\id GEN - Sankaran
\ide UTF-8
\h A Damira
\toc3 GEN
\toc2 ADA
\toc1 A Damira
\mt1 A Damira
\imt A Damira
\is Kitabu Ɲin ye a Ɲan Fɔ Kuma Damira
\ip Kitabu ɲin ye Tariku le ri mɛn farini Nabi Musa la, ni a ri fɔ a ma A Damira. Suran biloolu le ye a kɔndɔ. Suran biloolu wo ri se latalanna sii diyama naanin.
\ip Ka damira suran fɔlɔ, ka ta se sura tan ni kelen ma wo ye dunuɲa dan ɲa le ri. Alla ka dunuɲa dan. Adama ni Hawa wo kera a la dalifen na ban de ri. A ka ii dan ka ii jamari waati taminnin kɔrɔ ii ka Alla la tɔn tiɲan. Ka damira wo waati ma, adamadenilu ka tɔrɔya damira. Kɛbi wo waati adamaden na ko bɛɛ kɛra a juuman de. Adamadenilu la kojuu danna taminda, ii ka hakɛ sɔrɔn Alla la. Alla ka a latɛɛ ko a ri dunuɲa tiɲan sanci ba la. Miriya wo bɔni Alla sɛniman de rɔ. Julumun gboyani Alla yɛ ka a dan natamin. Kɔni Alla la kininkinin kosɔn a ma sɔn adamaden bɛɛ halaki la. Wo rɔ, a ka Nabi Nuhan a ni sobo su bɛɛ ladon kulunba kɔndɔ ka ii kisi halaki ma.
\ip Ka bɔ suran tan ni fila ma ka se suran muwan ni loolu ma, tariku le ri mɛn farani Nabi Iburahima la. Alla ka Nabi Iburahima suwandi ka a kɛ mɔɔ ri mɛn di se adamaden bɛɛ madonna. A ka baraka don a la ko rɔ, a ri kɛ jama siyaman benba ri. A ka lahidi ta a yɛ. A ka Kanaan jamana lahidi Isirayɛli ni a bɔnsɔn le ye. Kɔni lahidi wo ti se mafala fo Iburahima wa dencɛ sɔrɔn waati mɛn na. Iburahima muso Saran wa yen ko a ti se den sɔrɔnna tuma mɛn na, a ka a la jɔnmuso Hajara di a la cɛɛ ma. Wo ka Isumayila sɔrɔn Iburahima yɛ. Kɔni Alla ma sɔn Isumayila ye kɛ a cɛtala ri. A ka Isiyaka di Iburahima ni Saran ma a la mɔɔbaya waati le rɔ. A ka lahidi kelen wo ta Isiyaka yɛ, a ka mɛn ta Iburahima yɛ.
\ip Ka bɔ suran muwan ni wɔrɔn ka se suran bisawa ni wɔrɔn, wo ye tariku le ri mɛn farani Nabi Isiyaka ni Nabi Yakuba la. Rebeka ka filani sɔrɔn Isiyaka yɛ. Alla sɔnda Yakuba, mɛn sɔrɔnda to la, wo ri a kɔrɔcɛ Esawu cɛta a bolo. Esawu ka wo lɔn mɛn kɛ, a lɔɔ tɛrɛ ye a la ka a dɔɔcɛ Yakuba faa. Wo fanan ka a bori a kɔrɔ ka wa a barincɛ wara, a na kɔrɔcɛ kɔnin. A tora ye, a ka Leya ni Rasayɛli furu. Ii ka dencɛ mɔɔ tan ni fila sɔrɔn a yɛ. Dencɛ mɔɔ tan ni fila woilu kɛra kɛbila tan ni fila le benba ri mɛn bɔni Isirayɛlika rɔ.
\ip Ka bɔ suran bisawa a ni wɔrɔɔfila ma ka se suran biloolu ma, wo ye Nabi Yusufu la tariku le ri. Yakuba dencɛ Yusufu tɛrɛ ma di a kɔrɔcɛilu yɛ. Ka bɛn Alla la kibaro mɛn la Yusufu ɲa ma a tɛrɛ ye kɛkɔrɔ ii la mansa ri. Wo bolo ma ii ka a majiira janya rɔ Misirrankailu ma. Kɔni Alla sɔnda Yusufu la ko ma ko a ye kɛ Misiran ɲɛmɔɔba ri. Alla ka a yiraka a ye ko a ri dunuɲa bɛɛ kisi kɔnkɔba ma, kɔnkɔ mɛn dontɔ. San wɔrɔnwula tamin kɔrɔ, kɔnkɔba ri dunuɲa bɛɛ mira. Kɔnkɔ ti don na Misiran kelen pe le rɔ, ka a bɛn Yusufu la ko ma. Ni Yakuba ka a dencɛilu lawa Misiran balo ɲinin diya, woilu ri Yusufu yen jamana wo kɔndɔ. Yusufu ka a la mɔɔilu lana Misiran ka ii kisi kɔnkɔba ma.
\ip An di hankili sɔrɔn kitabu ɲin ma. Alla ye a jɛrɛ yirakala tariku ɲin de rɔ. Alla la fanka ka bon fen bɛɛ ri. A ye a fɛ adamadenilu ye telenbaya kɛ. Julumun bɔyani Alla yɛ ka a dan natamin. Alla ye julumun tiilu kiti la ii la julumun de la. Kɔni a ti sɔn ka adamadenilu halaki. Adamaden duman a yɛ. A ye a fɛ ka ii dɛmɛm ka ii tubi ka ii kisi, ka a bɛn a la kaninteya ma. Sila ɲin yirakani Alla la kitabu fɔlɔ le rɔ.
\ip Alla ye an dɛmɛn an ye wo bɛɛ lɔn. An di se kɛla a duɲɔɔ bɛrɛ ri ɲa mɛn ma. Allama wo kɛra. Amina.
\c 1
\s Alla ka dunuɲa dan ɲa mɛn ma
\p
\v 1 Fɔlɔfɔlɔ, Alla ka sankolo dan ka duukolo dan, 
\v 2 kɔni duu rabɛnni tɛrɛ tɛ waati wo rɔ. Fen fen tɛrɛ sa a kan. Ji dunba le tɛrɛ a yɔrɔ bɛɛ rɔ, a ni dibi. Alla la Nii tɛrɛ ye taa ni sɛ kɛla ji kunna san ma. 
\v 3 Alla ka a fɔ ko: «Kɛnɛ ye bɔ!» Kɛnɛ bɔra. 
\v 4 Alla ka a yen ko kɛnɛ ka ɲi. A ka kɛnɛ ni dibi fara i ɲɔɔn na. 
\v 5 A ka kɛnɛ tɔɔ la ko tele, ka dibi tɔɔ la ko su. Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon fɔlɔ ri.
\p
\v 6 Alla kumara ikɔ ko: «Dan ye kɛ jiilu tɛma, ka ii fara i ɲɔɔn na.» 
\v 7 Wo kɛra. Ji mɛn tɛrɛ san ma, a ni mɛn tɛrɛ duu ma, a ka woilu fara i ɲɔɔn na, ka kɛnɛgbɛ ladan ii tɛma. Alla ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 
\v 8 A ka kɛnɛgbɛ tɔɔ la ko san. Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon filana ri.
\p
\v 9 Alla kumara ikɔ ko: «Ji mɛn ye san kɔrɔ, wo bɛɛ ye ladɛn yɔrɔ kelen dɔ, kosa gbelemala ye bɔ gbɛ ma.» A ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra wo ɲa ma. 
\v 10 A ka gbelemala wo tɔɔ la ko duu, ka ji ladɛnnin tɔɔ la ko kɔɔji. Alla ka a yen ko wo ka ɲi.
\p
\v 11 Nba, a ka a fɔ ko: «Binilu ni sumanilu ye fɛrɛn duu kan ka ii kisɛilu labɔ ka kɛ si ri. Jiri denta su bɛɛ fanan ye bɔ, mɛn ye kisɛ ni kolo kɛla ii den dɔ.» Alla ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra wo ɲa. 
\v 12 Duu ka bin su bɛɛ labɔ, mɛn ye kisɛ kɛla. Jiri denta su bɛɛ fanan bɔra, mɛn ye kisɛ ni kolo kɛla ii den dɔ. Alla ka a yen ko wo ka ɲi. 
\v 13 Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon sawana ri.
\p
\v 14 Alla kumara ikɔ ko: «Kɛnɛbɔlan ye bɔ san dɔ, ka tele ni su fara i ɲɔɔn na. Woilu ye sali lonilu yiraka, a ni lon damira ni san damira. 
\v 15 Woilu ye kɛ san dɔ, ka kɛnɛ labɔ duu kan.» Alla ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 
\v 16 Alla ka kɛnɛbɔlan belebele fila rabɛn, tele ni karo. Woilu rɔ bonba ba, tele kɔnin, Alla ka wo lasii lon kun na. Mɛn dɔɔman, karo kɔnin, a ka wo lasii su kun na. A ka loloilu fanan dan. 
\v 17 A ka kɛnɛbɔlan woilu kɛ san dɔ, kosa ii ri kɛnɛ labɔ duu kan. 
\v 18 A ka ii lasii tele ni su kun na, ka kɛnɛ ni dibi fara i ɲɔɔn na. Alla ka a yen ko wo ka ɲi. 
\v 19 Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon naaninna ri.
\p
\v 20 Alla kumara ikɔ ko: «Niimafen ye kɛ ji rɔ ka siyaya kosɛbɛ. Kɔnɔilu ye ii gban san ni duu tɛ.» 
\v 21 A ka ji rɔ niimafen masilani belebelebailu dan, a ni ji rɔ niimafen tɔ bɛɛ. Fen woilu bɛɛ kɛra ji rɔ ka siyaya, a bɛɛ ni a su. A ka kɔnɔ su bɛɛ fanan dan. Alla ka a yen ko wo ka ɲi. 
\v 22 A kumara ka baraka don ii rɔ. A ka a fɔ ko: «Ai ye jiri ka siyaya kɔɔji fan bɛɛ rɔ.» A ka a fɔ kɔnɔilu yɛ ko: «Ai ye jiri ka siyaya duukolo kan.» 
\v 23 Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon looluna ri.
\p
\v 24 Alla kumara ikɔ ko: «Nimafen su bɛɛ ye kɛ duu kan, so kɔndɔ kolofenilu wo, waa rɔ soboilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma, a bɛɛ ni a su!» A ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 
\v 25 Waarɔ sobo ni so kɔndɔ kolofen ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma, a ka woilu su bɛɛ dan. Alla ka a yen ko wo ka ɲi.
\p
\v 26 Wo kɔ, Alla ka a fɔ ko: «An di adamaden dan ka a kɛ an munuɲa ri, ka a su sudunya an ɲɔɔn na. Ii ri ii sii duu bɛɛ kun na, ka ii sii jɛɛ kun na, a ni kɔnɔilu ni kolofenilu ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma.» 
\v 27 Nba, Alla ka adamaden dan ka a kɛ a jɛrɛ munuɲa le ri. Wo rɔ, a ka cɛɛ dan, ka muso fanan dan. A ka adamaden dan ten de. 
\v 28 Alla kumara ka baraka don ii rɔ. A ka a fɔ ko: «Ai ye jiri ka jɛnsɛn duu fan bɛɛ rɔ, ka ai la fanka sii duu kan. Ai ye ai sii jɛɛ ni kɔnɔilu ni niimafen tɔilu bɛɛ kun na.»
\p
\v 29 A ka a fɔ ii yɛ ko: «Duu suman su su, n da wo bɛɛ di ai ma. Ka a la wo kan, jiri denta fen fen ye duu kan, n da wo fanan bɛɛ di ai ma, mɛn ye kisɛ ni kolo kɛla ii denilu rɔ. Wo bɛɛ ri kɛ ai balo ri. 
\v 30 So kɔndɔ kolofenilu ni waa rɔ soboilu ni kɔnɔilu ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma, niimafen bɛɛ kɔnin, n da bin ni fira bɛɛ di woilu ma ka kɛ ii balo ri.» Nba, a ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 
\v 31 Alla ka dalifen mɛn dan, a ka a yen ko wo ka ɲi bakɛ. Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon wɔɔrɔna ri.
\c 2
\p
\v 1 Nba, sankolo ni duukolo ni ii kɔndɔfen bɛɛ danda ɲa mɛn ma, wo le wo ri. 
\v 2 Tele wɔrɔnwulana sera ka a tɛrɛn Alla ra ban baarala. A ka a la baara bɛɛ ban tele wɔɔrɔ wo le kɔrɔ. Tele wɔrɔnwulana lon, a ka ɲɔɲɔ wo lon. 
\v 3 Alla ka tele wɔrɔnwulana bonya ka a bɔ lon tɔilu ma, ka a masɔrɔn a ma baara si kɛ wo lon.
\s Alla ka cɛɛ dan ɲa mɛn ma
\p
\v 4 Nba, Alla ka sankolo ni duukolo dan ɲa mɛn ma, wo le ye ɲin di. Allabatala Alla ka sankolo ni duukolo dan tuma mɛn na, 
\v 5 bin ni jiri tun tɛ duukolo kan fɔlɔ, baa Allabatala Alla tun ma sanci lana duu kan fɔlɔ. Mɔɔ si tun tɛ ye fɔlɔ ka duu sɛnɛ fanan. 
\v 6 Tenke le tɛrɛ bɔla duu kɔrɔ ka duu yɔrɔ bɛɛ sɔ.
\p
\v 7 Allabatala Alla ka duu buuri ta ka adamaden dabɛn wo la. A ka ɲenemaya fɔɲɔ fɛ adamaden nunwo rɔ. Wo rɔ, adamaden wo kɛra nima ri.
\s Edɛni jamana nakɔ ɲuma
\p
\v 8 Nba, Allabatala Alla ka nakɔ labɔ Edɛni jamana rɔ, mɛn ye telebɔ fan fɛ. A tun ka adamaden mɛn dan, a ka wo bila nakɔ wo kɔndɔ. 
\v 9 Allabatala Alla ka jiri su bɛɛ lafɛrɛn yɔrɔ wo rɔ, jiri mɛnilu ka ɲi kosɛbɛ. Ii den duman. A ka jiri su fila gbɛrɛ lafɛrɛn nakɔ tɛma. Kelen tɛrɛ ɲenemaya jiri ri. A tɔ kelen tɛrɛ mɔɔ lalɔnniɲala koɲuma ni kojuu faranfaasi la.
\p
\v 10 Ba do tɛrɛ bɔni Edɛni jamana rɔ ka latamin nakɔ wo rɔ, mɛn ye a yɔrɔ bɛɛ sɔla ji la. A bɔ mɛn kɛni nakɔ wo rɔ, a farara ka kɛ ba bolo naanin di. 
\v 11 Ba fɔlɔ tɔɔ ko Pisɔn. Wo ye woyenna ka Habila jamana laminin. Sanin ye bɔla jamana wo rɔ. 
\v 12 Sanin wo ye sanin jɛrɛwolo le ri. Jiri kasila latikɔlɔnnaman fanan ye ye. Kabakurun do fanan ye bɔla ye, mɛn tɔɔ ko onikisi. 
\v 13 Ba filana tɔɔ ko Kiyɔn. Wo le ye woyenna ka Kusi bɔnsɔn na jamana bɛɛ laminin. 
\v 14 Ba sawana tɔɔ ko Tikire. Wo le ye woyenna ka wa Asuri so telebɔ fan fɛ. Ba naaninna tɔɔ ko Efirati.
\p
\v 15 Nba, Allabatala Alla ka adamaden bila Edɛni nakɔ ɲuma rɔ, ko a ye a sɛnɛ ka a janto a rɔ. 
\v 16 Allabatala Alla ka a fɔ a yɛ ko: «Jiriden dɔɔnta fen fen ye yan, i ye wo bɛɛ dɔɔn. 
\v 17 Kɔni, jiri mɛn ye mɔɔ lalɔnniɲala koɲuma ni kojuu faranfaasi la, i kana wo den dɔɔn de! Ni i ka a dɔɔn lon mɛn na, i ri faa.»
\s Allabatala Alla ka muso dan ɲa mɛn ma
\p
\v 18 Wo kɔ, Allabatala Alla ka a fɔ ko: «Ka cɛɛ to a kelen na, wo ma ɲi. N di a dɛmɛnba rabɛn, mɛn di bɛn a ma.»
\p
\v 19 Wo rɔ, Allabatala Alla ka sobo su bɛɛ ni kɔnɔ su bɛɛ dan duu buuri la, ka ii bɛɛ lana cɛɛ ma, kosa a ri ii kelen kelenna bɛɛ tɔɔ la. A ka tɔɔ mɛnilu fɔ, woilu kɛra ii tɔɔilu ri. 
\v 20 Cɛɛ ka tɔɔ la so kɔndɔ kolofen ni kɔnɔilu, ni waa rɔ soboilu bɛɛ la. Kɔni a dɛmɛnba ma sɔrɔn woilu rɔ, mɛn bɛnni a ma kɔnin.
\p
\v 21 Wo rɔ Allabatala Alla ka sunoo ba don cɛɛ ɲa rɔ. A sunoora. Ka a to sunoo rɔ, Allabatala Alla ka barasa kolo kelen ta cɛɛ fari rɔ, ka sobo bila wo nɔ rɔ ka a da tuun wo la. 
\v 22 Allabatala Alla ka barasa kolo wo ta ka muso rabɛn, ka na muso di cɛɛ ma. 
\v 23 Cɛɛ ka a fɔ ko: «A koloilu bɔni n koloilu le rɔ. A fari bɔni n fari le rɔ. N di a tɔɔ la ko muso, ka a masɔrɔn a bɔni cɛɛ le rɔ.»
\p
\v 24 Wo le kosɔn, cɛɛ ri a mataa a fa ni a na la, ka to a muso fɛ. A fila ri kɛ mɔɔ kelen di.
\p
\v 25 Nba, wo tuma cɛɛ ni a muso fila bɛɛ fari makolon de tɛrɛ, kɔni fari makolontɔya maloya tun tɛ ii la.
\c 3
\s Cɛɛ ni muso ka Alla la tɔn tiɲan
\p
\v 1 Nba, Allabatala Alla ka waa rɔ sobo mɛnilu dan, duuma sa le kewuyani tɛrɛ wo tɔ bɛɛ ko. Lon do rɔ, sa ka a fɔ muso yɛ ko: «Tuɲa wa, Alla ka a fɔ ko: ‹Ai kana nakɔ ɲuma jiriden si dɔɔn?›» 
\v 2 Muso ka a jabi: «A sɔnni an ye nakɔ ɲuma jiriden dɔɔn. 
\v 3 Kɔni jiri mɛn ye nakɔ ɲuma tɛma, Alla ka a fɔ an yɛ ko: ‹Ai kana wo le den dɔɔn. Ai kana ai maa a la. Ni ai ka ai maa a la, ai ri faa.›» 
\v 4 Sa ka a fɔ muso yɛ ko: «Tuɲa tɛ wo rɔ. Ai tɛ faa fɛwu! 
\v 5 Alla ka a lɔn ko ai wa jiriden wo dɔɔn lon mɛn na, ai ri kɛ hankilimailu ri. Ai ri kɛ ikomin Alla, ka koɲuma ni kojuu faranfaasi lɔn.»
\p
\v 6 Muso ka a yen ko jiriden wo ka ɲi, a duman kosɛbɛ. A ka a yen fanan ko jiriden wo ri mɔɔ kɛ hankilima ri. Wo rɔ, muso ka do kadi ka a dɔɔn, ka do di a cɛɛ ma, mɛn lɔni tɛrɛ a tɔrɔfɛ. Wo ka a ta ka a dɔɔn. 
\v 7 Ii banni a dɔɔnna, ii ka hankili sɔrɔn ka ii jɛrɛ yen ɲa gbɛrɛ ma. Ii ka a yen ko ii fari makolon de. Ii ka toro firailu kara i ɲɔɔn na ka ii kɛ feriyabɔ ri ka ii jɛrɛ sutura.
\p
\v 8 Nba, wura fɛ, Allabatala Alla tɛrɛ ye a mataamala nakɔ ɲuma rɔ, fɔɲɔ tɛɛra dooni dooni waati mɛn na. Cɛɛ ni a muso ka a natɔla kan mɛn ka ibori a kɔrɔ ka wa ii dokon Alla ma jiriilu tɛma. 
\v 9 Allabatala Alla ka a kan nabɔ cɛɛ ma ko: «I ye mi?» 
\v 10 Cɛɛ ka a jabi: «N ka i natɔla kan mɛn nakɔ ɲuma rɔ tuma mɛn na, n silanda, baa n fari makolon de. Wo le kosɔn, n ka n dokon.» 
\v 11 Allabatala Alla ka a fɔ ko: «Yon de ka a fɔ i yɛ ko i fari makolon de? N ka tɔn sii jiri mɛn na, i ra wo le den dɔɔn wa?» 
\v 12 Cɛɛ ka a fɔ ko: «I ka muso mɛn di n ma, wo le ka jiriden wo di n ma. N ka a dɔɔn.» 
\v 13 Allabatala Alla ka a fɔ muso yɛ ko: «I ka nfen kɛ ɲin di?» Muso ka a fɔ ko: «Sa le ka n manɛɛn ka n lɔɔ a dɔɔnna.»
\s Allabatala Alla ka bɔnɔ la mɔɔilu kan
\p
\v 14 Allabatala Alla ka a fɔ sa yɛ ko: «I ra wo kɛ. Wo le kosɔn, n di tɔrɔya la i kan ka tamin kolofen ni waa rɔ sobo bɛɛ kan. Sisen i ri i sɔmɔn i kɔnɔ kan, ka buuri dɔɔn i la dunuɲaratɛɛ bɛɛ rɔ. 
\v 15 N di juuya ladon i ni muso tɛ, ka a ladon i bɔnsɔn ni a bɔnsɔn tɛ. A ri i kun gbasi. I fanan di a sen tintiri cin.»
\p
\v 16 Allabatala Alla ka a fɔ muso yɛ ko: «N di do la i la tin tɔrɔya kan. I ri i la kɔnɔmaya bɛɛ kɛ dun ba rɔ. A lɔɔ ri kɛ i la, ka sii i cɛɛ kun na, kɔni i ri to a fanka kɔrɔ.»
\p
\v 17 Allabatala Alla ka a fɔ Adama yɛ ko: «I ra i muso kan lamɛn ka jiriden dɔɔn, n ka tɔn sii mɛn na ko i kana a dɔɔn. Wo rɔ, n di duu tiɲan ile kosɔn. Duu tɛ sɔn ka i balo di i ma fo i wa baara siyaman kɛ. A ri kɛ wo ɲa i la dunuɲaratɛɛ bɛɛ rɔ. 
\v 18 Tiriwɔnin ni bin juu ri fɛrɛn duukolo kan kɔni i balo ri kɛ sɛnɛsumanilu ri. 
\v 19 I tɛ balo sɔrɔn ni i ma wasi. A ri kɛ wo ɲa haan i wa i kɔsɛ duu rɔ, i danni duu mɛn dɔ kɔnin. I kɔsɛtɔ buuri wo le rɔ, baa i bɔni buuri le rɔ.»
\p
\v 20 Nba, Adama ka a muso tɔɔ la ko Hawa, baa ale le kɛra mɔɔ bɛɛ na ri. 
\v 21 Allabatala Alla ka gbolo faanin doilu ladan ka woilu kɛ durukibailu ri ka ii bila Adama ni a muso kan na. 
\v 22 Allabatala Alla ka a fɔ ko: «Awa, cɛɛ ra kɛ ikomin ande do, ka koɲuma ni kojuu lɔn. A kana a bolo rasɔmɔn ma ɲenemaya jiri ma ka a den kadi ka a dɔɔn. Ni a ka a dɔɔn a ri to ɲenema rɔ habadan.» 
\v 23 Wo rɔ, Allabatala Alla ka ii labɔ Edɛni nakɔ ɲuma rɔ, ko ii ye wa duu sɛnɛ, Alla ka ii dan duu mɛn dɔ. 
\v 24 Nba, Allabatala Alla ka Adama ni Hawa gbɛn ɲa wo le ma. A ka mɛlɛkailu lalɔ nakɔ ɲuma donda la telebɔ fan fɛ. A ka fanmuru fanan bila ye, ta ye mɛnɛnna mɛn na. Fanmuru tama wo ye mininmininna tuma bɛɛ. A ka woilu bila le ye, kosa mɔɔ si kana tamin ka wa ɲenemaya jiri ma.
\c 4
\s Kabila ni Abila
\p
\v 1 Nba, nbenba Adama ni a muso nma Hawa dɛnda. Nma Hawa ka kɔnɔ ta ka Kabila sɔrɔn. A ka a fɔ ko: «Allabatala da n dɛmɛn ka dencɛ sɔrɔn.» 
\v 2 Wo kɔ, a ka kɔnɔ ta ikɔ tuun ka Kabila dɔɔcɛ Abila sɔrɔn. Abila kɛra kolofengbɛngbɛnna ri. Kabila kɛra sɛnɛkɛla ri.
\p
\v 3 Lon do rɔ, Kabila ka a la sɛnɛsuman doilu ta ka na a la sɔ ka na woilu di Allabatala ma. 
\v 4 Abila fanan ka a la saa doilu di Allabatala ma. Saa woilu tɛrɛ ii na den fɔlɔ le ri. Abila ka ii kannatɛɛ ka Allabatala sɔ ii ken dɔ. Abila ni a la saraka diyara Allabatala yɛ. 
\v 5 Kɔni Kabila ni a la saraka ma diya Allabatala yɛ. Kabila mɔnɛra wo rɔ kojuuya, ka a ɲa wulen kosɛbɛ!
\p
\v 6 Allabatala ka a fɔ Kabila yɛ ko: «Nfenna i ye mɔnɛla fɔɔ ka i ɲa wulen ten? 
\v 7 Ni i ka koɲuma kɛ, n di n ban i rɔ wa? Ni i ma koɲuma kɛ, kojuu a ri kɛ ikomin wara, mɛn ye i makɔnɔla i la bon da la. A lɔɔ ri kɛ a la, ka sii i kun na, kɔni i kana sɔn a rɔ le, fo i ye se a la le.»
\p
\v 8 Nba, Kabila ka a fɔ a dɔɔcɛ Abila yɛ ko: «An ye wa waa rɔ.» Ii sera ye tuma mɛn na Kabila bera a dɔɔcɛ kan ka a faa.
\p
\v 9 Allabatala ka a fɔ Kabila yɛ ko: «I dɔɔcɛ Abila ye mi?» Kabila ka a fɔ ko: «N ma a diya lɔn. Nde le a kɔnɔgbɛnba ri wa?» 
\v 10 Allabatala ka a fɔ ko: «I ka nfen kɛ ɲin? I dɔɔcɛ jeli bɔtɔla kule kan bɔra duu ma ka se n ma yan, ko ka a ta sara i la. 
\v 11 Sisen, n di tɔrɔya la i kan. I wa fen fen sɛnɛ, a tɛ sɔn butun, baa i ra i dɔɔcɛ jeli le bɔ ka kɛ duu wo kan. 
\v 12 I wa duu sɛnɛ, i tɛ suman foyi sɔrɔn a rɔ. I ri kɛ mɔɔ ri, sii yɔrɔ kelen tɛ mɛn bolo.» 
\v 13 Kabila ka a fɔ Allabatala yɛ ko: «I ra n jahadi mɛn la n kan, wo ka bon ka tamin. N ti se wo kɔrɔ. 
\v 14 A ragbɛ! I ra n gbɛn ka bɔ duu kan bi. Fo n ye wa n dokon ka n bɔ i ɲakɔrɔ, ka kɛ mɔɔ ri, sii yɔrɔ kelen tɛ mɛn bolo. Mɛn wa n sɔrɔn wo ri n faa.» 
\v 15 Allabatala ka a fɔ Kabila yɛ ko: «Ni mɔɔ mɔɔ ka Kabila faa, n di i jeli sara wo la siɲa wɔrɔnwula.» Allabatala ka a tɔɔmasere la Kabila kan, sa mɔɔ mɛn wa a yen, wo kana a faa.
\p
\v 16 Wo rɔ, Kabila bɔra Allabatala ɲakɔrɔ ka wa i sii Nodi jamana rɔ, mɛn ye Edɛni jamana telebɔ fan fɛ.
\s Kabila bɔnsɔn
\p
\v 17 Nba, Kabila ni a muso dɛnda. A muso ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Hanɔki. Wo sɔrɔn kɔ, Kabila ka so do sii ka wo tɔɔ la a dencɛ Hanɔki la. 
\v 18 Hanɔki ka Iradi sɔrɔn. Iradi ka Metujayeli sɔrɔn. Metujayeli ka Metusayeli sɔrɔn. Metusayeli ka Lamɛki sɔrɔn.
\p
\v 19 Lamɛki ka muso fila ta. Kelen tɔɔ ko Ada. A tɔ kelen tɔɔ ko Tisila. 
\v 20 Ada ka dencɛ sɔrɔn ka wo tɔɔ la ko Jabali. Mɔɔ mɛnilu ye ii siila faaninbonilu la ka ii la kolofenilu kɔnɔgbɛn, Jabali kɛra wo bɛɛ benba ri. 
\v 21 Jabali dɔɔcɛ le Jubali ri. Wo le kɛra korafɔla ni fulɛfɔla bɛɛ benba ri. 
\v 22 Tisila fanan ka dencɛ sɔrɔn ka wo tɔɔ la ko Tubali Kabila. Wo kɛra numun di. A tɛrɛ ye sula ni nɛɛfin nadanna. Tubali Kabila dɔɔmuso tɔɔ ko Nama.
\p
\v 23 Lon do rɔ, Lamɛki ka a fɔ a musoilu yɛ ko:
\q «Ada ni Tisila, ai ye n kan namɛn.
\q Ai, Lamɛki musoilu, ai ye ai tolo malɔ n na kuma la.
\q Cɛɛ mɛn ka n madimin, n da wo faa.
\q Kanberen mɛn sera n ma, n da wo faa.
\q
\v 24 A fɔra ko ni mɔɔ mɛn ka Kabila faa, a julu ri sara wo tii la siɲa wɔrɔnwula.
\q Kɔni Lamɛki la julu ri sara fɔɔ siɲa biwɔrɔnwula ni siɲa wɔrɔnwula.»
\s Sɛti ni Enosi
\p
\v 25 Nba, Adama ni a muso dɛnda. A muso ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn ikɔ tuun. A ka wo tɔɔ la ko Sɛti, baa a ka a fɔ ko: «Alla ra dencɛ gbɛrɛ di n ma Abila nɔ rɔ, Kabila ka mɛn faa kɔnin.»
\p
\v 26 Nba, Sɛti fanan ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Enosi. Mɔɔilu ka Allabatala tara damira Enosi tele le rɔ, ko a ye ii dɛmɛn.
\c 5
\s Adama bɔnsɔn
\p
\v 1 Adama bɔnsɔn tɔɔ le sɛbɛni ɲin di.
\p Alla ka mɔɔ dan lon mɛn na, a ka a dan ka a kɛ a jɛrɛ munuɲa le ri. 
\v 2 A ka ii dan ka ii kɛ cɛɛ ni muso ri. A banni ii danna, a kumara ka baraka don ii rɔ ka ii tɔɔ la ko mɔɔ.
\p
\v 3 Adama sɔrɔn ka san kɛmɛ ni san bisawa bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn, mɛn kɛra a la munuɲa ri. Adama ni a dencɛ tɛrɛ su kelen de ri. A ka a tɔɔ la ko Sɛti. 
\v 4 Sɛti sɔrɔn kɔrɔ, Adama ka san kɛmɛ seyin de kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 5 A si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san bisawa le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 6 Sɛti si ka san kɛmɛ ni san loolu bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Enosi. 
\v 7 Enosi sɔrɔn kɔrɔ, Sɛti ka san kɛmɛ seyin ni san wɔrɔnwula le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 8 Sɛti si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san tan ni fila le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 9 Enosi si ka san bikɔnɔndɔ bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Kenan. 
\v 10 Kenan sɔrɔn kɔrɔ, Enosi ka san kɛmɛ seyin ni san tan ni loolu le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 11 Enosi si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san loolu le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 12 Kenan si ka san biwɔrɔnwula bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Mahalalɛli. 
\v 13 Mahalalɛli sɔrɔn kɔrɔ, Kenan ka san kɛmɛ seyin ni san binaanin de kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 14 Kenan si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san tan de ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 15 Mahalalɛli si ka san biwɔɔrɔ ni san loolu bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Jɛrɛdi. 
\v 16 Jɛrɛdi sɔrɔn kɔrɔ, Mahalalɛli ka san kɛmɛ seyin ni san bisawa le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 17 Mahalalɛli si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ seyin ni san bikɔnɔndɔ ni san loolu le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 18 Jɛrɛdi si ka san kɛmɛ ni san biwɔɔrɔ ni san fila bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Hanɔki. 
\v 19 Hanɔki sɔrɔn kɔrɔ, Jɛrɛdi ka san kɛmɛ seyin de kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 20 Jɛrɛdi si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san biwɔɔrɔ ni san fila le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 21 Hanɔki si ka san biwɔɔrɔ ni san loolu bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Metusalemu. 
\v 22 Metusalemu sɔrɔn kɔrɔ, Hanɔki ka san kɛmɛ sawa le kɛ Alla la dɛn dɔ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 23 Hanɔki si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ sawa ni san biwɔɔrɔ ni san loolu le ri. 
\v 24 Hanɔki mɛnda Alla la dɛn dɔ. A tunura ka a masɔrɔn Alla ka a ta ka wa a ri.
\p
\v 25 Metusalemu si ka san kɛmɛ ni san biseyin ni san wɔrɔnwula bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Lamɛki. 
\v 26 Lamɛki sɔrɔn kɔrɔ, Metusalemu ka san kɛmɛ wɔrɔnwula ni san biseyin ni san fila le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 27 Metusalemu si bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san biwɔɔrɔ ni san kɔnɔndɔ le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 28 Lamɛki si ka san kɛmɛ ni san biseyin ni san fila bɔ tuma mɛn na, a ka dencɛ sɔrɔn. 
\v 29 A ka wo tɔɔ la ko Nuhan. A ka a fɔ ko: «Allabatala ka duu tiɲan ka an bila baara gbɛlɛn dɔ. Kɔni cɛɛ ɲin de kɛtɔ an masabarila baara gbɛlɛn jusukasi kosɔn.» 
\v 30 Nuhan sɔrɔn kɔrɔ, Lamɛki ka san kɛmɛ loolu ni san bikɔnɔndɔ ni san loolu le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn. 
\v 31 Lamɛki si bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ wɔrɔnwula ni san biwɔrɔnwula ni san wɔrɔnwula le ri. Wo dafanin, a sara.
\p
\v 32 Nuhan ka san kɛmɛ loolu sɔrɔn tuma mɛn na, a ka Sɛmu ni Hamu ni Jafɛti sɔrɔn.
\c 6
\s Alla ka adamadenilu halaki ii la kojuu kosɔn
\p
\v 1 Nba, mɔɔilu tɛrɛ ye siyaya la duukolo kan tuma mɛn na, ii ka denmusoilu sɔrɔn. 
\v 2 Wo kɛni, Alla dencɛilu ka ii ɲa lɔ denmuso woilu rɔ ka a yen ko woilu kenɲi kosɛbɛ. Mɛnilu diyara ii yɛ, ii ka woilu ta ka ii kɛ ii musoilu ri. 
\v 3 Wo le rɔ, Allabatala ka a fɔ ko: «N ka n na nii don mɔɔilu rɔ, kɔni n tɛ sɔn a ye mɛn ii rɔ fɔɔ habadan, baa ii tɛ foyi ri fo faribanku, fen banta kɔnin. Ii si san bɛɛ ladɛnnin tɛ tamin san kɛmɛ ni san muwan kan.»
\p
\v 4 Alla dencɛilu sera mɔɔilu denmusoilu ma tuma mɛn na, woilu ka kɔnɔ ta ka deni sɔrɔn. Den woilu kɛra mɔɔilu jan belebele ri, mɛnilu tɔɔ ko Nefilimu. Kɛbi waati taminni, woilu kɛra cɛɛ fadiyanin di. Ii tɔɔilu bɔra kosɛbɛ.
\p
\v 5 Allabatala ka a yen ko adamadenilu kɔnɔrɔjuuya ra wara dunuɲa rɔ. A ka a yen ko fen si tɔ adamadenilu jusu rɔ fɔɔ miriyajuu tuma bɛɛ. 
\v 6 Allabatala nimisara adamadenilu dan ko rɔ duukolo kan. A sɛwani tun tɛ. 
\v 7 A ka a fɔ ko: «N da mɔɔ mɛnilu dan, n di woilu halaki ka ii bɔ duukolo kan. Adamadenilu wo, kolofenilu wo, waa rɔ soboilu wo, kɔnɔilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, n di wo bɛɛ halaki ka a masɔrɔn n da nimisa ii dan ko rɔ.» 
\v 8 Kɔni Nuhan diyara Allabatala yɛ.
\p
\v 9 Nuhan bɔnsɔn de ɲin di. Nuhan de tɛrɛ mɔɔ telenni ri. A kelen de ma kojuu kɛ a la waati rɔ. A mɛnda Alla la dɛn dɔ. 
\v 10 A ka dencɛ sawa sɔrɔn, Sɛmu ni Hamu ni Jafɛti.
\p
\v 11 Wo tuma, juuya warani fan bɛɛ Alla ɲakɔrɔ duukolo kan. Mɔɔilu karagbɛlɛman tɛrɛ i ɲɔɔn na fan bɛɛ rɔ. 
\v 12 Alla ka a yen ko duukolo ra tiɲan juuya la. Mɔɔ bɛɛ kɛwali ra juuya fɔɔ ka a dan natamin. 
\v 13 Wo rɔ, Alla ka a fɔ Nuhan yɛ ko: «N da a latɛɛ ko mɔɔilu bɛɛ ri halaki n bolo, baa karagbɛlɛya ra jɛnsɛn ii bolo fɔɔ ka duukolo fa. N kɛtɔ ii bɛɛ ni duukolo halakila i ɲɔɔn fɛ le. 
\v 14 Wa jiri ɲuma ɲinin ka kulunba rabɛn i jɛrɛ yɛ. I ye a kɔndɔ ratala ka a kɛ bonkɔndɔilu ri, ka ban ka a kɔndɔla ni a kɔkanna bɛɛ mamun tulubɔ fasani la. 
\v 15 I ye a rabɛnna ɲa mɛn ma, wo le ye ɲin di. I ye a janya kɛ nunkan ɲa kɛmɛ sawa ri, ka a kɔndɔ kɛ nunkan ɲa biloolu ri, ka a lɔ kɛ nunkan ɲa bisawa ri. 
\v 16 I ye fɔɲɔ don yɔrɔ bɔ a san fɛ, ka wo lɔ kɛ nunkan ɲa kelen di. I ye donda bɔ kulunba fan kelen fɛ, ka kulunba kɛ ikomin sankaso, ka a kɛ duuma bon ni tɛma bon ni san ma bon di. 
\v 17 N jɛrɛ kɛtɔ ji dunba lanala duu kan. Fen fen ye a niilakili san kɔrɔ, wo bɛɛ ri halaki. Fen bɛɛ ri faa duu kan. 
\v 18 Kɔni n di teriya ta i yɛ ka i kisi. I ri don kulunba kɔndɔ, i ni i dencɛilu, a ni i muso ni i dencɛilu musoilu. 
\v 19 I ye niimafen su bɛɛ fila fila ladon i fɛ kulunba kɔndɔ, cɛman ni musoman, sa woilu ri to niimaya rɔ. 
\v 20 Kɔnɔilu wo, kolofenilu wo, waa rɔ soboilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, a su bɛɛ fila fila ri na i ma sa ii ri to niimaya rɔ. 
\v 21 I ye dɔɔnninfen su bɛɛ do ta ka a lamara i fɛ kulunba kɔndɔ. Wo ri kɛ balo ri ile ni woilu yɛ.» 
\v 22 Nba, Alla ka Nuhan jamari ko ko la, Nuhan ka wo bɛɛ kɛ ikomin a fɔra a yɛ ɲa mɛn ma.
\c 7
\s Nuhan donda kulunba kɔndɔ
\p
\v 1 Nba, Allabatala ka a fɔ Nuhan yɛ ko: «I ye don kulunba kɔndɔ, i ni i la denbaya. N da a yen ko i kelen pe le telenni n ɲakɔrɔ adamaden bɛɛ tɛma. 
\v 2 I ye sobo sɛniman su bɛɛ ta i fɛ, a cɛman wɔrɔnwula ni a musoman wɔrɔnwula. Sobo mɛn sɛniman tɛ, i ye wo su bɛɛ fanan ta, cɛman kelen ni musoman kelen. 
\v 3 I ye kɔnɔ su bɛɛ fanan ta, cɛman wɔrɔnwula ni musoman wɔrɔnwula, sa ii siya kana tunu duukolo kan. 
\v 4 A ra to tele wɔrɔnwula ma. Wo wa dafa, n di sanci lana duukolo kan. Sanci wo ri tele binaanin ni su binaanin kɛ nali la. Wo ri kɛ sababu ri. Fen mɛnilu danni n bolo, wo bɛɛ ri halaki ka bɔ duu kan.» 
\v 5 Allabatala ka Nuhan jamari ko ko la, a ka wo bɛɛ kɛ.
\p
\v 6 Nba, ka a tɛrɛn Nuhan sɔrɔn da san kɛmɛ wɔɔrɔ bɔ, ji dunba nara duukolo kan. 
\v 7 Nuhan ni a dencɛilu ni a muso ni a dencɛilu musoilu, ii bɛɛ donda kulunba kɔndɔ kosa ii ri kisi ji dunba ma. 
\v 8 Wo lon, sobo mɛnilu sɛniman a ni mɛnilu sɛniman tɛ, a ni kɔnɔilu ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, 
\v 9 wo bɛɛ fila fila nara Nuhan ma, a cɛman ni a musoman. Ii bɛɛ donda kulunba kɔndɔ, ikomin Alla ka Nuhan jamari ɲa mɛn ma. 
\v 10 A tele wɔrɔnwulana, sanci nara duukolo kan.
\p
\v 11 Nuhan sɔrɔn san kɛmɛ wɔɔrɔna, wo karo filana tele tan ni wɔrɔnwulana, ji bondon mɛn ye duu kɔrɔ, wo tera ka ji bɔn duu kan. Sankolo ji bondon fanan da lakara. 
\v 12 Wo rɔ, sanci ba nara duu kan. A ka tele binaanin ni su binaanin kɛ, a ma tɛɛ. 
\v 13 Sanci nara lon mɛn, wo lon kelen Nuhan ni a dencɛilu donda kulunba kɔndɔ. A dencɛilu le tɛrɛ Sɛmu ni Hamu ni Jafɛti ri. Nuhan muso donda ii fɛ, a ni a dencɛilu muso sawa. 
\v 14 Nimafen su bɛɛ donda kulunba kɔndɔ ii fɛ. Waarɔ soboilu wo, kolofenilu wo, niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, a ni kɔnɔilu wo, kawa ye fen fen na, woilu su bɛɛ donda. 
\v 15 Nba, fen fen ye a niilakili, wo bɛɛ fila fila donda kulunba kɔndɔ Nuhan fɛ. 
\v 16 Nimafen su bɛɛ donda, cɛman ni musoman, ikomin Alla ka jamarili kɛ ɲa mɛn ma. Ii bɛɛ donda tuma mɛn na, Allabatala ka kulunba da tuun Nuhan ma.
\p
\v 17 Nba, sanci ka tele binaanin kɛ, a ye nala duukolo kan. Ji siyayara ka kɛ ji dunba ri, ka kulunba kɔrɔta ka bɔ duu ma. 
\v 18 Ji yɛlɛra ka siyaya kosɛbɛ. Kulunba funda ji kan ka wa. 
\v 19 Ji tora yɛlɛla kojuuya fɔɔ ka koyinkɛ bɛɛ latunun fan bɛɛ san kɔrɔ. 
\v 20 Ji yɛlɛra koyinkɛ woilu kun na ka se fo nunkan ɲa tan ni loolu, ka koyinkɛ latunun fewu! 
\v 21 Nimafen bɛɛ faara duukolo kan. Kɔnɔilu wo, kolofenilu wo, waa rɔ soboilu wo, niimafen mɛsɛnilu wo, mɛnilu ye taamala duu ma, mɔɔilu wo, ii bɛɛ faara. 
\v 22 Fen fen ye duukolo kan, ni a ye a niilakilila, wo bɛɛ faara. 
\v 23 Allabatala ka duukolo niimafen bɛɛ halaki wo ɲa le ma. Mɔɔilu wo, soboilu wo, kɔnɔilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, ii bɛɛ halakira ka bɔ duukolo kan. A tora Nuhan dɔrɔn de ma, a ni mɛnilu tɛrɛ a kun kulunba kɔndɔ. 
\v 24 Ji ka tele kɛmɛ ni biloolu kɛ duukolo kan, a ma majii.
\c 8
\s Alla ka sanci ba lalɔ
\p
\v 1 Kɔni Alla hankili tora Nuhan dɔ, a ni waa rɔ soboilu ni so kɔndɔ kolofenilu, mɛnilu tɛrɛ a kun kulunba kɔndɔ. Wo rɔ, Alla ka fɔɲɔ lawuli ka a tɛɛ duu kan ka ji majii. 
\v 2 Duukolo ji bondon da tuunda, a ni sankolo ji bondon. Sanci tɛɛra. 
\v 3 Ji tora majiila dooni dooni duukolo kan. Tele kɛmɛ ni tele biloolu taminda tuma mɛn na, ji madooyara. 
\v 4 A karo wɔrɔnwulana tele tan ni wɔrɔnwulana, kulunba nara i sii Arara jamana koyinkɛ do kan. 
\v 5 Ji tora madooyala fɔɔ ka se karo tanna ma. Wo karo tele fɔlɔ, koyinkɛilu kunilu bɔra.
\p
\v 6 Tele binaanin taminda tuma mɛn na, Nuhan ka fɔɲɔ don da laka, a tun ka mɛn bɔ kulunba la. 
\v 7 A ka ɲaɲasila do bila. Wo bɔra ka taa ni sɛ kɛ haan ji yara duukolo kan tuma mɛn na. 
\v 8 Wo kɔ, a ka kanba do bila ka a kɔrɔsi ni ji ra dɔɔya duukolo kan. 
