\id GAL \ide UTF-8 \h GALESIA \toc1 Akɨnafarir Pol Galesian Provinsɨn itir Sios bagha Osirizim \toc2 Galesia \toc3 Ga \mt Akɨnafarir Pol Galesian Provinsɨn itir Sios bagha Osirizim \is Akar Faragha Zuim \ip Gumazamizir faragha Iesusɨn gɨn zuiba, me Judan gumazamizibara. Ezɨ gɨn Iesus Pol amadazɨma, a ghua Kantrin Igharazibar Gumazamiziba uaghan Akar Aghuim me mikɨri. Ezɨ gumazamizir kaba Iesusɨn gɨn zuima, osɨmtɨzir mam oto. Fomɨra gumazamizir kaba Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨ, mati Judaba ami moghɨn. Egha me Kraisɨn gɨn zuima, azangsɨzir ekiam kamaghɨn iti: me uaghan Moses Osirizir Arazibar gɨn mangam, o puvatɨgham? \ip Gumazir maba kamaghɨn ifonge, me gumazir kabar amutu me Judabar arazimɨn gɨn mangɨ uan mɨkarzir mogomebar aghor, egh Mosesɨn arazir mabar gɨn mangam. Ezɨ Pol ghaze, puvatɨ. A ghaze, e nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn iti, ezɨ bizir kamra e gamima, e Godɨn damazimɨn gumazir aghuibar otivigha egha ikɨrɨmɨrir igiam ini. \ip Judan gumazir kabar maba ti faragha Galesian Provinsɨn ghue, egha me Kraisɨn adarazigh amima, me Moses Osirizir Arazibar gɨn mangsava ami. Pol bizir otozir kam baregha, egha ua Galesiabar nɨghnɨzir gavgaviba ko arazibar kɨrasa, egha a akɨnafarir kam me bagha an osiri. \ip Pol akɨnafarir kamɨn faragha kamaghɨn mɨgei, God uabɨ Aposelɨn ingangarim damuasava anemɨsefe. A uabɨ uan ifongiamɨn gɨn zuir puvatɨgha, egha gumazitam akamɨn gɨn zuir puvatɨ. God an diagha egha Kantrin Igharazibar Gumazamiziba Akar Aghuim akunamin ingangarim a ganɨngi. Akɨnafarir kamɨn, Pol ghua kamaghɨn mɨgei, gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn itiba, merara Godɨn damazimɨn deragha iti. Akɨnafarir kamɨn akar abuananaba kamakɨn, Krais e fɨrizima, Godɨn Duam tuavim en akazɨma, e arazir aghuibar igharaz darazigh ami. \c 1 \ms God aposelɨn ingangarim damuasa Pol amɨsefe \mr (Sapta 1:1-2:4) \p \v 1 Kɨ Pol. Nguazir kamɨn gumazitam aposelɨn ikiasa na mɨsevegha ingangarir kam na ganɨngizir puvatɨ. God, en Afeziar Iesus gamizɨ a ua dɨkavizim, a ko Ekiam Krais Iesus, aning aposelɨn ikiasa na mɨsefe. \v 2 Kɨ, na ko itir darazi, e Galesian Provinsɨn itir Kraisɨn adarazi bagha akɨnafarir kam amadi. \p \v 3-5 Datɨrɨghɨn e nguazir kamɨn itima, arazir kuraba bar e ikiava e adafi. Ezɨ God en Afeziam en akurvaghasa ifonge. Ezɨ kamaghɨn Ekiam Krais Iesus en arazir kuraba batoghɨva, en akurvaghasava areme. En Afeziam God ko Ekiam Krais Iesus, aning apangkuvim ko navir amɨrizim ian ikia, egha aning kamaghɨn ami. Eghtɨ zurazurara gumazamiziba bar Godɨn ziam fɨ. Guizbangɨra. \s Kɨ gari, ia God ataghrazi, ezɨ kamaghɨn kɨ dɨgavir kuram gami \p \v 6 Kɨ faragha Kraisɨn akar aghuimɨn ia mɨkemezɨ, ia fo, Kraisɨn apangkuvim ian iti. Ia fozɨ, kamaghɨn God ian dia ghaze, ia izɨ. Ezɨ ia zuamɨra Godɨn ian diazim ataki. Egha ia akar aghuir igharazimɨn gɨn zui. Ezɨ kamaghɨn kɨ ian arazir kamɨn dɨgavir kuram gami. \v 7 Ia ghaze, ia akar aghuir igharazimɨn gɨn zui. Bar puvatɨ, akar aghuir igharazitam ua itir puvatɨ. Ezɨ gumazir maba Kraisɨn akar aghuim gɨraghava akar ifavaribar amuasa. Egha ia gamizɨ, ia okam nɨghnɨsi. \v 8 Eghtɨ e uari, o Godɨn nguibamɨn enselɨn tam akar aghuir e faragha ia mɨkɨnizim ia mɨkɨnighan kogh, egh akar igharazitam ia mɨkɨnighɨva, egh gumazir kam, a helɨn mangɨ zurara ikɨ! \v 9 E faragha ia mɨkemezɨ moghɨn, kɨ datɨrɨghɨn ua ia mɨgei. Gumazitam akar igharazitam ia mɨkɨnightɨ, eghtɨ an akar aghuir ia faragha gɨn zuimɨn mɨn mangan koghtɨ, gumazir kam helɨn mangɨva zurara ikɨ! \p \v 10 Ia manmaghɨn nɨghnɨsi? Kɨ ian navibar amutɨ da deraghasa, kɨ ti mɨgɨrɨgɨar kam gami? O kɨ Godɨn navim damutɨ a deraghasa, kɨ ti mɨgɨrɨgɨar kam gami? Kɨ gumazibar damazimɨn ziam iniasa, mɨgɨrɨgɨar kam gami, o? Bar puvatɨ. Kɨ ingangarir kam damu, gumazibar damazimɨn ziam iniva, egh kamaghɨn kɨ Kraisɨn ingangarir gumazimɨn ikian kogham. \s Nguazimɨn gumazitam akar kɨ ia mɨkɨrir kam na ganɨngizir puvatɨ \p \v 11-12 Nan adarasi, kɨ guizbangɨra ia mɨgei. Kɨ ti pura gumazitamɨn akam ia mɨkɨnizɨ ia anetegha akar igharazimɨn gɨn zui, ezɨ kɨ ti dɨgavir kuram gamighan koghai. Ezɨ gumazitam akar aghuir kam na ganɨngizir puvatɨ. Egha gumazitam akar kam nan sure gamizir puvatɨ. Krais Iesus uabɨ akar aghuir kam nan akazɨ kɨ a gɨfo. Kamaghɨn ia foghasa, kɨ ia mɨgei, akar aghuir kɨ ia mɨkɨnizim, kar puram akar gumazitamɨn akamɨn otozir puvatɨzim. \p \v 13-14 Kɨ eghaghanitam ia damutɨ ia fogh suam, bizir kɨ mɨgeir kaba da guizbangɨra. Nan Judan ovavibar araziba ikɨvɨra ikiasa, kamaghɨn kɨ pamtem dar gɨn zui. Kɨ Judabar araziba bar dar gɨn ghua, egha kamaghɨn kɨ Judan igiar na ko aghungizibagh afira. Kamaghɨn kɨ Kraisɨn adarazigh asɨghasɨghasa osɨmtɨziba me garɨsi. Kɨ Judabar