\id MRK - Agusan Manobo NT - Philippines 1999 (DBL -2014) \h Marcos \toc1 To Madojow no Nawnangonon no Sinuyat ni Marcos \toc2 Marcos \toc3 Mar \mt2 To Madojow no Nawnangonon no Sinuyat ni \mt1 Marcos \c 1 \s1 To Pagwali ni Juan no Magbawtismuhay \r (Mateo 3:1-12; Lucas 3:1-18; Juan 1:19-28) \p \v 1 Seini to sinugdanan to Madojow no Nawnangonon bahin ki Jesu-Cristo no Anak to Diyus. \v 2 Meyduon pig-ikagi to Diyus kandin no impasuyat din ki Isaias no kibali ba-ba din no pig-iling, “Meyduon ogpaunahon ku ikow agun no mahinaat to mgo otow to pagtidow nu.\f + \fr 1:2 \ft Malaquias 3:1\f* \v 3 Ogdinogon sikandin no ogbansagon diya to matahay no banwa no og-iling, ‘Hinaata now to dayan to Ginuu! Andama to ginhawa now to pagtidow din!’\f + \fr 1:3 \ft Isaias 40:3\f* ” \p \v 4 Natuman sikan intag-an ni Isaias su migtidow si Juan no Magbawtismuhay diya to matahay no banwa. Pigwalihan din to mgo otow no ogkahimun duon. Kagi din, “Sosey kow on. Talikudi now on to mgo sae now aw pabawtismu kow. Na, ogkapasaylu to mgo sae now.” \v 5 Mahan-in hilabi to mgo otow no naman-andiya ki Juan no napuun diya to prubinsya to Judea yakip to siyudad to Jerusalem. Pig-angkon dan to sae dan aw pabawtismu ki Juan duon to Jordan no wohig. \p \v 6 Na, to kabo ni Juan, hinaboyan no bubue to kamel, aw to bagkos din kindae to mananap. Iyan koonon din to taengas dow doga. \v 7 Seini to kanunoy din pig-ikagi, “Meyduon ogpakasunu no yabow pad yagboy kanay. Su ngani man to paghukas to sapatus din, di kona a og-angajan. \v 8 Wohig to igbawtismu ku iyu, di sikandin, iyan igbawtismu iyu to Ispiritu Santu.” \s1 To Pagbawtismu ki Jesus dow Pagtintal Kandin \r (Mateo 3:13–4:11; Lucas 3:21-22; 4:1-13) \p \v 9 Duon to sikan no panahon, natuman to diya intag-an ni Juan su migtidow si Jesus no napuun diya to yunsud to Nazaret no sakup to Galilea. Migpabawtismu sikandin ki Juan duon to Jordan no wohig. \v 10 Anoy man no mighaw-as on sikandin, pigkita din no naabri to yangit, aw migkonsad to Ispiritu Santu no angod to salapati dow migtaphun duon kandin. \v 11 Meyduon isab kagi no napuun diya to yangit no mig-iling, “Sikuna to pinadajag no Anak ku no ingkalipay ku yagboy.” \p \v 12 Dajun paandiyaa si Jesus to Ispiritu Santu to matahay no banwa no iyan da mig-ugpa \v 13 to mgo kadlaganon. Migpakamonang sikandin duon sed to kap-atan no aedow aw pigtintal ni Satanas. Di pig-atiman sikandin to mgo anghil. \s1 To Pagtawag ni Jesus to Upat no Mangisdaay \r (Mateo 4:12-22; Lucas 4:14-15; 5:1-11) \p \v 14 Anoy man no prisuhon on si Juan, migpauli si Jesus diya to prubinsya to Galilea aw inawnangon sikan Madojow no Nawnangonon to Diyus. \v 15 Kagi din, “Madani on ogkatuman to paghari to Diyus dini iyu. Na, sosey kow on aw talikudi now to mgo sae now, aw tuuhi seini Madojow no Nawnangonon.” \p \v 16 Songo aedow, migyadgad si Jesus duon to higad to danow to Galilea. Duon din katae-i to daduwa no migsusuun no mgo mangisdaay no namukut. Iyan ngadan dan si Simon dow si Andres. \v 17 Kagi ni Jesus, “Duma kow on kanay su oghinangon ku sikiyu no inanad. Su hangtod kuntoon, isda to nasakup to pukut now. Di sugud kuntoon, otow on to igpasakup ku iyu agun mahinang sikandan no mgo sakup ku.” \v 18 Duon-dajun pig-ojowan dan to mgo pukut dan aw duma ki Jesus. \p \v 19 Anoy man no diyad on si Jesus to uunahan, natae-an din to yain no migsusuun no migtapid to mgo pukut duon to bangka duma to amoy dan no si Sebedeo. Iyan ngadan dan si Santiago dow si Juan. \v 20 Duon-dajun pigsabi sikandan ni Jesus. Dajun dan likati to amoy dan dow mgo sinuhuyan no duon pad to sakajan, aw duma sikandan ki Jesus. \s1 To Pag-abug ni Jesus to Madoot no Ispiritu \r (Lucas 4:31-37) \p \v 21 Dajun andiya onsi Jesus to yunsud to Capernaum. Pagka-Aedow on no Tigpahuway to mgo Hibru,\f + \fr 1:21 \ft To mgo Hibru og-ilingon isab to mgo Judio. Kona sikandan ogtrabahu to Sabadu su iyan man aedow to pagsimba dan.\f* migsed si Jesus duon to simbahan dan aw pang-anad. \v 22 Pagdinog to kaotawan kandin, hilabi sikandan natingaya su to pagpang-anad din kona no angod to pagpang-anad to mgo maistru to tinuuhan, su sikan ki Jesus migdae to katongod. \v 23 Na, mey otow duon to simbahan no pigsamuk to madoot no ispiritu no migbansagon, \v 24 “Sikuna Jesus no taga-Nazaret, nokoy no oghilabot ka kanami? Basi kay mig-andini ka su ogyagyagon koy nu. Namaan a dow hintawa ka. Sikuna sikan Balaan no pigpaandini to Diyus!” \p \v 25 Di pigsapadan sikandin ni Jesus, “Pahagtong ka! Yogwa ka duon.” \v 26 Dajun payukub sikan ispiritu duon to sikan otow aw yaguy dongan to nangiyak to maagbot. \p \v 27 Hilabi naboyong to mgo otow duon aw nakapauusipay, “Aduy! Nokoy man buwa sei? Wada ki pad disti makadinog to angod to seini no pagpang-anad no migdae to katongod! Su inggad to mangkadoot no ispiritu ogtuman to sugu din.” \v 28 Migtangkap dajun to kabantug ni Jesus diya to tibuuk prubinsya to Galilea. \s1 To Pagdojow ni Jesus to mgo Masakiton \r (Mateo 8:14-17; Lucas 4:38-41) \p \v 29 Pagyuwas ni Jesus to sikan simbahan, mig-andiya sikandin to bayoy ni Simon dow ni Andres duma si Santiago dow si Juan. \v 30 Pagtidow dan, naikagihan si Jesus no mighibat to ugangan ni Simon su pighingyow. \v 31 Dajun duguk si Jesus aw tagoni to boyad to sikan bujag aw pabanguna. Duon-dajun naulian sikandin aw honati din onsi Jesus to pagkoon. \p \v 32 Anoy man no migsayop on to soga, pigdae duon ki Jesus to tibo masakiton hasta to pigpangsamuk to mangkadoot no ispiritu. \v 33 Nahimun to tibo taga-yunsud duon to yuwas to bayoy. \v 34 Pinang-ulian ni Jesus to mahan-in no mgo otow no migbati to yain-yain no sakit. Mahan-in isab to pinang-abug din no mangkadoot no ispiritu no migsamuk to mgo otow. Sikan no mgo ispiritu wada din paikagiha su yagboy dan namaanan dow hintawa si Jesus. \s1 To Pagwali ni Jesus diya to Tibuuk Galilea \r (Lucas 4:42-44) \p \v 35 Kaadlawon pad migbangun on si Jesus aw pahilit su og-ampu. \v 36 Na, pagkamaan onni Simon no wadad si Jesus, pigpamangha dan. \v 37 Pagkakita-i dan kandin, mig-iling sikandan, “Seini ka da man naan! Namangha ikow to tibo mgo otow.” \p \v 38 Di mig-ikagi si Jesus, “Og-andiya kinow pad to duma no mgo yunsud duon to kadanihan su igwali ku pad isab to Madojow no Nawnangonon diya, su sikan to ing-andini ku.” \v 39 Kaling pigyogob-yogob din to mgo kayunsudan duon to Galilea. Migwali sikandin duon to mgo simbahan to mgo Hibru. Pinang-abug din isab to mangkadoot no ispiritu no migsamuk to mgo otow. \s1 To Pagdojow ni Jesus to Otow no Pigsangla \r (Mateo 8:1-4; Lucas 5:12-16) \p \v 40 Na, meyduon otow no pigsangla no mig-anduon ki Jesus aw pakimayuuy. Migyuhud sikandin duon to atubangan din aw ikagi, “Ko pagboot nu, ogkaulian a.” \p \v 41 Pigkae-atan ni Jesus sikan otow aw dampaa din no mig-iling, “Ogbootan ku no maulian ka.” \v 42 Duon-dajun naulian sikandin. \p \v 43-44 Tapus to sikan, pigbahog sikandin ni Jesus, “Wada ognangonan nu no inggad hintawa. Nasi no andiya ka to magdudumaya to tinuuhan ta aw paaha ka. Pagkatapus, bogoy ka to halad no insugu ni Moises to diya una agun mamatuud no naulian kad.” Dajun sikandin papanawa ni Jesus. \v 45 Di sikan otow naosoyan\f + \fr 1:45 \ft Ubin \+it nasugu\+it*\f* nasi to pagnawnangon to nahitabu kandin. Kaling migtangkap to nawnangonon bahin ki Jesus hangtod no konad on sikandin ogpakapakita diya to mgo yunsud. Duon da sikandin pakamonang to hilit. Di mahan-in gihapun to mgo otow no ogpamang-andiya kandin no ogkapuun diya to inggad andei no banwa. \c 2 \s1 To Pagdojow ni Jesus to Otow no Naparalays \r (Mateo 9:1-8; Lucas 5:17-26) \p \v 1 Anoy man no napilaan on, migpauli si Jesus diya to Capernaum. Pagkamaan to mgo otow no mig-uli on sikandin, \v 2 mahan-in to nahimun duon, kaling migdasok sikandan duon to sed to bayoy. Aw inggad ngani to pertahan pighootan to otow. Na, pagnawnangon ni Jesus to kagi to Diyus, \v 3 meyduon migtidow no upat no ka otow no migyayahung to duma dan no naparalays. \v 4 Tongod to sikan migdasok no mgo otow, wada sikandan makapadani ki Jesus, kaling namonhik sikandan diya to diatas aw gawanga dan to songo bahin to atop\f + \fr 2:4 \ft To atop to bayoy to diya no panahon angod to saog aw oghagdanan isab su oghinangon sikan no diskansuhanan.\f* duon to yongod ni Jesus. Dajun tuntuna sikan otow no inyuwan duon to hibatanan din. \v 5 Pagkita ni Jesus no hogot to pagtuu dan, pig-ikagihan din sikan otow no naparalays, “Yagi, pigpasaylu on to mgo sae nu.” \p \v 6 Na, meyduon mgo maistru to tinuuhan no naman-ingkud duon. Pagdinog dan to sikan pig-ikagi ni Jesus, nailing to ginhawa dan, \v 7 “Eh, nokoy no migyangub man seini no otawa to pag-ikagi to sikan? Ogpasipaya sikandin to Diyus, su Diyus da man to ogpakapasaylu to sae.” \p \v 8 Di nasabutan ni Jesus to hona-hona dan, kaling pig-ikagihan din sikandan, “Nokoy no mighona-hona kow man to sikan? \v 9 Andei man to mahaewoy, ko muiling a, ‘Pigpasaylu on to mgo sae nu,’ ubin ko muiling a, ‘Tindog ka. Daeha sikan pighibatan nu aw panow kad’? \v 10 Na, kuntoon igpakita ku iyu no siak no Anak to Otow\f + \fr 2:10 \ft Pagtawag ni Jesus to kaugalingon din no Anak to Otow, iyan igpasabut no Diyus sikandin no migpakaotow. Insugu sikandin to Diyus no Amoy dini to kalibutan aw bogaji to kinayabawan no katongod dini to kaotawan.\f* meyduon katongod kani to babow to kalibutan to pagpasaylu to sae.” Dajun din ikagihi sikan naparalays, \v 11 “Tindog ka. Daeha sikan pighibatan nu aw uli kad on.” \v 12 Dajun bangun sikan otow. Pigdawat din sikan pighibatan din aw panow. Natingaya hilabi to tibo mgo otow duon. Dajun dan sajaa to Diyus no mig-iling, “Disti on ko migkita ki to angod to sikan!” \s1 To Pagtawag ni Jesus ki Levi \r (Mateo 9:9-13; Lucas 5:27-32) \p \v 13 Mig-andiya manda si Jesus to higad to danow. Mahan-in to nahimun no otow duon kandin, aw pigpang-anad din. \v 14 Pagpanow on ni Jesus, nabajaan din si Levi no anak ni Alfeo. Mig-ingkud sikandin duon to sukutanan to buhis su magsukutay man sikandin. Kagi ni Jesus, “Yagi, duma kad kanay su oghinangon ku sikuna no inanad.” Dajun tindog si Levi aw duma ki Jesus. \p \v 15 Na, pigpakoon si Jesus dow mgo inanad din diya to bayoy ni Levi. Mahan-in to migpagsayu kandan no magsukutay to buhis dow duma no mgo otow no og-ilingon to makasasaya, su mahan-in to angod kandan no migduma-duma ki Jesus. \v 16 Na, meyduon mgo maistru to tinuuhan no sakup to punduk to Pariseo no migkita ki Jesus no migpagsayu to sikan no mgo otow. Kaling pig-usip dan to mgo inanad ni Jesus, “Nokoy no ogpagsayu man sikan maistru now to sikan matuntuhon no mgo magsukutay to buhis dow duma no mgo makasasaya?” \p \v 17 Pagdinog ni Jesus to kagi dan, sikandin to migtabak no impabaja to pananglitan. Kagi din, “To otow no wada sakit kona ogkinahangyan to duktur. Masakiton da to ogkinahangyan. Angod isab kanay no mig-andini to kalibutan. Kona no iyan ing-andini ku to pagkabig to mgo otow no mighona-hona no matarong sikandan. Di iyan pig-andini ku to mgo makasasaya.” \s1 To Tahan dow Bag-u no Impang-anad \r (Mateo 9:14-17; Lucas 5:33-39) \p \v 18 Songo aedow meyduon naman-andiya ki Jesus no nangusip, su nakapaniid sikandan no migpuasa to mgo inanad ni Juan no Magbawtismuhay dow to mgo Pariseo. Kagi dan, “To mgo inanad to mgo Pariseo dow ni Juan ogtuman to pagpuasa. Na, nokoy no kona man ogpuasa to mgo inanad nu?” \p \v 19 Migtabak si Jesus, “Ko pananglit meyduon kumbiti, nokoy man, ogpuasa buwa to kadumahan to sikan bag-u kaminyo no yukos ko duma dan pad sikandin? Kona gajod! \v 20 Di mey da panahon no ogpuduton sikandin duon kandan, aw iyan pad pagpuasa dan.” \p \v 21 Impananglit isab ni Jesus to wada pagkahiujun to impang-anad din dow to impang-anad to mgo Hibru. Kagi din, “Wada otow no ogtapak to bag-u no panapton duon to tahan no kabo. Su ko labahan, ogkoyo sikan bag-u no panapton aw ogyow-ag sikan higbit. \v 22 Angod isab to inomon no ogsobu pad no igtagu duon to sedanan no kindae.\f + \fr 2:22 \ft To diya no panahon, to kindae to kanding oghinangon no sedanan to inomon.\f* Wada otow no ogtagu to seini duon to tahan no sedanan su maliskog on aw madali ogbotu. Ginona ogkauyakan sikan inomon dow sedanan. Nasi no igtagu to bag-u no inomon duon to bag-u no sedanan.” \s1 To Pagboot ni Jesus to Aedow no Tigpahuway \r (Mateo 12:1-8; Lucas 6:1-5) \p \v 23 Songo Aedow no Tigpahuway, nakabaja si Jesus dow mgo inanad din duon to mgo uma. Nangotu to mgo inanad din to uhoy to trigu aw kitopa dan. \v 24 Dajun sagman to mgo Pariseo. Kagi dan ki Jesus, “Aha ka to suja mgo inanad nu. Nokoy no ogyapas man sikandan to Aedow no Tigpahuway?” \p \v 25 Migtabak si Jesus, “Ajaw now og-ilinga no wada kow makabasa to pighinang ni Hari David to diya una no bontason sikandin dow to mgo duma din. \v 26 Migsed sikandin duon to bayoy to Diyus aw koon to pan no inghalad to Diyus aw pakoona isab to mgo duma din. Nahitabu sikan to diya panahon no si Abiatar to kinayabawan no magdudumaya to tinuuhan ta. Na, mig-iling to balaod no iyan da ogpakakoon to sikan to mgo magdudumaya. Di manno kinahangyanon man yagboy, wadad sapadi si David.” \v 27 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Pigyain to Diyus to Aedow no Tigpahuway su kadojawan sikan to mgo otow. Ogtuman ki iyan to sikan, di kona no iyan inghinanga ita agun ogtuman ki. \v 28 Kaling inggad ngani to Aedow no Tigpahuway, siak no Anak to Otow iyan ogboot.” \c 3 \s1 To Pagdojow ni Jesus to Pawing \r (Mateo 12:9-14; Lucas 6:6-11) \p \v 1 Pag-andiya isab ni Jesus to simbahan to mgo Hibru, mey otow duon no napawing to dibayuy no boyad. \v 2 Mey isab mgo otow duon no naniid ki Jesus, su ko padojawon din sikan otow duon to Aedow no Tigpahuway, meyduon igkariklamu dan kuntra kandin. \v 3 Pig-ikagihan ni Jesus sikan pawing, “Yagi, tindog ka duon to kabaknaan.” \v 4 Dajun usipa ni Jesus to nahimun no mgo otow, “Andei man to intugut to balaod to tinuuhan ta no oghinangon duon to Aedow no Tigpahuway, madojow ko madoot? Pagyuwas to kinabuhi ubin paghimatoy?” Di nakapapahonok sikandan. \v 5 Naboyu si Jesus no nang-aha-aha to kaotawan, aw naguul isab tongod to kadoson to uyu dan. Dajun din ikagihi sikan pawing, “Kotonga sikan boyad nu.” Pagkotonga din, dajun sikandin naulian. \v 6 Na, migyuwas to mgo Pariseo aw pagsabut sikandan to mgo sakup to