\id ROM \ide UTF-8 \h ROM \toc1 Akɨnafarir Pol Romɨn Nguibar Ekiamɨn itir Sios bagha Osirizim \toc2 Rom \toc3 Ro \mt Akɨnafarir Pol Romɨn Nguibar Ekiamɨn itir Sios bagha Osirizim \is Akar Faragha Zuim \ip Pol kamaghɨn ifonge, a mangɨva Romɨn nguibar ekiamɨn itir Kraisɨn adarazir ganasa. Kamaghɨn, an akɨnafarir kam osiri. A ghaze, a dughiar otevimɨn me ko ikegh, egh gɨn a mangɨva kantri Spenɨn mangɨ akar aghuim akunam. Akɨnafarir kamɨn, Pol bar deraghvɨra bigha Iesusɨn Akar Aghuimɨn gun me mɨgɨa, egha Iesusɨn gɨn aruir gumazamizibar ikɨrmɨrimɨn gun me mɨgei. \ip Pol faragha Romɨn itir Kraisɨn adarazi mɨgɨa ghaze, a zurara God ko mɨgɨava, men akurvaghasa Godɨn azangsɨsi. Egha a gɨn akɨnafarir kamɨn akar mɨngarim abigha ghaze, “Nɨghnɨzir gavgavimɨn tuavimira e Godɨn damazimɨn gumazamizir aghuibar otivigham” (1:17). Pol kamaghɨn mɨgei, gumazamiziba bar, me Judaba o me Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, me bar arazir kurabagh ami. Kamaghɨn amizɨ, God men apangkuvighɨva ua me iniam. Gumazir nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn itim, God uam a iniam, eghtɨ a Godɨn namakamɨn otoghɨva egh Krais Iesusɨn aveghboamɨn ikiam. \ip Kamaghɨn God ua gumazitam nightɨ, eghtɨ an ikɨrɨmɨrim igiamɨn mɨn otogham. God a ko itima, Godɨn Duam a gizɨfa. Ezɨ kamaghɨn ovevem ko arazir kuram ua a dɨkabɨnɨva egh a gativaghamin gavgaviba puvatɨ. Sapta 5, 6, 7, ko 8, Pol Godɨn Arazibar mɨngarim mɨgɨava, egha Godɨn Duamɨn gavgavim mɨgei. Pol ghaze, Godɨn Duam, gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itibar aven ikia, egha men ikɨrmɨrimɨn aven ingari. \ip Sapta 9, 10 ko 11, Pol uan osɨmtɨzir mamɨn gun mɨgei. Pol uabɨ Judabar gumazir mam. Kar gumazamizir God fomɨra kamaghɨn ua baghavɨram amɨsevɨziba. Ezɨ Judan avɨrir ekiam, me Iesus akɨrim ragha a gasara. Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazamizir avɨriba, me Iesusɨn suren gumazamizibar otifi. Ezɨ Judaba puvatɨ. Egha Pol kamaghɨn mɨgei, arazir kurar kam, me uari men osɨmtɨzim. Egha me bizir ekiar God me damuasa ifongezir kam me deragha a gɨnɨghnɨzir puvatɨ. Ezɨ Polɨn nɨghnɨzim, gɨn Judan gumazamizir taba me uaghan Iesusɨn adarazir aven izam. \ip Ezɨ Polɨn akɨnafarimɨn akar aboananaba, Sapta 12, 13, 14, 15, ko 16, Pol Kraisɨn adarazi gɨn mangamin arazibav gei. A igharaz darazigh ifongezir arazimɨn mɨgɨrɨgɨar avɨribagh ami. Egha a uaghan Godɨn ingangarimɨn arazim damuasa mɨgɨava, egha gavmanɨn apengan ikiamin arazim mɨgɨava, egha igharaz darazir akurvaghamin arazim mɨgei. \c 1 \ms E nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikia, egha tuavir kamɨn, e Godɨn damazimɨn dera \mr (Sapta 1-4) \s Pol uan aposelɨn ingangarimɨn gun mɨgei \p \v 1 Kɨ Pol, kɨ ia bagha akɨnafarir kam osiri. Kɨ Krais Iesusɨn ingangarir gumazir mam. Krais Iesus nan diagha ghaze, nɨ nan aposelɨn otogham. Egha a na mɨsevegha akar aghuim akunamin ingangarim na ganɨngi. \p \v 2 Faraghavɨra God akam akɨra ghaze, akar aghuir kam otogham. Egha akar kam inigha, an akam inigha izir gumazibav keme. Ezɨ me akar kam osirizɨ a Godɨn Akɨnafarimɨn iti. \v 3 Akar aghuir kam a Godɨn Otarimɨn gun mɨgei. Otarir kam, a gumazimɨn mɨn otogha, egha kamaghɨn a Atrivim Devitɨn ikɨzim. \v 4 Egha Godɨn Duamɨn gavgavimɨn tuavimɨn, God a gamizɨ a ua dɨkafi, a kamaghɨn en aka, a gavgavim itir Godɨn Otarim: A Krais Iesus, en Ekiam. \v 5 Ezɨ God kamaghɨn ifonge, kantriba bar itir gumazamizir maba, nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨva an akamɨn gɨn mangam. Kamaghɨn God, Krais Iesusɨn ingangarimɨn tuavimra, a en apangkufi. Egha God, Krais bagha, aposelɨn inangarim damuasa e atɨ. \v 6 Ezɨ ia uaghan, Krais Iesus ian diagha ghaze, ia nan adarasi, ezɨ ia an gɨn zui. Egha ia Iesusɨn aven itir marasi. \p \v 7 God ia gifongegha ian diagha ghaze, ia nan adarasi, egh na baghɨvɨra ikɨ. Ezɨ kɨ akɨnafarir kam ia Romɨn nguibar ekiamɨn itir gumazamiziba bagha an osiri. \p Egha kɨ ghaze, en Afeziam God ko en Ekiam Krais Iesus, aning ian apangkuvighɨva navir amɨrizim ia danɨngam. \s Pol Romɨn nguibar ekiamɨn mangasa bar ifonge \p \v 8 Kɨ faragh kamaghɨn mɨkɨmasa. Nguazir kamɨn nguibaba bar dar itir gumazamiziba, me ian nɨghnɨzir gavgavimɨn eghaghanim barasi. Ezɨ Krais Iesus na gamima, kɨ ia bagha bar God mɨnabi. \v 9-10 Kɨ bar God bagha pamten ingara, egha uan gavgavim sara ingari, egha an Otarimɨn akar aghuim akuri. God nan gara na gɨfo, kɨ ia gɨnɨghnɨghavɨra iti. Ezɨ kɨ God ko mɨgɨa zurara kamaghɨn an azai, a ifueghɨva, a uabɨ na bagh tuavitam atɨghtɨ, kɨ ia bagh izɨva ian ganam. \p \v 11 Kɨ kamagh sua, kɨ ia damutɨ, Godɨn Duam amir ingangarir aghuiba, ian ikiam, eghtɨ ian duaba gavgavigham. Kamaghɨn, kɨ ian ganasa bar ifonge. \v 12 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨsi. E uarira uarir akurvagham. Ian nɨghnɨzir gavgavim nan akuragham. Eghtɨ nan nɨghnɨzir gavgavim ian akurvagham. \p \v 13 Nan adarasi, ia kamaghɨn fogh, kɨ dughiar avɨribar izɨ ian ganasava amima, bizir avɨriba otiva nan tuavim apɨrima, kamaghɨn kɨ izir pu. Kɨ kamagh sua, kɨ Kantrin Igharazibar Gumazibar tongɨn ingarizɨ, men avɨriba navibagh ira, kamaghɨra, kɨ ian tongɨn ingartɨ, ian gumazamizir avɨriba navibagh iragham. \v 14 God Grighba ko gumazir Grighɨn aven itir puvatɨziba bar men akurvaghasa ingangarim na ganɨngi, egha uaghan fofozim itir gumaziba ko fofozim puvatɨzir gumaziba sara. Kamaghɨn, kɨ gumazamiziba me ikarvaghamin osɨmtɨzim aterɨva, ingangarir kam damuam. \v 15 Kamaghɨn amizɨ ia Romɨn itir gumazamiziba, kɨ akar aghuim uaghan ian mɨkɨnasa, nan navim dɨkafi. \s Godɨn gavgavim, an an akar aghuimɨn aven iti \p \v 16 Kɨ fo, Godɨn gavgavim an akar aghuimɨn aven iti. Gavgavir kam gumazir nɨghnɨzir gavgavir an itiba bar men akurvagham. A faragh Judabar akurvaghɨva, egh uaghan Kantrin Igharazibar Gumazibar akurvagham. Kamaghɨn ami, kɨ akar aghuim akunasa aghumsɨzir pu. \v 17 Akar aghuir kam, a God arazir aghuir an amizim en aka, an e mɨkɨm suam, an damazimɨn dera. Nɨghnɨzir gavgavimɨn tuavimra e an damazimɨn gumazamizir aghuibar otogham. Mati akam Godɨn Akɨnafarimɨn iti, “Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim an itiba, God me mɨkɨm suam, me nan damazimɨn dera, eghtɨ gumazamizir kaba zurara deraghvɨra ikiam.” \s Gumazamiziba bar akɨrim God gasara \p \v 18 E fo, God uan Nguibamɨn ikia uan anɨngagharim azenimra aneka. A, gumazir akɨrim agasaragha arazir kurabagh amiba, ivezir kuram me danɨngam. Men arazir kurar kam guizɨn akam abɨri. \v 19 God gumazir kaba uabɨ deravɨra men akazɨ, me an arazir avɨribagh fo. Me guizbangɨra fo, egha me akɨrim God gasara, kamaghɨn amizɨma God ivezir kuram me ganɨdi. \v 20 God nguazimɨn biziba bar dar ingarizir dughiamɨn, iza datɨrɨghɨn gumaziba bar a ingarizir bizibar gani. Tuavir kamɨn, gumaziba Godɨn arazir mogomer maba deravɨra dagh fogham. Egha me an arazir aghuibar mɨngarim ko an gavgavir bar ekiar zurara itim gɨfos. Kamaghɨn amizɨ, gumazitam kamaghɨn mɨkɨman kogham egh suam, “Kɨ God gɨfozir puvatɨgha kamaghɨn kɨ osɨmtɨziba puvatɨ.” Bar puvatɨgham! \p \v 21 Me God gɨfogha egha me kamaghɨn nɨghnɨzir pu, “A guizbangɨra God.” Egha an ziam fan aghua. Egha a mɨnabir pu. Puvatɨ. Men nɨghnɨziba onganizɨ moghɨn itima, me fofozir aghuiba puvatɨ, ezɨ mɨtatem men nɨghnɨziba avaragha dagh izɨfa. \v 22 Me ghaze, me fofozir aghuim iti. Ezɨ me guizbangɨra puvatɨ, me ongani. \v 23 Me Godɨn zurara itim akɨrim a gasara, egha an ziam fer pu. Puvatɨ. Me aremeghamin gumazibar mɨn gara, marvir guaba ko, kuaraziba ko, asɨziba ko, kuruziba ko, ipebar mɨn marvir guabar ingara, egha da isa dar ziaba fe. \s Gumazamiziba arazir kurar igharagha garir avɨribagh ami \p \v 24 Gumazamiziba God akɨrim a gasara, ezɨ bizir kam bagha a me ataghizɨma men navibar ifongezir arazir kuraba me dɨkavima, me arazir bar kurar aghumsɨziba itibar uari gami. \v 25 Kamaghɨn amir gumazamiziba, me Godɨn guizɨn akamɨn gɨn mangan fɨrɨn, akar ifavarimɨn anetɨ. Me biziba bar adar ingarizir Godɨn kamnangɨn ziam fan aghuagha, uam akɨrim ragha a gasara. Egha a ingarizir bizibar ziaba fava da bagha ingari. God a biziba bar dar mɨngarim, kamaghɨn amizɨma, e zurazurara an ziam fɨ mamaghɨra ikiam! Guizbangɨra! \p \v 26 Me God akɨrim a gasara, kamaghɨn amizɨ God akɨrim ragha me gasaragha me ataghizɨ, me uan aghumsɨzim itir arazir kurabagh ami. Ezɨ men amuiba poroghamibar arazir aghuim ategha egha arazir kuraba amizir igharaziba ko uari gami. \v 27 Kamaghɨra, gumaziba poroghamibar arazir aghuim ategha men naviba me dɨkava mati avim men isi, ezɨ me arazir kuraba gumazir igharaziba ko uari gami. Gumaziba aghumsɨzir araziba uarira uari gami, bizir kam bagha me uarira uan arazir kurabar ivezir kuram iniam. \p \v 28 Me Godɨn guizɨn fofozim suiragh a gɨnɨghnɨghan aghua, kamaghɨn amizɨ God me ataghizɨ, me uan nɨghnɨzir kurar mɨzɨrɨzibar gɨn ghua arazir bar kurar e damuan koghamibagh amua, nɨghnɨziba bar ikufi. \v 29 Me arazir kurar avɨrir kabagh ami: men araziba bar ikuvigha, munavɨn bizim bagha navim dɨkafi, egha uarir apanim gamigha, bizir avɨriba itir gumaziba bagha navim ikufi, egha gumazibav sozima da ariaghɨri, egha biziba bagha uarir atara uari abɨsi, egha gumazibagh ifari. Egha gumaziba paza me damuasa nɨghnɨsi, egha gɨrakɨrangɨn mɨgɨrɨgɨar kurabar gumazibagh ami. \v 30 Egha mɨgɨrɨgɨar ifavarir gumazir igharazibar ziabagh asɨghasɨzibagh ami. Egha Godɨn apanim gamua, egha tiraghtirazir arazim gamua, egha uan navir averiabar aven ghaze erara e bar dera, egha me uari uan ziaba fe. Egha me uari arazir kurar igiar mabagh ami da otifi. Egha me uan afeziaba ko amebabar akaba batosi. \v 31 Me nɨghnɨzir aghuiba puvatɨ. Egha me uari uan akar dɨkɨrɨzibar gɨn zuir puvatɨ. Egha me igharaz darazir akurvaghan aghua, egha men apangkuvir puvatɨ. \v 32 Me fo, Godɨn Akɨnafarimɨn itir akar gavgavim kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Gumazamizir kamaghɨn amiba, me ivezir kuram inigh arɨmɨghregham.” Gumazir kaba Godɨn akar gavgavim gɨfo, egha me a batogha arazir kurar avɨribagh ami. Egha uaghan me arazir kurar kabarama amir pu. Puvatɨ. Me arazir kurar kabagh amir gumazir igharazibar ziaba fe. \c 2 \s God gumazamizibar araziba tuisɨzir arazim, a guizbangɨra ghua bar dera \p \v 1 Kamaghɨn amizɨ, ia igharaz darazi akaba me gasir gumaziba, kɨ vaghvagh kamaghɨn ia mɨkɨmasa, nɨ kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ suam, kɨ uabɨ osɨmtɨziba nan puvatɨ. Ia orakigh, nɨ akam igharazitav gasi, egha nɨ uabɨ arazir me amiba nɨ uaghan dagh ami, kar nɨ akam uaghan uabɨ gasi. \v 2 E fo, God, gumazir arazir kurar kabagh amiba, men araziba tuisɨgha ivezir kuram me ganɨdi, arazir God amir kam a bar guizbangɨra ghua bar dera. \v 3 Ia arazir kabagh amir gumaziba akam me gasi, egha ia uari arazir kaba uaghan me ko dagh ami. Nɨ ghaze, God ti akam nɨ gasan kogham? Bar puvatɨ! \v 4 Manmaghɨn amizɨ God arazir aghuibar nɨ gamua, egha dughiar ruarimɨn nɨ mɨzua ikia, egha nɨn arazir kuram bagha ivezir kuram zuamɨra nɨ ganɨngizir puvatɨ. Godɨn arazir aghuarir kam, nɨ ti an garima a ti pura bizim? God nɨ uan navim gɨraghasa a ifongegha, arazir aghuimɨn nɨ gami. Nɨ foz, o? \p \v 5 Nɨ uan navimɨn suiragha gavgavigha egha uan navim gighasa nɨghnɨzir pu. Egha arazir kamɨn nɨ uabɨ ivezir ekiar kuram bar uabɨ garɨsi. \v 6 God gumazamiziba amizir araziba bagh ivezim vaghvagh me danɨngam. \v 7 Gumazamizir maba arazir aghuiba bagha gavgavigha dar gɨn ghuava, egha God ko dabirabir aghuim, ko ziar ekiam, ko ikɨrɨmɨrir ikuvighan koghamim, da iniasa tuavim buri. God ikɨrɨmɨrir zurazurara itim gumazamizir kabar anɨngam. \v 8 Ezɨ gumazamizir maba uarira uari gɨnɨghnɨgha, egha guizɨn akam akɨrim ragh a gasaragha egha arazir kurabar gɨn zui. Eghtɨ God uan anɨngagharim isɨ gumazamizir kabagh ingeghɨva ivezir bar kuram me danɨngam. \v 9 Osɨmtɨzir ekiam ko mɨzazir kuram gumazamizir arazir kurabagh amiba batogham. Judaba faraghtɨma Kantrin Igharazibar Gumaziba gɨn. \v 10 Eghtɨ God dabirabir aghuim ko ziar ekiam ko navir amɨrɨzim isɨ gumazamizir arazir aghuibagh amibar anɨngam. Judaba faraghtɨ Kantrin Igharazibar Gumaziba gɨn. \v 11 God ikɨzitam uabɨn toroghan kogham, egh a bar gumazamiziba bar men araziba deravɨra da tuisɨgham \p \v 12 Kantrin Igharazibar Gumaziba, me Moses Osirizir Araziba men puvatɨ. Egha arazir kuram gamigha, Moses Osirizir Arazibar saghon ikia me ovenge. Ezɨ Judaba Moses Osirizir Araziba ikia dagh fo. Egha arazir kuram gamizɨ, God men gara Moses Osirizir Arazibar aven itir akamɨn gɨn ghua men araziba tuisɨsi. \v 13 E fo, gumazitam Moses Osirizir Araziba pura da baragha, a Godɨn damazimɨn derazir pu. Puvatɨ. Gumazir