\v 9 Kanba wo bɔ mɛn kɛni, a ma sii yɔrɔ sɔrɔn. A ka a kɔsɛ ka na Nuhan ma kulunba kɔndɔ, baa ji tɛrɛ ye duukolo yɔrɔ bɛɛ kan fɔlɔ. Nuhan ka a bolo labɔ ka kanba mira ka a ladon a fɛ kulunba kɔndɔ. 
\v 10 Nuhan ka a to tele wɔrɔnwula ye tamin ikɔ tuun, ka ban ka kanba bila ikɔ. 
\v 11 Wura fɛ, kanba ka a kɔsɛ Nuhan ma. Olibiye fira kɛndɛ ye a da la. Nuhan ka a lɔn wo le rɔ ko ji ra fɔlɔ madɔɔyala duukolo ka a fɔ kosɛbɛ. 
\v 12 A ka a to tele wɔrɔnwula ye tamin ikɔ, ka ban ka kanba bila. Kanba wa mɛn kɛni, a ma a kɔsɛ Nuhan ma wo kɔ. 
\v 13 Nuhan sɔrɔn san kɛmɛ wɔɔrɔ ni kelen, wo karo fɔlɔ tele fɔlɔ, ji tun tɛ duukolo kan butun. Nuhan ka kulunba kunnafen waranka ka a yen ko duu ra fɔlɔ jala. 
\v 14 A karo filana tele muwan ni wɔrɔnwulana sera ka a tɛrɛn duu ra ja fewu!
\s Nuhan bɔra kulunba kɔndɔ
\p
\v 15 Nba, Alla kumara Nuhan fɛ ko: 
\v 16 «I ye bɔ kulunba kɔndɔ sisen, i ni i muso ni i dencɛilu ni ii musoilu. 
\v 17 I ye niimafen bɛɛ labɔ. Kɔnɔilu wo, waa rɔ soboilu wo, so kɔndɔ kolofenilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, i ye ii bɛɛ labɔ, sa ii ri jiri ka siyaya duukolo fan bɛɛ rɔ.»
\p
\v 18 Wo rɔ, Nuhan bɔra kulunba kɔndɔ, a ni a dencɛilu ni a muso ni a dencɛilu musoilu. 
\v 19 Nimafen bɛɛ bɔra. Waarɔ soboilu wo, so kɔndɔ kolofenilu wo, kɔnɔilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, bɛɛ ni a la siya bɔra kulunba kɔndɔ.
\p
\v 20 Nuhan ka Alla saraka janin diya do lɔ ka Allabatala bato kanma. A ka sobo sɛniman ni kɔnɔ sɛniman su bɛɛ do ta ka Allabatala sɔ ii rɔ. A ka ii janin Alla saraka janin diya wo kan, ka ii kɛ buuri ri. 
\v 21 Saraka wo suma diyara Allabatala yɛ. Allabatala ka a latɛɛ ko: «N tɛ duu danka adamaden kosɔn butun. N ka a lɔn ko ka bɔ ii den mɛsɛnya waati ma fɔɔ ka na se ii la mɔɔya laban ma, ii miriya bɛnni kojuu le ma. Hali wo, n tɛ sɔn ka niimafen bɛɛ halaki butun, ikomin n ka a kɛ ɲa mɛn ma fɔlɔ. 
\v 22 Ka bɔ bi ma ka wa haan dunuɲa laban, si foyi tuma ni suman ka tuma, nɛnɛ tuma ni tara tuma, sanma ni telema, su ni tele, wo si tɛ ban.»
\c 9
\s Alla ni Nuhan na teriya
\p
\v 1 Alla kumara ka baraka don Nuhan ni a dencɛilu rɔ. A ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai ye jiri ka siyaya duukolo fan bɛɛ rɔ ka a fa. 
\v 2 Nimafen bɛɛ ri silan ai yɛ kosɛbɛ. Waarɔ soboilu wo, so kɔndɔ kolofenilu wo, kɔnɔilu wo, jɛɛilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛnilu ye taamala duu ma, wo bɛɛ ri silan ai yɛ. Ii bɛɛ ri kɛ ai la fanka kɔrɔ. 
\v 3 Nimafen bɛɛ ri kɛ balo ri ai yɛ. N ka suman di ai ma ɲa mɛn ma, n ye niimafenilu fanan dila ai ma ɲa kelen wo le ma. 
\v 4 Kɔni ai kana sobo ni a jeli dɔɔn muumɛ! Baa a nimaya ye a jeli le rɔ. 
\v 5 Ni sobo do ka mɔɔ jeli labɔ ka a faa, sobo wo ka kan ka faa. Ni mɔɔ do ka a mɔɔɲɔɔ faa, wo fanan di faa. 
\v 6 Nde Alla ka mɔɔ dan ka a kɛ n jɛrɛ munuɲa le ri. Wo rɔ, mɔɔ mɔɔ wa a mɔɔɲɔɔ jeli labɔ ka a faa, mɔɔ ri wo fanan jeli labɔ ka a faa. 
\v 7 Nba, ai kɔnin, ai ye jiri ka siyaya. Ai ye sɛrɛya ka siyaya duukolo fan bɛɛ rɔ ka a fa.»
\p
\v 8 Alla ka a fɔ Nuhan ni a dencɛilu yɛ ko: 
\v 9 «Sisen teriya ri tɔ nde ni aile tɛma, a ni ai bɔnsɔn mɛn ye nala ai kɔ 
\v 10 a ni duukolo niimafen, mɛn bɛɛ tɛrɛ ai kun, fen fen bɔra ai fɛ kulunba kɔndɔ, kɔnɔilu wo, so kɔndɔ kolofenilu wo, waa rɔ soboilu wo. 
\v 11 Teriya ɲin ye tɔla n ni duukolo niimafen bɛɛ tɛma. Ji dunba tɛ niimafen bɛɛ halaki butun. Ji dunba tɛ kɛ butun ka duukolo bɛɛ tiɲan.»
\p
\v 12 Alla ka a fɔ ikɔ ko: «N ye teriya mɛn tala ai yɛ a ni ai bɔnsɔn bɛɛ ni niimafen bɛɛ fɔɔ habadan, wo tɔɔmasere le ɲin di. 
\v 13 N di nincinankan labɔ san fɛ bandafin kɔrɔ. Nincinankan wo le n na teriya tɔɔmasere le ri, n ye teriya mɛn tala dunuɲa bɛɛ yɛ. 
\v 14 Tuma tuma, ni n ka bandafin nadɛn duukolo kun na, ni nincinankan fanan bɔra, 
\v 15 wo rɔ, n di n hankili bila n na teriya rɔ, n ka mɛn ta ai ni niimafen su bɛɛ yɛ. N tɛ ji siyaya ka a kɛ ji dunba ri butun ka niimafen bɛɛ halaki. 
\v 16 Nincinankan wa bɔ bandafin kɔrɔ, n di wo yen ka n hankili bila n na teriya banbali rɔ, n ka mɛn ta duukolo niimafen su bɛɛ yɛ.»
\p
\v 17 Alla ka a fɔ Nuhan yɛ ko: «N da teriya mɛn ta duukolo niimafen bɛɛ yɛ, wo tɔɔmasere le wo ri.»
\s Nuhan dencɛ sawa la ko
\p
\v 18-19 Nba, Nuhan dencɛ mɛnilu bɔra a fɛ kulunba kɔndɔ, woilu le tɛrɛ Sɛmu ni Hamu ni Jafɛti ri. Nuhan dencɛ sawa le woilu ri. Woilu le bɔnsɔn jɛnsɛnda ka se duukolo fan bɛɛ rɔ. Wo rɔ, Kanaan fa le tɛrɛ Hamu ri. 
\v 20 Nba, Nuhan ka sɛnɛ damira. Ale le fɔlɔ ka rɛsɛnfɛ sɛnɛ. 
\v 21 Lon do rɔ, Nuhan ka rɛsɛnji do min ka a ɲa laminin. A fari makolon lani tɛrɛ a la faaninbon kɔndɔ. 
\v 22 Kanaan fa Hamu ka a fa Nuhan fari makolon yen, ka wa wo fɔ a badenma fila yɛ lu ma. 
\v 23 Sɛmu ni Jafɛti ka durukiba ta ka a la ii kanbankun kan ka don ii kɔnkɔma ii fa la faaninbon na ka ii fa sutura. Ii ma sɔn ii ɲayen na ii fa kan, kosa ii kana a fari makolon yen fewu.
\p
\v 24 Nba, rɛsɛnji ka Nuhan bila tumana mɛn na, a dencɛ dɔɔmanni Hamu ka ko mɛn kɛ a la, wo fɔra a yɛ. 
\v 25 Wo rɔ, Nuhan ka a fɔ ko:
\q «Alla ma tɔrɔya lara Hamu dencɛ Kanaan kan.
\q Ka a kɛ a kɔrɔcɛilu la jɔntajɔn di,
\q Alla ma wo kɛra.»
\p
\v 26 Nuhan ka a fɔ ko:
\q «N di Allabatala tando,
\q Sɛmu Maari Alla kɔnin.
\q Alla ma Kanaan kɛ Sɛmu la jɔn di,
\q Alla ma wo kɛra.
\q
\v 27 Alla ma Jafɛti bonyara,
\q Ka a bɔnsɔn sii Sɛmu bɔnsɔn fɛ,
\q Alla ma wo kɛra.
\q Alla ma Kanaan kɛ ii la jɔn di,
\q Alla ma wo kɛra.»
\p
\v 28 Nba, ji dunba tamin kɔ, Nuhan ka san kɛmɛ sawa ni san biloolu le kɛ. 
\v 29 A si bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ kɔnɔndɔ ni san biloolu le ri. Wo bɛɛ taminni, a sara.
\c 10
\s Nuhan dencɛilu la bɔnsɔn
\p
\v 1 Ji dunba tamin kɔ, Nuhan dencɛilu Sɛmu ni Hamu ni Jafɛti ka dencɛilu sɔrɔn. Ii bɔnsɔn le ɲin di.
\p
\v 2 Jafɛti dencɛilu le ten: Komɛri, Makɔki, Madayi, Jaban, Tubali, Mesɛki a ni Tirasi. 
\v 3 Komɛri dencɛilu le Asikɛnasi, ni Rifati ni Tokarima ri. 
\v 4 Jaban dencɛilu le ten: Elisiya, Tarasisi, Kitimu a ni Dodanimu. 
\v 5 Jaban bɔnsɔn jɛnsɛnda ka wa i sii kɔɔji da la, a bɛɛ ni a la duu, a bɛɛ ni a la kumakan, a bɛɛ ni a mɔɔilu, a bɛɛ ni a la jamana.
\p
\v 6 Hamu dencɛilu le ten: Kusi, Misiran, Puti a ni Kanaan. 
\v 7 Kusi dencɛilu le ten: Sɛba, Habila, Sabita, Rayɛma a ni Sabiteka. Rayɛma dencɛilu le Seba ni Dedan di. 
\v 8 Kusi dencɛ do le Nimurodu ri. Wo le fɔlɔ kɛra fankatii ri duukolo kan. 
\v 9 A kɛra donso fadimanba ri Allabatala ɲana. Wo rɔ a ye fɔla doilu ma ko: «A kɛni donso fadimanba le ri, Allabatala ɲakɔrɔ ikomin Nimurodu tɛrɛ ɲa mɛn ma.» 
\v 10 Nimurodu kɛra faama ri. A fɔlɔma le ka a sii Babilɔni ni Erɛki ni Akadi soilu kun na. So sawa wo bɛɛ tɛrɛ Sineyari jamana le rɔ. 
\v 11 A bɔra jamana wo rɔ ka wa Asuri jamana rɔ. A ka Ninibe ni Rehobotiri ni Kalasi 
\v 12 ni Resɛni soilu sii ka ii lɔ. Resɛni ye Ninibe ni Kalasi so fila le tɛ. So ba le wo ri.
\p
\v 13 Misiran kɛra mɛnilu benba ri, woilu le ten: Ludi bɔnsɔn, Anamu bɔnsɔn, Lehabi bɔnsɔn, Nafitu bɔnsɔn, 
\v 14 Patirusi bɔnsɔn, Kafitori bɔnsɔn a ni Kasiluhi bɔnsɔn. Filisitiilu bɔra Kasiluhi bɔnsɔn le rɔ.
\p
\v 15 Kanaan dencɛ fɔlɔ le tɛrɛ Sidɔn di, ka Hɛti tuun wo la. 
\v 16-18 Mɔɔ mɛnilu fanan bɔra Kanaan dɔ, woilu le ten: Jebusikailu, Amɔrikailu, Kirikasikailu, Hifikailu, Arikailu, Sinikailu, Arifadikailu, Semarikailu a ni Hamarikailu.
\p Kanaanka jɛnsɛnda. 
\v 19 Ii la jamana ye damirala Sidɔn de ka wa Kerari fan fɛ, ka wa se fɔɔ Kasa. A ye wala Sɔdɔmu ni Kɔmɔri ni Adima ni Seboyimu fan fɛ, ka wa se fɔɔ Lesa. 
\v 20 Hamu bɔnsɔn de woilu ri, a bɛɛ ni a la mɔɔilu, a bɛɛ ni a kumakan, a bɛɛ ni a la duu, a bɛɛ ni a la jamana.
\p
\v 21 Jafɛti kɔrɔcɛ Sɛmu fanan ka dencɛilu sɔrɔn. Sɛmu wo le kɛra Ebɛri bɔnsɔn bɛɛ benba ri. 
\v 22 Sɛmu dencɛilu le ten: Elamu, Asuri, Aripasadi, Ludi a ni Aramu. 
\v 23 Aramu dencɛilu le ten: Usi, Huli, Kɛtɛri a ni Masi. 
\v 24 Aripasadi wo ka Selasi sɔrɔn. Selasi ka Ebɛri sɔrɔn. 
\v 25 Ebɛri ka dencɛ fila sɔrɔn. Kelen tɔɔ ko Pelɛji ka a masɔrɔn duukolo ratalara a tele le rɔ. A dɔɔcɛ tɔɔ ko Jokitan. 
\v 26-29 Jokitan dencɛilu le ten: Alimodadi, Selɛfu, Hasamawɛti, Jeraki, Hadoramu, Usali, Dikila, Obali, Abimayɛli, Seba, Ofiri, Habila a ni Jobabu. Nba, woilu bɛɛ tɛrɛ Jokitan dencɛilu le ri. 
\v 30 Duu mɛn ye Mesa ni Sefari tɛ, ii ta le tɛrɛ wo bɛɛ ri. Yɔrɔ wo ye koyinkɛilu kɔrɔ telebɔ fan fɛ. 
\v 31 Nba woilu bɛɛ kɛra Sɛmu denni le ri, a bɛɛ ni a la mɔɔilu, a bɛɛ ni a la kumakan, a bɛɛ ni a la duu, a bɛɛ ni a la jamana.
\p
\v 32 Nba, Nuhan dencɛilu bɔnsɔn de woilu ri, a bɛɛ ni a bɔnsɔn, a bɛɛ ni a jamana. Mɔɔ woilu le jɛnsɛnda ka kɛ jamana siyaman di duukolo kan ji dunba kɔ.
\c 11
\s Babɛli sankaso jan na ko
\p
\v 1 Dunuɲa mɔɔilu bɛɛ tɛrɛ ye kan kelen de mɛnna. Ii bɛɛ tɛrɛ ye i ɲɔɔn famunna. 
\v 2 Ii bɔra telebɔ fan dɔ, ka wa gbɛkannan ba do tɛrɛn Sineyari jamana rɔ. Ii ka i sii dinkira wo rɔ. 
\v 3 Lon do rɔ, ii ka a fɔ i ɲɔɔn yɛ ko: «An ye birikiilu gbasi ka ii janin kosɛbɛ.» Ii ma kabakurun ta fɔɔ biriki. Ii ma boro fanan ta, fɔɔ tulubɔ fasani. 
\v 4 Ii ka a fɔ ko: «An ye so lɔ an jɛrɛ yɛ, ka sankaso jan lɔ a kɔndɔ. Wo lɔ ye se haan sankolo ma, sa an di tɔɔ sɔrɔn. Ni an ma wo kɛ, an di jɛnsɛn duukolo fan bɛɛ fɛ.»
\p
\v 5 Allabatala jiira ka so ni sankaso jan dagbɛ, adamadenilu ka mɛn lɔ. 
\v 6 A ka a fɔ ko: «A ragbɛ. Ii bɛɛ ye siya kelen de ri, ii bɛɛ ye kan kelen de mɛnna. Ii ye baara mɛn kan ɲin, ii la baara fɔlɔ le wo ri. A tɛ mɛn bakɛ, ii wa ii miri fen fen ma, ii ri se wo kɛla. 
\v 7 An ye jii ka ii kan basan, sa ii kana se i ɲɔɔn kan mɛnna butun.»
\p
\v 8 Wo rɔ, Allabatala ka ii farafara ka ii bɔ dinkira wo rɔ, ka ii jɛnsɛn duukolo fan bɛɛ rɔ. Ii la so lɔ ko ra dan wo rɔ. 
\v 9 Wo le kosɔn, dinkira wo tɔɔ lara ko Babɛli, baa Allabatala ka dunuɲa mɔɔilu bɛɛ kumakan basan ye le, ka ban ka ii jɛnsɛn duukolo fan bɛɛ rɔ.
\s Sɛmu bɔnsɔn
\p
\v 10 Nba, Sɛmu bɔnsɔn de ɲin di.
\p Sɛmu sɔrɔn ka san kɛmɛ bɔ tuma mɛn na, a ka Aripasadi sɔrɔn. Wo kɛra san fila ji dunba kɔ. 
\v 11 Aripasadi sɔrɔn kɔrɔ, Sɛmu ka san kɛmɛ loolu le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 12 Aripasadi sɔrɔn ka san bisawa ni san loolu bɔ tuma mɛn na, a ka Selasi sɔrɔn. 
\v 13 Selasi sɔrɔn kɔrɔ, Aripasadi ka san kɛmɛ naanin ni san sawa le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 14 Selasi sɔrɔn ka san bisawa bɔ tuma mɛn na, a ka Ebɛri sɔrɔn. 
\v 15 Ebɛri sɔrɔn kɔrɔ, Selasi ka san kɛmɛ naanin ni san sawa le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 16 Ebɛri sɔrɔn ka san bisawa ni san naanin bɔ tuma mɛn na, a ka Pelɛji sɔrɔn. 
\v 17 Pelɛji sɔrɔn kɔrɔ, Ebɛri ka san kɛmɛ naanin ni san bisawa le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 18 Pelɛji sɔrɔn ka san bisawa bɔ tuma mɛn na, a ka Eruhu sɔrɔn. 
\v 19 Eruhu sɔrɔn kɔrɔ, Pelɛji ka san kɛmɛ fila ni san kɔnɔndɔ le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 20 Eruhu sɔrɔn ka san bisawa ni san fila bɔ tuma mɛn na, a ka Seruki sɔrɔn. 
\v 21 Seruki sɔrɔn kɔrɔ, Eruhu ka san kɛmɛ fila ni san wɔrɔnwula le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 22 Seruki sɔrɔn ka san bisawa bɔ tuma mɛn na, a ka Nakɔri sɔrɔn. 
\v 23 Nakɔri sɔrɔn kɔrɔ, Seruki ka san kɛmɛ fila le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 24 Nakɔri sɔrɔn ka san muwan ni san kɔnɔndɔ bɔ tuma mɛn na, a ka Teraki sɔrɔn. 
\v 25 Teraki sɔrɔn kɔrɔ, Nakɔri ka san kɛmɛ ni san tan ni kɔnɔndɔ le kɛ, ka dencɛ ni denmusoilu sɔrɔn.
\p
\v 26 Teraki sɔrɔn ka san biwɔrɔnwula bɔ tuma mɛn na, a ka Iburama ni Nakɔri ni Haran sɔrɔn.
\p
\v 27 Teraki bɔnsɔn de ɲin di. A ka Iburama ni Nakɔri ni Haran sɔrɔn. Haran ka Luti sɔrɔn. 
\v 28 Haran sara ka a fa kɛndɛ to. A la saya kɛra a sɔrɔn jamana le rɔ, Kalide jamana kɔnin. A sara Uri so le kɔndɔ. 
\v 29 Iburama ni Nakɔri ka furu kɛ. Iburama muso tɔɔ le tɛrɛ ko Sarayi. Nakɔri ka Haran denmuso do furu, mɛn tɔɔ ko Milika. Haran denmuso do fanan tɔɔ ko Sisika. 
\v 30 Sarayi tɛrɛ densɔrɔnbali le ri. Den tun tɛ a bolo.
\p
\v 31 Nba, Teraki ka a dencɛ Iburama ni a mamarencɛ Luti ta ka wa Kanaan jamana rɔ. Luti ye Haran den de ri. Teraki ka a biranmusoni Sarayi fanan ta, mɛn ye Iburama muso ri. Ii bɛɛ bɔra Uri so la ka Kanaan bɔnsɔn na jamana sila mira. Uri wo ye Kalide jamana le rɔ. Kɔni ii se mɛn kɛni Haran, ii ka i sii ye. 
\v 32 Teraki si bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ fila ni san loolu le ri. A sara Haran ye.
\c 12
\s Alla kumara Iburama yɛ
\p
\v 1 Nba, Allabatala kumara Iburama yɛ ko: «Iburama, i ye bɔ i la jamana rɔ, ka bɔ i badenmailu tɛma, ka bɔ i fa la lu ma. I ye wa jamana do rɔ, n kɛtɔ mɛn yirakala i la. 
\v 2 N di i bɔnsɔn kɛ jamana ba ri ye. N di baraka don i rɔ, ka i tɔɔ bonya. Mɔɔilu ri baraka sɔrɔn i la sababu rɔ. 
\v 3 Mɔɔ mɛn ba duwa i yɛ ka i miri koɲuma, n di ɲumaya kɛ wo tii yɛ. Mɔɔ mɛn ba i danka, n di tɔrɔya la wo kan. I ri kɛ sababu ri, siyailu bɛɛ ri baraka sɔrɔn n bolo.»
\p
\v 4 Iburama wulira ka wa ikomin Allabatala ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma. Luti taara a fɛ. Iburama bɔra Haran ka wa, ka a tɛrɛn a sɔrɔn da san biwɔrɔnwula ni san loolu bɔ. 
\v 5 Iburama ka a muso Sarayi ta a ni a kɔrɔcɛ dencɛ Luti a ni a jɔnilu a ni a bolofen bɛɛ. A tun ka fen fen sɔrɔn Haran, a ka wo bɛɛ ta. Ii bɔra wo ɲa le ma ka wa Kanaan jamana rɔ.
\p Iburama ni a la mɔɔilu seni ye, 
\v 6 ii ka jamana ratɛɛ ka wa Sɛkɛmu, More la jiriju ba lɔni dinkira mɛn dɔ. Wo tuma, Kanaanka tɛrɛ jamana wo rɔ ye fɔlɔfɔlɔ.
\p
\v 7 Awa Allabatala ka a jɛrɛ yiraka Iburama la, ka a fɔ a yɛ ko: «N di duu ɲin bɛɛ di i bɔnsɔn ma.» Wo le rɔ, Iburama ka saraka janin diya lɔ Allabatala bato kanma, Allabatala mɛn ka a jɛrɛ yiraka a la.
\p
\v 8 Iburama bɔra ye ka wa koyinkɛilu fan fɛ, mɛnilu ye Bɛtɛli so telebɔ fan fɛ. A ka a la faaninbon lɔ ye, ka Bɛtɛli to a telebe fan fɛ, ka Ayi to a telebɔ fan. A ka saraka janin diya lɔ Allabatala bato kanma ye ka a tara. 
\v 9 Iburama bɔra ye ka jamana wo rataama ka wa Nɛkɛbi mara.
\p
\v 10 Nba, wo tuma kɔnkɔ ba ra don jamana kɔndɔ. Wo juuyara kosɛbɛ. Wo rɔ, Iburama wara Misiran jamana rɔ ka mɛn ye. 
\v 11 Ii dontɔla Misiran, Iburama ka a fɔ a muso Sarayi yɛ ko: «N ka a lɔn ko i kenɲi ba le. 
\v 12 Ni Misirankailu ka i yen, ii ri a lɔn ko n muso le i ri. Wo rɔ, ii ri n faa ka i kɛndɛ to. 
\v 13 I jaandi, ni an sera ye, i ye a fɔ ko n dɔɔmuso le i ri, sa ii ri n damira koɲuma ka n to i la ko kosɔn.»
\p
\v 14 Iburama ni a muso sera Misiran tuma mɛn na, Misirankailu ka a yen ko Sarayi kenɲi kosɛbɛ. 
\v 15 Misiran mansa Ferawuna\f + \fr 12.15 \fr*\ft Misirankailu ii a fɔla ii la mansa ma le ko Ferawuna.\ft*\f*la mɔɔbailu ka Sarayi yen tuma mɛn na, ii wara a mankutun fɔ Ferawuna yɛ. A ka wo mɛn ka mɔɔilu lɔ Sarayi tala ka na a ri a wara. 
\v 16 A ka Iburama mira koɲuma Sarayi la ko kosɔn, ka kolofen su bɛɛ di Iburama ma: saailu wo, bailu wo, nisiilu wo, ɲɔɔmɛilu wo, faliilu wo, jɔnilu a ni jɔnmusoilu.
\p
\v 17 Kɔni Allabatala ka yankaro juuilu bila Ferawuna ni a la bonkɔndɔmɔɔilu la Iburama muso Sarayi la ko kosɔn. 
\v 18 Wo rɔ, Ferawuna ka Iburama kili ka a fɔ a yɛ ko: «I ra nfen kɛ n na ten? Nfenna i ma a fɔ n yɛ ko i muso le? 
\v 19 Nfenna i ka a fɔ ko i dɔɔmuso le? Wo le ka a kɛ, nde ka a ta ko n ye a kɛla n muso ri. Hen, i muso le ɲin de. A mira, i ye wa a ri!»
\p
\v 20 Ferawuna ka a fɔ a la mɔɔilu yɛ ko ii ye Iburama ni a muso labɔ Misiran, a ni ii bolofenilu bɛɛ.
\c 13
\s Luti ni Iburama farara
\p
\v 1 Iburama ni a muso bɔra Misiran ka wa Nɛkɛbi. A wara a bolofenilu bɛɛ ri. Luti wara a fɛ. 
\v 2 Iburama tun da kɛ fentii ba ri. Kolofen ni wodigbɛ ni sanin tɛrɛ a bolo a ɲa ma. 
\v 3 A bɔra Nɛkɛbi ka wa Bɛtɛli. A tun ka a la faaninbon lɔ dinkira mɛn dɔ kɔrɔman, a sera ye. Dinkira wo tɛrɛ Bɛtɛli ni Ayi soilu tɛ le, 
\v 4 Iburama tun ka Alla saraka janin diya lɔ dinkira mɛn dɔ. A se mɛn kɛni ye, a ka Allabatala matara.
\p
\v 5 Kolofenilu ni mɔɔilu tun ka siya Luti fanan bolo, mɛn tɛrɛ ye taamala Iburama fɛ. 
\v 6 Wo le kosɔn, dinkira wo dɔɔyara ii fila bolo, baa ii bolofenilu ka siya kosɛbɛ. Ii fila tun ti se tola dinkira kelen dɔ. 
\v 7 Lon do rɔ, kɛlɛ wulira Iburama la kolofen kɔnɔmadenilu ni Luti la kolofen kɔnɔmadenilu tɛ. Wo tuma, Kanaanka ni Peresikailu fanan siini jamana wo rɔ ye.
\p
\v 8 Wo rɔ, Iburama ka a fɔ Luti yɛ ko: «An kana sɔn kɛlɛ ye wuli ile ni nde tɛ ma, wala ile la kolofen kɔnɔmadenilu ni nde la kolofen kɔnɔmadenilu tɛ ma. An ye badenma le ri. 
\v 9 I ye jamana mafɛnɛ. Ɲin bɛɛ tɛ dinkira le ri wa? An ye fara. Ni bolomaran yan fan fɛ la le duman i yɛ, i ye wo ta. Nde ri to bolokinin yan fan fɛ. Ni bolokinin yan fan fɛ la le duman i yɛ, i ye wo ta. Nde ri to bolomaran yan fan fɛ.»
\p
\v 10 Luti ka a ɲa lɔ ka Juridɛn Ba dinban bɛɛ ragbɛ. A ka a yen ko ji kɔ nɔɔman dinkira wo rɔ, ikomin a nɔɔman Allabatala la nakɔ ɲuma rɔ ɲa mɛn ma, wala ikomin Misiran ye ɲa mɛn ma ji ko rɔ. A tɛrɛ wo ɲa haan Sowari so. Dinkira wo ka ɲi tɛrɛ fɔlɔ. Tuma wo, Allabatala tun ma Sɔdɔmu ni Kɔmɔri soilu halaki fɔlɔ. 
\v 11 Nba, Luti ka wo yen ka Juridɛn Ba dinban bɛɛ ɲanatɔnbɔn ka a kɛ a ta ri. Wo rɔ, a bɔra Iburama fɛ ka wa telebɔ fan fɛ. Badenma fila wo farara wo ɲa le ma. 
\v 12 Iburama ka i sii Kanaan jamana rɔ. Luti wara i sii ba dinban soilu fan fɛ, ka a la faaninbonilu lɔ Sɔdɔmu so donda la. 
\v 13 Sɔdɔmukailu tun ka juu kosɛbɛ, ka kojuu siyaman kɛ, ka Allabatala hakɛ ta.
\p
\v 14 Luti ni Iburama farani kɔ rɔ, Allabatala ka a fɔ Iburama yɛ ko: «Iburama, i ɲa lɔ. Ka bɔ i lɔ dinkira ye i ɲa lawa tele kankan bolomaran fan fɛ, a ni tele kankan bolokinin fan fɛ, telebɔ fan fɛ a ni telebe fan fɛ. 
\v 15 I ɲa ye jamana mɛn bɛɛ la ɲin, n di wo bɛɛ di i ni i bɔnsɔn ma, ka a kɛ ai ta ri kadawu! 
\v 16 N di i bɔnsɔn siyaya ka ii kɛ ikomin dunuɲa kiɲɛ. Ni mɔɔ ri se dunuɲa kiɲɛ jatela, i bɔnsɔn fanan di se jatela. 
\v 17 I wuli ka jamana rataama, ka a janya ni a bonya ragbɛ, baa n ye a bɛɛ dila ile le ma.»
\p
\v 18 Iburama ka a la faaninbonilu bɔ, ka wa i sii Mamere la jiriju bailu kɔrɔ. Dinkira wo ye Heburɔn so da la. A ka saraka janin diya wɔse rabɛn Allabatala yɛ.
\c 14
\s Luti mirara
\p
\v 1 Wo tuma, Amurafɛli ye Sineyari jamana mansaya la. Ariyɔki ye Elasari jamana mansaya la. Kedorilamɛri ye Elamu jamana mansaya la. Tidali ye Koyimu jamana mansaya la. 
\v 2 Mansa naanin woilu ka ii ladɛn ka wa mansa Bera kɛlɛ, a ni mansa Birisa ni mansa Sineyabu ni mansa Sɛmɛbɛri ni mansa mɛn siini Bela so kun na. Bela tɔɔ fanan ko Sowari. Bera siini tɛrɛ Sɔdɔmu so kun na. Birisa siini tɛrɛ Kɔmɔri so kun na. Sineyabu siini tɛrɛ Adima so kun na. Sɛmɛbɛri siini tɛrɛ Seboyimu so kun na. 
\v 3 Mansa loolu woilu wara i ladɛn Sidimu dinban dɔ, Dalaba Kɔɔjilama ye dinkira mɛn dɔ bi. 
\v 4 Ii tun da san tan ni fila kɛ, ii ye mansa Kedorilamɛri la fanka kɔrɔ. A san tan ni sawana, ii muruntira a ma. 
\v 5 A san tan ni naaninna, Kedorilamɛri ni a fɛ mansailu wulira ka na, ka mansa mɛnilu kɛlɛ; Refayikailu mɛnilu siini Asiterɔti Karinayimu so la, Sisikailu mɛnilu siini Hamu so la, Emukailu mɛnilu siini Sawe Kiriyatayimi so la, ka ye mɔɔilu kɛlɛ ka ii se woilu la. 
\v 6 Ii wara Horilu kɛlɛ woilu bara, koyinkɛ ma dinkira do rɔ, Seyiri la jamana rɔ, ka se woilu la. Ii ka ii gbɛn haan Heliparan, so mɛn ye wula kɔndɔ. 
\v 7 Wo kɔ, Kedorilamɛri ni a dafaɲɔɔilu ka ii kɔsɛ ka na En Misipati, mɛn tɔɔ ko Kadɛsi. Mɔɔ mɛnilu tɛrɛ ye Amalɛki bɔnsɔn na jamana rɔ, ii ka woilu kɛlɛ ye, ka se woilu la ka ai la jamana bɛɛ ta. Ii sera Amɔrikailu fanan na, mɛnilu siini tɛrɛ Asarɔn Tamari so la.
\p
\v 8 Wo rɔ, Sɔdɔmu mansa bɔra, a ni Kɔmɔri mansa ni Adima mansa ni Seboyimu mansa ni Bela mansa. Bela wo tɔɔ fanan ko Sowari. Mansa woilu bɔra ka wa kɛlɛ diya Sidimu dinban dɔ. 
\v 9 Ii wara ka Elamu mansa Kedorilamɛri kɛlɛ, a ni Koyimu mansa Tidali ni Sineyari mansa Amurafɛli ni Elasari mansa Ariyɔki. Mansa loolu woilu ka mansa naanin kɛlɛ. 
\v 10 Nba, Sɔdɔmu mansa ni Kɔmɔri mansa ni ii la mɔɔilu ka i bori ii juuilu ɲɛ. Ii siyaman borimantɔ bera tulubɔ fasani denkailu rɔ, baa wo ka siya tɛrɛ Sidimu dinban dɔ. Mɛnilu ma be denka rɔ, woilu ka i bori fɔɔ tindilu kan. 
\v 11 Wo rɔ, Kedorilamɛri ni a la mɔɔilu wara ka Sɔdɔmu ni Kɔmɔri nanfulu bɛɛ ta, a ni ii la dɔɔnninfenilu bɛɛ. Ii ka wo bɛɛ ta ka wa a ri. 
\v 12 Ii ka Iburama badenma Luti fanan mira ka wa a ri, a ni a bolofen bɛɛ, baa ale fanan siini tɛrɛ Sɔdɔmu so le kɔndɔ.
\s Iburama ka Luti kisi
\p
\v 13 Mɔɔ do borimantɔ nara ka wo bɛɛ ɲafɔ Iburama yɛ, a ye fɔla mɛn ma ko Heburu cɛɛ. Wo tuma, Iburama siini tɛrɛ Mamere la jiriju bailu tɔrɔfɛ. Mamere wo tɛrɛ Amɔrika mɔɔ do le ri. A badenmailu le Esikoli ni Anɛri ri. Wo bɛɛ tɛrɛ Iburama dɛnkuruilu le ri. 
\v 14 Iburama badenma mira ko fɔra a yɛ tuma mɛn na, a ka a la mɔɔilu kili, mɛnilu kusan kɛlɛla. Cɛɛ fadinman mɔɔ kɛmɛ sawa ni mɔɔ tan ni seyin mɛn bɛɛ sɔrɔnni Iburama wara woilu bɔra, ka mansailu kɔsaran fɔɔ Daan so la. 
\v 15 Su rɔ, Iburama ka a la mɔɔilu ratalan ka be mansailu kan. Iburama ka ii kɛlɛ ka se ii la, ka ii gbɛn haan Hoba. So wo ye Damasi so tele kankan bolomaran fan fɛla. 
\v 16 Mansailu tɛrɛ ra nanfulu mɛn bɛɛ ta, Iburama ka wo bɛɛ mira ii la ka na a ri. A nara a badenma Luti fanan di, a ni Luti bolofenilu bɛɛ ni muso mɛnilu mirani tɛrɛ wo ni mɔɔ tɔilu bɛɛ.
\s Mɛlikisedɛki ka Iburama kunbɛn
\p
\v 17 Nba, Iburama ka mansa Kedorilamɛri ni a mansa ɲɔɔnilu kɛlɛ ka se ii la, ka ban ka i kɔsɛ. A kɔsɛtɔ, Sɔdɔmu mansa wara a kunbɛn Sawe dinban dɔ, mɔɔilu ye a fɔla mɛn ma ko mansa la dinban.
\p
\v 18 Salɛmu so mansa Mɛlikisedɛki nara Iburama kunbɛn ka sɔ buru ni rɛsɛnji a rɔ. Alla Kɔrɔtaniba sarakalasela le wo ri. 
\v 19 A duwara Iburama yɛ ko: «Alla ye ɲumaya kɛ Iburama yɛ, Alla Kɔrɔtaniba, mɛn ka san dan ka duu dan. 
\v 20 An ye Alla Kɔrɔtaniba tando, mɛn ka i juuilu di i ma.» Iburama ka mɛnilu sɔrɔn kɛlɛ rɔ, a ka wo bɛɛ ja bɔ ka a di Mɛlikisedɛki ma.
\p
\v 21 Sɔdɔmu mansa ka a fɔ Iburama yɛ ko: «N na mɔɔilu lasɛ n ma. Kɔni i ka nanfulu mɛn mira, i ye wo ta.» 
\v 22 Iburama ka a jabi: «N da n bolo kɔrɔta ka n kali Allabatala la, Alla Kɔrɔtaniba, mɛn ka san dan ka duu dan. 
\v 23 N da n kali wo la ko n tɛ i bolofen si tala, hali jisikari, wala sanbara julu. N tɛ a foyi ta, sa i kana a fɔ ko ile le ka Iburama kɛ nanfulutii ri. 
\v 24 N tɛ foyi tala fo n na mɔɔilu ka mɛn kɛ ii balo ri. Kɔni mɛnilu wara n kɔfɛ, Anɛri wo, Esikoli wo, Mamere wo, fen mɛnilu sɔrɔnda kɛlɛ rɔ woilu ri ii nii bɔ wo rɔ.»
\c 15
\s Alla ni Iburama la teriya
\p
\v 1 Wo waati taminni kɔ rɔ, Iburama ka Allabatala kumakan mɛn kibarɔ misaliya rɔ. A ka a fɔ ko: «Iburama i kana silan. N di i lantanka fen bɛɛ ma ka i sara kosɛbɛ.» 
\v 2 Iburama ka a jabi: «N Tii Allabatala, den tɛ n bolo. I ri nfen de di n ma wo rɔ? Damasika mɛn tɔɔ ko Eliyɛsɛri, wo le kɛtɔ n na bon cɛtala ri.» 
\v 3 Iburama ka a fɔ ko: «I ma den si di n ma. Wo rɔ, n na jɔn, mɛn ye n wara yan, wo le kɛtɔ n cɛtala ri.»
\p
\v 4 Iburama ka Allabatala kumakan mɛn jabili rɔ ko: «Wo kuma tɛ. Cɛɛ wo tɛ kɛla i cɛtala ri, fo i jɛrɛ den, i kɛtɔ mɛn sɔrɔnna. Wo le kɛtɔ i cɛtala.»
\p
\v 5 Allabatala ka Iburama labɔ kɛnɛma ka a fɔ a yɛ ko: «Iburama, i ɲa lɔ san dɔ, ka lolo bɛɛ jate, ni i ri se wo dan lɔnna.» Allabatala ka a fɔ ko: «Loloilu siyaman ɲa mɛn ma, i bɔnsɔn di siyaya wo ɲa.»
\p
\v 6 Iburahima lara Allabatala la kuma la, wo rɔ Allabatala ka a jate mɔɔ telenni ri.
\p
\v 7 Allabatala ka a fɔ a yɛ ko: «Nde le Allabatala ri, mɛn ka lɔ i ɲɔrɔ ka i labɔ Uri so kɔndɔ Kalide jamana rɔ. N ka i lana yan de, ka jamana ɲin di i ma ka a kɛ i cɛtala ri.» 
\v 8 Kɔni Iburama ka a jabi: «N tii Allabatala, n di se a lɔnna di ko jamana ɲin di kɛ n ta ri?» 
\v 9 Allabatala ka a fɔ ko: «Nisi muso kelen mira ka na a di n ma, a ni bamuso kelen ni saaji kelen. Wo bɛɛ ye kɛ san sawa sawa ri. I ye kanba kelen fanan mira, a ni sokɔndɔkanbanin kelen.»
\p
\v 10 Iburama nara woilu bɛɛ di a ma, ka ii faa ka kolofenilu sensen a tɛma fila ri, kɔni a ma kɔnɔilu sensen. A ka kunkundun woilu bilabila ka ii ɲabɛn i ɲɔɔn na. 
\v 11 Duwailu jiira soboilu ma tuma mɛn na, Iburama ka ii gbɛn.
\p
\v 12 Nba, tele be tumana, sunɔɔ ba donda Iburama ɲa rɔ. Ka a tɛrɛn a ye sunɔɔ rɔ, silan juu ni dibi ba sera a ma. 
\v 13 Allabatala ka a fɔ a yɛ ko: «Iburama, i ye a lɔn ko i bɔnsɔn di kɛ londanilu ri jamana gbɛrɛ rɔ. Ii ri kɛ jɔnilu ri, ka tɔrɔ kojuuya haan san kɛmɛ naanin wa dafa. 
\v 14 Kɔni jamana mɛn kɛtɔ ii bilala jɔnya rɔ, n di kititɛɛ jamana wo kan. Kiti wa kɛ, i bɔnsɔn di bɔ jamana wo rɔ nanfulu siyaman di. 
\v 15 Ile kɔnin di i la kɔrɔya diya bɔ, ka sa hɛrɛ rɔ. Ii ri i su don. 
\v 16 I denilu bɔnsɔn naaninna ri ii kɔsɛ yan, baa yan mɔɔilu, ni woilu ye Amɔrikailu le ri, ii la kojuu ma dan natamin fɔlɔ ka se ii gbɛn ma.»
\p
\v 17 Nba, tele bera ka dibi don tuma mɛn na, sinkɔn sisima ni kala mɛlɛn taminda sobo kunkundunilu tɛma. 
\v 18 Wo lon jɛrɛ rɔ, teriya donda Allabatala ni Iburama tɛma. A ka a fɔ a yɛ ko: «N di duu ɲin di i bɔnsɔn ma, ka bɔ Misiran Ba ma, ka wa haan ba belebele ba ma, mɛn ye Efirati Ba ri kɔnin. 
\v 19 Dinkira wo ye Kenikailu bolo, a ni Kenisikailu ni Kadimonikailu 
\v 20 ni Hɛtikailu ni Peresikailu ni Refayikailu 
\v 21 ni Amɔrikailu ni Kanaanka ni Kirikasikakailu ni Jebusikailu.»
\c 16
\s Isumayila sɔrɔn ko
\p
\v 1 Iburama muso Sarayi tun ma den sɔrɔn a yɛ. Wo tuma, Misiranka sunkurun do tɛrɛ Sarayi bolo jɔnya la, mɛn tɔɔ ko Hajara. 
\v 2 Lon do rɔ, Sarayi ka a fɔ Iburama yɛ ko: «N cɛɛ, Allabatala ma sɔn n ye den sɔrɔn. I ye wa i la n na jɔnmuso Hajara fɛ. Ni Alla sɔnda, a ri den sɔrɔn n yɛ.»
\p Iburama sɔnda Sarayi la kuma ma. 
\v 3 Wo rɔ, a muso Sarayi ka a la jɔn Misiranka sunkurun di a ma ka a kɛ a muso ri, wo ka a tɛrɛn Iburama ra san tan kɛ Kanaan jamana rɔ. 
\v 4 Iburama wara a la Hajara fɛ. Hajara ka kɔnɔ ta. Hajara ka a yen tuma mɛn na ko a kɔnɔ ma le, a ma a tii Sarayi jii foyi le ri, fo ka a dɔɔya. 
\v 5 Wo rɔ, Sarayi ka a fɔ Iburama yɛ ko: «Ko mɛn ye kɛla n na, wo bɔni ile le rɔ. N ka n na jɔn di i ma ka a kɛ i muso ri. Kɔni a ka a yen tuma mɛn na ko a kɔnɔ ma le, a ma n jii foyi le ri. Allabatala, a ye wo kititɛɛ nde ni ile tɛma!»
\p
\v 6 Iburama ka Sarayi jabi: «Ale le wo ri. I la jɔnmuso ye i la fanka le kɔrɔ. Mɛn wa i diya, i ye wo kɛ a la.» Wo rɔ, Sarayi ka Hajara tɔrɔ kojuuya, fɔɔ Hajara ka i bori a kɔrɔ ka wa.
\p
\v 7 Allabatala la mɛlɛka ka Hajara yen tenke do rɔ wula kɔndɔ; tenke wo ye Suri sila dafɛ. 
\v 8 Mɛlɛka ka a fɔ a yɛ ko: «Ile, Hajara, Sarayi la jɔnmuso, i bɔni mi? I watɔ mi?» Hajara ka a jabi: «N borini n tii Sarayi le kɔrɔ.» 
\v 9 Allabatala la mɛlɛka ka a fɔ a yɛ ko: «I kɔsɛ i tii wara, ka wa i fanmajii a yɛ ka a kan mira.» 
\v 10 Mɛlɛka ka a fɔ ko: «N di i bɔnsɔn siyaya a ɲa ma, fɔɔ mɔɔ tɛ wo jate lɔn muumɛ!» 
\v 11 Habadan Mansala la mɛlɛka ka a fɔ a yɛ ikɔ tuun ko: «I ɲa lɔ. I kɔnɔ ma le, i ri dencɛ sɔrɔn. I ye wo tɔɔ la ko Isumayila, baa Allabatala da i la jusukasi kan namɛn. 
\v 12 Den wo ri kɛ ikomin waa rɔ sofali, mɛn bilani a jɛrɛ ma. A ti se a la yala a badenma tɛma. A ni a badenmailu tɛ bɛn.»
\p
\v 13 Hajara ka a fɔ ko: «Allabatala ɲayen n na», wo rɔ a ka tɔɔ do la ko: «Alla mɛn kɔrɔtanin ɲayen n na.»
\p
\v 14 Wo le rɔ, kɔkun mɛn ye Kadɛsi so ni Bɛrɛdi so tɛ, mɔɔilu ye wo kilila ko Lasayi Rɔyi.
\p
\v 15 Wo taminni kɔ, Hajara ka dencɛ sɔrɔn Iburama yɛ. Iburama ka den tɔɔ la ko Isumayila. 
\v 16 Hajara ka Isumayila sɔrɔn tuma mɛn na, Iburama sɔrɔn tun da san biseyin ni san wɔɔrɔ bɔ.
