatɨn dughiamɨn dar amuan markɨ.”
\s Gumazamiziba biziba God danɨngasa Moses me mɨgei
\r (Ua Me Ini 25:1-9)
\p
\v 4 Egha gɨn Moses kamaghɨn Israelia bar me mɨgei, “Ikiavɨra Itir God Akar Gavgavim ia ganɨga ghaze: 
\v 5 ia datɨrɨghɨn bizitaba isɨ ofan mɨn Ikiavɨra Itir God danɨngam. Gumazamizir uan navimɨn aven biziba bar a danɨngasa nɨghnɨziba, me bizir kaba a danɨng: gol, silva, bras ko, 
\v 6 sipsipɨn arɨzibar ingarizir tretɨn bluplaba, pɨghagheviba, agheviba ko, inir ghurghurir aghuariba, ko inir me memen arɨzibar ingariziba ko, 
\v 7 sipsipɨn apurimɨn inir me penɨn aghevimɨn aghuiziba ko, ongarimɨn itir asɨzir ekiabar iniba ko, akasɨn temeba ko, 
\v 8 lambagh arɨgha dagh aboir olivɨn borem ko, pauran mughuriar aghuim zuir me olivɨn borem sara verezir God ua bagha inabazir bizibagh ingem, ko pauran mughuriar aghuim gamiba. 
\v 9 Egh dagɨar pɨzir aghuariba ko dagɨar aghuir ivezim bar pɨn kozir igharaziba inigh, da ofa gamir gumazibar dapanimɨn korotiar otevir azenan itimɨn kurkegh, egh an forivtarir inir an evarimɨn poroghav itim gituigh. Bizir kaba, me bar da inigh izɨ.”
\s Moses Godɨn Purirpenimɨn ingaramin biziba bagha me mɨgei
\r (Ua Me Ini 29:32-43)
\p
\v 10 Egha Moses ua kamaghɨn mɨgei, “Ian tongɨn gumaziba bar bizir kabar ingaramin fofoziba iti, me bar izɨ bizir Ikiavɨra Itir God ia mɨkemezibar ingar. 
\v 11 Me Purirpenimɨn ingarighɨva, egh anevamin biziba, ko akeziba, ko bɨrir aghariba, ko agharir ighuvir gavgavim Purirpenim danɨngamiba ko, dɨpenir akɨniba ko, boksiar me bɨrir aghariba asamiba, me bar dar ingar. 
\v 12 Egh me Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn ingarigh, egh temer aneteramimningɨn ingarigh, egh gol inigh an asuamɨn ingarigh, kar arazir kuraba gɨn amangamin danganim, ko Bar Anogoroghezir Danganim modir nir ekiamɨn ingarigh. 
\v 13 Egh ia bretba arɨzir dakozim ko an ingangarim gamir bizibar ingarigh, egh dakozim ateramin tememning akɨrigh, egh Godɨn damazimɨn darɨghamin bretba tuagh. 
\v 14 Egh me lambar afamin aghorim, ko lamba, ko an ingangarim gamir biziba sara ingar. Egh me lamba ko angazangarim anɨngamin olivɨn borem sara ingarigh. 
\v 15 Egh me pauran mughuriar aghuim tuamin ofa gamir dakozim ko anetersɨ itemningɨn ingarigh. Egh biziba mɨsɨv ingiamin olivɨn borem ko pauran mughuriar aghuimɨn ingarigh. Egh me Purirpenimɨn tiar akamɨn guamin inir ekiamɨn ingarigh. 
\v 16 Egh me asɨziba da bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozimɨn ingarigh, egh a bagh brasɨn ingarizir abizimɨn mɨn garir bizimɨn ko an ingarir bizibar ingarigh. Egh me ofa gamir dakozim ateramin itemningɨn ingarigh. Egh me soroghafariba ruamin itarir ekiatam ko anefamin dakozimɨn ingarigh. 
\v 17 Egh me Purirpenimɨn dɨvazim avɨnsɨ inibar ingarɨva, egh dɨvazimɨn dɨpenir akɨniba, ko boksiar akɨniba asamiba, bar dar ingarigh. Egh me dɨvazimɨn tiar akamɨn guamin ini tamɨn ingarigh. 
\v 18 Egh me Purirpenim ko an dɨvazim gavgavim aning danɨngamin beniba ko afughafughamiba, dar ingarigh. 
\v 19 Aron a ofa gamir gumazim, a uan otariba ko, me bagh korotiar aghuaribara isamightɨ me dar aghuigh, egh ofa gamir gumazimɨn ingangarim damuam. Kar, me daghuigh Anogoroghezir Danganimɨn aven mangamin korotiaba.”
\s Gumazamiziba biziba inigha Ikiavɨra Itir God bagha zui
\p
\v 20 Ezɨ Israelian gumazamiziba Moses ategha zui. 
\v 21 Ezɨ an akaba men avɨribar navibagh ami da dɨkavima, me a mɨkemezɨ moghɨn damuasa ifonge. Ezɨ gumazamiziba bizir guar avɨriba inigha izi: me God bativamin Purirpenimɨn ingaramin biziba ko, an ziam famin biziba ko, ofa gamir gumazibar korotiar aghuaribar ingaramin biziba, me bar da isa ofabar mɨn Ikiavɨra Itir God ganɨdi. 
\v 22 Ezɨ gumazamizir kamaghɨn damuasa ifongeziba, uarir kuritir bizir igharagha garir kaba inigha izi. Bizir aghuir kabanang: kuarimɨn ringba, dafarimɨn ringba, fɨrimɨn ikezir ringba, ko golɨn aghuir dirir igharagha gariba itiba. Gumazamiziba bizir kaba isa, dar suiragha da fegha dagh amizɨ, da Godɨn damazimɨn ighuavamadir ofabar mɨn da isa Ikiavɨra Itir God ganɨdi. 
\v 23 Ezɨ gumazamizir maba, me bizir kaba ikiava, me vaghvagha da inigha izi, tretɨn bluplaba, ko pɨghagheviba, agheviba ko, inir ghurghurir aghuariba, ko inir me memen arɨzimɨn ingarizim ko, sipsipɨn apurimɨn inir me penɨn aghevimɨn aghuizim ko, ongarimɨn itir asɨzir ekiabar iniba. 
\v 24 Ezɨ gumazamizir silva ko bras itiba, me ofan mɨn da isa Ikiavɨra Itir God bagha izi. Ezɨ gumazir akasɨn temeba itiba me Purirpenim ko bizir igharazibar ingarasa da inigha izi. 
\v 25 Ezɨ amizir tretbagh irɨgha foziba, me sipsipɨn arɨziba isa tretɨn bluplaba, ko tretɨn pɨghagheviba, ko tretɨn aghevibagh irɨsi. Egha me inir ghurghurir aghuibar ingarasa tretɨn ghurghuribagh irigha, dar ingari. Egha me tretɨn kaba inigha izi. 
\v 26 Egha me uaghan memen arɨzimɨn tretɨn ingaran fofozim ko ifongiam ikia, egha dar ingari. 
\v 27 Ezɨ gumazir dapaniba dagɨar pɨzir aghuiba ko dagɨar aghuir ivezim bar pɨn kozir igharaziba inigha izi. Me da isɨ ofa gamir gumazibar dapanimɨn korotiar otevir azenimɨn itim ko, forivtarir nir an evarimɨn itim darɨgham. 
