\id EPH 
\ide UTF-8
\h Efɛsikailu Suran
\toc3 EPH
\toc1 Efɛsikailu
\toc2 EFE
\mt1 Efɛsikailu
\mt2 Pɔli ka Alla la Kuma Mɛn Nawa Efɛsikailu Yɛ
\ip Pɔli ye kaso le la Romi so kɔndɔ a ka Kitabu yɔrɔ ɲin sɛbɛ waati mɛn na, a ka a lawa Efɛsikailu ma. Kɔni, a tɛrɛ sa a fɛ ka ko lawa Efɛsikailu gbansan yɛ ka a karan. A kɛni ikomin a ye kitabu ɲin lawala Efɛsikailu lemɛniya jama ni a laminin soilu lemɛniya jamailu le ma Asi jamana rɔ kosa ii bɛɛ ye a karan. Wo rɔ, a tɛ mɔɔ siyaman fola a kɔndɔ, a tɛ Efɛsikailu lalili ii sɔnilu ko rɔ. Kitabu yɔrɔ ɲin sɛbɛni le ikomin san bisawa ɲɔɔn Isa layɛlɛ kɔrɔ harijeene rɔ.
\ip Talibidenba Pɔli nara le Efɛsi so kɔndɔ ka kelaya taamala sawana la, a ka san sawa kɛ ye. (Keladenilu suran 19 kuma diya 1 haan suran 20 kuma diya 1) Kitabu yɔrɔ ɲin suran 3 kuma diya 1 ni suran 4 kuma diya 1 ye a yirakala an yɛ ko talibidenba tɛrɛ ye kaso le rɔ a ka ɲin sɛbɛ Efɛsikailu ma waati mɛn na. A ka ɲinilu fanan sɛbɛ kaso le la: Filipikailu, Filemɔn, a ni Kɔlɔtikailu.
\ip Kitabu yɔrɔ ɲin ye a fɔla ko ɲin di lɔn Alla ka ko bɛɛ latɛɛ kosa «A ye fen bɛɛ ladɛn, mɛnilu sankolo ni duukolo ma, a ka a Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin kɛ woilu bɛɛ kun na.» (Suran 1 kuma diya 10) Alla la lemɛniya jama le kɛni Isa faribanku le ri dunuɲa rɔ kosa a ye dunuɲa koilu bɛɛ ladɛn Isa jamarili kɔrɔ. Wo rɔ, lemɛniya jama bɛnni le ii ye sɛniman ii la dunuɲaratɛɛ rɔ. Bɛn ye to jama le kosa Isa la jama bɛn di kɛ a gbiliya kun di duukolo ni sankolo ma. Alla ye dunuɲa mɔɔilu bɛɛ ladɛnna kosa a ye gbiliya sɔrɔn sankolo ma, andeilu foyi ma kan ka wo bɛn tiɲan an ni mɔɔ doilu tɛma fɔɔ an wa an jɛrɛ majii an ɲɔɔn yɛ, ka an sɛninya (Suran 5 kuma diya 21).
\ip A ka Kitabu yɔrɔ ɲin damira duwawu le ma (suran 1 kuma diya 1 haan 2) ka a laban duwawu ma. (Suran 6 kuma diya 21 haan 24) Kuma mɛn lɔni Kitabu kɔndɔ, a ratalanni sii ɲa fila: A fɔlɔman (suran 1 kuma diya 3 haan suran 3 kuma diya 21), Alla ka mɛn kɛ an yɛ Ɲenematɔmɔnin Isa fɛ, Pɔli ban kɔrɔ a ka a sɛwa jiraka wo ko ri, a ka lemɛniya mɔɔilu bɛnni ko ɲafɔ, ka a yiraka an yɛ Alla ye Yahudiyailu ni siya gbɛrɛilu ladɛnna ɲa mɛn ma, ka ii kɛ jama kelen di, a la jama. A filana (suran 4 kuma diya 1 haan suran 6 kuma diya 20), talibidenba ye a fɔla ko Kitabu karan mɔɔilu ka kan ii ye kɛ kelen di nii kura rɔ Ɲenematɔmɔnin Isa le rɔ. A ka a ɲafɔ bɛn ye to ii ni doilu tɛma ɲa mɛn ma lemɛniya jama a ni denbaya rɔ.
\ip Pɔli ka Alla la jama bɛn ko le ɲabɔ misali sawa fɛ: faribanku bɛn ni bon lɔ ɲa ni hɛrɛ cɛɛ ni a muso tɛma. Ɲenematɔmɔnin Isa kɛni ikomin faribanku kun na, a ni ikomin bon siifenju kaba. Lemɛniya jama kɛni Ɲenematɔmɔnin na le ikomin muso ye a cɛɛ yɛ. Wo rɔ, an ye a yenna le ko bɛn ma to lemɛniya mɔɔilu tɛma ni mɔɔilu tɛ sɛ hakɛ ni julumun kɔfɛ, ii la Maari yɛ.
\c 1
\p
\v 1 Nde Pɔli mɛn kɛni Isa Ɲenematɔmɔnin na talibidenba ri Alla sawo rɔ, nde le ɲin sɛbɛla jama sɛniman ma Ɛfɛsi so kɔndɔ, lemɛniya mɔɔ mɛnilu ye Isa Ɲenematɔmɔnin dɔ. 
