\id MAT - Agusan Manobo NT - Philippines 1999 (DBL -2014) \h Mateo \toc1 To Madojow no Nawnangonon no Sinuyat ni Mateo \toc2 Mateo \toc3 Mat \mt2 To Madojow no Nawnangonon no Sinuyat ni \mt1 Mateo \c 1 \s1 To Napuunan ni Jesu-Cristo \r (Lucas 3:23-38) \p \v 1 Seini to napuunan ni Jesu-Cristo no Kaliwat ni David dow ni Abraham. \p \v 2 Si Abraham amoy ni Isaac. \b \q2 Si Isaac amoy ni Jacob. \q2 Si Jacob amoy ni Juda dow to mgo suun din. \q1 \v 3 Si Juda amoy ni Fares dow ni Zera, si Tamar to inoy dan. \q2 Si Fares amoy ni Esrom. Si Esrom amoy ni Aram. \q1 \v 4 Si Aram amoy ni Aminadab. \q2 Si Aminadab amoy ni Naason. \q2 Si Naason amoy ni Salmon. \q1 \v 5 Si Salmon amoy ni Boos, si Rahab to inoy din. \q2 Si Boos amoy ni Obed, si Ruth to inoy din. \q2 Si Obed amoy ni Isai. \q1 \v 6 Si Isai amoy ni Hari David. \b \p Si David amoy ni Salomon. \q2 To inoy din, asawa ni Urias notoduon no naasawa on isab ni David. \q1 \v 7 Si Salomon amoy ni Roboam. \q1 Si Roboam amoy ni Abias. \q1 Si Abias amoy ni Asa. \q1 \v 8 Si Asa amoy ni Josafat. \q2 Si Josafat amoy ni Joram. \q2 Si Joram amoy ni Usias. \q1 \v 9 Si Usias amoy ni Jotam. \q2 Si Jotam amoy ni Acas. \q2 Si Acas amoy ni Ezequias. \q1 \v 10 Si Ezequias amoy ni Manases. \q1 Si Manases amoy ni Amon. \q2 Si Amon amoy ni Josias. \q1 \v 11 Si Josias amoy ni Jeconias dow mgo suun din. Sikan to panahon no pigbihag to mgo Hibru\f + \fr 1:11 \ft To mgo Hibru og-ilingon isab to mgo Judeo su to duma kandan diya ugpa to banwa no Judea.\f* aw daeha diya to Babilonia. \p \v 12 Tapus sikandan daeha diya to Babilonia, mey anak ni Jeconias, si Salatiel. \q2 Si Salatiel amoy ni Sorobabel. \q1 \v 13 Si Sorobabel amoy ni Abiud. \q2 Si Abiud amoy ni Eliaquim. \q2 Si Eliaquim amoy ni Asor. \q1 \v 14 Si Asor amoy ni Sadoc. \q2 Si Sadoc amoy ni Aquim. \q2 Si Aquim amoy ni Eliud. \q1 \v 15 Si Eliud amoy ni Eleasar. \q2 Si Eleasar amoy ni Matan. \q2 Si Matan amoy ni Jacob. \q1 \v 16 Si Jacob amoy ni Jose. \q2 Si Jose bana ni Maria no inoy ni Jesus no og-ilingon to Insaad no Manyuyuwas.\f + \fr 1:16 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*. To kahuyugan to Cristo, Insaad no Manyuyuwas no ogpaharion to Diyus to kaotawan din.\f* \p \v 17 Na, sugud ki Abraham pailing diya ki Hari David, meyduon sampuyu-tag-upat no ka kaliwatan. Sugud ki David kotob no bihagon to mgo Hibru diya to Babilonia, meyduon isab sampuyu-tag-upat no ka kaliwatan. Sugud duon kotob no i-anak si Cristo, meyduon manda sampuyu-tag-upat no ka kaliwatan. \s1 To Pagkaotow ni Jesus \r (Lucas 2:1-21) \p \v 18 Nailing to seini to pagkaotow ni Jesu-Cristo. Si Maria no inoy din asawahon ni Jose. Di no wada pad sikandan kaminyo, namaan on si Maria no nabodos sikandin pinaagi to gahom to Ispiritu Santu. \v 19 Na, si Jose matinumanon yagboy to mgo balaod to Diyus, di kona sikandin ogkaliyag no masikawan si Maria.\f + \fr 1:19 \ft Diya to mgo Hibru, to otow no ogpanghonay ogpahamtangan to maagbot no kastigu.\f* Kaling mighona-hona sikandin no og-ojowan din si Maria no kona ogkamaanan to duma. \p \v 20 Anoy man no mighona-hona pad si Jose to sikan, pigpatagainop sikandin to anghil to Ginuu no mig-ikagi, “Jose no kaliwat ni Hari David, kona ka ogduwa-duwa to pag-asawa ki Maria, su sikan pagkabodos din pigbootan to Ispiritu Santu. \v 21 Yukos to ig-anak din, aw Jesus to ihingadan nu kandin su ogyuwason din to kaotawan din to mgo sae dan.”\f + \fr 1:21 \ft To kahan-inan no mgo ngadan to mgo Hibru meyduon kahuyugan. To kahuyugan to ngadan no Jesus, Manyuyuwas.\f* \v 22 Nailing to sikan agun matuman to diya impatag-an to Diyus to otow no kibali ba-ba din no pig-iling, \v 23 “Meyduon daega no wada buling no ogkabodos, aw yukos to ig-anak din. Sikan bata oghingadanan to Emmanuel, no ko ita pa, to Diyus duma ita.”\f + \fr 1:23 \ft Isaias 7:14\f* \v 24 Pagkabuyat ni Jose, pigtuman din sikan insugu to diya anghil to Ginuu. Pig-asawa din si Maria, \v 25 di wada din dajun hulidi. Pigtagad din no muanak on. Na, anoy man no i-anak on sikan bata, Jesus to inngadan ni Jose. \c 2 \s1 To Pagbisita to mgo Taga-Silatan \p \v 1 Si Jesus duon i-anak to yunsud to Betlehem no sakup to Judea no iyan mighari si Herodes duon. Na, meyduon maalamon no mgo otow no migtidow duon to siyudad to Jerusalem no ogkaamu ogsabut to kalihokan to mgo bituon. Napuun sikandan diya to madiyu no banwa no diya dapit to silatan. \v 2 Nangusip sikandan dow andei to diya ing-anak no ogkahinang no hari to mgo Hibru. Su kagi dan, “Migsilat on to bituon no katagahanan no ing-anak on sikandin, kaling mig-andini koy su ogsimbahon noy.” \p \v 3 Pagdinog ni Hari Herodes to sikan, hilabi nasamuk to ginhawa din dow to ginhawa to tibo mgo taga-Jerusalem. \v 4 Kaling dajun din himuna to tibo yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow mgo maistru to tinuuhan aw usipa, “Andei kun man ig-anak to diya Insaad no Manyuyuwas no ogpaharion to Diyus to kaotawan din?\f + \fr 2:4 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f*” \p \v 5 Migtabak sikandan, “Diya to yunsud to Betlehem no sakup to seini Judea. Su mey man nayugoy da ipasuyat to Diyus to otow no kibali ba-ba din no pig-iling, \q1 \v 6 ‘To mgo kayunsudan duon to Judea, \q1 ogyabow to kabantug to Betlehem. \q1 Su duon ogkapuun sikan panguyu \q1 no ogdumaya to kaotawan ku no mgo kaliwat ni Israel.’\f + \fr 2:6 \ft Miqueas 5:2. To mgo kaliwat ni Israel og-ilingon isab no mgo Hibru.\f* ” \p \v 7 Pagdinog ni Herodes to sikan, inyunus din dajun impadokat sikan maalamon no mgo otow aw pak usipa dow kagan-u yagboy silat to diya bituon. \v 8 Tapus to sikan, pigsugu din sikandan diya to Betlehem. Kagi din, “Deyjawa now pamanghaa sikan no bataa. Na, ko makitaan now on, nangoni a su og-andiya a isab to pagsimba kandin.” \p \v 9-10 Na, migpanow sikandan. No duon on sikandan to pangindaenan, migtukhow sikandan hilabi su pigkita dan on isab sikan bituon no pigkita dan to diya una no pagsilat. Pig-unug dan sikan bituon kotob no migsigkon duon to yongod to bayoy no nabotangan to sikan bata. \v 11 Dajun sikandan sed. Pagkita dan to sikan bata duma si Maria no inoy din, migyuhud sikandan aw simbaha dan sikan bata. Tapus to sikan, pigbutwa dan to mahalon no mgo daya dan aw ibogoy kandin. Meyduon buyawan dow mangkahomut no og-ilingon to insensu dow mira. \v 12 Na, pag-uli dan on, wadad sikandan baja diya ki Herodes su pigbahog sikandan to Diyus pinaagi to tagainop. Diya nasi baja to yain no dayan. \s1 To Pagyaguy Pailing diya to Ehipto \p \v 13 Anoy man no nalius on to diya mgo taga-silatan, pigpatagainop si Jose to anghil to Ginuu no mig-iling, “Bangun ka. Daeha sikan bata dow inoy din, aw yaguy kow pailing diya to Ehipto. Pakamonang kow duon kotob no nangonan ku sikuna, su sikan bata igpapamangha ni Herodes su ogpahimatajan.” \p \v 14 Dajun bangun si Jose aw daeha sikan bata dow inoy din aw doyom pailing diya to Ehipto. \v 15 Duon sikandan patilon kotob no namatoy si Herodes. Na, pagkamatoy din on, natuman to diya impasuyat to Diyus to otow no kibali ba-ba din no pig-iling, “To anak ku ogpayuwason ku to Ehipto.”\f + \fr 2:15 \ft Oseas 11:1\f* \s1 To Paghimatoy to Kabataan \p \v 16 Ajaw ka to pagyangoti ni Herodes no mamaanan din on no pigtuntu sikandin to diya mgo taga-silatan! Dajun din isugu no himatajan to tibo mgo bata no yukos kotob to daduwa no tuig to idad duon to Betlehem dow to dani no mgo yunsud. Iyan pig-indanan din to kagi to diya mgo taga-silatan no usipon din dow kagan-u silat to diya bituon. \v 17 Na, natuman to diya sinuyat ni Jeremias no kibali ba-ba to Diyus no pig-iling, \q1 \v 18 “Ogdinogon duon to yunsud to Rama to tiniyahu. \q2 Ogdegmatoy si Raquel \q1 su patoy on man to mgo anak din. \q2 Konad ogkahupoy to kaguul din.”\f + \fr 2:18 \ft Jeremias 31:15\f* \s1 To Pagpauli diya to Nazaret \p \v 19 Anoy man no namatoy on si Herodes, si Jose no diya to Ehipto pigpatagainop on isab to anghil to Ginuu \v 20 no mig-iling, “Bangun ka. Daeha sikan bata dow inoy din aw uli kow on diya to Israel, su patoy on to diya ogpahimatoy to sikan bata.” \v 21 Dajun bangun onsi Jose aw uli diya to Israel. \v 22 Di pagkamaan din no si Arquelao no anak ni Herodes iyan on mighari duon to prubinsya to Judea, nahaedok sikandin andiya. Pigpatagainop on isab sikandin dow nokoy to oghinangon din. Kaling diyad nasi sikandan deg to prubinsya to Galilea no sakup isab to Israel, \v 23 aw duon sikandan ugpa to yunsud to Nazaret. Na, natuman to diya impasuyat to Diyus to otow no kibali ba-ba din no pig-iling, “Ogkatawag sikandin no taga-Nazaret.” \c 3 \s1 To Pagwali ni Juan no Magbawtismuhay \r (Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-18; Juan 1:19-28) \p \v 1 Anoy man no migyaboy on to mgo katuigan, meyduon magbawtismuhay no iyan ngadan si Juan no migwali diya to matahay no banwa no sakup to prubinsya to Judea. \v 2 Mig-iling sikandin, “Sosoy kow aw talikudi now on to mgo sae now su madani on to paghari to Diyus\f + \fr 3:2 \ft To Grigu no inikagihan: \+it to paghari to yangit\+it*. Tongod to hilabi no pagtahud to mgo Hibru to Diyus, oglikajan dan to paglituk to ngadan din. \f* ita.” \v 3 Si Juan to diya intag-an ni Isaias no kibali ba-ba to Diyus no pig-iling, \q1 “Meyduon ogbansagon diya to matahay no banwa no og-iling, \q2 ‘Hinaata now to dayan to Ginuu! \q2 Andama to ginhawa now to pagtidow din!’”\f + \fr 3:3 \ft Isaias 40:3\f* \p \v 4 To kabo ni Juan hinaboyan no bubue to kamel, aw to bagkos din kindae to mananap. Iyan koonon din to taengas dow doga. \v 5 Mahan-in hilabi to mgo otow no naman-andiya kandin no napuun diya to Jerusalem dow duma no mgo kayunsudan no sakup to Judea. Aw to duma duon kapuun to dani to Jordan no wohig. \v 6 Pig-angkon dan to mgo sae dan aw pabawtismu ki Juan duon to Jordan. \p \v 7 Meyduon isab mgo inila to tinuuhan to mgo Hibru no og-ilingon to Pariseo dow Saduseo no mig-andiya kandin su ogpabawtismu. Di pagkita ni Juan kandan, mig-ikagi sikandin, “Sikiyu no angod to hayas no mgo malimbungon, nokoy no mig-andini kow man? Nailing buwa to boot now no ogpakalikoy kow to kaboyu to Diyus ko mabawtismuhan kow. \v 8 Di ko tinood pa no migsosey kow aw pigtalikudan now on to mgo sae now, ogkakitaan podom no madojow on to pamatasan now. \v 9 Kona kow ognalig su bantug kaliwat kow ni Abraham no kona kow on ogkastiguhon to Diyus. Su inggad ngani seini mgo batu ogkahinang to Diyus no mgo kaliwat ni Abraham. \v 10 Ko madoot to mgo hinang now, ogkaangod kow to kaju no puli nanda oggobaon aw ogsangabon su kona ogbogas to madojow.” \p \v 11 Dajun din ikagihi sikan tibo mgo otow duon, “Ogbawtismuhan ku sikiyu to wohig pagpakiyaya no migsosey kow on aw pigtalikudan now to mgo sae now. Di meyduon ogpakasunu kanay no ogpamawtismu isab. Yabow pad yagboy kanay su ngani man to pagdaya to sapatus din, di kona a og-angajan. Iyan igbawtismu din to Ispiritu Santu dow kaeju. \v 12 To pagsapimpin din to mgo otow no mangkadojow dow mangkadoot ogkaangod to otow no og-ohut\f + \fr 3:12 \ft Ubin \+it oggiok\+it*\f* to trigu. Igbudiga din to trigu, di to ohut ogsangabon din to kaeju no wada pagkaposok.” \s1 To Pagbawtismu ki Jesus \r (Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22) \p \v 13 To diya no panahon, miglikat si Jesus to Galilea aw andiya to Jordan no wohig su ogpabawtismu isab ki Juan. \v 14 Di migbalibad si Juan. Kagi din, “Nokoy no siak man to ogpabawtismuhon nu ikow, no sikuna man podom to angay no ogbawtismu kanay?” \p \v 15 Di mig-ikagi si Jesus, “Sigi on, su kinahangyan no tumanon ta to tibo insugu to Diyus.” Dajun bawtismuhi ni Juan si Jesus. \p \v 16 Paghaw-as ni Jesus duon to wohig, naabri dajun to yangit. Pigkita din to Ispiritu Santu no angod to salapati no migkonsad aw taphun duon kandin. \v 17 Meyduon isab kagi likat diya to yangit no mig-iling, “Anak ku sikan no pinadajag dow ingkalipay ku.” \c 4 \s1 To Pagtintal ki Jesus \r (Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13) \p \v 1 Dajun paandiyaa si Jesus to Ispiritu Santu to matahay no banwa agun tintalon ni Satanas. \v 2 Kap-atan no aedow dow kap-atan no kadukiloman no wada koon-koon si Jesus. Tapus to sikan, pigbontas sikandin. \v 3 Na, migtidow si Satanas aw tintala din si Jesus. Kagi din, “Oho kun, ko tinood no Anak ka to Diyus, hinanga seini mgo batu no koonon.” \p \v 4 Di mig-ikagi si Jesus, “Pig-iling duon to Kasuyatan, ‘Kona no koonon da to ogpakabuhi to otow, di hasta isab to tibo kagi to Diyus.’\f + \fr 4:4 \ft Deuteronomio 8:3\f* ” \p \v 5 Tapus to sikan, pigdaya si Jesus ni Satanas diya to siyudad to Jerusalem aw patindoga duon to matikang hilabi no bahin to Bayoy to Diyus. \v 6 Kagi din, “Oho kun, ko tinood no Anak ka to Diyus, kawas ka diya to pasak. Su pig-iling duon to Kasuyatan, \q1 ‘Ogsuguon to Diyus to mgo anghil din to pagbantoy ikow. \q1 Ogtamukon ka dan agun inggad to kobong nu kona ogpakaigu to batu.’\f + \fr 4:6 \ft Salmo 91:11,12\f* ” \p \v 7 Di mig-ikagi si Jesus, “Pig-iling isab duon to Kasuyatan, ‘Kona nu ogpangantihan to Ginuu no Diyus nu.’\f + \fr 4:7 \ft Deuteronomio 6:16\f* ” \p \v 8 Pigdaya manda si Jesus ni Satanas diya to matikang hilabi no bubungan aw ihindu kandin to tibo banwa kani to babow to kalibutan hasta to mgo kadojawan duon. \v 9 Kagi ni Satanas, “Aha ka to suja. Igbogoy ku ikow tibo sikan ko muyuhud ka aw simba kanay.” \p \v 10 Kagi ni Jesus, “Yaguy ka Satanas! Su pig-iling duon to Kasuyatan, ‘Iyan da simbaha to Ginuu no Diyus nu. Sikandin da to tumana.’\f + \fr 4:10 \ft Deuteronomio 6:13\f* ” \p \v 11 Dajun ojowi sikandin ni Satanas aw atimana to mgo anghil no naman-anduon kandin. \s1 To Pagsugud ni Jesus to Pagpang-anad \r (Marcos 1:14-15; Lucas 4:14-15) \p \v 12 Na, impadakop ni Herodes si Juan aw prisuha. Pagkamaan ni Jesus to sikan, mig-uli sikandin diya to Galilea. \v 13 Wadad on sikandin ugpa duon to yunsud to Nazaret su migbalhin on duon to Capernaum no nakapahigad to danow duon to banwa to Zabulon dow Neftali. \v 14 Duon to sikan, natuman to diya intag-an ni Isaias no kibali ba-ba to Diyus. \v 15 Iyan ognangonon din sikan banwa to Zabulon dow Neftali no nakabotang duon to bajaanan pailing diya to dagat, dow diya to dihipag to Jordan no wohig. Iyan isab ognangonon din to kona no mgo Hibru no mig-ugpa duon to Galilea. \v 16 Mig-iling sikandin, \q1 “Nadigyoman to hona-hona to sikan no mgo otow \q2 aw naangod to patoy \q1 su wada sikandan kiyaya to Diyus. \q1 Di diya to umaabut no panahon, ogkita sikandan to masiga yagboy no kaawang, \q2 su meyduon ogtidow no ogtang-ow kandan.”\f + \fr 4:16 \ft Isaias 9:1,2\f* \p \v 17 Na, sugud to diya no panahon, migwali si Jesus no mig-iling, “Sosey kow aw talikudi now on to mgo sae now su madani on to paghari to Diyus.” \s1 To Pagtawag ni Jesus to Upat no Mangisdaay \r (Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11) \p \v 18 Songo aedow, migyadgad si Jesus duon to higad to danow to Galilea. Duon din katae-i to daduwa no migsusuun no mgo mangisdaay no namukut. Iyan ngadan dan si Simon no pighingadanan isab ki Pedro dow si Andres. \v 19 Kagi ni Jesus kandan, “Duma kow on kanay su oghinangon ku sikiyu no mgo inanad. Su kotob kuntoon, isda to nasakup to pukut now. Di sugud kuntoon, otow on to igpasakup ku iyu agun mahinang no mgo sakup ku.” \v 20 Duon-dajun pig-ojowan dan to mgo pukut dan aw duma on ki Jesus. \p \v 21 Anoy man no diyad on si Jesus to uunahan, natae-an din to yain no migsusuun no migtapid to mgo pukut dan duon to bangka duma to amoy dan no si Sebedeo. Iyan ngadan dan si Santiago dow si Juan. Pigsabi sikandan ni Jesus. \v 22 Duon-dajun piglikatan dan sikan bangka dow amoy dan aw duma isab ki Jesus. \s1 To Pagpang-anad ni Jesus dow Pagpangdojow to mgo Masakiton \r (Lucas 6:17-19) \p \v 23 Pigyogob-yogob ni Jesus to mgo kayunsudan duon to Galilea. Nang-anad sikandin duon to mgo simbahan to mgo Hibru, aw iwali din sikan Madojow no Nawnangonon bahin to paghari to Diyus. Nangkaulian din isab to mgo otow no migbati to yain-yain no mgo sakit. \v 24 Nabantug si Jesus duon to tibuuk prubinsya to Siria, kaling pigdaya duon kandin to tibo no migbati to yain-yain no mgo sakit yakip to mgo pukajon, to nangkaparalays dow to pigpangsamuk to mangkadoot no ispiritu. Tibo sikandan pigpang-ulian ni Jesus. \v 25 Mahan-in yagboy to mgo otow no migduma kandin. Duon sikandan kapuun to mgo yunsud no sakup to Galilea dow Judea yakip to siyudad to Jerusalem. Mahan-in isab to nangkapuun diya to dihipag to Jordan yakip sikan banwa no og-ilingon to Decapolis. \c 5 \s1 To Matuud no Kalipay \r (Lucas 6:20-23) \p \v 1 Pagkita ni Jesus to sikan mahan-in no mgo otow, miggamat sikandin to bubungan aw ingkud duon. To mgo inanad din migduguk, \v 2 aw pigpang-anad din sikandan. Kagi din, \q1 \v 3 “Madojow to diya og-angkon no wada ogkahimu dan ko kona sikandan tabangan to Diyus, \q2 su ogkasakup sikandan duon to sikan ogharian to Diyus. \q1 \v 4 Madojow to diya ogsakit hilabi to ginhawa, \q2 su oghupajon sikandan to Diyus. \q1 \v 5 Madojow to diya ogpaobos, \q2 su ogkaangkon dan seini kalibutan diya to umaabut no panahon. \q1 \v 6 Madojow to diya og-awos yagboy ogtuman to pagboot to Diyus, \q2 su ogkatuman sikan og-awoson dan. \q1 \v 7 Madojow to diya ogkae-at to duma, \q2 su ogkae-atan sikandan to Diyus. \q1 \v 8 Madojow to diya ogtibuyus to ginhawa dan duon to Diyus, \q2 su ogkitaon dan sikandin. \q1 \v 9 Madojow to diya ogpaningkamot agun ogdojow to rilasyun to mgo otow, \q2 su ogkatawag sikandan no mgo anak to Diyus. \q1 \v 10 Madojow to diya ogpaantuson tongod to pagtuman dan to Diyus, \q2 su ogkasakup sikandan duon to sikan ogharian to Diyus. \p \v 11 “Madojow kow ko doot-dooton kow aw paantuson aw hapoyan tongod kanay. \v 12 Tukhow kow yagboy ko mahitabu sikan, su maaslag\f + \fr 5:12 \ft To Surigao no Minanubu: \+it madogi\+it*\f* to igbayos iyu diya to yangit. Su angod isab to sikan to pagpaantusa to mgo otow no kibali ba-ba to Diyus to diya una. \s1 To mgo Sakup ni Jesus Ogkaangod to Asin dow Lamparahan \r (Marcos 4:21-25; 9:50; Lucas 8:16-18; 14:34-35) \p \v 13 “Sikiyu no mgo sakup ku,” kagi ni Jesus, “angod kow to asin no igkadojow to tibo kaotawan. Di ko pananglitan mutab-as on to asin, og-amonuhon to pagpabalik to lami? Igtimbag on puli aw oggiok-giokan to mgo otow. \p \v 14 “Angod kow isab to lamparahan su ogkatang-awan now to tibo kaotawan. Na, ko meyduon yunsud duon to bubungan, kona igkahobong sikan. \v 15 Wada isab otow no ogpadokot to soga no ogtakyuban to gantangan sikan ogsogaan din. Nasi no igbotang din duon to untudanan agun tibo ogkatang-awan duon to sed to bayoy. \v 16 Angod isab to sikan, pasigaha to lamparahan now, no ko ita pa, ipakita to madojow no pamatasan now agun masaja to Diyus no Amoy now diya to yangit ko maaha kow to duma. \s1 To Pagtuman to mgo Balaod no Impabaja ki Moises \p \v 17 “Kona kow oghona-hona no iyan ing-andini ku to kalibutan su oggawangon ku to diya mgo balaod no impabaja to Diyus ki Moises dow to sinuyat to diya kibali mgo ba-ba din. Di iyan nasi ing-andini ku su ogtumanon ku sikan. \v 18 Indani now seini. Kotob no kona pad magawang to yangit dow pasak, wada ogkagawang duon to sikan mgo balaod to Diyus, inggad songo litra da ubin songo kudlit. Su ogkatuman sikan tibo. \v 19 Kaling to otow no ogyapas to inggad maintok da to sikan mgo sugu aw i-anad din no kona ogtumanon, ogkatawag sikandin to pinakaobos duon to sikan ogharian to Diyus. Di to otow no ogtuman to sikan mgo sugu aw i-anad diya to duma, ogkatawag sikandin no yabow duon to sikan ogharian to Diyus. \v 20 Ligdongi now seini. To pagtuman now to Diyus kinahangyan no ogyabow pad duon to pagtuman kandin to mgo maistru to tinuuhan dow mgo Pariseo. Su ko kona, kona kow yagboy ogkasakup duon to sikan ogharian to Diyus.” \s1 To Pagkaboyu \p \v 21 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Pigdinog now on to ing-anad to diya una no pig-iling, ‘Kona kow oghimatoy. Inggad hintawa no oghimatoy to otow, angay sikandin no ogkastiguhon.’\f + \fr 5:21 \ft Exodo 20:13; Deuteronomio 5:17\f* \v 22 Di seini to ig-anad ku kuntoon. Inggad puli ogkaboyu to otow to duma, angay on sikandin ogkastiguhon. Aw to otow no ogpamuang-buang to duma ogkadaya on diya to yabow no husajan. To otow isab no ogtamay to duma pinaagi to pag-iling, ‘Wada pues nu,’ igkaimpernu din on sikan. \p \v 23 “Kaling inggad diya kad on to haladanan su meyduon ighalad nu to Diyus, ko madomdoman nu no nakasae ka to duma, \v 24 ojowi naa sikan. Unaha andiyaa sikan otow no nasae-an nu, aw pag-uli ka ayha ka halad diya to Diyus. \p \v 25 “Ko iriklamu ka to songo otow, kona kow pad ogtidow diya to husajan, pag-uli kad kandin. Su ko duon kow on to husajan, unu ko paatubangon ka to huwis aw idata ka diya to pulis agun ipaprisu. \v 26 Na, kona ka yagboy ogpakayuwas duon kotob no mabajadan nu to tibo ogpabajadan ikow. \s1 To Pagpanghonay \p \v 27 “Pigdinog now on to ing-anad to diya una no pig-iling, ‘Kona kow ogpanghonay.’\f + \fr 5:27 \ft Exodo 20:14; Deuteronomio 5:18\f* \v 28 Di seini to ig-anad ku kuntoon. Inggad puli da yongyongan dow ongod-ongodon to yukos to bohi, kibali nahilabotan din on. \v 29 Kaling ko sikan mata nu iyan ogpakaamung to pagpakasae nu, yugita aw itimbag. Inggad sobuuk nanda to mata nu basta kona isugba diya to impernu to tibuuk yawa nu. \v 30 Ko sikan boyad nu ogdae isab ikow to pagpakasae, tampoda sikan aw itimbag. Tapat pad ko pupue ka, basta kona isugba diya to impernu to tibuuk yawa nu. \s1 Bahin to Pagbibiya \r (Mateo 19:1-12; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18) \p \v 31 “Pigdinog now on to ing-anad to diya una no pig-iling, ‘Ko meyduon otow no ogpagbiya\f + \fr 5:31 \ft Ubin \+it ogpagbuwag\+it*\f* to asawa, bogajan din to kalig-onan to pagbiya.’\f + \fr 5:31 \ft Deuteronomio 24:1\f* \v 32 Di seini to ig-anad ku kuntoon. Madoot ko ojowan to otow to asawa din no wada panghonay, su ko mubabana sikan asawa to yain, kibali nakapanghonay. To otow isab no og-asawa to bohi no inojowan to bana, kibali nakapanghonay.” \s1 To Pagpanapa \r (Santiago 5:12) \p \v 33 Kagi ni Jesus, “Pigdinog now on isab to ing-anad to diya una no pig-iling, ‘Ko meyduon igsaad now, kona ogkahimu no kona now tumanon. Tumana yagboy sikan insaad now to Ginuu.’\f + \fr 5:33 \ft Levitico 19:12; Numeros 30:2\f* \v 34 Di seini to ig-anad ku kuntoon. Ko meyduon og-ikagihon now, kona kow ogpanapa. Ajaw igpanapa to yangit, su ingkudanan sikan to Diyus. \v 35 Ajaw isab igpanapa to pasak, su untudanan sikan to kobong din. Ajaw igpanapa to Jerusalem, su siyudad sikan to Diyus no Yabow no Hari. \v 36 Ajaw isab igpanapa to uyu now, su kona now ogkabootan to bubue now ko muputi ubin muitom, inggad songo soyag da. \v 37 Igu on ko muiling kow to ‘hoo’ ko ujun kow, di ko kona, na, ilinga puli to ‘kona.’ Madoot ko tawajan now sikan to sapa, su ogkapuun on sikan ki Satanas. \s1 To Pagpanimayos \r (Lucas 6:29-31; Roma 12:17-21) \p \v 38 “Pigdinog now on to ing-anad to diya una no pig-iling, ‘To otow no ogpakabuta to yain no otow, ogbutahon isab. Aw to otow no ogpakatipu to ngipon to yain no otow, ogtipuan isab.’\f + \fr 5:38 \ft Exodo 21:24; Levitico 24:20; Deuteronomio 19:21\f* \v 39 Di seini to ig-anad ku kuntoon. Kona kow ogbayos to otow no ogdoot iyu. Ko pananglitan meyduon ogsampalu to kalintuu no pisngi nu, ipasampalu isab to kawae. \v 40 Ko iriklamu ka aw iyan igpabajad to kabo nu, ibogoy sikan yakip to mahalon no ilisan nu. \v 41 Ko meyduon ogpogos ikow to pagdae to tagudaya din to songo kilumitru, daduwaha no kilumitru to igdae nu to sikan. \v 42 To ogpamuju bogaji, aw to ogbes pabesa. \s1 To Paghigugma to mgo Kuntra \r (Lucas 6:27-28,32-36) \p \v 43 “Pigdinog now on to ing-anad to diya una no pig-iling, ‘Higugmaa to mgo kadumahan now aw domoti to mgo kuntra now.’\f + \fr 5:43 \ft Levitico 19:18\f* \v 44 Di seini to ig-anad ku kuntoon. Higugmaa to mgo kuntra now. Pangamuju kow to Diyus no kae-atan din to diya ogpaantus iyu. \v 45 Na, ko tumanon now sikan, ogkakiyaya no anak kow to Diyus no Amoy now diya to yangit. Su ogpasogahan din to uma to tibo mgo otow, matarong ko kona. Ogpaudanan din isab to uma to tibo mgo otow, madoot ko madojow. \v 46 Na sikiyu, ko iyan da higugmaon now to mighigugma iyu, nokoy pad man to ogkaiman now to Diyus? Su ngani man sikan matuntuhon no mgo magsukutay to buhis, di oghigugma to diya oghigugma kandan. \v 47 Ko iyan da liparahon now to mgo kadumahan now, nokoy pad man to igkasaja iyu? Su ngani man sikan mgo otow no wada Diyus, di oglipara to mgo kadumahan dan. \v 48 Kaling paningkamoti now to pagsunud to batasan to Diyus no Amoy now no diya to yangit no wada yagboy sae.” \c 6 \s1 To Pagtabang to mgo Pubri \p \v 1 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Aha kow no kona kow ogpakita-kita ko ogtuman kow to Diyus. Su ko ilingon now to sikan, kona kow ogbayosan to Diyus no Amoy now diya to yangit. \p \v 2 “Kaling ko ogtabang kow to mgo pubri, kona kow ogpagsunud to diya mgo otow no kunungkun diyusnon. Igpakita dan ko ogbogoy diya to simbahan aw duon to mgo karsada agun sajaon sikandan to mgo otow. Di seini da. Manno nadawat dan on to pagsaja to mgo otow, wadad bayos no ogkadawat dan no ogkapuun to Diyus. \v 3 Di sikiyu, ko ogtabang kow to mgo pubri, kona now igmaan inggad to yagboy now no amigu \v 4 agun no kona matagahan no migbogoy kow. Su inggad wada otow no ogkita iyu, to Amoy now no Diyus ogkita, aw sikandin to ogbayos iyu. \s1 To Pag-ampu \r (Lucas 11:1-13) \p \v 5 “Ko og-ampu kow,” kagi ni Jesus, “kona kow ogpagsunud to diya mgo otow no kunungkun diyusnon. Ogtindog sikandan no og-ampu duon to simbahan aw duon to mgo karsada agun kitaon sikandan to mgo otow. Di indani seini. Manno nadawat dan on to pagsaja to mgo otow, wadad bayos no ogkadawat dan no ogkapuun to Diyus. \v 6 Di sikiyu, ko og-ampu kow, sed kow to sinabong aw sirahi, na, ampu kow diya to Diyus no Amoy now no kona ogkitaon. Su inggad wada otow no ogkita iyu, to Amoy now ogkita, aw sikandin to ogbayos iyu. \p \v 7 “Ko og-ampu kow, kona kow ogpagsunud to mgo otow no wada Diyus. Ogkailing to boot dan no ogdinogon sikandan ko habaon dan to pag-ampu, kaling ogbalik-balikon dan to mgo kagi no wada pues. \v 8 Kona kow ogpagsunud to sikan, su to Diyus no Amoy now tahan on namaan to pigkinahangyan now, inggad wada kow pad hangyu kandin. \p \v 9 “Ilinga now nasi to seini ko og-ampu kow: \q1 Amoy noy no diya to yangit, \q1 tahudon ka podom yagboy. \q1 \v 10 Muhari ka podom to tibo kaotawan, \q1 aw matuman to pagboot nu kani to babow to pasak \q2 angod to pagkatuman to pagboot nu diya to yangit. \q1 \v 11 Bogaji koy to pagkoon noy kuntoon no aedow. \q1 \v 12 Pasayluha koy to mgo sae noy, \q2 su pigpasaylu noy on to namakasae kanami. \q1 \v 13 Tabangi koy agun kona koy matintal, \q2 aw saganga kanami to gahom ni Satanas.\f + \fr 6:13 \ft Indugang seini duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu: \+it Na, sikuna to gamhanan yagboy no Hari no ogsimbahon hangtod to wada katapusan. Sikan iyan.\+it*\f* \m \v 14 Na,” kagi ni Jesus, “ko ogpasaylu kow to otow no nakasae iyu, ogpasayluhon kow isab to Diyus no Amoy now diya to yangit. \v 15 Di ko kona kow ogpasaylu to duma, kona kow isab ogpasayluhon to Diyus no Amoy now diya to yangit. \s1 To Tumanon to Pagpuasa \p \v 16 “Ko ogpuasa kow, kona kow ogpagsunud to diya mgo otow no kunungkun diyusnon. Ogpaguul-guul sikandan, kona ogpangiyam-us, kona isab ogpanudlay agun matagahan to mgo otow no migpuasa sikandan. Di indani seini. Manno nadawat dan on to pagsaja to mgo otow, wadad bayos no ogkadawat dan no ogkapuun to Diyus. \v 17 Di sikiyu, ko ogpuasa kow, pangiyam-us kow aw panudlay \v 18 agun wada ogkamaan no migpuasa kow. Na, inggad kona mataga to duma, nataga to Amoy now no Diyus, aw sikandin to ogbayos iyu. \s1 To mgo Katigajunan \r (Lucas 12:32-34) \p \v 19 “Kona kow oghimun to mgo katigajunan kani to babow to kalibutan, su ginona ogkotkoton aw ogkaelingan dow ogkakawat. \v 20 Nasi no tumana yagboy to Diyus agun ko makaandiya kow to yangit, meyduon ogkapaabut now no bayos. Sikan no kadatu now diya to yangit kona ogkakotkot, kona ogkaelingan, kona isab ogkakawat. \v 21 Na, inggad andei igbotang to kadatu now, dini to pasak ko diya to yangit, duon isab to ginhawa now. \p \v 22 “Ko kona no katigajunan to og-awoson now, maagkap to ginhawa now. \v 23 Di ko hakog kow aw iyan og-awoson now to mgo katigajunan, na, mabog-at to ginhawa now. Kaling kona now ogpayabihon to mgo katigajunan dini to pasak, su ko sikan to payabihon now, kadootan now yagboy sikan.\f + \fr 6:23 \ft To Ginirigu no sinuyat mighisgut to madojow dow madoot no mata. To otow no madojow to mata iyan igpasabut no matibogoy, aw to madoot no mata iyan igpasabut to kadikut.\f* \p \v 24 “Wada otow no ogpakatuman to daduwa no ka agayon. Su ogkahitabu no sobuuk to ogpayabihon din, aw ogtamajon din sikan ikaduwa. Angod isab to sikan, ko iyan pinakaagayon now to saepi, to Diyus kona now ogkaagayon. Su kona now ogkadongan to pagtuman to Diyus dow saepi. \s1 To Pag-atiman to Diyus to diya Ogpahari Kandin \r (Lucas 12:22-31) \p \v 25 “Kaling,” kagi ni Jesus, “paminogi now seini. Kona kow ogkalimuut to ogkakoon dow ogkainom hasta to ogkakabo now no ogkinahangyanon to seini kinabuhi. Su to kinabuhi now yabow pad duon to pagkoon, aw to yawa now yabow pad to kabo. \v 26 Ahaa now suja migyajang-yajang no mgo manuk-manuk. Kona sikandan og-odok aw kona isab og-ani. Kona sikandan ogbudiga to ogkakoon dan, di to Diyus no Amoy now diya to yangit iyan ogtubung kandan. Na, sikiyu pad man to kona din atimanon no yabow pad to mgo manuk-manuk! \v 27 Hintawa man iyu to ogpakasugpat to kinabuhi din inggad majopot da pinaagi to pagkalimuut? \p \v 28 “Aw nokoy no ogkalimuut kow man to ogkaboon now? Ahaa now suja mgo buyak no puli oggiti. Kona sikan ogkaunag to pagtrabahu, kona isab oghabey to mgo panapton. \v 29 Di seini da. Inggad si Hari Salomon to diya una no yagboy sapian, wada kabo din no ogpakaangod to kadojow to suja mgo buyak. \v 30 Na, ko maangod to sikan to pagpabuyak to Diyus to mgo bagnot no madali da ogyanos aw ogkatutung, sikiyu pad man to kona din kaboan no yabow pad to mgo bagnot! Pagkaintok to pagsalig now to Diyus! \v 31 Kaling kona kow ogkalimuut. Kona kow og-iling, ‘Nokoy man buwa to ogkakoon dow ogkainom hasta ogkakabo ta?’ \v 32 Su iyan da ogkalimuut to sikan to diya mgo otow no wada Diyus. Di sikiyu, kona kow ogkalimuut, su to Diyus no Amoy now diya to yangit namaan to pigkinahangyan now. \v 33 Di unaha pahari-a to Diyus to kinabuhi now aw kinabuhi-a to matarong no iyan ogkaliyagan din, na, igbogoy din iyu to tibo no ogkinahangyanon now. \v 34 Kaling kona kow ogkalimuut to mangkalisod no og-abut iyu kasem. Hona-honaon now da sikan ko muabut on. Ajaw ogdugangi to mgo prublima now kuntoon.” \c 7 \s1 To Paghukum to Duma \r (Lucas 6:37-42) \p \v 1 Migpadajun si Jesus to pagpang-anad. Kagi din, “Kona kow on ogpanghukum to duma su unu ko sikiyu nasi to hukuman to Diyus. \v 2 Aw to kabog-at no ighukum now to duma angod isab to kabog-at to ighukum iyu. \p \v 3 “Nokoy no oghukum ka man to otow no mae-puling da to sae no sikuna man to mae-trusu to sae no nakabaebag duon to mata nu? Nokoy no kona man no sikan to ogliparahon nu? \v 4 Og-amonuhon nu man to pag-ikagi no ogkuhigon nu sikan maintok no puling to duma, no mae-trusu man to ikow no puling? \v 5 Kunungkun mangkatarong! Gawanga naa sikan mae-trusu no puling nu agun mapajag to pag-aha nu ayha kuhiga sikan maintok no puling to duma.” \p \v 6 Dajun ipananglit ni Jesus to mgo otow no kona ogkaliyag ogpaminog to kagi to Diyus. Kagi din, “Ajaw igbogoy to kaning Diyus diya to idu, su ginona kow ogkagaton. Kona now isab igtimbag to mgo perlas duon to babuy, su ginona ogkagiok-giokan. \s1 Buju-i to Diyus \r (Lucas 11:9-13) \p \v 7 “Pamuju kow to Diyus,” kagi ni Jesus, “su ogbogajan kow. Pamangha kow su ogpakakita kow. Panuktuk kow su og-abrihan kow. \v 8 Su inggad hintawa no ogpamuju ogpakadawat, to ogpamangha ogpakakita, aw to ogpanuktuk og-abrihan. \v 9 Sikiyu no mgo ginikanan, ko mamuju to anak now to pan, kona no iyan igbogoy now to batu. \v 10 Aw ko mamuju to anak now to isda, kona no iyan igbogoy now to hayas. \v 11 Ogbogoy kow to kadojawan diya to mgo anak now inggad man-u to kadoot now. Iyan on man kona mubogoy to kadojawan to Amoy now no diya to yangit to tibo no ogpamuju kandin! \v 12 Hinanga diya to duma to ogkaliyagan now no iyan oghinangon dan duon iyu. Seini to igpasabut to tibo mgo balaod no impabaja to Diyus ki Moises dow to sinuyat to diya kibali mgo ba-ba din. \s1 To mgo Dayan Pailing diya to Yangit dow Impernu \r (Lucas 13:24) \p \v 13 “Mayow-ag sikan yawanganan pailing diya to impernu, aw mahaewoy ogbajaan sikan no dayan, kaling mahan-in to ogbaja duon. Di sikiyu, duon kow nasi mubaja to sikan malig-ot no yawanganan. \v 14 Pipilahon da to ogpakabatuk to dayan duon no ogpadeg diya to kinabuhi no wada katapusan, su malig-ot sikan yawanganan aw to dayan malisod ogbajaan. \s1 To Hinang to Otow Angod to Bogas to Kaju \r (Lucas 6:43-45) \p \v 15 “Bantoy kow su unu ko madaya kow to mgo otow no kunungkun kibali ba-ba sikandan to Diyus. Ogpamadojow-dojow sikandan, di to matuud, madoot to tuud dan iyu. \v 16 Di ogkakiyayahan now sikandan tongod to mgo hinang dan, angod to kaju no ogkiyayahon tongod to bogas. Pananglit, to sampinit kona ogbogas to matam-is. \v 17 To mgo kaju isab no wada sakit, madojow to bogas. Aw to kaju no mey sakit, madoot to bogas. \v 18 To madojow no kaju kona ogpakabogas to madoot, aw to madoot no kaju kona ogpakabogas to madojow. \v 19 Na, inggad nokoy no kaju no kona ogbogas to madojow oggobaon aw ogsangabon. \v 20 Kaling ko mapaniidan now to mgo hinang to sikan no mgo otawa no ognangonon ku, ogkiyayahan now no kona sikandan no tinood no kibali ba-ba to Diyus. \p \v 21 “Meyduon mgo otow no og-angkon no Magboboot a dan, di kona sikandan tibo ogkasakup duon to gingharian to Diyus. Su iyan da ogkasakup to diya ogtuman to pagboot to Amoy ku diya to yangit. \v 22 Ko muabut on to Aedow to Paghukum, mahan-in to ogpakawkae-at kanay no og-iling, ‘Aduy, Magboboot noy, sadangay paseda koy su mignawnangon koy man to kagi to Diyus isip mgo sinugu nu. Ngadan nu to impang-abug noy to mangkadoot no ispiritu, aw piggamit noy isab no manghinang koy to mahan-in no mgo milagru.’ \v 23 Di og-ikagihan ku sikandan, ‘Eh, wada yabot ku iyu. Hala, yaguy kow kani, sikiyu no madoot to mgo hinang.’” \s1 To Daduwa no Namanghinang to Bayoy \r (Lucas 6:46-49) \p \v 24 Kagi ni Jesus, “To otow no ogdinog to kagi ku aw ogtuman, ogkaangod sikandin to maalamon no otow no mighinang to bayoy no intugdok duon to batu. \v 25 Na, pag-udan dow paggoob aw paghaposa to sikan bayoy to maagbot no kaemag, wada kaamonu su madigon yagboy to pagkatugdok. \v 26 Di to otow no ogdinog to kagi ku aw kona ogtuman, ogkaangod sikandin to omaw no mighinang to bayoy duon to danggoy. \v 27 Na, pag-udan dow paggoob aw paghaposa to maagbot no kaemag sikan no bayoy, ato! Nawasa yagboy!” \p \v 28 Pagkatapus to pagpang-anad ni Jesus, hilabi natingaya to tibo mgo otow no naminog kandin, \v 29 su to pagpang-anad din kona no angod to pagpang-anad to mgo maistru to tinuuhan, su sikan ki Jesus migdae to katongod. \c 8 \s1 To Pagdojow ni Jesus to Otow no Pigsangla \r (Marcos 1:40-45; Lucas 5:12-16) \p \v 1 Pagtogbang ni Jesus to sikan bubungan, mahan-in to mgo otow no migduma kandin. \v 2 Na, meyduon otow no pigsangla no migduguk ki Jesus aw yuhud duon to atubangan din aw ikagi, “Sir, ko pagboot nu, ogkaulian a.” \p \v 3 Dajun dampaa ni Jesus sikan otow. Kagi din, “Ogbootan ku no maulian ka.” Duon-dajun naulian sikandin. \v 4 Kagi ni Jesus, “Wada ognangonan nu no inggad hintawa to seini. Nasi no andiya ka to magdudumaya to tinuuhan ta aw paaha ka. Pagkatapus, bogoy ka to halad no insugu ni Moises to diya una agun mamatuud no naulian kad.” \s1 To Pagdojow ni Jesus to Suguonon to Kapitan \r (Lucas 7:1-10) \p \v 5 Dajun andiya si Jesus to yunsud to Capernaum. Pagtidow din, meyduon kapitan to sundayu no taga-Roma no migpakimayuuy kandin. \v 6 “Sir,” kagi din, “meyduon suguonon ku diya to bayoy no maagbot yagboy to ogbation. Konad sikandin ogpakahisu.” \p \v 7 Kagi ni Jesus, “Na, og-andiya ki su ogpadojawon ku.” \p \v 8 Di mig-ikagi sikan kapitan, “Eh, kona ka Sir, su kona a og-angajan no ogpaponhik ikow diya to bayoy ku. Inggad puli nu ikagihon no maulian sikan suguonon ku, ogkatuman sikan. \v 9 Su naanad ad to sugu, su inggad siak meyduon yabow ku. Meyduon isab obos ku no mgo sundayu. Ogpakasugu a man ngani to sundayu ku to, ‘Andiya ka.’ Na, ogtuman sikandin. Ko paandinihon ku kanay to duma, og-andini. To suguonon ku isab ogtuman dajun ko ogsuguon ku. Na, ogtumanon man ngani to inggad nokoy no igsugu ku, sikunad man to kona tumanon ko musugu ka!” \p \v 10 Pagdinog ni Jesus to kagi to sikan kapitan, natingaya yagboy sikandin. Kaling pig-ikagihan din to mgo otow no migduma kandin, “Disti on ko migkita a to pagtuu no angod to kadigon to seini, inggad pad kani to mgo kaliwat ni Israel! \v 11 Indani seini. Diya to umaabut no panahon, mahan-in to mgo otow no ogpagsayu to sikan mgo minuna ta no si Abraham, si Isaac dow si Jacob to pagkoon diya to gingharian to Diyus. Ogkapuun sikandan diya to yain-yain no mgo tribu kani to babow to kalibutan. \v 12 Di mahan-in kow no mgo Hibru no iyan podom igyakip duon no nasi igtimbag duon to kadigyoman diya to yuwas su wada kow tuu kanay. Ogpakadegmatoy to mgo otow duon.” \p \v 13 Dajun ikagihi ni Jesus sikan kapitan, “Na, uli kad. Natuman on sikan hangyu nu tongod to pagtuu nu kanay.” Sikan yagboy no uras naulian sikan suguonon. \s1 To Pagdojow ni Jesus to mgo Masakiton \r (Marcos 1:29-34; Lucas 4:38-41) \p \v 14 Pag-andiya ni Jesus to bayoy ni Pedro, pigkita din to ugangan ni Pedro no mighibat su pighingyow. \v 15 Puli din da pigdampa to boyad to sikan bujag, dajun naulian. Na, migbangun sikandin aw honati din si Jesus to pagkoon. \p \v 16 Na, anoy man no migsayop on to soga, pigpandaya duon ki Jesus to mahan-in no mgo otow no pigsamuk to mangkadoot no ispiritu. Pigpang-abug din sikan to sugu din da puli. Pigpangdojow din isab to tibo masakiton duon. \v 17 Sikan pighinang din iyan katumanan to diya intag-an ni Isaias no kibali ba-ba to Diyus no pig-iling, “Ogpanggawangon din to mgo sakit ta.”\f + \fr 8:17 \ft Isaias 53:4\f* \s1 Kona no Mahaewoy to Pagsunud ki Jesus \r (Lucas 9:57-62) \p \v 18 Na, songo aedow, pagkita ni Jesus to mahan-in no mgo otow no miglibong kandin, pig-ikagihan din to mgo inanad din, “Ogyopa kinow to seini danow.” \v 19 Na, meyduon maistru to tinuuhan no migduguk ki Jesus. “Sir,” kagi din pa, “ogduma a ikow inggad andei ka mudeg.” \p \v 20 Di mig-ikagi si Jesus, “Madojow pad to milo su meyduon ogkaugpaan. Madojow pad isab to manuk-manuk su meyduon oghapunan. Di ogkalisodan ka ko muduma-duma ka kanay no Anak to Otow,\f + \fr 8:20 \ft Pagtawag ni Jesus to kaugalingon din no Anak to Otow, iyan igpasabut no Diyus sikandin no migpakaotow. Insugu sikandin to Diyus no Amoy dini to kalibutan aw bogaji to kinayabawan no katongod dini to kaotawan.\f* su wada makopot no kaugpa ku.” \p \v 21 Sobuuk isab to sikan namanduma ki Jesus mig-ikagi, “Sir, og-uli a pad su igyobong ku to amoy ku.”\f + \fr 8:21 \ft To yain no igpasabut to seini: \+it su ogtagad a pad to sumad to pagkamatoy to amoy ku.\+it* To diya no panahon, ogyukaton to bokog to minatoy dan tapus to songo tuig aw igtagu duon to maintok no kahun aw ig-isab igyobong.\f* \p \v 22 Di mig-ikagi si Jesus, “Duma ka kanay kuntoon. Pabay-ani sikan patoy no igyobong to duma no angod isab to mgo patoy.”\f + \fr 8:22 \ft Diya to mgo Hibru, impurtanti hilabi no dedeyjawon dan to pagyobong to mgo minatoy dan. Di yabow no impurtanti to pagduma ki Jesus.\f* \s1 To Pagpaondang ni Jesus to Maagbot no Kaemag \r (Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25) \p \v 23 Dajun sakoy si Jesus dow mgo inanad din to bangka aw tukud sikandan. \v 24 Wada kayugoy, puli nakatokow mighodos to maagbot hilabi no kaemag, aw madani on ogkaponu sikan bangka to limason tongod to maagbot no bayod. Di si Jesus nalipodong. \v 25 Dajun sikandin pukawa to mgo inanad din aw ikagihi, “Ginuu, tabang ka man! Ogyogdang kid kay!” \p \v 26 Kagi ni Jesus, “Nokoy no ogkahaedok kow man? Andeid man to pagsalig now?” Dajun sikandin bangun aw sapadi to kaemag dow mgo bayod. Na, mig-ondang dajun. \p \v 27 Natingaya yagboy sikan mgo duma ni Jesus. “Nokoy man buwa otawa seini,” kagi dan, “no inggad kaemag dow bayod ogpasapad kandin?” \s1 To Pag-abug ni Jesus to Mangkadoot no Ispiritu \r (Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39) \p \v 28 Pagtidow onni Jesus diya to dihipag, migduung sikandan duon to banwa no sakup to yunsud to Gadara. Duon tagbuha si Jesus to daduwa no ka otow no napuun diya to siminteryu. Kahaedokanan yagboy sikandan su pigpadamaan to mangkadoot no ispiritu, kaling wada mabuyut no otow no ogbaja to sikan no dayan. \v 29 Pigbansagonan dan si Jesus, “Sikuna no Anak to Diyus, nokoy man to yabot nu kanami? Nokoy man, ogkastiguhon koy nud no kona pad man podom no panahon?” \p \v 30 Na, kona da no madiyu duon, meyduon mahan-in no mgo babuy no nandungae. \v 31 Sikan mangkadoot no ispiritu nangamuju ki Jesus, “Ko abugon koy nu, paseda koy dutun to suja mgo babuy.” \p \v 32 “Na hala,” kagi ni Jesus. “Sed kow dutun.” Na, nokoy ka man no pigyagujan dan sikan mgo otow aw sed duon to mgo babuy. Dajun pamanlinaguy sikan tibo mgo babuy no namanyus-ug duon to pangpang aw kangkatabug diya to wohig. \p \v 33 Dajun namanlinaguy sikan namanbantoy to babuy pailing diya to yunsud. Ingnangon dan to tibo nahitabu dow to nadeygan to sikan daduwa no ka otow no pigpadamaan. \v 34 Dajun anduona si Jesus to tibo mgo taga-yunsud aw hangyu-a no yagujan din sikan banwa dan. \c 9 \s1 To Pagdojow ni Jesus to Otow no Naparalays \r (Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26) \p \v 1 Migyopa on isab si Jesus to sikan danow aw uli diya to yunsud din. \v 2 Na, meyduon migtidow no mgo otow no migyayahung to duma dan no naparalays. Pagkita ni Jesus no migtuu yagboy sikandan no ogkaulian din sikan masakiton, pig-ikagihan din sikan otow no naparalays, “Yagi, digona to ginhawa nu su pigpasaylu on to mgo sae nu.” \p \v 3 Na, meyduon isab mgo maistru to tinuuhan duon. Ginhawa dan, “Eh, seini no otawa ogpasipaya to Diyus su og-angkon no ogpakapasaylu sikandin to sae.” \p \v 4 Di namaanan ni Jesus to hona-hona dan, kaling mig-ikagi sikandin, “Kadoot on man to hona-hona now! \v 5 Andei man to mahaewoy, ko muiling a, ‘Pigpasaylu on to mgo sae nu,’ ubin ko muiling a, ‘Tindog ka aw panow’? \v 6 Na, igpakita ku iyu no siak no Anak to Otow meyduon katongod kani to babow to kalibutan to pagpasaylu to sae.” Dajun din ikagihi sikan naparalays, “Tindog ka! Daeha sikan pighibatan nu aw uli kad on.” \v 7 Dajun bangun sikan otow aw uli. \v 8 Pagkita to mgo otow to sikan, sakot to kahaedok dow katingaya, pigsaja dan to Diyus, su pigbogajan din to otow to katongod no angod to sikan. \s1 To Pagtawag ni Jesus ki Mateo \r (Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32) \p \v 9 Pagpadajun ni Jesus to pagpanow, nabajaan din to otow no iyan ngadan si Mateo. Mig-ingkud sikandin duon to sukutanan to buhis su magsukutay man sikandin. Kagi ni Jesus, “Yagi, duma kad kanay su oghinangon ku sikuna no inanad.” Dajun tindog si Mateo aw duma ki Jesus. \p \v 10 Na, pigpakoon si Jesus dow mgo inanad din duon to bayoy ni Mateo. Mahan-in to migpagsayu kandan no magsukutay to buhis dow duma no mgo otow no og-ilingon to makasasaya. \v 11 Pagkita to mgo Pariseo to sikan, pig-usip dan to mgo inanad ni Jesus, “Nokoy no ogpagsayu man sikan maistru now to sikan matuntuhon no mgo magsukutay to buhis dow duma no mgo makasasaya?” \p \v 12 Pagdinog ni Jesus to kagi dan, sikandin to migtabak no impabaja to pananglitan. Kagi din, “To otow no wada sakit kona ogkinahangyan to duktur. Masakiton da to ogkinahangyan. \v 13 Na, pangintaga kow dow nokoy to igpasabut to sikan kagi to Diyus no pig-iling, ‘Kona no iyan og-awoson ku to mgo mananap no ogtutungon no ighalad now kanay. Iyan nasi og-awoson ku no mukae-at kow to duma.’\f + \fr 9:13 \ft Oseas 6:6\f* Kona no iyan ing-andini ku to pagkabig to mgo otow no oghona-hona no matarong sikandan. Di iyan pig-andini ku to mgo makasasaya.” \s1 To Tahan dow Bag-u no Impang-anad \r (Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39) \p \v 14 Na, to mgo inanad ni Juan no Magbawtismuhay mig-andiya ki Jesus. Kagi dan, “Sikami dow to mgo Pariseo ogtuman to pagpuasa, di to mgo inanad nu kona man ogtuman to sikan. Nokoy man?” \p \v 15 Migtabak si Jesus, “Ko pananglitan meyduon kumbiti, nokoy man, ogkaguul buwa to kadumahan to sikan bag-u kaminyo no yukos ko duma dan pad sikandin? Kona gajod! Di mey panahon no ogpuduton sikandin duon kandan, aw iyan pad pagpuasa to sikan piglikatan.” \p \v 16 Impananglit isab ni Jesus to wada pagkahiujun to bag-u no impang-anad din dow to tahan no impang-anad to mgo Hibru. Kagi din, “Wada otow no ogtapak to bag-u no panapton duon to tahan no kabo. Su ko labahan sikan, ogkoyo sikan bag-u no panapton, aw ogyow-ag sikan higbit. \v 17 Angod isab to inomon no ogsobu pad no igtagu duon to sedanan no kindae.\f + \fr 9:17 \ft To diya no panahon, to kindae to kanding oghinangon no sedanan to inomon.