arazibar gɨn ghua arazir kam gamizɨ, ia a baraki. (Ia fo, dughiar kam kɨ nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn akar aghuimɨn itir puvatɨgha, egha arazir kabagh ami.) \v 15-17 Nan amebam tɨghar na batamin dughiamɨn God aposelɨn ikiasa na ginaba. Egha gɨn a nan apangkuvigha ingangarir kam damuasa nan dia. Egha kamaghɨn mɨgɨa ghaze, nɨ nan otarimɨn akar aghuimɨn gun Kantrin Igharazibar Gumazibav kɨnasa, kɨ ifonge. Bizir kam bagha a uan otarim nan akaghasa ifonge. Egha kɨ maghɨra akar aghuim gumazibav kɨnasa egha ua tavɨn azarazir puvatɨ. Dughiar kam kɨ aposelɨn faragha ingariba bagha Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn ghuavanabozir puvatɨ. Kɨ maghɨra Arebian kantrin ghugha egha gɨn uamategha Damaskusɨn nguibar ekiamɨn ghu. \p \v 18 Egha gɨn azenir pumuning ko mɨkezim gɨvazɨma, kɨ Pita gɨfoghɨva a ko mɨkɨmasa Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn ghuavanabo. Kɨ ghugha 15 plan dughiabar a ko ike. \v 19 Dughiar kam kɨ Ekiamɨn dozim, Jemsra gani. Egha kɨ aposelɨn igharazitam uam an ganizir puvatɨ. \v 20 Ia oregh fogh suam nguazimɨn gumazitam akar aghuir kɨ ia mɨkɨnizir kamɨn na mɨkemezir puvatɨ. Kamaghɨn ia fogh suam, eghaghanir kɨ eghara akɨnafarimɨn osirir kamnagh, a guizbangɨra. God fo. \v 21-23 Egha kɨ gɨn Jerusalem ategha ghua Sirian Provins ko Silisan Provins bar aningɨn aven arui. Kɨ kamaghɨn amima, ezɨ Judian Distrighɨn aven itir Kraisɨn adarazi me tong nan guamɨn ganizir puvatɨ. Ezɨ gumazir maba ghaze, Pol fomɨra en nɨghnɨzir gavgavir Godɨn itim gasɨghasɨghasa osɨmtɨziba e garɨsi. Egha datɨrɨghɨn gumazir kamra Godɨn akar aghuim gumazamizibav kɨra egha ghaze, ia nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikɨ. \v 24 Judian Distrighɨn itir gumazamiziba orazi, God nan nɨghnɨzibagh irazɨ, ezɨ me bizir kam bagha Godɨn ziam fe. \c 2 \s Aposelɨn igharaziba, Pol ko uari inigha navir vamɨra iti \p \v 1-3 Kɨ kamaghɨn atiati, Kantrin Igharazibar Gumaziba gɨn Judabar araziba me ikɨrarɨgham. Kɨ kamaghɨn nɨghnɨsi, gumazir kaba Judabar arazibar gɨn mangɨtɨ, eghtɨ ingangarir kɨ fomɨram amizim ko ingangarir datɨrɨghɨn amim aning pura ingangarir kɨnim gavagham. Kɨ kamaghɨn nɨghnɨzima, God bizir kam nan akagha ghaze, nɨ Jerusalemɨn mangasa kɨ ifonge. Kɨ fomɨra Jerusalemɨn ghuavanabozɨ, ezɨ 14 pla azeniba datɨrɨghɨn gɨvazɨ, kɨ datɨrɨghɨn God nan akazir bizimɨn mɨrara kɨ uam ategha Jerusalemɨn ghuavanabo. Kɨ ghua Barnabas ko ghua, egha Taitus uaghan a inigha ghu. E ghuegha kɨ, Kraisɨn adarazir ziaba itir gumazir dapanibara, me akuvaghava, akar aghuir kɨ Kantrin Igharazibar Gumazibav kemezimra, kɨ me mɨgei. Taitus, na ko ghuzir gumazim, a Grighɨn gumazimra. Kɨ akar aghuir Kantrin Igharazibar Gumazibav geir kamra gumazir dapanibav geima, ezɨ me oregha Taitusɨn mɨkarzir mogomem aghorasa a gaghorir puvatɨ. \p \v 4 Taitusɨn mɨkarzir mogomem aghorir mɨgɨrɨgɨamɨn mɨngarim kamaghɨn oto. Gumazir ifavarir maba mogomemɨn en tongɨn ize. Me e gifara mati me guizbangɨra en marasi. Me orazi, e fomɨra Judan arazibar apengan itima, da e ikiagharɨki, ezɨ Iesus e gamizɨma, e datɨrɨghɨn fɨriaghɨrɨ. Ezɨ gumazir kaba Krais e fɨrizir arazibar ganasa iza ifarava en tongɨn iti. Gumazir kaba e damutɨ e ua Judabar arazibar apengan ikɨtɨ da uam e ikɨrarɨghasa, me ifonge. Egha me Taitusɨn mɨkarzir mogomem aghorasa, e mɨgei. \v 5 Ezɨ e ghaze, akar aghuim a guizbangɨra mɨgɨrɨgɨam, ezɨ a ia ko ikɨvɨra ikiasa, e ifonge. Kamaghɨn e me baragha tong men akabar gɨn zuir puvatɨ. \p \v 6 Ezɨ Jerusalemɨn itir gumazir dapaniba, me akar otevir igharazitam nan mɨgɨrɨgɨam isafurazir puvatɨ. Gumazir kaba me gumazir dapaniba, a dera. God gumazir ziaba itibar garir puvatɨ. Kamaghɨn, tina ziam iti, o tina ziam pu, nan nɨghnɨzim, ziar ekiam pura bizim. Kɨ mɨgeima gumazir dapaniba oraghava kamaghɨn mɨgeir puvatɨ, “Nɨ paza bizir mabav gei.” Egha me bar akar otevir igharazitam nan mɨgɨrɨgɨam isafurazir puvatɨ. \v 7-9 God faragha Judan gumazamizibar tongɨn aposelɨn ingangarim damuasa, Pita ginaba. Egha ingangarim damuasa gavgavim a ganɨngi. Egha akar aghuim Judan gumazamizibav kɨnasa Pita mɨkeme. Kamaghɨra God Kantrin Igharazibar Gumazibar tongɨn aposelɨn ingangarim damuasa, kɨ Pol na ginaba, egha God uabɨ gavgavim na ganɨngi. Egha ghaze, nɨ Pol nɨ Kantrin Igharazibar Gumaziba akar aghuim me mɨkɨn. Kraisɨn adarazir gumazir dapanir pumuning ko mɨkezim, Jems, Pita ko Jon, me nan mɨgɨrɨgɨaba baregha, egha fo, God uabɨ ingangarir kam na ganɨngi. Me fo, Godɨn apangkuvim na ko itima, a ingangarir kam na ganɨngi. Me kamaghɨn fogha, egha bar akar otevir vamɨra na ko Barnabas ganɨngi, “E Judan gumazamizibar tongɨn ingartɨ, nɨ ko Barnabas Kantrin Igharazibar Gumazibar tongɨn ingar. \v 10 Gua me ko ingarɨva egh