\id 1CO Mamasa 1st Corinthians, West Sulawesi, Indonesia \h 1 Korintus \toc1 Bunga' sura'na Paulus lako kombonganna to mangngorean dio Korintus \toc2 1 Korintus \toc3 1Kor. \mt2 Bunga' sura'na Paulus lako kombonganna to mangngorean dio \mt1 Korintus \imt1 Pungngu' tannunna \ip Inde sura'e nauki' Paulus napopebaa lako kombonganna to mangngorean dio Korintus, mesa kota kamai dio propinsi Akhaya. Budapi to Korintus ta'pa ummissanan Puang Allata'alla attunna anna diuki' inde sura'e. Tau iatoo umpenombai dewata lino panggaraga kalena anna anggamo kakadakean napogau'. Paulusmo randan yolo umpalanda' Kareba Kadoresan lako to Korintus lambisan dengan pira-pira tau ummorean Puang Yesus. Attu iatoo torro Paulus dio sataun annan bulanna umpa'patuduan battakadanna Puang Allata'alla lako to Korintus (Rasul 18:1-11). Masae-saei le'banna Paulus umpellei Korintus lu lako tondok senga', saemi mesa to mangngorean disanga Apolos to Aleksandria. Mesa duka' to manarang mantula' anna to ummissanan tongan-tongan issinna Buku Masero (Rasul 18:24-19:1). Inde Apolos-e umpatarru' pengkaranganna Paulus umpatudu to mangngorean dio Korintus (1Kor. 3:6). \ip Pira-pira bulanni le'banna Paulus, umpopebaami sura' lako to Korintus. Iamo te \bk Bunga' sura'na Paulus lako kombonganna to mangngorean dio Korintus-e,\bk* petimba'na lako to Korintus. Illalan sura'na Paulus untimba'i pira-pira pekutananna to Korintus (7:1, 25; 8:1; 12:1; 16:1, 12) anna untetterampa pepatudupa diona gau' tae'na la sipato' dipogau' (5:1; 11:18; 15:12). Ia nangei umpatudui annu napelele dengan sima'gau' kadake anna tae' mesa penawa. Annu dengan ungkuai: “Paulus kao kuturu',” dengan ungkuai: “Apolos kao,” lambisan kendek kasipekkaan illalan kombonganna to mangngorean (1:10-12; 3:1-6). \ip Dengan toi duka' nauki' Paulus patudu diona pendaposan (7:1 anna sitarru'na), diona ummande bale mangka dipopemala' lako dewata lino (8-10), diona kabeasaan ma'lullung illalan pa'sambayangan (11:2-16), diona la sipato'na dipogau' illalan pa'tosaean sanda masero (11:17-34), diona kapaissanan napebengan Penawa Masero lako simesa-mesa tau (12, 14), anna diona katuoanna sule to mate (15). \iot Lesoanna issinna \io1 1. Su'bakan Kada anna kadoresanna Paulus napakendek langngan Puang Allata'alla (\ior 1:1-9\ior*) \io1 2. Pira-pira pepakilala (\ior 1:10-6:20\ior*) \io2 a. Kasipekkaan illalan kombonganna to mangngorean anna dengan to Korintus ussumbala Paulus (\ior 1:10-4:21\ior*) \io2 b. To mangngorean tae' mala sola to ma'gau' meko'do'-ko'do' illalan kombonganna to mangngorean (\ior 5:1-13\ior*) \io2 c. To mangngorean tae' la umpalulako to tamangngorean padanna la umbisarai (\ior 6:1-11\ior*) \io2 d. Batang kalena to mangngorean tae' mala dipake ma'gau' meko'do'-ko'do' (\ior 6:12-20\ior*) \io1 3. Pepatudu diona pendaposan (\ior 7:1-40\ior*) \io1 4. Pepatudu diona ummande bale mangka dipopemala' lako dewata lino (\ior 8:1-11:1\ior*) \io1 5. Diona kabeasaan ma'lullung illalan pa'sambayangan (\ior 11:2-16\ior*) \io1 6. Diona sipato'na dipogau' illalan pa'tosaean sanda masero (\ior 11:17-34\ior*) \io1 7. Diona kapaissanan napebeen Penawa Masero (\ior 12:1-14:40\ior*) \io1 8. Diona katuoanna sule to mate (\ior 15:1-58\ior*) \io1 9. Doi' narempun to Korintus la napamoloian kombonganna to mangngorean dio Yerusalem (\ior 16:1-4\ior*) \io1 10. Bubungna sura' (\ior 16:5-24\ior*) \c 1 \s1 Su'bakan kada \p \v 1 Inde sura'e melolo kaleku, Paulus, ummuki'i sola sa'do'doranta Sostenes. Kaomo to mangka ditambai mendadi rasulna Kristus Yesus situru' pa'kuanna Puang Allata'alla. \v 2 Sura' iatee kipalulako kombonganna to mangngorean langngan Puang Allata'alla dio Korintus. Mangkamokoa' nasarakki anna naseroi Puang Allata'alla mendadi petauanna annu mesa kappa'mokoa' Kristus Yesus, sola angganna tau lako angganna angngenan to mengkaola lako Puang Yesus Kristus Dewatanna anna Dewatanta. \p \v 3 Anna Puang Allata'allamora Ambeta sola Puang Yesus Kristus la untamba'koa' anna tandoikoa' kamasakkean. \s1 Kadoresanna Paulus anna kurru' sumanga'na \p \v 4 Tangkattuna' ma'kurru' sumanga' langngan Puang Allata'alla ura'na pa'kamasena anna pa'tamba'na lako kalemua' annu mesa kappa'mokoa' Kristus Yesus. \v 5 Annu mesa kappa'mokoa' Kristus napolalan mangkamokoa' nabengan angga muparalluinna, susinna: kapaissanan diona mendewatanna anna kamanarangan untetteranni. \v 6 Iamo te umpomanassaie kumua mengngala angngenan tongammi illalan penawammua' kareba diona pengkaranganna Kristus \v 7 napolalan angganna pa'tamba'na Puang Allata'alla mellambi' tama kombongammua' illalan attu ummampai kasaeanna Dewatanta Yesus Kristus kapenduanna. \v 8 Anna la napakatoto'koa' duka' Dewatanta Yesus Kristus sae lako allo ma'katampakanna napolalan tae' dengan sassamua' nalambi' ke saemi kapenduanna. \v 9 Puang Allata'allamo to mala dirannuan la umpasae lako angganna pa'dandinna. Mangkamokoa' natambai napamesa kappa' Anakna iamo Yesus Kristus Dewatanta. \s1 Kasipekkaan illalan kombonganna to mangngorean \p \v 10 O anggammua' sa'do'dorangku, ummolai sanganna Dewatanta Yesus Kristus, kupelau matin la dengan liu kasikalinoan illalan alla'-alla'mu. Daua' umpakendek kasipekkaan, sapo kenamala mesa pikki'koa' sola mesa penawa. \v 11 Ia kungei ma'kada susi matin anggammua' sa'do'dorangku, annu dengan sae rapunna Kloe untulasanna' kumua dengan kasipekkaan illalan alla'-alla'mua'. \v 12 Kalembasanna tula'ku kumua kasipekkaan, annu dengangkoa' ungkuai: “Paulus kao kuturu',” dengan ungkuai: “Apolos kao,” dengan toi ungkuai: “Kefas kao kuturu'”\f + \fr 1:12 \fq Kefas \ft basa Ibrani, battu dikua Petrus illalan basa Yunani. Bacai duka' 3:22, 9:5 anna 15:5. Petrus battu' dikua Simon Petrus sidisangai duka' Kefas.\f* anna dengan pira ungkuai: “Kristus kao kuturu'.” \v 13 Malarika sisarak-sarak batang kalena Kristus? Tae'na' dengan ditoke' yao kayu pantokesan la undudungangkoa' kasalaammu! Tae'koa' dengan ditedok illalan sangangku. \v 14 Mapiaria annu tae'koa' dengan itin kutedok, salianna Krispus sola Gayus \v 15 napolalan tae'koa' dengan la mala ungkuai: “Ditedokna' illalan sanganna Paulus.” \v 16 Tonganna kaopi untedok Stefanas sola rapunna. Sapo kukilalainna kao ta'mo dengan tau senga' kutedok. \v 17 Annu tae'nakkao nasua Kristus la mantedok, sapo la umpalanda'na' Kareba Kadoresan. Anna tangngia kamanarangangku mantula' kupake, annu ianna kamanarangangkumo naita tau napolalan mangngorean, ta'mo ungkaleso manappa kakuasaanna Kristus to mangka dipatei yao kayu pantokesan. \s1 Kareba Kadoresan umpakawanan kakuasaanna Puang Allata'alla \p \v 18 Kareba diona kamateanna Kristus yao kayu pantokesan, nasangai katomaroan to innang la ullambi' kasanggangan. Sapo lako kita to la ullolongan kasalamasan, taissanan kumua kareba iatoo umpakawanan kakuasaanna Puang Allata'alla. \v 19 Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “La kusapui asan kakeakasanna to lino, \q1 anna kapaissananna ma'rupa tau la kupa'dean.”\f + \fr 1:19 \ft Yes. 29:14.\f* \p \v 20 Dadi tae' dengan gunana to manarang illalan lino, to untarru' issinna sura'na Musa, anna angganna to manarang mantula', annu napakawanammi Puang Allata'alla kumua kamanaranganna ma'rupa tau tae' dengan gunana. \v 21 Annu moi la umba susi kakeakasanna ma'rupa tau, tala nabelai umpengngissananni Puang Allata'alla. Sapo situru' kakeakasanna Puang Allata'alla naporanammi la umpasalama' to ummorean Kareba Kadoresan kipalanda', moi anna nasangai katomaroan ma'rupa tau. \v 22 Tae' ia mangngorean to Yahudi ke tae' ummita tanda memangnga-mangnga. Anna angga ia kakeakasan napeang to Yunani. \v 23 Sapo anggami kami diona kamateanna Kristus yao kayu pantokesan kipalanda'. Sapo napotikanna penawanna to Yahudi, anna nasangai katomaroan to salianna to Yahudi. \v 24 Sapo lako to mangka natambai Puang Allata'alla, susi to Yahudi tenni to Yunani, naissanammi kumua Kristusmo nangei umpakawanan kakuasaanna anna kakeakasanna Puang Allata'alla. \v 25 Annu inde kakeakasanna Puang Allata'alla nasangai katomaroan ma'rupa taue, sitonganna marru untondon kakeakasanna ma'rupa tau. Anna pengkaranganna Puang Allata'alla nasangai ma'rupa tau kamalammaan, sitonganna marru untondon kamatoroanna ma'rupa tau. \p \v 26 O anggammua' sa'do'dorangku, pengkilalaia' umba nakua katuoammu anna tambaikoa' Puang Allata'alla. Attu iatoo, situru' pikki'na ma'rupa tau ta'mo sirua to keaka' illalan alla'-alla'mua' sola to kamai, anna to diangga'. \v 27 Annu innang naangga'i Puang Allata'alla umpile to naangga' to maro ma'rupa tau anna malara makadere' angganna to keaka'. Anna naangga'i toi duka' Puang Allata'alla umpile to naangga' malamma ma'rupa tau, anna malara makadere' angganna to ussanga kalena matoro. \v 28 Angganna to takeangga' naita ma'rupa tau, to tama'guna anna to dipa'barinni'i, napile Puang Allata'alla la naola umpa'dei nasanganna keangga' ma'rupa tau, \v 29 indana dengammo ma'rupa tau ussanga-sanga kalena dio tingngayona Puang Allata'alla. \v 30 Melolo Puang Allata'alla mengkarang lambisan malakoa' dipamesa kappa' Kristus Yesus tapolalan mala ummissanan kakeakasanna Puang Allata'alla anna malakia' naangga' malolo anna nasarakki mendadi petauanna anna nasulangkia' dio mai kasalaan. \v 31 Dadi papatu battakada illalan Buku Masero nakua: “Angga kara-kara mangka napogau' Dewata la sipato' diposende.”\f + \fr 1:31 \ft Yer. 9:24.\f* \c 2 \p \v 1 O anggammua' sa'do'dorangku, inde angku sae matinne tangngia kakeakasangku mantula' umpalandasangkoa' kareba yao mai Puang Allata'alla, tangngia toi kamanaranganna ma'rupa tau. \v 2 Annu innang illalammi penawangku kumua tae' dengan senga'na la kutula' lako kalemua' salianna Yesus Kristus la'bi-la'binna kamateanna yao kayu pantokesan. \v 3 Malammana' kusa'ding angku sae matin umpellambi'ikoa'i anna lumalla'na' marea'. \v 4 Tangngia kakeakasangku mantula' umpalandasangkoa' kareba, tangia toi kamanarangangku umpatudukoa', sangngadinna kakuasaanna Penawa Masero napolalan muorean. \v 5 Dadi kapangngoreanammua' lako Kristus tangngia ura'na kamanaranganna ma'rupa tau sapo ura'na kakuasaanna Puang Allata'alla. \s1 Kakeakasanna Puang Allata'alla \p \v 6 Moika anna susimo too, dengan duka' kakeakasan kitetteran lako to matoto'mo kapangngoreananna. Sapo tangngia kakeakasan illalan lino battu' kakeakasanna to ma'kuasa illalan lino, annu itin matin kakuasaan susio la dipa'dean. \v 7 Inde kakeakasan kipa'patuduanne, iamo kakeakasanna Puang Allata'alla tae' naissanan to lino. Sapo innang napatokami Puang Allata'alla mengkalao dio mai ta'pa dikombong lino la tapolalan mangngala tawa illalan kamatandeanna. \v 8 Tae' dengan to ma'kuasa illalan lino la ummissanan inde kakeakasanne. Annu kela naissananni, tae' la untoke' Dewata to randan matande. \v 9 Sapo innang mangka tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “Lako to ungkamasei Puang Allata'alla napatokaammi \q1 angganna ta'napa dengan diita, \q1 anna ta'napa dengan dirangngi, \q1 sola ta'napa dengan nalambi' pikki'na ma'rupa tau.”