\id 2CO \ide UTF-8 \h 2 KORIN \toc1 Polɨn Akɨnafarir Namba 2, a Korinɨn Nguibamɨn itir Sios baghava an Osiri \toc2 2 Korin \toc3 2 Ko \mt Polɨn Akɨnafarir Namba 2, a Korinɨn Nguibamɨn itir Sios baghava an Osiri \is Akar Faragha Zuim \ip Korinɨn nguibar ekiamɨn siosɨn gumazamizir maba akar kurabar Polɨn mɨkeme. Ezɨ bizir kam Pol gamima, a bar oseme. Pol Korinɨn sios ko akabar kɨrasa. Kamaghɨn amizɨ a me bagha akɨnafarir kam osiri. Egh a ua me gakuegham. Ezɨ akar otevir akɨnafarimɨn itim, Pol akar gavgavir a faragha Korin bagha amizimɨn gun mɨgei. An akar kam mɨkɨman aghua, egha me a barazir puvatɨgha, egha me akar kurabar a mɨkeme. Ezɨ kamaghɨn an akar gavgavim me ganɨngi. \ip Ezɨ dughiar kamɨn Judian Distrighɨn itir Kraisɨn adarasi, me paza iti. Ezɨ Pol me bagha dagɨaba akumakui, egh da nigh mangɨ me danɨngasa. Egha Sapta 8 ko 9, Pol akar Korinbar navibagh aghuvkɨntɨma, me dagɨaba isɨ ingangarir kam danɨngamin akabav gei. \ip Ezɨ akɨnafarimɨn akar otevir abuananam, aposelɨn ifavarir iza Korinɨn itir maba, me Polɨn ziam dɨkabɨra egha an Aposelɨn ingangarim gasɨghasɨsi. Kamaghɨn Pol men arazibar gun mɨgei. \c 1 \ms Pol ingangarir God aposelbagh anɨngizɨmɨn gun mɨgei \mr (Sapta 1-7) \p \v 1 Kɨ Pol, kɨ Krais Iesusɨn aposelɨn mam. God uan ifongiamɨn gɨn ghua, aposelɨn mɨn ikiasa na amɨsefe. Kɨ en aveghbuam Timoti ko, ga akɨnafarir kam osirigha, ia Korinɨn nguibar ekiamɨn aven Godɨn siosɨn itiba, ko Godɨn gumazamizir Akaian Provinsɨn danganiba bar itiba, ia bagha an osirigha anemadi. \v 2 Egha ga God ko mɨgɨa ghaze, God en Afeziam, ko en Ekiam Krais Iesus ian apangkuva, navir amɨrɨzim ia danɨngam. \s Pol God an akurazir bizim bagha a mɨnaba \p \v 3 E Godɨn ziam fam, a God, egha en Ekiam Krais Iesusɨn Afeziam. A en Afeziam, ezɨ akurvazir arazim ko apangkuvir arazim an otifi. Ezɨ a, gumazir osɨmtɨziba ateriba, a men gɨrakɨrangɨn tuiva egha navir amɨrɨzim me ganɨdi. \v 4 God kamaghɨn ifonge, an en gɨrakɨrangɨn tuiva navir amɨrɨzim e ganɨdi moghɨn, e gumazir osɨmtɨzir avɨriba ateritabar gɨrakɨrangɨn tuiva navir amɨrɨzim me danɨngam. Kamaghɨn, osɨmtɨziba e bativir dughiabar, an en gɨrakɨrangɨn tuiva navir amɨrɨzim e ganɨdi. \v 5 Krais osɨmtɨzir bar ekiam aterezɨ moghɨn e uaghan aneteri. Ezɨ God Krais gɨrakɨrangɨn tugha navir amɨrɨzim a ganɨngizɨ moghɨn, God Kraisɨn ingangarimɨn, en gɨrakɨrangɨn tuzɨma navir amɨrizim e gizɨva. \v 6 God kamagh sua, ia navir amɨrɨzim ko an akurvazim iniam, bizir kamɨn e osɨmtɨzim ateri. God navir amɨrɨzim e danɨngɨva, a uaghan navir amɨrɨzim ia danɨngam. Ia en mɨn tuivigh gavgavigh osɨmtɨziba atertɨ, God navir amɨrɨzim en mɨn ia danɨngam. \v 7 Ezɨ e kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia bar fogha ghaze, ia tuivigh gavgavigham. E fo, ia e ko osɨmtɨzim ateri, kamaghɨn amizɨ, ia uaghan e ko navir amɨrɨzim iniam. \p \v 8 Nan adarasi, e osɨmtɨzir Esian Provinsɨn e batoziba, ia a gɨfoghasa. Osɨmtɨzir bar ekiam e avara, egha en gavgaviba bar dagh afira. Ezɨ kamaghɨn e ghaze, e ti ovegham. \v 9 Bar guizbangɨra, e mati gumazim jas ovengasava a mɨgei moghɨn, e uari barasi. God kamagh sua, e uan gavgavibara nɨghnɨghan kogham. Puvatɨ, e Godɨn gavgavimra nɨghnɨgh a gisɨn tugham, a gumazir ovengezibagh amizɨ me ua dɨkafi. Kamaghɨn, bizir kam e bato. \v 10 Kar bizir bar kuram, an e gamizɨ e atam oveghai. Ezɨ God en akura. Egh a gɨn uam en akuragham. E nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia bar fogha ghaze, zurara bizir kuram e bativtɨma, God uam en akuraghtɨma, e deraghvɨra ikiam. \v 11 Egh ia en akuragh God ko mɨkɨm. Eghtɨ God gumazamizir avɨribar dɨmdiaba baragh en akuragham. Eghtɨ gumazamizir bar avɨriba ganigh, egh me God en akuragha e gamizir biziba bagh a mɨnabagham. \s Pol Korinbagh ifarazir puvatɨ \p \v 12 Bizir kam na gamima kɨ bar akonge. Nan navir averiamɨn, kɨ uan araziba deravɨra da tuisɨgha kamaghɨn fo, kɨ nguazir kamɨn ikia arazir aghuim gami, egha guizbangɨra ian damazibara e arazir bar aghuim gami. Kɨ arazir God nan akazir kam gamua God baghavɨra itir arazibar gɨn ghua, bizitam ian modozir puvatɨ. Kɨ nguazir kamɨn fofozim isa arazir kam gamizir pu. Puvatɨ, kɨ Godɨn apangkuvimɨn gavgavim isa, arazir kam gami. \v 13-14 Egha kɨ ia bagha akɨnafarim osirava, akar ia deravɨra gan dar mɨngaribagh foghamiba, kɨ dararama osiri. Kɨ ia bagha akar igharazitaba osirir puvatɨ. Guizbangɨra, dughiar mabar kɨ osirir mɨgɨrɨgɨar maba, ia deragha dagh fozir puvatɨ. Kɨ kamagh sua, ia en Ekiam Iesus Izamin Dughiamɨn, kɨ ia bagha ziar ekiam inizɨ moghɨn, ia na bagh ziar ekiam iniam. Kamaghɨn ia guizbangɨra nan akabar mɨngaribagh foghasa, kɨ ifonge. \p \v 15-16 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim ikia ghaze, ia na bagh ziar ekiam iniam. Ezɨ bizir kam bagha, kɨ akam akɨrigha ghaze, kɨ faragh izɨ ian ganam. Egh kɨ ia ategh, Masedonian Provinsɨn mangam. Egha kɨ Masedonia Provins ataghizir dughiamɨn, kɨ uamategh izɨ ian ganasa nɨghnɨsi. Ezɨ arazir kamɨn God dughiar pumuningɨn arazir aghuimɨn ia damuam. Eghtɨ ia nan akuraghtɨ, kɨ Judian Distrighɨn mangam. \v 17 Ezɨ manmaghɨn ami? Ia ti ghaze, kɨ amizir mɨgɨrɨgɨar kaba, kɨ pura ia gifari. Ia ti ghaze, kɨ nguazir kamɨn gumazibar mɨn puram akar dɨkɨrɨzibagh amua dar ghuangsɨgha egha ghaze, “Guizbangɨra” o “Puvatɨ” uaghara aningɨn mɨkɨmam? Bar puvatɨ. \p \v 18 God zurara uan mɨgɨrɨgɨabar gɨntɨsi. Ezɨ kamaghɨra kɨ guizbangɨra ia mɨgei, mɨgɨrɨgɨar kɨ ia gamiba bar, da uaghara “guizbangɨra” o “puvatɨ” mɨgeir pu. \v 19 Kɨ, ko Sailas, ko Timoti, e ian tongɨn akam akuri, a Godɨn Otarim Krais Iesusɨn akam. Ezɨ ia fo, Krais a “guizbangɨra” ko “puvatɨ,” uagharam aningɨn mɨgeir puvatɨ. Krais zurara guizbangira mɨgei. \v 20 Godɨn akar dɨkɨrɨzir avɨriba iti. Ezɨ Krais “guizbangɨra” akar dɨkɨrɨzir kaba bar dav gei. Kamaghɨn amizɨ, e Godɨn akam barazima a Kraisɨn ziamɨn ghaze, “A guizbangɨra,” ezɨ e Godɨn ziam fe. \v 21 Ezɨ God uabɨ gavgavim isa, e ko ia ganɨdi, ezɨ e Krais ko porogha, ikia gavgafi. Egha a uabɨ ua bagha e amɨsefe. \v 22 Egha a uabɨ uan inabazir ababanim e gatɨ, kamaghɨn me en gan fogh suam, e an gumazamizibara. Egha uan Duam en navir averiabar ikiasa an e ganɨngi. Godɨn Duamra a uaghan bizir aghuir faragha zuir mam, God e danɨngasa. E Godɨn Duam inigha gɨvagha, kamaghɨn e fo, e guizbangɨra bizir avɨrir maba sara iniam. \s Pol zuamɨra Korinɨn ghuzir puvatɨ \p \v 23 God, a gumazir nan mɨgɨrɨgɨaba gavgavim dagh anɨdim, egha a nan navimɨn gari. Ezɨ kɨ an ziamɨn guizbangɨra kamaghɨn mɨgei, kɨ osɨmtɨzim ia danɨngan aghua, kamaghɨn amizɨ kɨ zuamɨra Korinɨn izezir puvatɨ. Kamaghɨra tu. \v 24 Kɨ kamaghɨn mɨkemezir puvatɨ, e ian nɨghnɨzir gavgavibar gantɨ, da en apengan iti. Puvatɨ. E fo, ia nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikia mɨtivigha gavgavigha gɨfa. Egha e ian agorogem damutɨ, an otivasa, e ia ko ingari. \c 2 \p \v 1 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨsi, kɨ ia bagh izan kogham, egh ia damutɨ ia fomɨra na basemezɨ moghɨn na basɨman kogham. Kamaghɨn kɨ izezir puvatɨ. \v 2 Egh kɨ ia damutɨ, ia na basemeghtɨma, tina ikɨ na damutɨ kɨ bar akuegham? Ia, gumazamizir kɨ ia gamizɨ ia na basemeziba, iarara ikiam. \v 3 Ia gumazamizir agorogem na ganɨdiba, kamaghɨn kɨ ia bagh izɨ osɨmtɨzim ia danɨngan aghua. Ezɨ bizir kam bagha kɨ fomɨra ia bagha akɨnafarir mam osirighava anemada. Kɨ fo, kɨ bizitam bagh bar akueghtɨ, ia uaghan bar moghɨra bar akuegham. \v 4 Guizbangɨra, kɨ ia bagha akɨnafarim osirir dughiamɨn, kɨ bar ian apangkuvigha, nan navim bar osemezɨ, kɨ puvɨram azi. Kɨ osɨmtɨzim ia danɨngasa akɨnafarir kam osirizir puvatɨ. Kɨ ghaze, ia kamaghɨn fogh suam, kɨ bar ia gifuegha, bar uan navim ia ganɨngi. Kamaghɨn kɨ ia bagha osiri. \s Korinba, gumazir arazir kurabagh amizimɨn arazir kuram gɨn amang \p \v 5 Gumazitam osɨmtɨzim gumazir igharazibagh anɨngi, an osɨmtɨzim na ganɨngizir puvatɨ. Kɨ mɨgɨrɨgɨar gavgavir avɨribar bizir kam mɨkɨman aghua. Kɨ kamaghɨn mɨkɨmasa, a ia gamizɨma, ian naviba bar moghɨra, mong ian oseme. \v 6 Ezɨ ian avɨriba ghaze, gumazir kam a ivezir kurar