\id PHP \ide UTF-8 \h FILIPAI \toc1 Akɨnafarir Pol Filipain Nguibamɨn itir Sios bagha Osirizim \toc2 Filipai \toc3 Fl \mt Akɨnafarir Pol Filipain Nguibamɨn itir Sios bagha Osirizim \is Akar faragh zuim \ip Pol fomɨra kurimɨn ongarimɨn ghua faragha Yuropɨn danganimɨn otogha, egha a Mesedonian Provinsɨn aven itir nguibam Filipain ghua, akar aghuim akuri (Aposel 16:8-15). A gɨn ghua nguibar igharazimɨn itima me a kalabus gatɨ. Ezɨ a kalabusɨn ikia orazima gumazir maba Kraisɨn adarazir Filipain itibar nɨghnɨzir gavgavibagh asɨghasɨghasava ami. E Pol Filipaiba bagha amadazir akɨnafarir kamɨn gara fo, bizir kaba Pol gamima an osemezir puvatɨ. Puvatɨ. A nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ika, egha a bar akuegha iti. \ip Pol faragha bar dagɨabar otefe, ezɨ Filipaiba an akurvaghasa dagɨaba a bagha da amada. Kamaghɨn, Pol akɨnafarir kamɨn Filipaiba me a gamizir bizim bagha me mɨnabi. A uaghan men nɨghnɨzir gavgaviba, gavgavim dar anɨngasa. Me Pol mɨkɨm suam, a kalabusɨn ikiama, egh me nɨghnɨzir avɨribar amuva egh osɨmam. \ip Pol bizir aghuir God me ganɨngizimɨn me mɨgei, kar ikɨrmɨrir igiar me Krais Iesus ko porogha inizim. A ghaze, me Moses Osirizir Arazibar gɨn ghua bizir aghuir kam inizir puvatɨ. Me nɨghnizir gavgavimra Iesusɨn ikia egha a ini Pol kamagh sua, Filipaiba Kraisɨn arazibar gɨn mangam. Krais kamaghɨn nɨghnɨzir puvatɨ, a uabɨ gumazir ekiam, egha a uabɨ uan ifongiamɨn gɨn zuir puvatɨ. A uabɨ dɨkabɨragha egha God a ganɨngizɨr ingangarir kam a gami. Pol kamaghɨn mɨgei, gumazamizir bar Krais ko poroghav itiba, me Godɨn navir amɨrɨzim isi, egha me bar akueghavɨra iti. \ip E akɨnafarir kamɨn gara fo, Pol Filipain nguibamɨn itir siosɨn gumazamiziba bar me gifonge. \c 1 \ms Filipain gumazamiziba bar deravɨra Pol ko ingarima a bar akonge \mr (Sapta 1-4) \p \v 1 Pol ko Timoti, Krais Iesusɨn ingangarir gumazimning, ga, ia Godɨn gumazamizir Filipain nguibamɨn itiba bagha akɨnafarir kam osiri, ia Krais Iesusɨn poroghav itiba. Ia ko ian tongɨn itir gumazir dapaniba ko ian tongɨn itir akurvazir gumaziba, bar ia bagha osiri. \v 2 E ghaze, God en Afeziam, ko Ekiam Krais Iesus, aning ian apangkuvighɨva, egh ia damutɨ ia navir amɨrɨzimɨn ikɨ. \s Pol God ko mɨgɨava a mɨnabi \p \v 3 Dughiabar kɨ ia gɨnɨghnɨgha, egha ia bagha uan God mɨnabi. \v 4-5 Dughiar faragha zuimɨn ghua iza datɨrɨkɨn, ia nan akurvagha na ko akar aghuimɨn ingangarim gami. Kamaghɨn amizɨ, dughiar kɨ ia bagha God ko mɨgeiba, kɨ zurara bar akonge. \v 6 Ezɨ kɨ kamaghɨn fo, God uabɨ ingangarir kam ia ganɨga, egha ian navir averiabar aven ingar mangɨ, Krais Iesus Ua Izamin Dughiamɨn ingangarir kam a gɨvagham. \p \v 7 Kɨ uan navir averiamɨn aven bar ia gifuegha ia gɨnɨghnɨghavɨra iti. Datɨrɨghɨn dughiar kɨ kalabusɨn itim, ko dughiar faragha kɨ pura itim, kɨ akar aghuim deragha a mɨgɨa gumazamizibagh amima me fo, akar aghuim a bar guizbangɨra, egha nɨghnɨzir gavgavim an iti. God uan apangkuvimɨn ingangarir kam na ganɨngizɨma, ia bar nan akurvagha na ko ingari. Kamaghɨn