\id EPH Mamasa Ephesians; West Sulawesi, Indonesia \h Efesus \toc1 Sura'na Paulus lako kombonganna to mangngorean dio Efesus \toc2 Efesus \toc3 Ef. \mt2 Sura'na Paulus lako kombonganna to mangngorean dio \mt1 Efesus \imt1 Pungngu' tannunna \ip Inde sura'e nauki' Paulus anna popebaanni lako to mangngorean dio kota Efesus attunna anna ditarungkun ura'na umpalanda' Kareba Kadoresan untetteran Kristus (3:1, 13; 4:1). Buda tau dio Efesus tangngia to Yahudi (2:11-12). \ip Illalan inde sura'na Paulus-e napomakalesomi pa'kuanna Puang Allata'alla la umpamesa kaparentaan angganna issinna suruga anna issinna lino naparenta Kristus (1:9-10). Inde sura' nauki'e la napa'patuduan lako angganna petauanna Puang Allata'alla anna malara mesa penawa liu annu iamo pa'kuanna Puang Allata'alla la umpopa'mesa angganna to mangngorean lako Yesus Kristus. \ip Sabarean inde sura'na Paulus-e napomakaleso umba la dipasusi dipopa'mesa rupa tau illalan Puang Yesus. Napomakaleso toi umba nakua Puang Allata'alla Ambeta umpilei petauanna. Natula' toi duka' umba nakua unggarri'i kasalaanna angganna petauanna anna lappasanni dio mai kasalaan ummolai pengkaranganna Yesus Kristus, Anakna. Natetteran toi duka' kumua mangkaki' nabengan Penawa Maserona Puang Allata'alla la mendadi tanda lako kaleta kumua napalambi'imiki' pa'dandinna. \ip Sitarru'na battakada illaan inde sura'e iamo pepatudunna Paulus diona kasa'barasanna to mangngorean anna pa'kamasena napolalan tontong liu mesa penawa (4:2). \ip Dengan duka' pira-pira pa'rapanan napake Paulus la naola umpomakalesoi umba nakua petauanna Puang Allata'alla mesa kappa' illalan kalena Kristus. Kombonganna to mangngorean napasirapan batang kalena Kristus anna Kristusmo sirapan ulunna (1:22-23; 4:4, 15-16; 5:23-32). Anna Kristus dipasirapan toi duka' batu lentong anna angganna to unturu'i dipasirapan tala kayu napolalan dadi mesa banua (2:20-21). \ip Katampakanna, to mangngorean dipasirapan tantara annu la matoto' illalan ummewa ponggawana setang (6:10-18). \iot Lesoanna issinna \io1 1. Su'bakan Kada (\ior 1:1-2\ior*) \io1 2. Pa'kuanna Puang Allata'alla lako to Sarani (\ior 1:3-3:21\ior*) \io2 a. Pa'tamba' napebengan Puang Allata'alla lako to mesa kappa'mo Kristus (\ior 1:3-23\ior*) \io2 b. Puang Allata'alla umpebengan katuoan bakaru, anna umpamesa angganna tau, susi to Yahudi tenni to salianna to Yahudi (\ior 2:1-3:13\ior*) \io2 c. Sambayangna Paulus: kenamala dipekalembasan manappa umba nakua pa'kamasena Kristus lako ma'rupa tau (\ior 3:14-21\ior*) \io1 3. Pepatudu diona la sipato'na napogau' to Sarani (\ior 4:1-6:9\ior*) \io1 4. To Sarani dipasirapan tantara to umpake porewa illalan pa'bundusan (\ior 6:10-20\ior*) \io1 5. Bubungna Sura' (\ior 6:21-24\ior*) \c 1 \s1 Su'bakan kada \p \v 1 Kaomo te Paulus-e, mesa rasulna Kristus Yesus, situru' pa'kuanna Puang Allata'alla. Inde sura'kue kupalulako to nasarakki Puang Allata'alla napopendadi petauanna dio Efesus, to ummorean Kristus Yesus. \v 2 Anna Puang Allata'allamora Ambeta sola Puang Yesus Kristus untamba'koa' anna tandoikoa' kamasakkean. \s1 Pengkaranganna Kristus napotendan pa'tamba'na Puang Allata'alla lako ma'rupa tau \p \v 3 Dipakasalle Puang Allata'alla Ambena Puang Yesus Kristus Dewatanta, to mangka untandoikia' angganna pa'tamba' yao suruga annu mesa kappa'mikia' Kristus. \v 4-5 Annu mengkalao diopi mai ta'pa dikombong inde linoe anna pilemikia' Puang Allata'alla la mesa kappa' Kristus anta malara masero, tae' dengan sassata dio tingngayona. Mangkamikia' napatantu mengkalao dio mai la naala anak dadian ura'na pa'kamasena Puang Allata'alla ummolai pengkarangna Yesus Kristus situru' pa'kuanna. \v 6 Dipakasalle Puang Allata'alla ura'na pa'kamasena