\f + \fr 2:9 \ft Yes. 64:4.\f* \p \v 10 Sapo napakawanammi kita Puang Allata'alla lako kaleta ummolai Penawa Maserona. Annu ullosa angga lako Penawa Masero sae lako pa'kuanna Puang Allata'alla randan membuninna. \v 11 Annu aka illalan pikki'na ma'rupa tau angga penawanna ummissananni. Susimi duka' pikki'na Puang Allata'alla angga Penawa Maserona ummissananni. \v 12 Tae'kia' kita dibeen penawa susi penawanna to lino, sapo Penawa Maserona Puang Allata'alla nabengangkia' anna malara takaleso manappa pa'kamasena lako kaleta. \v 13 Iamo too ianna untetterangkan pa'kamasena Puang Allata'alla lako to ummampui Penawa Masero, tangngia situru' kakeakasan ma'rupa tau sapo situru' pa'parundukna Penawa Masero. \v 14 Lako to ta'pa ummampui Penawa Masero manassa anna moka untarima kara-kara buttu yao mai Penawa Maserona Puang Allata'alla, annu nasanga katomaroan. Tae' naissan napekalembasan annu angga ummolai pa'parundukna Penawa Masero dipolalan ummissananni. \v 15 Lako to ummampuimo Penawa Masero naissammi umpekalembasan angga lako, sapo tae' la naissan naala penawanna to tae' ummissanan Puang Allata'alla. \v 16 Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “Bennamo ummissanan pikki'na Puang Allata'alla? \q2 Anna bennamo la mala umpatudui?” \m Sapo nabengammikia' kita pikki' Puang Allata'alla susi pikki'na Kristus! \c 3 \s1 Kasipekkaan illalan kombonganna to mangngorean \p \v 1 Anggammua' sa'do'dorangku, inde angku illalampa alla'-alla'mua'e tae'koa' kupantula'i susi to ummampuimo Penawa Masero. Sapo kupantula'i susikoa' to unturu'pa pa'kuanna lino battu dikua to tangkaampa matoro kapangngoreananna lako Kristus, sirapampokoa' anak malea. \v 2 Morong ana'-ana' sumusupa ta'pokoa' mala dibeen nande makarra' attu iatoo. Anna sae lako temo ta' liupa la mubela mutarimaa' \v 3 annu nakuasai liupokoa' pa'kuanna lino. Annu ianna dengan liupa illalan alla'-alla'mua' to mangungngu' penawa anna to angga umpeang liu kasipekkaan, manassami anna kawanan kumua to unturu' liupokoa' pa'kuanna lino susi to ta'pa ungkaleso Puang Allata'alla. \v 4 Annu ianna dengangkoa' kumua: “To unturu'nakkao Paulus,” anna nakua pira: “To unturu'nakkao Apolos,” manassa kumua susi liupokoa' to tae' ummissanan Puang Allata'alla. \p \v 5 Sitonganna Apolos anna kao montong siami. Sabua'na babangkan Puang Allata'alla to umpatettekoa' mangngorean lako Kristus. Bassi anggakan umpalako pengkarangan mangka napapassanniangkan Dewata. \v 6 Morong tananan, kao mantanan anna Apolos ullompoii, sapo Puang Allata'alla umpatuoi. \v 7 Dadi, tangngia to mantanan battu to mallompoi la randan parallu sapo Puang Allata'alla to umpatuoi. \v 8 Annu kao to sirapan to mantanan anna Apolos to sirapan to mallompoi to mesakan, anna bassi la untarimakan saroki sitinti lupu'ki. \v 9 Solakan mengkarang illalan bela'na Puang Allata'alla anna ikomoa' sirapan bela'na. \p Anna sirapangkoa' duka' banuanna Puang Allata'alla. \v 10 Situru' pa'kamasena Puang Allata'alla lako kaleku, nabenganna' kamanarangan umpaokko' batu longkarrin la dipa'pake'de'i banua. Anna tau senga'mo pole' umpatarru'i umpake'de' banua yao inde batue. Sapo la napetua' manappa to la ungkarang inde banuae umba la napasusi ma'pake'de' yao inde batue. \v 11 Annu tae' dengan batu longkarrin senga' mala dipaokko' salianna batu longkarrin innang mangkamo dipaokko' iamo Yesus Kristus. \v 12 Inawanna pawa tau kela napatarru'i umpake'de' banua yao inde batue, matoto'naraka napake susinna bulawan, pera', anna batu masulli', madommi'naraka la naande api susinna kayu, reu anna dalame. \v 13 Annu ianna naande api inde banuae la diissanammi matoto'na anna marapona. Susimi duka' pengkaranganna tau la dikawanan ke saemi Puang Yesus kapenduanna annu la sirapan api ussudi pengkaranganna simesa-mesa tau. \v 14 Ianna dengan tau tae' naande api pengkarangna, la untarima sarona. \v 15 Sapo ianna naande api, la masala babang karangna. Kalembasanna, moi anna la salama' kalena, sapo tae' la disaroi. Morong to meande tae' dengan akanna naala, sapo salama' kalena. \p \v 16 Ta'raka muissanan kumua kombongammua' sirapan banuanna Puang Allata'alla anna Penawa Maserona torro illalan alla'-alla'mua'? \v 17 Benna-benna ungkadakei itin banuanna Puang Allata'allao, la natallanni duka' Puang Allata'alla. Annu inde banuanna Puang Allata'allae masero, anna kombongammumoa' banuanna Puang Allata'alla. \p \v 18 Daua' umpasalanduanan kalemu la angga urrannuan kakeakasan lino. Ianna dengan illalan alla'-alla'mua' ussanga kalena keaka' situru' pangngita rupa tau, la natampean lambisan la mentomaro situru' pangngita rupa tau anna malara keaka' situru' pangngitanna Puang Allata'alla. \v 19 Annu inde nasanga ma'rupa tau kakeakasanne, nasanga Puang Allata'alla katomaroan, susi mangka tiuki' illalan Buku Masero nakua: \q1 “Kakeakasanna siamo ma'rupa tau napake Puang Allata'alla umpoyai.”\f + \fr 3:19 \ft Ayb. 5:13.\f* \m \v 20 Anna dengan polepi battakadanna Puang Allata'alla nakua: \q1 “Naissanan Dewata kumua angganna pikki'na to keaka' illalan lino tae' dengan gunana.”\f + \fr 3:20 \ft Mzm. 94:11.\f* \m \v 21 Iamo too kenamala tae'koa' la untede kalemu ura'na unturu'koa' mesa tau. Annu iko asammoa' ummammpui angga lako \v 22 susi kaleku sola Apolos anna Petrus, tenni inde lino sitonda issinnae, katuoan anna kamatean, attu temo anna attu mane la sae. Dadi iko asanna' ummampuii. \v 23 Sapo naampuikoa' Kristus anna Kristus naampui Puang Allata'alla. \c 4 \s1 Rasulna Kristus la dipotandengan \p \v 1 La muangga' sabua'nakan Kristus to diponto bannangngi la umpa'peassakan tula' buninna Puang Allata'alla lako ma'rupa tau. \v 2 Inde to diponto bannangngie, marru dirannuan la matutu umpalako pa'kuanna to ussuaii. \v 3 Ianna dengan illalan alla'-alla'mua' umpasalana', tae' maaka annu innang tae' la kuperangngii moi benna. Annu kaleku anna tae' sipato' la umpopa'tantui kumua mapiarika pengkarangangku kadakerika. \v 4 Ianna kupesa'dingngi, tae' dengan kasalaangku sapo tangngia te kupolalan la dimaloloanne sangngadinna Dewata to umparessana'. \v 5 Dadi, daua' tokke' masimpan kumua mapiarika pengkarangna mesa tau kadakerika ke ta'pa nalambi' attu mangka dipatantu iamo attu kasaeanna Dewata. Annu angganna tibuninna illalan kamalillinan la napamenden anna la umpakawanan angganna issi penawanna ma'rupa tau. Attu iamo too la nangei untarima pampudian dio mai Puang Allata'alla ma'rupa tau to la sipato' untarimai. \p \v 6 O anggammua' sa'do'dorangku, inde tula'ku angngena'e la kupalulako kaleku sola Apolos la mupotandengan ammu issannia' mupekalembasan inde battakadae nakua: “Pentoe manda'i angga tiuki'na,” anna malara tae' dengan tau illalan alla'-alla'mua' la malangka' penawa annu unturu' mesa tau napolalan naposende anna ummita rokko tau pira. \v 7 Benna ungkuangkoa' untondongkoa' solamu? Tae'ka angganna aka-akammua' lu yao asan mai Puang Allata'alla? Sapo maakari ammu malangka' penawa moi kenada ditandoikoa'? \p \v 8 Umbai kendek illalan penawammua' kumua ta'mo dengan aka mupeang. Umbai kendek toi illalan pikki'mua' kumua palipu'mokoa' diona mendewatanna anna la malamokoa' ma'parenta susi tomaraya moi anna tae'koa' kipamoloi. Sapo marru la mapindang kela mentomaraya tongangkoa' kipolalan la sipato' duka' mentomaraya solakia'. \v 9 Nakua illalan penawangku, kami angganna rasulna Yesus Kristus nabengangkan angngenan randan wiring rokko Puang Allata'alla susi to dipabambanni sangka' dipatei dio olona tau kamban, annu napengkitaimokan angganna tau anna angganna malaeka'. \v 10 Nasanga to marokan kami ma'rupa tau annu ummoreangkan Kristus, anna ussangakoa' iko kalemu to mangngorean keaka'! Malammakan kami anna umbai matorokoa' iko! Naita rokkokan kami ma'rupa tau anna umbai napakasallekoa' iko! \v 11 Sae lako temo nalambi' liupakan kami karorian, mawarrang liupakan, anna anggakan ma'sare bayu. Sinadarra polepakan tau anna tae' toi dengan ma'tutu angngenan sikingei torro. \v 12 Sikipetongannipi mengkarang umpeang la kipokatuoanna.\f + \fr 4:12 \ft Itai Ur. 18:3.\f* Ianna napa'di' kadakan tau kipelauanni tamba', anna sa'bara'kan ke didarrakan. \v 13 Ianna nakondo-kondoangkan tula' tau, tontong malute tula'ki lako. Dipasusikan kami rompon illalan lino sae lako temo anna diangga'kan bosinna lino. \p \v 14 Inde tula' kuukisangkoa'e, tae' kukua la kupakasiri'koa', sapo kupasusikoa' anak pa'pakamayangku kupakilala. \v 15 Annu moi nakuan kada messa'bu tuanggurummua' to umpatettekoa' matutu lako Kristus, sapo angga mesana' ambemua' annu kao yolo umpaissannikoa' Kareba Kadoresan lambisan mangngoreangkoa' lako Kristus Yesus. \v 16 Iamo nangei kupelau tongan-tongan lako kalemua' la mupampalapai manappana'. \v 17 Iamo too anna kusuamo matin Timotius mesa to matutu illalan pengkaranganna Dewata anna sirapan anak dadiangku to kupakamaya. La napakilalakoa' diona umba la nakua panggauanna to unturu'mo Kristus susi sikupogau'mo illalan katuoangku, anna sikupa'patuduan lako simesa-mesa kombonganna to mangngorean. \p \v 18 Dengan pira-pira tau illalan alla'-alla'mua' malangka' penawa annu nasanga ta'mo' la matin. \v 19 Sapo ianna siolaan pa'kuanta Dewata, ta'mo masae angku matimmo umpellambi'ikoa'. La kuitami pole' too battu aka la napogau' itin to malangka' penawao, battu' la dengan tongarri kakuasaanna, battu' la kadanna babangra. \v 20 Annu ianna kakuasaanna Puang Allata'alla illalan kalena itin tauo, la napakawanan illalan panggauanna, tae' la angga tula'na babang. \v 21 Dadi iko mammoa', la makarra'rika tula'ku ke saena' matin umpatudukoa', la maluterika ummaya-mayakoa'. \c 5 \s1 Kasalaan illalan kombonganna to mangngorean \p \v 1 Dengan kurangngi kareba kumua dengan gau' meko'do'-ko'do' kendek illalan alla'-alla'mua'. Dengan ade' tau sikamaroi indo porona battu' dikua bainena ambena. Inde gau' susie ta'pa dengan leleanna dipekareba dadi illalan lino moi lako tondakna to ta'pa ummissanan Puang Allata'alla. \v 2 Sapo tontong liupokoa' iko malangka' penawa, moi kenada la sipato'koa' ma'pote bolong ammu su'be'ia' illalan mai alla'-alla'mu itin to ma'gau' susio. \v 3-4 Ummolai kakuasaan nabenganna' Dewatanta Puang Yesus, kukua kao, itin to ma'gau' susio la dipabambanni sangka'. Annu moika anna sikambelakia' sapo sitonganna itin liu penawangku. Dadi sirapanna' to illalan liu alla'-alla'mua'. Ianna ma'mesakoa' la muangga' diona' duka' reen. Ummolai kakuasaanna Puang Yesus Dewatanta \v 5 itin tauo la mualaia' illalan mai kombonganna to mangngorean ammu palessu' rokkoia' lisu pala'na ponggawana setang, anna malara tallan pa'kua rupa taunna, umba aka anna mala salama' sunga'na ke saemi Dewatanta kapenduanna. \p \v 6 Tae'koa' sipato' la malangka' penawa. Annu umbai mukilalaia' dengan peparumbanan nakua: “Pada nennu' ragi mala umpakembea' tappung.”