Moses Osirizir Arazibar gɨn zuibara, God me mɨgɨa ghaze, me an damazimɨn dera. \v 14 Kantrin Igharazibar Gumaziba, me Moses Osirizir Araziba puvatɨ. Egha men marazi uan nɨghnɨzimra arazir aghuibar gɨn zui, ezɨ arazir kaba Moses Osirizir Araziba mɨrara zui. Me Moses Osirizir Araziba puvatɨ, egha dar aven itir arazir aghuibar gɨn zui. Arazir kam kamaghɨn en aka, arazir aghuiba men nɨghnɨzimɨn iti me fo, me manmaghɨn damuam. \v 15 Me amir arazir kamɨn e fo, God Moses Osirizir Arazibar akam men navir averiabar an osirizɨma an azenim girɨ. dughiar maba men nɨghnɨzimra akam me gasi; egha dughiar maba men nɨghnɨzim ghaze, ia deravɨram ami. Kamaghɨn amizɨ, nɨghnɨzir men navir averiabar aven itir kam uaghan kamaghɨn en aka, Moses Osirizir Araziba guizbangɨra men navir averiabar aven iti. \v 16 Kamaghɨn, akar aghuir kɨ kurim kamaghɨn mɨgei, God gumazamiziba bar men navir averiabar itir nɨghnɨzir mogomeba tuisɨghamin dughiam, gumazamizir kabar nɨghnɨzibara arazir kurar me amiziba bagh men araziba tuisɨgham. God gumazamizibar araziba bagh me tuisɨghamin ingarim isava, Krais Iesusɨn dafarim gatɨ. \s Judaba ghaze, Moses Osirizir Araziba men akurvasi \p \v 17 Ezɨ datɨrɨghɨn ia manmaghɨn ami? Ia ghaze, erara e Judaba; e Moses Osirizir Araziba gisɨn tu. Egha ia uari fa ghaze, e Godɨn adarasi, erara God uabɨn toro. \v 18 Kamaghɨn ia God ifongezir araziba dagh fo. Moses Osirizir Araziba ian sure gami, ezɨ ia fo, arazir manaba dera, o da ikufi. \v 19-20 Ia kamaghɨn nɨghnɨsi, Moses Osirizir Araziba fofozimɨn mɨngarir aghuim ko guizɨn akaba bar e ganɨngi. Kamaghɨn ia ghaze, e gumazir damazir okaviziba tuavim men akakasi. Egha mɨtatemɨn itir gumazamiziba, angazangarim men akakasi. Egha gumazamizir onganiba fofozim me ganɨga, egha borir doziba men sure gami. \v 21 Guizbangɨra, ia marazir sure gami. Egha manmagh sua ia uari sure damuan aghua? Ia kamaghɨn akam akuri, biziba okɨman markɨ. Egha iarara biziba okei. \v 22 Ia ghaze, poroghamiba uari isɨ arazir kurabar amuan markɨ. Egha ia uaghan kamaghɨn ami. Ia ghaze, e godɨn ifavarir marvir guaba, bar dar aghua. Egha manmagh sua dar dɨpenibar ghua, marvir guaba okei. \v 23 Ia uarira uan ziaba fa ghaze, “E Moses Osirizir Araziba iti.” Egha ia dar gɨn mangan aghua. Egha arazir kamɨn ia Godɨn ziam gasɨghasɨsi. \v 24 Ia fo, Godɨn Akɨnafarim bizir kamɨn mɨgɨrɨgɨam iti, “Ia Judaba, ian arazir kuraba bangɨn, Kantrin Igharazibar Gumaziba Godɨn ziam gasɨghasɨsi.” \s Guizɨn mɨkarzir mogomer dɨghorimɨn arazim \p \v 25 Ia guizbangɨra Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨtɨ, ian arazir mɨkarzir mogomem aghorim a dera. Egh ia Moses Osirizir Arazibar gɨn mangan koghtɨ, ian mɨkarzir mogomem aghorir arazim pura bizimɨn oto. \v 26 Eghtɨ Kantrin Igharazimɨn Gumazitam, a me mɨkarzim atuzir puvatɨzir gumazim, a Moses Osirizir Araziba bar dar gɨn mangɨtɨ, God an ganigh mɨkɨm suam, a mati gumazir me mɨkarzim atuzim. \v 27 Ia Judaba guizbangɨra Moses Osirizir Arazibar akɨnafarim iti, ezɨ me ian mɨkarziba aghore. Ezɨ ia deravɨra Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨ. Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumaziba, Moses Osirizir Araziba deravɨra dar gɨn zui, ezɨ me men mɨkarzir mogomeba aghorezir puvatɨ. Bar guizbangɨra, ia Judaba, Moses Osirizir Araziba gɨn mangan koghtɨ, Kantrin Igharazibar Gumaziba ian araziba tuisɨgh egh mɨkɨm suam, ian araziba ikufi. \v 28 Akar kamɨn mɨngarim kamakɨn: mɨkarzir mogomer dɨghorimɨn arazim gumazitam damutɨ, a guizɨn Judan gumazimɨn otoghan kogham. Mɨkarzir mogomem aghorir arazim a nivafɨzimɨn bizim puvatɨ. \v 29 Puvatɨ. Guizɨn Judan gumazim a kamakɨn: an nɨghnɨzim ko navir averiamɨn aven Judan gumazimɨn iti. Guizɨn mɨkarzir dɨghorim, a uaghan gumazimɨn nɨghnɨzim ko navir averiamɨn aven ikegh otivam. Guizɨn mɨkarzir dɨghorim, a Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir tuavimɨn otivir puvatɨ. Kar bizir Godɨn Duamɨn tuavimɨn otivim. Gumazir kamaghɨn amim, gumazimɨn damazimɨn ziar aghuim isir puvatɨ. Egha Godɨn damazimɨn a ziar aghuim isi. \c 3 \s God deravɨra uan akamɨn gɨn zui \p \v 1 E fo, mɨkarzir mogomemɨn dɨghorim a pura nivafɨzimɨn bizim puvatɨ. Kamaghɨn Judaba ti manmaghɨn Kantrin Igharazibar Gumazibagh afira? Ezɨ bizir aghuir manaba mɨkarzir dɨghorimɨn arazimɨn otifi? \v 2 E! God bizir bar aghuir avɨriba Judabagh anɨngi. Bar bizir ekiam, God uan akam isa Judabagh anɨga ghaze, ia deravɨra an ganam. \v 3 Bar guizbangɨra, Judan marazi akar kam deravɨra an gɨn zuir puvatɨ. Eghtɨ God manmaghɨn damuam? Me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikian koghtɨ, bizir kam God damightɨ, a uan akamɨn gɨn mangan kogham, o? \v 4 Bar puvatɨ! Gumaziba bar ifari, ezɨ God uabɨra zurara guizbangɨra mɨgei. Godɨn Akɨnafarimɨn osizirim kamaghɨn mɨgei, \b \q “God, nɨ mɨgeima, gumazamiziba fo, nɨ guizbangɨra mɨgei. \q Egh me nɨn araziba tuisɨghɨva me fogh suam, nɨ arazir kuratam itir puvatɨ.” \b \p \v 5 Ezɨ manmaghɨn ami? E kamaghɨn mɨkɨm suam, en arazir kuraba ti Godɨn arazir aghuiba azenim garɨsi? O, e kamaghɨn mɨkɨm suam, God en arazir kuraba ikarvagha ivezir kuraba e ganɨga, kamaghɨn a ti arazir kuram gami? (Mɨgɨrɨgɨar kaba, nguazimɨn itir gumazibar mɨgɨrɨgɨabar mɨn zui.) \v 6 Bar puvatɨ! God deraghan koghɨva, manmaghɨn gumazamiziba bar men araziba tuisɨgham? Bar puvatɨ, an araziba dera, kamaghɨn a gumazamizibar arazir kuraba ikarvasi. \v 7 Gumazitam kamaghɨn mɨkɨm suam, “Nan akar ifavarim, Godɨn guizɨn akam gamizɨ, an azenim girɨ, egha an ziam gamima an ekefe. Egh manmagh su, God na mɨkɨm suam, kɨ gumazir arazir kuram gamim, egh nan arazir kuram ikaragham?” \v 8 Mɨgɨrɨgɨar onganir igharazir mamra kara: “Aria, e arazir kuram damutɨma arazir aghuim otivam.” Gumazir maba akam na gasa ghaze, kɨ kamaghɨn bizibav gei! Kamaghɨn God me gasɨghasɨghtɨ, bar deragham. \s Gumazitam Godɨn damazimɨn derazɨ puvatɨ \p \v 9 Ezɨ manmaghɨn ami? E Judaba ti Kantrin Igharazibar Gumaziba Godɨn damazimɨn me gafira? Bar puvatɨ! Kɨ mɨkemegha gɨfa, Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba sara, arazir kurabar gavgavim bar e avarazɨ e an apengan iti. \v 10 Godɨn Akɨnafarim bizir kam kamaghɨn a mɨgei, \b \q “Gumazitam Godɨn damazimɨn derazɨ puvatɨ. Bar puvatɨ. \q2 \v 11 Gumazitam fofozir aghuim itir puvatɨ. \q2 Gumazitam God buri puvatɨ. \q \v 12 Gumaziba bar tuavir aghuim ataki. \q2 Gumaziba bar pazav ami. \q2 Men tav arazir aghuim gamir puvatɨ. Bar puvatɨ. \q \v 13 Men akar toriba mati gumazir moziba akaba akari; \q2 kamaghɨn me mɨgeima ovevem otifi. \q3 Me akar ifavarir bar avɨribagh ami. \q Egha men akar toriba gumazibagh asɨghasɨzir mɨgɨrɨgɨaba bar izɨfa, \q2 mati kuruzir kurabar imezim. \q \v 14 Dughiaba zurara me akav ghuriaba gumazibagh arɨgha, \q2 mɨgɨrɨgɨar gumazibagh asɨghasɨsibagh amua osɨmtɨziba me garɨsi. \q \v 15 Me zurara atamra ghua gumazibav sozi, me ariaghɨri. \q \v 16 Me aruava bizir gumazamizibar dabirabim gasɨghasɨzibagh amua, \q2 egha mɨzaziba ko osɨmtɨziba me garɨsi. \q \v 17 Me navir amɨrɨzimɨn tuavim gɨfozir puvatɨgha igharaz darasi ko deragha apiaghɨri puvatɨ. \q2 \v 18 Me tong bar Godɨn atiatir puvatɨ.” \b \p \v 19 E fo, God kamaghɨn ifonge, an kotɨn dughiamɨn Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba sara, me Godɨn arazir gumazamiziba tuisɨzim riagh egh mɨgɨrɨgɨatam damighan kogham. Kamaghɨn God, Moses Osirizir Araziba isa, Judabagh anɨngi. Eghtɨ me dar gɨn mangɨ dar apengan ikiam. \v 20 E fo, tav Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨtɨ, God kamaghɨn mɨkɨman kogham, nɨ nan damazimɨn dera. Puvatɨ. Gumazir Moses Osirizir Arazibar gɨn mangasava amim, a uan arazir kuramɨn gara fo, kar arazir kuram. \s Gumazir nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn itim, God ghaze, a nan damazimɨn dera \p \v 21 Ezɨma tuavir e Godɨn damazimɨn derazim, a datɨrɨghɨn azenim girɨ. A Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir tuavimɨn otozir puvatɨ. A tuavir igharazimɨn oto. Mosesɨn Osiziriba, ko Godɨn akam inigha izir gumazibar Akɨnafariba bizir kamɨn gun mɨgei. \v 22 Bizir kam kamakɨn, gumazamiziba bar nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn ikɨtɨ, God suam ia nan damazimɨn dera. Tuavir igharazitam ua itir puvatɨ. \v 23 Gumazamiziba bar moghɨra arazir kuram gami, egha kamaghɨn Godɨn angazangarimɨn saghon ikia egha an aven mangan ibura. \v 24 Ezɨ God en apangkuvigha egha Krais amizir ingangarimɨn a uam e givezegha ghaze, ia nan damazimɨn dera. E uan ingangaritamɨn Godɨn damazimɨn derazir puvatɨ. Puvatɨ. God Krais Iesusɨn ingarim bangɨn, a bizir aghuir kam isava pura e ganɨngi. \v 25 God kamaghɨn ifonge, Krais aremeghɨva, egh tuavir kamɨn a gumazamizibar amutɨ, men arazir kuraba a da gɨn amadagham. Bizir kam bagha, God Krais amɨsefe. Eghtɨ tina nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨtɨ, God suam, nɨ nan damazimɨn dera. Kraisɨn ovevemɨn tuavimɨn, God uabɨ en akagha ghaze, a uabɨ bar dera. Fomɨra God gumazamizibar asughav ikia, egha zuamɨra men arazir kurabar ivezir kuram da ikarazir puvatɨ. \v 26 Egha datɨrɨghɨn dughiar kam God uabɨ en akagha ghaze, a uabɨ bar dera. A uan arazir aghuim kamaghɨn en aka, eghtɨ gumazamiziba nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨtɨ, a suam, ia nan damazimɨn dera. \p \v 27 Eghtɨ e tizim bagh uarira uan ziaba fam? Biziba bar pu. E kamaghɨn mɨkɨman kogham, e Moses Osirizir Arazibar gɨn zuima kamaghɨn God e mɨgɨa ghaze, e dera. Bar puvatɨ. Gumazamiziba nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨtɨ, God suam, ia nan damazimɨn dera. \v 28 E fo, Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir tuavir kam gumazitam gamizɨ, a Godɨn damazimɨn derazir puvatɨ. Nɨghnɨzir gavgavim itir gumazamiziba, merara Godɨn damazimɨn dera. \v 29-30 Ezɨ manmaghɨn ami, God a ti Judabar Godra? O, a ti Kantrin Igharazibar Gumaziba sara, men God? Are. A Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba bar moghɨra men God. Godɨn vamɨra iti. Egha a gumazir uan mɨkarzir mogomebar aghoreziba, men nɨghnɨzir gavgavimɨn garava, egha uaghan a gumazir uan mɨkarzir mogomebar aghorezir puvatɨziba, men nɨghnɨzir gavgavimɨn gari. Egha a ghaze, ia nan damazimɨn dera. \v 31 Ezɨ manmakɨn? E kamaghɨn mɨkɨm suam, nɨghnɨzir gavgavim bar bizir ekiam, egh e ti suam, Moses Osirizir Araziba pura bizim? Bar puvatɨ. E kamaghɨn mɨkɨm suam, Moses Osirizir Araziba da gavgavigha ingangarim iti. \c 4 \s God Abraham dɨbora ghaze, a nan damazimɨn dera \p \v 1 Kamaghɨn, e Abraham gɨnɨghnɨgham, an en mɨn nguazir kamɨn gumazir mam, egha en ovavim. Bizir tizim guizɨn a bato? \v 2 Pura nɨghnɨgh: Abraham arazir aghuibar amutɨ, God suam nɨ nan damazimɨn dera, eghtɨ bizir kam bagh Abraham uan ziam fam. Ezɨ bizir kam guizɨn bizim puvatɨ. Abraham tuavir kamɨn Godɨn damazimɨn gumazir aghuim otozir puvatɨ. Egh bizir kam bagh Abraham uan ziam fan kogham. \v 3 Godɨn Akɨnafarim ghaze, “Abraham nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, ezɨ God an nɨghnɨzir gavgavim bagha a dɨbora ghaze, nɨ nan damazimɨn dera.” \p \v 4 Gumazim ingangarim gamima, me ivezim a ganɨdi. Ivezir kam, a bizir aghuir me pura a ganɨdir puvatɨzim. Puvatɨ. Kar an ingangarimɨn ivezimra. \v 5 Eghtɨ gumazitam Godɨn damazimɨn gumazir aghuimɨn mɨn otivsɨ, a manmaghɨn damuam? An arazir aghuim bagh pamten ingaran markɨ. Puvatɨ. A nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨ suam, God arazir kurabagh amizir gumazim dɨpon suam, nɨ nan damazimɨn dera. God gumazir kamɨn nɨghnɨzir gavgavimɨn garava a medagha ghaze, nɨ nan damazimɨn dera. \v 6 Devit uaghan akar otevir kam gamua ghaze, gumazir arazir aghuibagh amir puvatɨzim, God ghaze, a nan damazimɨn dera. Gumazir kam bar akongegh. Devit kamaghɨn mɨgei, \b \q \v 7 “Gumazir arazir kurabagh amim, \q2 God an arazir kuraba gɨn amadagha egha da avara, \q3 eghtɨ gumazir kam bar akuegham. \q \v 8 Gumazir arazir kuram gamim, \q2 God an arazir kuram mengvɨra ikian kogham, \q3 eghtɨ gumazir kam bar akuegham.” \b \p \v 9 Bar akongezir arazir kam, tein bizim? A gumazir uan mɨkarzir mogomebar aghorezibar bizimra? O, gumazir mɨkarzir mogomebar aghorezir puvatɨziba uaghan, men bizim? Ia deravɨra nɨghnɨgh. E kamaghɨn mɨgei, “Abraham nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, ezɨ God an nɨghnɨzir gavgavim bagha a dɨbora ghaze, nɨ nan damazimɨn dera.” \v 10 Ia nɨghnɨgh, dughiar manamra God ghaze, nɨ nan damazimɨn dera? Dughiar a tɨghar uan mɨkarzir mogomem aghoramim, an a mɨkemezɨ, o? Dughiar a uan mɨkarzir mogomem atugha gɨvazimɨn gɨn, an a mɨkeme? Guizbangɨra, Abraham tɨghar uan mɨkarzir mogomem aghoramin dughiamɨn