\id COL col \ide UTF-8 \h Kɔlɔsikailu la Suran \toc3 COL \toc1 Kɔlɔsikailu \toc2 KƆL \mt1 Kɔlɔsikailu \mt2 Pɔli ka Alla la Kuma Mɛn Nawa Kɔlɔsikailu Ma \ip Isa la talibidenba Pɔli ka bataki ɲin nawa lemɛniya mɔɔilu le ma mɛnilu tɛrɛ siini Kɔlɔsi so kɔndɔ. Pɔli fɔlɔ ma kawandili bɔ ii yɛ, kɔni a ka ii la ko lɔn de Romi so kɔndɔ, a tɛrɛ ye kaso la yɔrɔ mɛn. Alla la Nii Sɛniman ka kawandili do di Pɔli ma Kɔlɔsikailu la ko rɔ a ni lemɛniya mɔɔilu bɛɛ la ko rɔ mɛnilu ye dunuɲa rɔ. \ip Kɔlɔsi so tɛrɛ ye Efɛsi so telebɔ fan le fɛ fɔ kilo kɛmɛ fila jate. A kɛni ikomin Pɔli ma wa ye muumɛ. A karanden do, Epafirasi le wara ye, Kɔlɔsika le tɛrɛ Epafirasi ri, mɛn fɔlɔ wara Isa la ko Kibaro Ɲuma lase wo so kɔndɔ (Kɔlɔsikailu suran 1.7 ni suran 4.12). \ip Pɔli tɛrɛ ye kaso la waati mɛn na, tumadɔ Romi so kɔndɔ, Epafirasi nara ka a fɔ a yɛ ko Kɔlɔsikailu ra kunfan dina gbɛrɛ karan kɔfɛ. Mɔɔ gbɛrɛilu ra wa karan kɛ Kɔlɔsikailu yɛ, ii ko ni i ye a fɛ ka Alla lɔn, i ye a fɛ ka kisi, fɔ i ye dina gbɛrɛilu le bato, ka don namun ko do rɔ, ikomin kanberen ni dɔɔnnifen dɔɔn tɔnilu ni minifen tɔnilu. Ii ka Pɔli lalɔnni wo koilu ma, i kɔrɔ a ka Bataki yɔrɔ ɲin sɛbɛ Kɔlɔsikailu ma, kosa a ye a fɔ ale le yɛ ko Alla ye kisi mɛn dila, wo ye sɔrɔnna a la Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin Isa le fɛ mɛn dafani. A ka sɛɛbɛ don Tikiko ni Onesimɔ bolo ka wa ii ma (suran 4.7,9). \ip A ban kɔrɔ foli kɛla a ni walijuma lɔn Alla yɛ (suran 1.1-14), Bataki yɔrɔ fɔlɔ ye Isa la mansaya le la ko fɔla. A ka, a fɔ ko Isa fanka ka bon ɲinanilu bɛɛ ri, ko Isa le kelen kɛni Alla la kuma Kibaro Ɲuma tii ri (suran 1.15 haan suran 2.3). Pɔli kumara Kɔlɔsikailu yɛ ka bɛn fili la ko ma mɔɔ doilu ye mɛn kɛla ii wara (suran 2.4-25). Tɔ la, a ka ale le kawandi ka bɛn ii kɛwaliilu ma ii ka kan ii ye mɛn kɛ Ɲenematɔmɔnin fɛ, lemɛniya mɔɔ bɛrɛya rɔ (suran 3.1 haan suran 4.6). \ip A laban, a ka kuma do sɛbɛ a lɔn mɔɔilu ma a ka a laban sɛbɛ a jɛrɛ bolo la, a ka kuma lasudunɲa (suran 4.7-18). Bataki yɔrɔ ɲin ye Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin lɔdiya ɲabɔla an yɛ kosɛbɛ. \c 1 \p \v 1 Nde Pɔli mɛn kɛni Isa Ɲenematɔmɔnin na talibidenba ri Alla sawo rɔ, nde ni an badenma Timote le ka bataki ɲin sɛbɛ, \v 2 ka wa an nakelenɲɔɔ sɛnimanilu ma mɛnilu lemɛniyani Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin ma Kɔlɔsi so kɔndɔ. \p An Fa Alla ye sɔli ni jususuma di ai ma. \s Baraka bila Alla matara rɔ \p \v 3 An wa kɛ Alla matarala ai yɛ, an ye baraka bilala an Maari Isa