partidu ni Hari Herodes dow og-amonuhon dan to pagpahimatoy ki Jesus. \s1 To Pagdojow to mgo Masakiton diya to Higad \p \v 7 Na, mig-andiya si Jesus dow mgo inanad din to higad to danow. Mahan-in to migduma kandan no taga-Galilea. \v 8 Aw inggad to mgo otow diya to kadiyuan, pagdinog dan to mgo milagru no ogpanghinangon din, mig-anduon isab ki Jesus. Meyduon napuun diya to mgo prubinsya to Judea dow Idumea dow napuun diya to siyudad to Jerusalem hasta diya to dihipag to Jordan. Meyduon isab napuun diya to mgo siyudad to Tiro dow Sidon hasta to nakalibong no mgo banwa. \v 9 Anoy man no mahan-in on to mgo otow, pig-ikagihan ni Jesus to mgo inanad din no hinaaton dan to bangka no ogkaingkudan din su unu ko dadasokan sikandin to mgo otow. \v 10 Su mahan-in on to nangkaulian din, kaling migdadasok to mgo masakiton agun makatudi kandin. \v 11 Pagkakita-i ki Jesus to mgo otow no pigsedan to mangkadoot no ispiritu, namanyuhud sikandan duon to atubangan din aw pamangiyak no mig-iling, “Sikuna iyan to Anak to Diyus!” \v 12 Di pigbahog din sikan mgo ispiritu no kona dan sikandin ignawnangon. \s1 To Pagpili ni Jesus to Oghinangon Din no mgo Apustulis \r (Mateo 10:1-4; Lucas 6:12-16) \p \v 13 Na, miggamat si Jesus to bubungan aw panuguni din to diya ogkaliyagan din no ogpaanduonon kandin. Pagkahimun dan on, \v 14 migpili si Jesus to sampuyu-tag-duwa no iyan ogduma-dumahon din. Ogsuguon din isab sikandan to pagwali \v 15 aw ogbogajan to katongod to pag-abug to mangkadoot no ispiritu. \v 16 Seini to nangkapili din: si Simon no pighingadanan din isab ki Pedro \v 17 dow to mgo anak ni Sebedeo no si Santiago dow si Juan. Seini migsusuun pigngadanan din isab to Boanerges, no ko ita pa, yugung. \v 18 Pigpili din isab si Andres, si Felipe, si Bartolome, si Mateo, si Tomas, si Santiago no anak ni Alfeo, si Tadeo dow si Simon no maunungon hilabi to tribu dan. \v 19 Pigpili din isab si Judas Iscariote no iyan ogyuib kandin. \s1 To Paghapey ki Jesus no Piggahoman ni Satanas \r (Mateo 12:22-31; Lucas 11:14-23) \p \v 20 Na, anoy man no mig-uli on si Jesus dow mgo inanad din, migdasok on isab to mgo otow duon kandin, kaling wadad sikandan makalugar to pagkoon. \v 21 Na, pagkamaan to pamilya din to sikan, migpanow sikandan su ogdokaton dan. Su meyduon naman-iling no nagawangan on si Jesus to boot. \p \v 22 Meyduon isab mgo maistru to tinuuhan no napuun diya to siyudad to Jerusalem no mig-iling, “Kae! Ogpakaabug sikandin to mangkadoot no ispiritu su pigbogajan man to gahom ni Satanas\f + \fr 3:22 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Beelsebul\+it*\f* no panguyu dan!” \p \v 23 Kaling pigpaduguk ni Jesus sikan mgo otow duon kandin aw ikagihi, “Og-amonuhon man ni Satanas to pag-abug to kaugalingon din? \v 24 Su ko pananglit og-uunoy oggera to mgo sakup to songo nasyun, ogkabongkag sikan no nasyun. \v 25 Sikan isab to ogkadeygan ko meyduon panimayoy no og-uunoy ogbubuyow-buyow to mgo sakup. \v 26 Na, ko pananglit abugon ni Satanas to mgo sakup din, migpasabut no sikandin da to mig-amung-amung to kaugalingon din aw kona oghangtod to pagmandu din. \v 27 Iyan da ogkaabug to mangkadoot no ispiritu ko unahon daogon si Satanas no agayon dan. Angod pananglit to seini: Wada ogpakased to bayoy to madoson no otow to pag-agow to katigajunan din ko kona sikandin mauna madaog aw gapusa.” (Migpasabut si Jesus no nadaog din on iyan si Satanas, kaling ogpakaabug sikandin to mangkadoot no ispiritu.) \p \v 28 “Ligdongi now seini,” kagi ni Jesus. “Inggad nokoy no sae ogpasayluhon to Diyus, inggad to pagpasipaya to Amoy no Diyus. \v 29 Di to otow no ogyangub ogpasipaya to Ispiritu Santu kona yagboy ogkapasaylu hangtod to wada katapusan.” \v 30 Pig-ikagi ni Jesus sikan su anoy Ispiritu Santu to miggahom kandin, mig-iling sikandan no iyan miggahom kandin to madoot no ispiritu. \s1 To Inoy dow mgo Suun ni Jesus \r (Mateo 12:46-50; Lucas 8:19-21) \p \v 31 Pagtidow to inoy ni Jesus dow mgo suun din no yukos, diya da sikandan to yuwas to bayoy, aw pigpasuguan dan si Jesus no payuwason naa. \v 32 Na, si Jesus nalibongan to mahan-in no mgo otow no naman-ingkud. Pagnangoni kandin, \v 33 mig-iling si Jesus, “Hoo iyan, di ognangonan ku sikiyu dow hintawa to pig-isip ku no inoy dow mgo suun yagboy.” \v 34 Nanlingi-lingi sikandin duon to sikan naman-ingkud no nakalibong kandin aw ikagi, “Seini to inoy dow mgo suun ku. \v 35 Su inggad hintawa no ogtuman to pagboot to Diyus iyan og-isipon ku no inoy dow mgo suun no yukos dow bohi.” \c 4 \s1 To Pananglitan to Pasak no Naodokan \r (Mateo 13:1-9; Lucas 8:4-8) \p \v 1 Na, migpang-anad si Jesus duon to higad to danow. Hilabi mahan-in to mgo otow no nahimun duon, kaling mig-ingkud sikandin duon to bangka no nakapadiyu-diyu to higad su ogpang-anadon din sikan mgo otow duon. \v 2 Mahan-in to impang-anad din no impabaja to pananglitan. Kagi din, \v 3 “Paminog kow. Meyduon mag-uuma no mig-odok to binhi. \v 4 Pagsabud din, meyduon mgo binhi no duon kodog to dayan aw pigpanubug to mgo manuk-manuk. \v 5 Meyduon isab binhi no duon kodog to batuhon no pasak. Madali giti su manipis da to pasak. \v 6 Di pagsogahi, migyanos sikan mgo tanom aw kagangu su mababow da to dalid. \v 7 Meyduon isab binhi no duon kodog to pasak no tahan mey dalid to sampinit. Dongan to pagtubu to sikan mgo tanom, nanalingsing isab sikan mgo sampinit hangtod no pigyam-od sikan mgo tanom, kaling wada makabogas. \v 8 Di to duma no mgo binhi duon kodog to madojow no pasak. Miggiti aw migsingin hangtod no nanguhoy. Meyduon kasarangan da to abut, meyduon madogi to abut aw meyduon isab hilabi mig- but. \v 9 Na,” kagi ni Jesus, “sikiyu no ogpakadinog to seini, ibotang yagboy duon to ginhawa now.” \s1 To Paggamit ni Jesus to Pananglitan \r (Mateo 13:10-17; Lucas 8:9-10) \p \v 10 Pagkalius on to kahan-inan, migduguk ki Jesus to diya sampuyu-tag-duwa no pinili din yakip to duma no mgo inanad aw pangusip bahin to diya mgo pananglitan din. \v 11 Kagi ni Jesus, “Pigpasabut kow on to paghari to Diyus no wada din ipasabut to diya una. Di to diya kona ku no mgo sakup igpabaja ku to pananglitan ko ogpang-anadon ku sikandan \v 12 agun no \q1 ‘Inggad og-aha sikandan, kona ogkita. \q2 Inggad ogdinog, kona ogpakasabut \q1 su unu ko makasabut aw atubang kanay \q2 agun mapasaylu sikandan to Diyus.’\f + \fr 4:12 \ft Isaias 6:9,10\f* ” \s1 To Igpasabut to diya mgo Pasak no Naodokan \r (Mateo 13:18-23; Lucas 8:11-15) \p \v 13 Mig-usip si Jesus kandan, “Wada kow naan makasabut to diya pananglitan ku? Na, ko wada, og-amonuhon now man to pagsabut to duma no mgo pananglitan? \v 14 To diya pagsabud to binhi ogkaangod to pagnawnangon to kagi to Diyus. \v 15 Meyduon mgo otow no ogkaangod to sikan dayan no nasabudan to binhi, su ko mudinog sikandan to kagi to Diyus, og-agawon dajun ni Satanas duon to ginhawa dan. \v 16 Meyduon isab mgo otow no ogkaangod to sikan batuhon no pasak no nasabudan to binhi, su ko mudinog sikandan to kagi to Diyus, dajun ogtukhow to pagdawat to sikan. \v 17 Di kona no hogot to pagtuu dan, kaling kona ogyugoy. Su ko abuton sikandan to mgo kalisod dow mgo antusonon tongod to pagdawat dan to kagi to Diyus, og-ojowan dan dajun to pagtuu dan. \v 18 Meyduon isab mgo otow no ogkaangod to sikan sampiniton no pasak no nasabudan to binhi. Ogdinog sikandan to kagi to Diyus, \v 19 di ogkawili to mgo kalimuutanan kani to kalibutan dow to pagpadatu hasta to duma no mgo og-awoson to kinabuhi. Kaling ogkaangod sikandan to tanom no wada bogas. \v 20 Di sikan madojow no pasak ogkaangod to mgo otow no ogdinog to kagi to Diyus aw ogdawat. Na, sikan pigdinog dan ogpamogas duon to kinabuhi dan. To duma, kasarangan da to bogas. To duma madogi, aw meyduon isab hilabi madogi.” \s1 To Pananglitan to Soga \r (Mateo 5:15-16; Lucas 8:16-18) \p \v 21 Migpananglit isab si Jesus. Kagi din, “Ko meyduon ogpadokot to soga, kona ogkahimu no takyuban to gantangan. Kona isab igbotang duon to sayad to katri. Nasi no igbotang duon to untudanan. \v 22 Angod isab to sikan, to tibo no inghobong ogkabutwa da, aw to wada pad kasabuti ogkasabutan da. \v 23 Na,” kagi ni Jesus, “sikiyu no ogpakadinog to seini, ibotang yagboy duon to ginhawa now.” \p \v 24 Migpadajun sikandin to pag-ikagi, “Paomot kow to pagpaminog to og-ikagihon ku agun madogi to ogkasabutan now, aw ogdugangan pad to Diyus sikan pagsabut now. \v 25 Su ogdugangan din to pagsabut to otow no ogdawat to igpasabut kandin. Di to otow no kona ogdawat to igpasabut kandin to Diyus, oggawangon da inggad to maintok no nasabutan din.” \s1 To Pananglitan to Binhi no Miggiti \p \v 26 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “To pag-uswag to sikan ogharian to Diyus ogkaangod to binhi no ig-odok to otow diya to uma din. \v 27 Tapus to pag-odok, ogpalingaw-lingawan din aw ogpadajun to inaedow-aedow no trabahu, aw sikan tanom din oggiti aw ogtulin. Di kona din ogkatagahan dow ogkaamonu to pagtubu to sikan. \v 28 To pasak iyan ogpagiti aw ogpatulin to tanom. Ogpandagum sikan, ogtulin, ogsingin dow ogpanguhoy. \v 29 Ko mahinug on to mgo uhoy, og-anihon on.” \s1 To Pananglitan to Kinaintokan no Binhi \r (Mateo 13:31-33; Lucas 13:18-19) \p \v 30 Kagi ni Jesus, “Nokoy pad man to ogkaangodan to sikan ogharian to Diyus? \v 31 Ogkaangod to maintok hilabi no binhi no igtanom duon to pasak. \v 32 Kinaintokan iyan sikan, di ko mutulin on, ogyabow to katikang duon to duma no mgo tanom. Og-aslag to mgo sanga aw oghapunan to mgo manuk-manuk.” \p \v 33 Mahan-in pad to pananglitan no angod to sikan no ing-anad ni Jesus kotob da to ogkasabutan to kaotawan. \v 34 Wada ing-anad din kandan no wada ipabaja to pananglitan. Di ko awoy si Jesus dow mgo inanad din, oghiluwason din sikan mgo pananglitan. \s1 To Pagpaondang ni Jesus to Maagbot no Kaemag \r (Mateo 8:23-27; Lucas 8:22-25) \p \v 35 Anoy man no masakyop on to diya no aedow, pig-ikagihan ni Jesus to mgo inanad din, “Ogyopa kinow to seini danow.” \v 36 Piglikatan to mgo inanad sikan mgo otow no migdasok duon to higad aw sakoy duon to sikan bangka no tahan pig-ingkudan ni Jesus aw tukud sikandan. To duma migsakoy to yain no sakajan aw duma kandan. \v 37 Wada kayugoy, puli nakatokow mighodos to maagbot hilabi no kaemag, aw katogob sikan bangka to limason tongod to maagbot no mgo bayod. \v 38 Di si Jesus nalipodong duon to ulin no mig-uy-an. Dajun sikandin pukawa to mgo inanad din aw ikagihi, “Sir, nokoy no ogpalingow-lingow ka man? Ogyogdang kid kay!” \p \v 39 Dajun buyat si Jesus aw sapadi sikan kaemag. Pigsugu din isab to mgo bayod, “Yonong kow!” Duon-dajun mig-ondang to kaemag aw miglinow to tibo. \v 40 Dajun ikagihi ni Jesus to mgo inanad din, “Nokoy no nahaedok kow man? Andeid man to pagsalig now?” \p \v 41 Hilabi nahaedok dow natingaya sikan mgo inanad, kaling nakapauusipay sikandan, “Nokoy man buwa otawa seini no inggad kaemag dow bayod ogpasapad kandin?” \c 5 \s1 To Pag-abug ni Jesus to Mangkadoot no Ispiritu \r (Mateo 8:28-34; Lucas 8:26-39) \p \v 1 Pagtidow onni Jesus diya to dihipag, migduung sikandan duon to banwa no sakup to Gerasa. \v 2 Paghaw-as ni Jesus, pigtagbu sikandin to otow no pigpadamaan to mangkadoot no ispiritu. Diya sikandin kapuun to siminteryu \v 3 no pig-ugpaan din. Konad on ogkagapus inggad ogkadinahan. \v 4 Su kanunoy on piggapus to mgo boyad dow kobong din, di puli din ogpamigtawon to mgo kadina dow pusas. Wada ogpakatagon kandin su hilabi madoson. \v 5 Aedow dow madukilom oghipanow sikandin diya to mgo yobong dow kabubunganan aw ogpinangiyak. Ogpali-palian din to kaugalingon din to mgo batu. \p \v 6 Madiyu pad sikan otow, pigkita din on si Jesus. Miglinaguy sikandin aw tagbuha si Jesus dow yuhud duon to atubangan din. \v 7-8 Dajun ikagihi ni Jesus sikan ispiritu, “Sikuna no madoot no ispiritu, yaguji seini otow!” \p Dajun pangiyak sikan ispiritu to maagbot no mig-iling, “Sikuna no Anak to Diyus no Yabow to Tibo, nokoy man to yabot nu kanay? Oghangyuon ku sikuna tongod to ngadan to Diyus no kona a nu ogkastiguhon.” \p \v 9 Dajun usip si Jesus, “Hintawa to ngadan nu?” \p Migtabak sikandin, “Si Linibu to ngadan ku, su hilabi koy mahan-in.” \v 10 Migpak hangyu sikan mgo ispiritu ki Jesus no kona sikandan ogpayagujon duon to sikan no banwa. \p \v 11 Na, duon to daligdigan to bubungan meyduon mgo daduwa no libu no babuy no nandungae. \v 12 Nangamuju sikan mgo ispiritu ki Jesus, “Paseda koy on puli dutun to suja mgo babuy.” \v 13 Pagtugut ni Jesus, pigyagujan dan sikan otow aw sed duon to sikan mgo babuy. Dajun pamanlinaguy sikan mgo babuy no namanyus-ug duon to pangpang aw kangkatabug diya to wohig. \p \v 14 Dajun namanlinaguy sikan namanbantoy to babuy diya to yunsud dow kaumahan aw inangon dan to nahitabu. Dajun anduon to kaotawan su ogsusihon dan. \v 15 Pagtidow dan duon ki Jesus, iyan pigkita dan sikan otow no pigyagujan on to linibu no mangkadoot no ispiritu. Mig-iingkud sikandin duon no nakapangabo on aw madojow on to boot. Kaling hilabi nahaedok sikan mgo otow. \v 16 To namakakita to diya no hitabu mignangon to pagyaguji to sikan otow to mangkadoot no ispiritu hasta isab bahin to diya mgo babuy. \v 17 Dajun dan hangyu-a si Jesus no yagujan din sikan banwa dan. \p \v 18 Na, anoy man no ogsakoy on si Jesus to bangka, nangamuju sikan otow no pigyagujan to mangkadoot no ispiritu no padumahon sikandin ni Jesus. \v 19 Di wada tugut si Jesus. Kagi din, “Uli kad nasi aw nangoni to mgo kadumahan nu dow man-u to kayuuy dow tabang to Ginuu ikow.” \v 20 Dajun panow sikan otow aw nawnangon duon to tibo banwa no Decapolis dow man-u to pagtabang kandin ni Jesus. Yagboy nangkatingaya to tibo no namakadinog to sikan. \s1 To Pagdojow to Bohi dow to Pagbanhaw to Bata \r (Mateo 9:18-26; Lucas 8:40-56) \p \v 21 Migpauli onsi Jesus diya to dihipag to sikan danow. No duon on sikandan to higad, nahimun duon ki Jesus to mahan-in hilabi no mgo otow. \v 22 Na, meyduon migtidow no otow no iyan ngadan si Jairo no panguyu to simbahan to mgo Hibru. Pagkita din ki Jesus, migyuhud sikandin duon to atubangan din \v 23 aw pakimayuuy. Kagi din, “Pakamatajon on to anak ku no bohi no pinadajag ku. Sadangay dumahi a aw dampaa sikandin agun maulian.” \v 24 Dajun duma si Jesus kandin. \p Migduma isab to mahan-in no mgo otow no migdasok duon kandin. \v 25 Na, duon to sikan no