tadiissan disangai. Inde pa'kamase lantuknae napakawanan lako kaleta ummolai pengkaranganna Anak pa'kaboro'na. \v 7 Annu raranamo Kristus nasulangangkia' Puang Allata'alla, battu' dikua nagarri'imi angganna kasalaanta situru' pa'kamase lantukna. \v 8 Inde pa'kamasenae nasorongan lako kaleta napasiolaan angganna kakeakasan anna kapaissanan. \v 9-10 Annu' pa'kuannamo Puang Allata'alla umpakawanan pa'kua penawanna lako kaleta. Inde pa'kua penawannae masaemi tibuni, iamo angga yaona suruga anna illalanna lino la napopa'mesa naparenta Kristus. Innang mengkalao diomi mai anna patantui la napalemba' illalan pengkaranganna Kristus ke nalambi'mi attunna. \p \v 11 Angga lako nakarang Puang Allata'alla situru' pa'kuanna anna mengkalao diopi mai anna patantumi la napilekan situru' pa'kuanna annu morai kela mendadikan petauanna ura'na mesa kappa'kan Kristus. \v 12 Ia nangei kami to Yahudi to yolomo urrannuan Kristus napile, angki malara umpakasalle Puang Allata'alla ura'na kamatandeanna. \v 13 Dipamesa kappa'mokoa' duka' Kristus inde ammu urrangngia' tula' tongan battu' dikua Kareba Kadoresanne la umpatettekoa' lako lalan kasalamasan. Mangngoreammokoa' lako Yesus Kristus napolalan nabengangkoa' Penawa Maserona Puang Allata'alla mangka nadandi, la dipotanda kumua petauannamokoa' Puang Allata'alla. \v 14 Anna manassa kumua angganna pa'dandinna Puang Allata'alla la tatarima asan annu nabengammiki' Penawa Maserona la ussolangkia' sae lako attunna la nasulangkia' angganta petauanna illalan mai lino. Iamo too la sipato'kia' umpakasalle Puang Allata'alla. \s1 Paulus umpa'sambayangan to Sarani anna malara ummissanan pa'tamba'na Puang Allata'alla \p \v 15 Iamo too, kurangnginna kumua mangngoreammokoa' lako Puang Yesus anna sima'kamasemokoa' lako to nasarakki Puang Allata'alla napopendadi petauanna, \v 16 taboyo'-boyo'mo' ma'kurru' sumanga' langngan Puang Allata'alla annu ullolongammokoa' kasalamasan. Sikupakala'i liukoa' duka' sambayangku ke ma'sambayang omo'. \v 17 Kupelau langngan Puang Allata'alla to napenombai Puang Yesus Kristus Dewatanta, battu' dikua Ambeta to randan matande kenamala nabengangkoa' Penawa Masero la urrori'koa' ummissanan kara-kara mendewatanna anna la naparundukkoa' ungkaleso Puang Allata'alla. \v 18 Anna kupelau duka' kenamala napomasiangangkoa' pikki'mu anna malara mukalesoa' aka tappa' murannuan la nabengangkoa' Puang Allata'alla annu natambaikoa' napopendadi petauanna. Anna la muissanan duka' kumua inde pa'tamba' tadiissan disangaie innang napatoka Puang Allata'alla la nabengan petauanna. \v 19 La mukaleso toia' duka' kumua tae' dengan nasirantean kakuasaanna Puang Allata'alla mengkarang illalan kaleta to mangngorean. Inde kakuasaanna mengkarang illalan kaletae, ia siamo kuasa tadisirantean napake \v 20 umpatuo sule Kristus dio mai alla'na to mate, anna mane paokko'i yao angngenan kamatandean dio tandai kananna yao suruga. \v 21 Kakuasaanna Kristus marru matande anna angganna kakuasaan lako loa sola angga digente'na kakuasaan susi attu temo tenni attu la ditingngayona. \v 22 Puang Allata'alla ussorong angga lako rokko kakuasaanna Kristus. Kristus to ungkuasai angga lako napebeen Puang Allata'alla lako kombonganna to mangngorean la ma'parenta sirapan ulu umpare' batang kale. \v 23 Anna inde kombonganna to mangngorean sirapan batang kalenae, Kristus siamo umpatepui to ungkuasai angga lako. \c 2 \s1 Sumpu pa'kamasena Puang Allata'alla umpatuokia' sule sola Kristus \p \v 1 Yolona, matemokoa' dio olona Puang Allata'alla annu kasalaangkoa' anna mulenda parentana. \v 2 Ia nangei susi gau'mua' attu iatoo annu unturu'koa' pa'kuanna lino anna ponggawana setang. Inde ponggawana setangnge ungkuasai angganna