God ghaze, nɨ nan damazimɨn dera! \v 11 Ezɨ gɨn, me an mɨkarzir mogomem atu. God mɨkarzir mogomemɨn dɨghorimɨn arazim a ganɨngi, eghtɨ me Abrahamɨn duar kurimɨn gan fogh suam, dughiar a tɨghar mɨkarzir mogomem aghoramim a nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. Ezɨ bizir kam bagha God ghaze, nɨ nan damazimɨn dera. Ezɨ kamaghɨn amizɨ, Abraham gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itibar ovavimɨn mɨn oto. Gumazir kaba, me gumazir mɨkarzir mogomem aghorezir puvatɨziba. Egha nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima God ghaze, ia nan damazimɨn dera. \v 12 Egha Abraham uaghan mɨkarzir mogomeba aghorezir marazir ovavim, me pura mɨkarzir mogomeba aghorezir pu. Puvatɨ. Me mɨkarzir mogomeba aghoregha, me uaghan en ovavim Abrahamɨn arazibar gɨn ghua, nguazir kamɨn ikia nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti, mati Abraham, dughiar a tɨghar mɨkarzir mogomem aghoramimɨn, a nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. \s God Abraham ko dɨkɨrɨzir akam \p \v 13 Fomɨra God akar dɨkɨrɨzim Abraham ko an gɨn zuir ovaviba me ganɨga ghaze, a nguazir kam me danɨngam. Abraham, Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨgha, ezɨ God a ko akar dɨkɨrɨzim gami. Puvatɨ, Abraham nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, kamaghɨn God ghaze, nɨ nan damazimɨn dera. Egha God Abrahamɨn nɨghnɨzir gavgavimɨn ganigha, kamaghɨn a ko akar dɨkɨrɨzim gami. \v 14 Eghtɨ gumazitam Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨva a Godɨn akar dɨkɨrɨzimɨn biziba da initɨ, kamaghɨn gumazimɨn nɨghnɨzir gavgavim a pura bizimɨn otozɨ, ezɨ Godɨn akar dɨkɨrɨzim gavgaviba puvatɨghai. \v 15 E kamaghɨn fo, Moses Osirizir Araziba itima gumaziba dar gɨn zuir puvatɨzɨma bizir kam God gamima a men anɨngazi. Moses Osirizir Araziba puvatɨghtɨma, eghtɨ e kamaghɨn mɨkɨman kogham, gumaziba Moses Osirizir Arazibar akaba batosi. \p \v 16 God kamaghɨn ifonge, a Abrahamɨn gɨn zuir ovavibar apangkuvighɨva akar dɨkɨrɨzim me danɨngam. Kamaghɨn amizɨ, God Abrahamɨn nɨghnɨzir gavgavimɨn ganighava, a gisɨn akar dɨkɨrɨzim Abraham koma a gami. Gumazamizir Moses Osirizir Arazibar gɨn zuibara, bizir kaba inian kogham. Puvatɨ. Tina Abrahamɨn mɨn nɨghnɨzir gavgavim ikɨva me uaghan bizir kaba iniam. Kamaghɨn, Abraham, a bar en afeziam. \v 17 Kamaghɨn Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Kɨ nɨ damightɨ nɨ kantrin avɨribar afeziamɨn otogham.” Akar dɨkɨrɨzir kam, God uabɨ a gamizɨ an an damazimɨn gavgafi. Godɨn kamra, Abraham nɨghnɨzir gavgavim an iti. Egha Godɨn kam, a gumazir ovengezibagh amima me ua dɨkafi, egha a pura mɨgeima bizir faragha itir puvatɨziba, da otifi.\f + (4:17) Grighɨn akam, vezɨn kam deragha bigha mɨkemezir puvatɨ. Marazi nɨghnɨgha ghaze, vezɨn kam kamaghɨn mɨgei, “Abraham, Godɨn damazimɨn en ovavir afeziam.”\f* \p \v 18 Abraham fozir puvatɨ, God manmaghɨn uan akar dɨkɨrɨzim damightɨ an otivam. Egha a guizbangɨra nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, bizir aghuir a fogha iniamiba bagha mɨzuai iti. Egha kamaghɨn a “Kantrin avɨribar afeziamɨn oto.” Godɨn Akɨnafarim mɨkemezɨ moghɨn, “Nɨn ovavir boriba bar avɨrasemegham.” \v 19 Abraham fo, an mɨkarzim bar ghurigha mati aremezir gumazim. Egha a 100 plan azenibar roghɨra ghu. Egha a fo, an amuim Sara boritam batan kogham, a navim ronge. \v 20-21 Egha Abraham uan nɨghnɨzir gavgavim anetaghizir puvatɨ. Egha a Godɨn akar dɨkɨrɨzim gɨnɨghnɨgha navir pumuningɨn itir puvatɨ. Egha an nɨghnɨzir gavgavim a gamima a bar gavgavigha Godɨn ziam fe. A bar fo, God uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn mangɨ bizir kam damuamin gavgavim iti. \v 22 Kamaghɨn God Abrahamɨn nɨghnɨzir gavgavim a gɨnɨghnɨgha a dɨbora ghaze, a nan damazimɨn dera. \p \v 23 Akar kam Godɨn Akɨnafarimɨn iti, “God a dɨbora ghaze, a nan damazimɨn dera.” Kar an Abrahamra mɨgeir puvatɨ. \v 24 Kar uaghan en mɨgɨrɨgɨam. E uaghan nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. God Iesus en Ekiam gamizɨ a ua mozimɨn dɨkafi, ezɨ e nɨghnɨzir gavgavim an iti. Kamaghɨn God uaghan e dɨpon suam, ia nan damazimɨn dera. \v 25 En arazir kuraba bagha, God Iesus isa gumazir kurabar dafarim gatɨzɨ me a mɨsoghezɨ, an areme. E an damazimɨn deraghasa, an e bagha Iesus gamizɨ a ua mozimɨn dɨkafi. \c 5 \ms E Krais ko aremegha uaghan a ko angamra iti \mr (Sapta 5-8) \s E datɨrɨghɨn Godɨn damazimɨn dera \p \v 1 Ezɨ e nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, tuavir kamɨn God ghaze, e an damazimɨn dera. Kamaghɨn amizɨ en Ekiam Krais Iesus an e gamizɨ, e navir vamɨra God ko iti. \v 2 E Krais nɨghnɨzir gavgavim an itima, tuavir kamɨn an e inigha God bagha ghuzɨma, e datɨrɨghɨn Godɨn apangkuvimɨn aven iti. E fo, e Godɨn ziar ekiam ko dabirabir aghuim a ko a iniasa, egha bizir kam mɨzuai iti, kamaghɨn e bar akonge. \v 3 Egha e bizir kabanaghra bagha bar akongezir puvatɨ. E fo, e osɨmtɨzibar aven itima, eghtɨ osɨmtɨziba e damutɨ, e tugh gavgavighamin arazim gɨfogham. Kamaghɨn e bar akonge. \v 4 E tugh gavgavightɨ, kamaghɨn God mɨgɨrɨgɨar aghuim e damuam. Eghtɨ an mɨgɨrɨgɨar kam e damutɨ, e bizir aghuir gɨn izamiba bagh mɨzuam ikɨ suam, e da iniam. \v 5 God uan Duamɨn, an arazir gumazamizibagh ifongezim e gingezɨ, a bar en navibagh izɨfa. Kamaghɨn amizɨ e Godɨn bizir aghuiba bagha mɨzua, egha bar fo, e pura mɨzuai puvatɨ, da guizbangɨra otivam. \p \v 6 E uarira uarir akurvaghan iburazir dughiamɨn, Krais e gumazamizir kuraba bagha areme. An ovevem, God inabazir dughiamɨn oto. \v 7 Guizbangɨra, gumazir aghuimɨn akurvaghsɨ aremeghamin bizim bar oseme. Ezɨ ti dughiar vabara, tarazi ti, gumazir aghuitam bagh aremegham. \v 8 Ezɨ e arazir kurabagh amuavɨra itir dughiamɨn Krais, en akurvaghasa areme. Arazir kamɨn, God bar e gifongezir arazim en aka. \v 9 Bizir bar ekiam, Krais e bagh aremezɨ, tuavir kamɨn God en gara ghaze, ia nan damazimɨn dera. Kamaghɨn e fo, gɨn Godɨn kotiamɨn dughiamɨn an anɨngagharim otoghtɨ, a dughiar kam guizɨn uaghan en akurvagham. \v 10 E faragha Godɨn apaniba, ezɨ an Otarimɨn ovevemɨn an e gamizɨ e an namakaba. Datɨrɨghɨn e an namakaba, ezɨ Iesus angamra ikiava, kamaghɨn bar guizbangɨra a en akurvagham. \v 11 Uaghan bizir mam kamakɨn, en Ekiam Krais Iesus e gamizɨ e guizɨn Godɨn namakabara, kamaghɨn e bar akonge. \s Adamɨn aven, ovevem otozɨ, ezɨ Kraisɨn aven, ikɨrɨmɨrir zurara itim oto \p \v 12 Kamaghɨn amizɨ, gumazir vamɨra arazir kuram gamizɨ, ezɨ tuavir kamɨn arazir kuraba nguazir kamɨn oto. Ezɨ nguazir kamɨn gumazamiziba arazir kurabagh amima, ovevem oto. Ezɨ gumazamiziba bar arazir kurabagh amima, kamaghɨn ovevem bar me bato. \v 13 E fo, fomɨra dughiar Moses Osirizir Arazibar tɨghar otivam, dughiar kamɨn arazir kuraba nguazir kamɨn iti. Ezɨ Moses Osirizir Araziba itir puvatɨzɨ, God gumazibar arazir kurar kaba medir puvatɨ. \v 14 Ezɨ Adamɨn dughiamɨn ikegha ghua Mosesɨn dughiamɨn, ovevem gumazamiziba gativagha me avara. Gumazir maba Adamɨn mɨn arazir kuratam gamizir puvatɨ, men arazir kuraba ighara. Ezɨ ovevem uaghan me avara. Ezɨ Adam mati Gumazir Izamimɨn nedazim. \p \v 15 Ezɨ Godɨn apangkuvir a pura anɨngizim, an Adam amizir arazir kuramɨn mɨn amir puvatɨ. Guizbangɨra, gumazir vamɨra Adam arazir kuram gamima, ezɨ tuavir kamɨn gumazir avɨriba ariaghɨre. Ezɨ gumazir vamɨra Krais Iesus an apangkuvimɨn, God e gamizɨ, e an damazimɨn dera. Ezɨ Godɨn apangkuvimɨn gavgavim bar ovevemɨn gavgavim gafira. Bizir kam, a gumazamizir avɨriba pura me ganɨngizɨ, a me gizɨfa! \v 16 Egha uaghan God puram e ganɨngizir bizim ko, gumazir vamɨran arazir kuramɨn otozir bizim, aning uaghara zuir puvatɨ. Aning arazir vamɨra e gamir puvatɨ. Bar puvatɨ. Gumazir kam arazir kurar vamɨra amizɨ, God gumazamiziba me tuisɨgha ghaze, ia bar ikuvigham. Egha God puram e ganɨngizir bizim kamakɨn, gumazamiziba arazir kurar avɨribagh amima, God men apangkuva gari, mati me arazir kuratam gamizir puvatɨ. \v 17 Guizbangɨra, gumazir vamɨra Godɨn akam batoghezɨ, ezɨ an arazir kuramɨn ovevem gumazamiziba bar me gatifa. Ezɨ God uan apangkuvim gumazamiziba avarazɨ a me gizɨfa, egha ghaze, ia nan damazimɨn dera. Kar a pura anɨngizir bizim. Egh gumazir vamɨra Krais Iesusɨn ingangarimɨn, tina God pura anɨdir bizim iniva, a Krais ko ikɨva bizibagh ativagh dar ganam. Egh me kamagh ikɨva me bizibagh ativaghamin gavgavim, ovevemɨn gavgavim gafiragham. \p \v 18 Ezɨ kamaghɨn, e deravɨra akar kam gɨnɨghnɨgham. Gumazir mam arazir kurar vamɨram amizɨ, kamaghɨn God ghaze, gumazamiziba bar moghɨra bar ikufi. Kamaghɨra, Gumazir Igharazir Vamɨra arazir aghuir Godɨn damazimɨn derazim gami. Kamaghɨn God gumazamiziba bar men gari, mati me arazir kuratam gamizir puvatɨ. Egh God me zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim me danɨngam. \v 19 Gumazir vamɨra Godɨn akam baraghizir puvatɨ, ezɨ an arazir kam gumazamizir avɨribagh amizɨ, me arazir kurabagh amir gumazibagh ava. Kamaghɨra Gumazir Vamɨra Godɨn akam baraghizɨ, ezɨ an arazir kam gumazamizir avɨribagh amizɨ, me Godɨn damazimɨn dera. \p \v 20 God kamaghɨn nɨghnɨgha, egha Moses Osirizir Araziba anɨngi, eghtɨ gumazamiziba arazir kurabar amuamin tuavibagh fogh dar amutɨ, arazir kurar avɨrim otivighram. Kamaghɨn gumazamiziba puv arazir kurabagh ami, ezɨ Godɨn apangkuvim bar ekevegha, bar dar pɨn iti. \v 21 Arazir kuram faragha gumazamizibagh amima me ariaghɨri, kamaghɨn ovevemɨn tuavimɨn arazir kuram men atrivimɨn mɨn iti. Kamaghɨra Godɨn apangkuvim datɨrɨghɨn gumazamizibagh amima, me an damazimɨn dera. Kamaghɨn apangkuvim en atrivimɨn mɨn iti. Eghtɨ gɨn izamin dughiam, en Ekiam Krais Iesusɨn ingarimɨn, God zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim e danɨngam. \c 6 \s E Krais ko ovenge \p \v 1 Kamaghɨn amizɨ, e manmaghɨn mɨkɨmam? E ti arazir kuraba dar amuvɨra ikiam, eghtɨ Godɨn apangkuvim ekevegh mangvɨra ikiam? \v 2 Bar puvatɨgham! E aremezir gumazibar mɨn ikiava, egha arazir kurar e amiba ategha gɨfa. Egh e manmagh su, uam arazir kurabar tuavimɨn gɨn mangvɨra ikiam? \v 3 Ia ti kamaghɨn fo, e bar Krais Iesusɨn aven ruegha a ko poke. Arazir kamɨn e bar an ovevem ko poke. \v 4 E ruegha, egha tuavir kamɨn Kraisɨn ovevemɨn poke, ezɨ Afeziam Krais ko mozimɨn aven e akaragha e avara. Egha mati an gavgavir ekiam Krais gamizɨ a mozimɨn ua dɨkafi, kamaghɨra, e uaghan ikɨrɨmɨrir igiar aghuimɨn ikɨvɨra ikiam. \s E uaghan Krais Iesus ko ikɨrɨmɨrir aghuarimɨn ikiam \p \v 5 Ezɨ, e Krais ko puegha egha mati an aremezɨ, moghɨn areme. Kamaghɨra, e a ua dɨkavizɨ moghɨn e a ko puegh ua dɨkavigham. \v 6 E kamaghɨn fo, en navir ghurimɨn araziba, da Krais ko ter ighuvimɨn aremegha gɨfa, ezɨ en nivafɨzimɨn agoroger arazir kurabar gavgavim gɨfa. Kamaghɨn, e ua arazir kuramɨn ingangarir gumazibar ikian kogham. \v 7 Guizbangɨra, gumazitam aremeghtɨ, arazir kuramɨn gavgavim uam a gativaghtɨ, an an apengan ikian kogham. \v 8 E ghaze, e Krais ko areme, egha e nɨghnɨzir gavgavim kamaghɨn iti, e uaghan a ko ikɨrɨmɨrir aghuir kamɨn ikiam. \p \v 9 E kamaghɨn fo, Krais mozimɨn ua dɨkavigha gɨfa. Egha uam aremeghan kogham. Ovevem, a ua gavgavir a mɨsueghtɨ a uam aremeghamim, puvatɨ. \v 10 Egha Krais dughiar vamɨram aremegha ua aremeghan kogham. Egha ovever arazir kamɨn, an arazir kuramɨn gavgavim gamizɨ, eghtɨ a uam a gativsɨ damuan kogham. Egha datɨrɨghɨn a ikɨrɨmɨrir aghuarimɨn ikia God baghavɨra iti. \v 11 Kamaghɨra, nɨghnɨzir kam ian ikɨ, ia uaghan Krais ko aremegha egha arazir kuramɨn gavgavim uam an apengan itir puvatɨ. Egha ia Krais Iesus ko porogha God baghavɨra ikia ikɨrɨmɨrir aghuimɨn iti. \p \v 12 Ovever mɨkarzim en iti, ezɨ ia arazir kuram ateghtɨma a ian mɨkarzibagh ativan markɨ. Kamaghɨn arazir kuram ia gekutɨma ia mɨkarzim ifongezir arazir kuramɨn gɨn mangan kogham. \v 13 Egh ia arazir kuram amamangatɨghtɨ a ian soroghafariba ko bizitaba ikɨrarɨghtɨ ia arazir ikuratam damuan markɨ. Ia mati, gumazamizir ovegha mozimɨn ikegha ua dɨkavigha angamra itiba, kamaghɨn ia uari isɨ God danɨng. Egh God amamangatɨghtɨma a ian mɨkarzim bar a gativaghtɨ ia arazir aghuibar amu. \v 14 Arazir kuram ua ian mɨkarzibagh ativan kogham. Ia Moses Osirizir Arazibar apengan itir puvatɨ, ia Godɨn apangkuvimɨn apengan iti. \s E arazir aghuibar ingangarir gumaziba \p \v 15 Ezɨ e datɨrɨghɨn Moses Osirizir Araziba ua dar apengan itir puvatɨ, egh e manmaghɨn damuam? E Godɨn apangkuvimɨn apengan iti, egh e arazir kurabar amuvɨra ikɨ, ti deragham, o? Bar puvatɨ! \v 16 Ia ti kamaghɨn fos, o? Ia uari isɨ, gumazitam a danɨngɨva, egh an akamɨn gɨn mangɨva, egh ia an ingangarir gumazibar otivigham. Kamaghɨra, ia arazir kuramɨn ingangarir