gumazamizir onganarazir Jerusalemɨn itiba, gua men akurvaghamin nɨghnɨzim gɨn amangan markɨ.” Kɨ fomɨra akurvazir kam gamua iza datɨrɨghɨn a damuasa ifongegha nan nɨghnɨzim a bagha bar gavgafi. Egha e ingangarim kamaghɨn anebɨgha uari ganigha, egh nɨghnɨzir vamɨra ikiasa uan agharibar suisi. \s Kɨ gari, Pita arazir kuram gamima kɨ an anogoroke \p \v 11-13 Dughiar mam Pita Antioghɨn nguibar ekiamɨn izegha, Kantrin Igharazibar Gumaziba koma api. Ezɨ gɨn nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itir Judan marazi me Jems ko ikegha uaghan Antioghɨn ize. Me izezɨ, Pita kamaghɨn nɨghnɨsi, kɨ Kantrin Igharazibar Gumaziba ko ikɨva damɨtɨ, Judaba nan ataram, kar mɨkarzir mogomebar aghorir gumaziba. A kamaghɨn atiatigha, egha Judan izezir darazigh ifara, egha Kantrin Igharazibar Gumaziba me ategha saghon ikiasa. Egha a Kantrin Igharazibar Gumaziba koma uam apir puvatɨ. Egha a Judabar gumaziba me koma api. An arazir kam gamizɨ, ezɨ Judan Antioghɨn itir nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itir darasi, me uaghan Kantrin Igharazibar Gumaziba ko ikɨ daman aghua. Egha me ifavarir arazir kam gamima, Barnabas uaghan men mɨn ami. Ezɨ gumazir kaba Pitan arazir ifavarimɨn gɨn zui. Ezɨ an arazir kurar kam azenim girɨzɨ me bar fo, an arazir kuram gami. Kamaghɨn amizɨ, kɨ Pitan arazir kurar kam bagha an guam gatɨgha an atari. \p \v 14 Me akar aghuimɨn guizbangɨra mɨgɨrɨgɨaba deravɨra dar gɨn zui puvatɨ. Ezɨ kɨ kamaghɨn men arazir kurabar ganigha egha, Pita men damazimɨn kamaghɨn a mɨgei, “Pita, nɨ Judabar gumazir mam, egha nɨ nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn iti, egha nɨ Judabar araziba ategha, Kantrin Igharazibar Gumazibar arazir mabagh ami. Gumazir maba Jems ko ikegha izezɨma, ezɨ nɨ kantrin igharazibar gumazibar araziba ategha, manmagh sua ua Judabar arazibagh ami? Nɨ kamaghɨn amuava, egha manmagh sua Judabar arazibar gɨn mangasa Kantrin Igharazibar Gumazibav gɨa, me abɨri?” \ms Gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itiba, merara Godɨn damazimɨn dera \mr (Sapta 2:15-4:30) \s Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba uaghara, nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨtɨ, eghtɨ God suam, ia nan damazimɨn dera \p \v 15 Egha Pol mɨgɨa ghua kamaghɨn Pita mɨgei, “Guizbangɨra, e Judan gumazibara, egha ghaze, e ti bar dera. Ezɨ Kantrin Igharazibar Gumazibara, me arazir kurabagh ami. \v 16 Ezɨ e fo, gumazim Moses Osizirir Arazibar gɨn zuima, God kamaghɨn a mɨgeir puvatɨ, nɨ nan damazimɨn dera. Bar puvatɨ. Egh gumazim nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨtɨ, anarɨra God kamaghɨn a mɨgei, nɨ nan damazimɨn dera. Kamaghɨn e Krais Iesus nɨghnɨzir gavgavimɨn an ti. E fo, gumazitam Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨtɨ, God kamaghɨn a mɨkemeghan kogh suam, nɨ nan damazimɨn dera. Nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itir tuavimra God suam, nɨ nan damazimɨn dera. Egha tuavir Moses Osirizir Arazibar gɨn zuim puvatɨ. E, God kamaghɨn e mɨkɨm suam, ia nan damazimɨn dera, kamagh sua, e nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn iti. \p \v 17-20 “E nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikɨtɨ, God tuavir kamɨn suam, e an damazimɨn dera. Tuavir kamɨn e fo, e Judaba uaghan Kantrin Igharazibar Gumazibar mɨn arazir kurabagh ami. Egh e ti kamaghɨn mɨkɨmam, Krais uabɨ arazir kurabar amuasa, gumaziba abɨri. Bar puvatɨ. E, Moses Osirizir Araziba ateghɨva, egh kamaghɨn e arazir kurabagh amir puvatɨ. Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Godɨn Otarimɨn iti. A bar na gifuegha nan akurvaghasa uan mɨkarzim gasɨghasɨki. Ezɨ ikɨrɨmɨrir kɨ datɨrɨghɨn nguazir kamɨn amim, kɨ nɨghnɨzir gavgavimɨn tuavimɨn gɨn ghuava, ikɨrɨmɨrir kam gami. Kɨ Krais ko ter ighuvimɨn aremegha, egha ikɨrɨmɨrir igiam ini. Ezɨ ikɨrɨmɨrir kam a nan ikɨrɨmɨrimra puvatɨ. Krais angamra nan aven iti. Kɨ ikɨva Godɨn ingangarim damuasa, kamaghɨn Moses Osirizir Araziba na gamizɨ kɨ aremegha ua Moses Osirizir Arazibar gavgavimɨn apengan itir puvatɨ. Bizir kɨ Mosesɨn Osirizir Arazibar apengan ikiava amiziba, kɨ da gɨfa. Egh gɨn ua dar amuva kamaghɨn mati kɨ arazir kurabagh amir gumazim.\f + (2:18) Grighɨn akam, vezɨn kamɨn deragha bigha mɨkemezir puvatɨ. Pol ti kamaghɨn mɨkɨmasa, gumazamiziba Kraisɨn gɨn mangɨ, egh ua Moses Osirizir Arazibar apengan ikian kogham. Kraisɨn gɨn zuir marazi, Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨsɨ gavgavigh, egh me uaghan me arazir kurabagh amibar otivigham, mati gumazamizir bar Moses Osirizir Arazibar apengan itibar mɨn iti. Nɨ Rom 7:4-6ɨn gan.