\id ROM \h Ruma ahay \toc1 Ɗerewel ana Pol sə vinden ayak anà ɗo sə Ruma ahay \toc2 Ruma ahay \toc3 Ruma ahay \mt2 Ɗerewel ana Pol sə vinden ayak anà ɗo sə \mt1 Ruma ahay \imt1 Aɗakay way pə deftere a anan \ip Ɗerewel a zəbor a anan nà, Pol a vinden anan ayak anà egliz à Ruma. Ruma aday nà, kə̀ tərak wulen su doh zek məduwen a sə daliyugo a fok. A ga nà, kawa kula Pol kà zlak à Ruma fan bay. Anga nan kutok, a tətakan atan ayak way ahay bayak a dəc dəc pə cəveɗ a Mbərom sə varan anà ɗo ahay aday ti tam ata awan. \is1 Nga sa 'am ahay \io1 Pol a ɗakay anan zek anahan \ior (1.1-17)\ior* \io1 Pa 'am a Mbərom nà, ɗo ahay fok ta gak ines \ior (1.18 - 3.20)\ior* \io1 Mbərom a təma ɗo ahay nə kəkəmaw \ior (3.21 - 4.25)\ior* \io1 Anjahay wiya su ɗo sa ɗaf nga pə Yesu ahay \ior (5.1 - 8.39)\ior* \io1 Mbərom a ngaman anà Isəra'ila ahay \ior (9.1 - 11.36)\ior* \io1 Anjahay su ɗo a Yesu ahay à wulen a tinen inde \ior (12.1 - 15.13)\ior* \io1 Aja 'am ahay \ior (15.14 - 16.27)\ior* \c 1 \s1 Pol a jan ayak 'am anà ɗo sə Ruma ahay \p \v 1 Sə vindek ayak ɗerewel a anan nà, nen Pol, ɗo si mer su way ana Yesu Almasihu. A ngumo aday nə̂ təra ɗo maslan anahan awan, nen mə walay a sə ɗakay anan ləbara anahan mugom a anà ɗo ahay. \v 2 Ləbara ata aday nà, Mbərom a kə̀ zlapak uko anan ahay tə dungo ana ɗo maja'am anahan ahay kwakwa, tə vinde anan à Deftere anahan inde. \v 3 Ləbara ata nà, pə wan anahan, Bahay a mənuko Yesu Almasihu. Winen mə wahay a pə daliyugo nà, à dala mbak ana bahay Dawuda inde. \v 4 Mbərom a slabakay anan ahay à məke wa tə məgala ana Apasay Cəncan awan. Matanan kutok, Mbərom a ɗakay anan nə Yesu Almasihu, Bahay a mənuko, winen wan anahan awan. \v 5 Tə winen a kutok, Mbərom a təra nen ɗo maslan anahan awan. U go sumor ata nà, aday nâ zla saa ɗakay anan 'am anahan anà ɗo su kon azar aya awan, aday tâ ɗaf apan nga, tə̂ ɗəfan apan lele. Natiya, ti həran nga anà sləmay a Yesu Almasihu kutok. \p \v 6 Kwanay Ruma ahay, kwanay ɗukwen à wulen su ɗo ataya inde. Mbərom a ngamak ikwen nà, aday kə̂ təren ɗo ana Yesu Almasihu ahay. \v 7 Anga nan kutok, nə vindek ikwen ayak nà, à kwanay ɗo a Mbərom a sə pəlay ataya awan. A ngamak ikwen nà, aday kə̂ təren ɗo anahan aya awan. \p Mbərom Bəbay a mənuko tə Yesu Almasihu Bahay a mənuko, tâ gak ikwen sumor, aday tə̂ varak ikwen zay a tinen. \s1 A nan anà Pol sa zla à Ruma \p \v 8 Mama'am aday nà, nə ngəran anà Mbərom anga kwanay a fok tə sləmay ana Yesu Almasihu. Angamaw? Anga ɗo ahay bayak a pə daliyugo tinen apan ti sləne nà, kwanay apan ki ɗəfen nga pə Yesu Almasihu. \v 9 Pac pac nen apan ni ga amboh cəna, nə bayak nə pə kwanay awan. Way a nen sa ja həna ata ɗukwen nà, Mbərom awan a san zle, na ja ata nà, 'am ɗiɗek awan. Winen a aday nà, na gan mer su way a ɗukwen tə mivel kərtek awan. Na gan mer su way sə ɗakay anan ləbara a mugom a pə wan anahan Yesu Almasihu. \p \v 10 Na gan amboh həna, aday â vuro cəveɗ sa zlak ayak àga kwanay. Kak way ata kà zlak anan à nga ite nà, ni zlak ayak kutok. \v 11 Anga na gak anan may nə bayak a sa zlak ayak saa varak ikwen ahay way ana Apasay Cəncan a sə vuro ataya awan, anga aday kə̂ njiɗen məgala anahan. \v 12 Na ja aɗəka nà, varuko anan məgala ì zek ahay lele, anga mənuko ɗə ɗəfak nga pə Yesu Almasihu. \p \v 13 Mərak uno ahay, u no ɗukwen, sənen apan aday nà, na gak anan may sa zlak ayak àga kwanay nə saray bayak awan. Əna hwiya nə njaɗak cəveɗ a bay way anahan. U no sa zlak ayak saa ga mer su way à wulen a kwanay kawa anuno sa taa ga ù kon azar aya ata re, anga aday kə̂ zəgihen anan sə pərahan azar anà Yesu lele. \v 14 Mbərom kə̀ varak uno mer su way à alay inde. Natiya təktek ni ɗakan anan ləbara ata anà ɗo ahay fok. Nə̂ ɗakan anan anà ɗo mə vəzle aya aday anà ɗo mə vəzle a itəbay ataya re. Nə̂ ɗakan anan anà ɗo mə jangay aya aday anà ɗo mə jangay a itəbay ataya re. \v 15 Anga nan kutok, na gan may tə mindel sə ɗakak ikwen anan ləbara a Yesu ata anà kwanay Ruma ahay re. \s1 Ləbara ana Yesu nà, məgala awan \p \v 16 Nen tə ataslay mivel a sə ɗakay anan ləbara ana Yesu. U go waray bay. Anga ləbara a mugom ata nà, məgala ana Mbərom uda awan sa tam anan ɗo sa ɗaf nga pə Yesu Almasihu ataya fok. A varan cəveɗ pa 'am nə anà Yahuda ahay aday ù ɗo su kon azar aya re. \v 17 Ləbara a mugom ata a ɗakay aday nà, Mbərom a təra anan ɗo zənzen a, ɗo ɗiɗek a pa 'am anahan a nə kəkəmaw. A nan nà, ɗo ahay tâ ɗaf nga pa wan anahan cəna coy. Cəveɗ maza inde sabay. A təra nə kawa ana Mbərom a sa ja à Deftere anahan inde ata awan, a wa: «Ɗowan a kə̀ ɗəfak nga pə Mbərom cəna, i təra anan ɗo ɗiɗek a pa 'am anahan. Ata ɗowan ata i njaɗ sifa ɗiɗek awan.\f + \fr 1:17 \ft Ca pə Habakuk 2.4.\f*» \s1 Mbərom a ga mivel pə ines sə ɗo ahay fok \p \v 18 Aya əna, mivel a Mbərom winen apan i kay uho anga sa ga sariya pə huwan su ɗo zənzen awan, bina tinen tə ɗəfan apan bay, tə həran nga bay. Mbərom i gan atan sariya anga way a tinen a sa ga ata nà, kə̀ mbəsakak anan cəveɗ anà ɗo azar a sa san anan ɗiɗek a Mbərom sabay. \v 19 Mbərom i gan atan sariya, anga ta san cəveɗ sa tam zle. Ɓa kə̀ ɗakak atan anan cəveɗ ata awan, əna tə bənak anan bitem anà cəveɗ ata bay. \v 20 Mbərom a aday nà, winen kəkəmaw? Kula ɗowan kə̀ canak anan bay. Əna a ban pə ananahan sə ndakay daliyugo ata wa nà, way anahan a mə ndakay ataya tə ɗakay anan nə winen Ba Məgala pa sə viyviya awan, aday winen ɗo kərtek Mbərom a way anahan. Way ataya fok ta ca ike. Anga nan, ɗo ahay ti mba apan sa njaɗ alay sa 'am təte sabay. \p \v 21 Natiya kutok, kwa â ga nə ta san Mbərom zle dəp nà, tə hərak anan nga aday tə ngərak anan kawa abay təɗe sə həran nga aday sə ngəran anà Mbərom ata bay. Aɗəka nà, abayak nga a tinen a fok nə pə way kəriya aya awan. Asan way a tinen kə̀ hurfok. Ta san awan pə Mbərom sabay. \v 22 Tə bayak aɗəka nà, ta san way zle, cəkəbay tinen ɓəlɓəle aya awan. \v 23 Tə varak anan mazlaɓ anà Mbərom, ɗo sa mac itəbay ata, sabay. Ta ma nga nə sə dukwen gərmec ù vo anà pəra ahay sa ga minje tu ɗo zənzen aday sa mac ataya awan, aday anà pəra ahay sa ga minje tə məvuhom ahay, way sə kiɓe ahay, aday anà way sa zla tə kutov ahay cara cara. \p \v 24 Anga nan kutok, Mbərom a mbəsak atan sa ga way sa zlan atan à nga, way lelibay ataya awan. Ti ga way sə waray ahay sa ga məsagar pi zek ahay. \v 25 Tə mbəsak Mbərom, ɗo sə ɗiɗek, anga sə pərahan azar anà way mungwalay aya awan. Tə həran nga aɗəka nà, anà way a Mbərom sə ndakay ataya awan. Tinen mbəsak zek a Mbərom a ɗo sə ndakay way ataya awan, ɗowan a abay təɗe sə həran nga, sə ngəran pa sə viyviya ata awan. Amen. \p \v 26 Anga nan, Mbərom a mbəsak atan tâ ga way sə waray a sa zlan atan à nga cəveɗabay ata awan. Uwar ahay, tə mbəsak sə nahay tə mungol ahay, ta ma nga sə nahay aɗəka nə tə uwar car aya awan. Way ata ɗukwen nə way sa zlan à nga anà Mbərom bay. \v 27 Mungol ahay ɗukwen ta ga nə matanan, tə mbəsak anan uwar ahay, ta ma nga sa gan may aɗəka nà, anà mungol ahay kawa tinen aya awan. Natiya kutok, atə mungol tə mungol tinen apan ti ga way ma ga waray aya sa ga patan məsagar. Ti mer su way a tinen ataya, tinen apan ti ngəzahay sariya pi zek anga ines a tinen ataya awan. \p \v 28 Ɗo ataya tə pəlay sa san Mbərom bay. Anga nan, winen a kə̀ mbəsakak atan aday tâ nes anan abayak nga a tinen matanan kutok, tâ ga way lelibay aya bayak awan sa zlan atan à nga. \v 29 Mivel a tinen nà, ma rah aya tə way lelibay aya cara cara bayak awan. Tinen apan ti ga ubor pə way sə ɗo ahay, tinen sədœk aya awan, sərak aya awan, tinen apan ti vaɗ ɗo, tinen apan ti təre, tinen apan ti njəkan uda anà ɗo ahay, tinen huwan aya awan, tinen apan ti gəɗan azar anà ɗo azar awan, \v 30 tinen apan ti ja 'am lelibay aya pə ɗo ahay, ti nan iɗe anà Mbərom, ti gənahan anà ɗo ahay, ti həran nga anà zek a tinen, ti zlapay awan aya awan, tinen apan ti pəlay nə cəveɗ wiya sa ga ines ahay, tə ɗəfan apan anà bəbay a tinen ahay kabay anà may a tinen ahay sabay, \v 31 ta san way lele aya sabay, ta san pa 'am a tinen ma ja aya sabay, ta san sə pəlay ɗo sabay, ɗowan a gan atan ì zek wa itəbay re. \v 32 Aday ɗukwen, ɗo ataya ta san zle, Tawrita a Mbərom kà jak pə sariya ana ɗo ataya awan, ti njaɗ amac. Kwa â ga nə ta san zle dəp nà, tinen apan ti ga way ataya matanan hwiya. Mə zakay a kutok nà, tinen apan ti həran nga anà ɗo sa ga way ataya kawa ta ga nə way lele aya awan. \c 2 \s1 Sariya a Mbərom saa gan anà ɗo ahay ata awan \p \v 1 Kwa â ga nə iken waya waya, san apan aday nà, kak iken apan ki man anan mungok anà ɗo pə ines cəna, ka man anan mungok ata nà, anà zek anak awan re, anga ki mba apan sa njaɗ alay sa 'am sabay, bina iken a ɗukwen ka ga nə way a lelibay ataya re. \v 2 Ɗa san apan zle asanaw, kak Mbərom kà gak anan sariya anà ɗo sa ga way matanan ataya nà, sariya anahan nə ɗiɗek awan. \v 3 Iken ɗo sa man anan mungok ù ɗo pə way lelibay aya aday iken a ka ga way ataya re ata nà, ki saa tam pə sariya a Mbərom a wa nə kəkəma kəla anaw? \v 4 Aɗəka bay, i ga nà, tiya nə kə kəɗey anan sumor a Mbərom tə munapanaw anahan dəge? Kə kəɗey anan anga Mbərom a ngam sa gak sariya fan bay ata biɗaw? A gak sumor ata ɗukwen, aday kâ njaɗ alay a sa yam pə ines anak ahay aday nà, ka san biɗaw? \p \v 5 Iken nà, kurkwilen à sləmay anak inde, a nak sa yam pə ines anak bay aɗəka. Tə alay anak awan, a nak Mbərom â gak sariya anahan. Pə luvon sə sariya a Mbərom nà, ki ga ɗəce nà, bayak awan. Anga pə luvon ata cəna, Mbərom i gan sariya anà ɗo ahay fok tə cəveɗ awan. \v 6 I varan anà ɗo ahay fok nə pə way a tinen aya sa ga ata awan. \v 7 Ɗo hinen ahay tə rəzlen à nga wa anà mer su way lele aya, aday ti gan may anà mazlaɓ a Mbərom a saa varan atan ataya awan, ti gan may anà zlangar a anahan, ti gan may anà sifa sa ndav bay ata awan. Anà ɗo ataya kutok, Mbərom i varan atan sifa sa ndav bay ata kutok. \v 8 Əna ɗo azar aya ite, ti vəze pə Mbərom. Ɗo ataya ite nà, ɗo sa ngam ɗiɗek itəbay ataya awan, aday tə pərahan azar aɗəka nà, sa ga nə sədœk a tinen ahay ataya awan. Mbərom i bəjok anan way sə mivel anahan ahay fok pə tinen. \v 9 Matana awan, ɗo sə sədœk ahay fok, ti njaɗ ɗəce sa sa lirew. I lah pə Yahuda ahay aday ɗo su kon azar aya kutok. \v 10 Aya əna, ɗo sa ga way lele aya ite nà, Mbərom i varan atan mazlaɓ, i ngəran atan, i varan atan zay. I lah sə varan pa 'am ɗukwen anà Yahuda ahay, aday anà ɗo su kon a azar aya re. \v 11 Mbərom a ga mer su way anahan pə ɗo ahay nà, alay kərtek a wa. \p \v 12 Ɗo su kon a azar ataya nà, tinen apan ti ga ines, aday ta san Tawrita itəbay. Tinen ti lize ɗukwen, mənjəna Tawrita ata re. Yahuda ahay ite nà, ta ga ines, aday ta san Tawrita zle. Mbərom i gan atan sariya anga Tawrita ata awan. \v 13 Ɗowan saa təra ɗo ɗiɗek a pa 'am a Mbərom ta sa pak sləmay pə Tawrita nà, ibay. Si kak ɗowan a kə̀ ɗəfak anan apan aday. \v 14 Ɗo su kon azar aya nà, ta san Tawrita itəbay. Aday ɗukwen, à alay azar aya nà, ta ga way təɗe kawa ana Tawrita sa ja ata re. Ta gak kawa ana Tawrita sa ja ata nà, ata tə ɗakay anan Tawrita inde à mivel a tinen kwa abay â ga nə ɗowan kà jak atan 'am sə Tawrita bay dəp nà, na. \v 15 Mer su way a tinen a sa ga ata a ɗakay anan nà, Tawrita inde ma ga nga awan, à mivel a tinen ahay inde, anga