amizɨ, bar deragha kɨ nɨghnɨzir aghuir kam ian iti. \v 8 God kamaghɨn fo, Krais Iesusɨn apangkuvim uabɨ nan navim gamima kɨ bar ian ganasa bar ifonge. \p \v 9 Ezɨ kɨ zurara kamaghɨn God ko mɨgɨa ghaze, arazir igharazir darazigh ifongezim, a ian ikɨva aghungɨva ekeveghɨva mangvɨra ikɨ. Eghtɨ ia fofozir ekiam ikɨva, egh ian nɨghnɨziba bar dɨkɨrɨmigham. \v 10 Kɨ ghaze, ia deravɨra araziba bar dar gan da asavsuighɨva arazir aghuibar gɨn mangɨ. Eghtɨ Krais Ua Izamin Dughiamɨn, ia Godɨn damazimɨn bar zuegh ikɨtɨ arazir kuratam ian poroghan kogham. \v 11 Eghtɨ arazir aghuir Krais Iesus amizir otiviba, da bar ia gizɨvagham. Eghtɨ gumazamiziba dar ganɨva ziar ekiam God danɨngɨva egh an ziam fam. Kamaghɨn, kɨ ia bagha God ko mɨgei. \s Pol kalabusɨn iti, ezɨ bizir kam akar aghuimɨn akurvasi \p \v 12 Nan adarasi, kɨ ia foghasa, na batozir bizir kaba da akar aghuimɨn anogorozir puvatɨ. An akar aghuim gamima a ghuavɨra iti. \v 13 Kamaghɨn mɨdorozir gumazir Romɨn atrivimɨn dɨpenimɨn gariba ko gumazir igharaziba sara, me bar kamaghɨn fogha gɨfa, kɨ Kraisɨn ingangarim gamizɨ, bizir kam bagha me na isa kalabus gatɨ. \v 14 Ezɨ en aveghbuar avɨriba oraki, kɨ kalabusɨn iti, ezɨ me na gɨnɨghnɨsi. Ezɨ bizir kam gavgavim men navibagh anɨdima me nɨghnɨzir gavgavim Ekiamɨn iti. Egha me atiatir arazim ataghragha egha bar gavgavigha Godɨn akam akura ghuavɨra iti. \p \v 15 Guizbangɨra, marazi gumazibar garima, me ziar ekiam na ganɨdima, ezɨ men naviba nan ikuvigha na dɨkabɨnasa. Egha kamaghɨn me Kraisɨn akam akuri. Ezɨ marazi me nɨghnɨzir aghuiba ikiava akam akuri. \v 16 Gumazir kaba me fo, God ingangarim na ganɨga na mɨsefe, ingangarir kam an akar aghuim deragha an gun mɨgeir ingangarim, ezɨ bizir kamɨn kɨ kalabusɨn iti. Kamaghɨn amizɨ me bar na gifonge, egha akam akuri. \v 17 Ezɨ gumazir igharaziba, kɨ faragha mɨgeir gumaziba, me uari ziar ekiaba iniasa, egha Kraisɨn akam akuri. Me guizɨn nɨghnɨzir aghuiba puvatɨgha kamaghɨn ami. Me kamaghɨn nɨghnɨsi, kɨ kalabusɨn itir dughiamɨn me uam osɨmtɨzir taba na darɨghasa. \v 18 Ezɨ a pura bizim. Me nɨghnɨzir aghuim iti, o nɨghnɨzir kuram iti, gumazir kaba zurara Kraisɨn akam akuri. Ezɨ bizir kam bagha kɨ bar akonge. Egh bar akuegh mamaghɨra ikiam. \s Pol ghaze, an angamra ikɨva Filipain gumazamizibar akurvagham \p \v 19 Kɨ bar fo, ia zurara nan akurvaghasa God ko mɨgei, ezɨ Krais Iesusɨn Duam gavgavim na ganɨdi. Ezɨ tuavir kamɨn God nan akurvagham, eghtɨ kɨ kalabus ategh azenan izam. Kɨ bizir kam gɨfo, egh kɨ bar akueghɨva mamaghɨra ikiam. \v 20 Egha nan nɨghnɨzir bar ekiam kamakɨn, kɨ arazir derazir puvatɨzitam damuva an aghumsɨzim inian kogham. Puvatɨ. Nan nɨghnɨzim kamakɨn, datɨrɨghɨn ko gɨn kɨ atiatingan koghɨva tugh gavgavighɨva arazir aghuibara damuam, kɨ zurara ami moghɨn. Ezɨ kɨ angamra ikiam o kɨ aremegham, bizir kɨ amiba bar, ziar ekiam Krais danɨngam. \v 21 Nan nɨghnɨzim kamakɨn, kɨ nguazir kamɨn itir ikɨrɨmɨrimɨn ikɨ, Krais baghavɨra ikiam. O kɨ aremeghɨva, nan ovevem nan ikɨrɨmɨrir kam gafiragham. \v 