\f + \fr 5:6 \ft Gal. 5:9.\f* \v 7 La murambaia' lao to kasalaan illalan mai kombongammua' sirapan ragi masaemo anna malara masero katuoammua' sirapan tappung bakaru tae' diboloi ragi, annu innang to mangkamokoa' naseroi Puang Allata'alla. Mangkami dipatei Yesus Kristus sirapan domba sinatunu to Yahudi ke Allo Paskah la ussulangkia' dio mai kasalaanta.\f + \fr 5:7 \fq ragi masaemo: \ft Ianna umpakaroa' Allo Paskah to Yahudi, siuntibei lao ragi masaemo illalan mai banuanna anna untunu domba.\f* \v 8 Dadi la ma'rame-ramekia' umpengkilalai kalappasanta anta ummande roti tae' diboloi ragi kalembasanna la sitonda penawa mapattingki' anna la sae rokko tongangki' umpalako pa'kuanna Puang Allata'alla. La tatibe lao ragi masaemo, kalembasanna gau' kadaketa anna gau' bosinta. \p \v 9 Mangkamokoa' kuukisan illalan sura'ku kumua: “Tae'koa' la sangkalamma' to ma'gau' meko'do'-ko'do'.” \v 10 Tangngia te to tangngummissanan Puang Allata'alla kukuanne susinna to ma'gau' meko'do'-ko'do', to nataloi kamailuanna la untombon ewanan, anna to ma'pakena battu' to umpenombai dewata lino panggaraga kalena. Annu ianna la to tamangngorean kukuaan, la mallaipokoa' illalan mai lino ammu manea' tae' la silambi'. \v 11 Sapo inde kukuaan tae'koa' la sangkalamma'e iamo to ussanga duka' kalena mangngorean lako Kristus sapo ungkarang gau' meko'do'-ko'do', nataloi kamailuanna la untombon ewanan, umpenombai dewata lino panggaraga kalena, naporai siuntula' kadake solana, pangngiru' battu' sima'pakena. Tae' mala moi anggakoa' la ummande sola itin matin tau susio. \v 12-13 Sitonganna, tae' kao dengan okkosangku la umpasala to tamangngorean. Annu inde to tamangngoreanne Puang Allata'alla ia la umbisarai. Sapo diona to ma'gau' kadake illalan kombongammua' la melolokoa' umpabambanni sangka'. Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: “Rambaia' illalan mai alla'-alla'mu to umpogau' kakadakean.”\f + \fr 5:12-13 \ft Ul. 13:5, 17:7.\f* \c 6 \s1 Daua' lu lako pa'bisara tangngia to Sarani ke dengan alla' mupoalla' padammu \p \v 1 Maakari anna lako penawammua' lu lako pa'bisara tae' ummissanan Puang Allata'alla ke dengan alla' mupoalla' padammu? Maakari anna tae' lu lako padanna to mangngorean? \v 2 Ta'raka muissanan kumua petauanna Puang Allata'alla la umbisara issinna lino? Ianna ikoa' la umbisara issinna lino, maakari anna tae'a' mubela la umbisara kara-kara barinni'? \v 3 Ta'raka muissanan kumua kitaa' la umbisara malaeka'? La dapakaia kara-kara kendek illalan salu katuoanna rupa tau. \v 4 Ianna dengan kendek kara-kara illalan alla'-alla'mua', maakari ammu palulakoi to tae' nakala' kombonganna to mangngorean?\f + \fr 6:4 \fq to tae' nakala' kombonganna to mangngorean: \ft Dengan duka' kumua: \fq to tae' dengan okkosanna illalan kombonganna to mangngorean.\f* \v 5 Ia kungei mantula' susi annu la kupakasiri'koa'! Ta' siamoka dengan moi mesamo to keaka' illalan alla'-alla'mua' la mala umbisara padanna to mangngorean? \v 6 Sapo dengarria to mangngorean lako penawanna umparapa' padanna to mangngorean lako to tamangngorean! \p \v 7 Ianna dengan liupa kendek kasipekkaan illalan alla'-alla'mua', iamo disanga to talomokoa'. Annu sitonganna la dengan pole ia malanna ke padammua' to mangngorean umpogau' kakadakean lako kalemu battu natengko ammu la lu lakoa' pa'bisara tae' ummissanan Puang Allata'alla. \v 8 Sapo iko siamoa' duka' umpogau' kakadakean sola ma'tengko, moi kenada padammu siamoa' to mangngorean mupateen. \p \v 9 Ta'raka muissanan kumua tae' la mangngala tawa illalan kaparentaanna Puang Allata'alla angganna to kadake gau'? Daua' ammu pusa! Annu angganna to ma'gau' meko'do'-ko'do', to umpenombai dewata lino panggaraga kalena, to ullullu' pa'bannetauan, anna lako to morai la sikamaroi pada muanena, \v 10 to maboko, to nataloi kamailuanna la untombon ewanan, pangngiru', to untula' kadake padanna, anna to ma'pakena, tae' la mangngala tawa illalan kaparentaanna Puang Allata'alla. \v 11 Dengan duka' tau illalan alla'-alla'mua' ma'gau' susi yolona. Sapo mangkamokoa' nabaseian Puang Allata'alla kasalaammu anna sarakkikoa' napopendadi petauanna anna naangga' malolomokoa'. Kara-kara iatoo napogau' Puang Allata'alla ummolai pengkarangna Dewatanta Yesus Kristus anna kakuasaanna Penawa Masero. \s1 Popa'gunai batang kalemu umpakasalle Puang Allata'alla \p \v 12 Dengan peparumbanammua' nakua: “Mala asan kupogau' angga lako.” Sapo tae' ma'guna asan tama kaleku. “Mala asan kupogau' angga lako,” sapo tae' kao kuaku naposabua' mesa panggauan. \v 13 Dengan duka' peparumbanan nakua: “Nande la lu tama tambuk anna tambuk la nangei tama nande, sapo bassi tae' la da'da', pissan attu la napa'dean Puang Allata'alla.” Inde batang kaletae tae' la dipake ungkarang gau' meko'do'-ko'do', sapo la dipake umpogau' pa'kuanna Dewata, anna Dewatamo ummampui batang kaleta. \v 14 Puang Allata'allamo to mangka umpatuo sule Puang Yesus Dewatanta dio mai alla'na to mate, la umpatuokia' duka' ummolai kakuasaanna. \v 15 Manassa anna muissanan kumua batang kaleta iamo lesoanna batang kalena Kristus. Dadi la sipato'ka tangkena batang kalena Kristus la dipake ussolaan baine passundala'? Tae'! \v 16 Ta'raka muissanan kumua benna-benna sola baine passundala', sirapammi mesa batang kale itin baine passundala'o? Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: “Itin to duao sirapammi mesa batang kalena.”\f + \fr 6:16 \ft Kej. 2:24.\f* \v 17 Sapo benna-benna mesa kappa' Dewata, sirapammi mesa penawa Dewata. \p \v 18 Pasikambelaia' kalemu gau' meko'do'-ko'do'. Angganna kasalaan senga' napogau' ma'rupa tau tae' ungkadakei batang kalena tau. Sapo inde gau' meko'do'-ko'do'e ungkadakei batang kalena ma'rupa tau. \v 19 Ta'raka muissanan kumua batang kalemua' sirapan banuanna Penawa Masero? Dadi, Penawa Masero torro illalan kalemua' anna melolo Puang Allata'alla umpatamai. Anna tangngikoa' ummampui kalemu sapo Puang Allata'alla. \v 20 Mangkamokoa' naalli Puang Allata'alla anna lendu'mo pebaya'na. Iamo too popa'gunai batang kalemu umpakasalle Puang Allata'alla. \c 7 \s1 Pepatudu diona katuoanna to sipobaine \p \v 1 Temo la kutimba' issinna sura'mua' lako kaleku. Mukuaa': “Marru la mapia lako muane ke tae' ussolaan mamma' baine.” \v 2 Sapo nataloi manii penawanna anna meko'do'-ko'do'namo napogau', dadi marru la mapia ke pantan ussolanni bainena muane anna pantan ussolaan muanena baine. \v 3 Inde muanee la napogau' la sipato'na lako bainena susi toi duka' baine la napogau' la sipato'na lako muanena. \v 4 Tangngia baine ummampui batang kalena sapo muanena. Susi toi duka' muane tangngia kalena ummampui batang kalena sapo bainena. \v 5 Lako to sipobaine, tae'koa' la ussumbala balimmu sola mamma', taboko'na ke musituru'ia' anna malara dengan attummua' ma'sambayang. Mangkai too, sola omokoa' sule indana dengan naola ponggawana setang ussudikoa' annu tae'a' la mubela untaloi pa'kua penawammu. \v 6 Inde kadangku kumua taboko'na ke musituru'ie, tangngia parenta sangngadinna la kuola umpatiolaikoa'. \v 7 Sitonganna marru kuporai ke belang-belang asanni tau susina'. Sapo tae' tau susi-susi annu sisala-sala pa'pebenganna Puang Allata'alla lako ma'rupa tau. Dengan tau umpomasannangngi ke lakoi banuanna dengan duka' tau umpomasannangngi ke tae' lako banuanna. \p \v 8 Kupelau lako muane to ta'mo dio banuanna\f + \fr 7:8 \fq muane to ta'mo dio banuanna: \ft Pikki'na senga'na tau: \fq to ta'pa lako banuanna.\f* anna lako baine balu kumua marru la mapia ke ta'mo lako banuanna susina'. \v 9 Sapo ianna tae' la nabela ungkuasai kalena, make lakoi banuanna. Annu malamia lako banuanna anna la tae' nabela untaloi pa'kua penawanna. \p \v 10 Lako to diomo banuanna la napaillalan tambuk inde parentakue sitonganna tangngia parenta kaleku, sapo parentana Dewata: tae' mala ussisarakan muanena baine. \v 11 Sapo ianna dengan baine ussisarakan muanena, ta'mo mala kemuane pole taboko'na ke sisulleanni muanena. Susi siami duka' muane tae' tongan-tongan mala ussisarakan bainena. \p \v 12 Anna dengan pepakilalangku, tangngia parentana Dewata, lako to umpobaine to tamangngorean. Ianna naporaira itin baine la sidapo'o, dau sisarakanni. \v 13 Susi siami duka' lako baine to tae' mangngorean muanena, ianna ma'dimpa muanena sipobaine, tae' mala nasisarakan. \v 14 Annu inde muane tae' mangngoreanne diseroi pendaposanna ura'na kapangngoreananna bainena. Susi toi duka' baine tae' mangngorean diseroi pendaposanna ura'na kapangngoreananna muanena. Pa'rapanan tae' te la susie, la diangga' to tamangngorean anakna, kenada nakala' duka' bilanganna petauanna Puang Allata'alla. \p \v 15 Sapo ianna dengan to tamangngorean la morai ussisarakan muanena battu' bainena to mangngoreammo, daua' dapaii. Annu ianna susi too, ta'mo tipori illalan basse pentambenan inde to mangngoreanne. Sapo pa'kuanna Puang Allata'alla la sikalino-linokoa' illalan katuoammu. \v 16 Annu bennara ummissananni tokke' manii nabela umbawai muanena baine mangngoreammo lako kasalamasan. Anna tae' toi diissan umba ke tokke'i nabela umbawai bainena muane mangngoreammo lako kasalamasan. \s1 Katuoanna petauanna Puang Allata'alla \p \v 17 Kenamala simesa-mesa tau la tontong ma'palako susi mangka napatantu Dewata lako kalena attunna anna tambaii Puang Allata'alla la mendadi to mangngorean. Iamo te atoran sikupa'patuduan lako kombonganna to mangngoreanne. \v 18 Ianna to mangkamo disunna' battu' dikua innang to Yahudi anna tambai Puang Allata'alla mangngorean, ta'mo la napa'dean sule sunna'na. Susi toi duka' ke denganni to tae' disunna' battu' dikua tangngia to Yahudi anna tambai Puang Allata'alla mangngorean, daumo anna ma'din disunna'. \v 19 Annu dituru'rika atoran sunna' ta'raka, bassi ta'mo parallu. Anggami randan parallu unturu' parentana Puang Allata'alla. \v 20 Simesa-mesa tau la tontong liumi katuoanna susi anna mane tambaii Puang Allata'alla mangngorean. \v 21 Ianna dengangkoa' diposabua' anna