aday tâ san way ana Tawrita sa jan atan «gen» ataya awan. Mez si zek a tinen a a ɗakay anan re. Bina, alay azar ɗukwen, tinen a ta san zle, ta gak way lelibay awan, kabay ta gak way lele awan ata re. \v 16 Pə luvon a aday way ataya ti kay zek uho, Mbərom i gan sariya anà ɗo ahay tə alay ana Yesu Almasihu ata awan. Mbərom i ga sariya pə ɗo ahay anga way mi ɗer aya à mivel inde ata awan. Ləbara mugom a nen sə təkəren anà ɗo ahay ata nà, a ja nə way ataya kutok. \s1 Yahuda ahay tə ɗəfak anan apan anà Tawrita a bay \p \v 17 Kwanay Yahuda ahay, ki cen pa nga a kwanay həna nà, kəkəmaw? Ki jen nà, kwanay Yahuda ahay, ki jen nə kə bənen Tawrita à alay inde, aday ki jen nà, kwanay ɗo a Mbərom ahay. \v 18 Ki jen nə way sa zlan à nga anà Mbərom ata ɗukwen, kə sənen zle coy, anga Tawrita kə̀ ɗakak ikwen anan way lele aya sa ga. \v 19 A ga pikwen nà, ki mben apan sə bənan alay anà hurof ahay aday sə dəvan anà ɗo a azar aya tinen ì iɗe zənzen a inde ata awan. \v 20 Kwanay gədek a tətakan anan way anà ɗo ɓəlɓəle aya, aday sə jangan atan way anà ɗo gwaslay ahay aya à abayak nga inde mba ata awan. Matana awan, ki jen nə Tawrita kə̀ ɗakak ikwen anan cəveɗ sa san way aday sa san ɗiɗek ahay fok. \p \v 21 Əna kwanay apan ki tətakan anan anan way anà ɗo ahay, əna kwanay mbəɗek anan à nga wa sə tətakan anan way anà nga a kwanay aya awan. Ki jen nà: «Kâ ga akar bay!» Kwanay a, kwanay apan ki kəren way ahay. \v 22 Ki jen anà ɗo ahay nà: «Kâ ga mədigweɗ bay!» aday kwanay a, kwanay apan ki pəlen uwar ahay uho ata kəmaw? Kwanay apan ki gifen anan 'am anà ɗo ahay sa ga pəra, əna a zlak ikwen à nga sə kəray ahay way ahay ù doh sə pəra ataya wa kəkəma asa anaw? \v 23 Kwanay apan ki həren anan nga ì zek bayak awan, anga Mbərom kə̀ varak ikwen Tawrita anahan, əna kwanay apan ki nəsen anan Tawrita ata nə pa ma mba asanaw? Ata kə nəsen nà, sləmay a Mbərom awan. \v 24 Mə vinde a à Deftere a Mbərom a inde nə matanan, a wa: «Ɗo su kon azar aya tinen apan ti nes anan sləmay a Mbərom ɗəgerger anga kwanay Yahuda ahay.\f + \fr 2:24 \ft Ca pə Esaaya 52.5.\f*» \s1 Way sə ɗakay anan iken Yahuda ahay nà, agaɗ mədəndalas bay \p \v 25 Kwanay Yahuda ahay nə kə gəɗen mədəndalas anga sə ɗakay a nə kwanay ɗo a Mbərom ahay. Kak kə pərihen anan azar anà way ana Tawrita sa ja matanan nà, i mak ikwen zek acəkan. Kak ki gen anan way ana Tawrita sa jak ikwen ata bay nà, ki təren kərtek a tu ɗo ma gaɗ mədəndalas aya itəbay ataya awan. Magwagway a kwanay a ibay. \v 26 Natiya nà, ɗo kə̀ gəɗak mədəndalas itəbay, aday kə̀ bənak anan bitem anà 'am ana Tawrita a Mbərom ata lele nà, Mbərom a i ca apan kawa ɗo ma gaɗ mədəndalas a bay aday ɗaw? \v 27 Anga nan kutok, ɗo su kon a azar aya aday tə gəɗak mədəndalas sə awan itəbay əna ti ɗəfan apan anà Tawrita ataya, ti sa mak ikwen anan mungok kutok asa. Anga kwanay nà, Tawrita a kwanay inde, aday kwanay apan ki gəɗen mədəndalas. Cəkəbay ki gen anan way mbala ana Tawrita sa ga apan 'am ata awan. \p \v 28 Natiya kutok nà, sə təra Yahuda ahay ɗiɗek aya nə maya anaw? Ɗo sa gaɗ pa zlay si zek anahan wa ata ɗaw? A'ay. Agaɗ mədəndalas ɗiɗek a nà, agaɗ pa zlay si zek wa cəna coy bay. \v 29 Əna Yahuda ɗiɗek nà, ɗo sa gaɗ mədəndalas à mivel inde ata awan, bina mbala ana Tawrita sa ja apan ata bay. Anga agaɗ mədəndalas ɗiɗek a nà, mbala ana Apasay a Mbərom sa gaɗ à mivel inde ata awan. Wita ɗukwen, 'am sə Tawrita mə vinde avinde ata bay. Ɗo matanan kutok cəna, saa həran nga nə Mbərom a bina, ɗo zənzen a bay. \c 3 \s1 Mer su way ana Mbərom sa ga nà, lele \p \v 1 Izəne ɗowan a i cəce: «Kak matanan cukutok nà, Yahuda ahay tə zalay ɗo su kon a azar aya nə ta ma kutok anaw? Agaɗ mədəndalas a tinen ata nà, magwagway a inde asa ɗaw?» \v 2 Tə ɗiɗek a nà, magwagway a inde nə mənjœk bay. Mama'am aday nà, Mbərom kə̀ varak atan anan 'am anahan à alay inde. \p \v 3 Izəne ɗo hinen i cəce asa: «Yahuda aya azar a tə ɗəfan apan anà 'am a Mbərom sabay. Aka aday, a nan sa ja kutok nà, Mbərom i ga anan way anahan sə zlapay anan ata sabay kutok ɗaw?» \v 4 Matanan bay! Kwa â ga nə ɗo ahay fok mungwalay aya awan, Mbərom nà, a gaɗ mungwalay itəbay asanaw! Mə vinde à Deftere a Mbərom inde nà: \q1 «Iken Mbərom nà, ka jak 'am cəna, ɗo ahay fok ti san nə ka ja ɗiɗek a hwiya acəkan. \q1 Ɗowan a kə̀ pəlak anak cəveɗ sə mungok ɗukwen, i san iken ɗo ɗiɗem a hwiya.\f + \fr 3:4 \ft Ca pə Jabuura 51.6.\f*» \p \v 5 Izəne ɗo maza awan i cəce re: «Ines a mənuko sa ga ataya, ta man zek anà ɗo ahay sa san Mbərom winen a ga ines itəbay. Kak matanan nà, ines a mənuko ahay ti ga mer su way lele awan. Ata, sariya a Mbərom sa gak uko ata nà, tə cəveɗ a bay kələɗaw?» Ni ja uda kawa su ɗo a man a aday! \v 6 Matanan bay jiga awan, Mbərom winen ɗo ɗiɗek a hwiya. Bina aday i saa gan sariya anà ɗo sə daliyugo aya kəkəmaw? \p \v 7 Izəne ɗo hala maza i cəce asa re: «Kak nen apan ni ga ines nà, ata a kay uho nə Mbərom nə ɗo ɗiɗek awan, aday ɗo ahay ti varan mazlaɓ aɗəka. Əna, i go uda sariya anga nen ɗo sa ga ines nə pa ma asa mba anaw?» \v 8 Kəkəmaw? Kak matanan nà, sa ga ines nə lele cukutok, anga sumor a Mbərom i kay ahay uho! Ɗo a azar ta gaɗ upo mungwalay sa jəka: «Sa ja 'am ata nə Pol.» Ɗo ataya ɗukwen ti njaɗ wa sariya a Mbərom. \s1 Ɗo mənjəna ines nà, ibay \p \v 9 Natiya kutok nà, mənuko Yahuda ahay, ɗə zalay ɗo su kon azar aya ɗaw? A'ay, ɗə zalak ɗowan ibay. Kawa anuno sa ja bine siwaw nà, Yahuda ahay pi zek tu ɗo su kon azar aya fok, ines a lavan atan nga. \v 10 Kawa ana Deftere a Mbərom sa ja aday nà: \q1 «Ɗowan inde kwa kərtek ɗiɗek a nà, ibay. \q1 \v 11 Ɗowan inde kərtek sa san ɗiɗem nà, ibay. \q1 Ɗowan inde sə pəlay sa san Mbərom a ɗukwen, ibay re. \q1 \v 12 Ɗo ahay fok tə mbəɗahak anan lœn anà Mbərom, \q2 tə tərak ɗo kəriya aya awan. \q1 Ɗowan inde sa ga sumor kwa kərtek ɗukwen, ibay.\f + \fr 3:12 \ft Ca pə Jabuura 14.1-3, 53.2-4; Gaajoowo 7.20.\f*» \q1 \v 13 «Way sa nay uho à 'am a tinen ahay wa cəna, lelibay aya fok, \q2 kawa way sa nay ahay à jəvay mə təɓa a wa a rəbas ike ata awan. \q1 Miresl a tinen ahay tə mbəɗa nà, way sə njəkan uda anà ɗo a azar aya awan.\f + \fr 3:13 \ft Ca pə Jabuura 5.10.\f*» \q1 «'Am a tinen ahay fok nə kawa umom su kòn ahay.\f + \fr 3:13 \ft Ca pə Jabuura 140.4.\f*» \q1 \v 14 «Ta ja ɗukwen, 'am sə tahasl ɗo ahay hwiya, \q2 aday 'am mi wesl aya re.\f + \fr 3:14 \ft Ca pə Jabuura 10.7.\f*» \q1 \v 15 «Ta haw sa vaɗ ɗo ɗukwen ahahaw. \q1 \v 16 À man a tinen sa zla ahay cəna, \q2 ti həzlap way sə gəɓan ɗəce anà ɗo ahay bayak awan. \q1 \v 17 Ta san cəveɗ sə njahay zay tə ɗo ahay itəbay re.\f + \fr 3:17 \ft Ca pə Esaaya 59.7-8.\f*» \q1 \v 18 «Tə jəjaran anà Mbərom itəbay fok.\f + \fr 3:18 \ft Ca pə Jabuura 36.2.\f*» \p \v 19 Kak Deftere a Mbərom kà jak matanan cukutok nà, ɗa san apan zle, a jan 'am ata nə anà ɗo a aday Mbərom a varay 'am anahan a à alay a tinen ahay inde ataya biɗaw? Natiya kutok, ɗowan inde kwa kərtek i mba apan sə məman anan ines təte sabay. Mbərom i gan sariya anà ɗo ahay fok. \v 20 Matana awan, ɗowan inde saa təra ɗo ɗiɗek a pa 'am a Mbərom anga sə ɗəfan apan anà Tawrita nà, ibay. Aɗəka, Tawrita a jan anà ɗo ahay nà, ines inde aday tâ san anan coy. \s1 Ɗo ahay ti təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom nə kəkəmaw? \p \v 21 Həna nà, Mbərom kə̀ təɓak anan cəveɗ anà ɗo ahay sə təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. Cəveɗ a wiya ata nə tə bənak pi zek tə cəveɗ sə Tawrita bay. Aya əna, Tawrita pi zek tu ɗo maja'am ana Mbərom ahay ta jak pə cəveɗ ata kurre way anahan. \v 22 Cəveɗ ata nà, natiya awan: Ɗowan aya tə ɗəfak nga pə Yesu Almasihu nà, tinen ti təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom kutok. Mbərom a təɓa cəveɗ ata ɗukwen, anga Yahuda ahay taayak bay, əna anà ɗo saa ɗaf nga pə Yesu ahay fok. Anga Mbərom awan aday nà, a gəzla ɗo ahay pi zek wa itəbay. \v 23 Bina, ɗo ahay fok ta gak ines. Ta slak sə njahay à man sə mazlaɓ a Mbərom cəncan ata bay. \v 24 Aya əna, Mbərom kà gak atan sumor anahan kəriya awan, kə̀ tərak atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. A ga matanan ata ɗukwen tə alay ana Yesu Almasihu, ɗo sə təmay atan ahay à atahasl wa ata awan. \v 25 Mbərom a slənay anan, anga aday â mac à yime sə ɗo ahay fok, aday mez anahan â banay puko wa ines ahay. Matanan, ɗowan a kə̀ ɗəfak nga pə Yesu cəna, Mbərom i pəsen anan ines anahan kutok. A ga kətanan nà, anga a nan sə ɗakay anan nə winen ɗo ɗiɗek awan. Ines sə ɗo ahay sa taa ga ataya nà, Mbərom a taa ga kawa a canan atan bay, \v 26 a taa njahay tete kawa awan ibay. Əna həna kutok, winen apan i ɗakan anan anà ɗo ahay nà, winen ɗo ɗiɗek awan, ta sa ga way ɗiɗek awan. Aday ɗukwen, a nan sə təra anan ɗo sa ɗaf nga pə Yesu ahay, ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. \p \v 27 Kak matanan cukutok nà, awan a inde kə̀ mbəsakak uko aday ɗi njaɗ sa ga anan ti zek ɗaw? Ibay jiga awan. Kak abay ɗowan a a ɗəfan apan nà, anà Tawrita fok kəma, ata abay i mba apan sa ga anan ti zek lele. Əna Mbərom a a təɓa nə cəveɗ miza awan. Cəveɗ ata nà, aɗaf nga pə Yesu Almasihu. \v 28 Matanan, ɗa san zle way anahan, Mbərom a təra anan ɗo ahay, ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan nà, anga tə ɗəfak nga pə Yesu, bina anga sə ɗəfan apan anà Tawrita a Musa bay. \v 29 Aka aday winen a nà, Mbərom sə Yahuda ahay taayan kələɗaw? A'ay, winen Mbərom sə ɗo ahay kəzlek, Yahuda ahay tu ɗo su kon azar aya təke. \v 30 Anga Mbərom nə winen kərtek. Kak Yahuda ahay tə ɗəfak apan nga, i təra atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan.\f + \fr 3:30 \ft Yahuda ahay, tinen ɗo ma gaɗ mədəndalas aya awan.\f* Matanan re, kak ɗo su kon azar ataya tə ɗəfak nga pə Mbərom ɗukwen, i təra atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan re.\f + \fr 3:30 \ft Ɗo su kon azar aya nà, tinen ɗo ma gaɗ mədəndalas aya itəbay ataya awan.\f* \v 31 Na jak matanan nà, ata nə kəɗiyek anan Tawrita aɗəka ɗaw? Aɗəka bay, nə həran nga, aday nə təra anan way lele kawa ana Mbərom a sa ɗaf anan ata awan. \c 4 \s1 Minje ana Ibərahima \p \v 1 Həna nà, bayakuko pə bije a mənuko Ibərahima aday. Ɗi ja nə maw? Ma sə təran anaw? \v 2 Kak Ibərahima kə̀ tərak ɗo ɗiɗek a pa 'am a Mbərom anga a ga mer su way lele nà, abay tiya nə i njaɗ sə həran nga anà zek. Əna kə̀ njaɗak sə həran nga anà zek pa 'am ana Mbərom bay. \v 3 À Deftere a Mbərom inde nà, ta ja apan nə maw? «Ibərahima kə̀ ɗəfak nga pə Mbərom. Anga nan, Mbərom a ca apan nə winen ɗo ɗiɗek awan.\f + \fr 4:3 \ft Ca pə Laataanooji 15.6.\f*» \v 4 Ɗa san zle, ɗowan a kà gak mer su way cəna, tə haman way sə herreɓ anahan, bina tə varan nə magwagway bay asanaw? Wita nə way sə herreɓ anahan a way anahan. \v 5 Əna ɗowan a kə̀ ɗəfak nga pə Yesu mənjəna a ɗaf nga pi mer su way anahan lele aya nà, Mbərom i ca apan nà, aɗaf nga anahan ata kə̀ tərak anan ɗo ɗiɗek awan. Cəveɗ a Mbərom inde sə təra anan ɗo ahay ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan, aday ta 'am kəriya awan. \p \v 6 Bahay Dawuda a ja matana re. A ja nà, Mbərom a təra anan ɗo sa ɗaf apan nga ataya, ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan, mənjəna a ca iɗe pi mer su way a tinen ata awan. Ti taslay mivel kutok. Matanan, Dawuda a wa: \q1 \v 7 «Ɗo sa ga ines ahay ti taslay mivel, \q2 anga Mbərom kə̀ pəsek atan anan ines a tinen ahay, \q2 aday kə̀ banak patan wa atahasl a tinen ahay fok. \q1 \v 8 Ɗo sa ga ines ahay, ti taslay mivel, \q2 anga Mbərom i ca pə ines a tinen ahay sabay.