\c 17
\s Alla ni Iburama la teriya tɔɔmasere
\p
\v 1 Iburama sɔrɔn ka san bikɔnɔndɔ ni san kɔnɔndɔ bɔ tuma mɛn na, Allabatala ka a jɛrɛ yiraka a la ka a fɔ a yɛ ko: «Nde le Alla Sebɛɛtii ri. I ye n na sila taama ka kɛ mɔɔ telenni ba ri. 
\v 2 Wo wa kɛ, n di an na teriya mafa i yɛ ka i bɔnsɔn siyaya kosɛbɛ.»
\p
\v 3 Iburama ka wo mɛn ka a ɲakɔrɔ bɛn duu ma. Alla kumara a yɛ ko: 
\v 4 «An ye teriya mɛn tala, wo le ye ɲin di. Jamana siyaman di bɔ i rɔ. 
\v 5 A tɛ fɔ i ma butun ko Iburama. I kilitɔ le sisen ko Iburahima, baa n di i kɛ jamana siyaman benba ri. 
\v 6 N di i jiri kosɛbɛ. I bɔnsɔn di siyaya ka kɛ jamanailu ri. Mansailu ri bɔ i bɔnsɔn dɔ. 
\v 7 An na teriya wo ri tɔ an tɛma a ni i bɔnsɔnilu fanan, mɛnilu bɛɛ natɔ i kɔ. Teriya wo tɛ banna habadan. N di kɛ i Maari Alla ri, a ni i bɔnsɔn ta. 
\v 8 I ye londanya la jamana mɛn dɔ bi, n di jamana wo di ile ni i bɔnsɔn bɛɛ ma. Kanaan jamana wo ri kɛ ile ni i bɔnsɔn ta ri habadan. N di kɛ i bɔnsɔn na Maari Alla ri.»
\p
\v 9-10 Alla ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «I ni i bɔnsɔn bɛɛ ye an na teriya sila taama ka n kan mira. Ai ka kan ka diyagboya ko mɛn kɛ, wo le ye ɲin di. Ai cɛɛ kelen kelenna bɛɛ ye faaninta kɛ. 
\v 11 Ai wa faaninta kɛ, wo ri kɛ an na teriya tɔɔmasere ri nde ni aile tɛma. 
\v 12 Ka bɔ bi ma haan ka wa, dencɛilu bɛɛ ye faaninta kɛ ii sɔrɔn tele seyin ma. Hali jɔnilu. Jɔn fen fen wa sɔrɔn i wara, i ye a faaninta kɛ wo ɲa le ma. I wa jɔn fen fen san wodi la siya gbɛrɛilu ma, wo fanan ye faaninta kɛ ɲa kelen wo ma. 
\v 13 Ni a sɔrɔnda i wara, ni i ka a san i la wodigbɛ la, a bɛɛ ye faaninta kɛ. Wo le rɔ, n na teriya tɔɔmasere ri kɛ ai fari ma, ka a yiraka ko teriya wo ri mɛn kadawu. 
\v 14 Ni cɛɛ mɛn ma faaninta kɛ ka wo nɔ kɛ a fari ma, wo ye fara a badenmailu la, baa n kan mɛn diyagboya le, a ma wo kɛ. Wo rɔ, a ra n na teriya sila bila.»
\p
\v 15 Nba, Alla ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «I kana a fɔ i muso ma butun ko Sarayi. A tɔɔ le sisen ko Saran. 
\v 16 N di baraka don a rɔ. N di a kɛ, a ri dencɛ sɔrɔn i yɛ. N di baraka don Saran na kɔ rɔ ka a kɛ siyailu ma ri. Mansailu ri bɔ a bɔnsɔn dɔ.»
\p
\v 17 Iburahima ka a ɲakɔrɔ bɛn duu ma. Kɔni a ka Alla la kuma mɛn a yɛlɛra ka a fɔ a jɛrɛ kɔndɔ ko: «Cɛɛ mɛn sɔrɔn da san kɛmɛ bɔ, wo kɛtɔ den sɔrɔnna di? Saran fanan da san bikɔnɔndɔ sɔrɔn. Wo ri se moyila den na wa?» 
\v 18 A ka Alla madiya ko: «I jaandi. I ye baraka don Isumayila la ko rɔ, ka i janto a rɔ.»
\p
\v 19 Alla ka a jabi: «Wo kuma tɛ, kɔni i muso Saran di dencɛ sɔrɔn i yɛ. I ri a tɔɔ la ko Isiyaka. Teriya ri don n ni Isiyaka tɛma, a ni a bɔnsɔn mɛnilu natɔ a kɔ. Teriya wo ri mɛn kadawu. 
\v 20 Mɛn lɔni Isumayila la ko ma, i ka mɛn dali n fɛ, n di wo kɛ. N di baraka don a la ko rɔ ka den siyaman di a ma, ka a bɔnsɔn siyaya kosɛbɛ. A ri faama tan ni fila sɔrɔn. N di jamana ba do bɔ a rɔ. 
\v 21 Kɔni n na teriya ri tɔ n ni Saran dencɛ Isiyaka le tɛma, mɛn Saran di sɔrɔn i yɛ ɲin tuma sandɔ.» 
\v 22 Alla banda kumala Iburahima yɛ tumana mɛn na, a bɔra Iburahima fɛ.
\p
\v 23 Wo lon kelen dɔ, Iburahima ka Isumayila la faaninta kɛ, ka a la jɔn bɛɛ fanan faaninta kɛ, mɛnilu sɔrɔnni a wara a ni mɛnilu sanni a bolo. Cɛɛman kelen kelenna mɛn bɛɛ tɛrɛ a wara, Iburahima ka wo bɛɛ faaninta kɛ ikomin Alla ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma. 
\v 24 Iburahima jɛrɛ ka faaninta kɛ ka a tɛrɛn a sɔrɔn da san bikɔnɔndɔ ni san kɔnɔndɔ bɔ. 
\v 25 A dencɛ Isumayila ka faaninta kɛ ka a tɛrɛn a sɔrɔn da san tan ni sawa bɔ. 
\v 26 Wo lon kelen dɔ, Iburahima ni a dencɛ Isumayila fila bɛɛ ka faaninta kɛ, 
\v 27 a ni cɛɛman mɛnilu bɛɛ tɛrɛ Iburahima wara. Jɔn mɛnilu sɔrɔnni a wara, a ni mɛnilu sanni a bolo siya gbɛrɛilu ma, woilu bɛɛ ka faaninta kɛ a fɛ.
\c 18
\s Isiyaka sɔrɔn ko
\p
\v 1 Lon do rɔ, Allabatala ka a jɛrɛ yiraka Iburahima la Mamere la jiriju bailu kɔrɔ. Wo ka Iburahima siini tɛrɛ a la faaninbon da la tele kunna rɔ. 
\v 2 Iburahima ka a ɲa lɔ ka cɛɛ sawa lɔni yen. Ii tun ma jan a la. A ka ii yen tuma mɛn na, a borimantɔ bɔra a la faaninbon da la ka wa ii labɛn, ka a majii bakɛ ka ii fo. 
\v 3 A ka a fɔ ii yɛ ko: «N tiilu, ai jaandi, ai kana tamin n wara ten. 
\v 4 Ko ji ye na ka ai sen mako, ka ban ka ai ɲɔɲɔ lulen na. 
\v 5 N ye wa dɔɔnninfen ɲiinin a ye dɔɔnnin kɛ. Baa, ai ra na ai la baaraden wara. Ai ti se bɔla yan wo ɲa a ma dɔɔnnin ke. A wa banda dɔɔnninna a ri sila mira ka wa.» Ii ka Iburahima jabi: «Ale le wo ri, wo tɛ baasi ri.»
\p
\v 6 Iburahima borimantɔ donda a la faaninbon na ka a fɔ Saran yɛ ko: «I kaliya ka farinin muun ɲuma sumanifen ɲa sawa suman, ka a gbasi ka a kɛ buru ri.» 
\v 7 Iburahima ka a bori ka wa nisi warɛ rɔ, ka nisiden tɔlɔni do mira, mɛn sobo duman. A ka wo don a la jɔn do bolo. Jɔn wo ka a kaliya ka nisiden kannatɛɛ ka a sobo tibi. 
\v 8 Iburahima ka nɔnɔ sunɔni ni nɔnɔ kɛndɛ ta, ka nisiden sobo tibini la woilu kan ka wa wo bɛɛ sii londan sawa kɔrɔ. Ii tɛrɛ ye dɔɔnninna tuma mɛn na, Iburahima ka a lɔ ii dafɛ jiri kɔrɔ.
\p
\v 9 Ii ka Iburahima maɲininka ko: «I muso Saran ye mi?» A ka a fɔ ko: «A ye faaninbon na.»
\p
\v 10 Kelen ka a fɔ ko: «N di na bɔ i fɛ ɲin tuma sandɔ. Wo ri a tɛrɛn i muso Saran da dencɛ sɔrɔn.»
\p Saran siini tɛrɛ londancɛ wo kɔfɛ faaninbon da la, ka a tolo malɔ a la. 
\v 11 Wo tuma, Iburahima ni Saran da kɔrɔ kosɛbɛ. Den sɔrɔn waati ra tamin Saran kan. 
\v 12 Saran ka kuma wo mɛn tuma mɛn na, a yɛlɛra a jɛrɛ ma, ka a fɔ ko: «Nde kɔrɔni ba le. N cɛɛ fanan da cɛmɔɔya kosɛbɛ. N di se den sɔrɔnna wo rɔ, ka sɛwa wo rɔ wa?»
\p
\v 13 Wo rɔ, Allabatala ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «Nfenna Saran ye yɛlɛla ka sika a den sɔrɔn ko rɔ a kɔrɔya waati? 
\v 14 Allabatala se kaɲala fen su ɲuman de kɛla? Ɲin tuma sandɔ, n di na bɔ i fɛ yan. Wo ri a tɛrɛn i la muso Saran da dencɛ sɔrɔn.»
\p
\v 15 Saran silanda ka wuya fɔ ko: «Nde ma yɛlɛ de!» Kɔni Allabatala ka a fɔ ko: «I yɛlɛra le jɔ!»
\s Iburahima ka Alla tara Sɔdɔmukailu yɛ
\p
\v 16 Nba, londan woilu wuli mɛn kɛni ka wa, Iburahima wara ii bilasila. Ii sera tindi do kan ka ii ɲa lɔ Sɔdɔmu so fan fɛ lala. 
\v 17 Allabatala ka a fɔ a jɛrɛ ma ko: «N kɛtɔ mɛn kɛla, n di wo dokon Iburahima ma wa? 
\v 18 Baa a ri kɛ jamatii ba ri, fanka ye mɛn na. Iburahima ri kɛ sababu ri, siya bɛɛ ri baraka sɔrɔn n bolo. 
\v 19 N da a ɲenematɔmɔn, kosa a ri a denilu ni a bɔnsɔn bɛɛ jamari ko ii ye n na sila taama telenbaya rɔ. Ni ii ka wo kɛ, n di n na teriya mafa, n ka mɛn ta Iburahima yɛ.»
\p
\v 20 Nba, Allabatala ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «Sɔdɔmukailu ni Kɔmɔrikailu jalakili kan da siyaya. Ii la ko haramunnin a ra wara kosɛbɛ. 
\v 21 Wo rɔ, n watɔ ii ragbɛla, sa n di a lɔn ni ii ra kojuu kɛ ikomin a fɔra n ɲana ɲa mɛn ma.»
\p
\v 22 Cɛɛ woilu bɔra Iburahima tɔrɔfɛ ka wa Sɔdɔmu fan fɛ. Kɔni Iburahima lɔni tora Allabatala ɲakɔrɔ. 
\v 23 A ka a madon a la ka a fɔ a yɛ ko: «Allabatala, i ri jahadi la mɔɔ telenniilu ni mɔɔ telenbaliilu bɛɛ ɲɔɔn kan wa? 
\v 24 Ni i ka mɔɔ telenni biloolu tɛrɛn so kɔndɔ ye, i ri jahadi la so kɔndɔ mɔɔilu bɛɛ kan wa? I ti se so kɔndɔ mɔɔilu tola ye mɔɔ telenni biloolu woilu la ko kosɔn wa? 
\v 25 Ka mɔɔ telenniilu faa mɔɔ telenbaliilu fɛ, i tɛ ko su wo kɛla fewu. I tɛ sɔnna ka mɔɔ teleni ni mɔɔ telenbaliilu jate kelen di ka jahadi la ii bɛɛ kan. I tɛ ko su wo kɛla fewu! Ile le dunuɲa bɛɛ kititɛɛla ri, mɛn ye kojuu ni koɲuma faranfaasila.»
\p
\v 26 Allabatala ka Iburahima jabi: «Ni n ka mɔɔ telenni biloolu tɛrɛn Sɔdɔmu, n di so kɔndɔ mɔɔ bɛɛ to ye mɔɔ ɲuma biloolu woilu la ko kosɔn.»
\p
\v 27 Iburahima ka a fɔ a yɛ ikɔ tuun ko: «Maari, i ye diɲɛ. N tɛ foyi ri fo banku, kɔni n ye n dajala ka kuma i yɛ. 
\v 28 Ni i ka a tɛrɛn mɔɔ telenni tɛ mɔɔ biloolu bɔ don? Ni mɔɔ loolu dɔrɔn ka mɔɔ biloolu jan, i ri jahadi la so bɛɛ kan mɔɔ loolu woilu la ko kosɔn wa?» Allabatala ka a jabi: «Ni n ka mɔɔ telenni binaanin ni loolu tɛrɛn so kɔndɔ, n tɛ jahidi la so kan.» 
\v 29 Iburahima kumara a yɛ ikɔ ko: «Ni mɔɔ telenni ma tamin mɔɔ binaanin kan don?» Allabatala ka a fɔ ko: «Mɔɔ binaanin woilu la ko kosɔn, n tɛ jahadi la so kan.» 
\v 30 Iburahima ka a fɔ ko: «Maari, i jaandi, i kana diminya n ma, kɔni n ye kumala ikɔ. Ni i ka mɔɔ telenni bisawa dɔrɔn tɛrɛn so kɔndɔ don?» Allabatala ka a fɔ ko: «Ni n ka mɔɔ telenni bisawa tɛrɛn ye, n tɛ jahadi la so kan.» 
\v 31 Iburahima ka a fɔ ko: «Maari, ye n diɲɛ. N ye n dajala ka kuma i yɛ ikɔ. Ni i ka a tɛrɛn ko mɔɔ telenni tɛ tamin mɔɔ muwan kan don?» Allabatala ka a jabi: «N tɛ jahadi la so kan mɔɔ muwan woilu la ko kosɔn.» 
\v 32 Iburahima ka a fɔ ko: «Maari, i kana diminya n ma. N na kuma dan de ɲin di. Ni mɔɔ telenni muumɛ kɛra mɔɔ tan di don?» Allabatala ka a fɔ ko: «N tɛ jahadi la so kan mɔɔ tan woilu la ko kosɔn.»
\p
\v 33 Allabatala banni kumala Iburahima fɛ, a wara. Iburahima ka i kɔsɛ ka wa a wara.
\c 19
\s Sɔdɔmu ni Kɔmɔri soilu Jahadi ɲa
\p
\v 1 Nba, mɛlɛka fila wo sera Sɔdɔmu wura fɛ. Luti tɛrɛ siini so donda la. A ka ii yen tuma mɛn na, a wulira ka wa ii labɛn ka majii bakɛ ka ii tuwa. 
\v 2 A ka a fɔ ko: «N tiilu, ai jaandi, ai ye diɲɛ ka na jiya n wara. Ai ye ai sen mako ka sii yan. Sɔɔma jona, n di sila di ai ma, sa ai ri wa ai la taama rɔ.» Mɛlɛkailu ka Luti jabi: «Ɛɛn. An di sii kɛnɛma yan.» 
\v 3 Kɔni Luti kumara ii yɛ ka a magbɛlɛya, fɔɔ ii sɔnda ka wa jiya a wara. A la mɔɔilu ka buru fununbali ni dɔɔnnin ba rabɛn. Luti ka wo bɛɛ sii a la londanilu kɔrɔ. Ii ka dɔɔnnin kɛ.
\p
\v 4 Ka a tɛrɛn ii ma i la fɔlɔ, Sɔdɔmukailu bɔra fan bɛɛ rɔ ka na bon naminin. Kanberenilu wo, mɔɔbakɔrɔilu wo, ii bɛɛ nara. 
\v 5 Ii ka ii kan nabɔ Luti ma ko: «Cɛɛ mɛn nani i wara yan su ɲin dɔ, ii ye mi? I ye ii lana an ma. An ye a fɛ ka an na ii fɛ.»
\p
\v 6 Luti bɔra bon na, ka bon da tuun londanilu ma. 
\v 7 A ka fɔ: «N badenmailu. Ai jaandi, ai kana kojuu ɲin kɛ. 
\v 8 N denmuso fila ye yan, wo si ma cɛɛ lɔn fɔlɔ. N di woilu lana ai ma ka ii di ai ma. Fen fen wa diya ai yɛ, ai ye wo kɛ ii la. Kɔni ai kana foyi kɛ cɛɛ ɲinilu la, baa ii nani londanya le la n wara.»
\p
\v 9 So kɔndɔ mɔɔilu ka a fɔ i ɲɔɔn yɛ ko: «Cɛɛ ɲin tɛ foyi le ri fɔɔ londan, kɔni sisen a ye a fɛ ka kɛ an na kuntii ri.» Ii ka a fɔ Luti yɛ ko: «I bɔ sila la an tɛma. Ni i ma i bɔ an yɔrɔ, an di mɛn kɛ i la, wo ri juuya i la londanilu ta ri.» Ii ka Luti tuntun fanka la ka sudunya bon na sa ii ri da kadi ka don. 
\v 10 Kɔni cɛɛ fila woilu ka da laka ka ii boloilu labɔ ka Luti mira. Ii ka a ladon bon na ka da sɔɔ tuma mɛn na, 
\v 11 ii ka mɔɔilu bɛɛ ɲa fuyenya bonda kɔrɔ. Fen fen tɛrɛ don ko rɔ bon na, woilu bɛɛ ɲa fuyenyara, kanberen wo, mɔɔbakɔrɔ wo, woilu bɛɛ. Wo rɔ, ii ka bonda ɲinin ka kaɲa.
\p
\v 12 Cɛɛ fila wo ka a fɔ Luti yɛ ko: «I la mɔɔ doilu ye so kɔndɔ yan wa? I ye a bɛɛ labɔ so kɔndɔ. I biran wo, i dencɛilu wo, i denmusoilu wo, i la mɔɔ bɛɛ labɔ, 
\v 13 baa an kɛtɔ so ɲin bɛɛ halakila le. Ii jalakili kan da siyaya Allabatala ɲana. Wo rɔ, ale le ka an lɔ ii halakila.»
\p
\v 14 Nba, Luti bɔra ka wa kuma a biranilu yɛ, mɛnilu ka a denmusoilu mamira. A ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai ye wuli. An ye an bori ka bɔ so kɔndɔ. Allabatala kɛtɔ so halakila le!» Kɔni, Luti biranilu ka a kuma jate yɛlɛmako le ri.
\p
\v 15 Sɔɔma da la, mɛlɛka woilu ka a fɔ Luti yɛ ka a magbɛlɛya a yɛ ko: «I kaliya! I ye i muso ni i denmuso fila ta ka wa. Ni wo tɛ, ai ri halaki so jahadi rɔ.» 
\v 16 Kɔni, Luti ka a la sumaya. Wo rɔ, ii ka a mira a bolo ma, a ni a muso ni a denmuso fila ka wa ii ri so kɔkan. Allabatala kininkinira ii ma wo ɲa le ma. 
\v 17 Ii bɔ mɛn kɛni so kɔndɔ, mɛlɛka kelen ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai ye ai bori ka wa ka ai jɛrɛ kisi. Ai kana ai kɔfɛnɛ. Ai kana ai lɔ dinban yɔrɔ si rɔ. Ai ye i bori ka wa koyinkɛ kan, sa ai kana halaki.»
\p
\v 18 Luti ka fɔ: «Ɛɛ, n tii. I jaandi. 
\v 19 I ra ban ka n kisi, kɔni n ti se n borila fɔɔ koyinkɛ kan. Sani n ye se ye, n di jahadi sɔrɔn. 
\v 20 I ɲa lɔ. I ma so wo yen, mɛn ma jan yan na. So wo ka doo. N di se wo sɔrɔnna. N tii, i jaandi. N ye n bori ka wa so mɛsɛn wo la, sa n di kisi.»
\p
\v 21 Mɛlɛka ka a fɔ ko: «Ale le wo ri. N da diɲɛ wo ma. I kan so mɛn ma wo ri, n tɛ jahadi la wo kan. 
\v 22 Kɔni ai ye i kaliya ka wa don ye. Ni ai ma se ye, n ti se foyi kɛla.» So mɛn Luti ka a fɔ a ma ko a dɔɔman, so wo tɔɔ lara ko Sowari.
\p
\v 23 Luti donda Sowari so kɔndɔ ka a tɛrɛn tele ra yɛlɛ. 
\v 24 Wo tuma, Allabatala ka ta tinbiriki lamaa lajii Sɔdɔmu ni Kɔmɔri kan ikomin sanci kisɛ. Allabatala jɛrɛ le ka wo lajii ka bɔ sankolo rɔ. 
\v 25 Wo rɔ, Allabatala ka so woilu bɛɛ janin, a ni dinban bɛɛ. Mɔɔilu bɛɛ halakira, a ni jiri ni bin bɛɛ. 
\v 26 Ii watɔla, Luti muso ka kɔfɛnɛ dinkira mɛn dɔ, a yɛlɛmanda ka kɛ kɔɔ kaba ri.
\p
\v 27 Wo sɔɔma da la jona, Iburahima wara kuma diya wo rɔ, a ni Allabatala tun kumara i ɲɔɔn fɛ dinkira mɛn kɔnin. 
\v 28 A ka a ɲa lɔ ka Sɔdɔmu ni Kɔmɔri soilu ragbɛ, a ni dinban bɛɛ. A ka sisi wulitɔla yen. Sisi bɔra ikomin ta wa jiri mira furu kɔndɔ.
\p
\v 29 Nba, Alla ka dinban so bɛɛ halaki tuma mɛn na, a ka a miri Iburahima ma ka Luti kisi ta la halakili ma. Ta wo ka so bɛɛ halaki, Luti siini tɛrɛ dinkira mɛn dɔ.
\s Luti ni a denmuso fila la ko
\p
\v 30 Luti ma sɔn ka to Sowari ka a masɔrɔn a silanni. Wo rɔ, a ka a denmuso fila ta ka wa ii ri koyinkɛ kan. Ii ka ii sii falan na ye. 
\v 31 Lon do rɔ a denmuso kɔrɔmamɔɔ ka a fɔ a dɔɔmuso yɛ ko: «An fa ra kɔrɔya. Cɛɛ fanan tɛ yan, mɛn di an furu, ikomin a ye kɛla dunuɲa fan bɛɛ rɔ ɲa mɛn ma. 
\v 32 An ye dɔlɔ di an fa ma. A wa a min ka a ɲa laminin, an di an na a fɛ, sa an di den sɔrɔn, sa an fa bɔnsɔn kana tunun dunuɲa ma.» 
\v 33 Ii ka dɔlɔ di ii fa ma su wo rɔ. A ka a min fɔɔ ka a ɲa laminin. A denmuso kɔrɔmamɔɔ wara a la a fɛ. Luti ma a la tumana lɔn. A ma a wuli tumana fanan lɔn.
\p
\v 34 Wo sɔɔma da la, Luti denmuso kɔrɔmamɔɔ ka a fɔ a dɔɔmuso yɛ ko: «Su rɔ, n ka n la n fa fɛ. Su ba ko: an ye dɔlɔ di a ma ikɔ. A wa a min ka a ɲa laminin, ile ri wa i la a fɛ, sa an fa bɔnsɔn kana tunun dunuɲa ma.» 
\v 35 Ii ka dɔlɔ di ii fa ma su wo rɔ ikɔ. A ka a min fɔɔ ka a ɲa laminin. A denmuso dɔɔmamɔɔ wara a la a fɛ. Luti ma a la tumana lɔn. A ma a wuli tumana fanan lɔn.
\p
\v 36 Nba, Luti denmuso fila bɛɛ ka kɔnɔ ta Luti fɛ ɲa wo le ma. 
\v 37 A denmuso kɔrɔmamɔɔ ka dencɛ sɔrɔn ka a tɔɔ la ko Mowabu. Mowabu bɔnsɔn mɛn ye ye bi, wo benba le wo ri. 
\v 38 A dɔɔmuso fanan ka dencɛ sɔrɔn, ka a tɔɔ la kɔ Bɛnami. Amoni bɔnsɔn mɛn ye ye bi, wo benba le wo ri.
\c 20
\s Ko mɛn taminda Iburahima ni Abimelɛki tɛma
\p
\v 1 Nba, Iburahima bɔra Mamere ka wa Nɛkɛbi, ka taa i sii Kadɛsi a ni Suri so fila tɛma. Ka a tɛrɛn a ye Kerari, 
\v 2 Iburahima ka a fɔ ye mɔɔilu yɛ Saran na ko rɔ ko: «N dɔɔmuso le.» Wo le rɔ, Kerari mansa Abimelɛki ka a la mɔɔilu lɔ Saran mirala kosa a ri a kɛ a la muso ri. 
\v 3 Kɔni su do rɔ, Alla ka a jɛrɛ yiraka Abimelɛki la sibo rɔ, ka a fɔ a yɛ ko: «Abimelɛki i ɲa lɔ. A tɛ mɛn i ri faa dɛ, baa i nɔ muso mɛn mirala ɲin di, a furunin de.»
\p
\v 4 Wo ka a tɛrɛn, Abimelɛki tun ma a la Saran fɛ fɔlɔ. Wo rɔ, a ka Alla jabi: «Faama, i ri se n na jamana halakila hali an ma kojuu kɛ wa? 
\v 5 A cɛɛ le ma a fɔ n yɛ ko a dɔɔmuso le ɲin di wa? Muso fanan ma a fɔ ko ale kɔrɔcɛ le wa? N kɔnin ka ko ɲin kɛ jusu gbɛya le la. N ma kojuu kɛ.»
\p
\v 6 Alla ka Abimelɛki jabi sibo kelen wo rɔ ko: «N ka a lɔn ko i ka ko ɲin kɛ jusu gbɛya le rɔ. Wo le rɔ, nde le ka a kɛ, i ma i la a fɛ fɔlɔ ka ko haramunnin kɛ. 
\v 7 Nba, cɛɛ wo muso lasɛ a ma. N na nabi de a ri. A ri madiyali kɛ i yɛ sa i kana faa. Ni i ma a muso lasɛ a ma, i ye la a la ko i ri faa fewu, i ni i la mɔɔ bɛɛ!»
\p
\v 8 Sɔɔma da la jona, Abimelɛki ka a la mɔɔilu kili ka ko wo bɛɛ ɲafɔ ii yɛ. Ii ka wo mɛn ka silan kojuuya. 
\v 9 Abimelɛki ka Iburahima kili ka a fɔ a yɛ ko: «Cɛɛ, i ka nfen kɛ an na ɲin de ten? N na kojuu su ɲuman kɛla i la fo i ra kojuu ɲin ɲɔɔn nase nde ni n na jamana mɔɔilu ma? I ra mɛn kɛla n na ɲin, mɔɔ ma kan ka wo kɛ i mɔɔɲɔɔ na habadan! 
\v 10 I ka ko ɲin kɛ nfenna?»
\p
\v 11 Iburahima ka a jabi: «N tɛrɛ ye n mirila le ko n tɛ mɔɔ sɔrɔn jamana ɲin dɔ, mɛn silanni Alla yɛ. N ko yan mɔɔilu ri n faa n na muso kosɔn. Wo le rɔ, n ka a fɔ i yɛ ko n dɔɔmuso le. 
\v 12 Wo bɛɛ ni a ta, n dɔɔmuso bɛrɛ bɛrɛ le a ri. An bɛɛ ye fa kelen de la, kɔni an tɛ na kelen na. N ka a furu ka a kɛ n muso ri. 
\v 13 Alla ka n nabɔ n fa wara tuma mɛn na n ka wa taama rɔ, n ka a fɔ Saran yɛ ko: ‹I ka kan ka ɲumaya mɛn kɛ n yɛ wo rɔ, wo le ye ɲin di. An wa wa yɔrɔ yɔrɔ, i ye a fɔ ye mɔɔilu yɛ ko «N kɔrɔcɛ le a ri.»›»
\p
\v 14 Abimelɛki ka Iburahima muso Saran nasɛ a ma, ka saailu ni bailu ni nisiilu la a kan, a ni jɔnilu. 
\v 15 A ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «N na jamana ragbɛ. A yɔrɔ mɛn wa diya i yɛ, i ye wa i sii ye.»
\p
\v 16 A ka a fɔ Saran yɛ ko: «A ragbɛ! N da wodigbɛ waa kelen di i kɔrɔcɛ ma ka a yiraka ai wara mɔɔ bɛɛ la ko i ma kojuu kɛ. Mɔɔ bɛɛ ri a lɔn ko i ra jo sɔrɔn.»
\p
\v 17 Iburahima ka Alla tara Abimelɛki yɛ. Wo rɔ, Alla ka Abimelɛki lakɛndɛya, a ni a la muso ni a la jɔn muso bɛɛ, wo le rɔ ai ri se den sɔrɔn ikɔ tuun 
\v 18 baa Allabatala tun da densɔrɔnbaliya jankarɔ le bila Abimelɛki muso bɛɛ la Iburahima muso Saran mira kosɔn.
\c 21
\s Isiyaka sɔrɔn ko
\p
\v 1 Allabatala hinara Saran na ikomin a tun ka a fɔ ɲa mɛn ma. A ka lahidi mɛn ta a yɛ fɔlɔ, a ka wo mafa. 
\v 2 Wo rɔ, Iburahima la cɛmɔɔbaya waati rɔ, Saran ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn a yɛ, waati mɛn fɔni Alla bolo kɔrɔmanna. 
\v 3 Saran ka dencɛ mɛn sɔrɔn, Iburahima ka wo tɔɔ la ko Isiyaka\f + \fr 21.3 \fr*\ft Isiyaka kɔrɔ ye le ko a ye yɛlɛla\ft*\f*. 
\v 4 Isiyaka sɔrɔn tele seyin, Iburahima ka a faaninta kɛ, ikomin Alla ka a jamari a yɛ ɲa mɛn ma fɔlɔ. 
\v 5 Isiyaka sɔrɔnda ka a tɛrɛn Iburahima sɔrɔn da san kɛmɛ bɔ. 
\v 6 Saran ka a fɔ ko: «Ɛɛ! Alla ra n nasɛwa fɔɔ n da ɲalen ka yɛlɛ bakɛ. Ko ɲin wa fɔ mɔɔ mɛn yɛ, wo fanan di sɛwa ka yɛlɛ n fɛ.» 
\v 7 Saran kumara ikɔ ko: «Yon tun di a fɔ Iburahima yɛ ko Saran di sin di den ma wa? Kɔni n da dencɛ sɔrɔn a yɛ, ka a tɛrɛn a ra cɛmɔɔya kosɛbɛ.»
\s Hajara ni a den gbɛnda
\p
\v 8 Nba, den bonyara. Ii ka a da bɔ sin na lon mɛn dɔ, Iburahima ka tolon ba kɛ. 
\v 9 Misiranka muso Hajara ka dencɛ mɛn sɔrɔn Iburahima yɛ, wo tɛrɛ ye Isiyaka mayɛlɛla. Saran ka wo yen 
\v 10 ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «I ye jɔnmuso wo ni a dencɛ gbɛn. N dencɛ Isiyaka le dɔrɔn di kɛ i cɛtala ri. A dencɛ tɛ kɛ i cɛtala ri fewu!»
\p
\v 11 Saran na kuma wo gbara Iburahima la kosɛbɛ, ka a masɔrɔn Isumayila fanan ye a den de ri. 
\v 12 Kɔni Alla ka a fɔ a yɛ ko: «Iburahima, wo kana gba i la i dencɛ ni i la jɔnmuso la ko. Saran ba fen fen ɲinin i fɛ, i ye wo kɛ a yɛ, baa n ka bɔnsɔn mɛn lahidi ta i yɛ, bɔnsɔn wo bɔtɔ Isiyaka le rɔ. 
\v 13 Kɔni n di i la jɔnmuso dencɛ bɔnsɔn fanan siyaya ka a kɛ jamatii ri ka a masɔrɔn a bɔra ile le rɔ.»
\p
\v 14 Wo duusagbɛni, Iburahima ka buru ta ka a di Hajara ma, ka ji kɛ jikɛfen gbololama kɔndɔ ka wo fanan di a ma. A ka a den di a ma ko ii ye wa. Hajara bɔra Iburahima wara wo rɔ ka wa a mataama wula kɔndɔ, Bɛri-Seba so kɔkan. 
\v 15 Ii ka ii mataama wula kɔndɔ haan ji banda jikɛfen kɔndɔ. Ji banda tuma mɛn na, Hajara ka a den to jirinin do lulen na. 
\v 16 A ka a mabɔ a den na ko biɲɛ sɔmɔndiya ko kelen jatela ka a sii, baa a ka a miri ko a tɛ a fɛ ka a den faatɔla yen. A ka a sii ye ka kasi kojuuya. 
\v 17 Kɔni Alla ka den kasi kan mɛn. Wo rɔ, Alla la mɛlɛka ka a kan nabɔ Hajara ma ka bɔ sankolo rɔ. A ka a fɔ ko: «Hajara, nfen kɛni? I kana silan. Alla ra i den kasi kan mɛn. 
\v 18 I wuli ka wa den bolo mira. N di a bɔnsɔn siyaya ka a kɛ jamana ba ri.»
\p
\v 19 Alla ka Hajara ɲa laka. A ka kɔlɔn do yen. A wara jikɛfen nafa ji rɔ ka na a di den ma. Den ka ji min. 
\v 20 Alla tora den fɛ. A kunbayara, ka a sii wula kɔndɔ ka a kɛ biɲɛfilila ri. 
\v 21 A siini tɛrɛ Paran wula kɔndɔ. A na ka Misiranka muso do furu ka wo di a ma.
\s Iburahima ni Abimelɛki la teriya
\p
\v 22 Nba, lon do rɔ Abimelɛki ka a la kɛlɛden kuntii Pikɔli ta ka wa Iburahima wara. A ka a fɔ Iburahima yɛ ko: «Alla ye i fɛ i la ko bɛɛ rɔ. 
\v 23 Wo rɔ, n ye a fɛ i ye i kali Alla la yan bi, ko nde ni n denilu, a ni n mamarenilu, ko i tɛ an si janfa. I ye londan de ri n na jamana rɔ yan. N ka ɲumaya mɛn kɛ i yɛ wo rɔ, n da wo kɛ. Wo ɲa kelen ma, i ka kan ka ɲumaya wo kɛ n yɛ, i ye wo kɛ. I ye an na jamana mɛn dɔ bi, i ka kan ka ɲumaya mɛn kɛ wo la mɔɔilu yɛ, i ye wo fanan kɛ.» 
\v 24 Iburahima ka a fɔ ko: «Ale le wo ri, n da n kali wo la.» 
\v 25 Kɔni Iburahima ka Abimelɛki jalaki kɔlɔn do la ko rɔ, baa Abimelɛki la jɔnilu tun da wo mira fanka la. 
\v 26 Abimelɛki ka Iburahima jabi: «N ma a lɔn n na jɔn mɛn ka kɔlɔn mira. Ile ma foyi fɔ n yɛ. N ma a lɔn fo bi.»
\p
\v 27 Iburahima ka a la saa doilu bɔ, a ni a la bailu a ni a la nisiilu bɔ ka a di Abimelɛki ma, ii la teriya rɔ. 
\v 28 Iburahima ka saadenni musoman wɔrɔnwula gbɛrɛ fanan bɔ a la saa kuru rɔ. 
\v 29 Abimelɛki ka a maɲininka ko: «I ka saaden musoman wɔrɔnwula ɲin bɔ nfenna ko rɔ?» 
\v 30 Iburahima ka a fɔ ko: «Saadenni musoman wɔrɔnwula ɲin mira. Ii ye kɛ an sere ri ka a yiraka ko nde le ka kɔlɔn ɲin sen.» 
\v 31 Wo le rɔ, ii ka dinkira wo tɔɔ la ko Bɛri-Seba\f + \fr 21.31 \fr*\ft Bɛri-Seba kɔrɔ ye le ko Teriya Kɔlɔn\ft*\f*, baa Iburahima ni Abimelɛki ka ii kali ii ɲɔɔn yɛ dinkira wo le rɔ.
\p
\v 32 Ii ka ii kali ii ɲɔɔn yɛ tuma mɛn na, Abimelɛki ni a la kɛlɛden kuntii Pikɔli ka ii kɔsɛ ii wara Filisiti jamana rɔ.
\p
\v 33 Iburahima ka tamarisiju turu Bɛri-Seba ka Allabatala bato, Maari mɛn tɛ banna kɔnin.
\p
\v 34 Iburahima mɛnda Filisiti jamana wo rɔ ka waati jan kɛ ye.
\c 22
\s Alla ka Iburahima kɔrɔbɔ a dencɛ la ko rɔ
\p
\v 1 Nba, waati wo taminni kɔ rɔ, Alla ka Iburahima kɔrɔbɔ. A ka a kili ko: «Iburahima.» Iburahima ka a fɔ ko: «Naamun.» 
\v 2 Alla ka a fɔ ko: «I ye Isiyaka ta, i dencɛ kelen pe, mɛn duman i yɛ. I ye wa a ri Morija mara rɔ. N di koyinkɛ do yiraka i la ye. I ye wa koyinkɛ wo kan ka Isiyaka kɛ saraka ri ka n sɔ a la ye. I ye a faa ka a janin ka a kɛ buuri ri.»
\p
\v 3 Wo Duusa gbɛni, Iburahima wulira jona ka lɔɔ tɛɛ Alla sɔlifen janin kanma ka a la fali rabɛn. A ka a la jɔncɛ fila kili, a ni a dencɛ Isiyaka. Ii bɛɛ ka sila mira ka wa. Alla ka dinkira mɛn ko fɔ a yɛ, ii wara ye. 
\v 4 Ii ka tele sawa kɛ taaman na. Iburahima ka a ɲa lɔ wula jan na ka dinkira wo yen. 
\v 5 Iburahima ka a fɔ a la jɔnilu yɛ ko: «N ni n dencɛ watɔ koyikɛ wo kan ka Alla bato. Ai ye an makɔnɔ fali dafɛ yan. An natɔ.»
\p
\v 6 Iburahima ka Alla sɔlifen janin lɔɔ sii a dencɛ Isiyaka kun ma, ka a la muru ta, a ni takisɛ. Ii fila wara ii ɲɔɔn fɛ. 
\v 7 Isiyaka ka a fɔ a fa yɛ ko: «N fa.» Iburahima ka a fɔ ko: «Naamun.» Isiyaka ka a fɔ ko: «Takisɛ ye an bolo, lɔɔ fanan ye an bolo. Saadennin ye mi, an ye mɛn kela saraka janinta ri Alla ma?» 
\v 8 Iburahima ka a jabi: «N den, Alla ri an mako ɲa ka saadennin ko ɲanabɔ.» Ii fila tora wa la i ɲɔɔn fɛ.
\p
\v 9 Dinkira mɛn ko fɔni a yɛ Alla bolo, ii sera ye. Iburahima ka saraka janin diya lɔ ka lɔɔ la wo kan. Wo kɛni, a ka a dencɛ Isiyaka sidi ka a lala saraka janin diya kan lɔɔ kun na. 
\v 10 A ka a la muru ta ko a ye a dencɛ kannatɛɛla.
\p
\v 11 Kɔni Allabatala la mɛlɛka tora sankolo rɔ ka a kan nabɔ Iburahima ma ko: «Iburahima, Iburahima!» Iburahima ka a fɔ ko: «Naamun.» 
\v 12 Mɛlɛka ka a fɔ ko: «I kana i bolo lase i den ma de! I kana foyi kɛ a la. N da a lɔn sisen ko i silanni Alla yɛ, ka a masɔrɔn i ma i ban ka i dencɛ kelen pe di Alla ma.»
\p
\v 13 Iburahima ka a ɲa lɔ ka saaji do yen. A mirani a kere ma tunin do rɔ. Iburahima wara saaji wo mira ka a kɛ saraka ri Allabatala sɔ kanma a dencɛ nɔ rɔ. A ka a faa ka a janin ka a kɛ buuri ri. 
\v 14 Iburahima ka dinkira wo tɔɔ la ko: «Allabatala ri mɔɔ mako ɲa.» Wo le rɔ, mɔɔilu ye a fɔla bi ko: «Allabatala ri mɔɔ mako ɲa a la koyinkɛ kan.»
\p
\v 15 Allabatala la mɛlɛka tora sankolo rɔ ka Iburahima kili a siɲa filana rɔ, 
\v 16 ka a fɔ a yɛ ko: «Allabatala ka a fɔ ko: ‹I ma i ban i dencɛ kelen pe faala ka a kɛ saraka ri ka a di n ma. Ikomin i ra wo kɛ, n da n kali n jɛrɛ tɔɔ la, ko 
\v 17 i ri baraka. N di i bɔnsɔn siyaya ikomin lolo ye sankolo rɔ ɲa mɛn ma, wala kɔɔji da la kiɲɛ siyaman yɛ ɲa mɛn dɔ. I bɔnsɔn di se ii juuilu la, fɔɔ ka woilu la soilu mira ii la. 
\v 18 Wo ri kɛ sababu ri, siya bɛɛ ri baraka sɔrɔn n bolo i bɔnsɔn fɛ, baa i ra n kan mira ka a kɛ.›»
\p
\v 19 Nba, Iburahima ni a dencɛ ka ii kɔsɛ ka wa a la jɔnilu tɛrɛn ye. Ii bɛɛ ka sila mira ka wa Bɛri-Seba. Iburahima ka a sii ye le ka mɛn.
\p
\v 20 Waati wo taminni, a fɔra Iburahima yɛ ko a badenma cɛɛ Nakɔri muso Milika fanan da dencɛilu sɔrɔn. 
\v 21 A dencɛ fɔlɔma tɔɔ ko Usi. A dencɛ filana tɔɔ ko Busi. A dencɛ sawana tɔɔ ko Kemuhɛli. Kemuhɛli wo ye Aramu fa le ri. 
\v 22 Milika dencɛ naaninna tɔɔ ko Kesɛdi, ka Haso tuun wo la, ka Pilidasi tuun wo la, ka Jidilafe tuun wo la, ka ban ka Betuwɛli tuun wo la. 
\v 23 Betuwɛli wo le denmuso le Rebeka ri. Milika ka dencɛ seyin wo le sɔrɔn Iburahima badenma cɛɛ Nakɔri yɛ. 
\v 24 Nakɔri jɔn muso\f + \fr 22.24 \fr*\fq jɔn muso \fq*\ft la sariya sɛbɛni Hɔrɔya suran 21 kuma diya 7 haan 11 kɔndɔ. Jɔn de woilu ri, a ka mɛnilu kɛ a muso ri.\ft*\f*, mɛn tɔɔ ko Rehuma, wo fanan ka dencɛilu sɔrɔn a yɛ. Wo dencɛilu tɔɔ le ten: Tebaki, Kahamu, Tahasi a ni Maaka.
\c 23
\s Saran na saya
\p
\v 1 Saran ka san kɛmɛ ni san muwan ni wɔrɔnwula bɔ tuma mɛn na, 
\v 2 a sara Kanaan jamana Kiriyati Ariba so kɔndɔ, mɛn tɔɔ bi ko Heburɔn. Iburahima ka a sii Saran su kun na a ka kasi.
\p
\v 3 Iburahima bɔra a muso Saran su dafɛ, ka wa kuma Hɛtika yɛ, 
\v 4 a ka a fɔ ko: «Nde ye londan de ri ai wara yan. Ai ye dinkira do san n ma, sa n di a kɛ kaburu so ri ka n muso su don ye.»
\p
\v 5 Hɛtika ka Iburahima jabi: 
\v 6 «An fa, i tolo malɔ an kan na. Ile ye Alla la faamaden de ri an tɛma yan. An na kaburu so dinkira mɛn ba diya i yɛ, i ye i la su don ye. An si tɛ an ban wo ma ka an na duu di i ma. I ye i muso su don.»
\p
\v 7 Iburahima ka a wuli ka a majii Hɛtikailu ɲana. 
\v 8 A ka a fɔ ii yɛ ko: «Nba, ni ai sɔnda n ye n muso sutura, ai jaandi, ai ye Sohari dencɛ Efurɔn madiya n yɛ. 
\v 9 Falan mɛn ye a bolo Makipela, a la sɛnɛ kɔnkɔ fɛ kɔnin, a ye wo san n ma. A sɔnkɔ wa kɛ wodi mɛn di, n di wo di a ma ai ɲakɔrɔ yan, sa dinkira wo ri kɛ n na kaburu so ri.»
\p
\v 10 Wo ka a tɛrɛn Efurɔn jɛrɛ siini Hɛtika tɛma so donda la ye, baa ale fanan tɛrɛ Hɛtika de ri. A ka Iburahima jabi jama bɛɛ ɲana ko: 
\v 11 «An fa, i tolo malɔ n kan na. N di sɛnɛ ni falan bɛɛ di i ma ka a la a ɲɔɔn kan. N ye a bɛɛ dila i ma ka n badenmailu kɛ a sere ri. Wa, i muso su don.» 
\v 12 Iburahima ka a majii so kɔndɔ mɔɔ bɛɛ ɲana. 
\v 13 A ka a fɔ Efurɔn yɛ wo bɛɛ ɲakɔrɔ ko: «I jaandi, i tolo malɔ n na. N di sɛnɛ ɲin sankɔ di i ma. I ye a mira, sa n di wa n muso su don ye.» 
\v 14 Efurɔn ka a fɔ Iburahima yɛ ko: 
\v 15 «N na faama, i tolo malɔ n na. Sɛnɛ ɲin sankɔ tɛ tamin wodigbɛ kilo naanin a ni tala la. Wo ri nfen ɲa nde ni ile tɛma? Wa i muso su don.»
\p
\v 16 Efurɔn ka sɛnɛ sankɔ mɛn fɔ, Iburahima sɔnda wo ma. A ka wodigbɛ wo suman Hɛtika bɛɛ ɲana ka a di Efurɔn ma, wodigbɛ kilo naanin a ni tala la, ka bɛn julailu la sumanni ɲa ma.