tambaikoa' Puang Allata'alla mendadi petauanna, tae' maaka. Sapo ianna mala mammokoa' lappa' illalan mai kasabuasammu, marru mapia. \v 22 Annu lako sabua' to natambai Dewata la mangngorean, ta'mo naposabua' kasalaan anna mendadimo petauanna Dewata. Anna lako to tangngia sabua' to natambai Dewata la mangngorean, mendadi sabua'na Kristus. \v 23 Mangkamokoa' naalli Puang Allata'alla anna lendu'mo pebaya'na. Daua' ma'din naposabua' pa'porainna ma'rupa tau illalan lino. \v 24 Dadi anggammua' sa'do'dorangku, simesa-mesa tau la tuo dio tingngayona Puang Allata'alla susi anna mane ditambai la mangngorean. \s1 Pepakilala lako to ta'pa dio banuanna sola baine balu \p \v 25 Temo la kutula' diona baine ta'pa dio banuanna. Sitonganna tae' dengan parentana Dewata lako kaleku diona inde mai tau susie. Moika anna susi too sapo la sipato'na' umpebeen pepakilala situru' pikki'ku annu to malana' duka' diorean ura'na pa'kamasena Dewata lako kaleku. \v 26 Susi inde pikki'kue: taissanammi kumua buda kamasussaan kendek temo. Iamo too marru la mapia ke montong liumi katuoanna ma'rupa tau susi temo. \v 27 Lako to kebainemo, kupelau kenamala tae' ussisarakan bainena. Anna lako to ta'pa kebaine, daumo anna umpeang baine la napobaine. \v 28 Sapo ianna dengan to morai la kebaine tae' maaka annu tae' la napokasalaan. Susi toi duka' ke dengan anak dara morai la kemuane, tae' duka' la napokasalaan. Anggaria pole' buda kamasussaan la naduppa ke lakoi banuanna. Anna illalan penawangku moraina' la umpasikambelakoa' kamasussaan. \p \v 29 Anggammua' sa'do'dorangku, kalembasanna tula'ku iamo ta'mo masae attunta. Iamo too mengkalao temo, lako to kebainemo, la susimi to tae' kebaine illalan katuoanna battu' dikua tangngia pendaposan la napatutui penawa; \v 30 to tumangi' la susimi to tae' masussa penawanna battu' dikua tangngia kamasussaanna la napikki'; lako to metawa la susimi to tae' dore'; lako to mangka mangngalli, la susimi to tae' dengan aka naampui; \v 31 anna lako to ummato' kara-kara lino, la susimi to tae' umpasalui penawa kara-kara lino. Annu ta'mo masae anna pa'demo inde linoe. \p \v 32 Pa'kuangku kao kela tae' siapokoa' malallan illalan katuoammu. Lako to ta'pa kebaine, angga pengkaranganna Dewata napatutui pikki'na umba la nakua umpomasannang penawanna Dewata. \v 33 Sapo to kebainemo kara-kara linomo napatutui penawa umba la nakua umpomasannang penawanna bainena \v 34 napolalan titawa pikki'na. Susi duka' baine balu battu anak dara, anggami pengkaranganna Dewata napatutui pikki'na, annu napemulu angganna kamatoroanna anna sangkalebu pikki'na lu lako asan Dewata. Sapo lako baine kemuanemo, anggami kara-kara lino napikki' umba la nakua umpomasannang penawanna muanena. \p \v 35 Iate kungei mantula' susia' matinne annu kamapiaammua' kupa'kadua-duai. Tae' kukua la kusangke'koa' lako ma'rupa-rupa parenta sapo kenamala anggamo la sipato'na dipogau' mupalakoa' ammu umpatutuia' penawa pengkaranganna Dewata. \p \v 36 Ianna dengan tau situmai anna kendek illalan penawanna inde muanee kumua tae' la sipato' ke ta' liumo la napobaine annu ta'mo nabela untaloi pa'kua penawanna lako inde bainee\f + \fr 7:36 \fq ta'mo nabela untaloi pa'kua penawanna lako inde bainee: \ft Tae' makaleso illalan basa Yunani annu angga nakua: \fq liwa'mi. \ft Napolalan kendek pikki' senga'na tau kumua: \fq tuttuan matuami inde bainee.\f* anna napikki' kumua innang la sipobainena, tae' maaka ke sipobainei annu tae' la napokasalaan. \v 37 Sapo ianna dengan tau ke'de' illalan penawanna, tae' dengan tau umpassai battu dikua innang pa'kua penawannamo tae' la tarru' umpobaine tumainna, anna la nabela toi ungkuasai kalena, tau iatoo umpogau' kamapiaan. \v 38 Dadi, mapia panggauanna ke tarru'i umpobaine tumainna, sapo marru mapia ke tae' tarru' umpobaine tumainna. \p \v 39 Mesa baine ke tuopi muanena manassa anna to tipori. Sapo ianna bonno'mo muanena, inawanna pawa umpeang muane la napomuane pole sapo kenamala padanna siamo to mangngorean. \v 40 Sapo nakua kao illalan penawangku anna kupikki' kumua naparundukna' Penawa Maserona Puang Allata'alla kumua marru la kerongko' ke ta'mo kemuane pole. \c 8 \s1 Diona bale mangka dipopemala' lako dewata lino \p \v 1 Temo la kutulasangkoa' diona bale mangka dipopemala' lako dewata lino. Tonganna tula'mua' simukua: “Ummampuimikia' kapaissanan angganta to mangngorean.” Inde kapaissananne bassa' umpomalangka' penawa tau, sapo pa'kamase mala umpakatoto' kombonganna to mangngorean. \v 2 Ianna dengan tau ussanga kalena paissan, sitonganna tae' ummampui kapaissanan tongan. \v 3 Sapo benna-benna ungkamasei Puang Allata'alla, naissanan Puang Allata'alla penawanna.\f + \fr 8:3 \fq Sapo benna-benna ungkamasei Puang Allata'alla, naissanan Puang Allata'alla penawanna. \ft Dengan pangnguki' masaemo illalan basa Yunani nakua: “Sapo benna-benna ma'kamase, ummampui kapaissanan tongan.”\f* \p \v 4 Kusulei tula'ku angngena' diona bale mangka dipopemala' lako dewata lino. Sitonganna taissanan asammia' kumua tae' dengan dewata senga' salianna Puang Allata'alla anna itin dewata napenombai to tamangngoreanno manassa anna tangngia dewata tongan. \v 5 Annu innang buda duka' dewata sinapenombai tau anna napekapuangngi, susi yao langi' tenni illalan lino. Sapo moi anna susimo too, \v 6 angga kita mesa Dewata taissanan iamo Puang Allata'alla Ambeta to umpadadi angga maritik anna to untampaki' annu la tapenombai. Angga toi mesa Pepuanganta, iamo Yesus Kristus to naola lemba' angganna pa'padadinna Puang Allata'alla, anna pengkarangannamo tapolalan mala tuo. \p \v 7 Sapo dengan duka' solata to mangngorean tae' naissanan manappa diona inde kara-karae. Annu inde anna ta'pa mangngoreanne, siumpenombai dewata lino panggaraga ma'rupa tau napolalan nasanga liupi kasalaan ke ummandei bale mangka dipopemala' lako dewata lino annu malammapi kapangngoreananna. \v 8 Sitonganna, tangngia andean la umpasikadappi'ki' Puang Allata'alla. Annu ianna diande itin andeanno tae' dengan aka la dirangnganni lako kaleta, ianna tae' diande tae' dengan aka la dialai dio mai kaleta. \p \v 9 Moika anna mala asan kita taande angganna andean annu tae' kita taangga' dipokasalaan ke taandei, sapo la takatangkinni indata umbawaimo sa'do'doranta to ta'pa matoto' kapangngoreananna ummandei napolalan napokasalaan. \v 10 Kalembasanna inde tula'kue: ikoa' to matoto'mo kapangngoreanammu muissanammia' kumua tae' maaka ke diandei bale mangka dipopemala' lako dewata lino. Sapo pa'rapanan marassangkoa' ummande illalan banua sidingei umpenombai dewata lino panggaraga ma'rupa tau anna naitakoa' to malammapa kapangngoreananna, la napengkabaranimi duka' ummande itin baleo. \v 11 Ianna mupasusimoa' tee, itin kapaissanammuo la untumang solamu to malammapa kapangngoreananna lu lako kasanggangan, moi kenada pada siamokoa', to nasulang Kristus ummolai kamateanna. \v 12 Ianna ma'gau' susikoa' lako padammu to mangngorean to malammapa kapangngoreananna napolalan masussa penawanna, ikoa' kasalaan lako Kristus. \v 13 Kupekapotti'imi kao kumua ianna nandera la untumang sa'do'dorangku to mangngorean metobang tama kasalaan, malamokkao tae' ummande bale sae lako mateku angku la untumang sa'do'dorangku kasalaan. \c 9 \s1 Paulus ma'tetteran kumua rasulna tongan Kristus \p \v 1 Tae'ka malana' duka' umpogau' pa'kuangku? Tae'ka rasulnana' duka' Puang Yesus? Musangarika ta'pa' dengan ummita tomata Yesus Pepuanganta? Tangngiakokaa' bua pengkarangku umpengkarangan Dewata? \v 2 Moi anna tae'na' naakui tau senga' kumua rasulna Puang Yesus, sapo innang la muakuia' iko kumua kao umpatettekoa' lako Kristus mupolalan mangngoreanna'. Dadi kapangngoreanammumoa' umpakawananni kumua rasulnana' Puang Yesus. \p \v 3 Ianna dengan tau umpasalana', indemi la petimba'kue: \v 4 Tae'ka la sipato' ke dipandekan sola dipairu' to digente' rasulna Puang Yesus, ura'na pengkarangangki? \v 5 Tae'ka la sipato'kan duka' umpobaine to mangngoreammo susi solaki rasul anna sa'do'doranna Puang Yesus sola Kefas\f + \fr 9:5 \fq Kefas \ft basa Ibrani, battu dikua Petrus illalan basa Yunani. Kalembasanna: batu.\f* angki solaan leenni illalan penonosangki? \v 6 Anggarika kao sola Barnabas la dipassa umpeang kalena la kipokatuoanna? \v 7 Tae' dengan mesa tantara la ma'langgoso' kalena tama pangngewaan. Anna tae' dengan mesa to untanan anggur illalan bela'na tae' mala ummande bua anggurna. Tae' toi dengan mesa to ma'kambi' domba tae' la mala ummiru' bumbunganna dombana. \p \v 8 Inde tula'kue tangngia angga situru' pikki' rupa tau sapo innang tiuki' duka' illalan Buku Masero. \v 9 Annu dengan tiuki' illalan sura'na Musa nakua: “Dau ungkambu saping ke marassanni mupopallullu' gandum.”\f + \fr 9:9 \ft Ul. 25:4. Dio Israel, saping sinapopallullu' gandum. Tae' dikambu ke marassanni mallullu' anna malara napasiolaan ummande gandum.\f* Saping tongarraka napatu tula'na Puang Allata'alla, \v 10 kitaraka? Innang kita napatu inde kada diuki' yolonae. Annu simesa-mesa to disua ma'tengko la ummampai tawana. Susi duka' lako to disua ullullu' gandum, la sipato' duka' ummampai tawana. \v 11 Ikoa'-iko dipasirapangkoa' bela', mangkamokoa' kiambo'i banne lu yao mai Puang Allata'alla. Tae'ka la sipato' kiampai la mutandoia' kaparalluanna batang kaleki? \v 12 Ianna la sipato' tau senga' urrannuan pa'petandomua', la ondongpi kami. \p Sapo tae' kami kituntu'. Annu kidotammi kami mengkarang karra' umpeang angganna kaparalluangki anna la dengan kendek kara-kara la ullewa'i Kareba Kadoresan diona pengkaranganna Kristus dipalanda'. \v 13 Muissanammia' kumua to mengkarang illalan Banua Ada'na Puang Allata'alla lu illalan mai Banua Ada'na Puang Allata'alla la napokatuoanna. Anna angganna imam to siuntunu pemalasan mangngala tawa duka' dio mai bua pemala'na tau. \v 14 Susi duka' mangka napa'parentaan Puang Yesus nakua: “Lako to umpalanda' Kareba Kadoresan, sipato' la diitaan katuoanna.” \p \v 15 Moi anna la sipato'na' muitaan katuoangku, sapo tae' kuaku. Tae' te kukuae ammu tandoina' aka-akammua' kungei ummuki'i illalan sura'ku inde kara-karae. Annu iamo naposende penawangku ta' mammo' dengan melau lako kalemua'i. Kudotammi kao bonno' anna la pa'demo inde naposendena penawangkue. \v 16 Tae'na' mala la untede kaleku ura'na pengkarangangku umpalanda' Kareba Kadoresan annu innang nasuana' Puang Allata'alla. Sitonganna la sanggangna' ke tae' kupalako. \v 17 Kela kamoraiangku babangra kupolalan umpalanda' Kareba Kadoresan, innang la sipato'na' urrannuan saroku. Sapo tangngia kamoraiangku umpalakoi. Nabenganna' passanan Puang