\v 28 Egha me, olivɨn borer me lambagh inge da isir borem, ko biziba mɨsɨv dagh ingamin borem, ko pauran mughuriar aghuim, dar ingarasa, egha pauran igharagha gariba ko olivɨn boreba da inigha izi. 
\v 29 Ezɨ Israelian gumazamiziba bar biziba Ikiavɨra Itir God danɨngasa uan ifongiamɨn gɨn ghua me da inigha an ingangarim damuasa, a Moses mɨkemezɨ moghɨn da inigha izi.
\s Ikiavɨra Itir God gumazir ingangarim damuamiba mɨsefi
\r (Ua Me Ini 31:1-11)
\p
\v 30 Ezɨ Moses Israelia mɨgei, “Ikiavɨra Itir God Judan anabamɨn gumazim Besalel amɨsevegha gɨfa, a Urin otarim, egha a Hurɨn igiar borim. 
\v 31 Egha Ikiavɨra Itir God uabɨ uan Duamɨn gavgavim a ganɨngizɨ, a fofozir aghuim ko ingangarir aghuibar amuamin nɨghnɨzim iti. 
\v 32 Egha a gol, silva, ko brasɨn bizir aghuir igharazibar ingaramin fofozir aghuim ko nɨghnɨzir aghuim a ganɨngi. 
\v 33 Egha a dagɨar ivezir bar pɨn koziba aghorɨva temebar dirir guar avɨriba aghor, egh Purirpenim asɨngamin ingangarir avɨribar fofozir aghuiba a ganɨngi. 
\v 34 Egha Ikiavɨra Itir God fofozir aghuarim isa Besalel ko Oholiap ganɨngi. Oholiap, a Ahisamakɨn otarim, a Danɨn anabamɨn gumazir mam. Aning ingangarim damuamin gumazir igharaziba sure damuamin fofozim iti. 
\v 35 Ikiavɨra Itir God gumazir kamning ingangarir guar avɨribar amuamin fofozir aghuim aning ganɨngi, ezɨ aning dagɨabar nedaziba aghora egha dirir avɨriba aghora, egha inir ghurghurir aghuiba isava tretɨn blupla ko, tretɨn pɨghaghevim ko, tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizim nuavigha, dar kurke. Egha aning bizir me damuasa nɨghnɨzir kabar fofozim ikia egha bizir kaba bar dar ingari.”
\c 36
\p
\v 1 Egha Moses ghua kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Ikiavɨra Itir God Besalel ko Oholiap ko fofozim itir gumazir igharazibar dei. Gumazir kaba, Ikiavɨra Itir God ingangaribar amuamin fofozim me ganɨngi. Ikiavɨra Itir God mɨkemezɨ moghɨn, me Godɨn Purirpenim ko an bizibar ingaram.”
\s Gumazamiziba bizir avɨriba inigha izi
\p
\v 2 Ezɨ gɨn Moses Besalel ko, Oholiap, ko gumazir Ikiavɨra Itir God fofozir aghuim anɨngiziba bar men dia. Ezɨ gumazir ingangarim damuasa bar ifongeziba, me izima Moses ingangarim damuasa me mɨgei. 
\v 3 Egha Israelia Godɨn Purirpenimɨn ingarasa akuvazir biziba, Moses bar da isa gumazir kabagh anɨngi. Egha Israelian gumazamiziba zurara mɨzarazibar uan ifongiabar gɨn ghua ofan mɨn biziba God danɨngasa da isa izavɨra iti. 
\v 4 Ezɨ Purirpenimɨn ingarir gumaziba bizir kabar gari, da avɨrasemezɨ, me uan ingangariba ategha izi.
\p
\v 5 Egha me kamaghɨn Moses mɨgei, “Gumazamiziba bizir bar avɨriba inigha izi. Ikiavɨra Itir God e mɨkemezɨ bizir e ingangarim damu anegɨvamiba, da bar iti. Eghtɨ bizir avɨrim pura ikiam.”
\p
\v 6 Ezɨ Moses akam amadazɨ a bar gumazamiziba bagha me itir danganibar ghua ghaze, “Ia gumazamiziba, Godɨn Purirpenimɨn ingarsɨ ua bizitaba inigh izan markɨ.” Ezɨ me akar kam baregha, ua bizitaba inigha izir puvatɨ.
\p
\v 7 Ezɨ bizir gumazamiziba inigha Purirpenimɨn ingarasa izegha gɨvaziba, da bar ingangarir kaba agɨvaghtɨ, dar naba pura ikiam.
\s Me Godɨn Purirpenimɨn ingari
\r (Ua Me Ini 26:1-37)
\p
\v 8 Egha ingangarir gumazir fofozim itiba Godɨn Purirpenimɨn ingari. Egha me 10plan inir ghurghurir aghuaribar an ingari. Nir kaba me tretɨn bluplaba ko, pɨghagheviba ko, agheviba inigha enselɨn bar gavgavibar nedaziba inir kabar da isami. 
\v 9 Egha me 10plan inir kabar ingarizɨ, dar oteviba bar voroghɨra ghue. Ezɨ dar ruariba 12 mitan tuzɨ, dar aroziba 2 mitan tu. 
\v 10 Egha da arueghasa me 5plan iniba da uarir akuigha uam ada isami, egha 5plan mabar akuigha ua kamaghɨra da isami. 
\v 11 Egha aning isafuraghasa, me bluplan tretɨn irɨghizir kuzir kabar inimningɨn mɨriamningɨn da isami. 
\v 12 Egha me 50plan tretɨn irɨghizir kuziba inir faragha itimɨn mɨriam gɨtui, egha 50plan tretɨn irɨghizir kuziba namba 2ɨn inim kamaghɨra a gituizɨ da voroghɨra ghue. 
\v 13 Egha me 50plan golɨn akezibar ingarigha, inir ruarir kamningɨn kuziba isafuragha aning ikezɨ, aning Purirpenir vamɨram oto.
\p
\v 14 Me memen arɨzibar 11pla inibar ingarizɨ, da Purirpenim avamin nir ekiar vamɨram oto. 
\v 15 Ezɨ inir kaba vaghvagha dar ruariba 13 mitan tu. Ezɨ dar aroziba 2 mitan tu. Ezɨ dar ababanim voroghɨra ghu. 
\v 16 Egha da arueghasa me 5plan iniba uari isafuragha da isamizɨ, da inir ekiar vamɨran oto. Egha 6plan iniba uarir isafuragha da isamizɨ, da inir ekiar vamɨran oto. 
\v 17 Egha me 50plan tretɨn irɨghizir kuziba inigha inir faragha itimɨn mɨriam gituigha, 50pla tretɨn irɨghizir kuziba inigha inir namba 2ɨn mɨriam gɨtui. 
\v 18 Egha 50plan brasɨn akezir ingariziba, da tretɨn irɨghizir kuzibar aghuam. Eghtɨ inir kamning uaning isafuraghtɨ inir ekiar vamɨra ikiam. 
\v 19 Egha me Purirpenim avasa, sipsipɨn apuribar inir me penɨn aghevimɨn aghuizimɨn inimɨn ingari. Egha a gisɨn darɨghasa ongarimɨn itir asɨzir ekiamɨn inim inimɨn ingari. 