setang yao loa anna tontong liupa ungkuasai penawanna angganna to tae' unturu' Puang Allata'alla. \v 3 Sitonganna, solanakia' duka' to tae' unturu' Puang Allata'alla yolona anna pa'kua rupa tauntapa taturu' umpogau' la napomasannangna penawanta sola batang kaleta. Attu iatoo la sipato'kia' duka' nalambi' ara'na Puang Allata'alla susi to tamangngorean. \p \v 4 Sapo tae' dengan nasusian pa'rantangan buana Puang Allata'alla! Anna sumpu pa'kamasena lako kaleta \v 5 lambisan napatuoki' sule sola Kristus moika anna matemiki' ura'na kasalaanta ullendai parentana. Dadi pa'kamasenari Puang Allata'alla mupolalan dipasalama'a'. \v 6 Anna napatuokia' sule Puang Allata'alla sola Kristus anna napaokko'kia' sola yao suruga, annu mesa kappa'kia' Kristus Yesus. \v 7 Angganna te maie, napogau' Puang Allata'alla anna malara umpakawanan pa'kamasena tadiissan disangai lako ma'rupa tau illalan attu la ditingngayo, lemba' illalan kamapiaan penawanna annu mesa kappa'mikia' Kristus Yesus. \v 8-9 Annu pa'kamasenari Puang Allata'alla mupolalan dipasalama'a' ummolai kapangngoreanan lako Kristus. Tangngia panggauammua' mupolalan ullolongan kasalamasan sapo pa'kamasenari Puang Allata'alla lako kalemu. Dadi tae' dengan tau mala ummangga' kalena kumua pa'palakonari napolalan salama'. \v 10 Annu natampa polekia' Puang Allata'alla ummolai Kristus Yesus tapolalan mala umpogau' kamapiaan mangka napatokangkia'. \s1 Kamateanna Kristus umpamesa kappa' to mangngorean anna Puang Allata'alla \p \v 11 Anggammua' sa'do'dorangku to innang didadian tangngia to Yahudi, parallua' mupengkilalai kumua inde ammu ta'pa mangngoreanne, nasangakoa' to Yahudi: “to tadisunna'” battu dikua “tangngia petauanna Puang Allata'alla”. Inde mai to Yahudie ussanga ia kalena to disunna' iamo tanda napadadi ma'rupa tau lako kalena. \v 12 Attu iatoo ta'pokoa' mesa kappa' Kristus anna disangapokoa' to salian, tangngia to Israel petauanna Puang Allata'alla. Tae'koa' la mangngala tawa dio mai pa'dandinna Puang Allata'alla lako petauanna. Tae' dengan kaparannuammua' tuo illalan lino anna tae'koa' ummissanan Puang Allata'alla. \v 13 Sapo temo, ikoa' to mesa kappa'mo Kristus Yesus sikadappi'mokoa' Puang Allata'alla ura'na rarana Kristus to'do yao kayu pantokesan, moika anna sikambelakoa' yolona. \v 14 Annu Kristusmo umpasikalino to Yahudi anna tau senga' napolalan mesa kappa'mo. Moi anna sipoewali yolona sirapan naalla'i rinding batu, sapo mangkami naroppokan Kristus ummolai kamateanna. \v 15 Kalembasanna, ta'mo tau nalumbangngi Pepa'guruanna Musa sola angganna atoran alukna to Yahudi ura'na kamateanna Kristus, anna malara to Yahudi anna to salianna to Yahudi dipopa'mesa anna dibakarui katuoanna dipamesa kappa' Kristus. Lalan iamo te napogau' Kristus-e napolalan dengan kasikalinoan. \v 16 Kamateannamo Kristus yao kayu pantokesan umpamesa to Yahudi anna to salianna to Yahudi anna umpapia sule alla'na ma'rupa tau anna Puang Allata'alla. Attu ia siamo too nangei pa'de kasikabassian. \v 17 Kristusmo sae umpalanda' kareba diona kasikalinoan, susi lako ikoa' to salianna to Yahudi to diangga' sikambela Puang Allata'alla, tenni lako to Yahudi to diangga' sikadappi' Puang Allata'alla.\f + \fr 2:17 \fq to diangga' sikadappi' Puang Allata'alla: \ft Yolona to Yahudi napile Puang Allata'alla la mendadi petauanna, iamo nangei nasangaimo to sikadappi' Puang Allata'alla.