mgo otow meyduon bohi no migyayangosa sed on to sampuyu-tag-duwa no tuig. \v 26 Nakaaw-andeid sikandin to pagpatambae, aw mahan-in on to pig-antus din no mgo pagtambae kandin. Nagastu on to tibo katigajunan din di wada gihapun kaulii, nasi on naagbotan. \v 27 Na, pagkadinog din bahin ki Jesus, mig-anduon sikandin aw nanliot-liot duon to sikan migdasok no kaotawan kotob no migtidow duon to talikudan ni Jesus. Dajun din tudi-a to kabo ni Jesus \v 28 su nailing to ginhawa din, “Inggad puli a da makatudi to sikan kabo din, ogkaulian a yagboy.” \v 29 Duon-dajun migtigpok to pagyangosa din, aw pigbati din no naulian on sikandin. \p \v 30 Na, dongan to pagtudi-a ki Jesus to sikan bohi dow pagtigpok to yangosa din, namaan si Jesus no meyduon gahom no migyogwa duon kandin. Kaling migpatibilik sikandin aw pangusip, “Hintawa man to migtudi to kabo ku?” \p \v 31 Migtabak to mgo inanad din, “Agayon, nokoy no og-usip ka man dow hintawa to migtudi ikow no mahan-in man hilabi seini mgo otow no migdasok kani ikow?” \p \v 32 Di nang-aha-aha gihapun si Jesus agun mamaanan din dow hintawa to migtudi to kabo din. \v 33 Na, manno namaan sikan bohi no naulian on sikandin, namidpid no migpadani ki Jesus. Migyuhud duon to atubangan din aw inangon to tibo nahitabu kandin. \v 34 Dajun ikagihi ni Jesus sikan bohi, “Iya, to pagsalig nu kanay iyan nakadojow ikow. Na, panow kad on no mahusoy to ginhawa, su wadad on to diya sakit nu.” \p \v 35 No mig-ikagi pad si Jesus, mey namantidow no napuun diya to bayoy to sikan panguyu to simbahan. Pig-ikagihan dan sikandin, “Bog-atad to ginhawa nu su nabigtawan on to anak nu. Wadad on pues ko mupadajun pad sikan maistru.” \p \v 36 Di si Jesus wada lipara to kagi dan. Nasi no pig-ikagihan din sikan panguyu, “Kona ka ogkahaedok. Salig ka kanay.” \p \v 37 Wada yain no pigpaduma ni Jesus, si Pedro da dow sikan migsusuun no si Santiago dow si Juan. Dajun sikandan panow. \v 38 Pagtidow dan duon to bayoy to sikan panguyu, iyan pigkita ni Jesus to mahan-in no mgo otow no angod to pigguligow. Meyduon namaniyahu dow namandegmatoy to maagbot. \v 39 Dajun sed si Jesus aw ikagihi sikandan, “Nokoy no ogsasamuk kow man aw pamandegmatoy? Wada kamatoy sikan bata, nalipodong puli.” \v 40 Dajun dan ngingisihi si Jesus. \p Di pigpayuwas din sikandan tibo. Iyan da pigpaduma din to mgo ginikanan to sikan patoy hasta sikan mgo duma din. Dajun sikandan sed duon to pigkotangan to sikan bata. \v 41 Pigtagonan ni Jesus to boyad din aw ikagihi, “Talita kumi!” no ko ita pa, “Igi, bangun ka!” \v 42 Duon-dajun nakabangun sikan bata aw nakahihipanow. Natingaya hilabi to mgo ginikanan din to sikan. (Sikan bata sampuyu-tag-duwa to idad.) \v 43 Pigbahog ni Jesus sikan ginikanan no wada yagboy ognangonan dan. Pig-igda din isab no pakoonon sikan bata. \c 6 \s1 To Wada Pagdawat ki Jesus diya to Nazaret \r (Mateo 13:53-58; Lucas 4:16-30) \p \v 1 Piglikatan ni Jesus sikan no banwa duma to mgo inanad din aw uli diya to yunsud no pigtulinan din. \v 2 No Aedow on no Tigpahuway, nang-anad si Jesus duon to simbahan dan. Natingaya to mahan-in no mgo otow no naminog kandin, kaling migpauusipay sikandan, “Andei man buwa kapuun to nangkaamuhan dow kaalam to seini no otawa? Naamonu buwa no ogpakahinang man sikandin to mgo milagru? \v 3 Kona buwa no sikandin to diya pandoy no anak ni Maria, aw suun sikandin ni Santiago, ni Jose, ni Judas dow ni Simon? Dini man ngani ugpa ita to mgo atoboy din.” Kaling nadootan sikandan ki Jesus. \p \v 4 Dajun ikagihi ni Jesus sikan mgo otow, “To otow no kibali ba-ba to Diyus ogtahudon duon to inggad andei, di wada ogtahud kandin duon to yunsud din dow kadumahan hasta pamilya din.” \v 5 Kaling wada nahinang din no mgo milagru duon, gawas to pila no nadampa din no mgo masakiton no nangkaulian. \v 6 Natingaya si Jesus su to mgo taga-Nazaret wada tuu kandin. Dajun sikandin andiya to yain-yain no mgo baryu aw pang-anad. \s1 To Pagsugu ni Jesus to mgo Inanad Din \r (Mateo 10:5-42; Lucas 9:1-6) \p \v 7 Pighimun ni Jesus sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din su ogsuguon din sikandan to tinag-daduwa diya to kayunsudan. Pigbogajan din to katongod to pag-abug to mangkadoot no ispiritu \v 8 aw tuguna, “Ko mupanow kow, iyan da daehon now to agos. Kona kow ogbabaaw, kona kow ogbaba to puju, aw kona kow ogdae to saepi. \v 9 Manapatus kow di kona kow ogdae to ilisan. \v 10 Ko mutidow kow on duon to inggad andei no yunsud, pakamonang kow duon to bayoy no ogpaabutan now kotob no mupanow kow on. \v 11 Ko wada ogdawat iyu duon to inggad andei no banwa aw wada ogpaminog iyu, na, yaguji now sikan no banwa. Padpada to abug to sapatus now ko mupanow kow pagpakiyaya no kona kow on ogkasukutan ko kastiguhon sikandan.” \p \v 12 Dajun panow sikan mgo inanad ni Jesus aw wali no kinahangyan musosey to mgo otow aw talikudi to mgo sae dan. \v 13 Pigpang-abug dan to mangkadoot no ispiritu no migsamuk to mahan-in no mgo otow. Mahan-in isab to mgo masakiton no pighidhid dan to yana aw nangkaulian. \s1 To Paghimatoy ki Juan no Magbawtismuhay \r (Mateo 14:1-12; Lucas 9:7-9) \p \v 14 Nakadinog si Hari Herodes Antipas to nangkahinang ni Jesus su nabantug on sikandin. Di wada kaaangod to hona-hona to mgo otow. Meyduon naman-iling, “Si Jesus iyan si Juan no Magbawtismuhay no nabanhaw, kaling ogpakahinang to milagru.” \v 15 Meyduon isab naman-iling, “Si Jesus iyan si Elias.” Mey pad duma no naman-iling, “Angod sikandin to diya mgo otow no kibali ba-ba to Diyus to diya una.” \p \v 16 Di si Hari Herodes, pagdinog din bahin ki Jesus, mig-iling sikandin, “Adoy, ogkaamonu buwa ko nabanhaw da si Juan no pigpatampodan kud man to liog!” \v 17-18 Naikagi din sikan su to diya una, impadakop din si Juan aw ipaprisu no ginapus tongod to pagsukat din ki Herodes. Su pig-agow ni Herodes si Herodias no asawa to suun din no si Felipe. \v 19 Tongod to kanunoy din pagsawoy ki Herodes, pigdomotan si Juan ni Herodias. Kaling ogpahimatajan din podom, di wada sikandin makahimu \v 20 su nahaedok si Herodes ki Juan, su namaanan din no matarong si Juan dow diyusnon. Kaling wada din itugut no mahimatajan sikandin. Naliyag isab si Herodes naminog to mgo kagi ni Juan inggad nakasamuk sikan to ginhawa din. \p \v 21 Na, pag-abut to aedow to kainanakan ni Herodes, migbangkiti sikandin. Iyan pig-imbita din to mgo upisyalis din dow to mgo yabow to sundayu hasta to inila no mgo taga-Galilea. Bali man no nakalugar si Herodias to pagpahimatoy ki Juan \v 22 su to anak din no daega mig-anduon aw sajow. Nasajaan yagboy si Herodes dow mgo imbitadu din, kaling nakailing si Herodes, “Pamuju ka kanay to inggad nokoy no ogkaliyagan nu su igbogoy ku ikow.” \v 23 Migpanapa pad sikandin aw iling, “Inggad nokoy to ogbujuon nu, igbogoy ku gajod ikow, inggad katonga to seini gingharian ku.” \p \v 24 Dajun yuwas sikan daega aw usipa to inoy din, “Inay, nokoy man to ogbujuon ku?” \p Migtabak to inoy, “Pamuju-a to uyu ni Juan no Magbawtismuhay.” \p \v 25 Migdinali sikan daega to pagsed aw ikagihi sikan hari, “Iyan ogbujuon ku kuntoon dajun to uyu ni Juan no Magbawtismuhay no igbotang duon to bandihadu.” \p \v 26 Hilabi migdoot to ginhawa ni Herodes, di tongod to sikan saad no pigsapaan din duon to atubangan to mgo imbitadu, wada sikandin makabalibad. \v 27 Dajun din sugu-a to sundayu din no tampodon to liog ni Juan aw daehon to uyu din. Na, dajun sikandin andiya to prisuhan aw tampoda to liog ni Juan. \v 28 Imbotang din sikan uyu duon to bandihadu dow daeha din aw ibogoy to sikan daega. Dajun din dawata aw ibogoy diya to inoy din. \v 29 Pagdinog to mgo inanad ni Juan to nahitabu, pigpudut dan to patoy no yawa din aw iyobong. \s1 To Pagpakoon ni Jesus to 5000 no mgo Otow \r (Mateo 14:13-21; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14) \p \v 30 Pagpauli to diya sampuyu-tag-duwa no mgo apustulis, ingnangon dan ki Jesus to tibo nahinang dow impang-anad dan. \v 31 Na, mahan-in hilabi to mgo otow no ogkasinokoli da to pagtidow dow pagyuwas, kaling wadad lugar onni Jesus inggad ngani to pagkoon. Kagi ni Jesus to mgo inanad din, “Ogpahilit kinow naa no itanow da agun makapahuway kow.” \p \v 32 Dajun sikandan sakoy to bangka aw likat padeg diya to hilit. \v 33 Di pigkita sikandan to mahan-in no mgo otow no taga-yain-yain no mgo baryu no migkiyaya kandan. Namanlinaguy sikan mgo otow no namanliput, aw una sikandan no nakatidow duon to ogduungan onni Jesus. \v 34 Paghaw-as ni Jesus, pigkita din sikan mahan-in hilabi no mgo otow. Pigkae-atan din su angod sikandan to mgo karneru no wada og-atiman. Kaling migsugud sikandin to pag-anad kandan, aw mahan-in to impang-anad din. \p \v 35 Anoy man no mahapun on, to mgo inanad ni Jesus migduguk kandin aw ikagi, “Mahapun on kay to kani, wada da man ogkapudutan to pagkoon kani to hilit. \v 36 Madojow ko papanawon ta seini mgo otow diya to kaumahan dow kabaryuhan agun makaboli to pagkoon dan.” \p \v 37 Di kagi ni Jesus, “Sikiyu to mupakoon kandan.” \p “Aw atu!” kagi dan. “Ogpabolihon koy nu to libu-libu no ka pisus no bali to pagkoon?” \p \v 38 Mig-ikagi si Jesus, “Ahaa now kun dow pila no buuk to pan kani.” \p Tapus dan ahaa, pig-ikagihan dan si Jesus, “Lima da no buuk to pan dow daduwa no ka isda.” \p \v 39 Dajun sugu-a ni Jesus to mgo inanad no ipagrupu-grupu to mgo otow aw pamaingkuda duon to pasak no mayunhow pad to bagnot. \v 40 Kaling naman-ingkud sikandan to tinag-kalim-an dow tinag-gatus to kada grupu. \v 41 Pigdawat ni Jesus sikan lima no buuk no pan dow daduwa no ka isda aw yanghag diya to yangit to pagpasalamat to Diyus. Dajun din panibaga sikan pan aw ibogoy diya to mgo inanad din agun ipamogoy diya to kaotawan. Pigpanibag din isab sikan isda aw payogobi sikandan. \v 42 Mighan-in yagboy sikan pan dow isda, kaling nakakoon sikandan tibo kotob no nangkahantoy. \v 43 Pagkatapus to pagkoon, pigpanghimun to mgo inanad to nasama, aw kaponu to sampuyu-tag-duwa no ka ayat! \v 44 Lima no libu sikandan no nakakoon ko mgo yukos da to bilangon. \s1 To Pagpanow ni Jesus duon to Babow to Wohig \r (Mateo 14:22-33; Juan 6:16-21) \p \v 45 Dajun pasakaja ni Jesus to mgo inanad din to bangka. Ogpaunahon din sikandan diya to yunsud to Betsaida su ogpalikaton din pad to mgo otow no nahimun duon. \v 46 Pagkalius on to sikan mgo otow, miggamat si Jesus to bubungan su og-ampu. \v 47 No madukilom on, naawoy si Jesus duon to bubungan, di sikan pigsakajan to mgo inanad din nakapatonga on to danow. \v 48 Pagpanghanow-hanow ni Jesus, pigkita din no nalisodan sikandan to paggaud su nasugang dan to kaemag. Na, anoy man no kaadlawon on, pigyupug sikandan ni Jesus no migpanow duon to babow to wohig. Angod kunu to ogpayaboy sikandin. \v 49-50 Di pagkita dan kandin no migpanow duon to babow to wohig, pigdaitan sikandan tibo aw namakapangiyak su nailing to boot dan no umagad. \p Di dajun migtawag si Jesus, “Digona to ginhawa now su siak seini. Kona kow ogkahaedok.” \v 51 Dajun sikandin sakoy aw pagtibo kandan. Dongan to pagsakoy din, migsigkon to kaemag. Hilabi naboyong to mgo inanad din, \v 52 su inggad pigkita dan on to pagpahan-in din to diya pan, wada dan pad kasabuti to gahom din su nadigyoman to hona-hona dan. \p \v 53 Na, pagtidow dan diya to dihipag, migduung sikandan duon to banwa to Genesaret. \v 54 Pigkiyaya si Jesus to mgo otow duon, \v 55 kaling namanlinaguy sikandan diya to mgo kabaryuhan dow pandokata to mgo masakiton aw yayahungi diya ki Jesus. Inggad andei dan ogdinogon si Jesus, diya dan isab ogdaehon to mgo masakiton. \v 56 Inggad andei sikandin ogdeg, ko diya to kabaryuhan dow kaumahan hasta kayunsudan, igbotang to mgo masakiton duon to oghihimunan to mgo otow. Ogpangamuju sikandan ki Jesus no patudion din to inggad jawing-jawing\f + \fr 6:56 \ft To tibo mgo yukos no Hibru meyduon upat no ka jawing-jawing duon to sidsid to kabo dan. Pagpadomdom sikan kandan to mgo balaod to Diyus. Ogkabasa seini duon to Numeros 15:38.\f* da duon to sidsid to kabo din. Na, naulian to tibo no nakatudi to kabo ni Jesus. \c 7 \s1 To mgo Tumanon to mgo Pariseo \r (Mateo 15:1-20) \p \v 1 Na, mey naman-andiya ki Jesus no mgo Pariseo dow mgo maistru to tinuuhan no napuun diya to Jerusalem. \v 2 Napaniidan dan to duma no mgo inanad ni Jesus no migkoon no wada panghugas to boyad. \v 3 Su to mgo Hibru, yabi to mgo Pariseo, kona ogkoon ko kona makapanghugas to mgo boyad to paagi no ing-anad to mgo minuna dan. \v 4 Hasta ko ogkapuun sikandan diya to merkadu, ogpanghugas su iyan tumanon dan ayha ogkoon. Aw mahan-in pad to nabatasan dan no ogtumanon angod pananglit to paghugas to mgo tasa, mgo tibud, dow mgo son-adan. \p \v 5 Tongod to sikan, pig-usip si Jesus to sikan mgo Pariseo dow mgo maistru to tinuuhan, “Nokoy no kona man ogtuman to mgo inanad nu to mgo tumanon no nabuyatan ta? Su ogkoon sikandan no kona ogpanghugas to mgo boyad.” \p \v 6 Pigtabak sikandan ni Jesus, “Kunungkun mangkatarong! Tinood yagboy to diya kagi to Diyus no sinuyat ni Isaias no kibali ba-ba din bahin iyu no pig-iling din, \q1 ‘Seini no mgo otow og-iling to pigtahud a dan, \q1 di kotob da to tumuy to dila dan \q2 su wada a ibotang duon to ginhawa dan. \q1 \v 7 Wada pues to pagsimba dan kanay, \q2 su iyan da igpang-anad dan to tumanon no pig-otawan.’\f + \fr 7:7 \ft Isaias 29:13\f* ” \m \v 8 Kagi ni Jesus, “Pig-ojowan now to mgo sugu to Diyus aw ilisi to tumanon no pig-otawan. \p \v 9 “Mapandoy gajod to pagkasalikway now to kasuguan to Diyus agun iyan nasi matuman to iyu no tumanon. \v 10 Angod pananglit to diya sugu to Diyus no impabaja ki Moises no pig-iling, ‘Tahuda to amoy dow inoy nu.’\f + \fr 7:10 \ft Exodo 20:12; Deuteronomio 5:16\f* Insugu din isab no inggad hintawa no ogpasipaya to ginikanan oghimatajan.\f + \fr 7:10 \ft Exodo 21:17; Levitico 20:9\f* \v 11 Di sikiyu, yahi to ing-anad now. Su inggad meyduon podom igkatabang to otow to ginikanan din, ogpabalibadon now sikandan to pag-iling, ‘Meyduon podom bobogoy ku iyu di impaabin kud nasi to Diyus.’ \v 12 Duon to sikan, napogongan now on sikandin to pagtabang to ginikanan din, \v 13 aw pinakawada now to kagi to Diyus tongod to sikan kabilin now no tumanon. Mahan-in pad isab to duma no oghinangon now no angod to sikan.” \p \v 14 Pighimun isab ni Jesus to kaotawan aw ikagihi, “Paminog kow tibo to seini og-ikagihon ku aw panginsabuti now. \v 15 Inggad nokoy no ogkoonon to otow kona no iyan ogpakaligsom kandin. Iyan da ogpakaligsom sikan ogkapuun duon to ginhawa din.” \v 16 \f + \fr 7:16 \ft Bersikulu 16 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Na, sikiyu no ogpakadinog to seini, ibotang yagboy duon to ginhawa now.\+it*\f* \p \v 17 No likatan on ni Jesus to kaotawan aw makased on duon to bayoy, nangusip to mgo inanad dow nokoy to igpasabut to diya pig-ikagi din. \v 18 Kagi ni Jesus, “Sikiyu isab, wada kow naan makasabut? To ogkoonon to otow kona no iyan ogpakaligsom kandin. \v 19 Su diya da ogdeg to gotok, aw tapus to sikan ogyuwas da to yawa din. Kona sikan ogpakaandiya to ginhawa din.” Duon to sikan, impasabut ni Jesus no wadad pagkoon no ing-ojow to Diyus. \p \v 20 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Iyan nasi ogpakaligsom to otow sikan ogkapuun duon to ginhawa din. \v 21 Su duon ogkapuun to madoot no mgo hona-hona, paghinang to kayaw-ajan, pagpangawat, paghimatoy, \v 22 pagkahakog, pagkayawan-on, paglimbung, pagpatujang, pagsilag, pagbuung to dongog to duma, pagpagarbu dow pagpabuang-buang. \v 23 Seini mangkadoot no hinang duon ogkapuun to ginhawa to otow, aw iyan ogpakaligsom kandin.” \s1 To Pagtuu to Bohi no Kona no Hibru \r (Mateo 15:21-28) \p \v 24 Dajun panow si Jesus aw andiya to banwa no sakup to siyudad to Tiro. Pagtidow din, duon sikandin paabut to songo bayoy. Gustu din no wada ogkamaan no duon on sikandin, di natagahan da. \v 25-26 Na, duon to sikan no banwa meyduon bohi no kona no Hibru. Diya sikandin i-anak to Fenicia no sakup to Siria, aw Grigu to inikagihan din. Meyduon anak din no bohi no pigsamuk to madoot no ispiritu. Na, pagkamaan to sikan bohi no duon on si Jesus, dajun sikandin mig-anduon aw yuhud duon to atubangan din aw pangamuju no abugon din sikan ispiritu. \v 27 Di kagi ni Jesus, “To mgo anak iyan una no ogpakoonon, su madoot ko agawon to koonon dan agun itimbag diya to mgo idu.” \p \v 28 “Iyan man iyan Sir,” kagi to sikan bohi, “di ngani man to idu di ogpakapanginamut to mgo timu no ogkatanak to mgo bata no ogpamangoon.” \p \v 29 “Na,” kagi ni Jesus, “uli kad on. Tongod to sikan kagi nu, pigyagujan on to madoot no ispiritu sikan anak nu.” \v 30 Dajun uli sikan bohi. Pagtidow din diya to bayoy, pigkita din sikan anak din no mighibat pad, di pigyagujan on iyan to madoot no ispiritu. \s1 To Pagdojow to Otow no Bongey dow Poha \p \v 31 Pagpauli on ni Jesus likat to banwa no sakup to siyudad to Tiro, migbaja sikandin duon to Sidon aw duon to danow to Galilea padeg diya to banwa to Decapolis. \v 32 Na, meyduon mgo otow no migdae duon ki Jesus to otow no bongey dow poha aw hangyu no dampaon din. \p \v 33 Impadiyu ni Jesus sikan bongey to sikan mgo otow no nahimun aw yugyuga to tudyu din to mgo talinga to sikan bongey. Tapus to sikan, pigdopuhan ni Jesus to tudyu din to yawoy aw tudi-a to dila to sikan otow. \v 34 Dajun yanghag si Jesus diya to yangit aw ginhawa to mahaba aw ikagihi sikan otow, “Maabri kow.” \v 35 Duon-dajun migdinog sikan otow aw matul-id on to pag-ikagi din. \p \v 36 Pigbahog ni Jesus sikan mgo otow no wada ognangonan dan to sikan pighinang din, di nasi sikandan naosoyan\f + \fr 7:36 \ft Ubin \+it nasugu\+it*\f* to pagnawnangon. \v 37 Yagboy natingaya to tibo aw nakaikagi, “Aduy! Madojow to tibo mgo hinang to sikan otow. Inggad to bongey ogpadinogon din, aw to poha ogpaikagihon.” \c 8 \s1 To Pagpakoon ni Jesus to 4000 no mgo Otow \r (Mateo 15:29-39) \p \v 1 Pagyaboy to pila no aedow, meyduon isab mahan-in hilabi no mgo otow no nahimun duon ki Jesus. Anoy man no wadad on pagkoon dan, pighimun ni Jesus to mgo inanad din aw ikagihi, \v 2 “Ogkae-at a to seini mgo otow su tatoyu on no aedow sikandan kani aw wadad ogkakoon dan. \v 3 Ko papanawon ku no ogpamontason, basi hanipon duon to pangindaenan, su to duma madiyu to og-ulian.” \p \v 4 Dajun usip to mgo inanad, “Eh, og-amonuhon ta man to pagpakoon to seini mahan-in no mgo otow kani to hilit?” \p \v 5 Dajun usip si Jesus, “Pila no buuk to pan duon iyu?” \p Kagi dan, “Pitu.” \p \v 6 Dajun pamaingkuda ni Jesus sikan mgo otow duon to pasak. Pigdawat din sikan pitu no buuk no pan aw pasalamat to Diyus. Dajun din panibaga aw ibogoy diya to mgo inanad din agun ipamogoy diya to kaotawan. \v 7 Meyduon isab pila no buuk no mangkaintok no isda. Migpasalamat si Jesus to sikan aw isugu din to mgo inanad no ipanadwoy isab diya to mgo otow. \v 8 Mighan-in yagboy sikan pan dow isda, kaling nakakoon sikandan tibo kotob no nangkahantoy. Tapus to pagkoon, pigpanghimun to mgo inanad to nasama, aw kaponu to pitu no ka baeknan! \v 9 Mgo upat no libu sikandan no nakakoon ko mgo yukos da to bilangon. Tapus papanawa ni Jesus to mgo otow, \v 10 nanakajan sikandin duma to mgo inanad din su og-andiya to banwa to Dalmanuta. \s1 To mgo Pariseo no Namuju to Milagru \r (Mateo 16:1-4; Lucas 12:54-56) \p \v 11 Meyduon mgo Pariseo no mig-anduon ki Jesus aw pagyalis kandin su og-antihan dan. Mighangyu sikandan no ipakita din to milagru no ogpakiyaya no Diyus to migpadae kandin. \v 12 Pagdinog ni Jesus to hangyu dan, nakaginhawa sikandin to mahaba aw iling, “Ay, sikiyu no mgo otow kuntoon, nokoy no ogpamangha kow pad man to milagru? Wada yagboy igkapakita iyu.” \v 13 Dajun ojowi onni Jesus sikan mgo otow. Nanakajan sikandan aw yopa. \s1 To Paglikoy to Igpang-anad to mgo Pariseo dow to Pamatasan ni Herodes \r (Mateo 16:5-12) \p \v 14 Na, paglikat dan, to mgo inanad ni Jesus nalingow to pagdae to pan no ogbaawon dan podom, gawas to sobuuk no nabilin duon to sakajan. \v 15 Pigpatahanan sikandan ni Jesus, kagi din, “Likoy kow to patubu to mgo Pariseo dow sikan ki Herodes.” \p \v 16 Di to mgo inanad ni Jesus wada makasabut no kona no patubu to pan to ognangonon din, kaling mighahagas sikandan, “Basi naikagi din sikan su wada ki makadae to pan.” \p \v 17 Namaanan ni Jesus to pighahagasan dan, kaling nangusip sikandin, “Nokoy no oghisgut kow man to pagkalingow now to pagdae to pan? Wada kow pad naan makasabut? Nokoy man, nadigyoman kay buwa to hona-hona now? \v 18 Mey mata now, di angod to kona kow ogkita. Mey talinga now, di angod to kona kow ogdinog. Nalingawan now on buwa to diya pighinang ku? \v 19 To diya panibagon ku to lima no buuk no pan no impakoon ku to diya lima no libu no mgo otow, pila man no ayat to nahimun now no sama?” \p “Sampuyu-tag-duwa,” kagi dan pa. \p \v 20 Mig-usip isab si Jesus, “To diya isab pitu no buuk no pan no impakoon ku to upat no libu no mgo otow, pila no baeknan to nahimun now no sama?” \p “Pitu,” kagi dan. \p \v 21 “Na,” kagi ni Jesus, “wada kow gihapun makasabut?” \s1 To Buta no Naulian diya to Betsaida \p \v 22 Pagtidow onni Jesus diya to Betsaida, meyduon mgo otow no migdae to buta duon kandin aw hangyu no dampaon din. \v 23 Pigpikit ni Jesus sikan otow diya to yuwas to yunsud. Dajun din dopuhi to yawoy to mata to sikan buta aw dampaa aw usipa dow mey ogkitaon din. \p \v 24 Migtonggak sikan otow aw pang-aha-aha. Kagi din, “Ogkita a to mgo otow no angod to ogpamanow-panow no kaju.” \p \v 25 Pig-isab ni Jesus pigdampa to mata to sikan otow. Pagbuyata to mata din, mapajag on to pag-aha din. \v 26 Tapus to sikan, pig-ikagihan ni Jesus sikan otow, “Uli kad, di kona ka oghapit duon to yunsud.” \s1 Hintawa Yagboy si Jesus? \r (Mateo 16:13-20; Lucas 9:18-21) \p \v 27 Mig-andiya onsi Jesus to mgo baryu no sakup to yunsud to Cesarea Filipo. Duon to pangindaenan pig-usip din to mgo inanad din, “To paghona-hona to mgo otow, hintawa a kun man?” \p \v 28 Migtabak sikandan, “Meyduon og-iling no si Juan ka no Magbawtismuhay, meyduon isab og-iling no si Elias ka. To duma og-iling no sobuuk ka to diya kibali mgo ba-ba to Diyus to diya una.” \p \v 29 “Na sikiyu,” kagi ni Jesus, “nokoy man to ogkaikagi now bahin kanay? Hintawa a man?” \p Si Pedro to migtabak, “Sikuna to diya Insaad no Manyuyuwas no ogpaharion to Diyus to kaotawan din.”\f + \fr 8:29 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*. To kahuyugan to Cristo, Insaad no Manyuyuwas no ogpaharion to Diyus to kaotawan din.\f* \v 30 Na, pigbahog sikandan ni Jesus no wada ognangonan dan. \s1 To Paghisgut ni Jesus to Kamatajon Din \r (Mateo 16:21-23; Lucas 9:22) \p \v 31 Dajun sugud si Jesus to paghisgut duon to mgo inanad din bahin to ogkadeygan din, “Kinahangyan no siak no Anak to Otow og-antus yagboy. Ogtalikudan a to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan ta dow to mgo maistru to tinuuhan hasta to inila no angod ta no mgo Hibru. Kinahangyan no himatajan a, di ogkabanhaw a da duon to ikatoyu no aedow.” \v 32 Wada lipod-lipod to paghisgut din to ogkahitabu. \p Pagdinog ni Pedro to sikan, impadiyu-diyu din si Jesus aw ikagihi, “Kona ka og-ikagi to angod!” \p \v 33 Piglingi ni Jesus to duma no mgo inanad din aw ipanagda si Pedro. Kagi din, “Yaguji a Satanas, su pig-otawan to hona-hona nu, kona no kaning Diyus.” \s1 To Pagkinabuhi to Sakup ni Cristo \r (Mateo 16:24-27; Lucas 9:22-26) \p \v 34 Dajun sabiha ni Jesus to kaotawan hasta to mgo inanad din aw ikagihi, “Inggad hintawa no ogpasakup kanay, kinahangyan ojowan din to kagustuhon din aw tiang to krus\f + \fr 8:34 \ft Sikan kagi no \+it tiang to krus\+it* iyan igpasabut to pagtuman to sugu ni Jesus inggad nokoy to madeygan.\f* din aw unung kanay. \v 35 Su to otow no og-oyog to kinabuhi din kani to kalibutan, wada ogkaiman din no kinabuhi no wada katapusan. Di to otow no og-unung kanay aw ognawnangon to Madojow no Nawnangonon inggad igkamatoy din nasi ogbogajan to kinabuhi no wada katapusan. \v 36 Inggad pananglit maangkon to otow to tibo kadatu kani to kalibutan, nokoy man to pues din to sikan ko magawangan sikandin to kinabuhi aw makastigu to wada katapusan? \v 37 Su wada yagboy inggad nokoy no yabow to kamahal kay to kinabuhi no wada katapusan. \v 38 To mgo otow kuntoon, mgo makasasaya no migtalikud to Diyus. Na, ko igkasikow a dan, igkasikow ku isab sikandan ko mupauli a dini no ogkasul-uban to kasilow to Diyus no Amoy ku aw ogdumahan a to mgo anghil din.” \c 9 \p \v 1 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Ligdongi now seini. Meyduon duma kani iyu no monang da ogkangkamatoy ko maaha dan no ogsugud on to gamhanan no paghari to Diyus.” \s1 To Kasilow ni Jesus \r (Mateo 17:1-8; Lucas 9:28-36) \p \v 2 Pagyaboy to onom no aedow, pigpaduma ni Jesus si Pedro, si Santiago dow si Juan. Migpapaawoy sikandan to paggamat to matikang no bubungan. No duon on sikandan, pigkita dan no naisab si Jesus, \v 3 aw inggad to kabo din ogpakasilow yagboy to kaputi. Wada maglabahay kani to babow to kalibutan no ogpakapaputi to angod to diya no kaputi. \v 4 Na, puli nakatokow pigkita dan si Elias dow si Moises no migpaggilaung\f + \fr 9:4 \ft To Surigao no Minanubu: \+it migpagyaung-yaung\+it*\f* ki Jesus. \p \v 5 Dajun ikagihi ni Pedro si Jesus, “Sir, madojow su kani ki. Oghinang koy to tatoyu no ka hoyunganan, sobuuk to ikow, sobuuk to ki Moises dow sobuuk to ki Elias.” \v 6 Di angod to pigdaham-daham si Pedro su pigkobaan sikandin dow to mgo duma din. \v 7 Na, meyduon gabun no natuntun duon kandan, aw meyduon pigdinog dan no kagi no napuun duon to sikan gabun no mig-iling, “Anak ku seini no pinadajag. Paminog kow kandin.” \v 8 Dajun sikandan palingap-lingap, di iyan nanda pigkita dan si Jesus. \p \v 9 Pagtogbang dan on likat to sikan bubungan, pigbahog sikandan ni Jesus no kona dan ignangon sikan pigkita dan kotob no sikandin no Anak to Otow kona pad mabanhaw. \v 10 Kaling pighipidan dan duon to ginhawa dan sikan nahitabu, di migpauusipay sikandan no tatoyu dow nokoy to igpasabut to sikan pig-ikagi din no ogkabanhaw sikandin. \v 11 Pig-usip dan si Jesus, “Nokoy naan no nang-anad man to mgo maistru to tinuuhan ta no ayha ogyogwa to diya Insaad no Manyuyuwas\f + \fr 9:11 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* ko una pad ogpauli si Elias dini to kalibutan?”\f + \fr 9:11 \ft Malaquias 4:5\f* \p \v 12 Migtabak si Jesus, “Tinood iyan no og-una si Elias to paghinaat to mgo otow to pagtidow ku. Na, su tinood sikan, nokoy man to hona-hona now to diya pig-iling duon to Kasuyatan no ogpaantuson a no Anak to Otow dow og-ojowan? \v 13 Di seini da. Mig-andinid on si Elias, di pigpaantus dan isab kotob to naliyagan dan, su nasuyat isab sikan duon to Kasuyatan.”\f + \fr 9:13 \ft Basaha isab to Mateo 17:13. Si Juan no Magbawtismuhay sikan og-ilingon to Elias.