\f + \fr 4:8 \ft Ca pə Jabuura 32.1-2.\f*» \p \v 9 Natiya, ataslay mivel ata nà, winen mə lavay zek a anga Yahuda ahay ɗəkɗek ɗaw, kabay anga ɗo su kon azar aya cite ɗaw? Nə lahak sa ja coy asanaw: «Ibərahima kə̀ ɗəfak nga pə Mbərom. Anga nan, Mbərom a ca apan nə winen ɗo ɗiɗek awan.\f + \fr 4:9 \ft Ca pə Laataanooji 15.6.\f*» \v 10 Way ata a təra nà, siwaw? A gaɗ mədəndalas aday ɗaw, kabay pə dəɓa anahan a wa ɗaw? Pə dəɓa anahan a wa bay. A sa gaɗ mədəndalas nà, Mbərom kə̀ tərak anan winen ɗo ɗiɗek a pa 'am anahan coy. \v 11 Ibərahima a gaɗ mədəndalas sə ɗakay anan winen kə̀ ɗəfak nga pə Mbərom coy, aday Mbərom kə̀ tərak anan ɗo ɗiɗek a pa 'am anahan coy re. Matanan Ibərahima a təra bəbay su ɗo sa ɗaf nga ahay aday tinen ma gaɗ mədəndalas a itəbay ataya fok. Bina Mbərom a təra atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan kawa anahan sə təra anan Ibərahima ata awan. \v 12 Aday Ibərahima, winen bəbay su ɗo ma gaɗ mədəndalas aya fok re, əna si ti pərahan azar anà cəveɗ sə aɗaf nga ana Ibərahima à alay a aday a saa gaɗ mədəndalas ata awan. \s1 Way a Mbərom mə zlapan a anà ɗo anahan ahay \p \v 13 Mbərom a zlapan anà Ibərahima, i varan anan daliyugo fok anà zahav anahan. Matanan kutok, Mbərom a a zlapan anan nà, anga Ibərahima kə̀ ɗəfak anan apan anà Tawrita bay, əna a zlapan anan anga Ibərahima kə̀ ɗəfak apan nga ata awan, kə̀ tərak ɗo ɗiɗek a pa 'am anahan.\f + \fr 4:13 \ft Ca pə Laataanooji 12.2-3, 17.4-6, 22.15-18.\f* \v 14 Kak ɗowan aya inde tə njaɗak way ata anga sə ɗəfan apan anà Tawrita cəna, ata aɗaf nga pə Mbərom i təra kəriya bugol, aday 'am a Mbərom sə zlapay anan ata kə̀ tərak way kəriya re. \v 15 Tawrita a gəɓay ahay cəna, mivel a Mbərom, bina ɗo ahay tə ɗəfan apan bay, ta gak ines. Abay Tawrita â ga ibay cəna, aga ines i ga inde sabay re. \p \v 16 Anga nan kutok, way a Mbərom sə zlapay anan ata nà, a zlapan anan nə anà ɗo sa ɗaf apan nga ahay. A ga matanan ata ɗukwen, aday â varan atan anan way ata kəriya awan. 'Am ata mə zlapan a ɗukwen, anà zahav ana Ibərahima ahay fok. Zahav ana Ibərahima nà, ɗo sə ɗəfan apan anà Tawrita ahay ɗəkɗek bay, əna ɗo sa ɗaf nga pə Mbərom kawa Ibərahima ahay re. Anga winen nə bəbay a mənuko aya fok. \v 17 Kawa ana Mbərom sa jan anà Ibərahima, a wa: «Nə tərak iken bije sə zahav ahay bayak awan.\f + \fr 4:17 \ft Ca pə Laataanooji 17.5.\f*» Matanan Ibərahima nà, winen bəbay a mənuko pa man sə iɗe a Mbərom, anga winen kə̀ ɗəfak apan nga. Mbərom winen ɗo sə varan sifa anà way ma mac aya fok, ɗo sə ndakay way ahay fok tə alay məgaɓar awan, ata awan. \v 18 Abay abayak nga ana Ibərahima inde pə awan sabay, əna kə̀ ɗəfak nga pa 'am a Mbərom sa ja: «Wan sə kutov anak ahay ti baslay zek bay\f + \fr 4:18 \ft Ca pə Laataanooji 15.5.\f*» ata awan. Kə̀ ɗəfak anan iɗe anahan zuhhwe pə Mbərom, kə̀ tərak bəbay sə zahav ahay bayak awan acəkan. \v 19 A san zle re, ava anahan kə̀ dəzlek bəse səkat coy, aday Saratu ɗukwen, i mba apan sa ga wan sabay. Kwa â ga nə zlay si zek anahan nə coy kawa ma mac awan dəp nà, aɗaf nga anahan pə Mbərom ata bəle a bay. \p \v 20 Anga nan, kula way a Mbərom sə zlapan anan ata, kà gak anan hiyem hiyem bay. Aɗəka nà, aɗaf nga anahan kə̀ jərahak, a ma nga sə həran nga à Mbərom. \v 21 Way inde a san zle kərtek cəna: Mbərom nə məgala anahan inde sa ga way anahan sə zlapay anan ata awan. \v 22 Anga nan, Mbərom a ca apan nə winen ɗo ɗiɗek awan.\f + \fr 4:22 \ft Ca pə Laataanooji 15.6.\f* \v 23 'Am a Deftere sa ja «Mbərom a ca apan nə winen ɗo ɗiɗek awan» ata, mə vinde nə anga Ibərahima ɗəkɗek bay. \v 24 'Am ata mə vinde a anga mənuko re. Ɗa ɗaf nga nə pə Mbərom, winen ɗo sə pəɗəkey anan Bahay a mənuko Yesu à wulen su ɗo ma mac aya wa ata awan. Aday winen a ɗukwen i i təra mənuko ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. \v 25 Mbərom a mbəsak anan â mac anga ines a mənuko ahay, aday a slabakay anan anga ɗə̂ təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan awan. \c 5 \s1 Mbərom a zlah anan məlmal anahan tə mənuko nà, tə Yesu \p \v 1 Matanan kutok, ɗə təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom, anga ɗə ɗəfak apan nga, aday həna kutok zay a mənuko inde tə winen anga Bahay a mənuko Yesu Almasihu. \v 2 Winen kə̀ njaɗak uko cəveɗ aday Mbərom a gak uko sumor, anga ɗə ɗəfak nga pə winen awan. Tə sumor anahan ata nà, ɗi jəra sə tavay apan nə njənjan lele. Ɗi taslay anan mivel, anga ɗi i njaɗ sə njahay à man sə mazlaɓ a Mbərom. \v 3 Aday asa, ɗi taslay mivel tə ɗəce a mənuko ahay re, anga ɗa san zle, ɗa gak ɗəce nà, ɗi njaɗ ngatay aday. \v 4 Ngatay aday ɗukwen, i təra mənuko ɗo ma san nga aya awan. Aday ɗə tərak ɗo ma san nga aya ite, ɗi ɗəfan iɗe anà way sa 'am. \v 5 Ɗi ɗəfan iɗe anà way sa 'am, way sa 'am ata ɗukwen a njəkan uda anà ɗo itəbay asanaw? Anga Mbərom kà kak uko anan asan zek anahan coy ta sə varak uko ahay Apasay anahan Cəncan a à mivel inde re. \p \v 6 Ayaw, à alay a mənuko bəle aya mba ata nà, Almasihu winen kə̀ məcak anga mənuko, mənuko aday nà, ɗo mə vəze aya pə Mbərom. Almasihu a mac nà, à alay ata kutok, kawa sa zlan à nga à Mbərom. \v 7 Ɗowan saa təma sa mac anga ɗo ɗiɗek a natiya ca nà, ibay. Izəne anga ɗo sa ga way lele aya nà, ɗo ahay ti ngam sa mac. \v 8 Cəkəbay Almasihu a mac anga mənuko nà, à alay a mənuko ɗo sə ines ahay hwiya. Matanan Mbərom a kay anan ahay asan zek anahan anga nuko nà, na. \v 9 Aya, mez ana Almasihu kə̀ varak uko cəveɗ sə təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom. Anga nan ɗa san zle lele re, zek a ana Almasihu a ɗukwen, i i tam mənuko à mivel a Mbərom saa ga pə ɗo ahay ata wa re. \v 10 À alay a aday mənuko ɗo sa nan iɗe anà Mbərom ahay hwiya ata nà, winen kə̀ ndəvak anan sa zlah anan məlmal tə mənuko, tə amac a wan anahan. Aka aday həna ɗə tərak ɗo anahan ahay coy nà, i tam mənuko à sariya anahan saa ga ata wa, anga wan anahan kə̀ slabakak ahay à məke wa kutok biɗaw? \v 11 Wita ɗəkɗek cəna coy bay. Ɗi taslay mivel re, anga ajapay a mənuko tə Mbərom, bina Yesu Almasihu Bahay a mənuko kə̀ tərak mənuko car a Mbərom ahay coy asanaw? \s1 Minje ata ana Adama tə Almasihu \p \v 12 Atahasl a nay ahay pə daliyugo nà, anga ɗo kərtek sa ga ines, winen nà, Adama. Aday ines anahan a tavakay ahay amac pə ɗo ahay. Ɗo ahay fok ti mac kutok, anga fok a tinen a ta gak ines re. \v 13 Mbərom a saa varan Tawrita anà Musa nà, ines inde pə daliyugo coy. Əna à alay a Tawrita inde fan bay ata nà, Mbərom a baslay ines a tinen ahay fan bay re. \v 14 Aya əna, a bənay ahay pə Adama wa hus pə Musa ɗukwen, amac winen apan i vaɗ ɗo ahay. Kwa tinen ta gak ines kawa ana Adama ɗo sə vəze pə Mbərom ata itəbay nà, amac kə̀ vəɗak atan re. \p Adama ɗukwen, winen kawa minje ana Yesu, ɗowan a saa nay ahay ata awan. \v 15 Əna magwagway a Mbərom sə varak uko tə Yesu ata nà, kà gak minje tə ines mbala ana Adama sa ga ata bay. Tə ɗiɗek a nà, ɗo ahay bayak a tə məcak anga ines ana Adama. Əna magwagway a Mbərom sa var kəriya tə alay ana Yesu Almasihu ata nà, a zalay atahasl ana Adama. Anga Mbərom kà gak anan sumor anà ɗo ahay kə̀ zalak. \v 16 Magwagway a Mbərom nà, a ga minje tə atahasl ana Adama bay. Ines ana Adama sa ga ata nà, kə̀ varak anan mungok coy, sariya kə̀ bənak anan. Aya əna, sumor a Mbərom a mbasay pə ines sə ɗo ahay, kwa â ga nə ta gak ines bayak awan, aday a təra atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. \v 17 Matanan kutok, anga ines su ɗo kərtektəkke, amac kə̀ mbərmak alay pə ɗo ahay fok. Əna way sə zalay anan way ata tə sumor ɗukwen, a nay tu ɗo kərtektəkke, winen Yesu Almasihu. Anga winen, Mbərom kà gak anan sumor anà ɗo ahay bayan awan, a təra atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. Matanan ti njaɗ sifa sa ndav bay ata awan, aday ti ga bahay pə kərtek a tatə Yesu a kutok. \p \v 18 Natiya kutok, ines su ɗo kərtek kə̀ gəɓak ahay 'am sa ban anan ɗo ahay fok. Matanan, mer su way su ɗo kərtek lele a, kə̀ gəɓak ahay 'am sə təra anan ɗo ahay fok, ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom, aday sə varan atan sifa sa ndav bay ata re. \v 19 Kwakwa ata nà, ɗo kərtektəkke a ngam sə ɗəfan apan anà Mbərom bay. Anga nan, ɗo ahay bayak a tə tərak ɗo sə ines ahay. Matanan re, ɗo kərtektəkke a ɗəfan apan anà Mbərom. Anga nan, ɗo ahay bayak a ti təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan. \p \v 20 Tawrita a dəzley ahay nà, anga aday ines ahay tâ ma nga sə zəga pə ɗo ahay ite. Əna à man a aday ines kə̀ zəgahak ata nà, sumor a Mbərom a ma nga sə zəga pə ɗo ahay ite re. \v 21 Kwakwa ata nà, məgala ana ines inde sa vaɗ ɗo. Həna ɗukwen, sumor a Mbərom sa gan anà ɗo ahay ata nə məgala anahan inde sə təra atan ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan re. Natiya, ɗo ahay ti mba apan sa njaɗ sifa sa ndav bay ata awan. Ti njaɗ anan nə tə sləmay ana Yesu Almasihu, Bahay a mənuko. \c 6 \s1 Aga baptisma nà, amac tə Yesu aday aslabakay à məke wa tə winen a re \p \v 1 Həna kutok nà, u no sa ja nə maw? Zəgahuko anan sa ga ines aday sumor a Mbərom â zəga ite ɗaw? \v 2 Matanan bay re. Ɗə takas nà, à amac wa. Anga nan, ines a lavak uko nga sabay. Aka aday ɗi njahay ì ines inde kəkəma asa anaw? \v 3 Ɗa san way ata zle lele. À alay a mənuko sa ga baptisma ata nà, ɗə japay nə tə Yesu Almasihu, aday ɗa mac tatə winen a re. \v 4 Matanan, tə baptisma ata nà, mənuko fok ɗə məcak tatə winen, aday ta lak mənuko tatə winen a re. Əna mazlaɓ a Mbərom nə məgala awan, a slabakay anan Almasihu à wulen su ɗo ma mac aya wa. Natiya kutok, i slabakay ahay mənuko anga aday ɗâ njaɗ sə njahay tə sifa wiya awan. \p \v 5 Natiya, ɗə japak tə winen à alay a mənuko sa mac tə winen ata awan. Matanan, à alay a mənuko saa slabakay à məke wa ata nà, ɗi japay tə winen à aslabakay anahan à amac wa ata re. \v 6 Sənuko way inde aday: Anjahay a mənuko kwakwa ata nà, tə darak anan ayak pə dədom mə zləlngaɗ a pə kərtek a tə Almasihu, anga aday ubor sə ines a mə japay a tə mənuko ata ɗukwen â lize sə coy, aday mənuko ɗə̂ təra ɓile sə ines ahay sabay. \v 7 Natiya kutok, ɗowan a kə̀ məcak cəna, winen ɓile ana ines sabay. \v 8 Matanan, kak ɗə məcak tə Almasihu nà, ɗi ɗaf apan nga ɗi njahay tə sifa anga winen a re. \v 9 Almasihu a slabakay ahay à məke wa. Anga nan, ɗa san a zle re, i naa mac sabay, anga məgala ana amac inde apan sabay. \v 10 Almasihu kə̀ məcak. Amac anahan ata kə̀ gəzlak atan pi zek wa tə ines sə coy. Həna nà, winen pə kərtek a tə Mbərom, tə sifa awan. \v 11 Matanan re, kə sənen zle, kwanay ɗukwen kə məcen, aday kə gəzlen pi zek wa tə ines. Həna nà, kwanay pə kərtek tə Mbərom tə sifa aya awan, anga kwanay mə japay aya tə Yesu Almasihu. \p \v 12 Anga na awan, ines â ga pikwen məgala sabay, kə̂ pərihen anan azar anà ubor si zek a kwanay ahay sabay. Ki məcen wanahan asanaw! \v 13 Kâ sa mbəsiken anan zek a kwanay ines â ga anan mer su way lelibay aya sabay. Gen aɗəka nə mer su way a Mbərom kutok, kawa ɗo ma mac aya ta may