\v 2 An Fa Alla ni an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin ye sɔli ni jususuma di ai ma.
\s An ye baraka mɛn sɔrɔnna
\p
\v 3 An ye baraka bila an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin Fa Alla yɛ mɛn ye nii duwawu bɛɛ latɛɛla an ma sankolo rɔ a la Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin dɔ. 
\v 4 Yani dunuɲa ye dan waati mɛn na, Alla tun da an suwandi Ɲenematɔmɔnin dɔ kosa an ye sɛninya, ka to fɛɛtaɲa rɔ a ɲakɔrɔ. 
\v 5 Alla tɛrɛ ra a latɛɛ a la kaninteya rɔ ko a ri an nabɔ a rɔ a denilu ri Isa Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ ikomin a duman a yɛ a jɛrɛ sawo rɔ ɲa mɛn ma. 
\v 6 Wo kɛra Alla la gbiliya hina ba tando kun di a sɔnda ka mɛn di an ma a diyana Dencɛ fɛ.
\p
\v 7 Ka a masɔrɔn an da kunka Isa jeli fɛ,\f + \fr 1.7\fr* \fk Isa jeli fɛ:\fk* Wo kɔrɔ le, ko a la saya fɛ.\f* ka an julumunilu kafari, ka fara a la hina ba la, 
\v 8 Alla ra mɛn nabɔn an ma sɔnɔya rɔ a la hankilimaya ni a la lɔnnin bɛɛ rɔ. 
\v 9 A ra a sawo gbundu ko lɛnkɛnɛmaya an yɛ, ka fara a diyana ko mɛn natɛɛra Isa baraka rɔ 
\v 10 kosa a ye wo lakanbali a waati wa se. Wo sawo le ten ko a ye fen bɛɛ ladɛn, mɛnilu ye sankolo ni duukolo kan, ka Ɲenematɔmɔnin to woilu bɛɛ kun na.
\p
\v 11 An suwandini fanan kɛ Alla ta ri Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ, ikomin Alla tɛrɛ ra a latɛɛ an ma ɲa mɛn ma, Alla mɛn ye ko bɛɛ lakanbalila a jɛrɛ la latɛɛ ni a sawo rɔ. 
\v 12 Wo kɛnin de kosa andeilu mɛnilu fɔlɔ ra an jii la Ɲenematɔmɔnin dɔ, kosa an ye kɛ Alla la gbiliya tando kun di.
\p
\v 13 Aile fanan da to Ɲenematɔmɔnin dɔ, baa ai ra tuɲa kuma lamɛn, ai lakisi ko Kibaro Ɲuma, ai lara Ɲenematɔmɔnin na tuma mɛn na, Alla ka a la tɔɔmasere la ai kan, tɔɔmasere wo ye Nii Sɛniman de ri a ka ai lahidi mɛn na. 
\v 14 Nii Sɛniman kɛnin de ikomin Alla ka fen fɔlɔ mɛn don an bolo tɔɔmasere ri kosa an ye a lɔn ko an di wa cɛ sɔrɔn Alla la jama wa kunka waati mɛn na, ka Alla tando a la gbiliya rɔ.
\s Pɔli la Alla matara
\p
\v 15 Wo le rɔ, kɛbi n ka ai la lemɛniya ko lamɛn Maari Isa ma a ni ai la kaninteya jama sɛniman bɛɛ yɛ, 
\v 16 n ye baraka bilala Alla yɛ ai la ko rɔ waati bɛɛ, n wa kɛ Alla matarala ai yɛ. 
\v 17 N ye Fa Alla, gbiliya tii, matarala ai yɛ, an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin na Alla kosa a ye a la Nii Sɛniman najii ai ma mɛn ye hankilimaya dila, ka koilu lɛnkɛnɛmaya kosa ai la Alla lɔn ye makafu. 
\v 18 N ye Alla matarala ai yɛ kosa ai ye koilu ɲayen ai jusu rɔ, ka gbɛ, kosa a ka ai kili jii mɛn ma, ai ye wo lɔn, a ka a cɛ nɔɔrɔ gbiliyanin mɛn to a la jama sɛniman yɛ, 
\v 19 a ni a fanka fisamantɛ andeilu lemɛniya mɔɔilu yɛ. Wo kɛni a fanka jɛrɛ le ri a ka mɛn nabaara a fanka ba rɔ 
\v 20 a ka Ɲenematɔmɔnin lawuli saya rɔ, ka a lasii a bolokininma sankolo rɔ. 
\v 21 A ka a to mansayailu ni setiiyailu ni fankamailu ni kuntiiyailu bɛɛ kun na pon, a ni tɔɔ mɛnilu bɛɛ ri se fɔla dunuɲa ɲin dɔ a ni waati natɔilu rɔ. 
\v 22 Alla ra fen bɛɛ to Ɲenematɔmɔnin sen kɔrɔ, ka a kɛ fen bɛɛ kun di lemɛniya jama kun na. 
\v 23 Lemɛniya jama kɛni de ikomin Ɲenematɔmɔnin faribanku, mɛn nakanbalinin ko bɛɛ rɔ, Ɲenematɔmɔnin mɛn ye ko bɛɛ lakanbalila ɲa bɛɛ ma.