\f* \v 21 Egh kɨ Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨ Godɨn damazimɨn deraghtɨ, eghtɨ Kraisɨn ovevem mati pura bizim. Ezɨ God uan arazir Moses ganɨngizibar gɨn mangan gumazibar anogoroke. Me dar gɨn mangɨva Godɨn damazimɨn deraghan kogham. Kamaghɨn kɨ Godɨn apangkuvim damightɨ a pura bizir kɨnimɨn mɨn otivan, kɨ aghua.” \c 3 \s Ia Galesian onganiba, tinara ian nɨghnɨzibagh asɨghasɨki? \p \v 1 O Galesiaba, ia bar ongani. E Krais Iesusɨn gun bar deravɨra ia mɨkeme. Ezɨ mati ia uari an garima, a ter ighuvimɨn areme. Ezɨ tinara ian nɨghnɨzibagh asɨghasɨki. \v 2-4 Kɨ bizir vamɨra foghasa ian azai. Ia, Moses Osirizir Arazibar gɨn ghua, Godɨn Duam iniz, o ia akar aghuim baregha nɨghnɨzir gavgavim an ikia, Godɨn Duam ini? Ia faragha Godɨn Duamɨn gavgavimɨn amodoghɨn ghuava, egha datɨrɨghɨn ia Godɨn Duam ategha uan gavgavibar darorim a gɨvasa. Ia ti bar onganighama? Bizir faragha ia bativiziba, ia pura a da isi, o? Nan nɨghnɨzimɨn, ia pura da inizir puvatɨ.\f + (3:4) Fofozir gumazir avɨriba vezɨn kam gɨragha ghaze, “Godɨn Duam ian tongɨn amizir bizir aghuiba, ia ti da gɨn amadas, o? Kɨ ghaze, ia ti dagh nɨghnɨghavɨra iti.”\f* \s God gari, ia nɨghnɨzir gavgavim an itima a ian akurvasi \p \v 5 God gari, ia Moses Osirizir Araziba gɨn zuima, a uan Duam ia ganigha, ian tongɨn mirakelbagh ami? O a gari, ia nɨghnɨzir gavgavim an akar aghuimɨn itima, a uan Duam ia ganigha ian tongɨn mirakelbagh ami? \v 6-9 Ia Abrahamɨn eghaghanim gɨnɨghnɨgh. God fomɨra kamaghɨn fo, gɨn Kantrin Igharazibar Gumaziba nɨghnɨzir gavgavim akar aghuimɨn ikɨtɨ, a kamaghɨn me mɨkɨm suam, ia nan damazimɨn dera. Ezɨ Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, God fomɨra akar aghuim Abraham mɨkɨni, egha kamaghɨn mɨgei, “Nɨ bangɨn, kɨ nguazir kamɨn itir kantriba bar deravɨra me damuam.” Abraham nɨghnɨzir gavgavim itima, God deravɨra a gami. Kamaghɨra gumazamiziba bar nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨtɨ, a uaghan deravɨra me damuam. \p \v 10-12 Moses Osirizir Arazibar mɨngarim, a nɨghnɨzir gavgavimɨn bizim puvatɨ, a bizir igharazim. Ezɨ Godɨn Akɨnafarim ghaze, “Gumazitam Moses Osirizir Araziba bar dar gɨn mangɨ, egh dughiaba bar kamaghɨra damu.”\f + (3:10-12) Gumazitam Moses Osirizir Araziba zurara bar deravɨra tamɨn gɨn zuir puvatɨ.\f* Egha Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨtɨ, God suam, nɨ nan damazimɨn dera, gumazir kamra zurara deravɨra ikɨvɨra ikiam.” Kamaghɨn, e bar fo, gumazitam Moses Osirizir Arazibar gɨn ghua, Godɨn damazimɨn derazir puvatɨ. Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam akɨnafarimɨn aven itir araziba bar deravɨra dar gɨn mangan koghtɨ, eghtɨ God gumazir kam gasɨghasigham.” Eghtɨ kamaghɨn tina suam, e Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨva Godɨn damazimɨn deragham, kamaghɨn amir gumaziba, God me gasɨghasɨgham. \v 13 Moses Osirizir Araziba kamagh mɨkeme, e gumaziba bar Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨva, egh ikuvigham. Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, “Gumazir ter ighuvimɨn duiba God ghaze, me gumazir kuraba.” Ezɨ kamaghɨn Krais en akuravaghasa ziar kam ini, “gumazir kuram.” Egha ziar kam bangɨn a uam e ini. \v 14 God Abraham deravɨra a gamigha egha ghaze, kɨ Abraham gamizɨ moghɨra, kɨ Krais Iesusɨn ingangarimɨn tuavimɨn Kantrin Igharazibar Gumaziba deravɨra me damuam. Egha God kamaghɨn ifonge, e nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn ikɨva, an Duam iniam. Egha kamaghɨn a uam e ini. \s Moses Osirizir Araziba ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn mɨgɨrɨgɨaba \p \v 15-18 Fomɨra God bizir aghuir gɨn otivamin gun mɨkeme. God Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam Abraham uan ovavim ko aning ganɨngi. Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkemezir puvatɨ, “Nɨn ovaviba.” An ovavir avɨribav geir puvatɨ. An ovavir vamɨra mɨgɨa ghaze, “Nɨn ovavim.” Kar a Iesus mɨgei. E God e bagha inabazir biziba inisɨva Moses Osirizir Arazibar gɨn mangɨva, egh akar dɨkɨrɨzimɨn tuavimɨn da inian kogham. Ezɨ e fo, God fomɨra akar dɨkɨrɨzimɨn mɨn bizir kaba Abraham ganɨngi. Nan adarasi, datɨrɨghɨn kɨ gumaziba e zurara amir arazim mɨkɨmasa. Gumazitam aremeghsɨ, egh uan biziba tuiragh uan boribar anɨngsɨ, mɨgɨrɨgɨar tam osirightɨ, an mɨgɨrɨgɨar kam mati Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim. Eghtɨ gumazitam uam akar igharazitam akar dɨkɨrɨzir kam gifuraghan kogham. Egha kamaghɨn mɨgeir puvatɨ, “E akar dɨkɨrɨzir kamɨn gɨn mangan kogham.” Nan mɨgɨrɨgɨar mɨngarim kamakɨn: Faraghavɨra God, Abraham ko akar dɨkɨrɨzim gami. Ezɨ 430 plan azeniba gɨvazɨ gɨn God uan arazir osiriziba Moses ganɨngi. Moses Osirizir Arazir kaba bar gɨn otifi. Egha da Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn mɨgɨrɨgɨam batueghan kogham. Egh Godɨn akar dɨkɨrɨzir kam angarighan