\v 20 Egha me akasɨn temebar Purirpenimɨn bɨrir agharibar ingari. 
\v 21 Ezɨ bɨrir agharibar ruarim 4 mitan tuzɨ, iter otevir agharibagh iniva ghueziba, 66 sentimitan tu. 
\v 22-24 Egha me iter akɨnir pumuningɨn mɨngarimning akɨrigha, silvan boksiamning gisɨn aning asara. Egha me Purirpenimɨn bɨrir aghariba bar kamaghɨra dar ingari. Egha me sautɨn amadaghan Purirpenimɨn 20plan bɨrir agharibar ingari. Egha me silva inigha 40plan boksiar torir muziariba itibar ingarigha, egha bɨrir aghariba dagh ase. Ezɨ boksiar pumuning bɨrir agharir vamɨran apebamɨn ti, egha bɨrir agharimɨn povim gavgavim a ganɨdi. 
\v 25-26 Egha me kamaghɨra uaghan notɨn amadaghan bɨrir agharibar ingarigha, 20pla bɨrir agharibar ingari, egha me bɨrir agharibar poviba gavgavim dar anɨngasa, 40plan silvan boksiabar ingari. Egh silvan boksiar pumuning gisɨn bɨrir aghariba vaghvagh da ase. 
\v 27 Egha me 6plan bɨrir aghariba Purirpenimɨn gɨrakɨrangɨn aruem ghuaghiri naghɨn dar ingari. 
\v 28 Egha me bɨrir agharir pumuning Purirpenimɨn gɨrakɨrangɨn itir mɨkebamningɨn aningɨn ingari. 
\v 29 Me mɨkebamningɨn itir bɨrir agharimning vɨn uaningɨn akuigha ghuavanaga bar pɨn oto. Egha bɨrir agharir kamning uaning inigha uanaga ringɨn vamɨran aven ghua voroghɨra iti. Egha mɨkebar ighirazim me kamaghɨram a gami. 
\v 30 Ezɨ gɨrakɨrangɨn 8plan bɨrir aghariba itima, 16plan silvan boksiaba da bɨrir agharibar povibar suisi, ezɨ boksiar pumuning, bɨrir aghariba vaghvagha dar tuifi.
\p
\v 31-32 Egha me akasɨn temer ruariba inigha, dar ighuvir ruaribar ingari. Egha notɨn itir bɨrir aghariba bagha 5plan ighuvibar ingari. Egha sautɨn itir bɨrir aghariba bagha 5plan ighuvibar ingarigha, aruem uaghiri naghɨn itir bɨrir aghariba bagha 5plan ighuvibar ingari. 
\v 33-34 Egha me ringbar ingarigha vaghvagha bɨrir agharibar tongɨra da arɨgha, egha gɨn ighuvir ruarir kaba isa ringbagh aghua ghua, Purirpenimɨn mɨkebar mamɨn ikegha ghua mamɨn tu. Egha me bɨrir aghariba ko ringba ko ighuvir ruariba, golra bar da noke.
\p
\v 35 Egha me inir ghurghurir ruarir ekiar mamɨn ingarigha, Purirpenimɨn aven anegura. Me inir kam, tretɨn blupla ko, pɨghaghevim ko, aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizimɨn a isami. Egha me deravɨra enselɨn bar gavgavibar nedaziba an kurka da isami. 
\v 36 Egha me akasɨn temeba inigha, inir ekiar kam guasa 4plan dɨpenir akɨnibar ingari. Egha me dɨpenir akɨnir kaba golɨn da noke. Egha golɨn akezibar ingarigha nir kamɨn suighasa dɨpenir akɨnibar da arɨki. Egha me 4plan silvan bokisiabar ingarigha, egha dɨpenir akɨnir kaba asasa dar ingari. 
\v 37 Egha me Purirpenimɨn tiar akamɨn mɨn ikiasa, inir ghurghurir aghuarimɨn ingari. Me tretɨn sipsipɨn arɨzibar ingarizir blupla ko, pɨghaghevim ko, aghevimɨn an kurkegha da isami. 
\v 38 Egha me 5plan dɨpenir akɨnibar ingarigha, inim guasa akeziba dagh itui. Egha me gol inigha dar dapanibagh aghui, egha dɨpenir akɨnibagh inivamin ighuviba saram aghui. Egha me 5plan brasɨn boksiar toriba itibar ingarigha dɨpenir akɨniba asasa dar ingari.
\c 37
\s Me Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn ingari
\r (Ua Me Ini 25:10-22)
\p
\v 1 Ezɨ Besalel ingangarir gumaziba ko me akasɨn temer arariba isa, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn ingari, ezɨ an ruarim 110 sentimitan tu, ezɨ an arozim 66 sentimitan tu, ezɨ an tuirivim 66 sentimitan tu. 
\v 2 Egha me golɨn aghuarim isa Boksiamɨn averiam ko azenimɨn poghava a noke. Egha golɨn ruarir mamɨn an apɨnimɨn azenan bar an pogha a ikiagharui. 
\v 3 Egha me Boksiam darugh aneterasa gol ringɨn 4plan ingarigha, a tuivamin suer 4plan boroghɨn gol ringɨn 4pla arɨki, egha 4plan suebagh ike, pumuning isa Boksiamɨn vongɨn aning ikegha pumuning vongɨn aning ike. 
\v 4 Egha me Boksiam aterasa akasɨn iter otevir pumuning inigha, deragha aning akɨrigha, golrama aning pogha aning noke. 
\v 5 Egha me Boksiam aterasa iter otevir kamning isava, mam vongɨn an ringning garugha, mam vongɨn an ringning garu. 
\v 6 Egha me Boksiamɨn asuam golɨn aghuarimɨn an ingari. An ruarim 110 sentimitan tu, ezɨ an arozim 66 sentimitan tu. Danganir kam, kar gumazamizibar arazir kuraba gɨn amadir danganim. 
\v 7 Egha me golɨn maba inigha haman dav mɨsuegha enselɨn bar gavgavir pumuningɨn nedazimningɨn ingari. Ezɨ enselning Boksiamɨn asuam gisɨn tughav ikia, mav vongɨn iti, mav vongɨn iti. 
\v 8 Ezɨ mam agharir guvimɨn tughav itima mam agharir kɨriamɨn tughav iti. Me golɨn mam inigha, enselɨn bar gavgavir kamningɨn nedazimning ko Boksiamɨn asuamɨn danganir kamran dar ingarizɨ, da bizir vamɨran mɨn iti. 
\v 9 Ezɨ enselɨn bar gavgavir pumuningɨn nedazim arazir kuraba gɨn amadir danganimɨn tughav iti, ezɨ aningɨn guamning uaningɨn akuigha aviragha Boksiamɨn gari, ezɨ aningɨn avɨzimning kuiaghirɨgha ikia, Boksiamɨn asuam avara.
\s Me bret bagha dakozimɨn ingari
\r (Ua Me Ini 25:23-30)
\p
\v 10 Egha me akasɨn tememɨn dakozir mamɨn ingari, ezɨ an ruarim 88 sentimitan tu, ezɨ an arozim 44 sentimitan tuzɨ, an tuirivim 66 sentimitan tu. 