\p
\v 17 Wo rɔ, Iburahima ka Efurɔn na sɛnɛ san a ma, sɛnɛ mɛn tɛrɛ Makipela, Mamere fan fɛ. Sɛnɛ wo ni a falan ni a jiri bɛɛ haan ka wa se sɛnɛ dan na, 
\v 18 wo bɛɛ kɛra Iburahima ta ri. Hɛtika mɛn bɛɛ siini tɛrɛ ladɛn dɔ so donda la ye, woilu kɛra ii sere ri.
\p
\v 19 Iburahima bɔra ye ka a wa a muso Saran su don falan na Makipela, Mamere fan fɛ Kanaan jamana. Mamere wo tɔɔ le fanan ko Heburɔn. 
\v 20 Wo le kosɔn, sɛnɛ wo ni a falan bɛɛ kɛra Iburahima ta ri, ka a kɛ a la kaburu so ri. A ka wo san Hɛtika de ma.
\c 24
\s Isiyaka ka Rebeka furu
\p
\v 1 Nba, Iburahima kɔrɔyara kosɛbɛ, Allabatala tun ka baraka don a la ko bɛɛ rɔ. 
\v 2 Lon do rɔ, a ka a dɛmɛnba kili, mɛn ye a la nanfulu kunnasiila ri, a ka a fɔ a yɛ ko: «I bolo la n woro kɔrɔ ka lahidi ta n yɛ ka i kali. 
\v 3 An siini Kanaanka le tɛma yan, kɔni n ye a fɛ i ye i kali Allabatala tɔɔ rɔ, mɛn ye sankolo ni duukolo tii ri, ko i tɛ Kanaanka denmuso si furu ka a di n dencɛ ma. 
\v 4 I ye i kali ko i ri wa n fa jamana rɔ, ka wa denmuso do furu n dencɛ Isiyaka yɛ n badenmailu wara.»
\p
\v 5 Dɛmɛnba wo ka a fɔ ko: «Ni denmuso ma sɔn ka na nde kɔfɛ yan don? N ye wa i dencɛ ri i fa jamana rɔ wa?»
\p
\v 6 Iburahima ka a fɔ ko: «Ɛɛn de! I kana wa n dencɛ ri ye fewu! 
\v 7 Allabatala Alla, mɛn ye sankolo tii ri, wo ka n nabɔ n fa so la, ka n nabɔ n sɔrɔn jamana rɔ. A kumara ka a kali n yɛ ko a ri jamana ɲin di n bɔnsɔn ma. Ale le jɛrɛ kɛtɔ a la mɛlɛka bilala i ɲɛ ka wa n fa jamana rɔ, sa i ri muso do sɔrɔn n dencɛ yɛ ye. 
\v 8 Ni muso ma sɔn ka na i kɔfɛ, wo kalili kunko ri bɔ i ma, kɔni i kana wa n dencɛ ri de!» 
\v 9 A dɛmɛnba ka a bolo la a tii Iburahima woro kɔrɔ ka a kali ko a ri wo bɛɛ kɛ.
\p
\v 10 Wo rɔ, Iburahima la dɛmɛnba ka ɲɔɔmɛ tan ta a tii la ɲɔɔmɛilu rɔ ka wa Nakɔri la so la, Aramu Naharayimu mara rɔ. A tii la fen ɲuma ba doilu wara a kun ma. 
\v 11 A se mɛn kɛni ye, a ka ɲɔɔmɛilu lala kɔlɔn da la so kɔkan. A donda wura da le fɛ, musoilu ye wala ji ta diya kɔlɔn da la waati mɛn dɔ.
\p
\v 12 A ka Alla tara ko: «Allabatala, n tii Iburahima Maari Alla, i jaandi, i ye n na sila diya n na bi. I ye ɲumaya kɛ n tii Iburahima yɛ. 
\v 13 N lɔni kɔlɔn da la yan, so kɔndɔ sunkurunilu ri na ji ta diya yan sisen. 
\v 14 N ba a fɔ sunkurun mɛn yɛ ko: ‹I la jitafen najii ka n sɔ ji rɔ, n ye n min›, ni wo ka n sɔ, ka ban ka n na ɲɔɔmɛilu fanan namin, nba sunkurun wo ye kɛ i la baaraden Isiyaka muso ri, i jɛrɛ ka mɛn natɛɛ a ma. Ni wo bɛɛ kɛra, n di a lɔn ko i ra ɲumaya kɛ n tii yɛ ka a masɔrɔn i ra kɛ a Maari Alla ri.»
\p
\v 15 Sani a ye ban Alla matarala, Rebeka nara ka a tɛrɛn a la jitafen ye a kanbankun kan. Rebeka ye Betuwɛli denmuso le ri. Betuwɛli ye Milika dencɛ le ri. Milika ye Nakɔri la muso le ri, Iburahima kɔrɔcɛ kɔnin. 
\v 16 Sunkurun wo kenɲi kosɛbɛ. A ma cɛɛ lɔn fɔlɔ. A wara ji ta diya, ka a la jitafen nafa ka a kɔsɛ. 
\v 17 Iburahima dɛmɛnba ka i bori ka wa a labɛn, ka a fɔ a yɛ ko: «N na, i jaandi, i ye n sɔ ji rɔ, n ye n min.»
\p
\v 18 Sunkurun ka a kaliya ka a la jitafen majii, ka cɛɛ wo jabi: «N fa, i min.» A ka a la jitafen mira a bolo la ka cɛɛ sɔ ji rɔ. 
\v 19 A banni ji minna, sunkurun ka a fɔ ko: «I lɔ, n di wa ji ta ka i la ɲɔɔmɛilu fanan sɔ ji rɔ. A bɛɛ ye ii min ka wasa.» 
\v 20 A ka i kaliya ka a la jitafen najii ka ji kɛ kolofen na jiminfen kɔndɔ ka i bori ka wa ji ta ikɔ. A tora ji tala ka na haan ɲɔɔmɛilu bɛɛ banda ii minna. 
\v 21 A tɛrɛ ye baara wo kan tuma mɛn na, cɛɛ wo ka a lɔ ka a mafɛnɛ. A ma foyi fɔ. A ka sunkurun kɔrɔsi ka a lɔn ni Allabatala da a la sila diyala.
\p
\v 22 Ɲɔɔmɛ bɛɛ banda ji minna tuma mɛn na, cɛɛ ka nundɔlafen sanin do labɔ, mɛn sumannin di karamun loolu bɔ. A ka bololafen sanin fila fanan nabɔ, mɛn sumannin di karamun kɛmɛ a ni karamun tan ni loolu bɔ. 
\v 23 A ka sunkurun maɲininka ko: «Hakɛ to, yon denmuso ye ile ri? I fa ri sɔn ka nde ni n taamaɲɔɔnilu jiya a wara wa?» 
\v 24 Rebeka ka a jabi: «Nakɔri ni Milika dencɛ Betuwɛli, wo denmuso le nde ri. 
\v 25 Ai ri jiya diya sɔrɔn an wara. Bin ni fira siyaman ye an bolo fanan ka a di i la ɲɔɔmɛilu ma.»
\p
\v 26 Cɛɛ ka wo mɛn ka a tin birin ka Allabatala bato. 
\v 27 A ka a fɔ ko: «N di Allabatala tando, n tii Iburahima Maari Alla, a ma ban a la kaninteya ma. Allabatala le ka a lɔ n ɲɔrɔ ka n na n di n tii Iburahima badenmailu ma yan.»
\p
\v 28 Sunkurun ka a bori ka wa a bɛɛ ɲafɔ mɔɔilu yɛ a na wara. 
\v 29 Wo ka Rebeka kɔrɔcɛ do tɛrɛn ye, mɛn tɔɔ ko Laban. Wo ka wo bɛɛ mɛn tuma mɛn na, a bɔra ka a bori ka wa cɛɛ wo kɔ kɔlɔn da la, 
\v 30 baa Laban tun ka nundɔlafen ni bololafen yen a dɔɔmuso bolo la. Rebeka ka a dantɛɛli mɛn kɛ, Laban tolo tɛrɛ ye wo bɛɛ la. A sera kɔlɔn da la, ka cɛɛ lɔni tɛrɛn a la ɲɔɔmɛilu dafɛ. 
\v 31 Laban ka a fɔ a yɛ ko: «N fa, ile, Allabatala ka baraka don ile mɛn na kɔ rɔ, nfenna i lɔni kɔkan yan? An ye wa lu ma. N da dinkira rabɛn i yɛ, ka dinkira fanan dabɛn i la ɲɔɔmɛilu yɛ.»
\p
\v 32 Wo rɔ, cɛɛ wara Laban kɔfɛ lu ma. Ii sisen ye, Laban ka ɲɔɔmɛilu la donin bɛɛ lajii, ka bin ni fira di ii ma. A nara ji di cɛɛ ni a taamaɲɔɔnilu ma. Ii ka ii sen mako. 
\v 33 A ka dɔɔnnin sii ii kɔrɔ. Kɔni cɛɛ ka a fɔ ko: «N tɛ dɔɔnnin kɛla fɔlɔ, fo n ye dantɛɛli kɛ fɔlɔ.» Laban ka a jabi: «Ale le wo ri. I ye dantɛɛli fɔlɔ kɛ.»
\p
\v 34 Cɛɛ ka a fɔ ko: «N ye Iburahima dɛmɛnba le ri. 
\v 35 Allabatala ka baraka don n tii la wo rɔ kosɛbɛ ka a kɛ nanfulutii ri. A ra saa ni baa ni nisiilu di a ma, a ni wodigbɛ ni sanin, a ni jɔnilu ni jɔnmusoilu, a ni ɲɔɔmɛilu ni faliilu. 
\v 36 N tii Iburahima muso Saran ka dencɛ sɔrɔn a yɛ a la musokɔrɔbaya waati rɔ. N tii ra a bolofen bɛɛ di a dencɛ wo le ma. 
\v 37 Nba, lon do rɔ, n tii ka a fɔ n yɛ ko n ye n kali a yɛ ko a siini Kanaan bɔnsɔn wara mɛn dɔ ɲin, ko n kana sɔn ka wo denmuso si furu a dencɛ yɛ. 
\v 38 Ko n ye wa a fa jamana rɔ ka muso ɲinin a dencɛ yɛ a badenmailu wara. 
\v 39 N ka a maɲininka ko ni denmuso ma a sɔn ka na n kɔfɛ don? 
\v 40 A ka n jabi a ye taamala ka bɛn Allabatala mɛn kan ma, wo jɛrɛ ri a la mɛlɛka bila n ɲɛ ka n na sila diya n na, kosa n di muso furu a dencɛ yɛ a badenmailu wara a fa jamana rɔ. 
\v 41 N tii ka a fɔ ko n ba se a fa la jamana rɔ, ko ni a badenmailu ka i ban muso dila n ma, ko n na kalili kunko ri bɔ n ma wo rɔ. Ko kalili kunko wo tɛ bɔ n ma ɲa gbɛrɛ si ma fo wo ba kɛ.
\p
\v 42 «Nba, n se mɛn kɛni kɔlɔn da la bi, n ka Alla matara ko: ‹Allabatala, n tii Iburahima Maari Alla, i jaandi, i ye n na sila diya n na. 
\v 43 N lɔni kɔlɔn da la yan. Sunkurun mɛn ba na ji ta diya yan, ni n ka a fɔ wo yɛ ko: «Na, i ye i la jitafen najii ka n sɔ ji rɔ,» 
\v 44 ni a ka n jabi: «Do min, n ye wa do fanan ta ka na a di i la ɲɔɔmɛilu ma,» nba sunkurun wo ye kɛ n tii la dencɛ la muso ri, Allabatala jɛrɛ ka mɛn natɛɛ a ma.› 
\v 45 Nba, sani n ye ban madiyali kɛla n kɔndɔ, n ka Rebeka natɔla yen. A la jitafen ye a kanbankun kan. A wara jitafen wo lafa. N ka a fɔ a yɛ ko: ‹N na, n sɔ ji rɔ.› 
\v 46 A ka a kaliya ka jitafen majii a kanbankun na ka a fɔ ko: ‹I min. N di i la ɲɔɔmɛilu fanan sɔ ji rɔ.› Wo rɔ, n ka n min. N banni n minna, a ka n na ɲɔɔmɛilu fanan sɔ ji rɔ. 
\v 47 N ka a maɲininka ko: ‹Yon denmuso ye ile ri?› A ka a fɔ ko: ‹Nakɔri ni Milika dencɛ Betuwɛli denmuso le nde ri.› N ka nundɔlafen don a nun dɔ, ka a bololafen bila a bolo la. 
\v 48 N ka n tin birin ka Allabatala bato, n tii Iburahima Maari Alla kɔnin. N ka wo tando ka a masɔrɔn a ka a lɔ n ɲɔrɔ ka na n di n tii Iburahima badenmailu wara, ka ii denmuso sɔrɔn n tii dencɛ yɛ. 
\v 49 Nba, ni ii ye a fɛ ka kaninteya yirika n tii la, ai ye wo fɔ n yɛ. Ni ai fanan ti se wo kɛla, ai ye wo fɔ n yɛ, kosa n ka kan ka mɛn kɛ, n ye wo kɛ.»
\p
\v 50 Laban ni Betuwɛli ka a jabili kɛ ko: «Ko ɲin bɔni Allabatala jɛrɛ le rɔ. An ti se wo masɔsɔla. 
\v 51 Rebeka le ɲin di. A ta, i ye wa a ri. A ye kɛ i tii dencɛ la muso ri, ikɔ Allabatala a ra a latɛɛ ɲa mɛn ma.» 
\v 52 Iburahima dɛmɛnba ka jabili wo mɛn tuma mɛn na, a ka a ɲakɔrɔ bɛn duu ma ka Allabatala bato. 
\v 53 A ka wodigbɛ masidilifen ni sanin masidilifen labɔ ka woilu di Rebeka ma, a ni faanin. A ka fen ɲuma bailu di a kɔrɔcɛ ni a na fanan ma.
\p
\v 54 Wo rɔ, kuma wo banni, cɛɛ ni a taamaɲɔɔnilu ka dɔɔnnin kɛ, ka ii min, ka su si. Ii kununni sɔɔma da la, cɛɛ ka a fɔ Rebeka la mɔɔilu yɛ ko: «Ai ye sila di n ma sa n di n kɔsɛ n tii wara.» 
\v 55 Rebeka kɔrɔcɛ ni a na ka jabili kɛ ko: «A to sunkurun ye tele tan ɲɔɔn kɛ an fɛ yan fɔlɔ. Wo ba tamin, a ri wa.» 
\v 56 Cɛɛ ka a fɔ ko: «Ai jaandi, ai kana n nanɔɔ butun, baa Allabatala a ra n na sila diya n na. Ai ye a to n ye kɔsɛ n tii wara jona.» 
\v 57 Ii ka a jabi: «Nba, an ye sunkurun kili ka a maɲininka.» 
\v 58 Ii ka Rebeka kili ka a maɲininka ko: «I ri taa cɛɛ ɲin kɔfɛ sisen wa?» A ka a fɔ ko: «N di wa.»
\p
\v 59 Wo rɔ, ii ka ii badenma muso Rebeka bila ka wa Iburahima dɛmɛnba ni a taamaɲɔɔnilu kɔfɛ. Jɔnmuso mɛn ka a mamira, wo wara Rebeka malɔ. 
\v 60 Ii watɔla, Rebeka wara mɔɔilu duwara a yɛ. Ii ka a fɔ ko: «An badenma muso, Alla ye i bɔnsɔn siyaya ka a kɛ mɔɔ waa siyaman siyaman di, Alla ma wo kɛra. Alla ye ii se ii juuilu la, Alla ma wo kɛra.» 
\v 61 Rebeka ni a la jɔnmusoilu ka ii rabɛn ka yɛlɛ ɲɔɔmɛilu kan, ka ii bila Iburahima dɛmɛnba kɔfɛ. A wara Rebeka ri wo ɲa le ma.
\p
\v 62 Wo ka a tɛrɛn, Isiyaka ra bɔ Bɛri Lasayi Rɔyi fan fɛ, Nɛkɛbi mara rɔ. 
\v 63 Lon do rɔ, Isiyaka wara a mataamala diya wula kɔndɔ wura da fɛ. A ka a ɲa lɔ ka ɲɔɔmɛilu natɔla yen. 
\v 64 Rebeka ka a ɲa lɔ ka Isiyaka yen tuma mɛn na, a jiira ka bɔ a la ɲɔɔmɛ kan. 
\v 65 A ka Iburahima dɛmɛnba maɲininka ko: «Mɛn bɔtɔ wula rɔ ka na an kunbɛn ɲin, yon de wo ri?» Cɛɛ ka a fɔ ko: «N tii le wo ri.» Wo rɔ, Rebeka ka a la kunnabirin kɛ a kun na.
\p
\v 66 Nba, cɛɛ tun ka fen fen kɛ a la taama rɔ, a ka wo bɛɛ ɲafɔ Isiyaka yɛ. 
\v 67 Isiyaka wara Rebeka ri a na Saran na faaninbon na, ka a furu ka a kɛ a muso ri. Isiyaka ka Rebeka kanin kosɛbɛ, a diyara a yɛ. Wo rɔ, Isiyaka jususumara a na la saya ko rɔ.
\c 25
\s Iburahima la saya
\p
\v 1 Nba, Iburahima ka muso gbɛrɛ furu, mɛn tɔɔ ko Ketura. 
\v 2 Wo ka dencɛilu sɔrɔn Iburahima yɛ: Simiran, Jokisan, Medan, Madiyan, Sisibaki a ni Suwahi. 
\v 3 Iburahima dencɛ Jokisan fanan ka dencɛ fila sɔrɔn: Seba ni Dedan. Dedan dencɛilu kɛra Asirikailu ni Letusikailu ni Lemikailu le ri. 
\v 4 Iburahima dencɛ Madiyan dencɛilu le ten: Efa, Efɛri, Hanɔki, Abida a ni Elida. Wo bɛɛ ye Ketura bɔnsɔn de ri.
\p
\v 5 Iburahima ka a cɛ bɛɛ di Isiyaka le ma, 
\v 6 kɔni a ka a jɔn muso tɔilu dencɛilu fanan sɔ fen doilu rɔ. Sani a ye sa, Iburahima ka woilu lawa telebɔ jamana rɔ, ka ii mabɔ a dencɛ Isiyaka la.
\p
\v 7 Iburahima si san bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ ni san biwɔrɔnwula ni san loolu le ri. 
\v 8 A ka a la kɔrɔya diya bɔ kosɛbɛ ka sa ka la a benbailu kan. 
\v 9 A dencɛ fila, mɛnilu ye Isiyaka ni Isumayila ri, woilu ka a su don Makipela falan na, Mamere fan fɛ. Dinkira wo tɛrɛ ye Hɛtika Sohari dencɛ Efurɔn bolo kɔrɔman na, 
\v 10 kɔni Iburahima ka wo le san a ma. A ni a muso Saran su donda ye.
\p
\v 11 Iburahima sani kɔ rɔ, Alla ka baraka don a dencɛ Isiyaka la kɔ rɔ. Isiyaka siini tɛrɛ Bɛri Lasayi Rɔyi le la.
\s Isumayila bɔnsɔn
\p
\v 12 Nba, Iburahima dencɛ Isumayila bɔnsɔn de ɲin di, Saran na jɔnmuso Misiranka Hajara a ka mɛn sɔrɔn Iburahima yɛ. 
\v 13 Isumayila dencɛilu tɔɔ le ɲin di, ka bɛn ii sɔrɔn waati ma. A dencɛ fɔlɔ tɔɔ ko Nebayɔti, ka Kedari tuun wo la, ka Adibɛli tuun wo la, ka Mibisamu tuun wo la, 
\v 14 ka Misima tuun wo la, ka Duma tuun wo la, ka Masa tuun wo la, 
\v 15 ka Hadadi tuun wo la, ka Tema tuun wo la, ka Jeturi tuun wo la, ka Nafisi tuun wo la, ka Kedima tuun wo la.
\p
\v 16 Isumayila dencɛilu le wo ri, mɛnilu kɛra faama tan ni fila le ri, ka ii sii kabila tan ni fila kun na, bɛɛ ni ii la so. 
\v 17 Isumayila ka san kɛmɛ ni san bisawa ni san wɔrɔnwula le sɔrɔn, ka sa ka la a benbailu kan. 
\v 18 A bɔnsɔn siini tɛrɛ Asuri so sila la, Misiran telebɔ fan fɛ, Habila ni Suri soilu tɛma. Ii ni ii badenma tɛrɛ ma i sii i ɲɔɔn fɛ.
\p
\v 19 Nba, Iburahima dencɛ Isiyaka bɔnsɔn de ɲin di. Iburahima ka Isiyaka sɔrɔn. 
\v 20 Isiyaka sɔrɔn ka san binaanin bɔ tuma mɛn na, a ka Rebeka furu. Rebeka fa le tɛrɛ Betuwɛli ri. Betuwɛli ye Aramu bɔnsɔn do le ri ka bɔ Padani Aramu. Rebeka kɔrɔcɛ le tɛrɛ Aramu bɔnsɔn Laban di. 
\v 21 Isiyaka ka Allabatala matara a muso yɛ ka a masɔrɔn a tɛrɛ densɔrɔnbali le ri. Allabatala ka a la tarali kan mira, Rebeka ka filani kɔnɔ ta. 
\v 22 Ka a tɛrɛn ii ma sɔrɔn fɔlɔ, denilu bilara i ɲɔɔn na ii na kɔnɔ rɔ. Rebeka ka a fɔ ko: «Nfenna ɲin ye kɛla n na?» A wara Allabatala maɲininka ko wo ma. 
\v 23 Allabatala ka a jabi:
\q «Jamana fila le ye i kɔnɔ.
\q Jamana fila ri bɔ i kɔnɔ rɔ.
\q Kelen fanka ri bonya kelen ta ri.
\q Kɔrɔmamɔɔ ri kɛ dɔɔmamɔɔ la baaraden de ri.»
\p
\v 24 Nba, Rebeka moyi lon seni, a moyira filani le la. 
\v 25 Mɛn fɔlɔma sɔrɔnda, wo wulenni de tɛrɛ, si le tɛrɛ ye a fari ma. Wo rɔ ii ka wo tɔɔ la ko Esawu. 
\v 26 Wo kɔ rɔ, a dɔɔcɛ nara, a kɔrɔcɛ sen tintiri mirani a bolo. Ii ka wo tɔɔ la ko Yakuba. Rebeka ka ii sɔrɔn ka a tɛrɛn Isiyaka sɔrɔn da san biwɔɔrɔ bɔ.
\p
\v 27 Denilu bonyara ka kɛ kanberen di. Esawu kɛra donso fadiman di, waa rɔ taama diyara a yɛ. Kɔni, Yakuba kɛra mɔɔ masumanin di, a tun tɛ a mabɔla faaninbon na kosɛbɛ. 
\v 28 Esawu duman tɛrɛ Isiyaka yɛ, ka a masɔrɔn a tɛrɛ ye sobo sɔrɔnna Esawu le sababu le rɔ. Yakuba duman tɛrɛ Rebeka yɛ.
\p
\v 29 Lon do rɔ, Yakuba tɛrɛ ye sɔsɔ tibila. Esawu kɔnkɔto ba nara ka bɔ wula kɔndɔ. 
\v 30 A ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «Kɔnkɔ ba le n na ɲin. I jaandi, i ye n sɔ i la sɔsɔ wulen dɔ. N ye a dɔɔn.» Nba, kuma wo kɛra sababu ri, mɔɔilu ka a fɔ Esawu ma ko Edɔmu\f + \fr 25.30 \fr*\ft Edɔmu kɔrɔ ye le ko wulɛman\ft*\f*.
\p
\v 31 Yakuba ka a jabi: «Ni i ka i la kɔrɔmamɔɔya di n ma fɔlɔ, n di i sɔ.» 
\v 32 Esawu ka a fɔ ko: «Kɔnkɔ kɛtɔ n faala. Kɔrɔmamɔɔya ye nfen ɲala n ma?» 
\v 33 Yakuba ka a jabi: «I kali Alla la fɔlɔ.» Esawu ka a kali a yɛ, ka a la kɔrɔmamɔɔya falen Yakuba ma wo ɲa le ma. 
\v 34 Wo rɔ Yakuba ka a sɔ sɔsɔ ni buru rɔ. Esawu ka a dɔɔn ka ji min ka a wuli ka wa.
\p Nba, a kɛra ten de. Esawu ma a la kɔrɔmamɔɔya jate foyi ri.
\c 26
\s Isiyaka wara Filisitiilu la jamana rɔ
\p
\v 1 Nba, wo bɛɛ taminni kɔ rɔ, kɔnkɔ donda jamana kɔndɔ. Kɔni kɔnkɔ mɛn donda Iburahima la waati rɔ, wo ni ɲin tɛ kelen di. Isiyaka wara Filisitiilu la mansa Abimelɛki wara, Kerari so la. 
\v 2 Allabatala bɔra gbɛ rɔ Isiyaka yɛ, ka a fɔ a yɛ ko: «I kana wa Misiran! N kɛtɔ jamana mɛn yirakala i la, i ye wa i sii ye. 
\v 3 I ye mɛn jamana wo rɔ fɔlɔ. N di to i fɛ, ka baraka don i la ko rɔ, ka yɔrɔ ɲin bɛɛ di i ni i bɔnsɔn ma. Wo rɔ n di n na lahidi mafa, n ka mɛn ta i fa Iburahima yɛ. 
\v 4 Ko lolo ka siya ɲa mɛn ma, n di i bɔnsɔn siyaya wo ɲa ma, ka duu ɲin bɛɛ di ii ma. Siyailu bɛɛ ri baraka sɔrɔn n bolo i bɔnsɔn na sababu rɔ. 
\v 5 N di baraka don i la ko rɔ, ka a masɔrɔn Iburahima ka n kan mira ka a kɛ. N ka mɛn fɔ a yɛ, a ka wo bɛɛ kɛ. A ka n na jamarili ni n na sariya bɛɛ latelen.» 
\v 6 Wo rɔ, Isiyaka ka a sii Kerari ye.
\p
\v 7 Ye cɛɛilu tun ba Isiyaka maɲininka a muso la ko ma, a ri a fɔ ko a dɔɔmuso le. A silanni tɛrɛ a fɔla ii yɛ ko a muso le, sa ii kana a faa ka Rebeka ta, baa Rebeka kenɲi ba le tɛrɛ.
\p
\v 8 Nba, Isiyaka mɛnda Kerari. Lon do rɔ, Filisiti la mansa Abimelɛki ka a ɲa labɔ a la bon na ka Isiyaka ni a muso Rebeka yen. Ii ye tolon kɛla i ɲɔɔn fɛ. 
\v 9 Abimelɛki ka Isiyaka kili ka a fɔ a yɛ ko: «I muso le ɲin di jɔ! Nfenna i ka a fɔ an yɛ ko i dɔɔmuso le?» Isiyaka ka a jabi: «N ka a fɔ ka a masɔrɔn a tɛrɛ n kɔndɔ ko ai ri n faa ka a ta.» 
\v 10 Abimelɛki ka a fɔ ko: «I ka nfen ko kɛ an na ɲin de ten? Ni n na jamana mɔɔ do tun ka a la i muso fɛ wo rɔ don? Ni wo tun kɛra, i tun di an lɔ ko haramunnin kɛla ri!»
\p
\v 11 Abimelɛki ka a jasere mala a la mɔɔ bɛɛ yɛ ko: «Mɔɔ mɛn ba a maa Isiyaka la, wala a muso la, n di wo tii faa.»
\p
\v 12 Nba, wo san kelen Isiyaka ka suman sɛnɛ jamana wo rɔ. A la suman sɔnda kosɛbɛ, a ka suman si mɛn foyi, a ka wo ɲɔɔn kɛmɛ sɔrɔn, baa Allabatala ka baraka don a la suman dɔ. 
\v 13 Isiyaka bolofen siyayara, fɔɔ ka a kɛ nanfulutii ba ri. 
\v 14 Saa ni ba ni nisi ni jɔnilu tɛrɛ a bolo. Wo rɔ, a la ko ɲangboya ka Filisitiilu sɔrɔn. 
\v 15 Wo bolo ma, ii ka bɔɔ kɛ a la kɔlɔn bɛɛ kɔndɔ fo ka ii ja. A fa Iburahima la jɔnilu le tun ka kɔlɔn woilu sen a la tele rɔ.
\p
\v 16 Abimelɛki ka Isiyaka kili ka a fɔ a yɛ ko: «I ye bɔ an wara yan. I fanka ka bon an ta ri.»
\s Filisitiilu ka Isiyaka kɛlɛ a la kɔlɔnilu fɛ
\p
\v 17 Wo rɔ, Isiyaka bɔra ye ka wa a la faaninbon lɔ Kerari dinban dɔ, ka a sii dinkira wo rɔ. 
\v 18 A fa Iburahima tun ka kɔlɔn mɛnilu sen dinkira wo rɔ a tele rɔ, Filisitiilu nara ka woilu bɛɛ lafa a la saya kɔ rɔ. Isiyaka ka kɔlɔn wo bɛɛ rabɔ ko kura. A fa tun ka tɔɔ mɛn la kɔlɔnilu la, Isiyaka ka tɔɔ kelen kelenna kɔlɔnilu la ii la.
\p
\v 19 Lon do rɔ, Isiyaka la jɔnilu ka kɔlɔn do sen dinban dɔ ka se ji ma. 
\v 20 Kerari kolofen kɔnɔmadenilu nara ka Isiyaka la kolofen kɔnɔmadenilu kɛlɛ, ka a fɔ ko: «Kɔlɔn ɲin ye an ta le ri.» Isiyaka ka kɔlɔn wo tɔɔ la ko Esɛki, ka a masɔrɔn ii kɛlɛra a fɛ. 
\v 21 Isiyaka la jɔnilu ka a kɔlɔn dogbɛrɛ sen. Kɔni Kerarikailu nara ka ii kɛlɛ wo fanan fɛ. Isiyaka ka wo tɔɔ la ko Sitina. 
\v 22 A ka yɔrɔ wo bila ka wa yɔrɔ gbɛrɛ, ka kɔlɔn gbɛrɛ sen ye ikɔ. Mɔɔ si ma ii kɛlɛla wo fɛ. Wo rɔ, Isiyaka ka wo tɔɔ la ko Rehoboti. A ka a fɔ ko: «Sisen Allabatala da dinkira di an ma. An di sabati jamana ɲin kɔndɔ.»
\p
\v 23 Isiyaka bɔra ye ka wa Bɛri-Seba. 
\v 24 Su wo rɔ, Allabatala bɔra gbɛ rɔ a yɛ, ka a fɔ a yɛ ko: «Nde ye i fa Iburahima Maari Alla le ri. I kana silan, baa n ye i fɛ. N di ɲumaya kɛ i yɛ ka i bɔnsɔn siyaya n na baaraden Iburahima la ko kosɔn.»
\p
\v 25 Isiyaka ka Alla saraka janin diya lɔ ye Allabatala bato kanma. A ka a la faaninbon lɔ dinkira wo rɔ. A la jɔnilu ka kɔlɔn gbɛrɛ sen.
\s Abimelɛki ni Isiyaka ka lahidi sidi
\p
\v 26 Lon do rɔ, mansa Abimelɛki ni a lalila Ahusati ni a la kɛlɛden kuntii Pikɔli bɔra Kerari ka na Isiyaka wara. 
\v 27 Isiyaka ka ii maɲininka ko: «Waati taminni, ai ka n tɔrɔ ka n gbɛn ka n nabɔ ai la jamana rɔ. Nfenna ai nani n wara yan sisen?» 
\v 28 Ii ka a jabi: «An da a yen ko Allabatala ye i fɛ. An ye teriya sidi an ɲɔɔn tɛma, ka bɛn kan kelen ma. 
\v 29 Ikomin an ma kojuu kɛ i la, i fanan tɛ kojuu kɛ an na. An ka koɲuma le kɛ i yɛ. I bɔra an tɔrɔfɛ hɛrɛ le rɔ. An da a yen sisen ko Allabatala ra baraka don i la ko rɔ.» 
\v 30 Isiyaka ka tibili ba kɛ ii yɛ. Ii ka dɔɔnnin kɛ ka ii min.
\p
\v 31 Wo duusa gbɛ jona, ii ka ii kali i ɲɔɔn yɛ ko ii tɛ kojuu kɛ i ɲɔɔn na. Wo banni, Isiyaka ka sila di ii ma. Ii bɔra hɛrɛ le rɔ ka wa.
\p
\v 32 Nba, wo lon kelen, Isiyaka la jɔnilu bɔra kɔlɔn sen diya ka na a fɔ a yɛ ko: «An da kɔlɔn sen ka se ji ma.» 
\v 33 Isiyaka ka kɔlɔn wo tɔɔ la ko Seba. Wo le ka a kɛ, so wo tɔɔ lara ko Bɛri-Seba haan bi.
\s Esawu musoilu
\p
\v 34 Nba, Esawu sɔrɔn ka san binaanin bɔ tuma mɛn na, a ka Hɛtika sunkurun fila furu. Kelen tɔɔ ko Yuditi. Wo fa tɛrɛ Bɛɛri le ri. A tɔ kelen tɔɔ ko Basimati. Wo fa tɛrɛ Elɔn de ri. 
\v 35 Muso woilu la ko ka Isiyaka ni Rebeka jusu tɔrɔ kosɛbɛ.
\c 27
\s Isiyaka Duwara Yakuba yɛ
\p
\v 1 Nba, Isiyaka kɔrɔra kosɛbɛ. A ɲa tɛrɛ tɛ fen na sa la wula rɔ. Lon do rɔ, a ka a dencɛ fɔlɔ Esawu kili ko: «N dencɛ.» Esawu ka a jabi: «Naamun.» 
\v 2 Isiyaka ka a fɔ ko: «A ragbɛ, n da kɔrɔ. N ma n sa waati lɔn. 
\v 3 I ye i la donsoya muran ta, i la biɲɛkala ni i la biɲɛ, ka wa sobo ɲinin wula kɔndɔ. I ye na sobo di n ma. 
\v 4 Suman mɛn duman n yɛ, i ye wo tibi ka a sii n kɔrɔ. N di wo dɔɔn ka duwa i yɛ sani n ye sa waati mɛn dɔ.»
\p
\v 5 Jaa, Isiyaka ka mɛn fɔ a dencɛ Esawu yɛ, Rebeka tolo tɛrɛ ye wo bɛɛ la. Esawu bɔra ka wa sobo ɲinin diya wula kɔndɔ tuma mɛn na, 
\v 6 Rebeka ka a fɔ a dencɛ Yakuba yɛ ko: «N da i fa kumakan mɛn. A ra a fɔ i kɔrɔcɛ Esawu yɛ ko: 
\v 7 ‹i ye na sobo ri. Ko suman mɛn duman n yɛ, ko i ye wo tibi ka a sii n kɔrɔ. Ko n di wo dɔɔn ka duwa i yɛ Allabatala ɲana sani n ye sa waati mɛn dɔ›.» 
\v 8 Rebeka ka a fɔ ko: «Nba, n dencɛ, i tolo malɔ. N ye mɛn fɔla i yɛ, i ye wo kɛ. 
\v 9 Wa badenni ɲuma fila mira baa kuru rɔ ka na ii ri. Suman mɛn duman i fa yɛ, n di wo tibi. 
\v 10 N ba ban wo tibila, i ri wa a di i fa ma. A ri wo dɔɔn ka duwa i yɛ sani a ye sa waati mɛn dɔ.»
\p
\v 11 Yakuba ka a na jabi: «Kɔni i ka a lɔn ko n kɔrɔcɛ Esawu fari fan bɛɛ ye si le ri. Si don tɛ nde ma. 
\v 12 Ni n fa ka a maa n na don? Ni wo kɛra, a ri n jate janfate ri. N tɛ duwa si sɔrɔn, fo danka.» 
\v 13 A na ka a fɔ ko: «N dencɛ, Alla ye a kɛ danka wo kana i mira fo nde. N ka mɛn fɔ, i ye wo kɛ dɔrɔn. Wa bailu mira ka na ii ri.»
\p
\v 14 Yakuba wara baa fila mira ka na ii di a na ma. A na ka a fa diyanan tibili kɛ. 
\v 15 Esawu la faanin ɲuma tɛrɛ ye a na bolo bon na. Rebeka ka faanin wo ta ka wo don a dencɛ dɔɔmanni Yakuba bolo. A ka a bila a ma. 
\v 16 Rebeka ka badenni gbolo ta ka Yakuba bolokailu masidi. A ka a kan fanan masidi, si tun tɛ a fan mɛnilu ma. 
\v 17 A ka suman tibini wo don Yakuba bolo, ka buru la a kan, a tun ka mɛn gbasi.
\p
\v 18 Yakuba wara wo ri a fa wara, ka a fa kili ko: «N fa.» Isiyaka ka a fɔ ko: «Naamun. N dencɛ ɲuman de kan?» 
\v 19 Yakuba ka a fa jabi: «I dencɛ fɔlɔ Esawu le kan. I ka mɛn fɔ n yɛ, n da wo kɛ. I wuli ka i sii ka n na sobo dɔɔn, sa i ri duwa n yɛ.» 
\v 20 Isiyaka ka a fɔ a dencɛ yɛ ko: «Ɛɛ, n dencɛ! I ra kaliya. I ka sobo sɔrɔn jona di?» Yakuba ka a fɔ ko: «Allabatala, i Maari Alla, wo le ka n harijee fulɛn.» 
\v 21 Isiyaka ka a fɔ ko: «N dencɛ, i madon n na yan. N ye n bolo maa i la ka a lɔn ni Esawu le ile ri.» 
\v 22 Yakuba ka a madon a fa la. A fa ka a maa a la ka a fɔ ko: «I kan bɔni Yakuba kan na, kɔni i boloilu ye Esawu boloilu le ri.» 
\v 23 Isiyaka filira Yakuba ma, ka a masɔrɔn si tɛrɛ ye a boloilu ma ikomin Esawu boloilu tɛrɛ ye ɲa mɛn ma, wo bolo ma a duwara a yɛ.
\p
\v 24 Isiyaka ka Yakuba maɲininka ko: «Tuɲa le wa, ko n dencɛ Esawu le ile ri?» Yakuba ka a jabi «Nde le.» 
\v 25 Isiyaka ka a fɔ ko: «Suman di n ma. N di i la sobo dɔɔn ka duwa i yɛ.» Yakuba ka suman sii a kɔrɔ. A ka dɔɔnnin kɛ. Yakuba nara rɛsɛnji fanan di. A ka wo min. 
\v 26 Isiyaka banda dɔɔnninna ka a fɔ a yɛ ko: «N den, i madon n na ka n sunbu.» 
\v 27 Yakuba ka a madon a la ka a sunbu. Isiyaka ka a la faanin suma mɛn tuma mɛn na, a ka a duwa a yɛ ko: «N dencɛ suma ye ikomin sɛnɛ suma duman ɲa mɛn ma, Allabatala ka baraka don sɛnɛ mɛn dɔ.
\q1
\v 28 N dencɛ, Alla ma i la sɛnɛkɛ duu ɲumaya ka sanci ɲuma lana a kan,
\q2 Alla ma wo kɛra.
\q1 Ka i la suman ni i la rɛsɛnji siyaya kosɛbɛ,
\q2 Alla ma wo kɛra.
\q1
\v 29 Ka mɔɔilu bila i la fanka kɔrɔ,
\q2 Alla ma wo kɛra.
\q1 Ka siyailu lana ka ii majii i kɔrɔ,
\q2 Alla ma wo kɛra.
\q1 Ka i lasii i badenmailu kun na,
\q2 Alla ma wo kɛra.
\q1 Ka i na la den bɛɛ lana ka ii majii i kɔrɔ,
\q2 Alla ma wo kɛra.
\q1 Mɔɔ mɛn ba i danka,
\q2 Alla ma tɔrɔya lara wo kan.
\q1 Mɔɔ mɛn ba duwa i yɛ,
\q2 Alla ma ɲumaya kɛra wo yɛ.»
\s Esawu ka a fɔ ko Isiyaka ye duwa a fanan yɛ
\p
\v 30 Nba, Isiyaka banni duwala Yakuba yɛ, Yakuba bɔra a fa tɔrɔfɛ. A ma mɛn bakɛ wo kɔ rɔ, a kɔrɔcɛ Esawu nara ka bɔ donsoya diya wula kɔndɔ. 
\v 31 A ka suman duman tibi, ka wa a di a fa ma. A ka a fɔ a fa yɛ ko: «N fa, i ye i wuli. I ye i dencɛ la sobo dɔɔn, ka duwa n yɛ.» 
\v 32 A fa ka a fɔ ko: «Yon de kan?» A ka a jabi: «Nde le kan, i dencɛ fɔlɔ Esawu.» 
\v 33 Isiyaka yɛrɛyɛrɛra kojuuya. A ka a fɔ ko: «Yon wara sobo faa ka wo tibi ka na a sii n kɔrɔ? N ka wo dɔɔn ka duwa a tii yɛ sani i ye na. N da duwa a yɛ, n ti se wo yɛlɛmanna butun.»
\p
\v 34 Nba, Esawu ka a fa la kuma wo mɛn tuma mɛn na, a jusu kasira. A kulera kojuuya ka a fɔ a fa yɛ ko: «N fa, i ye duwa n fanan yɛ!» 
\v 35 Isiyaka ka a jabi: «I dɔɔcɛ le nara janfa rɔ ka i la duwawu sɔrɔn.»
\p
\v 36 Esawu ka a fɔ ko: «Mɛn ka a tɔɔ la ko Yakuba\f + \fr 27.36 \fr*\ft Yakuba kɔrɔ ye le ko sen tintiri a fɔ ɲa gbɛrɛ yɛ ko janfate\ft*\f*, jo ye wo fɛ, baa a ra janfa don n ma siɲa fila. A tɔɔ bɛnni a ma fewu! A ka n na kɔrɔmamɔɔya mira n na ka wo kɛ a ta ri. A ra n na duwawu fanan ta. N fa, i ma duwa si bila n yɛ wa?» 
\v 37 Isiyaka ka a jabi: «A ragbɛ! N da a lasii i kun na, ka a badenma tɔ bɛɛ kɛ a la baaraden di. N da suman ni rɛsɛnji siyaman baraka don a la ko rɔ. N dencɛ, n ye nfen kɛ i yɛ?» 
\v 38 Esawu ka a fa madiya ikɔ tuun ko: «N fa, duwa kelen pe wo le tɛrɛn i bolo wa? I ye duwa n fanan yɛ.» Esawu kulera ka wɔyɔ ka kasi kosɛbɛ. 
\v 39 A fa ka a fɔ a yɛ ko: «Duu ɲuma ye yɔrɔ mɛn dɔ, sanci ɲuma ye na la a kan, i ri janya wo la. 
\v 40 I ri i balo sɔrɔn i la fanmuru le la. I ri kɛ i dɔɔcɛ la baaraden de ri, kɔni i wa murunti tuma mɛn na, i ri i jɛrɛ bɔ a la fanka kɔrɔ.»
\s Yakuba ka i bori ka wa a barincɛ wara
\p
\v 41 Nba, Isiyaka ka duwawu mɛn kɛ Yakuba yɛ, wo kɛra sababu ri, Yakuba gboyara Esawu yɛ. Esawu ka a miri ko: «N fa la sa waati a ra sudunya. Ni a sara, an ba ban a su don na, n di n dɔɔcɛ Yakuba faa.»
\p
\v 42 Esawu miri tɛrɛ ye mɛn di, wo fɔra Rebeka yɛ. Wo rɔ, a ka a dencɛ Yakuba kili ka a fɔ a yɛ ko: «I tolo malɔ. A lɔɔ ye i kɔrɔcɛ Esawu la ka i faa ka a la mɔnɛ bɔ i rɔ. 
\v 43 N den, i ye n kan mira ka a kɛ. I bori sisen ka wa n kɔrɔcɛ Laban wara Haran. 
\v 44 I ye mɛn a wara ye dɔɔni, fɔɔ i kɔrɔcɛ jusu ye ban sumala. 
\v 45 I kɔrɔcɛ la diminya ba mala, i ka mɛn kɛ a la, a ri ɲina wo kɔ rɔ. Wo ba kɛ, n di kela di i ma ko i ye na. Ni wo tɛ n kana bɔnɔ ai fila bɛɛ la ko rɔ lon kelen dɔ.»
\p
\v 46 Nba Rebeka ka a fɔ Isiyaka yɛ ko: «N kɔrɔ, Esawu ka Hɛtika sunkurun mɛnilu furu ɲin, woilu ra n sɛɛ kojuuya, fɔɔ ka dunuɲa lɔɔ bɔ n na. Ni Yakuba fanan ka Hɛtika sunkurun do ta, mɛn ye woilu ɲɔɔn di, wo ri n tɔrɔ wo ɲa jɛrɛ jɛrɛ ma. Saya ka fisa wo ri paaɔn!»
\c 28
\p
\v 1 Wo rɔ, Isiyaka ka Yakuba kili ka duwa a yɛ, ka a fɔ a yɛ ko: «I kana muso ta Kanaan jamana denmusoilu rɔ de! 
\v 2 Wa i benba Betuwɛli wara Padami Aramu, ka i barincɛ Laban denmuso do furu. 
\v 3 Alla Sebɛɛtii ye baraka don i la ko rɔ ka i jiri ka i bɔnsɔn siyaya. Alla ye jama siyaman bɔ i rɔ. 
\v 4 Alla ka baraka mɛn kɛ i benba Iburahima la ko rɔ, a ye baraka wo ɲɔɔn kɛ i ni i bɔnsɔn na ko rɔ, kosa jamana ɲin di kɛ i ta ri, i yɔrɔ mɛn dɔ ɲin di i ye londan de ri haan bi, baa Alla ka jamana ɲin di Iburahima le ma.»
\p
\v 5 Isiyaka ka Yakuba lawa Padani Aramu, ko a ye wa Laban wara, mɛn ye Aramu bɔnsɔn Betuwɛli dencɛ ri. Laban de Yakuba ni Esawu na Rebeka kɔrɔcɛ ri.
\s Esawu ka muso gbɛrɛ furu
\p
\v 6 Nba, Esawu ka a yen ko Isiyaka ra duwa Yakuba yɛ ka a lawa Padani Aramu, ko a ye muso do ta ye. A ka a yen fanan ko a fa ra duwa Yakuba yɛ tuma mɛn na, a ka a fɔ a yɛ ko a kana muso ta Kanaan jamana denmusoilu rɔ de! 