22 Egh kɨ angamra nguazir kamɨn ikɨvɨra ikɨva, kamaghɨn kɨ gumazamizir avɨribar akuragham. Egh kɨ tuavir manamɨn mangam? Kɨ fozir puvatɨ. \v 23 Nɨghnɨzir pumuning na getui. Kɨ bar ifonge, kɨ aremegh Krais ko ikiam. Nɨghnɨzir kam a bar dera. \v 24 Egh kɨ ia baghava nɨghnɨgha, ian akuraghasa, kamaghɨn kɨ angamra ikiam. \v 25-26 Kɨ kamaghɨn ifonge, kɨ ua mangɨ ia batoghɨva ia ko ikiam, eghtɨ ia Krais Iesusɨn poroghɨv ikɨva egh kɨ ia ko ikiamin bizim bagh ia na bagh bar akuegham. Kamaghɨn kɨ bar fo, kɨ ian akurvaghamin ingangarim ikiavɨra iti. Eghtɨ kɨ ikɨva ia ko ingarɨva, egh ian akurvaghtɨma ia nɨghnɨzir gavgavim ikɨva egh bar akuegham. \s Filipain gumazamiziba, God deravɨra me gamima ezɨ me uaghan mɨzaziba isi \p \v 27 Ezɨ bar bizir ekiam kara, ian daroriba Kraisɨn akar aghuim mɨkemezɨ moghɨn an gɨn mangɨva bar deragh ikɨ. Kɨ kamaghɨn ifonge, kɨ izɨ ian ganam, o kɨ saghon ikɨva ia baragham, egh kɨ fogh suam, ia tuivigha gavgavigha egha navir vamɨra iti. Egha ia uari inigha nɨghnɨzir vamɨran ingarava, gumazamizibar nɨghnɨziba fema me nɨghnɨzir gavgavimɨn akar aghuimɨn iti. Kamagh sua, kɨ ghaze, ia deravɨra daru ikɨ. \v 28 Kamaghɨn, ian apaniba ia damutɨ ia atiatingan markɨ. Ia zurara uan nɨghnɨzir gavgavim men akakaghsɨ gavgafigh. Kamaghɨn me fogham, me ovengam, eghtɨ Godra, a uabɨ ian akurvagham. \v 29 Ia fogh, God deravɨra ia gamuava ingangarim ia ganɨngizɨma, ia Kraisɨn ingangarim gami. Ingangarir kam, a nɨghnɨzir gavgavimra Kraisɨn itir pu. Puvatɨ. Ia uaghan ingangarir kam damuva Kraisɨn ziam bangɨn mɨzaziba iniam. \v 30 Fomɨra ia nan garima kɨ mɨdorozir kamɨn aven iti. Ezɨ datɨrɨghɨn ia nan akam barasi, kɨ mɨsoghavɨra iti. Ezɨ ia na ko e mɨdorozir kamɨn aven ikia, kamaghɨn, ia mɨzaziba isi. \c 2 \s E bar navir vamɨra ikɨva egh igharaz darazi deravɨra me damuam \p \v 1-2 Krais ti ian naviba gavgavim dagh anɨdi? A ti bar ia gɨfuegha ia gamima ia navir amɨrɨzimɨn iti? Ia ti Godɨn Duam ko poroghav iti? Egha ia ti igharazi darazir apangkuvigha deravɨra me gami? Egh kamaghɨn, ia arazir aghuibar amu, eghtɨ nan agorogem bar izɨvagham. Ia bar nɨghnɨzir vamɨra ikɨ, egh igharaz darazigh ifongezir arazir vamɨran gɨn mangɨ. Ia bar navir vamɨra ikɨva bizir vamɨra bagh nɨghnɨgh. \v 3 Ia uarira uarigh nɨghnɨghan kogham, egh uaghan ziar ekiaba inisɨ ingaran markɨ. Puvatɨ. Ia bar uari dɨkabɨragh, egh kamagh mɨkɨm suam, igharaz darazi ian pɨn iti. \v 4 Ia uarira uan bizibara ganan markɨ. Puvatɨ. Ia uaghan vaghvagh gumazamizir igharazibar bizibar ganɨva egh men akurvagh. \s Krais bar uabɨ dɨkabɨrazɨma, God a fe \p \v 5 Ia, nɨghnɨzir Krais Iesus suirazir kamra, ia uaghan nɨghnɨzir kamra suiraghtɨma a ian ikɨ. \v 6 A guizbangɨra God, egha an arazir Godɨn mɨn itimɨn suighasa nɨghnɨzir puvatɨ. Bar puvatɨ. \v 7 A uabɨ arazir kam bar anetegha, egha pura ingangarir gumazir kɨnimɨn mɨn oto. A nguazir kamɨn gumazimɨn otozɨ gumazamiziba an garima, a guizɨn gumazimɨn iti. \v 8 Egha a uabɨ dɨkabɨragha egha Godɨn akam baragha bar an gɨn ghua dughiar