\v 11-12 Egha me dakozir kam golɨn aghuarimɨn an puegha a noke, egha golɨn ruarir mamɨn an mɨriamɨn pogha bar a ikiagharui. Egha me golɨn ruarir kam gamizɨ a mong fɨgha anabogha, dakozimɨn apɨniba bar da inigha, an tuirivim 8 sentimitan tu. Ezɨ me golɨn ruarir kamɨn, an mɨriamɨn golɨn igharazir mamɨn adiarim gamigha an puegha golɨn ruarir kam bar a ikiagharɨki. 
\v 13-14 Egha me gol ringɨn 4plan ingarigha dakozimɨn mɨkebabar suebar boroghɨn da ike. Ezɨ 4plan gol ringɨn kaba dakozimɨn apɨnimɨn boroghɨra iti. Da akasɨn temer dakozim ateramningɨn suigham. 
\v 15 Egha me akasɨn iter otevir pumuning isa dakozim aterasa deragha aning akɨrigha, golrama aningɨn pogha aning noke. 
\v 16 Egha me dakozim gisɨn dafasa itarir ekiaba golɨn aghuimra dar ingari. Kar ofa damu wain fusfughamin itarir ekiaba ko, doziba, kapba ko, botolba.
\s Me lamba afamin aghorimɨn ingari
\r (Ua Me Ini 25:31-40)
\p
\v 17 Egha me golɨn aghuarim inigha lamɨn aghorimɨn ingari. Egha haman golɨn kam mɨsuegha lamɨn aghorim asamin danganimɨn ingarigha, lambar aghariba ingarigha dar afamin danganibar boroghɨn, akɨmarir tɨghar onamiba ko onezibar ingari. Egha biziba bar dar ingarizɨ da bizir vamɨran mɨn iti. 
\v 18 Ezɨ lamba afamin aghorir kam, 6plan aghariba iti, egha 3pla vongɨn itima, 3pla vongɨn iti. 
\v 19 Ezɨ lamba afamin aghorir kam, 6plan aghariba vaghvagha akɨmarir 3pla iti, egha da lamɨn kabar apengan iti. Ezɨ lamɨn aghariba bar kamaghɨra gari. Ezɨ akɨmaribar ganganiba amonɨn tememɨn akɨmaribar mɨn gari. 
\v 20 Ezɨ lamɨn aghorim uabɨ kamaghɨn gari, me akɨmarir 4plan ingarizɨ, da amonɨn tememɨn akɨmaribar mɨn, dar maba tɨghar onezibar mɨn gari, ezɨ maba onezibar mɨn gari. 
\v 21 Egh agharir pumuning uaningɨn akuizɨ naghɨn, me akɨmarir dafarir muziarir kabar ingari. Egha agharir igharaziba uaghan kamaghɨra dagh ami. 
\v 22 Me hama inigha golɨn aghuir kam mɨsuegha, bizir kabagh amizɨ da bizir vamɨran mɨn iti. 
\v 23 Me golɨn aghuariba inigha, 7plan lambar ingarigha, akamimɨn mɨn garir avimɨn suizir bizir mabar ingarigha, egha uaghan itaribar ingari. 
\v 24 Me 35 kilogremɨn golɨn aghuariba inigha, lamba afamin aghorim ko lamba ko an ingangarir biziba bar dar ingari.
\s Me pauran mughuriar aghuim tuamin ofa gamir dakozimɨn ingari
\r (Ua Me Ini 30:1-5)
\p
\v 25 Egha me akasɨn temem inigha pauran mughuriar aghuim tuamin ofa gamir dakozimɨn ingari. Ezɨ ofa gamir dakozir kamɨn ruarim 45 sentimitan tuzɨ, an arozim an ruarim mɨrara ghua 45 sentimitan tu, ezɨ an tuirivim 90 sentimitan tu. Temer akasɨn ofa gamir dakozimɨn ingarizimra, me bulmakaun kombar mɨn garir bizibar ingarizɨ, da ofa gamir dakozimɨn mɨkebabar vaghvagha dar iti. 
\v 26 Egha me an 4plan mɨriaba ko an siriam ko an komba golɨn aghuarimɨn dar puegha da noke, egha golɨn ruarim isa ofa gamir dakozimɨn mɨriabagh atɨgha a ikiagharui. 
\v 27 Egha me gol ringɨn pumuningɨn ingarigha, mam isa vongɨn a ikegha, vongɨn mam ike. Me ringɨn kamning golɨn ruarir me an mɨriabar ikezimɨn apengan aning ike. Ringɨn kamning me ofa gamir dakozim atersɨ tememning aning daghuam. 
\v 28 Me akasɨn iter pumuning inigha ofa gamir dakozim aterasa aning akɨrigha, golɨn aning noke.
\s Me borem ko pauran mughuriar aghuim zuimɨn ingari
\r (Ua Me Ini 30:22-38)
\p
\v 29 \x - \xo 37:29 \xo*\xt Ua Me Ini 30:22-38\xt*\x*Egha me pauran mughuriar aghuim ko olivɨn borem deravɨra da verezɨ, borer mughuriar aghuim oto, mati sanda. Olivɨn borer kam, an ingangarim kamakɨn: me bizim o gumazim Ikiavɨra Itir God bagh anemɨsɨvɨsɨ, borer kam a gingam. Me uaghan pauran mughuriar aghuim zuir mabar ingari, mati gumazir fofozir aghuim itim deravɨra da verezɨ, sandan aghuim oto.
\c 38
\s Me asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozimɨn ingari
\r (Ua Me Ini 27:1-8)
\p
\v 1 Egha Besalel ko ingangarir gumazir igharaziba, akasɨn temeba inigha, asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozimɨn ingari. Ezɨ an arozim ko an ruarimɨn ababanim vɨrara 2 mita 20 sentimitan tu. Ezɨ an tuirivimɨn ababanim 1 mita 30 sentimitan tu. 
\v 2 Egha temer akasɨn ofa gamir dakozimɨn ingarizimra, me bulmakaun kombar mɨn garir bizibar ingarizɨ, da ofa gamir dakozimɨn mɨkebabar vaghvagha dar iti, egha ofa gamir dakozim me brasɨn an pogha a noke. 
\v 3 Ofan dakozimɨn ofan ingangarim damuasa me bizir kabar ingari, savolɨn muziariba, itarir ekiaba, pokba ko, itarir avim ateramin ko averenim iniamin itarim ko avim ateramin itariba, ko averenim iniamin itaribar ingari. Bizir kaba bar me brasɨn dar ingari. 
\v 4-5 Egha me bras uaia inigha abizimɨn mɨn garir bizimɨn ingari. Egha ofa gamir dakozimɨn aven anetɨ. Egha me brasɨn ringɨn 4plan ingari. Egha da isa ofa gamir dakozimɨn, abizimɨn mɨkebabar da arɨki. Kar ringɨn tememning arugh boksiam ateramiba. Egha brasɨn ruarim inigha ofa gamir dakozimɨn averiamɨn tongɨram anetɨgha a ikiagharui. Egh uaia brasɨn abizimɨn mɨriaba isa brasɨn ruarir kamɨn apengan anegura. Ezɨ abizimɨn mɨn garir bizir kam, ofa gamir dakozimɨn averiamɨn tongɨram apera. 
\v 6 Egha me akasɨn iter otevir pumuning inigha, aning akɨrigha brasɨn aning puegha aning noke. 