uho à məke wa ataya awan. Mbəsiken anan zek a kwanay həna nà, sa ga mer su way ɗiɗek aya kutok. \v 14 Sə lavak ikwen nga həna nà, Tawrita sabay, əna sumor a Mbərom sa gak ikwen ata kutok. Natiya məgala ana ines inde pikwen sabay. \s1 Minje sə ɓile \p \v 15 Həna nà, ɗi ja nə maw? Sə lavak uko nga nà, Tawrita sabay, əna sumor a Mbərom kutok. Cəveɗ inde sa ga way lelibay a aɗəka ɗaw? A'ay! \v 16 Kə sənen itəbay ɗaw? Kə təren ɓile su ɗo aday nà, bəlaray si ki ɗəfen anan apan anà ɗowan ata awan. Kak kwanay ɓile ana ines ahay, ines i lagay kwanay hus à amac inde. Kak kwanay ɓile ana Mbərom ahay, ata Mbərom i təra kwanay ɗo ɗiɗek aya awan. \v 17 Kwakwa ata nà, kwanay ɓile ana ines ahay. Ngəren anan anà Mbərom anga həna kə təmihen sə ɗəfan apan tə mivel kərtek a anà atətak way a kwanay a sə sləne ata awan. \v 18 Abay kwanay ɓile sə ines ahay, əna kə təmen ahay à ɓile sə ines wa, aday kə təren ɓile ana ɗiɗek ahay kutok ite. \v 19 Nə gəɓa minje sə ɓile nà, anga aday kə̂ sənen way a ni jak ikwen ata awan. À alay a kwanay ɓile sə ines ahay ata nà, kə mbəsiken anan zlay si zek a kwanay â ga mer su way lelibay aya awan. Ki gen nà, mer su way sə sədœk ahay ɗəkɗek. Həna biten ɗukwen, kwanay ɓile sə ɗiɗek ahay. Matanan, mbəsiken anan zek a kwanay â gan mer su way lele aya awan. Ata anjahay a kwanay i təra à cəncan a inde. \p \v 20 Natiya kutok, à alay a kwanay ɓile sə ines ahay ata nà, aga mer su way lele cəna, a zlak ikwen à nga bay. \v 21 Ata, à alay ata kutok nà, ki gen nə maw? Way a sa gak ikwen waray həna biten ataya awan. À andav sə way ma ga waray ataya ɗukwen, amac inde. \v 22 Aya əna, həna kutok, kə təmen ahay à ɓile sə ines ata wa. Kə təren ɓile ana Mbərom ahay. Anga nan, anjahay a kwanay i təra à cəncan a inde kutok. À andav a inde ite, ki njiɗen wa sifa sa ndav bay ata awan. \v 23 Magwagway sə ines nà, amac. Əna way a Mbərom sa var kəriya ata nà, sifa sa ndav bay pə kərtek a tə Yesu Almasihu, Bahay a mənuko. \c 7 \s1 Ɗo sa ɗaf nga pə Yesu ahay, tə Tawrita \p \v 1 Mərak uno ahay, way uno a ni jak ikwen ayak həna ata nà, ki sənen, anga kə sənen Tawrita zle coy. Tawrita a lavan nga anà ɗo nà, si à alay a winen tə sifa pə daliyugo mba ata awan. \v 2 Minje nə kawa uwar. À alay a mbaz anahan inde tə sifa nà, Tawrita a ɓan anan pə mbaz anahan ata awan. Əna, mbaz anahan kà sak a mac ite nà, Tawrita kə̀ mbəsakak anan ahay à 'am ana mbaz anahan ma mac ata wa. \v 3 Uwar kà sak a zla à mbaz hinen, aday mbaz anahan a mama'am ata ma mac a bay cəna, wita uwar ata kà gak mədigweɗ pa mbaz anahan ata awan. Əna mbaz ata kərtek a kə̀ məcak cəna, 'am sə Tawrita ata inde apan sa ga mədigweɗ a sabay. I mba apan sa zla à mbaz hinen, kà gak ines bay. \p \v 4 Mərak uno ahay, kwanay həna ata ɗukwen, matanan. Kwanay kə jipen pə kərtek a tə Yesu Almasihu, ɗowan a sa mac anga kwanay pə dədom mə zləlngaɗ ata awan. Anga nan kutok, kwanay ɗukwen kə məcen aday kə gəzlen tə Tawrita sə coy. Həna kə jipen tə Yesu, ɗo sə slabakay ahay à məke wa. Matanan kutok, ɗi mba apan sa gan mer su way lele aya anà Mbərom, i zlan à nga. \v 5 Ɗa taa ga nà, mer su way sə ubor si zek a nuko ahay. Way ana Tawrita sa ga apan 'am ata nà, ubor si zek nə a gan may sa ga nə tinen aya awan. Way a lelibay ataya nà, tə lagay mənuko à amac inde. \v 6 Həna kutok, ɗə gəzlak tə Tawrita, anga ɗə məcak pə kərtek a tatə Yesu. Anga nan, ɗi mba apan sa gan mer su way anà Mbərom tə cəveɗ lele aday wiya awan, cəveɗ ana Apasay Cəncan a sə ɗakak uko anan ata awan, bina, kawa ana mənuko sa taa ga anga ɗə ɗəfan apan anà Tawrita ata sabay. \s1 Mer su way ana Tawrita \p \v 7 A nan sa ja həna nə ma kutok anaw? Tawrita ata nà, way sə nes ɗo aɗəka ɗaw? A'ay! Əna na san ines inde nà, anga Tawrita sə ɗuko anan. Bina, abay na san ubor bay, anga na san 'am a sa jəka: «Kâ sa ga ubor bay\f + \fr 7:7 \ft Ca pə Gurtaaki 20.17; Tooktaaki Tawreeta 5.21.\f*» ata bay. \v 8 Əna nə sləne 'am ata cəna, ines kə̀ njaɗak upo cəveɗ kutok, a ga anan mer su way ta 'am ata sə wuho ubor ahay cara cara ì zek inde. Mənjəna Tawrita nà, ines a aday ɗukwen, winen way ma mac awan. \v 9 Bina, à alay a nen nə sənak pə Tawrita fan bay nà, nen lele njənnjan tə sifa awan. Əna na san Tawrita kutok cəna, ines kə̀ tərak way tə sifa bugol, aday winen məgala awan. \v 10 Ata jumɗoɗ, nen nə məcak ite re. Anga nan kutok, 'am a abay i lagay nen à man sə sifa ata nà, a ma nga sə gəɓo ahay aɗəka nə amac. \v 11 Natiya Tawrita a varan cəveɗ anà ines sə njəko uda, aday sa vaɗ nen re. \p \v 12 Ayaw, Tawrita nə winen way cəncan awan, aday 'am anahan a ma ja ataya ɗukwen, tinen way cəncan aya, way ɗiɗek aya, aday way lele aya re. \v 13 Aka aday way lele ata a ma nga sa vaɗ nen asa ɗaw? A'ay re! Əna ines a gəɓa way a lele ata, a ga anan mer su way sə vuro amac. A təra matanan, anga aday ɗâ san ines nà, winen ines ata acəkan way anahan. Matanan, Tawrita a ka anan mer su way sə ines lelibay aya fok. \s1 Ines a ka anan məgala anahan pu ɗo zənzen awan \p \v 14 Matanan kutok, ɗa san zle, Tawrita aday nà, a nay ahay à alay a Mbərom a wa. Aday nen nə ɗo zənzen awan, ɓile sə ines. \v 15 Tə ɗiɗek a nà, way uno sa ga ata cəna, na san bay. Anga way su no sa ga ata nà, na ga bay. Way su no sa ga bay ata awan, wita nə ni ga anan kutok. \v 16 Kak way uno sa ga ata u zlo à nga bay nà, ata nə sənak kutok, Tawrita, winen way lele awan. \v 17 Matanan kutok, sa ga way lelibay ata nə nen bay. Atahasl a mə njahay a ì nen inde ata sa ga anan. \v 18 Anga nan kutok, na san zle, awan inde lele awan ì nen inde nà, ibay. Na ja nà, pə ubor si zek uno, nen ɗo zənzen awan ata awan. Aga way lele ɗukwen, u zlo à nga, əna na mba apan sa ga bay. \v 19 Bina lele su no sa ga ata nà, na ga anan bay, aday lelibay a su no sa ga bay ata kutok, na ga aɗəka nà, winen awan. \v 20 Kak way lelibay aday u no sa ga bay ɗukwen na ga anan cəna, sa ga awan ata ɗukwen, nen bay. Atahasl a mə njahay a ì nen inde ata awan, sa ga way ata nə winen, nen bay. \p \v 21 Nga sa 'am a inde kutok: À alay a u no sa ga way lele cəna, ngazl ines a tuvo uda awan. \v 22 Bina, à mivel uno a inde nà, nen mə taslay mivel a sə pərahan azar anà Tawrita a Mbərom. \v 23 Anga nan kutok, na ca apan nà, awan a inde lelibay a ì nen inde a slabak anan vəram tə abayak nga uno sa gan may anà way lele ata awan. Natiya, nen nə tərak ɓile ana atahasl a mə njahay a ì nen inde ata awan. \v 24 Anga nan kutok, nə tərak ɗo mə jəjay a sə coy. Aday saa tam wa nen à amac ata wa həna nà, waya kutok anaw? \v 25 Ngəruko anan həna anà Mbərom, anga kə̀ təmak nen tə alay ana Bahay a mənuko Yesu Almasihu. Natiya kutok, tə ajalay nga uno cəna, ni ɗəfan apan anà Tawrita a Mbərom, əna ubor si zek uno a gan may sə pərahan azar anà cəveɗ sa ga ines ɗəkɗek. \c 8 \s1 Anjahay tə sifa wiya awan \p \v 1 Matanan kutok, həna nà, awan saa ban anan ɗo ana Yesu Almasihu ahay à sariya inde nà, inde sabay. \v 2 Anga məgala ana Apasay sa var sifa tə alay ana Yesu Almasihu ata a təmay nen à məgala ana atahasl tə amac ata wa. \v 3 Tawrita ana Musa a mba apan sa tam anan ɗo itəbay, anga bəle sə sluweɗ si zek su ɗo kə̀ mbəsakak anan cəveɗ a bay re. Əna Mbərom nà, a mba apan. A slənay ahay wan si zek anahan ti zek a kawa su ɗo zənzen aya, aday sə təmay nuko ì ines a mənuko ahay wa. Tə cəveɗ ata kutok, Mbərom kà gak anan sariya anà ines ì zek su ɗo zənzen ata inde kutok. \v 4 A ga matanan, anga aday ɗâ mba apan sa ga way ana Tawrita sa ja ata awan. Bina, ɗi ɗəfan apan nà, anà Apasay a Mbərom kutok, bina anà ubor si zek à mənuko sabay. \v 5 Aday nà, ɗo sə ɗəfan apan anà ubor si zek a tinen ahay nà, ta ga way sa zlan à nga anà zek a tinen ahay. Əna ɗo sə ɗəfan apan anà way sa zlan à nga anà Apasay a Mbərom cəna, ta ga ɗukwen way sa zlan à nga a cite. \v 6 Ɗo sa taa bayak pə way sə ubor si zek anahan ahay cəna, a dazay nə à amac inde. Aday ɗo sa taa bayak pə way sa zlan à nga anà Apasay a Mbərom ite ɗukwen, i i njaɗ zay tə sifa sa ndav bay ata awan. \v 7 Ɗo sa taa bayak pə way sa zlan à nga anà ubor si zek cəna, winen ɗo maniɗe a Mbərom, anga a ɗəfan apan anà 'am a Mbərom bay, aday a mba apan bay re. \v 8 Ɗo sa ga way sa zlan à nga anà ubor si zek aday nà, i mba apan sa zlan à nga à Mbərom sabay. \p \v 9 Kwanay aɗəka nà, à alay ana məgala sə ubor si zek inde sabay, əna à alay ana məgala sə Apasay a Mbərom, winen mə njahay a à kwanay inde ata awan, kak kwanay apan ki ɗəfan anan apan anà ubor si zek bay nà, na. Ɗowan a Apasay ana Almasihu uda ibay ata nà, winen ɗo anahan bay. \v 10 Kwa â ga nə Almasihu winen mə njahay a à kwanay inde, zek a kwanay nə hwiya i mac anga ines. Aya əna, Apasay a Mbərom i varak ikwen sifa, bina kə təren ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom. \v 11 Mbərom a slabakay anan ahay Yesu Almasihu à məke wa. Matanan, kak Apasay anahan ata ɗukwen winen mə njahay a à kwanay inde nà, i slabakay ahay kwanay à məke wa tə winen a re. \p \v 12 Natiya kutok, mərak uno ahay, gudire inde puko. Gudire ata nà, sə ubor si zek bay, bəlaray ɗi ga kawa ana ubor si zek su ɗo zənzen a sa gan may bay. \v 13 Kak kə njihen kawa sa zlan à nga anà ubor si zek nà, ki məcen. Aya əna, kə mbəsiken anan Apasay a Mbərom â məroɗ anan ubor si zek ata nà, ki njiɗen sifa kutok. \v 14 Anga ɗo aday Apasay a Mbərom a lavan nga təte cəna, winen wan a Mbərom. \v 15 Apasay ata ɗukwen a təra kwanay ɓile aya bay, aday i pak pikwen zlawan maza sabay. A təra kwanay aɗəka nà, wan a Mbərom ahay sə coy. Aday, tə Apasay ata kutok, ɗə ngaman anà Mbərom nà, «\tl Abba\tl*, Bəbay uno!» \v 16 Apasay a Mbərom a tə alay anahan a ɗakan anan anà apasay a mənuko sa san anan nə mənuko wan a Mbərom ahay. \v 17 Kak mənuko wan a Mbərom ahay cukutok nà, ɗi njaɗ way anahan a sə ɗəren anà gwaslay anahan ahay ata re asanaw! I varak uko way anahan sə varan anà Almasihu ata re. Matanan, kak ɗə təmahak sa ga ɗəce anga Almasihu nà, ɗi njaɗ sə təma way sə mazlaɓ anahan ataya re. \s1 Mazlaɓ a mənuko saa njaɗ azanaka ata awan \p \v 18 A ga upo aday nà, awan sə zlangar anan ɗəce a mənuko sa ga həna ataya tə mazlaɓ a Mbərom saa varak uko azanaka ataya nə ibay. Kwa mənjœk ca! \v 19 Way a Mbərom sə ndakay fok ɗukwen, tinen apan ti ba nə luvon a aday Mbərom i kay anan ahay uho gwaslay anahan ahay fok kutok ata awan. Ta ba anan nà, ababa. \v 20 Anga way a Mbərom sə ndakay fok tə tərak way kəriya aya awan. A nan atan sə təra matanan cara bay. Mbərom a sa ga atan aɗəka\f + \fr 8:20 \ft Ca pə Laataanooji 3.17.