\id HEB - Mamasa \h Ibrani \toc1 Sura' lako to Ibrani \toc2 Ibrani \toc3 Ibr. \mt2 Sura' lako to \mt1 Ibrani \imt1 Pungngu' tannunna \ip Inde sura' lako to Ibranie, tae' diissanan to ummuki'i annu tae' ummuki' sanganna. Anggami diissanan kumua inde to ummuki'ie mesa to ummissan tongan-tongan issinna Pa'dandi Yolona Puang Allata'alla, anna tangngia to sapulo dua rasulna Puang Yesus (2:3). \ip Inde sura'e mengkalao dio mai innang disangai \bk Sura' lako to Ibrani \bk* to dikuan to Yahudi battu' dikua to Israel. Sitonganna tae' makaleso benna dipopebaan, anggami diissanan kumua kombonganna to Sarani to illalan kamaparrisan anna pandarraan ura'na kapangngoreananna lako Puang Yesus (10:32-34; 13:3, 13). Dengammi pira-pira to illalan inde kombonganne barinni' penawanna anna dengan morai la ma'sorong boko' illalan mai Kasaranian (12:12). Anna dengan duka' ta'mo naaku lao ma'sambayang (10:25). \ip Tallu randanna issinna inde sura'e. Bunga'na, la mendadi pepatudu lako to umbacai. Kaduanna la mendadi pepakatoto', anna katallunna la mendadi pa'nanna'. \ip Bunga'na, ma'patudu nakua: Puang Yesus Anakna Puang Allata'alla to mangka umpalandasangkia' battakadanna Ambena (1:2). Anna Puang Yesus iamo Imam la da'da' sae lako-lakona, to untondon angganna malaeka' anna untondon Musa (1:1-4:13). Anna untondompa angganna imam illalan alukna to Yahudi (4:14-7:28). Ummolai pengkarangna Puang Yesus napolalan angganna to mangngorean ta'mo nakuasai kasalaan, ta'mo marea' sae lako olona Puang Allata'alla, anna sikambelamo kakuasaanna kamatean, annu ullambi'mi katuoan sae lako-lakona. Dipa'patuduan polepi nakua: Puang Yesus iamo Imam mepatette lako kasalamasan. Tangngia ummolai pa'petando anna bua pemala' senga' la dirannuan mepasalama' sae lako olona Puang Allata'alla. Annu kamateannamo Puang Yesus mendadi bua pemala' la umbasei angganna kasalaanna ma'rupa tau, battu' dikua ma'pasalama'. La dipengngissananni kumua pengkarangna Puang Yesus untondon pengkarangna angganna imamna to Yahudi. Anna inde pa'dandi bakarunna Puang Allata'alla nakarang Puang Yesus-e untondon pa'dandi yolo. \ip Kaduanna, ma'pakatoto' anna malara angganna to Sarani la tontong matutu lako Puang Yesus moi anna didarra. Ta'mo tau la marea' sae lako olona Puang Allata'alla annu meyoloanammi Puang Yesus langngan (4:16; 6:20; 10:19-23). Anna nakuapa: angganna to Sarani innang la ullambi' pelliwean napatoka Puang Allata'alla ura'na kapangngoreananna (3:10-4:11). Inde pelliweanne, dengan ungkuai ianna matemo to mangngorean, melliwemi aka ta'mo la mengkarang inde lino. Dengan duka' ungkuai inde dikuaan pelliweanne, kalembasanna ta'mo tau parallu mengkarang illalan lino umpeang kasalamasan annu mepasalama'mi Puang Yesus. \ip Katallunna, ma'nanna' indana dengan tau ma'sorong boko' illalan mai Kasaranian (2:1-4; 3:7-19; 5:11-6:12; 10:26-39; 12:18-29). Anna nakua polepa: marru la mabanda' pole ia perambinna Puang Allata'alla lako to umpa'lullu'i Anakna anna ussanga tae' keangga' rara pa'dandinna Puang Allata'alla battu dikua kamateanna Puang Yesus. \iot Lesoanna issinna \io1 1. Puang Yesus untondon angga lako (\ior 1:1-10:18\ior*) \io2 a. Puang Yesus Anakna Puang Allata'alla (\ior 1:1-3\ior*) \io2 b. Puang Yesus marru untondon kamatandeanna angganna malaeka' (\ior 1:4-2:18\ior*) \io2 c. Puang Yesus marru untondon Musa (\ior 3:1-4:13\ior*) \io2 d. Puang Yesus iamo Imam randan matande, untondon angganna to ungkarang pa'dandi yolona Puang Allata'alla (\ior 4:14-7:28\ior*) \io2 e. Pengkarangna Puang Yesus marru untondon pengkarangna imam illalan alukna to Yahudi (\ior 8:1-10:18\ior*) \io1 2. Kamatutuan lako Puang Allata'alla (\ior 10:19-12:29\ior*) \io1 3. Panggauan situru'na pa'porainna Puang Allata'alla anna bubungna sura' (\ior 13:1-25\ior*) \c 1 \s1 Kamatandeanna Anakna Puang Allata'alla marru untondon malaeka' \p \v 1 Yolona pembuda ma'kada Puang Allata'alla lako neneta napalanda' nabi ummolai ma'rupa-rupa lalan. \v 2 Sapo illalan inde attu kasuppikanna linoe melolomi Anakna Puang Allata'alla ullombunganni pudukna lako kaleta. Inde Anaknae innang mangkami napatantu la ummampui angga lako. Anna ia siamo napake Puang Allata'alla umpadadi langi' anna lino. \v 3 Iamo duka' umpaarrangngiki' kamatandeanna Puang Allata'alla, anna kawanan kumua tananan penawanna susi siami tananan penawanna Puang Allata'alla. Ia toi umpatipalao angga lako ummolai battakadanna sitonda kakuasaan. Mangkai umbasei kasalaanna ma'rupa tau, lu langngammi suruga anna ummokko' dio tandai kananna To Randan Matande. \v 4 Napolalan untondon angganna malaeka', susi sanga nasangaianni Puang Allata'alla marru untondon sanganna malaeka'. \v 5 Annu tae' dengan kadanna Puang Allata'alla lako malaeka' nakua: \q1 “Ikomo Anakku; \q2 allo temo kupa'peassakan kumua: Kaomo Ambemu.”\f + \fr 1:5 \ft Mzm. 2:7.\f* \m Tae' toi dengan ma'kada lako mesa malaeka' nakua: \q1 “Kaomo la napoambe \q2 anna Iamo la kupoanak.”\f + \fr 1:5 \ft 2Sam. 7:14.\f* \m \v 6 Sapo inde anna ussua Anak pa'bunga'na tama linoe, ma'kada Puang Allata'alla nakua: \q1 “Angganna malaeka'na Puang Allata'alla la menomba dio tingngayona.”\f + \fr 1:6 \ft Mzm. 97:7.\f* \m \v 7 Mengke'de' malaeka', nakua Puang Allata'alla untula'i: \q1 “Puang Allata'alla umpasusi talimpuru' malaeka'na \q2 anna umpasusi api ma'lana-lana pesuanna.”\f + \fr 1:7 \ft Mzm. 104:4.\f* \m \v 8 Sapo nakua kadanna untula' Anakna: \q1 “O Dewata, la mentomarayako sae lako-lakona, \q2 maloloko ma'parenta. \q1 \v 9 Umporaiko kamaloloan anna ungkabassiko kakadakean. \q1 Iamo nangei Ikomo nabengan kamatandean Puang Allata'alla, Dewatammu, \q2 untondon angganna solamu \q2 annu nabolloiko minna'-minna' \q2 la napolalan kendek kadoresan illalan penawammu.”\f + \fr 1:9 \ft Mzm. 45:7-8.\f* \m \v 10 Nakua polepa Puang Allata'alla lako Anakna: \q1 “O Puang, parandukanna Ikomo ungkombong lino, \q2 anna Iko toi umpadadi langi'. \q1 \v 11 Angganna te maie la pa'de asan, \q2 anna la malusa susi sampin. \q1 sapo la montong liuko Iko talumalin. \q1 \v 12 Langi' anna lino la muluppi' susi bayu rui' \q1 ammu mane sondaii senga'na. \q1 Sapo tae' Iko dengan leleammu la lumalin, \q2 anna la tuo batuko.”\f + \fr 1:12 \ft Mzm. 102:25-27.\f* \m \v 13 Tae' dengan la nakua Puang Allata'alla lako malaeka': \q1 “Okko'ko dio tandai kanangku, \q1 lambisan kulukkoan asangko angganna ewalimmu \q1 dio tingngayomu.”\f + \fr 1:13 \ft Mzm. 110:1.\f* \m \v 14 Inde mai malaeka'e iamo penawa siumpengkarangan Puang Allata'alla anna nasua lao umpamoloi ma'rupa tau to la ullolongan kasalamasan. \c 2 \s1 Kareba kasalamasan taditondon la dipaillalan tambuk \p \v 1 Makalesomi kumua marru untondon malaeka' Anakna Puang Allata'alla. Iamo too la tuttuan umpengnganda'ki' pepa'guruan mangka tarangngi indata untampemo kapangngoreananta. \v 2 Angganna battakada napalanda' malaeka' lako neneta yolona montong tanan anna benna-benna tae' unturu'i battu ullendai la dipabambanni sangka' situru' pa'palakona. \v 3 Dadi, umbamo la takua nasala perambinna Puang Allata'alla ke tae'ki' umpaillalan tambuk kareba kasalamasan taditondon? Annu inde kareba kasalamasanne Puang Yesus randan yolo umpa'peassakanni, anna angganna to urrangngii umpatarru'i lako kaleta napolalan taissanan kumua tonganna. \v 4 Anna melolopa Puang Allata'alla umpomanassa inde kareba kasalamasanne ummolai ma'rupa-rupa tanda anna tanda memangnga-mangnga. Anna umbengampa kapaissanan dio mai Penawa Masero lako ma'rupa tau situru' pa'kuanna. \s1 Puang Yesus umpoperrupa tau kalena la umbillang lalan kasalamasan \p \v 5 Tangngia malaeka' nabeen kakuasaan Puang Allata'alla la ma'parenta dio lino tanda lako, battu' dikua lino bakaru inde marassan ditula' temoe. \v 6 Sapo ma'rupa tauria nabeen kakuasaan annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “O Puang Allata'alla, akara inde ma'rupa taue, napolalan mukilalai Iko? \q2 Bennara inde to linoe, napolalan muandaran liu? \q1 \v 7 Illalan attu sappalli' mupatanda rokko salapi\f + \fr 2:7 \fq attu sappalli' mupatanda rokko salapi: \ft Pikki' senga'na tau: \fq mupatanda rokko titti'.