\v 7 Me ofa gamir dakozim aterasa akasɨn temer kamning isa ringɨn an mɨriamningɨn itibagh aghui. Me temer arariba inigha ofa gamir dakozim boksiamɨn mɨn an ingari, egha boksiamɨn dɨkɨnimɨn ingarizir puvatɨ. Me anetaghizɨma an dɨkɨnim pura torim iti.
\s Me soroghafariba ruer  // itarir ekiamɨn ingari
\r (Ua Me Ini 30:18)
\p
\v 8 \x - \xo 38:8 \xo*\xt Ua Me Ini 30:18\xt*\x*Ezɨ amiziba zurara God bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn Godɨn ingangarim gami, egha merara uan brasba isa Besalel ganɨngi. Brasɨn kaba, da ganganir me uan guabar garibar mɨn gari. Ezɨ ingangarir gumaziba brasɨn kaba inigha, egha soroghafariba ruer itarir ekiamɨn ingari, egha itarir kam afasa dakozimɨn ingari.
\s Me Godɨn Purirpenimɨn dɨvazim azui
\r (Ua Me Ini 27:9-19)
\p
\v 9 Egha me inir ghurghurir aghuimɨn ingarigha, Purirpenim avɨnasa dɨvazir azenan itimɨn ingari. Me inir ruarir kam sautɨn amadaghan itir dɨvazim bagha an ingarizɨ a 44 mitan tu. 
\v 10 Egha me inir kam guasa 20plan dɨpenir akɨniba brasɨn dar ingarigha, egha dɨpenir akɨnir kaba 20plan brasɨn boksiabagh asasa dar ingari. Egha inir kam guamin akeziba ko dɨvazimɨn agharir ighuviba silvan dar ingari. 
\v 11 Egha kamaghɨra notɨn amadaghan itir dɨvazimɨn ingari. 
\v 12 Ezɨ dɨvazir aruem ghuaghiri naghɨn itim, me inir ruarir mamɨn ingarizɨ, a 22 mitan tu. Egha 10plan dɨpenir akɨniba ko, 10plan brasɨn boksiar dɨpenir akɨniba asamibar ingari. Egha inir kam guamin akeziba ko dɨvazimɨn agharir ighuviba silvan dar ingari. 
\v 13 Ezɨ dɨvazir aruem anadi naghɨn itim, an ababanim 22 mitan tu. Ezɨ dɨvazir kam tiar akam an iti. 
\v 14-15 Tiar akamɨn mɨriamningɨn me dɨpenir akɨniba asasa brasɨn boksiabar ingarizɨ, 3pla vongɨn itima, 3pla vongɨn ti. Egha tiar akamningɨn mɨriamningɨn guasa nir pumuningɨn ingari. Aningɨn arozimning vɨrara 6 mita 60 sentimitan tu. 
\v 16 Me dɨvaziba bar dar guasa inir ghurghurir bar aghuaribar ingari.
\p
\v 17 Me bras inigha, dɨpenir akɨniba asamin boksiabar ingari. Egha me silva inigha dɨpenir akɨnibar dapanibar puegha da noke. Egha me silvan ighuvibar ingari. Egha me silvan akezibar dɨpenir akɨniba ko silvan agharir ighuvibar suighasa dar ingari. 
\v 18 Egha dɨvazimɨn tiar akam bagha, me inir ghurghurir aghuarim ko tretɨn blupla ko, pɨghaghevim, ko aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingariziba isamigha inir kamɨn kurke. Ezɨ inir kamɨn arozim 9 mitan tu. Ezɨ an tuirivim 2 mita 20 sentimitan tu, egha a dɨvazimɨn iniba ko voroghɨra ghu. 
\v 19 Me inir kaba guasa dɨpenir akɨnir 4pla ko, da asamin brasɨn boksiar 4plan ingari. Ezɨ akeziba ko, dɨpenir akɨnibar dapaniba, ko agharir ighuvir dɨpenir akɨnir uarir akuighamba, me bar silvara dar ingari. 
\v 20 Egha me Purirpenim gavgavim a danɨngamin afughafughamiba ko an dɨvazim gavgavim a danɨngamin afughafughamiba, me brasɨn dar ingari.
\s Me Purirpenimɨn ingarasa gol ko biziba isi
\p
\v 21 Egha me Ikiavɨra Itir Godɨn Purirpenimɨn ingarasa inigha izezir gol, silva, ko bras menge. Purirpenir kam, me Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim itir dagɨar akuamning a darɨgham. Moses uabɨ Livain adaraziv kemezɨ me biziba bar da mega da osirigha fo, bizir manabara iti. Ezɨ ofa gamir gumazim Aron, an otarim Itamar ingangarir kamɨn faragha zui.
\p
\v 22 Besalel a Urin otarim, ezɨ Uri a Hurɨn otarim, me Judan anabamɨn gumaziba. Ezɨ Besalel, Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨn biziba bar dar ingari. 
\v 23 Ezɨ Oholiap, an Ahisamakɨn otarim, egha Danɨn anabamɨn mav. An akaba dagɨabar da osira da aghori fofozim fomɨra iti, egha a bizir igharaziba uaghan dar ingara fo. Egha a tretɨn blupla, pɨghaghevim ko, aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizim, ko inir ghurghurir aghuariba, an a da isa dar kurka fo.
\p
\v 24 Ezɨ me, golɨn gumazamiziba Godɨn damazimɨn fegha ighuavamadir ofan mɨn Godɨn Purirpenimɨn ingarasa inigha izeziba medi, ezɨ dar osɨmtɨzim ghua 998 kilogremɨn tu. 
\v 25-26 \x - \xo 38:25-26 \xo*\xt Ua Me Ini 30:11-16; Matyu 17:24\xt*\x*Ezɨ me silva medima, an osɨmtɨzim ghua 3,430 kilogremɨn tu. Gumazir ziaba akɨnafarimɨn itiba silvan kaba amadazɨma da ize. Ezɨ gumazir 20plan azenibar tugha ghuavanadiba, me vaghvagha 5 kina silvan dagɨaba arɨki, ezɨ gumazir kaba bar men dɨbobonim 603,550. 
\v 27 Ezɨ me 3,400 kilogrem silva inigha, Godɨn Purirpenimɨn bɨrir aghariba gavgavim dar anɨngasa boksiabar ingari. Egha me Bar Anogoroghezir Danganim avamin inim guasa, dɨpenir akɨnibagh asamin boksiabar ingari. Ezɨ boksiar kaba da bar moghɨra 100pla. Ezɨ boksiaba vaghvagha dar osɨmtɨzim 34 kilogremɨn tu. 
\v 28 Ezɨ silvan nar ikiavɨra itibar osɨmtɨzim 30 kilogremɨn tu. Ezɨ me da isa akeziba ko agharir ighuvibar ingarava, egha da isa bɨrir aghariba uarir akuighasa dar ingari. Egha me uaghan dɨpenir akɨnibar dapaniba, silvan da ave. 
\v 29 Ezɨ brasɨn me ofan mɨn Ikiavɨra Itir God ganɨngizimɨn osɨmtɨzim a 2,425 kilogremɨn tu. 
\v 30 Ezɨ me brasɨn kam inigha God bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn akɨnibagh asamin boksiabar ingari. Egha brasɨn ofa gamir dakozim ko, an abizimɨn mɨn garir bizim ko, bizir ofan ingangarim damuamiba, me bar brasɨn dar ingari. 