\f* \v 18 Mala asammikia' sae lako olona Ambeta susi to Yahudi tenni to salianna to Yahudi naparunduk Penawa Masero ura'na pengkaranganna Kristus. \p \v 19 Dadi tangngiamokoa' to salian battu' dikua to messae, sapo pada-padamokoa' to nasarakki Puang Allata'alla napopendadi petauanna anna to sarapumokoa' illalan banuanna Puang Allata'alla. \v 20 Kombonganna to mangngorean dipasirapan banua napake'de' Puang Allata'alla yao lentong. Nabimo sola rasul sirapan lentong anna Kristus Yesusmo sirapan batu lentong. \v 21 Kristusmo umpasikala'-kala'kia' tapolalan ke'de' sirapan mesa banua, angngenan maserona Puang Allata'alla. \v 22 Marassangkoa' duka' dipake'de' la nangei torro Puang Allata'alla ummolai Penawa Maserona annu mesa kappa'mokoa' Kristus. \c 3 \s1 Pengkaranganna Paulus lako to salianna to Yahudi \p \v 1 Kupa'sambayangangkoa' ura'na kara-kara napogau' Puang Allata'alla lako kalemua'. Kaomo te Paulus-e, to ditarungkun annu umpalanda'na' Kareba Kadoresan untetteran Kristus Yesus lako kalemua' to salianna to Yahudi. \v 2 Innang mangkamia' murangngi kumua kaomo to naponto bannangngi Puang Allata'alla la umpalanda' kareba diona pa'kamasena lako kalemua'. \v 3 Inde pa'kamasena Puang Allata'allae masaemi nabuni sapo napaombo'mi lako kaleku, susi mangka sala kuuki' titti'. \v 4 Ianna mubacamo, la muissanammia' duka' pa'kuanna Puang Allata'alla masaemo napomatimmin la napakawanan ummolai Kristus susi kapaissanangku. \v 5 Yolona tae' dengan napa'peissanan Puang Allata'alla lako ma'rupa tau inde pa'kuannae. Sapo temo napa'peissanammi Penawa Maserona lako to nasarakki napopendadi rasulna sola nabinna. \v 6 Inde pa'kuanna napomatimminne iamo: ummolai Kareba Kadoresan, la untarimami duka' pa'tamba'na Puang Allata'alla to salianna to Yahudi, la mesa kappa'mi to Yahudi, anna la untarima duka' pa'dandinna Puang Allata'alla ura'na pengkaranganna Kristus Yesus. \v 7 Pa'kamasenamo Puang Allata'alla napolalan naponto bannangngina' umpalanda' inde Kareba Kadoresanne. Anna kakuasaannamo Puang Allata'alla mengkarang illalan kaleku napolalan mala kutarima inde pengkaranganne. \v 8 Angganna petauanna Puang Allata'alla kaomo randan wiring rokko. Sapo nakamaseirakkao Puang Allata'alla naponto bannangngi la umpalanda' Kareba Kadoresan lako tau senga' salianna to Yahudi diona pa'kamasena Kristus tadiissan disangai. \v 9 Anna kao toi duka' la umpomakalesoi lako angganna tau umba nakua Puang Allata'alla to umpadadi angga lako, umpalako pa'kua penawanna inde mengkalao dio mai napomatimminne. \v 10 Inde pa'kua penawanna Puang Allata'allae iamo la umpopa'mesa angganna to mangngorean anna malara naissanan angganna malaeka' anna kakuasaan senga' yao loa kumua keaka' tongan Puang Allata'alla illalan angganna kara-kara. \v 11 Angganna te maie, innang mengkalao diomi mai anna paillalan penawai Puang Allata'alla la nakarang ummolai Puang Yesus Kristus Dewatanta. \v 12 Baranimiki' sae dio tingngayona Puang Allata'alla annu mesa kappa'miki' Kristus anna mangngoreangki' lako kalena. \v 13 Iamo too kupelaua' matin kenamala tae'koa' la umpobarinni' penawammu umpikki' kamasussaangku temo annu kupa'kadua-duaikoa'. Annu inde kamasussaangkue la umpakendek kakerongkosan lako kalemua'. \s1 Sambayangna Paulus \p \v 14 Kupa'sambayangangkoa' langngan Puang Allata'alla Ambeta yao suruga, ura'na kara-kara napogau' lako kalemua'. \v 15 Puang Allata'allamo kabuttuanna angganna kasarapuan susi yao suruga tenni illalan lino. \v 16 Kupelau langngan Puang Allata'alla kenamala kakuasaanna tadisirantean la umpomatoro penawammua' ummolai Penawa Maserona, \v 17 anna la tontong torro illalan penawammua' Kristus ura'na kapangngoreanammu. Ma'sambayangna' duka' kenamala morong to' kayu la kenwaka' lakokoa' pa'kamase anna sirapan banua, pa'kamase la mupobatu lentong, \v 18 napolalan ikoa' sola angganna petauanna Puang Allata'alla la muissanan manappamia' kumua tae' diissan disangai kalua'na, kalandona, malangka'na, anna mandalanna pa'kamasena Kristus. \v 19 Kupelau langngan Puang Allata'alla kenamala