kogham. \p \v 19 Ezɨ kamaghɨn manmagh sua God uan osirizir araziba Moses ganɨngi? God gumazamizibar amutɨ, me arazir kurabar mɨngarim gɨfoghasa, uan osirizir araziba anɨngi. God faragha akar dɨkɨrɨzim Abraham ganigha ghaze, nɨn ovavim gumazamiziba bar men akurvagham. Ezɨ gumazir kam zuamɨra izezir puvatɨ. Ezɨ arazir kurar kaba bagha, God gɨn uan osirizir araziba anɨngi. A kamaghɨn ifonge, an osirizir araziba ikɨ mangɨ, ovavim otoghamin dughiamɨn tugham. God uan osirizir arazir kaba isa enselbar dafarim gatɨzɨ, me da isa abuir gumazim Moses ganɨngizɨ, abuir gumazim e ganɨngi. \v 20 Egh gumazitam ingangaritam damusɨ gumazir igharazitam ko akar gavgavir dɨkɨrɨzim akɨrsɨ, an a isɨva abuir gumazimɨn dafarim datɨghtɨma, eghtɨ abuir gumazim a isɨva gumazir igharazim danɨngan kogham. Ezɨ God uabɨra, a uabɨ uan akar gavgavir dɨkɨrɨzim Abraham ganɨngi, egha enselɨn tam ganɨngizir puvatɨ, o abuir gumazitam ganɨngizir puvatɨ. \s Datɨrɨghɨn Godɨn Duam zurara en akurvasi \p \v 21 Kɨ kamaghɨn mɨkɨmam, Moses Osirizir Araziba Godɨn akar fomɨra dɨkɨrɨzimɨn apanim gami, o? Bar puvatɨ. Osirizir arazitam ikɨrɨmɨrir aghuim e ganɨdir puvatɨ. Osirizir arazitam ikɨrɨmɨrir aghuim e danightɨ, e ti fomɨra Moses Osirizir Arazibar gɨn zuima, da e gamima e Godɨn damazimɨn deraghai. Moses Osirizir Araziba ikɨrɨmɨrir aghuim anɨdi puvatɨ. \v 22 Godɨn akar dɨkɨrɨzimɨn mɨrara e gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn itir darazi. God bizir kaba e danɨngasa ifonge. Kamaghɨn amizɨ, Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, nguazir kamɨn gumazamiziba, arazir kurabar gavgavim bar me ikiagharɨki. \v 23 Faraghavɨra nɨghnɨzir gavgavir kam izezɨ puvatɨzɨ, arazir kurabar gavgavim e ikiagharɨghɨzɨ, ezɨ e Moses Osirizir Arazibar apengan iti. Egh mangɨ God nɨghnɨzir gavgavimɨn tuavim en akaghamin dughiam. \v 24 God kamaghɨn ifonge, e nɨghnɨzir gavgavim akar aghuimɨn ikɨtɨ, eghtɨ a suam, ia nan damazimɨn dera. Egha, a uaghan kamaghɨn ifonge, Moses Osirizir Araziba e inigh Krais bagh mangam. Egha kamaghɨn a Moses Osirizir Arazibagh amizɨ, da e gativagha en garir gumazimɨn mɨn oto. \v 25 Ezɨ datɨrɨghɨn nɨghnɨzir gavgavim azenimɨn otozɨ, e ua Moses Osirizir Arazibar apengan itir puvatɨzɨ da ua e gativagha en gari puvatɨ. \p \v 26-28 Ia gumazamizir dɨpamɨn rueziba, ia Kraisɨn puegha, egha Kraisɨn mɨn otifi. Egha datɨrɨghɨn Krais Iesusɨn aven ia ikɨzir vamɨra. Judaba ko Kantrin Igharazibar Gumaziba puvatɨ, ingangarir gumazir kɨniba ko gumazir fɨriaghreziba, o gumazamiziba puvatɨ. Ia nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn ikia, kamaghɨn ia bar Godɨn boriba. Kamaghɨn amizɨma, e ua Moses Osirizir Arazibar apengan itir puvatɨzɨ, da ua e gativagha en garir puvatɨ. \s Datɨrɨghɨn ia Godɨn boriba, ezɨ Moses Osirizir Araziba ia ikiagharɨzir puvatɨ \p \v 29 Krais an Abrahamɨn ovavim. Ezɨ ia Kraisɨn ikɨzimɨn ikɨva, egh ia uaghan Abrahamɨn ovaviba. Ia Kraisɨn ikɨzir kam, iarara God fomɨra Abrahamɨn ovaviba bizir aghuir kaba me danɨngasa Abraham ko akam akɨri. Kar iarara, God ia mɨgei. \c 4 \p \v 1 Ezɨ datɨrɨghɨn kɨ akar isɨn zuimɨn bizir kam deravɨra ia mɨkɨmam. Afeziatam borir aghɨritam ikɨva, egh gɨn a uan biziba bar da isɨva borir kam danɨngam. Bizir kaba borim bagha fomɨra iti. Ezɨ borim tɨghar aghuir dughiam, a pura mati a uan afeziamɨn ingangarir gumazir kɨnir mam. Bizir kaba, an biziba. \v 2 Egha a suvighavɨra itima, gumazir an gariba koma an bizibar gariba, an garava egha an biziba sara gari. Egha ghua dughiar an afeziam biziba an agharim darɨghamim oto. Egha dughiar kamɨn, a uabɨ uan biziba inigha dar gari. \v 3 Ezɨ e uaghan kamaghɨn ami, e borir aghɨribar mɨn itir dughiam, e nguazim ko overiamɨn bizibagh ativagha dar garir duar kuraba ko bizir nedaziba, e dar ingangarir gumazir kɨnibagh ava. \v 4-5 Ezɨ God kamaghɨn ifonge, e an boribar otivasa, egha Moses Osirizir Arazibar apengan itir gumazamiziba, a uam e givezasa. God fomɨra e givezasa dughiam ginaba. Ezɨ dughiar a fomɨra inabazim datɨrɨghɨn otozɨ, ezɨ a uan otarim amadazɨma a ize. Ezɨ amizim a bate. Ezɨ a gumazir Moses Osirizir Arazibar apengan itimɨn mɨn oto. Ezɨ e Moses Osirizir Arazibar apengan itir gumazamiziba, a ua e ini. \v 6 Ezɨ ia datɨrɨghɨn Godɨn boribagh ava. Ezɨma God uan Otarimɨn Duam amadazɨma an en navir averiabar iti. Ezɨ Duar kam en aven kamaghɨn dei, “Nan afeziam.” \v 7 Kamaghɨn, nɨ ua pura ingangarir gumazir kɨnimɨn itir puvatɨ. God nɨ gamizɨ nɨ an borim gava. Egh nɨ fogh, nɨ an bizir aghuir inabaziba iniam. \s Tizim bagha nguazir kamɨn biziba ua ia ikiagharɨsi? \p \v 8 Fomɨra ia God gɨfozir puvatɨgha, egha bizir guizbangɨra God puvatɨziba dagh amuava, egha dar ingangarir gumazir kɨnibar mɨn iti. \v 9-10 Ezɨ datɨrɨghɨn ia Godɨn boroghɨn