\f* anna angganna malaeka'. \q2 Anna mangkamo mupaokko' yao angngenan kamatandean anna ma'tandalangnganan. \q1 \v 8 Mubenganni kakuasaan la ungkuasai angga lako.”\f + \fr 2:8 \ft Mzm. 8:5-7.\f* \m Dadi, ianna dikua Puang Allata'alla umbeen kakuasaan ma'rupa tau la ungkuasai angga lako, kalembasanna angga lako tae' dengan tae' la nakuasai ma'rupa tau. Sapo moika anna susi too, ta'pa kawanan diita temo ma'rupa tau ungkuasai angga lako. \v 9 Sapo taitami Puang Yesus ma'kuasa temo. Inde anna sae tama linoe, dipatanda rokko salapi sappai' anna la angganna malaeka'. Temo dipaokko'mi yao angngenan ma'tandalangnganan anna randan matande, aka mangkami ummolai kamasussaan lambisan mate. Angganna te maie napogau' ura'na pa'kamasena Puang Allata'alla lako kaleta anna malara mate ussonda angganna ma'rupa tau. \p \v 10 Puang Allata'alla umpadadi angga lako anna kalena napapiaan. Situru' pa'kuanna, la buda ma'rupa tau mendadi anakna la mangngala tawa illalan kamatandeanna. Iamo nangei innang la sipato' napatantu Puang Allata'alla la ummolai kamasussaan Puang Yesus anna mala mendadi To Ma'pasalama' tae' dengan sassana, to umbukai lalan kasalamasan anna malara dipasalama' ma'rupa tau. \v 11 Annu Puang Yesus to usseroi ma'rupa tau mesa kabuttuan ma'rupa tau to diseroi. Iamo nangei tae' makadere' Puang Yesus ussa'bu' sa'do'doranni. \v 12 Ma'kada Puang Yesus lako Puang Allata'alla nakua: \q1 “La kupa'peassakangko lako angganna sa'do'dorangku, \q2 anna la kutendengko illalan kombonganna petauammu.”\f + \fr 2:12 \ft Mzm. 22:23.\f* \m \v 13 Anna nakuapa: \q1 “Angga Puang Allata'alla kungei umpasande' kaparannuangku.” \m Anna nakua polepa: \q1 “Indemo'e sola angganna anak to napalessu' rokko lisu pala'ku Puang Allata'alla.”\f + \fr 2:13 \ft Yes. 8:17-18.\f* \p \v 14 Inde to nakuaan Puang Yesus anakke, sangngin ma'rupa tau innang to la mate. Iamo nangei umpoperrupa tau kalena Puang Yesus, anna malara illalan kamateanna mala umpa'dean kakuasaanna ponggawana setang to ungkuasai kamatean. \v 15 Ia toi nangei umpasusii anna malara ullappasan ma'rupa tau dio mai kakuasaanna kamatean. Annu mengkalao dio mane dadi sae lako matena naposabua' kamareasan lako kamatean. \v 16 Manassa anna tangngia malaeka' napamoloi, sapo peampoanna Abraham. \v 17 Iamo nangei merrupa taumo Puang Yesus annu innang la umpa'pasusii sa'do'doranna illalan angganna kara-kara. Annu ianna susimo ma'rupa tau, malami mendadi Pongkena Imam, to lando ma'kamase anna matutu umpalako pengkaranganna Puang Allata'alla, anna mala digarri'i kasalaanna ma'rupa tau. \v 18 Annu melolomi mangka ussa'dingan kamapa'disan inde anna disudie, napolalan la nabela umpamoloi ma'rupa tau to narua passudian. \c 3 \s1 Puang Yesus marru untondon Musa \p \v 1 Dadi, anggammua' sa'do'dorangku to masero to mangka natambai Puang Allata'alla, paalai manappaia' penawa Puang Yesus to taakui kumua Rasulna Puang Allata'alla anna Pongkena Imam. \v 2 Inde Puang Yesus-e matutu tongan-tongan lako Puang Allata'alla to unturoi, susi Musa yolona matutu tongan-tongan umpalako pengkaranganna illalan banuanna Puang Allata'alla, battu' dikua illalan alla'-alla'na petauanna Puang Allata'alla. \v 3 Sapo la sipato' Puang Yesus marru dipakasalle anna la Musa, susi to umpake'de' banua marru la dipakasalle anna la banua napake'de'. \v 4 Annu angganna banua innang dengan tukan umpake'de'i. Sapo to umpapia angga lako angga mesa-mesanna Puang Allata'alla. \v 5 Innang matutu ia Musa umpalako pengkaranganna illalan alla'-alla'na petauanna Puang Allata'alla sirapan mesa sabua' matutu umpalako pengkaranganna illalan banuanna puangna. Anna inde napogau' Musae umpa'peissanan la natula' Puang Allata'alla illalan allo la ditingngayona. \v 6 Sapo Kristus matutu annu Anakna Puang Allata'alla to ummissanan asan angganna issinna banuanna Puang Allata'alla. Kitamoa' dikuaan issinna banuanna Puang Allata'alla ke tontong liui matoro penawanta anna kaparannuanta la untarima pa'pebenganna Puang Allata'alla. \s1 Pelliwean nadandi Puang Allata'alla lako to mangngorean \p \v 7 Iamo too, susi tula'na Penawa Masero nakua: \q1 “Ianna urrangngikoa' kadanna Puang Allata'alla allo temo, \q1 \v 8 daua' pomakarra' penawammu susi nenemu makarra' penawa \q2 iato anna umbali sola ussandak-sandak Puang Allata'alla dio padang alla'o. \q1 \v 9 Ma'kada Puang Allata'alla nakua: \q1 ‘Diomo angngenan iatoo nangei ussandak-sandakna' nenemua' anna nasudi, \q1 moi kenada ummitamo pa'pogau'ku lako kalena appa' tapulo taunna. \q1 \v 10 Iamo too anna kendekmo ara'ku lako tau iatoo \q2 anna kukua: Innang pusa penawa tongan \q2 anna moka unturu' lalangku. \q1 \v 11 Napolalan keara'na' lambisan kupa'pindai kukua: \q2 Tae' la kupabeai ullambi' pelliwean kupatokanni.’ ”\f + \fr 3:11 \ft Mzm. 95:7-11.\f* \p \v 12 O anggammua' sa'do'dorangku, dagai manappai indamu dengammoa' ma'penawa kadake anna tae' mangngorean lambisan umpemboko'ikoa' Puang Allata'alla Dewata tuo. \v 13 Sapo la sipakilala-lalakoa' allo-allona, indana dengammo illalan alla'-alla'mua' pusa natumang kamoraian umpogau' kasalaan lambisan umpemboko'i Puang Allata'alla, bayuanna dengampa attu battu dikua “Allo temo.” \v 14 Annu kitamoa' to mesa kappa' Kristus ke tontong liui matoto' kapangngoreananta sae lako allo ma'katampakanna susi kapangngoreananta parandukanna. \v 15 Susi inde battakadanna illalan Buku Maseroe: \q1 “Ianna urrangngikoa' kadanna Puang Allata'alla allo temo, \q1 dau pomakarra' penawammu susi nenemua' makarra' penawa \q1 iato anna moka unturu' Puang Allata'allao.”\f + \fr 3:15 \ft Mzm. 95:7-8.\f* \p \v 16 Benna dikuan to urrangngi kadanna Puang Allata'alla sapo moka unturu'i? Angganna to napatette Musa illalan mai lembangna Mesir. \v 17 Anna benna dikuan to narua ara'na Puang Allata'alla appa' tapulo taunna? To kasalaan lambisan mate dio padang alla'. \v 18 Ma'pinda Puang Allata'alla nakua: “Tae' la kupabeai ullambi' pelliwean kupatokanni.” Benna nakuan? Angganna to moka manuru' lako kalena attu iatoo. \v 19 Dadi manassa anna taissanan temo kumua tae' ullambi' pelliwean dipatokanni annu tae' mangngorean. \c 4 \p \v 1 Pa'dandinna Puang Allata'alla la umpebeen pelliwean dipake liupi sae lako temo. Iamo too anna la tontongkoa' matangkin indamu dengammoa' tae' ullambi' angngenan iatoo. \v 2 Annu mangkamikia' duka' dipalandasan kareba mapia susi mangka dipalanda' lako neneta. Moika anna mangkamo ditulasanni, sapo tae' dengan gunana lako kalena annu moka mangngorean. \v 3 Annu kita to mangngorean la ullambi'ki' pelliwean iatoo, sapo lako to tamangngorean tae' dengan leleanna la nalambi', susi mangka natula' Puang Allata'alla nakua: \q1 “Keara'na' lambisan kupa'pindai kukua: \q2 Tae' la kupabeai ullambi' pelliwean la kupebeen.”\f + \fr 4:3 \ft Mzm. 95:11.\f* \m Moika anna innang dengammo pelliwean annu mangkami pengkaranganna Puang Allata'alla mangkanna umpadadi langi' anna lino. \v 4 Annu dengan battakada illalan Buku Masero untula' allo kapitunna nakua: “Allo kapitunna nangei torro Puang Allata'alla annu dadi asammi pa'padadinna.”\f + \fr 4:4 \ft Kej. 2:2.\f* \v 5 Anna illalan inde battakadanna Puang Allata'allae nakua polepa: \q1 “Tae' la kupabeai la ullambi' pelliweangku.”\f + \fr 4:5 \ft Mzm. 95:11.\f* \p \v 6 Inde to yolo urrangngi kareba mapiae tae' ullambi' pelliwean annu tae' mangngorean. Sapo innang la dengan tau la ullambi' pelliwean la napebeen Puang Allata'alla. \v 7 Annu innang mangkami napatantu Puang Allata'alla allo senga' la nangei ma'rupa tau ullambi' pelliwean, iamo: “Allo temo.”\f + \fr 4:7 \ft Mzm. 95:7-8.\f* Merratu'mi taunna mangkanna Musa anna mane tula'i Puang Allata'alla nalombungan tomaraya Daud iatoo ditula' angngena'o nakua: \q1 “Ianna urrangngikoa' kadanna Puang Allata'alla allo temo, \q1 daua' pomakarra' penawammu.” \m \v 8 Annu kela nabaa lakoi pelliwean ditula' temo Yosua neneta yolona, ta'mo untula' pole allo senga' Puang Allata'alla.