muissanan manappa inde pa'kamasenae moika anna tae' nalambi' pikki'na ma'rupa tau ammu malara sundun situru' pa'kuanna Puang Allata'alla lako kalemu. \p \v 20 Tae' dengan aka tamala napogau' Puang Allata'alla la'bi anna pelaunta anna ullewan pa'pikki'ta ummolai kakuasaanna mengkarang illalan kaleta. \v 21 La sipato' umpakasalle Puang Allata'alla to mangngorean illalan kombonganna anna la nasiossoranni peampoanna ura'na pengkaranganna Kristus. La sipato' dipakasalle Puang Allata'alla sae lako-lakona. Amin. \c 4 \s1 Kamesaanna angganna to mangngorean \p \v 1 Iamo too kupelaua' matin kenamala la sipato'napi mupogau'a' illalan salu katuoammu annu mangkamokoa' natambai Puang Allata'alla napopendadi petauanna. Kaomo te Paulus melau matinne, mesa to ditarungkun annu umpengkaranganna' Puang Yesus. \v 2 Kenamala tontongkoa' marampan penawa, malenna' penawa, tae' madommi' keara' lako tau ammu pakawanan pa'kamasemu sa'bara' lako padammu. \v 3 Dagaikoa' kamesaan napadadi Penawa Masero illalan kombongammua' ummolai kasikalinoan illalan alla'-alla'mua'. \v 4 Angga mesa kombonganna to mangngorean dipasirapan mesa batang kale, anna angga mesa Penawa Masero. Susi siami duka' kaparannuan angga mesa annu iamo nangei untambaikia' Puang Allata'alla. \v 5 Angga mesa Pepuanganta iamo Yesus Kristus, mesa kapangngoreanan, mesa pantedokan \v 6 anna angga mesa Dewata to tapekaambei angganta to mangngorean iamo Puang Allata'alla. Puang Allata'allamo ungkuasai angganna to mangngorean anna iamo torro anna mengkarang illalan kalena angganna to mangngorean. \p \v 7 Sapo pantan mangkamiki' napapatui karangan sitinti kapaissanan nabengangki' situru' pa'kuanna Kristus. \v 8 Annu dengan battakada tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “Inde anna lu langngammo angngenan matandee budami to natalo nabaa \q1 anna ma'rupa-rupa pa'pebeen natandoian ma'rupa tau.” \m \v 9 Ianna dikua: “Le'bami langngan,” kalembasanna mangkami lao rokko lino, angngenan madiong. \v 10 Anna inde to mangka lao rokkoe, ia siamo lu langngan angngenan randan matande langnganna pole langi' randan wiring langngan anna malara ungkuasai angga lako. \v 11 Ia siamo umbengangki' karangan sitonda kapaissanan la umpalakoi, susinna dengan tau nabengan karangan mendadi rasul, nabi, umpalanda' Kareba Kadoresan, ma'kambi' anna ma'pa'guru illalan kombonganna to mangngorean. \v 12 Nabengangkia' inde pengkaranganne anna malara angganna petauanna Puang Allata'alla dipatudu manappa napolalan mala mengkarang illalan bela'na Puang Allata'alla anna la umpatepu batang kalena Kristus battu' dikua kombonganna to mangngorean. \v 13 Katampakanna mesa kappa'kia' pole' ura'na kapangngoreananta anna la pada-padamikia' ummissanan tongan Anakna Puang Allata'alla. Anna la tuttuan matoto'mo kapangngoreananta lambisan tepukia' susi Kristus. \p \v 14 Ianna susimikia' tee, ta'mikia' la susi anak, napalurekke lu sau' ma'rupa-rupa pepa'guruanna to ussanga kalena manarang. Tae'kia' la napapusa to ma'puduk mammi' to maneko lila, to morai la umpapusa tau natumang pikki' kadakena. \v 15 Sapo la umpentoe manda'kia' kita tula' tongan illalan katuoanta siolaan pa'kamase anna la tuttuan palambi'miki' illalan angganna kara-kara lambisan susiki' Kristus, to dipasirapan ulunna batang kale iamo kombonganna to mangngorean. \v 16 Kitamoa' sirapan tangkena batang kalena Kristus. Sirapan kalena ma'rupa tau, angganna tangkena silekke'-lekke' manappa napolalan dadi mesa batang kale. Susimikia' duka' angganta to mangngorean lako Kristus napamesa kappa'mikia' anta pantan untarunduk karangan nabengangkia' napolalan la tuttuan matoto' kombonganna to mangngorean ura'na pa'kamaseta. \s1 Katuoan bakaru illalan Kristus \p \v 17 Sitonda kakuasaanna Dewata kupakari'di'koa' kumua: Ta'mokoa' la susi to tangngummissanan Puang Allata'alla illalan salu katuoammu, angga tama'gunanna napikki'. \v 18 Itin matin tauo buta pikki'na. Tae' ummampui katuoan bakaru napebeen Puang Allata'alla, annu tae' ummissanan lalanna Puang Allata'alla. Ia nangei susi annu makarra' ulu. \v 19 Tae' asammo ummampui siri' napolalan anggamo pa'kua penawanna napangngula' ullullu' pa'bannetauan anna ta'mo nataro tae' ungkarang gau' meko'do'-ko'do'. \p \v 20 Sapo tae'koa' iko dipatudu susi, ammu mane umpengngissananni Kristus. \v 21 Manassa anna dengammokoa' umpekareba Kristus. Muturu'mia' anna mangkamokoa' dipatudu tula' tongan dio mai Puang Yesus. \v 22 Dipatudukoa' la untampe gau'mu yolona. Itin gau'mu yolonao la nasanggangngikoa' annu unturu'koa' kamailuan la umpapusakoa'. \v 23 Dipatudukoa' duka' umbakarui penawammu sola pikki'mu. \v 24 Anna la nasonda pa'kua rupa tau bakaru napadadi Puang Allata'alla susi kalena malolo anna masero tongan. \p \v 25 Dadi la ta'mokoa' siumpokada tula' tatongan, sapo la situlasammokoa' sitonganna lako padammu annu sangngin tangkenamikia' batang kalena Kristus. \v 26 Ianna keara'koa', la mudagai manappa indana tumangkoa' ara'mu kasalaan. Kenamala ta'pa lendu' allo anna pa'demo ara'mu, \v 27 indana dengammo palliwanganna ponggawana setang umbawaikoa' kasalaan. \v 28 Susi toi duka' to maboko, ta'mo la maboko liu. Sapo la napetonganni mengkarang anna malara dengan natandoian to tangkaan nabela tuo. \p \v 29 Kenamala tae' dengan tula' kadake suun illalan mai pudukmua'. Sapo anggami tula' mapia la malanna umparunduk tau situru' kaparalluanna attu iatoo anna la ma'guna lako angganna to urrangngii. \v 30 Daua' umpomasussa Penawa Maserona Puang Allata'alla mangka napatama kalemua'. Inde Penawa Maseroe dipotanda kumua petauannamikia' Puang Allata'alla anna la nasolaangkia' sae lako attunna la nasulangkia' mentu'na petauanna illalan mai lino. \v 31 Pa'deannia' angganna pa'di' penawa lako padammu, madommi' keara', ara', kasisala-salaan, anna tula' beko sola angganna kakadakean. \v 32 Sapo la ma'gau' mapiakoa' lako padammu, sikamase-mase sola sigarri'ian kasalaammu susi Puang Allata'alla unggarri'i kasalaammua' ummolai pengkarangna Kristus. \c 5 \s1 Tuo illalan kamasiangan \p \v 1 La sipato'koa' umpampalapai Puang Allata'alla annu anak pa'pakamayannamokoa'. \v 2 Pakawanangkoa' pa'kamasemu lako padammu illalan salu katuoammua' susi Kristus ungkamaseikia'. Mangka ussorongan kalena dipatei la naola ussulangkia' sirapan pemala' bu manangnga' umpomasannang penawanna Puang Allata'alla. \p \v 3 Daua' umpogau' kakadakean susinna: ullullu' pa'bannetauan, angganna gau' meko'do'-ko'do', anna kamailuan la untombon ewanan, annu angganna te maie tae' sipato' moi angga la natula' to nasarakkimo Puang Allata'alla napopendadi petauanna. \v 4 Tae' toi duka' la sipato' suun dio pudukmua' tula' meko'do'-ko'do', tula' tama'guna, anna angga tasipato'na dipokada. Sapo anggami pa'kurrusan sumanga' langngan Puang Allata'alla la suun dio pudukmua'. \v 5 Annu muissanan manappamia' kumua angganna to ullullu' pa'bannetauan, to ungkarang gau' meko'do'-ko'do', anna to nataloi kamailuanna la untombon ewanan, tae' mala tama kaparentaanna Kristus sola Puang Allata'alla. Inde to nataloi kamailuan untombon ewananne sirapan to umpenombai dewata panggaraga. \v 6 Dagaia' indana papusako tula' tama'guna napokada tau. Annu angganna te gau' susie umpakendek ara'na Puang Allata'alla lako to tae' mengkaola lako kalena. \v 7 Dadi tae' tongan-tongangkoa' mala sangkalamma' angganna tau susi too. \p \v 8 Yolona nakala'koa' duka' kamalillinan sapo temo illalammokoa' kamasiangan annu