Ɲenematɔmɔnin Fa Alla yɛ ai la ko rɔ waati bɛɛ, \v 4 ka a masɔrɔn an da ai la lemɛniya la ko mɛn ka bɛn Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin Isa la ko ma a ni ai ka a la Alla la jama sɛniman kanin ɲa mɛn ma. \v 5 Wo le rɔ, ai la lemɛniya ni ai la kaninteya kun lɔni wo jii le ma, mɛn namarani ai yɛ harijeene rɔ. Ai ra wo jii lɔn, Kibaro Ɲuma ba tuɲa kuma sera ai ma tuma mɛn na. \v 6 Kibaro Ɲuma ɲin da na ai ma ikomin a natɔ dunuɲa bɛɛ ma ɲa mɛn ma. A ri jiri, ka siyaya. A ye wo ɲa fanan ma ai tɛma kɛbi ai ka Kibaro Ɲuma mɛn lon mɛn na, ai ka Alla la sɔli lɔn. \v 7 Epafirasi le ka ai karan, an diyana baaraden ɲɔɔn, mɛn kɛni ai yɛ Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin na keladen sabarinin di. \v 8 Ale le ka a fɔ an yɛ, Alla la Nii Sɛniman ka kaninteya di ai ma ɲa mɛn ma. \p \v 9 Wo le ka a kɛ, kɛbi an ka wo mɛn lon mɛn na, an ye Alla matarala ai yɛ waati bɛɛ! An ye madiyali kɛla kosa ai ye dafa Alla sawo lɔn dɔ a ni lɔnnin ni hankilimaya bɛɛ Alla la Nii Sɛniman ye mɛn dila. \v 10 Wo rɔ, ai ri se taamala ikomin Maari ye a fɛ ɲa mɛn ma, ka a hɛnɛn ɲa bɛɛ ma. A ye jiri ai kɛwali ɲumailu rɔ ka jiriwa Alla lɔn dɔ. \v 11 An ye Alla matarala ikɔ tuun kosa ai ye fanka ba sɔrɔn Alla la fanka nɔɔrɔ fɛ, ka se ai tunadiyala, ka ai muɲun fanan. \v 12 Ai ye baraka bila Fa Alla yɛ sɛwa rɔ baa ale le ka a kɛ ai ka cɛ sɔrɔn mɛn ye kɛnɛ mansaya rɔ jama sɛniman yɛ. \v 13 Ale ra an kisi dibi fanka ma, ka wa an di a diyana dencɛ la mansaya rɔ \v 14 mɛn ka an kunka, ka an julumunilu kafari. \s Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin \p \v 15 Alla yenbali munuɲa le a ri. Ale le den fɔlɔ ri dalifen bɛɛ kun na. \v 16 Ka a masɔrɔn Alla ra fen bɛɛ dan ale baraka rɔ sankolo ni duukolo kan, fen mɛnilu ye yenna a ni mɛnilu tɛ yenna, mansayailu, kuntiilu, fankatiilu, ni faamailu. Fen bɛɛ danni ale le baraka rɔ ale yɛ. \v 17 A tɛrɛ ye ye yani fen bɛɛ ye dan. Fen bɛɛ mamira ale le bolo. \v 18 Ale le lemɛniya jama kun di mɛn kɛni ikomin a fari. Ale le habadan mɔɔ fɔlɔ wulinin di ka bɔ saya rɔ, kosa a ye kɛ ɲɛmɔɔ ri wo ko bɛɛ rɔ. \v 19 Ka a masɔrɔn a ra diya Alla yɛ a ye a kɛɲa dafani bɛɛ to Isa rɔ. \v 20 A ra sɔn fanan, a ye woilu ni fen bɛɛ tɛmala rabɛn mɛn ye duu ni sankolo ma a la Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin baraka rɔ. A jeli bɔra ka faa gbɔngbɔn jiri ma kosa a ye jususuma di an ma. \p \v 21 A damira, bɛnbaliya tɛrɛ ai ni Alla tɛma fewu! Ai ka ai jɛrɛ kɛ a juuilu ri ai miriyailu ni ai kɛwali juuilu fɛ. \v 22 Kɔni sisen, a