zui. O kɨ kamaghɨn mɨkɨmam, God ian boroghɨn zui. Ia kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, ia zurara Moses Osirizir Arazibar dughiar ekiaba ko iakinir igiabar dughiaba ko azenir igiabar dughiaba ko dagheba otir dughiabar gɨn mangam. Manmagh sua ia ua nguazim ko overiamɨn bizibagh ativagha dar garir pura duar kurabar gɨn zui? Da gavgaviba puvatɨ. Ia ti uamategh dar ingangarir gumazir kɨnibar ikiasa? \v 11 Kɨ ian arazir kam gɨnɨghnɨgha, egha kɨ kamaghɨn atiati, ingangarir kɨ ian tongɨn amizim an daghem puvatɨgham. \s Ia nan arazibar gɨn izɨ \p \v 12-15 Nan adarasi, kɨ uabɨ Moses Osirizir Araziba ategha egha ian mɨn iti. Ezɨ ia nan mɨn ikiasa kɨ ia gakaghori. Ia fo, fomɨra kɨ Galesian Provinsɨn izeghava, egha nguibar igharazitamɨn mangasava amuava egha arɨmariam ini. Egha dughiar kamra akar aghuim faragha ia mɨkɨni. Nan mɨkarzim gavgavim puvatɨgha egha osɨmtɨzir ekiam ia ganɨngi. Ezɨ ia akɨrim ragha na gasarazir puvatɨgha, egha ia na ko ikian aghuazir puvatɨ. Enselɨn tam, o Krais Iesus uabɨ izɨva ia ko ikɨtɨ, ia aning inighɨva bar deravɨra aning damuam. Ezɨ kɨ areir dughiamɨn, ia na inighava arazir kamra na gami. Egha ia na inizɨ kɨ ian gara itima, ia arazir kuratam na gamizir puvatɨ. Kɨ guizbangɨra kamaghɨn mɨkɨmam, dughiar kamɨn ia nan akurvaghasa bar ifonge. Egh ia uan damaziba na bagha da asiasa ifuegha da asigha na ganighai. Ia faragha na gifuegha na bagha bar akonge. Ezɨ ia na gifongezir navir kam datɨrɨghɨn managh iti? \v 16 Manmaghɨn ami? Kɨ guizbangɨra akam ia mɨkɨni, kamaghɨn kɨ ti ian apanim gava? \p \v 17 Ifavarir gumazir kaba kamaghɨn ifonge, ia me baghavɨra ikiasa, egha me pura ian kuariba isava, egha guizbangɨra ian akurvaghamin nɨghnɨziba puvatɨ. Ia men nɨghnɨzibar gɨn mangɨva egh ia en saghon ikiasa, me ifonge. \v 18 Tina gumazir igharaziba baghɨvɨra ikɨ, egh men akurvaghamin nɨghnɨzir aghuim ikɨtɨ, kamaghɨn dera. Ia zurara arazir kam damuvɨra ikɨ. Egh kɨ ia ko ikiamin dughiabara puvatɨ.\f + (4:18) Grighɨn akam vezɨn kamɨn deragha bigha mɨkemezir puvatɨ.\f* \v 19-20 Kɨ orazi, ia arazir kam gamima, kɨ ia bagha okam nɨghnɨgha egha ghaze, kɨ manmaghɨn ian akurvagham. Kɨ ia ko itir puvatɨ, Iavzika. Kɨ ia ko ikia, ti tong akar aghuitam ia mɨkemeghai. Nan boriba, ia guizbangɨra Godɨn boribagh avagh, egh Kraisɨn mɨn ikiasa, kamaghɨn kɨ ia bagha ua mɨzazir kam barasi. Mati amizim borim batasa isir mɨzazim. \s Hagar ko Sara \p \v 21-23 Ia gumazir Moses Osirizir Arazibar apengan ikiasa ifongeziba ia na mɨkɨm. Ia ti Moses Osirizir Araziba mɨkemezɨ moghɨn fozir puvatɨ? Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, Abraham otarir pumuning iti. Ingangarir amizir kɨnim, Hagar, mam bate. Ezɨ guizbangɨra an amuim, Sara, mam bate. Ingangarir amizir kɨnimɨn borim nguazimɨn amiziba boriba isi moghɨn oto. Ezɨ guizbangɨra an amuimɨn borim, an akar dɨkɨrɨzimɨn tuavimɨn oto. \v 24-25 Amizir kamning akar gavgavir dɨkɨrɨzir pumuningɨn mɨn iti. Eghaghanir kamnagh akar isɨn zuim an iti. Hagar, a Sainain mɨghsɨamɨn akar gavgavir dɨkɨrɨzimɨn mɨn iti. Sainain mɨghsɨam, a kantri Arebian iti. Hagar ingangarir amizir kɨnir mam. Ezɨ an boriba uaghan ingangarir gumazir kɨniba. Hagar uan boriba ko me ingangarir gumazir kɨnibar mɨn ti. Ezɨ Jerusalemɨn datɨrɨghɨn itim, an Hagarɨn mɨn iti. Datɨrɨghɨn itir Jerusalem uan boriba ko, me Moses Osirizir Arazibar apengan iti, egha ingangarir gumazamizir kɨnibar mɨn ami. \v 26-27 Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, \b \q “Amizir boriba puvatɨzir kam, nɨn boriba gɨn bar avɨrasemegham, \q2 egh amizir pam itimɨn boribagh afiragham. \q Kamaghɨn nɨ amizir boriba isir puvatɨzim, nɨ bar akongegh. \q2 Nɨ amizir otɨrɨmɨrir mɨzazibagh fozir puvatɨzim, \q3 nɨn navim deragh, nɨ bar akuegh, pamtem dɨmɨva araghasɨ.” \b \m Ezɨ kamaghɨn Jerusalemɨn igharazim a Godɨn Nguibamɨn iti, Moses Osirizir Araziba a ikiagharɨghɨzir puvatɨzɨma, a datɨrɨghɨn fɨriaghɨrɨ. Ezɨ an en amebamɨn mɨn iti.\f + (4:26) Ves 22ɨn, Pol Sara dɨbora ghaze, “Guizbangɨra Abrahamɨn amuim, Sara.” Kar akar isɨn zuir mam, Sara Godɨn akar dɨkɨrɨzimɨn mɨn iti. Saran otarim Aisak, a Kraisɨn gɨn zuir darazir mɨn iti. Nɨ Galesia 4:28ɨn gan.