\f* Wada otow no ogtagu to seini duon to tahan no sedanan, su maliskog on aw madali ogbotu. Ginona ogkauyakan sikan inomon dow sedanan. Nasi no igtagu to bag-u no inomon duon to bag-u no sedanan su mayunoy pad agun wada ogkauyakan.” \s1 To Pagdojow to Bohi dow to Pagbanhaw to Bata \r (Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56) \p \v 18 Dugaja pad mig-ikagi si Jesus, meyduon migtidow no panguyu to simbahan to mgo Hibru. Migyuhud sikandin duon to atubangan ni Jesus aw ikagi, “Adoy Sir, bag-u pad kabigtawi to anak ku no bohi. Sadangay dali ka aw dampaa sikandin agun mabuhi.” \v 19 Dajun tindog si Jesus aw duma kandin. Migduma isab to mgo inanad din. \p \v 20 Na, duon to pangindaenan, meyduon bohi no migyayangosa sed on to sampuyu-tag-duwa no tuig. Migpadani sikandin duon to talikudan ni Jesus aw tudi-a sikan migjawing-jawing\f + \fr 9:20 \ft To tibo mgo yukos no Hibru meyduon upat no ka jawing-jawing duon to sidsid to kabo dan. Pagpadomdom sikan kandan to mgo balaod to Diyus. Ogkabasa seini duon to Numeros 15:38.\f* duon to sidsid to kabo din \v 21 su ginhawa din, “Inggad puli a da makatudi to kabo ni Jesus, ogkaulian a.” \p \v 22 Dajun patibilik si Jesus aw kitaa din sikan bohi. “Iya,” kagi din, “digona to ginhawa nu. To pagsalig nu kanay iyan nakadojow ikow.” Duon-dajun naulian sikandin. \p \v 23 Na, pagtidow ni Jesus duon to bayoy to diya panguyu to simbahan, pigkita din to mgo otow no namendag\f + \fr 9:23 \ft Diya to mgo Hibru, ogpamendag sikandan ko ogkamatajan.\f* dow to kahan-inan no namandegmatoy. \v 24 Dajun sugu si Jesus, “Yaguy kow su wada kamatoy sikan bata, nalipodong puli.” Di pigngingisihan dan si Jesus. \v 25 Anoy man no nakayuwas on sikan mgo otow, migsed si Jesus duon to pigkotangan to sikan bata aw tagoni to boyad. Dajun bangun sikan bata. \v 26 Na, to pagbanhaw ni Jesus to sikan bata nabantug diya to tibo nakalibong no kayunsudan. \s1 To Pagdojow ni Jesus to Daduwa no ka Buta \p \v 27 Paglikat ni Jesus, meyduon daduwa no ka buta no migyupug kandin. Nanawag sikandan to maagbot, “O Kaliwat ni Hari David, sadangay kae-ati koy.” \p \v 28 Na, pagsed ni Jesus to bayoy, migpadani sikan mgo buta. Dajun usip si Jesus, “Ogtuu kow no ogkaulian ku sikiyu?” \p Kagi dan, “Hoo Sir.” \p \v 29 Dajun dampaa ni Jesus sikan mgo mata dan. Kagi din, “Ogkatuman sikan pigtuuhan now.” \v 30 Duon-dajun migkita sikandan, di pigbahog ni Jesus no wada ognangonan dan. \v 31 Di pagpanow dan on, nasi on sikandan naosoyan\f + \fr 9:31 \ft Ubin \+it nasugu\+it*\f* to pagnawnangon to sikan pighinang ni Jesus. Kaling nabantug sikandin duon to tibo nakalibong no kayunsudan. \s1 To Pagdojow ni Jesus to Poha \p \v 32 Oompok pad to sikan daduwa no ka otow, meyduon isab pigdaya duon ki Jesus no pigpoha to madoot no ispiritu. \v 33 Pagkaabug ni Jesus to sikan ispiritu, nakaikagi on sikan otow. Natingaya yagboy to mgo otow duon. Kagi dan, “Iyan-iyan pad yagboy no pagkakita ta to angod to seini kani ita no mgo kaliwat ni Israel!” \p \v 34 Di to mgo Pariseo mig-iling, “Kae! Ogpakaabug sikandin to mangkadoot no ispiritu su pigbogajan man to gahom ni Satanas no panguyu dan!” \s1 To Pagkae-at ni Jesus to Kaotawan \p \v 35 Na, pigyogob-yogob ni Jesus to kayunsudan dow kabaryuhan. Nang-anad sikandin duon to mgo simbahan to mgo Hibru, aw iwali din to Madojow no Nawnangonon bahin to paghari to Diyus. Pinangdojow din isab to mgo otow to inggad nokoy no pigbati dan. \v 36 Pagkita din to sikan mahan-in no kaotawan, pigkae-atan din hilabi su mahan-in to ogkalimuutan dan aw wada ogkaimanan. Angod sikandan to mgo karneru no wada og-atiman. \v 37 Dajun ikagihi ni Jesus to mgo inanad din, “Mahan-in to ogkaliyag podom ogpaminog to Madojow no Nawnangonon. Angod sikandan to mayow-ag no uma no anihonon on, di minus to mag-anihay. \v 38 Pangamuju kow to Diyus no iyan tag-iya to sikan uma no musugu sikandin to duma no mag-anihay, no ko ita pa, dugang no mgo otow no ogpakabulig to pagnawnangon to sikan Madojow no Nawnangonon.” \c 10 \s1 To Pagsugu ni Jesus to mgo Inanad Din \r (Marcos 3:13-19; 6:7-13; Lucas 6:12-16; 9:1-6) \p \v 1 Pigtawag ni Jesus sikan mgo inanad din no sampuyu-tag-duwa aw bogaji to katongod to pag-abug to mangkadoot no ispiritu dow to pagpangdojow to tibo mgo sakit. \v 2 Seini to mgo ngadan to sikan sampuyu-tag-duwa no og-ilingon isab to mgo apustulis: una, si Simon no pigngadanan isab ki Pedro dow si Andres no suun din, dajun si Santiago dow si Juan no mgo anak ni Sebedeo, \v 3 si Felipe dow si Bartolome, si Mateo no magsukutay to buhis dow si Tomas, si Santiago no anak ni Alfeo dow si Tadeo, \v 4 si Simon no maunungon hilabi to tribu dan, dow si Judas Iscariote no iyan ogyuib ki Jesus. \p \v 5 Pagkahimun to sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad ni Jesus, pigpak tugun din sikandan su ogsuguon din. Kagi din, “Kona kow og-andiya to mgo otow no kona no mgo Hibru. Kona kow isab og-andiya to mgo kayunsudan no sakup to Samaria. \v 6 Diya kow nasi deg to angod ta no mgo kaliwat ni Israel, su naangod sikandan to nangkayagak no karneru. \v 7 Ko muandiya kow, walihi sikandan no madani on to paghari to Diyus. \v 8 Pangdojawa now to mgo masakiton aw banhawa to mgo patoy. Pang-ulii now to pigpangsangla aw abuga to mangkadoot no ispiritu no migsamuk to mgo otow. Di kona now sikandan ogsukutan to bajad su puli da imbogoy iyu sikan no gahom. \v 9 Kona kow ogdae to saepi inggad sinsilyu da. \v 10 Kona kow isab ogdae to puju ubin ogkailisan now no kabo dow sapatus. Inggad agos kona kow ogdae, su to otow no ogtrabahu angay no bogajan to kinahangyanon din. \p \v 11 “Ko mutidow kow duon to inggad andei no yunsud ubin baryu, pamangha kow to otow no madojow to batasan no ogkapaabutan now. Pakamonang kow duon kotob no mupanow kow on. \v 12 Ko mutidow kow duon to songo bayoy, ikagihi now, ‘Madojawan kow podom to Diyus.’ \v 13 Na, ko mudawat sikandan iyu, ogkadawat dan sikan pig-ikagi now no panalangin. Di ko kona kow dawaton, ogsibog da sikan duon iyu. \v 14 Ko wada ogdawat iyu duon to songo bayoy ubin yunsud aw wada ogpaminog iyu, padpada to abug to sapatus now ko lumikat kow pagpakiyaya no kona kow on ogkasukutan ko kastiguhon sikandan. \v 15 Ligdongi now seini. Duon to Aedow to Paghukum, ko mabog-at on man to kastigu no igpahamtang to Diyus to mgo taga-Sodoma dow taga-Gomora\f + \fr 10:15 \ft Ogkabasa seini duon to Genesis 19:24.\f* no nahilabihan to kadoot to diya una, iyan on man to mgo otow no kona ogpaminog iyu!” \p \v 16 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Ogsuguon ku sikiyu diya to madoot no mgo otow. Ogkaangod kow to mgo nati no karneru no ogkalibongan to mangongoon. Kaling pakaalistu kow, di kinahangyan isab no wada igkasawoy iyu. \v 17 Bantoy kow su ogpaatubangon kow duon to mgo husajan, dajun ogbun-ugon kow duon.\f + \fr 10:17 \ft To Grigu no inikagihan: \+it duon to mgo simbahan dan.\+it* To diya no panahon, to kasu to mgo Hibru duon oghusajon to simbahan dan.\f* \v 18 Ogpaatubangon kow isab diya to mgo gubernadur dow hari tongod to pagtuu now kanay. Na, sikan on to panahon no ogpakalugar kow to pagpasabut kandan to Madojow no Nawnangonon, hasta diya isab to mgo sakup dan no kona no Hibru. \v 19 Na, ko paatubangon kow diya to husajan, kona kow ogkalimuut to og-ikagihon now, su duon to sikan no panahon, ogpahona-honaon kow to madojow no igtabak. \v 20 Su to og-ikagihon now kona no iyu no kagi, di kaning Ispiritu to Diyus no Amoy now no igpabaja iyu. \p \v 21 “Duon isab to sikan no panahon,” kagi ni Jesus, “meyduon mgo otow no ogyuib to suun dan no ogtuu kanay agun hukuman to kamatajon. Meyduon isab mgo amoy no angod to sikan to oghinangon duon to anak dan. Ogpakayangub ngani to mgo anak to pagpahimatoy to ginikanan. \v 22 Ogkuntrahon kow to tibo kaotawan tongod to pagtuu now kanay. Di to otow no kona yagboy ogyobad to pagtuu, ogkayuwas. \v 23 Ko paantuson kow duon to songo banwa, yaguy kow diya to yain no banwa. Tinood yagboy no kona now pad ogkayogob to pagpang-anad duon to tibo kayunsudan ta no mgo kaliwat ni Israel, siak no Anak to Otow ogpauli on. \p \v 24 “Na, to inanad kona ogpakayabow to maistru din. To suguonon isab kona ogpakayabow to agayon din. \v 25 Igu on to inanad ko makaangod to maistru din, aw igu on isab to suguonon ko makaangod to agayon din. Na, ko siak no agayon now oghingadanan to mgo otow ki Satanas,\f + \fr 10:25 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Beelsebul\+it*\f* iyan on man sikiyu no mgo sakup ku! \p \v 26 “Kona kow ogkahaedok to mgo otow no ogsupak iyu. Su wada tinakyuban no kona ogkaukisan, wada isab inghobong no kona ogkabutwa. \v 27 To diya pigpang-ikagi ku no sikiyu da to migdinog, ipangnawnangon now on. To diya inghagas ku iyu, ibandilyu now on. \v 28 Kona kow ogkahaedok to otow no oghimatoy to yawa now, su kona dan ogkaamonu to umagad now. Iyan nasi mahaedokan now to Diyus, su sikandin to ogpakatimbag to yawa dow umagad now diya to impernu. \v 29 Di domdoma now no ogbantajan kow to Diyus. Su inggad to maja no kona da ogkaman-u ko bolihon, wada inggad sobuuk kandan no ogkaamonu ko kona no pagboot to Amoy now no Diyus. \v 30 Di sikiyu yabow no kona ogkalingawan to Diyus, su ngani man to bubue now di tibo din nabilang! \v 31 Kaling kona kow ogkahaedok su ngani sikan mgo manuk-manuk ogbantajan din, sikiyu on man to kona din bantajan! \p \v 32 “Inggad hintawa no og-angkon kanay duon to atubangan to otow, og-angkonon ku isab duon to atubangan to Amoy ku diya to yangit. \v 33 Di inggad hintawa no oglidung kanay duon to atubangan to otow, iglidung ku isab duon to atubangan to Amoy ku diya to yangit. \p \v 34 “Basi ko mighona-hona kow no iyan ing-andini ku to kalibutan agun ogdojow to rilasyun to mgo otow. Kona kay no iyan tuud ku sikan, su to pag-andini ku ogkasinupakay nasi sikandan. \v 35 Angod pananglit to seini: To inoy dow amoy no ogtuu kanay ogsupakon to mgo anak dan no kona ogtuu. Ogsinupakay isab to patae-ugangan su meyduon ogtuu kanay, meyduon kona. \v 36 Iyan ogkuntra to otow to sakup da to pamilya din.\f + \fr 10:36 \ft Miqueas 7:6\f* \p \v 37 “Ko minus da to gugma to otow kanay su iyan yabow to gugma din to amoy dow inoy din, kona og-angajan no ogpasakup kanay. Ko minus da isab to gugma kanay to inggad hintawa su iyan yabow to gugma din to anak din, kona isab og-angajan ogpasakup kanay. \v 38 Inggad hintawa no kona ogtiang to krus\f + \fr 10:38 \ft Sikan kagi no \+it tiang to krus\+it* iyan igpasabut to pagtuman to sugu ni Jesus inggad nokoy to madeygan.\f* din aw unung kanay, kona sikandin og-angajan ogpasakup kanay. \v 39 To otow no og-oyog to kinabuhi din kani to kalibutan, wada ogkaiman din no kinabuhi no wada katapusan. Di to otow no og-unung kanay inggad igkamatoy din, nasi ogbogajan to kinabuhi no wada katapusan. \p \v 40 “Inggad hintawa no ogdawat iyu, kibali siak to ogdawaton. Aw to ogdawat kanay kibali ogdawat isab to sikan migpaandini kanay. \v 41 Inggad hintawa no ogdawat to otow no kibali ba-ba to Diyus tongod to sikan pagkasinugu din ogbayosan sibu to igbayos to sikan kibali ba-ba to Diyus. Inggad hintawa isab no ogdawat to diyusnon no otow tongod to pagkadiyusnon din ogbayosan sibu to igbayos to sikan diyusnon no otow. \v 42 Aw ogbayosan yagboy to Diyus to diya ogpainom to inggad songo basu da no wohig to obos no sakup ku su sakup ku man sikan namuju.” \c 11 \s1 To Usip ni Juan no Magbawtismuhay \r (Lucas 7:18-23) \p \v 1 Tapus tuguna ni Jesus sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din, migpanow sikandin aw pang-anad dow pangwali to mgo otow duon to kadanihan no mgo yunsud. \p \v 2 Na, si Juan no Magbawtismuhay no diya to prisuhan nakadinog to nangkahinang ni Jesu-Cristo. Kaling pigsugu din to mgo inanad din \v 3 to pag-usip ki Jesus dow sikandin iyan to diya ogpaabuton dan ubin ko meyduon pad yain. \p \v 4 Migtabak si Jesus, “Pauli kow diya ki Juan aw nangoni to pigdinog dow pigkita now kani. \v 5 Ikagihi now no nakakita on to mgo buta, nakapanow on to mgo pulid, naulian on to pigpangsangla, nakadinog on to mgo bongey, nabanhaw on to mgo patoy, aw to mgo pubri nakadinog on to Madojow no Nawnangonon. \v 6 Madojow to mgo otow no kona ogduwa-duwa to pagtuu kanay.” \s1 To Paghisgut ni Jesus bahin ki Juan \r (Lucas 7:24-35) \p \v 7 Paglikat on to sikan mgo sinugu ni Juan, pig-ikagihan ni Jesus to mgo otow no nahimun duon, “No umandiya kow ki Juan diya to matahay no banwa, nokoy man to pigpamangha now? Otow buwa no ogkaisab-isab to hona-hona angod to tigbow no ogkawkaemagon? Kona. \v 8 Na, nokoy naan? Otow buwa no nangabo to mahalon? Kona isab. Su to ogpangabo to mahalon diya da ogkitaon to palasyu. \v 9 Na, nokoy man yagboy to ing-andiya now? Otow no kibali ba-ba to Diyus? Sikan iyan, di si Juan yabow pad to diya duma no kibali ba-ba to Diyus. \v 10 Su sikandin to diya suguonon no ognangonon to Diyus duon to Kasuyatan no pig-iling, \q1 ‘Meyduon suguonon ku no ogpaunahon ku ikow \q1 agun mahinaat din to mgo otow to pagtidow nu.’\f + \fr 11:10 \ft Malaquias 3:1. Si Jesus to pig-ikagihan to Diyus to seini inggad wada pad sikandin i-anak kani to kalibutan.\f* \m \v 11 Na, ligdongi now seini,” kagi ni Jesus, “wada pad on yagboy otow no yabow ki Juan no Magbawtismuhay. Di duon to ogharian to Diyus, inggad to kinaobosan no otow yabow pad ki Juan. \p \v 12-13 “To diya una no wada pad si Juan, to paghari to Diyus intag-an ni Moises dow to tibo duma no kibali ba-ba to Diyus. Na, sugud no muwali si Juan hangtod kuntoon, hinggawan migbukyad to gingharian to Diyus, aw migdodongan to mgo otow to pagdagha agun makased duon. \v 14 Ko ogtuu kow pa to pig-ikagi to diya una no kibali mgo ba-ba to Diyus, ogpakasabut kow podom no si Juan mismu to diya og-ilingon no si Elias no ogtidow. \v 15 Na, sikiyu no ogpakadinog to seini, ibotang yagboy duon to ginhawa now. \p \v 16 “Na,” kagi ni Jesus, “nokoy man to ogkaangodan to mgo otow kuntoon? Angod sikandan to balingag no mgo bata duon to usibaanan.\f + \fr 11:16 \ft To Surigao no Minanubu: \+it maguanan\+it*\f* Ogsabihon sikandan to mgo duma dan no og-iling, \v 17 ‘Piglisagan noy sikiyu, di wada kow sinajow. Migdegmatoy koy isab, di wada kow tiniyahu.’ \v 18 Angod sikandan to sikan mgo bata su ngani si Juan no ogpuasa aw kona og-inom to inomon, di oghapoyan dan no piggahoman to madoot no ispiritu. \v 19 Hasta siak no Anak to Otow no migpagduma-duma to pagkoon dow pag-inom, pigsawoy a dan isab. Og-ilingon a no yogodon dow palahobog dow duma to mgo magsukutay to buhis hasta duma no makasasaya. Di inggad sikan on, ogkamaanan no hustu to impang-anad ku dow to impang-anad ni Juan, su ogkitaon sikan duon to kinabuhi to mgo otow no ogtuman to pagboot to Diyus angod kanay dow ki Juan.” \s1 To mgo Otow no Wada Tuu ki Jesus \r (Lucas 10:13-15) \p \v 20 Dajun ipanagda ni Jesus to naman-ugpa duon to mgo yunsud no iyan yabi no pighinangan din to milagru, su wada sikandan sosey aw wada dan talikudi to mgo sae dan. \v 21 Kagi din, “Alaot kow no mgo taga-Corasin dow taga-Betsaida! Madojow pad to taga-Tiro dow taga-Sidon, su ko sikandan pa to migkita to diya mgo milagru no pighinang ku duon iyu, nayugoy da podom sikandan talikud to mgo sae dan.\f + \fr 11:21 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Nayugoy da podom sikandan pangabo to madapas no saku dow bu-bu to uyu dan to abu pagpakiyaya no migsosey on sikandan to mgo sae dan.\+it*\f* \v 22 Indani now seini. Duon to Aedow to Paghukum, ko mabog-at on man to kastigu no igpahamtang to mgo taga-Tiro dow taga-Sidon, iyan on man sikiyu no mgo taga-Corasin dow taga-Betsaida! \v 23 Sikiyu isab no mgo taga-Capernaum, ogkaliyag kow no og-abuton now suja taba to yangit, di nasi no igyon-ok kow diya to kinadidayoman to pasak. Madojow pad to mgo taga-Sodoma, su ko sikandan pa to migkita to diya mgo milagru no pighinang ku duon iyu, migsosey on podom sikandan aw pigtalikudan dan on to mgo sae dan, aw to diya yunsud dan dugaja pad podom kuntoon.\f + \fr 11:23 \ft Ogkabasa seini duon to Genesis 19:24. Pigsangab to Diyus to siyudad to Sodoma tongod to hilabi no kadoot dan.\f* \v 24 Indani now seini. Duon to Aedow to Paghukum, ko mabog-at on man to kastigu no igpahamtang to mgo taga-Sodoma, iyan on man sikiyu no taga-Capernaum!” \s1 To Pagtawag ni Jesus to Pigpamoyajan \r (Lucas 10:21-22) \p \v 25 Pagkatapus to sikan, mig-ampu si Jesus, “Amoy ku no Magboboot to yangit dow pasak, ogpasalamat a ikow su sikan inlidung nu to idukadu no mgo otow dow to yabow to naamuhan impakita nud nasi diya to obos no mgo otow. \v 26 Nailing to sikan su iyan man pagboot nu.” \p \v 27 Dajun ikagihi ni Jesus sikan mgo otow, “To tibo panabut insalig kanay to Diyus no Amoy ku. Wada yain no namaan kanay, sikandin da. Wada isab yain no namaan kandin, siak da dow to mgo otow no igpakiyaya ku kandin. \p \v 28 “Na, sikiyu tibo no pigboyajan dow nabog-atan, andini kow kanay su ogpapahuwajon ku sikiyu. \v 29 Pasakup kow\f + \fr 11:29 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Isul-ub now to yugu ku\+it*. Sikan yugu iyan igpasabut to igpang-anad. Kaling ko igsul-ub to otow to yugu to maistru din, migpasabut no ogpaobos sikandin to sikan maistru.\f* aw paanad kow kanay agun ogkahimotang to ginhawa now, su madojow a. \v 30 Kona kow ogkabog-atan su kona no malisod to igpahinang ku iyu.” \c 12 \s1 To Pagboot ni Jesus to Aedow no Tigpahuway \r (Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5) \p \v 1 Anoy man no Aedow on no Tigpahuway,\f + \fr 12:1 \ft To mgo Hibru kona ogtrabahu to Sabadu su iyan man aedow to pagsimba dan.\f* nakabaja si Jesus dow mgo inanad din duon to mgo uma. Pigpamontas to mgo inanad din, kaling nangotu sikandan to mgo uhoy to trigu aw kitopa dan. \v 2 Pagkita to mgo Pariseo to sikan, migsagman sikandan. Kagi dan ki Jesus, “Aduy, nakayapas on kay suja mgo inanad nu to Aedow no Tigpahuway!” \p \v 3 Kagi ni Jesus, “Ajaw now og-ilinga no wada kow makabasa to pighinang ni Hari David to diya una no bontason sikandin dow mgo duma din. \v 4 Migsed sikandin duon to bayoy to Diyus aw koon to pan no inghalad to Diyus aw pakoona to mgo duma din. Na, ojow pa to balaod, iyan da ogpakakoon to sikan to mgo magdudumaya to tinuuhan ta. \v 5 Ajaw now isab og-ilinga no wada kow makabasa to sikan balaod no ogpatrabahuon to mgo magdudumaya to tinuuhan ta inggad Aedow no Tigpahuway. Di kona isab sikandan ogpakasae to sikan. \v 6 Ligdongi now seini. Yabow iyan sikan Bayoy to Diyus, di mey on kani iyu no yabow pad to sikan. \v 7 Meyduon sinuyat no kagi to Diyus no pig-iling, ‘Kona no iyan og-awoson ku to mgo mananap no ogtutungon no ighalad now kanay. Iyan nasi og-awoson ku no mukae-at kow to duma.’\f + \fr 12:7 \ft Oseas 6:6\f* Na, ko makasabut kow pa to sikan, kona kow podom ogpakahukum to seini wada mgo sae. \v 8 Su siak no Anak to Otow iyan meyduon katongod to pagboot to Aedow no Tigpahuway.” \s1 To Pagdojow ni Jesus to Pawing \r (Marcos 3:1-6; Lucas 6:1-11) \p \v 9 Migpadajun si Jesus diya to simbahan dan aw sed. \v 10 Na, mey otow duon no pawing to dibayuy no boyad. Mey isab mgo otow duon no namangha to igkariklamu dan kuntra ki Jesus. Kaling pig-usip dan sikandin, “Igtugut buwa to balaod to tinuuhan ta to pagpangdojow to otow duon to Aedow no Tigpahuway?” \p \v 11 Migtabak si Jesus, “Nokoy man, ko mey karneru now no mauyug duon to yugi\f + \fr 12:11 \ft To Surigao no Minanubu: \+it yungag\+it*\f* duon to Aedow no Tigpahuway, kona now buwa ogbatunon? \v 12 Na, ko mahal on man to karneru, iyan on man to otow! Kaling ko ogtabang ki to otow duon to Aedow no Tigpahuway, kona ki ogpakayapas to balaod.” \p \v 13 Dajun ikagihi ni Jesus sikan pawing, “Kotonga sikan boyad nu.” Pagkotonga din, dajun naulian aw naangod on to sikan dibayuy no boyad. \v 14 Di to mgo Pariseo migyuwas su ogsasabutan dan dow og-amonuhon to pagpahimatoy ki Jesus. \s1 Si Jesus no Suguonon to Diyus \p \v 15 Di namaanan ni Jesus to planu to mgo Pariseo, kaling pigyagujan din sikan no banwa. Mahan-in to migduma kandin, aw pinangdojow din to tibo mgo masakiton duon kandan. \v 16 Di pigbahog din no kona dan sikandin ignawnangon \v 17 agun no matuman to diya impasuyat ki Isaias no kibali ba-ba to Diyus. Insuyat din to kagi to Diyus bahin ki Jesus no pig-iling, \q1 \v 18 “Seini to pinili no Suguonon ku. \q2 Pinadajag dow ingkalipay ku yagboy sikandin. \q1 Oggahoman ku sikandin to Ispiritu ku, \q2 aw ignawnangon din to tibo mgo tribu to pagboot ku. \q1 \v 19 Kona sikandin ogpagyalis aw ogbansagon. \q2 Kona isab og-ikagi to maagbot duon to karsada. \q1 \v 20 Ogdigonon din to mgo otow no magobu to pagtuu. \q2 Ogdasigon din to ogkangkabahawan \q2 hangtod no padaogon din to matarong no mgo tuud ku. \q1 \v 21 Sikandin to og-imanan to tibo mgo tribu.”\f + \fr 12:21 \ft Isaias 42:1-4\f* \s1 To Paghapey ki Jesus no Piggahoman ni Satanas \r (Marcos 3:20-30; Lucas 11:14-23) \p \v 22 Na, meyduon otow no pigbuta dow pigpoha to madoot no ispiritu. Pigdaya sikandin diya ki Jesus aw pigdojow din, dajun nakakita sikan otow aw nakaikagi. \v 23 Hilabi naboyong to tibo mgo otow no migkita to sikan. Mig-iling sikandan, “Aduy, iyan on kay buwa sikan ogpaabuton no Kaliwat ni David no ogpaharion to Diyus ita!” \p \v 24 Di naman-iling to mgo Pariseo no migdinog to sikan, “Kae! Ogpakaabug sikandin to mangkadoot no ispiritu su pigbogajan man to gahom ni Satanas\f + \fr 12:24 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Beelsebul\+it*\f* no panguyu dan!” \p \v 25 Namaanan ni Jesus to hona-hona dan, kaling pig-ikagihan din sikandan, “Ko pananglit og-uunoy oggera to mgo sakup to songo nasyun, ogkabongkag sikan no nasyun. Sikan isab to ogkadeygan ko meyduon yunsud ubin panimayoy no og-uunoy ogbubuyow-buyow to mgo sakup. \v 26 Ko unajon pa abugon ni Satanas to mgo sakup din no mangkadoot no ispiritu, migpasabut no sikandin da to mig-amung-amung to kaugalingon din. Na, ko pananglitan ilingon din to sikan, kona oghangtod to pagmandu din. \v 27 Aw siak, ko iyan pa ig-abug ku to gahom ni Satanas,\f + \fr 12:27 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Beelsebul\+it*\f* sikan isab mgo sakup now no ogpang-abug to mangkadoot no ispiritu, ki Satanas naan no gahom to ig-abug dan? Sikandan mismu iyan kistigus no nasajop kow. \v 28 Di ko iyan ig-abug ku to Ispiritu Santu, ogkamaanan now no dinid on iyu to paghari to Diyus. \p \v 29 “Iyan da ogkaabug to mangkadoot no ispiritu ko unahon daogon si Satanas no agayon dan. Angod pananglit to seini. Wada ogpakased to bayoy to madoson no otow to pag-agow to katigajunan din ko kona sikandin mauna madaog aw gapusa.” (Migpasabut si Jesus no nadaog din on iyan si Satanas, kaling ogpakaabug sikandin to mangkadoot no ispiritu.) \p \v 30 Kagi isab ni Jesus, “Inggad hintawa no kona ogpadapit kanay iyan ogsupak kanay. To otow isab no kona ogbulig kanay to paghimun iyan ogpasuwoy to mgo otow no ogpadani podom kanay. \v 31 Ligdongi now seini. Inggad nokoy no sae ogkapasaylu da, inggad to pagpasipaya to Amoy no Diyus. Di to otow no ogyangub ogpasipaya to Ispiritu Santu kona yagboy ogkapasaylu. \v 32 Inggad hintawa no ogpasipaya kanay no Anak to Otow ogkapasaylu da, di to otow no ogpasipaya to Ispiritu Santu kona yagboy ogkapasaylu kuntoon dow hangtod to wada katapusan. \s1 To Og-ikagihon to Otow Iyan Ogkaangodan to Bogas to Kaju \r (Lucas 6:43-45) \p \v 33 “Na, to og-ikagihon to otow ogpakiyaya dow nokoy sikandin otawa, angod to bogas to kaju no ogpakiyaya dow nokoy kajuha. Su to madojow no kaju ogbogas to madojow, aw to kaju no meyduon sakit ogbogas to madoot. \v 34 Na, sikiyu no angod to mgo hayas, og-amonuhon now man to pag-ikagi to madojow no madoot kow man? Su inggad nokoy to ogkahona-honaan to otow iyan isab ogyogwa duon to ba-ba din. \v 35 To madojow no otow madojow to hona-hona, kaling madojow to ogkaikagi din. Di to madoot no otow madoot to hona-hona, kaling madoot to ogkaikagi din. \v 36 Indani now seini. Ko muabut to Aedow to Paghukum, ogsukutan to mgo otow to tibo nangkaikagi dan no wada mgo pues. \v 37 Duon to mgo kagi now ogkamaanan dow nokoy to hukum iyu, ko sae-an kow ubin ko kona.” \s1 To mgo Otow no Namuju to Milagru \r (Mateo 16:1-4; Marcos 8:11-12; Lucas 11:29-32) \p \v 38 Tapus to sikan, meyduon mgo Pariseo dow mgo maistru to tinuuhan no mighangyu ki Jesus. Kagi dan, “Sir, pakitaa koy kun to milagru pagpakiyaya no Diyus to migpadae ikow.” \p \v 39 Kagi ni Jesus kandan, “Pagkadoot now no mgo otow kuntoon! Migpadiyu kow to Diyus, kimbusna ogpamangha kow to milagru! Di iyan da igkapakita iyu to angod to nahitabu ki Jonas no kibali ba-ba to Diyus to diya una. \v 40 Su to diya pagyam-oda kandin to maaslag\f + \fr 12:40 \ft To Surigao no Minanubu: \+it madogi\+it*\f* no isda, tatoyu no aedow din duon to gotok ayha sikandin yupada.