\f + \fr 4:8 \ft Yosua umbaa to Israel lako lembangna Kanaan, angngenan nadandi Puang Allata'alla. Sapo tangngia pelliwean ditula' temo.\f* \v 9 Dadi dengampi pelliwean la nabeen petauanna Puang Allata'alla susi Puang Allata'alla melliwe illalan allo kapitunna. \v 10 Annu benna-benna untarima pelliwean nadandi Puang Allata'alla, tau iatoo torromi dio mai pengkaranganna,\f + \fr 4:10 \fq tau iatoo torromi dio mai pengkaranganna: \ft Ta'mo la mengkarang umpeang kasalamasan, annu napasalama'mi Puang Yesus.\f* susi Puang Allata'alla torro dio mai pengkaranganna. \v 11 Iamo too la tontongki' umpeang lalan anta malara ullambi' pelliwean nadandi Puang Allata'alla, indana dengammiki' tae' ullambi' pelliwean susi neneta natumang kataesanna mangngorean. \p \v 12 Annu battakadanna Puang Allata'alla battakada tuo anna ma'kuasa, mataran pole ia anna pa'dang mataran patomali, annu sirapan pa'dang dipentossokan mandalan tama batang kale lambisan umpa'dua penawa anna batang sunga', ullosa sae tama lesoan tarru' tama unak buku anna ummissanan pikki' anna pa'kua penawanta. \v 13 Tae' dengan aka illalan lino la tibuni dio olona Puang Allata'alla. Annu makaleso asan angga lako dio olona to la tangei ummakui angganna pa'palakota. \s1 Puang Yesus Pongkena Imam randan matande \p \v 14 Dadi temo ummampuimiki' Pongkena Imam randan matande, to mangka sae langngan tingngayona Puang Allata'alla yao langnganna langi', iamo Puang Yesus Anakna Puang Allata'alla. Iamo too anna la tontongki' ummanda'i kapangngoreanan mangka taakui. \v 15 Annu Pongkena Imam taampui tangngia imam tae' ussa'dingan kamalammaanta. Sangngadinna mangkami ummolai sangga' rupanna passudian susi kaleta. Anggami tasisalai annu tae' ia dengan kasalaan. \v 16 Iamo too ta'miki' la marea' urreke' tongkonan layukna Puang Allata'alla to sanda mamase, anta malara ullolongan tamba' anna pa'kamasena sola pantulunganna ke paralluki'. \c 5 \p \v 1 Angganna Pongkena Imam yolo to dipile illalan alla'-alla'na ma'rupa tau anna dituro la ussonda padanna ma'rupa tau dio tingngayona Puang Allata'alla umpalanda' pa'petandona anna bua pemala'na ma'rupa tau la kagarrisanna kasalaanna. \v 2 Inde Pongkena Imam-e to malamma duka' napolalan la naissan untembanan to tapaissan anna to pusa. \v 3 Kamalammaannamo napolalan sipato' untunu bua pemala', tae' angga la kagarrisanna kasalaanna tau senga' sapo la kagarrisanna duka' kasalaanna.\f + \fr 5:3 \ft Im. 9:7.\f* \v 4 Tae' dengan mesa ma'rupa tau la mala ummangka' kalena Pongkena Imam sapo naturopi Puang Allata'alla, susi Harun yolona.\f + \fr 5:4 \ft Kel. 28:1.\f* \p \v 5 Susimi duka' Kristus, tae' ummangka' kalena mendadi Pongkena Imam la naola untandean kalena, sapo melolo Puang Allata'alla untandeanni, annu nakua: \q1 “Ikomo Anakku; \q2 allo temo kupa'peassakan kumua: Kaomo Ambemu.”\f + \fr 5:5 \ft Mzm. 2:7.\f* \m \v 6 Dengan polepi tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “Ikomo la mendadi imam sae lako-lakona, \q1 susi imam Melkisedek yolona.”\f + \fr 5:6 \ft Mzm. 110:4.\f* \p \v 7 Inde anna illalampa lino Puang Yesus-e, sima'sambayang sola melau sitonda wai mata anna sarro langngan Puang Allata'alla to ma'kuasa la umpasalama'i dio mai kamatean. Anna naperangngii pelaunna annu mengkarea' langngan Puang Allata'alla. \v 8 Moika anna Anakna Puang Allata'alla sapo umpassampi kamaparrisan la mendadi pepa'guruan umba nakua manuru' lako Ambena. \v 9 Mangkai diangka' mendadi To ma'pasalama' tae' dengan sassana, iamo pole' kabuttuanna kasalamasan sae lako-lakona lako angganna to manuru' lako kalena. \v 10 Anna Puang Yesus siamo naturo Puang Allata'alla mendadi Pongkena Imam susi Melkisedek yolona. \s1 Pepakilala indana dengan tau ma'sorong boko' dio mai kapangngoreananna \p \v 11 Sitonganna budapi la kitetteranangkoa' diona okkosanna Puang Yesus mendadi Pongkena Imam, sapo masussa kisa'ding la umpomakalesoi lako kalemua', annu simaela' natamai pikki'mua' ke dengan dipatuduangkoa'. \v 12 Sitonganna ianna diita masaenamo muola mangngorean, la attummumoa' la ma'patudu temo. Sapo ta'ra ia annu la parallupokoa' dipatudu pole battakadanna Puang Allata'alla to'na pepa'guruan Kasaranian sinapelaya'i to mane mangngorean. Ta'pokoa' mala ummande nande makarra', sapo sirapan ana'-ana' la sumusupokoa'. \v 13 Benna-benna sumusupa kalembasanna ana'-ana'pi, ta'pa untarru' lalan kamaloloan. \v 14 Sapo nande makarra' la dibengan to kamaimo, to umpopa'beasamo kalena usse'la mapianna anna kadakena. \c 6 \p \v 1 Iamo too tangngiamo pepatudu randan yolo dipelaya'i ke mane ummissanangki' Kristus tatula' liu. Sapo la sitarru'namo pepatudu tapelaya'i tapolalan mentomatua illalan Kasaranian. Tae' la dipa'sule-sulei liu pepa'guruan lako to mane mangngorean, susinna: angganna ma'rupa tau la ummondo' gau' la umpalulakoi kamatean anna mangngorean langngan Puang Allata'alla, \v 2 pepatudu pantedokan, umballa'i pala' tau, katuoanna sule to mate, iaraka anna nabamban sangka' sae lako-lakona. \v 3 Anna innang la sitarru'namo tapelaya'i ke naporananni Puang Allata'alla. \p \v 4 Annu benna-benna umpemboko'i kapangngoreananna, ta'mo dengan leleanna la dipatette sule. Naarrangmi kamasianganna Puang Allata'alla yolona, siussa'dingammi tamba'na Puang Allata'alla, anna mangkamo untarima Penawa Masero. \v 5 Naissanan toi kumua angganna battakadanna Puang Allata'alla mapia asan, anna ussa'dingammo kakuasaan la dadi dio lino tanda lako. \v 6 Sapo ianna memboko'ra ia sule, ta'mo dengan leleanna la dipatette sule napolalan mengkatoba' dio mai kasalaan. Annu sirapammi la umpasok pole Anakna Puang Allata'alla lako kayu pantokesan anna pakasiri'i dio tingngayona tau buda. \p \v 7 Annu litak sinangei tappa uran umpakendek tananan la ma'guna lako to ungkarangngi natamba' Puang Allata'alla. \v 8 Sapo ianna angga reu ma'duri napakendek, litak iatoo tae' dengan gunana anna natado Puang Allata'alla, katampakanna disumpunni. \p \v 9 Sapo ikoa'-iko anggammua' sa'do'dorangku to kukamasei, moika anna ma'kada susikan tee, kiorean kumua tae'koa' la susi litak tama'guna. Annu panggauammua' siundu' panggauanna to mangka dipasalama'. \v 10 Annu tae' dengan leleanna Puang Allata'alla la disangai to tamalolo, napolalan ungkalembei pengkarangmua' sola pa'kamasemu lako kalena, iamo umpamoloikoa' solamu to mangngorean susi simupogau'a' lessu'-lessu'na sae lako temo. \v 11 Kipemulu tongan-tongan la tontongkoa' umpogau' kara-kara iatoo sae lako ma'katampakanna, anna malara tae' masala kaparannuammua'. \v 12 Tae' kiaku kela anggakoa' la ma'tongngon sapo la umpampalapaikoa' to untarima pa'dandinna Puang Allata'alla ura'na kapangngoreananna anna kasa'barasanna. \s1 Pa'dandinna Puang Allata'alla tatibero susuk tatidende katonan \p \v 13 Inde anna ma'dandi Puang Allata'alla lako Abraham-e, ma'pinda la umpasae lako pa'dandinna. Sapo ta'mo dengan la untondon polei, napolalan kalenamo napa'pindai. \v 14 Nakua ma'dandi lako Abraham: “Innang la kutamba'ko ma'lapik-lapik anna la merreu peampoammu.” \v 15 Sa'bara' liumi Abraham ummampai inde pa'dandie lambisan natarima. \v 16 Annu ianna ma'rupa tau ma'pinda, manassa anna to untondonni napa'pindai napolalan umpakatoto' pa'dandinna anna umpa'dean kasipekkaan. \v 17 Ma'pinda duka' Puang Allata'alla lako Abraham sola angganna peampoanna annu nakua anna malara naissanan kumua tae' mala tala umpalemba' pa'dandinna. \v 18 Inde pindana anna pa'dandinnae innang tae' dengan leleanna la tibero, annu tae' dengan leleanna tae' mantula' tongan Puang Allata'alla. Iamo too, kita to ussissareimo Puang Allata'alla innang la napomatoro penawanta la tontong urrannuanni pa'dandinna. \v 19 Kaparannuan iatoo sirapan a'diri matoto' kalando titanan mendadi pengngandasanta anna malara matoro penawanta. Anna indemo kaparannuantae tapolalan mala ummola tarru' pesapa' tama Angngenan Randan Masero sioloan Puang Allata'alla yao suruga. \v 20 Puang Yesus uyyoloanangkia' tama angngenan iatoo anna mendadi Pongkena Imam sae lako-lakona, susi Melkisedek yolona. \c 7 \s1 Uleleanna imam Melkisedek \p \v 1 Melkisedek iamo mesa tomaraya dio kota Salem yolona anna imamnapa duka' Puang Allata'alla To Randan Matande. Sulei Abraham dio mai pa'bundusan mangkanna untalo pira-pira tomaraya, natammuimi Melkisedek anna tamba'i. \v 2 Nabengammi Abraham bare sapulona pangngalanna illalan pa'bundusan. Melkisedek kalembasanna: “Tomaraya malolo ma'parenta.” Anna sidikuampa duka' “Tomaraya umpakendek kamasakkean,” annu tomarayanna kota Salem, anna Salem kalembasanna: “Kamasakkean.”