\v 7 Esawu ka a yen fanan ko Yakuba ka a fa ni a na kan mira ka wa Padani Aramu. 
\v 8 Esawu ka a lɔn wo le rɔ ko Kanaan jamana sunkurun ma di a fa Isiyaka yɛ. 
\v 9 Wo rɔ, a wara Isumayila wara, mɛn ye Iburahima dencɛ ri. A ka wo denmuso do furu ka a la a musoilu kan. Sunkurun wo tɔɔ le ko Mahalati. A kɔrɔcɛ tɔɔ ko Nebayɔti.
\s Yakuba sibora
\p
\v 10 Nba, Yakuba bɔra Bɛri-Seba ka wa Haran. 
\v 11 A ye sila kan tuma mɛn na, a sera dinkira do rɔ ka si ye, baa su tun da ko a ma. A ka a la, ka kabakurun do ta ka a don a kun kɔrɔ a sunɔɔra. 
\v 12 Ka a tɔ sunɔɔ rɔ a ka sankale do yen sibo rɔ. Wo lɔni duu ma, a kun seni fɔɔ bandakolo ma. Alla la mɛlɛkailu ye jii ni yɛlɛla sankale wo ma. 
\v 13 Allabatala jɛrɛ ka a fɔ ko: «Nde le Allabatala ri, i benba Iburahima ni i fa Isiyaka Maari Alla. I lani duu mɛn kan ɲin de, n di wo di i ni i bɔnsɔn ma. 
\v 14 I bɔnsɔn di siyaya ikomin duukolo kiɲɛ, ka jɛnsɛn ka wa telebɔ ni telebe rɔ, ka wa tele kankan bolomaran ni tele kankan bolokinin dɔ. I ni i bɔnsɔn di kɛ sababu ri, siyailu bɛɛ di baraka sɔrɔn n bolo. 
\v 15 I tolo malɔ. N ye i fɛ tuma bɛɛ rɔ. I wa kɛ wa la yɔrɔ yɔrɔ rɔ, n di i latanka kojuu ma. N di i kɔsɛ ka i lana jamana ɲin dɔ ikɔ. N tɛ bɔ i fɛ haan n da n lahidi mafa, mɛn n da ta i yɛ.»
\p
\v 16 Yakuba kunura sunɔɔ rɔ tuma mɛn na, a ka a fɔ ko: «Allabatala ye dinkira ɲin dɔ yan. N tun ma a lɔn.» 
\v 17 Yakuba silanda. A ka a fɔ ko: «Dinkira masilannin de ɲin di de! Dinkira ɲin tɛ foyi di fo Alla la bon! Sankolo don dinkira ri tɛrɛn yan.» 
\v 18 Yakuba wulira sɔɔma da la jona. A tun ka kabakurun mɛn don a kun kɔrɔ, a ka wo ta ka a lalɔ ka a kɛ tɔɔmasere ri ka tulu mun a kan. 
\v 19 A ka dinkira wo tɔɔ la ko Bɛtɛli. A tɔɔ fɔlɔ le tɛrɛ ko Lusi.
\p
\v 20 Yakuba ka dakan ta Alla yɛ ko: «Ni Alla tora n fɛ ka n natanka n na taama ɲin dɔ, ka suman ni fereyabɔ di n ma, 
\v 21 sa n di n kɔsɛ hɛrɛ rɔ ka na n fa so la, ni i ka wo bɛɛ kɛ ten, Allabatala ri kɛ n Maari Alla ri. 
\v 22 N da kabakurun mɛn nalɔ ka a kɛ tɔɔmasere ri yan, wo ri kɛ Alla la bon di. I wa fen fen di n ma, n di wo ja di i ma.»
\c 29
\s Yakuba sera a barincɛ Laban wara
\p
\v 1 Yakuba ka sila mira ka wa telebɔ jamana rɔ. 
\v 2 A seni yɔrɔ do rɔ, a ka kɔlɔn do yen wula rɔ. Saa kuru sawa lani tɛrɛ kɔlɔn da la. Wo ye laminna kɔlɔn wo le rɔ. Kɔlɔn wo da tuunni kabakurun mɛn na, wo ka bon tɛrɛ kosɛbɛ.
\p
\v 3 Kolofen kɔnɔmadenilu ii wa ii la saa bɛɛ ladɛn tuma mɛn na, ii ri kabakurun makurukuru ka a labɔ kɔlɔn da la, ka saa ii lamin. Saa wa ban ii minna tuma mɛn na, ii ri kabakurun makurukuru ka kɔlɔn da latunun a la ikɔ.
\p
\v 4 Yakuba ka kolofen kɔnɔmadenilu maɲininka ko: «N badenmailu, ai bɔni mi?» Ii ka a jabi: «An bɔni Haran de.» 
\v 5 Yakuba ka a fɔ ko: «Ai ka Laban lɔn wa, Nakɔri mamaren?» Ii ka a jabi: «An ka a lɔn.» 
\v 6 Yakuba ka ii maɲininka ko: «Tana tɛ a la ye?» Ii ka a fɔ ko: «Tana si tɛ a la ye. I ma a denmuso Rasɛli yen? A natɔla a la saailu ri.»
\p
\v 7 Yakuba ka a fɔ ko: «Ai ɲa lɔ. Tele ka jan fɔlɔ, saailu ladɛn waati ma se fɔlɔ. Ai ye saailu lamin ka wa ii ri bin dɔɔn diya.» 
\v 8 Kolofen kɔnɔmadenilu ka a jabi: «An ti se wo kɛla, fɔɔ saa bɛɛ wa ban nala fɔlɔ. Ii wa na, an di kabakurun makurukuru ka a bɔ kɔlɔn da la ka saailu lamin.»
\p
\v 9 Yakuba ye kumala kolofen kɔnɔmadenilu fɛ tuma mɛn na, Rasɛli nara a fa la saailu ri. Ale le tɛrɛ ii kɔnɔmaden de.
\p
\v 10 Yakuba ka a barincɛ Laban denmuso Rasɛli ni a la saailu yen tuma mɛn na, a wara kabakurun makurukuru ka a bɔ kɔlɔn da la, ka a barincɛ la saailu lamin. 
\v 11 Yakuba ka Rasɛli sunbu ka sɛwa kosɛbɛ fɔɔ ka kasi. 
\v 12 A ka a fɔ Rasɛli yɛ ko: a ye a fa dɔɔmuso Rebeka den de ri. Rasɛli borimantɔ wara wo fɔ a fa yɛ. 
\v 13 Laban ka a dɔɔmuso dencɛ Yakuba la ko mɛn tuma mɛn na, a ka a bori ka wa a kɔfɛ. A seni a tɔrɔfɛ, a ka a bolo mininminin a kan ma ka a sunbu, ka wa a ri lu ma. Yakuba ka dantɛɛli kɛ Laban yɛ. 
\v 14 Laban ka kuma wo mɛn tuma mɛn na, a ka a jabi: «An bɛɛ ye buruju kelen de ri jɔ!» Yakuba ka karo kelen kɛ Laban tɔrɔfɛ.
\p
\v 15 Lon do rɔ, Laban ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «N badenma le i ri fewu, kɔni wo bɛɛ ni a ta, i ma kan ka baara kɛ n yɛ ni n ma i sara. I sara ka kan ka kɛ mɛn di, i ye wo fɔ n yɛ.»
\p
\v 16 Wo ka a tɛrɛn, denmuso fila ye Laban bolo. Kɔrɔmamɔɔ tɔɔ ko Leya. A dɔɔmuso tɔɔ ko Rasɛli. 
\v 17 Leya ɲakisɛ tɛrɛ ye kenɲi, kɔni Rasɛli kenɲi ɲa bɛɛ ma. 
\v 18 Rasɛli diyara Yakuba yɛ kosɛbɛ. Wo rɔ, a ka Laban jabi: «N di san wɔrɔnwula kɛ baara la i yɛ yan, kosa i ri i denmuso filana Rasɛli di n ma.» 
\v 19 Laban ka a fɔ ko: «N wa a di ile ma, wo ka fisa a dini ri mɔɔ gbɛrɛ ma. To n tɔrɔfɛ yan.»
\p
\v 20 Wo rɔ, Yakuba ka san wɔrɔnwula kɛ baara la Rasɛli sɔrɔn kanma, kɔni Rasɛli ladiyaɲɛ kosɔn san wɔrɔnwula wo kɛra a ɲana ikomin tele dando
\p
\v 21 San wɔrɔnwula dafanin, Yakuba ka a fɔ Laban yɛ ko: «N muso di n ma sisen. Waati mɛn fɔni, wo ra dafa. N ye a fɛ an ye dɛn.»
\p
\v 22 Nba, Laban ka a siiɲɔɔ bɛɛ kili ka tibili ba kɛ, 
\v 23 kɔni su wo rɔ, a ka a denmuso Leya ta ka wa a di Yakuba ma. Yakuba ni Leya dɛnda. 
\v 24 Laban ka a la jɔnmuso do di Leya ma ka a kɛ a la jɔn di. Jɔnmuso wo tɔɔ ko Silipa. 
\v 25 Duusagbɛni, Yakuba ka Leya le yen ye! A wara a fɔ Laban yɛ ko: «I nɔ nfen de kɛla n na ɲin ten? N ka baara kɛ i yɛ Rasɛli le sɔrɔn ko rɔ. Nfenna i ra n janfa?» 
\v 26 Laban ka a jabi: «Ka dɔɔmamɔɔ furu kɔrɔmuso ɲɛ, wo tɛ kɛla an wara yan. 
\v 27 I sabari ka lɔɔkun ɲin dafa Leya la kɔɲɔ bon na. Wo wa tamin, n di Rasɛli fanan di i ma. Wo rɔ, i ri san wɔrɔnwula gbɛrɛ kɛ n yɛ.»
\p
\v 28 Yakuba sɔnda wo ma. A ka lɔɔkun wo dafa Leya fɛ. Wo taminni, Laban ka a denmuso Rasɛli fanan di a ma. 
\v 29 Laban ka a la jɔnmuso Bilaha di Rasɛli ma ka a kɛ a la jɔnmuso ri. 
\v 30 Yakuba ni Rasɛli dɛnda. Rasɛli diyara a yɛ ka tamin Leya kan. Yakuba ka san wɔrɔnwula kɛ baarala Laban yɛ ikɔ tuunni.
\p
\v 31 Allabatala ka a yen ko Leya ma duman Yakuba yɛ kosɛbɛ, tuma mɛn na, a ka den sɔrɔn nɔɔya Leya yɛ, kɔni Rasɛli tɛrɛ ye densɔrɔnbali le ri.
\p
\v 32 Leya ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn. A ka a fɔ ko: «Allabatala ra n na tɔrɔya yen. N di diya n cɛɛ yɛ sisen.» Wo le rɔ, a ka den tɔɔ la ko Rubɛn\f + \fr 29.32 \fr*\ft Rubɛn kɔrɔ ye le ko «i ɲa lɔ, dencɛ le»\ft*\f*. 
\v 33 A ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni ka dencɛ sɔrɔn. A ka a fɔ ko: «Allabatala ra a mɛn ko n ma duman n cɛɛ yɛ. Wo rɔ, a ra den ɲin fanan di n ma.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Simeyɔn\f + \fr 29.33 \fr*\ft Simeyɔn kɔrɔ ye le ko Alla ye n kan mɛnna\ft*\f*.
\p
\v 34 Leya ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni ka dencɛ sɔrɔn. A ka a fɔ ko: «Sisen kɔni, n cɛɛ ri i fasa n ma, ka a masɔrɔn n da dencɛ sawa sɔrɔn a yɛ.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Lebi\f + \fr 29.34 \fr*\ft Lebi kɔrɔ ye le ko masidi\ft*\f*.
\p
\v 35 A ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni ka dencɛ sɔrɔn. A ka a fɔ ko: «Sisen, n di Allabatala tando.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Yahuda\f + \fr 29.35 \fr*\ft Yahuda kɔrɔ ye le ko bato\ft*\f*. Wo kɔ, a ka den sɔrɔn madooya.
\c 30
\s Yakuba den tɔilu
\p
\v 1 Nba, Rasɛli ka a yen tuma mɛn na ko a ma den sɔrɔn Yakuba yɛ, a kɔrɔmuso la keleya ka a mira. A ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I ye den di n fanan ma. Ni wo tɛ n di faa.» 
\v 2 Yakuba jusu bɔra. A ka a fɔ a yɛ ko: «N ye Alla le ɲɔɔn jala wo rɔ wa? Ale le ma i lakanya den sɔrɔnna wa?» 
\v 3 Rasɛli ka a fɔ ko: «Nba, n na jɔnmuso Bilaha ta, i ye si a fɛ, sa a ri den sɔrɔn n yɛ, sa n fanan di kɛ denbatii ri.»
\p
\v 4 Wo rɔ, Rasɛli ka a la jɔnmuso Bilaha di Yakuba ma, ka a kɛ a muso ri. Yakuba ni wo sira. 
\v 5 Bilaha ka kɔnɔ ta Yakuba la, ka dencɛ sɔrɔn a yɛ. 
\v 6 Rasɛli ka a fɔ ko: «Alla ra jo di n ma. N ka mɛn fɔ, a ra wo mɛn ka n sɔ dencɛ la.» Wo le rɔ, Rasɛli ka den wo tɔɔ la ko Daan\f + \fr 30.6 \fr*\ft Daan kɔrɔ ye le ko n da jo sɔrɔn\ft*\f*.
\p
\v 7 Rasɛli la jɔnmuso Bilaha ka kɔnɔ ta Yakuba la ikɔ, ka a dencɛ filana sɔrɔn a yɛ. 
\v 8 Rasɛli ka a fɔ ko: «Nde ni n kɔrɔmuso bilani tɛrɛ an ɲɔɔn na kojuuya. Sisen, n kɔnin da se a la.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la Nafitali\f + \fr 30.8 \fr*\ft Nafitali kɔrɔ ye le ko n da sɛɛdon\ft*\f*.
\p
\v 9 Nba, Leya ka a yen tuma mɛn na ko a tɛ kɔnɔ tala butun, a ka a la jɔnmuso Silipa ta ka a di Yakuba ma ka a kɛ a muso ri. 
\v 10 Silipa ka kɔnɔ ta. A ka dencɛ sɔrɔn Yakuba yɛ tuma mɛn na, 
\v 11 Leya ka a fɔ ko: «N da kunnadiya.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Kadi\f + \fr 30.11 \fr*\ft Kadi kɔrɔ ye le ko kunnadiya\ft*\f*.
\p
\v 12 Silipa ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni. A ka a dencɛ filana sɔrɔn Yakuba yɛ tuma mɛn na, 
\v 13 Leya ka a fɔ ko: «Ɛɛ, n da sɛwa kosɛbɛ. Musoilu ri a fɔ n ma sisen ko mɔɔ ɲalenni le n di.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Asɛri\f + \fr 30.13 \fr*\ft Asɛri kɔrɔ ye le ko sɛwa\ft*\f*.
\p
\v 14 Suman ka waati, Rubɛn wara jiri lulu doilu tɛrɛn sɛnɛ rɔ. A ka lulu woilu bɔ ka na ii di a na ma. Rasɛli ka jiri lulu woilu yen Leya bolo tuma mɛn na, a ka a fɔ ko: «I jaandi, i ye n sɔ i dencɛ la ɲanman basi jiri lulu doilu rɔ.»
\p
\v 15 Kɔni Leya ka a jabi: «I ra n cɛɛ bɔ n bolo kɔni wo ma i wasa, ko di? I ri n dencɛ la ɲanman basi jiri lulu fanan bɔ n bolo wa?» Rasɛli ka a fɔ ko: «Ale le wo ri. Ni i ka n sɔ i dencɛ la ɲanman basi jiri lulu rɔ, n na cɛɛ Yakuba ri si i fɛ su ɲin dɔ.» Leya sɔnda wo ma.
\p
\v 16 Wura fɛ, Yakuba nara ka bɔ sɛnɛ rɔ. Leya ka i bori ka wa a kunbɛn, ka a fɔ a yɛ ko: «I sitɔ nde le wara bi. N da i sɔrɔn n dencɛ la ɲanman basi jiri lulu la.» Yakuba sira Leya fɛ su wo rɔ. 
\v 17 Alla tolo tɛrɛ ye Leya la tarali kan na. Wo rɔ, Leya ka kɔnɔ ta ka a dencɛ looluna sɔrɔn Yakuba yɛ. 
\v 18 Leya ka a fɔ ko: «Alla ra n sara ka a masɔrɔn n ka n na jɔnmuso di n cɛɛ ma.» Wo le rɔ, a ka dencɛ wo tɔɔ la ko Isakari\f + \fr 30.18 \fr*\ft Isakari kɔrɔ ye le ko sara\ft*\f*.
\p
\v 19 Leya ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni ka a dencɛ wɔɔrɔna sɔrɔn Yakuba yɛ. 
\v 20 A ka a fɔ ko: «Alla ra ko ba kɛ n yɛ. N cɛɛ ri n bonya sisen, ka a masɔrɔn n da dencɛ wɔɔrɔ sɔrɔn a yɛ.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Sabulɔn\f + \fr 30.20 \fr*\ft Sabulɔn kɔrɔ ye le ko bonya\ft*\f*.
\p
\v 21 Wo kɔ rɔ, a ka denmuso fanan sɔrɔn, ka wo tɔɔ la ko Dina.
\p
\v 22 Nba, Alla hankili tora Rasɛli la ko kɔ, ka a la tarali kan namɛn, ka den ko nɔɔya a yɛ. 
\v 23 Wo rɔ, a ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn. A ka a fɔ ko: «Alla ra maloya bɔ n na. 
\v 24 Allabatala ye dencɛ gbɛrɛ la ɲin kan.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Yusufu\f + \fr 30.24 \fr*\ft Yusufu kɔrɔ ye le ko ka do la a kan\ft*\f*.
\s Yakuba kɛra nanfulutii ri.
\p
\v 25 Nba, Rasɛli ka Yusufu sɔrɔn tuma mɛn na, Yakuba ka a fɔ Laban yɛ ko: «Sila di n ma. N ye n kɔsɛ n wara. 
\v 26 I ye n musoilu ni n denilu di n ma. N ka baara kɛ i yɛ, woilu le la ko rɔ. I ye ii di n ma, sa n di wa. N da baara mɛn kɛ i yɛ, i jɛrɛ ka wo lɔn.» 
\v 27 Laban ka a jabi: «N fa, i sabari. N da ɲaɲininnin kɛ ka a yen ko Allabatala ka baraka don n ko rɔ ile le la ko kosɔn. 
\v 28 Wo rɔ, i sara ka kan ka bɛn mɛn na, i ye wo fɔ n yɛ. N di wo di i ma.» 
\v 29 Yakuba ka a jabi: «Nde ka baara kɛ i yɛ ɲa mɛn ma, i jɛrɛ ka wo lɔn. I la kolofenilu siyayara ɲa mɛn ma nde bolo, i ka wo fanan lɔn. 
\v 30 N nara kolofen mɛn tɛrɛn i bolo, woilu ma siya tɛrɛ, kɔni sisen, ii ra siyaya ka kɛ kolofen kuru ba ri. Allabatala ka baraka don i la ko rɔ nde le la ko kosɔn. Wo rɔ, n tɛ baara kɛ n jɛrɛ yɛ sisen, ka n na denbaya balo wa?»
\p
\v 31 Laban ka a fɔ ko: «N ye nfen di i ma ka a kɛ i sara ri?»
\p Yakuba ka a jabi: «I kana foyi di nde ma, kɔni ni i ka ko kelen pe ɲin kɛ n yɛ, n di to yan ka i la saailu gbɛn ka ii kanda. 
\v 32 I ye diɲɛ, n ye wa i la kolofen bɛɛ kɔrɔsi bi. N wa kolofen finman mɛnilu yen, n di woilu bɔ a rɔ, a ni kolofen manɲɛɛnman. Woilu ri kɛ n sara ri. 
\v 33 Lon do natɔ, ni i ka n na kolofen kɔrɔsi i ri a lɔn ni n telenni wala n telenni tɛ. Ni i ka baa do yen n bolo, mɛn manɲɛɛnman tɛ, i ri a lɔn ko n da wo sonya ile ma. Ni i ka saa do yen n bolo, mɛn finni tɛ, i ri a lɔn ko n da wo sonya ile ma.» 
\v 34 Laban ka a fɔ ko: «Ale le wo ri. I ka a fɔ ɲa mɛn ma, a ri kɛ wo ɲa ma.»
\p
\v 35 Wo lon kelen, Laban wara bakɔrɔn manɲɛɛnman ni bamuso manɲɛɛnman bɛɛ bɔ a la kolofenilu rɔ. Fen fen, ni gbɛ ye a rɔ, a ka wo bɛɛ bɔ ii rɔ. A ka saa finilu la woilu kan ka a bɛɛ karifa a dencɛilu la. 
\v 36 Ii ka tele sawa taama kɛ kolofen woilu ri ka ii mabɔ Yakuba la fewu! Yakuba tora Laban na kolofenilu gbɛnna ka ii lakandan.
\p
\v 37 Nba, Yakuba ka jiribolo kɛndɛ doilu tɛɛ jiri su sawa la, pepiliye, amande\f + \fr 30.37 \fr*\ft Amande ye jiriden dɔɔnta le ri.\ft*\f*, a ni pilatani. A ka jiribolo kɛndɛ woilu fara doilu bɔ ii ma ka jiribolo woilu manɲɛɛn. 
\v 38 A ka jiribolo kɛndɛ manɲɛɛnnin woilu bilabila bailu la jiminfen kɔndɔ, sa bailu wa na ii min diya, ii ri jiribolo manɲɛɛnnilu yen, baa bailu ye yɛlɛla i ɲɔɔn kan i min waati le. 
\v 39 Ii wa yɛlɛ i ɲɔɔn kan jiribolo woilu ɲɛ, ii ri den manɲɛɛnilu sɔrɔn.
\p
\v 40 Yakuba ka saamusoilu bɔ kolofen tɔilu rɔ, ka ii bila Laban na saa manɲɛɛnilu ni finmanilu ɲakɔrɔ, sa ii ri Laban na saa woilu yen. Wo rɔ, Yakuba la saa woilu ka den manɲɛɛnman ni den finmanilu sɔrɔn. Wo bolo ma, Yakuba ka kolofen kuru sɔrɔn a jɛrɛ yɛ. A ma sɔn a ta ni Laban ta ye basan.
\p
\v 41 Ni kolofen tɔlɔnninilu nara ka i min, Yakuba ri jiribolo manɲɛɛnilu bila jiminfen kɔndɔ ii ɲakɔrɔ. Wo rɔ, ii ri yɛlɛ i ɲɔɔn kan jiribolo dafɛ, 
\v 42 kɔni ni kolofen baraninilu nara ka i min, Yakuba tɛ jiribolo bila jiminfen kɔndɔ ii ɲakɔrɔ. Wo bolo ma, kolofen baranin denilu kɛra Laban ta ri, kɔni kolofen tɔlɔnni denilu kɛra Yakuba ta ri.
\p
\v 43 Nba, Yakuba kɛra fentii ri wo ɲa le ma. A ka kolofen mɛsɛn siyaman sɔrɔn. A ka jɔnilu ni jɔnmusoilu fanan sɔrɔn, a ni ɲɔɔmɛilu ni faliilu.
\c 31
\s Yakuba ka a dokon ka bɔ Laban wara
\p
\v 1 Laban dencɛilu tɛrɛ ye a fɔla ko: «Yakuba ra an fala nanfulu bɛɛ ta. A ra a jɛrɛ kɛ fentii ri wo rɔ an fa bolofen dɔ.» Wo kuma fɔra Yakuba yɛ. 
\v 2 Yakuba ka Laban nakɔrɔsi ka a yen ko Laban tɛrɛ ye a mirila a ma ɲa mɛn ma fɔlɔ, a tɛ a mirila a ma wo ɲa ma butun.
\p
\v 3 Lon do rɔ, Allabatala ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I kɔsɛ i fa so la, ka wa i badenmailu tɛma. N di to i fɛ.» 
\v 4 Wo rɔ, Yakuba ka kela di Rasɛli ni Leya ma ko ii ye na a tɛrɛn wula kɔndɔ, a la kolofen ye yɔrɔ mɛn. 
\v 5 Ii seni ye, Yakuba ka a fɔ ii yɛ ko: «N da a yen ai fa ɲa rɔ ko a tɛrɛ ye mirila n ma ɲa mɛn ma fɔlɔfɔlɔ, a tɛ mirila n ma wo ɲa ma butun, kɔni n fa Maari Alla ra to n fɛ. 
\v 6 Ai jɛrɛ ka a lɔn ko n da baara kɛ ai fa yɛ n fanka bɛɛ la. 
\v 7 Hali wo, ai fa ka n janfa, ka do bɔ n sara la ko tan, kɔni Alla ma sɔn a ye kojuu kɛ n na. 
\v 8 Ni ai fa ka a fɔ ko finman ni gbɛman ye kolofen mɛnilu rɔ, ko woilu ri kɛ n sara ri, nba, kolofen bɛɛ ra kɛ finman ni gbɛman di. Ni a ka a fɔ ko kolofen mɛnilu manɲɛɛnnin, ko woilu ri kɛ n ta ri, nba, kolofen bɛɛ ri manɲɛɛn. 
\v 9 Alla le ka ai fa la kolofenilu bɔ a bolo ka ii di nde ma.»
\p
\v 10 Yakuba ka a fɔ a musoilu yɛ ikɔ tuun ko: «Kolofen ye yɛlɛla i ɲɔɔn kan waati mɛn na, n sibora. N ka a yen sibo rɔ ko bakɔrɔn mɛnilu ye yɛlɛla baamusoilu kan, wo bɛɛ manɲɛɛnnin de. 
\v 11 Wo waati rɔ, Alla la mɛlɛka ka a fɔ n yɛ ko: ‹Yakuba.› N ka a fɔ ko: ‹Naamun.› 
\v 12 A ka a fɔ ko: ‹Bakɔrɔn mɛnilu ye yɛlɛla bamusoilu kan, i ye woilu kɔrɔsi. A bɛɛ manɲɛɛnnin de. A ye wo ɲa le ka a masɔrɔn Laban ka fen fen kɛ i la, n ka wo bɛɛ yen.› 
\v 13 A ka a fɔ ko: ‹Alla le nde ri, mɛn ka a jɛrɛ yiraka i la Bɛtɛli. I ka tulu mun kabakurun kan dinkira mɛn dɔ ka a kɛ tɔɔmasere ri, ka i dakan ta n yɛ. Nba, sisen, i wuli ka bɔ jamana ɲin dɔ, ka i kɔsɛ i fa so la.›»
\p
\v 14 Rasɛli ni Leya ka a jabi: «An tɛ foyi sɔrɔnna yan an fa la cɛ rɔ a la saya kɔrɔ. 
\v 15 An fa jɛrɛ tɛ an jatela foyi ri sisen fo siya gbɛrɛ mɔɔ. A ra an san, ka an furu fen bɛɛ dɔɔnnin ka a ban.» 
\v 16 Ii ka a fɔ ko: «Alla ra nanfulu mɛn bɛɛ mira an fa la ka a di i ma, an ta le wo bɛɛ ri, a ni an denilu. Nba, Alla ka mɛn fɔ i yɛ, i ye wo kɛ fasayi.»
\p
\v 17 Wo rɔ, Yakuba wulira ka a musoilu ni a denilu layɛlɛ ɲɔɔmɛilu kan, ka sila mira ka wa. 
\v 18 A ka a la kolofen bɛɛ bila a ɲɛ ka wa a fa Isiyaka wara, Kanaan jamana rɔ. A ka a la kolofenilu ni a bolofen bɛɛ ta, a tun ka fen fen sɔrɔn Padani Aramu.
\p
\v 19 Ii watɔla, Rasɛli ka a fa Laban na jooilu sonya ka wa ii ri a bolo. A ka woilu sonya a fa kɔ ma, baa Laban wani tɛrɛ a la saailu si mali diya.
\p
\v 20 Yakuba ka Aramu bɔnsɔn Laban janfa wo ɲa le ma. A ma a sara a la fo ka a dokon a ma ka wa. 
\v 21 A ka a bolofen bɛɛ ta ka a bori. A ka Efirati Ba tɛɛ, ka wa Kiliyadi koyinkɛ jamana fan fɛ.
\s Laban ka Yakuba kɔsaran
\p
\v 22 Yakuba wa tele sawanan lon, a fɔra Laban yɛ ko Yakuba ra a bori.
\p
\v 23 Laban ka a badenmailu ladɛn ka wa Yakuba kɔ. Ii ka tele wɔrɔnwula kɛ a kɔsaranna. Ii ka Yakuba tɛrɛn Kiliyadi koyinkɛ yɔrɔ rɔ, 
\v 24 kɔni sani ii ye i ɲɔɔn yen, Alla ka a jɛrɛ yiraka Aramu bɔnsɔn Laban na sibo rɔ, ka a fɔ a yɛ ko: «Laban, i ye a kɛ koɲuma. I kana Yakuba danka, i kana duwawu kɛ a yɛ!»
\p
\v 25 Nba, Laban wara Yakuba tɛrɛn tumana mɛn na, Yakuba tun da a la faaninbonilu lɔ koyinkɛ do le kan. Laban ni a badenmailu ka ii la faaninbonilu lɔ Kiliyadi koyinkɛilu kɔrɔ. 
\v 26 Laban wara ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I ka nfen de ko kɛ n na ɲin ten? I ra janfa don n ma ka n denmusoilu ta ikomin jɔn ye mirala kɛlɛ rɔ ɲa mɛn ma. 
\v 27 Nfenna i ka i dooko n ma ka i bori? I ma i sara n na fo ka n janfa. Ni wo tɛ, n tun di tolon ba kɛ i yɛ. An tun di sɛwa ka donkilila, ka sɛsɛ fɔ, ka kora fɔ ka i bilasila. 
\v 28 Hali ka n denmusoilu ni n mamarenilu kɔndɔn, i ma wo fɛrɛ di n ma. I na nfen nalonmaya ko kɛla ɲin di? 
\v 29 An ye yɔrɔ mɛn dɔ ɲin, a se ye n yɛ ka kojuu kɛ i la, kɔni su taminni, i fa Maari Alla kumara n yɛ sibo rɔ. A ka a fɔ ko: ‹Laban, i ye a kɛ koɲuma. I kana Yakuba danka, i kana duwawu kɛ a yɛ.› 
\v 30 Nba, n ka a lɔn ko i kunfani ba le tɛrɛ ka wa i fa so la, kɔni nfenna i ka n na jooilu sonya?» 
\v 31 Yakuba ka Laban jabi: «N ka n bori ka a masɔrɔn n silanni tɛrɛ i ɲɛ. A tɛrɛ ye n kɔndɔ ko i ri i denmusoilu bɔ n bolo fanka la 
\v 32 kɔni i la jooilu ta fan fɛ, ni i ka woilu tɛrɛn mɔɔ mɛn bolo yan, wo tii ri faa de! An badenmailu siini yan ka kɛ an sereilu ri. Wa i ɲalankalan an na dinkira bɛɛ rɔ. Ni i ka i la fen do yen, i ye a ta.» Yakuba tun ma a lɔn ko Rasɛli le ka a fa Laban na jooilu sonya.
\p
\v 33 Laban wara a ɲalankalan Yakuba la faaninbon na, ka bɔ ye ka wa a ɲalankalan Leya la faaninbon na, ka bɔ ye ka wa a ɲalankalan jɔnmuso fila la faaninbonilu la. A ma fen si yen ye. A bɔra ye ka wa a ɲalankalan Rasɛli la faaninbon na. 
\v 34 Jaa, Rasɛli le tun ka a fa la jooilu dookoma ɲɔɔmɛ siifen kɔrɔ, ka a sii a kan. Laban ka a ɲalankalan fan bɛɛ rɔ bon na, kɔni a ma foyi yen. 
\v 35 Rasɛli ka a fɔ a yɛ ko: «N fa, i ri hakɛ to. N ye n bolo kɛla ji rɔ karo la bi. Wo rɔ, n ti se n wulila.» Laban ka a la jooilu ɲinin fan bɛɛ rɔ, kɔni a ma ii yen.
\p
\v 36 Wo rɔ, Yakuba jusu bɔra Laban kanma fo ka a kɛlɛ lɔɔ tɛrɛ ye a la. A ka a fɔ a yɛ ko: «I ra n kɔsaran ten nfenna? N ka kojuu su ɲuman de kɛ i la? N ka hakɛ su ɲuman ta i la? 
\v 37 Nba, i ra i ɲalankalan ka n bolofen bɛɛ mafɛnɛ sisen, i ka i la fen su ɲuman yen? I ka mɛn yen, wo labɔ an badenma bɛɛ ɲana yan, sa ii ri kititɛɛ an tɛma. 
\v 38 Nde ka san muwan kɛ i wara. I la saamusoilu ni i la bamusoilu fen fen kɔnɔ ma tiɲan. N ma i la saaji si mafaa ka a dɔɔn. 
\v 39 Wara wa mɛn mira ka wo faa, n tɛ wo yiraka i la. N jɛrɛ ri wo ɲɔɔn sara. Mɛn wa sonya su rɔ, a ni mɛn wa sonya tele rɔ, i ri a fɔ ko n ye wa wo ɲɔɔn ɲinin. 
\v 40 Tara gbara n na tele rɔ. Nɛnɛ ka n mira su rɔ. N ma se sunoola. 
\v 41 N ka san muwan kɛ i wara. N ka san tan ni naanin kɛ baarala i yɛ i denmuso fila ko kosɔn. N ka san wɔɔrɔ kɛ baarala ka kolofen doilu sɔrɔn, kɔni i ka do bɔ n sara la siɲa tan. 
\v 42 N benba Iburahima Maari Alla, n fa silanni Maari Alla mɛn yɛ kɔnin, ni wo tun ma kɛ n fɛ, sa i ra n bolokolon gbɛn a to, kɔni Alla ka n na tɔrɔya le yen. N ka baara mɛn kɛ, ale le ka wo lɔn. Wo le kosɔn, a ka kititɛɛ ile ni nde tɛ su taminni ɲin dɔ.»
\p
\v 43 Laban ka Yakuba jabi: «Muso ɲin ye n denmusoilu le ri. Ii den ye n mamaren de ri. Kolofen ɲin ye n na kolofen de ri. I ɲayen fen fen na ɲin, n ta le wo bɛɛ ri, kɔni n ti se n denmusoilu ni n mamarenilu bɔla i bolo butun. 
\v 44 Wo rɔ, An ye teriya sidi an ni ɲɔɔn tɛma, sa sereya ri kɛ nde ni ile tɛma ka a yiraka ko jususuma ye to an tɛma.»
\p
\v 45 Yakuba ka kabakurun do ta ka a lalɔ ka a kɛ tɔɔmasere ri. 
\v 46 A ka a fɔ a badenmailu yɛ ko: «Ai ye na kabakurun di.» Ii ka kabakurun ta ka a ton i ɲɔɔn kan. Wo kɛni, ii bɛɛ ka i ladɛn ka dɔɔnnin kɛ kabakurun ton tɔrɔfɛ. 
\v 47 Laban ka kabakurun ton wo tɔɔ la ko Sekari Sahaduta. Yakuba ka a tɔɔ la ko Kalɛdi. 
\v 48 Laban ka a fɔ ko: «Kabakurun ton mɛn ye sereya le ri nde ni ile tɛma bi.» Wo le kosɔn yɔrɔ wo tɔɔ lara ko Kalɛdi. 
\v 49 A ye kilila fanan ko Misipa, ka a masɔrɔn Laban ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «An wa fara, Allabatala ye an fila bɛɛ kɔrɔsi. 
\v 50 Ni i ka kojuu kɛ n denmusoilu la, ni i ka muso gbɛrɛilu ta, hali n ma ko lɔn a rɔ, Alla ɲayen an fila bɛɛ la. I kana ɲina wo kɔ rɔ.»
\p
\v 51 Laban ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I ɲa lɔ kabakurun ton ɲin dɔ, ka i ɲa lɔ kabakurun ɲin dɔ, n ka mɛn lɔ ka a kɛ tɔɔmasere ri. 
\v 52 Kabakurun ton ɲin di kɛ sereya ri. Kabakurun lɔni ɲin fanan di kɛ sereya ri. Wo rɔ, n kana tamin ii la ka wa i kɛlɛ. I fanan kana tamin ii la ka na n kɛlɛ. 
\v 53 I benba Iburahima ni n benba Nakɔri a ni ii failu Maari ri kititɛɛ nde ni ile tɛma.»
\p Yakuba ka a kali Alla la, a fa Isiyaka silanni mɛn yɛ. 
\v 54 Yakuba ka kolofen do faa ka Alla sɔ wo rɔ koyinkɛ kan ye, ka a janin ka a badenma bɛɛ kili ko ii ye na dɔɔnnin kɛ. Ii ka dɔɔnnin kɛ ka si koyinkɛ kan ye.
\s Yakuba ka kela lawa Esawu ma
\p
\v 55 Wo sɔɔma da la jona, Laban wulira ka a denmusoilu ni a mamarenilu kɔndɔn ka duwa ii yɛ, ka ban ka sila mira ka a kɔsɛ a wara.
\c 32
\p
\v 1 Yakuba ni a la mɔɔilu ka sila mira ka wa. Ii watɔla, Alla la mɛlɛka doilu nara bɛn Yakuba la. 
\v 2 A ka ii yen waati mɛn na, a ka a fɔ ko: «Dinkira ɲin ye Alla la daa makɛ diya le ri.» Wo rɔ, a ka dinkira wo tɔɔ la ko Mahanimu.
\p
\v 3 Yakuba ka keladenilu lawa a ɲɛ a kɔrɔcɛ Esawu ma Seyiri la jamana rɔ, Edɔmu mara rɔ kɔnin. 
\v 4 A ka ii kelaya ko: «Ai ye wa a fɔ n tii Esawu yɛ ko a la jɔncɛ Yakuba ka a fɔ ko n wani tɛrɛ Laban wara. Ko n tun da mɛn ye, kɔni sisen n da n kɔsɛ. 
\v 5 Ko nisi ye n bolo, a ni fali, a ni saa, a ni baa, a ni jɔnilu ni jɔnmusoilu. Ko n ye kela la wala a ma, sa n na ko ri diya n tii Esawu yɛ.» 
\v 6 Keladenilu wara kela wo fɔ Esawu yɛ. Ii ban mɛn kɛni kela fɔla, ii ka ii kɔsɛ Yakuba ma ka a fɔ a yɛ ko: «An wara i kɔrɔcɛ Esawu tɛrɛn ye. A natɔ i labɛnna. Cɛɛ kɛmɛ naanin ye a bolo.»
\p
\v 7 Yakuba silanda kojuuya fɔɔ ka a kɔnɔ rakaliya. A ka a la mɔɔilu ratala ka ii kɛ kuru fila ri, ka a la saa a ni ba a ni nisi a ni ɲɔɔmɛilu fanan datala wo ɲa ma. 
\v 8 A tɛrɛ ye a mirila ko: «Ni Esawu nara be kuru kelen kan, a tɔ kelen di i bori ka bɔ a bolo.»
\p
\v 9 A ka Alla tara ko: «Ɛɛ Allabatala, n benba Iburahima ni n fa Isiyaka Maari, ile le ka a fɔ n yɛ ko n ye n kɔsɛ n fa so la, ka wa n badenmailu tɛma. I ka a fɔ ko i ri hɛrɛ kɛ n yɛ ye. 
\v 10 I la kaninteya ka bon nde ma. N ka Juridɛn Ba tɛɛ fɔlɔman, foyi tɛrɛ tɛ n bolo, fo n na taama gbeleke dɔrɔn, kɔni bi, n na mɔɔilu ra siyaya kosɛbɛ, fɔɔ ka kɛ kuru fila ri. 
\v 11 I jaandi, i ye n bɔ n kɔrɔcɛ Esawu bolo. N silanni a ɲɛ. A kana na be n kan, ka n na denilu ni ii nailu faa. 
\v 12 I jɛrɛ le ka a fɔ ko i ri hɛrɛ kɛ n yɛ ka n bɔnsɔn siyaya ikomin kɔɔji kiɲɛ, mɔɔ tɛ wo mɛn dan lɔnna.»
\p
\v 13 Yakuba banda Alla matarala ka su si dinkira wo rɔ. A ka a la kolofen doilu ɲenematɔmɔn, ka ii sanba a kɔrɔcɛ Esawu ma. 
\v 14 A ka bamuso kɛmɛ fila ni bakɔrɔn muwan bɔ, ka saamuso kɛmɛ fila ni saaji muwan la woilu kan. 
\v 15 A ka ɲɔɔmɛmuso bisawa ni woilu sinmindenilu fanan bɔ. Ka la woilu bɛɛ kan, a ka nisimuso binaanin ni tora tan fanan bɔ, a ni falimuso muwan ni falicɛ tan. 
\v 16 A ka kolofen woilu kɛ kuru doilu ri, bɛɛ ni a ta. A ka kuru kelen kelenna bɛɛ karifa a la jɔn kelen kelenna la. A ka a fɔ ii yɛ ko: «Ii ye wa n ɲɛ, ka tɛɛ ladon kolofen kuruilu tɛma.» 
\v 17 A ka a fɔ jɔn fɔlɔ yɛ ko: «I wa n kɔrɔcɛ Esawu yen, a ri i maɲininka ko: ‹I tii ye yon di? I watɔ mi ten? Kolofen ɲinilu ye yon ta ri?› 
\v 18 A wa ɲininkali kɛ ten, i ye a jabi: ‹I la jɔncɛ Yakuba ta le. A ka ii lana ile le ma, ko ka a tii Esawu sanba. A jɛrɛ natɔ kɔfɛ.›»
\p
\v 19 Yakuba ka kuma kelen wo fɔ jɔn filana yɛ, a ni jɔn sawanan, a ni a tɔ bɛɛ, kolofen kuruilu karifani mɛnilu la. A ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai wa n kɔrɔcɛ Esawu yen, ai ye jabili kelen wo di a ma. 
\v 20 Ai ye a fɔ a yɛ fanan ko a la jɔncɛ Yakuba natɔ le ɲin di.» Yakuba ye a mirila ko: «Ni n ka a ladiya kolofenilu la fɔlɔ, a jusu ri suma. Wo rɔ, an wa an ɲɔɔn yen, n na ko ri diya a yɛ.» 
\v 21 Nba, Yakuba ka sanba fen woilu lawa a ɲɛ, kɔni ale jɛrɛ ka su si dinkira wo rɔ ye.
\s Yakuba ka sɛɛdon
\p
\v 22 Su kelen wo rɔ, Yakuba wulira. A ka a muso fila ni a la jɔnmuso fila, a ni a dencɛ tan ni kelen, natamin Jabɔki ba kɔma. 
\v 23 A ka ii latamin ba kɔ, ka ban ka a bolofenilu bɛɛ fanan natamin. 
\v 24 Yakuba kelen pe tora ba fan kelen wo fɛ. Su wo rɔ, cɛɛ do nara be Yakuba kan. Ii ka sɛɛdon fɔɔ ka kɛnɛ bɔ. 
\v 25 Cɛɛ wo ka a yen ko a ti na lasela Yakuba la waati mɛn na, a ka Yakuba gbasi a worokudu rɔ. Wo rɔ, Yakuba woro kolo mukara. 
\v 26 Cɛɛ ka a fɔ ko: «I ye n bila. Kɛnɛ bɔtɔ le.» Yakuba ka a jabi: «N tɛ! Ni i ma baraka don n dɔ, n tɛ i bila fewu!» 
\v 27 Cɛɛ ka a fɔ ko: «I tɔɔ di?» A ka a jabi: «N tɔɔ le Yakuba.» 
\v 28 Cɛɛ ka a fɔ ko: «I tɔɔ tɛ wo ri butun. I tɔɔ le sisen ko Isirayɛli, ka a masɔrɔn i ni Alla ra sɛɛdon, i ni mɔɔilu ra sɛɛdon, wo bɛɛ rɔ fanka ye i bolo.»
\p
\v 29 Yakuba ka a fɔ a yɛ ko: «I jaandi, i tɔɔ fɔ n yɛ.» Cɛɛ ka a fɔ ko: «Nfenna i ye n tɔɔ maɲininkala?» A ka baraka don Yakuba la ko rɔ. 
\v 30 Yakuba ka wo dinkira tɔɔ la ko Penuyɛli. Wo kɔrɔ le ko: «N da Alla yen ɲa ni ɲa, kɔni n ma faa.»
\p
\v 31 Yakuba bɔra Penuyɛli telebɔ waati. A tɛrɛ ye taamala ka jii a sen kelen ma ka a masɔrɔn a sen da muka. 
\v 32 Nba, Yakuba gbasira a worokudu le rɔ wo ɲa le ma. Wo le ka a kɛ, Isirayɛlika tɛ kolofen worokudu fasa dɔɔnna, haan bi.
\c 33
\s Yakuba ni Esawu ka i ɲɔɔn bɛn
\p
\v 1 Nba, Yakuba ka a ɲa lɔ ka Esawu natɔla yen. Cɛɛ mɔɔ kɛmɛ naanin ye a kɔfɛ. Wo rɔ, Yakuba ka a denilu ratala Rasɛli ni Leya tɛma, a ni jɔnmuso fila tɛma, bɛɛ ni a na. 
\v 2 A ka jɔnmusoilu ni ii den bila ɲɛfɛ, ka Leya ni a denilu tuun woilu la, ka Rasɛli ni Yusufu bila kɔfɛ. 
\v 3 A jɛrɛ taminda ɲɛfɛ. A wara ka i majii bakɛ siɲa wɔrɔnwula, ka i madon a kɔrɔcɛ Esawu la. 
\v 4 Esawu ka i bori ka na a labɛn. A ka a to a kan ka a sunbu. Ii fila bɛɛ kasira. 
\v 5 Esawu ka a ɲa lɔ ka Yakuba musoilu ni a denilu yen. A ka a fɔ ko: «Mɛnilu nani i fɛ ɲin di, yon de woilu ri?» Yakuba ka a fɔ ko: «N tii, Alla ra a ɲumaya yiraka n ma ka den mɛnilu di n ma, woilu le ten.»
\p
\v 6 Jɔnmusoilu ni ii deni ka ai madon ka ai majii ka a fo. 
\v 7 Leya ni a denilu fanan nara ka ii majii. A laban, Rasɛli ni Yusufu nara ka ii majii.