\f* \s1 To Pag-abug ni Jesus to Madoot no Ispiritu duon to Bata \r (Mateo 17:14-20; Lucas 9:37-43) \p \v 14 Pagkayogsad ni Jesus dow mgo duma din, pigkita dan no piglilibongan sikan duma no mgo inanad to mahan-in hilabi no kaotawan, aw mey mgo maistru to tinuuhan no migpagdibati kandan. \v 15 Pagkita to sikan tibo mgo otow ki Jesus, hilabi sikandan naboyong aw miglinaguy to pagtagbu kandin. \v 16 Dajun usip si Jesus, “Nokoy man to duon ogdibatihan now?” \p \v 17 Sobuuk to sikan mahan-in no mgo otow migtabak, “Sir, pigdae ku to anak ku dini ikow agun padojawon nu, su pigsamuk to madoot no ispiritu no nakapapoha kandin. \v 18 Ko ogpadamaan sikandin, ogpakayapdos duon to pasak, ogbubuya to ba-ba, ogkagot to ngipon aw ogliskog sikandin. Pighangyu ku to mgo inanad nu no abugon dan sikan madoot no ispiritu, di wada dan kahimu-i.” \p \v 19 Dajun ikagihi ni Jesus sikan mgo otow, “E-ay, sikiyu no mgo otow kuntoon, wada pagsalig now to Diyus. Andei man ogkakotob to pagduma-duma ku iyu? Kagan-u man ogkatapus seini pag-antus ku iyu? Na, daeha dini sikan bata.” \v 20 Dajun dan daeha sikan bata duon ki Jesus. Pagkita to sikan madoot no ispiritu ki Jesus, pigpadamaan din dajun sikan bata. Nakayapdos sikandin aw kababalikid no migbubuya to ba-ba. \v 21 Dajun usipa ni Jesus sikan amoy, “Napilaan on man to pagkailing din?” \p Migtabak sikan amoy, “Wotey! Sugud da no maintok pad. \v 22 Kona no kapila da sikandin isugba to sikan ispiritu duon to kaeju aw itimbag duon to wohig su oghimatajan. Na, ko mahimuan nu, sadangay kae-ati aw tabangi koy.” \p \v 23 Kagi ni Jesus, “Nokoy no og-iling ka man to, ‘ko mahimuan nu’? Wada inggad nokoy no kona ogkahimuan to Diyus to pagtabang to otow no ogsalig kandin.” \p \v 24 Dajun ikagi sikan amoy to maagbot, “Migsalig a ikow di kuyang pad. Dugangi seini pagsalig ku.” \p \v 25 Na, pagkita ni Jesus no migdinali to kaotawan to pagduguk, pigsugu din dajun sikan madoot no ispiritu, “Sikuna no ispiritu no ogpamongey aw ogpamoha to otow, yaguji seini bata aw kona kad yagboy ogpauli.” \v 26 Dajun pangiyak sikan madoot no ispiritu aw padama-i din sikan bata ayha din yaguji. Pagsibogid to sikan bata, angod to nagawangan to ginhawa, kaling nakailing to mahan-in no mgo otow, “Aduy, patoy on kay buwa!” \v 27 Di pigtagonan ni Jesus to boyad din aw pabanguna, dajun sikandin nakatindog. \p \v 28 Anoy man no migsed on si Jesus duon to bayoy aw wadad on to diya mgo otow, nangusip to mgo inanad din, “Nokoy no wada noy man kaabug to diya madoot no ispiritu?” \p \v 29 Migtabak si Jesus, “To madoot no ispiritu no angod to diya ogkaabug pinaagi da to pag-ampu.” \p \v 30 Na, migpanow onsi Jesus aw andiya to prubinsya to Galilea. Ogkaliyag si Jesus no wada ogkamaan dow andei sikandin, \v 31 su iyan da og-anadon din sikan mgo inanad. Kagi din, “Siak no Anak to Otow igdata diya to mgo otow no oghimatoy kanay. Di ogkabanhaw a da to ikatoyu no aedow.” \v 32 Di wada dan kasabuti sikan pig-ikagi din, aw nataha sikandan to pag-usip. \s1 Hintawa to Kinayabawan? \r (Mateo 18:1-5; Lucas 9:46-48) \p \v 33 Migtidow onsi Jesus duon to yunsud to Capernaum. No diyad on sikandan to bayoy, pig-usip din to mgo inanad, “Nokoy man to diya pigyayalisan now ganina duon to pangindaenan?” \v 34 Di nasikow sikandan tabak su iyan man pigyayalisan dan dow hintawa to yabow duon kandan. \v 35 Dajun ingkud si Jesus aw papadaniha sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad. Kagi din, “Inggad hintawa no ogkaliyag ogyabow, kinahangyan no mupaobos aw alagad to tibo.” \v 36 Dajun pudut si Jesus to bata aw patindoga duon to kabaknaan dan. Piggogey din aw ikagihi to mgo inanad, \v 37 “Inggad hintawa no ogdawat to obos no sakup ku no angod to seini bata, kibali siak to ogdawaton. Aw to otow no ogdawat kanay kibali ogdawat to sikan migpaandini kanay.” \s1 To Kona Ogsupak ki Jesus Ogkatawag no Duma Din \r (Lucas 9:49-50) \p \v 38 Mig-ikagi si Juan ki Jesus, “Sir, migkita koy to otow no nang-abug to mangkadoot no ispiritu no iyan piggamit to ngadan nu. Di manno kona ta sikandin no sakup, pigsapadan noy.” \p \v 39 Kagi ni Jesus, “Wada now podom sapadi, su inggad hintawa no oggamit to ngadan ku to paghinang to milagru kona dajun ogpakadoot-doot kanay. \v 40 Su inggad hintawa no kona ogsupak ita ogkatawag no duma ta. \v 41 Ligdongi now seini,” kagi ni Jesus. “To otow no ogpainom iyu to inggad songo basu da no wohig su migpasakup kow kanay no Insaad no Manyuyuwas,\f + \fr 9:41 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* ogbayosan sikandin to Diyus.” \s1 Bahin to Pagtintal \r (Mateo 18:6-9; Lucas 17:1-2) \p \v 42 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “To otow no ogpakaamung to pagpakasae to obos no sakup ku, mabog-at yagboy to kastigu no igpahamtang kandin. Tapat pad ko pigteybatuhan sikandin to mae-gatung no galingan no batu aw itimbag diya to dagat agun wada ogpakasae tongod kandin. \v 43 Ko sikan boyad nu iyan ogpakaamung to pagpakasae nu, tampoda. Inggad pupue ka basta maangkon nu to kinabuhi no wada katapusan kuntra ko daduwa to boyad nu no igsugba ka diya to impernu, duon to sikan kaeju no wada pagkaposok. \v 44 \f + \fr 9:44 \ft Bersikulu 44 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Ogpakaangod sikan to bersikulu 48.\f* \v 45 Ko sikan kobong nu iyan ogpakaamung to pagpakasae nu, tampoda. Inggad sobuuk nanda to kobong nu basta maangkon nu to kinabuhi no wada katapusan kuntra ko daduwa to kobong nu no igsugba ka diya to impernu. \v 46 \f + \fr 9:46 \ft Bersikulu 46 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Ogpakaangod sikan to bersikulu 48.\f* \v 47 Ko sikan mata nu iyan ogpakaamung to pagpakasae nu, yugita. Inggad sobuuk nanda to mata nu basta masakup ka duon to gingharian to Diyus, kuntra ko daduwa to mata nu no igsugba ka diya to impernu. \v 48 Su to pag-antus to mgo otow duon wada yagboy katapusan. Su to mgo iyas duon no ogkotkot to yawa dan kona yagboy ogkamatoy, aw to kaeju wada pagkaposok. \v 49 To tibo mgo otow no ogpakaanduon ogdoot yagboy.\f + \fr 9:49 \ft To Grigu no inikagihan: \+it og-asinan to kaeju\+it*\f* \p \v 50 “Na,” kagi ni Jesus, “madojow to asin. Di ko pananglitan mutab-as sikan, og-amonuhon pad to pagpabalik to lami? Kaling paningkamoti no meyduon kagana to rilasyun now, aw tagoni now kanunoy to kalinow.” \c 10 \s1 Bahin to Pagbibiya \r (Mateo 5:31-32; 19:1-12; Lucas 16:18) \p \v 1 Piglikatan ni Jesus sikan no banwa aw baja duon to dihipag to Jordan no wohig su og-andiya to prubinsya to Judea. Mahan-in to mgo otow no nahimun duon kandin, aw pigpang-anad din sikandan su iyan nabatasan din. \v 2 Meyduon isab mgo Pariseo no mig-anduon ki Jesus su ogtogkadon dan. Mig-usip sikandan, “Igtugut to tinuuhan ta no ojowan to asawa?” \p \v 3 Migtabak si Jesus, “Nokoy man to insugu ni Moises bahin to sikan?” \p \v 4 Kagi dan, “Intugut din basta bogajan sikan asawa to kalig-onan to pagbiya.\f + \fr 10:4 \ft Ubin \+it pagbuwag\+it*\f*”\f + \fr 10:4 \ft Deuteronomio 24:1-4\f* \p \v 5 Di mig-ikagi si Jesus, “Pigtugutan kow ni Moises tongod to kadoson to uyu now. \v 6 Di diya to sinugdanan no hinangon to Diyus to otow, pighinang din to yukos dow bohi.\f + \fr 10:6 \ft Genesis 1:27; 5:2\f* \v 7 Kaling man, ogyuwat to yukos to amoy dow inoy din aw ogpagsaboka to asawa din \v 8 su sikandan no daduwa ogkasaboka on man.\f + \fr 10:8 \ft Genesis 2:24\f* \v 9 Kaling man sikan pigsaboka to Diyus kona ogpagbiyaon.” \p \v 10 No diyad on sikandan to sed to bayoy, mig-usip isab to mgo inanad ki Jesus bahin to pagbibiya. \v 11 Migtabak si Jesus, “To otow no og-ojow to asawa din aw ogpangasawa to yain, ogpakasae sikandin to sikan una no asawa din, su kibali nakapanghonay sikandin. \v 12 To bohi isab no og-ojow to bana din aw babana to yain, kibali nakapanghonay.” \s1 To Pagsampoyong ni Jesus to mgo Bata \r (Mateo 19:13-15; Lucas 18:15-17) \p \v 13 Mey mgo otow no migdae to mgo anak dan duon ki Jesus agun sampoyongan. Di pigsapadan sikandan to mgo inanad din. \v 14 Pagkita ni Jesus to sikan, naboyu sikandin aw ikagihi to mgo inanad, “Tuguti sikan mgo bata to pag-andini kanay. Kona now ogpogongan su iyan ogkaharian to Diyus to mgo otow no angod kandan. \v 15 Indani now seini,” kagi din. “Inggad hintawa no kona ogdawat to paghari to Diyus angod to dinawatan to bata kona yagboy ogkasakup duon.” \v 16 Dajun din tinagsabokaha to paggiba sikan mgo bata aw sampoyongi dow panghinaut no madojawan sikandan to Diyus. \s1 To Sapian no Otow \r (Mateo 19:16-30; Lucas 18:18-30) \p \v 17 Anoy man no oglikat on si Jesus, mey otow no miglinaguy diya kandin aw yuhud duon to atubangan din. Kagi din, “Sir, madojow ka no otow. Nokoy man to oghinangon ku agun no maangkon ku to kinabuhi no wada katapusan?” \p \v 18 Kagi ni Jesus, “Hona-honaa to igpasabut to sikan og-ilingon nu no madojow a. Su namaanan ta no Diyus da on to madojow. \v 19 Namaanan nud isab to mgo balaod din no pig-iling, ‘Kona ka oghimatoy to otow, kona ka ogpanghonay, kona ka ogpangawat, kona ka ogpangistigus to gayu, kona ka ogpanlimbung aw tahuda to amoy dow inoy nu.’\f + \fr 10:19 \ft Exodo 20:12-16; Deuteronomio 5:16-20\f* ” \p \v 20 “Sir,” kagi to sikan otow, “Pigtuman kud sikan tibo sugud pad to pagkabata ku.” \p \v 21 Pigyongyongan ni Jesus sikan otow dae to gugma aw ikagihi, “Sobuuk pad to kuyang nu. Ibaligja to mgo katigajunan nu aw to halin ipamogoy to mgo pubri. Na, meyduon ogkapaabut nu no bayos diya to yangit. Dajun ka pauli dini aw duma kad kanay.” \v 22 Pagdinog to sikan otow to kagi ni Jesus, naguul sikandin aw migpanow no migsakit to ginhawa su sapian yagboy sikandin. \p \v 23 Dajun lingi-a ni Jesus to mgo inanad din aw ikagihi, “Pagkalisod yagboy to sapian to pagpasakup to sikan ogharian to Diyus!” \v 24 To mgo inanad ni Jesus naboyong yagboy to sikan pig-ikagi din, di migpadajun sikandin to pag-ikagi, “Mgo anak, pagkalisod yagboy to pagpasakup to sikan ogharian to Diyus! \v 25 Ko malisod on man to kamel to pagyawang duon to yugi to dagum, iyan on man to sapian no otow ko kona malisodan to pagpasakup to sikan ogharian to Diyus.” \p \v 26 Pagdinog to mgo inanad to sikan, migdugang pad yagboy to pagkaboyong dan aw migpauusipay, “Hintawa da man naan to ogkayuwas?” \p \v 27 Di pigyongyongan sikandan ni Jesus aw ikagihi, “Kona seini ogkahimuan to otow, di to Diyus, ogkahimuan din to tibo.” \p \v 28 Dajun ikagi si Pedro, “Na, sikami naan, pig-ojowan noy on to tibo su ogduma koy on ikow.” \p \v 29 Kagi ni Jesus, “Hoo iyan, di ligdongi now seini. Inggad hintawa no og-ojow to bayoy din, mgo suun no yukos dow bohi, inoy dow amoy, mgo anak din ubin uma tongod kanay dow tongod to Madojow no Nawnangonon, \v 30 ogbayosan sikandin to Diyus. Inggad kuntoon no kani pad sikandin to kalibutan, ogkadawat din to yabow pad yagboy no mgo bayoy, mgo suun no bohi dow yukos, mgo inoy, mgo anak dow mgo uma. Ogbogajan isab sikandin to kinabuhi no wada katapusan diya to umaabut no panahon. Di ko dini pad to kalibutan, ogbaja isab sikandin to mgo pag-antus. \v 31 Di mahan-in to mgo otow no yabow kuntoon no igpaobos. Mahan-in isab to obos no ogpayabawon.” \s1 To Paghisgut on Isab ni Jesus to Kamatajon Din \r (Mateo 20:17-19; Lucas 18:31-34) \p \v 32 Na, anoy man no duon on si Jesus to pangindaenan duma to mgo inanad din pailing diya to Jerusalem, mig-una-una sikandin. Kaling naboyong to mgo inanad din, aw nangkahaedok to duma no mgo otow duon to hudihan din. Pigpapadani ni Jesus sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din su ognangonan din sikandan to ogkadeygan din. \v 33 “Oho,” kagi din, “ogpailing kinow on diya to Jerusalem. Ko diya kid on, siak no Anak to Otow igdata diya to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan ta. Oghukuman a dan to kamatajon aw igdata a diya to mgo otow no kona no mgo Hibru no wada tahud to Diyus. \v 34 Oghinangon a dan no kangisihanan. Og-iloban a aw panyapdosi, dow tapus to sikan, oghimatajan a. Di ogkabanhaw a da duon to ikatoyu no aedow.” \s1 To Hangyu ni Santiago dow ni Juan \r (Mateo 20:20-28) \p \v 35 Na, si Santiago dow si Juan no mgo anak ni Sebedeo migpadani ki Jesus aw ikagi, “Sir, meyduon podom oghangyuon noy ikow.” \p \v 36 Kagi ni Jesus, “Nokoy man podom sikan?” \p \v 37 Kagi dan, “Oghangyu koy podom ikow no sikami to soingon nu duon to gingharian nu, sobuuk duon to kalintuu nu aw sobuuk isab duon to kawae nu.” \p \v 38 Di mig-ikagi si Jesus, “Wada kow kamaan to sikan pighangyu now. Og-usipon ku sikiyu, ogpakaaguwanta kow buwa to mgo antusonon no ogbajaan ku?” \p \v 39 Migtabak sikandan, “Hoo.” \p Kagi ni Jesus, “Tinood man iyan no ogpakabaja kow to mangkalisod no ogbajaan ku, \v 40 di bahin to pagsoing kanay, kona no siak to ogpakaboot dow hintawa to ogpaingkudon duon to kalintuu dow kawae ku. Iyan da ogpakasoing kanay to diya pighinaatan to Diyus to sikan.” \p \v 41 Pagdinog to sikan sampuyu no mgo inanad to sikan hangyu ni Santiago dow ni Juan, naboyu sikandan. \v 42 Kaling pighimun ni Jesus to tibo mgo inanad din aw ikagihi, “Namaan kow to batasan to sikan og-isipon no mgo magmamandu to yain-yain no mgo tribu. Ogpamayabi-yabi sikandan to mgo sakup dan aw ogdaog-daogon. \v 43 Di kona kow ogpag-angod kandan. Nasi no inggad hintawa iyu no ogkaliyag ogyabow, mupaobos nasi sikandin aw alagad to duma. \v 44 To otow isab no ogkaliyag no mahinang no panguyu, mupaobos nasi sikandin angod to udipon aw alagad to duma. \v 45 Su ngani a man no Anak to Otow, di wada a andini agun alagadon. Nasi no iyan ing-andini ku to pag-alagad to duma dow agun mamatoy a to pagyokat to mahan-in no mgo otow no naudipon to sae.” \s1 To Pagdojow ni Jesus to Buta \r (Mateo 20:29-34; Lucas 18:35-43) \p \v 46 Migtidow si Jesus dow mgo inanad din diya to yunsud to Jerico, aw paglikat dan, mahan-in yagboy to mgo otow no migduma kandan. Na, meyduon migpalimus no buta no mig-iingkud duon to kilid to dayan. Iyan ngadan din si Bartimeo no anak ni Timeo. \v 47 Pagdinog din no migbaja si Jesus no taga-Nazaret, nanawag sikandin to maagbot, “Jesus no Kaliwat ni Hari David, sadangay kae-ati a!” \v 48 Pigsapadan sikandin to mahan-in no mgo otow agun ogpahonok, di nasi din pigpak agbotan to pagtawag, “Kaliwat ni Hari David, sadangay kae-ati a!” \p \v 49 Dajun sigkon si Jesus to pagpanow aw ipasabi sikan buta. Dajun dan sabiha aw ikagihi, “Na, tukhow kad. Tindog ka su impasabi ka.” \v 50 Hinggawan sikandin migtindog aw iwakli sikan aapid din no kabo dow andiya ki Jesus. \p \v 51 Mig-usip si Jesus, “Nokoy man to igpahinang nu kanay?” \p Migtabak sikan buta, “Sir, ogkaliyag a podom no ogkita ad on.” \p \v 52 “Na,” kagi ni Jesus, “panow kad su to pagsalig nu kanay iyan nakadojow ikow.” Duon-dajun migkita sikan otow aw duma ki Jesus. \c 11 \s1 To Madaogon no Pagsed ni Jesus to Jerusalem \r (Mateo 21:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19) \p \v 1 No madani on sikandan to Jerusalem, ogkaaha dan on to mgo yunsud to Betpahe dow Betania duon to bugdangan to Kaulibuhan no bubungan. Dajun sugu si Jesus to daduwa no mgo inanad din, \v 2 “Andutun kow to suja baryu. Pagtidow now duon, ogkita kow dajun to inhikot no nati no asnu\f + \fr 11:2 \ft To asnu angod to kabaju.\f* no wada pad disti kasakaji. Hubada aw tujuka dini kanay. \v 3 Ko meyduon ogsagman iyu, ilingi now no ogkinahangyanon seini to Ginuu, di madali da ig-uli.” \v 4 Dajun panow sikan daduwa. Pagtidow dan, pigkita dan iyan sikan nati no asnu no inhikot duon to pertahan to bayoy duon to kilid to karsada. Anoy man no oghubadon dan on, \v 5 mey mgo otow no migsagman kandan. Kagi pa, “Nokoy no oghubadon now man sikan nati?” \v 6 Iyan intabak dan to intugun ni Jesus, kaling pigtugutan dajun sikandan. \p \v 7 Dajun dan tujuka sikan nati diya ki Jesus. Inhanig dan to pig-apid dan no kabo duon to talikudan to nati aw dajun sakoy si Jesus. \v 8 Mahan-in to mgo otow no migbukyad isab to ing-apid dan no mgo kabo aw ihanig to ogbajaan din. To duma namanagkas to mgo dodohunan diya to mgo uma aw ihanig dan isab. \v 9 Namanguliya sikan tibo mgo otow no migduma ki Jesus duon to unahan dow duon to hudihan, “Sajaon ta to Diyus! Sajaon seini pigpaandini din ita!