\c 2
\s An ye kisila Alla la sɔli le fɛ
\p
\v 1 Aile fanan, ai faanin de tɛrɛ a ri ai hakɛilu ni ai julumunilu la ko rɔ, 
\v 2 ai tɛrɛ ye taamala mɛnilu rɔ ai tɛrɛ ye dunuɲa ɲin koilu rɔ waati mɛn na, a ni duu ni sankolo tɛmala jinailu kuntii, wo nii juu mɛn ye baarala Alla masɔsɔ mɔɔilu rɔ ten. 
\v 3 A damira, an fanan bɛɛ tɛrɛ ye an na dunuɲaratɛɛ kɛla le ikomin woilu, an bilani tɛrɛ an faribanku sawo le kɔfɛ, an tɛrɛ ye an faribanku ni an miriyani natailu kɛla. Wo rɔ, ka fara an kɛɲa la, Alla la mɔnɛ le latɛɛni tɛrɛ an ma ikomin toilu bɛɛ.
\p
\v 4 Kɔni Alla la kininkinin ka bon, a ra an kanin kaninteya ba rɔ. 
\v 5 Andeilu mɛnilu faani tɛrɛ an hakɛilu la ko rɔ, Alla ra an nii bila an dɔ Ɲenematɔmɔnin fɛ. Ai kisini Alla la hina le fɛ. 
\v 6 Alla ra andeilu ni Isa lawuli an ɲɔɔn fɛ saya rɔ, ka an sii an ɲɔɔn fɛ sankolo rɔ, 
\v 7 kosa a ye a la sɔli ba fisamantɛ yiraka waati natɔilu rɔ a la ɲumaya rɔ a ka mɛn yiraka an na Isa Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ. 
\v 8 Ka a masɔrɔn ai kisinin Alla la hina le fɛ lemɛniya baraka rɔ. Wo farani tɛ ai le la, Alla la sɔlifen le wo ri. 
\v 9 Ai la karan tɔnɔ tɛ a ri, wo rɔ mɔɔ si ti se a jɛrɛ matɔɔla. 
\v 10 Alla baara nɔ le an di. A ra an dan Isa Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ, kosa an ye baara ɲumailu kɛ, Alla tɛrɛ ra mɛnilu rabɛn an ɲɛrɔ, kosa an ye taama woilu kan.
\s Jama kelen le lemɛniya mɔɔilu bɛɛ ri
\p
\v 11 Aile mɛnilu sɔrɔnni siya doilu tɛma, Yahudiyailu ka mɛnilu jate kojiikɛbaliilu ri faribanku fɛ mɔɔilu bolo la, n ye a labila ai la ai tɛrɛ ye ɲa mɛn ma a damira: 
\v 12 Ai tɛrɛ tɛ Ɲenematɔmɔnin dɔ wo waati rɔ. Ai tɛrɛ ma kan ka Isirayɛli cɛ sɔrɔn, Alla la jama. Lɔndanilu le tɛrɛ ai ri. Teriya lahidi si tɛrɛ tɛ ai ni Alla tɛma. Jii si tɛrɛ tɛ ai ma, Alla tɛrɛ tɛ ai rɔ dunuɲa rɔ. 
\v 13 Kɔni sisen Isa Ɲenematɔmɔnin dɔ, aile mɛnilu mataani tɛrɛ ten, sisen ai ra madon a la Ɲenematɔmɔnin jeli fɛ. 
\v 14 Ale le ka bɛn nadon an bɛɛ tɛma. A ra Yahudiyailu ni siya gbɛrɛilu kɛ jama kelen di, a faribanku di kosɔn, ka wo dan tiɲan mɛn tɛrɛ ra an datala ɲangboya rɔ. 
\v 15 Ale le ka sariya ban a ni a la jamariilu ni tɔnilu, ka wo jama filailu bɛɛ kɛ mɔɔ kura kelen di a jɛrɛ rɔ, ka jususuma lana ii tɛma, 
\v 16 ka jama fila wo ni Alla tɛmala rabɛn a la saya rɔ ka faa gbɔngbɔn jiri kan, ii bɛnda ii ɲɔɔn ma ikomin faribanku kelen. Wo rɔ, Ɲenematɔmɔnin ka ii la ɲangboya tiɲan. 
\v 17 Isa nara, ka jususuma Kibaro Ɲuma lase ai ma, mɛnilu mataani tɛrɛ Alla la a ni Yahudiya mɛnilu madonni tɛrɛ a la. 
\v 18 Isa le sila lakala andeilu jama fila bɛɛ yɛ, ka wa Fa Alla ɲakɔrɔ Nii Sɛniman kelen baraka rɔ.
\p
\v 19 Wo le rɔ, aile mɛnilu tɛrɛ tɛ Alla la jama rɔ, londan tɛ ai ri butun. Ai ra kɛ duurenilu ri jama sɛniman dɔ. Ai ra don Alla la denbaya rɔ. 
\v 20 Ai ra kɛ ikomin bon mɛn ju lani kabailu la. Wo kabailu kɛni talibidenbailu ni nabiilu le ri. Isa Ɲenematɔmɔnin jɛrɛ le bon tonkon kaba bɛrɛ ri. 