ra ai tɛmala rabɛn a faribanku la saya fɛ, kosa a ye na ai lasɛninya ri a ɲakɔrɔ. Fɛ tɛ ai la butun, a tɛ ai maborila butun. \v 23 Kɔni, fɔɔ ai ye to lemɛniya kan fewu, kosa ai kana mataa Kibaro Ɲuma jii la ai ka mɛn mɛn mɛn naseni dalifen bɛɛ ma a ni nde Pɔli kɛni mɛn na baaraden di. \s Pɔli la baara \p \v 24 Sisen, n sɛwani n na tɔrɔyailu rɔ ai la ko rɔ, baa wo tɔrɔya tɔ mɛnilu toni Ɲenematɔmɔnin na tɔrɔya la, n di wo dafa n faribanku rɔ lemɛniya jama yɛ mɛn kɛni a fari ri. \v 25 Alla le ka n kɛ lemɛniya jama baaraden di, ko n ye Alla la kuma dafani lase ai ma. \v 26 Gbundu le wo ri mɛn tɛrɛ dokonni waati taminniilu mɔɔ bɛɛ ma, kɔni sisen a ra a ɲa yiraka a la jama sɛniman na. \v 27 Alla ra sɔn siyailu bɛɛ ye a la gbundu nanfulu mirima lɔn. Wo gbundu le ten: Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin mɛn ye gbiliya jii ri, a ri to ai rɔ. \p \v 28 An di Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin na ko lase mɔɔ bɛɛ ma, an di ii kawandi, ka ii karan lɔnnin bɛɛ ma kosa an ye na mɔɔ bɛɛ dɛfanin di Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin ma. \v 29 N ye baarala gbɛlɛya rɔ wo ko le ma, ka n sebaya don a fanka ba rɔ mɛn ye baarala n dɔ fanka la. \c 2 \p \v 1 N ye a fɛ le ai ye a lɔn ko n ye kɛlɛ ba su mɛn dɔ ai yɛ a ni Layodisekailu ni mɛnilu bɛɛ tɛrɛ ma n fari yen. \v 2 N di kɛlɛ kɛ ii yɛ kosa ii jusu ye sɛɛbɛ don, ka kɛ faribanku kelen di kaninteya rɔ, ka lɔnnin dafani sɔrɔn hankilimaya rɔ kosa ii ye Alla la gbundu ko lɔn, Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin, \v 3 banaya lɔnnin ni hankili bɛɛ dokonni mɛn dɔ. \p \v 4 Nba, n ye a fɔla ai yɛ, kosa mɔɔ si kana ai majuuwaya kuma dumanilu la. \v 5 Baa hali n fari tɛ ai tɔrɔfɛ kɔni n hankili ye ai fɛ. N sɛwani, n wa ai la wakali yen, a ni ai la lemɛniya bɛrɛ Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin ma! \s Nii kura dafani Isa rɔ \p \v 6 Wo rɔ, baa ai ra Isa Ɲenematɔmɔnin sɔrɔn ikomin Maari, ai ye to ale fɛ. \v 7 Ai ye ai lulu lajii, ka sabati ale rɔ, ka ai fanka don lemɛniya rɔ ikomin ai karannin ɲa mɛn ma. Ai ye baraka bila Alla yɛ waati bɛɛ. \p \v 8 Ai ye a kɛ ai hankili la, kosa mɔɔ si kana ai mira dunuɲa kuma fuuilu ni majuuwaya koilu fɛ, ka fara adamadenilu la namunilu ni dunuɲa tanama koilu la, mɛnilu bɔni tɛ Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin dɔ. \v 9 Ka a masɔrɔn Allaya dafani bɛɛ toni Isa faribanku le rɔ. \v 10 Ai fanan da dafa ale rɔ mɛn ye faamailu ni fankatiilu bɛɛ kun na. \p \v 11 Ai ra faaninta kɛ Isa fɛ, mɔɔilu la