\p
\v 8 Esawu ka Yakuba maɲininka ko: «N bɛnda kolofen kuru siyaman di. Wo kɔrɔ ye nfen di?» Yakuba ka a jabi: «N tii, n ka ii lawa i ma, kosa n na ko ri diya i yɛ.» 
\v 9 Esawu ka a fɔ ko: «N doo, fen siyaman ye nde fanan bolo. I bolofenilu ye to i bolo.» 
\v 10 Kɔni Yakuba ka a fɔ ko: «I jaandi. Ni n na ko ra diya i yɛ, i ye woilu mira. N ɲa la i kan sisen, wo le ikomin n da n ɲa la Alla kan ka a masɔrɔn i ra n damira koɲuma. 
\v 11 I jaandi. N ka i sanba fen mɛnilu la, i sabari ka woilu mira. Alla ra ɲumaya kɛ n ma. N bolofen ka siya, n dɛsɛni tɛ foyi la.» Yakuba ka wo magbɛlɛya kosɛbɛ fɔɔ Esawu diɲɛra wo ma.
\p
\v 12 Esawu ka a fɔ a yɛ ko: «An ye wa. N di wa i malɔ.» 
\v 13 Yakuba ka a jabi: «N tii, i jɛrɛ ka a lɔn ko denilu la ko ka gbɛlɛn. Fanka tɛ ii la. Kolofenilu ni ii sinmindenilu ye n bolo fanan. N kana ɲina woilu kɔ. Ni n ka taama lakaliya tele kelen kɔrɔ dɔrɔn, wo tɛ bɛn. Kolofenilu ri faa. 
\v 14 N tii, i ye wa n ɲɛ sisen. N di wa dɔɔni dɔɔni, ka bɛn kolofenilu ni denilu taama ɲa ma. N di i tɛrɛn Seyiri la jamana rɔ.» 
\v 15 Esawu ka a fɔ ko: «Ale le wo ri. N na mɔɔ doilu ri to n kɔ ka i malɔ.» Yakuba ka a fɔ ko: «N tii, i kana i jɛrɛ tɔrɔ butun. Ni n diyara i yɛ, wo ri n wasa.»
\p
\v 16 Wo rɔ, Esawu ka sila mira wo lon kelen ka wa Seyiri la jamana rɔ.
\p
\v 17 Kɔni Yakuba wara Sukɔti. A ka a la bon lɔ ye, ka gba lɔ a la kolofenilu yɛ. Wo le kosɔn, ii ka dinkira wo tɔɔ la ko Sukɔti.
\s Yakuba sera Sɛkɛmu so kɔndɔ
\p
\v 18 Yakuba bɔra Padani Aramu ka wa. A ɲuma donda Sɛkɛmu so kɔndɔ, mɛn ye Kanaan jamana rɔ. A seni ye, a ka a la faaninbon lɔ so kɔkan. 
\v 19 A la faaninbon lɔni dinkira mɛn, a ka wo dinkira san Sɛkɛmu fa Hamɔri bɔnsɔn de ma. A ka a san wodigbɛ kɛmɛ le la. 
\v 20 A ka Alla saraka janin diya lɔ dinkira wo rɔ, ka wo tɔɔ la ko Alla ye Isirayɛli Maari le ri.
\c 34
\s Dina ni Sikɛmu la ko
\p
\v 1 Nba, Leya ka denmuso mɛn sɔrɔn Yakuba yɛ, wo tɔɔ le tɛrɛ ko Dina. Lon do rɔ, Dina wara bɔ diya sunkurunilu fɛ so kɔndɔ. 
\v 2 Kanberen do tɛrɛ ye, mɛn tɔɔ ko Sɛkɛmu. Wo fa le Hifika Hamɔri ri, mɛn ye jamanatiiya la. Sɛkɛmu ka Dina yen waati mɛn na, a ka a mira fanka la ka a la a fɛ ka a ratiɲan.
\p
\v 3 Yakuba denmuso Dina diyara Sɛkɛmu yɛ kosɛbɛ. A ka a kanin. Wo rɔ, Sɛkɛmu kumara a yɛ koɲuma, kosa a la ko ri diya sunkurun yɛ. 
\v 4 Sɛkɛmu ka a fɔ a fa Hamɔri yɛ ko: «I ye sunkurun ɲin furu n yɛ.»
\p
\v 5 A fɔra Yakuba yɛ ko Sɛkɛmu ra a denmuso ratiɲan. Wo tuma, a dencɛilu ye kolofen dafɛ wula kɔndɔ. Wo rɔ, Yakuba ma foyi fɔ fo ka ii makɔnɔ.
\p
\v 6 Sɛkɛmu fa Hamɔri nara bɔ Yakuba fɛ, ka na kuma a yɛ. 
\v 7 Yakuba dencɛilu nara ka bɔ wula kɔndɔ. A fɔra ii yɛ tuma mɛn na ko Sɛkɛmu ra ii dɔɔmuso ratiɲan, ii dunyara ka mɔnɛ kojuuya, baa Sɛkɛmu na mɛn kɛla, kojuu ba le wo ri Isirayɛli la mɔɔilu wara. Mɔɔ tɛ wo kɛla muumɛ! 
\v 8 Hamɔri ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I denmuso duman n dencɛ Sɛkɛmu yɛ kosɛbɛ. N ye ai madiyala, ai ye a di n ma, a ye kɛ a muso ri. 
\v 9 An ye kɛ furuɲɔɔnmailu ri. Ai ye ai denmusoilu di an ma. An fanan di an denmusoilu di ai ma. 
\v 10 Ai di to an fɛ an wara yan. Jamana bɛɛ labilani ai yɛ. Ai ye i sii yan ka a julaya kɛ. Ai ye duu san ka a kɛ ai ta ri.»
\p
\v 11 Sɛkɛmu ka a fɔ Dina fa ni a kɔrɔcɛilu yɛ ko: «Ai jaandi, ai ye hina n na. Ai ye diɲɛ n yɛ. Ai wa fen fen ɲinin n fɛ, n di wo bɔ ka a di ai ma. 
\v 12 Ai ye furu nanfulu ba ni wodi siyaman fɔ. N di wo bɛɛ bɔ ikomin ai ka a fɔ ɲa mɛn ma, sa ai ri denmuso di n ma ka a kɛ n muso ri.»
\p
\v 13 Ikomin Sɛkɛmu tun da ban ii dɔɔmuso ratiɲanna, Yakuba dencɛilu ka Sɛkɛmu ni a fa Hamɔri jabi janfa kuma la. 
\v 14 Ii ka a fɔ ko: «Ka an dɔɔmuso di kojiibali ma, wo tɛ bɛn. Maloya ko ba le wo ri an wara. 
\v 15 An tɛ sɔn wo ma fɔɔ ai cɛman bɛɛ ye a wara fɔɔ wo bɛɛ wa faaninta kɛ ikomin an bɛɛ faaninta kɛni ɲa mɛn ma. 
\v 16 Ni wo kɛra, an di an denmusoilu di ai ma. An fanan di ai denmusoilu furu. An di an sii ai tɛma yan ka kɛ mɔɔ kelen di. 
\v 17 Ni ai kɔnin ma sɔn faaninta kɛ ko ma, an di an denmuso mira ka wa a ri.»
\p
\v 18 Kuma wo diyara Hamɔri ni a dencɛ Sɛkɛmu yɛ. 
\v 19 Sɛkɛmu bɔra ye i kɔrɔ ka wa ko wo rabɛn, baa Yakuba denmuso duman a yɛ kosɛbɛ. Sɛkɛmu wo bonyani tɛrɛ ka tamin mɔɔ bɛɛ kan a fa wara. 
\v 20 Hamɔri ni a dencɛ Sɛkɛmu wara ladɛn diya so donda la ka kuma so kɔndɔ mɔɔilu yɛ. 
\v 21 Ii ka a fɔ ko: «Mɔɔ mɛn ye an duɲɔɔnilu le ri. An ye diɲɛ ii ye to an na jamana kɔndɔ ka julaya kɛ an na jamana rɔ, baa an na jamana ka bon, an bɛɛ ri kun a kɔndɔ. An di ii denmusoilu furu ka an denmusoilu di ii ma. 
\v 22 Kɔni ko do ye an tɛma. Ni cɛɛ bɛɛ ma sɔn ka faaninta kɛ, ikomin ii bɛɛ faaninta kɛni ɲa mɛn ma, ii tɛ sɔn ka ii sii an tɛma ka an kɛ mɔɔ kelen di. 
\v 23 Ni ii ka ii sii an tɛma yan, ii la kolofen ni ii bolofen bɛɛ tɛ kɛ an ta ri wa? An ye sɔn faaninta kɛ ko wo ma, sa ii ri to an tɛma yan.»
\p
\v 24 So kɔndɔ mɔɔilu bɛɛ sɔnda Hamɔri ni a dencɛ Sɛkɛmu la kuma wo ma. Wo rɔ, cɛɛ mɛnilu tɛrɛ ye so kɔndɔ, wo bɛɛ faanintara.
\p
\v 25 Nba, ii la faaninta kɛ tele sawana lon, ka dimin to ii kan, Yakuba dencɛ fila, Simeyɔn ni Lebi kɔnin, mɛnilu ni Dina ye fa kelen ni na kelen na, woilu ka ii la fanmuruilu ta ka na be so kɔndɔ mɔɔilu kan, mɔɔilu mɛn hankili tɛ kɛlɛ wo ma. Ii nara don so kɔndɔ mɔɔilu ɲɛnama, ka cɛɛilu bɛɛ faa. 
\v 26 Ii ka Hamɔri ni a dencɛ Sɛkɛmu fanan faa fanmuru la, ka ii dɔɔmuso Dina ta Sɛkɛmu la bon na ka wa a ri.
\p
\v 27 Yakuba dencɛ tɔilu nara fureilu lani tɛrɛn ye tuma mɛn na, ii ka so kɔndɔ mɔɔilu bolofen bɛɛ ta, ka a masɔrɔn Sikɛmu ka ii dɔɔmuso ratiɲan. 
\v 28 Ii ka saa ni baa ni nisi ni faliilu ta. Ii ka fen mɛnilu yen so kɔndɔ a ni sɛnɛilu rɔ, ii ka wo bɛɛ ta. 
\v 29 Ii ka nanfulu bɛɛ mira, ka musoilu ni denilu bɛɛ mira. Fen fen tɛrɛ ye bon na so kɔndɔ, ii wara wo bɛɛ ri.
\p
\v 30 Yakuba ka a fɔ Simeyɔn ni Lebi yɛ ko: «Ai ka mɛn kɛ ɲin di, wo ri kɛ ko ba ri n kun na. Ai ra n gboya yan mɔɔilu yɛ, Kanaanka ni Peresikailu kɔnin. N na mɔɔilu ma siya. Ni yan mɔɔilu ka ii ladɛn ka be an kan, n ni n na denbaya bɛɛ ri faa.» 
\v 31 Ii ka a jabi: «A ka an dɔɔmuso jate ikomin sunkurunba. Wo bɛnni wa?»
\c 35
\s Yakuba wara Bɛtɛli
\p
\v 1 Lon do rɔ, Alla ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I ye wa i sii Bɛtɛli. I wa se ye, i ye saraka janin diya do lɔ Alla yɛ, mɛn ka a jɛrɛ yiraka i la wo lon ka a tɛrɛn i boritɔ i kɔrɔcɛ Esawu kɔrɔ.»
\p
\v 2 Wo rɔ, Yakuba ka a fɔ a la denbaya ni a la mɔɔilu bɛɛ yɛ ko: «Joo mɛnilu ye ai bolo, ai ye wo bɛɛ lafili. Ai ye ai jɛrɛ sɛninya, ka ai la faanin sɛnimanilu bila ai kan na. 
\v 3 An bɔtɔ yan ka wa Bɛtɛli. N watɔ saraka janin diya do lɔla Alla yɛ ye, mɛn ka n na tarali lamɛn ka n dɛmɛn n na tɔrɔya waati rɔ. A ra to n fɛ n na taama bɛɛ rɔ.»
\p
\v 4 Joo mɛnilu tɛrɛ ye ii bolo, ii nara wo bɛɛ di Yakuba ma, a ni tololafen mɛnilu tɛrɛ ye ii tolo la. Yakuba ka denka sen jiriju ba do kɔrɔ Sɛkɛmu so dafɛ, ka wo fen bɛɛ dokon. 
\v 5 Ii wulira ka wa tuma mɛn na, Alla ka silan ba bila ye mɔɔilu la so bɛɛ kɔndɔ. Wo le ka a kɛ, mɔɔ si ma bɔ ka bila Yakuba ni a dencɛilu kɔ.
\p
\v 6 Yakuba ni a la mɔɔilu sera Lusi, so mɛn tɔɔ bi ko Bɛtɛli. Wo ye Kanaan jamana le rɔ. 
\v 7 Yakuba ka saraka janin diya lɔ Alla yɛ ye, ka a tɔɔ la ko: «Bɛtɛli la Alla,» baa a ka a bori a kɔrɔcɛ Esawu kɔrɔ tuma mɛn na, Alla ka a jɛrɛ yiraka a la dinkira wo le rɔ.
\p
\v 8 Wo tuma, Debora sara, mɛn tun ka Rebeka lamɔ. Ii ka wo su don jiriju do kɔrɔ Bɛtɛli so dafɛ, ka jiri wo tɔɔ la ko An Ye Kasila Jiri Ɲin Kɔrɔ.
\p
\v 9 Yakuba nara Bɛtɛli ka bɔ Padani Aramu tuma mɛn na, Alla ka a jɛrɛ yiraka a la ikɔ tuunni, ka kuma ka baraka don a la ko rɔ. 
\v 10 Alla ka a fɔ a yɛ ko: «I tɔɔ le tɛrɛ ko Yakuba, kɔni i tɔɔ tɛ ten butun ko Yakuba. I tɔɔ le sisen ko Isirayɛli.» Alla ka a tɔɔ la ko Isirayɛli wo ɲa le ma. 
\v 11 Alla ka a fɔ a yɛ ikɔ tuunni ko: «Alla Sebɛɛtii le nde ri. I ye jiri ka siyaya. Jamana siyaman di bɔ i rɔ. I bɔnsɔn doilu ri kɛ mansailu ri. 
\v 12 N ka duu mɛn di Iburahima ni Isiyaka ma, n di wo di i ma. I bɔnsɔn mɛnilu natɔ i kɔ, n di a di woilu fanan ma.»
\p
\v 13 Alla kumara Yakuba yɛ dinkira mɛn na, a wara. 
\v 14 Yakuba ka tɔɔmasere kabakurun do lɔ dinkira wo rɔ, Alla kumara a yɛ dinkira mɛn dɔ kɔnin. A ka rɛsɛnji labɔn kabakurun wo kan, ka Alla sɔ wo rɔ. A ka tulu fanan nabɔn a kan. 
\v 15 Alla kumara a yɛ dinkira mɛn na, Yakuba ka wo dinkira tɔɔ la ko Bɛtɛli.
\s Rasɛli la saya ko
\p
\v 16 Ii bɔra Bɛtɛli ka wa. Ii tun ma sudunya Efirata la tuma mɛn na, Rasɛli moyi lon sera. A la tin gbɛlɛyara kosɛbɛ. 
\v 17 A ye tin kan tuma mɛn na, tinkɔrɔsilali ka a fɔ a yɛ ko: «I kana silan, i ra dencɛ kura sɔrɔn.»
\p
\v 18 Kɔni Rasɛli ma bɔ a rɔ. A satɔla ka a den tɔɔ la ko Bɛnoni\f + \fr 35.18 \fr*\ft Bɛnoni kɔrɔ ye le ko «tɔrɔya dencɛ»\ft*\f*. A sanin kɔrɔ, Yakuba ka den tɔɔ la ko Bɛniyaminu\f + \fr 35.18 \fr*\ft Bɛniyaminu kɔrɔ ye le ko «bolokininma dence»\ft*\f*.
\p
\v 19 Nba, Rasɛli sara. Ii ka a su don Efirata sila da la. Efirata wo tɔɔ le bi ko Bɛtilɛhɛmu. 
\v 20 Yakuba ka tɔɔmasere kabakurun do lɔ Rasɛli kaburu kan. Kabakurun wo lɔni ye haan bi.
\s Yakuba dencɛilu
\p
\v 21 Isirayɛli ni a la mɔɔilu bɔra ye ka wa ai la faaninbonilu lɔ Mikidali Edɛri kɔma.
\p
\v 22 Ai siini ye tuma mɛn na, Rubɛn ka i la Bilaha fɛ, mɛn ye a fa Isirayɛli jɔn muso do ri. Rubɛn ka mɛn kɛ, wo fɔra a fa Isirayɛli yɛ.
\p Yakuba dencɛilu tɛrɛ mɔɔ tan ni fila le ri. 
\v 23 Leya ka Rubɛn de fɔlɔ sɔrɔn, ka Simeyɔn tuun wo la, ka Lebi tuun wo la, ka Yahuda tuun wo la, ka Isakari tuun wo la, ka Sabulɔn tuun wo la. Rubɛn tɛrɛ Yakuba den fɔlɔ le ri. 
\v 24 Rasɛli dencɛilu tɛrɛ ye Yusufu ni Bɛniyaminu ri. 
\v 25 Rasɛli la jɔnmuso Bilaha ka Daan ni Nafitali sɔrɔn. 
\v 26 Leya la jɔnmuso Silipa ka Kadi ni Asɛri sɔrɔn. Nba, woilu le Yakuba dencɛilu le ri, a musoilu ka mɛn sɔrɔn a yɛ Padani Aramu.
\s Isiyaka la saya ko
\p
\v 27 Nba, Yakuba sera a fa Isiyaka wara Mamere, Kiriyati Ariba so da la. Bi, mɔɔilu ye a fɔla Kiriyati Ariba le ma ko Heburɔn. Iburahima siini tɛrɛ dinkira wo le rɔ. Isiyaka fanan siini tɛrɛ ye le. 
\v 28 Isiyaka sɔrɔn ka san kɛmɛ ni san biseyin bɔ tuma mɛn na, 
\v 29 a sara ka la a benbailu kan. A kɔrɔra ka a la kɔrɔya diya bɔ. A dencɛ fila Esawu ni Yakuba ka a su don.
\c 36
\s Esawu ka i mabɔ Yakuba la
\p
\v 1 Esawu bɔnsɔn de ɲin di. Mɔɔilu ye a fɔla Esawu le ma ko Edɔmu. 
\v 2 Esawu ka Kanaan jamana sunkurun doilu furu. Do tɔɔ ko Ada, mɛn tɛrɛ Hɛtika Elɔn denmuso le ri. Do fanan tɔɔ ko Olibama, mɛn tɛrɛ Ana denmuso le ri. A benba tɛrɛ Hifi do le ri, mɛn tɔɔ ko Sibeyɔn. 
\v 3 Esawu ka Basimati fanan furu, Isumayila denmuso kɔnin. Basimati kɔrɔcɛ tɔɔ ko Nebayɔti.
\p
\v 4 Ada ka Elifasi sɔrɔn Esawu yɛ. Basimati ka Rewɛli sɔrɔn a yɛ. 
\v 5 Olibama ka Jɛwusi ni Jalamu ni Kora sɔrɔn. Esawu dencɛilu le woilu ri, a musoilu ka mɛnilu sɔrɔn a yɛ Kanaan jamana rɔ.
\p
\v 6 Nba, lon do rɔ, Esawu wara jamana gbɛrɛ rɔ ka a mabɔ a dɔɔcɛ Yakuba la. A ka a musoilu ta, a ni a dencɛilu ni a denmusoilu a ni a la mɔɔ tɔilu bɛɛ. A ka a la kolofen ni a bolofen fanan bɛɛ ta, a tun ka mɛn bɛɛ sɔrɔn Kanaan jamana rɔ. A ka wo bɛɛ mira ka wa yɔrɔ gbɛrɛ rɔ, 
\v 7 baa a ni a dɔɔcɛ Yakuba bolofenilu ka siya tɛrɛ kosɛbɛ. Wo kɛra sababu ri ii fila ma se tola i ɲɔɔn kan yɔrɔ kelen dɔ. Ii siini tɛrɛ jamana mɛn dɔ, wo dɔɔman tɛrɛ ii fila bolo ka a masɔrɔn ii la kolofenilu wara kojuuya. 
\v 8 Wo rɔ, Esawu bɔra ye ka wa i sii koyinkɛ ma yɔrɔ do rɔ, Seyiri la jamana rɔ. Mɔɔilu ye a fɔla Esawu ma ko Edɔmu.
\p
\v 9 Esawu le kɛra Edɔmukailu bɛɛ benba ri, mɛnilu siini Seyiri la koyinkɛ ma jamana rɔ. A bɔnsɔn de ɲin di. 
\v 10 Esawu dencɛilu le ten: Elifasi, Esawu muso Ada dencɛ. Rewɛli, Esawu muso Basimati dencɛ.
\p
\v 11 Esawu dencɛ Elifasi dencɛilu le ten: Teman, Omar, Sefo, Katamu a ni Kenasi.
\p
\v 12 Esawu dencɛ Elifasi ka jɔn muso do fanan ta. Wo tɔɔ ko Timina. Ale le ka Amalɛki sɔrɔn a yɛ. Esawu muso Ada bɔnsɔn de woilu ri.
\p
\v 13 Esawu dencɛ Rewɛli dencɛilu le ten: Nahati ni Serahi ni Sama ni Misa ri. Esawu muso Basimati bɔnsɔn de woilu ri. 
\v 14 Esawu muso Olibama, wo tɛrɛ Ana denmuso le ri. A benba tɛrɛ Sibeyɔn de ri. Olibama ka dencɛ mɛnilu sɔrɔn Esawu yɛ, woilu le tɛrɛ Jɛwusi ni Jalamu ni Kora ri.
\p
\v 15 Nba, mɛnilu kɛra kabilabatii ri Esawu bɔnsɔn dɔ, woilu le ten. A dencɛ fɔlɔ Elifasi dencɛ woilu rɔ, mɛnilu kɛra kabilatii ri, woilu le ten: Teman, Omar, Sefo, Kenasi, 
\v 16 Kora, Katamu a ni Amalɛki. Kabilatii mɛnilu bɔra Elifasi rɔ Edɔmukailu na jamana rɔ, woilu le le tɛrɛ ɲin di. Esawu la muso Ada bɔnsɔn de woilu ri.
\p
\v 17 Esawu dencɛ Rewɛli dencɛ mɛnilu kɛra kabilabatii ri, woilu le ten: Nahati, Serahi, Sama a ni Misa. Kabilatii mɛnilu bɔra Rewɛli rɔ Edɔmukailu na jamana rɔ, woilu le tɛrɛ ɲin di. Esawu muso Basimati bɔnsɔn de woilu ri.
\p
\v 18 Esawu muso Olibama dencɛ mɛnilu kɛra kabilabatii ri, woilu le ten: Jɛwusi, Jalamu a ni Kora. Esawu muso Olibama dencɛ mɛnilu kɛra kabilatii ri, woilu le tɛrɛ ɲin di. Olibama tɛrɛ Ana denmuso le ri.
\p
\v 19 Nba, woilu le Esawu dencɛ ri, a ni kabilatii. Edɔmukailu de woilu ri.
\s Seyiri dencɛilu
\p
\v 20 Nba, Esawu ka Hori Seyiri dencɛilu mɛnilu tɛrɛn Edɔmukailu na jamana rɔ, woilu le ten Lotan, Sobali, Sibeyɔn, Ana, 
\v 21 Disɔn, Esɛri a ni Disan. Seyiri dencɛilu le woilu ri, mɛnilu kɛra Horilu la kabilatii ri Edɔmukailu na jamana rɔ. 
\v 22 Lotan dencɛilu le tɛrɛ Hori ni Hɛman ri. Lotan dɔɔmuso le tɛrɛ Timina ri. 
\v 23 Sobali dencɛilu le ten: Aliban, Manahati, Ebali, Sefo a ni Onamu. 
\v 24 Sibeyɔn dencɛilu le tɛrɛ Aja ni Ana ri. Ana wo tɛrɛ ye a fa la faliilu gbɛnna tuma mɛn na, ale le fɔlɔfɔlɔ ka ji kaliman yen bɔ duu rɔ wula kɔndɔ ye. 
\v 25 Ana dencɛ le tɛrɛ Disɔn di. A denmuso tɛrɛ Olibama ri. 
\v 26 Disɔn dencɛilu le ten: Hɛmɛdan, Esiban, Jitiran a ni Keran. 
\v 27 Esɛri dencɛilu le tɛrɛ Bilan ni Saban ni Akan di. 
\v 28 Disan dencɛilu le tɛrɛ Usi ni Aran di.
\p
\v 29 Nba, Horilu la kabilatii le ten: Lotan, Sobali, Sibeyɔn, Ana, 
\v 30 Disɔn, Esɛri a ni Disan. Mɛnilu kɛra Horilu la kabilatii ri Seyiri la jamana rɔ, woilu le tɛrɛ ɲin di.
\s Edɔmu mansailu
\p
\v 31 Sani mansa ye a sii Isirayɛlika kun na, mansa mɛnilu tɛrɛ ye mansaya la Edɔmukailu na jamana rɔ, woilu le ɲin di. 
\v 32 Beyɔri dencɛ Bela kɛra mansa ri Edɔmukailu na jamana kun na. A siini tɛrɛ so mɛn na, wo le tɔɔ ko Dinhaba. 
\v 33 Bela sani, Serahi dencɛ Jobabu kɛra mansa ri a nɔ rɔ. Wo siini tɛrɛ so mɛn na, wo le tɔɔ ko Bɔsira. 
\v 34 Jobabu sani, Husamu siira mansaya la a nɔ rɔ. Ale bɔra Temanka jamana le rɔ. 
\v 35 Husamu sani, Bedadi dencɛ Hadadi siira mansaya la a nɔ rɔ. Wo le ka Madiyan bɔnsɔn kɛlɛ Mowabu bɔnsɔn na jamana rɔ ka se ii la. A siini tɛrɛ so mɛn na, wo le tɔɔ ko Abiti. 
\v 36 Hadadi sani, Samula siira mansaya la a nɔ rɔ. Ale bɔni Masirekan de. 
\v 37 Samula sani, Sawuli le kɛra mansa ri a nɔ rɔ. Wo bɔra Rehoboti, mɛn ye ba da la. 
\v 38 Sawuli sani, Akibori dencɛ Bahali-Hanan siira mansaya la a nɔ rɔ. 
\v 39 Akibori dencɛ Bahali-Hanan sani, Hadari siira mansaya la a nɔ rɔ. Ale siini tɛrɛ so mɛn na, wo le tɔɔ ko Pawu. A muso tɔɔ le ko Metabɛli. Metabɛli tɛrɛ Matiredi denmuso le ri. A benba le tɛrɛ Me-Sahabu le ri.
\p
\v 40 Nba, kabilatii mɛnilu bɔra Esawu denilu rɔ, woilu tɔɔ le ɲin di, a bɛɛ ni a la mɔɔilu, a bɛɛ ni a la duu. Ii tɔɔ le ten: Timina, Aliba, Jetɛti, 
\v 41 Olibama, Ela, Pinon, 
\v 42 Kenasi, Teman, Misari, 
\v 43 Madiyɛli a ni Iramu. Woilu le kɛra kabilatii ri Edɔmukailu na jamana rɔ, a bɛɛ ni a la duu. Esawu le kɛra Edɔmukailu bɛɛ benba ri.
\c 37
\s Yusufu la siboilu kan
\p
\v 1 Nba, Yakuba ka i sii Kanaan jamana rɔ, a fa siini tɛrɛ dinkira mɛn dɔ kɔnin. 
\v 2 Yakuba dencɛilu la ko le ɲin di.
\p Yusufu sɔrɔn ka san tan ni wɔrɔnwula bɔ tuma mɛn na, a tɛrɛ ye saailu ni bailu gbɛnna a kɔrɔcɛilu fɛ. A tɛrɛ ye a fa la jɔn musoilu Bilaha ni Silipa dencɛilu dɛmɛnna. Dencɛ woilu tɛrɛ ye ko bɛnbali mɛnilu kɛla la, Yusufu tɛrɛ ye wo bɛɛ ɲafɔla a fa yɛ.
\p
\v 3 Yusufu duman tɛrɛ Isirayɛli yɛ ka tamin a den tɔ bɛɛ la ka a masɔrɔn a ka Yusufu sɔrɔn a la cɛmɔɔbaya waati le rɔ. Wo rɔ, Yakuba ka duruki kɔrɔbila manɲɛɛnman do di Yusufu ma. 
\v 4 Yusufu kɔrɔcɛilu ka a yen ko a duman ii fa yɛ ka tamin ii tɔ bɛɛ la. Wo rɔ, Yusufu gboyara ii yɛ fɔɔ ii ka ii ban kuma ɲuma fɔla a yɛ.
\p
\v 5 Lon do rɔ, Yusufu sibora. A ka wo ɲafɔ a kɔrɔcɛilu yɛ tuma mɛn na, do lara a la gboyaɲɛ kan. 
\v 6 A ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai ye i tolo malɔ n na sibo kan na! 
\v 7 N sibora an bɛɛ ye sɛnɛ rɔ. An tɛrɛ ye suman kala ka a lasidi. Wo yɔrɔni bɛɛ, n ta sumansidi ka i wuli ka i lɔ. Ai la sumansidilu nara n ta laminin ka i majii a kɔrɔ.» 
\v 8 A kɔrɔcɛilu ka a jabi: «A ye di? A lɔɔ ye i la ka i sii an kun na ka kɛ an na mansa ri wa?» A gboyara ii yɛ ikɔ tuunni ka tamin fɔlɔman na a la sibo ni a la kumailu kosɔn.
\p
\v 9 Yusufu sibora ikɔ. A ka wo fanan ɲafɔ a kɔrɔcɛilu yɛ. A ka a fɔ ko: «Ai la tolo malɔ n na. N da sibo ikɔ tuun. N ka tele yen a ni karo ni lolo tan ni kelen. Wo bɛɛ ka i majii n kɔrɔ.»
\p
\v 10 A ka sibo ɲafɔ a fa ni a kɔrɔcɛilu yɛ tuma mɛn na, a fa jamanda a ma ko: «Sibo su ɲuman de wo ri? I ye a fɛ nde ni i na ni i kɔrɔcɛilu bɛɛ ye na an majii i kɔrɔ wa?» 
\v 11 A la ko ɲangboya ka a kɔrɔcɛilu mira, kɔni a fa tɛrɛ ye i mirila sibo wo ma waati bɛɛ rɔ.
\s Yusufu kɔrɔcɛilu ka a san
\p
\v 12 Nba, lon do rɔ Yusufu kɔrɔcɛilu wara ii fa la kolofenilu gbɛn diya Sɛkɛmu. 
\v 13 Isirayɛli ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «I kɔrɔcɛilu ra wa kolofenilu gbɛn diya Sɛkɛmu. N ye a fɛ i ye wa bɔ ye.» Yusufu ka a fɔ ko: «Ale le wo ri.»
\p
\v 14 Yakuba ka a fɔ a yɛ ko: «Wa bɔ ii fɛ. Ni ii kɛndɛ, ni ko tɛ kolofenilu fanan na, i ye na wo fɔ n yɛ.» Wo rɔ, a ka Yusufu lawa ka bɔ Heburɔn dinban dɔ.
\p A se mɛn kɛni Sɛkɛmu, 
\v 15 a tɛrɛ ye a mataamala wula kɔndɔ. Cɛɛ do ka a tɛrɛn ye ka a maɲininka ko: «I ye nfen ɲininna?» 
\v 16 Yusufu ka a fɔ ko: «N ye n kɔrɔcɛilu le ɲininna. Ii ye kolofenilu gbɛnna. I ka ii diya lɔn wa?» 
\v 17 Cɛɛ ka a fɔ ko: «Ii ra bɔ yan. N ka ii kan mɛn ko ii watɔ Dotan.» Yusufu bɔra ye ka wa ii kɔ. A ka ii tɛrɛn Dotan. 
\v 18 A kɔrɔcɛilu ka a natɔla yen fɔɔ yɔrɔ jan. Sani a ye se ii ma, a kɔrɔcɛilu ka janfa don a ma ko ii ri a faa. 
\v 19 Ii ka a fɔ i ɲɔɔn yɛ ko: «Ai ɲa lɔ, sibotii wo natɔ la le ten! 
\v 20 An ye an wuli ka a faa. An ye a lafili kɔlɔn jaran kɔndɔ ka a fɔ ko wara juu le ka a faa ka a dɔɔn. A la sibo ri kɛ mɛn di wo rɔ, an di wo yen.»
\p
\v 21 Rubɛn ka kuma wo mɛn tuma mɛn na, a lɔɔ tɛrɛ ye a la ka Yusufu kisi ii ma. A ka a fɔ ko: «An kana a faa. 
\v 22 Ai kana a jeli labɔ. Ai ye a lafili kɔlɔn jaran ɲin kɔndɔ wula kɔndɔ yan, ai kana ko kɛ a la.» Rubɛn ka wo fɔ kosa a ri wa ii kɔfɛ ka Yusufu layɛlɛ kɔlɔn dɔ ka wa a di a fa ma.
\p
\v 23 Nba, Yusufu se mɛn kɛni ii ma, ii ka a la duruki kɔrɔbila manɲɛɛnman wo bɔ a kan na. 
\v 24 Ii ka a mira ka a lafili kɔlɔn do kɔndɔ. Kɔlɔn wo jani le tɛrɛ, ji tun tɛ a kɔndɔ. 
\v 25 Ii siini tɛrɛ dɔɔnninna tuma mɛn na, ii ka ii ɲa lɔ ka jula doilu tamintɔla la yen. Woilu tɛrɛ ye Isumayilaka le ri. Ii bɔtɔ Kiliyadi ka wa Misiran. Wusulan ni tulu suma duman ni latikɔlɔn tɛrɛ ye ii la ɲɔɔmɛilu la donin dɔ.
\p
\v 26 Yahuda ka a fɔ a badenmailu yɛ ko: «Ni an ka an dɔɔcɛ faa ka a dokon, an di tɔnɔ su ɲuman sɔrɔn wo la? 
\v 27 An ye a san Isumayilaka julailu ma. An jɛrɛ kana a faa. An dɔɔcɛ le. An bɛɛ ye badenma le ri.» A badenmailu sɔnda wo ma.
\p
\v 28 Wo rɔ, Madiyanka julailu tamintɔla, Yusufu kɔrɔcɛilu ka a layɛlɛ kɔlɔn kɔndɔ, ka a san Isumayilaka woilu ma wodigbɛ muwan na. Woilu ka a san ka wa a ri Misiran.
\p
\v 29 Nba, Rubɛn nara kɔlɔn da la ii kɔfɛ, kɔni a ma Yusufu tɛrɛn kɔlɔn kɔndɔ. Wo gbara a la kojuuya fɔɔ a ka a la duruki rafarafara. 
\v 30 A wara a dɔɔcɛilu tɛrɛn ye ka a fɔ ii yɛ ko: «Kanberen tɛ kɔlɔn kɔndɔ ye butun! N ye wala di?»
\p
\v 31 Wo rɔ, ii ka bakɔrɔn do faa ka Yusufu la duruki kɔrɔbila ta ka a bila wo jeli rɔ. 
\v 32 Ii wara duruki kɔrɔbila di ii fa ma ka a fɔ ko: «An ka duruki kɔrɔbila ɲin tɛrɛn wula rɔ. I ye a ragbɛ ni i dencɛ ta le.»
\p
\v 33 Yakuba ma fili a ma. A ka a fɔ ko: «N dencɛ la duruki kɔrɔbila le jɔ. Wara juu ra a faa ka a dɔɔn. Ɛɛ, n dencɛ Yusufu! Wara ra a rafarafara.»
\p
\v 34 Yakuba ka a la duruki rafarafara jusukasi kosɔn, ka landa faanin bila a kan na ikomin landa faanin. A ka tele siyaman kɛ kasila kojuuya a dencɛ la saya ko rɔ. 
\v 35 A dencɛilu ni a denmusoilu tɛrɛ ye nala ko ii ye ii fa jususumala. Kɔni a ma sɔn a jususuma ko ma. A ka a fɔ ko: «N kasimantɔ ri to n dencɛ la ko la haan n di faa.» Yusufu fa kasira ten de a la saya ko rɔ.
\p
\v 36 Nba, Madiyanka julailu sera Misiran ka Yusufu san Ferawuna ɲɛmɔɔ Potifari ma. Potifari tɛrɛ Ferawuna la kandaninnailu la kuntii le ri.
\c 38
\s Yahuda ni Tamari la ko
\p
\v 1 Nba, a ma mɛn bakɛ, Yahuda bɔra a badenmailu tɛma, ka wa a sii Adulamuka do tɔrɔfɛ mɛn tɔɔ ko Hira. 
\v 2 Yahuda ka Kanaanka sunkurun do yen ye, mɛn fa tɔɔ ko Suwa. A ka sunkurun wo furu. Ii dɛnda. 
\v 3 Muso ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn Yahuda yɛ. Yahuda ka den wo tɔɔ la ko Ɛri. 
\v 4 A ka kɔnɔ gbɛrɛ ta, ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Onan. 
\v 5 A ka kɔnɔ gbɛrɛ ta ikɔ tuun ni, ka dencɛ sɔrɔn. A ka wo tɔɔ la ko Sela. Den wo sɔrɔnda ka Yahuda tɛrɛn Akesibu so kɔndɔ.
\p
\v 6 Waati wo taminni kɔ, Yahuda ka muso do furu Ɛri yɛ, a dencɛ fɔlɔ kɔnin. Muso wo tɔɔ le tɛrɛ ko Tamari. 
\v 7 Kɔni, Ɛri kɛra mɔɔ juu le ri Allabatala ɲana. Wo rɔ, Allabatala ka a faa.
\p
\v 8 Yahuda ka a fɔ a dencɛ Onan yɛ ko: «I ye i numɔɔmuso ta, i kɔrɔcɛ muso kɔnin. Ai ye dɛn, sa den di sɔrɔn i kɔrɔcɛ yɛ, sa i kɔrɔcɛ bɔnsɔn kana tunun.»
\p
\v 9 Kɔni Onan ka a yen ko ni den wo sɔrɔnda, a tɛ jate ale ta ri, fo a kɔrɔcɛ ta ri. Wo rɔ, Onan ni muso wo wa dɛn, a tɛ sɔnna a siji ye don a rɔ. A ri wo bɛɛ kɛ duu ma, kosa a kana bɔnsɔn di a kɔrɔcɛ ma. 
\v 10 Onan tɛrɛ ye mɛn kɛla, wo ma diya Allabatala yɛ. Wo rɔ, Allabatala ka ale fanan faa.
\p
\v 11 Yahuda ka a fɔ Tamari yɛ ko: «I kana sii cɛɛ gbɛrɛ kun. I wa, to i fa wara fo n dencɛ Sela wa se i furu ma.» Yahuda ka wo fɔ ka a masɔrɔn a silanni ka Tamari di Sela ma, baa Sela kana faa ikomin a kɔrɔcɛilu faara ɲa mɛn ma. Tamari wara a fa wara wo rɔ.
\p
\v 12 Waati wo taminni kɔ, Yahuda muso sara, Suwa denmuso kɔnin. Yahuda la jusukasi sumara tuma mɛn na, a wara Timina, mɔɔilu tɛrɛ ye a la saailu si malila dinkira mɛn dɔ. A duɲɔɔncɛ Adulamuka Hira wara a fɛ. 
\v 13 A fɔra Tamari yɛ ko a birancɛ Yahuda watɔ a la saailu si mali diya Timina. 
\v 14 Tamari ka a lɔn ko a numɔɔcɛ Sela ra se furu ma, kɔni a birancɛ Yahuda ma sɔn a ye sii wo kun. Wo rɔ, Tamari ka a la landa faanin bɔ a fari ma, ka a la bitiran birin a kun na, ka a ɲa latunun. A wara ka a sii a jɛrɛ ma Enayimu so donda la, Timina sila la ye.
\p
\v 15 Yahuda tamintɔ ka Tamari siini yen. A ka a jate jatɔmuso le ri, ka a masɔrɔn Tamari tun da a ɲa matunun. 
\v 16 Yahuda filira a ma fewu! A ma a lɔn ko a biranmuso le. A wara a fɔ a yɛ ko: «N ye a fɛ ka n la i fɛ.» Tamari ka a fɔ ko: «Ni n diɲɛra, i ri nfen di n ma?» 
\v 17 Yahuda ka a jabi: «N di badenni kelen bɔ n na bailu rɔ ka a lana i ma.» Tamari ka a fɔ ko: «I ri nfen bila a kun kɔrɔ sani i ye ba lana n ma?» 
\v 18 Yahuda ka a fɔ ko: «N ye nfen di i ma?» Tamari ka a jabi: «I tɔɔ tɔɔmasere ye fen mɛn kan, i ye wo ni a julu di n ma, ka i la gbeleke la woilu kan.» Yahuda ka wo bɛɛ di a ma. Ii dɛnda. Wo rɔ, Tamari ka kɔnɔ ta Yahuda fɛ. 
\v 19 Tamari ka a kɔsɛ a wara. A ka bitiran bɔ a kun na ka a la landa faanin bila a kan na ikɔ.
\p
\v 20 Yahuda ka badenni lawa muso ma a duɲɔɔncɛ Adulamuka bolo, kosa a ka fen mɛnilu di muso ma, a duɲɔɔncɛ ye woilu mira ka na. Cɛɛ wo wara, kɔni a ma muso yen. 
\v 21 A ka cɛɛ doilu maɲininka Enayimu ko: «Jatɔmuso mɛn tɛrɛ ye a siila sila la yan so donda la, a ye mi?»
\p Ii ka a jabi: «An ma jatɔmuso si yen yan fɔlɔ.»
\p
\v 22 Cɛɛ ka a kɔsɛ ka a fɔ Yahuda yɛ ko: «N ma muso wo tɛrɛn ye. Ye cɛɛilu ka a fɔ ko ii ma jatɔmuso si yen ye fɔlɔ.» 
\v 23 Yahuda ka a fɔ ko: «Baasi tɛ wo ri. Fen woilu ye to a bolo. An kana an jɛrɛ lamaloya a ɲininna. Kɔni n ka baden nawa a ma. Ni i ma a yen, a ma ban?» 
\v 24 Nba, karo sawa taminni kɔ rɔ, a fɔra Yahuda yɛ ko a biranmuso Tamari ra jatɔya kɛ. Ko sisen, ko a ra kɔnɔ ta. Yahuda ka kuma wo mɛn tuma mɛn na, a ka a fɔ ko: «Ai ye wa a labɔ kɛnɛma ka a janin!»
\p
\v 25 Mɔɔilu wara Tamari mira. Ii ye a labɔla kɛnɛma tuma mɛn na, a ka kela lawa a birancɛ ma ko: «Mɛn ka kɔnɔ la n na, a la fenilu le ɲin di. I ye tɔɔmasere fen ɲin ni a julu ragbɛ, ka gbeleke fanan dagbɛ ni i ka woilu tii lɔn.»
\p
\v 26 Yahuda ka wo fenilu ragbɛ ka a yen ko a ta le. A ka a fɔ ko: «Muso ɲin telenni ka tamin nde la, baa n tun ka kan ka a di n dencɛ Sela le ma ka a kɛ a muso ri, kɔni n ma sɔn wo ma.» Yahuda ma a la Tamari fɛ wo kɔ.
\p
\v 27 Nba, a moyi waati sera tuma mɛn na, den kɛra filani ri. 
\v 28 A moyitɔla, den kelen ka a bolo labɔ. Tinkɔrɔsilali ka a bolo mira ka kari wulen do sidi a la ka a fɔ ko: «Ɲin de ye fɔlɔ ri.» 
\v 29 Kɔni den ka a bolo ladon ikɔ tuunni. A filani-ɲɔɔn bɔra. Tinkɔrɔsilali le ka a fɔ ko: «Ile le ra sila bɔ jɔ!» Wo rɔ, a ka wo tɔɔ la ko Pɛrɛsi\f + \fr 38.29 \fr*\ft Pɛrɛsi kɔrɔ ye le ko a gbɛrɛnda\ft*\f*.
\p
\v 30 A dɔɔmanin bɔra a kɔ, kari wulen sidini wo bolo la. Ii ka wo tɔɔ la ko Serahi\f + \fr 38.30 \fr*\ft Serahi kɔrɔ ye le ko kari wulen\ft*\f*.
\c 39
\s Yusufu sanda Potifari ma
\p
\v 1 Nba, Isumayilaka jula woilu wara Yusufu ri Misiran ka a san Ferawuna la ɲɛmɔɔ Potifari ma. Potifari tɛrɛ mansa la kandaninnailu la kuntii le ri. 
\v 2 Allabatala tora Yusufu fɛ ka a la ko bɛɛ sabati. A tɛrɛ ye baarala a tii Potifari la bon na, Misiranka wo kɔnin.
\p
\v 3 A tii ka a yen ko Allabatala ye Yusufu fɛ ko bɛɛ rɔ, baa a wa a bolo bila fen fen dɔ, Allabatala ri wo bɛɛ sabati. 
\v 4 Yusufu diyara a tii yɛ. Wo rɔ, a ka Yusufu kɛ a jɛrɛ dɛmɛnba ri, ka a lasii a la mɔɔilu bɛɛ kun na, ka a kɛ a la nanfulu kunnasiiba ri. 
\v 5 Kɛbi Misiranka cɛɛ wo ka Yusufu lasii a la nanfulu ni a la mɔɔ bɛɛ kun na, Allabatala ka ɲumaya kɛ a yɛ ka ko bɛɛ sabati a wara ka a masɔrɔn Yusufu la ko rɔ. Allabatala ka Potifari bolofen bɛɛ ɲumaya, mɛnilu ye so kɔndɔ, a ni mɛnilu ye sɛnɛ rɔ.
\p
\v 6 Potifari ka a la ko bɛɛ to Yusufu bolo. A ma a jɛrɛ tɔrɔ foyi la fɔɔ a tɛrɛ ye mɛnilu dɔɔnna.
\p Yusufu tɛrɛ ye kanberen kenyanin de ri. A fari dafanin a kan. A ɲada fanan kenɲi.
\s Potifari muso ɲabɔra Yusufu la
\p
\v 7 Lon do rɔ, Potifari muso ɲabɔra Yusufu la. A ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «Na, i la n fɛ.» 