\f*, anga aday tâ ɗaf iɗe \v 21 pə luvon a aday i sa təmay atan ahay à ɓile sə way saa wuslay ataya wa kutok. Ti japay tə wan anahan ahay à mazlaɓ anahan ata inde, à barbarar inde kutok ite. \v 22 Ɗa san zle, kwa ahay à dəlen a wa, hus ahay biten nà, daliyugo a fok winen à ɗəce inde, kawa uwar i sa wahay bəse coy ata awan. \v 23 Əna daliyugo a anan taayan ɗəkɗek bay. Way ana Apasay a Mbərom sə varak uko mətekwe ataya fok, ti njahay nə matanan. Ɗi ɗəfan iɗe anà luvon a aday Mbərom i tam mənuko à ɗəce wa, aday ɗi təra wan a Mbərom ahay sə ɗiɗek a coy ata kutok. \v 24 Abay aday ɗə təmak coy biɗaw? Əna ɗə canan fan bay, ɗi ɗəfan iɗe mba. Way aday kə canak anan tə iɗe coy ata nà, way ata nə kə ɗəfan iɗe aɗaɗaf mba ɗaw? Wita, ɗowan a ngaman aɗəfan iɗe sabay! \v 25 Aya əna, kak ɗi ɗəfan iɗe anà way həna ɗə canak anan fan bay ata nà, ɗi ba ababa. \p \v 26 Apasay Cəncan a ɗukwen a nay ahay sa mak uko zek, anga mənuko nə bəle aya awan. Bina, kwa à amboh a mənuko ahay inde ɗukwen, ɗa san sə rəke way a pə Mbərom a wa tətibay re. Apasay Cəncan a tə alay anahan, a gan amboh anà Mbərom tə məgala anahan a təke, à yime a mənuko inde. Ɗo zənzen i mba apan sa ga kətanan bay. \v 27 Mbərom a ca iɗe aday nà, à mivel inde. A san way ana Apasay Cəncan a sa gan may ata zle. Anga Apasay Cəncan a a cəce nə way kawa sa zlan à nga à Mbərom vərre à yime a mənuko ɗo a Yesu ahay inde. \p \v 28 Ɗa san zle asanaw! Ɗo sə pəlay Mbərom tə mivel kərtek a aday Mbərom a ngaman pi mer su way anahan ata nà, kwa sə təra nə ma ma fok cəna, Mbərom a təra anan way sumor a anga ɗowan ata awan. \v 29 Mbərom a lah sə walay wa ɗo anahan ahay nà, kwa həna kabay, aday kà gak atan nga anga aday tâ ga minje ta wan si zek anahan awan. Ata Almasihu i təra murkwaya sa wan anahan ahay fok. \v 30 Ɗo a aday Mbərom sa lah sə walay atan ataya nà, kə̀ ngamak atan kurre re. Ɗo anahan a sə ngaman atan ataya nà, kə̀ tərak atan ɗiɗek aya pa 'am anahan re. Ɗo anahan a sə təra atan ɗo ɗiɗek ataya nà, kə̀ varak atan mazlaɓ coy re. \s1 Awan saa gəzla mənuko pi zek wa tə asan zek a Mbərom nà, ibay \p \v 31 Həna nà, ɗi ja nə ma asa anaw? Kak Mbərom winen tə mənuko nà, saa mba apan sə mbasay puko nà, waya asa anaw? \v 32 Wan si zek anahan a ɗukwen, kə̀ təmak anan à 'am sə ɗəce wa bay, əna a varan anan anà ɗo ahay aday tâ vaɗ anan anga mənuko fok. Matanan, i varak uko way azar aya fok kəriya pə kərtek a ta wan ata re. \v 33 Saa mba apan sa zlah puko asa nà, wayaw? Sə təra mənuko ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan nà, zek a Mbərom a sə walay mənuko ata awan. \v 34 Waya saa mba apan sa ban mənuko anga ɗa gak ines asa anaw? Yesu Almasihu ta nga anahan a kə̀ məcak, kə̀ slabakak ahay à məke wa, aday həna winen mə njahay a à alay puway a Mbərom. Winen apan i gan amboh anà Mbərom anga mənuko. \v 35 Kak matanan cukutok nà, ma saa mba apan sə gəzla mənuko pi zek wa kutok anaw? Ɗəce ahay ɗaw? Ajalay nga ɗaw? Aban mbiyeɗ sə ɗo ahay asa ɗaw? Atə may tə mətawak ɗaw? Mərava sə amac tə maslalam ɗaw? Awan a inde saa mba apan sə gəzla mənuko pi zek wa tə asan zek ana Almasihu a nə ibay! \v 36 Mə vinde à Deftere a Mbərom inde nà: \q1 «Manay pə cəveɗ sə amac sasidew a nà, anga iken. \q1 Ta ga alay tə manay nà, kawa təman sə waslay ahay.\f + \fr 8:36 \ft Ca pə Jabuura 44.23.\f*» \p \v 37 À mamasl sə way ataya inde fok kutok, ɗi njaɗ məgala sə mbasay, anga Almasihu, ɗo sə pəlay nuko, i varak uko məgala anahan. \v 38-39 Anga nan, na san zle lele, awan inde saa gəzla mənuko pi zek wa tə asan zek a Mbərom nà, inde sabay. Mbərom kà kak uko anan asan zek anahan tə Yesu Almasihu, Bahay a mənuko. Matanan, kwa amac, kwa sifa aɗəka, kwa maslay a Mbərom ahay, kwa setene ahay, kwa way sə təra à alay a həna ata awan, kwa way saa təra à alay a saa nay pa 'am azanaka ata awan, kwa ɗo sə məgala ahay, kwa məgala sə bagəbaga mburom ahay, kwa məgala sə məke ahay, kwa way a Mbərom mə ndakay azar aya fok, awan a inde saa gəzla mənuko pi zek wa tə asan zek a Mbərom cəna, ibay! \c 9 \s1 Mbərom kə̀ walak anan Isəra'ila ahay \p \v 1 Way a ni ja həna ata nà, winen way ɗiɗem awan. Nen ɗo a Yesu, na gaɗ mungwalay bay. Apasay Cəncan a a jan anà mez si zek uno a ɗukwen, 'am a anan nà, ɗiɗek awan. \v 2 Mivel uno ma rah a nə tə mugo, aday nen à ɗəce ahay inde nə pac pac, \v 3 anga Yahuda ahay, ɗo sə zahav uno ahay. Abay â ga zek nà, suwan Mbərom â laray nen à bahay anahan wa, anga aday Yahuda ahay tâ njaɗ sifa. Nen nà, mə̂ gəzla pi zek wa tə Yesu Almasihu. \v 4 Tinen nà, wan sə Isəra'ila ahay. Mbərom kə̀ tərak atan wan anahan aya awan. Kə̀ ɗakak atan anan mazlaɓ anahan, kə̀ ɓanak 'am tə tinen, kə̀ varak atan Tawrita, 'am anahan. Kə̀ ɗakak atan anan cəveɗ sə həran nga lele awan, kə̀ zlapak i varan atan way lele aya bayak awan. \v 5 Kə̀ varak atan Ibərahima, Isiyaku aday Yakob tə gwaslay anahan ahay bije a tinen ahay, aday Almasihu ɗukwen, pə sluweɗ si zek nà, wan sə kutov a tinen awan. Almasihu a aday ɗukwen, winen Mbərom, winen pa nga sə way mə ndakay aya fok. Zambaɗuko anan pa sə viyviya awan. Amen! \s1 Wan a Mbərom ɗiɗem aya awan \p \v 6 Way a Mbərom a sə zlapay anan ata kə̀ tərak awan kəriya bay re. A'ay, əna wan sə Isəra'ila ahay tə tərak ɗo ana Mbərom ɗiɗem aya fok bay. \v 7 Aday wan sə kutov ana Ibərahima ahay tə tərak wan anahan ɗiɗek aya fok bay re, bina Mbərom a jan nà: «Ki njaɗ wan sə kutov ahay nə tə Isiyaku.\f + \fr 9:7 \ft Ca pə Laataanooji 21.12.\f*» \v 8 'Am ata a nan sa ja nə maw? Wan mə wahay aya à kutov su ɗo zənzen ata wa cəna, tə tərak wan a Mbərom ahay anga bəbay tə may a tinen ahay bay. Tə tərak wan a Mbərom ahay nà, anga Mbərom a sə zlapay anan ata awan. \v 9 'Am a Mbərom a sə zlapay anan ata nà, həna: «I va daz cəna, ni may ahay, aday Saratu i njaɗ wan.\f + \fr 9:9 \ft Ca pə Laataanooji 18.10-14.\f*» \v 10 Wita cəna coy bay re. Cuko pə Rəbeka ite. Kə̀ wahak anan muwsa ahay anà bije a mənuko Isiyaku. \v 11-13 Rəbeka a kə̀ wahak anan muwsa anahan ataya fan bay nà, gwaslay ataya ta gak awan fan bay. Â ga nə mer su way lele aya awan, â ga nə mer su way lelibay aya awan ɗukwen, tə wahak atan sa ga awan fan bay. À alay ata nà, Mbərom kà jak anan anà Rəbeka coy, a wa: «Wan zek məduwen a i gan mer su way anà wan zek cəɗew awan.\f + \fr 9:11-13 \ft Ca pə Laataanooji 25.23.\f*» Deftere a Mbərom kà jak pə muwsa ataya, a wa: «Nə gəɓak Yakob, aday nə larak anan Isuwa.\f + \fr 9:11-13 \ft Ca pə Malakiya 1.2-3.\f*» A təra matanan anga sə ɗakay anan nà, Mbərom a walay ɗo nə pə way sa zlan à nga anà winen, bina pi mer su way su ɗo zənzen a bay. \p \v 14 Həna nà, ɗi ja nə ma kutok anaw? Mbərom kà gak mer su way tə cəveɗ a sabay cukutok ɗaw? Matanan ata bay re. \v 15 A jan anà Musa nà: «Ni gan sumor nà, anà ɗowan a aday u no sa gan sumor ata way anahan. Sû go ì zek wa cəna, ɗowan a u no û go ì zek wa ata awan.\f + \fr 9:15 \ft Ca pə Gurtaaki 33.19.\f*» \v 16 Kawa sa ja kutok nà, Mbərom a gan sumor anà ɗo nà, anga a nan anà ɗowan a bay, kabay anga mer su way ana ɗowan ata bay, əna anga sumor ana Mbərom a way anahan. \v 17 À Deftere a Mbərom inde ɗukwen, Mbərom a jan anà Firawna, a wa: «Na ɗaf iken bahay a à Misra nà, anga aday ni ka anan məgala uno tə iken, pə iken a re, anga u no sa ndar anan sləmay uno anà ɗo sə daliyugo ahay fok.\f + \fr 9:17 \ft Ca pə Gurtaaki 9.16.\f*» \v 18 Matanan acəkan, a ca ike, Mbərom a gan sumor anà ɗowan awan, kawa sa nan, aday a kuran anan nga anà ɗo hinen ɗukwen kawa sa nan. \s1 Mivel a Mbərom sa ga tə sumor anahan sa ga ite \p \v 19 Hinahibay nà, ki jen asa: «Kak matanan cukutok nà, Mbərom a gafan 'am anà ɗo ahay pə ines angamaw? Way ahay fok tə təra ɗukwen, kawa sa zlan à nga asənə, ines sə ɗo ahay uda nə wuraw?» \v 20 Matanan, iken a aday nə waya saa vaɗ uway pa 'am tə Mbərom a kəlanaw? Həna nà, way ma han a nə i mba apan sa jan anà ɗo sa han anan: «Ka sa han nen kawa həna anan angamaw?» təte ɗaw? \v 21 Ɗo sa han səngəle nà, məgala anahan inde pə duɗo aday sa han anan way ahay kawa sa nan biɗaw? I han səngəle tə duɗo ata awan, aday i han anan jugwire tə duɗo a mə mbəsak ata re.\fig |src="WA04004b.tif" size="span" ref="Ruma ahay 9:21" \fig* \p \v 22 Mer su way a Mbərom a ɗukwen, kətanan! A nan ɗo ahay tâ san nə winen tə mivel a anga tinen, aday winen Ba Məgala re. Aya əna, kə̀ ngəmak sə səmen anà ɗo sə jənan pə mivel, aday abay ti lize ataya acəkan. \v 23 A nan anà Mbərom nà, ɗo ahay tâ san mazlaɓ anahan nə məduwen awan, aday i gəzla anan tə mənuko anga a nan sa gak uko sumor. A walay mənuko pa 'am kurre, anga aday ɗâ njaɗ mazlaɓ anahan. \v 24 Mənuko ɗo a Mbərom mə ngamay aya awan. Əna kə̀ ngamak ɗo ahay à wulen sə Yahuda ahay wa ɗəkɗek bay. Kə̀ ngamak anan anà ɗo ahay à wulen su ɗo su kon a azar aya wa re. \v 25 Mbərom a kà jak 'am ata tə dungo ana ɗo maja'am anahan Hose'a, a wa: \q1 «Ɗowan aya aday abay tinen ɗo uno ahay bay ataya awan, \q2 həna ni ngaman atan ɗo uno ahay kutok. \q1 Ɗowan aya aday abay nə pəlay atan itəbay ataya awan, \q2 həna ni pəlay atan kutok.\f + \fr 9:25 \ft Ca pə Hose'a 2.1-3.\f*» \p \v 26 A ja asa, a wa: \q1 «Ù kon a aday ɗo ahay ta ja nà, tinen ɗo uno ahay itəbay ataya ɗukwen, \q2 à man ata aɗəka, ti ngaman atan wan ana Mbərom ɗiɗek aya kutok, winen bahay sə sifa.\f + \fr 9:26 \ft Ca pə Hose'a 2.25.\f*» \p \v 27 Ɗo maja'am a Mbərom Ezaya ɗukwen kà jak pə Isəra'ila ahay, a wa: \q1 «Kwa abay Isəra'ila tə̂ wasay nə kawa wiyen sə zlinder, \q2 saa tam nà, ɗo ahay fok bay, əngal a mənjœk ca. \q1 \v 28 Mbərom Fetek i ga sariya pu ɗo sə daliyugo ahay anga anga sə coy.\f + \fr 9:28 \ft Ca pə Esaaya 10.22-23.\f*» \p \v 29 Ezaya ata kərtek a kə̀ lahak sa ja: \q1 «Abay Mbərom Ba Məgala â mbəsakak uko zahav mənjœk bina, \q2 ɗə tərak kawa ɗo sə Sodoma tə Gomora.\f + \fr 9:29 \ft Ca pə Esaaya 1.9; Laataanooji 19.23-28 re.\f*» \s1 Isəra'ila ahay tə sənak cəveɗ sa tam ɗiɗek a bay \p \v 30 Lele həna juko nə kəkəma asa anaw? Ɗo su kon a azar ataya tə njaɗak sə təra ɗo ɗiɗek aya pa 'am a Mbərom anga tə ɗəfak nga pə Yesu. Aday abay tə pəlak sə təra ɗo ɗiɗek aya bay re. \v 31 Yahuda ahay ite nà, tə pəlak sə təra ɗo ɗiɗek aya ta sə ɗəfan apan anà Tawrita, əna tə njaɗak a cəveɗ a bay. \v 32 Angamaw? Anga tinen tə bayak cəna ti njaɗ anan ta sə ɗəfan apan anà Tawrita ti mer su way, bina ta sa ɗaf nga pə Mbərom a bay. Anga nan, tə slahak pu kon sə hawan saray ù ɗo ata awan. \v 33 À Deftere a Mbərom inde nà, Mbərom a ja pu kon ata, a wa: \q1 «Cen apan, ni ɗaf kon sə hawan saray anà ɗo ahay à Urəsalima, \q2 kon sə slahay ɗo ahay. \q1 Aday ɗo kə̀ bənak alay à winen inde ite nà, i jalay a bay.\f + \fr 9:33 \ft Ca pə Esaaya 28.16.\f*» \c 10 \p \v 1 Mərak uno ahay, na gan amboh anà Mbərom tə mivel kərtek a nà, u no nə Yahuda ahay tâ njaɗ sa tam ite. \v 2 Ni mba apan sa ja həna ɗukwen, tinen apan ti rəzlen à nga wa sə pərahan azar anà Mbərom nə cekərkərre, əna mənjəna asan wa way mə cəɗe iɗe aya awan. \v 3 Tə sənak sa jəka Mbərom i təra anan ɗo ahay ɗo ɗiɗek aya pa 'am anahan kəkəmaw nà, tə sənak bay. Tə pəlay sə təra ɗo ɗiɗek aya nà, tə cəveɗ si mer su way ɗəkɗek. Matanan, tinen tə mbərzlak a wa way sa nan à Mbərom. \v 4 Kwa pə ana Almasihu sa nay ahay wa nà, məgala ana Tawrita kə̀ ndəvak coy. Natiya, kuwaya ɗowan a kə̀ ɗəfak apan nga cəna, Mbərom i təra anan ɗo ɗiɗek a pa 'am anahan. \s1 Mbərom i tam anan ɗo sa ɗaf nga pə Yesu ahay fok \p \v 5 Musa a ja 'am pə cəveɗ sə təra ɗo ɗiɗek a tə Tawrita nà, a wa: «Ɗo sə ɗəfan apan anà 'am ana Tawrita nà, i njaɗ sifa nə tə winen awan.\f + \fr 10:5 \ft Ca pə Farillaaji Lewiŋko'en 18.5.\f*» \v 6 Əna cəveɗ sə təra ɗo ɗiɗek a anga sa ɗaf nga pə Mbərom nà, cara. Deftere a Mbərom a wa: «Kâ sa ja bay: “Waya sa ján à mburom anaw?\f + \fr 10:6 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 30.12.\f*”» Kawa sa ja nà, i ján saa ngaman anà Almasihu aday i dazay anan nə wayaw? \v 7 «Kâ sa ja bay: “Waya saa dazay à məke inde anaw?