\f + \fr 12:40 \ft Ogkabasa seini duon to Jonas 1:17.\f* Angod isab kanay no Anak to Otow, og-abutan a to tatoyu no aedow duon to didayom to pasak ayha a ogkabanhaw. \v 41 Na, ko muabut to Aedow to Paghukum, ogbasuyon kow to mgo taga-Ninibe su pagwalihi kandan ni Jonas, migsosey sikandan aw talikudi to mgo sae dan. Di kuntoon meyduon kani iyu no yabow pad on ki Jonas, di wada kow paminog to kagi din. \v 42 Ogbasuyon kow isab to diya rayna to Seba duon to Aedow to Paghukum. Su inggad madiyu, di migpaahot sikandin to pagpanow agun makapaminog to maalamon no kagi ni Hari Salomon.\f + \fr 12:42 \ft Ogkabasa seini duon to 1 Mgo Hari 10:1-13.\f* Di kuntoon meyduon kani iyu no yabow pad on ki Salomon, di wada kow paminog to kagi din. \p \v 43 “Pananglit meyduon madoot no ispiritu no naabug duon to otow no pigsedan din. Migpaligbut sikan ispiritu duon to matahay no mgo banwa to pagpamangha to ogkaugpaan din. Di anoy man no wada nakitaan din, \v 44 mighona-hona sikandin no ogpauli diya to una no pig-ugpaan din. Na, pagbalik din on duon to sikan otow, naaha din no angod on to bayoy no sinilhigan no wadad mig-ugpa dow madojow on to pagkatapid. \v 45 Dajun sikandin pandokat to pitu no mgo angod din no yabow pad to kadoot aw sed isab duon to sikan otow. Na, ko malisod on man to kabotang to sikan no otow to diya una, iyan on man kuntoon! Angod to sikan to kadootan no og-abut iyu no madoot no mgo otow.” \s1 To Inoy dow mgo Suun ni Jesus \r (Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21) \p \v 46-47 No mig-ikagi pad si Jesus duon to nahimun no kaotawan, meyduon mignangon kandin no migtidow to inoy dow mgo suun din no yukos. Ogpayuwason sikandin su meyduon tuud dan. \p \v 48 Kagi ni Jesus, “Hoo iyan, di ognangonan ku sikiyu dow hintawa to pig-isip ku no inoy dow mgo suun yagboy.” \v 49 Dajun din ihindu to mgo inanad din aw ikagi, “Seini to inoy ku dow mgo suun ku. \v 50 Su inggad hintawa no ogtuman to pagboot to Amoy ku diya to yangit og-isipon ku no iyan inoy dow suun no mgo yukos dow bohi.” \c 13 \s1 To Pananglitan to Pasak no Naodokan \r (Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8) \p \v 1 To diya da no aedow, migyuwas si Jesus to bayoy aw ingkud duon to higad to danow. \v 2 Hilabi mahan-in to mgo otow no nahimun duon, kaling mig-ingkud sikandin duon to bangka su og-anadon din sikan mgo otow no namanindog duon to higad. \v 3 Mahan-in to impang-anad din no impabaja to pananglitan. Kagi din, “Meyduon mag-uuma no mig-odok to binhi. \v 4 Pagsabud din, meyduon mgo binhi no duon kodog to dayan aw pigpanubug to mgo manuk-manuk. \v 5 Meyduon isab binhi no duon kodog to batuhon no pasak. Madali giti su manipis da to pasak. \v 6 Di pagsogahi, migyanos sikan mgo tanom aw kagangu su mababow da to dalid. \v 7 Meyduon isab binhi no duon kodog to pasak no tahan mey dalid to sampinit. Dongan to pagtubu to sikan mgo tanom, nanalingsing isab sikan mgo sampinit hangtod no pigyam-od sikan mgo tanom. \v 8 Di to duma no mgo binhi duon kodog to madojow no pasak. Sikan to miggiti aw migbogas. Duon to sikan, meyduon kasarangan da to abut, meyduon madogi to abut aw meyduon isab hilabi mig- but. \v 9 Na,” kagi ni Jesus, “sikiyu no ogpakadinog to seini, ibotang yagboy duon to ginhawa now.” \s1 To Paggamit ni Jesus to Pananglitan \r (Marcos 4:10-12; Lucas 8:9-10) \p \v 10 Migpadani to mgo inanad ni Jesus aw usip, “Nokoy no igpabaja nu man to pananglitan ko ogpang-anad ka kandan?” \p \v 11 Migtabak si Jesus, “Pigpasabut kow to paghari to Diyus no wada din ipasabut to diya una. Di to duma no mgo otow wada din pasabuta. \v 12 Su ogdugangan to Diyus to pagsabut to otow no ogdawat to igpasabut kandin agun mahan-in on to ogkasabutan din. Di to otow no kona ogdawat to igpasabut kandin to Diyus, oggawangon pad inggad to maintok no nasabutan din on. \v 13 Kaling igpabaja ku to pananglitan to pag-anad kandan su inggad og-aha sikandan, kona ogkita. Inggad ogpaminog, kona yagboy ogpakadinog aw kona ogpakasabut. \v 14 Natuman duon kandan to diya pig-ikagi to Diyus no impabaja ki Isaias no pig-iling, \q1 ‘Kanunoy sikandan ogpakadinog di kona ogpakasabut, \q2 kanunoy og-aha di kona yagboy ogpakakita. \q1 \v 15 Nailing to sikan su pigkubayan on to mgo hona-hona dan. \q1 Ogpamabongey-bongey aw ogpamabuta-buta sikandan \q2 agun kona makasabut, \q1 su unu ko makakita sikandan \q2 aw makadinog dow makasabut \q1 aw atubang kanay \q2 agun mayuwas ku sikandan.’\f + \fr 13:15 \ft Isaias 6:9\f* \p \v 16 “Di sikiyu,” kagi ni Jesus, “madojow kow su ogkiyaya kow to ogkitaon now, aw ogpakasabut kow to ogdinogon now. \v 17 Su mahan-in to otow to diya una no kibali ba-ba to Diyus dow duma no diyusnon no mgo otow no mig-awos podom no makakita to sikan pigkita now kuntoon, di wada sikandan kita. Mig-awos isab podom sikandan no makadinog to sikan nadinog now kuntoon, di wada sikandan dinog. \s1 To Igpasabut to diya mgo Pasak no Naodokan \r (Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15) \p \v 18 “Na, paminog kow su ogpasabuton ku sikiyu to diya pananglitan to otow no mig-odok. \v 19 Meyduon mgo otow no ogdinog to nawnangonon to paghari to Diyus, di kona ogpakasabut. Angod sikandan to diya dayan no nasabudan to binhi su og-agawon ni Satanas sikan kagi to Diyus duon to ginhawa dan. \v 20 Sikan batuhon no pasak no nasabudan to binhi igkapananglit to mgo otow no ogdinog to kagi to Diyus no ogtukhow aw ogdawat dajun. \v 21 Di kona no hogot to pagtuu dan, kaling kona ogyugoy sikan. Su ko abuton sikandan to mgo kalisod dow mgo antusonon tongod to pagdawat dan to kagi to Diyus, og-ojowan dan dajun to pagtuu dan. \v 22 Sikan isab sampiniton no pasak no nasabudan to binhi igkapananglit to mgo otow no ogdinog to kagi to Diyus, di ogkawili sikandan to mgo kalimuutanan kani to kalibutan dow to pagpadatu. Kaling ogkaangod sikandan to mgo tanom no wada bogas. \v 23 Di sikan madojow no pasak igkapananglit to mgo otow no ogdinog to kagi to Diyus aw ogpakasabut. Na, sikan pigdinog dan ogpamogas duon to kinabuhi dan. To duma, kasarangan da to bogas. To duma madogi, aw mey isab hilabi madogi.” \s1 To Pananglitan to mgo Bagnot \p \v 24 Migpananglit on isab si Jesus. Kagi din, “To ogharian to Diyus ogkaangod to seini. Meyduon otow no mig-odok to madojow no binhi duon to uma din. \v 25 Di pagkadukilom no tibo on nalipodong, pig-anduon to kuntra din sikan uma aw sabudi to binhi to bagnot, dajun panow. \v 26 Migdodongan to paggiti sikan madojow no tanom dow sikan bagnot. Di pag-iswak on to sikan tanom, nakiyayahan sikan mgo bagnot su wada pamogas. \v 27 To mgo trabahanti to sikan tag-uma mig-andiya kandin aw ikagi, ‘Sir, madojow man to diya ing-odok nu no binhi duon to uma nu. Andei man buwa kapuun sikan mgo bagnot?’ \v 28 Migtabak sikan tag-uma, ‘Trabahu sikan to kuntra ku.’ Mig-usip isab to mgo trabahanti din, ‘Ogpandutduton noy?’ \v 29 ‘Ajaw naa,’ kagi to sikan tag-uma, ‘su unu ko mayakip sikan mgo tanom. \v 30 Pakamonangi naa, su ko tig-ani on, og-ikagihan ku to mgo mag-anihay no himunon dan sikan mgo bagnot dow bogkoton aw sangaba. Pagkatapus, igpaani ku aw igpadiwit duon to tambubung ku.’” \s1 To Pananglitan to Kinaintokan no Binhi \r (Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19) \p \v 31 Kagi isab ni Jesus, “To pag-uswag to sikan ogharian to Diyus igkapananglit to binhi no maintok hilabi no igtanom to otow duon to uma din. \v 32 Kinaintokan iyan sikan, di oggiti aw ogyabow to katikang duon to duma no mgo tanom. Ogkaangod to kaju no oghapunan to mgo manuk-manuk sikan mgo sanga.” \s1 To Pananglitan to Patubu to Pan \r (Lucas 13:20-21) \p \v 33 Kagi isab ni Jesus, “To pag-uswag to sikan ogharian to Diyus ogkaangod isab to patubu no insakot to bohi duon to madogi no arina, aw migtubu sikan tibo minasa.” \p \v 34 Tibo sikan no pigpang-ikagi ni Jesus to kaotawan impabaja din to pananglitan. Wada ing-anad din kandan no wada ipabaja to pananglitan. \v 35 Duon to sikan, natuman to diya impaikagi to Diyus to otow no kibali ba-ba din no pig-iling, \q1 “Igpabaja ku to pananglitan to igpang-anad ku kandan. \q1 Igpasabut ku kandan to namakahobong sugud pad to paghinang to kalibutan.”\f + \fr 13:35 \ft Salmo 78:2\f* \s1 To Igpasabut to diya Pananglitan to mgo Bagnot \p \v 36 Tapus to sikan, piglikatan ni Jesus sikan mahan-in no mgo otow aw sed duon to bayoy. Dajun padani to mgo inanad din. Kagi dan, “Hiluwasi koy kun to diya pananglitan nu to mgo bagnot duon to uma.” \p \v 37 Kagi ni Jesus, “Siak no Anak to Otow iyan sikan otow no mig-odok to madojow no binhi. \v 38 Sikan uma impananglit to seini kalibutan. Sikan madojow no binhi impananglit to mgo otow no ogpahari to Diyus. Sikan mgo bagnot impananglit to mgo sakup ni Satanas. \v 39 Sikan kuntra no migsabud to binhi to bagnot impananglit ki Satanas. Sikan tig-ani impananglit to katapusan to kalibutan, aw sikan mag-anihay impananglit to mgo anghil. \p \v 40 “Na, sikan paghimun dow pagsangab to sikan mgo bagnot impananglit to ogkahitabu to katapusan to kalibutan. \v 41 Su siak no Anak to Otow ogsugu to mgo anghil ku to paggawang to tibo namanintal dow namanhinang to madoot duon to sikan ogharian ku. Oghimunon dan sikan no mgo otow \v 42 aw itimbag diya to kaeju. Ogpakadegmatoy to mgo otow duon aw ogkagot to ngipon dan. \v 43 Di to mgo otow no pig-isip to Diyus no wadad sae ogkaangod to kasiga to soga diya to yangit ko diyad on sikandan to gingharian to Amoy dan no Diyus. Na, sikiyu no ogpakadinog to seini, ibotang yagboy duon to ginhawa now. \s1 To Pananglitan to Nakayobong no Antik \p \v 44 “To paghari to Diyus ogkaangod to mahalon hilabi no antik no nayugoy da iyobong duon to pasak. Pagkakita-i to sikan to songo otow, hilabi sikandin migtukhow. Dajun din iyobong manda dow uli aw ibaligja to tibo katigajunan din, aw to halin imboli to sikan pasak. \s1 To Pananglitan to Perlas \p \v 45 “To paghari to Diyus ogkaangod isab to seini. Meyduon nigusyanti no namangha to madojow hilabi no mgo perlas no ogkaboli din. \v 46 Na, pagkita din to sobuuk no mahalon yagboy dow madojow og-ahaon, mig-uli sikandin. Imbaligja din to tibo katigajunan din, aw to halin imboli to sikan perlas. \s1 To Pananglitan to Pukut \p \v 47 “To paghari to Diyus angod isab to seini. Meyduon mayow-ag no pukut no intuntun duon to danow no nakapudut to yain-yain no mgo isda. \v 48 No mahan-in on to isda no nasakup, piggujud to mgo mangisdaay diya to higad aw pagbugti-a to mgo isda. To mangkadojow intagu duon to ayat, aw to mangkadoot intimbag puli. \v 49 Angod to sikan to ogkahitabu to katapusan to kalibutan, su ogsapimpinon to mgo anghil to mgo otow no pig-isip to Diyus no wadad sae dow to mangkadoot. \v 50 Igtimbag dan sikan mangkadoot diya to kaeju. Ogpakadegmatoy to mgo otow duon aw ogkagot to ngipon dan. \p \v 51 “Na,” mig-usip si Jesus, “nasabut now on tibo seini ing-anad ku iyu?” \p “Hoo,” kagi dan. \p \v 52 Kagi ni Jesus, “Na, ko meyduon maistru to tinuuhan ta no migtuu on to impang-anad ku bahin to paghari to Diyus, igkapananglit sikandin to otow no mahan-in to bag-u dow tahan no mgo botang duon to budiga no ogkagamit din. Su kona no iyan da igkaanad din to tahan, di igkaanad din isab to bag-u.” \s1 To Pagkadooti ki Jesus to Angod Din no mgo Taga-Nazaret \r (Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30) \p \v 53 Tapus makaikagi si Jesus to sikan mgo pananglitan, piglikatan din sikan banwa \v 54 aw uli diya to yunsud din dow pang-anad duon to simbahan. Natingaya hilabi to mgo otow no migdinog kandin. Kagi dan, “Eh, sei no otawa, andei man buwa kapuun to kaalam din? Naamonu no ogpakahinang man sikandin to mgo milagru? \v 55 Namaanan ta man no anak sikandin to diya pandoy, aw iyan inoy din si Maria. Suun sikandin ni Santiago, ni Jose, ni Simon dow ni Judas. \v 56 Dini man ngani ugpa ita to mgo atoboy din. Na, andei man kapuun sikan nangkaamuhan din?” \v 57 Kaling nadootan sikandan ki Jesus. \p Di pig-ikagihan sikandan ni Jesus, “To otow no kibali ba-ba to Diyus ogtahudon duon to inggad andei, di wada ogtahud kandin duon to yunsud ubin pamilya din.” \v 58 Kaling wada hinang si Jesus to mahan-in no mgo milagru duon, su wada sikandan tuu kandin. \c 14 \s1 To Paghimatoy ki Juan no Magbawtismuhay \r (Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9) \p \v 1 Na, to diya no panahon, si Herodes no gubernadur to Galilea nakadinog to nangkahinang ni Jesus. \v 2 Kaling pig-ikagihan din to mgo upisyalis din, “Sikan oghingadanan ki Jesus iyan si mina Juan no Magbawtismuhay no nabanhaw, kaling ogpakahinang to mgo milagru!” \v 3-4 Naikagi ni Herodes sikan su to diya una, impadakop din si Juan aw ipaprisu no ginapus tongod to pagsukat din ki Herodes no mig-agow ki Herodias no asawa to suun din no si Felipe. Pigbalik-balik ni Juan to pag-ikagi no nakayapas si Herodes to balaod to Diyus. \v 5 Kaling ogpahimatajan din podom si Juan, di nahaedok sikandin to kaotawan su migtuu sikandan no si Juan, kibali ba-ba to Diyus. \p \v 6 Anoy man no aedow on to kainanakan ni Herodes, migsajow to daega no anak ni Herodias duon to atubangan to mgo imbitadu. Nasajaan yagboy si Herodes to sikan, \v 7 kaling pigsaadan din duma to sapa no ogbogajan din sikan daega to inggad nokoy no ogbujuon din. \v 8 Na, sikan daega pigsambagan to inoy, kaling mig-ikagi, “Iyan ogbujuon ku kuntoon dajun to uyu ni Juan no Magbawtismuhay no igbotang duon to bandihadu.” \v 9 Hilabi migdoot to ginhawa ni Herodes, di tongod to sikan saad no pigsapaan din duon to atubangan to mgo imbitadu, wada sikandin makabalibad. Kaling migsugu no tumanon sikan pighangyu to sikan daega. \v 10 Dajun tampoda to liog ni Juan diya to prisuhan. \v 11 To uyu din imbotang duon to bandihadu aw daeha dow ibogoy to sikan daega. Pigdawat din sikan aw daeha diya to inoy din. \v 12 Sikan yawa ni Juan pigpudut to mgo inanad din aw iyobong. Dajun sikandan andiya ki Jesus aw nangoni to nahitabu. \s1 To Pagpakoon ni Jesus to 5000 no mgo Otow \r (Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-15) \p \v 13 Pagdinog ni Jesus to kamatajon ni Juan, migpapaawoy sikandin no migsakoy to bangka su ogpahilit. Di pagkamaan to kaotawan no taga-yain-yain no yunsud to ogdeygan ni Jesus, migliput sikandan su ogyupug kandin diya to dibayuy no higad. \v 14 Kaling pagduung ni Jesus, pigkita din on sikan mahan-in hilabi no mgo otow. Pigkae-atan din sikandan aw pigpangdojow din to nangkasakit duon. \p \v 15 Anoy man no mahapun on, to mgo inanad ni Jesus migduguk kandin aw ikagi, “Mahapun on kay to kani, wada da man ogkapudutan to pagkoon kani to hilit. Madojow ko papanawon tad seini mgo otow diya to mgo baryu agun makaboli to pagkoon dan.” \p \v 16 Di kagi ni Jesus, “Kona sikandan ogpapanawon. Sikiyu to mupakoon kandan.” \p \v 17 Kagi to mgo inanad, “Eh, lima da kay no buuk to pan dow daduwa da isab no ka isda to pagkoon ta kani.” \p \v 18 “Daeha dini,” kagi ni Jesus. \v 19 Dajun din pamaingkuda sikan mgo otow duon to bagnot. Pigdawat din sikan lima no buuk no pan dow daduwa no ka isda aw yanghag diya to yangit to pagpasalamat to Diyus. Dajun din panibaga sikan pan aw ibogoy diya to mgo inanad din agun ipamogoy diya to kaotawan. Mighan-in yagboy sikan pan dow isda, \v 20 kaling nakakoon sikandan tibo kotob no nangkahantoy. Tapus to pagkoon, pigpanghimun to mgo inanad to nasama, aw kaponu to sampuyu-tag-duwa no ka ayat! \v 21 Mgo lima no libu to mgo yukos to nakakoon wada yabot to kabujagan dow kabataan. \s1 To Pagpanow ni Jesus duon to Babow to Wohig \r (Marcos 6:45-52; Juan 6:16-21) \p \v 22 Dajun pasakaja ni Jesus to mgo inanad din to bangka. Ogpaunahon sikandan diya to dihipag to danow su ogpalikaton din pad to mgo otow no nahimun duon. \v 23 Pagkalius on to sikan mgo otow, migpapaawoy si Jesus no miggamat to bubungan su og-ampu. No madukilom on, duon pad gihapun sikandin, \v 24 di sikan pigsakajan to mgo inanad nakapatonga on to danow. Natuwae-tuwae sikan tongod to mangkaaslag\f + \fr 14:24 \ft To Surigao no Minanubu: \+it madogi\+it*\f* no bayod, su nasugang dan to kaemag. \p \v 25 Anoy man no kaadlawon on, migpanow si Jesus duon to babow to wohig no migyupug kandan. \v 26 Di no kitaon dan sikandin no migpababow duon to wohig, pigdaitan sikandan aw namangiyak, “Aduy! Umagad!” \p \v 27 Di dajun migtawag si Jesus, “Digona to ginhawa now su siak seini. Kona kow ogkahaedok.” \p \v 28 Dajun ikagi si Pedro, “Ginuu, ko sikuna yagboy sikan, papanawa a duon to babow to wohig pailing duon ikow.” \p \v 29 Kagi ni Jesus, “Na hala, andini ka.” Dajun patibi si Pedro duon to balili to bangka aw panow duon to babow to wohig padeg diya ki Jesus. \v 30 Di pagpaniid din no maagbot hilabi to kaemag, nahaedok sikandin aw ogyogdang podom. Dajun sikandin makapanabi, “Ginuu, tabangi a!” \p \v 31 Duon-dajun pigtagonan ni Jesus to boyad din aw ikagihi, “Maintok pad naan to pagsalig nu kanay. Nokoy no ogduwa-duwa ka pad man?” \p \v 32 Pagkasakoy dan on to bangka, mig-ondang to kaemag. \v 33 Dajun simbaha si Jesus to sikan namanakoy no mig-iling, “Tinood yagboy no Anak ka to Diyus.” \p \v 34 Na, pagtidow dan diya to dihipag, migduung sikandan diya to banwa no Genesaret. \v 35 Pigkiyaya si Jesus to mgo otow duon, kaling impapudut dan to tibo nangkasakit duon to nakalibong no mgo banwa aw daeha diya ki Jesus. \v 36 Migpangamuju sikandan no ko mahimu, inggad puli patudion to jawing-jawing\f + \fr 14:36 \ft Ogkabasa seini duon to Mateo 9:29.\f* duon to sidsid to kabo din. Na, naulian to tibo no nakatudi to kabo ni Jesus. \c 15 \s1 To mgo Tumanon to mgo Pariseo \r (Marcos 7:1-23) \p \v 1 Na, meyduon naman-andiya ki Jesus no mgo Pariseo dow mgo maistru to tinuuhan no napuun diya to Jerusalem. Mig-usip sikandan, \v 2 “Nokoy no ogyapas man to mgo inanad nu to tumanon no nabuyatan ta? Su ogkoon sikandan no kona ogpanghugas to boyad dan to paagi no ing-anad to mgo minuna ta.” \p \v 3 Mig-iling si Jesus, “Na, sikiyu naan, nokoy no ogyapas kow man to sugu to Diyus agun iyan matuman now to iyu no mgo tumanon? \v 4 Su to sugu to Diyus pig-iling, ‘Tahuda to amoy dow inoy nu.’\f + \fr 15:4 \ft Exodo 20:12; Deuteronomio 5:16\f* Insugu din isab no inggad hintawa no ogpasipaya to ginikanan oghimatajan.\f + \fr 15:4 \ft Exodo 21:17; Levitico 20:9\f* \v 5 Di sikiyu, yahi to ing-anad now. Su inggad meyduon podom igkatabang to otow to ginikanan din, di ogpabalibadon now nasi sikandin to pag-iling, ‘Meyduon podom bobogoy ku iyu, di impaabin kud nasi to Diyus.’ \v 6 Duon to sikan, klaru yagboy no pinakawada now sikan sugu to Diyus to pagtahud to ginikanan agun iyan matuman sikan iyu no tumanon. \v 7 Kunungkun mangkatarong! Tinood yagboy to diya kagi to Diyus no sinuyat ni Isaias bahin iyu no pig-iling din, \q1 \v 8 ‘Seini no mgo otow og-iling to pigtahud a dan, \q1 di kotob da to tumuy to dila dan, \q2 su wada a ibotang duon to ginhawa dan. \q1 \v 9 Wada pues to pagsimba dan kanay, \q2 su iyan da igpang-anad dan to tumanon no pig-otawan.’\f + \fr 15:9 \ft Isaias 29:13\f* ” \p \v 10 Pighimun ni Jesus to kaotawan aw ikagihi, “Paminogi now seini og-ikagihon ku aw panginsabuti now. \v 11 Kona no iyan ogpakaligsom to otow to igsungit duon to ba-ba din, di sikan madoot no ogyogwa duon to ba-ba din iyan ogpakaligsom.” \p \v 12 Dajun padani ki Jesus to mgo inanad din aw usip, “Wada ka kamaan no nadootan to mgo Pariseo to sikan pig-ikagi nu?” \p \v 13 Migtabak si Jesus, “Angod sikandan to bagnot no wada itanom to Amoy ku no diya to yangit no puli ogpandutduton. \v 14 Pabay-ani sikan mgo Pariseo. Angod isab sikandan to mgo buta no ogpikit to angod dan no buta. Ogkauyug sikandan tibo duon to yugi.