\v 8 Yusufu ma sɔn fewu. A ka a fɔ muso wo yɛ ko: «I ɲa lɔ. N tii tɛ a jɛrɛ tɔrɔla foyi la a wara yan ka a masɔrɔn n ye yan. A ra a bolofen bɛɛ karifa n na. 
\v 9 A la fanka ni n ta bɛɛ ka kan a wara yan. N sawo ye fen bɛɛ rɔ lu ma yan fo ile, baa i ye a muso le ri. N ti se kojuu su wo kɛla, ka haramu kɛ Alla ɲana.» 
\v 10 Hali wo, muso wo ma a boloka wo si rɔ. Lon lon a tɛrɛ ye Yusufu madiyala, kɔni Yusufu ma sɔn ka i la a fɛ.
\p
\v 11 Lon do rɔ, Yusufu wara baara diya bon na. Wo ka a tɛrɛn bonkɔndɔ jɔn si tun tɛ ye. 
\v 12 Muso ka Yusufu mira a la duruki ma, ko a ye a la a fɛ. Kɔni Yusufu ka a bori a yɛ ka bɔ bon na ka a la duruki to muso bolo.
\p
\v 13 Muso ka a yen tuma mɛn na ko Yusufu borimantɔ ra bɔ bon na ka a la duruki to a bolo, 
\v 14 a ka a kan nabɔ bonkɔndɔ jɔnilu ma. Woilu nani, a ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai la ragbɛ. N cɛɛ ka Heburu cɛɛ mɛn nana an ma, wo ra an dɔɔya. A ra don n ka a fɔ ko a ye i lala n fɛ. Kɔni n kulera fanka la. 
\v 15 A ka n kule kan mɛn tuma mɛn na, a borimantɔ bɔra bon na ka a la duruki to n dafɛ yan.»
\p
\v 16 Muso ka duruki wo lamara a dafɛ ka Yusufu tii Potifari makɔnɔ. 
\v 17 Wo nani, muso ka dantɛɛli bɛɛ kɛ a cɛɛ yɛ ɲa kelen wo ma ko: «I ka Heburu jɔncɛ mɛn nana an ma, wo ra don n kan ka n dɔɔya. 
\v 18 Kɔni n kulera tuma mɛn na, a borimantɔ bɔra bon na ka a la duruki to n dafɛ yan.»
\p
\v 19 Nba, a ka a muso la kuma mɛn Yusufu la ko rɔ tuma mɛn na, a jusu bɔra kojuuya. 
\v 20 Wo rɔ, a wara Yusufu mira ka a bila kaso la, mansa la kasodeni bilani dinkira mɛn. Yusufu tora kaso la ye.
\p
\v 21 Kɔni Allabatala tora Yusufu fɛ. A ka ɲumaya kɛ Yusufu yɛ. Wo rɔ, a ka Yusufu dɛmɛn ka a la ko diya kaso bon kuntii yɛ. 
\v 22 Wo rɔ, kaso bon kuntii ka Yusufu lasii kasoden tɔ bɛɛ kun na kaso bon na. Yusufu le tɛrɛ ko bɛɛ ɲanabɔla ye. 
\v 23 Kasobon kuntii ka ko mɛn bɛɛ to Yusufu bolo, a ma hamin wo si la butun baa Allabatala tɛrɛ ye Yusufu fɛ. A ka fen fen kɛ, Allabatala ka wo bɛɛ sabati.
\c 40
\s Yusufu ka siboilu kɔrɔ fɔ
\p
\v 1 Waati wo taminni kɔ, Misiran mansa la minninfendila ni a la burugbasila ka kojuu do kɛ a la. 
\v 2 Ferawuna jusu bɔra mɔɔba fila woilu kanma, a la minninfendilailu la kuntii ni a la burugbasilailu la kuntii kɔnin. 
\v 3 A ka ii mira ka ii bila kaso la, Yusufu bilani dinkira mɛn dɔ. Kaso wo tɛrɛ ye kasoden kandaninna kuntiiba la bon dafɛ. 
\v 4 Kasoden kandaninna kuntiiba ka ii karifa Yusufu la, ko a ye kɛ ii dɛmɛnba ri. Ii mɛnda kaso la.
\p
\v 5 Lon do rɔ, mansa la minninfendila ni a la burugbasila sibora su rɔ. Wo ka a tɛrɛn ii ye kaso la fɔlɔ. Ii fila sibora, kɔni sibo kelen tun tɛ. Ii kɔrɔilu tun tɛ kelen di fanan. 
\v 6 Wo duusa gbɛ, Yusufu ka a yen ko hamin ba ye ii la. 
\v 7 A ka mansa la ɲɛmɔɔ maɲininka ko: «Nfen kɛni ai sɛwani tɛ bi?» 
\v 8 Ii ka a jabi: «An fila ra sibo, kɔni mɔɔ tɛ yan mɛn di sibo woilu kɔrɔilu fɔ an yɛ.» Yusufu ka a fɔ ko: «Sibo kɔrɔ lɔnba tɛ Alla le ri wa? Ai ka mɛnilu yen sibo rɔ, ai ye woilu ɲafɔ n yɛ.»
\p
\v 9 Wo rɔ, mansa la minninfendilailu la kuntii ka mɛn yen, a ka wo fɔ Yusufu yɛ. A ka a fɔ ko: «N siboni le, n ka rɛsɛnju do yen n ɲɛ. 
\v 10 Bolo sawa ye a la. A fira wa bɔ damira, a ri a fɛrɛn ka den ka kɛ rɛsɛn mɔnɛnilu ri i kɔrɔ. 
\v 11 Misiran mansa la minninfen tɛrɛ ye n bolo. Wo rɔ, n ka rɛsɛn mɔni woilu kadi, ka ii rabirin mansa la minninfen kɔndɔ, ka a di a ma.»
\p
\v 12 Yusufu ka a fɔ ko: «Wo kɔrɔ le ɲin di. Bolo sawa wo ye tele sawa le ri. 
\v 13 Tele sawa wa tamin, mansa ri i bɔ kaso la, ka i bila i la baara kɔrɔ la. I ri a la minninfen don a bolo ikomin i darini a kɛla ɲa mɛn ma kɔrɔman. 
\v 14 I wa hɛrɛ wo sɔrɔn tuma mɛn na, i jaandi, i kana ɲina n kɔ. I ka kan ka ɲumaya kɛ n yɛ baa n ka i dɛmɛn. I ye n na ko fɔ Ferawuna yɛ wo rɔ, kosa a ri n nabɔ kaso la, 
\v 15 baa mɔɔilu ka n mira fanka le la ka n nabɔ Heburuilu la jamana rɔ. Kɛbi ii ka n nana yan, n ma kojuu kɛ, mɔɔ ri mɔɔ bila kaso la mɛn dɔ.»
\p
\v 16 Nba, burugbasilailu la kuntii ka a yen ko Yusufu ka a duɲɔɔncɛ la sibo kɔrɔ fɔ ka a diya. Wo rɔ, ale ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «N fanan sibora. N ka see sawa yen n kun ma. 
\v 17 See mɛn tɛrɛ ye sanfɛ, burun su bɛɛ tɛrɛ ye wo kɔndɔ. Wo bɛɛ rabɛnni tɛrɛ Ferawuna yɛ, kɔni kɔnɔilu tɛrɛ ye jiila a ma ka fen woilu dɔɔn see kɔndɔ n kun dɔ ma.» 
\v 18 Yusufu ka a fɔ ko: «Sibo wo kɔrɔ le ɲin di. Seye sawa wo fanan ye tele sawa le ri. 
\v 19 Tele sawa wa tamin, Ferawuna ri i bɔ kaso la, ka i kun tɛɛ a la ka i su dun jiri la. Kɔnɔilu ri na i sobo dɔɔn.»
\p
\v 20 Nba, tele fila a sawana, wo kɛra Ferawuna sɔrɔn lon sankunbɛn tolon di. Wo rɔ, Ferawuna ka tibili ba kɛ a la jamana mɔɔbailu yɛ. A ka minninfendilailu la kuntii ni burugbasilailu la kuntii labɔ kaso la ka ii lana mɔɔbailyu bɛɛ ɲana. 
\v 21 A ka minninfendilailu kuntii bila a la baara kɔrɔ la, kosa a ri Ferawuna la minninfen don a bolo ikɔ. 
\v 22 Kɔni Ferawuna ka burugbasilailu la kuntii wo dun jiri la ikomin Yusufu ka a fɔ ɲa mɛn ma.
\p
\v 23 Minninfendilailu la kuntii ma a miri Yusufu ma wo kɔ. A ɲinara a kɔ fewu.
\c 41
\s Misiran mansa la siboilu
\p
\v 1 San fila taminnin kɔ rɔ, Misiran mansa sibora ka a jɛrɛ lɔni yen Nili Ba dala. 
\v 2 A lɔni tora ye tuma mɛn na, nisimuso tɔlɔni wɔrɔnwula bɔra ji rɔ ka na bin dɔɔn diya ba dala. 
\v 3 A ma mɛn bakɛ, nisimuso barani wɔrɔnwula fanan bɔra Nili Ba ji rɔ. Woilu nara ii lɔ nisimuso tɔlɔni woilu tɔrɔfɛ ba dala. 
\v 4 Nisimuso barani kojuuyani woilu ka nisimuso ɲuma tɔlɔni wɔrɔnwula woilu dɔɔn ka ban. Wo kɛni, mansa kunura sunɔɔ rɔ.
\p
\v 5 A sunɔɔra ikɔ ka sibo gbɛrɛ fanan la. A ka sumantɔnsɔn wɔrɔnwula yen. Wo bɛɛ bɔni sumangbala kelen de la. Ii kisɛ bɛɛ kunba. Ii ka ɲi. 
\v 6 A ma mɛn bakɛ, sumantɔnsɔn wɔrɔnwula gbɛrɛ bɔra. Woilu kisɛ mɛsɛnman. Ii kɛni ikomin fɔɲɔ ba wa suman janfɔ a gban na. 
\v 7 Sumantɔnsɔn mɛnilu kisɛni mɛsɛnman, woilu ka suman ɲuma wɔrɔnwula woilu dɔɔn, mɛnilu kisɛ kunba. Wo kɛni, mansa kunura ka a yen ko sibo le tɛrɛ.
\p
\v 8 Wo duusagbɛni, mansa jusumakasara. Wo rɔ, a ka Misiran jamana fɛlɛlilailu bɛɛ ni a hankilimailu bɛɛ kili. A ka mɛn yen sibo rɔ, a ka wo ɲafɔ ii yɛ, kɔni wo si ma se ka a la sibo kɔrɔ fɔ a yɛ. 
\v 9 A la minninfendilailu la kuntii kumara a yɛ ko: «Mansa, n hankili ra bila n na kojuu kɛni rɔ sisen. 
\v 10 I mɔnɛra an, i la jɔnilu ma tuma mɛn na wo lon, i ka nde ni i la burugbasilailu la kuntii bila kaso la kasoden kandaninna kuntiiba la ɲala kaso la. 
\v 11 An mɔɔ fila bɛɛ sibora su kelen dɔ. Sibo woilu kɔrɔilu tun tɛ kelen di. 
\v 12 Heburu kanberen do tɛrɛ ye an fɛ kaso la. Kasoden kandaninna kuntiiba la jɔn de tɛrɛ. An mɔɔ fila ka mɛn yen sibo rɔ, an ka wo ɲafɔ a yɛ. A ka woilu kɔrɔilu fɔ an yɛ. 
\v 13 A ka a kɔrɔ mɛn fɔ, a kɛra wo ɲa le ma! I ka nde lasɛ n na baara kɔrɔ la, ka ban ka burugbasilailu la kuntii dun jiri la.»
\s Yusufu ka Misiran mansa la sibo kɔrɔ fɔ
\p
\v 14 Mansa ka kela lawa ko Yusufu ye na. Mɔɔilu borimantɔ wara Yusufu labɔ kaso la. Yusufu ka a bonbosi li ka a la faanin mayɛlɛman, ka wa i lɔ Misiran mansa ɲakɔrɔ. 
\v 15 A seni ye, mansa ka a fɔ a yɛ ko: «N da sibo le kɛ. Mɔɔ si ma se ka wo kɔrɔ fɔ n yɛ. A fɔra n yɛ ko i ri se sibo kɔrɔ fɔla.» 
\v 16 Yusufu ka mansa jabi: «Mansa, nde ti se, kɔni Alla ri a kɔrɔ ɲuma di i ma.»
\p
\v 17 Mansa ka a fɔ a yɛ ko: «N sibora ka n lɔni yen Nili Ba dala. 
\v 18 N lɔni tora ye tuma mɛn na, nisimuso wɔrɔnwula bɔra ji rɔ ka na bin dɔɔn diya ba dala. Ii ka ɲi kosɛbɛ. Ii tɔlɔni. 
\v 19 A ma mɛn, nisimuso wɔrɔnwula gbɛrɛ fanan bɔra ji rɔ. Woilu barani tɛrɛ kojuuya. Ii kɛjuuyani ka tamin. Sobo jɔnjɔn tun tɛ ii la. N tun ma nisi gbɛrɛ kɛjuuyani woilu ɲɔɔn yen fɔlɔ munun Misiran jamana muumɛ rɔ yan. 
\v 20 Nisimuso barani woilu, mɛnilu kɛjuuyani kɔnin, woilu ka nisimuso tɔlɔni wɔrɔnwula wo dɔɔn, mɛnilu fɔlɔma bɔra ji rɔ. 
\v 21 Hali ii ka woilu dɔɔn, mɔɔ ti se wo lɔn na, ka a masɔrɔn ii fari barani tɛrɛ ɲa mɛn ma fɔlɔ, a ye ɲa kelen wo ma munun. Wo kɛni, n kunura sunɔɔ rɔ. 
\v 22 N sunɔɔra ikɔ ka sibo. N ka sumantɔnsɔn ɲuma wɔrɔnwula yen. Woilu bɔni sumangban kelen de la. Ii bɛɛ kisɛ kunba. 
\v 23 A ma mɛn bakɛ, sumantɔnsɔn wɔrɔnwula gbɛrɛ bɔra. Woilu tun kisɛni tɛ jɔnjɔn. Ii bɛɛ kisɛ mɛsɛnman. Ii kɛni ikomin fɔɲɔ ba wa suman janfɔ a gban na. 
\v 24 Sumantɔnsɔn mɛsɛnman woilu ka Sumantɔnsɔn ɲuma wɔrɔnwula wo dɔɔn. Nba, n ka wo bɛɛ fɔ n na fɛlɛlilailu yɛ, kɔni woilu si ma se wo kɔrɔ fɔla n yɛ.»
\p
\v 25 Yusufu ka a fɔ mansa yɛ ko: «I la sibo fila bɛɛ ye kɔrɔ kelen de ri. Alla natɔ mɛn kɛla, a ra wo le yiraka i la. 
\v 26 Nisimuso ɲuma wɔrɔnwula wo misaliya ye san wɔrɔnwula le ri. Sumantɔnsɔn ɲuma wɔrɔnwula wo fanan misaliya ye san wɔrɔnwula le ri. Sibo fila wo bɛɛ ye kɔrɔ kelen de ri. 
\v 27 Nisimuso barani kɛjuuyani wɔrɔnwula mɛn bɔra ji rɔ kɔfɛ, wo ye san wɔrɔnwula le ri. Sumantɔnsɔn mɛsɛnman wɔrɔnwula wo, fɔɲɔ ka mɛnilu ja, wo fanan ye san wɔrɔnwula kɔnkɔ le ri. 
\v 28 Mansa, n ka a fɔ i yɛ ɲa mɛn ma, a ye wo ɲa le ma. Alla kɛtɔ mɛn kɛla, a ra wo le yiraka i la. 
\v 29 San wɔrɔnwula mɛnilu natɔ, suman di sɔn a ɲa jɛrɛ jɛrɛ ma Misiran jamana fan bɛɛ rɔ. 
\v 30 San woilu wa tamin, kɔnkɔ ri na ka san wɔrɔnwula kɛ. Mɔɔilu ka suman ba mɛn sɔrɔn san diyani wɔrɔnwula woilu kɔrɔ, ii ri ɲina wo bɛɛ kɔ, kɔnkɔ ri juuya jamana bɛɛ rɔ. 
\v 31 Kɔnkɔ ri juuya kosɛbɛ. Mɔɔilu ka suman mɛn sɔrɔn san diyani wɔrɔnwula wo rɔ, wo bɛɛ ri ɲina ii la fewu. 
\v 32 Mansa, i ka sibo ɲin kɛ siɲa fila. Wo kɔrɔ le ko Alla ra ban wo ko latɛɛ la. Alla ri wo kɛ lakaliyali bolo ma.
\p
\v 33 «Wo rɔ, mansa, i ye mɔɔ hankilima do ɲinin, mɛn ka ko kɔrɔ lɔn, ka wo lasii Misiran jamana kun na. 
\v 34 I ye mɔɔba doilu lasii jamana kɔndɔ, sa mɔɔ woilu wa suman mɛn sɔrɔn, mɔɔba woilu ye a tala looluna lamara. Ii ye a kɛ wo ɲa jamana fan bɛɛ rɔ san diyani wɔrɔnwula bɛɛ kɔrɔ. 
\v 35 I ye a fɔ ii yɛ ko ii ye suman woilu bɛɛ ladɛn wo ɲa le ma san woilu kɔrɔ, ka wo bɛɛ ladɛn jamana soilu la i tɔɔ rɔ ka a kɔnɔgbɛn. 
\v 36 Sa san wɔrɔnwula kɔnkɔ ba don Misiran jamana rɔ tuma mɛn na, suman lamarani woilu ri kɛ jamana mɔɔilu la balo ri.»
\s Misiran mansa ka Yusufu lasii jamana kun na
\p
\v 37 Yusufu ka mɛn fɔ, wo diyara Misiran mansa ni a la ɲɛmɔɔilu bɛɛ yɛ. 
\v 38 Mansa ka a fɔ a la ɲɛmɔɔilu yɛ ko: «An di mɔɔ sɔrɔn Misiran yan, Alla la Nii ye mɛn dɔ ikomin cɛɛ ɲin?»
\p
\v 39 Mansa ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «Alla ra wo bɛɛ yiraka i la. Wo rɔ, mɔɔ si tɛ yan, mɛn hankili ka bon i ta ri, mɛn ka ko kɔrɔ lɔn ile ri. 
\v 40 N di i lasii n na jamana kun na. I wa mɛn fɔ, n na mɔɔilu ri wo kɛ. Mansaya dɔrɔn de ri kɛ i ni nde tɛma. 
\v 41 N da i lasii Misiran jamana bɛɛ kun na.»
\p
\v 42 Mansa ka a la bolola koyini bɔ a bolo la, a la mansaya tɔɔmasere ye mɛn kan, ka wo don Yusufu bolo la. A ka faanin ɲumaɲuma di a ma, ka kanna nɛɛ saninnaman bila a kan na. 
\v 43 A ka a la sowontoro filana don Yusufu bolo. Mɔɔilu wara sowontoro wo ɲɛ ka ii kan nabɔ ko: «Bɛɛ ye ii majii!» Misiran mansa ka Yusufu lasii Misiran jamana bɛɛ kun na wo ɲa le ma.
\p
\v 44 Mansa ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «Nde le Misiran mansa ri, kɔni mɔɔilu kana foyi kɛ Misiran jamana rɔ butun fɔɔ ile wa sɔn mɛn ma.» 
\v 45 Mansa ka Yusufu tɔɔ la ko Safinati Paneya, ka Potifera denmuso Asanati di a ma ka a kɛ a muso ri. Potifera wo tɛrɛ ye Ɔni so mɔɔilu la joo sarakalasela le ri.
\p Nba, Yusufu kɛra Misiran jamana kunnasiila ri wo ɲa le ma. 
\v 46 A ka baara wo damira Ferawuna yɛ ka a tɛrɛn a sɔrɔn da san bisawa bɔ. A bɔra mansa dafɛ, ka wa Misiran jamana rataama.
\p
\v 47 Awa, san wɔrɔnwula kɛra, suman ye sɔnna a ɲa jɛrɛ jɛrɛ ma. 
\v 48 San san, Yusufu ri suman nadɛn suman ka waati la Misiran jamana fan bɛɛ rɔ a so mɛsɛn a ni a so kunba. Suman kanin yɔrɔ yɔrɔ a ka suman namara wo yɔrɔ kelen de bɛɛ rɔ. 
\v 49 Wo rɔ, Yusufu ti se a jatela butun baa a tɛrɛ ka siya kojuuya ikomin ba kiɲɛ.
\p
\v 50 Sani san wɔrɔnwula kɔnkɔ ye don jamana kɔndɔ, Yusufu muso Asanati ka dencɛ fila sɔrɔn a yɛ. Asanati wo tɛrɛ ye Ɔni so mɔɔilu la joo sarakalasela Potifera denmuso le ri. 
\v 51 Yusufu ka a dencɛ fɔlɔ tɔɔ la ko Manase, baa a ka a fɔ ko Alla ra a laɲina a la tɔrɔya bɛɛ kɔ rɔ, ka a hankili bɔ a fa wara rɔ.
\p
\v 52 A ka a dencɛ filana tɔɔ la ko Efirayimu, baa a ka a fɔ ko Alla ka a kɛ, a tɔrɔni tɛrɛ jamana mɛn dɔ, a ra jiri ye.
\p
\v 53 San diyani wɔrɔnwula wo dafara Misiran tuma mɛn na, 
\v 54 san wɔrɔnwula kɔnkɔ donda ikomin Yusufu ka a fɔ ɲa mɛn ma. Kɔnkɔ donda jamana gbɛrɛilu bɛɛ rɔ, kɔni suman namarani tɛrɛ fan bɛɛ rɔ Misiran. 
\v 55 Kɔnkɔ sera Misirankailu ma tuma mɛn na, ii wara Misiran mansa madiya ko a ye suman di ii ma. Mansa ka ii jabi: «Ai ye wa Yusufu tɛrɛn ye. A wa mɛn fɔ ai yɛ, ai ye wo kɛ.» 
\v 56 Kɔnkɔ juuyara ka se Misiran jamana yɔrɔ bɛɛ rɔ, tuma mɛn na, Yusufu ka suman namara bondonilu da laka, ka suman san Misirankailu ma. 
\v 57 Mɔɔilu bɔra jamana bɛɛ rɔ ka na suman san diya Yusufu ma Misiran, baa kɔnkɔ gbɛlɛyara dunuɲa fan bɛɛ rɔ.
\c 42
\s Yusufu kɔrɔcɛilu wara suman san diya Misiran
\p
\v 1 Nba, a fɔra Yakuba yɛ ko suman ye sɔrɔnna Misiran tuma mɛnna, a ka a fɔ a dencɛilu yɛ ko: «Nfenna ai siini ai ɲɔɔn dagbɛla yan ten? 
\v 2 N da a mɛn ko suman ye sɔrɔnna Misiran. Ai ye wa do san an yɛ, sa an kana faa kɔnkɔ bolo yan.» 
\v 3 Wo rɔ, Yusufu kɔrɔcɛilu mɔɔ tan wulira ka wa suman san diya Misiran, 
\v 4 kɔni Yakuba ma sɔn Yusufu dɔɔcɛ Bɛniyaminu ye wa a kɔrɔcɛilu kɔfɛ, baa Yakuba silanni tɛrɛ ko kojuu kana a sɔrɔn sila la.
\p
\v 5 Isirayɛli dencɛilu ni mɔɔ gbɛrɛilu wara suman san diya Misiran, baa kɔnkɔ tɛrɛ ye Kanaan jamana rɔ. 
\v 6 Wo ka a tɛrɛn, Yusufu ye jamana kuntiiya la Misiran. Ale le tɛrɛ suman sanna mɔɔ bɛɛ ma. Wo le ka a kɛ, a kɔrɔcɛilu nara Yusufu ma, ka ii majii a kɔrɔ, ka ii kun majii. 
\v 7 Yusufu ka a kɔrɔcɛilu yen tuma mɛn na, a ma fili ii ma, kɔni a ka a kɛ ikomin a ma ii lɔn. A jamanda ii ma ka a fɔ ko: «Ai bɔni mi?» Ii ka a jabi: «An bɔni Kanaan jamana le rɔ, ka na suman ɲinin diya yan.»
\p
\v 8 Yusufu ma fili a kɔrɔcɛilu ma, kɔni woilu filira ale ma. 
\v 9 Yusufu hankili bilara a la siboilu rɔ, a ka a kɔrɔcɛilu yen sibo rɔ ɲa mɛn ma. A ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai nani jamana lakɔrɔsi diya le, sa ai ri a lɔn ai ri se an na ɲa mɛn ma.» 
\v 10 Ii ka a jabi: «An tii, wo kuma tɛ! Ande, i la jɔnilu nani suman san diya le dɔrɔn. 
\v 11 An bɛɛ ye cɛɛ kelen den de ri. Mɔɔ telenniilu le ande ri. An tɛ jamana si lakɔrɔsila.» 
\v 12 Yusufu ka a fɔ ko «Ɛɛn de! Ai nani jamana lakɔrɔsi diya le.» 
\v 13 Ii ka a fɔ ko: «An ye i la jɔnilu le ri. An bɛɛ ye fa kelen de la. An fa siini Kanaan jamana le rɔ. A dencɛilu tɛrɛ mɔɔ tan ni fila le ri. An dɔɔcɛ ye an fa dafɛ ye bi. A tɔ kelen da sa.» 
\v 14 Yusufu ka a fɔ ko: «N ka a fɔ ɲa mɛn ma, a ye wo ɲa kelen de ma jɔ! Ai nani jamana lakɔrɔsi diya le! 
\v 15 N di ii la kuma fɛsɛfɛsɛ ɲa mɛn ma, wo le ye ɲin di. Ni ai dɔɔcɛ dɔɔmani ma na yan, ai tɛ bɔ yan fewu. N ye n kali la wo la Misiran mansa tɔɔ le rɔ. 
\v 16 Ai mɔɔ kelen ye wa ai dɔɔcɛ ta ka na a ri. Ai tɔilu ri wo makɔnɔ kaso la yan. Wo rɔ, n di ai la kuma fɛsɛfɛsɛ. Ni ai ka tuɲa le fɔ, n di wo lɔn. Ni wo tɛ, ai ma na foyi kanma, fo ka an na jamana lakɔrɔsi dɔrɔn. N ye n kalila wo rɔ Misiran mansa tɔɔ le rɔ!»
\p
\v 17 Wo rɔ, a ka ii bila kaso la. Ii ka tele sawa kɛ ye.
\p
\v 18 A tele sawana, Yusufu ka a fɔ ii yɛ ko: «Nba, n silanni Alla yɛ. Wo rɔ, n ye mɛn fɔla ai yɛ, ai ye wo mira, sa ai ri kisi. 
\v 19 Ni mɔɔ telenniilu le ai ri, mɔɔ kelen ye to kaso la yan ai bɛɛ nɔ rɔ. Ai tɔilu ye wa suman di ai la denbaya kɔnkɔto ma, 
\v 20 kɔni a fɛrɛ tɛ fo ai ye na ai dɔɔcɛ dɔɔmani ri yan. A wa na, n di a lɔn ko ai ka tuɲa le fɔ n yɛ, sa ai kana faa.» Ii sɔnda wo ma.
\p
\v 21 Ii ka a fɔ i ɲɔɔn yɛ ko: «Sika tɛ a rɔ, tɔrɔya ɲin da an sɔrɔn Yusufu le kosɔn. Wo lon, a tɔrɔra an ɲakɔrɔ. A ka an madiya ko an ye hina a la, kɔni an ka an ban a rɔ. Wo le kosɔn kojuu ɲin da an sɔrɔn bi.»
\p
\v 22 Rubɛn ka a fɔ ii yɛ ko: «N ma a fɔ ai yɛ ko ai kana kojuu kɛ den na wa, kɔni ai ma sɔn n na kuma ma? Nba, a jeli ɲininkali le ɲin ka a hakɛ bɔ an dɔ.»
\p
\v 23 Ii ma a lɔn ko Yusufu tolo ye ii kan na, baa ii ni Yusufu wa kuma, kan nataminna ri ii kan natamin i ɲɔɔn ma. 
\v 24 Yusufu ka a mabɔ ii la ka wa kasi. A kɔsɛ mɛn kɛni, a kumara ii yɛ, ka ban ka Simeyɔn bɔ ii rɔ ka a bolo sidi ii ɲana.
\s Yusufu kɔrɔcɛilu ka i kɔsɛ Kanaan bɔnsɔn na jamana rɔ
\p
\v 25 Yusufu ka a fɔ a la mɔɔilu yɛ ko ii ye a kɔrɔcɛilu la bɔrɔilu lafa suman na, ka ii kelen kelenna bɛɛ la wodi bila ii la bɔrɔ woilu kɔndɔ, ka suman fanan di ii ma ka a kɛ ii sila fanda ri. Ii ka wo bɛɛ kɛ ikomin Yusufu ka a fɔ ɲa mɛn ma. 
\v 26 Ii ka bɔrɔilu la ii la faliilu kɔ kan, ka sila mira ka wa.
\p
\v 27 Su kora ii ma tuma mɛn na, ii ka ii lɔ yɔrɔ do rɔ ka sii ye. Mɔɔ kelen ka a la bɔrɔ da laka ko a ye dɔɔnnin dila a la fali ma. A ka a la wodi yen bɔrɔ kɔndɔ. 
\v 28 A ka a fɔ a badenmailu yɛ ko: «N na wodi a ra lasɛ n ma. A ye n na bɔrɔ kɔndɔ yan.» Ii kɔndafilira kojuuya. Ii kɔndakaliyara ka a fɔ ii ɲɔɔn yɛ ko: «Alla ra nfen de kɛ an na ɲin de ten?»
\p
\v 29 Nba, ii se mɛn kɛni ii fa Yakuba wara Kanaan jamana rɔ, ko mɛn ka ii sɔrɔn, ii ka wo bɛɛ dantɛɛli kɛ a yɛ. Ii ka a fɔ ko: 
\v 30 «Misiran jamana kuntii jamanda an ma kosɛbɛ! A ka an jalaki ko an wani ii la jamana lakɔrɔsi diya le. 
\v 31 An ka a jabi an ye mɔɔ telenniilu le ri, ko an ma jamana si lakɔrɔsi fɔlɔ habadan. 
\v 32 An ka a fɔ ko an bɛɛ ye fa kelen de la, ko an mɔɔ tan ni fila le tɛrɛ an fa bolo. Ko kelen da sa. Ko an dɔɔcɛ dɔɔmani ye an fa dafɛ ye Kanaan jamana rɔ, 
\v 33 kɔni jamana kuntii wo ka a fɔ ko a ri a lɔn ko an ye mɔɔ telenniilu ri ɲa mɛn ma, ko wo le ye ɲin di. Ko an ye mɔɔ kelen to a bolo ye, ka na suman di an wara mɔɔilu kɔnkɔto ma. 
\v 34 Ko an ye wa an dɔɔcɛ dɔɔmani ri a ma. Wo wa kɛ, ko a ri a lɔn ko an ma wa jamana lakɔrɔsi kanma, ko a ri a lɔn ko an ye mɔɔ telenniilu le ri, kosa a ri an badenma bɔ kaso la. Ko a ri jamana bɛɛ labila an yɛ.»
\p
\v 35 Nba, ii ka suman nabɔ ii la bɔrɔilu kɔndɔ tuma mɛn na, ii bɛɛ ka ii la wodi bila bɔrɔneilu sidini yen suman bɔrɔilu kɔndɔ. Ii ni ii fa ka wodi sidini wo yen tuma mɛn na, ii bɛɛ silanda.
\p
\v 36 Ii fa Yakuba ka a fɔ ii yɛ ko: «Ɛɛ! Ai ye n denilu bɔla n bolo. Yusufu tɛ yan butun. Simeyɔn fanan tɛ yan butun. Sisen ai ye a fɛ ka Bɛniyaminu fanan mira ka wa wo ri. Ɲin tɔrɔya bɛɛ ye nde le kan.»
\p
\v 37 Rubɛn ka a fɔ a fa yɛ ko: «I ye Bɛniyaminu karifa nde la. N di a lasɛ i ma. Ni n ma na Bɛniyaminu ri, i ye n dencɛ fila bɛɛ faa Bɛniyaminu nɔ rɔ.» 
\v 38 Yakuba ka a fɔ ko: «Ɛɛn de! N dencɛ tɛ wala ai kɔfɛ! A kɔrɔcɛ Yusufu ra sa ka wo kelen pe to. Sisen n da kɔrɔ. Ni ko ka ale fanan sɔrɔn taama rɔ, n di faa jusumakasa bolo.»
\c 43
\s Yusufu kɔrɔcɛilu wara Misiran ikɔ
\p
\v 1 Nba, kɔnkɔ juuyara jamana kɔndɔ. 
\v 2 Yakuba dencɛilu nara suman mɛn di ka bɔ Misiran, wo bantɔla le tɛrɛ. Wo rɔ, Yakuba ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai ye wa suman do san an yɛ Misiran.»
\p
\v 3 A dencɛ Yahuda ka a jabi: «Cɛɛ wo ka a fɔ an yɛ le ka a magbɛlɛya kosɛbɛ ko an tɛ a yen butun fo an dɔɔcɛ wa kɛ an kɔfɛ. 
\v 4 Ni i sɔnda an dɔɔcɛ Bɛniyaminu ye wa an kɔfɛ, an di wa ka suman san i yɛ. 
\v 5 Ni i kɔnin ma sɔn, an tɛ wa ye, baa cɛɛ wo ka a fɔ an yɛ ko an tɛ a yen butun fo an dɔɔcɛ wa kɛ an kɔfɛ.»
\p
\v 6 Isirayɛli ka a fɔ ko: «Ai ra kojuu kɛ n na de! Nfenna ai ka a fɔ cɛɛ wo yɛ ko ai dɔɔcɛ ye ai kɔma?»
\p
\v 7 A dencɛilu ka a jabi: «Cɛɛ wo ka ɲininkali siyaman kɛ an kun, ka an maɲininka an na ko ma, a ni an na denbaya la ko ma. A ka a fɔ ko: ‹Ai fa kɛndɛ wa? Ai dɔɔcɛ ye ye?› An ka a jabi ten tuun. An ma wo lɔn ko a ri a fɔ an yɛ ko an ye wa an dɔɔcɛ ri.»
\p
\v 8 Yahuda ka a fɔ a fa Isirayɛli yɛ ko: «N fa, i ye n dɔɔcɛ karifa n na, sa an di wa i kɔrɔ. Wo wa kɛ, kɔnkɔ tɛ ile ni ande a ni an denilu faa yan. 
\v 9 Nde jɛrɛ ri n lɔ den kunko la. Ni ko ka a sɔrɔn, i ye nde maɲininka. Ni n ma na a ri i ma, ka a lalɔ i ɲakɔrɔ, wo jalakili tɛ bɔ n kan habadan. 
\v 10 Ni an kɔnin tun ma lanɔɔ yan, sa an da wa ka na siɲa fila.»
\p
\v 11 Ii fa Isirayɛli ka a fɔ ko: «Nba, diyagboya le. Wo rɔ, ai ye an na jamana fen ɲuma doilu bila ai la bɔrɔilu kɔndɔ ka jamana kuntii wo sanba. Ai ye tulu do ta, a ni li ni wusulan ni latikɔlɔn ni jiriden doilu, pisitasi ni amande kɔnin. 
\v 12 Ai wara wodi mɛn di fɔlɔ, ai ye wo ɲɔɔn fila ta, baa wodi mɛn bilani tɛrɛ ai la bɔrɔilu kɔndɔ, fo ai ye ai kɔsɛ wo ri. Ai ri a sɔrɔn, ii ɲinanin de. 
\v 13 Nba, ai ye ai dɔɔcɛ ta ka wa cɛɛ wo tɛrɛn ye sisen. 
\v 14 Alla Sebɛɛtii ye ai la hina don a rɔ, kosa a ri Bɛniyaminu ni Simeyɔn nasɛ ai ma, kɔni ni n bɔnɔra n deni la, n di bɔnɔ wo rɔ kosɛbɛ.»
\p
\v 15 Wo rɔ, ii ka Bɛniyaminu ta, a ni sanba fenilu, a ni wodi wo ɲɔɔn fila, ka sila mira ka wa Misiran. Ii se mɛn kɛni ye, ii wara Yusufu tɔrɔfɛ, ka ii lɔ a ɲakɔrɔ. 
\v 16 Yusufu ka Bɛniyaminu yen ii fɛ tuma mɛn na, a ka a fɔ a la bon kunnasiila yɛ ko: «Wa mɔɔ ɲinilu ri n na bon na, ka kolofen do faa ka a tibi. Ii kɛtɔ telerɔ dɔɔnnin kɛla nde le fɛ bi.»
\p
\v 17 Cɛɛ wo ka ii malɔ Yusufu la bon na ikomin Yusufu ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma.
\p
\v 18 Ii watɔla Yusufu la bon na, wo ka ii masilan. Ii ka a fɔ ko: «An da lana yan wodi ko le rɔ, wodi mɛn bilara an na bɔrɔilu kɔndɔ an na ko fɔlɔ rɔ. Ii kɛtɔ bela an kan de, ka an na faliilu ta, ka an mira ka an kɛ jɔnilu ri.» 
\v 19 Wo rɔ, ii ka i madon Yusufu la bon kunnasiila la bonda la ka kuma a yɛ. 
\v 20 Ii ka a fɔ ko: «An fa, hakɛ to an yɛ. Waati taminni, an nara suman san diya yan. 
\v 21 An bɔ mɛn kɛni yan, an ka an lɔ an sii diya. An ka an na bɔrɔilu da laka ka wodi bilani yen bɔrɔilu kɔndɔ. An na wodi bɛɛ le tɛrɛ, an ka mɛn san suman na. Wodi wo nani an bolo ka a lasɛ ai ma. 
\v 22 Suman sankɔ fanan nani an bolo, kɔni mɛn ka wodi do wo bila an na bɔrɔilu rɔ wo lon, an ma wo lɔn.»
\p
\v 23 Bon kunnasiila ka ii jabi: «Ai kana hamin wo la. Ai kana silan. Ai Maari Alla a ni ai fa Maari Alla, wo le ka wodi wo bila bɔrɔilu kɔndɔ ai yɛ. Ni wo tɛ, ai ka suman sankɔ mɛn bɔ, n ka wo sɔrɔn.»
\p Wo rɔ, cɛɛ wo wara Simeyɔn ta ka na a di ii ma, 
\v 24 ka ii bɛɛ ladon Yusufu la bon na. A ka ji di ii ma ko ii ye ii sen mako. A ka dɔɔnnin di ii la faliilu fanan ma. 
\v 25 Ii nara sanba fen mɛnilu ri, ii ka woilu labɔ ka Yusufu makɔnɔ, baa a fɔra ii yɛ ko a ri na telerɔ dɔɔnnin diya ii fɛ ye.
\p
\v 26 Yusufu sera a wara tuma mɛn na, ii nara a la sanbailu di a ma bon na ka ii majii a kɔrɔ. 
\v 27 Yusufu ka ii fo ko: «Tana tɛ ai la? Wo lon, ai ka ai fa la ko fɔ n yɛ ko a ra kɔrɔya. Ale don? A kɛndɛ fɔlɔ?»
\p
\v 28 Ii ka Yusufu jabi: «Tana si tɛ an fa la, i la jɔncɛ kɔnin. A kɛndɛ.» Ii ka ii kun majii Yusufu kɔrɔ.
\p
\v 29 Yusufu ka a ɲanakalan ka a dɔɔcɛ Bɛniyaminu yen, a jɛrɛ na la den. A ka a fɔ ko: «Ai ka ai dɔɔcɛ mɛn na ko fɔ, wo le ye ɲin di wa?» Ii ka a fɔ ko: «Ɔɔn, ale le.» Yusufu ka a fɔ a yɛ ko: «N den, Allama ɲumaya kɛra i yɛ.»
\p
\v 30 Bɛniyaminu hina donda Yusufu la kosɛbɛ. Wo rɔ, a kasitɔla le tɛrɛ. A ka bɔ ii tɔrɔfɛ i kɔrɔ ka wa a jɛrɛ la bon kɔndɔ ka kasi. 
\v 31 A ka ban kasila tuma mɛn na, a ka a ɲa lako, ka wa ii tɛrɛn ye. A ka a jɛrɛ mira ka a fɔ a la mɔɔilu yɛ ko ii ye na balo di ii ma. 
\v 32 Ii ka Yusufu la balo bɔ a la a dan na, ka a badenmailu ta bɔ a dan na. Misiranka mɛnilu tɛrɛ ye, ii ka woilu fanan ta bɔ a dan na, baa Misirankailu ti sɔn ka dɔɔnnin kɛ Heburuilu fɛ. Ii tana le wo ri. 
\v 33 Yusufu ka a badenmailu lasii a ɲakɔrɔ, ka ii tuun i ɲɔɔn na ka bɛn ii si kasabiya ma, ka a damira kɔrɔmamɔɔ ma ka wa se dɔɔmamɔɔ ma. Ii ka ii siiɲa wo yen tuma mɛn na, ii ka i ɲɔɔn dagbɛ ka kabannakoya. 
\v 34 Balo mɛn tɛrɛ ye Yusufu kɔrɔ, a la mɔɔilu ka a badenmailu bɛɛ sɔ wo le rɔ. Bɛniyaminu ka mɛn sɔrɔn, wo kɛra a kɔrɔcɛilu ta ɲɔɔn loolu le ri. Ii ka dɔɔnnin kɛ ka ii min, ka sɛwa Yusufu la kosɛbɛ.
\c 44
\s Yusufu ka a kɔrɔcɛilu kɔrɔbɔ
\p
\v 1 Nba Yusufu ka a fɔ a la bon kunnasiila yɛ ko: «Ii la bɔrɔilu lafa suman na. Ii la faliilu di se donin mɛn kɔrɔ, i ye wo jate di ii ma. I wa bɔrɔilu lafa, i ye ii kelen kelenna bɛɛ la wodi la suman kan ii la bɔrɔilu kɔndɔ. 
\v 2 I ye n na wodigbɛ minninfen bila dɔɔmamɔɔ la bɔrɔ kɔndɔ a la wodi kan.» Bon kunnasiila ka wo bɛɛ kɛ ikomin Yusufu ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma.
\p
\v 3 Wo duusagbɛni jona Yusufu ka sila di ii ma. Ii ka ii la doninilu la ii la faliilu kɔ kan, ka wa. 
\v 4 Ka a tɛrɛn ii ma janfa so la fɔlɔ, Yusufu ka a fɔ a la bon kunnasiila yɛ ko: «Wa ii kɔ! I wa se ii ma tuma mɛn na, i ye a fɔ ii yɛ ko: ‹Nfenna ai ka koɲuma sara kojuu la? 
\v 5 Nfenna ai ka n tii la minninfen sonya? A ye a minna wo le la, a ye ɲaɲinin kɛla wo le la. Ai ra kojuu ba le kɛ ɲin di de!›»
\p
\v 6 Bon kunnasiila wara se ii ma tuma mɛn na, a kumara ii yɛ ikomin Yusufu ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma. 
\v 7 Ii ka a jabi: «An tii, nfenna i ye an jalakila ten? An tɛ ko su wo kɛla fewu! 
\v 8 I jɛrɛ ka a lɔn ko an nani wodi ri an na bɔrɔilu kɔndɔ wo lon, ka bɔ Kanaan jamana rɔ ka na wodi wo di i ma. A ye di? An di wodigbɛ wala sanin sonya i tii la bon na wo rɔ wa? 
\v 9 An tii, ni i ka minninfen yen an si kunma, wo tii ri faa. Ka a la wo kan fanan, an tɔilu ri kɛ i la jɔnilu ri.»
\p
\v 10 Bon kunnasiila ka a fɔ ko: «Ale le wo ri, n da diɲɛ wo ma, kɔni minninfen wa yen mɔɔ mɛn kunma, wo ri kɛ n na jɔn di. Ai tɔilu tɛ jalakili.»
\p
\v 11 Wo yɔrɔ wo rɔ, ii ka ii la bɔrɔilu lajii duu ma ka ii da laka. 
\v 12 Bon kunnasiila ka bɔrɔilu ragbɛ. A ka a damira kɔrɔmamɔɔ ta ma, ka wa se doomamɔɔilu ta ma. A ka minninfen yen Bɛniyaminu la bɔrɔ kɔndɔ.
\p
\v 13 Wo le rɔ, ii ka ii la durukiilu rafara ii kan na jusukasi bolo ma. Ii ka ii la bɔrɔilu la faliilu kɔ kan, ka ii kɔsɛ so kɔndɔ. 
\v 14 Yahuda ni a badenmailu sera Yusufu wara ka a tɛrɛn a ye ye fɔlɔ. Ii ka ii la duu ma a kɔrɔ. 
\v 15 Yusufu ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai na nfen ko kɛla ɲin ten? Ai ma a lɔn ko nde ɲɔɔn di ɲaɲinin kɛ ka koilu lɔn wa?» 
\v 16 Yahuda ka a fɔ ko: «N tii, an ti se foyi fɔla. Kuma tɛ an bolo butun. An ti se an bɔla ko ɲin dɔ. Alla jɛrɛ le ra an sɔnjuu labɔ gbɛ rɔ. An bɛɛ ye i la jɔnilu le ri sisen, minninfen yenni mɛn kunma, a ni an tɔilu bɛɛ.» 
\v 17 Yusufu ka a jabi kɔnin ko: «Ka ii bɛɛ jalaki ten, n tɛ ko su wo kɛla fewu! Minninfen yenni mɛn kunma, wo le kɛtɔ n na jɔn di. Ai tɔilu ye wa hɛrɛ rɔ ai fa wara.»
\s Yahuda ka Yusufu madiya Bɛniyaminu la ko rɔ
\p
\v 18 Yahuda ka a madon Yusufu la, ka a fɔ a yɛ ko: «N tii, i jaandi, i ye diɲɛ n ye kuma i yɛ. N ka a lɔn ko i ni Misiran mansa bɛɛ ka kan. I kana mɔnɛ n ma. 
\v 19 N tii, an na ko fɔlɔ yan, i ka an maɲininka an fa ni an badenmailu ma. 
\v 20 An ka i jabi an fa ye ye, ko a ra kɔrɔya kosɛbɛ. Ko an dɔɔcɛ dɔɔmani fanan ye ye, an fa kɔrɔyanin ka mɛn sɔrɔn. Doomamɔɔ wo kɔrɔcɛ ra faa, ka a kelen pe to. Dogbɛrɛ tɛ ye butun, a ni mɛn ye na kelen na. A la ko duman an fa yɛ kosɛbɛ. 