Allata'alla umpalanda' Kareba Kadoresan, iamo too innang la kukarangna. \v 18 Ianna susi too, akamo kao la saroku? Saroku kao iamo ke malamo' umpalanda' Kareba Kadoresan tae' disaroi anna tae'na' la urrannuan saroku moika anna la sipato'na' ditandoi to digente' to umpalanda' Kareba Kadoresan. \p \v 19 Inawangku pawa umpogau' pa'kuangku annu tae' dengan tau umposabua'na'. Sapo kuangga'i umpopessabua' kaleku lako angganna tau anna malara buda tau kubawai mangngorean lako Kristus. \v 20 Ianna solana' to Yahudi, susina' to Yahudi anna malara kubawai mangngorean lako Kristus. Ianna solana' to manuru' lako Pepa'guruanna Musa, susina' to siunturu' duka' Pepa'guruanna Musa moika anna ta'mokkao nakuasai anna malara kubawai mangngorean lako Kristus. \v 21 Ianna solana' to tangngia to Yahudi, susina' duka' to tangngia to Yahudi, to tae' nakuasai Pepa'guruanna Musa anna malara dengan to tangngia to Yahudi kubawai mangngorean lako Kristus. Sapo tae' duka' mala dikua tae'na' unturu' parentana Puang Allata'alla annu siunturu'na' parentana Kristus. \v 22 Susi toi duka' ke solana' to malammapa kapangngoreananna, kupa'pasusii panggauanna anna malara kupatette lako kasalamasan. Anna lako angganna tau tae' dengan aka tangkupogau' umba aka anna dengan kupatette lako lalan kasalamasan. \v 23 Ia asammo te mai kupogau'e annu umpa'kadua-duaina' Kareba Kadoresan dipa'peassakan angku malara duka' mangngala tawa dio mai kareba iatoo. \p \v 24 Muissanammia' kumua angganna to tama kasilumbaan pada-pada kumondong, sapo angga mesa to patalo napolalan dibengan songko' tanda kapataloanna. La susimokoa' too, la silumbakoa' umpogau' pa'kuanna Puang Allata'alla lambisan untarimakoa' songko' tanda kapataloan. \v 25 Angganna to la tama kasilumbaan umpatoka tongan-tongan kalena annu napemulu la dipasongko'i songko' tanda kapataloan, moi kenada la pa'de babang inde songko'e. Sapo undagaiki' kita kaleta anta malara ullolongan songko' kapataloan la da'da' sae lako-lakona. \v 26 Morong to silumba kumondong, dengan kao ma'tantu la kupellambi'i. Sirapan to sidangguru', tae'na' sama'dangguru'na. \v 27 Sapo kupengkataroimi kao untingngayo angga lako anna undagai kaleku indaku ta'mo kao sipato' la untarima songko' kapataloan ke mangkamo' umpalanda' Kareba Kadoresan. \c 10 \s1 Pepakilala diona to umpenombai dewata lino \p \v 1 O anggammua' sa'do'dorangku, la mupengkilalaia' kara-kara mangka dadi lako neneta, iamo nasarongngi gaun Puang Allata'alla anna dio padang alla' anna napomarekkosan tasik napolalan mala nalamban. \v 2 Inde gaun ussarongngi neneta anna ullamban tasikke sirapan pantedokan battu dikua tandana kumua to unturu' tongan Musa. \v 3 Inde mai nenetae pada-pada ummande nande yao mai suruga, \v 4 anna pada-pada ummiru' wai yao mai suruga, iamo wai buttu illalan mai batu yao mai suruga. Inde batue iamo Kristus to siussolaan liui. \v 5 Moika anna susimo too, sapo buda duka' tae' naporai Puang Allata'alla panggauanna napolalan tisembu' batang rabukna dio padang alla'. \p \v 6 Ia asan te maie la mendadi pepakilala lako kaleta indata moraimo duka' la umpogau' kakadakean susi mangka napogau' neneta yolona. \v 7 Tae'kia' mala umpenombai dewata lino panggaraga kaleta susi napogau' neneta pira, susi tiuki' illalan Buku Masero nakua: “Ma'loko asammi ummande sola mangngiru' anna mane sikasayo umpenombai dewata panggaraganna.”\f + \fr 10:7 \ft Kel. 32:1-6.\f* \v 8 Tae'kia' kita mala ma'gau' meko'do'-ko'do' susi napogau' neneta pira napolalan napissanni bonno' dua pulo tallu sa'bunna illalan allo sangngallo.\f + \fr 10:8 \ft Bil. 25:1-18.\f* \v 9 Tae'kia' mala ussandak-sandak Kristus susi napogau' neneta pira, napolalan bonno' natitok ula'.\f + \fr 10:9 \ft Bil. 21:5-6.\f* \v 10 Daua' ma'nuku-nuku susi napogau' neneta pira, napolalan napatei malaeka' nasua Puang Allata'alla.\f + \fr 10:10 \ft Bil. 16:41-49.\f* \p \v 11 Angganna te kara-kara dadi lako nenetae la napotandengan tau, anna diuki' annu la mendadi pepakilala lako kita to tuo illalan attu la katallananna lino. \v 12 Dadi, lako to ussanga kalena matoto'mo kapangngoreananna, la matangkin tongan-tongan indana dondon tama kasalaan. \v 13 Angganna passudian ullambi'koa', sinaduppa asan duka' tau illalan lino. Tae'koa' la napabeai Puang Allata'alla unduppa passudian mabanda' tae'na la mubela mubukuia' annu tontong liu umpengnganda' pa'dandinna. Ianna nalambi'koa' passudian la melolo Puang Allata'alla umpaitaikoa' lalan, lambisan malakoa' totong ke'de' matoto' untingngayo inde passudianne. \p \v 14 Anggammua' sa'do'dorangku to kukamasei, iamo too la umpasikambelakoa' kalemu kapenombaan lako dewata lino panggaraga ma'rupa tau. \v 15 La mupikki' manappa te tula'kue annu kusangakoa' to manarang kungei mantula' susi matin. \v 16 Ianna ummiru'kia' anggur illalan pa'tosaean sanda masero takurru'i sumanga' langngan Puang Allata'alla kalembasanna kumua to napamesa kappa'mikia' rarana Kristus mangka to'do. Susi toi duka' ke umpiak-piakki' roti illalan pa'tosaean sanda masero kalembasanna kumua to mesamikia' illalan batang kalena Kristus. \v 17 Moika anna budakia' sapo to mesamikia' sirapan mesa batang kale annu angga mesa roti, anna mangngala tawa asangkia' dio mai inde mesa rotie. \p \v 18 Petua'pia' kabeasaanna to Israel. Angganna to ummande bale dipopemala' dio angngenan pemalasan, mangngala tawami duka' illalan kapenombaan iatoo. \v 19 Muissanan kumua inde dewata lino panggaraga ma'rupa taue tangngia dewata tongan, anna muissanan toia' kumua tae' dengan gunana olo'-olo' dipopemala' lako. \v 20 Annu inde olo'-olo' dipopemala' lako dewata lino panggaraga ma'rupa taue, tae' dipopemala' langngan Puang Allata'alla sapo sitonganna dipopemala' lako setang. Anna tae' kuaku kela mesa kappa'koa' setang. \v 21 Daua' umpatakai aluk kalemu, mupasibala' ummiru' anggur umpenombai Puang Yesus anna ummiru' anggur sola to umpenombai setang. Susi toi duka', daua' pasibala'i ummande roti illalan pa'tosaean sanda maserona Dewata anna ummande bale mangka dipopemala' lako setang. \v 22 Morairokokaa' la umpakendek ara'na Puang Allata'alla? Musangarika marru matoroki' kita anna la Puang Allata'alla? \p \v 23 Dengan tau ungkuai: “Mala asan dipogau' angga lako.” Tonganna, sapo tae' ma'guna asan tama kaleta. Mala asan dipogau' angga lako, sapo angganna tapogau'na tae' mala asan umpakatoto' kombonganna to mangngorean. \v 24 Dau anna dengan tau angga kalena napikki', sapo la umpa'pikkisan duka' padanna. \p \v 25 Angganna bale dibaluk tama pasa' mala asan muandea'. Ta'mo manggi' la mupekutanaan umba naola sae indana pomasussai penawammu. \v 26 Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: “Dewatamo ummampui lino anna angganna issinna.”\f + \fr 10:26 \ft Mzm. 24:1.\f* \p \v 27 Ianna dengan to tamangngorean untambaikoa' ummande anna laokoa' lako, ande mammia' nande natandoiangkoa'. Ta'mokoa' manggi' la kakutana-tana, indana masussa penawammu. \v 28 Sapo ianna dengan tau ungkuangko: “Inde balee mangka dipopemala' lako dewata lino,” dau andei indana masussamo penawanna. \v 29 Kalembasanna inde tula'kue tangngia la kamabandasanna penawammu mupolalan tae' la ummandei, sapo kamabandasanna penawanna itin tauo. \p Umbai la dengan tau ungkuai: “Maakaria anna la penawanna tau senga' la ullawaina' ke maringngammi kao penawangku la ummandei? \v 30 Annu ianna dengan andean la kuande angku ma'kurru' sumanga' yolo langngan Puang Allata'alla, maakari anna la dengan tau umpasalana' anna mangkamo kukurru'i sumanga' langngan Puang Allata'alla?” \p \v 31 Sapo kukua kao, la ummanderokoka la ummiru'rokoka iaraka anna karangan senga' mukarang, la umpomatande sanganna Puang Allata'alla. \v 32 La sipato'napi mupogau' indana ikomo untumang tau metobang tama kasalaan, susi to Yahudi, tenni to salianna to Yahudi, iaraka anna solata to mangngorean langngan Puang Allata'alla. \v 33 La mupampalapaina' annu umpeang liunakkao lalan la kuola umpomasannang penawanna angganna tau illalan angganna kara-kara. Tae' dengan la kendek illalan penawangku angga kaleku la kupomasannang, sapo la ma'gunanna lako tau senga' anna malara ullolongan kasalamasan. \c 11 \p \v 1 La mupampalapaina' illalan katuoammua' susi kaleku umpampalapai Kristus. \s1 Paulus untetteran diona lullungna baine illalan pa'sambayangan \p \v 2 Kuangga' mapia pa'palakomua' annu tontong liuna' mukilalai illalan angganna kara-kara, anna tontongkoa' matutu ummanda'i pepa'guruan mangka kupalandasangkoa'. \p \v 3 Sapo dengampi mesa kara-kara parallu mupengngissananni: Kristusmo sirapan ulunna angganna muane, muane sirapan ulunna baine, anna Puang Allata'alla sirapan ulunna Kristus. \v 4 Ianna dengan muane ma'lullung ma'sambayang battu' untetteran battakadanna Puang Allata'alla, tau iatoo umpa'barinni'i Kristus to sirapan ulunna. \v 5 Sapo ianna baine ma'sambayang battu' untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena anna tae' ma'lullung, manassa anna umpa'barinni'i muanena to sirapan ulunna. Inde bainee sirapammi to mangka dikalukku'i. \v 6 Annu ianna dengan baine moka ma'lullung, mala pissammia ma'kotti. Sapo ianna la makadere' ke ma'kottii battu' ma'kalukku', malamia ke ma'lullungngi. \v 7 Tae' ia mala ma'lullung muane ke ma'sambayangngi annu innang napasusi kalena Puang Allata'alla napadadi anna la umpakawanan liu kamatandeanna Puang Allata'alla. Sapo baine umpakawanan angga'na muanena. \v 8 Annu muane tae' diala illalan mai kalena baine ditampa, sangngadinna baine diala illalan mai kalena muane ditampa. \v 9 Tangngia toi baine dipadadian muane sapo muaneria dipadadian baine. \v 10 Iamo too innang la umpake ia tanda kakuasaan baine yao ulunna, annu la umpomasannang malaeka' yao suruga. \v 11 Moika anna susi too, sapo illalan katuoanna petauanna Dewata, baine innang umparallui muane, susi toi duka' muane innang umparallui baine. \v 12 Annu moika anna bunga' baine diala illalan mai kalena muane ditampa, sapo bainemo duka' undadian muane. Anna angga lako buttu yao mai Puang Allata'alla. \p \v 13 Penawa-nawaannia' inde tula'e: La sipato'ka ma'sambayang baine langngan Puang Allata'alla tae' ma'lullung? \v 14 Situru' kabeasaan, tae' sipato' kela kalandoi beluakna muane. \v 15 Sapo keangga' ia baine ke kalandoi beluakna. Anna innang dibengan ia beluak la natutu'ian ulunna. \v 16 Sapo ianna dengan tau ussipekkai inde tula'kue, angga kao kuissanan kumua: angga mesa kabeasaan kipentoe, susi kami tenni angganna kombonganna to mangngorean langngan Puang Allata'alla. \s1 Sipato'na dipogau' illalan pa'tosaean sanda masero \p \v 17 Dengan polepi senga'na