\f + \fr 15:14 \ft To Surigao no Minanubu: \+it yungag\+it*\f*” \p \v 15 Kagi ni Pedro, “Hiluwasi koy kun to diya pananglitan nu.” \p \v 16 Mig-iling si Jesus, “Sikiyu isab, wada kow pad naan makasabut? \v 17 To ogkoonon to otow diya ogdeg to gotok, aw tapus to sikan, oggawas da to yawa. \v 18 Di to ogyogwa duon to ba-ba din duon ogkapuun to ginhawa din. Sikan to ogpakaligsom kandin. \v 19 Su to ginhawa to otow iyan ogkapuunan to madoot no mgo hona-hona, paghimatoy, paghinang to kayaw-ajan, pagpangawat, pagkistigus to gayu dow pagbuung to dongog to duma. \v 20 Sikan to ogpakaligsom to otow. Kona no iyan igkaligsomi to otow ko kona ogpanghugas to boyad ko ogkoon.” \s1 To Pagtuu to Bohi no Kona no Hibru \r (Marcos 7:24-30) \p \v 21 Dajun panow si Jesus aw andiya to banwa no sakup to mgo siyudad to Tiro dow Sidon. \v 22 Na, meyduon bohi no taga-duon no kona no Hibru su sakup sikandin to tribu to Canaan. Mig-anduon sikandin ki Jesus aw ikagi to maagbot, “Sir, Kaliwat ni Hari David, sadangay kae-ati a su to anak ku no bohi kanunoy ogsamukon to madoot no ispiritu no hilabi ogpaantus kandin.” \p \v 23 Di wada iikagi si Jesus. Dajun padani to mgo inanad din aw ikagi, “Masamuk sikan bohi no ogduma-duma ita. Payagujon ta buwa.” \p \v 24 Dajun ikagi si Jesus, “Iyan da impaandini kanay to mgo kaliwat ni Israel, su angod sikandan to nayagak no mgo karneru.” \p \v 25 Di sikan bohi nasi on migyuhud duon to atubangan ni Jesus aw pakimayuuy no mig-iling, “Sir, tabangi a man.” \p \v 26 Mig-iling si Jesus, “Kona no madojow ko agawon to koonon to mgo bata agun igtimbag diya to mgo idu.” \p \v 27 “Iyan man iyan Sir,” kagi to sikan bohi, “di ngani man to idu, di ogpakapanginamut to mgo timu no ogkatanak ko ogkoon to mgo agayon dan.” \p \v 28 Dajun ikagi si Jesus, “Pagkahogot to pagtuu nu, Iya! Na, ogtumanon ku sikan hangyu nu.” Duon-dajun migdojow to anak to sikan bohi. \s1 To Pagpakoon ni Jesus to 4000 no mgo Otow \r (Marcos 8:1-10) \p \v 29 Dajun panow si Jesus aw pauli diya to higad to danow to Galilea. Miggamat sikandin to bubungan aw ingkud duon. \v 30 Mahan-in hilabi to mgo otow no naman-anduon kandin no namandaya to mgo pulid, mgo buta, mgo pogkot, mgo poha, dow duma pad no mgo otow no mey sakit. Imbotang dan duon to atubangan ni Jesus aw pigpandojow din. \v 31 Pagkita to mgo otow to sikan, naboyong yagboy sikandan aw sajaa dan to Diyus to mgo kaliwat ni Israel. Su to mgo poha nakaikagi on aw to mgo pogkot migdojow on. To mgo pulid nakapanow on aw to mgo buta migkita on. \p \v 32 Dajun himuna ni Jesus to mgo inanad din aw ikagihi, “Ogkae-at a to seini mgo otow su tatoyu on no aedow dan kani aw wadad on ogkakoon dan. Kona ku sikandan ogpapanawon no ogbontason su unu ko hanipon duon to pangindaenan.” \p \v 33 Dajun usip to mgo inanad, “Na, andei ki kay ogpudut to pagkoon no igu igkapakoon to seini mahan-in no mgo otow kani to hilit?” \p \v 34 Dajun usip si Jesus, “Pila no buuk to pan duon iyu?” \p Kagi dan, “Pitu, dow pila ubag no buuk no isda.” \p \v 35 Dajun pamaingkuda ni Jesus sikan mgo otow duon to pasak. \v 36 Pigdawat din sikan pitu no buuk no pan dow sikan mgo isda aw pasalamat to Diyus. Dajun din panibaga sikan aw ibogoy diya to mgo inanad din agun ipamogoy diya to kaotawan. Mighan-in yagboy sikan pan dow isda, \v 37 kaling nakakoon sikandan tibo kotob no nangkahantoy. Tapus to pagkoon, pigpanghimun to mgo inanad to nasama, aw kaponu to pitu no ka baeknan! \v 38 Upat no libu to mgo yukos no nakakoon wada yabot to kabujagan dow kabataan. \v 39 Tapus to sikan, pigpalikat ni Jesus sikan mgo otow. Dajun sikandin sakoy dow to mgo inanad din to bangka aw andiya to Magadan. \c 16 \s1 To mgo Otow no Namuju to Milagru \r (Mateo 12:37-42; Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56) \p \v 1 Na, meyduon mgo Pariseo dow Saduseo no mig-anduon ki Jesus su og-antihan dan. Pighangyu dan no mupakita sikandin to milagru no ogpakiyaya no Diyus to migpadae kandin. \v 2 Di mig-iling si Jesus, “Ko ogyayahag to yangit to mahapun, og-iling kow to ogsoga kasem. \v 3 Ko ogyayahag to silatan aw ogkikibey to masem, og-iling kow to og-udan. Ogpakasabut kow to kadodoyog to panahon, di kona kow naan ogpakasabut to sikan ogpakiyaya to ogkangkahitabu kuntoon. \v 4 Pagkadoot now no mgo otow kuntoon! Migpadiyu kow to Diyus. Ogpamangha kow to milagru, di iyan da igkapakita iyu to angod to nahitabu ki Jonas.”\f + \fr 16:4 \ft Ogkabasa seini duon to libru ni Jonas. Pigyam-od sikandin to maaslag no isda. Tatoyu no aedow din duon to gotok ayha yupada.\f* Dajun ojowi ni Jesus sikan mgo otow. \s1 To Paglikoy to Igpang-anad to mgo Pariseo dow Saduseo \r (Marcos 8:14-21) \p \v 5 Dajun yopa to danow si Jesus dow mgo inanad din, di nalingow to mgo inanad to pagdae to pan no ogbaawon dan podom. \v 6 Kagi ni Jesus, “Likoy kow to patubu to mgo Pariseo dow Saduseo.” \p \v 7 Di to mgo inanad ni Jesus wada makasabut no kona no patubu to pan to ognangonon din, kaling mighahagas sikandan, “Basi naikagi din sikan su wada ki makadae to pan.” \p \v 8 Namaanan ni Jesus to pighahagasan dan, kaling nangusip sikandin, “Nokoy no oghisgut kow man to pagkalingow now to pagdae to pan? E-ay, maintok pad naan to pagsalig now kanay. \v 9 Wada kow gihapun makasabut? Angod to nalingawan now on to diya pagpakoon ku to lima no libu no mgo otow to lima da no buuk no pan. Pila man no ayat to diya nahimun now no sama? \v 10 Aw to diya pagpakoon ku to upat no libu no mgo otow to pitu da no buuk no pan, nalingawan now on isab to diya? Pila man no baeknan to diya nahimun now no sama? \v 11 Di ogkaboyong a no wada kow makasabut no kona no pan to ognangonon ku ganina. Iyan impasabut ku no mulikoy kow to patubu to mgo Pariseo dow Saduseo.” \v 12 Na, bali man no nakasabut to mgo inanad ni Jesus no kona no patubu to pan to ogpalikajan kandan, di sikan igpang-anad to mgo Pariseo dow Saduseo. \s1 Hintawa Yagboy si Jesus? \r (Marcos 8:27-30; Lucas 9:18-21) \p \v 13 Pagtidow ni Jesus dow mgo inanad din duon to banwa no sakup to yunsud to Cesarea Filipo, pig-usip din sikandan, “Nokoy man to hona-hona to mgo otow kanay no Anak to Otow? Hintawa a kun man?” \p \v 14 Migtabak to mgo inanad din, “Meyduon og-iling no si Juan ka no Magbawtismuhay. Meyduon isab og-iling no si Elias ka. To duma og-iling no si Jeremias ka ubin duma no otow no kibali ba-ba to Diyus to diya una.” \p \v 15 “Na sikiyu,” kagi ni Jesus, “nokoy man to ogkaikagi now bahin kanay? Hintawa a man?” \p \v 16 Si Simon Pedro to migtabak, “Sikuna to diya Insaad no Manyuyuwas\f + \fr 16:16 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*. To kahuyugan to Cristo, Insaad no Manyuyuwas no oghari to kaotawan din.\f* no Anak to buhi no Diyus.” \p \v 17 Kagi ni Jesus, “Madojow ka Pedro no anak ni Jonas, su kona no otow to migpasabut ikow to sikan, di to Diyus no Amoy ku diya to yangit. \v 18 Na, indani seini. Sikuna si Pedro, no ko ita pa, batu. Na, kani to seini batu ogtukudon ku to simbahan ku no iyan igpasabut to ginsakupan ku. Kona sikandan ogkadaog to gahom to kamatajon. \v 19 Igsalig ku ikow to mgo liyabi to gingharian to Diyus. To ig-ojow nu kani to babow to kalibutan iyan isab ig-ojow to Diyus. Aw to igtugut nu iyan isab igtugut to Diyus.” \v 20 Dajun bahoga ni Jesus to mgo inanad din no wada ognangonan dan no sikandin to diya Insaad no Manyuyuwas.\f + \fr 16:20 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*. To kahuyugan to Cristo, Insaad no Manyuyuwas no oghari to kaotawan din.\f* \s1 To Paghisgut ni Jesus to Kamatajon Din \r (Marcos 8:31-33; Lucas 9:22) \p \v 21 Duon sugud si Jesus to pagpasabut to mgo inanad to mgo antusonon din. Kagi din, “Kinahangyan no og-andiya a to siyudad to Jerusalem. Mahan-in to igpaantus kanay to inila no angod ta no mgo Hibru dow to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan ta hasta to mgo maistru to tinuuhan. Kinahangyan no himatajan a, di ogbanhawon a da duon to ikatoyu no aedow.” \p \v 22 Pagdinog ni Pedro to sikan, impadiyu-diyu din si Jesus aw sapadi. “Hamug nu, Ginuu!” kagi din. “Kona gajod sikan ogkahitabu ikow!” \p \v 23 Dajun atubanga ni Jesus si Pedro aw ikagihi, “Yaguji a Satanas! Ogtintalon a nu su pig-otawan to hona-hona nu, kona no kaning Diyus.” \s1 To Pagkinabuhi to Sakup ni Cristo \r (Marcos 8:34-38; Lucas 9:23-26) \p \v 24 Dajun ikagihi ni Jesus to mgo inanad din, “Inggad hintawa no ogkaliyag ogpasakup kanay, kinahangyan no ojowan din to kagustuhon din aw tiang to krus\f + \fr 16:24 \ft Sikan kagi no \+it tiang to krus\+it* iyan igpasabut to pagtuman to sugu ni Jesus inggad nokoy to madeygan.\f* din aw unung kanay. \v 25 Su to otow no og-oyog to kinabuhi din kani to kalibutan, wada ogkaiman din no kinabuhi no wada katapusan. Di to otow no og-unung kanay inggad igkamatoy din nasi ogbogajan to kinabuhi no wada katapusan. \v 26 Inggad pananglit maangkon to otow to tibo kadatu kani to kalibutan, nokoy man to pues din to sikan ko magawangan sikandin to kinabuhi aw makastigu to wada katapusan? Su wada yagboy inggad nokoy no yabow to kamahal kay to kinabuhi no wada katapusan. \v 27 Su siak no Anak to Otow, ogpauli a da dini to kalibutan. Ogkasul-uban a to kasiga dow gahom to Diyus no Amoy ku, aw ogduma to mgo anghil ku. Duon to sikan no panahon, ogbayosan ku to kada sobuuk pinasikad to nangkahinang din. \v 28 Ligdongi now seini. Meyduon duma kani iyu no monang da ogkamatoy ko siak no Anak to Otow maaha dan on no og-andini agun oghari.” \c 17 \s1 To Kasilow ni Jesus \r (Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36) \p \v 1 Na, pagyaboy to onom no aedow, pigduma ni Jesus si Pedro, si Santiago dow si Juan no suun ni Santiago. Migpapaawoy sikandan to paggamat to matikang no bubungan. \v 2 No duon on sikandan, pigkita dan no naisab si Jesus aw migsiga angod to sikan soga diya to yangit. To kabo din isab ogpakasilow yagboy to kaputi. \v 3 Na, puli nakatokow pigkita dan si Moises dow si Elias no migpaggilaung\f + \fr 17:3 \ft To Surigao no Minanubu: \+it migpagyaung-yaung\+it*\f* ki Jesus. \p \v 4 Dajun ikagi si Pedro, “Ginuu, madojow su kani ki. Ko maliyag ka, oghinang a to tatoyu no ka hoyunganan. Sobuuk to ikow, sobuuk to ki Moises dow sobuuk to ki Elias.” \p \v 5 Dugaja pad mig-ikagi si Pedro, natuntun duon kandan to masiga no gabun. Meyduon kagi no napuun duon to sikan gabun no mig-iling, “Anak ku seini no pinadajag dow ingkalipay ku. Paminog kow kandin.” \p \v 6 Pagdinog to mgo inanad to sikan, namakayangkob sikandan su pigdaitan. \v 7 Di pigduguk ni Jesus aw dampaa. “Bangun kow,” kagi din. “Kona kow ogkahaedok.” \v 8 Pagyanghag dan, iyan nanda pigkita dan si Jesus. \p \v 9 Na, pagtogbang dan to sikan bubungan, pigbahog sikandan ni Jesus no wada ognangonan dan to sikan pigkita dan kotob no sikandin no Anak to Otow kona pad mabanhaw. \p \v 10 Dajun usip to mgo inanad, “Nokoy naan no nang-anad man to mgo maistru to tinuuhan ta no ayha ogyogwa to diya Insaad no Manyuyuwas\f + \fr 17:10 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* ko una pad ogpauli si Elias dini to kalibutan?”\f + \fr 17:10 \ft Malaquias 4:5\f* \p \v 11 Kagi ni Jesus, “Tinood iyan no og-andini si Elias su oghinaaton din to tibo. \v 12 Di seini da. Mig-andinid sikandin di wada kiyayaha to mgo otow. Nasi no pigpaantus dan kotob to naliyagan dan. Angod isab to sikan to oghinangon dan kanay no Anak to Otow.” \v 13 Na, bali man no nakasabut sikan mgo inanad no si Juan naan no Magbawtismuhay to ognangonon din. \s1 To Pag-abug ni Jesus to Madoot no Ispiritu duon to Bata \r (Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43) \p \v 14 Pagtidow onni Jesus diya to kaotawan, meyduon otow no migduguk kandin aw yuhud \v 15 no mig-iling, “Adoy Sir, sadangay kae-ati to anak ku no ogpukajon. Nadoot-doot yagboy sikandin su kanunoy ogpatisugba duon to kaeju dow ogpatibegbog diya to wohig. \v 16 Pigdae ku sikandin kani to mgo inanad nu, di wada dan kaulii.” \p \v 17 Kagi ni Jesus, “E-ay, sikiyu no mgo otow kuntoon, pagkabaliku now! Wada pagsalig now to Diyus. Andei man ogkakotob to pagpagduma ku iyu? Kagan-u man ogkatapus to pag-antus ku iyu? Na, daeha dini sikan bata.” \v 18 Pagtidow to sikan bata duon, pig-abug ni Jesus sikan madoot no ispiritu. Na, migdojow dajun sikan bata. \p \v 19 Tapus to sikan, mig-anduon ki Jesus to mgo inanad din no sikandan da aw usip, “Nokoy no wada noy man kaabug to diya madoot no ispiritu?” \p \v 20 Migtabak si Jesus, “Wada now kaabug su kuyang to pagtuu now. Su ligdongi now seini. Ko mey pagtuu now to Diyus inggad mae-binhi da to mustasa, ogkahimuan now to inggad nokoy. Ogpakasugu kow ngani to suja bubungan, ‘Kabalhin ka dutun,’ na, ogkabalhin iyan.” \v 21 \f + \fr 17:21 \ft Bersikulu 21 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Di to madoot no ispiritu no angod to diya, ogkaabug pinaagi da to pag-ampu dow pagpuasa.\+it*\f* \s1 To Ikaduwa no Paghisgut ni Jesus to Kamatajon Din \r (Marcos 9:30-32; Lucas 9:44-45) \p \v 22 Anoy man no mighihimun si Jesus dow mgo inanad din diya to Galilea, pig-ikagihan din sikandan, “Siak no Anak to Otow igdata diya to mgo otow \v 23 no oghimatoy kanay. Di ogbanhawon a da duon to ikatoyu no aedow.” Sikan no kagi ni Jesus ingkaguul yagboy to mgo inanad din. \s1 To Saepi duon to Ba-ba to Isda \p \v 24 Pagtidow onni Jesus duon to Capernaum, meyduon migsukut to saepi no igbogoy diya to Bayoy to Diyus. Pig-usip dan si Pedro, “Ogbogoy buwa to agayon now to saepi duon to Bayoy to Diyus?” \p \v 25 “Gobay,” kagi ni Pedro. \p Pagpauli ni Pedro diya to bayoy, nakauna si Jesus to pag-ikagi, “Simon, nokoy man to hona-hona nu to seini? Hintawa man to ogsukutan to buhis to mgo hari kani to babow to kalibutan? To mgo anak dan ubin mgo hangilid?” \p \v 26 Migtabak si Pedro, “Mgo hangilid.” \p “Na,” kagi ni Jesus, “kona naan ogpabajadon to mgo anak dan. \v 27 Di kona no madojow ko madootan sikandan ita. Kaling andiya ka to danow aw pamingwit ka. Wangata to ba-ba to una no isda no ogkabingwitan nu su meyduon saepi duon. Puduta sikan aw ibajad to sikan ogsukuton dan ita no daduwa.” \c 18 \s1 Hintawa to Kinayabawan? \r (Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48) \p \v 1 To diya no panahon, to mgo inanad ni Jesus mig-anduon kandin aw usip, “Hintawa man to ogyabow duon to sikan ogharian to Diyus?” \p \v 2 Dajun sabi si Jesus to bata aw patindoga duon to kabaknaan dan. \v 3 Kagi ni Jesus, “Paminog kow. Ko kona now isabon to kinaiya now aw kaangod to bata, kona kow gajod ogkasakup duon to ogharian to Diyus. \v 4 Kaling inggad hintawa no ogpaobos angod to seini bata iyan ogyabow duon to ogharian to Diyus. \v 5 Inggad hintawa isab no ogdawat to sakup ku no angod to seini bata su sakup ku man sikan ogdawaton, kibali siak to pigdawat.” \s1 Bahin To Pagtintal \r (Marcos 9:42-48) \p \v 6 “To otow no ogpakaamung to pagpakasae to obos no sakup ku no angod to seini bata, mabog-at yagboy to kastigu no igpahamtang kandin. Tapat pad ko pigteybatuhan sikandin to mae-gatung no galingan no batu aw tabuga diya to dagat agun wada ogpakasae tongod kandin. \v 7 Ay, kae-at to kaotawan su og-abuton sikandan to mgo pagtintal! Sikan to ingkaanat kani to kalibutan, di alaot sikan ogpanintal. \p \v 8 “Ko sikan boyad ubin kobong nu iyan ogpakaamung to pagpakasae nu, tampoda aw itimbag. Inggad pupue ka basta maangkon nu to kinabuhi no wada katapusan kuntra ko daduwa to boyad dow kobong nu no igsugba ka diya to kaeju no wada pagkaposok. \v 9 Ko sikan mata nu iyan ogpakaamung to pagpakasae nu, yugita aw itimbag. Inggad sobuuk nanda to mata nu basta ogpakaangkon ka to kinabuhi no wada katapusan kuntra ko daduwa to mata nu no igsugba ka diya to kaeju no impernu.” \s1 To Pananglitan to Karneru no Nakasuwoy \r (Lucas 15:3-7) \p \v 10 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Bantoy kow no kona kow ogtamay to inggad sobuuk no obos no sakup ku. Su ognangonan ku sikiyu no to mgo anghil dan duma kanunoy to Amoy ku diya to yangit. \v 11 \f + \fr 18:11 \ft Bersikulu 11 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Su siak no Anak to Otow, iyan ing-andini ku to babow to kalibutan to pagyuwas to mgo makasasaya.\+it*\f* \p \v 12 “Ko pananglitan mey otow no meyduon songo gatus no karneru aw makasuwoy to sobuuk, nokoy buwa to oghinangon din? Og-ojowan din sikan kasiaman-mey-siam no nanabsab duon to bubungan su ogpamanghaon din sikan sobuuk no nakasuwoy. \v 13 Na, ko makitaan din, yabow to kalipay din to sikan sobuuk kay to diya kasiaman-mey-siam no wada makasuwoy. \v 14 To Diyus no Amoy now isab diya to yangit kona ogkaliyag no meyduon inggad sobuuk da no kinaobosan no otow no ogkayuwat kandin.” \s1 To Otow no Ogpakasae Ita \p \v 15 Kagi isab ni Jesus, “Ko meyduon angod nu no magtutuu no makasae ikow, anduona sikandin aw ikagihi to sae din, di sikiyu da no daduwa. Ko mupaghusoy sikandin ikow, ogkauli to madojow no rilasyun. \v 16 Di ko kona sikandin maminog ikow, paduma ka to sobuuk ubin daduwa no ka otow agun no matuman to kagi to Diyus duon to Kasuyatan no pig-iling, ‘Ko meyduon kasu, kinahangyan no kistigusan sikan to daduwa ubin tatoyu.’\f + \fr 18:16 \ft Deuteronomio 19:15\f* \v 17 Na, ko kona pad sikandin maminog, inangon sikan duon to ogkahimun no magtutuu. Ko kona gihapun sikandin mupaghusoy, na, kona kow on ogpagduma kandin. Nasi no ipag-angod now on to makasasaya\f + \fr 18:17 \ft To Grigu no inikagihan: \+it magsukutay to buhis\+it*\f* no wada Diyus. \p \v 18 “Indani seini. Inggad nokoy to ig-ojow now kani to babow to kalibutan iyan isab ig-ojow to Diyus. Aw to igtugut now iyan isab igtugut to Diyus. \p \v 19 “Tinood yagboy no ko meyduon daduwa iyu kani to babow to pasak no og-uujun to paghangyu to Diyus no Amoy ku diya to yangit to inggad nokoy, ogtumanon din. \v 20 Inggad daduwa da ubin tatoyu no ka otow to ogkahimun tongod kanay, duma a dan duon.” \s1 To Pananglitan to Otow no Wada Pasaylu to Angod Din \p \v 21 Dajun padani si Pedro ki Jesus aw usip, “Ginuu, kapila ku man ogpasayluhon to duma ku no ogpakasae kanay? Kapitu?” \p \v 22 Kagi ni Jesus, “Kona no kapitu da, di pitu no ka kapituan. \v 23 Su to paghari to Diyus angod to seini. Meyduon hari no nanukut to utang to mgo suguonon din. \v 24 Iyan una no impadokat din to suguonon din no libu-libu to utang. \v 25 Na, manno kona sikandin ogpakabajad, migsugu sikan hari no ibaligja sikan suguonon yakip to asawa dow mgo anak din hasta tibo katigajunan dan aw paudipon sikandan agun mabajadan sikan utang. \v 26 Di sikan otow migyuhud duon to atubangan to sikan hari aw pakimayuuy. Kagi din, ‘Sir, ajaw a naa ubag og-apuraha. Ogpamangha a pad agun makabajad a to tibo utang ku ikow.’ \v 27 Kaling pigpapas to sikan hari to utang to sikan otow su pigkae-atan din, dajun din papanawa. \p \v 28 “Di pagyuwas to sikan suguonon, meyduon ingkatagbu din no angod din no nakautang kandin to maintok da. Dajun din gujuda dow pityoka aw ikagihi, ‘Bajad ka dajun to utang nu kanay!’ \v 29 Dajun yuhud sikan otow aw pakimayuuy. Kagi din, ‘Ajaw a naa ubag og-apuraha. Ogpamangha a pad agun makabajad a ikow.’ \v 30 Di wada din kae-ati sikan nakautang kandin, nasi no impaprisu din kotob no makabajad. \v 31 Pagkita to angod din no mgo suguonon to sikan nahitabu, nadootan hilabi sikandan. Dajun pamang-andiya to hari aw inangon sikandin. \p \v 32 “Dajun ipadokat to hari sikan suguonon din aw ikagihi, ‘Pagkadoot nu! Pigpapas ku tibo to diya utang nu kanay su migpakimayuuy ka. \v 33 Na, nokoy no wada nu man isab kae-ati sikan angod nu no nakautang ikow?’ \v 34 Hilabi naboyu sikan hari, kaling migsugu no prisuhon sikan otow aw sakiton kotob no makabajad to tibo utang din. \p \v 35 “Na,” kagi ni Jesus, “angod isab to sikan to oghinangon iyu to Amoy ku diya to yangit ko kona kow ogpasaylu to bug-us no ginhawa to angod now no ogpakasae iyu.” \c 19 \s1 Bahin to Pagbibiya \r (Mateo 5:31-32; Marcos 10:1-12; Lucas 16:18) \p \v 1 Na, tapus ikaanad ni Jesus sikan, miglikat sikandin to prubinsya to Galilea aw baja duon to dihipag to Jordan no wohig su og-andiya to prubinsya to Judea. \v 2 Mahan-in to mgo otow no migduma kandin, aw pigpang-ulian din to ogbation dan. \p \v 3 Meyduon mgo Pariseo no mig-anduon ki Jesus su ogtogkadon dan. Mig-usip sikandan, “Igtugut to tinuuhan ta no ojowan to asawa to inggad nokoy da no ogkaamungan?” \p \v 4 Kagi ni Jesus, “Ajaw og-ilinga no wada kow makabasa duon to Kasuyatan to Diyus no to diya sinugdanan pighinang din to yukos dow bohi.\f + \fr 19:4 \ft Genesis 1:27; 5:2\f* \v 5 Mig-iling isab to Diyus, ‘Kaling man, ogyuwat to yukos to amoy dow inoy din aw ogpagsaboka to asawa din.’\f + \fr 19:5 \ft Genesis 2:24\f* \v 6 Su sikandan no daduwa nasobuuk on man. Kaling man, sikan pigsaboka to Diyus kona ogpagbiyaon.\f + \fr 19:6 \ft Ubin \+it ogbuwagon\+it*\f*” \p \v 7 Dajun ikagi sikan mgo Pariseo, “Na, su kona man naan igtugut sikan, nokoy no mig-iling man si Moises no ogkahimu to otow to pag-ojow to asawa din basta bogajan din to kalig-onan to pagbiya?”\f + \fr 19:7 \ft Deuteronomio 24:1\f* \p \v 8 Migtabak si Jesus, “Pigtugutan kow ni Moises tongod to kadoson to uyu now. Di sugud pad to sinugdanan, kona podom no sikan to planu to Diyus. \v 9 Di seini da. To otow no og-ojow to asawa din no wada panghonay aw ogpangasawa to yain, kibali ogpakapanghonay sikandin.” \p \v 10 Kagi to mgo inanad ni Jesus, “Na, ko angod man to sikan to pagminyoan, tapat pad ko konad muminyo to otow.” \p \v 11 Di mig-iling si Jesus, “Sikan pig-ikagi now no kona ogminyo, kona ogkadawat sikan to tibo. Iyan da ogpakadawat to sikan to diya tahan on pigpili to Diyus no kona ogminyo. \v 12 Meyduon mgo otow no kona ogminyo su ingkabata dan no kona ogpakaminyo. To duma kona ogminyo su pigbakitan. Meyduon isab kona ogminyo agun no matibuyus to pagpang-anad dan bahin to paghari to Diyus. Inggad hintawa no ogpakatuman to seini, tumanon din.” \s1 To Pagsampoyong ni Jesus to mgo Bata \r (Marcos 10:13-16; Lucas 18:15-17) \p \v 13 Na, mey mgo otow no migdaya to mgo anak dan duon ki Jesus agun sampoyongan din aw ampuan. Pagkita to mgo inanad ni Jesus, pigsapadan dan, \v 14 di mig-ikagi si Jesus, “Tuguti sikan mgo bata to pag-andini kanay. Kona now ogpogongan su iyan ogkaharian to Diyus to mgo otow no angod kandan.” \v 15 Dajun din sampoyongi sikan mgo bata aw dajun panow. \s1 To Sapian no Otow \r (Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30) \p \v 16 Na, meyduon otow no migduguk ki Jesus aw usip, “Sir, nokoy man to madojow no oghinangon ku agun maangkon ku to kinabuhi no wada katapusan?” \p \v 17 Kagi ni Jesus, “Hona-honaa sikan pig-ikagi nu no madojow a. Namaanan ta no Diyus da on to ogkailing no madojow. Na, ko ogkaliyag ka to kinabuhi no wada katapusan, tumana to mgo balaod din.” \p \v 18 Kagi to sikan otow, “Andei man to mgo balaod no ognangonon nu?” \p Kagi ni Jesus, “Kona ka oghimatoy to otow, kona ka ogpanghonay, kona ka ogpangawat, kona ka ogpangistigus to gayu, \v 19 tahuda to amoy dow inoy nu, aw higugmaa to isigkaotow nu angod to paghigugma to kaugalingon nu.”\f + \fr 19:19 \ft Exodo 20:12-16; Levitico 19:18; Deuteronomio 5:16-20\f* \p \v 20 Kagi to sikan otow, “Natuman kud sikan tibo. Nokoy pad man to kuyang ku?” \p \v 21 Kagi ni Jesus, “Ko maliyag ka no wadad kuyang to pagtuman nu to Diyus, ibaligja to mgo katigajunan nu aw to halin ipamogoy to mgo pubri. Na, meyduon ogkapaabut nu no bayos diya to yangit. Dajun ka pauli dini aw duma kad kanay.” \v 22 Pagdinog to sikan otow to igpahinang ni Jesus kandin, migpanow sikandin no migsakit to ginhawa su madogi man yagboy to katigajunan din. \p \v 23 Dajun ikagihi ni Jesus to mgo inanad din, “Tinood no malisod to sapian to pagpasakup to sikan ogharian to Diyus. \v 24 Indani now seini. Ko malisod on man to kamel to pagyawang to yugi to dagum, iyan on man to sapian no otow ko kona malisodan to pagpasakup to sikan ogharian to Diyus!” \p \v 25 Pagdinog to mgo inanad to sikan, hilabi sikandan naboyong, kaling namakaikagi, “Hintawa da man naan to ogkayuwas?” \p \v 26 Migyongyong si Jesus kandan aw ikagi, “Kona seini ogkahimuan to otow, di tibo ogkahimuan to Diyus.” \p \v 27 Dajun ikagi si Pedro, “Na sikami naan, pig-ojowan noy on to tibo su ogduma koy on ikow. Nokoy on man to igbayos kanami?” \p \v 28 Kagi ni Jesus, “Ligdongi now seini. Ko mabag-u on seini kalibutan, siak no Anak to Otow og-ingkud duon to trunu ku, aw ogkitaon to kasilow to pagka-Diyus ku. Sikan no panahon, sikiyu no migduma kanay og-ingkud isab duon to sampuyu-tag-duwa no mgo trunu to pagmandu to duma now no mgo kaliwat to diya sampuyu-tag-duwa no mgo anak ni Israel. \v 29 Inggad hintawa no og-ojow to bayoy din, mgo suun din no yukos dow bohi, amoy dow inoy din, mgo anak din ubin uma din tongod kanay, ogkadawat din to yabow pad yagboy duon to sikan ogpang-ojowan din. Ogbogajan isab sikandin to kinabuhi no wada katapusan. \v 30 Di mahan-in to mgo otow no yabow kuntoon no igpaobos. Mahan-in isab to obos no ogpayabawon.” \c 20 \s1 To Pananglitan to mgo Trabahanti \p \v 1 Kagi ni Jesus, “To paghari to Diyus angod isab to seini. Meyduon tag-iya to uma no pigtanoman to ubas.