\f* \v 28 Ezɨ nan adarasi, ia Aisakɨn mɨn ami. Godɨn akar dɨkɨrɨzim mɨrara, ia an boriba. \v 29 Nguazimɨn amiziba boriba isi moghɨn otozir otarim, a Godɨn Duamɨn gavgavimɨn otozir otarim pazava a gami. Kamaghɨra, datɨrɨghɨn Moses Osirizir Arazibar apengan itir gumaziba, e tina Godɨn Duamɨn apengan iti, me en aghuagha osɨmtɨziba e garɨsi. \v 30 Ezɨ Godɨn Akɨnafarim manmaghɨn mɨkeme? A kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Ingangarir amizir kɨnimɨn borim, a guizbangɨra Abrahamɨn amuimɨn borim ko afeziamɨn bizir aghuiba da inian kogham. Kamaghɨn, ia ingangarir amizir kɨnim uan otarim ko aning batokegh.” \ms Godɨn gumazamiziba fɨriaghire \mr (Sapta 4:31-6:18) \s Ia uari bagh ganigh, Moses Osirizir Araziba ua ia ikɨrarighan kogham \p \v 31 Nan adarasi, e ingangarir amizir kɨnimɨn boriba puvatɨ, e guizbangɨra Abrahamɨn amuimɨn \c 5 \nb \v 1 boriba. Krais, e Moses Osirizir Arazibar apengan ikian aghuaghava, egha kamaghɨn an e gamizɨ, e fɨriaghɨrɨ. Kamaghɨn amizɨ, ia tuivigh gavgavigh. Ia gumazitamɨn gantɨ, a ua ia damutɨ, ia ua ingangarir gumazir kɨnibar mɨn ikian markɨ. \p \v 2 Ia na baragh. Kɨ Pol, kɨ ia mɨgei, ia men gantɨma me ian mɨkarzir mogomeba aghoreghtɨma, eghtɨ Kraisɨn ingangarim tong bar ian akuraghan kogham. Bar puvatɨ. \v 3 Kɨ datɨrɨghɨn ua deravɨra kamaghɨn ia mɨkɨmasa, nɨ tina gumazitamɨn gantɨ, a nɨn mɨkarzir mogomem atughtɨ, kamaghɨn nɨ uaghan Moses Osirizir Araziba bar dar gɨn mangam. \v 4 Ia gumazir Moses Osirizir Arazibar gɨn mangasava amiba, ezɨ tuavir kamɨn ia ghaze, e Godɨn damazimɨn dera, ia kamaghɨn Krais ategha gɨfa. Ia Godɨn apangkuvimɨn tuavim ategha gɨfa. \v 5-6 Egh gumazim Krais Iesus ko ikɨtɨ, eghtɨ arazir gumazibar mɨkarzir mogomem aghorim, a pura bizim, egh arazir gumazibar mɨkarzir mogomem aghorir puvatɨzim, a uaghan pura bizim. Ezɨma gumazir nɨghnɨzir gavgavim itim, an nɨghnɨzir gavgavim a gamima, a bar gumazir igharazibagh ifonge, ezɨ kar guizbangɨn bizim. Godɨn Duamɨn gavgavimɨn, e nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. Egha e, dughiar God suam, ia nan damazimɨn derazim, e a mɨzuai. \p \v 7 Ia fomɨra deraghavɨra Kraisɨn tuavimɨn zui. Ezɨ tina tuavim apɨrizɨma ia ua guizbangɨn akamɨn gɨn zuir puvatɨ? \v 8 Nɨghnɨzir ia datɨrɨghɨn gɨn tɨzim, a Godɨn ian diazimɨn izezir puvatɨ. \v 9 Yisɨn muziarim, a bret bar a damightɨ, a buigham. \v 10 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim iti, Ekiam ian akuragham. Egh ia nan nɨghnɨzimɨn gɨn mangɨva, nɨghnɨzir igharazim atakigh. Kɨ fozir pu, tina ian nɨghnɨzibagh asɨghasɨsi. Gumazir kam arazir kurar ia gamizim bagh ivezir kuram iniam. \v 11 Nan adarasi, ia oraki, gumazir maba ghaze, Pol gumaziba uan mɨkarzir mogomeba aghorir akam dughiabar anekuravɨra iti. Egha me guizbangɨra kamaghɨn nɨghnɨva, egha me tizim bagha osɨmtɨzim na garɨsi? Kar guizbangɨra nɨghnɨzim puvatɨ. Ezɨ kɨ ter ighuvimɨn akam akuri, ezɨ akar kam gumazibar nɨghnɨzibagh asɨghasɨsi. Egh kɨ mɨkarzir mogomem aghorir akam akunɨva, egh ter ighuvimɨn akam akunan koghtɨ, eghtɨ ter ighuvimɨn akar gumazibar nɨghnɨzibagh asɨghɨsɨzim, a pura akar amɨrɨzimɨn mɨn otogham, a ua gumazibar nɨghnɨzibagh asɨghɨsɨghan kogham. \v 12 Gumazir ian navibagh inivir kaba, me mɨkarzir mogomeba aghoramin arazim bagha bar gavgafi. Kamaghɨn me uarira uan inibar ghor, egh magh suegh bar dar ghoregh. \p \v 13-15 Nan adarasi, ia fɨrighrasa, God ifonge, egha kamaghɨn a ian dia. Eghtɨ ia ua Moses Osirizir Arazibar apengan ikian kogham, egh ia kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ, “E Moses Osirizir Araziba e ikiagharɨghɨzir arazir kaba ategha e fɨriaghɨre. Egh e navir ghurimɨn arazibar amuam.” Moses Osirizir Arazibar mɨgɨrɨgɨaba, da bar uari inigha akar vamɨran iti. “Nɨ uabɨ gifongezir moghɨn uan akar gumazibagh ifongegh.” Ia bar Godɨn gumazamizibar ingangarir gumazibar mɨn ikɨvɨ, uarira uarigh ifongegh. Egh ia uarir atar pura tintinibar uariv sogh, egh ia deravɨra nɨghnɨgh. Ia uarigh asɨghasɨgham. \s Godɨn Duam nɨn sure gamir arazir aghuibar gɨn mangɨ \p \v 16-18 Godɨn Duam koma nɨn navir ghurim, bizir kamning uaningɨn apanimning gami. Godɨn Duam ghaze, nɨ Godɨn arazir aghuibara damu. Ezɨ kamaghɨn nɨ dar amuasa. Kamaghɨn amizɨma nɨ arazir aghuibar gɨn mangɨsɨ damutɨ, nɨn navir ghurimɨn araziba suam, markɨ. Nɨn navir ghurim suam, “Arazir kuratam damu.” Eghtɨ nɨ tam damuam. Kamaghɨn nɨ arazir kurabar gɨn mangɨtɨ, Godɨn Duam suam, markiam. E fo, navir ghurimɨn araziba Godɨn Duam dɨkabɨnasa. Ezɨma Godɨn Duam navir ghurimɨn araziba dɨkabɨnasa. Aning uaning adosi. Ezɨ bizir ia damuasa ifongezim, ia a damighan kogham. Egh ia Godɨn Duamɨn gɨn mangɨva, egh ia Moses Osirizir Arazibar apengan ikian kogham. Egh, ia navir ghurimɨn arazibar gɨn mangan kogham. Ezɨ kɨ kamaghɨn ia mɨgei, ia navir ghurimɨn araziba ateghtɨma, Godɨn Duamra ian faraghtɨma, ia an gɨn mangɨ. \p \v 19 Ia navir ghurimɨn arazibagh fogha gɨfa. Arazir kaba, gumazamiziba tintinibar uari koma akua egha arazir mɨzɨrzibagh amuava, egha afiar arazibagh ami. \v 20 Egha nguazir kamɨn biziba e God gami moghɨn e uari isa dagh anɨdi, imezibagh amir arazibagh amuava, munavɨn biziba bagha navim ikuvighava da iniasa navim isi. Egha atara bizibagh asɨghasɨsi, uarir apanibagh ami, gumazir igharazibar aghua, uabɨra uabɨ gɨnɨghnɨsi, biziba bagha