la kutulasangkoa'. Tae' kuporai panggauammua' annu tae' umpakendek kamapiaan pa'rempunammua' sapo kakadakean. \v 18 Bunga'-bunga'na kupekareba kumua sisipekka-pekkakoa' ke ma'rempungkoa' la ma'sambayang. Anna inde karebae dengan kuoreanna. \v 19 Musangarika la manggi' dengan kasipekkaan illalan alla'-alla'mua' la muola ummissanan to mangngorean tongan? Tae'. \v 20 Dadi tangngia pa'tosaean sanda masero mupalakoa' ke ma'rempungkoa'. \v 21 Annu illalan inde pa'tosaeanne pantan mupopawamia' ummala nande napolalan ta'mo ma'tawa solamu pira, malangomokoa' pira. \v 22 Kusanga sandakoa' banua la mungei ummande sola ummiru'. Inde pa'palakomua'e umpa'barinni'i kombonganna petauanna Puang Allata'alla sola umpakasiri' to mase-mase. Akamo la kukua matin? Tae' dengan leleanna la kuangga' mapia itin pa'palakomua'o. \p \v 23 Annu melolo Dewata umbenganna' pepatudu mangka kutetteranangkoa', iamo: Bongi iatoo, attunna anna la dipa'perososammo Puang Yesus Dewatanta, ummalami roti \v 24 anna ma'kurru' sumanga' anna mane piak-piakki napasiolaan ma'kada nakua: “Iamo te batang kalekue kupebeen la ussulangkoa'. Pogau'mia' tee la muola umpengkilalaina'.” \v 25 Susi siami duka' irusan kaissi anggur, naala mangkanna ummande anna ma'kada nakua: “Inde anggur illalan irusanne, dipasirapan pa'dandi bakarunna Puang Allata'alla lako ma'rupa tau ummolai raraku. Ianna ummiru' omokoa' anggur susi indee, pogau'ia' la muola umpengkilalaina'.” \v 26 Annu ianna ummande omokoa' roti sola ummiru' anggur susi inde tapogau' temoe, umpalanda'mokoa' kareba diona kamateanna Dewata sae lako kasaeanna sule. \p \v 27 Dadi, benna-benna tokke' ummande roti sola ummiru' anggurna Dewata moi anna tae' la sipato', tau iatoo kasalaan langngan Dewata annu tae' umpakasalle batang kalena Dewata sola rarana. \v 28 Iamo too pantan la umparessa yolo kalena tau anna mane mala ummande roti sola ummiru' anggur susi indee. \v 29 Annu benna-benna ummande roti sola ummiru' anggur anna tae' ummangga' batang kalena Dewata, la napabambanni sangka' Puang Allata'alla. \v 30 Iamo mungeia' budamo masaki sola malamma anna dengan toi bonno'. \v 31 Sapo ianna umparessaki' kaleta yolo, manassa anna tae'ki' la napabambanni sangka' Puang Allata'alla. \v 32 Sapo ianna napabambanniki' sangka' Dewata, sitonganna pepakilala lako kaleta anta malara tae' napabambanni sangka' sola to tamangngorean ke tallammi lino. \p \v 33 Anggammua' sa'do'dorangku, iamo too anna kukuamo: ianna ma'rempungkoa' la ummande illalan pa'tosaean sanda masero, siampa-ampaikoa'. \v 34 Ianna dengan to tadea', la ummande yolo dio banuanna indana umpogau'mo tasipato'na illalan pa'rempunammua' napolalan napabambanni sangka' Puang Allata'alla. Angku saepa matin angku mane pomakalesoangkoa' kara-kara senga'na. \c 12 \s1 Simesa-mesa tau pantan nabengan kapaissanan Penawa Masero \p \v 1 Anggammua' sa'do'dorangku, la kutulasangkoa' diona kapaissanan nabengangkia' Penawa Masero simesa-mesa, annu moraina' ke muissanan tonganni. \v 2 Muissanan kumua iato ammu ta'pa ummissanan Puang Allata'allao napapusakoa' tau mupolalan umpenombaia' dewata panggaraga rupa tau tanaissan mantula'. \v 3 Iamo too anna kutulasammokoa' kumua: tae' dengan to naparunduk Penawa Maserona Puang Allata'alla, la untado Puang Yesus. Tae' toi dengan tau la kumua “Dewata tongan-tongan Puang Yesus,” ke tae' naparunduk Penawa Masero. \p \v 4 Ma'rupa-rupa kapaissanan nabengangkia' Penawa Masero, sapo mesa Penawa Masero nangei buttu. \v 5 Dengan ma'rupa-rupa karangan Dewata dikarang, sapo mesa Dewata dipengkarangan. \v 6 Ma'rupa-rupa toi lalan napake Puang Allata'alla umpakawanan kakuasaanna illalan salu katuoanta. Sapo angga mesai Puang Allata'alla ungkarangngi illalan kalena simesa-mesa to mangngorean. \p \v 7 Angganta to mangngorean pantan nabeengkia' kapaissanan Penawa Masero anta malara sipamoloi illalan kombonganta. \v 8 Annu dengan tau nabengan Penawa Masero kapaissanan mantula' sitonda kakeakasan, dengan duka' nabengan kapaissanan untarru' sola untetteran battakadanna Puang Allata'alla. \v 9 Penawa Masero siamo duka' umbengan tau senga' kapangngoreanan matoto' lako Kristus. Ia siamo duka' umbengan kakuasaan tau senga' la umpomalapu' to masaki. \v 10 Dengan toi duka' dibengan kakuasaan la umpadadi tanda memangnga-mangnga, anna dengan dibengan kapaissanan untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena. Dengan tau dibengan kapaissanan la usse'la pa'pebengannaraka Penawa Masero, tangngiaraka. Dengan duka' dibengan kamanarangan mantula' umpake basa memangnga-mangnga, anna dengan toi dibengan kamanarangan untetteranni kalembasanna lako tau senga'. \v 11 Dadi simesa-mesa to mangngorean pantan dibengan kapaissanan situru' pa'kuanna Penawa Masero. Angganna too, mesa Penawa Masero ungkarangngi. \s1 Kombonganna to mangngorean sirapan mesa batang kale \p \v 12 Kombonganna to mangngorean lako Kristus mala dipasirapan batang kalena ma'rupa tau. Inde batang kalee mesa diita, sapo buda lesoanna. Moi anna buda lesoanna sapo mesa batang kale. \v 13 Susimikia' duka', susi to Yahudi tenni to tangngia to Yahudi, susi sabua' tenni tangngia sabua', mesami Penawa Masero ditedokangkia' lambisan mesa kappa'mikia' sirapan mesa batang kale, anna mesamo Penawa Masero tama kaleta. \p \v 14 Inde batang kalee, tae' angga salesoan, sapo buda. \v 15 Pa'rapanan la nakua lentek: “Tangngiana' lima, tae'nakkao nakala' batang kale,” tongannaraka tae' nakala' batang kale? \v 16 Susi toi duka' pa'rapanan la nakua talinga: “Tangngiana' mata, tae'nakkao nakala' batang kale,” tongannaraka tae' nakala' batang kale? \v 17 Pa'rapanan la sangngin mata sangkalebu kaleta, akamo la ma'perangngi? Battu' sangngin talinga, akamo la pauduk? \v 18 Sapo innang naato' susimi Puang Allata'alla lesoan batang kalena ma'rupa tau pantan napa'pengngei angngenan situru' pa'kuanna. \v 19 Pa'rapanan anggamo la mesa lesoan, akamo la disanga batang kale? \v 20 Innang buda lesoan, sapo angga mesa batang kale. \p \v 21 Tae' la mala nakua mata lako lima: “Tae'ko kuparallui.” Battu' ulu la nakua lako lentek: “Tae'ko kuparallui.” \v 22 Annu lesoanna kaleta malammanna diita iamo randan parallu. \v 23 Anna lesoan tae'na keangga', iamo dimaya-maya. Anna angganna la makabekona diita, iamo diparakai manappa. \v 24 Anna lesoan diporainnamo diita, ta'mo manggi' diparakai. Angganna lesoanta mangka naato' Puang Allata'alla anna malara tae'na keangga' diparakai manappa. \v 25 Napolalan tae' dengan kasipekkaan illalan kaleta, sapo angganna lesoanta la sipoinawaan. \v 26 Iamo too, ianna dengan mesa lesoanta mapa'di', la nasa'dingan asan duka' solana. Susi toi duka' ke denganni mesa dipakasalle, la dore' asan solana. \p \v 27 Susimi duka' kombongammua' sirapan batang kalena Kristus, anna ikomoa' sirapan lesoanna. \v 28 Illalan inde kombonganne melolo Puang Allata'alla umpaokko' simesa-mesa ma'rupa tau: bunga'na rasul, kaduanna nabi, katallunna tuangguru. Dengan dibengan kapaissanan umpogau' tanda memangnga-mangnga, dengan duka' dibengan kakuasaan umpomalapu' to masaki, dengan la ma'pamolo, dengan la mendadi perepi', anna dengan toi duka' dibengan kamanarangan mantula' umpake ma'rupa-rupa basa memangnga-mangnga. \v 29 Tae' rasul asan, tae' nabi asan, anna tae' toi tuangguru asan. Tae' dibengan asan kapaissanan umpogau' tanda memangnga-mangnga, \v 30 battu' umpomalapu' to masaki, battu' kamanarangan mantula' umpake basa memangnga-mangnga, iaraka anna kamanarangan untetteranni kalembasanna lako tau senga'. \v 31 Iamo too inawa-nawakoa' kapaissanan randan ma'tandalangnganan. \p Anna temo la kutulasangkoa' lalan randan ma'kalolokanna. \c 13 \s1 Pa'kamase \p \v 1 Moi umba la nakua kamanarangan nabenganna' Penawa Masero napolalan kuissan asan angganna basa illalan lino sae lako basana malaeka' sapo tae'na' ummampui pa'kamase, sirapanna' padaling anna gandang angga moni. \v 2 Moi la ummampuina' kapaissanan untetteran tula' napaombo' Puang Allata'alla anna ullosana' tula' buni, kuissanan asan angga lako, ummampui toina' kapangngoreanan langngan Puang Allata'alla kupolalan mala ussua tanete membero lako angngenan senga', sapo tae'na' ummampui pa'kamase, manassa anna tae'na' keangga'. \v 3 Moi la pura ewanangku kutawa-tawa lako to mase-mase anna sae lako kaleku kusorongan angku malara natede tau sapo tae'na' ummampui pa'kamase, angganna te maie tae' tappa' dengan gunana lako kaleku.\f + \fr 13:3 \fq angku malara natede tau: \ft Dengan duka' pangnguki' illalan basa Yunani nakua: “sae lako kaleku kusorongan la disumpunni.”\f* \p \v 4 Inde pa'kamasee sa'bara', mapia penawa, tae' mangungngu' penawa, tae' untede kalena, tae' malangka' penawa, \v 5 tae' umpogau' tasipato'na dipogau', tae' ma'podo kao, tae' madommi' keara', anna tae' umpaillalan penawa kasalaanna padanna. \v 6 Tae' dore' ummita kakadakean, sapo dore' ummita kamaloloan. \v 7 Nataro untingngayo angga lako, tontong mangngorean, tontong parannu, anna sa'bara' untingngayo angga lako. \p \v 8 Pa'kamase tae' dengan sumpunna anna la tontong sae lako-lakona. Sapo kapaissanan untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako tau pissan attu la pa'de. Kapaissanan mantula' umpake basa memangnga-mangnga pissan attu la pa'de. Susi toi duka' angganna kamanarangan, pissan attu la pa'de. \v 9 Annu inde kapaissanantae tae' ganna', anna pa'tetteranta diona battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kaleta tae' sundun. \v 10 Sapo ianna nalambi'mo attunna la napasundun Puang Allata'alla angga lako, angganna tae'na sundun la pa'de. \v 11 Inde angku barinni'pae, mantula' susina' anak, ma'penawa anakna', anna ma'pikki' susina' anak. Sapo temo kamaingkumo, ta'mo' ma'gau' susi liu anak. \v 12 Susimiki' duka' temo ta'pa taissanan manappa angga lako sirapan taita tamapi peayoan tae'ki' sitingngayo. Sapo pissan attu la taissanan asan pole' annu la sitingngayomiki'. Temo ta'pa kuissanan asan angga lako, sapo pissan attu la kuissanan asan susi Puang Allata'alla ungkalesona' mengkalao dio pala' lentekku sae langngan lamba' beluakku. \p \v 13 Dadi temo tallu kara-kara la tontong tapogau': mangngorean, parannu, anna ma'kamase. Sapo randan ma'tandalangnganna inde tallu kara-karae iamo ma'kamase. \c 14 \s1 Kapaissanan nabengangki' Penawa Masero la dipake sipakatoto' \p \v 1 La umpeangkoa' lalan ammu tontong sikamase ammu umminawa-nawa kapaissanan yao mai Penawa Masero, la'bi-la'binna kapaissanan untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena. \v 2 Annu benna-benna mantula' umpake basa memangnga-mangnga, tangngia