\f + \fr 7:2 \ft Kej. 14:17-20.\f* \v 3 Situru' tulasanna, inde Melkisedek-e tae' diissanan ambena anna indona anna tae' toi diissanan kabuttuanna. Tae' dengan tau ummissananni kadadianna anna kamateanna. Dadi, mala dikua susi Anakna Puang Allata'alla, napolalan mendadi imam sae lako-lakona. \p \v 4 Dadi, ianna dipasalui penawa inde Melkisedek-e marru to keangga', annu nabenganni Abraham bare sapulona pangngalanna illalan pa'bundusan, moika anna inde Abraham-e kabuttuanna to Yahudi. \v 5 Situru' atoran alukna to Yahudi, innang la untarima ia bare sapulona pallolonganna to Yahudi peampoanna Lewi to mendadi imam, moika anna sa'do'doranna siamo battu dikua sangngin peampoannamo Abraham. \v 6 Sapo inde Melkisedek-e moika anna tangngia peampoanna Lewi, sapo untarima duka' bare sapulona pangngalanna Abraham anna untamba'pa Abraham, moi kenada Abrahammo nangei ma'dandi Puang Allata'alla. \v 7 Anna taissanan pada-pada kumua marru matande ia to mantamba' anna la to ditamba'. \v 8 Angganna imam to untarima bare sapulona pallolonganna solana to Yahudi la mate asan. Sapo situru' issinna Buku Masero, Melkisedek to untarima bare sapulona pangngalanna Abraham, to la tuo liu. \v 9 Mala dikua sae lako peampoanna Lewi to siuntarima bare sapulona pallolonganna solana, ma'pebeen duka' lako Melkisedek ummolai Abraham. \v 10 Annu moika anna ta'pa dadi Lewi attu iatoo, sapo mala dikua illalammi kalena Abraham Lewi annu iamo la kabuttuanna. \s1 Puang Yesusmo Pongkena Imam marru untondon imam Harun \p \v 11 Ia nangei ummangka' imam peampoanna Lewi Puang Allata'alla illalan alla'-alla'na to Yahudi, annu la umpalako parenta illalan sura'na Musa. Sapo tae' mala ummangga' malolo tau dio olona Puang Allata'alla napolalan innang la parallupi dengan imam senga' tae' la susi Harun peampoanna Lewi, sapo la susi Melkisedek. \v 12 Ianna la disondai angganna imam peampoanna Lewi, la disondai duka' parenta illalan sura'na Musa. \v 13 Inde dikuan imam senga'e iamo Puangta, to tae' buttu dio mai Lewi sapo tau senga' anna ta'pa dengan peampoanna diangka' mendadi imam. \v 14 Annu taissanan kumua inde Puangtae buttu dio mai peampoanna Yehuda, anna tae' dengan ullambi' kada peampoanna Yehuda Musa anna untula' to la mendadi imam. \p \v 15 Kara-kara iatee marru makaleso pole' mangkanna diangka' mesa imam senga' susi Melkisedek, \v 16 tae' diangka' situru' pangngita rupa tau battu dikua turunanna imam, sangngadinna ura'na kakuasaanna illalan katuoanna tae' la naissan sanggang. \v 17 Annu innang dengan illalan Buku Masero nakua: \q1 “Ikomo imam sae lako-lakona, \q2 susi imam Melkisedek yolona.”\f + \fr 7:17 \ft Mzm. 110:4.\f* \m \v 18 Dadi temo ditampeammi parenta yolo illalan sura'na Musa, annu tae' dengan kamatoroanna anna ta'mo dengan gunana. \v 19 Annu itin parentao tae' dengan leleanna la umpatae' dengan sassana ma'rupa tau dio olona Puang Allata'alla. Napolalan dibengammikia' kaparannuan mapia untondon kaparannuan yolo anta malara sae lako tingngayona Puang Allata'alla. \p \v 20 Dapakaia inde pa'parokkona Puang Allata'allae sitonda pinda, sisala anna diangka' imam senga' tae' siolaan pinda. \v 21 Annu inde anna diangka' Puang Yesus mendadi imam-e siolaan pa'pindana Puang Allata'alla annu ma'kada nakua: \q1 “Kaomo Dewata ma'pinda, \q2 anna ta'mo la kuruntu' sule tula'ku kumua: \q1 ‘Ikomo imam sae lako-lakona.’ ”\f + \fr 7:21 \ft Mzm. 110:4.\f* \m \v 22 Iamo nangei Puang Yesusmo pengngandasanta illalan pa'dandi bakaru untondon pa'dandi yolo. \p \v 23 Yolona buda peampoanna Lewi mendadi imam annu bonno' oi mesa nasonda omi mesanna. \v 24 Sapo Puang Yesus tuo liu sae lako-lakona, napolalan tae' dengan leleanna la membero imamna lako tau senga'. \v 25 Iamo nangei angganna to nabaa sae lako olona Puang Allata'alla la salama' sae lako-lakona annu tuo liu Puang Yesus sae lako-lakona la umpelambean tau iatoo lako Puang Allata'alla. \p \v 26 Dadi Puang Yesusmo Pongkena Imam taparallui annu to masero, tae' dengan kasalaanna, tae' dengan sassana, disarakki dio mai to kasalaan anna diangka' langngan angngenan randan matande, langnganna langi'. \v 27 Tae' susi Pongkena Imam senga', to allo-allona untunu bua pemala'na la kagarrisanna kasalaanna anna kasalaanna tau buda. Annu angga ia pissan napalako Puang Yesus attunna anna umpopemala' kalena anna inde pemala'nae la tontong sae lako-lakona. \v 28 Angganna Pongkena Imam to diangka' situru' atoran alukna to Yahudi sangngin to malamma. Sapo mangkanna umpebeen parenta Puang Allata'alla lako Musa, ummangka'mi Anakna mendadi Pongkena Imam situru' pindana. Inde Anaknae tae' dengan sassana sae lako-lakona. \c 8 \s1 Puang Yesus Pongkena Imam illalan pa'dandi bakaru \p \v 1 Dadi pungngu' tannunna kada ditula' temo iamo: Dengammi Pongkena Imam taampui ma'loko dio tandai kananna Puang Allata'alla To Randan Matande yao suruga. \v 2 Anna umpalakomo pengkaranganna illalan angngenan masero, battu' dikua lantang kapenombaan tongan napapia Puang Allata'alla, tangngia panggaraga ma'rupa tau. \p \v 3 Angganna Pongkena Imam diangka' annu la umpalanda' pa'petando anna bua pemala' dio tingngayona Puang Allata'alla. Susimi duka' Puang Yesus Pongkena Imam taampui, innang la dengan duka' aka la napemalasan. \v 4 Pa'rapananni la illalan liupi lino, manassa anna tae' la mendadi imam, annu dengammi imam siumpalanda' bua pemala', situru' atoran alukna to Yahudi. \v 5 Angngenan pemalasan illalan lino nangei umpalako pengkaranganna imam sitonganna angga kalimbayona angngenan pemalasan yao suruga, susi napalanda' Puang Allata'alla lako Musa anna la umpake'de' lantang pemalasan nakua: “Pengkilalaii, la mupapia situru' tandengan kupaitaiko yao tanete.”\f + \fr 8:5 \ft Kel. 25:40.\f* \v 6 Sapo temo, pengkaranganna Puang Yesus marru matande anna la pengkaranganna imam inde lino. Susimi duka' pa'dandi bakarunna Puang Allata'alla lako ma'rupa tau nakarang Puang Yesus marru untondon pa'dandi yolo annu kara-kara nadandi Puang Allata'alla ummolai Puang Yesus marru mapia. \p \v 7 Annu kela tae' dengan sassana pa'dandi bunga'na, ta'mo la manggi' umpadengan pole pa'dandi kapenduanna Puang Allata'alla. \v 8 Sapo umpasala petauanna Puang Allata'alla, nakua: \q1 “Sitonganna, pissan attu la kupadengan pole pa'dandi bakaru \q2 lako to Israel sola to Yehuda. \q1 \v 9 Tae' la susi pa'dandingku lako nenena \q2 angku tettei illalan mai lembangna Mesir. \q1 Tae' unturu' pa'dandingku, \q2 napolalan tae' duka' kupaillalan penawa. \q1 \v 10 Indemi pa'dandi bakarungku lako to Israel \q2 illalan allo la ditingngayonae: \q1 La kupatitanan illalan pikki'na parentaku \q2 anna la kuuki' illalan penawanna, \q1 lambisan Kao la napodewata \q2 anna iamo la mendadi petauangku. \q1 \v 11 Anna ta'mo la umpatudu padanna \q2 battu' sa'do'doranna kumua: ‘Pengngissanniko Puang Allata'alla.’ \q2 Annu la naissanan asammo' susi to kamai tenni to barinni'. \q1 \v 12 La kugarri'imi kasalaanna, \q2 anna ta'mo la kupaalai penawa angganna kasalaanna.”\f + \fr 8:12 \ft Yer. 31:31-34.