an aremezim. Guizbangɨra a gumazir bar kuramɨn mɨrara, a ter ighuvimɨn areme. \v 9 Ezɨ bizir kam bagha God Iesus fegha a isa bar pɨn anetɨ. Egha God ziar bar aghuir mam a ganɨngi, ezɨ ziar kam a bar ziabagh afira. \v 10 God kamaghɨn ifonge, Godɨn nguibamɨn itiba ko nguazir kamɨn itiba ko nguazimɨn apengan itiba, me bar moghɨra Iesusɨn damazimɨn uan tevibar pɨrighɨva egh an apengan ikɨva an ziam fam. \v 11 Egh me bar azenan an gun kamaghɨn mɨkɨm suam, “Krais Iesus, an Ekiam!” Eghɨva tuavir kamra, me ziar ekiam God en Afeziam danɨngam. God kamagh sua, ziar bar aghuir kam Iesus ganɨngi. \s E angazangarimɨn mɨn gumazamizibar tongɨn ikiam \p \v 12-13 Kamaghɨn amizɨ, nan namakar aghuiba, ia zurara nan akaba barasi, ezɨ datɨrɨghɨn ia uaghan kamaghɨn damu. Ezɨ kɨ ia ko itir dughiamɨn ia orasi, dera. Kɨ datɨrɨghɨn ian saghon ti, kamaghɨn ia deravɨra nan akabar gɨn mangɨ. E fo, God ian akura, egha a ian navir averiabar ingaravɨra iti. Egha a uabɨ ian nɨghnɨziba fema ia a ifongezir arazibagh ami, ezɨ an arazir kabar amuasa gavgavim ia ganɨgavɨra iti. Kamaghɨn amizɨ, ia datɨrɨghɨn Godɨn atiatingɨva akongɨva egh puvɨra ingarɨva, egh akurvazir aghuir God ia bagha atɨzir kam, a iniam. \p \v 14-16 God kamaghɨn ifonge, ia an borir bar aghuibara ikiam, egh arazir kuratam ian puvatɨghtɨ, ia navir averiabar aven bar zuegham. Egh ia akar angamra itimɨn suiraghɨva, egh mati overiamɨn itir mɨkoveziba isia taghtasi moghɨn nguazir kamɨn gumazamizibar tongɨn ikiam. Kar gumazamizir arazir aghuiba ategha arazir kurabagh amiba. Kamagh sua bizir ia bar amiba, ia nɨmɨra ikɨ dar amu. Ia akar avɨribav kɨmɨva egh akabar uariv soghan markɨ. Ia kamaghɨn damigham, Krais Ua Izamin Dughiamɨn, kɨ ian araziba bagh bar akuegham. Egh kɨ kamaghɨn fogham, ingangarir dafar kɨ ian tongɨn amizir kaba, kɨ pura dagh amizir puvatɨ. \p \v 17 Ian nɨghnɨzir gavgavim, a mati ofan mam ia isa God ganɨdi. Kɨ foghan kogham, me ti na mɨsueghtɨ kɨ aremeghtɨ me nan ghuzim ingeghɨva wainɨn ofan mɨn a inighɨva ian ofan kam sarama a ingegham. Bizir kam otoghtɨ, kɨ bar akuegham. Kɨ guizbangɨra ia ko, e bar moghɨra bar akuegham. \v 18 Ezɨ kamaghɨra ia uaghan bar akongegh. Ia guizbangɨra na ko, e bar akuegham. \s Pol Timoti amadaghtɨma a Filipain mangasa mɨgei \p \v 19 Ekiam Iesus a ifueghtɨma, kɨ zuamɨra Timoti amadaghtɨ a ia bagh izam. Kɨ ghaze, a ua izɨ ian gun na mɨkɨmam, eghtɨ nan navim bar deragham. Kamaghɨn, kɨ anemangasa. \v 20 Gumazir igharazitam Timotin mɨn amua na ko itir puvatɨ. A na ko navir vamɨra ikia egha zurara ian akurvaghamin tuavibagh nɨghnɨsi. \v 21 Ezɨ gumazir maba bar uan bizibara nɨghnɨsi, me Krais Iesusɨn ingangarim gɨnɨghnɨzir puvatɨ. \v 22 Ezɨ Timoti uan ingangarir aghuim ian akazɨ, ia a gɨfogha gɨfa. Ia kamaghɨn fo, an akar aghuimɨn ingangarimɨn nan akurvasi, mati borim uan afeziamɨn akurvasi. \v 23 Kamaghɨn amizɨ, kɨ tong mɨzuam egh ganigham, bizir tizimra na batogham. Eghtɨ kɨ foghɨva kɨ zuamɨra anemadaghtɨma a ia bagh mangɨgham. \v 24 Ezɨ nan nɨghnɨzir gavgavim