ma'rupa tau napantula'i sapo Puang Allata'alla. Tae' dengan tau umpekalembasanni tula'na. Penawa Masero mengkarang illalan kalena napolalan untula' tae'na naissan napekalembasan ma'rupa tau. \v 3 Sapo benna-benna untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena, innang padanna ma'rupa tau napantula'i. Anna inde tula'nae ma'pakatoto', umpakamai penawa, anna ma'pakaranga. \v 4 Angganna to mantula' umpake basa memangnga-mangnga angga kalena napakatoto'. Sapo angganna to untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena, umpakatoto' kombonganna to mangngorean. \p \v 5 Kuporai ke mala asangkoa' mantula' umpake basa memangnga-mangnga. Sapo marru mapia ke malakoa' untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalemua'. Annu marru ma'guna ia to untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla anna la to mantula' umpake basa memangnga-mangnga, salianna ke malai natetteran kalembasanna napolalan mala umpakatoto' kombonganna to mangngorean. \p \v 6 O anggammua' sa'do'dorangku, pa'rapanan kao la sae matin angku mantula' illalan alla'-alla'mua' umpake basa memangnga-mangnga, akamo gunana lako kalemua' annu tae' muissanan kalembasanna? Sapo marru la ma'guna lako kalemua' ke kutulasangkoa' kara-kara dipakawanan lako kaleku, battu kapaissanan diona pa'kuanna Puang Allata'alla, iaraka angku tetteranangkoa' battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kaleku battu ma'pa'guru. \p \v 7 Mala diala pa'rapanan porewa tae' menawa, susinna tulali anna katapi. Ianna tae' dipamoni manappa tae' diissanan penanian akamo napamoni annu tae' menggalattuan dirangngi. \v 8 Susi toi duka' tamboro'. Ianna tae' dipamoni manappa, manassa anna tae' dengan tantara ma'patakkan la lao ma'bundu'. \v 9 Susimokoa' duka': ianna mantula'koa' umpake basa tae' naissan tau, umbamo la nakua tau ummissananni kalembasanna? Katampakanna lu lako babang loa tula'mua'. \v 10 Illalan inde linoe buda rupanna basa, anna pantan ma'kalembasan. \v 11 Ianna dengan tau mantula' sapo tae' kuissan basana la kuangga' to messae, anna la naangga' to messaena' duka'. \p \v 12 Susi siamokoa' duka' innang umminawa-nawakoa' kapaissanan la napebengan Penawa Masero, sapo kenamala itin kapaissananno marru la muinawa-nawa la mupake umpakatoto' kombonganna to mangngorean. \p \v 13 Dadi angganna to dibengan kapaissanan umpake basa memangnga-mangnga, la ma'sambayang langngan Puang Allata'alla anna benganni kapaissanan untetteranni kalembasanna lako padanna. \v 14 Annu ianna ma'sambayangna' umpake basa memangnga-mangnga, sitonganna angga penawangku ma'sambayang, sapo tae' natamai akkalangku. \v 15 Dadi, akamo la kupogau'? La ma'sambayangna' umpake basa memangnga-mangnga anna la ma'sambayangna' duka' umpake basa la diissanna dipekalembasan. La menanina' umpake basa memangnga-mangnga anna menanina' duka' umpake basa la diissanna dipekalembasan. \v 16 Annu ianna basa memangnga-mangngamo mupake ma'kurru' sumanga' langngan Puang Allata'alla, umbamo la nakua to dio reen untimba'ko: “Amin”, annu tae' naissanan kalembasanna tula'mu? \v 17 Moika anna maleke pa'kurrusan sumanga'mu langngan Puang Allata'alla, sapo tae' umpakatoto' padammu. \p \v 18 Ma'kurru' sumanga'na' langngan Puang Allata'alla annu marru kutondongkoa' mantula' umpake basa memangnga-mangnga. \v 19 Sapo ianna marassan menomba kombonganna to mangngorean, malamia angga lima battakada kupokada sapo naissan napekalembasan napolalan mendadi pepatudu lako padangku anna la messa'bu kadangku umpake basa memangnga-mangnga sapo tae' naissan napekalembasan. \p \v 20 O anggammua' sa'do'dorangku, daua' ma'pikki' susi liu anak. Diona kakadakean la sirapangkoa' anak maleapa ta'pa naissan umpogau' kakadakean, sapo pikki'mua' la susi to matua. \v 21 Illalan Buku Masero dengan tiuki' nakua: \q1 “Ma'kada Puang Allata'alla nakua: ‘Puduknamo to messae sola basana la kupake umpa'kadai petauangku. \q1 Sapo moika anna susimo too, tae' la naaku umperangngii tula'ku.’ ”\f + \fr 14:21 \ft Yes. 28:11-12.\f* \m \v 22 Dadi, kamanarangan mantula' umpake basa memangnga-mangnga, tangngia to mangngorean la umpotandaii sapo to tamangngorean. Sapo kapaissanan untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla la mendadi tanda lako to mangngorean, tangngia lako to tamangngorean. \v 23 Pa'rapanan ma'mesakoa' to mangngorean ammu pissannia' mantula' umpake basa memangnga-mangnga, anna dengan sae to ta'pa ummissanan battakadanna Puang Allata'alla battu to tamangngorean, la nasangakoa' to tattasan. \v 24 Sapo ianna untula'koa' kada napaombo' Puang Allata'alla lako kalemua' anna dengan sae to tamangngorean battu' to ta'pa ummissanan battakadanna Puang Allata'alla, inde mai tula'mua'e la umpakawananni kasalaanna napolalan naakui kumua to kasalaan. \v 25 Lambisan angganna nabuninna illalan penawanna la lemba' napolalan malimuntu' menomba dio tingngayona Puang Allata'alla anna ma'kada nakua: “Manassa anna torro Puang Allata'alla illalan alla'-alla'mua'!” \s1 Atoran illalan kapemalasan \p \v 26 Dadi, susi inde kalembasanna tula'kue: Ianna ma'mesakoa' memala', dengan to menani, dengan to ma'patudu, dengan to untula' battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena, dengan to mantula' umpake basa memangnga-mangnga sola to untetteranni kalembasanna. Angganna te maie la dipopa'guna umpakatoto' kombonganna to mangngorean. \v 27 Ianna dengan tau morai la mantula' umpake basa memangnga-mangnga, randan budannamo ke duai battu' tallu tau sibala'-bala'. Sapo la dengan duka' to la untetteranni kalembasanna tula'na. \v 28 Sapo ianna tae' dengan to la untetterananni kalembasanna la mengkamma' ke ma'rempungkoa' memala'. Anna mantula' illalammora penawanna langngan Puang Allata'alla. \p \v 29 Susi duka' to siuntula' battakada napaombo' Puang Allata'alla lako kalena, randan budannamo ke duai battu' tallu tau sibala'-bala', anna sitimbang-timbangngii tau. \v 30 Sapo ianna dengan aka napaombo' Puang Allata'alla lako mesa to dio reen attu iatoo, la mengkamma' to marassan mantula' anna malara mantula' inde solanae. \v 31 Ianna susimokoa' tee, la mala asammokoa' sibala'-bala' umpalanda' battakada napaombo' Puang Allata'alla, napolalan mala asangkoa' dipatudu anna dipakatoto'. \v 32 Inde to dibengan kapaissanan untula' battakada napaombo' Puang Allata'allae la nabela ungkuasai kalena ummampai attu la nangei mantula'. \v 33 Annu tae' naporai Puang Allata'alla ke tae' menggalattuan angga lako sapo umporai kamalinoan. Susi sinapogau'mo angganna kombonganna to mangngorean.\f + \fr 14:33 \fq Susi sinapogau'mo angganna kombonganna to mangngorean: \ft Dengan umpikki'i silombung ayat 34.\f* \p \v 34 La mengkamma' baine ke ma'mesakoa' la memala'. Tae' mala mantula' anna la manuru' susi tiuki' illalan sura'na Musa. \v 35 Ianna dengan aka morai la umpengngissanannii, la mekutana lako muanena dio banuanna. Annu tangngia angngenanna kela mantula'i baine ke ma'mesakoa' la memala'. \p \v 36 Musangarika buttu dio mai kalemua' battakadanna Puang Allata'alla? Musangarika la angga ikoa' untarima battakadanna Puang Allata'alla? \v 37 Ianna dengan tau illalan alla'-alla'mua' nasa'ding kumua to dibengan kapaissanan untula' kada napaombo' Puang Allata'alla, battu' kapaissanan senga'raka nabenganni Penawa Masero, la napengngissananni manappa kumua inde pangnguki'kue parentana Dewata kupalanda' lako kalemua'. \v 38 Sapo ianna ussumbala inde tula'kue, daua' perangngii. \p \v 39 Dadi anggammua' sa'do'dorangku, la umminawa-nawakoa' kapaissanan untetteran battakada napaombo' Puang Allata'alla. Daua' undapai to morai mantula' umpake basa memangnga-mangnga. \v 40 Sapo angganna te maie la dipalako susi la sipato'na anna la ma'rundunan. \c 15 \s1 Katuoanna sule Kristus dio mai alla'na to mate \p \v 1 O anggammua' sa'do'dorangku, moraina' la umpakilala polekoa' diona Kareba Kadoresan mangka kupalanda' lako kalemua'. Mutarimamia' inde Kareba Kadoresanne, anna tontong muorean sae lako temo. \v 2 Inde Kareba Kadoresan mangka kupalandasangkoa'e la napasalama'koa' ke tontong liukoa' mentoe manda' mengnganti matoto' lako indana masala babang kapangngoreanammu. \p \v 3 Inde kareba mangka kutarimae, ia siamo kupalanda' lako kalemua'. Anna randan to'na iamo: Kristus mangka ussorongan kalena dipatei la ussulangkia' dio mai kasalaanta, susi innang mangka tiuki' illalan Buku Masero. \v 4 Mangkai dipatei, dipatamami lokko', sapo allo katallunna dipatuomi sule dio mai alla'na to mate susi innang mangka tiuki' illalan Buku Masero. \v 5 Mangkai dipatuo sule, umpa'paitaammi kalena lako Kefas anna mane lako sapulo dua rasulna. \v 6 Mangkai too, umpa'paitaammi kalena lako to unturu'i la'bi lima ratu' tau illalan mesa angngenan. Tau iatoo budapi tuo sae lako temo, anna pira-piramo mangka bonno'. \v 7 Anna mane umpa'paitaan duka' kalena lako Yakobus anna mane lako angganna rasulna. \v 8 Katampakanna umpa'paitaan kalena lako kaleku. Tae'na' susi rasul senga' annu sirapanna' ana'-ana' tokke' dadi ta'pa nalambi' attunna.\f + \fr 15:8 \ft Ur. 9:3-6.\f* \v 9 Annu angganna rasulna Kristus, kaomo randan wiring rokko, anna sitonganna tae'na' la sipato' digente' rasul annu mangkana' undarra petauanna Puang Allata'alla. \v 10 Sapo pa'kamasena Puang Allata'alla lako kaleku napolalan malana' susi inde temoe. Anna tae' masala pa'kamasena lako kaleku, annu marru kupetonganni kao mengkarang anna la angganna solaku rasul. Sapo tangngia kamatoroan kaleku kupolalan mala mengkarang susi, sapo pa'kamasena Puang Allata'alla tontong ussolanna'. \v 11 Dadi, inde Kareba Kadoresan kupalanda'e ia siamo napalanda' rasul senga' anna iamoa' muorean. \s1 Katuoanna sule to mate \p \v 12 Mangkamokoa' kitulasan kumua dipatuo sule Kristus dio mai alla'na to mate. Maakari anna dengan solamua' kumua tae' la dipatuo sule to mate? \v 13 Ianna tae' la dipatuo sule to mate, innang tae' la dipatuo sule Kristus dio mai alla'na to mate. \v 14 Sapo pa'rapanan la tonganna kumua tae' tuo sule Kristus dio mai alla'na to mate, tae' dengan gunana Kareba Kadoresan kipalanda' lako kalemua', anna tae' toi dengan gunana kapangngoreanammua'. \v 15 La'bi-la'binna tula' tatongan kitulasangkoa' diona pengkaranganna Puang Allata'alla, annu mangka kipokada kumua mangka umpatuo sule Kristus Puang Allata'alla dio mai alla'na to mate. Annu ianna tae' la dipatuo sule to mate, tae' duka' dengan umpatuo sule Kristus Puang Allata'alla. \v 16 Annu ianna tae' la dipatuo sule to mate, tae' duka' dipatuo sule Kristus. \v 17 Anna kela tae' dipatuo sule Kristus, tae' dengan gunana kapangngoreanammua' anna la tontong liupokoa' nakuasai kasalaan. \v 18 Ianna susi too, tallammi angganna to ummorean Kristus to mangkamo bonno'. \v 19 Ianna anggamo la katuoanta illalan lino tarannuan lako Kristus, angganna ma'rupa tau kitamoa' randan memase-masena.