\v 31 Me uaghan boksiar igharazibar ingari, kar dɨvazimɨn tiar akamɨn dɨpenir akɨniba asamin boksiaba ko, dɨvazir bar Purirpenim gighuizimɨn dɨpenir akɨnibagh asamin boksiaba. Egha me uaghan, Purirpenim gavgavim a danɨngamin afughafughamiba ko dɨvazir a gighuizim gavgavim a danɨngamin afughafughamiba, bar dar ingari.
\c 39
\s Me ofa gamir gumazibar  // korotiabar ingari
\r (Ua Me Ini 18:1-14)
\p
\v 1 Egha me tretɨn blupla ko, pɨghaghevim ko aghevir me sipsipɨn arɨzibar ingariziba inigha, ofa gamir gumazibar korotiar aghuibar ingarigha dar kurke, eghtɨ me Anogoroghezir Danganimɨn mangɨ ingangaribar amusɨ dar aghuam. Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me Aron darugh ofa damuamin korotiamɨn ingari.
\p
\v 2-3 Egha me korotiar otevimɨn ingarasa, haman gol mɨsoghezɨ, an akɨnafarimɨn mɨn evari, ezɨ me a inigha aneghorezɨ a gol tretɨn mɨn oto. Ezɨ me inir ghurghurir aghuarim inigha, gol tret ko, tretɨn blupla, pɨghaghevim ko, tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn ingarizim, me inir kam kurkazir aghuibar a isami. 
\v 4 Egha me inir sazir pumuning korotiamɨn suighasa a gisɨn aning isami, eghtɨ aning dɨpɨzimning gisɨn anang mangɨ akɨrimɨn inir otevir vongɨn itimɨn suigham. 
\v 5 Ezɨ me gol tret, ko tretɨn blupla, pɨghaghevim, ko tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzibar ingarizim ko inir ghurghurir aghuarim inigha, egha inir ivariam gikamim adiarir aghuariba a garɨgha an ingari. Egh inir ivariam gikamim isa korotiar otevir azenan itir kamɨn mɨriamɨn porogha a isami, ezɨ bizir pumuning datɨrɨghɨn bizir vamɨran mɨn iti. Egha me Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨn, tretɨn kaba inigha inir kam isami.
\p
\v 6 Egha me dagɨar pɨzir aghuarir pumuning inigh, Jekopɨn otarir 12plan ziaba aningɨn dar ghora da osiri. Egha me gol inigha dagɨamningɨn suighasa, golɨn kurkazir pumuningɨn ingari. 
\v 7 Egha me dagɨar kamning isa, korotiar otevir azenan itim, an dɨpɨzimningɨn itir inir sazimning dukuagha aning isami, ezɨ aning Israelɨn 12plan anababar ababanimɨn mɨn iti. Me God Moses mɨkemezɨ moghɨra dagh ami.
\s Me ofa gamir gumazibar dapanim bagha, forivtarir nir an evarimɨn poroghav itim, an ingari
\r (Ua Me Ini 28:15-30)
\p
\v 8 Egha me ofa gamir gumazibar dapanimɨn evarim gikiasa forivtarir inimɨn ingari. Egha me kamaghɨra korotiar otevir azenimɨn itimɨn ingarizimɨn mɨrara, gol tret, ko tretɨn blupla, ko pɨghaghevim, ko tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzibar ingarizim ko inir ghurghurir aghuarim inigha, forivtarir inir muziarir kam bar deragha an ingarigha kamaghɨrama an kurke. 
\v 9 Me forivtarir inir muziarir kamɨn ingarizɨ, an ruarim 44 sentimitan tuzɨ an arozim 22 sentimitan tu. Egha deravɨra tongɨra a remezɨ, a forivtarimɨn mɨn oto, ezɨ an otevibar ababaniba voroghɨra ghu, da bar 22 sentimitan tu. 
\v 10-14 Egha me dagɨar ivezim bar pɨn koziba isa, 12plan dagɨar kaba bar da vaghvagha Jekopɨn otaribar ziaba aghora da osiri, ezɨ dagɨaba vaghvagha 12plan anababar ababanimɨn mɨn iti. Me golɨn maba inigha dagɨabar suizir golɨn kurkazibar ingari, egha dagɨaba vaghvagha da afegha egha forivtarir inimɨn azenan da ike. Me 4plan abiar ruaribagh atɨgha forivtarir inir kam gike. Egha faragha itir abiamɨn, dagɨar me kamaghɨn dɨboriba, rubi, topas, ko ganet, da ike. Egha abiar an gɨrara itimɨn, dagɨar emeral, sapaia, ko daimon ike. Egha abiar mɨkezimɨn, dagɨar terkois, aget, ko ametis ike. Egha namba 4ɨn abiamɨn, dagɨar beril ko, dagɨar pɨzir aghuarim ko jaspan dagɨam ike.
\p
\v 15 Egha me golɨn aghuarim inigha tretɨn mɨn ikarɨzibagh irigha da nuavigha benir pumuningɨn ingarizɨ, aning forivtarir inir evarimɨn guraghav itimɨn suigham. 
\v 16-17 Egha me dagɨamningɨn suighasa golɨn kurukazir pumuning, ko gol ringɨn pumuningɨn ingarigha, ringɨn kamning isa evarimɨn itir forivtarir inimɨn mɨkebar pɨn itimningɨn aning gike. Egha me golɨn benimning isa, aningɨn otevimning, forivtarir inimɨn itir gol ringɨn kamning gike. 
\v 18 Egha me golɨn benir otevir igharazimning isa dɨpɨzimningɨn itir dagɨamningɨn suizir golɨn kurkazimning gike. Egha tuavir kamɨn forivtarir inir kam, korotiar otevir azenan itim a gike.
\p
\v 19 Egha me ua gol ringɨn pumuningɨn ingarigha, aning isa evarimɨn itir forivtarir inimɨn mɨkebar vɨn itimningɨn aning gike. Ringɨn kamning datɨrɨghɨn korotiar otevir azenan itimɨn boroghɨn iti. 
\v 20 Egha me gol ringɨn pumuning uam aningɨn ingarigha, aning isa korotiar otevir azenan itimɨn dɨpɨzimningɨn vɨn korotiar otevimɨn aning isami. Aning datɨrɨghɨn, inir ruarir me deravɨra kurkezimɨn pɨn, inimning uaningɨn akuizir danganimɨn boroghɨn iti. 
\v 21 Egha me benir sazir blupla inigha, evarimɨn itir forivtarir inimɨn ringning isa korotiar otevir azenan itimɨn ringning gike, ezɨ evarimɨn itir forivtarir inim, korotiar otevir azenimɨn itimɨn suiragha gavgafi, ezɨ forivtarir inim suaghirir puvatɨ. Me Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨrama ami.
\s Me ofa gamir gumazibar  // korotiar igharazibar ingari
\r (Ua Me Ini 28:31-43)
\p
\v 22 Egha me korotiar ruarir azenan itimɨn ingarizɨ, a korotiar otevir azenan itimɨn apengan iti. Me inir bluplan kɨnim, sipsipɨn arɨzimɨn ingarizimɨn an ingari. 