\v 21 Bon yɔrɔ bɛɛ tuunnin ii ɲɔɔn na, ka yɛlɛ ale baraka rɔ, ka kɛ Allabatobonba sɛniman di Maari yɛ. 
\v 22 A ye ai ni doilu tuunna ai ɲɔɔn na ale baraka rɔ, ka kɛ ikomin bon Alla ye a siila mɛn kɔndɔ a la Nii Sɛniman dɔ.
\c 3
\s Pɔli la baara siya gbɛrɛilu yɛ
\p
\v 1 Wo le rɔ, nde Pɔli, Isa Ɲenematɔmɔnin na kasoden, aile siya gbɛrɛilu la ko rɔ. 
\v 2 N lani a la, ai ra a lamɛn Alla ka hina mɛn natɛɛ n ma kosa n ye ai dɛmɛn. 
\v 3 Alla ra a la gbundu ko lɔnnin lɛnkɛnɛmaya n yɛ, ikomin n ka a la ko do sɛbɛ ai ma ɲa mɛn ma. 
\v 4 Ai wa n na bataki karan, n ka hankili mɛn sɔrɔn Ɲenematɔmɔnin na gbundu ko rɔ, ai ri wo ɲayen. 
\v 5 Gbundu ko ɲin ma lɛnkɛnɛmaya fɔlɔ mɔɔilu yɛ, kɔni sisen Alla ra a lɛnkɛnɛmaya a la talibidenba sɛnimanilu ni nabi sɛnimanilu yɛ Nii Sɛniman baraka rɔ. 
\v 6 Wo gbundu ko le ɲin di ko siya gbɛrɛilu ni Yahudiyailu ri cɛ kelen sɔrɔn Isa la ko Kibaro Ɲuma baraka rɔ, ka kɛ jama kelen di ikomin faribanku kelen, ii fila bɛɛ ri lahidi ɲin sɔrɔn Ɲenematɔmɔnin Isa baraka rɔ.
\p
\v 7 Alla ra a fanka labaara, ka n sɔ a la hina rɔ, ka n kɛ a la Kibaro Ɲuma la baarakɛla ri. 
\v 8 Hali n dɔɔman mɔɔ sɛnimanilu bɛɛ ko, adon Alla ra a la hina latɛɛ n ma, ko n ye Ɲenematɔmɔnin na ko Kibaro Ɲuma nɔɔrɔ banbali lase siya gbɛrɛilu ma. 
\v 9 N ye a yiraka gbundu ko ɲin ye lakanbalila ɲa mɛn ma. Kɛbi waati taminninilu rɔ, gbundu ɲin dokonni tɛrɛ Alla rɔ mɛn ka fen bɛɛ dan, 
\v 10 kosa sisɛn mansayailu ni setiiyailu mɛnilu ye sankolo rɔ, lemɛniya jama ye Alla la hankilimaya kɛɲa bɛɛ yiraka woilu la. 
\v 11 Wo bɛɛ kɛni a la habadan ko latɛɛnin de ri, a ra mɛn nakanbali an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ. 
\v 12 Ale rɔ a ni lemɛniya a ma an di an madon Alla la sɔnɔya ni jusulatɛɛ rɔ. 
\v 13 Wo le rɔ, n ye ai madiyala, ai kana jiitɛɛ n na tɔrɔyailu la ko rɔ aile yɛ ka a masɔrɔn ai la gbiliya le woilu ri.
\s Isa ka an kanin ɲa mɛn ma
\p
\v 14 Wo le ka a kɛ, n ka n ɲɔnkin n Fa kɔrɔ 
\v 15 denbaya bɛɛ tɔɔ farani mɛn na mɛnilu ye sankolo ni duukolo kan. 
\v 16 N ye ai matarala ko ai ye sɔn ai la gbiliya nɔɔrɔ rɔ, ka ai sɛɛbɛ don fanka la ai la mɔɔya koilu rɔ a la Nii Sɛniman baraka rɔ, 
\v 17 kosa Ɲenematɔmɔnin ye to ai jusu rɔ lemɛniya baraka rɔ. N ye Alla matarala ai yɛ, ai ye sabati, ka gbɔngbɔn kaninteya rɔ ikomin lulu 
\v 18 kosa ai ni jama sɛniman bɛɛ ye fanka sɔrɔn ka Ɲenematɔmɔnin na kaninteya bonya ni a gbiliya ni a lɔ ni a jii famun, 
\v 19 ka a la kaninteya lɔn mɛn taminni lɔnnin bɛɛ la, kosa ai ye dafa Alla la ko dafanin bɛɛ rɔ.
\p
\v 20 Nba, Alla mɛn ye ko bɛɛ kɛla an yɛ ka fara a fanka la mɛn ye baarala an dɔ, an wa mɛn maɲininka hali an di se an mirila mɛn ma, hali ka tamin an miriyailu la pon, 
\v 21 gbiliya ye di wo ma lemɛniya jama rɔ, a ni Isa Ɲenematɔmɔnin dɔ, waati bɛɛ habadan haan habadan. Amina!