\f* \p \v 13 Ianna untetteran pa'dandi bakaru Puang Allata'alla, kalembasanna malusami pa'dandi yolo. Anna angganna matuanna anna malusanna ta'mo la masae anna pa'demo. \c 9 \s1 Angngenan penombaan illalan lino \p \v 1 Illalan pa'dandi yolona Puang Allata'alla lako to Yahudi, dengan duka' atoran illalan kapenombaan, anna dengan toi duka' angngenan kapenombaan panggaraga ma'rupa tau. \v 2 Inde angngenan penombaanne mesa lantang dipake'de' dua lanta' illalan. Bunga'na disangai Angngenan Masero anna dengan ke'de' angngenan ballo illalan anna mesa meja sinangei roti pemalasan langngan Puang Allata'alla. \v 3 Tandai tamanna, disanga Angngenan Randan Masero. Inde dua angngenanne sampin disapasanni. \v 4 Illalan Angngenan Randan Masero dengan angngenan pemalasan bulawan, sidipantunui rampa-rampa bumanangnga'. Dengan toi patti disapu' sangkalebu bulawan disanga Patti Pa'dandi, dengan kurin bulawan illalan, dua bebak batu dipangnguki'i sapulo parentana Puang Allata'alla anna tekkenna Harun. Inde tekkenne mangka kentaruk. Anna illalan inde kurin bulawanne dengan manna.\f + \fr 9:4 \fq manna: \ft Nande napebeen Puang Allata'alla lako to Israel dio padang alla'. Kel. 16:32-34.\f* \v 5 Dengan dua pa'pasusian kerub\f + \fr 9:5 \fq kerub: \ft Pesuanna Puang Allata'alla susi malaeka' ma'pani' buttu yao mai suruga. Yeh. 1:10, 10:1-17.\f* dipadadi yao tutu' Patti Pa'dandi umpakawanan kamatandeanna Puang Allata'alla tiballa' pani'na ummonganni tutu' patti battu dikua angngenan dingei unggarri'i kasalaan. Sapo tae' la kalando lalan ditetteran temo. \p \v 6 Dipasusimi te diato' issinna lantang kapenombaan yolonae. Tama liumi angngenan bunga'na imam umpalako pengkaranganna. \v 7 Sapo inde angngenan kaduannae, angga Pongkena Imam mala tama pissan sataun tae' mala tae' umbaa rara olo'-olo' napemalasan anna malara digarri'i kasalaanna anna kasalaanna tau buda, tae'na naangga'i napogau'. \v 8 Atoran iamo tee nangei umpomakalesoi Penawa Masero kumua ta'pa dengan lalan tibuka tama Angngenan Randan Masero la dingei sipeloloan Puang Allata'alla ke dengan liupi angngenan bunga'na dilambi' illalan lantang kapenombaan.\f + \fr 9:8 \fq angngenan bunga'na dilambi' illalan lantang kapenombaan: \ft Pikki' senga'na tau: \fq lantang kapenombaan yolo.\f* \v 9 Angganna te maie mendadi tandengan lako kita to tuo temo. Annu moi la aka ditunu sola bua pemala' senga' napemalasan ma'rupa tau, tae' dengan leleanna la usseroi penawanna dio tingngayona Puang Allata'alla. \v 10 Annu itin matin atoranno angga kara-kara malanna diande anna diiru' naato' sola ma'rupa-rupa kabeasaan la umbasei batang kale anna porewa battu dikua angga salianna naato'. Inde atoranne angga la sae lako attunna umpadengan pa'dandi bakaru Puang Allata'alla la dingei umpakei. \s1 Rarana Puang Yesus dipemalasan marru untondon rara olo'-olo' \p \v 11 Sapo saemi Kristus mendadi Pongkena Imam la umbaa angganna kamapiaan mangkamo talambi'.\f + \fr 9:11 \fq kamapiaan mangkamo talambi': \ft Illalan pira-pira sura' yolona nakua: \fq kamapiaan la dilambi' ke dako'.\f* Tamami lantang kapenombaan yao suruga marru matande anna marru sundun anna la lantang kapenombaan napapia Musa yolona. Tangngia panggaraga ma'rupa tau battu' dikua tae' buttu illalan mai lino. \v 12 Tamami Angngenan Randan Masero Kristus, pissan anna la sae lako-lakona. Tangngia rara beke laki nabaa tama la napemalasan battu' rara anak saping, sapo melolo rarana nabaa. Anna raranamo nasulangangki' dio mai kasalaan sae lako-lakona. \v 13 Rarana beke laki anna rarana saping sola aunna saping mangngura ditunu anna mala umpomasero to tae' makayo situru' alukna to Yahudi ke dipippikkii, \v 14 la ondongpa ia rarana Kristus. Annu ura'na kuasanna Penawa Masero to tuo sae lako-lakona lambisan umpopemala' kalena Kristus langngan Puang Allata'alla sirapan bua pemala' tae' dengan sassana la umpomasero penawanta dio mai panggauan tama'guna anta malara menomba langngan Puang Allata'alla Dewata tuo. \p \v 15 Iamo nangei Kristusmo urrepi' pa'dandi bakarunna Puang Allata'alla anna malara angganna to natambai Puang Allata'alla mala untarima pa'mana' la da'da' sae lako-lakona, susi mangka nadandi lako petauanna. Angganna tee mala la dadi annu mangkami mate Kristus ussulang ma'rupa tau dio mai kasalaan mangka napogau' illalan attu pa'dandi yolo. \p \v 16 Ianna dengan tau ummampui sura' pa'mana', la dengan duka' umpomanassai kumua bonno'mi to unggaraga inde sura'e. \v 17 Annu itin sura' pa'mana'o ta'pa mala dipake ke tuopi to la ma'mana', bonno'pi anna mane mala dipake. \v 18 Iamo too inde pa'dandi yoloe tae' dadi ke tae' dengan rarana olo'-olo'. \v 19 Susi napogau' Musa mangkanna untula' angganna parentana Puang Allata'alla lako angganna to Israel, ummalami rarana anak saping anna rarana beke laki sola wai naparokko mesa angngenan. Anna mane ummala sarupa reu disanga hisop sola bulu domba malea anna mane otonni rokko inde rarae anna umpippikki sura' nangei tiuki' parentana Puang Allata'alla anna angganna to dio reen attu iatoo, \v 20 napasiolaan ma'kada nakua: “Iamo te rarae la umpomanassai kumua dadimi pa'dandinna Puang Allata'alla la muturu'a'.”\f + \fr 9:20 \ft Kel. 24:1-8.\f* \v 21 Napasusi siami duka' lako lantang kapenombaan anna angganna porewa sidipake memala' napippikki asan rara. \v 22 Annu innang situru' atoran alukna to Yahudi kamala rara asan dipake usseroi angga lako. Anna tae' dengan kagarrisanna kasalaan ke tae' dipato'do rara. \p \v 23 Dadi lantang kapenombaan anna angganna issinna manggi' diseroi susi. Inde lantang kapenombaan illalan linoe pa'pasusianna kara-kara yao suruga. Sapo ianna kara-kara yao suruga angga bua pemala' untondon rara olo'-olo' la dipake usseroii. \v 24 Annu inde Kristus-e tae' lu tama angngenan masero panggaraga ma'rupa tau battu dikua pa'pasusianna angngenan masero tongan, sapo melolo tama suruga umpellambi'i Puang Allata'alla annu napa'kadua-duaiki'. \v 25 Situru' alukna to Yahudi, pissan sataun tama Angngenan Randan Masero Pongkena Imam umbaa rara olo'-olo'. Sapo tae' ia susi Kristus annu angga ia pissan umpopemala' kalena. \v 26 Annu ianna la susi, la pembuda umpassan kamaparrisan Kristus mengkalao dio mai mane dikombong lino. Sapo kawanan illalan inde attu la kasuppikanna linoe saemi pissan ussorongan kalena dipatei la umpa'dean kasalaanna ma'rupa tau. \v 27 Susi ma'rupa tau innang dipatantu angga la pissan bonno' anna mane dibisara, \v 28 la nakuamo duka' Kristus angga pissan mate mendadi bua pemala' la umpassan kasalaanna buda tau. Anna mane sae kapenduanna, sapo tangngiamo kasalaan la sae napassan, sangngadinna kasalamasammo la natandoian to ummampaii. \c 10 \s1 Kristus umpopemala' kalena la ussulang ma'rupa tau sae lako-lakona \p \v 1 Pepa'guruan illalan sura'na Musa mala dikua kalimbayona babang kamapiaan la sae ke dako' anna morong tau tangngiapi melolo kalena. Napolalan innang tae' dengan leleanna la diangga' malolo tau dio olona Puang Allata'alla annu unturu' inde pepa'guruanne menomba sitonda bua pemala', moika anna taun-taun umbaa liu bua pemala'na susi liu siami. \v 2 Annu kela pa'de tonganni kasalaanna to memala' susi dio olona Puang Allata'alla, innang ta'mo la umpenawa-nawaan liu kasalaanna anna ta'mo la umbaa liu bua pemala'na. \v 3 Sapo innang tae' susi. Annu inde pemala'na taun-taunne, angga umpakilala to memala' kumua to kasalaan. \v 4 Annu tae' dengan leleanna rarana saping battu beke la umpa'dei kasalaan. \p \v 5 Iamo too anna ma'kadamo Kristus lako Puang Allata'alla anna tama lino nakua: \q1 “Tangngia pantunuan sola bua pemala' senga' muporanan, \q2 sapo batang kale mupatokanna'. \q1 \v 6 Tangngia toi pantunu \q2 battu' bua pemala' la umpa'dei kasalaan \q2 la umpomasannang penawammu. \q1 \v 7 Kukuamo: ‘O Puang Allata'alla, diomo' reen \q2 la umpalako pa'kuammu \q2 susi tiuki' illalan Buku Masero untetteran kaleku.’ ”\f + \fr 10:7 \ft Mzm. 40:7-9.