\f + \fr 11:9 \ft Salmo 118:25,26\f* \v 10 Kadojow gajod to ogpaabuton ta no paghari to seini Kaliwat ni Hari David no minuna ta! Sajaon yagboy to Diyus diya to yangit!” \p \v 11 Pagtidow ni Jesus diya to Jerusalem, migpadajun sikandin duon to Bayoy to Diyus aw panhiling-hilinga din to tibo duon. Dajun yuwas sikandin dow sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din aw pauli diya to baryu to Betania su mahapun on. \s1 To Pagtubad ni Jesus to Kaju no Wada Bogas \r (Mateo 21:18-19) \p \v 12 Pagkabukas, miglikat sikandan to Betania su ogpauli diya to Jerusalem. Duon pad sikandan to pangindaenan, pigbontas on si Jesus. \v 13 Na, diya to kadiyuan migkita sikandin to kaju no igera no madabu to dohun. Pig-anduon din su og-ahaon dow mey bogas. Di dohun da to pigkita din su kona pad no tigbobogas. \v 14 Dajun tubadi ni Jesus sikan igera, “Sugud kuntoon, kona kad on ogpakabogas.” Na, pigdinog to mgo inanad din sikan pig-ikagi din. \s1 To Pag-abug ni Jesus to mgo Mamaligjaay duon to Bayoy to Diyus \r (Mateo 21:12-17; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-17) \p \v 15 Pagtidow dan diya to Jerusalem, mig-isab si Jesus mig-andiya to Bayoy to Diyus aw pang-abuga din to mgo otow no namoli aw namaligja duon. Aw pamaliskada din to mgo lamisa to mgo magsinsilyuhay to saepi dow mgo ingkudanan to diya namaligja to salapati no ighalad. \v 16 Wada otow no pigtugutan din to pagpanyaktod duon to pawa to sikan Bayoy to Diyus no ogdae to inggad nokoy da. \v 17 Dajun din pang-anada to mgo otow duon. Kagi din, “Meyduon impasuyat to Diyus no pig-iling, ‘To bayoy ku og-ilingon to ampuanan to mgo sakup to yain-yain no mgo nasyun.’ Di pighinang now no kampu to mgo tulisan!”\f + \fr 11:17 \ft Isaias 56:7; Jeremias 7:11\f* \p \v 18 Sikan no hitabu pigdinog to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to mgo maistru to tinuuhan. Kaling mighona-hona sikandan dow og-amonuhon dan agun mahimatajan si Jesus su nahaedok sikandan kandin, su to tibo mgo otow naliyag to pagpang-anad din. \v 19 Anoy man no madidigyomay on, migyuwas si Jesus to siyudad dow mgo inanad din. \s1 Namatoy to diya Igera \r (Mateo 21:20-22) \p \v 20 Pagkabukas, no ogpauli on si Jesus dow mgo inanad din diya to siyudad, pigkita dan no patoy on sikan igera no pigtubadan ni Jesus yakip to mgo dalid. \v 21 Na, pagkadomdom ni Pedro to diya tubad ni Jesus to sikan igera, mig-ikagi sikandin, “Sir, aha ka. Patoy on suja igera no pigtubadan nu gabii!” \p \v 22 Kagi ni Jesus, “Saligi to Diyus \v 23 aw ligdongi now seini. Ko mey otow no ogsugu to suja bubungan, ‘Kayukat ka duon aw patiagdang ka dutun to dagat,’ ogkatuman sikan basta wada pagduwa-duwa to pagtuu din. \v 24 Angod isab to sikan, inggad nokoy to ogbujuon now to Diyus, tuuhi no imbogoy din on iyu. Su ko mutuu kow, ogkadawat now yagboy to ogbujuon now. \v 25 Na, ko og-ampu kow di mey otow no ogpakadoot to ginhawa now, unaha sikandin pasayluha ayha kow ampu. Na, ogpasayluhon kow isab to Diyus no Amoy now diya to yangit.” \v 26 \f + \fr 11:26 \ft Bersikulu 26 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Di ko kona now sikandin pasayluhon, kona kow isab ogpasayluhon to Diyus no Amoy now diya to yangit.\+it*\f* \s1 To Katongod ni Jesus \r (Mateo 21:23-27; Lucas 20:1-8) \p \v 27 Na, migtidow on isab onsi Jesus diya to Jerusalem. No mighihipanow si Jesus duon to Bayoy to Diyus, migduguk to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan dan, mgo maistru to tinuuhan dow duma no inila no mgo Hibru. \v 28 Kagi dan, “Nokoy man to katongod nu to pagpanghinang to diya? Hintawa man to migbogoy ikow to sikan no katongod?” \p \v 29 Migtabak si Jesus, “Meyduon isab ig-usip ku iyu. Ko tabakon a now, ognangonan ku sikiyu dow nokoy to katongod ku to pagpanghinang to diya. \v 30 Na, to diya pagpamawtismu ni Juan, hintawa man to migbogoy kandin to sikan no katongod? Diyus ko otow? Nangoni a.” \p \v 31 Dajun sikandan sasabut dow og-amonuhon dan to pagtabak. Kagi dan, “Ko muiling ki no Diyus to migbogoy ki Juan to katongod, ogsukatan ki din dow nokoy no wada ki tuu ki Juan. \v 32 Aw ko muiling ki no pig-otawan to katongod din, adoy!” Nahaedok sikandan to kaotawan su tibo man migtuu no si Juan kibali ba-ba to Diyus. \v 33 Kaling iyan da intabak dan ki Jesus to, “Indoy, wada koy kamaan.” \p “Na,” kagi ni Jesus, “kona ku isab sikiyu ognangonan dow andei kapuun to katongod ku to pagpanghinang to diya.” \c 12 \s1 To Pananglitan to mgo Saup \r (Mateo 21:33-46; Lucas 20:9-19) \p \v 1 Dajun ikagi si Jesus to pananglitan duon to mgo otow no nahimun, “Meyduon otow no migtanom to ubas\f + \fr 12:1 \ft Ininglis: \+it grapes\+it*\f* duon to uma din. Piglibong din to kural aw hinangi to pogaanan to bogas to ubas dow turi no bantajanan. Tapus to sikan, pigpasaupan din aw panow diya to madiyu. \v 2 Anoy man no oggunuon on to mgo ubas, migsugu sikan tag-iya to suguonon din to pagpudut to kabahinan din. \v 3 Di pagtidow to sikan sinugu, dajun sikandin bukbuka to sikan mgo saup aw pabalika no ampan dae. \v 4 Dajun isab sugu sikan tag-iya to yain no suguonon, di pigpapakuy sikandin aw pakasikawi. \v 5 Tapus to sikan, yain isab no suguonon to pigsugu to sikan tag-iya, di pighimatajan dan. Mahan-in pad to duma no pigsugu to sikan tag-iya, di meyduon pigbukbuk dan, aw to duma pigpanghimatajan. \v 6 Na, iyan nanda wada kasugu to pinadajag din no anak. Sikandin to katapusan no pigsugu su ginhawa din, ‘Ogtahudon dan man yagboy seini anak ku.’ \v 7 Di pagkita kandin to sikan mgo saup, mig-iling sikandan, ‘Suja anak to ogpakairinsya to seini ubasan ko mamatoy to amoy din. Na, oghimatajan ta isab agun ita on seini.’ \v 8 Dajun dan himataji aw itimbag diya to yuwas to ubasan. \p \v 9 “Na,” kagi ni Jesus, “to paghona-hona now, og-amonu man sikan tag-iya? Og-andiyaon din sikan mgo saup aw panghimataji. Pagkatapus, ogpasaupan din sikan ubasan to yain no mgo otow. \v 10 Ajaw og-ilinga no wada kow makabasa to Kasuyatan to Diyus no pig-iling, \q1 ‘Sikan batu no pig-ojowan to mgo pandoy \q2 su nailing to boot dan no wada pues \q1 iyan nasi indigon to bayoy. \q1 \v 11 Trabahu sikan to Ginuu \q2 aw igkatingaya ta yagboy.’\f + \fr 12:11 \ft Salmo 118:22,23\f* ” \p \v 12 Pagdinog to sikan mgo inila to tinuuhan to pananglitan ni Jesus, nasabutan dan no sikandan to pig-igu. Kaling ogdakopon dan podom sikandin, di nahaedok sikandan to mgo otow no naminog kandin. Dajun panow sikan mgo inila. \s1 To Pagbajad to Buhis \r (Mateo 22:15-22; Lucas 20:20-26) \p \v 13 Wada kayugoy, pigsugu dan diya ki Jesus to mgo Pariseo hasta to mgo sakup to partidu ni Hari Herodes agun no mabitik dan sikandin. \v 14 Pigduguk dan si Jesus. “Sir,” kagi dan, “namaan koy no matinod-anon ka aw matuud yagboy to impang-anad nu bahin to pagtuman to Diyus. Inggad hintawa to igpag-atubang nu, pinag-angod nu to pagpang-anad kandan su wada ogpayabihon nu. Na,” kagi dan, “meyduon ig-usip noy ikow. Kona buwa no supak to tinuuhan ta to pagbajad to buhis diya to hari to Roma? Ogbajad ki ko kona?” \p \v 15 Di namaan si Jesus no madoot to tuud dan, kaling pig-ikagihan din sikandan, “Nokoy no og-antihan a now man? Mey saepi now duon? Aha ki.” \v 16 Dajun dan tadwaji si Jesus to saepi. Mig-usip si Jesus, “Hintawa man bayhu\f + \fr 12:16 \ft To Surigao no Minanubu: \+it goja\+it*\f* dow ngadan to nakabotang kani?” \p Migtabak sikandan, “Kaning hari to Roma.” \p \v 17 “Na,” kagi ni Jesus, “ibogoy diya to hari to kaning hari, aw ibogoy isab diya to Diyus to kaning Diyus.” Hilabi sikandan naboyong to sikan pagtabak din. \s1 To Pagkabanhaw to mgo Patoy \r (Mateo 22:23-33; Lucas 20:27-40) \p \v 18 Tapus to sikan, meyduon isab mgo Saduseo no mig-anduon ki Jesus su ogpangusip. Na, sikan no mgo otowa naman-iling no kona ogkabanhaw to mgo patoy. \v 19 Kagi dan, “Sir, mig-iling to balaod no imbilin ni Moises ita no ko mamatoy to otow no ogkabilin to asawa no wada pad anak, kinahangyan asawahon to suun din sikan bohi agun meyduon ogkailing no liwat to diya namatoy.\f + \fr 12:19 \ft Deuteronomio 25:5,6\f* \v 20 Na, igpananglit ta to pitu no migsusuun no mgo yukos. Naminyo sikan panganoy, di wada pad anak dan, namatoy on sikandin. \v 21 Sikan migsunu naminyo to sikan bayu aw namatoy isab no wada anak. Angod da isab to nahitabu to sikan ikatoyu no suun. \v 22 Na, yaktod no pagkaikagi, sikan pitu no migsusuun tibo nakaasawa to sikan bohi aw tibo sikandan namatoy no wada anak. To katapusan namatoy isab sikan bohi. \v 23 Na, ojow nu pa, ogbanhawon to mgo patoy. Ko matuman on sikan, hintawa man yagboy to sikan pitu to ogkatawag no tag-asawa to sikan bohi, su tibo man sikandan nakaasawa kandin?” \p \v 24 Migtabak si Jesus, “Pagkasajop now yagboy! Su wada kow makasabut to Kasuyatan to Diyus dow to gahom din. \v 25 Su ko banhawon on to mgo patoy, wadad on og-inasawahay, su ogkaangod on man sikandan to mgo anghil diya to yangit. \v 26 Na, sikiyu no kona ogtuu no ogkabanhaw to mgo patoy, ajaw og-ilinga no wada kow makabasa to sinuyat ni Moises bahin to diya masagkop no kaju no duon sikandin ikagihi to Diyus no mig-iling, ‘Siak to Diyus no iyan ogsimbahon ni Abraham, ni Isaac dow ni Jacob.’\f + \fr 12:26 \ft Exodo 3:6\f* \v 27 Migpasabut no inggad nayugoy da kamatoy sikan no mgo otow, buhi sikandan diya to yangit aw ogpadajun to pagsimba to Diyus. Su to mgo patoy konad ogsimba to Diyus, mgo buhi da. Kaling nasajop kow yagboy,” kagi ni Jesus. \s1 To Pinakaimpurtanti no mgo Sugu to Diyus \r (Mateo 22:34-40; Lucas 10:25-27) \p \v 28 Meyduon maistru to tinuuhan no nakaanduon dow migdinog to pagbitik podom ki Jesus. Pagpaniid din no madojow to pagkatabak ni Jesus to sikan mgo Saduseo, migpadani sikandin aw usip, “Duon to sikan tibo mgo balaod to Diyus, andei man to pinakaimpurtanti?” \p \v 29 Migtabak si Jesus, “Sikan pinakaimpurtanti no sugu pig-iling, ‘Sikiyu no mgo kaliwat ni Israel, paminog kow. To Ginuu no Diyus ta sobuuk da. \v 30 Higugmaon now sikandin to bug-us no ginhawa dow hona-hona now aw tibuuk no kinabuhi dow doson now.’\f + \fr 12:30 \ft Deuteronomio 6:4,5\f* \v 31 Aw seini to ikaduwa no pinakaimpurtanti no sugu: ‘Higugmaa to isigkaotow now angod to paghigugma to kaugalingon now.’\f + \fr 12:31 \ft Levitico 19:18\f* Wada inggad nokoy no sugu no ogyabow pad to seini daduwa.” \p \v 32 Kagi to sikan maistru, “Madojow to pagkatabak nu Sir. Matuud iyan to pig-ikagi nu no sobuuk da to Diyus aw wadad on yain. \v 33 Tinood isab to pig-ikagi nu no kinahangyan higugmaon ta sikandin to bug-us no ginhawa dow hona-hona dow doson ta, aw kinahangyan higugmaon ta to isigkaotow ta angod to paghigugma to kaugalingon ta. Sikan daduwa no mgo sugu yabow no impurtanti kay to paghalad to ogtutungon no mgo mananap dow to duma no igbogoy diya to Diyus.” \p \v 34 Pagdinog ni Jesus to sikan madojow no pagkaikagi to sikan maistru, mig-iling sikandin, “Madani kad ogkasakup to sikan ogharian to Diyus.” Tapus to sikan, wadad on migyangub to pagpangusip ki Jesus. \s1 Sikan Insaad no Manyuyuwas \r (Mateo 22:41-46; Lucas 20:41-44) \p \v 35 No mang-anad si Jesus duon to Bayoy to Diyus, mig-ikagi sikandin, “Nang-anad to mgo maistru to tinuuhan ta bahin to diya Insaad no Manyuyuwas.\f + \fr 12:35 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* Na, nokoy no og-iling man sikandan no kaliwat puli sikandin ni Hari David \v 36 no si David no manduan to Ispiritu Santu iyan man yagboy mig-iling, \q1 ‘To Ginuu no Agayon ku pig-ikagihan to Diyus, \q2 Ingkud ka kani to kalintuu no takidingan ku \q2 kotob no daogon ku yagboy to mgo kuntra nu \q2 aw makayuhud duon to atubangan nu.’\f + \fr 12:36 \ft Salmo 110:1\f* ” \m \v 37 Kagi ni Jesus, “Manno Agayon to intawag ni David to sikan Insaad no Manyuyuwas, nokoy no ogkailing man no kaliwat puli sikandin ni David?” \p Tibo nalipay to kaotawan to pagpaminog ki Jesus. \s1 To Pamatasan to mgo Maistru to Tinuuhan \r (Mateo 23:1-36; Lucas 20:45-47) \p \v 38 Duon to pagpang-anad ni Jesus, mig-ikagi sikandin, “Bantoy kow to mgo maistru to tinuuhan ta. Ogganahan sikandan ogpangabo to mahaba aw pakita-kita, aw ogtukhow ko pakitaon to pagtahud duon to karsada. \v 39 Ko duon sikandan to pagkoonan dow ko diya isab to simbahan, ogkaliyag sikandan og-ingkud duon to ingkudanan no ighinaat to mgo inila. \v 40 Di ogpangyupig sikandan to bayu no mgo bohi agun maagow to katigajunan dan, aw sikan madoot no hinang dan ogtakyuban to mahaba no mgo pag-ampu. Kaling kahaedokanan yagboy to kastigu no igpahamtang kandan.” \s1 To Paghalad to Pubri no Bayu \r (Lucas 21:1-4) \p \v 41 No duon pad si Jesus to Bayoy to Diyus, mig-iingkud sikandin duon to naatubangan to taguanan to halad, aw pigsayapan din to mgo otow no namanhalad duon. Mahan-in to mgo sapian no nang-uyug to madogi no saepi duon. \v 42 Monok on no meyduon bohi no bayu no pubri hilabi no iyan da ingkauyug to daduwa no mangkaintok no saepi. \v 43 Dajun sabiha ni Jesus to mgo inanad din aw ikagihi, “Oho, to tibo mighalad, iyan yabow to halad to suja pubri no bohi. \v 44 Su tibo sikandan migbogoy to subra dan, di suja bohi no ogkalisod-lisod, imbogoy din to tibo ogkabuhian din.” \c 13 \s1 To Katapusan no Panahon \r (Mateo 24:1-28; Lucas 21:5-24) \p \v 1 Anoy man no migyuwas on si Jesus duon to Bayoy to Diyus, mig-ikagi to sobuuk no inanad din, “Atu! Aha ka Sir, kadojow no og-ahaon seini Bayoy to Diyus hasta seini nakalibong. Tag-mae-gatung sikan tinibtiban no mgo batu no inghinang!” \p \v 2 Kagi ni Jesus, “Seini natingaehan nu ogkagoba da. Su meyduon panahon no wada inggad sobuuk to sikan no mgo batu no ogkabilin duon to nabotangan, su ogtompagon tibo.” \p \v 3 Na, miggamat sikandan diya to Kaulibuhan no bubungan no dihipag to sikan Bayoy to Diyus. Anoy man no nakaingkud on si Jesus, migpadani si Pedro, si Santiago, si Juan dow si Andres no sikandan da aw usip ki Jesus, \v 4 “Nangoni koy kun dow kagan-u ogkatuman sikan ognangonon nu. Nokoy man to ogkakiyayahan noy ko madani on ogkahitabu sikan tibo?” \p \v 5 Dajun sugud si Jesus to pag-anad kandan. Kagi din, “Bantoy kow no kona kow malimbungan. \v 6 Su mahan-in to gayuon no ogyogwa no ogdae to ngadan ku. Og-angkon no sikandan kun to diya Insaad no Manyuyuwas,\f + \fr 13:6 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* aw mahan-in to ogpamasuwajon dan. \v 7 Ko makadinog kow to gera duon to dani now aw diya isab to kadiyuan, kona kow ogkahaedok. Kinahangyan no mahitabu sikan, di kona pad no iyan katapusan to kalibutan. \v 8 Su ogpagigirahay to mgo nasyun dow mgo gingharian. Mahan-in to mgo banwa no og-abuton to maagbot no tiyog dow bontas. Di sikan no mgo kalisod, sinugdanan pad puli, angod to bohi no og-anak no bag-u pad oghajodan. \p \v 9 “Bantoy kow,” kagi ni Jesus, “su ogpaatubangon kow duon to mgo husajan, dajun ogbun-ugon kow duon.