gumazibar ikɨtɨ, a ia damightɨ ia aremegham. Egh ia Godɨn akam bareghɨva egh an gɨn mangɨva, ia an ingangarir gumazibar ikɨtɨ, a ia damightɨ, ia an damazimɨn deragham. \v 17 Guizbangɨra, ia faragha arazir kuramɨn ingangarir gumazibar ike, ezɨ God gɨn ia isa, uan akamɨn apengan ia arɨki. Me Godɨn guizɨn akam ian sure gami, ezɨ ia a inigha guizbangɨra an gɨn zui. Bizir kamɨn, e God mɨnabi! \v 18 Faragha arazir kuraba ia ikiagharɨki, ezɨ God ia fɨri. Egha God ia gamizɨ, ia arazir aghuibar ingangarir gumazibar otifi. \p \v 19 Iavzika. Ian navir ghuribar nɨghnɨziba otefe, ezɨ ia foghasa kɨ bizir kam akar otevir isɨn zuimɨn ia mɨgei. Bizir kam guizbangɨra, ia faragha uan mɨkarziba bar da anɨngizɨ, da arazir kurabar ingangarir gumazibar otivizɨ, ia arazir mɨzɨrɨziba ko bar ikuvizir arazibagh ami. Egh datɨrɨghɨn ia bar uan mɨkarziba bar dar anɨngtɨ, da arazir aghuibar ingangarir gumazibar otivightɨ, ia Godɨn mɨrara zuegh ikiam. \p \v 20 Faragha ia arazir kurabar ingangarir gumazibar ikia, ia arazir aghuimɨn gavgavimɨn apengan itir puvatɨ. \v 21 Egha ia faragha amir arazibagh amima da akurvazir manaba ia gami? Arazir kaba, ia datɨrɨghɨn dagh nɨghnɨghava aghumsɨsi. Arazir kabara gumazibagh amima me ariaghiri. \v 22 Ezɨ datɨrɨghɨn God ia fɨrizɨ, ia arazir kurabar gavgavimɨn apengan itir puvatɨ, egha Godɨn ingangarir gumazibar otifi. Egh ia iniamin bizir aghuimra kara, God ia damightɨ, ia Godɨn mɨrara zuegh ikɨva, egh zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. \v 23 Guizbangɨra, arazir kuram ivezim isava uan ingangarir gumazim ganɨngi. Ivezir kam an ovevemra. Ezɨ God bizir aghuarir pura e ganɨngizimra kara, zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim. Ikɨrɨmɨrir kamnagh, e uan Ekiam Krais Iesus ko porogha, egha a isi. \c 7 \s Datɨrɨghɨn e navir igiamɨn arazibar gɨn ghua ingangarim gami \p \v 1 Nan adarasi, ia Moses Osirizir Arazibagh fozɨ kɨ ia mɨgei. Ia fo, gumazim angamra ikiavɨra ikia, a Moses Osirizir Arazibar apengan iti. Egha gumazim aremegha Moses Osirizir Arazibar uam a dar apengan itir puvatɨ. \v 2 Amizim pam ikiam, eghtɨ an pam angamra ikɨvɨra ikɨtɨma, eghtɨ Moses Osirizir Araziba uaghara aning ike. Amizimɨn pam aremeghtɨ, Moses Osirizir Arazir uaghara aning ikezim uam amizim ikeghan kogham, eghtɨ amizim fɨrighrɨgham. \v 3 Gumazim angamra ikɨvɨra ikɨtɨ, amizim gumazir igharazim ko dakuightɨ, eghtɨ me amizir kam mɨkɨm suam, a poroghamiba uari bakeir arazim gamir amizim. Amizir kamɨn pam aremeghtɨ, Moses Osirizir Arazim a ikeghan kogham, eghtɨ a fɨrighrɨgham. Kamaghɨn, a gumazir igharazimɨn ikɨtɨ, me kamaghɨn mɨkɨman kogham, a poroghamiba uari bakeir arazim gami. Puvatɨ. \p \v 4 Kamaghɨra, nan adarasi, ia Kraisɨn mɨkarzim ko poke, egha bizir kamɨn ia a koma ovegha, uam Moses Osirizir Arazimɨn apengan itir puvatɨ. God kamaghɨn ifonge, e a bagh ingartɨ dagher aghuiba otivam. Kamaghɨn, ia datɨrɨghɨn gumazir God amizɨ ua mozimɨn dɨkavizim, ia an adarasi. \v 5 E faragha uan navir ghurimɨn arazibar gɨn ghua, ezɨ Moses Osirizir Araziba agoroguer kuram en mɨkarzibagh anɨngizɨma, e arazir kuram gami. Ezɨ arazir kamɨn ovevem e bato. \v 6 Ezɨ datɨrɨghɨn e Kraisɨn mɨn ovenge, egha faragha en suighizir biziba, e da ataki. Kamaghɨn amizɨ, Moses Osirizir Araziba uam en suirazir puvatɨ, e fɨriaghɨre. Ezɨ datɨrɨghɨn en ingangarir e amiba, da ua Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨ. Datɨrɨghɨn, Godɨn Duam e gamima e tuavir igiamɨn gɨn ghua ingangarim gami. \s Arazir kuraba paza e gami \p \v 7 Eghtɨ manmakɨn? Moses Osirizir Araziba agoroguer kuram en mɨkarzibagh anɨngizɨma, e arazir kuram gami, e manmagh mɨkɨmam? Tarazi suam, Moses Osirizir Araziba ti ikufi. Bar puvatɨ. Moses Osirizir Araziba ikian koghtɨma, kɨ guizɨn kamaghɨn azangam, arazir kuraba, da tizim? Kɨ dagh foghan kogham. Moses Osirizir Araziba kamagh mɨgei, “Nɨ munavɨn biziba bagh navim dɨkavan markɨ.” A kamaghɨn mɨkemeghan koghtɨ, kɨ foghan kogham, biziba bagha navim dɨkavir arazim, an arazir kuram. \v 8 Ezɨ arazir kuram nan navir ghurimɨn aven ingara egha Moses Osirizir Arazibar aven tuavimɨn apigha nɨghnɨzir kuraba na ganɨdi. Egha tuavir avɨribar nan navim gami a dɨkavima, kɨ gumazir igharazibar bizibar gara nan navim da bagha arai. Moses Osirizir Araziba ti puvatɨzɨma, arazir kuram gavgaviba puvatɨghai. \v 9-10 Fomɨra Moses Osirizir Araziba itir puvatɨzɨ, kɨ angamra iti. Ezɨ Moses Osirizir Araziba otozɨ, arazir kuraba dɨkavigha angamra iti, ezɨ kɨ fo, kɨ Godɨn damazimɨn areme. Moses Osirizir Arazibar ingangarimra kara, a ikɨrɨmɨrir aghuarim e ganɨdi. Ezɨ kɨ Moses Osirizir Arazibar tuavimɨn, kɨ ikɨrɨmɨrir aghuarim inizir pu. Puvatɨ, da na gamizɨ, kɨ areme. \v 11 Ezɨ arazir kuram nan aven ingara egha Moses Osirizir Arazibar aven tuavimɨn apigha na gifari. Egha Moses Osirizir Arazibar tuavmɨn na mɨsoghezɨ, kɨ areme. \p \v 12 E kamaghɨn fo, Moses Osirizir Araziba, da Godɨn otivaghire. Moses Osirizir Arazibar aven itir mɨgɨrɨgɨar gavgaviba, da uaghan Godɨn otivaghire, egha da Godɨn damazimɨn derazir arazibar amuasa e mɨgei, egha da gumazamizibar akurvasi. \v 13 Ezɨ manmagh ami? Bizir aghuir kam ti na gamizɨ kɨ ovenge? Bar puvatɨ. Arazir kuram uabɨ na gamizɨ kɨ ovenge. God kamaghɨn ifonge, arazir kuram azenim girɨghtɨma e bar fogh suam, arazir kuram a bar bizir kuram. Kamaghɨn God arazir kuramɨn amamangatɨzɨ, arazir kuram bizir aghuir kamɨn aven otogha na gamizɨ kɨ ovenge. Kamaghɨn Moses Osirizir Arazibar tuavimɨn, God guizbangɨra kamaghɨn en aka, arazir kuram bar kurigha mughasi. \s Arazir kuram en mɨkarzibagh atifa \p \v 14 E fo, Moses Osirizir Araziba, da Godɨn Nguibamɨn bizim, ezɨ kɨ nguazir kamɨn gumazim. Ezɨ arazir kuramɨn gavgavim nan suira, ezɨ kɨ arazir kuramɨn ingangarir gumazimɨn oto. \v 15 Egha kɨ amir araziba, kɨ deragha dar mɨngaribagh fozir puvatɨ. Arazir kɨ damuasa bar ifongeziba, kɨ dagh amir puvatɨ. Egha arazir kɨ ifongezir puvatɨziba, kɨ zurara dagh ami. \v 16 Ezɨ arazir kɨ ifongezir puvatɨziba, kɨ dagh ami, ezɨ nan arazir kam kamaghɨn ian aka, kɨ ti kamaghɨn mɨkɨmam, Are, Moses Osirizir Araziba da bar dera. \v 17 Kamaghɨn, kɨ uabɨ arazir kurar kabagh amir pu. Puvatɨ. Arazir kurar nan aven itim, dagh ami. \v 18 Kɨ fo, bizir aghuitam nan aven itir puvatɨ. Kɨ uan navir ghurim mɨgei. Kamaghɨn amizɨ, kɨ arazir aghuibar amuasa ifonge, egha dar amuamin gavgaviba pu. \v 19 Arazir aghuir kɨ damuasa ifongeziba, kɨ dagh amir pu. Egha arazir kurar kɨ damuasa ifongezir puvatɨziba, kɨ dagh ami. \v 20 Egha arazir kɨ aghuaziba, kɨ dagh ami, egha kamaghɨn fo, kɨ uabɨ kamaghɨn amir pu. Puvatɨ. Arazir kurar nan aven itim, dagh ami. \p \v 21 Kamaghɨn kɨ gari, arazir kam guizbangɨra kamaghɨn nan ingari: kɨ arazir aghuibar amuasa ifonge, ezɨ arazir kuram zurara na ko ikia nan tuavim apɨri. \v 22 Guizbangɨra, nan navir averiamɨn aven, Godɨn otivir Moses Osirizir Arazibar, kɨ dagh nɨghnɨghavɨra ikia da bagha bar akonge. \v 23 Kamaghɨn, kɨ arazir igharazimɨn garima, a nan mɨkarzimɨn aven ingari. Egha Godɨn mɨgɨrɨgɨar nan nɨghnɨzimɨn aven itibav sosi. Arazir igharazir kam, na gamima, ezɨ Moses Osirizir Arazibar otozir arazir kuram, a nan mɨkarzimɨn aven ingara na ikiagharigha na gatifa. \v 24 Maia! Kɨ ghaze, kɨ bar ikufi! Tina nan akuraghtɨma, kɨ mɨkarzir ovengamin kamɨn fɨrighrɨgham? \v 25 Eghtɨ Godra, a en Ekiam Krais Iesusɨn ingangarimɨn tuavimɨn, a nan akuragham! Ezɨ kɨ God mɨnabi! Egha kɨ uabɨ, uan nɨghnɨzimɨn navir averiamɨn aven Godɨn mɨgɨrɨgɨabar ingarir gumazimɨn iti. Egha uan navir ghurimɨn aven, kɨ uaghan Moses Osirizir Arazibar otozir arazir kuram, kɨ an ingangarir gumazimɨn iti. \c 8 \s Krais arazir kuraba gɨvagha Godɨn Duam e ganɨngi \p \v 1 Kamaghɨn e Krais Iesus ko pogheziba, God datɨrɨghɨn uan kotiamɨn aven uam ivezir kuram e danɨngsɨ mɨkɨman kogham. \v 2 E fo, e bar datɨrɨghɨn Krais Iesus ko poroghav itiba, Godɨn Duamɨn gavgavim ikɨrɨmɨrir aghuarim e ganɨga, egha ovevemɨn arazim ko arazir kuramɨn e fɨragharɨki. Eghtɨ arazir kaba ua e gativagh e ikɨrarɨghan kogham. \v 3 En navir ghuriba, gavgaviba puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, Moses Osirizir Araziba, en arazir kurabar gɨn amangamin gavgaviba puvatɨ. Ezɨ Moses Osirizir Araziba damuan koghamin bizir kam, God uabɨ a gami. God uan Otarim amadazɨ, a gumazimɨn mɨn otogha, egha arazir kurabagh amir gumazimɨn mɨn gari. A en arazir kuraba agɨvasa ize, ezɨ an ingangarimɨn tuavimɨn, God gumazamiziba itir arazir kurabar gavgavim agɨvagha a gasɨghasɨki. \v 4 Ezɨ e datɨrɨghɨn navir ghurimɨn arazibar gɨn zuir puvatɨ, e Godɨn Duamɨn arazibar gɨn zui. God kamaghɨn ifonge, Moses Osirizir Arazibar aven itir arazir aghuiba en navibar aven deragh otogham. Kamaghɨn God en arazir kurabar gavgavim a gɨvagha a gasɨghasɨki. \p \v 5 Guizbangɨra, navir ghurimɨn arazibar gɨn zuir gumazamiziba, me dughiaba bar navir ghurim ifongezir biziba baghavɨra nɨghnɨsi. Ezɨ Godɨn Duamɨn gɨn zuir gumazamiziba, me Godɨn Duam ifongezir biziba baghavɨra nɨghnɨsi. \v 6 Eghtɨ gumazim navir ghurimɨn araziba baghɨvɨra nɨghnɨghɨva, an aremegham. Eghtɨ gumazim Godɨn Duam baghɨvɨra nɨghnɨghɨva, a ikɨrɨmɨrir aghuarim koma navir amɨrizim iniam. \v 7 Ezɨ gumazitam navir ghurimɨn araziba baghɨvɨra nɨghnɨghɨva, gumazir kam Godɨn aghuaghɨva an apanimɨn ikiam. A Godɨn otivir Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨ; egh guizbangɨra dar gɨn mangan kogham. \v 8 Gumazamizir navir ghurimɨn arazibar gɨn zuiba, me God ifongezir arazibar amuan kogham. \p \v 9 Eghtɨ Godɨn Duam guizbangɨra ian navir averiabar aven ikɨtɨ, ia ua navir ghurimɨn arazibar gɨn mangan kogham, ia Godɨn Duam ifongezir arazibar gɨn mangam. Guizbangɨra, gumazitam an navir averiamɨn aven Kraisɨn Duam an itir puvatɨ, a Kraisɨn anam puvatɨ. \v 10 Ia arazir kuram gami, egha bizir kamɨn ia areme. Eghtɨ Krais ian navir averiabar aven ikɨtɨ, God ia mɨkɨm suam, ia nan damazimɨn dera, eghtɨ Godɨn Duam ikɨrɨmɨrir aghuarim ia danɨngam. \v 11 Godɨn Duam Iesus mozimɨn a gamizɨ a ua dɨkafi, ezɨ Duar kamra, ian navir averiabar aven iti. Egha gumazir Krais gamizɨ a dɨkavizir kam, a ian ovengamin mɨkarzibar amutɨ, da ua dɨkavighɨva angamra ikiam. God uan Duar ian navir averiabar aven itimɨn tuavimɨn, bizir kam damuam. \s Godɨn Duam ia gamizɨ, ia Godɨn boribar otifi \p \v 12 Kamaghɨn amizɨ, nan adarasi, e ikarvazir ingangarir mam iti. Ikarvazir ingangarir kam, a navir ghurimɨn bizim puvatɨ, e an gɨn mangan kogham. \v 13 Ia navir ghurimɨn arazibar gɨn mangɨva, ia arɨmɨghregham. Egh ia Godɨn Duamɨn gavgavimɨn tuavimɨn, ia uan mɨkarzibar arazir kurabav soghtɨ, da aremeghtɨ, ia angamra ikɨvɨra ikiam. \p \v 14 E fo, gumazamizir Godɨn Duam men faragha zuima me an gɨn zuiba, eghtɨ gumazamizir kaba bar Godɨn boriba. \v 15 E kamaghɨn fo, Duar God ia ganɨngizim, a ia gamizɨ, ia pura ingangarir gumazibar otozir puvatɨ, egha ia bizibar atiati. Puvatɨ. Godɨn Duam ia gamizɨ, ia an boribar otifi. Egha e Godɨn Duamɨn gavgavimɨn e an dia ghaze, “Aba, En Afeziam!”\f + (8:15) Aramɨn akam, a Iesusɨn nguibamɨn akam, me uan afeziam dɨbora ghaze, “Aba.” Egha Iesus uan Afeziam ko mɨgɨa, a kamaghɨn a dɨbora ghaze, “Aba.” Nɨ Mak 14:36ɨn gan.