\f* \m \v 8 Tula'na Kristus lako Puang Allata'alla nakua: “Tangngia bua pemala' sola pa'petando muporanan, tangngia toi pantunu battu' bua pemala' la umpa'dei kasalaan la umpomasannang penawammu” moika anna situru' pepa'guruanna Musa. \v 9 Anna mane nakua pole: “Diomo' reen la umpalako pa'kuammu.” Dadi napa'deammi Puang Allata'alla angganna pemalasan yolo, nasonda kamateanna Yesus Kristus. \v 10 Anna Yesus Kristusmo umpogau' pa'kuanna Puang Allata'alla umpopemala' kalena pissan anna la tontong sae lako-lakona, tapolalan masero dio tingngayona. \p \v 11 Angganna imam allo-allona ke'de' umpalako pengkaranganna umpakendek pemalasan napa'sule-sulei susi liu siami, moika anna tae' dengan leleanna la umpa'dean kasalaan. \v 12 Sapo Kristus, angga pissan umpebeen kalena dipatei mendadi bua pemala' umpa'dean kasalaan, anna la tontong liu sae lako-lakona. Mangkaii, ummokko'mi yao angngenan randan matande dio tandai kananna Puang Allata'alla. \v 13 Temo ummampaimi attu la nangei angganna balinna la napatirokon Puang Allata'alla dio tingngayona. \v 14 Dadi angga pissan umpebeen kalena Puang Yesus dipatei mendadi bua pemala', napolalan angganna to disarakki mendadi petauanna ta'mo dengan sassana dio tingngayona Puang Allata'alla sae lako-lakona. \v 15 Kara-kara iatee napa'pesa'bian duka' Penawa Masero lako kaleta nakua: \q1 \v 16 “Indemi pa'dandi la kupadadian ma'rupa tau \q2 illalan allo la ditingngayonae: \q1 La kupatitanan illalan penawanna parentaku \q2 anna la kuuki' illalan pikki'na.” \q2 Susimi kadanna Dewata. \m \v 17 Anna mane nakua: \q1 “Ta'mo la kupaillalan penawa kasalaanna ma'rupa tau sola gau' kadakena.”\f + \fr 10:17 \ft Yer. 31:33-34.\f* \m \v 18 Dadi, digarri'imi angganna kasalaan sola gau' kadake, napolalan ta'mo manggi' dengan pemalasan la umpa'dean kasalaan. \s1 Kamatutuan lako Puang Allata'alla \p \v 19 O anggammua' sa'do'dorangku, malamiki' melolo tama Angngenan Randan Masero silanda' Puang Allata'alla ura'na rarana Puang Yesus mangka to'do. \v 20 Mangkami umpapia lalan bakaru la taola ullolongan katuoan ummolai batang kalena sirapan ussesse' sampin pesapa' illalan Banua Ada'na Puang Allata'alla.\f + \fr 10:20 \ft Itai Mat. 27:51.\f* \v 21 Anna Puang Yesusmo Pongkena Imam taampui to urrepi' banuanna Puang Allata'alla.\f + \fr 10:21 \fq banuanna Puang Allata'alla: \ft Kalembasanna: \fq petauanna Puang Allata'alla \ft situru' pikki'na tau pira.\f* \v 22 Iamo too, anta umpellambi'imoa' Puang Allata'alla sitonda penawa mapatting anna kapangngoreanan matoto'. Annu mangkami napippikki rarana Puang Yesus penawa kadaketa anna mangkamo nadio' wai randang batang kaleta. \v 23 La tontongkia' untoe manda' kaparannuanta mangka taakui, annu tae' mala tala ungganna'i pa'dandinna Puang Allata'alla. \v 24 La tontongkia' duka' sipoinawaan anna malara kendek pa'kamase anna panggauan mapia. \v 25 Tae'kia' la makuttu ma'rempun memala', susi sinapogau' tau pira. Sapo la tontongkia' sipakatoto', anna la tuttuan barringkia' umpalakoi annu tuttuan madappi'mi kasaeanna Dewata. \p \v 26 Annu ianna taangga'i umpogau' liu kasalaan moika anna ummissanammiki' pepa'guruan tongan, manassa anna ta'mo dengan la dipopemala' pole la umpa'dean itin kasalaantao. \v 27 Sapo anggami kamareasan ummampai pa'parokkona Puang Allata'alla sirapan to ma'bisara anna api ma'lana-lana la ussumpunni to umbali Puang Allata'alla. \v 28 Ianna dengan tau untumpu pala' pepa'guruanna Musa, dipatei anna tae' dengan pa'kamase lako kalena ke denganni dua battu' tallu tau ussa'bii. \v 29 Marru la mabanda' polepi ia la natarima to umpa'lullu' Anakna Puang Allata'alla anna ussanga tae' keangga' rara umpomanassa pa'dandinna Puang Allata'alla la umpa'deanni kasalaanna, anna untellepa Penawa Masero kabuttuanna pa'kamase. \v 30 Annu taissanan to ma'kada nakua: “Angga Kao mala umpembalasan tau. Kaomo la umpabambanni sangka' to kasalaan.” Anna nakua polepa: “Dewata la umbisara petauanna.”\f + \fr 10:30 \ft Ul. 32:35-36.\f* \m \v 31 Tae' dengan pada megiri-giri ke Puang Allata'allamo Dewata tuo mepabambanni sangka'. \p \v 32 Pengkilalaia' umba mukua yolona ammu mane tama kamasianganna Puang Allata'alla. Attu iatoo pembudakoa' nalambi' kamasussaan sapo tontong liukoa' matutu lako Dewata. \v 33 Dengangkoa' ditelle-telle sola didarra dio tingngayona tau buda, anna dengan toikoa' umpamoloi to didarra mupolalan didarra duka'. \v 34 Mapa'di' penawammu ummita to ditarungkun ura'na kapangngoreananna. Anna la tontongkoa' masannang moi dirappaikoa' ewanammu, annu muissanan kumua ummampuipokoa' ewanan marru mapia anna la da'da' sae lako-lakona. \v 35 Dadi dau rappanan kapangngoreanammu, annu la kamai saromua' yao suruga. \v 36 La tontongkoa' sa'bara' untingngayo angga lako ammu malara ullolongan pa'dandinna Puang Allata'alla ke mangkami mupalako pa'kuanna. \v 37 Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “Ta'mo masae anna saemo to diampai; \q2 anna ta'mo la napadende attu kasaeanna. \q1 \v 38 Anna angganna petauangku to malolo \q1 la ullolongan katuoan bakaru ura'na kapangngoreananna. \q1 Sapo ianna dengan ma'sorong boko', \q1 tae' la masannang penawangku lako.”\f + \fr 10:38 \ft Hab. 2:3-4.\f* \m \v 39 Sapo tangngiakia' kita to ma'sorong boko', to la sanggang sapo to mangngoreangkia', to la ullolongan kasalamasan. \c 11 \s1 Uleleanna to mangngorean \p \v 1 Mangngorean kalembasanna angganna dirannuanna innang la dadinna, anna angganna tae'na diita innang la lemba'na. \v 2 Annu kapangngoreanannamo neneta yolona napolalan masannang penawanna Puang Allata'alla lako. \p \v 3 Kapangngoreanantamo napolalan taissanan kumua langi' anna lino battakadanna Puang Allata'alla umpadadii. Dadi angganna diitanna lako napadadi Puang Allata'alla dio mai tae'na diita. \p \v 4 Kapangngoreanannamo Habel napolalan marru mapia ia pemala'na langngan Puang Allata'alla anna la Kain. Anna kapangngoreananna toi napolalan mala naangga' malolo Puang Allata'alla annu natarima Puang Allata'alla pemala'na. Moi anna mangkamo bonno' Habel, sapo dikilalai liu kapangngoreananna sae lako temo sirapan to mepantula'i. \p \v 5 Kapangngoreanannamo Henokh napolalan tae' dengan ummolai kamatean, sapo tiangka' tuo langngan suruga anna tae' dengan tau la ullambi'i, annu melolo Puang Allata'alla ummangka'i langngan suruga. Annu inde anna ta'pa diangka' langngan surugae innang dengan ditula' kumua to umpomasannang penawanna Puang Allata'alla.\f + \fr 11:5 \ft Kej. 5:21-24.\f* \v 6 Tae' dengan tau la mala umpomasannang penawanna Puang Allata'alla ke tae' dengan kapangngoreananna. Annu benna-benna morai la sae lako olona Puang Allata'alla, la naorean kumua dengan Puang Allata'alla, anna la naorean toi kumua melolo Puang Allata'alla untamba' angganna to sangkalebu penawanna umpeangngi. \p \v 7 Kapangngoreanannamo Nuh napolalan unturu' parentana Puang Allata'alla umpadadi kappala' la naola umpasalama' rapunna annu natimang natulasanni Puang Allata'alla kara-kara la lemba' tae'napa naita lako. Anna kapangngoreanannamo napolalan naangga' malolo Puang Allata'alla anna kawanan kasalaanna angganna issinna lino. \p \v 8 Kapangngoreanannamo Abraham napolalan unturu' petambana Puang Allata'alla nasua lako mesa lembang mambela la namanasanni, lambisan mengkalao moika anna tae' ummissanan lembang la nakasaei lako. \v 9 Anna kapangngoreanannamo napolalan ma'din torro to messae dio lembang mangka nadandianni Puang Allata'alla. Torro illalan lantang, anna susi siamo duka' Ishak anakna anna Yakub ampona. Inde to duae iamo la ussiossoranni pa'dandinna Puang Allata'alla lako Abraham. \v 10 Ia nangei torro susi, annu la naola ummampai kota matoto' la nagaraga Puang Allata'alla situru' pa'bunu' penawanna. \p \v 11 Anna kapangngoreanannamo Abraham napolalan manambuk Sara lambisan keanak, moika anna tamanang Sara anna matuamo Abraham. Ia nangei mala dadi annu naorean tongan Abraham kumua tae' mala tala umpalemba' pa'dandinna Puang Allata'alla. \v 12 Moika anna diomo ba'ba liang Abraham attu iatoo, sapo titantan peampoanna susi bentoen yao langi' budanna anna susi bungin dio biring tasik. \p \v 13 Angganna tau iatoo mangngorean liu sae lako matena. Ta'mo ia nalambi' pa'dandinna Puang Allata'alla, sapo sirapan naparandan mambelami anna dore' ummitai. Anna naakui kumua innang sirapan to messae illalan lino, angga dingei melliwe. \v 14 Angganna to mantula' susi too, manassa anna umminawa-nawa angngenan la nangei matana. \v 15 Inde angngenan nainawa-nawae tangngia tondok napellei. Annu kela tondok napelleira nainawa-nawa, dengan palliwanganna la ma'pasule lako. \v 16 Sapo innang angngenan marru maleke ia nainawa-nawa, iamo angngenan yao suruga. Iamo nangei tae' masiri' Puang Allata'alla digente' Dewatanna tau iatoo, annu melolo Puang Allata'alla umpatokanni mesa kota yao suruga la nangei torro. \p \v 17-18 Kapangngoreananna toi duka' Abraham napolalan sae rokko tongan-tongan la umpopemala' Ishak, mesa-mesanna anakna, attunna anna sudii Puang Allata'alla kapangngoreananna. Moika anna mangkamo nadandi Puang Allata'alla nakua: “Ishak la nangei buttu peampoammu.”