faaninta tɛ mɛn di, kɔni mɛn ye mɔɔilu hɔrɔyala faribanku diyana koilu fanka ma, Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin ye mɛn kɛla. \v 12 Ka a masɔrɔn ai sunda ji rɔ waati mɛn na, ai ni Isa su donda ai ɲɔɔn fɛ. Ai ra wuli saya rɔ ai ɲɔɔn fɛ fanan lemɛniya baraka rɔ Alla fanka ma mɛn ka a lawuli saya rɔ. \v 13 Ai faanin le tɛrɛ a ri ai hakɛilu la ko rɔ a ni ai faribanku faanintakɛbaliya ma. Kɔni sisen, Alla ra an hakɛilu makoto, ka Isa nii bila ai ɲɔɔn fɛ. \v 14 Julu sɛbɛ mɛn nabɛnni an kanma a ni tɔn mɛnilu tɛrɛ an halakila, a ra woilu bɔ, ka ii ban, ka ii gbɔngbɔn a faa jiri kan. \v 15 Wo ɲa ma, a ra fankatiilu ni faamailu la kɛlɛkɛ fenilu bɔ ii bolo, ka lɔ ii ɲɛrɔ dunuɲa ɲakɔrɔ ikomin mɔɔ miranilu kɛlɛ rɔ, ka fanka sɔrɔn ii ma a la saya baraka rɔ a faa jiri kan. \p \v 16 Wo le rɔ, ai kana sɔn mɔɔ si ye ai kitila ai la dɔɔnninfen na ko rɔ wala ai la minninfen wala sali lon do, wala karo kura ladɛnnilu, wala Ɲɔɲɔ Lon na ko rɔ. \v 17 Woilu bɛɛ kɛni ko natɔilu lulen de ri mɛnilu tɛrɛ ye nala, kɔni tuɲa jɛrɛ kɛni Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin de ri. \v 18 Ai kana sɔn, mɔɔ si ye ai jalaki jɛrɛ majii rɔ wuya rɔ a ni mɛlɛka bato fɛ. Wo mɔɔ su ye a wasola a la koyennilu le la ko rɔ. A fani waso fuu le la a la adamadenya miriya rɔ, \v 19 ka bɔ Isa rɔ. Adon, ale le kɛni ikomin faribanku kun. Isa baraka rɔ fari bɛɛ baloni, ka kɛ kelen di lulu fenilu ni fasailu fɛ, a tɛrɛ ka bon ikomin Alla ye a fɛ ɲa mɛn ma. \s Hɔrɔya Isa rɔ \p \v 20 Ni ai ni Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin ra faa ai ɲɔɔn fɛ, ka ai hɔrɔya dunuɲa tanama koilu ma, nfenna wo rɔ ai ye taamala ikomin dunuɲa mɔɔ le ai ri? Nfenna ai ye sɔnna ii ye tɔn su ɲinilu la ai ma? \v 21 Ai kana a ta! Ai kana a ragbɛ ai nɛn na! Bolo kana maa a la! \v 22 Woilu kɛni fenilu le ri mɛnilu ye tununna ka tamin ii wa labaara waati mɛn na. Woilu kɛni jamariliilu ni karanilu le ri ka fara mɔɔilu la. \v 23 Wo jamariliilu munuɲani ko kɔrɔlɔn de ri, ka fara ii diyagboya bato ɲa ma, a ni ii la jɛrɛ majii, a ni ii faribanku mira ɲa gbɛlɛn, kɔni fanka tɛ woilu la, ka faribanku natailu kolo. \c 3 \s Alla la sila \p \v 1 Wo rɔ, ikomin ai ni Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin da wuli saya rɔ, ai ye harijeene koilu ɲinin, Ɲenematɔmɔnin siini Alla bolokininma yɔrɔ mɛn dɔ. \v 2 Ai ye ai miri harijeene koilu ma, ai kana ai miri dunuɲa koilu ma. \v 3 Ka a masɔrɔn ai ra sa, ai la dunuɲa ratɛɛ dokonni Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin dɔ Alla fɛ. \v 4 Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin wa bɔ kɛnɛma, ale mɛn ye ai la dunuɲa ratɛɛ ri, ai fanan di bɔ a tɔrɔfɛ a la gbiliya rɔ. \p \v 5 Wo le rɔ, dunuɲa kojuu mɛnilu ye ai rɔ, ai ye woilu faa ai jusu rɔ: kaninkɛ, kɔsɔ koilu, kunfan juuilu, diyana kojuuilu, a ni nata, mɛn kɛni joo bato ri. \v 6 Sɔn su ɲinilu ye Alla la duɲa lanala kuma mirabaliilu ma. \v 7 Ai fanan jɛrɛ tɛrɛ taamala wo ɲa le ma ai tɛrɛ ai la dunuɲa ratɛɛ kɛla a rɔ. \p \v 8 Kɔni sisen, ai ye wo koilu bɛɛ boloka: mɔnɛ, jusumaya, juuya, mɔɔ tɔɔtiɲanni, a ni kuma juu mɛn ye bɔla ai da rɔ. \v 9 Ai kana wuya fɔ ai ɲɔɔn yɛ ka a masɔrɔn ai ra ai cɛɲa kɔrɔman bila a ni a kɛwaliilu. \v 10 Ai ra cɛɲa kura damira mɛn ye tola rabɛnna Alla lɔn dɔ, haan a ye kɛ a danɲa munuɲa ri. \v 11 Wo danni kura rɔ, Kirɛkikailu ni Yahudiyailu, kanbarenilu ni faanintakɛbaliilu, londanilu ni ɲamakabaliilu, jɔnilu ni hɔrɔilu, Ɲenematɔmɔnin ye fen bɛɛ le ri bɛɛ yɛ, fanka ye a la ko bɛɛ rɔ. \p \v 12 Wo le rɔ, baa Alla ra ai ɲenematɔmɔn, ka ai kɛ a diyana jama sɛniman di, ai ye kininkinin ni juumaya ni fanmajii ni jusu ɲumaya ni sabari ta. \v 13 Ai ye diɲɛ ai ɲɔɔn yɛ, ka ai ɲɔɔn makoto, ni do ka ko kɛ a duɲɔɔ na. Ai ye ai ɲɔɔn makoto ikomin Maari Alla ra ai makoto ɲa mɛn ma. \v 14 Ai ye kaninteya la woilu kan, mɛn ye ii bɛɛ dafala. \v 15 Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin na jususuma ye sabati ai jusu rɔ. Baa Alla ka ai kili wo le fɛ, ka ai kɛ faribanku kelen di. Ai ye kɛ waliɲuma lɔnna ri. \v 16 Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin na kuma ye to ai bɛɛ jusu rɔ, a diya bɛɛ rɔ, ka ai ɲɔɔn karan, ka ai ɲɔɔn nali lɔnnin bɛɛ la, a ni Yaburi kumailu ni kalamanilu ni Alla tando kalaman sɛnimanilu la, ka baraka bila Alla yɛ ai jusu rɔ. \v 17 Ai ye mɛn bɛɛ kɛla wala ka a fɔ, ai ye wo bɛɛ kɛ Maari Isa tɔɔ rɔ, ai ye baraka bila Fa Alla yɛ a baraka rɔ. \s Denbaya sariyailu \p \v 18 Musoilu, ai ye kolo ai cɛɛilu ma ikomin a bɛnni musoilu ma ɲa mɛn ma Maari ɲakɔrɔ. \p \v 19 Cɛilu, ai ye ai musoilu kanin, ai kana juuya ii la. \p \v 20 Denilu, ai ye ai sɔrɔnbailu la kumakan mira ko bɛɛ rɔ, ka a masɔrɔn wo le duman Maari yɛ. \p \v 21 Den failu, ai kana ai denilu lamɔnɛ kosa ii kana tunnagboya. \p \v 22 Jɔnilu, ai ye ai tiilu kumakan mira ko bɛɛ rɔ mɛnilu ye ai kun na dunuɲa rɔ. Ai kana baara ii ɲakɔrɔ gbansan ma, kosa ai ye diya ii yɛ, kɔni ai ye baara jusu ɲuma la Maari gbiliya ko rɔ. \v 23 Ai wa kɛ ko ko kɛla, ai ye a kɛ ai jusu bɛɛ rɔ ikomin ai ye a kɛla Maari yɛ ɲa mɛn