\f + \fr 10:7 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 30.13.\f*”» Kawa sa ja nà, waya saa zləzlamay anan Almasihu à məke wa pə cakay sə məsinde ahay wa anaw? \v 8 Musa a ja nə kəkəma kutok anaw? A wa: «'Am a Mbərom winen bəse tə iken! Winen à 'am anak inde, à mivel anak inde re.\f + \fr 10:8 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 30.14.\f*» Wita nà, ləbara sa 'am a həna manay apan mi ɗakay anan pə cəveɗ sa ɗaf nga pə Mbərom ata kutok. \v 9 Ki mba apan sa ja pa 'am sə ɗo ahay fok, Yesu nà, winen Bahay anak təte ɗaw? Kə təmahak aday kə ɗəfak apan nga nà, Mbərom kə̀ slabakak anan ahay à məke wa ɗaw? Kak matanan nà, ata ki tam coy kutok. \v 10 Bina kak kə ɗəfak nga pə Yesu à mivel anak inde nà, ki njaɗ sə təra ɗo ɗiɗek a pa 'am a Mbərom. Aday kak ki ɗakay anan pa 'am sə ɗo ahay, Yesu winen Ba Məduwen nà, Mbərom i tam iken acəkan. \v 11 Anga Deftere a Mbərom a ja nà: «Ɗo kə̀ bənak alay à winen inde ite nà, i jalay a bay.\f + \fr 10:11 \ft Ca pə Esaaya 28.16.\f*» \v 12 Cəveɗ sa 'am ata nà, anga ɗo ahay fok: anga Yahuda ahay, aday anga ɗo su kon a azar aya re. Anga awan sə gəzla atan pi zek wa, ibay. Bahay a mənuko nà, winen Bahay sə ɗo ahay fok. A gan sumor anà ɗo sa ɗaf nga pə sləmay anahan ahay nà, fok. \v 13 Kawa ana Deftere a Mbərom a sa ja kutok: «Kuwaya ɗowan a kə̀ ɗəfak nga pə sləmay ana Mbərom Fetek cəna, i tam.\f + \fr 10:13 \ft Ca pə Yoo'el 3.5.\f*» \s1 Cəveɗ sə ɗakay anan ləbara mugom awan \p \v 14 Ti njaɗ sə həran nga anà Mbərom a aday tə ɗəfak apan nga bay ata nà, kəkəmaw? Kak aday kula tə slənek anan ləbara a bay nà, ti njaɗ sa ɗaf apan nga nə kəkəmaw? Aka aday kak ɗowan a kə̀ təkərek atan anan bay nà, ti sləne kəkəmaw? \v 15 Kak ɗo ma slan a ibay nà, waya saa təker 'am ata anaw? Kawa ana Deftere a Mbərom sa ja: «Saa rəɓa kawa saray su ɗo sə ɗakay anan ləbara mugom ataya nə maw?\f + \fr 10:15 \ft Ca pə Esaaya 52.7.\f*» \v 16 Əna saa təma anan ləbara mugom ata nə ɗo ahay fok bay. Ɗo maja'am a Mbərom Ezaya kà jak, a wa: «Ba Məduwen, waya sa ɗaf nga pa 'am a manay anaw?\f + \fr 10:16 \ft Ca pə Esaaya 53.1.\f*» \v 17 Matanan, ɗo kə̀ ɗəfak nga ɗukwen, anga ɓa kə̀ slənek ləbara ana Yesu Almasihu. Aday ɗowan kə̀ slənek ləbara anahan ɗukwen, anga ɗo inde kə̀ təkərek anan anan. \p \v 18 Kak matanan cukutok nà, ni cəce aday: Isəra'ila ahay nà, tə slənek anan ləbara a anan itəbay kələɗaw? Tə slənek, bina Deftere a Mbərom kà jak, a wa: \q1 «Tə slənek dungo ana ɗo maslan uno ahay pu kon pu kon fok. \q1 'Am a tinen a kə̀ dəzlek hus pə magaga sə daliyugo.\f + \fr 10:18 \ft Ca pə Jabuura 19.5.\f*» \p \v 19 Kak matanan asəna, ni cəce asa re, Isəra'ila ahay tə sənak anan 'am ata biɗaw? Mbərom kə̀ mbəɗahak apan kurre tə dungo a Musa, a wa: \q1 «Ni slabak anan sərak a kwanay pu kon kəriya awan. \q1 Ni njak kwanay pi zek aday ki gen mivel pu kon a aday ɗo anahan aya ta san awan bay ata awan.\f + \fr 10:19 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 32.21.\f*» \p \v 20 Ezaya ɗukwen kə̀ jəjarak bay, a wa: \q1 «Mbərom a ja nà: “Sa njaɗ nen nà, ɗowan aya aday tə pəlak nen bay ataya awan. \q1 Na kan zek ɗukwen, anà ɗowan aya aday tə cəcihek nen a bay jiga ataya awan.\f + \fr 10:20 \ft Ca pə Esaaya 65.1.\f*”» \p \v 21 Aday pə Isəra'ila ahay ite nà, Mbərom a wa: \q1 «Hway, nen apan ni ba sa kan alay anà ɗo uno ahay. \q1 Əna ɗowan ataya nə tə ɗəfo apan bay, \q2 ta ma nga sə vəze upo aɗəka.\f + \fr 10:21 \ft Ca pə Esaaya 65.2.\f*» \c 11 \s1 Isəra'ila ahay ta gan ì zek wa anà Mbərom \p \v 1 Matanan kutok, ni cəce way inde kərtek aday: Kak matanan cukutok nà, a nan sa ja nà, Mbərom kə̀ larak anan Isəra'ila ahay ɗaw? Matanan bay! Anga nen a ta nga uno ɗukwen, nen Isəra'ila ahay. Nen mə wahay a pə dala mbak ana Benyamin, zahav ana Ibərahima. \v 2 Mbərom kə̀ larak anan ɗo anahan Isəra'ila ahay bay, winen a sə walay atan kwakwa. Bina kə sənen way ana Deftere a Mbərom sa ja pə Eliya ata zle asanaw. Eliya winen apan i yiman anà Mbərom anga Isəra'ila ahay, \v 3 a wa: «Mbərom Fetek, ɗo anaya tə vəɗak anan ɗo maja'am anak ahay, tə mbəzlak anan man sə gəɗan dungo anà way a manay ahay anga iken ataya awan. Mə mbəsak a sə pərahak azar nə nen a taayak. Aday hwiya a nan atan sa vaɗ nen a re.\f + \fr 11:3 \ft Ca pə 1 Laamiiɓe 19.10, 14.\f*» \v 4 Zek a Mbərom awan, a mbəɗahan apan nə kəkəmaw? A jan nà: «A'ay, iken taayak bay! Nə lavak anan zek tu ɗo uno ahay inde mbulo cuwɓe, tinen apan ti pəruho azar, tə dukwek anan gərmec ù vo anà Ba'al itəbay.\f + \fr 11:4 \ft Ca pə 1 Laamiiɓe 19.18.\f*» \v 5 Həna ata ɗukwen, matanan re. Mbərom kə̀ lavak anan zek tu ɗo ahay inde mə walay aya à wulen sə Isəra'ila ahay wa hwiya anga sumor anahan. \v 6 Kak Mbərom kà gak atan sumor sə walay atan, a walay atan anga mer su way a tinen ahay bay, əna anga sumor anahan. Kak matanan bay cəna, wita i təra magwagway a tinen kutok, bina sumor a Mbərom sabay. \p \v 7 Ata həna nə kəkəma kutok anaw? Way ana Isəra'ila ahay sə pəlay ata nà, tə njaɗak anan fok bay! Sa njaɗ anan way ata cəna, ɗo a Mbərom sə walay à wulen a tinen wa ataya awan. Zek məduwen su ɗo a tinen aya tə kurak anan nga a tinen ahay. \v 8 Kawa ana Deftere a Mbərom sa ja: \q1 «Zek a Mbərom a sa ga aday tâ san awan bay. \q1 Kə̀ tacak atan anan iɗe, \q2 kə̀ dəngəzlak atan anan sləmay. \q1 Hus biten tinen hwiya matanan.\f + \fr 11:8 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 29.3; Esaaya 6.10.\f*» \p \v 9 Dawuda ɗukwen a ja patan, a wa: \q1 «Way sa pa sə azar uko a tinen ahay â təran atan kawa ɓalay sa mbazl anan way sə kiɓe ahay, \q2 tə̂ slahay anan, aday Mbərom â kəta atan. \q1 \v 10 Mbərom â hurof atan, aday tə̂ canan iɗe kula sabay, \q2 â ga atan alay aday mivel a tinen â ndəroɓ.\f + \fr 11:10 \ft Ca pə Jabuura 69.23-24.\f*» \p \v 11 Matanan həna, ni cəce way maza awan asa: Saray a sə dəcan anà Isəra'ila ahay ata nà, kə̀ slahak anan à məndak fok acəkan kutok ɗaw? A'ay! Əna anga ines a tinen, ɗo su kon azar aya tə njaɗak cəveɗ sa tam pə cakay ana Mbərom kutok. A ga anan matanan aday Isəra'ila ahay tâ ga sərak pu ɗo su kon aya azar ataya awan. \v 12 À alay ana Isəra'ila ahay sa ga ines ata nà, Mbərom kà gak anan lele anà ɗo su kon azar aya pə daliyugo. Isəra'ila ahay tə slahay cəna, ɗo azar aya ta njaɗ zlile à alay a Mbərom wa. Kak Mbərom kà gak anan lele anà ɗo azar aya anga Isəra'ila ahay sə ɗəfan apan sabay ata nà, Isəra'ila ahay fok ta sak a may ahay pə cakay anahan a asa nà, sumor anahan i zalay re biɗaw? \s1 Mbərom a tam anan ɗo su kon azar aya nə kəkəmaw? \p \v 13 Həna ni jak ikwen anà kwanay ɗo su kon azar aya awan. Nə tərak ɗo maslan ana Mbərom pə cakay a kwanay ɗo su kon azar aya awan. Anga nan, na ca pi mer su way ata ɗukwen, mer su way lele cəveɗabay. \v 14 U no nà, ɗo su kon uno aya ɗukwen tə̂ cuno matanan, aday tâ ga pikwen sərak, anga aday Mbərom â tam wa ɗo a tinen aya əngal ti mer su way uno ata cite. \v 15 À alay ana Mbərom sa lar anan Isəra'ila ahay ata cəna, a zlah anan məlmal anahan tu ɗo su kon aya azar a pə daliyugo fok kutok. Aday à alay azanan kə̀ təmahak atan maza nà, saa təra nə ma asa anaw? Ataslay mivel i ga inde, anga ɗo ma mac aya ti njaɗ sifa wiya awan. \p \v 16 Kak tə varak anan anan pen mama'am a anà Mbərom nà, pen a ma laɓ ata azar a fok ɗukwen ana Mbərom a re.\f + \fr 11:16 \ft Ca pə Limle 15.19-21.\f* Kak tə varak anan anan sləlay si sé ahay anà Mbərom nà, alay si sé ɗukwen anahan aya re. \v 17 Alay si sé zahav a azar aya tə gəɗak atan aday tə̂ tapak ayak uda alay si sé sə kiɓe à yime aya inde. 'Am ata a ja nə pə kwanay ɗo su kon azar aya ata awan. Way ana Isəra'ila ahay sa taa təma lele aya à alay a Mbərom wa ata nà, saa təma atan həna nà, kwanay kutok. Ki təmihen anan nə kawa alay si sé sə təma way pə sləlay si sé wa ata re. \v 18 Anga nan kutok, kâ sa kəɗiyen anan alay si sé mə kəkal ataya bay. Ki həren anan nga ì zek kəriya nə angamaw? Kwanay aɗəka nà, alay si sé ahay ɗəkɗek, məgala ana alay si sé cəna, à sləlay aya inde. Bina, məgala ana sləlay a nay à alay si sé wa aɗəka bay. \p \v 19 Izəne ɗo inde à wulen a kwanay i ja: «Abay Mbərom a a kəkal anan alay si sé ataya nà, aday i tapay uda nen a kutok biɗaw!» \v 20 Acəkan, Mbərom a patay atan wa, anga aday i tapay uda iken! Əna Mbərom a patay atan anga tə ɗəfak apan nga bay, aday a tapay uda iken ɗukwen, anga kə ɗəfak apan nga kutok. Kə̂ həran nga anà zek aɗəka bay, jəjaran à Mbərom bugol. \v 21 Anga kak Mbərom kə̀ patak anan Isəra'ila ahay, tinen alay si sé zahav awan ata nà, a ga apak kutok nà, i patay iken ite sabay, kak kə mbəsakak sa ɗaf apan nga nà, na ɗaw? Iken aɗəka nə mə tapay a nə atapay! \p \v 22 San anan kutok aday, Mbərom nà, winen ɗo sumor awan, əna winen zizœk re. Winen zizœk tu ɗo mə slahay a pə cəveɗ anahan wa ataya awan, əna pə iken ite kutok nà, winen ɗo sumor awan, kak iken apan ki pərahan azar hwiya nà, na. Kak matanan bay, i i patay iken a re. \v 23 Yahuda ataya ɗukwen nà, kak tə ɗəfak apan nga maza ɗukwen, i ma atan pə dədazl a tinen kwakwa a re. Anga məgala anahan nà, inde sə tapay atan maza awan. \v 24 Kwanay Yahuda ahay itəbay ataya nà, kwanay kawa alay si sé sə kiɓe ataya kutok. Tə gəɗay anan à kiɓe wa, ta naa tapay anan pi sé sə agay ata awan. Kak Mbərom a ga way ma da 'am a kətanan ata nà, i mba apan sa ma anan Yahuda ahay à man a tinen inde sabay kələɗaw, tinen aday nə alay si sé ata ɗiɗek aya awan? \s1 Yahuda ahay ti i may ahay pə cakay ana Mbərom mba \p \v 25 Mərak uno ahay, u no nà, sənen anan way a mi ɗer a anan lele, aday kə̂ həren anan nga anà zek ahay bay. Bina, Isəra'ila ahay əngal a nan atan sa ɗaf nga pə Mbərom bay, anga mivel a tinen mə kuray aya awan. Ti naa mbəɗa mba, əna ɗo su kon azar aya Mbərom sə walay atan ataya tə̂ mbəɗa apan 'am fok aday. Ata Isəra'ila i ɗaf nga pə Mbərom kutok. \v 26 Natiya Mbərom a i tam anan zahav sə Isəra'ila ahay fok cite. Mə vinde à Deftere inde, Mbərom a wa: \q1 «Ɗowan a saa tam anan ɗo ahay ata nà, i nay ahay à Urəsalima wa. \q1 I pəse anan huwan ana wan a Yakob ahay fok. \q1 \v 27 Həna anan nà, 'am uno sa ɓan tə tinen à alay a ni pəsen atan anan ines a tinen ahay ata awan.\f + \fr 11:27 \ft Ca pə Esaaya 59.20-21.\f*» \p \v 28 Yahuda ahay tə təra ɗo maniɗe ana Mbərom ahay, anga ta ngam sə təma ləbara mugom ata bay. Natiya kutok, kwanay ɗo su kon azar aya ata awan, ki mben apan sa zla à bahay anahan inde. Aya əna, Mbərom kə̀ walak atan i pəlay atan hwiya, anga kə̀ zlapak anan anà bije a tinen ahay. \v 29 Mbərom kə̀ ngamak anan anà ɗowan a aday kə̀ zlapak anan, i varan way nà, i təra nə hwiya kawa anahan ata awan. Mbərom a mbəɗahan anà 'am bay. \v 30 Kwanay ɗo su kon a azar aya ata ɗukwen, à alay a inde nà, kə ɗəfen anan ahay apan anà Mbərom a cara ɗaw? Əna həna ki gen anan ì zek wa, anga Yahuda ahay ɗukwen tə ɗəfak anan apan bay. \v 31 A təra tə tinen Yahuda ahay ɗukwen matana re. Həna ti ɗəfan apan anà Mbərom bay, aday Mbərom kà gak ikwen sumor à yime a tinen inde kutok. Ata aday, tinen ti yam pə ines a tinen, aday tâ gan ì zek wa anà Mbərom ite. \v 32 Matanan, Mbərom kə̀ varak anan cəveɗ anà kuwaya anga aday â ɗəfan apan anà Mbərom bay ata way anahan. Ata aday ɗo ahay ti gan ì zek wa ɗukwen, fok a tinen a kutok. \s1 Mazlaɓ a Mbərom \p \v 33 Tə ɗiɗem a, sumor a Mbərom nà, məduwen awan. Asan way anahan kə̀ zalak ɗo ahay fok, aday a san way ahay nə fok. Way anahan sə bayak ɗukwen, ɗowan a san sə ɗakay anan tətibay. Ɗowan sə gəzlan alay anà cəveɗ anahan ibay fok re. \v 34 Deftere a Mbərom a ja nà: \q1 «Sa san abayak nga ana Mbərom a nə wayaw? \q1 Ɗowan inde saa təkəren 'am a sləmay ibay.