\f* \v 16 Godɨn Duam uabɨ, a en duaba ko porozɨ, e uarir gun mɨgei, e Godɨn boriba. \v 17 E Godɨn boriba, egh gɨn bizir aghuir God e danɨngasa e bagha inabaziba, e da iniam. Bizir kaba, en avebam Krais da inigha gɨfa. E fo, e datɨrɨghɨn Krais ko mɨzazir a iniziba e da aterɨva, egh gɨn a ko ziar ekiam ko dabirabir aghuim uaghan a iniam. \s E gɨn Godɨn Nguibamɨn mangɨva ziar ekiam ko dabirabir aghuim iniam \p \v 18 Kɨ fo, ziar ekiam ko dabirabir aghuir kam God gɨn en akaghtɨ, e a gɨfogham. Ezɨ kɨ kamaghɨn nɨghnɨsi, bizir kam a, mɨzazir e datɨrɨghɨn isiba, bar dagh afiragham. \v 19 Guizbangɨra, God ingarizir biziba bar, me dughiar God uan boriba azenim darɨghamim a bagha mɨzua, uan dapaniba fegha tintinibar gara nɨghnɨghɨsi, dughiar manamra bizir kam otivam? \v 20 Guizbangɨra, God fomɨra nguazimɨn itir biziba da tuisɨgha ghaze, da bar ikufi, da pura bizir kɨniba. Da uari kamaghɨn otozir pu. Puvatɨ. God uabɨ dagh amizɨ da kamaghɨn otifi. Egha da God damuamin bizir aghuim bagha mɨzuai. \v 21 Datɨrɨghɨn, nguazimɨn itir biziba da ovevem ko biziba kuraghrir arazimɨn apengan ikia, mati da kalabusɨn iti. Egha me kamaghɨn fo, dughiar God mɨsevezimɨn, God biziba kalabusɨn itir arazir kam a gɨvaghtɨ, eghtɨ biziba bar Godɨn boriba ko fɨrighreghɨva dabirabir aghuarim ko ziar ekiam iniam. \p \v 22 E fo, bizir God ingariziba bar moghɨra, mati amizim borim batasa mɨzazim isi moghɨn, da mɨzazim isi. Egha da bar puv tuava ara, iza datɨrɨghɨn oto. \v 23 Ezɨ bizir kabarama arair pu. Puvatɨ, e uari uaghan arai. E Godɨn Duam inigha gɨfa, a kamakɨn, a God e danɨngamin bizir aghuibar faragha zuir bizim, an e ganɨngi. Egha e tuava ara, dughiar God e damightɨ e an boribar mɨraram otivamimɨn, e a bagha mɨzuai. Dughiar kam, God en mɨkarzibar amightɨ da fɨrighregh ganganir igharazimɨn otogham. \v 24 E bizir aghuir e fogha iniamiba bagha mɨzuai itima, kamaghɨn God en akura. Egh e suam, e bizir mam bagh mɨzuamam, egh fogham, e tɨghar a iniam. Egh gumazim tizim bagh bizir a inigha gɨvazim baghɨva mɨzuam ikiam? \v 25 Ezɨ e fo, bizir e tɨghar iniamiba e guizbangɨra da iniam. Egha kamaghɨn e navibar suigha da bagha mɨzuai. \p \v 26 Kamaghɨra, Godɨn Duam e gavgaviba puvatɨzir darazir akurvasi. E fozir pu, e manmagh biziba bagh God ko mɨkɨmam? En mɨgɨrɨgɨaba otefe. Kamaghɨn amizɨ, Godɨn Duam uabɨ e bagha God ko mɨgɨa, tuava ara, an ararem akar e mɨkɨman asazibagh afira. \v 27 Ezɨ God gumazamizibar navir averiaba guizbangɨra dar gari. A uan Duamɨn nɨghnɨzim gɨfo. Kamaghɨn, an Duam Godɨn ifongiamɨn gɨn ghua Godɨn gumazamiziba bagha a ko mɨgei. \p \v 28 E fo, God bizibagh amima da vɨrara uari inigha ingara, egha gumazamizir God bar a gifongezibagh amima, ezɨ me dera. Kar gumazamizir God ua me iniasa mɨkemegha gɨvaziba, a men dia. \v 29 Kar, gumazamizir God fomɨra ua me iniasa mɨgeiba, a uaghan me ginaba, eghtɨ me uaghan an Otarimɨn mɨn ikiam. Eghtɨ borir avɨriba ikɨtɨ Krais uabɨ men avebar ekiamɨn mɨn ikiam. \v 30 Ezɨ gumazamizir a fomɨra me ginabaziba, a uaghan men dia. Egha gumazamizir a diazir kaba, a me dɨbora ghaze, ia nan damazimɨn dera. Egha gumazamizir an damazimɨn derazir kaba, a ziar ekiam ko dabirabir aghuim me ganɨngizɨ me a ko a isi. \s Bizitam e damutɨ, e Krais e gifongezir arazimɨn saghon ikian kogham \p \v 31 E bizir kabagh foghava, egh e manmaghɨn mɨkɨmam? E fo, God e baghɨvɨra ikɨtɨ, tina e dɨkabɨraghɨva e gafiragham? Bar puvatɨgham. \v 32 God uan Otarimɨn suirazir pu. Puvatɨ, a bar moghɨra e bagha ofan mɨn anenɨngizɨ, an areme. E fo, a uan Otarim e ganɨngi, egha e uaghan kamaghɨn fo, a bizir aghuir igharaziba bar, da uaghan pura e danɨngam. \v 33 Eghtɨ gumazir manatam God inabazir gumazamizibar kotɨn aven akam me gasam? Puvatɨ. God uabɨ gumazamizir kabav gɨa ghaze, ia nan damazimɨn dera. \v 34 Tinara e mɨkɨm suam, ia uan arazir kuramɨn ivezim iniam? Puvatɨ, Krais Iesus, gumazir aremezim, God a gamizɨ a ua dɨkafi, egha datɨrɨghɨn Godɨn agharir guvimɨn aperaghav iti. Egha anarɨra e bagha God ko mɨgei! \p \v 35 Krais bar e gifongeghavɨra iti, kamaghɨn gumazir manatam e damutɨ, e Krais e gifongezir arazimɨn saghon ikiam? Puvatɨ. Osɨmtɨziba e bativam, o dughiar kuram e bativam, o gumaziba arazir kurabar e damuam o, mɨtiriaba en agham o, bizir daghuamiba puvatɨgham o, bizir kuram e gasɨghasɨgham o, me e mɨsoghtɨ e arɨmɨghiram o, bizir kabanang e damutɨ, e ti Krais e gifongezir arazimɨn saghon ikiam, o? Bar puvatɨ. \v 36 Guizbangɨra, Godɨn Akɨnafarim mɨkemezɨ moghɨn bizir kaba e batifi: \b \q “E nɨn gumazamizibar mɨn itima, \q2 kamaghɨn me dughiaba bar, me e mɨsoghtɨ e arɨmɨghrasa, me e gami. \q Me en gari, e mati me mɨsozi ariaghɨrir sipsipba, \q2 ezɨ me paza e gami.” \b \m \v 37 Bar puvatɨ. Krais bar e gifonge, ezɨ bizir manam e batifi, a zurara e gamima e uan apanim dɨkabɨri. \v 38 Guizbangɨra, Krais bar e gifonge, ezɨ nan nɨghnɨzir gavgavim kamakɨn, bizitam e damutɨ, e Krais e gifongezir arazimɨn saghon ikian kogham: ovevem, o ikɨrɨmɨrir aghuim, o enselba, o duar kuraba, o gavgaviba itir biziba, o datɨrɨghɨn itir biziba, o bizir gɨn otivamiba, \v 39 o bizir pɨn itiba, o bizir vazimɨn itiba, o God ingarizir biziba bar, dar tongɨn bizitam e damutɨ, e God e gifongezir arazimɨn saghon ikian kogham. An arazir e gifongezir kam, a Krais Iesus en Ekiamɨn ingangarimɨn, e ganɨngi. \c 9 \ms God Israelbagh Amizir Arazim, Pol a geghari \mr (Sapta 9-11) \s Pol Israelbagh nɨghnɨgha men apangkufi \p \v 1 Kɨ Kraisɨn gumazim, kamaghɨn kɨ guizbangɨra mɨgei, kɨ ifarir puvatɨ. Godɨn Duam nɨghnɨzir zuezim na ganɨngi, ezɨ nan navimɨn aven kɨ kamaghɨn fo, nan akar kam a guizbangɨra. \v 2 Kɨ zurara uan anabam bagha nɨghnɨgha, bar men apangkuvigha, osemegha nan navir averiam ikufi. \v 3 Kɨ kamaghɨn bar ifonge, God nan anabam Israel, ua men iniam. Eghtɨ Krais nan nɨghnɨzimɨn gɨn mangan koghtɨ, kɨ an azangsɨgh a ko mɨkɨmtɨ, a uan gumazamizibar tongɨn na batueghtɨ, nan anabam Israel nan danganim iniam. Bizir kam men akurazɨ, kamaghɨn a deraghai. \v 4 Me Israelɨn gumazamiziba, ezɨ God me dɨbora ghaze, me an boriba. Me an ziar ekiam ko dabirabir aghuim God koma inigha gɨfa. Ezɨ God uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim me ko a gami. Egha Moses Osirizir Araziba isa, me ganɨngi. Egha uan ziam fer arazim men akagha, egha me ko akam akɨri. \v 5 Men ovavir faragha itiba, bar ziar ekiaba iti. Ovavir kabar iza, Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezim, Krais nguazir kamɨn gumazimɨn mɨn men ikɨzimɨn aven oto. Krais a God, egha biziba bar dar dapanimɨn iti. Eghtɨ zurazurara e Kraisɨn ziam fam!\f + (9:5) Gumazir maba nɨghnɨgha ghaze, e mɨkovezir pumuningɨn tongɨn itir akaba kamaghɨn dagh iragh suam, “God biziba bar dar dapanimɨn iti. Eghtɨ e zuraram an ziam fɨ mangvɨra ikiam.”\f* \s God Israelbagh amir arazim, Pol an gun mɨgei \p \v 6 Kɨ kamaghɨn mɨgeir puvatɨ, Godɨn akar dɨkɨrɨzim pura ghua otozir pu. Puvatɨ. E fo, gumazamizir maba, Israelɨn anabamɨn aven itiba, me guizɨn Israelba puvatɨ. \v 7 Guizbangɨra, Abrahamɨn ovaviba, men marazi Godɨn boriba puvatɨ. Fomɨra God kamaghɨn Abraham mɨkeme, “Aisakɨn ovavibara, kɨ men gan me dɨpon suam, merara nɨn ovaviba.” \v 8 Akar kamɨn mɨngarim kamaghɨn ghu, borir nivafɨzimɨn otoziba, me Godɨn boriba pu. Puvatɨ. Borir Godɨn akar dɨkɨrɨzimɨn otiviba, me guizbangɨra Abrahamɨn ovaviba. \v 9 Ezɨ akar dɨkɨrɨzim kamaghɨn ghu, “Dughiar kɨ inabazimɨn, kɨ uamategh izɨtɨ, Sara otarim batam.” \p \v 10 Kamaghɨra puvatɨ, akar igharazir mam iti: Rebekan otarir pumuning afeziar vamɨran oto, a Aisak, en ovavim. \v 11-12 God arazir a zurara amimɨn gɨn ghua, gumazamiziba uan nɨghnɨzimɨn me ginabi. A gumazamizibar ingangarim bagha nɨghnɨzir pu. Puvatɨ. A uabɨ men diava me ginabi. Kamaghɨn Rebeka tɨghar otarir pumuning batamin dughiamɨn, aning arazir kuratam o arazir aghuim gamizir puvatɨzɨ, God Rebeka kamaghɨn a mɨgei, “Otarir nɨ faragh oteghamim, a nɨ gɨn oteghamin otarimɨn ingarir gumazimɨn otogham.” \v 13 Bizir kam, Godɨn Akɨnafarim mɨkemezir moghɨn, “Kɨ Jakob gifongegha, egha Ison aghua.” \p \v 14 Kamaghɨn amizɨ, e manmaghɨn mɨkɨmam? E suam, God ti arazir kuram gami? Bar puvatɨ! \v 15 Guizbangɨra, God kamaghɨn Moses mɨgei, “Kɨ gumazitamɨn apangkuvighsɨ ifongegh, kɨ an apangkuvam. Kɨ gumazitamɨn kuarkuvighsɨ ifongegh, egh kɨ an kuarkuvam.” \v 16 Kamaghɨn God gumazitam ginabaghasa, a gumazimɨn nɨghnɨzim ko an ingangarimɨn gara a ginabir pu. Puvatɨ. God uan apangkuvimra gɨn ghua gumazibagh inabi. \v 17 Guizbangɨra, Godɨn Akɨnafarimɨn itir akam Isipɨn atrivim mɨgɨa ghaze, “Kɨ kamagh sua, kɨ uan gavgavir ekiam nɨn akaghtɨ, nguazir kamɨn itir gumazamizir avɨriba nan ziar ekiam fam. Kamaghɨn, kɨ Isipɨn atrivimɨn ikiasa nɨ atɨ.” \v 18 Kamaghɨn amizɨ e fo, God gumazitamɨn apangkuvighsɨ ifongegh, an an apangkuvam. Egh a gumazitam damightɨ an dapanim gavgavigh an akam batoghsɨ a ifongegh, a damuam. \p \v 19 Ian tav ti na mɨkɨm suam, “God kamaghɨn amigha, tizim sua e mɨgɨa ghaze, ‘Ia uan arazir kurabar ivezim iniam?’ Gumazitam God ifongezɨ moghɨn a iriaghan kogham.” \v 20 Ezɨ nɨ gumazir kɨnim! Nɨ Godɨn arazir an amizim bagh an ataran markɨ! Nguazir mɨnem gumazir an ingarizim kamaghɨn a mɨkɨman kogham, “Tizim bagha nɨ kamaghɨn nan ingari?” \v 21 Nguazir mɨnemɨn ingarizir gumazim, a uan nɨghnɨzimɨn gɨn mangɨ mɨner pumuning ingarigham. A nguazitam inigh, mɨner pumuning ingarightɨ, mɨner tam dughiar ekiam bagh ikiam, eghtɨ mɨner igharazir mam, me zurara pura bizir kuraba a mɨkɨnam. Kar an nɨghnɨzim. \p \v 22 God uaghan kamaghɨn ami. God kamagh sua, a uan anɨngagharim azenim datɨghtɨma, eghtɨ gumaziba bar an gavgavir ekiam gɨfogham. Nguazir mɨner ivezir kuram iniamiba, kar gumazamizir an asɨghasɨghasava amiba, egha a dughiar ruarim me ganɨngi, egh a gɨn me abɨghrarɨgham. \v 23 A kamagh sua, an ziar bar ekiam ko dabirabir aghuim azenim gɨrɨghtɨ, gumazamiziba bar a gɨfogham. A fomɨra a uan ziar ekiam ko dabirabir aghuim e a ko da iniasa, egha gumazim nguazir mɨneba akɨrizir moghɨn, an en navibar akɨri. Egha uan ziar ekiam ko dabirabir aghuim isa, nguazir mɨner an apangkuvim itibagh ingezɨ, da bar izɨfa. \v 24 Nguazir mɨner apangkuvim iniamin kaba, kar e gumazamizir God deiba. E Israelbara men tongɨn izezir puvatɨ, e uaghan Kantrin Igharazibar Gumazibar tongɨn ize. \v 25 Ezɨ Hosean akɨnafarimɨn, God kamaghɨn mɨgei, \b \q “Gumazamizir fomɨra nan adarazi puvatɨziba, \q2 datɨrɨghɨn kɨ me dɨpon suam, ia nan adarasi. \q Kantrin kɨ fomɨra aghuazir kam, kɨ gɨn me mɨkɨm suam, \q2 ia kɨ bar ifongezi darasi. \q \v 26 Ia faragha danganir mamɨn itima kɨ ia mɨgɨa ghaze, \q2 ia nan adarazi puvatɨ. \q Egha danganir kamnaghra kɨ ia mɨkɨm suam, \q2 Ia Godɨn zurazurara itimɨn boriba.” \b \m \v 27-28 Aisaia Israelbagh nɨghnɨgha kamaghɨn akam akuri, “Guizbangɨra, Ekiam dughiar vamɨra gumazamizir nguazimɨn itiba bar men araziba tuisɨgh, egh zuamɨra men ivezim me danigam. Israelɨn gumazamizibar avɨrimɨn dɨbobonim, an ongarimɨn gigimɨn dɨbobonimɨn mɨn otogham, egha pura bizim, me markɨ. Ekiam men puningra ua me inigham.” \v 29 Bizir kaba Aisaia fomɨra mɨkemezɨ moghɨn otifi, a kamaghɨn mɨgei, “Ekiar Gavgavir Ekiam Itim, en anabamɨn tongɨn tarazi ataghizɨ puvatɨzɨ, e bar ikuvighai, mati Sodom ko Gomora ikuvizɨ moghɨn.” \s Israelba nɨghnɨzir gavgavim itir puvatɨ \p \v 30 Are, e manmaghɨn mɨkɨmam? E kamaghɨn mɨkɨmam, Kantrin Igharazibar Gumaziba, Godɨn damazimɨn deraghasa ingangarir ekiam gamizir puvatɨ. Egha me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, God ghaze, me nan damazimɨn dera. \v 31 Ezɨ Israelba me Moses Osirizir Arazibar gɨn ghua ingara, Godɨn damazimɨn deraghasa tuavim buriava, egha a batozir puvatɨ. \v 32 Manmaghɨn amizɨ, me a batozir puvatɨ? Me Godɨn damazimɨn deraghasa, uan gavgavibar pamtem ingarava avenge. Me nɨghnɨzir gavgavimɨn tuavimɨn gɨn zuir puvatɨ. Dagɨar dagariba asim, me a gasaghporaghiri. \v 33 Godɨn Akɨnafarim bizir kam mɨgɨa ghaze, \b \q “Ia oragh! Kɨ gumaziba asaghporir dagɨar mam amɨsevegha \q2 a isa Sionɨn mɨghsɨamɨn anefa. \q Dagɨar kam me damutɨ me iram. \q2 Egh gumazir nɨghnɨzir gavgavim an itiba, \q3 me aghumsɨghan kogham.” \c 10 \s Israelba Godɨn araziba deravɨra dagh fozir puvatɨ \p \v 1 Nan adarasi, kɨ uan navir averiamɨn aven God Israelba ua me iniasa, kɨ bar ifonge! Egha me bagha God ko mɨgei. \v 2 Kɨ Israelba bar deragha me gɨfogha kamaghɨn mɨgei, me Godɨn arazibar gɨn mangasa bar gavgafi. Egha me guizɨn God ifongezir arazim gɨfozir pu. \v 3 Me, tuavir God ghaze e an damazimɨn derazim, me a gɨfozir puvatɨ. Egha uan gavgavibar, Godɨn damazimɨn deraghasa tuaviba buri. Kamaghɨn me Godɨn damazimɨn deraghamin tuavimɨn apengan itir pu. \v 4 E fo, Krais Moses Osirizir Arazibagh amizɨma, dar gavgavim gɨfa. Kamaghɨn, tina nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn iti, anarɨra Godɨn damazimɨn deragham. \p \v 5 Gumazir Godɨn damazimɨn deraghasa Moses Osirizir Arazibar gɨn zuim, Moses a mɨgɨa kamaghɨn osiri, “Gumazim Moses Osirizir Araziba mɨgei moghɨn damuva egh dughiaba zurara dar amutɨ, arazir kaba a damutɨ, a ikɨvɨra ikiam.” \v 6 Kar Godɨn Akɨnafarimɨn akar otevir mam, a gumazir nɨghnɨzir gavgavimɨn tuavimɨn Godɨn damazimɨn derazim, a kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ uan navir averiamɨn kamaghɨn mɨkɨmam markɨ, ‘Tina Godɨn nguibamɨn ghuavanangam?’” (Akar kam kamakɨn, nɨ Krais e bagh izighrɨsɨ, nɨ mangɨva an azangam?) \v 7 “Egh nɨ uaghan kamaghɨn mɨkɨman markɨ, ‘Tina gumazibar ovia itir danganimɨn magɨram?’” (Akar kam kamakɨn, nɨ ovevemɨn mozimɨn angɨ, Krais inigh anangam?) \v 8 Ezɨ Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Godɨn akam bar nɨn boroghɨra iti, a nɨn akatorim ko nɨn navir averiamɨn aven iti.” Ka nɨghnɨzir gavgavimɨn akar e ia mɨgeim. \v 9 Nɨ uan akamɨn kamaghɨn mɨkɨm suam, “Iesus a nan Ekiam,” egh uan navir averiamɨn aven nɨghnɨzir gavgavim ikɨ, kamaghɨn fogh, God Iesus gamizɨ a mozimɨn ua dɨkafi, eghtɨ God nɨn akurvaghtɨ, nɨ ikɨvɨra ikiam. \v 10 E fo, nɨ navir averiamɨn nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨtɨ, kamaghɨn God suam, nɨ nan damazimɨn dera. Egh uaghan nɨ uan akatorimɨn suam, “Iesus nan Ekiam,” eghtɨ God nɨn akuraghtɨ, nɨ ikɨvɨra ikiam. \v 11 Egha Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Gumazim nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨva, egh a uabɨ aghumsɨghan kogham. Puvatɨ.” \v 12-13 Egha Godɨn Akɨnafarim ghaze, “Gumaziba bar Ekiamɨn ziamɨn diaghtɨ a men akurvagham.” Kamaghɨn, Godɨn vamɨra iti, a bar en Ekiam. Eghtɨ gumazir an deiba, a bar bizir aghuir avɨriba men akurvagham. Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba, Godɨn damazimɨn magh gari. \p \v 14 Ezɨ manmakɨn? Guizbangɨra, gumazir nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itir puvatɨziba, me manmaghɨn an ziamɨn dɨmam? Egh gumazir eghaghanim baraghizir puvatɨziba, me manmaghɨn nɨghnɨzir gavgavim an ikiam? Eghtɨ gumazitam akar aghuim me mɨkɨnighan koghtɨ, me manmaghɨn a baregham? \v 15 Eghtɨ siosba akar aghuim akurir gumaziba amangan koghtɨma, me manmaghɨn akamɨn gun me mɨkɨmam? Godɨn Akɨnafarimɨn aven Aisaia kamaghɨn osiri, “Godɨn akar aghuim inigha izir gumazibar darorim, a bar dera.” \s Israelba akar aghuim inizir puvatɨ \p \v 16 Ezɨ Israelɨn gumazir maba me Godɨn akar aghuim inizir puvatɨ. Aisaia uabɨ kamaghɨn mɨgei, “Ekiam, tinara en akar aghuim nɨghnɨzir gavgavim an iti?” \v 17 Kamaghɨn e fo, nɨghnɨzir gavgavim a gumaziba akar aghuim barazir tuavimɨn izam. Eghtɨ gumazir Kraisɨn akam akurimɨn tuavimɨn, gumaziba akar aghuim baregham. \p \v 18 Ezɨ kɨ ian azai, Israelɨn gumazamiziba me Godɨn akar aghuim, me uan kuariba a baraghizir puvatɨ, o? Kɨ ghaze, me guizbangɨra oraki. E fo, Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, \b \q “Akam inigha izir gumazibar akatoribar otivir mɨgɨrɨgɨaba, \q2 da ghua nguazir kamɨn nguibaba bar dar otozɨ, \q3 gumazamiziba bar, men kuariba a baraki.” \b \m \v 19 Ezɨ kɨ ua ian azai, Israelba me ti akar kamɨn mɨngarim gɨfozir pu, o? Puvatɨ. Me fos. Moses God bagha faragha kamaghɨn mɨkeme, \b \q “Kɨ Kantrin Igharazibar Gumazir ziaba puvatɨgha \q2 pura bizibar mɨn itiba kɨ me inightɨma, \q3 ian naviba bar ikuvigham. \q Eghtɨ kɨ gumazamizir fofoziba puvatɨziba inightɨma, \q2 bizir kam ia damightɨ ia ataram.” \b \m \v 20 Ezɨ Aisaia uaghan akar gavgavimɨn kamaghɨn mɨgei, \b \q “Na burir puvatɨziba, me nan api. \q2 Na bagha azai puvatɨziba, \q3 kɨ uabɨ men aka.” \b \m \v 21 Egha a Israelbav gɨa kamaghɨn mɨgei, \b \q “Kɨ dughiaba zurara men suigh me mughasa me bagha garima, \q me nan akaba barazir puvatɨgha akɨrim ragha na gasara.” \c 11 \s God Israelbar tongɨn itir varazira men apangkuvigha, ua bagha me amɨsefe. \p \v 1 Kamaghɨn amizɨ, kɨ bizir kam gɨnɨghnɨgha ian azai, God uan gumazamiziba batosi, o? Bar puvatɨ! Kɨ uabɨ Israelɨn gumazir mam, kɨ Abrahamɨn ovavim, kɨ Benjaminɨn anabar gumazir mam. \v 2 God uan gumazamizir fomɨra ua bagha me amɨseveziba, a me batozir puvatɨ. Ia Godɨn Akɨnafarimɨn itir Elaijan eghaghanim gɨnɨghnɨgh. Elaija Israelbar osemegha me bagha God pamtem an azangsɨsi, \v 3 “Ekiam, Israelba nɨn akam inigha izir gumazibav soghezɨ me ariaghɨre, egha me nɨn ofa gamir danganiba gasɨghasɨki. Ezɨ kɨ uabɨra nɨ bagha ikiavɨra itima, me na mɨsoghasava ami.” \v 4 Ezɨ God manmaghɨn an akam ikara? A ghaze, “Kɨ ua bagha Israelbar tongɨn itir varazira amɨsefe, ezɨ me, 7000ɨn gumaziba Israelɨn ikiavɨra iti. Me ifavarir god Baal bagha teviba apɨrizir puvatɨ.” \v 5 Ezɨ kamaghɨra, dughiar kamɨn uaghan Israelbar tongɨn itir varazira, God men apangkufi, egha a ua bagha me amɨsefe. \v 6 Guizbangɨra, God men apangkuvigha, kamaghɨn a me amsefe. A me amir ingangaribagh nɨghnɨzir puvatɨ. God gumaziba amɨsevezir arazim, a gumaziba amir ingangarimɨn tuavimɨn otogham, egh a guizbangɨra Godɨn apangkuvimɨn tuavimɨn otoghan kogham. \p \v 7 Ezɨ manmakɨn? Israelba Godɨn damazimɨn deraghamin bizim bagha pamtem ingara, egha a inizir puvatɨ. Ezɨ Israelɨn avɨrimɨn tongɨn itir varazira God mɨseveziba, merara a ini. Israelɨn igharaz darazi, naviba gavgavigha Godɨn dɨmdiamɨn aghua. \v 8 Godɨn Akɨnafarimɨn osizirim iti, \b \q “God me gamizɨ, me mati gumazir aremezim moghɨn akui. \q Ezɨ men damaziba bizibar garir puvatɨzɨ, \q2 men kuariba biziba barazir puvatɨgha, \q3 iza datɨrɨghɨn tu.” \b \m \v 9 Ezɨ Devit Godɨn Akɨnafarimɨn aven kamaghɨn mɨgei, \b \q “Kɨ kamaghɨn ifonge, dughiar me isar ekiaba bagha uari akuvibar, \q2 men isar ekiar kaba me damutɨ me irɨva, mati azuazim asɨzim a mɨsoke. \q Eghtɨ me irɨva, uan arazir kurabar ivezim iniam. \q \v 10 Eghtɨ God men damazibar amightɨ da komegh, ganan kogham. \q2 Eghtɨ a me damutɨ me osɨmtɨziba aterɨva \q3 akɨraghariba avigh mamaghɨra ikiam.” \s God Kantrin Igharazibar Gumaziba ua me ini \p \v 11 Kɨ ua ian azai, Israelba asaghporiaghrɨgha, egh me iregh mamaghɨra ikɨ, egh ua daruan kogham, o? Bar puvatɨ! Guizbangɨra, men arazir kuraba bangɨn Godɨn akurvazim Kantrin Igharazibar Gumazibar ize. God kamaghɨn ifonge, Israelba na bagh ua izam, kamaghɨn kɨ Kantrin Igharazibar Gumazibar akurvagham, eghtɨ me men ganɨghɨva naviba ikuvigh egh ua na bagh izam. \v 12 Israelba akɨrim God gasarazɨma, God bizir aghuir avɨriba nguazir kamɨn itir gumazamizibar akura. Israelba Godɨn arazimɨn irezɨ, God akurvazir ekiam Kantrin Igharazibar Gumazibagh anɨngi. Kamaghɨn, gɨn Israelɨn God mɨseveziba bar God bagh ua izeghtɨ, God guizbangɨra bizir bar aghuir avɨribar gumazamizibar amuam. \p \v 13 Ia Kantrin Igharazibar Gumaziba, kɨ ia mɨgei, God ian tongɨn ingarasa na amada, ezɨ ingangarir kɨ amir kam, kɨ bar a gifonge. \v 14 Tuavir kamɨn, kɨ uan adarazir navibar nɨghnɨzibar amutɨ, men naviba God ia gamizir arazir aghuim bagh dɨkavam. Eghtɨ nan ingangarir kamɨn, God men tarazi ua me iniam. \v 15 God Israelba batuegha, egha nguazimɨn itir gumazamizibagh amizɨma me a ko navir vamɨra iti. Kamaghɨn gɨn God ua Israelba inightɨ, bar deragham, mati God gumazir aremezibar amightɨ, me ua dɨkavam. \v 16 Nɨ bretɨn ingarɨva, nɨ plauan atiaritam inigh faragh a isɨ ofan mɨn God danɨngigh. Egh arazir kamnangɨn bretɨn igharaziba uaghan da Godɨn biziba. Eghtɨ, gumazitam temer biba God danɨngtɨ, an aguaba uaghan Godɨn biziba. \p \v 17 Israelba mati olivɨn temer aghuir mam, ezɨ God an aguar maba aghoragharɨki. Ezɨ ia Kantrin Igharazibar Gumaziba mati ruarimɨn itir olivɨn temer atiamɨn aguaba. God ia inigha olivɨn temer aghuimɨn aguar a dɨghorezibar danganimɨn ia isavsuiki. Ezɨ ia datɨrɨghɨn olivɨn temer aghuimɨn bimɨn daghem isi, egha mati olivɨn aguar faragha ikezibar mɨn deragha iti. \v 18 Ezɨ kamaghɨn, ia kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ, ia bar deragha guizɨn olivɨn tememɨn aguabagh afira. Ia faragha deravɨra nɨghnɨghɨva, egh nɨghnɨzir kam damu. Ia olivɨn aguaba daghem olivɨn bim ganɨdir pu. Puvatɨ. Temer bim daghem ia ganɨdi. \p \v 19 Eghtɨ ia ti kamaghɨn mɨkɨmam, God e isa, temer aguar kabar danganimɨn an e isavsuiraghasa, kamaghɨn a dar aghore. \v 20 Guizbangɨra, God kamaghɨn ami. Arazir an amizir kamɨn mɨngarim kamakɨn, me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itir puvatɨ, ezɨ a me aghore. Ezɨ ia nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha deravɨra iti. Kamaghɨn ia deragh uari bagh gan, uari uan ziaba fan markɨ. Ia atiatingtɨ deragham. \v 21 Ia nɨghnɨgh, God fomɨra guizɨn olivɨn aguaba ataghizɨma, da ikezir puvatɨ. Kamaghɨn ia akaba batoghtɨma, a ia ateghtɨma ia ikian kogham. \p \v 22 Kamaghɨn ia deravɨra nɨghnɨgh. God arazir aghuibagh amua, uaghan ivezir kuraba anɨdi. Gumazir an arazibar gɨn zuir puvatɨziba, a ivezir kuram me ganɨdi. Ia an arazir aghuibar suiragh tugh gavgavightɨma, an arazir aghuibar ia damuam. Ia dar amuan koghtɨma, a uaghan ia aghoregham. \v 23 Olivɨn temer aguar a fomɨra dɨghoreziba, me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikian koghamin arazim ateghtɨ, a ua me inigh olivɨn tememɨn me isavsuiragham. Guizbangɨra, God me inigh ua tememɨn me isavsuiraghamin gavgavim iti. \v 24 Ia fo, ia fomɨra ruarimɨn itir olivɨn atiamɨn aguaba, ezɨ God ia aghoregha olivɨn aghuimɨn ia isavsuiki. Kar guizbangɨra ian temem pu. Kamaghɨn amizɨ, a temer kamɨn aguar faragha an ikezibara inigh uam ada isavsuigham, ezɨ kar pura bizim, ingangarir ekiam puvatɨ. \s God gumazamiziba bar uan apangkuvim men akaghasa ifonge \p \v 25 Nan adarasi, kɨ guizɨn akar mogomer mam ia a gɨfoghasa kɨ ia mɨgei. Ia a gɨfogh, egh kamaghɨn mɨkɨman kogham, ia fofozir ekiam iti. Akar kam kamakɨn: Israelɨn marazi datɨrɨghɨn nɨghnɨzir gavgavim ikian aghua; men arazir kam zurara ikɨvɨra ikian kogham. Me kamaghɨra ikɨ mangɨ, Kantrin Igharazibar Gumazir God mɨseveziba bar God bagh izamin dughiamɨn tugham. Egh me gɨn Godɨn gumazamizibar tongɨn ikiam. \v 26 Tuavir kamnangra God Israelba bar men akurvagham. Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, \b \q “Akurvazir Gumazim Jerusalemɨn ikegh izam. \q2 Egh a Jekopɨn ovavibar amightɨma \q3 me Godɨn akam barazir puvatɨzir arazim ategham. \q \v 27 Kɨ men arazir kuraba bar da agɨvaghɨva, \q2 egh dughiar kamɨn uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam \q3 me ko a damuam.” \b \m \v 28 Israelba Iesusɨn akar aghuim akɨrim agasara, egha me mati Godɨn apaniba. Ezɨ men arazir kam Kantrin Igharazibar Gumazibar akura. God fomɨra uan gumazamiziba amɨsevegha, egha me gifueghavɨra iti. A men ovavir fomɨra itibagh nɨghnɨgha kamaghɨn ami. \v 29 God diazir gumazamiziba, a bizir aghuiba me ganɨngi, egh a gɨn uamategh uan nɨghnɨzim giragh kamaghɨn mɨkɨman kogham, ia markɨ, kɨ uan dɨmdiam ko bizir aghuiba ua da iniam. \v 30 Ezɨ ia Kantrin Igharazibar Gumaziba, ia fomɨra Godɨn akam batoke, ezɨ datɨrɨghɨn Israelba a batosi, ezɨ tuavir kamɨn ia Godɨn apangkuvim ini. \v 31 Kamaghɨra, Israelba Godɨn akam batoke. Ezɨ Godɨn apangkuvir ia inizir kam bangɨn, me datɨrɨghɨn Godɨn apangkuvim uaghan a iniam. \v 32 God kamaghɨn ifonge, a uan apangkuvim gumazamiziba bar men akagham. Kamaghɨn, gumazamiziba bar Godɨn akam batoke. Kamaghɨn me uan arazir kuramɨn apengan ikia kalabuziar gumazibar mɨn iti. God me gamizɨ, me kamaghɨn iti. \s E Godɨn ziam fam \p \v 33 Ame! Godɨn bizir aghuiba ko an fofozim ko an nɨghnɨzim, da guizbangɨra bar ekevegha bar pɨn iti! Egha ongarimɨn mɨn bar kone! Gumazitam an nɨghnɨzimɨn mɨngarim manmaghɨn deravɨram a geghanam? Puvatɨ. Ezɨ a zuraram amir araziba, gumazitam manmaghɨn dagh fogham? Bar puvatɨ! \v 34-35 Bizir kam, Godɨn Akɨnafarimɨn aven iti, \b \q “Guizbangɨra, tina Ekiamɨn nɨghnɨzim gɨfo? \q2 Egh tina kamaghɨn a mɨkɨm suam, nɨ tuavir aghuir kamɨn gɨn mangɨ? \q3 Bar puvatɨ! \q Egh tina bizitam isɨ God danightɨ, \q2 a uam a ikarvaghsɨ nɨghnɨgham? \q3 Bar puvatɨ?” \b \m \v 36 E fo, God uan dafarimɨn biziba bar dar ingari, egha a dar mɨngarim, ezɨ da a baghavɨra ikiava, mamaghɨra iti. Kamaghɨn e zurara an ziam fam! Guizbangɨra. \c 12 \ms Pol ghaze, Kraisɨn adarasi me arazir manabar amuam \mr (Sapta 12:1-15:13) \s E uan nivafɨziba isɨ ofan mɨn God danɨngam \p \v 1 Kamaghɨn amizɨ, nan adarasi, kɨ Godɨn apangkuvir ekiam gɨnɨghnɨgha, egha kɨ kamaghɨn ia gakaghori: Ia uari uan nivafɨziba isɨ angamra itir ofan mɨn God danɨngvɨra ikɨ. Egh a baghɨvɨra ikɨva an ingangarim damu. Egh ia God damutɨ, eghtɨ a bizir kam bagh bar akuegham. Ia uari isɨva God danɨngamin arazir kam, kar guizɨn arazir Godɨn ziam fem. \v 2 Ia nguazir kamɨn itir gumaziba amir arazibar gɨn mangan markɨ. Ia teghtɨma God nɨghnɨzir igiaba ia danɨngtɨ ia arazir igiabar amuam. Kamaghɨn, ia Godɨn ifongiam gɨfogham, a kamakɨn: ia arazir aghuiba, ko God bar akongezir araziba, ko arazir bar deragha arazir mabagh afiraziba, ia dagh fogham. \s God ingangaribar amuasa fofoziba isa e ganɨngi, eghtɨ e igharaziba bagh ingangarim deravɨra a damuam \p \v 3 God uan apangkuvimɨn gɨn ghua ingangarim damuasa bizir aghuim na ganɨngizɨ, ezɨ kɨ vaghvagha kamaghɨn ia mɨkɨmasa. Ia uari fɨva pɨn uari arɨghɨn markɨ. Ia deragh nɨghnɨghɨva, God ia ganɨngizir nɨghnɨzir gavgavimɨn ganɨva, egh tuavir kamɨn ia uari tuisɨgh. \v 4 E fo, nivafɨzir vamɨra itima, an aven soroghafariba ko bizir maba sara iti. Ezɨ nivafɨzir kamɨn aven itir bizir kaba, vaghvagha ingangarir igharazibagh ami. \v 5 Kamaghɨra, e gumazamizir avɨriba ikia, egha e datɨrɨghɨn Krais ko porogha nivafɨzir vamɨran mɨn oto. Egha nivafɨzir kamɨn aven itir bizir kabar mɨn, e uari inigha Kraisɨn poroghav iti. \v 6 Kamaghɨn, God uan apangkuvimɨn gɨn ghua ingangaribar amuasa fofoziba isa mati bizir aghuibar mɨn vaghvagha e ganɨngi. Eghtɨ gumazitam, a Godɨn akam inigha izir fofozim ikɨva, egh a uan nɨghnɨzir gavgavimɨn mɨrara deravɨra Godɨn akam gun me mɨkɨmam. \v 7 Eghtɨ gumazitam igharazibar akurvaghamin fofozim ikɨva, egh a deravɨra men