kamakɨn, Ekiam tuavim atɨgham, eghtɨ dughiar ovezimɨn kɨ uaghan mangɨ ian ganam. \s Pol Epafroditus Filipain anemangasa mɨgei \p \v 25 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, kɨ ti en aveghbuam Epafroditus amadaghtɨma a ia bagh izam. A na ko ingarava, egha uaghan nan akurvagha mɨsosi. Ia faragha, a nan akurvaghasa, ia anemadazɨ a ize. \v 26 A bar ian apangkuvigha egha ian ganasa bar ifonge. A fo, ia an arɨmariar akam baraki, ezɨ bizir kam a gamima a bar oseme. \v 27 Guizbangɨra, a faragha arɨa, egha atam aremeghai. Ezɨ God an apangkufi. Ezɨ kɨ fo, God osɨmtɨzir bar ekiam na avaraghan God aghua. Kamaghɨn amizɨ, God anarɨra apangkuvir puvatɨ, a uaghan nan apangkufi. Kamaghɨn an a gamizɨma a ua dera. \v 28 Ezɨ bizir kam bagha kɨ Epafroditus amangasa bar ifonge, eghtɨ ia an ganigh ua bar akuegham. Eghtɨ kɨ uaghan osemeghan kogham. \v 29-30 Kamaghɨn, ia Ekiamɨn ziamɨn Epafroditus inisɨ bar akongegh. A, ingangarir ia na bagh damuan koghamim, an a gami. Kamaghɨn, a Kraisɨn ingangarim gamuava egha atam areme. A deravɨra ikiasa uabɨ gɨnɨghnɨzir puvatɨ. Egha uan arɨmariam aduegha egha ingangarim gamuavɨra iti. Kamaghɨn amizɨma, ia ziar ekiam a danɨngɨva uaghan an mɨraram amir gumaziba sara ziar ekiam me danɨng. \c 3 \s Gumazir nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn itim, a Godɨn damazimɨn dera \p \v 1 Nan adarasi, kɨ uan mɨgɨrɨgɨam a gɨvasa kamaghɨn ia mɨgei, ia Ekiam ko poroghav ikia, egh ia bar akongegh. Kɨ fo, kɨ faragh osirizir akaba, da ian akurvasi. Kamaghɨn, kɨ ua ia bagha akar kabara osiran amɨrazir puvatɨ. \p \v 2 Ia arazir kurabagh amir gumaziba bagh gan, me afiar atiabar mɨn arazir mɨzɨrɨzibagh ami. Gumazir kaba ghaze, e bar Israelɨn arazimɨn gɨn mangɨ uan mɨkarziba aghorɨva dagh asɨghasɨgham.\f + (3:2) Gumazir maba ti gumazamizibav mɨgɨa ghaze, dughiar me Kraisɨn anavɨn otozim, me Israelɨn arazibar gɨn mangɨva, gumaziba uan mɨkarzir mogomebar iniba aghoram. Pol bar gumazir kabar mɨgɨrɨgɨar kamɨn aghua, egha kamaghɨn Filipaiba deravɨra me bagh ganasa mɨgɨrɨgɨar gavgavim me ganɨngi.\f* \v 3 Erara guizbangɨn mɨkarzibar aghorir arazimɨn gɨn zuir darasi. Me pu. Erara Godɨn Duamɨn akurvazimɨn uari isa God ganigha egha Krais Iesus ko poroghav ikia egha bar akonge. E fo, arazir gumaziba uan mɨkarzibar amiba, da tong men akuragham kogham, egh e nɨghnɨzir gavgavim dar itir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, e fo, erara guizbangɨn mɨkarzibar aghorir arazimɨn gɨn zuir darasi.\f + (3:3) Fomɨra Israelba mɨkarzir mogomeba dar ghori, ezɨ arazir kam men akagha ghaze, me Godɨn adarazir otifi. Datɨrɨghɨn e mɨkarzir mogomebar ghorir puvatɨ. Akar kam, “mɨkarzibar aghorir arazimɨn gɨn zuir darasi,” an akar isɨn zuim ghaze, “me Godɨn adarasi.” Egha datɨrɨghɨn, guizbangɨn Godɨn adarasi, me Kraisɨn adarasi. Ezɨ akar kam, “guizbangɨn mɨkarzibar aghorir arazimɨn gɨn zuir darasi,” kar e Kraisɨn adarasi.