\f + \fr 20:1 \ft Ininglis: \+it grapes\+it*\f* Songo aedow, migsoyom sikandin pagpamangha to mgo otow no ogpatrabahuon duon to sikan uma din. \v 2 Migsasabut sikandan no ogbajadan din to nabatasan no suhue to songo aedow. Dajun paandiyaa sikandan to uma aw patrabahu-a. \v 3 Pagkaalas nuybe on, mig-andiya sikandin to merkadu aw migkita to mgo otow no migtitindogay no wada trabahu. \v 4 Kagi din, ‘Trabahu kow diya to uma ku. Ogsuhuyan ku sikiyu to hustu.’ \v 5 Dajun sikandan panow. Meyduon pigpatrabahu din no maugtu on aw pagkaalas tres isab. \v 6 Anoy man no mgo alas singku on to kahapunon, meyduon isab pigkita din no mgo otow no wada trabahu. Pig-usip din sikandan, ‘Nokoy no magkahapun kow man og-uugpa?’ \v 7 Migtabak sikandan, ‘Wada man ogpatrabahu kanami.’ Kagi to sikan tag-uma, ‘Trabahu kow isab diya to uma ku.’ \p \v 8 “Anoy man no ogsayop on to soga, pig-ikagihan to sikan tag-uma to sinaligan din, ‘Tawaga sikan mgo otow no migtrabahu aw suhuyi. Unahi sikan nangkahudi ayha sikan namakauna.’ \v 9 Na, to mgo otow no migsugud to pagtrabahu no mahapun on pigsuhuyan to songo aedow no trabahu. \v 10 Kaling sikan una no namantrabahu mig-iman no yabow to kandan suhue, di pigsuhuyan isab sikandan to songo aedow no trabahu. \v 11 Pagkadawat dan to suhue, pigbagutbutan dan sikan tag-uma. \v 12 Kagi dan, ‘Sikami no nahapunan no naboyad to soga to pagpaningkamot to trabahu impag-angod to pagsuhue to suja mgo otow no songo uras da to pagtrabahu.’ \v 13 Di to sobuuk kandan pig-ikagihan to sikan tag-uma, ‘Yagi, wada ku man sikuna tuntuha. Migsasabut ki no ogbogajan ka to nabatasan no suhue to songo aedow no trabahu. \v 14 Na, dawata sikan suhue nu aw uli kad. Ogkaliyag a no sikan nangkahudi mabogajan to angod to nadawat nu. \v 15 Nokoy man, kona a ogpakaboot to saepi ku? Basi migsilag ka su bootan a!’ \p \v 16 “Kaling,” kagi ni Jesus, “mey panahon no to ogkahudi kuntoon ogpakauna, aw to ogpakauna kuntoon iyan nasi ogkahudi.” \s1 To Ikatoyu no Paghisgut ni Jesus to Kamatajon Din \r (Marcos 10:32-34; Lucas 18:31-34) \p \v 17 Na, pagpadodoyog ni Jesus diya to Jerusalem, pighimun din sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din aw ikagihi, \v 18 “Oho, ogpatideg kinow on diya to Jerusalem. Ko diya kid on, siak no Anak to Otow igdata diya to mgo maistru to tinuuhan ta dow to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan. Oghukuman a dan to kamatajon \v 19 aw igdata isab diya to mgo otow no kona no Hibru no wada tahud to Diyus. Ogpanyapdosan a dan aw hinanga no kangisihanan. Tapus to sikan, igyansang a dan duon to krus, di ogbanhawon a da duon to ikatoyu no aedow.” \s1 To Hangyu to Inoy ni Juan dow ni Santiago \r (Marcos 10:35-45) \p \v 20 Na, to asawa ni Sebedeo mig-anduon ki Jesus duma sikan daduwa no mgo anak din no mgo inanad ni Jesus. Migyuhud sikandin su meyduon oghangyuon din. \v 21 Kagi ni Jesus, “Honda, nokoy man to tuud nu?” \p Migtabak sikan bohi, “Ko mahimu, pasoingon nu ikow seini mgo anak ku ko muhari kad, sobuuk duon to kalintuu nu aw sobuuk duon to kawae.” \p \v 22 Dajun ikagihi ni Jesus sikan daduwa no mgo inanad din, “Wada kow kamaan to sikan pighangyu now. Og-usipon ku sikiyu, ogpakaaguwanta kow buwa to mgo antusonon no ogkabajaan ku?” \p “Hoo,” kagi dan. \p \v 23 Kagi ni Jesus, “Tinood man iyan no ogpakabaja kow to mangkalisod no ogbajaan ku, di bahin to pagsoing kanay, kona no siak to ogpakaboot dow hintawa to ogpaingkudon duon to kalintuu dow kawae ku. Iyan da ogpakasoing kanay to diya pighinaatan to Amoy ku to sikan.” \p \v 24 Pagdinog to sikan sampuyu no mgo inanad to hangyu to sikan daduwa no migsusuun, naboyu sikandan. \v 25 Kaling pighimun sikandan ni Jesus aw ikagihi, “Namaan kow on to batasan to mgo otow no ogmandu to yain-yain no mgo tribu. Ogpamayabi-yabi sikandan to mgo sakup dan aw daog-daoga. \v 26 Di kona kow ogpag-angod kandan. Nasi no inggad hintawa iyu no ogkaliyag ogyabow, mupaobos nasi sikandin aw alagad to duma. \v 27 To otow isab no ogkaliyag no mahinang no panguyu, mupaobos nasi sikandin angod to udipon aw alagad to duma \v 28 angod to pighinang ku iyu. Su ngani a man no Anak to Otow, di wada a andini agun alagadon. Nasi no iyan ing-andini ku to pag-alagad to duma aw agun mamatoy a to pagyokat to mahan-in no mgo otow no nangkaudipon to sae.” \s1 To Pagdojow ni Jesus to Daduwa no ka Buta \r (Marcos 10:46-52; Lucas 18:35-43) \p \v 29 Anoy man no oglikat on si Jesus dow mgo inanad din to siyudad to Jerico, mahan-in to mgo otow no migduma kandin. \v 30 Na, meyduon daduwa no ka buta no mig-iingkud duon to kilid to dayan. Pagkadinog dan no ogbaja si Jesus, nanawag sikandan to maagbot, “Sir, Kaliwat ni Hari David, sadangay kae-ati koy!” \p \v 31 Pigsapadan sikandan to mahan-in no mgo otow agun ogpahonok, di nasi dan pigpak agbotan to pagtawag, “Sir, Kaliwat ni Hari David, sadangay kae-ati koy!” \p \v 32 Dajun sigkon si Jesus to pagpanow aw sabiha sikan mgo buta. Kagi din, “Nokoy man to igpahinang now kanay?” \p \v 33 “Sir,” kagi dan, “ogkaliyag koy podom no ogkita koy on.” \p \v 34 Migkae-at si Jesus kandan aw dampaa din to mgo mata dan. Duon-dajun migkita sikandan aw duma ki Jesus. \c 21 \s1 To Madaogon no Pagsed ni Jesus to Jerusalem \r (Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19) \p \v 1 No madani on sikandan to Jerusalem, naatubangan dan on to baryu to Betpahe no duon to bugdangan to Kaulibuhan no bubungan. Dajun sugu si Jesus to daduwa no mgo inanad din \v 2 aw ikagihi, “Andutun kow to suja baryu. Ko mutidow kow duon, ogkita kow dajun to inhikot no asnu\f + \fr 21:2 \ft To asnu angod to kabaju.\f* no mey nati. Hubada aw tujuka dini kanay. \v 3 Ko meyduon musagman iyu, ilingi now no ogkinahangyanon seini to Ginuu. Na, igpapudut dajun iyu sikan.” \p \v 4 Nailing to sikan agun matuman to pig-ikagi to diya kibali ba-ba to Diyus no pig-iling, \q1 \v 5 “Nangoni to mgo taga-Jerusalem,\f + \fr 21:5 \ft To Grigu no inikagihan: \+it taga-Sion\+it*\f* \q2 ‘Oho, ogtidow on suja hari now. \q2 Mapaobsanon sikandin no ogsakoy to nati no asnu.’”\f + \fr 21:5 \ft Zacarias 9:9\f* \p \v 6 Dajun panow sikan mgo inanad aw tumana sikan insugu ni Jesus. \v 7 Pigtujuk dan sikan asnu dow nati aw ihanig to ing-apid dan no kabo duon to talikudan to sikan. Dajun sakoy si Jesus. \v 8 Mahan-in hilabi to mgo otow no migbukyad isab to ing-apid dan no kabo aw ihanig duon to ogbajaan din. Aw to duma namanagkas to mgo dodohunan aw ihanig isab duon to dayan. \v 9 To mgo otow no migduma ki Jesus no duon to unahan dow duon to hudihan namanguliya, “Sajaon ta seini Kaliwat ni Hari David! Sajaon seini pigpaandini ita to Diyus!\f + \fr 21:9 \ft Salmo 118:25,26\f* Sajaon yagboy to Diyus diya to yangit!” \p \v 10 Pagtidow ni Jesus diya to Jerusalem, naguliyang to tibo mgo otow duon aw migpauusipay, “Hintawa man sikan?” \p \v 11 To mgo otow no migduma ki Jesus migtabak, “Si Jesus seini no kibali ba-ba to Diyus. Taga-Nazaret sikandin no sakup to Galilea.” \s1 To Pag-abug ni Jesus to mgo Mamaligjaay duon to Bayoy to Diyus \r (Marcos 11:15-19; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-17) \p \v 12 Pag-andiya ni Jesus to Bayoy to Diyus, meyduon pigkita din no namoli aw namaligja duon. Dajun din sikandan abuga. Aw pamaliskada din to mgo lamisa to mgo magsinsilyuhay to saepi dow mgo ingkudanan to sikan namaligja to salapati no ighalad. \v 13 Kagi ni Jesus kandan, “Meyduon impasuyat to Diyus no pig-iling, ‘To bayoy ku og-ilingon to ampuanan,’ di pighinang now no kampu to mgo tulisan!”\f + \fr 21:13 \ft Isaias 56:7; Jeremias 7:11\f* \p \v 14 To mgo buta dow mgo pulid naman-andiya ki Jesus duon to Bayoy to Diyus, aw pigpangdojow din sikandan. \v 15 Di to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to mgo maistru to tinuuhan nangaboyu no kitaon dan sikan mgo milagru ni Jesus dow sikan mgo bata duon to Bayoy to Diyus no namanguliya, “Sajaon ta seini Kaliwat ni Hari David!” \p \v 16 Kaling pig-usip dan si Jesus, “Nakadinog ka to kagi to sikan mgo bata?” \p Kagi ni Jesus, “Hoo, pigdinog ku. Di ajaw og-ilinga no wada now kabasa duon to Kasuyatan to Diyus sikan pig-iling, ‘Inggad to mangkaintok no mgo bata pig-anad nu to pagsaja ikow, Ginuu.’\f + \fr 21:16 \ft Salmo 8:2\f* ” \p \v 17 Dajun panow si Jesus aw yuwas to siyudad su duon sikandin oghibat to Betania. \s1 To Pagtubad ni Jesus to Kaju no Wada Bogas \r (Marcos 11:12-14,20-25) \p \v 18 Pagkabukas, migsoyom si Jesus migpauli diya to Jerusalem. Duon pad to pangindaenan, pigbontas on sikandin. \v 19 Pagkita din to kaju no igera duon to kilid to dayan, pig-anduon din di wada pigkita din no bogas, mgo dohun da. Dajun din tubadi sikan igera, “Sugud kuntoon, kona kad ogpakabogas.” Na, nokoy ka man no migyanos dajun sikan igera. \p \v 20 Pagkita to mgo inanad ni Jesus to sikan, naboyong sikandan aw nakaikagi, “Naamonu man buwa no nadali yanos sei igera?” \p \v 21 Kagi ni Jesus, “Indani now seini. Ko kona no duwa-duwa to pagtuu now to Diyus, ogpakahinang kow isab to sei pighinang ku to sikan igera. Aw kona no sikan da, su inggad suja bubungan ogsugut iyu ko suguon now, ‘Kayukat ka duon aw patiagdang ka dutun to dagat.’ \v 22 Ko ogsalig kow to Diyus, ogkadawat now to inggad nokoy no ogbujuon now no igpabaja to pag-ampu.” \s1 To Katongod ni Jesus \r (Marcos 11:27-33; Lucas 20:1-8) \p \v 23 Migpauli si Jesus duon to Bayoy to Diyus aw pang-anad. Wada kayugoy mig-anduon kandin to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to inila no mgo duma dan aw usip, “Nokoy man to katongod nu to pagpanghinang to diya? Hintawa man to migbogoy ikow to sikan no katongod?” \p \v 24 Kagi ni Jesus, “Meyduon isab ig-usip ku iyu. Ko tabakon a now, ognangonan ku sikiyu dow nokoy to katongod ku to pagpanghinang to diya. \v 25 Na, to diya pagpamawtismu ni Juan, hintawa man to migbogoy kandin to sikan no katongod? Diyus ko otow?” \p Dajun sikandan sasabut dow og-amonuhon dan to pagtabak. Kagi dan, “Ko muiling ki no Diyus to migbogoy ki Juan to katongod, ogsukatan ki din dow nokoy no wada ki tuu ki Juan. \v 26 Aw ko muiling ki no pig-otawan to katongod din, ogkahaedok ki to kaotawan su migtuu man sikandan tibo no si Juan kibali ba-ba to Diyus.” \v 27 Kaling iyan da intabak dan ki Jesus to, “Indoy, wada koy kamaan.” \p “Na,” kagi ni Jesus, “kona ku isab sikiyu ognangonan dow nokoy to katongod ku to pagpanghinang to diya.” \s1 To Pananglitan to Daduwa no mgo Anak \p \v 28 Kagi isab ni Jesus, “Nokoy man to hona-hona now to seini pananglitan ku? Mey otow no daduwa to anak no yukos. Kagi din to sikan panganoy, ‘Utu, trabahu ka kuntoon diya to uma.’ \v 29 Migbalibad sikan panganoy, di pagkatogon-togon, naisab da to hona-hona din aw tumana din to insugu kandin. \v 30 Pigsugu isab sikan hadi to pagtrabahu diya to uma. Mighoo sikandin di wada tuman. \v 31 Na,” kagi ni Jesus, “hintawa man to sikan daduwa to migtuman to sugu to amoy dan?” \p Migtabak sikandan, “Sikan panganoy.” \p Kagi ni Jesus, “Ligdongi now seini. Inggad to matuntuhon no mgo magsukutay to buhis dow mgo buring ogpakauna iyu no mgo yabow to tinuuhan, su mahan-in on sikandan no migpasakup to sikan ogharian to Diyus. \v 32 Su mig-andini si Juan no Magbawtismuhay aw anada kow dow og-amonuhon agun isipon to Diyus no wadad sae now, di wada kow tuu kandin. Di to mgo magsukutay to buhis dow mgo buring iyan nasi migtuu. Aw inggad pigkita now no migtuu sikandan, wada now gihapun isaba to hona-hona now aw tuu.” \s1 To Pananglitan to mgo Saup \r (Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19) \p \v 33 “Paminog kow,” kagi ni Jesus, “su mey pad duma no pananglitan ku. Meyduon otow no migtanom to ubas\f + \fr 21:33 \ft Ininglis: \+it grapes\+it*\f* duon to uma din. Piglibong din to kural aw hinangi to pogaanan to bogas to ubas dow turi no bantajanan. Tapus to sikan, pigpasaupan din aw panow diya to madiyu. \v 34 Anoy man no oggunuon on to mgo ubas, migsugu sikan tag-iya to mgo suguonon din to pagpudut to kabahinan din. \p \v 35 “Di sikan mgo sinugu din ginona pigdakop to sikan mgo saup. To sobuuk pigbukbuk, to sobuuk pighimatajan, aw to sobuuk pigbatu dan isab kotob no namatoy. \v 36 Dajun sugu sikan tag-iya to mahan-in pad no mgo suguonon, di angod da to nahitabu. \v 37 To katapusan, iyan pigsugu to anak din su ginhawa din, ‘Ogtahudon dan man yagboy seini anak ku.’ \p \v 38 “Di pagkita kandin to sikan mgo saup, mig-iling sikandan, ‘Suja anak to ogpakairinsya to seini ubasan ko mamatoy to amoy din. Na, oghimatajan ta isab agun ita on seini.’ \v 39 Dajun dan dakopa aw gujuda diya to yuwas to ubasan aw himataji. \p \v 40 “Na,” kagi ni Jesus, “ko mutidow sikan tag-iya, og-amonuhon din man sikan mgo saup?” \p \v 41 Migtabak sikandan, “Makalilisang no kamatajon to igpahamtang din to sikan madoot no mgo otow. Pagkatapus, ogpasaupan din sikan ubasan to mgo otow no ogkasaligan agun bahinan sikandin ko tigbobogas on.” \p \v 42 Kagi ni Jesus, “Ajaw og-ilinga no wada kow makabasa to Kasuyatan to Diyus no pig-iling, \q1 ‘Sikan batu no pig-ojowan to mgo pandoy \q2 su nailing to boot dan no wada pues \q1 iyan nasi indigon to bayoy. \q1 Trabahu sikan to Ginuu \q2 aw igkatingaya ta yagboy.’\f + \fr 21:42 \ft Salmo 118:22,23\f* \p \v 43 “Kaling og-iling a iyu no kona kow on ogsakupon to Diyus duon to sikan ogharian din, nasi no iyan ogsakupon din to mgo otow no ogtuman yagboy kandin.” \v 44 \f + \fr 21:44 \ft Bersikulu 44 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Sikan batu no ognangonon ku, ko mey otow no mauyug duon, ogkadupuk. Di to otow no ogkauyugan to sikan batu ogkadupuk-dupuk.\+it*\f* \p \v 45 Pagdinog to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow mgo Pariseo to sikan mgo pananglitan ni Jesus, nasabutan dan no sikandan to pig-igu. \v 46 Kaling ogdakopon dan podom di nahaedok sikandan to mgo otow no naminog kandin, su migtuu sikandan no si Jesus, kibali ba-ba to Diyus. \c 22 \s1 To Pananglitan to Kumbiti \r (Lucas 14:15-24) \p \v 1 Nang-anad si Jesus to duma no pananglitan. Kagi din, \v 2 “To paghari to Diyus ogkaangod to seini. Meyduon hari no mighinaat to kumbiti su ogminyo to anak din. \v 3 Pigsugu din to mgo suguonon to pagsuna to diya mgo inimbita din, di sikan mgo inimbita migbalibad. \p \v 4 “Dajun sugu-a to sikan hari to duma no mgo suguonon aw ikagihi, ‘Nangoni sikan mgo inimbita ku no naandam on to tibo. Namatansa on to mgo baka dow pinataba no mgo nati aw nayutu on. Kaling paandinihon on sikandan.’ \v 5 Di sikan mgo inimbita wada pamanlipara. Nasi sikandan migpanow. Mey mig-andiya to uma, aw mey mig-atiman to nigusyu din. \v 6 To mgo duma namandakop to sikan mgo suguonon to hari aw paantusa ayha himataji. \v 7 Pagkataga to sikan hari, hilabi sikandin naboyu. Kaling impapuu to mgo sundayu din sikan namanhimatoy to mgo suguonon aw ipasangab to yunsud dan. \p \v 8 “Tapus to sikan, pig-ikagihan to sikan hari to mgo suguonon din, ‘Nabotad on seini kumbiti, di to diya mgo inimbita ku kona no angajan og-andini. \v 9 Na, andiya kow to karsada aw imbitaha to inggad hintawa no mabaekan now.’ \v 10 Dajun andiya sikan mgo suguonon to karsada aw pandaeha to tibo mgo otow no nabaekan dan no mangkadojow dow mangkadoot to batasan. Na, naponu to mgo otow sikan bayoy no pigkumbitihan. \p \v 11 “Di pagsed to sikan hari su og-abi-abihon din sikan mgo imbitadu, meyduon pigkita din no wada sul-ub to diya kabo no igpasul-ub to og-agpot to kumbitihan. \v 12 Kagi to sikan hari, ‘Yagi, pig-amonu nu man to pagsed kani no wada nu man kabo-a to diya angay kani to kumbitihan?’ Di wada ingkatabak to sikan otow. \v 13 Dajun sugu-a to sikan hari to mgo suguonon din, ‘Gapusa to boyad dow kobong din aw ibegbog diya to kadigyoman diya to yuwas. Ogpakadegmatoy to mgo otow duon aw ogkagot to ngipon dan.’ \p \v 14 “Na, mahan-in to mgo otow no ogtawagon to Diyus, di pipilahon da to ogkahinang no mgo sakup din.” \s1 To Pagbajad to Buhis \r (Marcos 12:13-17; Lucas 20:20-26) \p \v 15 Dajun panow to mgo Pariseo su ogplanu dow og-amonuhon dan to pagbitik ki Jesus. \v 16 Migsugu sikandan to pila no mgo sakup dan dow sakup to partidu ni Hari Herodes diya ki Jesus. Kagi dan, “Sir, namaan koy no matinod-anon ka, aw matuud yagboy to igpang-anad nu bahin to pagtuman to Diyus. Inggad hintawa to igpag-atubang nu, pinag-angod nu to pagpang-anad kandan su wada ogpayabihon nu. \v 17 Na, nokoy man to hona-hona nu to seini? Kona buwa no supak to tinuuhan ta to pagbajad to buhis diya to hari to Roma?” \p \v 18 Di namaan si Jesus no madoot to tuud dan kaling mig-ikagi sikandin, “Kunungkun mgo diyusnon! Nokoy no og-antihan a now man? \v 19 Na, ipakita kanay to saepi no babajaday to buhis.” Dajun dan itadwoy kandin to saepi. \v 20 Mig-usip si Jesus, “Hintawa man bayhu\f + \fr 22:20 \ft To Surigao no Minanubu: \+it goja\+it*\f* dow ngadan to nakabotang kani to seini?” \p \v 21 Kagi dan, “Kaning hari to Roma.” \p Kagi ni Jesus, “Na, ibogoy to hari to kaning hari, aw ibogoy isab to Diyus to kaning Diyus.” \v 22 Pagdinog dan to sikan, hilabi sikandan natingaya aw dajun panow. \s1 To Pagkabanhaw to mgo Patoy \r (Marcos 12:18-27; Lucas 20:27-40) \p \v 23 Sikan no aedow meyduon isab mgo Saduseo no mig-anduon ki Jesus su ogpangusip. Na, sikan no mgo otawa naman-iling no kona ogkabanhaw to mgo patoy. Kagi dan ki Jesus, \v 24 “Sir, mig-iling to balaod no imbilin ni Moises no ko mamatoy to otow no ogkabilin to asawa no wada pad anak, kinahangyan asawahon to suun din sikan bohi agun meyduon ogkailing no liwat to diya namatoy.\f + \fr 22:24 \ft Deuteronomio 25:5,6\f* \v 25 Na, igpananglit ta to pitu no migsusuun no mgo yukos kani kanami. Naminyo sikan panganoy, di wada pad anak dan, namatoy on sikandin. Kaling pig-asawa to hadi din sikan bohi no nabayu, \v 26 di namatoy isab sikandin no wada pad anak. Angod isab to nahitabu to sikan ikatoyu. Na, yaktod no pagkaikagi, sikan pitu no migsusuun tibo nakaasawa to sikan bohi aw tibo sikandan namatoy no wada anak. \v 27 To katapusan, namatoy isab sikan bohi. \v 28 Na, ojow nu pa, ogbanhawon to mgo patoy. Ko matuman on sikan, hintawa man yagboy to sikan pitu to ogkatawag no tag-asawa to sikan bohi, su tibo man sikandan nakaasawa kandin?” \p \v 29 Migtabak si Jesus, “Pagkasajop now yagboy! Su wada kow makasabut to Kasuyatan to Diyus dow to gahom din. \v 30 Su ko banhawon on to mgo patoy, wadad on og-inasawahay, su ogkaangod on man sikandan to mgo anghil diya to yangit. \v 31 Na, sikiyu no kona ogtuu no ogkabanhaw to mgo patoy, ajaw og-ilinga no wada kow makabasa to kagi to Diyus iyu duon to Kasuyatan din no pig-iling, \v 32 ‘Siak no Diyus iyan ogsimbahon ni Abraham, ni Isaac dow ni Jacob.’\f + \fr 22:32 \ft Exodo 3:6\f* Migpasabut no inggad nayugoy da kamatoy sikan no mgo otow, buhi gihapun sikandan diya to yangit su ogpadajun man to pagsimba to Diyus. Su to mgo patoy konad ogsimba to Diyus, mgo buhi da.” \v 33 Pagdinog to kaotawan to sikan no pagpang-anad ni Jesus, naboyong yagboy sikandan. \s1 To Pinakaimpurtanti no mgo Sugu to Diyus \r (Marcos 12:28-34; Lucas 10:25-27) \p \v 34 Pagkamaan to mgo Pariseo no wada ingkatabak to sikan mgo Saduseo ki Jesus, mighihimun dajun sikandan aw andiya isab ki Jesus. \v 35 Sobuuk kandan no maistru to tinuuhan mig-anti ki Jesus, \v 36 “Sir, duon to sikan tibo mgo balaod to Diyus, andei man to pinakaimpurtanti?” \p \v 37 Migtabak si Jesus, “Seini: ‘Higugmaa to Ginuu no Diyus nu to bug-us no ginhawa dow hona-hona nu aw tibuuk no kinabuhi nu.’\f + \fr 22:37 \ft Deuteronomio 6:5\f* \v 38 Sikan to pinakaimpurtanti no sugu. \v 39 To ikaduwa no pinakaimpurtanti ogpakaangod to sikan su pig-iling, ‘Higugmaa to isigkaotow nu angod to paghigugma to kaugalingon nu.’\f + \fr 22:39 \ft Levitico 19:18\f* \v 40 Migsikad duon to sikan daduwa no mgo sugu to tibo mgo balaod no impabaja ki Moises dow to tibo impang-anad to diya kibali mgo ba-ba to Diyus.” \s1 Sikan Insaad no Manyuyuwas \r (Marcos 12:35-37; Lucas 20:41-44) \p \v 41 Pig-ikagihan ni Jesus sikan mgo Pariseo no nahimun, \v 42 “Og-usip a iyu bahin to diya Insaad no Manyuyuwas.\f + \fr 22:42 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* Hintawa man sikandin no kaliwat?” \p Kagi dan, “Kaliwat ni Hari David.” \p \v 43 “Na,” kagi ni Jesus, “ko mailing to sikan, nokoy no mig-iling man si David no Ginuu din sikan Insaad no Manyuyuwas? Su si David no minanduan to Ispiritu Santu iyan man yagboy mig-iling, \q1 \v 44 ‘To Ginuu no Agayon ku pig-ikagihan to Diyus, \q2 Ingkud ka kani to kalintuu no takidingan ku \q2 kotob no daogon ku yagboy to mgo kuntra nu \q2 aw makayuhud duon to atubangan nu.’\f + \fr 22:44 \ft Salmo 110:1\f*” \m \v 45 Kagi ni Jesus, “Manno Agayon to intawag ni David to sikan Insaad no Manyuyuwas, nokoy no ogkailing man no kaliwat puli sikandin ni David?” \p \v 46 Di wada nakatabak kandin. Aw sugud to diya no aedow, wadad nakayangub to pagpangusip kandin. \c 23 \s1 To mgo Inila to Tinuuhan no Ogpamatitinood \r (Marcos 12:38-40; Lucas 20:45-47) \p \v 1 Dajun ikagihi ni Jesus to mgo inanad din dow sikan mahan-in no mgo otow no nahimun duon. \v 2 Kagi din, “To mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo iyan sinaligan to pagpang-anad to mgo balaod to Diyus no imbilin ita ni Moises. \v 3 Kaling tumana to inggad nokoy no ig-anad dan iyu. Di kona kow ogpagsunud to mgo hinang dan, su to pamatasan dan kona ogpakasibu to sikan igpang-anad dan. \v 4 Ogpabog-atan dan to mgo otow to mgo sugu no mangkalisod ogtumanon. Angod sikandan to otow no ogpogos to duma to pagbaba to mabog-at, di sikandan, puli igkayoy to mgo boyad dan. \p \v 5 “To tibo mgo hinang dan pagpakita-kita puli to kaotawan. Ogyow-agon dan sikan sedanan to mgo kagi to Diyus no igbogkot duon to goja dow bokton dan. Oghabaon dan isab to mgo jawing-jawing\f + \fr 23:5 \ft To tibo mgo yukos no Hibru meyduon upat no ka jawing-jawing duon to sidsid to kabo dan. Pagpadomdom sikan kandan to mgo balaod to Diyus. Ogkabasa seini duon to Numeros 15:38.