tam inigh. Ezɨ datɨrɨghɨn anenigha gɨvagha, kamaghɨra tu. \v 7 Kamaghɨn amizɨ, ia arazir igharazitamɨn datɨrɨghɨn a damu. Ia an arazir kuraba gɨn amadaghɨva, an gɨrakɨrangɨn tugh, egh navir amɨrɨzim a danɨng. Puvatɨghtɨ, osɨmtɨzir bar ekiam gumazir kam dɨkabɨragham. \v 8 Kamaghɨn, kɨ ia gakaghora ghaze, ia an akaghtɨ a fogham, ia a gifuegha mamaghɨra iti. \v 9 Akɨnafarir kɨ faragha osirizim, mar kɨ pura ia basamasa an osiri. Kɨ kamaghɨn foghasa, ia nan akabar gɨntɨgha biziba bar dagh ami, o puvatɨ? \v 10 Eghtɨ ia gumazitamɨn arazir kuraba gɨn amangtɨ, kɨ uaghan da gɨn amangam. Eghtɨ kɨ gɨn amangamin arazir kuratam ikɨtɨ, kɨ ian akurvaghsɨ Kraisɨn damazim a gɨn amangam. \v 11 Kɨ atiatia ghaze, Satan ti e gifaragh e dɨkabɨragham. Kamaghɨn kɨ arazir kuraba gɨn amadi. E Satanɨn mogomer nɨghnɨzir kurabagh fogha gɨfa. \s Pol Taitusɨn ganasa \p \v 12 Kɨ Kraisɨn akar aghuim akunasa izava, Troasɨn nguibar ekiamɨn otogha gari, Ekiam kɨ ingangarir kam damuasa, a na bagha tuavim atɨ. \v 13 Ezɨ kɨ uan aveghbuam Taitusɨn ganizir puvatɨ. Kamaghɨn nan navim derazir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, kɨ Troasba ategha uamategha iza Masedonian Provinsɨn oto. \s Aposelba Godɨn gavgavimɨn mɨdorozibagh afisi \p \v 14 Ezɨ God, Krais ko porogha en faragha zuima, e an gɨn ghua kalabuziar gumazibar mɨn ghua bar akuegha mɨgɨa ghaze, Krais modorozim gafiragha apaniba dɨkabɨragha gɨfa! Ezɨ arazir kamɨn gumazamiziba bar God gɨfoghamin fofozim ini. A mati mughuriar aghuimɨn mɨn otozɨ, amɨnim a bɨrazɨ a tintinibar ghu. Bizir kam bagha kɨ Godɨn mɨnabi.\f + (2:14) Grighɨn akar otevitam kagh deragha mɨkemezir puvatɨ.\f* \v 15 Guizbangɨra, e mati pauran mɨn mɨgharir mughuriar aghuim zuim, Krais a inigha ofan mɨn God ganɨngi. Mughuriar kam, a Godɨn Nguibamɨn zuir tuavimɨn zuir gumazibar tongɨn otiva zui. Egha uaghan helɨn zuir tuavimɨn itir gumazibar tongɨn otiva zui. \v 16 Egha helɨn tuavimɨn zuir darasi, mughuriar kam barazima, an ovever mughuriamɨn mɨn zui. Egha a me gamima, me ovei. Ezɨ Godɨn Nguibamɨn tuavimɨn zuir darasi, me mughuriar kamra a barazima, a mati ikɨrɨmɨrir aghuim isi mughuriam. Egha a ikɨrɨmɨrir aghuim me ganɨdi. Tinara gavgavigh ingangarir kamagh garim damuam? Bar puvatɨ. \v 17 Ezɨ e gumazamizir mabar mɨn amir puvatɨ, me danganiba bar dagh aruava Godɨn akam mɨgɨa, mati me dagɨaba bagha biziba amadi. God uabɨ ingangarir kam e ganɨngi, ezɨ e ifarir puvatɨ, e guizbangɨra mɨgei. E Krais ko porogha, egha Godɨn damazimɨn e deravɨram an akaba akuri. \c 3 \s Aposelba akar gavgavir dɨkɨrɨzir igiamɨn ingangarir gumazibar otifi \p \v 1 E ti ian aghariba apɨrtɨ, ia suam, e gumazir aghuiba, kamaghɨn e ti mɨgɨrɨgɨar kabagh ami? O e ti gumazir mabar mɨn e gumazibav kɨmtɨ, me ia bagh akɨnafariba osir ia mɨkɨm suam, e gumazir aghuiba? O e uarir akurvaghsɨ ian azangsɨghtɨ, ia en akurvaghamin akɨnafarim osiram? Bar puvatɨ! \v 2 Ia uari, mati akɨnafarir en gun gumazibav geim. Ezɨ akɨnafarir kamɨn osiziriba, da en navir averiabar aven iti. Eghtɨ gumazamiziba bar akɨnafarir kamɨn ganɨva a dɨponam. \v 3 Ia bar azenara iti, mati akɨnafarir mam Krais an osirizɨ e a inigha ize. A fɨnfɨnir dɨpamɨn an osirizir puvatɨ. A zurara ikiamin Godɨn Duamɨn an osiri. Egha a dagɨar ekiatam gisɨn an osirizir puvatɨ. A gumazamizibar navir averiabar an osiri. \p \v 4 E fo, God ingangarir kam damuasava e amɨsefe. Ezɨ Krais fofozir kam e ganɨngi. Kamaghɨn, e akar kabar gun ia mɨgei. \v 5 Guizbangɨra, e uari ingangarir kam damuan buraghburaki, kamaghɨn amizɨ e uari kamaghɨn mɨkɨman kogham, e uari bizibagh ami. Puvatɨ, God uabɨra gavgavim e ganɨdima, e ingangarir kam gami. \v 6 Ezɨ a uabɨ e gamizɨma, e Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir Igiar kam, e an ingangarir gumazibar otifi. Akar Dɨkɨrɨzir kam, a bizir me akɨnafarimɨn osirizir puvatɨzim, mati Moses Osirizir Arazir fomɨram otoziba. Puvatɨ. Kar Godɨn Duamɨn bizim. Moses Osirizir Araziba gumazibagh amima me ovei. Ezɨ Godɨn Duam ikɨrɨmɨrir aghuim me ganɨdi. \p \v 7 Ingangarir God amizim, a Moses Osirizir Arazibagh amizɨ da otifi. Ezɨ tuavir kamɨn ovevem otos. Dughiar kam God dagɨam abɨghizɨ, osiziriba vaghavagha an otifi, ezɨ Godɨn angazangarim uaghan ize. Egha angazangarir kam Mosesɨn guam a gisira, ezɨ Israelba an guamɨn ganan buraghburaki. Ezɨ gɨn angazangarir kam gɨfa. \v 8 Ingangarir God uan Duam gumazamizibar anɨngasava amizim, a ingangarir Moses Osirizir Araziba anɨngasava amizim, a bar a gafira. Eghtɨ Godɨn angazangarim ko gavgavim, ingangarir kamɨn ikɨ mamaghɨra ikiam. \v 9 Moses Osirizir Arazibar ingangarir kam, a en araziba tuisɨghɨva e mɨkɨm suam, e ovengam. E fo, ingangarir kam Godɨn angazangarim sara ize. Egh ingangarir kam Godɨn angazangarim sara izɨtɨ, ingangarir gumazamizibar amutɨ me Godɨn damazimɨn deraghamim, a Godɨn angazangarir bar ekiam sara izɨ mamaghɨra ikiam. \v 10 Godɨn angazangarir ekiam ko gavgavim, ingangarir igiar an amizim ko ikia bar ekevegha mamaghɨra iti. Egha angazangarir kam, Godɨn angazangarir ingangarir ghurim ko itim, bar a gafira. Kamaghɨn, e datɨrɨghɨn gara nɨghnɨsi, ingangarir ghurimɨn angazangarim munge. \v 11 Ingangarir ghurir kam a zurara ikian kogham. Puvatɨ, a mungegham. Egha a Godɨn angazangarim sara ize. Kamaghɨn e fo, ingangarir igiar zurara ikiamim, a Godɨn angazangarir bar ekiam sara iza mamaghɨra iti. \p \v 12 Ezɨ e nɨghnɨzir gavgavim ikia bar fo, angazangarir kam izɨva e bativ mamaghɨra ikiam, ezɨ a bagha mɨzuai. Kamaghɨn, e atiati puvatɨgha azenara an gun mɨgei. \v 13 E Moses amɨzɨ moghɨn amir puvatɨ. An guamɨn angazangarim siragha mungemarima, a kamaghɨn aghua, Israelba an ganam. Kamaghɨn a iniravɨzim inigha uan guam avara. \v 14 Ezɨ fomɨra iza datɨrɨghɨn tuzir dughiamɨn, Israelbar nɨghnɨziba bar pɨrizɨ, me Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir Ghuribar gara, dar mɨngariba deragha dagh fozir puvatɨ. Egha mati Mosesɨn guam avarazir iniravɨzim, men nɨghnɨziba avaraghavɨra iti. Ezɨ gumazitam me avarazir iniravɨzir kam adangizir puvatɨ. Krais uabɨra, gumazim a gɨfoghtɨma, God a da iniravɨzir a dukuaghav itim adegham. \v 15 Guizbangɨra, dughiaba bar me Moses Osirizir Araziba dɨbori, ezɨ iniravɨzir kam ikia men nɨghnɨziba apɨra, iza datɨrɨghɨn oto. \v 16 Egh gumazim uan navim Ekiam bagh a giraghtɨ, God iniravɨzir an nɨghnɨzim avarazim adegham. \v 17 Kɨ Ekiam mɨgɨa, kar kɨ Godɨn Duam mɨgei. Eghtɨ Ekiamɨn Duam gumazitamɨn ikɨtɨ, eghtɨ bizitam gumazir kamɨn suiragh a ikɨrarighan kogham. Bar puvatɨ. A bar fɨrighrɨgh ikiam. \v 18 E bar moghɨra, bizitam en guaba avarazir puvatɨ. Ezɨ Ekiamɨn angazangarir ekiam e gisirazɨma, e ganganir guabar garimɨn mɨn otogha, Godɨn angazangarim gumazamizibar akakasi. E zurara Godɨn angazangarir kam isavɨra iti, ezɨ a bar en arazibagh ighavɨra itima, e Ekiamɨn nedazimɨn mɨn otivavɨra iti. Ekiam, a Godɨn Duam, egha a bizir kabagh ami. \c 4 \s Aposelba, me nguazir mɨnebar mɨn iti \p \v 1 God en apangkuvigha egha ingangarir kam e ganɨngi. Ezɨ kamaghɨn e ingangarir kam gamuava amɨraghmɨrazir puvatɨ. \v 2 E aghumsɨzir arazir gumaziba mogava amiba, e akɨrim ragha dagh asara. E ifavarir arazibagh amir puvatɨ. Egha e Godɨn akam girazɨ, a igharagha otozir puvatɨ. E Godɨn guizɨn akam azenarama anekuri, eghtɨ gumazamiziba bar uan navir averiabar aven en araziba tuisɨgham. Egh me kamaghɨn fogham, e ingangarir bar aghuim Godɨn damazimɨn a gami. \v 3 Ezɨ tarazi akar aghuir e kurir kamɨn mɨngarim gɨfoghan kogh, mati iniravɨzim men nɨghnɨzim avaraghavɨra iti. Gumazir kaba, me helɨn zuir tuavimɨn itibara. \v 4 Satan a nguazir kamɨn godɨn ifavarim, a gumazir kabar nɨghnɨziba mɨtatem dagh anɨngizɨma, me nɨghnɨzir gavgavim puvatɨ. Ezɨ kamaghɨn Kraisɨn akar aghuimɨn angazangarim ko an apangkuvim men navir averiabar aven ghuava avenge. Kamaghɨn, me Krais deragha an garir puvatɨ, a uabɨ Godɨn mɨrara itir nedazim. \p \v 5 E uari uan arazibar akam kurir puvatɨ. E kamaghɨn akam akura ghaze, “Krais Iesus, a en Ekiam. Ezɨ e Iesusɨn mɨgɨrɨgɨamɨn gɨn ghua egha ian ingangarir gumazibar iti.” \v 6 Fomɨra God kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Mɨtatemɨn aven, angazangarim otogh siragham.” Ezɨ Godɨn kamran angazangarim iza en navir averiabar ikia egha e gamizɨma, e Godɨn fofozir aghuiba iti. E Krais Iesusɨn guamɨn angazangarir kamɨn gara, egha e Godɨn angazangarim ko an gavgavim gɨfo. \p \v 7 E pura nguazir mɨner kɨnir gavgaviba puvatɨziba mɨn ami, ezɨ bizir bar aghuir kam en aven iti. Bizir kam kamaghɨn en aka, gavgavir bar ekiar kam, a Godɨn otifi, an en otivir puvatɨ. \v 8 Ezɨ dughiar mabar osɨmtɨzir avɨriba e bativigha, egha da e dɨkabɨrazir puvatɨ. Ezɨ bizir avɨriba en nɨghnɨzibar iza e gamima e okam nɨghnɨsi, ezɨ da en nɨghnɨziba bar da apɨrɨzir puvatɨ. \v 9 Gumazir avɨriba en apanibar iti, ezɨ God e ataghizir puvatɨ. Me e mɨsogha pazava e gami, egha bar e gasɨghasɨghizir puvatɨ. \v 10 E kamagh sua, e uan ovengamin nivafɨzir kabar, e gumazamiziba Iesusɨn ikɨrɨmɨrir aghuim men akaghtɨma, me dar ganam. Kamaghɨn e zurara uan ovengamin nivafɨzibar, Iesusɨn ovevem men akakasi. \v 11 E kamaghɨn ifonge, e uan ovengamin nivafɨzir kabar, e gumazamiziba Iesusɨn ikɨrɨmɨrir aghuim men akaghtɨma, me dar ganam. Kamaghɨn e angamra ikia Iesusɨn ingangarim bangɨn gumaziba e mɨsozi, e dughiar avɨribar atam ariaghiri. \v 12 Kamaghɨn, e ghaze, ovevem e bativasa amuavɨra iti, eghtɨ en arazir kam ia damutɨ, ia ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. \p \v 13 Gumazir mam Godɨn Duamɨn fofozim an itima, a Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn osiri, “Kɨ nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha kamaghɨn kɨ an gun mɨgei.” Kamaghɨra, Godɨn Duam en aven ingara e gamima, e uaghan nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia egha kamaghɨn an gun mɨgei. \v 14 E kamaghɨn fo, God, Ekiam Iesus gamizɨ, a ua mozimɨn dɨkavigha ikɨrɨmɨrir aghuarim ini. A uaghan e damightɨ, e Iesus ko ua dɨkavightɨ, a bar e inigh, ia ko mangɨtɨ, e an boroghɨn ikiam. \v 15 Bizir e bativir kaba bar, da ia bangɨn e batifi. God kamagh sua, arazir kamɨn an apangkuvim gumazamizir avɨriba bativ mangvɨra ikiam. Egh gumazamizir kaba a mɨnabɨ mangvɨra ikɨ, egh an ziam fam. Kamaghɨn bizir kaba e batifi. \s Aposelba nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn ikia egha gavgavim ini \p \v 16 E ingangarir bar aghuir God amizir kam gɨnɨghnɨgha, kamaghɨn an ingangarim damuasa amɨraghamɨrazir puvatɨ. E fo, en nivafɨzir azenan itiba, bar ikuvighasava amima, ezɨ en navir averiabar aven, e zurara dughiabar gumazir bar igiabar mɨn otivavɨra iti. \v 17 E fo, osɨmtɨziba ko mɨzazir e datɨrɨghɨn ateriba, da osɨmtɨzir ekiaba puvatɨ. Egha da dughiar otevimra ikiam. Egh da en akuraghtɨ, e dabirabir bar aghuim Godɨn Nguibamɨn zurazurara a iniam. E fo, bizir aghuir e iniamin kaba, da bizir igharaziba bar dagh afiraghtɨ, eghtɨ osɨmtɨzir e datɨrɨghɨn aterir kaba, da pura bizibar mɨn otivigham. \v 18 E uan damazibar garir biziba, e dar gara dagh nɨghnɨzir puvatɨ. Bizir e uan damazibar ganan koghamiba, e mɨghɨgha a dar gara dagh nɨghnɨsi. Bizir e uan damazibar gariba, da bar dughiar otevimra ikiam. Ezɨ bizir aghuir e uan damazibar ganan koghamiba, da bar zurara ikiam. \c 5 \p \v 1 E kamaghɨn fo, nguazimɨn averpenir e datɨrɨghɨn aven itir kaba, da gɨn dɨpɨrighrɨgh ikuvigham, kar en nivafɨzimɨn ovevem. Eghtɨ dughiar kam God dɨpenir igharazir aghuim e danɨngam, kar en nivafɨzir igiam. Dɨpenir kam, gumazitam an ingarizir puvatɨ, God uabɨ an ingari. A Godɨn Nguibamɨn ikɨ zurazurara ikɨvɨra ikiam.\f + (5:1) Averpenir nguazimɨn itir kamnang, kar nivafɨzir e nguazir kamɨn inizibar akar isɨn zuim. Ezɨ dɨpenir igharazir mam, kar e Godɨn Nguibamɨn iniamin nivafɨzir igharagha garir bar igiaba.\f* \v 2 E datɨrɨghɨn nguazimɨn dɨpenir kamɨn ikia, egha navim bigha ara ikia egha uan dɨpenir Godɨn Nguibamɨn itim inigh, egh korotiamɨn mɨn e anerughasa bar ifonge. \v 3 Egh e anerugh uan nivafɨzim avaragh, egh bibiamra ikian kogham. \v 4 E nguazimɨn averpenimɨn aven ikiavɨra ikia, egha e osɨmtɨziba atera navim bigha ara iti. Ezɨ da e gamima e uan nivafɨzir ghurir kam ataghraghasa puvatɨ. E nivafɨzir igiar aghuim a gisɨn aneghuasa ifonge, mati e korotiar igiam ghurim gisɨn anerughtɨma, anagapazagh ganganir bar aghuim damuam. Tuavir kamɨn en nivafɨzir ovengamim, a ua iraghɨrɨgh, egh nivafɨzir angamra ikɨvɨra ikiamim mɨn otogham. \v 5 God uabɨ e akɨrigha angamra ikiavɨra itir dabirabir kam e ganɨngi, egha uan Duam e ganɨngi. God bizir bar aghuir maba e danɨngasa, egha faragha uan Duam e ganɨngi. Ezɨ e Godɨn Duam inigha gɨfa, egha bar fo, e bizir aghuir igharaziba uaghan da iniam. \p \v 6 Ezɨ kamaghɨn e bizir kam gɨnɨghnɨgha egha tuivigha gavgavighavɨra iti. E fo, e nivafɨzir kam sara ikɨ, egh Ekiam ko an Nguibamɨn ikian kogham. \v 7 Bizir e gariba, e dagh nɨghnɨgha, dar gɨn zuir puvatɨ. E pura nɨghnɨzir gavgavim Ekiamɨn ikia, egha an gɨn zui. \v 8 Ezɨ kɨ mɨkemegha gɨfa, e uan navibar suigha iti, egha atiatir puvatɨ. E nivafɨzir ghurir kam ategh mangɨ Ekiam ko ikɨ an Nguibamɨn ikiasa bar ifonge. Eghtɨ an Nguibar a itim, guizbangɨra en nguibamɨn mɨn ikiam. \v 9 Egha e nguibar manamɨn iti, an en nguibam, o Godɨn Nguibam, e zurara kamaghɨn bar ifonge, e arazir aghuir Ekiam ifongezibar amuam. \v 10 Guizbangɨra, e bar moghɨra Kraisɨn kotɨn otivightɨ, an en araziba tuisɨgham. Dughiar e nguazimɨn nivafɨzimɨn aven itim, e arazir aghuibagh ami, o arazir kurabagha ami, egh kotiam dughiamɨn e bar vaghvagh uan arazir amizibar ivezim iniam. \s E gumazamizibar akuraghtɨ, me Godɨn namakabar otivam \p \v 11 Egha e Ekiamɨn atiatia egha an apengan iti. Egha kamaghɨn gumazamiziba nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikiasa, e men nɨghnɨziba fa me gakaghori. God guizbangɨra bar en nɨghnɨziba ko arazibagh fo. Kɨ uaghan kamaghɨn nɨghnɨsi, ia en araziba tuisɨgha egha fo, e ingangarir aghuim gami. \v 12 E ua mɨgeir akar kam, e ian aghariba apɨrtɨ, ia en ziaba fɨ suam, e gumazir aghuiba, e kamaghɨn nɨghnɨzir puvatɨ. Ia fo, marazi pura gumazibar ziar ekiaba itiba bagha bar akonge, egha men navimɨn aven otivir araziba bagh nɨghnɨzir puvatɨ. Ezɨ e kamagh sua, ia gumazir kabar akaba ikarvaghamin fofozim ikɨ. Bizir kamɨn e ia bagha osiri, eghtɨ ia en arazir aghuiba bagh bar akongegham. \v 13 Guizbangɨra, marazi ghaze, en araziba ko en nɨghnɨziba ti gumazir onganibar mɨn iti. Puvatɨ, kar e guizbangɨra Godɨn ingangarim gami. Egh e nɨghnɨzir aghuarim ikɨva, egh ian akurvaghsɨ e kamaghɨn damuam. \v 14 E deragha nɨghnɨgha egha fo, gumazir mam bar e bagha areme. Ezɨ tuavir kam mati, e bar moghɨrama ovegha gɨfa. Kamaghɨn Krais e gifongezir arazim, en naviba fa e abɨrima, e an ingangarim gami. \v 15 Gumazir kam kamaghɨn ifonge, e gumazir angamra itiba uari uari baghɨvɨra ikian kogham. E gumazir e bagha ovegha ua dɨkavizim baghɨvɨra ikiam. Kamaghɨn, a bar moghɨra e bagha ovenge. \p \v 16 Kamaghɨn amizɨ, e datɨrɨghɨn uam navir ghurimɨn arazimɨn gɨn ghua gumazamizibar araziba tuisɨzir puvatɨ. Guizbangɨra, e faragha navir ghurimɨn arazimɨn gɨn ghua Kraisɨn araziba tuisɨki. Egha datɨrɨghɨn ua kamaghɨn amir puvatɨ. \v 17 Gumazitam Krais ko poroghtɨ, God gumazir kam damightɨ, a gumazir bar igiam otogham. Eghtɨ bizir ghurim bar gɨvaghtɨ, bizir bar igiam otogham. \p \v 18 Bizir kaba bar, God dagh amima, da e batifi. E fomɨra an apanibar mɨn iti, ezɨ Kraisɨn ingangarimɨn an e gamizɨ, e datɨrɨghɨn an namakabar otifi. Egha a uaghan, ingangarir kam e ganɨngi, eghtɨ an apanir igharazibar amightɨ, me an namakabar otivam. \v 19 En mɨgɨrɨgɨam kamakɨn: God, Kraisɨn ingangarimɨn tuavimɨn, a nguazimɨn itir gumazamiziba bar me gamima, me Godɨn apanim gamir arazim ataghragha, egha an namakabar mɨn otifi. Egha men arazir kurar me amiziba, a ua dagh nɨghnɨzir puvatɨ. Egha a ingangarir kam e ganɨga ghaze, ia akam nan apanibav kɨnightɨ, me oregh egh nan namakabar otivigham. \v 20 Kar e Kraisɨn abuir gumazibar otivigha, mati God uabɨ uan dɨmdiam ia ganɨngizɨ moghɨn, e akar kam ia mɨkɨri. Kamaghɨn, e Kraisɨn danganim isa, ia gakaghora ghaze, ia Godɨn apanim gamir