\f + \fr 11:34 \ft Ca pə Esaaya 40.13.\f*» \q1 \v 35 «Waya sə varan way aday i təran gudire à Mbərom anaw?\f + \fr 11:35 \ft Ca pə Ayuba 41.3.\f*» \q1 \v 36 Sə ndakay anan way ahay fok nə Mbərom. \q1 Way ahay fok à alay anahan inde, \q2 aday ti ga inde ɗukwen anga winen. \q1 Ɗo ahay tə̂ varan mazlaɓ anà Mbərom pa sə viyviya awan! Amen. \c 12 \s1 Anjahay ana ɗo si mer su way ana Mbərom \p \v 1 Mərak uno ahay, Mbərom kà gak uko sumor nə bayak awan. Anga nan, nə cəce pikwen wa həna kutok nà, viren anan anan nga a kwanay anà Mbərom, kawa way sə ɗo ahay sə varan anà Mbərom tə sifa aya ata awan. Təren ɗo ma ga nga aya anga Mbərom. Ata nà, i zlan à nga anà Mbərom a kutok, aday ki həren anan nga tə ɗiɗem awan. \v 2 Kî gen kawa ɗo sə daliyugo ahay bay. Aɗəka bay, mbiken anan mivel a kwanay anà Mbərom â mbəɗa anan, ta sə varak ikwen abayak nga wiya aya awan. Ata nà, ki sənen way ana Mbərom a sa gan may ata kutok: way sərom aya awan, way sa zlan à nga, aday way lele aya kutok. \p \v 3 Nen nà, Mbərom kà gak uno sumor, kə̀ tərak nen ɗo maslan anahan. Anga nan, nen apan ni jak ikwen fok, na wa: Kə̂ həren anan nga anà zek bay. Sənen aɗəka nà, nga a kwanay aya awan. Cen pə məgala ana Mbərom a sə varak ikwen ata awan aday. Ki sənen kutok, kwanay pə cəveɗ a Mbərom nə kəkəmaw. \p \v 4 Zek su ɗo nà, kərtek, əna hawal aya inde apan ɗukwen bayak awan, kuwaya ti mer su way anahan cara. \v 5 Tə mənuko həna ɗukwen, matanan. Mənuko bayak awan, əna mənuko zek kərtektəkke, anga mənuko mə japay aya tə Yesu Almasihu, aday mənuko fok mə japay aya pi zek re. \p \v 6 Mbərom kə̀ varak uko məgala ahay nə cara cara, kawa sa zlan à nga anà winen awan. Natiya, kuwaya â ga anan mer su way tə way ana Mbərom a sə varan ata awan. Kak Mbərom a varak nə məgala sə ma anan 'am anahan awan, ma anan kawa anahan sə varak anan məgala ata kutok. \v 7 Kak Mbərom a varak nə məgala sa man zek anà ɗo ahay, man atan zek. Kak Mbərom a varak məgala sə tətakan anan way anà ɗo ahay, tətakan atan anan. \v 8 Kak Mbərom a varak nə məgala sə varan gədan anà ɗo ahay, varan atan gədan. Kak Mbərom a varak məgala sa varan way anà ɗo mətawak aya awan, varan atan tə mivel kərtek awan. Kak Mbərom a varak nə məgala sə njahan pa 'am wa anà ɗo ahay, njahan atan pa 'am wa tə mivel kərtek awan. Kak Mbərom a varak məgala sa gan sumor anà ɗo ahay nà, ga anan tə ataslay mivel awan. \p \v 9 Pəlen ɗo a azar aya tə mivel kərtek awan, aday tə təbəlem ɗəkɗek bay. Way lelibay aya cəna, kə̂ ngəmen bay. Pəlen nə way lele aya awan. \v 10 Pəlen zek ahay à wulen a kwanay, kawa mərak sə pəlay zek ahay ataya awan. Ɗəfen anan apan anà ɗo a azar aya tə mivel kərtek awan. \v 11 Gen mer su way nə tə məgala si zek a kwanay a təke. Kə̂ təren ɗo sə isew ahay bay. Gen anan mer su way anà Bahay a nuko Yesu nə tə mivel kərtek a re. \v 12 Ɗəfen anan iɗe a kwanay zuhhwe nà, pə way ana Mbərom saa varak uko ata tə ataslay mivel awan. Səmen anan anà ɗəce ahay, gen anan amboh anà Mbərom nə kwa siwa siwa fok. \v 13 Gəzlen zlile a kwanay ahay tu ɗo a Yesu ahay, kak ana tinen ibay nà, na. Təmihen mbəlok ahay à gala a kwanay ahay. \p \v 14 Gen anan amboh a Mbərom aday â ɗaf alay sə mazlaɓ anahan pu ɗo sə jugwar pikwen wa 'am ahay ataya awan. Kâ saa tahislen atan bay. \v 15 Tislen mivel tu ɗo sə taslay mivel ahay. Yimen pi zek tu ɗo sa yam ahay. \v 16 'Am â zlak ikwen pi zek tu ɗo a kwanay ahay. Kə̂ həren anan nga anà zek bay. Gen anan mer su way ahay nə fok lele, kwa mer su way cəɗew aya awan. Kî cen pa nga a kwanay kawa ɗo kəlire\f + \fr 12:16 \ft Kəlire a anan nà, madan bay, əna asan way ana Apasay a Mbərom.\f* aya bay. \p \v 17 Kak ɗowan a kà gak ikwen huwan nà, kâ si men anan anan uda sikeɗ a bay. Pəlay aɗəka nà, cəveɗ sa ga way lele aya aday ɗo ahay ta san zle, way lele aya ata awan. \v 18 Ga məgala lele, aday kak cəveɗ inde nà, njahay zay tə ɗo ahay fok. \v 19 Kwanay car uno ahay, kî men anan anan uda sikeɗ anà ɗowan bay. Mbəsiken anan Mbərom a â sa ga patan mivel. Deftere a Mbərom a ja nà: «Mbərom Fetek a wa: “Ama sikeɗ nà, anuno kərtek. Saa hamay anan huwan sə ɗo ahay nà, nen awan.\f + \fr 12:19 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 32.35.\f*”» \v 20 Aɗəka nà, gen kawa ana Deftere a Mbərom sa ja: «Kak ɗo maniɗe anak, may a han apan nà, varan ɗaf. Kak sa gan nə jom, varan a'am â sa. Ka gak matanan kutok nà, i təra kawa kə halan slan sə uko pa nga, i yam pə ines anahan kutok.\f + \fr 12:20 \ft Ca pə Balndi 25.21-22.\f*» \v 21 Kə̂ mbəsiken anan cəveɗ anà sədœk â mbasay pikwen bay, əna mbisen pə sədœk ta sa ga way lele aya awan aɗəka. \c 13 \s1 Ɗəfen anan apan anà bahay sə daliyugo ahay \p \v 1 Kuwaya â ɗəfan apan anà ngomna, anga ɗo sə lavan nga anà ɗo ahay ataya fok, sə varan atan məgala ata nà, zek a Mbərom awan. Aday sa ɗaf atan ɗukwen, winen a re. \v 2 Matanan kutok, ɗowan a kə̀ sədərek pə ngomna ɗukwen, a səder nə pi zek a Mbərom awan. Ata, ɗo matanan ata a ngəzahay pi zek nə sariya a Mbərom. \v 3 Aday ɗo sa ga way lele aya ite nà, ti jəjaran anà ɗo sə lavan atan nga ahay itəbay, si ɗo sa ga way lelibay aya aday bina. A nak sə jəjaran anà ngomna bay ba? Ga nə way lele awan. Ata ngomna i hərak nga. \v 4 Matanan, anga winen ɗukwen, a ga nə mer su way a Mbərom a re. A nan sa mak ikwen zek sa ga way lele aya awan. Aday kak ka gak way lelibay a ɗukwen, jəjaran, anga Mbərom a varan məgala ata nə kəriya bay re. Winen ɗo si mer su way a Mbərom anga sə ɗakan anan mivel a Mbərom sa ga anà ɗo ahay ta sa gan atan sariya pə way lelibay aya awan. \v 5 Anga nan, lele sə ɗəfan apan anà ngomna. Gen matanan anga kə sənen zle à mivel a kwanay a nà, wita cəveɗ lele awan, bina anga sa jəka tâ sa gak ikwen sariya bay ata aɗəka bay. \p \v 6 Aday ɗukwen, ka var jangal nà, anga nan re, bina Mbərom kə̀ ɗəfak anan ɗo si mer su way ataya tâ ga anan lele. \v 7 Himen anan anan anà ɗowan ataya way a təɗe ki himen atan ataya awan. Viren jangal anà ɗo sə cakal aya awan. Viren anan anan dala sə duwan anà ɗo sə təma aya awan. Jəjiren anan anà ɗo a təɗe ki jəjiren atan ataya awan, aday ɗəfen anan apan anà ɗo a təɗe ki ɗəfen atan apan ataya re. \s1 Pəlen ɗo a azar aya anga sə ɗəfan apan anà Mbərom \p \v 8 Gudire ana ɗowan â ga inde pikwen ibay, si gudire kərtektəkke saa mbəɗek pikwen nà, na: gudire sə asan zek. Gudire ata nà, a ndav itəbay. Aday ɗo sa san ɗo nà, kà gak way ana Tawrita sa gan may ata fok. \v 9 Mbərom a jak uko nà: «Kâ ga mədigweɗ bay, kâ vaɗ nga su ɗo bay, kâ ga akar bay, kâ ga ubor pə way su ɗo bay.\f + \fr 13:9 \ft Ca pə Gurtaaki 20.13-15, 17; Tooktaaki Tawreeta 5.17-19, 21.\f*» 'Am a anaya pi zek tə azar aya fok nə mə japay a nà, à 'am kərtek a inde, a wa: «Pəlay anan ɗo sə cakay su doh anak kawa iken sə pəlay anan nga anak ata awan.\f + \fr 13:9 \ft Ca pə Farillaaji Lewiŋko'en 19.18.\f*» \v 10 Ɗo sə pəlay anan ɗo sə cakay su doh anahan nà, a gan way lelibay a bay. Matanan, kak kə pəlak anan ɗo sə cakay su doh anak ahay nà, kə ɗəfak anan apan anà Tawrita fok kutok. \p \v 11 Gen matanan, anga kə sənen alay a anan ata zle, alay sə pəɗek pə ahan a kwanay ahay wa kutok. Bina alay ana Mbərom saa tam kwanay sə coy ata, winen bəse. Winen dəren kawa à alay a mənuko sə ɗəfay ahay nga pə Yesu ata sabay. \v 12 Luvon winen apan i ndav, iɗe winen apan i cəɗe. Ɗâ ga way a mənuko sa taa ga sə luvon ataya sabay. Ruko way sə alay a mənuko ahay saa vaɗ anan zek tə way lelibay ataya si pec kutok. \v 13 Zluko tə cəveɗ lele aya kawa ɗo sa bar si pec ahay ata awan. Ɗə̂ vaway nga tə mahay bay, ɗə̂ mbəsakan zek anà agəsle lelibay aya bay, tə cəveɗ a wura wura ɗukwen ɗâ ján uho bay re, ɗə̂ təre bay, aday ɗâ ga ubor pə way sə ɗo azar aya bay. \v 14 Mbəsiken anan cəveɗ anà Bahay a mənuko Yesu Almasihu â tərak ikwen way sə alay a kwanay awan. Kə̂ bayiken pə way sə ubor si zek a kwanay ahay sabay. \c 14 \s1 Kî men anan anan mungok anà zek ahay bay \p \v 1 Təmihen anan ɗo bəle a pə cəveɗ sə pərahan azar anà Yesu ataya awan, mənjəna kwanay sə təre tə winen pə way anahan sə bayak à mivel anahan inde ata awan. \v 2 Ɗo azar aya ti bayak, way sa pa inde mə gafay 'am a ibay. Ti rac way ahay so. Əna ɗo aday winen bəle a pə cəveɗ a Mbərom ata nà, i rac sluweɗ itəbay. \v 3 Ɗowan a sa rac way so ata â sa kəɗey anan ɗowan a sa rac sluweɗ itəbay ata bay. Aday ɗowan sa rac sluweɗ itəbay ata ɗukwen, â sa man anan mungok anà ɗowan sa rac way so ata bay re, anga Mbərom winen nà, kə̀ təmahak anan mərak ata re. \v 4 Iken nə wayaw? Ka ra zek sa man anan mungok anà ɓile su ɗo hinen ata nà, kəkəmaw? Kà gak way lelibay a nà, saa gafan 'am nə bahay anahan. Kà gak way lele ɗukwen, saa ngəran ɗukwen, bahay anahan ata re. Tə ɗiɗem a nà, Bahay a mənuko i mba apan sa gan nga təte, i tavay nə njənjan. \p \v 5 Azar su ɗo a, a bayak nà, luvon ahay inde sə zalay luvon hinen ahay, aday ɗo ahay inde tə bayak nə luvon ahay fok nə hərro. Kuwaya â san anan lele, way anahan a sə bayak apan à mivel inde ata awan. \v 6 Kak ɗowan a kə̀ zalak anan luvon hinen pə luvon a azar aya wa, a ga matanan anga sə həran nga anà Bahay a nuko. Ɗo sa pa way so, a nan ɗukwen sə həran nga anà Bahay a nuko, anga a ngəran à Mbərom aday a sa pa way. Ata ɗo sa pa way azar aya itəbay ata ɗukwen, a nan sə həran anan nga anà Bahay a nuko re, aday a ngəran ɗukwen anà Mbərom a re. \p \v 7 Ɗowan a inde à wulen a mənuko, a lavan nga anà zek anahan təte pə daliyugo ɗukwen ibay. Aday ɗowan sa mac anga nga anahan a ɗukwen ibay re. \v 8 Kak mənuko tə sifa aya nà, wita anga aday ɗâ ga mer su way ana Bahay a mənuko. Kak ɗə məcak, ɗa mac anga sa ga ɗukwen mer su way anahan a re. Matanan, kwa â ga nə mənuko tə sifa aya awan, kwa â ga nə ɗə məcak, mənuko ɗo si mer su way ana Bahay a mənuko hwiya. \v 9 Anga Yesu Almasihu nə kə̀ məcak, kə̀ slabakak ahay à məke wa, aday â təra bahay su ɗo tə sifa aya awan, aday winen bahay su ɗo ma mac aya re. \p \v 10 Aday iken, ka gan sariya anà ɗo sə cakay su doh anak nà, angamaw? Kə kəɗey anan nà, angamaw? Mənuko a fok, ɗi zla saa tavay pa 'am ana Mbərom, ɗo saa gak uko sariya ata awan. \v 11 Mbərom a ja à Deftere anahan inde, a wa: \q1 «Tə ɗiɗek awan, kuwaya fok i nay ahay sa naa dukwo gərmec ù vo. \q1 Kuwaya i ja ta 'am anahan awan, nen nə Mbərom acəkan.\f + \fr 14:11 \ft Ca pə Esaaya 45.23.