\f* duon to mgo kabo dan agun ilingon no diyusnon yagboy. \v 6 Ko duon sikandan to pagkoonan ubin simbahan, ogkaliyag sikandan og-ingkud duon to ingkudanan no ighinaat to mgo inila. \v 7 Ogtukhow sikandan ko tawagon to maistru aw ko pakitaon to pagtahud duon to karsada. \p \v 8 “Di sikiyu, kona kow ogpatawag to maistru, su migsusuun kow tibo aw sobuuk da to Maistru now. \v 9 Kona kow isab ogpakiamay to inggad hintawa kani to babow to pasak, su sobuuk da to Amoy now, sikan da Diyus diya to yangit. \v 10 Kona kow isab ogpatawag to agayon su siak no Insaad no Manyuyuwas\f + \fr 23:10 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* iyan da Agayon now. \v 11 Inggad hintawa iyu no ogkaliyag ogyabow, mupaobos nasi sikandin aw alagad to duma. \v 12 Su to otow no ogpayabow nasi igpaobos, di to ogpaobos nasi ogpayabawon.” \s1 Alaot to Ogpamatitinood \r (Marcos 12:40; Lucas 11:39-52) \p \v 13 “Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Su ogbaebagan now to mgo otow no ogpasakup podom duon to ogharian to Diyus. Iyan ogkaangodan now to otow no kona ogkaliyag ogsed to bayoy, aw kona now isab ogpasedon to duma no ogkaliyag ogsed. \v 14 \f + \fr 23:14 \ft Bersikulu 14 ogkakitaan duon to duma no mgo sinuyat no Ginirigu. Pig-iling: \+it Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Ogpanyupig kow to bayu no mgo bohi agun maagow now to katigajunan dan. Aw sikan madoot no hinang now ogtakyuban now to mahaba no mgo pag-ampu! Kaling kahaedokanan yagboy to kastigu no igpahamtang iyu.\+it*\f* \p \v 15 “Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Ogpaahot kow to pagpanow to madiyu agun masakup now to inggad sobuuk da no otow. Aw ko masakup now on, ogyabow pad duon iyu to pagkaimpernu din tongod to ig-anad now kandin. \p \v 16 “Alaot kow su angod kow to mgo buta no ogpikit to duma no otow. Su og-iling kow no ko ogsaad to otow aw igsapa din seini Bayoy to Diyus, ogkahimu inggad kona din tumanon sikan. Di og-iling kow isab no ko iyan igsapa din sikan buyawan kani to Bayoy to Diyus, tumanon din yagboy. \v 17 Pagkayangog now! Andei man to yabow, sikan buyawan ko seini Bayoy to Diyus no iyan nakabalaan to sikan buyawan? \v 18 Og-iling kow isab no ko ogsaad to otow aw igsapa din sikan haladanan, ogkahimu inggad kona din tumanon sikan. Di ojow now pa, ko iyan igsapa din sikan halad no nakabotang duon, tumanon din yagboy. \v 19 Pagkabuta now! Andei man to yabow, sikan halad ko sikan haladanan no iyan nakabalaan to sikan halad? \v 20 Kaling man ko ipanapa to otow sikan haladanan, ogkayakip sikan tibo nakabotang duon. \v 21 Ko ipanapa isab to otow seini Bayoy to Diyus, ogkayakip isab to Diyus no mig-ugpa kani. \v 22 Aw ko ipanapa to otow to yangit, kibali igpanapa din to trunu to Diyus yakip on isab to Diyus no mig-ingkud duon. \p \v 23 “Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Su ogtuman kow iyan to pagbogoy to Diyus to ikasampuyu no bahin to pinangitaan now inggad to mgo aanagay. Di ogpabay-anan now to pinakaimpurtanti no impang-anad duon to mgo balaod to Diyus no iyan to hustisya, to pagkae-at, dow to pagkamatinumanon. Madojow hinuun to pagbogoy to ikasampuyu no bahin to pinangitaan now, di ajaw ogpabay-ani sikan yabow no impurtanti. \v 24 Mgo buta kow no ogpikit to duma no otow! Ogpaningkamotan now to pagtuman to mgo tumanon no kona da hilabi no impurtanti, di sikan pinakaimpurtanti ogpabay-anan now. Angod kow to ogsagey to inomon agun kona kow makainom to yamut-yamut, di iyan nasi ogkayam-od now to kamel! \p \v 25 “Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Ogkaangod kow to tasa dow kalduhan no iyan da nahugasan to yuwas di maligsom duon to sed. Su ogtuman kow to mgo tumanon to tinuuhan ta, di iyan da nakased duon to hona-hona now to kayupig dow kahakog. \v 26 Mgo buta kow yagboy no mgo Pariseo! Unaha deyjawa to hona-hona now agun ogdojow isab to mgo hinang now. \p \v 27 “Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Su angod kow to mgo yobong no pigpinturahan to maputi. Madojow iyan og-ahaon to yuwas di duon to sed, bokog to patoy no otow dow duma no mangkaligsom. \v 28 Su ko og-ahaon kow to otow, angod to matarong kow, di iyan da nakased to hona-hona now to pagpatitinood dow kadoot. \p \v 29 “Alaot kow no mgo maistru to tinuuhan ta dow mgo Pariseo no kunungkun mgo diyusnon! Oghinangan now to mangkadojow no pinajag to mgo yobong to diya kibali mgo ba-ba to Diyus, aw ogbuyak-buyakan now to mgo yobong to diya diyusnon no mgo otow. \v 30 Og-iling kow no ko duma kow pa podom to mgo kaaw-apuan now, kona kow og-ibak to pagpanghimatoy dan to diya kibali mgo ba-ba to Diyus. \v 31 Di duon to sikan, kibali og-angkon kow no mgo kaliwat kow to diya nanghimatoy kandan. \v 32 Na hala, padajuna now aw tapusa to trabahu to diya mgo kaaw-apuan now! \p \v 33 “Sikiyu no angod to mgo hayas, kona kow yagboy ogpakalikoy to kastigu diya to impernu. \v 34 Kaling mey pad mgo otow no ogpaandinihon ku iyu. Meyduon kibali mgo ba-ba to Diyus, meyduon maalamon no mgo otow, aw mey duma no ogpang-anad to kagi din. Di ogpaantuson now sikandan. Ogpanghimatajan now to duma, aw to duma igpanyansang now duon to krus. Meyduon isab ogpanyapdosan now duon to mgo simbahan now aw ogyupug-yupugon inggad andei ogdeg. \v 35 Sikan iyan to oghinangon now agun no sikiyu to ogsukutan to kamatajon to diya tibo diyusnon no mgo otow sugud ki Abel kotob ki Zacarias no anak ni Beraquias no duon himataji to pagtongaan to seini Bayoy to Diyus dow sikan haladanan. \v 36 Indani now seini. Sikiyu no mgo otow kuntoon iyan ogsukutan to pagpanghimatoy dan to diya matarong no mgo otow. \p \v 37 “Ay, sikiyu no taga-Jerusalem! Ogpanghimatajan now to kibali mgo ba-ba to Diyus. Ogbatuhon now to ogpaandinihon din iyu kotob no mangkamatoy. Kona no kapila ku da podom sikiyu oghagokonon angod to mangunsuy no oghimun to mgo unsuy din su ogyokboan, di mig-ojow kow. \v 38 Kaling og-ojowan kow to Diyus aw ogmingaw on seini ugpaanan now. \v 39 Su ognangonan ku sikiyu no ko malius ad, kona a now on isab ogkitaon kotob to aedow no ogpakailing kow, ‘Sajaon ta seini pigpaandini to Ginuu no Diyus!’\f + \fr 23:39 \ft Salmo 118:26\f* ” \c 24 \s1 To Katapusan no Panahon \r (Marcos 13:1-23; Lucas 21:5-24) \p \v 1 Anoy man no migyuwas on si Jesus to Bayoy to Diyus su ogpanow, migduguk to mgo inanad din aw ikagihi sikandin, “Kadojow og-ahaon seini Bayoy to Diyus hasta seini nakalibong!” \p \v 2 Kagi ni Jesus, “Hoo, madojow iyan, di ligdongi now seini. Meyduon aedow no wada inggad sobuuk to sikan no mgo batu no inghinang to seini no ogkabilin duon to nabotangan, su ogtompagon tibo.” \p \v 3 Na, miggamat sikandan diya to Kaulibuhan no bubungan. Anoy man no nakaingkud on si Jesus, migduguk to mgo inanad din no sikandan da aw ikagi, “Nangoni koy kun dow kagan-u ogkatuman sikan ognangonon nu. Nokoy man to ogkakiyayahan noy no madani kad on ogpauli aw ogkatapus on to kalibutan?” \p \v 4 Dajun sugud si Jesus to pag-anad kandan. Kagi din, “Bantoy kow no kona kow malimbungan. \v 5 Su mahan-in to gayuon no ogyogwa no ogdae to ngadan ku. Og-angkon no sikandan kun to diya Insaad no Manyuyuwas,\f + \fr 24:5 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* aw mahan-in to ogpamasuwajon dan. \v 6 Ogpakadinog kow to gera duon to dani now aw diya isab to kadiyuan, di kona kow ogkahaedok. Kinahangyan no mahitabu sikan, di kona pad no iyan katapusan to kalibutan. \v 7 Ogpagigirahay to mgo nasyun dow mgo gingharian. Mahan-in to mgo banwa no og-abuton to maagbot no bontas dow tiyog. \v 8 Di sikan tibo no mgo kalisod, sinugdanan pad puli, angod to bohi no og-anak no bag-u pad oghajodan. \p \v 9 “Ogkuntrahon kow to tibo tongod to pagtuu now kanay. Ogdakopon kow aw idata duon to sikan ogpaantus dow oghimatoy iyu. \v 10 Duon to sikan no panahon, mahan-in to ogtalikud to pagtuu dan kanay, dajun dan ogyuiban to duma dan no mgo sakup ku aw ogkuntrahon dan yagboy. \v 11 Mahan-in to ogyogwa no kunungkun kibali ba-ba to Diyus, aw mahan-in to ogpamasuwajon dan. \v 12 Tongod to ogdugang pad no kadoot to kaotawan, mahan-in to ogkangkabahawan to gugma dan. \v 13 Di to otow no kona ogyobad to pagtuu kanay hangtod to katapusan, sikandin to ogbogajan to kinabuhi no wada katapusan. \v 14 Ig-una igpatangkap seini Madojow no Nawnangonon to paghari to Diyus agun ogkadinog to tibo mgo tribu kani to babow to kalibutan, ayha on og-abut to katapusan.” \p \v 15 Migpadajun si Jesus to pag-ikagi, “Si Daniel no kibali ba-ba to Diyus to diya una mig-iling no meyduon pinakamaligsom no ogkuntrahon yagboy to Diyus no ogpandodoot.\f + \fr 24:15 \ft Ogkabasa seini duon to Daniel 9:27; 11:31; 12:11.\f* (Sikiyu no ogbasa to seini, panginsabuti now.) Na, ko kitaon now on sikan duon to Bayoy to Diyus, \v 16 to tibo otow kani to Judea mupakajabag pailing diya to kabubunganan aw hobong. \v 17 To otow no diya to yuwas to bayoy, ajaw on ogpaulia to pagpudut to inggad nokoy da. \v 18 To otow no diya to uma ajaw on isab ogpaulia to pagpudut to kabo din. \v 19 Kae-at to mgo magkabodos dow manggianak to sikan no panahon! \v 20 Kaling ampu kow no sikan no ogkahitabu kona makatapu to tinghagsiy ubin Aedow no Tigpahuway, su ogkalisodan kow yagboy to pagyaguy. \v 21 Su to mgo antusonon to sikan no panahon pinakamalisod yagboy. Wada pad nakaangod to sikan to kalisod sugud no hinangon to kalibutan, aw wadad on ogpakaangod to sikan. \v 22 Ko kona minusan to Diyus sikan no panahon, wada inggad sobuuk no otow no ogkabilin no buhi. Di tongod to inabin din no mgo otow, ogminusan din sikan. \p \v 23 “Duon to sikan no panahon ko mey og-ikagi iyu, ‘Oho, seinid to diya Insaad no Manyuyuwas’ ubin umiling no ‘Sujad sikandin,’ kona kow ogtuu. \v 24 Su meyduon ogpamanyogwa no ogpatuu-tuu no sikandan kun to diya Insaad no Manyuyuwas, aw to duma ogpatuu-tuu no kibali ba-ba sikandan to Diyus. Ogpakita ngani sikandan to mgo milagru dow duma no mgo kabeynganan pagmatuud no sinugu sikandan to Diyus agun no ko mahimu pa, pamasuwajon dan inggad to mgo otow no inabin on to Diyus. \v 25 Na, ajaw now ogkalingawi no pigpatahanan kud sikiyu. \p \v 26 “Kaling,” kagi ni Jesus, “ko meyduon og-iling, ‘Oho, dutun on sikandin to hilit,’ kona kow og-andiya. Aw ko meyduon og-iling, ‘Oho, duon sikandin to sed,’ kona kow isab ogtuu. \v 27 Di siak no Anak to Otow, ko mupauli a dini to kalibutan, ogkamaanan to tibo su ogkaangod to kilat no oghinggawan ogkibyat aw ogkitaon diya to inggad andei.” \v 28 Dajun ikagi si Jesus to ikagihonon, “Inggad andei to meyduon patoy, diya isab ogkatap-ung to mgo uwak. \s1 To Pagpauli ni Jesus \r (Marcos 13:24-31; Lucas 21:25-33) \p \v 29 “Ko maliwas on sikan kahaedokanan no mgo hitabu,” kagi ni Jesus, “konad ogsiga to soga, aw to buyan konad isab ogkitaon. To mgo bituon ogkangkauyug, aw ogkangkahojong to tibo diya to yangit.\f + \fr 24:29 \ft Isaias 13:10; 34:4; Joel 2:10\f* \v 30 Tapus to sikan, meyduon ogkitaon diya to yangit no ogpakiyaya no ogpauli ad on no Anak no Otow, kaling ogpakadegmatoy to tibo mgo tribu dini to pasak. Ogkonsad a dajun no ogsakoy to mgo panganud,\f + \fr 24:30 \ft Daniel 7:13\f* aw ogkitaon dan to kasilow to pagka-Diyus ku. \v 31 Dajun ogpatanugon to trumpita to maagbot, aw ogsuguon ku to mgo anghil ku to paghimun to inabin ku no mgo otow likat to pig-ugpaan dan diya to inggad andei no suyuk to kalibutan. \p \v 32 “Na, paminog kow,” kagi ni Jesus, “su igpananglit ku to kaju no igera. Ko musugud on sikan to pagpanalingsing, ogkamaanan now no madani on ogguyabung. \v 33 Angod isab to sikan, ko maaha now no ogkatuman on tibo sikan ognangonon ku, ogkamaanan now no madani ad ogpauli dini. \v 34 Ligdongi now seini. Kona pad ogkangkamatoy to tibo mgo otow kuntoon, ogkatuman on sikan tibo. \v 35 To yangit dow pasak ogkangkagawang da, di to kagi ku ogpabilin yagboy. \s1 Wada Namaan to Pagpauli ni Jesus \r (Marcos 13:32-36; Lucas 17:26-30; 12:41-48) \p \v 36 “Wada namaan dow nokoy aedawa ubin urasa ogkatuman seini pig-ikagi ku, ngani man to mgo anghil diya to yangit aw siak no Anak to Amoy ku no Diyus di wada kataga, su sikandin da to namaan. \v 37 Ko mupauli ad on no Anak no Otow, iyan ogkaangodan to diya panahon ni Noe.\f + \fr 24:37 \ft Ogkabasa seini duon to Genesis kapitulu 6-9.\f* \v 38 Su no wada pad on ugubi\f + \fr 24:38 \ft Ubin \+it yonopi\+it*\f* to kalibutan, migpadajun puli to kaotawan to pagkoon, pag-inom dow pag-inasawahay kotob to aedow no migsed onsi Noe duon to sikan sakajan no og-ilingon to arka. \v 39 Wada dan kahona-hona-i dow nokoy to ogkahitabu hangtod no nasaaban sikandan to pag-ugub to kalibutan aw kangkatabug. Sikan to ogkaangodan ko siak no Anak to Otow mupauli on. \p \v 40 “Na, sikan no panahon,” kagi ni Jesus, “ogpagbugtion to tibo mgo otow su meyduon sakup ku, meyduon isab kona. Ko pananglitan meyduon daduwa no ka yukos no ogpamantrabahu diya to uma, sobuuk ogpuduton aw sobuuk ogbilinon. \v 41 Angod isab ko meyduon daduwa no ka bohi no ogbubulig to paggaling, sobuuk ogpuduton aw sobuuk ogbilinon. \p \v 42 “Kaling pakaalistu kow, su kona now ogkatagahan to pagtidow ku no Ginuu now. \v 43 Di seini da. Ko pananglitan ogkamaanan pa to tag-bayoy to igtidow to kawatan, ogpak bantoy sikandin agun kona makawat to mgo katigajunan din. \v 44 Kaling mangandam kow isab su siak no Anak to Otow, ogpauli a to panahon no kona now ogkatagahan.” \p \v 45 Kagi ni Jesus, “To suguonon no matinumanon dow ogkasaligan iyan ogsaligan to agayon to pagdumaya to panimayoy din ko mey panow din. Sikandin to ogbahin-bahin to pagkoon to angod din no mgo suguonon. \v 46 Madojow sikan suguonon ko matuman din to insugu kandin, su ko makauli to agayon din \v 47 ogkabogajan sikandin to katongod to pagdumaya to tibo katigajunan. \v 48 Di ko madoot sikan suguonon, ogpakailing sikandin to, ‘Mayugoy pad buwa og-uli to kani agayon ku.’ \v 49 Dajun din ogpanaeposon to angod din no mgo suguonon aw iyan da hinang din to ogkoon dow og-inom duma to mgo barkada din. \v 50 Na, ogkatokawan sikandin to pagtidow to agayon din \v 51 aw ogpahamtangan to wada ogpakaangod to kabog-at no kastigu. Dajun ogpaagpoton sikandin duon to mgo otow no ogpamatitinood duon to sikan banwa no ogpakadegmatoy to mgo otow aw ogkagot to ngipon dan.” \c 25 \s1 To Pananglitan to Sampuyu no mgo Daega \p \v 1 Kagi ni Jesus, “Ko musugud on to Diyus to paghari, ogkaangod to seini. Meyduon sampuyu no mgo daega no og-agpot to kumbiti. Yogob sikandan to soga no migpanow su ogduma to sikan banahon diya to kumbitihan. \v 2 Lima to sikan mgo daega maalamon, di to lima tongop to isip. \v 3 Sikan mgo tongop wada pamandae to yana no igdugang dan ko maimotan sikan soga dan. \v 4 Di sikan maalamon namandae. \v 5 Na, su nayugoy man tidow sikan banahon, nalilipodong sikandan tibo, aw monok on no nangkalipodong on. \p \v 6 “Anoy man no tonga on to kadukiloman, mey nanawag no mig-iling, ‘Seinid on sei banahon! Dali kow su ogduma ki!’ \v 7 Dajun makabuyat tibo sikan mgo daega aw hinaata to mgo soga dan. \v 8 Kagi to sikan mgo tongop, ‘Bogaji koy man to yana now su ogkaposok on seini mgo soga noy.’ \v 9 Di migtabak sikan mgo maalamon, ‘Eh kona, su unu ko ma-aeng-aengan kinow tibo. Andiya kow nasi to tindahan aw boli kow.’ \v 10 Dajun panow sikan mgo tongop su ogboli to yana. Pagkalius dan on, migtidow sikan banahon. Sikan mgo daega no andam to pagtagbu kandin nakaduma duon to bayoy no ogkumbitihan, dajun sirahi. \p \v 11 “Wada kayugoy migtidow to diya duma no mgo daega aw panabi, ‘Sir, abrihi koy man!’ \v 12 Di sikan banahon migtabak, ‘Eh, wada yabot ku iyu.’ \p \v 13 “Kaling,” kagi ni Jesus, “pakaalistu kow su kona now ogkatagahan dow nokoy aedawa ubin urasa to igpauli ku.” \s1 To mgo Otow no Pigsaligan to Saepi \r (Lucas 19:11-27) \p \v 14 Kagi isab ni Jesus, “Ko mupauli a, to paghari to Diyus ogkaangod isab to seini. Meyduon otow no og-andiya to madiyu, kaling pighimun din to mgo suguonon din aw isalig kandan to saepi din. \v 15 To pagbogoy din kandan to saepi impasikad to abilidad dan. To sobuuk pigsaligan din to lima no libu, to sobuuk daduwa no libu aw sikan sobuuk songo libu da. Dajun panow sikan otow. \v 16 Sikan pigsaligan to lima no libu, ingnigusyu din dajun aw nakaganansya to lima no libu. \v 17 Sikan pigsaligan to daduwa no libu nakaganansya isab to daduwa no libu. \v 18 Di sikan pigsaligan to songo libu, ginona din inyobong duon to pasak sikan saepi to agayon din. \p \v 19 “Anoy man no nayugoy on, mig-uli sikan agayon. Dajun din usipa sikan mgo suguonon dow pig-amonu dan to diya saepi. \v 20 Sikan pigsaligan to lima no libu migduguk aw daeha sikan ganansya din. Kagi din, ‘Sir, pigsaligan a nu to lima no libu. Oho, lima no libu seini ganansya ku.’ \p \v 21 “Kagi to sikan agayon, ‘Madojow sikan pighinang nu! Mabakas ka no suguonon aw ogkasaligan. Kuntoon, su ogkasaligan ka to maintok, ogsaligan ku sikuna to madogi. Na, andini ka aw apil ka to kalipay ku.’ \p \v 22 “Migduguk isab sikan pigsaligan to daduwa no libu. ‘Sir,’ kagi din, ‘pigsaligan a nu to daduwa no libu. Oho, daduwa no libu seini ganansya ku.’ \p \v 23 “Kagi to sikan agayon din, ‘Madojow sikan pighinang nu! Mabakas ka no suguonon aw ogkasaligan. Kuntoon, su ogkasaligan ka to maintok, ogsaligan ku sikuna to madogi. Na, andini ka aw apil ka to kalipay ku.’ \p \v 24 “Na, sikan pigsaligan to songo libu migduguk aw ikagi, ‘Sir, namaan a no mayupigon ka. Og-ani ka man ngani to wada nu kaunagi to pag-odok, aw ogpamudut ka to wada nu itanom. \v 25 Nahaedok a ikow, kaling inyobong ku puli seini saepi nu. Oho, seini da.’ \p \v 26 “Kagi to sikan agayon, ‘Adoy, kahukawon nud man! Wada pues nu no suguonon! Mig-iling ka no og-ani a to wada ku kaunagi aw ogpamudut a to wada ku itanom. \v 27 Na, ko sikan to pighona-hona nu, nokoy no wada nu man ibangku sikan saepi ku agun ogtubu aw madogi to ogkadawat ku ko muuli a?’ \p \v 28 “Dajun din ikagihi to yain no suguonon, ‘Puduta sikan songo libu duon kandin aw ibogoy to sikan meyduon sampuyu no libu. \v 29 Su to ogkasaligan ogdugangan agun ogdogi to kandin. Di to kona ogkasaligan, oghawion da inggad to maintok no insalig kandin. \v 30 Na, seini wada pues no suguonon itimbag diya to kadigyoman diya to yuwas. Ogpakadegmatoy to mgo otow duon aw ogkagot to ngipon dan.’” \s1 To Aedow to Paghukum \p \v 31 Kagi ni Jesus, “Ko siak no Anak to Otow mupauli on, ogkitaon to kasilow to pagka-Diyus ku, aw ogdumahan a to tibo mgo anghil. Og-ingkud a duon to trunu ku to paghari. \v 32 Oghimunon to kaotawan to tibo mgo tribu duon to atubangan ku, aw ogpagbugtion ku sikandan angod to mgo karneru dow mgo kanding no ogpagbugtion to magbantajay. \v 33 To mgo otow no impananglit to karneru igpakalintuu ku, aw sikan og-ilingon to kanding igpakawae ku. \p \v 34 “Na, siak no hari, og-ikagihan ku sikan mgo otow no impakalintuu ku, ‘Sikiyu no pigmadojawan to Diyus no Amoy ku, sed kow kani to seini gingharian ku, su tahan on seini ing-andam iyu sugud to sinugdanan to kalibutan. \v 35 Su no bontason a, pigpakoon a now, aw no uhawon a, pigpainom a now. No makayampot\f + \fr 25:35 \ft Ubin \+it makadayu\+it*\f* a duon iyu, pig-abi-abi a now duon to bayoy now, \v 36 aw pagkinahangyan ku to kabo, pigkaboan a now. No masakit a, pig-atiman a now, aw no maprisu a, pigyouy a now.’ \p \v 37 “Og-usip sikan mgo otow no nadawat on to Diyus, ‘Ginuu, kagan-u koy man kita ikow no pigbontas dow pig-uhaw no pigpakoon dow pigpainom noy? \v 38 Kagan-u noy man sikuna abi-abiha duon to bayoy noy no makayampot ka, aw kagan-u ka isab panginahangyan to kabo no pigkaboan noy sikuna? \v 39 Kagan-u noy man sikuna youja su nasakit ka dow naprisu?’ \p \v 40 “Na, siakon no hari ogtabak, ‘Paminogi seini. Inggad nokoy no intabang now to obos da no mgo suun ku, kibali siak to pigtabangan now.’ \p \v 41 “Tapus to sikan, og-ikagihan ku sikan mgo otow no impakawae ku, ‘Yaguy kow kani, sikiyu no ogpahamtangan to kastigu. Andiya kow to sikan kaeju no wada pagkaposok no tahan on ing-andam ki Satanas dow sikan angod din no mangkadoot no ispiritu. \v 42 Su no bontason a, wada a now pakoona, aw no uhawon a, wada a now painoma. \v 43 No makayampot a duon iyu, wada a now abi-abiha duon to bayoy now. Pagkinahangyan ku to kabo, wada a now kabo-i. No masakit a aw maprisu, wada a now youja.’ \p \v 44 “Og-usip isab sikandan, ‘Ginuu, kagan-u koy man kita ikow no pigbontas ubin pig-uhaw ubin migyampot diya kanami ubin wada kabo ubin nasakit ubin naprisu no wada noy sikuna tabangi?’ \p \v 45 “Na ogtabak a, ‘Ligdongi now seini. Ko wada now tabangi to obos da no mgo suun ku, kibali siak to wada now tabangi.’ \v 46 Tapus to sikan, ogpakaandiya sikandan to kastiguhanan no wada katapusan. Di sikan mgo otow no nadawat to Diyus ogbogajan to kinabuhi no wada katapusan.” \c 26 \s1 To Planu to Paghimatoy ki Jesus \r (Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53) \p \v 1 Tapus ikaanad ni Jesus sikan tibo, pig-ikagihan din to mgo inanad din, \v 2 “Namaan kow on no Pista to Pagyaboy\f + \fr 26:2 \ft To Pista to Pagyaboy iyan paghandom to mgo Hibru to diya pagpayuwas kandan to Diyus likat to Ehipto to pagkaudipon dan. Di no wada pad sikandan panow, pigsugu to Diyus to anghil din to paghimatoy to mgo panganoy no yukos to mgo taga-Ehipto. Di to mgo bayoy to mgo Hibru pigpayabajan din. To Pista to Pagyaboy, una no aedow to sikan Pista to Pan no Wada Patubu.