\f + \fr 11:17-18 \ft Kej. 21:12.\f* \v 19 Annu napikki' Abraham kumua Puang Allata'alla ma'kuasa umpatuo sule to mate. Dadi mala dikua Ishak naala diomi mai kamatean Abraham. \p \v 20 Kapangngoreanannamo Ishak, napolalan untamba' Yakub sola Esau annu umpikki' salu katuoanna anakna illalan allo la natingngayo. \p \v 21 Kapangngoreanannamo Yakub anna la bonno' kalemo, napolalan untamba' dua anakna Yusuf, anna mane ullumbangngi tekkenna menomba langngan Puang Allata'alla. \p \v 22 Kapangngoreanannamo Yusuf anna la bonno' kalemo napolalan natimang untula' kapengkalaoanna to Israel dio mai lembangna Mesir, anna ma'pakari'di' lako sa'do'doranna umba la napasusi batang rabukna. \p \v 23 Kapangngoreanannamo to matuanna Musa napolalan umbuni Musa tallu bulan anna mane dadi, annu naita kumua maleke lambisan tae' ungkarea' parentana Firaun battu dikua tomaraya Mesir. \p \v 24 Kapangngoreanannamo Musa anna kamaimo napolalan moka dikuaan ampona tomaraya Mesir. \v 25 Annu naporai pole ia ke solai petauanna Puang Allata'alla mekario-rio anna la masannang sappalli' illalan kasalaan. \v 26 Napikki' Musa kumua marru keangga' ia ke ditellei ura'na kapangngoreananna lako To dibassei bayu-bayu la ma'pasalama' anna la urrempun ewanan dio lembangna Mesir, annu urrannuan saro la napebeen Puang Allata'alla ke dako'. \v 27 Anna kapangngoreananna toi Musa napolalan tae' ungkarea' ara'na tomaraya umpellei Mesir. Le'ba untarunduk lalanna susi tappa' to ummitamo Puang Allata'alla To tadiita. \v 28 Kapangngoreananna toi Musa napolalan umpalako mesa sara' disanga Paskah anna ussua to Israel umpasussui tondon ba'bana rara anak domba anna malara tae' napatei malaeka' kamatean anak pa'bunga'na. \p \v 29 Kapangngoreanannamo to Israel napolalan mala ullamban Tasik Malea susi to menono' yao litak marekko'. Sapo nasandak duka' tama to Mesir lambisan nasikuku'i wai napolalan limmi'. \p \v 30 Kapangngoreanannamo to Israel napolalan roppok bala tembo'na kota Yerikho anna kapitungngallonamo nakulilingngi. \v 31 Kapangngoreanannamo Rahab, mesa baine passundala' napolalan tae' dipasipatei to tae' mengkaola lako Puang Allata'alla, annu untarima manappa to nasua Yosua anna sae ma'pesa'ding dio kota Yerikho. \p \v 32 Sitonganna, budapi tau senga' mala kutetteran kapangngoreananna sapo ta'mo dengan attungku, susinna Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel anna budapa nabi. \v 33 Ura'na kapangngoreananna napolalan dengan mala untaloi pira-pira kaparentaan, dengan ma'parenta sitonda kamaloloan, dengan untarima pa'dandinna Puang Allata'alla, dengan titutu' babang sadangna singa natingngayo, \v 34 dengan umpi'dean api ma'lana-lana, dengan mala salama' dio mai to la umpateii, dengan malamma kalena tokke' ummampui kamatoroan, dengan maguritta illalan pa'bundusan napolalan untalo tantarana balinna. \v 35 Anna kapangngoreanannamo pira-pira baine napolalan dipatuoan sule to matena. \p Sapo dengan duka' didarra lambisan dipatei ura'na kapangngoreananna anna moka la dirappanan annu morai la dipatuo sule napolalan la ullolongan katuoan mapia. \v 36 Dengan ditelle anna diombang, dengan dirante bassii anna dipatama tarungkun. \v 37 Dengan dileba'i batu lambisan mate, dengan dipolo pesasa' susi kayu, dengan toi bonno' dibatta pa'dang. Dengan kalao-lao angga balulang domba battu' balulang beke napake, tae' sidundu katuoanna, didarra anna dipakario-rio. \v 38 Dengan angga ullelean padang alla', langngan tanete, tama lokko' batu anna rokko bumbun. Sitonganna tangngia inde linoe la sipato' nangei torro. \p \v 39 Inde mai taue umpomasannang penawanna Puang Allata'alla ura'na kapangngoreananna sapo ta'mo ullambi' pa'dandinna Puang Allata'alla. \v 40 Dengan pattuyunna Puang Allata'alla marru mapia lako kita petauanna. Ianna tae'kia' sola to mangngorean yolo tae' duka' sundun kamapiaan la nalolongan mangka napatokanni Puang Allata'alla. \c 12 \s1 Pepakilala kenamala tontong mengnganti matoto' illalan kapangngoreanan \p \v 1 Buda to mangngorean yolo umpa'pesa'bian kapangngoreananna lako kaleta susi gaun ullilingki'. Iamo too la tatibe asan lao bawaan umbanda'ikia' anta tampean angganna kasalaan la urrempangngikia', anta umpatutui penawa kasilumbaan tatingngayo. \v 2 Anta pasatutumoa' pennenne'ta lako Puang Yesus to umparundukkia' illalan kapangngoreanan anna to umpasundun kapangngoreananta. Natananan dipakario-rio yao kayu pantokesan anna tae' napikki' kumua dipomakadere' ke bonno' yaoi tau kayu pantokesan. Anggami napaillalan penawa iamo kadoresan la nasa'dingan ke dako'. Temo ummokko'mi yao angngenan randan matande dio tandai kananna tongkonan layukna Puang Allata'alla. \v 3 Pengkilalai liukoa' Puang Yesus to sa'bara' untingngayo pa'palakona to kasalaan umbalii, anna malara tae' malamma penawammu anna tae'koa' la kattu rannu. \v 4 Illalan pangngewaammua' umbali kasalaan, ta'pa dengan dipato'do raramu susi Puang Yesus. \v 5 Daua' ungkalembei battakada illalan Buku Masero ungkambaroangkoa' susi anak, nakua: \q1 “O anakku, dau pa'barinni'i pepakilalanna Dewata, \q2 anna tae'koa' la kattu rannu ke nakambaroangkoa'. \q1 \v 6 Annu angganna to nakamasei Dewata napakilala, \q2 anna urrambi angganna to naangga' anakna.”\f + \fr 12:6 \ft Ayb. 5:17; Ams. 3:11-12.\f* \p \v 7 La sa'bara'koa' untingngayo kamasussaan anna la muangga' pepakilalanna battu perambinna Ambemu yao suruga, annu tae' dengan ambe tae' la umpakilala anna urrambi anakna. \v 8 Annu ianna tae'koa' napakilala anna narambi Puang Allata'alla susi anak senga'na, tangngiakoa' anak dadianna sapo diangga' susikoa' anak peola. \v 9 Ambeta illalan lino to umpakilalaki' sola urrambiki' anna tapakasalle, la dapakaia Ambeta to ummampui sunga'ta innang la tapengkaolai anta malara ullolongan katuoan. \v 10 Ambeta illalan lino tae'ki' masae napakilala sola narambi situru' mapianna nasa'ding. Sapo napakilalaki' Puang Allata'alla sola narambi situru' la tapomapianna, anta malara masero susi kalena. \v 11 Tonganna tae'ki' masannang ke dirambiki' sola dikambaroan, sapo mapa'di' tasa'ding. Sapo mangkai too, inde perambie ungkembuaan kamasannangan penawa anna pa'palako malolo lako to nagarri'. \p \v 12 Iamo too pomatoroia' pengnganda'mu ammu pomatoto' guntu' lumalla'mu ammu malara ke'de' matoto'. \v 13 Menono' dio liukoa' lalan malolo anna malara itin lentek keo'muo tae' kesu pissan sangngadinna la monda sule. \s1 Tae' la ditumpu pala' Puang Allata'alla to mepa'kadai yao mai suruga \p \v 14 Peangkoa' lalan ammu malara sikalino liu padammu ma'rupa tau, ammu umpeang lalan anna masero katuoammu. Annu tae' dengan tau la silambi' Dewata ke tae' masero katuoanna. \v 15 Matangkingkoa' indamu dengammo ungkasayu'i pa'kamasena Puang Allata'alla. La mukatangkinnia' duka' indana dengammo kendek to la urrunggang kasikalinoan illalan alla'-alla'mua' napolalan umpakendek kasipekka-pekkaan sirapan tananan pelangoan la ungkadakei buda tau. \v 16 La matangkingkoa', indana dengangkoa' ma'gau' meko'do'-ko'do' battu umpa'barinni'i kara-kara mendewatanna, susi mangka napogau' Esau yolona umbaluk mana' la natarima dio mai ambena annu anak pa'bunga', moi kenada angga mesa piring nande. \v 17 Muissanan kumua, mangkanna nabaluk, moraimi la nalambean tamba' ambena sapo ta'mo mala. Annu ta'mo dengan leleanna la umpapia sule kasalaanna moi la sitonda wai mata umpeang lalan. \p \v 18 Annu tae'koa' untingngayo tanete la mala murumbua', nangei api ma'lana-lana susi nalambi' to Israel yolona. Ta'pokoa' dengan ullambi' pattang padang mekarea'-rea', anna talimpuru' poa, \v 19 anna urrangngi tamboro' anna kamara mekarea'-rea' susi narangngi to Israel lambisan mengkarumase-mase kela mala ta'mo napa'kadai liu inde kamarae. \v 20 Annu tae' asan nataro urrangngi parentana Puang Allata'alla nakua: “Susi ma'rupa tau tenni olo'-olo', la disileba'-leba'i batu sabonno'na ke urrumbui inde tanetee.”