\v 23 Egha me korotiar kam torim a gatɨ, eghtɨ ofa gamir gumazim uan dapanim aghuam. Me inir avɨzir muziarir mam isa torir kam mɨdorozir korotiam isamizɨ moghɨn a ighuigha a isami, eghtɨ an torimɨn apɨniba gavgavightɨ torim bigh ekevegh mangan kogham. 
\v 24-26 Me tretɨn blupla ko pɨghaghevim ko tretɨn aghevir me sipsipɨn arɨzimɨn irɨghizim inigha, iter pomigranetɨn ovɨzibar mɨn biziba isami. Egha ofa gamir gumazibar dapanimɨn korotiar ruarir azenan itimɨn vɨn bizir kaba isami. Egha golɨn aghuimɨn ingarizir beloba vaghvagh pomigranetɨn ovɨzibar tizibar da isamizɨ, da ituighav iti. Eghtɨ ofa gamir gumazibar dapanimɨn korotiar kam arugh ofa gamir gumazimɨn ingangarim damuam. Me Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨram ami.
\p
\v 27-29 Egha me Aron ko an otariba bagha inir ghurghurir aghuariba inigha korotiar ruarir aven azuiba isami. Egha Aronɨn dapanim darɨghasa inir ghurghurir aghuarim inigha, dapanir asuar ruarimɨn ingari. Egha Aronɨn otariba bagha inir ghurghurir aghuariba dapanir asuar otevibar ingari. Egha me inir ghurghurir aghuarim inigha, me bagha trausiziar oteviba isami. Egha inir ghurghurir aghuarim inigha, inir ghurghurir aghuarir ruarir ivariam gitimɨn ingarigha, egha tretɨn sipsipɨn arɨzibar irɨghizir blupla ko, pɨghaghevim ko, aghevim isa kurkazir aghuibar an da isami. Me Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me biziba bar dar ingari.
\p
\v 30 Egha me Ikiavɨra Itir God ua bagha mɨsevir ofa gamir gumazibar dapanim bagha, golɨn akuar aghuarir mam inigha medelɨn mamɨn ingari. Egha me akam kamaghɨn a gisɨn an osiri, “Kar Ikiavɨra Itir Godɨn Gumazimra.” 
\v 31 Egha me bluplan benim inigha, gol medelɨn kam inir dapanir asuar ruarimɨn an guam gituasa an ingari. Eghtɨ an ofa gamir gumazibar dapanimɨn dapanir asuamɨn guam gitoroghɨv ikɨ. Me Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨrama ami.
\s Ingangariba bar gɨfa
\r (Ua Me Ini 35:10-19)
\p
\v 32 Egha me dughiar kamɨn God bativamin Purirpenimɨn ingangariba, bar da gɨfa. Egha Israelia Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me biziba bar dar ingari. 
\v 33 Egha me bizir kaba bar da inigha Moses bagha zui: Purirpenir kam ko, an biziba bar, an akeziba, dɨvazir aghariba, agharir ighuviba, dɨpenir akɨniba ko, boksiar dɨvazir aghariba ko akɨnibagh asamiba, 
\v 34 ko Purirpenim avamin avaver ekiar me sipsipɨn apuribar nir me aghevimɨn aghuizim, ko avaver ekiar me ongarimɨn itir asɨzir ekiabar inibar ingarizim, ko Bar Anogoroghezir Danganim modir inir ekiam, 
\v 35 ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam, ko an asuam, kar arazir kuraba gɨn amadir danganim, ko boksiar kam aterasa iter pumuning, 
\v 36 ko bretba arɨzir dakozim, ko an ingangarim gamir biziba, ko Godɨn damazimɨn arɨzir bretba, 
\v 37 ko golɨn aghuarimɨn ingarizir lambar afamin aghorim, ko an lamɨn me danganibar afeziba, ko an ingangarim gamir biziba, ko angazangarim anɨngamin olivɨn borem, 
\v 38 ko golɨn ingarizir ofa gamir dakozim, ko biziba mɨsɨv ingiamin olivɨn borem, ko pauran mughuriar aghuim, ko Purirpenimɨn tiar akamɨn guamin inir ekiam, 
\v 39 ko brasɨn ingarizir ofa gamir dakozim, ko dakozir kam bagh brasɨn ingarizir abizimɨn mɨn garir bizim, ko ofa gamir dakozim ateramin itemning, ko ofa gamir dakozimɨn ingarir biziba, ko soroghafaribar ruer itarir ekiam, ko anefamin dakozim, me bar da inigha izi. 
\v 40 Egha uaghan, me Purirpenimɨn dɨvazim avɨnasa iniba, ko dɨvazimɨn dɨpenir akɨniba, ko boksiar akɨniba asamiba, ko dɨvazimɨn tiar akamɨn guamin inim, ko gavgavim dɨvazim danɨngamin beniba ko afughafughamiba, me God bativamin Purirpenimɨn aven ingangarim damuasa bizir kaba bar da inigha izi. 
\v 41 Aron, a ofa gamir gumazim, a uan otariba ko, me bagh korotiar aghuaribara isamigha da inigha izi. Eghtɨ me gɨn dar aghuigh, egh ofa gamir gumazimɨn ingangarim damuam. Kar, me daghuigh Anogoroghezir Danganimɨn aven mangamin korotiaba. 
\v 42 Ezɨ Israelia Ikiavɨra Itir God ingarasa Moses mɨkemezir biziba, me bar dar ingari. 
\v 43 Ezɨ Moses deraghavɨra bizir me ingarizibar gari, egha a fo, Ikiavɨra Itir God, mɨkemezɨ moghɨra me biziba bar dar ingari. Egha a dar ganigha gɨvagha, deraghvɨra me damuasa, kamaghɨn mɨgei, “Ikiavɨra Itir God, bar deraghvɨra ia damu.”
\c 40
\s Me Purirpenim asaragha,  // egha God baghavɨra a ginaba
\p
\v 1 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨgɨa ghaze, 
\v 2 “Nɨ orakigh. Ia iakɨnir namba 1 an dughiar namba 1, ia na bativamin Purirpenim asaragh. 
\v 3 Egh ia nan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiar dagɨar akuar pumuning aven itir kam inigh, Purirpenimɨn aven anetɨgh, egh boksiam mongsɨ inir ekiam aguragh. 
\v 4 Egh bretba arɨzir dakozim inigh aven mangɨ anetɨgh, an biziba a gisɨn dar arɨkigh. Egh lambar afamin aghorim inigh izɨ anesaragh, egh lamba isɨ an agharibar arɨkigh. 
\v 5 Egh golɨn ofa gamir dakozir me pauran mughuriar aghuim tuamim, a isɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiar dagɨar akuar pumuning aven itir kamɨn, boroghɨn anetɨgh. Eghtɨ inir ekiar Boksiam modim aning abightɨ an azenan ikɨ. Egh Purirpenimɨn tiar akamɨn itir inir ekiam aguragh. 
\v 6 Egh ia asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozim isɨ, na bativamin Purirpenimɨn tiar akar azenan itimɨn anetɨgh. 
\v 7 Egh na bativamin Purirpenim ko ofa gamir dakozir kamɨn tongɨra, soroghafariba ruer itarir ekiam atɨgh, egh dɨpam a datɨgh. 
\v 8 Egh ia dɨvazimɨn mɨn inir ekiam aguraghtɨ a Purirpenim bar a gighuigham. Egh dɨvazimɨn tiar akamɨn inir ekiam aguragh.