araziba ategh an namakabar otifigh. \v 21 Krais uabɨ arazir kuratam gamizir puvatɨ. Ezɨ God kamagh sua, e Krais ko porogh, egh an gavgavimɨn e Godɨn damazimɨn gumazamizir aghuibar otivam. Kamaghɨn, God en akurvaghasa egha, en arazir kuraba bar Krais gisɨn da arɨki, ezɨ Krais mati uaghan gumazir arazir kurabagh amir mamɨn mɨn oto. \c 6 \s Aposelba uan ingangarim gamua osɨmtɨzir avɨriba ateri \p \v 1 E God ko ingara egha pamten ia gakaghora ghaze, ia gumazamizir Godɨn apangkuvim iniziba, ia aneteghtɨ a pura bizimɨn mɨn otivan markɨ. \v 2 God kamaghɨn mɨgei, “Dughiar kɨ ian kuarkuvigha atɨzim, an otozɨ, kɨ ian dɨmdiam barasi. Dughiar kɨ ian akurvaghasa atɨzim, an otozɨ, kɨ ian akura.” Ia oragh! Kɨ ian kuarkuvighamin dughiam datɨrɨghɨn otos. Ezɨ uaghan kɨ ian akurvaghamin dughiam datɨrɨghɨn otos! \p \v 3 E gumazitam mɨgɨrɨgɨar kuratam e amir ingangarim damuan e aghua, egha kamaghɨn en arazir amiba bar, e gumazitam gamizɨ a uan dagarim asegha irɨzir puvatɨ. \v 4 E Godɨn ingangarir gumazibar ikia, egha kamaghɨn zurara uan arazir aghuiba gumazamizibar akakasi. E men aghariba apɨra me mɨgeima me kamaghɨn fo: Osɨmtɨzir e bativiba, ko bizir me bar pazava e gamiba, ko bizir e gasɨghasɨziba, e dar tuivigha gavgavighavɨra iti. \v 5 Me e mɨsogha, egha e isa kalabusɨn e arɨsi. Apanir avɨriba e akumakua nɨgɨnir dafam gamua en atari. Ezɨ e puvɨra ingara, egha deragha akuir puvatɨgha, egha mɨtiriabara iti. \v 6 Egha e arazir Godɨn damazimɨn zuezibagh amua, egha guizɨn akamɨn fofozimɨn suira. E akamadariba ikarvagha egha bemɨram atarir puvatɨ. E arazir aghuibar gumazamizibagh ami. E Godɨn Duamɨn gavgavim iti. E igharaz darazigh ifongezir arazim guizbangɨram a gami. E arazir kabagh amua kamaghɨn ian aka, e guizbangɨra Godɨn ingangarir gumaziba. \v 7 E guizɨn akam akura, egha Godɨn gavgavimɨn uan ingangarim gami. E Godɨn arazir aghuimɨn suira, mati inogovimɨn bizibar mɨn, e uan agharir ikɨriam ko guvimɨn dar suigha, Godɨn ingangarim bagha mɨsosi. \p \v 8 Gumazir maba en ziaba fe. Ezɨ igharaziba en ziabagh asɨghasɨsi. Ezɨ marazi gɨrakɨrangɨn e mɨgɨa e gasɨghasɨsi, ezɨ igharaziba en gun uan namakabav gɨa ghaze, e arazir aghuibagh ami. Gumazir maba ghaze, e gumazir ifariba. Ezɨ kamaghɨn puvatɨ, e gumazir guizɨn akabav geiba. \v 9 Marazi en gara, mati me e gɨfozir puvatɨ. Ezɨ guizbangɨra, gumazamiziba bar moghɨram e gɨfos. Marazi en gara ghaze, dughiar avɨriba e atam ovei. Ezɨ guizbangɨra, e angamra ikiavɨra iti. Marazi en gara ghaze, God uam e akɨrmɨghasa mɨzazir ekiar kam e ganɨdi. Ezɨ guizbangɨra, e aremezir puvatɨ. \v 10 Marazi en gara ghaze, e bar oseme. Ezɨ guizbangɨra, e zurara bar akongegha iti. Marazi en gara ghaze, e onganarazibar mɨn iti. Ezɨ guizbangɨra, e gumazamizir avɨribar akurvazima, me Godɨn Duamɨn amodoghɨn, bizir aghuir avɨriba bar izɨfa. Marazi en gara ghaze, e biziba puvatɨzɨ moghɨn pura iti. Ezɨ guizbangɨra, e Godɨn Duamɨn amodoghɨn, e biziba bar avɨrasemegha iti. \p \v 11 Ia, Korinɨn itir Kraisɨn adarasi, e azenara bighvɨra ia mɨkɨmasa. E guizbangɨra uan naviba kuighava da isa ia ganɨdi. \v 12 E uan naviba dukuazir puvatɨ. Puvatɨ, e ia bagha bar ifonge. Ezɨ ia uari uan navibar kumi. Ezɨ navir vamɨran itir arazir kam, en tongɨn itir puvatɨ. \v 13 Kɨ datɨrɨghɨn mati Afeziam uan boribav gei moghɨn, kɨ ia mɨgei. Ia arazir e amibar mɨn, ia uaghan uan naviba kuighɨva da isɨ e danɨngam. \s E Godɨn Dɨpenimɨn mɨn iti \p \v 14 Kraisɨn adarazir azenan itir gumazamiziba, men araziba bar ighara. Kamaghɨn amizɨ, ia me ko porogh egh me ko ingangaribar amuan markɨ. Kɨ ian azai, Godɨn arazir aghuim ko arazir kuram ti manmaghɨn uaning ko porogh uaning ko ingaram? Eghtɨ angazangarim ko mɨtatem manmagh uaning inigh ikiam? Bar puvatɨgham. \v 15 Krais ko Satan, aning ti navir vamɨran iti, o? O, gumazir nɨghnɨzir gavgavim itim, ko gumazir nɨghnɨzir gavgavim puvatɨzim aning manmaghɨn nɨghnɨzir vamɨra ikiam? Bar puvatɨ. \v 16 Manmagh su, e Godɨn Dɨpenim ko marvir guabar dɨpeniba isafuragham? God fomira kamagh mɨgei, “Kɨ me ko ikɨ, egh men tongɨn daruam. Eghtɨ me nan gumazamizibar mɨn ikɨtɨ, kɨ men Godɨn ikiam.” Kamaghɨn amizɨ, ia fo, e uari Godɨn zurara itimɨn dabirabir Dɨpenim. \p \v 17-18 Ezɨ Ekiam ua kamaghɨn mɨgei, “‘Ia me ategh, egh mangɨ danganir igharazitamɨn ikɨ. Egh ia bar deraghvɨra uari bagh gan, ia ua bizir Godɨn damazimɨn zuezir puvatɨzitam uam an suighan markɨ. Kɨ uabɨ ia inigh, egh ian Afeziamɨn mɨn ikɨtɨ, ia nan boribar mɨn ikiam.’ Godɨn bar gavgavir ekiam itim kamaghɨn mɨgei.” \c 7 \p \v 1 Nan namakar aghuiba, e Godɨn e bagha inabazir itir bizir kaba e da inigha gɨfa. Kamaghɨn, e nivafɨzim ko duam gami aning mɨzezir biziba, bar da batuegh, egh Godɨn damazimɨn bar zuegham. Egh e Godɨn atiating an apengan ikiam. Egh uari isɨ bar God danigh, egh Godɨn arazir zuezim zuraram an gɨn mangam. \s Korinba navibagh irazɨma Pol bar akonge \p \v 2 Ia uan naviba kuighɨva, da isɨ e danɨng. E gumazitam arazir kuratamɨn a gamizir puvatɨ. Egha e gumazitam pazava a gamizir puvatɨ. Egha e gumazitam gifaragha puram an bizitam inizir puvatɨ. \v 3 Kɨ akatam ia gasa mɨgɨrɨgɨar kam ia mɨgeir puvatɨ. Ia fo, kɨ fomɨra mɨkeme, e uan naviba bar ia ganiga egha bar ia gifueghɨvɨra ikiam. Egh e ovengam, o e angamra ikɨvɨra ikiam, arazir kam kamaghɨra ikiam. \v 4 Kɨ kamagh fogha egha bizitam modozir puvatɨ. Kɨ bighvɨra ia mɨkɨmam, nan navim bar amɨraghrɨzɨ, kɨ ia bagha bar akonge. Osɨmtɨziba guizbangɨra e batifi, ezɨ da pura biziba. E ia gɨnɨghnɨsi, ezɨ bizir kam e gamizɨ, en naviba ia bagha bar akueghavɨra iti. \p \v 5 E ghua Masedonian itir dughiam, e avughsasa amuava avenge. Nguibar kamɨn osɨmtɨzir avɨrir maba zurara e isi. Gumaziba e ko akaba, e uari batogha uariv gei. Ezɨ atiatir nɨghnɨziba, en navir averiabar aven iti. \v 6 Gumazamizir osɨmtɨziba men naviba abɨnigha itiba, God men gɨrakɨrangɨn tuiva navir amɨrɨzim me ganɨdi. Egha a Taitus amadazɨma, a uam e bagha izezɨma, en navir averiaba bar dera. \v 7 Taitus ua izezir arazir kamra, God e gamizɨ en naviba derazir puvatɨ. Ia faragha Taitus gamizɨ an navim ian dera, egha a ian arazir kamɨn gun e geghani. Ian arazir kamɨn God uaghan en navibagh amizɨ da dera. Taitus kamaghɨn e mɨgɨa ghaze, ia nan ganasa bar ifonge, egha ararer kam ian navir averiabar iti. Egha ia na ko navir vamɨran ikiasa bar puvɨra nɨghnɨsi. Ezɨ kamaghɨn kɨ bar guizbangɨra bar akonge. \p \v 8 Kɨ fo akɨnafarir kɨ ia bagha osirizim ia gamizɨ, ian naviba oseme. Ezɨ kɨ uabɨ bizir kam mɨghɨgha a gɨnɨghnɨzir puvatɨ. Kɨ guizbangɨra faragha bizir kam gɨnɨghnɨgha egha ian apangkufi, egha datɨrɨghɨn puvatɨ. Akɨnafarir kɨ ia bagha osirizir kam ia gamizɨ, ia osemegha aghumsɨki. Ezɨ arazir kam bar dughiar otevimram iti. \v 9 Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn bar akonge. Kɨ fo, ia oseme, ezɨ kɨ bizir kam bagha bar akongezir puvatɨ. Kɨ fo, ian osɨmtɨzim ko aghumsɨzim ia gamizɨ, ia uan navibagh ira, ezɨ kɨ bizir kam bagha bar akonge. Kɨ fo, God uabɨ ia gamizɨ, ian naviba osemegha aghumsɨki. Ezɨ en mɨgɨrɨgɨar kataba bar ian navibagh asɨghasɨghizir puvatɨ. \v 10 E fo, Godɨn otivir osɨmtɨziba ko aghumsɨzir araziba, da gumazamizibagh amima, me uan navibagh iraghrasi. Arazir kamɨn God uam en akura. Kamaghɨn, e arazir kam bagh uan navibagh isɨn nɨghnɨzir avɨribara amuan markiam. Ezɨ nguazir kamɨn osɨmtɨziba ko aghumsɨzir araziba, da gumazamizibagh amima ovevem otifi. \v 11 Ia kamaghɨn deragh nɨghnɨgh. God ia ganɨngizir osɨmtɨzir kam, bizir bar aghuir igharagha gariba dar ia gami. Bizir kamɨn God ia gamizɨ, ia uari uari bagha uan osɨmtɨzim deravɨra bighvɨra mɨkɨmasa ia ifonge. Ezɨ God ian naviba fezɨ, ia gumazir arazir kuram gamizimɨn atari. Ezɨ a ia gamizɨ, ia an atiatingi. Ia datɨrɨghɨn mɨghɨgha e gɨnɨghnɨgha, egha gumazir arazir kuram gamizimɨn arazim akɨrasa pamten ingari. Arazir ia mɨgɨrɨgɨar kam akɨrasava amiba, kamaghɨn akagha ghaze, ia Godɨn damazimɨn osɨmtɨzitam itir puvatɨ. \p \v 12 Kɨ akɨnafarir kam ia bagha an osira, egha arazir kuram gamizir gumazim gɨnɨghnɨgha an osirizir puvatɨ. Egha gumazir igharazir