\f + \fr 12:20 \ft Kel. 19:12-13.\f* \v 21 Tae' dengan pada mekarea'-rea' kara-kara naita attu iatoo, lambisan sae lako Musa ma'kada nakua: “Lumalla'na' marea'!”\f + \fr 12:21 \ft Ul. 9:19.\f* \p \v 22 Sapo ullambi'mokoa' iko Tanete Sion battu' dikua Yerusalem bakaru yao suruga kota nangei Puang Allata'alla Dewata tuo, nangei ma'rempun messa'bu malaeka' ma'dore'-dore'. \v 23 Ullambi'mokoa' angngenan nangei ma'mesa anak pa'bunga'na Puang Allata'alla,\f + \fr 12:23 \fq anak pa'bunga'na Puang Allata'alla: \ft Angganna petauanna Puang Allata'alla digente' anak pa'bunga'.\f* to tiuki' sanganna illalan suruga. Saemokoa' lako tingngayona Puang Allata'alla to umbisara angganna ma'rupa tau. Silambi' tomokoa' sunga'na angganna to malolo to mangka naseroi Puang Allata'alla lambisan tae' dengan sassana. \v 24 Sae tomokoa' duka' lako tingngayona Puang Yesus to urrepi' pa'dandi bakarunna Puang Allata'alla. Anna ullambi'mokoa' rarana Puang Yesus dipippikkian petauanna. Ummolai rarana Puang Yesus dirangngi kareba marru maleke anna la kareba dirangngi ummolai rarana Habel.\f + \fr 12:24 \fq rarana Puang Yesus anna rarana Habel: \ft Rarana Habel melau la dipabala'i kasalaanna kakanna (Kej. 4:8-10), mengke'de' rarana Puang Yesus melau la digarri'i kasalaanna ma'rupa tau.\f* \p \v 25 Dagai manappaia' indamu untumpu pala'mo Puang Allata'alla to umpantula'ikoa'. Annu ianna tae' mala nasala ara'na Puang Allata'alla to Israel yolona annu tae' naperangngii battakadanna illalan lino, senga'mia kita ke umpemboko'iki' to umpa'kadaikia' yao mai suruga. \v 26 Inde anna mantula' Puang Allata'alla lako to Israel yolonae, pandondan padang napobua' oninna. Sapo ma'dandi temo nakua: “Pissan polepa' la umpopandondan lino, anna tae' angga lino sapo langi' duka' la kupopandondan.”\f + \fr 12:26 \ft Hag. 2:6.\f* \v 27 Battakada: “Pissan polepi,” kalembasanna, angganna pa'padadinna Puang Allata'alla la parodo lambisan pa'de asan. Anggami taparodona la da'da' sae lako-lakona. \p \v 28 Dadi, mangngala tawamikia' illalan kaparentaan tatigesso, iamo too anta ma'kurru' sumanga'moa' sola menomba langngan Puang Allata'alla situru' la napomasannangna penawanna anta pakasallei siolaan mengkarea'. \v 29 Annu Puang Allata'alla Dewatanta sirapan api meapo'i. \c 13 \s1 Pepakilala anna sambayang \p \v 1 La sikamase-mase liukoa' susi to sirondong-rondong. \v 2 Daua' mengkabondon umpalangngan banuammu tau senga' moi tae' muissanan, annu dengammi tau umpasusii napolalan mangka untosae malaeka' tae' naissanan kumua malaeka'. \v 3 Pengkilalaikoa' to ditarungkun susi to marassangkoa' duka' ditarungkun. Pengkilalaikoa' duka' to dipakario-rio susi to marassangkoa' duka' dipakario-rio. \v 4 Pakasallekoa' buntu rengnge'na basse pentambenan, daua' ullullu' pa'bannetauan. Angganna to ma'gau' meko'do'-ko'do' anna to ullullu' pa'bannetauan la napabambanni sangka' Puang Allata'alla. \p \v 5 Daua' kadoisan, pasiruaimi kalemu dionamo reen. Annu mangka ma'kada Puang Allata'alla nakua: \q1 “Tae'koa' dengan leleanna la kutampe, \q2 anna tae'koa' dengan tokke' la kuparandan.”\f + \fr 13:5 \ft Ul. 31:6, 8.\f* \m \v 6 Iamo too anna baranimikia' mantula' takua: \q1 “Dewatamo to umpamoloina', \q2 tae' dengan leleangku la marea'. \q1 Akamo la mala napogau' tau lako kaleku?”\f + \fr 13:6 \ft Mzm. 118:6.\f* \p \v 7 Pengkilalaikoa' perepi'mu yolona, to umpalandasangkoa' battakadanna Puang Allata'alla. Pikki' manappai umba nakua katuoanna sae lako matena, ammu pampalapaii kapangngoreananna. \v 8 Yesus Kristus talumalin mengkalao dio mai sae lako temo anna la tontong sae lako-lakona. \p \v 9 Daua' ma'din napapusa ma'rupa-rupa pepa'guruan senga' tae'na siolaan kapangngoreananta. Annu mapia ke anggami pa'kamasena Puang Allata'alla umpakatoto' penawanta, tangngia atoran andean la malanna diande anna tae'na mala diande. Annu itin atoran susio tae' dengan gunana lako to unturu'i. \v 10 Dengan kita angngenan pemalasan taampui anna bua pemala' yao tae' mala naande to mengkarang illalan lantang pemalasan.\f + \fr 13:10 \fq angngenan pemalasan anna bua pemala': \ft Kayu pantokesanna Puang Yesus dipasirapan angngenan pemalasan, anna Puang Yesus dipasirapan bua pemala'. Dadi angganna to tae' unturu' Puang Yesus tae' la ullolongan kasalamasan.\f* \v 11 Situru' atoran alukna to Yahudi angga rarana olo'-olo' sinabaa Pongkena Imam tama Angngenan Randan Masero napopemala' anna malara dipa'dean angganna kasalaan. Mengke'de' bangkena ditunu mampu' dio salianna pelantangan. \v 12 Iamo duka' nangei dipatei diomo salianna kota Puang Yesus anna malara umbasei kasalaanna ma'rupa tau rarana. \v 13 Iamo too, maimokoa' anta untampe lantang pemalasan anta lao umpellambi'i Puang Yesus dio salianna pelantangan anta pada-pada ussa'dingan pa'telle lako kalena.\f + \fr 13:13 \fq untampe lantang pemalasan lao umpellambi'i Puang Yesus: \ft Kalembasanna untampe alukna to Yahudi anna ummorean Puang Yesus.\f* \v 14 Annu tae' dengan angngenan illalan lino la mala tangei torro sae lako-lakona, sapo umminawa-nawaki' angngenan la tangei ke dako'. \v 15 Iamo too la tontongkia' umpakasalle Puang Allata'alla ummolai Puang Yesus sirapan bua pemala'ta lemba' dio pudukta ummakui sanganna Puang Allata'alla. \v 16 Daua' lembe umpogau' kamapiaan sola ma'petando lako padammu annu bua pemala' susi too umpomasannang penawanna Puang Allata'alla. \p \v 17 Matutukoa' ammu mengkaola lako perepi'mu annu umpa'ka'dua-duai sunga'mua' illalan pengkaranganna annu iamo passanan nabenganni Puang Allata'alla. La mengkaolakoa' lako anna malara masannang penawanna mengkarang, tae' la ma'nuku-nuku napolalan tae' dengan gunana lako kalemua'. \p \v 18 Pa'sambayangan liukan annu innang kiorean kumua ma'penawa mapattingkan, annu illalan angganna kara-kara morai liukan duka' la umpogau' kamaloloan. \v 19 La'bi-la'binna kaleku, kupelau la mupa'sambayanganna' angku malara masimpan sule matin umpellambi'ikoa'. \s1 Sambayang anna bubungna sura' \p \v 20 Puang Allata'alla umpatuo sule Puang Yesus To Ma'kambi' Randan Matande dio mai alla'na to mate ura'na rarana dipato'do umpomanassa pa'dandi bakaru la da'da' sae lako-lakona. Anna Puang Allata'allamora to'na kamasakkean, \v 21 la umpagannasangkoa' angganna kara-kara mapia la mupakea' umpalakoi pa'kuanna. Anna Puang Allata'allamora mengkarang illalan kaleta napolalan dadi pa'kuanna ummolai Yesus Kristus. Dipomatande sanganna Yesus Kristus sae lako-lakona. Amin. \p \v 22 O anggammua' sa'do'dorangku, kupelau kenamala la mutarima manappa pepakilalangku lako kalemua' annu kapotti' inde sura'kue. \p \v 23 La kupokadangkoa' duka' matin kumua dirappanammi illalan mai tarungkun sa'do'doranta Timotius. Maka' saemo inde, la solamokan matin umpellambi'ikoa'. \v 24 Salama'ki lako angganna perepi'mua' anna lako angganna petauanna Puang Allata'alla itin. Salama'na duka' angganna sa'do'doranta to lu dio mai Italia. \v 25 Anna Puang Allata'alla untamba'koa' pada-pada.