ma kɔni mɔɔilu tɛ. \v 24 Baa ai ka a lɔn, ko ai ri ai sara sɔrɔn Maari bolo, a ka cɛ mɛn namara a la jama yɛ. Ai tii le Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin di ai ka kan ka baara mɛn yɛ. \v 25 Mɛn wa baara telenbaliya rɔ, a ri telenbaliya sara sɔrɔn, baa Alla tɛ mɔɔilu lafisayala ii ɲɔɔn ma. \c 4 \p \v 1 Jɔn tiilu, ko mɛn bɛnni, mɛn telenni, ai ye wo kɛ ai la jɔnilu yɛ. Ai ye a lɔn ko ai tii ye sankolo rɔ fanan. \s Lalililu \p \v 2 Ai ye ai raja Alla matara ma, ka a to ai ɲana, ka baraka bila a yɛ. \v 3 Ai ye Alla matara an yɛ fanan, kosa Alla ye an na kuma lasɔnɔya kosa n ye se Mɔɔ Ɲenematɔmɔnin na gbundu ko lasela, n ye kaso la mɛn na ko rɔ. \v 4 Ai ye a madiya, n ye a fɔ a gbɛ rɔ ikomin a bɛnni n ma ɲa mɛn ma. \p \v 5 Ai ye taama hankilimaya rɔ lemɛniyabaliilu fan fɛ, ai ye fɛrɛ ɲinin waatiilu ma. \v 6 Ai la kuma ye kɛ sɔli kuma bɛrɛ le ri. Ai ye a lɔn ai ye mɔɔ bɛɛ jabila a ɲuma la ɲa mɛn ma. \s Foli labanilu \p \v 7 An diyana badenma Tisiki le ri n na ko bɛɛ fɔ ai yɛ. Maari la baaraden ɲɔɔn lemɛniyani le a ri mɛn ye baarala Maari yɛ ikomin nde. \v 8 N ye a lawala ai ma kun ɲin de la kosa ai ye an kɛɲa lɔn, ka ai lalemɛniya. \v 9 An diyana badenma, lemɛniya mɔɔ, Onesimɔ mɛn bɔni ai tɛma, n ye a lawala ai ma. Ko mɛn taminni yan, ii ri wo bɛɛ ɲafɔ ai yɛ. \p \v 10 N kasolabila ɲɔɔn Arisitariki ye ai fola a ni Marika, Barinabasi dɔɔni. Ai tɛrɛ ra jamariilu mɛn mɛn na ko rɔ, ni a nara ai wara, ai ye a lasɛnɛ ɲa ɲumala. \v 11 Isa, mɛn fanan ye tɔɔla Jusitusu, wo fanan ye ai fola. Yahudiyailu tɛma woilu le dɔrɔn ye baarala n fɛ Alla la Mansaya la ko rɔ, woilu le kɛni n nii nasɛwa mɔɔilu ri. \p \v 12 Ai la mɔɔ do ye ai fola, Epafirasi, Isa Ɲenematɔmɔnin na baaraden. A ye kɛlɛ kɛla ai yɛ Alla matara rɔ waati bɛɛ, kosa ai rajanin di to, ka sabati, ka to hankili latɛɛ rɔ ka dafa Alla sawo bɛɛ rɔ. \v 13 N ye wo sereya bɔla a yɛ, a ka baara gbɛlɛn kɛ ai la ko rɔ kosɛbɛ a ni Layodisekailu ni Herapolisikailu. \v 14 An diyana mɔɔ, Luka dandalila, a ni Demasi ye ai fola. \p \v 15 Ai ye badenmailu fo an yɛ mɛnilu ye Layodise, a ni Nimifa ni lemɛniya jama mɛn ye ladɛn kɛla a la bon kɔndɔ. \v 16 Ai wa bataki ɲin karan ai wara, ai ye a kɛ a ye karan Layodisekailu la lemɛniya jama yɛ. Mɛn fanan ye bɔla Layodise, ai ye wo fanan karan. \v 17 Ai ye a fɔ Arikipe yɛ ko: «I ka baara mɛn sɔrɔn Maari la, a kɛ i hankili la, ka a lakanbali.» \p \v 18 Nde Pɔli le ka foli laban ɲin sɛbɛ n bolo la: Ai ye ai hankili to n na kaso labila ko. \b \p Alla la sɔli ye to ai fɛ.