pazava a gamim, kɨ uaghan a gɨnɨghnɨghizir puvatɨ. Bar puvatɨ. Kɨ kamaghɨn ifonge, ian arazir aghuim azenim gɨrɨghtɨ, ia Godɨn damazimɨn deragh fogh suam, ia bar na gifonge. Bizir kam bagha kɨ akɨnafarir kam osiri. \p \v 13 Ezɨ datɨrɨghɨn ian arazir kam e gamizɨ, en navir averiaba amɨraghavɨra iti. En naviba amɨrazɨma, e bar akonge. Ia Taitusɨn akuragha an osɨmtɨziba gɨvazɨ, an navim amɨra. Ezɨ bizir kamɨn e guizbangɨra bar akonge. \v 14 Kɨ faragha ian arazir aghuibar gun Taitusɨn mɨgɨa egha ian ziaba fe. Egha uan mɨgɨrɨgɨar kamɨn aghumsɨzim inizir pu. Puvatɨ. Akar e ian arazir aghuibar gun mɨkemeziba, da guizbangɨra. Kamaghɨn datɨrɨghɨn Taitus fos, e ian ziaba fer mɨgɨrɨgɨaba, da bar guizbangɨra. \v 15 Taitus ia bagha izezir dughiamɨn, ia atiatia nɨgha, egha a inigha, bar an mɨgɨrɨgɨabar mɨrara ghue. A ian arazir kam gɨnɨghnɨghavɨra ikia egha bar ian apangkuvigha egha navim ia bagha ikiavɨra iti. \v 16 Kɨ datɨrɨghɨn bar fogha ghaze, ia arazir aghuibara damuam. Kamaghɨn kɨ bar akonge. \c 8 \ms Korinba, Judian itir Kraisɨn adarazir akurvaghsɨ dagɨabar arɨgh \mr (Sapta 8-9) \s Kraisɨn adarazi, Judian itir Kraisɨn adarazi bagha dagɨaba arɨsi \p \v 1 Nan adarasi, e kamaghɨn ia mɨkɨmasa, God Masedonian Provinsɨn itir siosba bar men apangkuvigha men akurvasi. \v 2 Osɨmtɨzir ekiam me batozɨ, dughiar kamɨn me biziba bar puvatɨ. Ezɨ God me gamizɨ, me bar akuegha, egha Kraisɨn adarazigh nɨghnɨgha, egha men akurvaghasa dagɨar bar avɨriba arɨzi, da bar izɨfa. \v 3 Kɨ deravɨra kamaghɨn ia mɨkɨmasa, me uari uan ifongiamɨn gɨn ghua dagɨar kaba anɨngi. Bizir me danɨngamin itiba, me da anɨga, egha dagh isɨn bar avɨriba anɨngi. \v 4 Me pamten e gaghora e mɨgɨa ghaze, e men amamangatɨghtɨ, me Godɨn apangkuvir arazim inigh, siosɨn igharaziba ko ingar, egh Judian itir Godɨn gumazamizibar akurvagham. \v 5 E kamaghɨn nɨghnɨsi, me dagɨataba anɨngam. Ezɨ men arazir aghuim, en nɨghnɨzi moghɨn, bar a gafira. Me uari isa God bar a ganiga, egha God ifongezir arazimɨn gɨn ghua egha uaghan uari isa bar e ganɨngi. \p \v 6 Taitus faragha Godɨn apangkuvir arazimɨn gɨn ghua ingangarir aghuir kam ian tongɨn a gami. Kamaghɨn amizɨ, e anemadi, eghtɨ a uamategh mangɨ, uan ingangarir nam bar anegɨvagham. \v 7 Bizir ia amiba bar, da guizbangɨra bar dera. Ia nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha deravɨram an gun mɨgei. Egha ia fofozir ekiam ikia, egha Godɨn ingangarim damuasa bar moghɨra ifonge. Egha ia uaghan e bagha bar ifonge. Kamaghɨra, datɨrɨghɨn ia apangkuvir arazimɨn gɨn mangɨva a gisɨn arazir bar aghuir kam isafuragh ingangarir kam damu. \p \v 8 Ia nan akar kamɨn gɨrara mangasa kɨ akar gavgavim ia ganɨdir puvatɨ. Puvatɨ, kɨ kamaghɨn nɨghnɨgha ia mɨgei, gumazamizir igharaziba ingangarir kam damuasa naviba me dɨkafi. Eghtɨ ia damuamin arazir manatamɨn, kɨ dar ganɨva da tuisɨgh deragh dagh fogham, ia igharaz darazigh ifongezir arazim a guizbangrama otifi, o puvatɨ? \v 9 Ia fo, en Ekiam Krais Iesus, en apangkuvir arazim bar ekefe. A Godɨn Nguibamɨn bizir aghuir bar avɨriba ikia, egha ia bangɨn nguazir kamɨn izegha onganarazimɨn mɨn iti. A ian akuraghtɨ, ia bizir avɨriba iniasa, ezɨ kamaghɨn a biziba puvatɨzir gumazimɨn mɨn oto. \p \v 10 Kɨ datɨrɨghɨn ia dagɨaba arɨzir ingangarir kamɨn uan nɨghnɨzim ia danɨngasa. Ia azenir gɨvazimɨn ingangarir kam ia a gamizɨ a dɨkafi. Egha ia ingangarir kam damuasa bar ifonge. \v 11 Egh ia datɨrɨghɨn ingangarir amir kam, ia gavgavigh anegɨfagh! Ia faragha ingangarir kam damuamin ifongiam iti moghɨn, ia zuamɨra a damigh anegɨfagh. Ia itir bizibar amodoghɨn, ia ingar mangɨ otogh. \v 12 Gumazim bizibar anɨngsɨ bar ifueghtɨ, God da inisɨva bar akuegham. God bizir gumaziba vaghvagha ikiava anɨdibagh nɨghnɨgha, egha bizir me anɨdiba isi. A gumazir biziba puvatɨzibagh nɨghnɨgha egha men araziba tuisɨzir puvatɨ. \p \v 13-14 Kɨ ia osɨmtɨzir ekiam atertɨ, igharaz darasi deravɨra ikiasa, kɨ mɨgeir pu. Puvatɨ. Kɨ e arazir magh garibara e vaghvagh uarir amuasa, kɨ ifonge. Ia datɨrɨghɨn dughiar kamɨn bizir avɨriba iti, egha ia biziba otevezir gumazamizibar akuragh. Eghtɨ gɨn ia bizibar oteveghtɨ, me bizir avɨrir me itibar ian akurvagham. Kamaghɨn, ia bar arazir vabara amu, egh ia deravɨra ikiam. \v 15 Mati Godɨn Akɨnafarim mɨkeme, “Dagher avɨrir gumaziba iniziba, da me isir dɨbobonim gafirazir puvatɨ. Ezɨ dagher muziarir gumaziba iniziba, men dagheba otevir puvatɨ.” \s Pol gumaziba amangizɨma me Korinɨn ghue \p \v 16 God Taitusɨn navim fezɨma, an e ko nɨghnɨzir vamɨrama ami, egha uaghan ian akurvaghasa bar akonge. Kamaghɨn e God mɨnabi. \v 17 E ua ia bagh mangasava an azangsɨsi, ezɨ a mangasa bar ifonge. Egha a uaghan ingangarir kam damuasa bar ifonge. Kamaghɨn amizɨ, a uabɨ ifuegha, egha ia bagha ghu. \v 18 Ezɨ e uaghan Kraisɨn adarazir mav amadima, a Taitus ko mar zui. Egha gumazir kam siosba bar dar akar aghuim akura, egha iziam iti. \v 19 Ezɨ bizir kamra puvatɨ. Siosba, en gɨn daru egh apangkuvim itir ingangarir kam damuasa, anemɨsevegha ghaze, an en akuragh dagɨabar arɨgham. E kamagh sua, e ingangarir kamɨn e Ekiamɨn ziam fam, eghtɨ uaghan gumazamiziba fogham, en naviba ingangarir kam damuasa dɨkavima e a gami. Bizir kamning bagha, e ingangarir kam gami. \v 20 E bizir ekiar gumazamiziba anɨngizir e garim, gumazitam a bagh akar kuratam e gasan e aghua. Kamaghɨn amizɨ, e Kraisɨn adarazir kav inizɨ an e ko izi. \v 21 E arazir aghuibara damuasa. Egh e arazir aghuir kam Godɨn damazimra a damuan aghua. Puvatɨ, e gumazamizibar damaziba uaghan, dar amuam. \p \v 22 Ezɨ e Kraisɨn adarazir gumazir igharazir mam uaghan anemadazɨma, an aning ko zui. E dughiar avɨribar ingangarir guar avɨriba a ganɨga an garima, a gavgavigha deragha dagh ami. A bar fo, ia bar arazir aghuibara damuam. Kamaghɨn datɨrɨghɨn a ingangarir kam damuasa bar ifonge.\f + (8:22) E aveghbuar, Taitus ko Korinɨn mangasava amir kamningɨn ziamning, e deragha aning gɨfozir puvatɨ. Pol ves 18 ko 20ɨn mavɨn gun mɨkeme. Egha igharazitav Pol ves 22ɨn an gun mɨkeme.\f* \v 23 Ia Taitus gɨfogha gɨfa, a nan roroam ko na ko ingarir gumazim, egha a ian akurvasi. Ezɨ en aveghbuar kamning, ia kamaghɨn aning gɨfo, aning siosbar ingangarir gumazimningɨn ikia, aningɨn ingangarimɨn aning Kraisɨn ziam fe. \v 24 Eghtɨ ia arazir bar aghuibar gumazir kabar amu. Eghtɨ ian arazir kam siosbar gumazamizibar akaghtɨ, me fogh suam, ia guizbangɨra igharaz darazigh ifonge. Egh me fogham, e faragha me mɨgɨa e ian ziam fe, ezɨ akar kam, a guizbangɨra, e pura mɨgeir puvatɨ. \c 9 \s Korinba dagɨaba Godɨn gumazamizibar akurvaghsɨ dar anɨngam \p \v 1 Ia dagɨar e Godɨn gumazamizir Judian itibar akuraghasa arɨghɨzibagh fogha gɨfa. Kamaghɨn amizɨ, kɨ akar ruaritam bizir kam bagh an osiran kogham. \v 2 Kɨ fogha gɨfa, ia igharaz darazir akurvaghasa ian naviba dikavigha gɨfa. Ezɨ kɨ zurazurara ian ziaba Masedonian gumazamizibar damazibar da fe. Kɨ kamagh me mɨgei, “Azenir gɨvazim Akaiaba ingangarir kam damuasa biziba akɨrigha gɨfa.” Egha me orazi ia dagɨaba anɨngasa bar ifonge, ezɨ bizir kam Masedonian avɨribar naviba fema me uaghan dagɨabar anɨngasa. \v 3 Ezɨ nan mɨgɨrɨgɨar kɨ ian ziaba fer kaba, pura bizimɨn mɨn otivan, kɨ kamaghɨn aghua. Kɨ kamaghɨn ifonge, ia dagɨaba arighɨva, egh kɨ mɨkemezɨ moghɨn, ia da me danɨngsɨvɨra ia gan ikɨ. Kɨ bizir kam gɨnɨghnɨgha, egha aveghbuar kaba amangizɨ, me ia bagha izi. \v 4 Kɨ guizbangɨra nɨghnɨzir gavgavim kamaghɨn iti, ia dagɨabar anɨngasa da arigha mɨzuai iti. Nan nɨghnɨzim Masedonian gumazitaba na ko izɨ gantɨ, ia dagɨaba arighan koghtɨ, kɨ bizir kamɨn aghumsɨzim inigham. Eghtɨ ia uaghan bar aghumsigham. \v 5 Kamaghɨn kɨ ghaze, kɨ gumazir kaba amadaghtɨ me faragh izɨ ian ganam, egh ian akuragh dagɨar ia danɨngasa akam akɨrɨziba, da akɨrigh egh da amadaghtɨ da mangam. Eghtɨ kɨ izamin dughiamɨn, gumaziba ian gantɨ, ia bar akuegh egh dagɨar kabar anɨngam. Egh me kamaghɨn nɨghnɨghan kogham, e men dagɨaba okɨmasa me gifari. Puvatɨ. \p \v 6 Ia deragh bizir kam gɨnɨghnɨgh. Gumazim dagher bofera dɨkaragh, a bar bofera iniam. Eghtɨ gumazim