mesa kappa'mokoa' Puang Yesus. Iamo too la sipato'napi napogau' to nakala'mo kamasiangan la mupogau'a'. \v 9 Annu kamasiangammo nangei buttu angganna kamapiaan, kamaloloan, anna angganna tula' tongan. \v 10 Peangkoa' lalan anna malara muissan umpomasannang Puang Yesus. \v 11 Daua' ungkarang gau' tama'guna susi sinapogau' to nakala'pa kamalillinan, sapo la mupomakalesoa' kumua kakadakean. \v 12 Annu itin gau' sinapalako bunio, angga ditula' anna dipomakadere'mo. \v 13 Sapo angganna gau' kadake la makaleso diita ke naarrangmi kamasiangan \v 14 annu anggami kamasiangan diita. Iamo too anna dengammo battakada nakua: \q1 “Millikkoa' anggammu to mamma', \q1 tibangungkoa' dio mai kamatean! \q1 Anna pomasiangangkoa' penawammu Kristus.” \p \v 15 Dadi la undagai manappakoa' gau'mu, tae'koa' la ma'palako susi to maro sapo la susikoa' to ma'rori'. \v 16 Popa'guna manappaia' attummu umpogau' kamapiaan annu attunna temo kendek kakadakean napogau' ma'rupa tau. \v 17 Tae'koa' la susi to maro sapo la umpeangkoa' lalan umpengngissananni pa'kuanna Puang Yesus. \v 18 Tae'koa' mala nalango anggur annu malakoa' napalulako kakadakean. Sapo kenamala tontong liukoa' naluang Penawa Masero. \v 19 Tontong liukoa' sipakatoto' umpakendek pampudian anna penanian. La sae rokkokoa' menani sitonda kadoresan umpakendek pampudian langngan Puang Yesus. \v 20 Moi aka muduppa, tontong liukoa' ma'kurru' sumanga' langngan Puang Allata'alla Ambeta illalan sanganna Yesus Kristus Pepuanganta. \s1 Pepatudu lako to sipobaine \p \v 21 La sipengkaolaan manappakoa' annu mengkarea'mokoa' langngan Kristus. \v 22 Anggammua' baine, la mengkaolakoa' lako muanemu susi langngan Puang Yesus Kristus. \v 23 Annu innang la umpare' ia bainena muane sirapan ulu umpare' batang kale, susi Kristus umpare' kombonganna to mangngorean sirapan batang kalena. Kristusmo umpasalama' kombonganna to mangngorean. \v 24 Susi kombonganna to mangngorean mengkaola lako Kristus, la nakuamo duka' baine illalan angganna kara-kara la mengkaola lako muanena. \p \v 25 Anggammua' muane, kamaseikoa' bainemu susi Kristus ungkamasei kombonganna to mangngorean lambisan ussorongan kalena dipatei. \v 26 Ia nangei ma'pateen Kristus annu la naola ussarakki kombonganna to mangngorean napopendadi petauanna mangkanna naseroi ummolai pantedokan anna pepa'guruan.\f + \fr 5:26 \fq naseroi ummolai pantedokan anna pepa'guruan: \ft Pikki' senga'na tau: \fq naseroi sirapan nadio' ummolai pepa'guruanna.\f* \v 27 Anna malara inde kombonganna to mangngoreanne la maleke dio tingngayona, tae' dengan kadakena, tae' dengan tingkurrungna sapo la masero anna tae' dengan sassana. \v 28 Susimi duka' muane la ungkamasei bainena susi ungkamasei batang kalena. Benna-benna ungkamasei bainena, kalena siamo nakamasei. \v 29 Annu tae' dengan tau ungkabassi batang kalena. Sangngadinna nakandapa manappa anna dagaii susi Kristus lako kombonganna to mangngorean, \v 30 annu sirapammikia' batang kalena Kristus. \v 31 Dengan battakadanna Puang Allata'alla tiuki' nakua: “Iamo too la umpellei indo ambena muane anna mesa kappa' bainena, napolalan ta'mo dua tau sapo la mesami.” \v 32 Inde battakadae mandalan kalembasanna, sapo kupasirapan kao kamesaanna Kristus anna kombonganna to mangngorean. \v 33 Sapo napatukoa' duka' inde battakadae: Anggammua' muane la ungkamaseikoa' bainemu susi ke ungkamaseiko kalemu, anna angganna baine la mengkarea'koa' lako muanemu. \c 6 \s1 Anak anna to matuanna \p \v 1 Anggammua' anak, la manuru'koa' lako to matuammu annu innang iamo la sipato' napogau' to ummoreammo Puang Yesus Kristus. \v 2 Dengan battakada illalan Buku Masero nakua: “Pakasallekoa' ambemu sola indomu.” Iamo te bunga' parenta napasitonda