akurvagh. Eghtɨ gumazitam igharazibar sure damuamin fofozim ikɨva, egh a deravɨra men sure damu. \v 8 Eghtɨ gumazitam gavgavim igharaz darazir navibar anɨngamin fofozim ikɨva, egh a bar deravɨra ingangarir kam a damu. Eghtɨ gumazitam biziba isɨ gumazibagh anɨdir fofozim ikɨva, egh an avɨriba me danɨng. Eghtɨ gumazitam ingangarimɨn faragha zuir fofozim ikɨva, egh a deravɨra an apengan itir gumazibar ganɨva ingangarir kam damu. Eghtɨ gumazitam igharaz darazir apangkuvamin fofozim ikɨva, egh a men apangkuvsɨ bar akongegh mamaghɨra ikɨ. \s E navir averiabar aven guizɨn gumazamizibagh ifongegh \p \v 9 Eghtɨ ia ifar gumazibagh ifongan markɨ, ia uan navir averiabar aven guizɨn gumazamizibagh ifongegh. Egh arazir kurabar aghuaghɨva, egh arazir aghuibar suiragh gavgafigh. \v 10 Ia uan ikɨzimɨn aven uari uarigh ifongezɨ moghɨn, ia uaghan Kraisɨn adarazir aven uari uarigh ifongegh. Egh zurara ia uarira uan ziaba pɨrafɨsɨ pamtem ingar. \v 11 Ia pamten ingarɨva amɨrvaghan markɨ, eghtɨ Godɨn Duam ian navibar amutɨ ia zurara Ekiamɨn ingangarim damusɨ naviba dɨkavam. \v 12 Egh ia, bizir aghuir ia fogha iniamiba bagha mɨzua, dagh nɨghnɨgh bar akongegh. Egh osɨmtɨziba izamin dughiamɨn, ia ikɨ uaghan da aterɨva tugh gavgafigh. Egh zurara God ko mɨkɨm. \p \v 13 Eghtɨ Godɨn gumazamiziba biziba puvatɨghtɨ, bizir ia itiba men akurvagh. Eghtɨ nguibar igharazimɨn gumaziba ian bighan izamin dughiamɨn, ia me inigh uan dɨpenibar mangɨ deragh me damu. \v 14 Gumazim arazir kuramɨn nɨ damightɨ, nɨ arazir aghuimɨn a damusɨ Godɨn azangsɨgh. Egh a gasɨghasɨghsɨ Godɨn azangsɨghan markɨ. \v 15 Eghtɨ igharaz darazi bar akongeghtɨ ia me ko bar akongegh. Egh igharaz darazi osemeghtɨ, ia me ko osemegh. \v 16 Egh ia arazir vabara, gumaziba bar me damu. Egh uarira uari fan markɨ. Egh gumazir ziaba puvatɨzibar namakabar amu. Kamaghɨn uabɨ gɨnɨghnɨghan markɨ, kɨrara fofozim iti. \p \v 17 Gumazitam arazir kuratamɨn nɨ damightɨma, nɨ uam arazir kuramɨn a ikarvaghan markɨ. Puvatɨ. Ia zurara gumazibar damazimɨn derazir arazibar amu. \p \v 18 Ia uari navir amɨrizim ikɨva gumazir igharaziba ko navir vamɨra ikɨsɨ pamtem ingar. \v 19 Nan namakar aghuiba, me arazir kuram ia damightɨ, eghtɨ ia men arazir kuram ikarvaghan markɨ. Ia teghtɨ, God uabɨ uan anɨngagharimɨn tuavimɨn me ikarvagham. Ia fo, Godɨn Akɨnafarimɨn aven en Ekiam kamaghɨn mɨgei, “Ikiarvazim nan ingangarim, kɨ uabɨ men arazir kuraba ikarvagham.” \v 20 Egh nɨ Godɨn Akɨnafarim mɨkemezɨ moghɨn damu, “Nɨn apanim, mɨtiriam an aghɨtɨ, nɨ daghem a danɨng. Eghtɨ kuarim an pɨrtɨ, nɨ dɨpatam a danɨng. Nɨn arazir aghuir kam a damightɨ, a uan arazir kuram gɨnɨghnɨgh bar aghumsɨgham.” \v 21 Nɨ arazir kuram ateghtɨ, a nɨ gafighan markɨ. Nɨ arazir aghuim damutɨ, nɨn arazir kam arazir kuram abɨragh a gafiragham. \c 13 \s E gavmanɨn apengan ikiam \p \v 1 Gumaziba bar gavmanbar apengan ikɨ. E fo, gavman tam puram otozir puvatɨ. Gavmanɨn ingangariba Godɨn dafarimram oto. Gavmanɨn aven itir gumazir dapaniba bar, God uabɨ me arɨki. \v 2 Kamaghɨn amizɨma, gumazitam gavmanɨn dapanibar akam batogha, kamaghɨn a God uabɨ ingangarir kam damuasa mɨsevezir gumazibar akaba batosi. Gumazir kamaghɨn amiba, me uari uan arazibar ivezir kuraba iniam. \v 3 Gavmanba gumazir arazir aghuibagh amiba atiatim me danɨngasa itir puvatɨ. Gavmanba gumazir arazir kurabagh amiba atiatim me danɨngasa iti. Kamaghɨn amizɨ, nɨ gavmanɨn atiatingan koghsɨ, nɨ arazir aghuibar amutɨ, eghtɨ me nɨn ziam fam. \v 4 E fo, gavman a Godɨn ingangarir gumazim, egha an arazir aghuibar, ian akurvaghasa ia bagha ingari. Nɨ arazir kuram damigh gavmanɨn atiating. Nɨ fo, gumazibagh asɨghɨsɨghamin ingangarim ko gavgavim gavmanɨn dafarimɨn iti, a puram aningɨn suirazir puvatɨ. A Godɨn ingangarir gumazim, nɨ tina arazir kuram damightɨ, a nɨn arazir kuramɨn ivezim nɨ danɨngam. \v 5 Kamaghɨn amizɨ, nɨ gavmanbar apengan ikɨ. Ia gavman apengan ikian kogh, ivezir kuram iniam, kar guizbangɨra. Ezɨ ia uaghan kamaghɨn fogh, ia uan navir averiamɨn aven uan araziba deravɨra da tuisɨgh, arazir aghuibar gɨn mangɨ. Ia kamaghɨn damuva, egh ia gavmanbar apengan ikiam. \p \v 6 Gavmanba Godɨn ingangarir gumazibar ikɨ, zurara ingangarir God me ganɨngizim deragh a damu. Bizir kam bagh ia uaghan takisɨn dagɨaba isɨ me danɨngam. \v 7 Bizir tizir ia gavmanba danɨngamiba, ia me danɨng. Takisɨn dagɨaba ko takisɨn igharazir maba sara, me danɨngɨva, egh arazir aghuibar me damu, egh men ziaba fɨ. \s E gumazamizir igharaziba bar me gifuegham \p \v 8 Ia ikarvaghamin biziba, tam ikian markɨ, ia bar da gɨfagh. Eghtɨ ikarvaghamin bizir mam zurara ikiam. A kamakɨn: e gumazir igharaziba bar me gifuegham. Tina gumazir igharaziba bar me gifonge, a guizbangɨra Moses Osirizir Arazibar gɨn zui. \v 9 E fo, Moses Osirizir Araziba kamaghɨn mɨgei, “Ia gumazibav soghtɨ, me arɨmɨghɨran markɨ. Ia okɨman markɨ. Ia gumazir igharazibar biziba bagh naviba dɨkavan markɨ. Ia poroghamiba uari bakɨm uari ko dakuan markɨ.” Moses Osirizir Arazir kaba ko maba sara uaghan iti, da bar moghɨra akar vamɨra an aven iti, akar kam kamakɨn: “Nɨ uabɨra uabɨ gifongezir moghɨn, gumazir igharazibagh ifongegh.” \v 10 Nɨ gumazir igharazim gifongegh, arazir kuratamɨn a damighan kogham. Kamaghɨn amizɨ, gumazim igharaz darazigh ifongegha, a Moses Osirizir Araziba guizɨn dar gɨn zui. \s E angazangarimɨn aruir gumazibar mɨn daruam. \p \v 11 Dughiar e datɨrɨghɨn itim, ia a gɨfo, kamaghɨn arazir kɨ ia mɨkemeziba ia dar amu. Kar dughiar ia daguraguim ategh dɨkavigh angamra ikiamim. Ia fo, fomɨra dughiar e nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn itim, koma God en akuraghamin dughiamɨn, aning mong uaningɨn saghon iti. Ezɨ datɨrɨghɨn God en akurvaghamin dughiar kam a roghɨra ize. \v 12 Amɨnɨrbɨrim gɨvasava amima, amɨnim tiasa. Kamaghɨn amizɨ, e mɨtatemɨn araziba bar dar ateghɨva angazangarimɨn aven mɨsoghsɨ mɨdorozir biziba inigh dar aghuigh. \v 13 E angazangarimɨn aruir gumazibar mɨn deraghvɨra daruam. E dɨpar onganibar amɨva onganan kogh, egh pura gumazamiziba isɨ pamten dɨmɨva ighiar kurabar arazibar amuan markɨ. Egh gumaziba ko amiziba pura tintinibar uari ko dakuva, afiar arazibar amuan markɨ. Egh uari uariv soghɨva, egh munavɨn biziba bagh navim ikuvighɨva da inisɨ navim isian markɨ. \v 14 Egh ia uan Ekiam Krais Iesus arugh, mati gumazim mɨdorozir biziba aghui. Ia uan navir ghurimɨn arazibagh nɨghnɨghɨva, egh navir ghurimɨn ifongiam uam an gɨn mangan markɨ. \c 14 \s Ia uan adarazir araziba tuisɨghan markɨ, egh suam, ian araziba ikufi \p \v 1 Gumazim nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikia, egha an nɨghnɨzir gavgavim gavgavizir puvatɨ, ia gumazir kam inigh aven izɨtɨ a ian tongɨn ikiam. Ia, an navir averiamɨn aven itir nɨghnɨziba bagh, a ko uari adoghan markɨ. \v 2 Gumazir nɨghnɨzir gavgavim itim, a biziba bar a dapi. Ezɨ gumazir nɨghnɨzir gavgavim mong gavgavizir puvatɨzim, an asɨziba apir puvatɨ.\f + (14:2) Ia akar 1 Korin 8:1ɨn itimɨn gan.\f* \v 3 Gumazir biziba bar da apim, gumazir asɨziba apir puvatɨzim girakɨrangɨn adarir nɨghnɨzibar gumazir kam damuan markɨ. Eghtɨ uaghan gumazir asɨziba apir puvatɨzim, a fo, God a inizɨ a siosɨn aven ize, kamaghɨn, a gumazir biziba bar da apimɨn arazibar gan da tuisɨghan markɨ egh suam, an araziba ikufi. \v 4 Nɨ tina, nɨ ghaze, kɨ ti gumazir igharazimɨn ingangarir gumazimɨn araziba tuisɨgham. Puvatɨ. Bizir a tugh gavgavigham o a irɨghamim, kar an Gumazir Ekiamɨn bizim. Ekiam uabɨ a damightɨ a gavgavigham, kamaghɨn a guizbangɨra tugh gavgavigham. \p \v 5 Gumazitam suam, dughiar mam dughiar mabagh afira. Eghtɨ gumazir igharazim suam, dughiaba bar magh gari. Eghtɨ gumaziba bar vaghvagh uari gɨfogh suam, nɨghnɨzir manam men nɨghnɨzimɨn dera. \v 6 Gumazir dughiar mam pɨrafim, an Ekiamɨn ziam fasa kamaghɨn ami. Ezɨ gumazir biziba bar a da apim, a dagheba bagha God mɨnabi, egha tuavir kamɨn Ekiamɨn ziam fe. Gumazir asɨziba apir puvatɨzim, a God mɨnaba, Ekiamɨn ziam fasa nɨghnɨgha, egha dagher maba ataghrasi. \p \v 7 E fo, en tongɨn itir gumazitam suam, nan ikɨrɨmɨrir angamra itim, a nan bizimra puvatɨ. Eghtɨ gumazitam suam, nan ovevem, uaghan nan bizimra puvatɨ. \v 8 E angamra ikɨva, e Ekiam bagh ikiam. E aremegh, e Ekiam bagh aremegham. Kamaghɨn, e angamra iti, o areme, e Ekiamɨn adarazira. \v 9 Bizir kamɨn mɨngarim kamakɨn. Krais aremegha ua dɨkafi. Kamaghɨn an angamra itiba ko aremeziba bar moghɨra men Ekiamɨn iti. \p \v 10 E fo, e bar Godɨn kotiamɨn tuivightɨ, an en araziba tuisɨgham. Kamaghɨn amizɨ, nɨ uabɨ, nɨ uan adarazir araziba tuisɨghan kogh suam, men araziba ikufi. Nɨ uabɨ, nɨ uan adarazir gɨrakɨrangɨn adarir nɨghnɨzibar me damuan markɨ. \v 11 E fo, Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, \b \q “Kɨ ian Ekiam, kɨ zurara ikɨvɨra ikiam, kamaghɨn kɨ guizbangɨra ia mɨgei, \q2 ‘Nguazimɨn itir gumazamiziba bar nan guamɨn uan teviba apɨr, \q3 egh uan akabar nan gun mɨkɨm suam, kɨ guizbangɨra God.’” \b \m \v 12 Kamaghɨn amizɨ, e bar vaghvagh uan arazir amizibar gun Godɨn mɨkɨmam. \s Nɨ uan tav damutɨ, an arazir kuram damuan kogham \p \v 13 Kamaghɨn amizɨ, e gumazir igharazibar araziba ua da tuisɨghan kogham. Egha ia nɨghnɨzir igharazimɨn gɨn mangɨva, egh e uan adarazir amutɨ me arazir kuram damuva iran kogham. \v 14 Kɨ Ekiam Iesus ko poroghav ikia, ezɨ bizir kam nan nɨghnɨzim gamizɨ a bar kuiaghrɨzɨ, kɨ guizbangɨra kamaghɨn fo, bizitam uabɨ Godɨn damazimɨn mɨzezir puvatɨ. Eghtɨ gumazitam suam, bizir manam an damazimɨn zuezir puvatɨ, eghtɨ bizir kam an nɨghnɨzimɨn guizbangɨra bar mɨze, eghtɨ an a damuan markɨ. \v 15 Kamaghɨn, nɨ daghetam ramɨtɨ, nɨn anav gan nɨghnɨgh suam, a Godɨn damazimɨn mɨze, eghtɨ arazir kamɨn nɨ an nɨghnɨzim gasɨghasɨgham. Nɨ kamaghɨn damuva nɨ munav gifongezir arazimɨn gɨn mangan kogham. Krais munav bagha areme, ezɨ nɨ puram apir arazim a damuva a gasɨghasɨghan markɨ. \v 16 Egh ia kamaghɨn damuan markɨ, ia igharaz darazir amutɨ, me ian arazir aghuim mɨkɨm suam, ia arazir kuram gami. \v 17 E fo, gumazitam, God Bizibagh Ativir Arazim mɨkɨmsɨ, a dagheba apir araziba o dɨpaba apir araziba dav kɨman kogham. Puvatɨ. A Godɨn damazimɨn derazir arazim ko, navir vamɨran ikiamin arazim ko, bar akongezir arazim, dav kɨmam. Arazir aghuir kaba, da Godɨn Duamɨn aven otifi. \v 18 Eghtɨ tina tuavir kamɨn Kraisɨn ingangarim damigh, a God damutɨ, an a bagh bar akuegham. Eghtɨ a gumazamizibar amutɨ, me mɨgɨrɨgɨar aghuibar a mɨkɨmam. \p \v 19 Kamaghɨn amizɨ, e zurara igharaz darasi ko navir vamɨra ikiamin arazibar gɨn mangɨva, egh arazir gumazir igharazibar amutɨ me tugh gavgavighamiba, dar gɨn mangɨ dar amuam. \v 20 Nɨ daghemra nɨghnɨgh, tuavir kamɨn God amizir arazibagh asɨghasɨghan markɨ. Guizbangɨra, dagheba bar, da dera. Eghtɨ nɨ daghetam ramɨtɨ, bizir kam gumazir igharazim damightɨ, an arazir kuram damigh irɨgham, eghtɨ kamaghɨn nɨ arazir kuram gami. \v 21 Kar tuavir aghuim, nɨ kamaghɨn damuan markɨ: nɨ asɨzitam ko wainɨn dɨpatam ramɨva egh bizir igharazitam damightɨ, da nɨn anav damightɨ a irɨgham. \v 22 Nɨ nɨghnɨzir gavgavir bizir kamɨn itim, a nɨn navimɨn ikɨ. God nɨn nɨghnɨzim gɨfo, eghtɨ nɨ gumazir igharazitamɨn mɨkɨman markɨ. Guizbangɨra, gumazitam bizitam gɨnɨghnɨzima, bizir kam dera, ezɨ an navim osemezir puvatɨ, gumazir kam bar akongegham.\f + (14:22) Grighɨn akam vezɨn kamɨn deragha bigha mɨkemezir puvatɨ.