\c 4
\s Lemɛniya jama ye to bɛn dɔ ikomin faribanku kelen
\p
\v 1 Wo rɔ, nde mɛn kɛni kasolamɔɔ ri Maari la ko rɔ, n ye ai madiyala, Alla ra ai kili mɛn kɛ ko ma, ai taama ɲa ye bɛn wo ma. 
\v 2 Ai ye ai jɛrɛ fanmajii, ka to jusu ɲumaya rɔ ko bɛɛ rɔ, ka sabari. Ai ye diɲa ai ɲɔɔn yɛ kaninteya rɔ, 
\v 3 ka karan ɲa bɛɛ ma kosa Nii Sɛniman ka bɛn mɛn di ai ma, wo ye to ai tɛma, ka tuun ai ɲɔɔn na jususuma rɔ. 
\v 4 Lemɛniya jama kɛnin de ikomin faribanku kelen. Nii Sɛniman kelen de ye ikomin ai kilinin jii kelen ma ɲa mɛn ma. 
\v 5 Maari kelen de ye a ni lemɛniya kelen a ni lasunnin kelen ji rɔ tubi kanma. 
\v 6 Alla kelen de Fa ri mɛn ye mɔɔ bɛɛ kun na, mɛn ye ko bɛɛ kun na, fan bɛɛ rɔ, ko bɛɛ rɔ.
\p
\v 7 Alla ra hina di an kelen kelenna bɛɛ ma ikomin Ɲenematɔmɔnin ka an sɔ sɔlifen su mɛn dɔ. 
\v 8 Wo le rɔ, Kitabu ka a fɔ ko,
\q «A yɛlɛra san ma waati mɛn na,
\q a wara mɔɔ miraniilu ri a bolo.
\q A ka sɔlifenilu di adamadenilu ma.»\f + \fr 4.8\fr* Yaburi suran 68 kuma diya 19\f*
\m
\v 9 Nba, «A yɛlɛra san ma,» wo kɔrɔ ye nfen di? Wo kɔrɔ le ko a jiira le fanan dunuɲa rɔ duu kan. 
\v 10 Mɛn jiira dunuɲa rɔ, wo le fanan yɛlɛra sankolo ma pon, kosa a ye ko bɛɛ lakanbali. 
\v 11 Ale le ka sɔlifenilu ratala, ka mɔɔ doilu kɛ talibidenbailu ri, a ka doilu kɛ nabiilu ri, ka doilu kɛ dawakɛlailu ri, ka doilu kɛ ɲɛmɔɔilu ri, ka doilu kɛ karanmɔɔilu ri. 
\v 12 A ka an sɔ wo ɲa le ma kosa mɔɔ sɛnimanilu bɛɛ ye kusanya baara kɛla, kosa a la jama ye sabati mɛn kɛni Ɲenematɔmɔnin faribanku ri. 
\v 13 Wo ye kɛla le haan an bɛɛ ye kɛ kelen di lemɛniya ni Alla Dencɛ lɔn ko rɔ, ka an kɛ mɔɔ dafaniilu ri ikomin Ɲenematɔmɔnin na gbiliya dafani ɲa mɛn ma. 
\v 14 Wo rɔ, an tɛ kɛ den mɛsɛnilu ri butun, ikomin ji wunwan ye wala kulun di ɲa mɛn ma, a ni ikomin fɔɲɔ ye an nawala karan bɛɛ kɔfɛ ɲa mɛn ma, mɔɔilu ri an majuuwaya ii la kewuyailu ni wuyailu fɛ. 
\v 15 Kɔni an ka tuɲa fɔ kaninteya rɔ, an di kɔɔ, ka kɛ Ɲenematɔmɔnin munuɲailu ri ko bɛɛ rɔ, ale mɛn kɛni an kun di. 
\v 16 Ale le ka a kɛ lemɛniya jama ye kɛ faribanku kelen di, ka a la mɔɔilu to ii ɲɔɔn fɛ ikomin faribanku yɔrɔilu tuunnin ii ɲɔɔn na fasailu fɛ. Wo rɔ, ni fari yɔrɔilu bɛɛ ka a baara kɛ, a ri wara ten, ka kɔɔ kaninteya rɔ.
\s An ye mɔɔya kura mɛn sɔrɔnna
\p
\v 17 Nba, n ye lalili kuma ɲin fɔ ai yɛ Maari tɔɔ rɔ: Ai kana taama butun ikomin lemɛniyabaliilu. Ii miriyailu bilani fufafu koilu le kɔfɛ. 
\v 18 Ii hankiliilu radibini. Ii ma foyi sɔrɔn Alla la niilakisi la ko rɔ ka a masɔrɔn ii la lɔnbaliya fɛ mɛn ye ii rɔ baa ii jusu ragbɛlɛyanin. 
\v 19 Ii tɛ maloyala butun. Ii ra ii jɛrɛ kɛ haramun ko kɛlailu ri kosa ii ye ko kɔsɔni su bɛɛ kɛ haan ka to kunfanna.
\p
\v 20 Kɔni aile ma Ɲenematɔmɔnin na ko karan wo ɲa ma. 
\v 21 Ai ra a la ko lamɛn, ka karan Isa ta tuɲa la fewu. 