dagher avɨribar karagh, a dagher bar avɨriba iniam. \v 7 Kamagh amizɨ, ia bar vaghvagh deravɨra faragh nɨghnɨgh, egh bizir ia anɨngasa ifongezim faragha a gɨfogh. Gumazitam uan bizitam anɨngsɨ egh osɨman maraghe, egh suam, me bizibara anɨngasa puvɨrama e gaghora e abɨri. Gumazir bar akuegha uan ifongiamɨn gɨn ghua biziba anɨdim, God gumazir kam bar a gifonge. \v 8 God bizir aghuir guar avɨriba ia danɨngamin gavgavim iti, eghtɨ ia bizir aghuir bar avɨriba ikiam. Kamaghɨn, ia zurazurara biziba bar izɨvagham. Eghtɨ ia ingangarir aghuiba bar dar amusɨ, bizir bar avɨriba ia bagh izɨvagh ikiam. \v 9 Godɨn Akɨnafarim arazir kam mɨgɨa ghaze, “Gumazir bizir avɨriba isa onganarazibagh anɨdim, a mati gumazim dagher ovɨziba oparasa pura tintinibar nguazim mɨkɨri. Ezɨ an arazir aghuim zurazurara ikiavɨra iti.” \v 10 God dagher ovɨziba gumazibagh anɨdima me uan azenibar da opari. Egha dagher guar bar avɨriba isa gumaziba bar me ganɨdima, me da api. Kamaghɨra God biziba uaghan ia danɨngtɨ, ia bar izɨvagham. Kamaghɨra ia Godɨn gumazamizir igharaziba men akurvagham. Eghtɨ ian arazir aghuiba otiv mangvɨra ikiam, mati gumazim dagher ovɨziba oparizɨ dar dagheba otiva ghuavɨra iti. \v 11 God zurara bizir bar avɨriba ia danɨngtɨ, ia bizir avɨriba igharaz darazi danɨngamin tuavim ikiam. Eghtɨ en ingangarimɨn, ia me danɨngamin bizir kaba, me damightɨ, me God bar a mɨnabagham. \p \v 12 Kamagh amizɨ, ingangarir ia amir kam Godɨn gumazamizibar akuraghtɨ, me uam bizibar oteveghan kogham. Egh uaghan ingangarir kam gumazamizibar amightɨ, me God bar a mɨnabagham. \v 13 Ingangarir ia amua men akurvazir kam, a ian arazir aghuim bar azenaram anekagham. Eghtɨ me fogh suam, ia Kraisɨn akar aghuim guizɨn a inigha, deraghavɨra an akamɨn gɨn zui. Eghtɨ me bizir avɨrir ia me ganɨngiziba, ko bizir ia gumazamizir igharazibagh anɨngiziba uaghan dar gan, egh Godɨn ziam fam. \v 14 Egh me kamaghɨn fogham, Godɨn apangkuvim guizbangɨra bar ia gizɨfa. Kamaghɨn, me bar ia gifuegh, egh God bar deravɨra ia damusɨ, me ia bagh Godɨn azangsɨgham. \v 15 Bizir aghuir God e ganɨngizim, a guizbangɨra bar ekefe, ezɨ e a mɨkɨmamin akabagh asa. E pura bizir ekiar kam bagh God mɨnabagham! \c 10 \ms Gumazir maba akar kuramɨn Polɨn mɨkeme, egha Korinbagh amizɨ, me Polɨn oseme. Ezɨ Pol men nɨghnɨziba ua dar kɨri. \mr (Sapta 10-13) \s Pol gumazir an ingangarim abɨnasava amibar akaba ikarvasi \p \v 1 Gumazir maba kamaghɨn akam na gasa na mɨgɨa ghaze, Pol e ko ikia bar uabɨ abɨragha iti. Egha a saghon ikia akar bar gavgaviba e ganɨdi. Ezɨ kɨ Pol, nan ifongiam kamakɨn, ia uari amɨragha itir arazim, ko igharazibar asughasugha deragha me gamir arazir Krais amizim gɨnɨghnɨgh. Egh kɨ Kraisɨn arazir kabar gɨn ghua, egha akar kɨ mɨgeiba ia deragh dagh nɨghnɨghasa kɨ ian azangsɨsi.\f + (10:1) Sapta 10-13ɨn itir mɨgɨrɨgɨaba, ada 2 Korinɨn itir saptan igharaziba, mong adar mɨrara ghuzir puvatɨ. Pol sapta 9ɨn mɨgɨa ghaze, a Korinbar araziba bagha bar ifonge. Egha ua sapta 10ɨn bar akar gavgavibar me gami. Bizir kamɨn fofozir gumazir maba kamagh nɨghnɨsi, Sapta 10-13ɨn akɨnafarir Pol dughiar igharazimɨn osirizimɨn aven iti. Ezɨ gɨn moghɨrama gumaziba vɨrara aning isafura.\f* \v 2 Kɨ kamagh ia gaghora ia mɨkɨmasa, ia deravɨra ganigh fogh, kɨ izɨ ia ko ikɨva uam akar bar gavgavitam ia mɨkɨman maraghe. Kɨ, gumazir e mɨgɨa ghaze, e nguazimɨn bizibar gɨn zuiba, kɨ akar gavgavim me mɨkɨmamin gavgavim iti. \v 3 Guizbangɨra e nguazir kamɨn iti, egha e nguazir kamɨn itir gumazibar mɨn mɨsozir puvatɨ. \v 4 Ezɨ inogovir bizir e suighiziba, da nguazimɨn inogovir biziba pu. Bar puvatɨ. Bizir kaba, Godɨn gavgavim dar iti. Eghtɨ e da suighɨva apanibar dɨvɨnir gavgavim abɨghrarɨgham. \v 5 Egha e ifavarir akaba, ko nɨghnɨzir guar avɨriba dɨkabɨri. Nɨghnɨzir kaba, gumazamiziba Godɨn fofozim iniasava amima, da men tuaviba apɨri. Ezɨ e gumazamizibar nɨghnɨziba ikiagharɨki, mati me gumazir kuram isa kalabus gatɨ. Egh e men nɨghnɨzibar amightɨ, men nɨghnɨziba Kraisɨn akamɨn gɨrara mangasa. \v 6 Ezɨ e iarara mɨzuai. Ia en akaba bar dar gɨn mangɨtɨ, e gumazir akaba batoziba, mɨzazim me danɨngam. \p \v 7 Ia bar deravɨra bizir azenan itir ia gariba tuisɨgh. Egh gumazitam uabɨra uabɨ mɨkɨm suam, a guizbangira Kraisɨn anav, egh a bar deravɨra nɨghnɨgh egh kamaghɨn fogh, e uaghan an mɨrara Kraisɨn ananaba. \v 8 Ekiam ingangarir kam damuasa gavgavim e ganɨngi. Egha, e ian nɨghnɨzir gavgaviba fasa, a ifonge. Egha e ian nɨghnɨzir gavgavibagh asɨghasɨghan a bar aghua. Kamagh amizɨ, kɨ ingangarir e amir kam bagh bar akueghɨva, egh uan ziaba tong ada fegh, egh akar mɨkemezir kamɨn aghumsɨghan kogham. \v 9 Ia kamaghɨn na gɨnɨghnɨgham kɨ aghua, kɨ gumazir akɨnafariba ia bagha da osira egha atiatim ia ganɨdim. \v 10 Gumazir maba guizbangɨra kamaghɨn na mɨgei, Polɨn akɨnafariba akar gavgavir igharagha gariba dar iti. Ezɨ a uabɨ iza e ko mɨgeir dughiaba, e an garima a gavgaviba puvatɨ. Egha akam akurir arazim bar deragha a gɨfozir puvatɨ. \v 11 Gumazir mɨgɨrɨgɨar kabagh amiba, me bar deragh nɨghnɨgh egh kamaghɨn fogh, arazir e iza ia ko ikia amiba, da mati arazir e saghon ikia ia bagha Akɨnafarim osirizɨ moghɨn, da adar mɨrara ghu. \p \v 12 E kamagh mɨkɨman kogh, uari tuisɨgh suam, e gumazir uarira uan ziaba feba ko, e vɨrara ghue. Egh e kamaghɨn mɨkɨman kogham, en araziba men araziba ko magh ghu. Puvatɨ, gumazir kaba uari uan araziba tuisɨsi. Egha gumazir mam uan arazim igharazitavɨn arazim koma a tuisɨsi. Gumazir kamaghɨn amiba, me fofozir aghuiba bar puvatɨ. \v 13 Ezɨ e uari uari gisɨvagh pɨn mavanangan aghua, eghtɨ en ziaba bar pɨn mar ikiam. Puvatɨ, e ingangarir God e bagha inabazim damuasa, egh God e bagha abarazɨ moghɨn, e uan araziba tuisɨghasa. Ezɨ ingangarir God e ganɨngizir kamɨn ababanim, ia Korinba uaghan aven iti. \v 14 Ezɨ ingangarir God e ganɨngizir kamɨn ababanim, a uaghan ia avara. Kamaghɨn, dughiar e akam ia mɨkɨrim, e ababanir kamɨn ikiavkɨnizir puvatɨ. Erara bar faraghavɨra Korinɨn iza akar aghuir kam ia bagha a inigha ize. \v 15 E uan ababanim gafirazir puvatɨgha, egha gumazir igharaziba amizir ingangarim gɨnɨghnɨgha, egha uan ziaba fer puvatɨ. Bar puvatɨ: E ingangarir God e ganɨngizim guizbangrama a damuasa ifonge. Eghtɨ ian nɨghnɨzir gavgaviba gavgavightɨ, en ingangarir kam ian tongɨn bar ekevegham. \v 16 Eghtɨ e akar aghuim inigh ian gɨrakɨrangɨn itir kantribar mangam. E nguibar gumaziba ingangarim gamigha gɨvazibar mangan aghua. Egha e gumazir igharaziba amigha gɨvazir ingangarim bagh pura uan ziaba fan aghua.\f + (10:16) Pol, Korinɨn gɨrakɨrangɨn itir kantribav gei. Kar, a ti Korinɨn aruem uaghiri naghɨn itir kantribagh nɨghnɨsi. A ti Rom ko Spen aningɨn mɨgei.\f* \v 17 Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam bar akueghsɨ, egh Ekiam bagh bar akongegh.” \v 18 E fo, gumazim bar akuegha uabɨra uan ziam fe, gumazir kam Godɨn damazimɨn ziaba puvatɨ. Bar puvatɨ. Eghtɨ Ekiam gumazimɨn ziam fɨtɨ, gumazir kam guizbangɨra ziam iti. \c 11 \s Polɨn arazim Aposelɨn ifavaribar arazibar mɨrara ghuzir puvatɨ \p \v 1 Ia nan amamangatɨghtɨ, kɨ onganizɨ moghɨn tong mɨkemeka. Ia nan amamangatɨgham, o? \v 2 God gumazamiziba anarɨrama apengan ikiasava a ifonge. Ezɨ kamaghɨra, kɨ uaghan ia Kraisra gɨn mangasa, kɨ ifonge. Kɨ ia Kraisɨn adarazir mɨrara ikiasa kɨ ia mɨsefe, mati kɨ amizir igiar bar zuezim a inigh, an par a ko poroghamim, mangɨ a danɨngam. \v 3 Ia kuruzim fomɨra Eva gifarazir eghaghanim gɨnɨghnɨgh. Kɨ kamaghɨn atiatingi, bizir Eva batozir kam uaghan ia batogham. Gumazir kuram ia gifaraghan maraghe, eghtɨ ia ua Krais baghavɨra itir guizɨn arazim ategham. \v 4 Kɨ fo, gumazir maba ia bagha iza Iesusɨn igharazimɨn akam ia mɨkɨri. Kar Iesusɨn e akam ia mɨkɨnizim, puvatɨ. Ezɨ arazir kamɨn ia duar igharagha garim ini. Kar ia faragha inizir Godɨn Duam puvatɨ. Ia akar aghuir igharazim ini. Kar akar aghuir ia faragha inizim puvatɨ. Kɨ fo, me ian tongɨn arazir kam gamizɨ, ia pura uari isava men mɨgɨrɨgɨabar gɨn mangasava ami. \p \v 5 Ia orakigh! Kɨ ghaze, ia gumazir “Aposelɨn ekiaba” arɨziba, me