\f + \fr 13:9 \ft To Grigu no inikagihan: \+it duon to mgo simbahan dan.\+it* To diya no panahon, to kasu to mgo Hibru duon oghusajon to simbahan dan.\f* Ogpaatubangon kow isab diya to mgo gubernadur dow hari tongod to pagtuu now kanay. Na, sikan on to panahon no ogpakalugar kow to pagpasabut kandan to Madojow no Nawnangonon. \v 10 Su kona pad og-abut to katapusan to kalibutan, kinahangyan no tibo mgo nasyun nangonan to sikan Madojow no Nawnangonon. \v 11 Na, ko pandakopon kow aw paatubangon diya to husajan, kona kow ogkalimuut to og-ikagihon now. Su duon to sikan no panahon, ogpahona-honaon kow to madojow no igtabak. Su to og-ikagihon now kona no iyu no kagi, di kaning Ispiritu Santu no igpabaja iyu. \p \v 12 “Duon to sikan no panahon,” kagi ni Jesus, “meyduon mgo otow no ogyuib to suun dan no ogtuu kanay agun hukuman to kamatajon. Meyduon isab mgo amoy no angod to sikan to oghinangon duon to mgo anak dan. Ogpakayangub ngani to mgo anak to pagpahimatoy to mgo ginikanan dan. \v 13 Ogkuntrahon kow to tibo kaotawan tongod to pagtuu now kanay. Di to otow no kona yagboy ogyobad to pagtuu, ogkayuwas.” \p \v 14 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Na, meyduon pinakamaligsom no ogpandodoot no ogkuntrahon yagboy to Diyus. (Sikiyu no ogbasa to seini, panginsabuti now.) Na, ko kitaon now sikan duon to lugar no kona no angay kandin, mupakajabag on to tibo mgo otow kani to Judea pailing diya to kabubunganan aw hobong. \v 15 To otow no diya to yuwas to bayoy, ajaw on ogpaulia to pagpudut to inggad nokoy da. \v 16 To otow no diya to uma ajaw on isab ogpaulia to pagpudut to kabo din. \v 17 Kae-at to mgo magkabodos dow manggianak to sikan no panahon! \v 18 Kaling ampu kow no sikan no ogkahitabu kona makatapu to tinghagsiy, su ogkalisodan kow to pagyaguy, \v 19 su to mgo antusonon to sikan no panahon pinakamalisod. Wada pad nakaangod to sikan to kalisod sugud no hinangon to Diyus to kalibutan hangtod kuntoon, aw wadad on ogpakaangod to sikan. \v 20 Ko kona minusan to Diyus sikan no panahon, wada inggad sobuuk no otow no ogkabilin no buhi. Di tongod to inabin din no mgo otow, pigbootan din no ogminusan sikan. \p \v 21 “Duon to sikan no panahon ko mey og-ikagi iyu, ‘Oho, seinid to diya Insaad no Manyuyuwas,’\f + \fr 13:21 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* ubin, ‘Sujad sikandin,’ kona kow ogtuu. \v 22 Su mey ogpamanyogwa no ogpatuu-tuu no sikandan kun to diya Insaad no Manyuyuwas, aw to duma ogpatuu-tuu no kibali ba-ba sikandan to Diyus. Ogpakita ngani sikandan to mgo milagru dow duma no mgo kabeynganan pagmatuud no sinugu sikandan to Diyus agun no ko mahimu pa, pamasuwajon dan inggad to mgo otow no inabin on to Diyus. \v 23 Kaling,” kagi ni Jesus, “pakaalistu kow su pigpatahanan kud sikiyu.” \s1 To Pagpauli ni Jesus \r (Mateo 24:29-35; Lucas 21:25-33) \p \v 24 “Na duon to sikan no mgo aedow,” kagi ni Jesus, “ko maliwas on sikan kahaedokanan no mgo hitabu, konad on ogsiga to soga aw to buyan isab konad ogkitaon. \v 25 To mgo bituon ogkangkauyug, aw ogkahojong to tibo diya to yangit. \p \v 26 “Dajun a ogkonsad no Anak to Otow no ogkaputus to mgo panganud, aw ogkitaon to mgo otow to pagkagamhanan ku dow to kasilow to pagka-Diyus ku.\f + \fr 13:26 \ft Daniel 7:13\f* \v 27 Ogsuguon ku dajun to mgo anghil ku to paghimun to inabin ku no mgo otow likat to pig-ugpaan dan inggad andei no suyuk to kalibutan. \p \v 28 “Paminog kow su igpananglit ku to kaju no igera. Ko musugud on sikan to pagpanalingsing, ogkamaanan now no madani on ogguyabung. \v 29 Angod isab to sikan, ko maaha now no ogkatuman on to diya ognangonon ku, ogkamaanan now no madani ad ogpauli dini. \v 30 Ligdongi now seini. Kona pad ogkangkamatoy to tibo mgo otow kuntoon, ogkatuman on sikan tibo. \v 31 To yangit dow pasak ogkagawang da, di to kagi ku ogpabilin yagboy. \p \v 32 “Wada namaan dow nokoy aedawa ubin nokoy urasa ogkatuman seini pig-ikagi ku, ngani to mgo anghil diya to yangit aw inggad ngani siak no Anak to Amoy ku no Diyus, su sikandin da to namaan. \v 33 Kaling bantoy kow. Pakaalistu kow su kona ogkamaanan to pagpauli ku. \v 34 Angod pananglit to otow no ogpanow no wada terminu to pag-uli. Kona pad sikandin oglikat, igsalig sikan bayoy din to mgo suguonon din. Kada sobuuk ogbogajan to oghinangon, aw sikan ogbantoy duon to pertahan ogtesonon din to pagbantoy. \p \v 35 “Sikiyu isab, pakaalistu kow su kona now ogkamaanan to pagtidow ku no Agayon now, ko masakyop, ko matayod on to kadukiloman ubin ko kaadlawon dow ko ogkabukas on. \v 36 Bantoy kow su unu ko matokawan kow to pagtidow ku aw masakpanan ku sikiyu no nangkalipodong. \v 37 Seini igsugu ku iyu kuntoon, igsugu ku isab to tibo kaotawan. Pakaalistu kow yagboy.” \c 14 \s1 To Planu to Paghimatoy ki Jesus \r (Mateo 26:1-5; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53) \p \v 1 Anoy man no daduwa nanda no aedow og-abut on to Pista to Pagyaboy dow to Pan no wada Patubu,\f + \fr 14:1 \ft To Pista to Pagyaboy iyan paghandom to mgo Hibru to diya pagpayuwas kandan to Diyus likat to Ehipto to pagkaudipon dan. Di no wada pad sikandan panow, pigsugu to Diyus to anghil din to paghimatoy to mgo panganoy no yukos to mgo taga-Ehipto. Di to mgo bayoy to mgo Hibru pigpayabajan din. Sikan Pista to Pagyaboy, una no aedow to sikan Pista to Pan no Wada Patubu.\f* naningkamot to pagsigmot ki Jesus to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to mgo maistru to tinuuhan. Iyan tuud dan to pagpahimatoy kandin no wada ogkamaan. \v 2 Kagi dan, “Kona ta igtapu to pista su unu ko magubut to kaotawan.” \s1 Pigpahomutan si Jesus \r (Mateo 26:6-13; Juan 12:1-8) \p \v 3 Na, migbisita si Jesus diya to Betania duon to bayoy ni Simon no pigsangla di naulian on. Anoy man no namangoon on sikandan, meyduon bohi no migtidow no migdae to pahomut no mahal hilabi su hininang to pudu nardu.\f + \fr 14:3 \ft To nardu iyan pinakamahal no pahomut to diya no panahon. To boli to sikan inhudhud din ki Jesus, bali songo tuig no suhue to trabahanti.\f* Intagu seini duon to mahalon no butilya. Piggopik din to ba-ba to sikan butilya aw ihudhud sikan pahomut duon to uyu ni Jesus. \v 4 Di meyduon pila no ka otow duon no nadootan. Mig-iling sikandan, “Abee! Nokoy no pig-uyakan man kan pahomut? \v 5 Tapat pad ko imbaligja sikan, aw to linibu no halin ipamogoy to mgo pubri.” Hilabi sikandan naboyu to sikan bohi. \p \v 6 Di mig-ikagi si Jesus, “Pabay-ani sikandin. Nokoy no ogsamukon now man no madojow man seini pighinang din kanay? \v 7 To mgo pubri kanunoy now igpagduma, aw ogkatabangan now inggad kagan-u to gustu now. Di siakon, kona a ogkayugoy dini iyu. \v 8 Pighinang to seini bohi kotob to ogkaabut din. Seini pagpahomut din kanay, angod to pighinaat din on to pagyobong kanay. \v 9 Ligdongi now seini,” kagi ni Jesus. “Inggad andei ignawnangon to Madojow no Nawnangonon kani to tibuuk kalibutan, ogkahisgutan isab seini pighinang din aw ogkahandom sikandin.” \s1 To Planu ni Judas to Pagyuib ki Jesus \r (Mateo 26:14-16; Lucas 22:3-6) \p \v 10 Na, si Judas Iscariote no sobuuk to sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad ni Jesus mig-andiya to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan dan su ig-unoy din igdata si Jesus kandan. \v 11 Pagdinog dan to kagi din, hilabi sikandan migtukhow aw saad no ogsuhuyan sikandin. Tapus to sikan, nanginlugar si Judas to pagdata ki Jesus duon kandan. \s1 To Pagsasayu ni Jesus dow mgo Inanad Din \r (Mateo 26:17-25; Lucas 22:7-16; Juan 13:1-30) \p \v 12 Na, mig-abut to una no aedow to pista to mgo Hibru no og-ilingon to Pan no Wada Patubu. Sikan to aedow no oghalad sikandan to nati no karneru dow igpahinongod to Pista to Pagyaboy. To mgo inanad ni Jesus mig-usip kandin, “Andei koy nu man ogpahikajon to panihapun ta to pista?” \p \v 13 Dajun sugu-a ni Jesus to daduwa to sikan mgo inanad din. Kagi din, “Andiya kow to Jerusalem. Pagtidow now duon, ogkatagbu kow to yukos no ogdae to tibud no pigsedan to wohig. Patiduma kow kandin \v 14 diya to bayoy no og-andiyaan din, aw ikagihi sikan tag-bayoy, ‘Pigpaandini koy to Agayon noy su og-usip dow andei sikandin ogkoon to panihapun to Pista to Pagyaboy duma koy no mgo inanad din.’ \v 15 Dajun din ighindu iyu to mayow-ag no koonanan diya to ikaduwa no andana no tahan on pighinaat. Duon kow hikoy to panihapun ta.” \p \v 16 Dajun panow sikan daduwa no mgo inanad din aw andiya to Jerusalem. Nakitaan dan tibo to diya pig-ikagi ni Jesus. Dajun dan hikaja to pagkoon dan to pista. \v 17 Anoy man no madukilom on, mig-anduon to bayoy si Jesus dow sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din. \p \v 18 No namangoon on sikandan, mig-ikagi si Jesus, “Oho, paminog kow. Sobuuk iyu kani no impagsayu ku ogyuib kanay.” \p \v 19 Migsakit yagboy to ginhawa dan, aw kada sobuuk mig-usip ki Jesus, “Kona no siak?” \p \v 20 Kagi ni Jesus, “Sobuuk iyu kani no sampuyu-tag-duwa no migpagsayu kanay kuntoon. \v 21 Siak no Anak to Otow, oghimatajan a su tahan on nasuyat duon to Kasuyatan to Diyus. Di alaot yagboy sikan ogyuib kanay! Tapat pad ko inyandan sikandin.” \s1 To Pagkoon no Ighandom to Kamatajon ni Jesus \r (Mateo 26:26-30; Lucas 22:17-20; 1 Corinto 11:23-26) \p \v 22 No migkoon pad sikandan, migdawat si Jesus to pan aw pasalamat sikandin to Diyus. Dajun din tibaga aw itadwoy kandan dow ikagi, “Yawa ku seini. Koona now.” \v 23 Dajun dawat si Jesus to tasa aw pasalamat isab to Diyus. Intadwoy din kandan, aw tibo sikandan naman-inom duon. \v 24 Kagi ni Jesus, “Yangosa ku seini no igdigon to kasabutan no oghinangon to Diyus iyu. Igpaawas seini agun no mapasaylu to sae to kaotawan. \v 25 Indani now seini. Iyan nanda sei to pag-inom ku to gita to ubas\f + \fr 14:25 \ft Ininglis: \+it grapes\+it*\f* dini. Ayha a da og-inom to sikan bag-u no inomon ko muinom a duma iyu diya to gingharian to Diyus.” \v 26 Dajun sikandan pamanganta to pagsaja to Diyus aw panow pailing diya to Kaulibuhan no bubungan. \s1 To Pagtag-an ni Jesus no Iglidung Sikandin ni Pedro \r (Mateo 26:31-35; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38) \p \v 27 Pig-ikagihan ni Jesus to mgo inanad din, “Og-ojowan a now tibo su meyduon sinuyat no kagi to Diyus no pig-iling, ‘Ogpahimatajan ku to magbantajay, aw ogkasusuwoy to mgo karneru no pigbantajan din.’\f + \fr 14:27 \ft Zacarias 13:7\f* \v 28 Di ko mabanhaw ad, og-una a iyu diya to Galilea.” \p \v 29 Dajun ikagi si Pedro, “Inggad ojowan ka to tibo, kona ku yagboy sikuna og-ojowan.” \p \v 30 Kagi ni Jesus, “Indani seini. Kona pad ogtagauk to manuk to kadaduwa gaja, iglidung a nud to katatoyu.” \p \v 31 Di migpakamayogot si Pedro no mig-iling, “Kagan-u ku man sikuna ilidung, inggad pad i-unung a ikow ko himatajan ka!” Sikan isab to pig-ikagi dan tibo. \s1 To Pag-ampu ni Jesus diya to Getsemane \r (Mateo 26:36-46; Lucas 22:39-46) \p \v 32 Na, migtidow si Jesus dow mgo inanad din duon to sikan banwa no og-ilingon to Getsemane. Dajun ikagi si Jesus, “Kani kow da ingkud su og-ampu a dutun.” \v 33 Di pigduma din si Pedro, si Santiago dow si Juan diya to unahan, aw dajun sugud to hilabi no kaguul dow kasamuk to ginhawa din. \v 34 Kagi ni Jesus, “Ahay, angod to igkamatoy ku to kani kaguul ku! Pakamonang kow kani di kona kow oglipodong.” \p \v 35 Dajun andiya sikandin to unahan aw patiyangkob duon to pasak aw ampu no ko mahimu, konad podom sikandin pabajaon to sikan mgo antusonon no madani on og-abut kandin. \v 36 “Amoy ku,” kagi din, “wada inggad nokoy no kona nu ogkahimuan. Ko mahimu, ajaw a ogpabajaa to sikan mgo antusonon. Di to pagboot nu iyan matuman, kona no sikan kanay.” \v 37 Na, pagpauli ni Jesus duon to sikan tatoyu no mgo inanad din, pigkita din no nalipodong on sikandan. Dajun din pukawa aw ikagihi si Simon Pedro, “Sadangay pad man Simon. Kona nu ogkapogongan to lipodongon nu inggad songo uras da? \v 38 Kona kow on oglipodong. Ampu kow nasi agun no kona kow matintal. Ogtuman kow iyan podom, di mayotoy to yawa now.” \p \v 39 Migpanow on isab si Jesus aw ampu angod to diya una no pag-ampu din. \v 40 Pagpauli din duon to mgo inanad, pigkita din no nalipodong gihapun su angod to ogpikpikon to mata dan. Pagkabuyat dan, wada ingkaikagi dan kandin. \v 41 No ikatoyu on no pagpauli ni Jesus duon kandan, mig-ikagi sikandin, “Nalipodong kow pad gihapun? Igu on. Uras on no siak no Anak to Otow igdata on diya to mgo makasasaya. \v 42 Na, bangun kow on su seinid on to ogyuib kanay. Ogtagbuhon ta.” \s1 To Pagdakop ki Jesus \r (Mateo 26:47-56; Lucas 22:47-53; Juan 18:1-11) \p \v 43 No mig-ikagi pad si Jesus, migtidow si Judas no sobuuk to sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din. Mahan-in to mgo duma din no sangkap to mgo ispada dow mgo taepos. Pigsugu sikandan to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to mgo maistru to tinuuhan hasta to inila no mgo duma dan. \v 44 Na, tahan dan on pigsabutan to oghinangon ni Judas agun makiyaya dan si Jesus. Kagi din, “Hadokan ku ngani, iyan kay. Dakopa now dajun aw dedeyjawa now to pagbantoy ko daehon now.” \p \v 45 Na, dajun din duguka si Jesus aw ikagihi, “Sir,” aw hadoki. \v 46 Dajun dan dakopa si Jesus. \v 47 Di sobuuk to diya namanindog duon to dani mighuyabut to ispada din aw tigbasa to suguonon to sikan kinayabawan no magdudumaya, aw kasagpingi to talinga. \p \v 48 Dajun ikagihi ni Jesus sikan namandakop kandin, “Nokoy man, tulisan a no migdae kow man to mgo ispada dow mgo taepos to pagdakop kanay? \v 49 Nokoy no wada a now dakopa no duma ku man sikiyu duon to Bayoy to Diyus no mang-anad a kada aedow? Di nailing to seini agun matuman to intag-an duon to Kasuyatan to Diyus.” \v 50 Dajun yaguji si Jesus to tibo mgo inanad din. \p \v 51 Na, meyduon batan-on no yukos no migyupug ki Jesus no migkikimbut. Pigdakop dan podom sikandin, \v 52 di iyan da natagonan sikan pigkimbut din aw nakalinaguy no nakapahawae-hawae.