\v 22 Ka fɔ ko ai ye sɛ ai dorinna ko kɔrɔilu kɔfɛ, a ni ai la mɔɔya kɔrɔ mɛn ye tola ai lakunfanna ka ai lafili. 
\v 23 Kɔni ai nii ni ai miriya ye kɛ a kura ri. 
\v 24 Ai ye mɔɔya kura ta, Alla ka mɔɔya mɛn dan a jɛrɛ munuɲa la, telen ni sɛninya bɛrɛ rɔ.
\p
\v 25 Wo le rɔ, ai ye wuya bila, bɛɛ ye tuɲa fɔ a mɔɔɲɔɔ yɛ ka a masɔrɔn an kɛnin faribanku kelen yɔrɔilu le ri. 
\v 26 Ni ai mɔnɛra, ai kana hakɛ kɛ. Ai kana to duɲani haan tele be waati. 
\v 27 Ai kana fɛrɛ di Ibulusa ma. 
\v 28 Ni mɛn dorinnin suɲali kɛla, a ye a to. A ye baara bɛrɛ do kɛ a jɛrɛ bolo la, kosa a ye fen sɔrɔn ka a di mɔɔ ma mɛn mako ye a la. 
\v 29 Ai kana kuma koron si fɔ fɔɔ kuma ɲuma dɔrɔn mɛn di mɔɔilu dɛmɛn mɛn mako ye a la, kosa wo ye kɛ hina ri a lamɛn mɔɔilu yɛ. 
\v 30 Ai kana Nii Sɛniman namɔnɛ, Alla ka mɛn kɛ tɔɔmasere ri ai rɔ ai kunka lon na. 
\v 31 Ai ye fara jusu makasi ni jusumaya ni mɔnɛ ni sɔnkɔ sɔnkɔ ni mɔɔ tɔɔtiɲan ni juuya la ai tɛma. 
\v 32 Ai ye ɲumaya ni kininkinin yiraka ai ɲɔɔn na, ka ai ɲɔɔn makoto ikomin Alla ra ai makoto Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ ɲa mɛn ma.
\c 5
\s Ai taama kɛnɛma
\p
\v 1 Wo le rɔ, ai ye Alla ladɛn, ikomin ai kɛnin a den kaninninilu ri ɲa mɛn ma, 
\v 2 ka taama kaninteya rɔ ikomin Ɲenematɔmɔnin ka an kanin ɲa mɛn ma, a ka a jɛrɛ di an na ko rɔ, a kɛra ikomin saraka mɛn bɔni Alla yɛ, mɛn janin suma duman a yɛ.
\p
\v 3 Kɔni kaninkɛ ni ko kɔsɔniilu ni nata kana to ai tɛma, ii la ko jɛrɛ kana fɔ muumɛ, ikomin a bɛnni jama sɛniman dɔ ɲa mɛn ma. 
\v 4 Ai kana ko kɔsɔniilu ni hankilidɔɔya kumailu ni malobaliya kumailu fɔ fanan. Woilu dahani tɛ kɔni fɔɔ baraka bila. 
\v 5 Ai ye ɲin lɔn yati, ko mɔɔ mɛn ye kaninkɛ ni ko kɔsɔniilu ni nata koilu kɛla, ka a masɔrɔn nata kɛnin fen bato le ri ikomin joo sɔ, wo foyi tɛ cɛ sɔrɔnna Alla ni Ɲenematɔmɔnin na mansaya rɔ.
\p
\v 6 Ai kana sɔn mɔɔ si ye ai majuuwaya kuma fuuilu fɛ, ka a masɔrɔn Alla la mɔnɛ ye nala kuma mirabaliilu le kanma wo ko suilu le la ko rɔ. 
\v 7 Wo le rɔ, ai kana basan woilu la. 
\v 8 Ka a masɔrɔn aile fanan kɛnin tɛrɛ le ikomin dibi kɔni sisen ai ra kɛ ikomin kɛnɛya Maari baraka rɔ. Wo rɔ, ai ye taama ikomin kɛnɛya mɔɔilu. 
\v 9 Ka a masɔrɔn koɲuma ni telenbaya ni tuɲa su bɛɛ ye nala kɛnɛya le fɛ. 
\v 10 Ai ye koilu fɛsɛfɛsɛ ka Maari diyana ko lɔn. 
\v 11 Ai la foyi ni dibi kɛwali ko fuuilu kana ladɛn, kɔni fɔɔ ai ye ii labɔ kɛnɛya le ma. 
\v 12 Baa mɔɔilu ye ko mɛnilu kɛla gbundu rɔ, hali woilu fɔ gbansan mamaloyanin. 
\v 13 Kɔni kɛnɛya wa sɔn mɛn bɛɛ yiraka, woilu ri ragbɛ. 
\v 14 Ka a masɔrɔn mɛn bɛɛ wa ragbɛ, wo ra to kɛnɛma. A fɔnin wo le ma ko,
\q «Aile mɛnilu ye sunɔɔla, ai ye kunun!
\q Ai ye wuli mɔɔ faaniilu tɛma,
\q Ɲenematɔmɔnin di kɛ kɛnɛya ri ai yɛ.»