\f* \v 4 Ia oragh. Arazir gumaziba uan mɨkarzibar amiba, da en akurvaghtɨ, eghtɨ kamaghɨn kɨ uabɨ kɨ deravɨra ikiam. Gumazitam uan mɨkarzimɨn otivizir biziba bagh nɨghnɨghɨva nɨghnɨzir gavgavim dar ikɨtɨ, kɨ kamaghɨn ia mɨkɨmasa, nan otivizir biziba, an otivizir biziba bar dagh afira. \v 5 Nan amebam na bate, ezɨ 7 plan dughiaba gɨvazɨ, me namba 8ɨn dughiamɨn nan mɨkarzir mogomem atu. Nan afeziam ko amebam, aning Israelɨn gumazim ko amizim, ezɨ kɨ Israelɨn gumazir mam. Kɨ Bejaminɨn adarazir gumazir mam. Kɨ Hibrun akam mɨgei, ezɨ nan inazafeziaba uakan. Egha kɨ Farisin gumazimra, egha Moses Osirizir Arazibar bar deravɨra dar gɨn zui. \v 6 Kɨ fomɨra bar gavgavigha Godɨn ingangarim damuasa bar ifonge, kamaghɨn kɨ Kraisɨn adarazigh asɨghasɨgha egha mɨzazim me ganɨdi. Ezɨ gumaziba Moses Osirizir Arazibagh nɨghnɨghava, egha nan arazibar tuisɨghava, me fo, kɨ osɨmtɨzitam nan itir puvatɨ. \p \v 7 Kɨ fomɨra uan amir bizibagh nɨghnɨgha ghaze, kɨ ziar ekiam iti. Egha datɨrɨghɨn kɨ Kraisɨn tuavimɨn gɨn zui. Egha a na bagha amir bizibagh nɨghnɨgha ghaze, kɨ faragha amizir biziba, da bar pura biziba. \v 8 Kɨ Judan bizibara mɨgeir pu. Puvatɨ. Kɨ Krais Iesus gɨfo a nan Ekiam, ezɨ kɨ fofozir kam gɨnɨghnɨgha ghaze, a guizbangɨn bizim, ezɨ nguazir kamɨn biziba bar pura mɨneziba. Kɨ Kraisra gɨn mangasa ifonge. Egha bizir igharaziba bar da ategha, egh kɨ Kraisɨn suiraghɨva, \v 9 egh a ko bar porogh ikiam. Kɨ Moses Osirizir Arazibar gɨn ghua, gumazir aghuimɨn otivasa nɨghnɨzir pu. Puvatɨ. Kɨ tuavir igharazimɨn ghua Godɨn damazimɨn derazir gumazimɨn otogham, nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn itir tuavim. E nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn itima, God uabɨ ghaze, e an damazimɨn dera. \v 10 Ezɨ kɨ Krais bar a gɨfoghasa. Krais mozimɨn ua dɨkafi, egha a gavgavir ekiam iti, ezɨ kɨ an gavgavir kam gɨfoghasa. Egh kɨ a ko mɨzaziba isir arazimɨn aven ikiam. Egh kɨ, nɨghnɨzir a suiragha ikia ovengezir kamra, kɨ uaghan an suiraghasa. \v 11 Egha kamaghɨn kɨ nɨghnɨsi, God uaghan na damightɨ kɨ mozimɨn ua dɨkavighɨva angamra ikiam. \s Pol ivezir aghuim iniasa pamten ivemari \p \v 12 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨzir puvatɨ, kɨ Krais Iesusɨn arazim inigha gɨfa, egha kɨ gumazir aghuimɨn otogha gɨfa. Puvatɨ. Kɨ zurara ingangarir gavgavim gamua arazir kamɨn suisi, mati Krais nan suirazɨ moghɨn. \v 13 Nan adarasi, kɨ nɨghnɨsi, kɨ arazir kam tɨghar a iniam. Ezɨ kɨ nɨghnɨzir vamɨra iti, kɨ fomɨra itir biziba gɨn amadagh, egh gɨn na bativamin bizim inisɨ a bagh mɨghɨn ingaram. \v 14 Kamaghɨn kɨ ivemarim gɨvaz naghɨn otoghɨva egh ivezir aghuim iniasa, egha kɨ ivemaravɨra iti. Ivezir aghuir kam a kara. Krais Iesusɨn ingangarimɨn tuavimɨn, God nan dia. Eghtɨ kɨ an Nguibamɨn mangɨva a ko bar deravɨra ikiam. \p \v 15 Eghtɨ e gumazir Kraisɨn arazibar gɨn ghua gumazir aruabar nɨghnɨziba itiba, e bar nɨghnɨzir kɨ gun mɨkemezir kamɨn gɨn mangam. Egh ia nɨghnɨzir igharazim ikɨtɨ, God ian nɨghnɨzir derazir puvatɨzir kam, ian akagham. \v 16 Ezɨ nɨghnɨzir aghuiba e da inigha gɨfa, e pamtemɨn dar suiragham. Bizir kam a bizir ekiam. \p \v 17 Nan adarasi, ia bar nan arazibar gɨn mangɨ. Egh ia bar deravɨra gumazir en arazibar gɨn zuibar arazibar gan, egh men arazir aghuibar gɨn mangɨ. \v 18 Ia fo, gumazir avɨriba Kraisɨn ter ighuvimɨn apanimɨn iti. Kɨ dughiar avɨriba men arazibar gun ia mɨkeme, egha datɨrɨghɨn ua ia mɨgei, egha teriba nan damaziba azui. \v 19 Me uan mɨkarzibar ifongiabar gɨn mangasa bar ifonge, ezɨ bizir kam mati men godɨn mɨn iti. Me aghumsɨzir arazibar amuasa bar akonge, egha zurara nguazir kamɨn bizibara nɨghnɨsi. Kamaghɨn, gumazir kaba helɨn mangɨtɨ God me gasɨgasɨgham. \v 20 Ezɨ eia, e Godɨn Nguibamɨn gumazamiziba. E, Ekiam Krais Iesus en Akurvazir Gumazim, a pɨn munagh ikegh izighrɨva uam e iniam, ezɨ e a baghavɨra mɨzuai. \v 21 Krais uan gavgavimɨn a bizibar amutɨ da bar an apengan ikiam. Egh gavgavir kamra an en mɨkarzir apengtɨzir oveavɨra itir kaba dar amightɨ, da mɨkarzir igiabagh avagham. Egh Kraisɨn mɨkarzir aghuir angazangarimɨn itimɨn mɨraram otogham. \c 4 \s E bar akueghɨva navir vamɨra ikɨva egh nɨghnɨzir aghuiba iniam \p \v 1 Kamaghɨn, nan adarasi, ia Ekiam ko poroghɨv ikɨ tuivigh gavgafigh. Kɨ uan navim isa ia ganɨngi! Kɨ ian saghon ikia, ia bagha puvɨra nɨghnɨsi! Kɨ ian arazir aghuibar gun igharaz darasiv gei! Egha kɨ ia bagha bar akonge, nan namakar aghuiba! \p \v 2 Kɨ ghaze, Yuodia ko Sintike, gua oragh. Gua vɨrara Ekiamɨn amizimning, gua navir vamɨra ikiasa, kamagh sua kɨ gua gakaghori. \v 3 Ezɨ nɨ bar guizɨn na ko ingarir gumazim, kɨ nɨ mɨgei, nɨ amizir kamningɨn akuragh. Aning na ko, e akar aghuimɨn ingangarim ateri. Ezɨ Klemen ko, na ko ingarir gumazir maba, me uaghan e ko ingari. Gumazamizir kabar ziaba, akɨnafarir God gumazamizir ikɨrɨmɨrir zurara itim iniamin ziaba osirizim, da an aven iti.\f + (4:3) Akɨnafarir kam, Godɨn Nguibamɨn iti. Ezɨ God an aven gumazamizir a ua inizibar ziaba osiri. Gumazamizir kaba, me God ko an Nguibamɨn zurara ikiam.\f* \p \v 4 Ia Ekiam ko porogh ikɨ egh zurara bar akongegh. Kɨ ua mɨgei, ia bar akongegh. \p \v 5 Ia gumazamiziba bar men asughasugh, eghtɨ me ian arazir aghuir kamɨn ganigh. Ia nɨghnɨgh, Ekiam roghɨra izi. \v 6 Ia bizitam bagh nɨghnɨghɨv osɨman markɨ. Ia zurara uan osɨmtɨziba bagh God ko mɨkɨm. Ia God ko mɨkɨm a mɨnabɨva, egh a ian akurvaghsɨ ia an azang. \v 7 Eghtɨ kamaghɨn God ia damutɨ ia navir amɨrɨzimɨn ikiam. Egh ia Krais Iesus ko poroghɨv deragh ikiam, eghtɨ tuavir kamɨn Godɨn navir amɨrɨzim deravɨra ian naviba ko nɨghnɨzibagh eghuvtɨ da bar deravɨra ikiam. God navir amɨrɨzir e ganɨngizir kam, a bar bizir aghuim, ezɨ navir amɨrɨzir kam gumazibar fofozim bar a gafira. \p \v 8 Nan adarasi, kɨ mɨgɨrɨgɨar abuananam ia mɨkɨmasa. Ia zurara arazir kabagh nɨghnɨgh: guizɨn araziba, arazir aghuariba, God ko gumazibar damazimɨn derazir araziba, arazir zuruziba, gumaziba ifongezir bizir diriba, arazir gumaziba gara bar akongeziba. Ia fo, arazir aghuir pɨn itiba ko arazir me gara feba, da iti. Arazir aghuir kabara, ia dagh nɨghnɨgh. \v 9 Arazir kɨ ian sure gamizɨ ia