\v 21 I ka a fɔ an yɛ ko an ye na a ri yan, kosa i ɲa ri la a kan. 
\v 22 An ka a fɔ i yɛ wo lon ko den ti se bɔ la an fa tɔrɔfɛ. Ni a bɔra a tɔrɔfɛ an fa ri faa, 
\v 23 kɔni, an tii, i ka an jabi ni an dɔɔcɛ ma na an kɔfɛ yan, ko an tɛ i yen butun.
\p
\v 24 «Wo rɔ, an ka an kɔsɛ an fa wara tuma mɛn na, an ka i la kuma lase a ma. 
\v 25 Lon do rɔ, an fa ka a fɔ ko an ye na suman do san ikɔ. 
\v 26 An ka a jabi an ti se nala suman san diya fo an dɔɔcɛ wa na an kɔfɛ, baa cɛɛ wo ka a fɔ ko an tɛ a yen butun fo an dɔɔcɛ wa kɛ an kɔfɛ. 
\v 27 An fa ka a fɔ an yɛ ko an ka a lɔn ko a muso Rasɛli ka dencɛ fila-pe le sɔrɔn a yɛ. 
\v 28 Ko kelen da tunun a ma. Ko a miri rɔ, ko wara juu le ka a mira ka a rafarafara. Ko kɛbi wo lon, a ma a yen butun. 
\v 29 Ko ni an wara do ɲin fanan di don? Ni ko ka a sɔrɔn taama rɔ, ko a kɔrɔyani ri faa niilafin dɔ. An fa kan ten.
\p
\v 30 «Nba, ni n ka n kɔsɛ i la jɔncɛ, n fa, ma sisen ka den to n kɔ yan, wo tɛ bɛn. Den wo le ye n fa la ko bɛɛ ri. 
\v 31 N fa wa a yen tuma mɛn na ko den wo ma a kɔsɛ an fɛ, a ri faa. An fa kɔrɔyani ri faa jusumakasa rɔ, wo le rɔ an di kɛ wo sababu ri. 
\v 32 Ka a la wo kan, n ka n lɔ den na kunko la. N ka a fɔ n fa yɛ ko ni n ma kɔsɛ den di a ma, n fa hakɛ ri to nde kan kadawu. 
\v 33 I jaandi, i ye n kɛ i la jɔn di den nɔ rɔ, kosa den di a kɔsɛ a kɔrɔcɛilu kɔfɛ. 
\v 34 N ye n kɔsɛla n fa ma di, ni den tɛ n bolo? N tɛ i se n fa jusumakasani yenna fewu.»
\c 45
\s Yusufu ka a jɛrɛ yiraka a badenmailu la
\p
\v 1 Nba, Yahuda banni kumala, Yusufu ma se a jɛrɛ mirala a la jɔnilu ɲana. A ka ii jamari ko ii bɛɛ ye bɔ. Mɔɔ gbɛrɛ si tun tɛ ye tumana mɛn na, fo Yusufu ni a badenmailu, Yusufu ka a jɛrɛ yiraka ii la. 
\v 2 A kasira kosɛbɛ, fo Misirankailu ka a kasi kan mɛn kɔkan. Wo ko fɔra mɔɔilu ɲana Misiran mansa wara.
\p
\v 3 Yusufu ka a fɔ a badenmailu yɛ ko: «Yusufu le nde ri! N fa kɛndɛ wa?» Yusufu badenmailu ma se a jabila, baa ii silanni tɛrɛ kojuuya. 
\v 4 Yusufu ka a fɔ ko: «Ai ye i madon n na.» Ii ka i madon a la tuma mɛn na, a ka a fɔ ko: «Ai badenma Yusufu le nde ri, ai ka mɛn san Isumayila bɔnsɔn julailu ma mɛn ye taala Misiran. 
\v 5 Ai jusu kana a lafin. Ai kana mɔnɛ ai jɛrɛ ma n san ko rɔ. Alla le ka n nana ai ɲɛ yan sa n di kɛ sababu ri ka mɔɔilu kisi kɔnkɔ ma. 
\v 6 Kɔnkɔ san fila le jamana kɔndɔ ɲin. A ra to san loolu le ma, sɛnɛkɛlailu ti nala foyi sɔrɔnna sɛnɛ rɔ. 
\v 7 Alla le ka n lɔ ai ɲɛ yan ka an to yan an fa bɔnsɔnilu kisibaya kanma, sa ai bɔnsɔn kana tunun dunuya ma. 
\v 8 Aile ma n nana yan de. Alla le ka n nana yan ka n kɛ Misiran mansa lalila ri, ka n nasii mansa la bon kun na, ka n nasii Misiran jamana bɛɛ kun na. 
\v 9 Ai ye ai kaliya ka i kɔsɛ n fa ma. Ai ye a fɔ a yɛ ko a dencɛ Yusufu ka a fɔ ko Alla ra a lasii Misiran jamana bɛɛ kun na. Ko a ye a kaliya ka na n tɛrɛn yan. 
\v 10 Ko a ri a sii Kosɛni jamana rɔ, ka to n tɔrɔfɛ yan. Ko a ye na, a ni a la denilu ni a la mamarenilu ni a la kolofenilu ni a bolofen bɛɛ. 
\v 11 Ko n di ii balo, baa kɔnkɔ ri san loolu kɛ fɔlɔ. Sa a ni a la mɔɔ bɛɛ kana bolokolonya kojuuya.»
\p
\v 12 Yusufu ka a fɔ ko: «Nba, ai ɲayen n na sisen. N dɔɔcɛ Bɛniyaminu fanan ɲayen n na. Ai ra a yen ko Yusufu jɛrɛ le kumala ai yɛ. 
\v 13 Mɔɔilu ye n bonyala ɲa mɛn ma Misiran yan, ai ye wo fɔ n fa yɛ. Ai ra fen fen yen ai ɲa la yan, ai ye wa wo bɛɛ fɔ a ye, ka ban ka na a ri jona.»
\p
\v 14 Nba, Yusufu ka a ton a dɔɔcɛ Bɛniyaminu kan ka kasi. Bɛniyaminu fanan ka a ton a kan ka kasi. 
\v 15 Yusufu kasimantɔ ka a ton a kɔrɔcɛ kelen kelenna bɛɛ kan ka ii sunbu. Wo le ka a kɛ, a kɔrɔcɛilu ka kuma damira a fɛ.
\s Misiran mansa ka a fɔ ko Yakuba ye na Misiran
\p
\v 16 Nba, Yusufu badenmailu na ko fɔra Ferawuna wara tuma mɛn na, wo diyara mansa ni a la ɲɛmɔɔ bɛɛ yɛ. 
\v 17 Mansa ka Yusufu kili ka a fɔ a yɛ ko: «A fɔ i badenmailu yɛ ko ii ye ii doninilu la ii la faliilu kɔ kan ka ii kɔsɛ Kanaan jamana rɔ. 
\v 18 Ii wa se ye, ii ye ii fa ni ii la mɔɔ bɛɛ ta ka na ii ri n ma. N di duu ɲuma di ii ma, mɛn ka ɲi duu bɛɛ ri Misiran. Ii ri an na jamana balo ɲuma dɔɔn. 
\v 19 I ye a fɔ i badenmailu yɛ fanan ko ii wa kɛ wala, ii ye wontoro doilu ta Misiran yan. Ii wa se ii fa wara, ii ri ii musoilu ni ii denilu ni ii fa lasii wontoro woilu kɔndɔ ka na woilu ri yan. 
\v 20 Ni ii bolofen doilu tora ii kɔ ye, ii kana hamin woilu la, baa Misiran fen ɲumaɲumailu le ditɔ ii ma yan.»
\p
\v 21 Nba, Misiran mansa ka mɛn fɔ Isirayɛli denilu yɛ, ii ka wo kɛ. Yusufu ka wontoroilu di ii ma, ka bɛn mansa la kuma ma. A ka sila fanda suman fanan di ii ma.
\p
\v 22 A ka faanin kura di ii kelen kelenna bɛɛ ma, kɔni a ka wodigbɛ kɛmɛ sawa ni faanin kura loolu di Bɛniyaminu ma. 
\v 23 A ka a fa sanba falicɛ tan ni falimuso tan na. A ka falicɛ woilu donin Misiran fen ɲumailu la, ka falimusoilu donin sumankisɛ ni buru ni dɔɔnninfen gbɛrɛilu la, mɛnilu ri a fa balo taama rɔ. 
\v 24 A ka sila di a badenmailu ma wo rɔ ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai kana silan de!»
\p
\v 25 Ii bɔra Misiran ka wa ii fa Yakuba tɛrɛn Kanaan jamana rɔ. 
\v 26 Ii seni ye, ii ka a fɔ a yɛ ko: «Yusufu kɛndɛ le! Ale le jɛrɛ siini Misiran jamana bɛɛ kun na sisen.» Kuma wo bararɔ Yakuba rɔ fo ka a dan natamin. A ma la a la fewu.
\p
\v 27 A dencɛilu ka Yusufu la kuma bɛɛ lase a ma tuma mɛn na, Yakuba ka wo bɛɛ mɛn ka wontoroilu yen fanan, Yusufu ka mɛnilu lana a ta kanma. Wo le rɔ, a sɛwara ka a ɲaalen. 
\v 28 A ka a fɔ ko: «N dencɛ Yusufu kɛndɛ fɔlɔ! Nde tɛ foyi ɲininna butun ka tamin wo kan. N di wa n ɲa la a kan sisen sani n ye sa.»
\c 46
\s Yakuba watɔla Misiran
\p
\v 1 Wo rɔ, Isirayɛli ka a bolofen bɛɛ ta ka sila mira ka wa Misiran. A sera Bɛri-Seba, a ka saraka bɔ ka a di a fa Isiyaka Maari Alla ma.
\p
\v 2 Su wo rɔ, Alla ka Isirayɛli kili ko: «Yakuba, Yakuba!» A ka jabi: «Naamun.» 
\v 3 Alla ka a fɔ ko: «N ye i fa Maari Alla le ri. I kana silan Misiran taa ko rɔ, baa n di i bɔnsɔn siyaya ye kosɛbɛ kosɛbɛ. 
\v 4 N jɛrɛ di wa i kɔfɛ Misiran. N jɛrɛ le kɛtɔ i bɔnsɔn nanala yan fanan. I sa tuma wa se, Yusufu jɛrɛ ri i ɲakisɛ latunun.»
\p
\v 5 Wo rɔ, Yakuba wulira ka bɔ Bɛri-Seba. A dencɛilu ka a ladon wontoro kɔndɔ, Misiran mansa ka mɛn nana a ta kanma. Ii ka ii denilu ni ii musoilu fanan nadon wontoroilu kɔndɔ. 
\v 6 Ii ka ii la kolofenilu fanan ta, a ni ii bolofenilu bɛɛ, ii ka mɛnilu sɔrɔn Kanaan jamana rɔ. Yakuba ni a la denbaya bɛɛ wara Misiran wo ɲa le ma. 
\v 7 A dencɛilu bɛɛ wara a kɔfɛ, a ni a denmusoilu, a ni a mamarenilu, a la denbaya bɛɛ kɔnin. Woilu bɛɛ wara Misiran Yakuba kɔfɛ.
\p
\v 8 Nba Isirayɛlika mɛnilu wara Misiran, Yakuba ni a la dencɛilu kɔnin, wo tɔɔilu le ɲin di.
\p Yakuba dencɛ fɔlɔ tɔɔ le ko Rubɛn. 
\v 9 Rubɛn dencɛilu le ten: Hanɔki, Palu, Hɛsirɔn a ni Karimi.
\p
\v 10 Simeyɔn, wo dencɛilu le ten: Jɛmuwɛli, Jamin, Owadi, Jakin, Sohari, Sawuli. Sawuli na tɛrɛ Kanaanka do le ri.
\p
\v 11 Lebi, wo dencɛilu le Kerisɔn ni Kohati ni Merari ri.
\p
\v 12 Yahuda, wo dencɛilu le ten: Ɛri, Onan, Sela, Pɛrɛsi a ni Serahi, kɔni Ɛri ni Onan sara Kanaan jamana rɔ. Pɛrɛsi dencɛilu le Hɛsirɔn ni Hamuli ri.
\p
\v 13 Isakari, wo dencɛilu le ten: Tola, Puwa, Yɔbu a ni Simirɔn.
\p
\v 14 Sabulɔn, wo dencɛilu le Serɛdi ni Elɔn ni Jalɛli ri.
\p
\v 15 Leya ka dencɛ mɛnilu sɔrɔn Yakuba yɛ Padani Aramu, woilu le woilu ri. A ka denmuso do fanan sɔrɔn a yɛ ye, mɛn tɔɔ ko Dina. Yakuba bɔnsɔn mɛnilu bɔni Leya rɔ, wo bɛɛ ladɛnnin kɛra mɔɔ bisawa ni mɔɔ sawa le ri.
\p
\v 16 Kadi, wo dencɛilu le ten: Sɛfɔn, Haki, Suni, Ɛsibon, Ɛriya, Arɔdi, a ni Arɛli.
\p
\v 17 Asɛri, wo dencɛilu le ten: Imina, Isiba, Isibi a ni Beriya. Asɛri denmuso tɔɔ ko Sera. Beriya dencɛilu le Hebɛra ni Malikiyɛli ri. 
\v 18 Silipa wo tɛrɛ jɔnmuso le ri, Laban ka mɛn di a denmuso Leya ma. Yakuba bɔnsɔn mɛnilu bɔni Silipa rɔ, wo bɛɛ ladɛnnin kɛra mɔɔ tan ni wɔɔrɔ le ri.
\p
\v 19 Yakuba muso Rasɛli dencɛilu le Yusufu ni Bɛniyaminu ri. 
\v 20 Asanati ka dencɛ fila sɔrɔn Yusufu yɛ Misiran. Do tɔɔ ko Manase. Do tɔɔ ko Efirayimu. Asanati tɛrɛ Potifera denmuso le ri, mɛn tɛrɛ ye Ɔni so mɔɔilu la joo sarakalasela ri. 
\v 21 Bɛniyaminu dencɛilu le ten: Bela, Bekeri, Asibɛli, Kera, Naman, Ɛhi, Rɔsi, Mupimi, Hupimi a ni Aridi. 
\v 22 Rasɛli ka dencɛ mɛnilu sɔrɔn Yakuba yɛ, woilu le woilu ri. Yakuba bɔnsɔn mɛnilu bɔni Rasɛli rɔ, wo bɛɛ ladɛnnin kɛra mɔɔ tan ni naanin le ri.
\p
\v 23 Daan, wo dencɛ le Husimu ri.
\p
\v 24 Nafitali, wo dencɛilu le ten: Jasɛli, Kuni, Jesɛri, a ni Silɛmu.
\p
\v 25 Bilaha ka dencɛ mɛnilu sɔrɔn Yakuba yɛ woilu le woilu ri. Bilaha wo tɛrɛ jɔnmuso le ri, Laban ka mɛn di a denmuso Rasɛli ma. Yakuba dencɛ mɛnilu bɔni Bilaha rɔ, wo bɛɛ ladɛnnin kɛra mɔɔ wɔrɔnwula le ri.
\p
\v 26 Mɔɔ mɛnilu wara Misiran Yakuba kɔfɛ, mɛnilu bɔni ale rɔ kɔnin, woilu bɛɛ ladɛnnin tɛrɛ mɔɔ biwɔɔrɔ ni mɔɔ wɔɔrɔ le ri. A biranmusoilu ma jate. 
\v 27 Yusufu ka dencɛ fila sɔrɔn Misiran. Nba, Yakuba la mɔɔ mɛnilu nara Misiran, wo bɛɛ ladɛnnin kɛra mɔɔ biwɔrɔnwula le ri.
\s Yakuba sera Misiran
\p
\v 28 Nba, Yakuba ka Yahuda lawa a ɲɛ Misiran, ka wa a fɔ Yusufu yɛ ko ii ye i ɲɔɔn bɛn Kosɛni jamana rɔ. Yakuba ni a la mɔɔilu sera Kosɛni tuma mɛn na, 
\v 29 Yusufu donda a la sowontoro kɔndɔ ka wa a fa kunbɛn Kosɛni. A ka a fa yen tuma mɛn na, a ka a fa labɛn ka a kɛ a kɔnkɔndɔ ka kasi. A mɛnda kasila kosɛbɛ.
\p
\v 30 Yakuba ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «Hali ni n sara bi, wo tɛ baasi ri, baa n da i yen, ka a lɔn ko i kɛndɛ le.»
\p
\v 31 Yusufu ka a fɔ a badenmailu ni a fa la tɔilu yɛ ko: «N di wa a fɔ mansa yɛ ko n badenmailu ni n fa la mɔɔilu bɛɛ ra bɔ Kanaan jamana rɔ ka na n ma. 
\v 32 N di a fɔ a yɛ ko ai bɛɛ ye kolofen kɔnɔmadenilu le ri, ko ai la baara le kolofen namara ri. N di a fɔ a yɛ ko ai ra na ai la kolofen bɛɛ ri, a ni ai bolofenilu bɛɛ. 
\v 33 Wo rɔ, ni mansa ka ai kili ka ai la baara maɲininka, 
\v 34 Ai ye a jabi: ‹An tii, an ye kolofen namarala le ri kɛbi an na denniya tumana. An benbailu bɛɛ ka wo baara le kɛ.› Ni ai ka a jabi wo ɲa mɛn ma, a ri sɔn ai ye ai sii Kosɛni jamana rɔ, baa kolofen kɔnɔmadenilu ma di Misirankailu yɛ muumɛ.»
\c 47
\s Yusufu ka a la mɔɔilu yiraka Misiran mansa la
\p
\v 1 Wo rɔ, Yusufu wara a fɔ Misiran mansa yɛ ko: «N fa ni n badenmailu ra na ka bɔ Kanaan jamana rɔ. Ii nani ii la kolofenilu ri, a ni ii bolofen bɛɛ. Ii ye Kosɛni sisen.» 
\v 2 Yusufu ka a badenma loolu yiraka mansa la, a ka mɛnilu lana wo kanma mansa wara. 
\v 3 Mansa ka woilu maɲininka ko: «Ai la baara ye nfen di?» Ii ka mansa jabi: «An tii, an ye kolofen kɔnɔmadenilu le ri, ikomin an benbailu tɛrɛ ye ɲa mɛn ma. 
\v 4 An nani sii diya ɲininna i wara yan, ka a masɔrɔn kɔnkɔ ra gbɛlɛya an kan Kanaan jamana rɔ. Kolofenilu la dɔɔnnin tɛ ye butun. Wo rɔ, an tii, an ye i madiyala, i jaandi, i ye diɲɛ an ye an sii Kosɛni jamana rɔ.»
\p
\v 5 Mansa ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «I fa ni i badenmailu ra na i ma. 
\v 6 An na jamana Misiran ye i ta le ri. Wa i fa ni i badenmailu lasii yɔrɔ ɲumaɲuma rɔ, yɔrɔ mɛn ka ɲi a tɔ bɛɛ ri. Ii ye ii sii Kosɛni. Ni i ka doilu sɔrɔn ii rɔ, mɛnilu kusan kolofen marala kosɛbɛ, i ye n na kolofen fanan don woilu bolo.»
\p
\v 7 Yusufu ka a fa Yakuba lana ka a yiraka mansa la. Yakuba duwara mansa yɛ. 
\v 8 Mansa ka Yakuba maɲininka ko: «N fa, i sɔrɔn da san yɛli bɔ?» 
\v 9 Yakuba ka a fɔ ko: «N da san kɛmɛ ni san bisawa sɔrɔn n na dunuɲaratɛɛ bɛɛ rɔ, wo bɛɛ rɔ, n si ma siya a ni n da tɔrɔya siyaman sɔrɔn. N si ma siyaya ikomin n failu ka si sɔrɔn ii la dunuɲaratɛɛ rɔ ɲa mɛn ma.»
\p
\v 10 Yakuba duwara mansa yɛ ikɔ ka wa.
\p
\v 11 Yusufu ka duu di a fa ni a badenmailu ma ka ii lasii Misiran jamana rɔ ikomin mansa ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma. Duu wo tɛrɛ ye Ramɛsisi le. Yɔrɔ wo ka ɲi jamana yɔrɔ tɔ bɛɛ ri. 
\v 12 Yusufu ka a fa ni a badenmailu ni a fa la mɔɔ balo, bɛɛ ni a la denbaya.
\s Kɔnkɔ juuyara
\p
\v 13 Nba, kɔnkɔ juuyara kosɛbɛ, ka a masɔrɔn suman tun tɛ sɔrɔnna fan si. Mɔɔilu fanka tɛrɛ ye dɛsɛla kɔnkɔ bolola Misiran jamana ni Kanaan jamana rɔ. 
\v 14 Misirankailu ni Kanaankailu ka ii la wodi bɛɛ san Yusufu ma suman na. Yusufu ka wodi wo mira Misiran mansa yɛ ka wa a di a la bon na. 
\v 15 Wodi banda Misirankailu ni Kanaankailu bolo la tuma mɛn na, Misiranka bɛɛ nara Yusufu tɛrɛn ka a fɔ a yɛ ko: «Suman di an ma. I kana sɔn an ye faa i ɲana ten. An na wodi bɛɛ ra ban fewu.»
\p
\v 16 Yusufu ka ii jabi: «Ni ai la wodi banda, ai ye na ai la kolofenilu ri, ka wa woilu falɔn suman na.»
\p
\v 17 Wo rɔ, ii nara ii la kolofenilu ri Yusufu ma. Soilu ni saailu ni bailu ni nisiilu ni faliilu, ii nara wo bɛɛ ri. Yusufu ka kolofen wo bɛɛ falen suman na, ka mɔɔilu balo san kelen wo kɔrɔ.
\p
\v 18 San wo taminni, ii nara Yusufu tɛrɛn ikɔ, ka a fɔ a yɛ ko: «An fa, i ka a lɔn ko an na wodi ra ban. An na kolofen bɛɛ ra kɛ i ta ri fanan. Foyi ma to an bolo fo an jɛrɛ ni an na duu. 
\v 19 I jaandi, i kana sɔn an ye faa i ɲana ten, sa an na duu rakolon kana to. I ye an ni an na duu san suman na. An di kɛ mansa la jɔnilu ri. An na duu ri kɛ a ta ri. I ye suman di an ma, sa an di balo. I ye si di an ma, sa an na sɛnɛilu lakolon kana to.»
\p
\v 20 Wo rɔ, Yusufu ka Misiran duu bɛɛ san mansa yɛ. Misirankailu bɛɛ ka ii la sɛnɛilu san, ka a masɔrɔn kɔnkɔ ra juuya fɔɔ ka a dan natamin. Jamana duu bɛɛ kɛra mansa ta ri ɲa wo le ma. 
\v 21 Ka bɔ jamana kun do la, ka wa bila a kun do la, Yusufu ka jamana mɔɔilu kɛ jɔnilu ri. 
\v 22 A ka duu bɛɛ san, fɔɔ duu mɛn tɛrɛ ye mɔɔilu la joo sɔlailu bolo, baa mansa tɛrɛ ye mɔɔilu la joo sɔlailu sɔla suman na tuma bɛɛ. Suman wo kɛra woilu balo ri. Wo le kosɔn woilu ma ii la duu san.
\p
\v 23 Yusufu ka a fɔ mɔɔilu yɛ ko: «N da ai ni ai la duu san mansa yɛ bi. Nba, ai ye si ɲin ta ka wa a foyi ai la sɛnɛilu rɔ, 
\v 24 kɔni ai wa suman mɛn ka, ai ye wo tala loolu ri, ka tala kelen di mansa ma. A tɔ naanin, ai ta le wo ri. Ai ye do kɛ si ri, ka do kɛ balo ri, sa ai ri ai jɛrɛ ni ai denilu ni ai wara mɔɔilu bɛɛ balo.» 
\v 25 Ii ka Yusufu jabi: «An fa, i ra koɲuma kɛ an yɛ ka an kisi kɔnkɔ ma. An di kɛ mansa la jɔnilu ri.»
\p
\v 26 Yusufu ka sariya sii Misiran jamana rɔ ko mɔɔilu wa suman mɛn ka, wo ye tala loolu ri, ka tala kelen di mansa ma. Sariya wo siini ye fɔlɔ haan bi. Mɔɔilu la joo sarakalaselailu la duu le dɔrɔn ma kɛ mansa ta ri.
\p
\v 27 Nba, Isirayɛli la mɔɔilu ka ii sii Kosɛni jamana rɔ Misiran. Ii ka nanfulu sɔrɔn ye ka jiri kosɛbɛ.
\p
\v 28 Yakuba si bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ ni san binaanin ni san wɔrɔnwula le ri. A ka san tan ni wɔrɔnwula kɛ Misiran jamana rɔ. 
\v 29 A sa waati sudunyanin tuma mɛn na, a ka a dencɛ Yusufu kili ka a fɔ a yɛ ko: «Ni n duman i yɛ, i ye i bolo la n woro kɔrɔ ka lahidi ta n yɛ ko i ka kan ka ɲumaya mɛn kɛ n yɛ, i ri wo kɛ ka kankelentiiya kɛ n yɛ n na saya kɔ rɔ, ko i tɛ n su don Misiran jamana rɔ yan fewu. 
\v 30 N ye a fɛ i ye n su don n benbailu su don diya. I ye n su ta ka bɔ Misiran ka wa a don diya wo rɔ.» Yusufu ka a fɔ ko: «N di a kɛ ikomin i ka a fɔ ɲa mɛn ma.»
\p
\v 31 Yakuba ka a fɔ ko: «I kali n yɛ.» Yusufu ka a kali a yɛ. Wo rɔ, Yakuba ka i birin a la lafen kun na ka Alla bato.
\c 48
\s Yakuba duwara Yusufu dencɛilu yɛ
\p
\v 1 Waati wo taminni a fɔla Yusufu yɛ ko a fa ma kɛndɛ. Wo rɔ, a ka a dencɛ fila ta, Manase ni Efirayimu kɔnin, ka wa a fa tuwa. 
\v 2 A fɔra Yakuba yɛ tuma mɛn na ko a dencɛ Yusufu ra na, a ka a raja ka i wuli, ka i sii a la lafen kan. 
\v 3 Yakuba ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «Alla Sebɛɛtii bɔra gbɛ rɔ n yɛ Lusi so dafɛ Kanaan jamana rɔ, ka ɲumaya kɛ ka baraka don n na kɔ rɔ. 
\v 4 A ka a fɔ n yɛ ko: ‹N di i jiri, ka i bɔnsɔn siyaya ka a kɛ jama siyaman ba ri. N di jamana ɲin di i bɔnsɔn ma i kɔma rɔ, ka a kɛ ii ta ri kadawu.›» 
\v 5 Yakuba ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «I ka i dencɛ Efirayimu ni i dencɛ Manase sɔrɔn Misiran yan ka a tɛrɛn n tun ma na i tɔrɔfɛ fɔlɔ, kɔni sisen, n da woilu kɛ n denilu ri. Efirayimu ni Manase ra kɛ n ta ri sisen ikomin Rubɛn ni Simeyɔn ye n ta ri ɲa mɛn ma. 
\v 6 Ni i ka den mɛnilu sɔrɔn woilu kɔ, woilu ri kɛ i ta ri. Woilu bɔnsɔn di duu sɔrɔn Efirayimu ni Manase bɔnsɔn ta ni rɔ. 
\v 7 N bɔra Padani Aramu rɔ ka n kɔsɛ n fa wara tuma mɛn na, Rasɛli sara ka n niilafin kojuuya. A sara sila la Kanaan jamana rɔ, ka a tɛrɛn an tun da sudunya Efirata so la. N ka a su don Efirata sila la ye.» Efirata mɛn tɔɔ bi ko Bɛtilɛhɛmu.
\p
\v 8 Isirayɛli ka Yusufu dencɛilu yen tuma mɛn na, a ka a fɔ ko: «Yon de ɲinilu ri?» 
\v 9 Yusufu ka a fa jabi: «Alla ka dencɛ fila mɛn di n ma yan, woilu le ɲin di.» Yakuba ka a fɔ ko: «Ii lana n ma yan, sa n di duwawu kɛ ii yɛ.» 
\v 10 Isirayɛli ɲa lafinni tɛrɛ. A tun tɛ fen nasala kosɛbɛ butun. Yusufu ka a dencɛilu madon a la tuma mɛn na, Isirayɛli ka a ton ii kan ka ii sunbu. 
\v 11 A ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «N ma a lɔn fewu ko n di i yen butun, kɔni Alla ra a kɛ n da i dencɛilu fanan yen sisen.» 
\v 12 Yusufu ka a dencɛilu ta ka ii bɔ a fa sen kan, ka a majii, ka a kun majii a fa kɔrɔ. 
\v 13 A wulira ka a dencɛilu madon a fa la, ka Efirayimu lasii a fa bolomaran fɛ, ka Manase lasii a fa bolokinin fɛ. 
\v 14 Hali wo, Isirayɛli ka a bolo latamin a ɲɔɔn kɔ rɔ. A ka a bolokinin natamin ka a la Efirayimu kun dɔ, ni a ye dɔɔmamɔɔ ri. A ka a bolomaran natamin ka a la Manase kun dɔ, wo mɛn ye den fɔlɔ ri. 
\v 15 Wo rɔ, a duwara Yusufu yɛ ko:
\q «N benba Iburahima ni n fa Isiyaka tɛrɛ ye taamala
\q ka bɛn Alla mɛn kan ma,
\q wo ye ɲumaya kɛ den ɲinilu yɛ.
\q Alla mɛn ka a lɔ n ɲɔrɔ ka a damira n sɔrɔn waati ma haan ka se bi ma,
\q wo ye ɲumaya kɛ den ɲinilu yɛ.
\q
\v 16 Alla mɛn nara n ma ikomin mɛlɛka, ka n kisi kojuu bɛɛ ma,
\q Wo ye ɲumaya kɛ den ɲinilu yɛ.
\q Denilu sababu la n tɔɔ kana tunun,
\q A ni n benba Iburahima tɔɔ ni n fa Isiyaka tɔɔ.
\q Ka ii bɔnsɔn siyaya a ɲa jɛrɛ jɛrɛ ma duukolo kan,
\q Alla ma wo kɛra.»
\p
\v 17 Yusufu ka a yen tuma mɛn na ko a fa ra a bolokinin la Efirayimu kun dɔ, wo ma diya Yusufu yɛ. A ka a fa bolo mira ka a bɔ Efirayimu kun dɔ, ka a la a dencɛ fɔlɔ Manase kun dɔ. 
\v 18 A ka a fɔ a fa yɛ ko: «N fa, i filinin de. Den fɔlɔ le Manase ri. I bolokinin la wo kun dɔ.»
\p
\v 19 A fa, kɔnin, ma sɔn wo ma. A ka a fɔ ko: «N dencɛ, n ye mɛn kɛla, n ka wo lɔn jɔ. Manase bɔnsɔn fanan di siyaya ka kɛ kabila ba ri. A ri bonya, kɔni a dɔɔcɛ ri bonya ka tamin a kan. A dɔɔcɛ bɔnsɔn di kɛ jama siyaman di.» 
\v 20 A duwara ii yɛ wo lon. A ka a fɔ ko: «Isirayɛlika di duwa mɔɔilu yɛ ai tɔɔ le rɔ ka a fɔ ko: ‹Alla ma i kɛra ikomin Efirayimu ni Manase ye ɲa mɛn ma.›»
\p Wo rɔ, Yakuba ka Efirayimu bila Manase ɲɛ. 
\v 21 A ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «N satɔ le, kɔni Alla ri to ai fɛ. A ri ai lasɛ ai fa wara Kanaan jamana rɔ ikɔ. 
\v 22 N di i sɔ ka tamin i badenmailu kan, ka Sɛkɛmu koyinkɛ ma yɔrɔ di i ma. N ka Amɔrikailu kɛlɛ n na fanmuru ni biɲɛkala la ka yɔrɔ ɲuma wo mira ii la.»
\c 49
\s Yakuba ka mɛn fɔ a satɔla la
\p
\v 1 Yakuba ka a dencɛilu kili ko:
\q «Ai ye na ai ladɛn n tɔrɔfɛ. N ye a fɛ ka koilu lase ai ma, mɛnilu kɛtɔ ii la sini natɔ kɔnin.
\q
\v 2 N dencɛilu, ai ye na ai tolo malɔ nde ai fa Yakuba la,
\q a ye fola n ma ko Isirayɛli.
\q
\v 3 Rubɛn, ile le n dencɛ fɔlɔ ri.
\q I fɔlɔ le kɛra n na cɛya ni n na fanka fɔlɔ ri.
\q Bonya ni sebaya ye i bolo ka tamin i dɔɔcɛilu kan,
\q
\v 4 kɔni i ye ikomin ji ba woyetɔ, mɛn ti se a jɛrɛ mirala.
\q I ti nala kɛla bonkun ri fewu, baa i ra i la i fa la lafen kan ka si a muso fɛ.
\q A ka a la n na lafen kan ka a manɔɔ.
\q
\v 5 Simeyɔn ni Lebi miriya ye ko kelen de ri.
\q Ii ka ii la fanmuruilu ta ka wa tiɲannin kɛ.
\q
\v 6 Ii wa kuma gbundu rɔ, n tɛ sɔn ka n sen bila wo rɔ.
\q Ii wa ladɛn kɛ, n di n ban wala,
\q baa ii mɔnɛra ka mɔɔilu faa.
\q Ii juuyara ka nisiilu sen fasailu tɛɛ.
\q
\v 7 Alla ye tɔrɔya la ii kan ii la mɔnɛ wo kosɔn, baa ii la mɔnɛ ka juu,
\q a ni ii la ɲenikɛjuuya wo kosɔn, baa ii la ɲenikɛjuuya ka ii kɛ hinabaliilu le ri.
\q N di ii bɔnsɔn datala Yakuba bɔnsɔn na jamana rɔ.
\q N di ii lajɛnsɛn Isirayɛlika la jamana yɔrɔ bɛɛ rɔ.
\q
\v 8 Yahuda, i badenmailu ri ile le tando.
\q I ri se i juuilu la.
\q I faludenmailu ri ii majii i kɔrɔ.
\q
\v 9 Yahuda ye ikomin yara kanberen de,
\q mɛn di wa sobo faa ka wo dɔɔn,
\q ka na i rasɔmɔn ka i la.
\q Yon di a lawuli?
\q
\v 10 Faamaya gbeleke tɛ bɔ Yahuda bolo.
\q Mansaya gbeleke ri to a bɔnsɔn bolo
\q fo mansaya tii wa na,
\q dunuɲa bɛɛ ri i majii mɛn kɔrɔ.
\q
\v 11 A ri a la fali sidi rɛsɛnju la,
\q ka a la faliden sidi rɛsɛnju ɲuma ɲuma la.
\q A ri a la faanin ko rɛsɛnji la,
\q ka a la durukiba ko rɛsɛnji la, mɛn wulenni ikomin jeli.
\q
\v 12 A ɲailu ri lafin ikomin rɛsɛnji.
\q A ɲinilu ri lagbɛ ikomin nɔnɔ.
\q
\v 13 Sabulɔn di i sii kɔɔji da la.
\q Kulunbailu lɔ diya ri kɛ a wara ri.
\q A la duu ri wa fɔɔ Sidɔn so fan fɛ.
\q
\v 14 Isakari ye ikomin fali, fanka ba ye mɛn na.
\q A ri a la a la donin bɔrɔilu tɛma.
\q
\v 15 Ni a ka a yen tuma mɛn na
\q ko jamana wo ka ɲi,
\q ko yɔrɔ wo duman kosɛbɛ,
\q a ri a kɔ rabɛn donin ta kanma
\q ka kɛ jɔn di ka diyagboya baara kɛ.
\q
\v 16 Daan di a sii a la mɔɔilu kun na ka ii la kiti tɛɛ,
\q a ri kɛ ikomin Isirayɛli kabila tɔilu fanan.
\q
\v 17 Daan ye ikomin sa, mɛn lani sila dafɛ,
\q ikomin fɔnfɔnni, mɛn ye sila mɛsɛnilu la.
\q A ri so cin a sen ma,
\q ka so tii labe a kɔ kan.»
\p
\v 18 Yakuba ka a fɔ ko: «Ɛɛ Allabatala, n ye i makɔnɔla, i ye n kisi.»
\p
\v 19 A ka a fɔ ko:
\q «Benkaninnailu ri na be Kadi kan,
\q kɔni a ri ii gbɛn ka ii kɔsaran kojuuya.
\q
\v 20 Asɛri ri suman duman sɔrɔn;
\q a ri dɔɔnninfen duman di mansailu ma.
\q
\v 21 Nafitali a la fɛrɛnin ikomin minanmuso, mɛn ye a jɛrɛ ma,
\q mɛn ye den ɲumailu sɔrɔnna a jɛrɛ ma.
\q
\v 22 Yusufu ye ikomin jiri mɛn ye a denna kosɛbɛ,
\q jiri mɛn lɔni tenke dafɛ,
\q mɛn bolo ye janyana fɔɔ ka tamin dandan kun na.
\q
\v 23 Kalabiɲetiilu wulira a kanma kojuuya.
\q Ii ka biɲɛilu lafili a ma ka a tɔrɔ kosɛbɛ,
\q
\v 24 kɔni Yusufu la biɲɛkala ma yɛrɛyɛrɛ.
\q A boloilu ka fanka sɔrɔn Alla Sebɛɛtii bolo,
\q mɛn ye Yakuba dɛmɛnna.
\q Wo le ye mɔɔ latankala le ri,
\q mɛn ye Isirayɛli lakandanna,
\q mɛn barakani ikomin farakolo.
\q
\v 25 I fa Maari ye i dɛmɛnna.
\q Alla Sebɛɛtii ye ɲumaya kɛla i yɛ.
\q A ri fen ɲumailu di i ma ka bɔ san ma.
\q A ri ji di i ma ka bɔ duu kɔrɔ.
\q A ri i denilu ni i la kolofenilu siyaya.
\q
\v 26 Fen ɲumailu ye bɔla koyinkɛ kɔrɔilu la,
\q nanfuluilu ye bɔla fɔlɔ tindilu la,
\q kɔni Alla ka ɲumaya mɛnilu kɛ i fa yɛ, woilu ka bon woilu bɛɛ ri.
\q Alla ye wo ɲɔɔn kɛ Yusufu yɛ.
\q Alla ye a kɛ, ɲumaya woilu ye mɛn Yusufu fɛ,
\q mɛn ɲenematɔmɔnni ka bɔ a badenmailu rɔ.
\q
\v 27 Bɛniyaminu fadima ikomin wara juu.
\q Sɔɔma a ye sobo mirala ka do dɔɔn.
\q Wura la, a ri a tɔ ratalan.»
\p
\v 28 Nba, Isirayɛli kabila tan ni fila le woilu ri. Ii fa duwara ii yɛ tuma mɛn na, a ka kuma woilu fɔ. A duwara ii kelen kelenna bɛɛ ye, bɛɛ ni a la duwa.
\s Yakuba la saya
\p
\v 29 Nba, Yakuba ka a fɔ a dencɛilu yɛ ko: «N satɔla le ka la n benbailu kan. Ni n sara, ai ye wa n su don n benbailu dafɛ falan na, falan mɛn ye Hɛtika Efurɔn na sɛnɛ rɔ. 
\v 30 Falan wo ye Makipela, Mamere telebɔ fan fɛ Kanaan jamana rɔ. N benba Iburahima ka dinkira wo le san Hɛtika Efurɔn ma, ka a kɛ a la su don diya ri. 
\v 31 N benba Iburahima ni a muso n ma Saran su don diya ye ye le. N fa Isiyaka ni a muso n na Rebeka fanan su don diya ye ye le. N ka Leya su don ye le fanan. 
\v 32 Duu wo ni falan bɛɛ sanda Hɛtika de ma.»
\p
\v 33 Nba, Yakuba banni kumala, a ka a la a la lafen kan ka sa, ka la a benbailu kan.
\c 50
\p
\v 1 Yusufu ka a ton a fa su kan ka a sunbu ka kasi. 
\v 2 Nba, Yusufu ka a fɔ a la dandalilailu yɛ ko ii ye a fa fure rabɛn ka baara kɛ kosa a kana toli, ka ban ka a mamininminin. Ii wara Isirayɛli fure rabɛn. 
\v 3 Ii ka tele binaanin kɛ baarala. Ii la fure rabɛn ɲa le wo ri. Misirankailu ka tele biwɔrɔnwula kɛ a saya kasila.
\p
\v 4 Saya kasi waati wo taminni, Yusufu ka a fɔ Misiran mansa la mɔɔbailu yɛ ko: «Ni n na ko diyara ai yɛ ai ye wa kuma mansa yɛ. Ai ye a fɔ a yɛ ko 
\v 5 n fa ka kuma do fɔ n yɛ a sa tumana la. A ka a fɔ ko n ye n kali a yɛ ko ni a sara, ko n di wa a su don Kanaan jamana rɔ. Ko a ka su don diya mɛn dabɛn a jɛrɛ yɛ, ko n ye wa a su don dinkira wo rɔ. N fa kan de wo ri. Wo rɔ, n ye mansa madiyala, a ye sɔn n ye wa n fa su don. N wa ban, n di na.»
\p
\v 6 Ferawuna ka jabi: «Wa i fa su don ikomin i ka i kali a yɛ ɲa mɛn ma.»
\p
\v 7 Wo rɔ, Yusufu wara a fa su don diya. Misiran mansa la ɲɛmɔɔ bɛɛ wara a malɔ, a ni mansa wara mɔɔbailu ni Misiran jamana mɔɔbailu. 
\v 8 Yusufu wara mɔɔ bɛɛ fanan wara, a ni a kɔrɔcɛilu ni a dɔɔcɛ ni a fa wara mɔɔ bɛɛ. A den ni a la kolofenilu le tora ii kɔ ma Kosɛni. 
\v 9 Sowontoro laborilailu ni so laborilailu fanan wara Yusufu malɔ. A kɛra jama siyaman ba le ri.
\p
\v 10 Ii sera Atadi la suman magbasi gbere la Juridɛn Ba dala waati mɛn na, ii bɛɛ ka san kasi kɛ ye, ka kule kan ba labɔ. Yusufu ka tele wɔrɔnwula kɛ san kasila ye. 
\v 11 Ye duurenilu, Kanaanka kɔnin, woilu ka wo yen tuma mɛn na ii ka a fɔ ko: «Misirankailu ra saya kasi ba le kɛ ten de!» Wo le kosɔn dinkira wo tɔɔ lara ko Abɛli-Misirayimu, yɔrɔ mɛn ye Juridɛn Ba dala.
\p
\v 12 Nba, Yakuba satɔla ka mɛn fɔ a dencɛilu yɛ, ii ka wo kɛ. 
\v 13 Ii wara a su ri Kanaan jamana rɔ, ka a su don falan na Makipela, Mamere telebɔ fan fɛ, falan a ni duu mɛn Iburahima ka san Hɛtika Efurɔn ma, ka a kɛ a la su don diya ri. 
\v 14 Yusufu banda a fa su donna tuma mɛn na, a ka a kɔsɛ Misiran. A badenmailu ni mɛnilu bɛɛ wara a fɛ a fa su don diya, woilu bɛɛ ka ii kɔsɛ a fɛ.
\p
\v 15 Nba, Yusufu kɔrɔcɛilu ka a yen ko ii fa Yakuba tɛ ii fɛ butun. Wo rɔ, ii ka a fɔ i ɲɔɔn yɛ ko: «An ka kojuu mɛn kɛ Yusufu la, ni an gboyara a yɛ don? A tɛ wo julu sara an na wa?» 
\v 16 Wo le rɔ, ii ka kela lawa Yusufu ma ko: «Sani i fa ye sa, a ka kuma do fɔ. 
\v 17 A ka a fɔ ko an ye a fɔ i yɛ. Ko i jaandi, i ye i kɔrɔcɛilu la hakɛ ni ii la juluman yafa ii ma, ii ka mɛn kɛ i la. An fa kan de wo ri. Wo rɔ, an ye i madiyala, i ye yafa an ma an na kojuuilu rɔ, ande mɛnilu ye i fa Maari la jɔnilu ri.» Kela wo fɔra Yusufu yɛ tuma mɛn na, a kasira.
\p
\v 18 A kɔrɔcɛilu jɛrɛ nara ii majii a kɔrɔ duu ma, ka a fɔ a yɛ ko: «Ande ye i la jɔnilu le ri.» 
\v 19 Yusufu ka a fɔ ii yɛ ko: «Ai kana silan. N ye Alla nɔ le rɔ wa? 
\v 20 Mɛn kɛra n na, ai ka wo kɛ kojuu kɛ kanma, kɔni Alla ka wo kɛ koɲuma le kɛ kanma, kosa mɔɔ siyaman di kisi n bolola yan bi. 
\v 21 Wo rɔ, ai kana silan. N di n janto ai rɔ, ai ni ai denilu bɛɛ.» Yusufu kumara ii yɛ kaninteya la, ka ii jususuma.
\s Yusufu la saya
\p
\v 22 Nba, Yusufu ni a fa la mɔɔilu tora Misiran. Yusufu si bɛɛ ladɛnnin kɛra san kɛmɛ ni san tan de ri. 
\v 23 A ka a tolomirailu yen, a dencɛ Efirayimu ni a dencɛ Manase mamarenilu kɔnin. Manase dencɛ Makiri,\f + \fr 50.23 \fr*\ft Yusufu le ka Makiri la den nabalo\ft*\f* wo ka denilu sɔrɔn tuma mɛn na, ii nara a la Yusufu sen kan.
\p
\v 24 Lon do rɔ, Yusufu ka a fɔ a badenmailu yɛ ko: «N satɔla le, kɔni Alla ri a janto ai rɔ ka ai ta ka bɔ jamana ɲin dɔ ka wa ai ri lahidi jamana rɔ, baa a ka kali an benba Iburahima ni an benba Isiyaka ni an fa Yakuba yɛ ko jamana wo ri kɛ ii ta ri.» 
\v 25 Yusufu ka a fɔ a badenmailu yɛ ko: «Ai ye i kali n yɛ ko Alla wa na ai dɛmɛn ka ai labɔ Misiran yan, ko ai ri wa n koloilu ri.»
\p
\v 26 Yusufu sara Misiran ka a tɛrɛn a sɔrɔn tun da san kɛmɛ ni san tan bɔ. Misirankailu ka a su rabɛn ka baara kɛ sa a kana toli. Wo banda mɛn kɛ, ii ka a mamininminin ka a la su balankari kɔndɔ Misiran.