\p
\v 15 Wo rɔ, ai ye a kɛ ai hankili la ai taamaɲa rɔ, ai kana kɛ ikomin ko lɔnbaliilu, kɔni ikomin lɔnninnailu. 
\v 16 Ai ye fɛrɛ ɲinin waatiilu ma, ka a masɔrɔn waati ɲinilu juuman de. 
\v 17 Wo le rɔ, ai kana kɛ hankilidɔɔilu ri, kɔni ai ye ai lɔn mɛn ye Maari sawo ri.
\p
\v 18 Ai kana ai fa rɛsɛnji rɔ ka ai ɲa laminin, ko haramunin de wo ri, kɔni ai ye ai fa Nii Sɛniman na. 
\v 19 Nba, ai ye kuma ai ɲɔɔn yɛ Yaburi kumailu ni kalamanilu ni Alla tando kalaman sɛnimanilu rɔ, ai ye kalaman bɔ Maari yɛ, ka a tando ai jusu bɛɛ rɔ! 
\v 20 Ai ye baraka bila an Fa Alla yɛ fen bɛɛ la ko rɔ waati bɛɛ an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin tɔɔ rɔ.
\s Musoilu ni ii cɛɛilu la ko
\p
\v 21 Ai ye kolo ai ɲɔɔn ma Ɲenematɔmɔnin ɲakɔrɔsilan dɔ. 
\v 22 Musoilu, ai ye kolo ai cɛɛilu ma ikomin ai ye a kɛla Maari yɛ ɲa mɛn ma. 
\v 23 Ka a masɔrɔn cɛɛ le a la muso kun na, ikomin Ɲenematɔmɔnin ye lemɛniya jama kun na ɲa mɛn ma, mɛn kɛnin a faribanku ri, a ka mɛn nakisi. 
\v 24 Musoilu fanan ka kan ka kolo ii cɛɛilu ma ko bɛɛ rɔ ikomin lemɛniya jama kolonin Ɲenematɔmɔnin ma ɲa mɛn ma.
\p
\v 25 Cɛɛilu, ai fanan ye ai musoilu kanin ikomin Ɲenematɔmɔnin da lemɛniya jama kanin ɲa mɛn ma, ka a jɛrɛ di ii la ko rɔ, 
\v 26 kosa a ye ii lasɛninya, ka ii gbɛ ji la kumakan fɛ,\f + \fr 5.26\fr* A ye mɔɔilu lasɛninyala \fk Ji rɔ\fk*, a ka ii sun ji rɔ ii tubi kanma. A ragbɛ Tite suran 3 kuma diya 5 kɔndɔ. A ye mɔɔilu lasɛninyala Isa ni a \fk Kumakan fɛ\fk*. A ragbɛ Yuhana suran 1 kuma diya 1 ni suran 15 kuma diya 3 kɔndɔ.\f* 
\v 27 kosa a ye ii lɔ a ɲakɔrɔ lemɛniya jama nɔɔrɔnin di, ikomin nɔɔ si tɛ faanin mɛn na, a ɲɔriɲɔrinin tɛ, fɛɛ si tɛ a la kɔni jama sɛniman de sɔnjuu sa mɛnilu la. 
\v 28 Cɛilu ka kan ka ii musoilu kanin wo ɲa le ma ikomin ii jɛrɛ faribanku. Cɛɛ mɛn ye a la muso kaninna, wo ra a jɛrɛ kanin. 
\v 29 Mɔɔ si ma a jɛrɛ faribanku lagboyaɲɛ fɔlɔ. Kɔni a ye a balola le, ka a mamira ikomin Ɲenematɔmɔnin ye lemɛniya jama balola ni mamirala ɲa mɛn ma 
\v 30 ka a masɔrɔn a faribanku yɔrɔilu le andeilu ri. 
\v 31 Kitabu ka a fɔ ko, «Wo le rɔ, cɛɛ ri a mataa a fa ni a na la, ka to a muso fɛ. A fila ri kɛ mɔɔ kelen di.»\f + \fr 5.31\fr* A Damira suran 2 kuma diya 24\f* 
\v 32 Gbundu ba le ɲin di, kɔni sisɛn n ye Ɲenematɔmɔnin ni lemɛniya jama le la ko fɔla. 
\v 33 Kɔni ai fanan bɛɛ ka kan ka ai muso kanin ikomin ai jɛrɛ, muso fanan ye a cɛɛ gbiliya.
\c 6
\s Denilu ni ii sɔrɔnbailu la ko
\p
\v 1 Denilu, ai ye ai sɔrɔnbailu bato ikomin ai ye Maari ta ri ɲa mɛn ma, ka a masɔrɔn wo le telennin. 
\v 2 Jamarili fɔlɔ le ɲin di lahidi lani mɛn kan ko, «I fa ni i na gbiliya 
\v 3 kosa ai ri sɛwa sɔrɔn ka sii jan sɔrɔn duukolo kan.»\f + \fr 6.3\fr* A ragbɛ Hɔrɔya suran 20 kuma diya 12 ni Sariyailu suran 5 kuma diya 16 kɔndɔ.\f*
\p
\v 4 Den failu, ai kana ai denilu lamɔnɛ, kɔni ai ye ii labɔrɔ Maari la kolo ni a la kawandili fɛ.