\f + \fr 15:19 \ft Bacai Kor. 11:23-33, untetteran katuoanna Paulus umpengkarangan Kristus.\f* \p \v 20 Sapo manassa anna mangka tuo sule Kristus dio mai alla'na to mate sirapan pa'dandi kumua angganna to mate la tuo sule.\f + \fr 15:20 \fq sirapan pa'dandi: \ft Illalan basa Yunani nakua: \fq sirapan pa'karingngi'.\f* \v 21 Annu susi kamatean ullambi' ma'rupa tau natumang kasalaanna mesa tau, nakuamo duka' katuoanna sule to mate ura'na pengkaranganna mesa tau. \v 22 Angganna ma'rupa tau la mate annu peampoanna Adam, susimi duka' angganna to mesa kappa'mo Kristus la dipatuo sule. \v 23 Sapo simesa-mesa tau la dipatuo sule situru' rettenanna: Kristusmo yolo anna mane angganna to ummoreanni ke saemi kapenduanna.\f + \fr 15:23 \fq Kristusmo yolo: \ft Illalan basa Yunani nakua: \fq Kristusmo sirapan pa'karingngi'.\f* \v 24 Mangkai too, saemi allo ma'katampakanna. Attu iatoo angganna to ma'parenta, to ma'kuasa, anna angganna tomaraya la napa'dean Kristus anna mane ussorongan kaparentaanna lako Puang Allata'alla Ambeta. \v 25 Annu la tontong liupi ma'parenta Kristus sae lako attunna napatirokon Puang Allata'alla angganna balinna dio tingngayona. \v 26 Angganna balinna Kristus, kamateammo randan katampakan natallanni. \v 27 Annu dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: “Puang Allata'alla la umpatirokon angga lako dio tingngayona.”\f + \fr 15:27 \ft Mzm. 8:7.\f* Dadi manassami kumua angga lako la tirokon dio olona Kristus, salianna Puang Allata'alla annu Puang Allata'allamo umpatirokonni dio tingngayona Kristus. \v 28 Sapo mangka asanni angga lako dipatirokon dio tingngayona Kristus, umpopengkareppe'mi duka' kalena dio tingngayona Ambena To mangka umpatirokon angga lako dio tingngayona. Napolalan Puang Allata'allamo la ungkuasai angga lako. \p \v 29 Ianna tae' la dipatuo sule to mate, maakaria anna dengan tau ditedok ussonda to mangkamo mate? Akamo gunana napogau' tau kela tae' la dipatuo sule to mate? \v 30 Pa'rapanan tae' la dipatuo sule to mate, maakari angki la untingngayo liu kasanggangan? \v 31 Anggammua' sa'do'dorangku, rundun allona' sioloan kamatean. Anna ura'namo kadoresangku ummita kapangngoreanammu lako Kristus Yesus Dewatanta napolalan kukua: Tonganna te tula'kue. \v 32 Akamo gunana lako kaleku ummewa tau sirapan olo'-olo' peande tau inde kota Efesus kela ma'pikki' susina' tau kumua tae' dengan katuoanna sule to mate? Kela tae' la dipatuo sule to mate, mapia ke unturu'miki' peparumbananna tau nakua: “Anta ummandemoa' sola ummiru' annu la bonno'mikia' makale'.”\f + \fr 15:32 \ft Yes. 22:13.\f* \p \v 33 Daua' ma'din napapusa tau. Annu dengan peparumbanan nakua: “Ianna sangkalamma'ki' to kadake gau' la ungkadakei kamapiaan illalan kaleta.” \v 34 Pengkilalakoa' ammu daumoa' umpogau' liu kasalaan. Annu dengan liupi illalan alla'-alla'mua' to tae' ummissanan Puang Allata'alla. Sitonganna napakasiri'koa' te tula'kue. \s1 Katuoanna sule batang kale \p \v 35 Sapo umbai dengan la mekutana nakua: “Umbamo la nakua to mate dipatuo sule? Umbamo la susi batang kalena ke tuomi sule?” \v 36 To maro tongangkoa'. Tananan lako bela' tae' naissan tuo ke tae' dilamun lise'na rokko litak susi to mate. \v 37 Anna inde ditananne, susinna lise' gandum battu tananan senga'raka, tangngia melolo sangkalebu batangna ditanan, sapo angga lise'na. \v 38 Mangkai ditanan, Puang Allata'allamo umbeenni rupa situru' pa'kuanna. Angganna lise' tananan pantan tuo situru' rupanna. \v 39 Susi siami duka' menawanna. Ma'rupa tau sisala batang kalena olo'-olo', sisala toi dassi, anna sisala toi be'dok. \v 40 Ianna tapetua' issinna langi' anna issinna lino sisala-sala duka', issinna langi' senga' kamalekeanna, anna issinna lino senga' ia duka' kamalekeanna. \v 41 Susi siami duka' kamalekeanna mata allo sisala kamalekeanna bulan. Kamalekeanna bulan sisala kamalekeanna bentoen, anna bentoen pantan sanda kamalekeanna. \p \v 42 Susimi duka' katuoanna sule to mate. Batang kalena ma'rupa tau inde lino la bosi ke dilamunni. Sapo ianna batang kale dipatuomo sule ta'mo la naissan bosi. \v 43 Inde anna dilamun batang kalee innang kadake diita anna malamma, sapo ianna dipatuomo sule, la malekemi anna matoro. \v 44 Inde batang kale dilamunne iamo batang kale inde lino. Sapo ianna dipatuomo sule, batang kale lu yaomo mai suruga. Annu ianna dengan batang kale lu illalan mai lino, dengan duka' batang kale lu yao mai suruga. \v 45 Susi dengan tiuki' illalan Buku Masero nakua: “Pamula tau disanga Adam dipenawai napolalan tuo.”\f + \fr 15:45 \ft Kej. 2:7.\f* Sapo Kristus to digente' Adam katampakan, umpebeen penawa mepatuo sae lako-lakona. \v 46 Tangngia batang kale lu yao mai suruga yolo napebeen Puang Allata'alla sapo batang kale la sipato'na dipake illalan lino anna mane umpebeen batang kale lu yao mai suruga. \v 47 Adam bunga'na, buttu illalan mai lino litak ditampa, sapo Adam kaduanna battu' dikua Kristus buttu yao mai suruga. \v 48 Inde ma'rupa tau temoe susi Adam, litak ditampa. Sapo ma'rupa tau la tama suruga la susi batang kalena to buttu yao mai suruga. \v 49 Attu temo susi batang kaleta Adam litak ditampa, sapo attu ke dako' la susimi batang kaleta Kristus to buttu yao mai suruga. \p \v 50 Anggammua' sa'do'dorangku, kalembasanna inde tula'kue iamo: inde batang kaletae bale anna rara, tae' la mala tama kaparentaanna Puang Allata'alla yao suruga. Battu' dikua malanna la bosi tae' la mala sola tae'na la naissan bosi. \p \v 51 Perangngii ammu paillalan penawaia' inde battakada ta'pa dengan napa'peassakan Puang Allata'allae: Tae'kia' la bonno' asan yolo anna mane sae Puang Yesus kapenduanna. Sapo la dipalumalin asangkia', susi to tuo tenni to mate. \v 52 Kara-kara iatoo tokke' la dadi illalan attu sampalling, ke monimi tamboro'na Puang Allata'alla katampakanna. Annu ianna monimo inde tamboro'e, dipatuo asammi sule to mate sitonda batang kale bakaru la da'da' sae lako-lakona, anna angganta to tuopa la dipalumalin. \v 53 Annu inde batang kaletae mala mate anna mala bosi, iamo nangei parallu disondai batang kale tala mate anna tala bosi. \v 54 Ianna mangkamo ussonda batang kale mala mate anna mala bosi inde batang kale tala mate anna tala bosie, mane lemba'ri battakadanna Puang Allata'alla mangka tiuki' nakua: “Kendekmi kapataloan annu pa'demi kamatean.”\f + \fr 15:54 \ft Yes. 25:8.\f* \q1 \v 55 “O kamatean, umbami kapataloammu? \q2 O kamatean, umbamo nangei pesui'mu?”\f + \fr 15:55 \ft Hos. 13:14.\f* \m \v 56 Pesui'na kamatean iamo kasalaanna ma'rupa tau. Anna kakuasaanna kasalaan iamo issinna sura'na Musa annu ianna dilenda umpabuttu kamatean. \v 57 Sapo sipato'ki' ma'kurru' sumanga' langngan Puang Allata'alla annu nabeengkia' kapataloan ummolai Yesus Kristus Dewatanta. \p \v 58 O anggammua' sa'do'dorangku to kukamasei, iamo too la tontongkoa' ke'de' matoto' illalan kapangngoreanammu, daua' ma'sarubeba'. La tontongkoa' ma'kadua-dua umpalako pengkaranganna Dewata annu muissanan kumua lupu'mua' lako Dewata tae' la masala. \c 16 \s1 Doi' narempun to Korintus la napopebaa lako kombonganna to mangngorean yao Yerusalem \p \v 1 Temo la kutulasangkoa' umba la mukua urrempun doi' la mupamoloian solata to mangngorean yao Yerusalem. Kupelau la mupalakoa' susi mangka kupatuduan kombonganna to mangngorean dio lembangna Galatia. \v 2 Ianna nalambi'omo allo minggu pantan umpasere omokoa' doi'mu situru' pallolongammua'. Annamia' too indana mane dirempummo ke saena' matin. \v 3 Saena' matin, umpapiamo' sura' angku sua pira-pira to muangga'a' la sipato' lao langngan Yerusalem umbaa sura' sola itin doi' pa'petandomua'o. \v 4 Ianna la parallupa' lao, la laokan sola. \s1 Pa'bunu'-bunu' penawanna Paulus \p \v 5 Mangkapa' lao lako propinsi Makedonia angku mane matin umpellambi'ikoa', annu innang la laopa' lako yolo. \v 6 Umbai la masae-saena' torro itin, mala toi duka' itimpikia' sola ke masakka'i padang napolalan malana' mupamoloia' umpatarru' penonosangku lako angngenan senga'. \v 7 Tae' kuaku kela anggakoa' la kulempangngi sappai'. Sapo ianna siolaan pa'kuanta Dewata, moraina' la masae-sae torro itin. \v 8 Sapo la torropa' inde Efesus sae lako nalambi' attunna Allo Pentakosta,\f + \fr 16:8 \ft Im. 23:15-21; Ul. 16:9-11.\f* \v 9 annu dengammi lalan la kuola umpalako pengkarangan la ma'guna inde, moika anna buda liu siamo to ullawaii.\f + \fr 16:9 \ft Ur. 19:8-10.\f* \p \v 10 Ianna sae matin Timotius, la mutarima manappaa' anna malara tae' malaya' illalan alla'-alla'mua', annu to umpengkarangan duka' Dewata susina'.\f + \fr 16:10 \ft 1Kor. 4:17.\f* \v 11 Tae'a' la mupa'barinni'i. Sapo la mupamoloia' anna malara umpatarru' manappa penonosanna napolalan sae sule umpellambi'ina' annu kuampaimi kasaeanna inde sola pira-pira sa'do'doranta. \p \v 12 Mengke'de' ia sa'do'doranta Apolos, kusasunan liu la matin ussolaan pira-pira sa'do'doranta umpellambi'ikoa', sapo moka tongan-tongan matin temo. Anna dengampa attu mapia anna mane matin umpellambi'ikoa'. \s1 Bubungna sura' \p \v 13 La matangkingkoa' ammu ke'de' matoto' illalan kapangngoreanammu. La baranikoa' ammu matoro ummanda'i kapangngoreanammu. \v 14 Angganna pa'palakomua' la sitonda pa'kamase. \p \v 15 Muissanan kumua Stefanasmo sola rapunna randan yolo mangngorean dio propinsi Akhaya anna umpalulakomo karanganna Dewata kalena umpamoloi petauanna Puang Allata'alla. Kupelau matin anggammua' sa'do'dorangku, \v 16 la manuru'koa' lako tau susi too anna lako angganna to nasolaan mengkarang. \p \v 17 Dore' tongan-tonganna' anna sae Stefanas sola Fortunatus anna Akhaikus annu nasondamokoa'. \v 18 Napatialanna' penawangku susi lako kalemua' mangkakoa' napatialaan penawammu. La mupakasallea' tau susi too. \p \v 19 Salama'na ade' angganna kombonganna to mangngorean inde propinsi Asia. Kupalandasan duka' salama'na illalan sanganna Dewata Akwila sola Priskila anna angganna to mangngorean to sima'sambayang dio banuanna. \p \v 20 Kupalandasan toi duka' salama'na angganna sa'do'doranta inde. Sisalama'-lama'koa' susi la sipato'na napogau' to mangngorean. \v 21 Salama'ku, Paulus. Melolona' ummuki' inde salama'kue. \p \v 22 Lako to tae' ungkamasei Dewata la sanggang. \tl Maranata!\tl* O Puang, maimoko! \p \v 23 Anna Puang Yesusmora Dewatanta untamba'koa' pada-pada. \p \v 24 Kukamaseikoa' illalan sanganna Kristus Yesus.