na gafirazɨ kɨ men apengan itir pu. Bar puvatɨ. \v 6 Guizbangɨra, kɨ akam akurir arazim mong deragha a gɨfozir puvatɨ. Ezɨ nan fofozim otevezir puvatɨ. Arazir e zurarama amibar, e uan fofozim gumazamiziba bar men akakasi, ia deravɨra dar gani. \p \v 7 Ia fo, kɨ Godɨn akar aghuim ia mɨkɨni, egha ingangarir kamɨn ivezitam inizir puvatɨ. Arazir kamɨn, kɨ ia fasa, egha uabɨra uabɨ abɨragha iti. Manmaghɨn ami, arazir kɨ amir kam, kɨ ti arazir kuram gami, o? Puvatɨ. \v 8 Kɨ ian tongɨn ingangarim gamima, ezɨ siosɨn igharaziba nan akurazɨ, kɨ me da dagɨaba ini. Arazir kamɨn mati, kɨ men biziba okemegha egha ian akura. \v 9 Dughiar kɨ ia ko itimɨn, kɨ dagɨabar otevegha, egha da bagha ian tavɨn azangsɨzir puvatɨ. Puvatɨ, Kraisɨn marazi Masedonian Provinsɨn ikegha iza bizir kɨ otevegha ifongeziba, me bar dar nan akura. Kɨ kamaghɨn nɨghnɨsi, kɨ osɨmtɨzim ia danɨngan aghua, egha nɨghnɨzir kam suiraghavɨra iti. \v 10 Kɨ fo, kɨ uan arazir kam bagha uan ziam fe. Ezɨ Kraisɨn guizɨn akam na ko itima, ezɨ kɨ guizɨn kamagh mɨgɨa ghaze, Akaian Provinsɨn nguibabar bar, dar gumazitam kɨ uan ziam fer arazir kam bagh, nan tuavim apɨrighan kogham. \v 11 Kɨ tizim bagh kamaghɨn damuam? Kɨ ti ia gɨfongezir pu? Puvatɨ, God bar fo, kɨ bar ia gifonge. \p \v 12 Gumazir maba uarira uan ziaba fasa tuaviba buri, egha gumazibar damazibar e ko magh otivasava ami. Ezɨ kɨ men tuavir kam apɨrasava ami. Kɨ kamaghɨra ingar manmaghɨra ikiam. \p \v 13 Gumazir kaba me aposelɨn ifavariba ko ingarir gumazir ifavariba. Me gumazibagh ifara uan araziba otavkɨri, eghtɨ gumazamiziba men gan suam, me guizbangɨra Kraisɨn aposelbar iti. \v 14 Eghtɨ ia men arazir kurabar gan, egh dɨgavir kuram damuan markɨ. E fo, Satan uabɨ uan arazim oteghavkɨnigha, egha angazangarimɨn enselɨn mɨn oto. \v 15 Kamaghɨn amizɨ, Satanɨn ingangarir gumaziba uaghan uan araziba otevkɨnigh, egh Godɨn arazir aghuimɨn ingangarir gumazibar mɨraram otogham, eghtɨ e kamaghɨn ganigh dɨgavir kuram damuan markiam. Me gɨn me amir arazir kurar kam baghɨvɨra ivezim guizbangɨram a iniam. \s Pol Aposelɨn ingangarim gamir dughiamɨn, an osɨmtɨzir bar avɨriba ateri \p \v 16 Kɨ faragha mɨkemegha gɨfa, egha datɨrɨghɨn ua mɨgei, ia nan mɨgɨrɨgɨar kam baragh egh kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ, kɨ gumazir onganim. Egh ia gumazir onganimɨn na arɨsi, a uaghan dera. Egh ia nan amamangatɨghtɨma, kɨ uan ziam tong a feka. \v 17 Kɨ Ekiamɨn ifongiamɨn gɨn ghua mɨgɨrɨgɨar kam gamir puvatɨ. Kɨ gumazir onganimɨn mɨn mɨgɨa, uabɨ uan ziam fe. \v 18 Gumazir avɨriba nguazimɨn bizibar gɨn ghua, egha uari uan ziaba fe. Eghtɨ kɨ uaghan arazir kamɨn gɨn mangɨ, egh uan ziam fam. \p \v 19 Ia gumazir nɨghnɨzir aghuiba itiba, gumazir onganiba mɨgɨrɨgɨar onganiba ia danɨngasa, ia bar ifonge. \v 20 Bar guizbangɨra, gumazitam ia gativaghtɨ, ia mati kalabuziar gumazibar mɨn ikiam, o a ian biziba bar da gɨvagham, o a ia gifar ia isɨ uan gavgavimɨn apengan darɨgham, o a uabɨ uabɨ damigh egh gumazir ekiamɨn mɨn ikiam, o a ian tav akar kurabar a damuva, mati a an guam apezegham, eghtɨ gumazir arazir kabar ia gamiba, ia uari men amamangatɨghtɨ, me uari ifongezɨ moghɨn ia damuam. \v 21 Iavzika, e arazir kabar ia damuamin gavgaviba puvatɨ. Kɨ ia arazir kurar kaba aghuran bar aghumsɨki. \p Eghtɨ gumazitam uan arazir an amiba bagh gavgavigh mɨkɨmam, eghtɨ kɨ uaghan gavgavigh mɨkɨmam. Kɨ fo, kɨ datɨrɨghɨn gumazir onganimɨn mɨn mɨgei. \v 22 Me ti Hibrun gumaziba? Kɨ uaghan, kɨ Hibrun gumazir mam. Me ti Israelɨn gumaziba? Kɨ uaghan Israelɨn gumazir mam. Me ti Abrahamɨn adarasi? Kɨ uaghan Abrahamɨn adarazir mav. \v 23 Me ti Kraisɨn ingangarir gumaziba? Kɨ datɨrɨghɨn gumazir bar onganimɨn mɨn mɨgei. Kraisɨn ingangarimɨn, kɨ bar me gafira. Nan ingangarir kɨ amizir kam, bar men ingangarim gafira. Dughiar avɨribar gumaziba na isa kalabus gatɨ, ezɨ osɨmtɨzir kabar kɨ gumazir kaba guizbangɨra bar me gafira. Dughiar bar avɨriba me na fozorosi, kɨ dar dɨbobonim gɨfozir puvatɨ. Dughiar avɨribar kɨ atam ovia taghrasi. \v 24 Ezɨ Judaba benim isa, 39 plan ifozorozibar na gami. Arazir kam, 5 plan dughiabar na bato.\f + (11:24) Lo 25:1-3, a kamaghɨn mɨgei, Israelba gumazitam fofozim a danɨngsɨva benimɨn a ifozorogh, egh me mengvɨra a ifozorogh mangɨ 40ra tugham. Ezɨ Judaba nɨghnɨsi, me ti paza mega ghua ababanim gafira. Kamaghɨn amizɨ, Judaba gumazim fofozim a danɨngsɨva, egh mengvɨra a mɨsogh a ifozorogh mangɨ 39ra tugham.\f* \v 25 Dughiar 3 plan, me aghorim na mɨsoke. Egha dughiar mamɨn me dagɨaba na ginifi. Ezɨ dughiar 3 plan, kɨ kuribar aven itima da ongarim ghiraghu. Kɨ dɨmagarim ko aruer vamɨran ongarim gisɨn pura iti. \v 26 Dughiar avɨribar kɨ saghuiabar ghua, egha dɨpabar ovengasava ami, egha okɨmakɨar gumazibar dafaribar atam ovei. Egha uan adarasi Judabar dafaribar atam ovia, egha uaghan Kantrin Igharazibar Gumazibar dafaribar atam ovei. Egha nguibar ekiabar aven atam ovei. Egha ruaribagh arua atam ovei. Egha ongarim gisɨn arua atam ovei. Egha ifavarir Kraisɨn adarazir dafaribar atam ovei. \v 27 Kɨ osɨmtɨziba itir ingangarir bar avɨribagh ami. Kɨ dughiar avɨribar dɨmagaribar ingara egha deravɨram akuir puvatɨ. Mɨtiriaba nan azi kɨ pura iti. Egha dɨpam bagha kuarim nan pɨri. Dughiar avɨribar kɨ dagheba puvatɨ. Ezɨ dughiar avɨribar arugharuzim na isima, kɨ daghuamin korotiar mɨtiaba puvatɨ. \v 28 Ezɨ osɨmtɨzir avɨrir igharazir na batoziba, kɨ dav kɨman aghua. Egha kɨ dughiabar bar, kɨ siosbar ganamin ingangarim atera a gɨnɨghnɨsi. Ezɨ bizir kam osɨmtɨzir ekiam na gatɨ. \v 29 Eghtɨ Kraisɨn adarazir tav, gavgaviba puvatɨgham, eghtɨ kɨ uaghan gavgaviba puvatɨgham. Eghtɨ bizitam otogh Kraisɨn adarazir tav damightɨ, an arazir kuramɨn irɨgham, eghtɨ kɨ arazir kam bagh guizbangɨra osemegh ataram. \p \v 30 Tuaviba bar puvatɨghtɨ, eghtɨ kɨ uabɨra uan ziam fam, egh kɨ bizir otivigha nan gavgaviba puvatɨzir arazimɨn akaziba, kɨ dav kɨmam. Bizir kam bagh kɨ uan ziam fam. \v 31 God, a en Ekiam Iesusɨn God koma an Afeziam, a fo, kɨ ifari puvatɨ. E an ziam zurazuraram a fam. \v 32 Kɨ Damaskusɨn nguibar ekiamɨn itima, Atrivim Aretas nan suiragh egh na kalabus darɨghasa, kamaghɨn a uan mɨdorozir gumazibav kemezɨ, me nguibamɨn dɨvazimɨn tiarakabar tuivigha na bagha gari. \v 33 Ezɨ Kraisɨn adarazir marazi, na isa akɨrar ekiam garugha, egha akɨram isa, dɨvazir torimɨn azenan nɨmɨra na ataghrazima, kɨ izaghirava egha azenan nguazimɨn otogha tu. Egha arazir kamɨn kɨ mɨdorozir gumazibar dafarimɨn modogha arav ghu. \c 12 \s God irebamɨn mɨn amir bizimɨn, akar avɨribar Polɨn mɨkeme \p \v 1 Ezɨ tuaviba ua puvatɨ. Kɨ uabɨ uan ziam fam. Arazir kam guizbangrama en akuraghan kogham. Ezɨ markɨ, kɨ irebaba ko akar mogomer God nan akazibav kɨmam. \v 2 Kɨ Kraisɨn adarazir mav gɨfozɨ, God fomɨra, 14 plan azenibar faragha, a inigha ghua namba 3 overiamɨn ghuavanabogha Godɨn Nguibamɨn oto. Kɨ fozir puvatɨ, a ti uan nivafɨzim sara ghu, o a uan nivafɨzim ategha duamɨn ghu. God uabɨra bizir kam gɨfo.\f + (12:2) Akar kam “Kraisɨn adarazir mav,” kar ti Pol uabɨ. Ves 7ɨn gan.\f* \v 3-4 Kɨ kamaghɨn fo, God gumazir kam inigha uan Nguibar Aghuarimɨn ghu. (A uan nivafɨzim ikiavɨra iti, o uan nivafɨzim ategha duamɨn iti, kɨ fozir puvatɨ, God uabɨra fo.) Egha a Nguibar Aghuarir kamɨn ikia akar gumazibav kɨman koghamiba barasi, ezɨ akar kaba akunamin anogorozim iti. \v 5 Kɨ gumazir kamɨn ziam fasa ifonge, egh kɨ uabɨra uan ziam fan kogham. Kɨ kamaghɨn mɨkɨm suam, kɨ gavgaviba puvatɨ, egh kɨ bizir kam baghɨvɨrama uan ziam fam. \p \v 6 Kɨ guizbangɨn uan ziam fɨsɨ, kɨ gumazir onganimɨn mɨn mɨkɨman kogham. Kɨ guizɨn akamra akunam. Kɨ ghaze, gumazamiziba nan nɨghnɨzimra gɨn mangɨ egh ziar ekiam na danɨngan, kɨ aghua. Nan nɨghnɨzim kamakɨn: Me nan arazir kɨ amiba, ko akar kɨ kuribara gan, egh arazir kamɨn me nɨghnɨzir aghuim nan ikɨ. Kamaghɨn, kɨ uabɨra uan ziam fan aghua. \s Bizim dɨkonir atarimɨn mɨn Polɨn mɨkarzim mɨtifi \p \v 7 God bizir bar aghuiba nan akakaki, egha kamaghɨn aghua, kɨ bizir kabagh nɨghnɨgh egh kɨ uan arazim bagh bar akuegham. Ezɨ a dɨkonir atarimɨn mɨn garir bizir mam ataghizɨ a iza nan mɨkarzim mɨtiva na ko ikiavɨra iti. Bizir kam, a Satanɨn ingangarir gumazim, a na dɨkabɨraghtɨ kɨ bar akuegh egh uabɨra uan ziam fan koghasa, a ize.