\s Jɔnilu ni ii tiilu la ko
\p
\v 5 Jɔnilu, ai ye ai tiilu kumakan mira mɛnilu ye ai kun na dunuɲa rɔ, ka ii gbiliya, ka silan ii ɲɛrɔ. Ai ye ii sawo kɛ ai jusu ɲuma rɔ ikomin ai ye a kɛla Ɲenematɔmɔnin yɛ ɲa mɛn ma. 
\v 6 Ai kana a kɛ ii ɲakɔrɔ gbansan dɔ, kosa ai ye diya ii yɛ, kɔni ikomin Ɲenematɔmɔnin jɛrɛ la jɔnilu, mɛn ye Alla sawo kɛla ai jusu bɛɛ rɔ. 
\v 7 Ai ye baara ii yɛ ai jusu bɛɛ rɔ, ikomin ai ye baarala Maari le yɛ, mɔɔilu tɛ. 
\v 8 Baa ai ka lɔn ko Maari ka mɔɔ bɛɛ kɔndɔn de a la koɲuma la, ni a kɛra jɔn di wala hɔrɔ.
\p
\v 9 Jɔn tiilu, ai fanan ye a kɛ ai la jɔnilu yɛ wo ɲa ma. Ai kana ai kɔnkɔn ii kanma, baa ai ye a lɔn ko ai ni ai la jɔnilu bɛɛ tii kelen pe ye harijeene, mɛn tɛ mɔɔilu lafisala ii ɲɔɔn ma.
\s Alla la kɛlɛkɛ fenilu
\p
\v 10 Kuma sudunyanin ye mɛn di, ai ye ai sɛɛbɛ don Maari la ko ma, a ni a fanka ba rɔ. 
\v 11 Ai ye ai masidi Alla la kɛlɛkɛ fenilu bɛɛ rɔ kosa ai ye se lɔla Ibulusa la kewuyailu bɛɛ ɲɛrɔ. 
\v 12 Ka a masɔrɔn an tɛ adamadenilu kɛlɛla, kɔni kuntiilu ni setiilu ni fankamailu mɛnilu ye dunuɲa radibinni ɲin kun na, a ni jina juu mɛnilu ye sankolo ni duu tɛmala rɔ. 
\v 13 Wo le rɔ, sisen ai ye ai masidi Alla la kɛlɛkɛ fenilu bɛɛ rɔ kosa waati juu wa se, ai ye se lɔla wo juuilu ɲɛrɔ, Ai wa ban a bɛɛ kɛla waati mɛn na, ai ye to ai nɔ rɔ gben!
\p
\v 14 Wo le rɔ, ai ye to ai nɔ rɔ gben! Tuɲa ye kɛ ai tɛmasidi ri, telenbaya ye kɛ ai sisi makandan fen di. 
\v 15 Ai la rabɛn ye kɛ ikomin ai sen da sanbara Isa la ko Kibaro Ɲuma lase diya mɛn ye jususuma dila. 
\v 16 Ai la lemɛniya ye to ai rɔ waati bɛɛ rɔ ikomin ai la ɲama sansan fen ai bolo ai ye Ko Juu Tii la biɲɛ lamɛlɛnniilu bɛɛ lasala mɛn na. 
\v 17 Ai ye kisi ko lamira ikomin kun makandan kɛlɛkɛ fula, ka Alla la kuma to ai bolo Nii Sɛniman na fanmuru la.\f + \fr 6.17\fr* \fk Fanmuru:\fk* Kɛlɛkɛdenilu kɛlɛkɛ muruba.\f* 
\v 18 Ai ye Alla matara waati bɛɛ Nii Sɛniman baraka rɔ Alla matara su bɛɛ rɔ. Ai to ai ɲana wo rɔ, ka ai tunadiya waati bɛɛ Alla matara ma jama sɛniman bɛɛ la ko rɔ. 
\v 19 Ai ye Alla matara n fanan yɛ, kosa n wa wuli kuma diya waati mɛn na, Alla ye kuma di n ma, ka n wakali Kibaro Ɲuma gbundu ko lase diya jama ma, 
\v 20 n kɛni lasiiden di mɛn na ko rɔ hali n sidini jɔlɔkɔ la sisen. Ai ye Alla matara, kosa n ye n wakila kuma fɔla ikomin n dahani ɲa mɛn ma.
\s Tuwali banilu
\p
\v 21 An diyana nakelenɲɔɔ ni an baaraɲɔɔn kɔnɔrɔdi Tisiki mɛn ye baarala Maari yɛ, wo ri n na ko bɛɛ ɲafɔ ai yɛ, kosa ai fanan ye n na ko kibaroilu lɔn a ni ka n kɛɲa lɔn. 
\v 22 N ye a lawala ai ma wo le rɔ kosa ai ye an na ko lɔn, ka ai jusu raja.
\p
\v 23 An fa Alla ni Maari Isa Ɲenematɔmɔnin ye jususuma ni kaninteya ni lemɛniya di an nakelenɲɔɔmailu bɛɛ ma. 
\v 24 Mɛnilu la kaninteya tɛ banna an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin yɛ, Alla ye hina di woilu ma.