\p
\v 9 “Egh gɨn ia biziba mɨsɨv ingiamin olivɨn borem inigh, egh Purirpenim ko an aven itir biziba bar dagh ingegh. Egh ia dagh ingeghtɨ, da bar nan bizibar mɨn ikɨ, bar na baghvɨra ikiam. 
\v 10 Egh ia borem isɨ, asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozim ko an ingarir biziba bar dagh ingeghtɨ, ofa gamir dakozim na baghvɨra ikɨ, bar anogoregham. 
\v 11 Egh kamaghɨra soroghafariba ruer itarir ekiam ko anefamin dakozim damigh, eghtɨ bizir kaba uaghan na baghvɨra ikiam.
\p
\v 12 “Egh gɨn nɨ Aron uan otariba ko me inigh izɨ, na bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn me ruegh.
\p
\v 13 “Egh ofa gamir gumazibar korotiar aghuariba Aron daghuigh, egh biziba mɨsɨv dagh ingiamin borem isɨ a gingegh anemɨseveghtɨ, a ofa gamir gumazimɨn mɨn nan ingangarim damuam. 
\v 14 Egh nɨ an otariba inigh roghɨra izɨ, ofa gamir gumazibar korotiar ruarir aven itiba inigh, me daghuigh. 
\v 15 Egh nɨ men afeziam amɨsevezɨ moghɨn, nɨ borem me gingɨ egh me amɨseveghtɨ me na bagh ofa gamir ingangarim damu. Nɨ borem me gingegh me amɨseveghtɨ, gɨn me uari uan adarazi ko ofa gamir ingangarim damu mamaghɨra ikiam.”
\p
\v 16 Ezɨ Moses Ikiavɨra Itir God a mɨkemezɨ moghɨra a biziba bar dagh ami. 
\v 17 Dughiar me Isip ataghizimɨn gɨn, azenir an gɨn zuimɨn, iakɨnir faragha zuim, an dughiar namba 1ɨn, dughiar kamra me Godɨn Purirpenim asara. 
\v 18 Dughiar kamɨn Moses Purirpenimɨn asara. A boksiaba isa, nguazimɨn da arigha, dɨvazir aghariba isa boksiabagh ase, egha dɨvazimɨn agharir ighuviba da ikia, egha inir ekiam guasa dɨpenir akɨniba asi. 
\v 19 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me nir ekiam Purirpenimɨn agharim gisɨn anetɨgha, Purirpenim aver sipsipɨn apuriba ko ongarimɨn asɨzir ekiabar inir igharazir pumuning uam anevara. 
\v 20 Egha me dagɨar akuar God uan Akar Gavgaviba osirizimning inigha, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn aning atɨ. Egha me aneteramin temer pumuning inigha Boksiamɨn ringbagh arugha, Boksiamɨn asuam isa Boksiam dukua. Ezɨ Boksiar asuar kam, kar arazir kuraba gɨn amadir danganim. 
\v 21 Egha me Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, Boksiam Purirpenim gatɨgha, inim agurazɨ a Boksiam modo.
\p
\v 22 Egha me bretba arɨzir dakozim isa, God bativamin Purirpenimɨn, notɨn amadaghan Anogoroghezir Danganimɨn aven anefa. 
\v 23 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me bret inigha Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn dakozim gisɨn deraghavɨram anetɨ. 
\v 24 Egha lambar afamin aghorim inigha, God bativamin Purirpenimɨn, sautɨn amadaghan, bretba arɨzir dakozimɨn vongɨn anesara. 
\v 25 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me lamba isa dar agharibagh arɨki. Egha Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn dagh aboi. 
\v 26 Egha me golɨn ingarizir ofa gamir dakozim isa God bativamin Purirpenimɨn aven, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn boroghɨn nir ekiamɨn azenan anefa. Ezɨ inir ekiam aning abigha guraghav ikia Boksiam modo. 
\v 27 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me ofa gamir dakozir kamɨn pauran mughuriar aghuim tuezɨma, mɨgharir mughuriar aghuim zuim otifi. 
\v 28 Egha me inir ekiam Purirpenimɨn tiar akamɨn anegura.
\p
\v 29 Egha Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me gɨn asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozim isa, God bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn boroghɨn azenan anetɨ. Egha ofa gamir dakozir kamɨn, Moses dughiar kamra ofan mɨn asɨziba tue da bar isia mɨghɨri. Egha uaghan witɨn plaua inigha ofan mɨn da tue. 
\v 30 Egha me soroghafariba ruer itarir ekiam isa, ofa gamir dakozir asɨziba tue da bar isia mɨghɨrim ko, God bativamin Purirpenimɨn tiar akamɨn tɨzimɨn anefagha, dɨpam a ginge. 
\v 31 Ezɨ Moses, Aron ko an otariba, me uan soroghafariba dɨpar kamɨn da rue. 
\v 32 Guizbangɨra, me God bativamin Purirpenimɨn aven mangasa, o me ofa gamir dakozimɨn mangɨsɨ, me zurara faragha uan soroghafariba rue. Me amir araziba, Ikiavɨra Itir God Moses mɨkemezɨ moghɨra, me dagh ami. 
\v 33 Egha me inir ekiaba isa, Purirpenim ko asɨziba bar isia mɨghɨrir ofa gamir dakozim avɨnigha a gighuigha, dɨvazimɨn tiar akamɨn inim agura. Egha Moses gumaziba ko, me bizir kaba bar dagh ami, ezɨ Purirpenimɨn ingangariba bar gɨfa.
\s Ghuariam Godɨn Purirpenim gisɨn iti
\p
\v 34 \x - \xo 40:34 \xo*\xt 1 Atriviba 8:10-11; Aisaia 6:4; Esekiel 43:4-5; Akar Mogomem 15:8\xt*\x*Egha ingangariba bar gɨvazɨ, ghuariam maghɨra iza God bativamin Purirpenim avarazɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarir ekiam Purirpenim bar a gizɨfa. 
\v 35 Bar guizbangɨra, Ikiavɨra Itir Godɨn ghuariam bar Purirpenim avarazɨma an angazangarim a gizɨvazɨma, kamaghɨn Moses God bativamin Purirpenimɨn aven mangan ibura.
\p
\v 36 Israelian tuavir daroriba, me kamaghɨn ami: ghuariar ekiar kam Godɨn Purirpenim ategh pɨn sɨvaghsɨvagh mangɨtɨ, me an ganigh, egh dɨkavigh biziba inigh an gɨn mangam. 
\v 37 Egh me ganam, ghuariam Godɨn Purirpenim gisɨn ikɨvɨra ikɨtɨ, me danganir kam ateghan kogham. Puvatɨgham, me ikɨvɨra ikɨ mangɨ ghuariam sɨvaghsɨvagh mangɨtɨ, me mangam. 
\v 38 Guizbangɨra, Israelian tuavimɨn daroribar, ghuariar Ikiavɨra Itir God aven itim, an aruebar Purirpenim gisɨn iti. Ezɨ me aruebar ghuariamɨn gari, egha dɨmagaribar me garima, an avimɨn mɨn isia ghuariamɨn aven iti. Ghuariar kam kamaghɨra ikia me ko ghua Ikiavɨra Itir God me danɨngamin kantrin oto.