pa'dandi Puang Allata'allae nakua: \v 3 “Ammu malara masakke marendeng tuo illalan lino.” \p \v 4 Anggammua' sa'do'dorangku to titanan ambe, daua' umpomasussa penawanna anakmu. Sangngadinna la mutaranak manappa ammu patudui sola mupakilala situru' pa'kuanna Puang Yesus. \s1 Sabua' anna puangna \p \v 5 Anggammua' to diposabua' la sae rokkokoa' unturu' puangmu illalan lino ammu mengkarea' lako sola mupakasalle, susi ke unturu'koa' Kristus. \v 6 Tae' angga ke dioi reen annu la mupomasanng penawanna, sapo la sae rokkokoa' umpalako pa'kuanna Puang Allata'alla annu sabua'namokoa' Kristus. \v 7 La umpalako manappakoa' pengkarangammu sirapan umpengkarangan Puang Yesus, tangngia ma'rupa tau. \v 8 Annu muissanan kumua angganna ma'rupa tau, susi sabua' tenni to tangngia sabua', la pantan nabeen sarona Puang Allata'alla situru' pa'palako mapia mangka napogau'. \p \v 9 Anna anggammua' to dipekapuangngi, la ma'gau' mapiakoa' duka' lako sabua'mu, tae' la mupakarea'-rea'. Pengkilalaii kumua mesa Puangmua' yao suruga, tae' ma'pebulu-bulu. \s1 Porewa la napake to Sarani umbali kakadakean \p \v 10 Katampakanna, la ke'de' matoto'koa' illalan kapangngoreanammu langngan Puang Yesus ummolai kamatoroan nabengangkoa'. \v 11 La umpakekoa' angganna porewa nabengangkoa' Puang Allata'alla ammu malara ke'de' matoto' ummewa kamanarrusanna ponggawana setang. \v 12 Annu tangngia kita ma'rupa tau taewa sapo angganna setang, kakuasaan kadake, malaeka' kadake, anna angganna dewata ungkuasai inde lino nakabu' kamalillinanne. Ummewaki' angganna kakuasaan kadake yao loa. \v 13 Iamo too, pake asannia' angganna porewa nabengangkoa' Puang Allata'alla ammu malara mangngewa illalan attu nangei kendek kakadakean napolalan malakoa' ke'de' matoto' ke suppikmi pangngewaammua'. \v 14 La tontongkoa' ke'de' matoto' siolaan kamatutuan langngan Puang Allata'alla la sirapan beke'mua', anna angganna gau' malolomua' la sirapan babu' kara mupakea'. \v 15 Anna sirapan palopakmua' iamo kamaringnganan penawammua' umpalanda' Kareba Kadoresan nangei buttu kasikalinoan. \v 16 Anna kapangngoreanammua' langngan Puang Allata'alla la mupake liu sirapan unta'mua', annu anggami kapangngoreanan la mala undagai anna umpi'dean api napadio paliunna ponggawana setang. \v 17 Kasalamasan murannuanna' sirapan okon, ammu tarimaa' battakadanna Puang Allata'alla mangka nabengangkoa' Penawa Masero la sirapan pa'dangmu. \v 18 La mupogau'a' te maie mupasiolaan ma'sambayang langngan Puang Allata'alla anna pamoloikoa'. Pa'sambayang liukoa' situru' pa'parundukna Penawa Masero. La tontong liukoa' madaga ammu pa'sambayangan liu duka' angganna petauanna Puang Allata'alla. \v 19 La mupa'sambayanganna' duka' angku malara nabengan tula' Puang Allata'alla ke la mantula' omo' kupolalan barani umpa'peassakan Kareba Kadoresan, inde tula' dibunipa mengkalao dio maie. \v 20 Pesuannana' Puang Allata'alla umpalanda' inde Kareba Kadoresanne kupolalan ditarungkummo temo. Pa'sambayanganna' angku malara barani umpa'peassakanni situru' innang la sipato'na kupogau'. \s1 Bubungna sura' \p \v 21 Tikhikusmora, sa'do'doranta to kukamasei la umpokadangkoa' umbamo kukua temo anna umbamo nakua pengkarangangku. Inde Tikhikus-e mesa to matutu illalan pengkaranganna Puang Yesus. \v 22 Kusuami matin temo annu kukua ammu issanannia' karebangki anna la napakamaiangkoa' duka' penawammu. \p \v 23 Anna Puang Allata'allamora Ambeta anna Yesus Kristus Pepuanganta la umpakendek kamasakkean anna kamalinoan illalan alla'-alla'na to mangngorean anna la tuttuan umpakendek kasikamasean sola kapangngoreanammua' lako Kristus. \v 24 Anna Puang Allata'allamora untamba' angganna to tae' dengan moro' pa'kamasena lako Yesus Kristus Pepuanganta.