foziba, ko nan mɨgɨrɨgɨar ia iniziba, ko nan akar ia oraghiziba, ko ia nan gari kɨ amir araziba, ia bar dar amu. Eghtɨ Godɨn navir amɨrizim e ganɨngizim, a ia ko ikiam. \s Filipain gumazamiziba bizir aghuiba Pol bagha da amadazɨma a bar me mɨnaba \p \v 10 Dughiar ruarim gɨvazɨ, datɨrɨghɨn ia ua nan akurvaghasa nɨghnɨsi, ezɨ kamaghɨn kɨ Ekiam ko poroghav ikia a mɨnabava, bar akonge. Guizbangɨra, ia faragha na ginɨghnɨghavɨra ikiava, egha ia nan akurvaghamin tuaviba puvatɨ. \v 11 Kɨ bizitamɨn otevezir puvatɨgha egha mɨgɨrɨgɨar kam gamir pu. Puvatɨ. Bizir manatam na batoghtɨ, kɨ nɨghnɨzir avɨribar amuan kogham. Kɨ bizitam uam a iniamin nɨghnɨzim ategha, egha nɨmɨra ikia bar akongezir arazim gɨfos. \v 12 Kɨ onganarazibagh ami, o kɨ bizir avɨriba iti, kɨ pura nɨmɨra iti. Kɨ arazir pura nɨmɨra itimɨn fofozim a ini. Kɨ dagher avɨriba iti, o mɨtiriam nan azi, kɨ bizir avɨriba iti, o biziba puvatɨ, bizir kaba mar na bativ, ezɨ kɨ navir amɨrɨzim sara zurara nɨmɨra iti. \v 13 Krais zurara gavgavim na ganɨdi, ezɨ an akurvazimɨn kɨ biziba bar dar amuamin gavgavim iti. \p \v 14 Ezɨ ia na ko nan osɨmtɨzim aterasa nɨghnɨsi, egha ia arazir aghuir kam gami. Ezɨ kamaghɨn kɨ ia nan akurazir arazim bagha bar akonge. \v 15 Ezɨ ia Filipain gumazamiziba, ia uari kamaghɨn fo, dughiar kɨ faragha akar aghuim akuribar, kɨ Masedonian Provins ataki, dughiar kamɨn siosɨn igharazitam dagɨaba na ganɨga, nan akurazir puvatɨ. Ia uarira arazir kam gami. \v 16 Dughiar kɨ Teselonikan itim, kɨ biziba puvatɨzɨ, ia dughiar mabar nan akurvasi. \v 17 Ia kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ, kɨ bizir aghuiba ia na danɨngasa kɨ ian azangsɨsi. Puvatɨ. Kɨ ian arazir aghuim mangvɨra ikiasa, kɨ ifonge. Eghtɨ God ivezir aghuim ia danɨngam. \v 18 Ezɨ akɨnafarir kamɨn aven, kɨ ia na gamizir biziba bagha ia mɨnabi. Ia na bagha biziba inigha Epafroditusɨn dafarim gatɨzɨ a da inigha izezɨ kɨ da ini. Egha datɨrɨghɨn kɨ bizitam otevezir puvatɨ, kɨ mong bar izɨfa. Ia na ganɨngizir biziba, da mati mughuriar aghuim zuir ofa ia God ganɨdi. God ofan kamɨn gara a gifuegha bar akonge. \v 19 Nan God a bizir avɨriba bar iti. Egh ia otevezir biziba, a bar dar ganɨva, egh Krais Iesusɨn ingangarir amizimɨn tuavimɨn, a uan bizir aghuibar avɨrimɨn amodoghɨn, a biziba isɨ ia danɨngam. \p \v 20 God, a God en Afeziam, ezɨ e an ziam zurara a fɨ mamaghɨra ikiam. Bar guizbangɨra! \s Pol Filipain gumazamizibav gɨa ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. \p \v 21 Eghtɨ, Godɨn gumazamizir Krais Iesus ko poroghav itiba, ia me vaghvagh kamaghɨn me mɨkɨmam, Pol ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. En aveghbuar na ko itiba, me ia bagha akam amaga ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. \v 22 Kagh itir Godɨn gumazamiziba bar, me ia mɨgɨa ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. Atirivim Sisarɨn dɨpenimɨn aven ingarir darazi, me akar kam ia danɨngasa mɨghɨgha na mɨgei. \p \v 23 En Ekiam Krais Iesusɨn apangkuvim vaghvagh ian duaba ko ikɨ.