\f* kun-isa. Duon to sikan no aedow, siak no Anak to Otow igdata diya to mgo otow no ogyansang kanay duon to krus.” \p \v 3 Na, to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru namanhimun duon to bayoy ni Caifas no panguyu dan hasta to inila no mgo duma dan. \v 4 Migplanu sikandan dow og-amonuhon dan to pagdakop ki Jesus no wada ogkamaan su ogpahimatajan dan. \v 5 Di kagi dan, “Kona ta igtapu to pista su basi magubut to kaotawan.” \s1 Pigpahomutan si Jesus \r (Marcos 14:3-9; Juan 12:1-8) \p \v 6 Na, migbisita si Jesus diya to Betania duon to bayoy ni Simon no pigsangla di naulian on. \v 7 Anoy man no namangoon on sikandan, meyduon bohi no migtidow no migdae to pahomut no mahal hilabi no intagu duon to mahalon no butilya. Migduguk sikandin ki Jesus aw ihudhud sikan pahomut duon to uyu din. \v 8 Pagkita to mgo inanad ni Jesus to sikan, naboyu sikandan. Kagi dan, “Abee! Nokoy no pig-uyakan man sikan pahomut? \v 9 Tapat pad ko imbaligja sikan to mahal no prisyu aw to halin ipamogoy to mgo pubri.” \p \v 10 Namaanan ni Jesus sikan pighisgutan dan, kaling pig-ikagihan din sikandan, “Nokoy no ogsamukon now man seini bohi no madojow man seini pighinang din kanay? \v 11 To mgo pubri kanunoy now igpagduma, di siakon, kona a ogkayugoy dini iyu. \v 12 Seini pagpahomut din kanay, angod to pighinaat din on to pagyobong kanay. \v 13 Indani now seini,” kagi ni Jesus. “Inggad andei ignawnangon to Madojow no Nawnangonon kani to tibuuk kalibutan, ogkahisgutan isab seini pighinang din aw ogkahandom sikandin.” \s1 To Planu ni Judas to Pagyuib ki Jesus \r (Marcos 14:10-11; Lucas 22:3-6) \p \v 14 Tapus to sikan, si Judas Iscariote no sobuuk to sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad ni Jesus mig-andiya to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan dan. \v 15 Kagi din, “Man-u man to igbogoy now kanay ko idata ku iyu si Jesus?” Dajun dan bilangi si Judas to katluan no buuk no saepi. \v 16 Tapus to sikan, nanginlugar sikandin to pagdata ki Jesus duon kandan. \s1 To Pagsasayu ni Jesus dow mgo Inanad Din \r (Marcos 14:12-21; Lucas 22:7-13; Juan 13:1-30) \p \v 17 Anoy man no mig-abut on to una no aedow to Pista to Pan no Wada Patubu, to mgo inanad mig-usip ki Jesus, “Andei koy nu man ogpahikajon to panihapun ta to seini Pista to Pagyaboy?” \p \v 18 Kagi ni Jesus, “Andiya kow to diya otow no ognangonon ku duon to siyudad. Nangoni sikandin no siak no maistru now ogpagsayu iyu no mgo inanad ku, su ogtumanon ta to Pista to Pagyaboy duon to bayoy din. Su kona ad ogyugoy kani to seini kalibutan.” \v 19 Dajun tumana to sikan mgo inanad ni Jesus to sugu din aw hikaja to panihapun dan to pista. \p \v 20 Anoy man no madukilom on, migdudunga to pagkoon si Jesus dow sikan mgo inanad din no sampuyu-tag-duwa. \v 21 Pagkoon dan on, mig-ikagi si Jesus, “Oho, paminog kow. Sobuuk iyu kani ogyuib kanay.” \p \v 22 Migsakit yagboy to ginhawa dan aw kada sobuuk mig-usip, “Ginuu, kona no siak?” \p \v 23 Migtabak si Jesus, “Sobuuk iyu no migpagsayu kanay to pagkoon iyan ogyuib kanay. \v 24 Siak no Anak to Otow, oghimatajan a su tahan on nasuyat duon to Kasuyatan to Diyus. Di alaot yagboy sikan ogyuib kanay! Tapat pad ko inyandan sikandin.” \p \v 25 Dajun usip si Judas no iyan ogyuib ki Jesus, “Kona no siak Sir?” \p Kagi ni Jesus, “Natuyanan nud iyan.” \s1 To Pagkoon no Ighandom to Kamatajon ni Jesus \r (Marcos 14:22-26; Lucas 22:14-20; 1 Corinto 11:23-25) \p \v 26 No migkoon pad sikandan, migdawat si Jesus to pan aw pasalamat sikandin to Diyus. Dajun din tibaga dow itadwoy kandan aw ikagi, “Yawa ku seini. Dawata now aw koona.” \p \v 27 Dajun dawat sikandin to tasa aw pasalamat isab to Diyus. Dajun din itadwoy kandan aw ikagi, “Masig-inom kow to seini. \v 28 Yangosa ku seini no igdigon to kasabutan no oghinangon to Diyus iyu. Igpaawas seini agun mapasaylu to mgo sae to kaotawan. \v 29 Indani now seini. Iyan nanda sei to pag-inom ku to gita to ubas\f + \fr 26:29 \ft Ininglis: \+it grapes\+it*\f* dini. Ayha a da og-inom to sikan bag-u no inomon ko muinom a duma iyu diya to gingharian to Diyus no Amoy ku. \p \v 30 Dajun sikandan pamanganta to pagsaja to Diyus aw panow pailing diya to Kaulibuhan no bubungan. \s1 To Pagtag-an ni Jesus no Iglidung Sikandin ni Pedro \r (Marcos 14:27-31; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38) \p \v 31 Pig-ikagihan ni Jesus to mgo inanad din, “Kuntoon no kadukiloman og-ojowan a now tibo, su meyduon sinuyat no kagi to Diyus no pig-iling, ‘Ogpahimatajan ku to magbantajay, aw ogkasusuwoy to mgo karneru no pigbantajan din.’\f + \fr 26:31 \ft Zacarias 13:7\f* \v 32 Di ko mabanhaw ad, og-una a iyu diya to Galilea.” \p \v 33 Dajun ikagi si Pedro, “Inggad ojowan ka to seini tibo mgo duma ku, kona ku yagboy sikuna og-ojowan.” \p \v 34 Kagi ni Jesus, “Indani seini. Kona pad ogtagauk to manuk gaja, iglidung a nud to katatoyu.” \p \v 35 Di mig-iling si Pedro, “Kagan-u ku man sikuna ilidung, inggad pad i-unung a ikow ko himatajan ka!” Sikan isab to pig-ikagi to tibo mgo inanad. \s1 To Pag-ampu ni Jesus duon to Getsemane \r (Marcos 14:32-42; Lucas 22:39-46) \p \v 36 Na, migpadajun onsi Jesus duon to sikan banwa no og-ilingon to Getsemane. Pagtidow dan duon, pig-ikagihan din to mgo inanad din, “Kani kow da ingkud su og-ampu a dutun.” \v 37 Di pigduma din si Pedro dow sikan daduwa no mgo anak ni Sebedeo. Na, migsugud to hilabi no kaguul dow kasamuk to ginhawa din. \v 38 Kagi ni Jesus, “Ahay, angod to igkamatoy ku to kani no kaguul ku! Pakamonang kow kani di kona kow oglipodong.” \p \v 39 Dajun andiya sikandin to unahan dow patiyangkob aw ampu. Kagi din, “Amoy ku, ko mahimu, ajaw a ogpabajaa to sikan no mgo antusonon. Di to pagboot nu iyan matuman, kona no sikan kanay.” \p \v 40 Pagpauli din duon to mgo inanad din, pigkita din no nalipodong on sikandan. Dajun din pukawa no mig-iling, “Sadangay pad man iyu Pedro. Kona now ogkapogongan to lipodongon now inggad songo uras da? \v 41 Kona kow on oglipodong. Ampu kow nasi agun kona kow matintal. Ogtuman kow iyan podom, di mayotoy to yawa now.” \p \v 42 Dajun isab panow si Jesus aw ampu. Kagi din, “Amoy ku, ko kinahangyan on man yagboy no ogbaja a to sikan no mgo antusonon, na, tumana to pagboot nu.” \p \v 43 To ikaduwa no pagpauli ni Jesus duon to mgo inanad din, pigkita din no nalipodong on isab sikandan su angod to ogpikpikon to mata dan. \p \v 44 Dajun panow si Jesus aw ampu to ikatoyu angod to diya una no pag-ampu din. \v 45 Pagkatapus, migpauli si Jesus duon kandan aw ikagihi, “Nalipodong kow pad gihapun? Oho, uras on no siak no Anak to Otow igdata on diya to mgo makasasaya. \v 46 Na, bangun kow on su seinid on to ogyuib kanay. Ogtagbuhon ta.” \s1 To Pagdakop ki Jesus \r (Marcos 14:43-50; Lucas 22:47-53; Juan 18:1-11) \p \v 47 No mig-ikagi pad si Jesus, migtidow si Judas no sobuuk to sikan sampuyu-tag-duwa no mgo inanad din. Mahan-in to mgo duma din no sangkap to ispada dow taepos. Pigsugu sikandan to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to inila no mgo duma dan. \v 48 Na, tahan on pigsabutan to oghinangon ni Judas agun makiyaya dan si Jesus. Kagi din, “Hadokan ku ngani, iyan kay. Na, dakopa sikandin.” \v 49 Kaling pigduguk din dajun si Jesus aw ikagihi, “Honda Sir!” Dajun din hadoki. \p \v 50 Kagi ni Jesus kandin, “Yagi, padajuna to tuud nu.” \p Dajun padani sikan duma no mgo otow aw dakopa si Jesus. \v 51 Dajun huyabut to ispada to sobuuk no duma ni Jesus aw tigbasa to suguonon to sikan kinayabawan no magdudumaya aw kasagping to talinga. \v 52 Di kagi ni Jesus, “Isug-ub sikan ispada nu. Su to otow no ogpanigbas ogkamatoy isab to tigbas. \v 53 Basi wada ka kamaan no ogpakadangop a to Diyus no Amoy ku, aw ogsuguon din dajun to linibu no mgo anghil to pagyuwas kanay. \v 54 Di ko mailing to sikan, og-amonuhon man to pagkatuman to sikan impasuyat to Diyus no pig-iling no ogkahitabu seini?” \p \v 55 Dajun ikagihi ni Jesus sikan mgo otow, “Nokoy man, tulisan a no migdae kow man to mgo ispada dow mgo taepos to pagdakop kanay? Nokoy no wada a now man dakopa no mang-anad a duon to Bayoy to Diyus kada aedow? \v 56 Di nailing to seini agun matuman to tibo no impasuyat to Diyus to diya kibali mgo ba-ba din.” Dajun yaguji si Jesus to mgo inanad din. \s1 To Pag-imbistigaha ki Jesus \r (Marcos 14:55-65; Lucas 22:63-71; Juan 18:19-24) \p \v 57 Dajun daeha si Jesus to sikan namandakop kandin diya to bayoy ni Caifas no kinayabawan no magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru. Tahan on nahimun duon to mgo maistru to tinuuhan dow inila no mgo Hibru. \v 58 Migpatiyupug si Pedro ki Jesus di migpadiyu da. Pagtidow din, migpadajun sikandin duon to pawa aw pag-agpot to mgo magbantajay no naman-ingkud su ogsayapan din to ogkadeygan ni Jesus. \p \v 59 Sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan dow to duma dan no mgo maghusajay no nahimun duon namangha yagboy to ogpamangkistigus to gayu kuntra ki Jesus agun no mapahimatajan dan. \v 60 Mahan-in to mgo gayuon no namangistigus, di wada nakitaan dan no angay no igkamatoy din. \p Pagkahina-hina, meyduon daduwa no ka kistigus no mig-atubang \v 61 aw ikagi, “Pigdinog noy seini no otawa no mig-iling no ogkagoba din sikan Bayoy to Diyus aw og-isabon din oghinangon sed to tatoyu no aedow.” \p \v 62 Dajun tindog sikan kinayabawan no magdudumaya aw usipa si Jesus, “Nokoy man to ogkaikagi nu to sikan ingkistigus dan? Kona ka ogtabak?” \v 63 Di migpapahonok si Jesus. Mig-ikagi isab sikan kinayabawan no magdudumaya, “Panapa ka tongod to ngadan to buhi no Diyus no tinood to og-ikagihon nu kanami. Na, nangoni koy dow sikuna iyan to diya ogpaabuton no Anak to Diyus no ogpaharion din.” \p \v 64 Migtabak si Jesus, “Naikagi nud. Di seini da. Sugud kuntoon, ogkamaan kow no ogpasidonggan a no Anak to Otow su ogpaingkudon a duon to kalintuu no takidingan to Gamhanan no Diyus. Og-abut isab to panahon no ogkitaon a now no ogkonsad likat to yangit no ogsakoy to panganud.”\f + \fr 26:64 \ft Salmo 110:1; Daniel 7:13\f* \v 65 Dajun higbita to sikan kinayabawan no magdudumaya to kabo din tongod to kaboyu aw ikagi, “Ayiih! Pagpasipaya sikan to Diyus! Set ki pad man ogpamangha to kistigus no sikiyu on man yagboy to migdinog to pagpasipaya din to Diyus! \v 66 Na, nokoy man to iyu?” \p Migtabak sikandan, “Angay sikandin oghimatajan.” \v 67 Dajun dan ilobi to bayhu\f + \fr 26:67 \ft To Surigao no Minanubu: \+it goja\+it*\f* ni Jesus aw sumbaga. To duma migsampalu kandin \v 68 aw ikagihi, “Sikuna no Insaad no Manyuyuwas,\f + \fr 26:68 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* tag-ana dow hintawa to migsampalu ikow.” \s1 To Paglidung ni Pedro ki Jesus \r (Marcos 14:66-72; Lucas 22:54-62; Juan 18:15-18,25-27) \p \v 69 Mig-iingkud pad si Pedro duon to pawa no dugukon sikandin to suguonon no bohi aw ikagihi, “Aduy, duma ka isab ni Jesus no taga-Galilea!” \p \v 70 Di miglidung si Pedro duon to atubangan to tibo. Kagi din, “Eh, wada kalibutan ku to sikan pig-ikagi nu.” \p \v 71 Dajun panow si Pedro pailing duon to yawanganan. Mey yain no bohi duon no migkita kandin aw ikagihi din to mgo otow duon, “Seini no otawa duma ni Jesus no taga-Nazaret.” \p \v 72 Di miglidung isab si Pedro aw nanapa no wada yagboy sikandin kiyaya to sikan no otow. \p \v 73 Wada kayugoy, pigduguk si Pedro to sikan namanindog duon aw ikagihi, “Tinood iyan no duma ka dan, su to inikagihan nu ogpakiyaya no taga-Galilea ka.” \p \v 74 Dajun nanapa si Pedro to maagbot aw iling, “Wada a yagboy kiyaya to diya no otawa!” \p Duon-dajun migtagauk to manuk, \v 75 aw kadomdomi ni Pedro to diya kagi ni Jesus no pig-iling, “Kona pad ogtagauk to manuk, iglidung a nud to katatoyu.” Dajun panow si Pedro aw ngog-ngog tongod to hilabi no kasakit to ginhawa din. \c 27 \s1 To Pagdaya ki Jesus diya ki Pilato \p \v 1 Saju pad to masem, mighihimun on isab tibo sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow to inila no mgo duma dan aw planu dow og-amonuhon dan to pagpahimatoy ki Jesus. \v 2 Dajun dan gapusa si Jesus aw daeha diya ki Gubernadur Pilato. \s1 To Pag-ogot ni Judas \r (Hinang 1:18-19) \p \v 3 Na, si Judas no migyuib ki Jesus, pagkamaan din no pighukuman on si Jesus to kamatajon, migbasul sikandin. Dajun din i-uli sikan katluan no buuk no saepi duon to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow inila no mgo duma dan. \v 4 Kagi din, “Nakasae a yagboy su imbaligja ku to otow no wada sae.” \p Mig-iling sikandan, “Wadad yabot noy to sikan. Ikow on sikan no prublima.” \v 5 Dajun itimbag ni Judas sikan saepi duon to Bayoy to Diyus dow panow aw hikoti to liog din aw patibitoy. \p \v 6 Pagpuduta to sikan yabow no mgo magdudumaya to sikan saepi, mig-iling sikandan, “Ogpakayapas ki to balaod to tinuuhan ta ko isakot seini duon to saepi no kaning Diyus, su insuhue seini to pagpahimatoy to otow.” \v 7 Kaling pig-uujunan dan no igboli sikan no saepi to pasak to maghinangay to kudon su oghinangon no yobonganan to mgo yampot.\f + \fr 27:7 \ft Ubin \+it dayu\+it*\f* \v 8 Hangtod kuntoon pighingadanan sikan to, “Pasak no Pigbajadan to Yangosa.” \v 9 Duon to sikan, natuman to diya sinuyat ni Jeremias no kibali ba-ba to Diyus no pig-iling, “Ogpuduton dan sikan katluan no buuk no saepi no iyan ogkaujunan to mgo kaliwat ni Israel no igsuhue to sikan ogyuib kandin \v 10 aw igboli dan to pasak to maghinangay to kudon. Sikan to insugu to Diyus kanay.”\f + \fr 27:10 \ft Zacarias 11:12,13 dow Jeremias 32:6-9\f* \s1 Si Jesus duon to Atubangan ni Pilato \r (Marcos 15:1-15; Lucas 23:1-5,13-25; Juan 18:28–19:16) \p \v 11 Na, pag-atubang ni Jesus ki Gubernadur Pilato, pig-usip sikandin, “Sikuna iyan to hari to mgo Hibru?” \p Kagi ni Jesus, “Naikagi nud.” \p \v 12 Di no iriklamu si Jesus to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow inila no mgo duma dan, wada sikandin tabak. \v 13 Kaling mig-ikagi si Pilato, “Mahan-in to inriklamu dan kuntra ikow. Kona ka ogpanagang?” \v 14 Di wada yagboy inggad songo riklamu no pigtabak ni Jesus, kaling natingaya yagboy sikan gubernadur. \p \v 15 Na, kada Pista to Pagyaboy, nabatasan to sikan gubernadur no ogpasabukan din to songo prisu no iyan ogpilion to kaotawan. \v 16 To diya no panahon meyduon bantugan no prisu no iyan ngadan si Barabas. \v 17 Kaling nangusip si Pilato to sikan mahan-in no mgo otow no nahimun, “Hintawa man to ogkaliyagan now no ogpasabukan ku, si Barabas ko si Jesus no og-ilingon to Insaad no Manyuyuwas?”\f + \fr 27:17 \ft To Grigu no inikagihan: \+it Cristo\+it*\f* \v 18 Ing-usip din sikan su namaanan din no indata kandin si Jesus to mgo panguyu to tinuuhan su migsilag sikandan ki Jesus. \p \v 19 No mig-ingkud pad si Pilato duon to husajan, mig-abut to tugun to asawa din no pig-iling, “Kona ka ogpangindaehig to kamatajon to sikan otow no wada sae, su natagainop ku sikandin ganina madukilom, aw yagboy nasamuk to ginhawa ku.” \p \v 20 Na, to kaotawan pighonghongan to diya yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan dow inila no mgo Hibru agun si Barabas to sabukan, aw si Jesus himatajan. \v 21 Kaling pag-usip on isab ni Pilato dow hintawa to sikan daduwa to ogpasabukan dan, iyan intabak dan, “Si Barabas!” \p \v 22 Kagi ni Pilato, “Og-amonuhon kud man naan si Jesus no og-ilingon to Insaad no Manyuyuwas?” \p Tibo sikandan mig-iling, “Himataji! Iyansang duon to krus!” \p \v 23 Mig-usip si Pilato, “Manya man? Nokoy man to sae din?” \p Di nasi mig-agbot to pagkinuliya dan no mig-iling, “Himataji! Iyansang duon to krus!” \v 24 Nasabut ni Pilato no wadad pues to pag-ikagi din su ogkagubut on to mgo otow. Kaling migpudut sikandin to wohig aw panghugas to boyad din duon to atubangan to mgo otow. Kagi din, “Ogpanghugas a pagpakiyaya no wada yabot ku to kamatajon to seini no otow. Sikiyu to yabotan to sikan.” \p \v 25 Migtabak sikan tibo mgo otow, “Sikami dow mgo kaliwat noy to tadtadan to sikan!” \v 26 Dajun pasabuki ni Pilato si Barabas. Di si Jesus pigpanyapdosan aw idata duon to sikan ogpamanyansang kandin duon to krus. \s1 To Paghinang ki Jesus no Kangisihanan \r (Marcos 15:16-20; Juan 19:2-3) \p \v 27 Dajun daeha si Jesus to mgo sundayu ni Gubernadur Pilato duon to sed to bayoy din. Dajun dan himuna to tibo angod dan no mgo sundayu aw lilibongi si Jesus. \v 28 Pighukasan dan sikandin aw sul-ubi to mayogdog no kapa. \v 29 Mighinang isab sikandan to kuruna no dugihon no gawod aw ikuruna kandin. Meyduon isab tinampod no tigbow no pigpatagonan kandin duon to kalintuu no boyad din no kunungkun bastun to hari. Dajun sikandan yuhud-yuhud duon to atubangan din aw ngingisi. Kagi dan, “Mabuhi ka, hari to mgo Hibru!” \v 30 Tapus to sikan, pigpang-iloban dan si Jesus aw pinokpoka to sikan bastun din. \v 31 Pagtakahi dan to pag-inusiba\f + \fr 27:31 \ft Ubin \+it pagbinuang\+it*\f* ki Jesus, pighukasan dan sikandin to sikan mayogdog no kapa aw sul-ubi to kandin no kabo. Dajun dan daeha diya to yuwas su igyansang duon to krus. \s1 To Pagyansang ki Jesus duon to Krus \r (Marcos 15:21-32; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27) \p \v 32 Na, duon to pangindaenan meyduon ingkatagbu dan no taga-Cirene no iyan ngadan si Simon. Pigpogos dan sikandin to pagtiang to sikan krus no ogyansangan ki Jesus. \v 33 Pagtidow dan duon to sikan banwa no og-ilingon to Golgota, no ko ita pa, Boboungon, \v 34 pigbogajan dan si Jesus to inomon no pigsakotan to mapoit. Di pagkatimtim din, wada din inoma. \v 35 Dajun dan iyansang duon to krus aw lindoga. Tapus to sikan, pigbabahin dan to mgo kabo ni Jesus pinaagi to ripa. \v 36 Dajun ingkud sikan mgo sundayu su ogbantoy kandin. \v 37 Duon to babow to uyu ni Jesus intaud dan to sinuyat no riklamu kuntra kandin no pig-iling, “Si Jesus seini no Hari to mgo Hibru.” \v 38 Meyduon isab daduwa no ka ribeldi no inyansang to mgo krus duon to magdibayuy ni Jesus. \v 39 To mgo otow no namangyaboy duon migpajango-jango to pagsujan-sujan\f + \fr 27:39 \ft To Surigao no Minanubu: \+it pag-iyan-iyan\+it*\f* kandin. \v 40 “Awu!” kagi dan. “Kagi nu oggobaon nu sikan Bayoy to Diyus aw og-isabon nu oghinangon sed to tatoyu da no aedow. Oho, ko tinood no Anak ka to Diyus, yudus ka duon!” \p \v 41 Angod isab to sikan to pagsujan-sujan to sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru dow mgo maistru to tinuuhan hasta to duma no inila no mgo Hibru. Kagi dan, \v 42 “Nakayuwas kun sikandin to duma, di kona din man naan ogkayuwas to kaugalingon din. Oho, hari ta man buwa sikandin no mgo kaliwat ni Israel, payudusa duon agun makatuu ki. \v 43 Kagi din Anak sikandin to Diyus dow iyan ogsaligan din. Na, ko og-oyogon sikandin to Diyus, ipayuwas sikandin!” \v 44 Angod isab to sikan to pagtamay ki Jesus to sikan mgo ribeldi no inyansang isab duon to mgo krus. \s1 To Kamatajon ni Jesus \r (Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-37) \p \v 45 Anoy man no maugtu on, migdigyom to kalibutan hangtod no alas tres to kahapunon. \v 46 Na, pagkaalas tres on, migtawag si Jesus to maagbot no mig-iling, “Eli, eli, lama sabaktani?” no ko ita pa, “Diyus ku, Diyus ku, nokoy no pig-ojowan a nu?”\f + \fr 27:46 \ft Salmo 22:1\f* \p \v 47 Di to mgo otow no migtindog duon naman-iling, “Ogpatabang sikandin ki Elias.” \v 48 Na, sobuuk kandan miglinaguy dajun aw pudut to ogpasoyopan din to suka. Dajun din ihikot duon to tumuy to tinampod no tigbow aw itadwoy diya to ba-ba ni Jesus. \v 49 Di to duma mig-iling, “Og-ahaon ta iyan dow og-andini si Elias to pagyuwas kandin.” \p \v 50 Nangiyak on isab si Jesus aw dajun kabigtawi. \p \v 51 Dajun kahigbit sikan madamey no panapton no yopon to sikan Pinakabalaan no Sinabong duon to Bayoy to Diyus likat diya to diatas pailing duon to obos. Migtiyog isab to maagbot aw nangkatibag to mgo gatung. \v 52 Nangkaabri isab to mgo yobong, aw mahan-in to patoy no diyusnon no nabanhaw \v 53 aw pamanyogwa duon to yobong. Na, pagkabanhaw on ni Jesus, sikan duma no nabanhaw naman-andiya to siyudad to Jerusalem, aw mahan-in to migkita kandan. \p \v 54 Na, sikan kapitan dow mgo sundayu din no namanbantoy ki Jesus pigdaitan tongod to tiyog dow sikan duma no mgo hitabu. Kaling nakaikagi sikandan, “Tinood naan no Anak seini to Diyus!” \p \v 55 Mahan-in isab to mgo bohi no migsayap ki Jesus, di migpadiyu da. Sikandan to diya migduma-duma kandin likat to Galilea pailing diya to Jerusalem to pag-alagad kandin. \v 56 Yakip duon si Maria Magdalena dow to sangay din no inoy ni Santiago dow ni Jose hasta to asawa ni Sebedeo.\f + \fr 27:56 \ft To asawa ni Sebedeo, inoy ni Santiago dow ni Juan.\f* \s1 To Pagyobong ki Jesus \r (Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42) \p \v 57 Anoy man no mahapun on, meyduon migtidow no sapian no otow no taga-Arimatea no iyan ngadan si Jose. Songo inanad isab sikandin ni Jesus. \v 58 Mig-andiya si Jose ki Pilato aw hangyu no sikandin to ogyobong ki Jesus. Na, mig-ujun si Pilato. \v 59 Dajun puduta ni Jose sikan yawa ni Jesus aw libodi to bag-u no madojow no panapton \v 60 aw ibotang duon to yobonganan no bag-u din pad ipabangbang duon to batu. Pigyoponan din sikan yobong to piglipid no gatung aw dajun panow. \v 61 Si Maria Magdalena dow sikan sangay din naman-ingkud no mig-atubang to sikan yobong. \s1 To Pagbantoy to Yobong \p \v 62 Pagkabukas no iyan Aedow no Tigpahuway to mgo Hibru, sikan yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan dan dow mgo Pariseo mig-andiya ki Pilato. \v 63 Kagi dan, “Sir, nadomdoman noy no wada pad kamatoy to diya gayuon no otow, mig-iling no ogkabanhaw da sikandin duon to ikatoyu no aedow. \v 64 Kaling madojow ko ipadigon nu sikan yobong din kotob to ikatoyu no aedow, su unu ko kawaton to yawa din to sikan mgo inanad din agun igkanawnangon dan no nabanhaw on sikandin. Na, ogdugang pad to paglimbung dan to kaotawan.” \p \v 65 “Na hala,” kagi ni Pilato. “Daya kow to mgo sundayu aw ipadigon sikan yobong kotob to ogkahimu now.” \v 66 Dajun sikandan andiya aw indani sikan inyopon agun matagahan dan ko meyduon oghilabot to sikan. Pagkatapus, pigpabantajan dan. \c 28 \s1 To Pagkabanhaw ni Jesus \r (Marcos 16:1-8; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10) \p \v 1 Pagyaboy to Aedow no Tigpahuway, aw ogkabukas-bukas on to aedow to Duminggu, si Maria Magdalena dow sikan sangay din migpadodoyog duon to pigyobongan ki Jesus su ogyoujon dan. \v 2 No wada pad sikandan tidow, migtiyog to maagbot aw migkonsad to anghil to Ginuu aw ligada sikan gatung no inyopon aw ingkud duon. \v 3 To bayhu\f + \fr 28:3 \ft To Surigao no Minanubu: \+it goja\+it*\f* din angod to kasiga to kilat, dow to kabo din angod to kaputi to gapas. \v 4 Migpamidpid sikan namanbantoy tongod to haedok dan to sikan anghil aw katuad aw kaangod to mgo patoy. \p \v 5 Dajun ikagihi to anghil sikan mgo bohi, “Kona kow ogkahaedok. Namaan a no ogpamangha kow ki Jesus no inyansang duon to krus. \v 6 Wadad kani su nabanhaw on. Natuman on to diya pig-ikagi din iyu. Dini kow, ahaa now seini pigbotangan kandin. \v 7 Na, panow kow dajun diya to mgo inanad din aw nangoni no nabanhaw on si Jesus dow og-una diya to Galilea. Ogkitaon dan sikandin diya. Indani now seini pig-ikagi ku iyu.” \p \v 8 Na, sakot to kahaedok dow kalipay, migpanow sikan mgo bohi. Miglinaguy sikandan su ognangonan dan to mgo inanad ni Jesus. \v 9 Duon pad to pangindaenan, puli nakatokow ingkatagbu dan si Jesus. Kagi din, “Honda.” Dajun padani sikan mgo bohi aw tagoni to mgo kobong din dow simbaha dan. \v 10 Kagi ni Jesus, “Kona kow ogkahaedok. Andiya kow to mgo suun\f + \fr 28:10 \ft Iyan impasabut din to mgo inanad din.\f* ku aw nangoni no umandiya sikandan to Galilea su ogkitaon a dan diya.” \s1 To Isturya to diya Pigpabantoy \p \v 11 Na, pagkalius to sikan mgo bohi duon to yobong, to duma no mgo sundayu no migbantoy mig-anduon to Jerusalem. Pignangonan dan to yabow no mgo magdudumaya to tinuuhan to mgo Hibru to tibo nahitabu. \v 12 Migsasabut sikan yabow no mgo magdudumaya dow to inila no mgo Hibru. Dajun dan bogaji sikan mgo sundayu to madogi no saepi \v 13 aw ikagihi, “Umiling kow no pigkawat to yawa ni Jesus to mgo inanad din no malipodong kow ganina madukilom. \v 14 Na, ko makadinog to gubernadur no nalipodong kow no migbantoy, kona kow ogkahaedok. Sikami on to ogkaamu kandin agun kona kow kastiguhon.” \v 15 Dajun dawata to mgo sundayu sikan saepi aw inawnangon sikan impaikagi kandan. Sikan no isturya impatangkap diya to mgo Hibru hangtod kuntoon. \s1 To Pagsugu-a ni Jesus to mgo Inanad Din \r (Marcos 16:14-18; Lucas 24:44-49; Hinang 1:6-8) \p \v 16 Sikan sampuyu-tag-isa no mgo inanad ni Jesus mig-andiya to Galilea duon to sikan bubungan no ogpaandiyaan ni Jesus kandan. \v 17 Pagkita dan kandin, pigsimba dan, di to duma migduwa-duwa dow si Jesus yagboy sikan. \v 18 Dajun padani si Jesus kandan aw ikagi, “Imbogoy kanay to tibo katongod diya to yangit dow dini to pasak. \v 19 Kaling ogsuguon ku sikiyu diya to tibo mgo tribu agun hinangon now sikandan no mgo inanad ku. Bawtismuhi sikandan to ngadan to Amoy, to Anak dow to Ispiritu Santu. \v 20 Anada sikandan to pagtuman to tibo insugu ku iyu. Na, ajaw now ogkalingawi no ogduma-duma a iyu kotob no kona pad matapus to kalibutan.”