uari batogha uari abɨsi. \v 21 Egha dɨpar onganiba apava onganigha, pura gumazamiziba isa pamtemɨn diava ighiar kurabar arazibagh ami. Egha arazir kurar maba uaghan kamaghɨn iti. Kɨ fomɨra ia mɨkemegha gɨfa. Egha kɨ datɨrɨghɨn akar kamra ua ia mɨgei. Gumazir arazir kabagh amiba, me God Bizibagh Ativamin Dughiamɨn aven mangan kogham. \p \v 22-23 Ezɨ Godɨn Duam arazir aghuir kabar amuasava en naviba fe: arazir bar igharaz darazigh ifongezim, navir amɨrazim ko bar akongezim, dughorir amɨrazim, gumazibar akurvagha, egha arazir aghuibar me gami. Egha guizbangɨra mɨgɨa deravɨra bizibagh amua, gumazibar asughasusi, egha navir ghurimɨn araziba dɨkabɨri. Moses Osirizir Arazitam arazir kabar anegoroghezir puvatɨ. \v 24 Gumazamizir Krais Iesusɨn gɨn zuiba, me navir ghurimɨn araziba ko biziba bagha bar ifongezir arazir kuraba inigha, ter ighuvimɨn da gura. Egha dagh afuzɨma, da aremegha gɨfa. \v 25 Godɨn Duam ikɨrɨmɨrir aghuim e ganɨngi. Kamaghɨn amizɨma, anarɨra e ko daruva en akurvagham. \v 26 Kamaghɨn e pura uarira uan ziaba fan kogham. Egh e igharaz darazir navibagh inivtɨ, me uarir ataran kogham. Egh e men biziba bagh naviba isian kogham. \c 6 \s Bizir manam nɨ uan navir averiamɨn an opari, bizir kamnaghra, an otogham \p \v 1 Nan adarasi, ian tav arazir kuratam damightɨ, ia gumazir Godɨn Duamɨn gɨn zuiba, ia navir amɨrɨzimɨn arazibar a damuva, egh an akuraghtɨ, a uan arazir kuraba ategham. Kamaghɨn ia deravɨra uari bagh gan, Satan ia gifaraghtɨma, ia uaghan arazir kuratam damigham. \v 2-3 Ezɨ gumazitam suam, a ziar ekiam iti, puvatɨ, a ziam pu, egha kamaghɨn gumazir kam uabɨra uabɨ gifari. Ia igharaz darazir akuragh men osɨmtɨziba ater. Egh ia kamaghɨn damuva, ia guizbangɨra Kraisɨn arazibar gɨn mangam. \v 4-5 Gumaziba bar, me uari uan arazir me amibar osɨmtɨziba ateram. Gumaziba uari uan ingangaribar gan, da deras ti puvatɨ. Gumazim kamaghɨn damuva, a uabɨ uan arazibar gan dagh ifongegh. Egh a uan arazibar gan, egh gumazir igharazimɨn arazibara gan dav kɨman markɨ. \p \v 6 Gumazir Godɨn akam barazim, a uan bizir aghuitaba an sure gamir gumazim danɨng. \p \v 7-8 Bizir manam nɨ uan navir averiamɨn an opari, bizir kamnaghra, an otogham. Gumazitam uan navir ghurimɨn arazibar gɨn mangɨtɨma, an navir ghurir kamɨn dagher kuraba otivtɨma a bar kuvigham. Egh gumazitam Godɨn Duamɨn gɨn mangɨtɨ, Godɨn Duam a damutɨ, dagher aghuiba otivtɨma, a ikɨrɨmɨrir aghuir zurara itim iniam. Egh ia suam, ia God gifari, bar puvatɨ. Ia uarira uarigh ifari, egh ia kamaghɨn damuan markɨ. \v 9 Egh e ingangarim damusɨ amɨraghan kogh, egh dagheba iniamin dughiamɨn, e dagher bar aghuiba iniam. Kamaghɨn e arazir aghuibar amusɨ amɨraghan kogham. \v 10 Kamaghɨn amizɨma, datɨrɨghɨn dughiam ikiavɨra itima, e arazir aghuibar gumazir igharaziba bar deravɨra me damuam. Egh bizir ekiam, e deravɨra gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Ekiamɨn itibar amuam. \s Polɨn mɨgɨrɨgɨar abuananaba \p \v 11 Kɨ osirizir osizirir ekiar kaba, ia dar gari, kar kɨ uabɨ uan dafarimɨn osirizir akaba.\f + (6:11) Nɨ akar 1 Korin 16:21ɨn itimɨn gan.\f* \p \v 12-13 Ifavarir gumaziba atiatia kamaghɨn nɨghnɨsi, “Gumazir igharaziba kamaghɨn fogh suam, e nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ter ighuvimɨn iti, egh me pazɨv e damuam.” Kamaghɨn amizɨma me ian mɨkarzir mogomeba aghorasa bar gavgafi. Me ghaze, me ian mɨkarzir mogomeba aghorasa, me damightɨma, me ian mɨkarzir mogomeba aghorezir bizir kam bagh men ziaba fam. Ezɨ gumazir uan mɨkarziba aghorezir kabanagh, me uaghan deravɨra Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨ. Ia oragh. Gumazir kaba ian mɨkarzir mogomeba aghorasa bar gavgafi. Me kamagh sua, me kamaghɨn ia damigh gumazir igharazibar damazimɨn ziar ekiaba iniasa. \v 14-15 Ezɨ mɨkarzir mogomem aghorir arazim, a pura bizim. Egha mɨkarzir mogomem aghorir puvatɨzir arazim, a uaghan pura bizim. God e gamizɨma e gumazamizir igiabar otifi, ka bizir ekiam. En Ekiam Krais Iesus ter ighuvimɨn areme. Ezɨ kɨ bizir kam bagha uan ziam o gumazir igharazitamɨn ziam fer puvatɨ. Kɨ Godɨn ziamra fe. Iesus ter ighuvimɨn areme, ezɨ tuavir kamɨn nguazir kamɨn araziba nan nɨghnɨzimɨn aremegha gɨfa. Egha mati kɨ uabɨ ter ighuvimɨn areme. Egh kɨ uam nguazir kamɨn arazibar gɨn mangan kogham. \v 16 Nɨghnɨzir kamɨn suiraghava an gɨn tɨziba, Godɨn apangkuvim men ikiam. Egh a men navibar amutɨma me nɨmɨra ikiam. Eghtɨ gumazamizir kaba, me guizbangɨra Godɨn Israel. \p \v 17 Gumaziba na mɨsoghezɨ, ezɨ men duar kuriba nan mɨkarzimɨn iti. Ezɨ ia bizir kabar gan suam, kɨ guizbangɨn Iesusɨn ingangarir gumazim. Eghtɨ gumazitam uam osɨmtɨzitam na darɨghan ka aghua. \v 18 Nan adarasi, en Ekiam Krais Iesusɨn apangkuvim ian duaba ko ikɨ. Guizbangɨra.