\f + \fr 14:52 \ft Ubin \+it no nahukasan to kabo\+it*\f* \s1 To Pagpaatubanga ki Jesus duon to Husajan \r (Mateo 26:57-68; Lucas 22:66-71; Juan 18:19-24) \p \v 53 Dajun dan daeha si Jesus diya to bayoy to sikan kinayabawan no magdudumaya to tinuuhan dan no mgo Hibru. Nahimun isab duon to duma no yabow no mgo magdudumaya dow mgo maistru to tinuuhan hasta to duma no inila no mgo Hibru. \v 54 Migyupug si Pedro ki Jesus di migpadiyu da. Pagtidow din, nakased sikandin duon to pawa aw agpot to mgo magbantajay no naman-ingkud no nanghinadang duon to kaeju. \p \v 55 Na, sikan yabow no mgo magdudumaya hasta to duma no mgo maghusajay no nahimun duon namangha yagboy to ogpamangistigus kuntra ki Jesus agun mapahimatajan dan. Di wada nakitaan dan. \v 56 Mahan-in hinuun to migkistigus to mgo ginayu kuntra ki Jesus, di wada hiangod to mgo kagi dan. \v 57 Pagkahina-hina meyduon yain no mgo otow no namangistigus isab to ginayu. \v 58 Kagi dan, “Pigdinog noy no mig-iling si Jesus, ‘Oggobaon ku seini Bayoy to Diyus no hininang to otow, aw sed to tatoyu no aedow oghinangon ku to yain no Bayoy to Diyus no kona og-otawan to paghinang.’” \v 59 Di wada gihapun hiangod to mgo pagkistigus dan. \p \v 60 Dajun tindog sikan kinayabawan no magdudumaya duon to kabaknaan to sikan naman-ingkud aw usipa si Jesus, “Nokoy man to ogkaikagi nu to sikan ingkistigus dan? Kona ka ogtabak?” \v 61 Di wada ikagi si Jesus. Mig-usip manda sikan kinayabawan no magdudumaya, “Sikuna iyan to Anak to Diyus no Yabow to Tibo? Sikuna buwa to diya Insaad no Manyuyuwas?”\f + \fr 14:61 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* \p \v 62 Kagi ni Jesus, “Siak iyan. Aw ogkitaon a now no Anak to Otow no og-ingkud duon to kalintuu no takidingan to Gamhanan no Diyus agun pasidonggan a. Ogkitaon a now isab no ogkonsad likat diya to yangit duma to mgo panganud.” \p \v 63 Dajun higbita to sikan kinayabawan no magdudumaya to kabo din tongod to kaboyu din aw ikagi, “Set ki pad man ogpamangha to kistigus \v 64 no sikiyu on man yagboy to migdinog to pagpasipaya din to Diyus! Na, nokoy man to iyu?” Tibo sikandan mighukum no angajan yagboy si Jesus ogpahamtangan to kamatajon. \v 65 Dajun ilob-ilobi si Jesus to duma to sikan mgo otow. Pigsampongan dan isab to mata din aw panumbaga no mig-iling, “Tag-ana dow hintawa to migsumbag ikow.” Pigpanampalu isab sikandin to mgo magbantajay. \s1 To Paglidung ni Pedro ki Jesus \r (Mateo 26:69-75; Lucas 22:54-62; Juan 18:15-18,25-27) \p \v 66 Duon pad si Pedro to pawa, meyduon nakabaja duon no bohi no suguonon to sikan kinayabawan no magdudumaya. \v 67 Pagkita din ki Pedro no nanghinadang, pigyongyongan din aw ikagihi, “Aduy, duma ka isab to diya taga-Nazaret no si Jesus.” \p \v 68 Di miglidung si Pedro, “Eh, wada kalibutan ku to sikan pig-ikagi nu.” Dajun panow si Pedro padeg diya to yawanganan dongan to migtagauk to manuk. \p \v 69 Pagkita isab kandin to sikan suguonon no bohi, pig-ikagihan to sikan bohi to mgo otow no namanindog duon, “Seini no otow, sobuuk kandan.” \v 70 Di miglidung on isab si Pedro. \p Anoy man no nahina-hina on, pig-ikagihan si Pedro to mgo otow no namanindog duon, “Duma ka iyan to sikan no mgo otow su taga-Galilea ka man isab.” \p \v 71 Di nanapa si Pedro to maagbot aw iling, “Wada a yagboy kiyaya to diya no otawa!” \v 72 Duon-dajun migtagauk to manuk to ikaduwa, aw kadomdomi ni Pedro to diya kagi ni Jesus kandin no mig-iling, “Kona pad ogtagauk to manuk to kadaduwa, iglidung a nud to katatoyu.” Dajun ngog-ngog si Pedro. \c 15 \s1 Si Jesus duon to Atubangan ni Pilato \r (Mateo 27:1-2,11-26; Lucas 23:1-5,13-25; Juan 18:28–19:16) \p \v 1 Saju to kamaseman, mighihimun on isab sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru, mgo maistru to tinuuhan dow to inila no mgo duma dan. Seini tibo no mgo maghusajay namansasabut to oghinangon dan. Dajun dan gapusa si Jesus aw daeha diya ki Gubernadur Pilato. \v 2 Pagtidow dan, pig-usip ni Pilato si Jesus, “Sikuna iyan to hari to mgo Hibru?” \p Migtabak si Jesus, “Naikagi nud.” \p \v 3 Mahan-in to inriklamu kuntra kandin to sikan yabow no mgo magdudumaya. \v 4 Kaling mig-usip manda si Pilato, “Mahan-in to mgo riklamu dan kuntra ikow. Nokoy man, kona ka ogtabak?” \v 5 Di wada yagboy intabak ni Jesus, kaling natingaya si Pilato. \p \v 6-8 Na, mahan-in to mgo otow no mig-andiya ki Pilato su oghangyu no ogsabuk sikandin to sobuuk no prisu. Su kada Pista to Pagyaboy, nabatasan to sikan gubernadur no ogsabukan din to sobuuk no prisu no iyan ogpilion to kaotawan. To diya no panahon, nakatapu no mey mgo ribeldi no nangkaprisu su migpag-atu to gubernu aw nakamatoy to mgo otow. To sobuuk kandan pigngadanan ki Barabas. \p \v 9 Kaling mig-usip si Pilato, “Ogkaliyag kow no iyan ogsabukan ku seini og-ilingon to hari to mgo Hibru?” \v 10 Ing-usip din sikan su namaanan din no indata kandin si Jesus to sikan yabow no mgo magdudumaya su migsilag sikandan ki Jesus. \v 11 Di to kaotawan pighonghongan to sikan yabow no mgo magdudumaya agun iyan nasi pasabukan dan si Barabas. \p \v 12 Dajun usipa ni Pilato to kaotawan, “Og-amonuhon kud man naan seini og-ilingon now to hari to mgo Hibru?” \p \v 13 Migtabak sikandan no namanguliya, “Himataji! Iyansang duon to krus!” \p \v 14 Mig-usip si Pilato, “Manya man? Nokoy man to sae din?” \p Di nasi mig-agbot to pagkinuliya dan no mig-iling, “Himataji! Iyansang duon to krus!” \p \v 15 Na, manno gustu ni Pilato no malipay to kaotawan, iyan pigpasabukan din si Barabas. Di si Jesus pigpanyapdosan aw idata duon to sikan ogpamanyansang kandin duon to krus. \s1 To Paghinang ki Jesus no Kangisihanan \r (Mateo 27:27-31; Juan 19:2-3) \p \v 16 Dajun daeha si Jesus to mgo sundayu duon to pawa to bayoy to gubernadur aw himuna dan to tibo angod dan no mgo sundayu. \v 17 Pigsul-uban dan sikandin to mayogdog no kapa. Mighinang isab sikandan to kuruna no dugihon no gawod aw ikuruna kandin. \v 18 Kagi dan, “Mabuhi ka, hari to mgo Hibru!” \v 19 Pigpinokpok dan aw pang-ilobi dow linuhud-yuhud duon to atubangan din. \v 20 Tapus dan hinanga sikandin no kangisihanan, pighukasan dan si Jesus to sikan mayogdog no kapa aw sul-ubi to kandin no kabo. Dajun dan daeha diya to yuwas su igyansang duon to krus. \s1 To Pagyansang ki Jesus duon to Krus \r (Mateo 27:32-44; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27) \p \v 21 Na, duon to pangindaenan, sikan namanhatod ki Jesus nakatagbu to otow no taga-Cirene no napuun diya to hilit. Iyan ngadan din si Simon, aw iyan mgo anak din si Alejandro dow si Rufo. Dajun dan pogosa si Simon to pagtiang to sikan krus no ogyansangan ki Jesus. \v 22 Pigdae dan si Jesus duon to sikan banwa no og-ilingon to Golgota, no ko ita pa, banwa to Boboungon. \v 23 Pagtidow dan duon, pigtagajan si Jesus to inomon no sinakotan to sikan mapoit no og-ilingon to mira, di wada din dawata. \v 24 Dajun dan sikandin iyansang duon to krus. To mgo kabo din pigbabahin to mgo sundayu pinaagi to ripa. \p \v 25 Alas nuybe to masem no iyansang si Jesus duon to krus. \v 26 To riklamu kuntra kandin pig-iling to pagkasuyat, “Hari seini to mgo Hibru.” \v 27 Duon to magdibayuy ni Jesus meyduon daduwa no ka ribeldi no impanyansang isab duon to krus. \v 28 \f + \fr 15:28 \ft Bersikulu 28 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Katumanan sikan to diya pig-iling duon to Kasuyatan to Diyus, “Og-isipon sikandin no makasasaya.”\+it* (Isaias 53:12)\f* \v 29 To mgo otow no namanyaboy duon migpajango-jango to pagsujan-sujan\f + \fr 15:29 \ft To Surigao no Minanubu: \+it pag-iyan-iyan\+it*\f* kandin. Kagi dan, “Awu! Kagi nu oggobaon nu sikan Bayoy to Diyus aw og-isabon nu oghinangon sed to tatoyu da no aedow. \v 30 Na, ko angod to sikan to gahom nu, yuwasa to kaugalingon nu. Yudus ka duon!” \p \v 31 Angod isab to sikan to pagsujan-sujan ki Jesus to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow mgo maistru to tinuuhan. Kagi dan, “Nayuwas din kun to duma, di kona din man naan ogkayuwas to kaugalingon din. \v 32 Oho, Manyuyuwas man buwa sikandin no hari to mgo kaliwat ni Israel,\f + \fr 15:32 \ft To mgo kaliwat ni Israel og-ilingon isab no mgo Hibru.\f* payudusa duon agun makatuu ki!” Hasta sikan daduwa no duma ni Jesus no inyansang duon to krus migtamay isab kandin. \s1 To Kamatajon ni Jesus \r (Mateo 27:45-56; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-37) \p \v 33 Anoy man no maugtu on, migdigyom to kalibutan hangtod to alas tres to kahapunon. \v 34 Na, pagkaalas tres on, migtawag si Jesus to maagbot, “Eloi, eloi, lama sabaktani?” no ko ita pa, “Diyus ku, Diyus ku, nokoy no pig-ojowan a nu?”\f + \fr 15:34 \ft Salmo 22:1\f* \p \v 35 Di to duma no mgo otow no migtindog duon naman-iling, “Paminog kow. Ogpatabang sikandin ki Elias.” \v 36 Na, sobuuk kandan miglinaguy aw pudut to ogpasoyopan din to suka. Dajun din ihikot duon to tumuy to tinampod no tigbow aw itadwoy duon to ba-ba ni Jesus. Kagi to sikan otow, “Og-ahaon ta iyan dow og-andini si Elias to pagpudut kandin.” \p \v 37 Dajun pangiyak si Jesus to maagbot aw kabigtawi. \p \v 38 Dongan to sikan, nahigbit sikan madamey no panapton no yopon to sikan Pinakabalaan no Sinabong duon to Bayoy to Diyus likat to diatas pailing duon to obos. \v 39 Na, pagkita to sikan kapitan to mgo sundayu no migtindog duon to atubangan ni Jesus dow naamonu to pagkamatoy din, nakailing sikandin, “Tinood naan no Anak seini to Diyus!” \p \v 40 Meyduon isab mgo bohi no migsayap ki Jesus di migpadiyu da. Duon si Maria Magdalena dow si Salome, yakip si Maria no inoy ni Jose dow ni Santiago no batan-on. \v 41 Seini no mgo bohi namanduma-duma aw alagad ki Jesus no diya pad sikandin to Galilea. Mahan-in pad to duma no mgo bohi duon no namanduma ki Jesus no umandiya sikandin to Jerusalem. \s1 To Pagyobong ki Jesus \r (Mateo 27:57-61; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42) \p \v 42 Na sikan no aedow to igpangandam to mgo Hibru, su ko musayop on to soga, og-ilingon dan no Aedow on no Tigpahuway. Kaling, no madani on ogsayop to soga, \v 43 meyduon otow no taga-Arimatea no migtidow no iyan ngadan si Jose. Tinahud sikandin no sakup to husajan, aw migtatagad sikandin to paghari to Diyus. Na, to diya no mahapun, migpangimbubuyut sikandin to pag-andiya ki Pilato aw hangyu no sikandin to ogyobong ki Jesus. \v 44 Naboyong si Pilato no madinog din no nabigtawan on si Jesus, kaling impatawag din sikan kapitan aw usipa dow tinood iyan. \v 45 Pag-iling to sikan kapitan no patoy on iyan si Jesus, intugut ni Pilato no puduton ni Jose. \v 46 Dajun boli si Jose to madojow no panapton, aw pagkapudut din to yawa ni Jesus duon to krus, piglibodan din to sikan panapton. Dajun din ibotang duon to yobonganan no imbangbang duon to batu aw yoponi din to piglipid no gatung. \v 47 Si Maria Magdalena dow to sangay din no inoy ni Jose namanyupug kandin aw nakaindan to sikan pigyobongan ki Jesus. \c 16 \s1 To Pagkabanhaw ni Jesus \r (Mateo 28:1-10; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10) \p \v 1 Anoy man no masakyop on to diya Aedow no Tigpahuway, migduduma si Maria Magdalena dow si Salome hasta si Maria no inoy ni Santiago. Migboli sikandan to igpahomut dan to yawa ni Jesus. \v 2 Pagkamasem on to Duminggu no bag-u pad ogsilat to soga, mig-andiya sikandan to pigyobongan ki Jesus. \v 3 Duon pad to pangindaenan, mighihimanu sikandan dow hintawa to oggawang to sikan piglipid no gatung no inyopon. \v 4 Di pagtonggak dan no tumidow on sikandan, pigkita dan no naligad on naan sikan gatung. \p \v 5 Pagsed dan, pigkogaan sikandan su mey pigkita dan no batan-on no otow no mig-iingkud duon dapit to kalintuu no nangabo to maputi. \v 6 Kagi din, “Kona kow ogkahaedok. Namaan a no ogpamangha kow ki Jesus no taga-Nazaret no inyansang duon to krus. Wadad kani su nabanhaw on. Ahaa now seini pigbotangan kandin. \v 7 Na, panow kow aw nangoni to mgo inanad din, yabi si Pedro, no og-una si Jesus diya to Galilea. Ogkitaon dan sikandin diya, su sikan to pig-ikagi din kandan to diya una.” \p \v 8 Pigkobaan pad sikan mgo bohi dow migpamidpid no migyuwas to yobong aw pakajabag linaguy. Wada pig-ikagihan dan to inggad nokoy, su nahaedok sikandan. \b \b \s1 [Bersikulu 9-20 wada makayakip duon to una no mgo sinuyat no Ginirigu] \p \v 9 Na, pagkabanhaw ni Jesus no kaadlawon to Duminggu, iyan una no pigyogwa din si Maria Magdalena no iyan pigpayagujan din to pitu no mangkadoot no ispiritu to diya una. \v 10 Tapus din kitaa si Jesus, pig-andiya ni Maria to duma no mgo sakup ni Jesus no dugaja pad migmey-og\f + \fr 16:10 \ft Ubin \+it migmeygo\+it*\f* dow tiyahu su ognangonan din no nabanhaw on si Jesus. \v 11 Pagdinog dan to kagi ni Maria no pigkita din si Jesus no nabanhaw on, wada sikandan tuu. \p \v 12 Pagkahina-hina, migpakita si Jesus to daduwa kandan no naman-andiya to kahilitan, di wada dan dajun kiyayaha su naisab on to hitsura din. \v 13 Pagkiyayaha dan on, migpauli sikandan diya to Jerusalem aw nangoni dan to duma no mgo inanad ni Jesus. Di wada gihapun tuu. \p \v 14 Migpakita isab si Jesus to sikan sampuyu-tag-isa no mgo inanad din no namangoon. Pigsawoy din sikandan tongod to kadoson to uyu dan su wada dan tuuhi to kagi to diya namakakita no nabanhaw on sikandin. \p \v 15 Dajun sugu-a sikandan ni Jesus, “Andiyaa now to tibo kaotawan kani to tibuuk kalibutan aw inawnangon to Madojow no Nawnangonon bahin kanay. \v 16 Inggad hintawa no ogtuu dow ogpabawtismu, ogkayuwas. Di inggad hintawa no kona ogtuu, ogpahamtangan to kastigu. \v 17 To mgo otow no ogtuu kanay ogpakahinang to mgo milagru angod to pag-abug to mangkadoot no ispiritu pinaagi to gahom to ngadan ku dow to pag-ikagi to inikagihan no wada dan kaanadi. \v 18 Inggad makatagon sikandan to hayas aw ko makainom to ogpakahilu, kona sikandan ogkaamonu. Ogkaulian isab to mgo masakiton no ogdampaon dan.” \p \v 19 Tapus kaikagihi ni Ginuung Jesus to mgo inanad din, nabatun sikandin diya to yangit aw pasidonggi no migsoing duon to kalintuu no takidingan to Diyus. \v 20 Dajun panow to mgo inanad ni Jesus aw inawnangon to Madojow no Nawnangonon diya to inggad andei no banwa. Pigbuligan sikandan to Ginuu, aw pigmatuud din sikan mgo kagi dan pinaagi to mgo milagru.