\f* \v 23 Gumazitam asizitam o daghetam amɨva, egh nɨghnɨzir pumuning ikɨtɨ God a mɨkɨm suam, an arazir kuram gami. An amir arazir kam, nɨghnɨzir gavgavim gisɨn tuzir puvatɨ, kamaghɨn osɨmtɨzim an iti. Guizbangɨra, e nɨghnɨzir gavgavim gisɨn tughan kogh arazir manam damutɨ, God suam, an arazir kuram. \c 15 \s E Kraisɨn nɨghnɨzim ko arazimɨn gɨn mangam \p \v 1 E gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim itiba, gumazamizir gavgaviba puvatɨziba, men osɨmtɨziba ater men akurvagham. E uarira uarir akurvaghsɨ nɨghnɨghan kogham. \v 2 E bar vaghvagh uan adarazi bagh pamten ingar men akurvagham. E kamagh sua, men nɨghnɨzir gavgavim gavgavigh ikɨvɨra ikiam, kamaghɨn e men akurvagham. \v 3 E fo, Krais uabɨ uabɨn akurvaghasa nɨghnɨzir puvatɨ. Godɨn Akɨnafarimɨn arazir a batozimɨn osizirim kamakɨn, “Akar kurar gumaziba nɨ gaseziba, da uaghan na gire.” \v 4 Godɨn mɨgɨrɨgɨar me fomɨra Godɨn Akɨnafarimɨn osiriziba, da bar en sure damuasa me ada osiri. Mɨgɨrɨgɨar kam e damutɨ, e nɨmɨra ikɨ, osɨmtɨziba aterɨva tugh gavgavigh God e danɨngamin bizir aghuiba bagh mɨzuamam. \v 5 Datɨrɨghɨn kɨ ia bagha God ko mɨgɨa ghaze, God uabɨ e gamima, e nɨmɨra ikia osɨmtɨziba atera tugha gavgafi. Egh a ia damutɨ, ia Krais Iesus amizir arazibar gɨn mangɨ, egh tuavir kamɨn ia igharaz darazi ko navir vamɨra ikiam. \v 6 Kamaghɨn kɨ ia bagh Godɨn azangsɨghtɨ, ia navir vamɨra ikɨva bar moghɨra uari inigh Godɨn ziam fam, an en Ekiam Krais Iesusɨn Afeziam. \s Krais, Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba uaghan, bar men akura \p \v 7 Kamaghɨn amizɨ, gumazamiziba Godɨn ziam fɨsɨ, ia Kraisɨn adarasi ia uarira uari inigh bar akongegh. Krais ia inigha aven izezɨ moghɨn, ia igharaz darazi inigh aven izɨ bar akongegh. \v 8 Kɨ ia mɨgei, Krais Judabar ingangarir gumazimɨn oto. A nɨghnɨzir kam faraghavɨram an iti, a kamaghɨn men akagham, God mɨkemezir akaba da bar guizbangɨra. Da kamakɨn, God en ovaviba ko amizir akar dɨkɨrɨziba, da guizbangɨra otivigham. \v 9 Krais uaghan kamagh sua, a Kantrin Igharazibar Gumazibar amightɨ, me Godɨn apangkuvim bagha an ziam fam. Godɨn Akɨnafarim bizir kam kamaghɨn a mɨgei, \b \q “Kamaghɨn amizɨ, kɨ Kantrin Igharazibar Gumazibar tongɨn ikɨva nɨ mɨnabam. \q2 Egh kɨ nɨn ziam fɨva ighiabar amuam.” \b \m \v 10 Egha Godɨn Akɨnafarim mɨgɨrɨgɨar igharazim uaghan iti, \b \q “Ia Kantrin Igharazibar Gumaziba, ia Godɨn gumazamiziba Israelba, \q2 ia me ko ikɨ bar akongegh.” \b \m \v 11 Ezɨ mɨgɨrɨgɨar mam uaghan kamaghɨn mɨgei, \b \q “Ia Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bar, \q2 ia Ekiamɨn ziam fɨ! \q Egh nguazimɨn itir anababa, \q2 ia bar an ighiabar amu!” \b \m \v 12 Ezɨ Aisaia uaghan kamaghɨn mɨkeme, \b \q “God Jesin ikɨzimɨn tav amɨseveghtɨ, \q2 an atrivimɨn otogh izɨva Kantrin Igharazibar Gumazibar ganam. \q Egh a me damutɨ, \q2 me bizir aghuir a me danɨngamiba bagh mɨzuam ikiam.” \b \p \v 13 Kɨ ia bagha God ko mɨgei, Godra, a ian akuraghtɨ, ia bizir aghuir gɨn izamiba bagh mɨzuamam. God kamagh sua, an Duamɨn gavgavimɨn, a ia damutɨ, ian arazir gɨn izamin bizir aghuiba bagha mɨzuaim, an aghung mangɨ bar ekevegham. Kamaghɨn, God ian nɨghnɨzir gavgavim an itir tuavimɨn, a ia damutɨ, navir amɨrɨzim ko bar akongezir arazim, bar ia gizɨvagham. \ms Pol uabɨ uan ingangarim geghara, egha uan akam isa uan namakaba bagha anemadi \mr (Sapta 15:14-16:27) \s Pol uan ingangarim bagha bar akonge \p \v 14 Nan adarasi, kɨ uan navimɨn aven kɨ nɨghnɨzir gavgavim ikia kamaghɨn fo, ia zurara arazir aghuibagh ami. Egha fofozir guar avɨriba iti. Kamaghɨn ia vaghvagh nɨghnɨzir aghuiba uarira uari danɨngam. \v 15-16 Ezɨ kɨ akɨnafarir kamɨn aven akar mabagh nɨghnɨgha, kamaghɨn ian nɨghnɨziba dɨkavasa ia bagha mong akar gavgaviba osiri. Kɨ fo, God nan apangkuvigha na mɨsevezɨ, kɨ Krais Iesusɨn ingangarir gumazimɨn ikiava egha Kantrin Igharazibar Gumaziba bagha ingari. God kamaghɨn ifonge, Kantrin Igharazibar Gumaziba, me ofan mɨn ikɨ a damutɨ eghtɨ a me bagh bar akongegham. Eghtɨ Godɨn Duam me damightɨ, me God baghɨvɨra ikiam. Kamaghɨn amizɨ, nan ingangarim kamaghɨn iti, kɨ ofa gamir gumazimɨn mɨn ingara Godɨn akar aghuim me mɨkɨri. \p \v 17 Kɨ Krais Iesus ko porogha ingangarim gami, kamaghɨn ingangarir kɨ God bagha amir kam, kɨ a bagha bar akonge. \v 18-19 Kɨ bizir igharazibar gun mɨkɨman kogham, bizir vamɨran kam kɨ an gun mɨkɨmasa: Kɨ Krais ko ingarima Krais na bagha tuaviba arɨzɨma, ezɨ kɨ Kantrin Igharazibar Gumaziba an gɨn mangasa men sure gami. A nan aven ingarima, ezɨ mɨgɨrɨgɨar kɨ me mɨgeiba ko arazir kɨ amiziba, ko mirakelɨn gavgaviba ko arazarazir kɨ amiziba, me dar garima da me gamima me Godɨn gɨn zui. Bizir otozir kaba, Godɨn Duamɨn gavgavimɨn kɨ a dagh amima da otifi. Kamaghɨn amizɨ, kɨ Jerusalemɨn ikegha Kraisɨn akar aghuim bar anekura ghua Ilirikumɨn Provinsɨn oto. \v 20 Nan ifongiam kamakɨn: kɨ akar aghuim danganir gumaziba oraghizir puvatɨzibar anekunasa bar ifonge. Kɨ kamaghɨn aghua, me suam, Pol gumazir igharazim kunizir dɨpenir akɨnibagh isɨn dɨpenimɨn ingari. \v 21 Godɨn Akɨnafarim mɨkemezɨ moghɨn kɨ damuasa, \q “Gumazir an eghaghaniba faragha da baraghizir puvatɨziba, \q2 datɨrɨghɨn da baragham, \q eghtɨ gumazir faragha an mɨgɨrɨgɨaba baraghizir puvatɨziba, \q2 datɨrɨghɨn dagh fogham.” \s Pol Romɨn itir Kraisɨn adarazir ganigh, egh Spenɨn Kantrin mangam \p \v 22 Dughiar avɨriba, kɨ ia bagha izasava amima, ingangarir kam nan suirazɨ, kamaghɨn kɨ izezir puvatɨ. \v 23 Egha datɨrɨghɨn kɨ nguibar kabar ingangariba puvatɨ. Kɨ azenir avɨribar ian ganasa ifonge, \v 24 kamaghɨn amizɨ, kɨ datɨrɨghɨn izasa. Kɨ ghaze, kɨ kagh dɨkavigh Spenɨn Kantrin mangɨsɨ damuva, kɨ ti Spenɨn darorim ateghɨva ti tong ia ko ikegham, egh gɨn Spenɨn mangam. Kɨ ian ganigh, egh tong ia ko ikɨsɨ bar akuegham. Eghtɨ ia tuavimɨn ivezim nan akuraghtɨ, kɨ Spenɨn mangam. \p \v 25 Ezɨ datɨrɨghɨn kɨ Godɨn adarazi bagh akurvazitam inigh Jerusalem Nguibar Ekiamɨn mangam. \v 26 Ia fo, Jerusalemɨn itir Godɨn adarasi, men tongɨn itir gumazamizir maba biziba bar puvatɨ. Kamaghɨn, Masedonia ko Akaian Provinsɨn itir siosba me bagha dagɨaba arɨghasa bar ifuegha akam mɨsoke. \v 27 Me uan ifongiamra an gɨn ghua kamaghɨn ami. Kar guizbangɨra, Kantrin Igharazibar Gumaziba, me Israelɨn gumazamizir onganarazibar akurvaghamin ingangarim iti. Guizbangɨra, Israelba fomɨra Godɨn bizir aghuir avɨriba isa Kantrin Igharazibar Gumazibagh aniga men duabar akura. Kamaghɨn amizɨ, Kantrin Igharazibar Gumaziba ikarvaghamin bizim iti, me nguazir kamɨn bizir aghuiba isɨ Israelbar anɨngɨva me ikarvagham. \p \v 28 Kɨ faragh dagɨar kaba bar a da inigh Jerusalemɨn mangamin ingangarim a gɨvaghɨva, egh gɨn Spenɨn mangɨsɨ izɨ ian ganigh, mangam. \v 29 Ezɨ kɨ fo, kɨ izɨ ia bativamin dughiam, Krais bizir aghuir bar avɨribar en tongɨn dar amuam. \p \v 30 Nan adarasi, en nɨghnɨzir gavgavir Ekiam Krais Iesusɨn itim ko, Godɨn Duam e ganɨdir igharaz darazigh ifongezir arazim, kɨ bizir kamning gɨnɨghnɨgha kamaghɨn ia gakaghori, ia na ko porogh pamtem God ko mɨkɨm na bagh an azangsɨgh. \v 31 Egh kamaghɨn mɨkɨm, Judian itir nɨghnɨzir gavgavim puvatɨziba na gasɨghasighan kogham. Eghtɨ Jerusalemɨn itir Kraisɨn adarasi nan ingangarir kɨ me bagha amim bagh bar akuegham. \v 32 Kamaghɨn God ifueghtɨma, kɨ ia bagh izɨsɨ nan navir averiam bar akuegham. Egh ia ko avughsɨ ua uan gavgavim inisɨ, egh bar akuegham. \v 33 Kɨ kamaghɨn Godɨn azai, Godɨn navir amɨrɨzim ko dabirabir aghuim anɨdim, bar moghɨra ia ko ikɨ. Guizbangɨra. \c 16 \s Pol gumazamizir avɨriba bagha akam amaga ghaze, Afeziam ia ko ikɨ \p \v 1 Kɨ ghaze, ia kamaghɨn fogh, Fibi en buaramizim, an amizir bar aghuim. Ia deragh a damu. An ingangarim kamakɨn, a Senkrian nguibar ekiamɨn itir siosɨn akurvazir amizim. \v 2 Kɨ kamagh sua, ia Ekiam gɨnɨghnɨgh Fibi inightɨ a ia ko ikɨ. Kar arazir aghuir e Godɨn gumazamiziba damuamim. Egh a bizitizim puvatɨghtɨ ia an akuragh. Guizbangɨra, a gumazamizir avɨribar akurvagha egha uaghan nan akura. \p \v 3 Ezɨ kɨ uan akam isa Prisila ko Akwila bagha anemaga ghaze, Afeziam aning ko ikɨ. Aning na ko Krais Iesusɨn ingangarim gami. \v 4 Aning nan akurvagha na bangɨn oveghai. Kamaghɨn amizɨ, kɨ uabɨra puv aning mɨnabi. Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazibar siosba uaghan aning mɨnabi. \p \v 5 Egha kɨ uan akam isa aningɨn dɨpenimɨn uari akuvir sios bagha anemaga ghaze, Afeziam vaghvagh me ko ikɨ. \p Egha kɨ uan akam isa nan namakam Epainetus bagha amaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. A Provins Esian itir gumaziba bar men faraghavɨra nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn iti. \p \v 6 Egha kɨ uan akam isa Maria bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. A ian akuraghasa pamten ingari. \p \v 7 Egha kɨ uan akam isa Andronikus ko Junias bagha anemaga ghaze, Afeziam aning ko ikɨ. Aning e Judan ikɨzir vamɨra, egha na ko kalabusɨn ike. Aning Kraisɨn aposelbar tongɨn itima, me bar aning gɨfo. Ezɨ aning nan faragha ghua Krais gɨfo. \p \v 8 Egha kɨ uan akam isa Ampliatus bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. Ga uaghara Ekiam ko porogha kamaghɨn ga namakar aghuimningɨn mɨn iti. \p \v 9 Egha kɨ uan akam isa Urbanus bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. An e koma Kraisɨn ingangarir gumazim. Egha Stakis uaghan, kɨ a bagha akam amaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. A uaghan nan namakar aghuim. \p \v 10 Egha kɨ uan akam isa Apeles bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. A Kraisɨn gɨn zuima osɨmtɨziba a bativima, an nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikiavɨra iti, ezɨ bizir kam bagha a ziam iti. Egha kɨ uan akam isa Aristobulusɨn dɨpenimɨn itir darasi bagha anemaga ghaze, Afeziam me ko ikɨ. \p \v 11 Egha kɨ uan akam isa Herodion bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. Ga Judan ikɨzir vamɨra. Egha kɨ uaghan uan akam isa Narsisusɨn dɨpenimɨn aven itir Ekiamɨn adarasi bagha ghaze, Afeziam me ko ikɨ. \p \v 12 Egha kɨ uan akam isa Trifina ko Trifosa bagha anemaga ghaze, Afeziam aning ko ikɨ. Aning Ekiam bagha pamten ingari. Egha uaghan uan akam isa nan roroam Persis bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. A uaghan Ekiam bagha pamten ingari. \p \v 13 Egha uaghan kɨ uan akam isa Rufus bagha anemaga ghaze, Afeziam a ko ikɨ. A gumazir bar deragha Ekiamɨn gɨn zuim. Egha an amebam uaghan, kɨ a bagha akar aghuim anemdi. A guizbangɨra uan borimɨn mɨn deravɨra na gami. \p \v 14 Egha kɨ uan akam isa Asinkritus ko Flegon ko Hermes, ko Patrobas, ko Hermas, ko nɨghnɨzir gavgavim Ekiamɨn ikia me ko itiba bar, me bagha anemaga ghaze, Afeziam bar me ko ikɨ. \p \v 15 Egha kɨ uan akam isa Filologus ko Julia, ko Nereus uan buaramizim sara, ko Olimpas, ko Godɨn gumazamizir me ko uari akuviba bar, me bagha anemaga ghaze, Afeziam bar me ko ikɨ. \p \v 16 Ia Kraisɨn adarasi, e uan arazimɨn gɨn mangɨva, ia uan adarazir agharibar suigh. Ezɨ Kraisɨn siosba bar uan akaba isa ia bagha da amaga ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. \s Ia gumazir ia abɨziba bagh deragh gan \p \v 17 Nan adarasi, kɨ akar gavgavim ia mɨkɨmasa, Ia gumazir ia abɨziba bagh deragh gan. Gumazir kaba, ian marazir nɨghnɨzir gavgavibagh asɨghasɨghava, egha suren akar ia inizibar apanim gami. Kamaghɨn, ia men saghon ikɨ. \v 18 Me en Ekiam Krais Iesusɨn ingangarim gamir pu. Puvatɨ. Me uan nivafɨzim ifongezir arazibar gɨn zui. Me mɨgɨrɨgɨar aghuiba ko mɨgɨrɨgɨar navibagh inivibagh amuava, gumazamizir arazir kurabagh ifozir puvatɨziba me gifara, men nɨghnɨzibagh amima, me okam nɨghnɨsi. \v 19 Gumazamiziba bar kamaghɨn oraki, ia akar aghuim inigha deravɨra an gɨn zui. Kamaghɨn, kɨ ia bagha bar akonge. Kɨ kamaghɨn ifonge, ia arazir aghuiba bar adagh fogh, egh arazir kurabar amuamin fofoziba puvatɨgham. \v 20 Dughiar bar otevimɨn, Godɨn navir amɨrɨzim ko dabirabir aghuarim anɨdim, a Satanɨn gavgavim gasɨghasɨghɨva ian amamangatɨghtɨ, ia Satan dɨkaraghtɨma, a ian dagaribar apengan ikiam. En Ekiam Krais Iesusɨn apangkuvim ia ko ikɨ. \s Gumazir maba uan akaba isa Romɨn itir gumazamiziba bagha da amadi \p \v 21 Timoti, na ko ingarir gumazim, a uan akam isa ia bagha anemaga ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. Ezɨ Lusius ko, Jason ko, Sosipater, me na ko e ikɨzir vamɨra, me uaghan ia bagha akam amadi. \p \v 22 Kɨ Tertius Kraisɨn ananav, kɨ uaghan uan akam isa ia bagha anemadi. Kɨ Polɨn akaba inigha ia bagha akɨnafarir kamɨn da osiri. \v 23-24 Ezɨ Gaius uan akam isa, ia bagha anemaga ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. Gaiusra, kɨ Pol kɨ an dɨpenimɨn aven itima, a bar deragha na gami. Egha Siosɨn mam uaghan Gaiusɨn dɨpenimɨn aven uari akufi. Ezɨ Erastus nguibar kamɨn Gavmanɨn dagɨabar garir gumazim, ko en mav Kuartus, aning uan akam isa ia bagha anemadi.\f + (16:23-24) Fofozir gumazir maba uaghan ghaze, akar otevir mam uaghan vezɨn kamɨn iti. Akar kam kamakɨn. En Ekiam Krais Iesusɨn apangkuvim zurazurara ia ko ikɨ. Guizbangɨra.\f* \s E Godɨn ziam fam! \p \v 25-26 E Godɨn ziam fam! God gavgavir ekiam ikia, kamaghɨn a ia damutɨ ian nɨghnɨzir gavgavimɨn suiragh gavgavigham! Bizir kam, kɨ an akar aghuim akura, bizir kam uaghan a mɨgei. Akar aghuir kɨ akurim, a Krais Iesusɨn akar aghuim, a guizɨn akar mogomem, bar fomɨra azenir avɨribar modogha iza, datɨrɨghɨn azenim girɨ. Guizɨn akar mogomer kam, Godɨn akam inigha izir gumazibar osiziriba, da gumazamizibagh amizɨ, me akar mogomer kam a gɨfo. Godɨn ovengan koghamim, akar gavgavimɨn kamaghɨn mɨgɨa ghaze, akar mogomer kaba azenim girɨtɨ, Kantrin Igharazibar Gumaziba bar dagh foghɨva, nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikɨ kamaghɨn an gɨn mangam. \v 27 Ezɨ kɨ kamaghɨn ifonge, Krais Iesus e damutɨ, e Godɨn ziam fam. Anarɨra a God, egha a uabɨra fofoziba bar iti. Kamaghɨn, e zurara an ziam fɨ mamaghɨra ikiam. Guizbangɨra!