\f + (12:7) Pol ghaze, dɨkonir atarimɨn mɨn garir bizim an mɨkarzim mɨtifi. Kar guizbangɨra dɨkonir atarim puvatɨ. Kar ti osɨmtɨzitaba an mɨkarzim batozɨma, a bizir kam gisɨn akar isɨn zuim mɨgei.\f* \v 8 Kɨ dughiar 3 plan bizir kam batoghasa Ekiamɨn azangsɨgha a gakaghone. \v 9 Ezɨ a kamaghɨn na mɨgei, “Nan apangkuvim nɨ baghavɨra iti, eghtɨ nɨ bizitam oteveghan kogham. Guizbangɨra, nan gavgavim, gumazir gavgaviba puvatɨziba, bar me gizefi.” Ekiam kamaghɨn mɨkemezɨ, kɨ datɨrɨghɨn gumazir gavgaviba puvatɨzimɨn mɨn ikia bar akuegha iti, eghtɨ Kraisɨn gavgavim na ko ikɨ na avaragham. \v 10 Guizbangɨra, dughiar kɨ gavgaviba puvatɨzim, dughiar kamra kɨ gavgavir bar ekiam iti. Kamaghɨn amizɨ, Kraisɨn ziam bangɨn kɨ gavgaviba puvatɨ, ezɨ gumaziba pazavɨra na gami, ezɨ osɨmtɨzir avɨriba na batifi, ezɨ gumaziba arazir kurabar na gami, ezɨ gumaziba bar na gasɨghasɨghasava ami. Ezɨ kɨ arazir kabagh nɨghnɨgha nan navir averiam bar deravɨra uabɨn asugha iti. \s Pol Korinɨn itir Kraisɨn adarazir nɨghnɨzir gavgavim damightɨ me gavgavighasa ifonge \p \v 11 Kɨ mɨgeir mɨgɨrɨgɨar kam, a gumazir onganimɨn mɨgɨrɨgɨamɨn mɨn ghu. Ezɨ ia uari na gamizɨ, kɨ mɨgɨrɨgɨar kam gami. Ia nan arazir aghuiba dar, gun mɨkemeghtɨ, deragham. Ia kamaghɨn amizir puvatɨ, kɨ uabɨ mɨgei. Guizbangɨra kɨ pura bizim, egha kɨ ian “Aposelɨn Ekiaba” bar men apengan itir puvatɨ. \v 12 Kɨ ian tongɨn ikia egha bizir bar avɨribagh ami, egha kamaghɨn uabɨ ian aka, kɨ guizɨn Aposel. Kɨ tugha gavgavigha osɨmtɨziba ateri, egha mirakelɨn avɨriba, ko dɨgavir kuram gamir araziba, ko Godɨn gavgavim itir ingangariba, ian tongɨn dagh ami. Ezɨ bizir kaba kamaghɨn nan ian akazɨ ia fo, kɨ Godɨn ingangarim gami. \v 13 Kɨ siosɨn igharazibagh amir arazibara, kɨ uaghan dar ia gami. Bizir bar vamɨra, kɨ ian tongɨn a gamizir puvatɨ, a kamakɨn: Kɨ dagɨabar uabɨn akurvaghasa osɨmtɨzim ia gatɨzir puvatɨ. Kar kɨ pazava ami, o? Kɨ paza damightɨ, ia nan arazir kurar kam gɨn amadagh. \p \v 14 Kɨ datɨrɨghɨn namba 3ɨn dughiamɨn ia bagh izasa. Kɨ izegh uam osɨmtɨzim ia danɨngan kogham. Kɨ ian biziba iniasa puvatɨ, kɨ iarara iniasa. Ia fo, boriba uan ameboghfeziaba bagh dagheba buri dar pozim mɨkɨnan kogham. Puvatɨ. Ameboghfeziaba uan boriba bagh dagheba buriva dar pozim mɨkɨnamin ingangarim iti. \v 15 Kɨ uan biziba isɨ ia danɨngasa bar akuegha iti. Egha kɨ ian duabar akurvaghsɨ, bar moghɨra uan ikɨrɨmɨrim anɨngasa bar akonge. Kɨ guizbangɨra bar ia gifonge, ezɨ bizir kam ti ia gamizɨ, ia mong na gifongezir puvatɨ. \v 16 Ezɨ ia bar moghɨra nan arazibagh fogha ghaze, “Pol dagɨabar uabɨn akurvaghasa osɨmtɨzim e gatɨzir puvatɨ.” Ezɨ marazi ghaze, “An e apezeperir mɨgɨrɨgɨabagh amua, e gifara egha en bizir avɨriba pura dagh ekua da isi.” \v 17 Ezɨ manmaghɨn ami? Gumazir kɨ ia bagh amadaziba, men tavɨn dafarimɨn, kɨ ti ia gifaragha egha ian biziba okeme, o? Puvatɨ. \v 18 Kɨ Taitus nɨghnɨzim a ganɨngizɨ, ezɨ a ia bagha zui. Ezɨ kɨ en aveghbuar igharazir mam amadazɨma an an gɨn ghu. Taitus ti ia gifaragha ian biziba okeme, o? Bar puvatɨ. Ga nɨghnɨzir vamɨra iti. Egha ga tuavir vamɨran gɨn zui. \v 19 Kɨ ghaze, ia ti mɨgɨrɨgɨar kabar garava nɨghnɨgha ghaze, e uan arazibar ian damazibar dar kɨrasa, egha da osiri. Bar puvatɨ. God guizbangɨra en garima, e Kraisɨn ingangarir gumazibar mɨrara mɨgei. Nan adarasi, e amir biziba bar, da ian akurvaghasa, e dagh ami. \v 20 Kɨ kamaghɨn nɨghnɨgha atiati, kɨ ia bagh izɨ ian gantɨ, ia gumazir kɨ ganasa ifongezir puvatɨzibar mɨraram otogham. Eghtɨ ia uaghan nan gantɨ, kɨ gumazir ia ganasa ifongezir puvatɨzimɨn mɨraram otogham. Kɨ ua ian gantɨ, arazir guar avɨrir kaba ian tongɨn ikian, kɨ atiatingi. Arazir kabanang, akaba uari batogha, egha naviba uarir ikuva, egha adarir mɨgɨrɨgɨabagh amua, egha uan biziba baghavɨra nɨghnɨgha, egha akar kurabar igharaz daraziv gɨa, egha gɨrakɨrangɨn uariv gɨa, egha uan ziaba fava, egha ingangaribagh amima da pazavɨram otifi. \v 21 Kɨ kamaghɨn atiati, kɨ magh mangam, eghtɨ faragha otozir bizir kam, ikɨvɨra ikiam. Eghtɨ God na damightɨ, kɨ ian damazibar aghumsɨzir bar dafam inigham. Kɨ kamaghɨn atiatingi, gumazamizir arazir kurar me fomɨra amiziba, me datɨrɨghɨn dagh amuavɨra iti, eghtɨ kɨ mangɨ men ganigh ua me bagh aziam. Me afiar araziba ko, pura tintinibar uari ko akuir araziba ko, aghumsɨzir puvatɨzir araziba, me da tegha navibagh irazir puvatɨ. \c 13 \s Korinba uan nɨghnɨzir gavgavim deragh an gan \p \v 1 Kɨ datɨrɨghɨn namba 3ɨn dughiamɨn, kɨ ia bagh izasa. Godɨn Akɨnafarim kamagh mɨgei, “Gumazir pumuning, o pumuning ko mɨkezim uaghara, gumazim amizir arazir kuramɨn ganigh a mɨkɨmtɨ, kamaghɨn e osɨmtɨzibar akɨramin tuavim iti.” \v 2 Kɨ namba 2ɨn dughiamɨn izegha ia ko ikia, gumazir arazir kuraba faragha dagh amiziba, ko gumazir igharaziba sara, kɨ men arazir kuram ikarvaghamin arazim, kɨ me mɨkeme. Kɨ datɨrɨghɨn saghon ikia, egha ua kamaghɨn me mɨkɨmasa, kɨ ua ia bagh izegh, egh gumazir arazir kurabagh amiziba ateghtɨ me pura mangɨghan kogham. \v 3 Ia kamaghɨn foghasa, Krais nan akamɨn aven, akam akuri, o puvatɨ. Arazir kamɨn kɨ ia damightɨ, ia bar deraghvɨra fogham. Ia orakigh. Krais ian arazir kuraba akɨrsɨ amɨrvaghan kogham. Puvatɨ. A guizbangɨra uan gavgavim ian akagham. \v 4 Guizbangɨra, fomɨra Iesus gavgaviba puvatɨzɨ, me a isa ter ighuvimɨn a gafu. Ezɨ datɨrɨghɨn Godɨn gavgavimɨn an angamra iti. E uaghan an puegha gavgaviba puvatɨ. Egh Godɨn gavgavimɨn, e angamra a ko ikiam. Egh e gavgavir kam ian tongɨn anekaghtɨ, ia an ganam. \p \v 5 Ia zurara uan nɨghnɨziba ko araziba tuisɨgh, egh uan nɨghnɨzir gavgavim gɨfogham, a gavgafi, o puvatɨ. Ia bar deraghvɨra uari uan araziba tuisɨgh. Ia ti kamaghɨn fozir puvatɨ, Krais Iesus ian navir averiabar iti? Egh a ia ko ikian koghtɨ, e fo, ia guizɨn nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. \v 6 Kɨ kamagh ifonge, ia deravɨra e tuisɨgh kamaghɨn fogh, e guizbangɨra Kraisɨn ingangarim gami. \v 7 E ia bagha Godɨn ko mɨgɨa ghaze, a ian akuraghtɨ, ia arazir kuratam damuan kogham. E kamaghɨn nɨghnɨzir puvatɨ, ia kamaghɨn e gɨnɨghnɨgh suam, e Kraisɨn ingangarir gumazibar ikia egha mɨgɨrɨgɨar kabagh ami. Puvatɨ. E fo, marazi e gɨnɨghnɨgha ghaze, e pura ifara ingangarir kam gami. Ezɨ pura bizim. En ifongiar ekiamra kara, ia arazir aghuibara amuasa, e ifonge. \v 8 Ia fo, e guizɨn akam dɨkabɨnamin bizitam damighan kogham. Puvatɨ, e guizɨn akamɨn akurvaghasavɨra ingari. \v 9 Eghtɨ ia gavgaviba ikɨtɨ, e gavgaviba puvatɨgham, egh e bizir kam bagh bar akongegham. Ezɨ e zurara ia bagha God ko mɨgɨa ghaze, ia ua tugh, gavgavighvɨra ikiam. \v 10 Ekiam uan ingangarimɨn ganasava na mɨsefe, egha ingangarir kam damuasa gavgavim na ganɨngi. A ghaze, kɨ ian nɨghnɨzir gavgaviba, gavgavim dar anɨng, egh ia gasɨghasɨghan kogham, kamaghɨn a gavgavir kam na ganɨngi. Kɨ kamaghɨn aghua, kɨ ia bagh izɨva, egh gavgavir kam gisɨn, akar gavgavibar ia mɨkɨmɨva ian arazir kurabar kɨram. Kamaghɨn, kɨ saghon ikia, egha akɨnafarir kam ia bagha an osiri. \s Pol mɨgɨrɨgɨar abuananaba, me ganɨdi \p \v 11 Nan adarasi, kɨ datɨrɨghɨn uan akam agɨvasa. Ia uan araziba \b \m akɨrigh, ua tuivigh gavgavighvɨra ikɨ. Egh nan akam baragh. Egh ia bar moghɨra navir vamɨra ikɨva egh navir amɨrɨzimɨn ikɨ. Eghtɨ Godɨn ia gifongegha, navir amɨrɨzim ia ganɨngizim, a bar moghɨra ia ko ikiam. \p \v 12-13 Eghtɨ ia bar moghɨra vaghvagh uarira uan agharibar suigh, mati e Godɨn gumazamiziba ami moghɨn. Ezɨ Godɨn gumazamizir na ko itiba, uan akam isa, ia bagha anemaga ghaze, Afeziam ia ko ikɨ. Kɨ ia bagha Godɨn azangsɨgha ghaze, Ekiam Krais Iesusɨn apangkuvim, ko God ia gifongezir arazim, ko arazir Godɨn Duam ia gamima ia navir vamɨra itim, da bar moghɨra ian ikɨ.\f + (13:13) Inglisɨn akam Buk Baibelɨn maba ves 12 abigha an akuar pumuning gami. Egha mam mɨgɨa ghaze, ves 12, egha igharazim ves 13ɨn a mɨgei. Egha ves 13ɨn mɨgɨa ghaze, ves 14.\f*