\f*» \p \v 12 Kawa sa ja bine siwaw nà, kuwaya i tavay pa 'am a Mbərom, i i ɗakay anan way anahan sa ga həna ata tə alay anahan awan. \s1 Kə̂ fakay anan mərak anak ì ines inde bay \p \v 13 Kak matanan cukutok nà, ɗə̂ mbəɗek sa gan sariya anà mərak a mənuko ahay sabay. Aɗəka bay, kâ si gen way aday i fakay anan mərak ahay ì ines inde ata bay. \v 14 Bina manay mə japay aya tə Bahay a mənuko Yesu, aday na san zle lele, awan inde ma ga mənjaɗak a ta nga anahan a nà, ibay. Əna ɗowan a kə̀ bayakak awan a inde nə tə mənjaɗak a kəma, â sa pa bay, anga pə winen nà, a ga mənjaɗak acəkan. \v 15 Kak kə nəsek anan mivel anà mərak anak ahay tə way sa pa anak nà, ata a nan sa ja nə kə pəlay anan bay. Almasihu kə̀ məcak anga mərak ata awan. Way sa pa anak â sa lize anan bay. \v 16 A ga apak nà, way sa pa anak ata nà, lele. Əna kak ka san zle ɗo ahay ti i jak nə lelibay kəma, kâ pa bay, aday ɗo ahay tâ ja apak way lelibay a sabay. \v 17 'Am sə bahay a Mbərom nà, kà jak awan pə way anak sa pa ata bay. Kwa pə way anak sa sa ata ɗukwen, kà jak awan bay re. Bahay a Mbərom nà, way ana Apasay Cəncan a sa ga à mənuko inde ata awan. A mak uko zek sa ga way lele aya, a varak uko zay sə njahay pə kərtek awan, aday i varak uko ataslay mivel. \v 18 Ɗowan a winen apan i gan mer su way anà Yesu Almasihu matanan ata nà, i zlan à nga anà Mbərom kutok, aday ɗo ahay ti ɗəfan apan anà ɗo matanan ata awan. \p \v 19 Anga nan, guko məgala sa ga way sə ngəzahay ahay zay ataya awan, aday way sa man zek anà ɗo ahay sa har à 'am a Mbərom inde ataya re. \v 20 Kâ nes anan mer su way a Mbərom anga way anak sa pa bay. Ayaw, awan inde mənjaɗak a bay. Əna, kak mərak anak ahay ti sa slahay anga way anak sa pa cəna, mbəsak sa pa way ata awan. \v 21 Way lele cəna, kâ sa ga way sə fakay anan mərak ahay ì ines inde ataya bay, kwa â ga nə sa rac sluweɗ, kwa â ga nə sa sa mahay, kwa â ga nə sa ga ma ma fok. \v 22 Way anak sa san pa 'am a anan ata nà, kâ jan anan anà ɗowan bay, si kwanay tə Mbərom a ɗəkɗek. Ɗo sa ga way tə ajalay nga a cuwcew bay ata cəna, i taslay mivel. \v 23 Aya əna, ɗo sə vəɗan uway anà nga anahan anga way anahan sa pa nà, winen apan i ga ines, anga kə̀ ɗəfak anan mivel anahan pə way anahan a sa ga ata bay. Pa 'am a Mbərom nà, ɗowan a kà gak way aday a san sa jəka lelibay kabay lele ɗukwen a san bay cəna, kà gak ines. \c 15 \s1 Ga way sa zlan à nga anà ɗo a azar aya awan \p \v 1 Mənuko ɗo məgala aya pə cəveɗ a Mbərom ata, muko anan zek anà ɗo bəle aya awan. Ɗâ ga way sa zlak uko à nga à nuko vərre a bay. \v 2 Mənuko fok, guko way sa zlan à nga anà mərak a mənuko ahay, anga aday ɗâ man atan zek sa har pa 'am ana Mbərom. \v 3 Yesu Almasihu a ta nga anahan a ɗukwen kə̀ pəlak way sa zlan à nga a bay re. Aɗəka bay, a təra nə kawa mə vinde apan à Deftere a Mbərom inde ata awan, a wa: «Ɗo ahay tə gənahak nà, anakiken Mbərom, əna 'am a tinen ata a njaɗ nə nen awan.\f + \fr 15:3 \ft Ca pə Jabuura 69.10.\f*» \v 4 Way a mə vinde à Deftere a Mbərom inde ata fok, tə vinde anan anga aday way a mə vinde ata â ɗakak uko anan way, aday anga ɗə̂ ɗəfan iɗe anà way a Mbərom sə zlapak uko anan ataya awan. Ata ɗi ɗəma way ahay lele kawa ana Deftere sə varak uko anan məgala ata awan. \v 5 Mbərom Bahay sə varan məgala anà ɗo ahay sə ɗəma way ata, â təra anan abayak nga a kwanay kərtek, aday kî gen way kawa ana Almasihu Yesu sa ga ataya awan. \v 6 Ata kwanay a fok ki njiɗen sə həran nga anà Mbərom, Bəbay ana Bahay a nuko Yesu Almasihu, tə cəveɗ kərtek awan. 'Am a kwanay ɗukwen kərtek awan. \s1 Ɗo su kon azar aya tə̂ həran nga anà Mbərom \p \v 7 Matanan, təmihen zek ahay, kwanay a fok, kawa ana Almasihu sə təma kwanay ata re, aday ɗo ahay tə̂ həran nga anà Mbərom. \v 8 Na jak ikwen nà, Almasihu Yesu kə̀ tərak ɗo si mer su way ana Yahuda ahay, anga sə ɗakan atan anan nà, Mbərom winen ɗo sə ɗiɗek, aday way anahan sə zlapan anan anà bije a manay ahay fok ata ti təra. \v 9 Aday ata, ɗo su kon azar aya ata ti həran nga anà Mbərom anga sumor anahan sa ga anga tinen ata re. A təra kawa Deftere a Mbərom sa ja apan ata awan, a wa: \q1 «Anga nan, ni hərak nga, Mbərom uno, à wulen su ɗo aday tinen Yahuda ahay bay ataya awan, \q2 ni zambaɗ iken tə ara ahay.\f + \fr 15:9 \ft Ca pə 2 Samuyila 22.50; Jabuura 18.50.\f*» \p \v 10 'Am a Mbərom a ja asa, a wa: \q1 «Kwanay Yahuda ahay itəbay ataya awan, \q2 tislen mivel pə kərtek a tu ɗo a Mbərom ahay.\f + \fr 15:10 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 32.43.\f*» \p \v 11 À man hinen asa, a wa: \q1 «Kwanay Yahuda ahay itəbay ataya fok, \q2 həren anan nga anà Mbərom Fetek. \q1 Kwanay ɗo su kon ahay fok, \q2 zambiɗen anan.\f + \fr 15:11 \ft Ca pə Jabuura 117.1.\f*» \p \v 12 Ezaya kà jak re, a wa: \q1 «Ɗo sə slala ana Yisa i nay ahay saa təra bahay su ɗo su kon a azar aya awan. \q1 Tinen ti ɗəfan iɗe aday â tam atan.\f + \fr 15:12 \ft Ca pə Esaaya 11.10.\f*» \p \v 13 Mbərom, ɗo sə varan məgala anà ɗo ahay sə ɗəfan iɗe ata, â varak ikwen ataslay mivel, â varak ikwen zay, anga kə ɗəfen nga pə winen awan. Natiya ki ɗəfen anan iɗe bayak a tə məgala sə Apasay Cəncan awan. \s1 Mer su way ana Pol \p \v 14 Mərak uno ahay, nen a ta nga uno ɗukwen, na san zle, kwanay nə ɗo lele aya awan, kə sənen ɗiɗek zle, aday ki mben apan sə tətakan anan way anà zek a kwanay ahay coy. \v 15 Əna, nə vindek ikwen ayak tə gədan a pə way azar aya nà, anga u no kə̂ mbəɗəken anan way a anaya à nga wa bay. Na ga matanan, anga zek a Mbərom a kà gak uno sumor anahan \v 16 sa ɗaf nen ɗo si mer su way ana Almasihu Yesu awan, à wulen su ɗo su kon azar aya Yahuda ahay bay ata awan. Nen apan ni ɗakan atan anan ləbara mugom a sa nay pə cakay a Mbərom wa ata nà, nə tərak kawa ɗo sə gəɗan dungo anà way anga Mbərom. Anga kak tə ɗəfak apan nga nà, ata ti təra kawa way mə varan aya, Apasay Cəncan a sa gan nga cara aday â zlan à nga anà Mbərom ata awan. \p \v 17 Natiya kutok, ni taslay mivel ti mer su way ana Mbərom sə vuro anga ajapay a manay tə Almasihu Yesu ata awan. \v 18 Ni ja 'am sə awan maza kula bay. Ni ja nà, pə way ana Almasihu a sa ga ti nen ata ɗəkɗek. Anga kə̀ varak uno məgala sə bənan alay anà ɗo su kon aya aday tinen Yahuda ahay itəbay ataya pə cakay ana Mbərom, aday tə̂ ɗəfan apan. A ga matanan ata nà, ta 'am uno sa ja ataya, aday tə way uno sa ga ataya, \v 19 aday tə masuwayan ahay cara cara, aday tə məgala ana Apasay anahan re. Nə ɗakak anan anan ləbara mugom a pə Yesu Almasihu anà ɗo ahay, nə dazlan ahay kwa à Urəsalima wa, hus nə dəzle anan à Iliriya. \v 20 U zlo à nga sə ɗakay anan ləbara mugom a à man aya aday ɗo ahay tə slənek anan ləbara a Yesu Almasihu fan bay ataya awan, anga u no sa ga mer su way pa su ɗo hinen bay. \v 21 U no aɗəka nà, â təra kawa winen mə vinde a à Deftere a Mbərom inde ata awan: \q1 «Ɗowan aya aday kula ta jak atan 'am pə winen itəbay ataya, tinen ti canan. \q1 Aday ɗowan aya kula tə slənek way pə winen itəbay ataya, ti san anan kutok.\f + \fr 15:21 \ft Ca pə Esaaya 52.15.\f*» \s1 A nan anà Pol sa zla à Ruma \p \v 22 Anga nan kutok, saray bayak a na gak anan may sa zlak ayak saa cay ahay pikwen cəna, na njaɗ cəveɗ a bay. \v 23 Kà gak ava bayak a u no sa cak ikwen ahay iɗe, əna mer su way uno kə̀ mbəsakak uno cəveɗ bay. Həna mer su way uno à man a anan kə̀ ndəvak kutok. \v 24 Natiya, à alay a ni i zla à Espaniya ata nà, ni njahay àga kwanay mənjœk, anga aday kə̂ tislen uno mivel aday kî men uno zek tə cəveɗ sə dəzle à man ata awan. \p \v 25 Əna həna ni zla à Urəsalima aday ni i man zek anà ɗo a Yesu ahay à man ata awan, \v 26 anga ɗo a Yesu ahay à Makedoniya tə Akaya ta gak anan may sə cakal way anga sa man zek anà ɗo mətawak aya à wulen su ɗo a Yesu ahay à Urəsalima. \v 27 Tə bayak sə cakal way ata nə tə alay a tinen aya, aday təɗe sa ga nə abay matanan way anahan. Yahuda ahay ta mak anan zek anà ɗo su kon azar aya sa njaɗ anan magwagway ana Mbərom. Matanan re, lele nə ɗo su kon a azar aya tâ man zek anà Yahuda ahay tə way sə daliyugo ahay ite re. \v 28 Natiya kutok, na sak a ndav anan mer su way ata aday nə varak atan anan dala ata coy nà, ni i zla à Espaniya tə àga kwanay. \v 29 Na san zle re, na sak a zlak ayak àga kwanay nà, Yesu Almasihu i gak ikwen sumor bayak a anga nen a sa cak ikwen ahay iɗe ata awan. \p \v 30 Mərak uno ahay, kwanay kə ɗəfen nga pə Bahay a mənuko Yesu Almasihu, aday Apasay a Mbərom kə̀ varak ikwen məgala sə pəlay zek ahay. Anga nan kutok, nen apan ni gak ikwen amboh, kem, gen anan amboh à Mbərom tə mivel kərtek a anga nen, aday û mo zek. \v 31 Gen amboh, anga aday ɗo sə Yahudiya ahay aday tə ɗəfak nga pə Yesu bay ataya tə̂ bəno mbiyeɗ bay ite. Gen amboh ɗukwen, aday way uno saa zla anan à Urəsalima ata â zlan à nga anà ɗo a Yesu ahay à man ata awan. \v 32 Natiya, kak Mbərom kə̀ pəlak nà, ni zlak ayak àga kwanay nen mə taslay mivel awan. Ata ni njaɗ sə taslay mivel pə kərtek a tə kwanay a fok kutok. \p \v 33 Mbərom, ɗo sa taa var zay ata, â gak ikwen nga. Amen! \c 16 \s1 Pol a jan 'am anà Ruma ahay \p \v 1 U no sa jak ikwen ayak 'am həna pə mərak a mənuko Fœbe. Uwar ata a ga mer su way ana Mbərom à Kenkeriya à wulen su ɗo a Yesu ahay. \v 2 Kà zlak ayak àga kwanay cəna, təmihen anan tə mivel kərtek a lele, anga winen ɗo ana Bahay a mənuko. Təmihen anan kawa abay təɗe ɗo a Yesu ahay ti ga ata awan. Viren anan way sə kəcan ata fok, anga kà mak anan zek anà ɗo ahay bayak a, kwa ì nen a ɗukwen, kà mak uno zek a re. \p \v 3 Jen anan 'am anà atə Pəriskila ta mbaz anahan Akilas. Manay ma taa ga mer su way ana Almasihu Yesu nə pə kərtek awan. \v 4 À alay a inde abay ni mac coy nà, su mo zek sa tam nə tinen awan. Abay kwa ti mac anga nen ɗukwen, tə lavak anan zek coy. Saa ngəran atan nə nen ɗəkɗek bay. Ɗo a Yesu ahay aday tinen Yahuda ahay bay ataya fok ti ngəran atan re. \v 5 Na jak anan 'am anà ɗo a Yesu ahay sə halay nga àga tinen ataya fok re. \p Na jak anan ayak 'am anà Epaynet, car uno ɗiɗek awan. Winen ɗo sa lah sa ɗaf nga pə Yesu Almasihu mama'am a pə daliyugo sə Aziya. \v 6 Na jak anan ayak 'am anà Mariyama, winen ɗukwen kà gak mer su way bayak a anga kwanay. \p \v 7 Na jak anan ayak 'am anà ɗo sə àga nen ahay, atə Andərenikus tə Yuniyas. Ma pay dangay nə jiga awan, tinen ɗo tə mazlaɓ aya bayak a à wulen su ɗo maslan ahay, aday tə luho sa ɗaf nga pə Yesu Almasihu aɗəka, bina nə lahan atan bay. \p \v 8 Na jak anan ayak 'am anà Ampəliyatus, car uno awan, manay à alay ana Bahay Yesu inde maya awan. \p \v 9 Na jak anan ayak 'am anà Urben ma taa ga mer su way ana Yesu Almasihu nə pə kərtek awan. \p Na jak anan ayak 'am anà Sətakis, car uno ɗiɗek awan. \p \v 10 Na jak anan ayak 'am anà Apeles, winen ɗukwen kà gak ɗəce anga Yesu Almasihu aday kə̀ səmak anan lele. \p Na jak anan ayak 'am anà ɗo sə àga Aristobul ahay re. \p \v 11 Na jak anan ayak 'am anà ɗo uno Herodiyon. \p Na jak anan ayak 'am anà ɗo a Bahay a mənuko Yesu ahay àga Narsis. \p \v 12 Na jak anan ayak 'am anà Tirofen tə Tiropas, ɗo sa ga mer su way ana Bahay a mənuko Yesu ahay. \p Na jak anan ayak 'am anà Persis, mazar uno ɗiɗek awan, sa ga mer su way anga Bahay a mənuko bayak a nə winen. \p \v 13 Na jak anan ayak 'am anà Rufus, ɗo lele pə cəveɗ sə pərahan azar anà Bahay a mənuko Yesu. \p Na jak anan ayak 'am anà may anahan, kà gak uno nga kawa nen wan si zek anahan ɗiɗek awan. \p \v 14 Na jak anan ayak 'am anà Sinkərit, Fəlegon, Hermes, Patrobas, Hermas, aday ɗo a Yesu azar aya àga tinen ataya fok re. \p \v 15 Na jak anan ayak 'am anà Filolog tə Yuliya, aday atə Nere tə mərak anahan re. \p Na jak anan ayak 'am anà Olimpas aday anà ɗo a Yesu azar aya àga tinen ataya fok re. \p \v 16 Jen anan 'am ì zek ahay lele. Ɗo sə egliz ana Yesu Almasihu ahay fok ta jak ikwen ayak 'am re. \s1 Andav sa 'am ahay \p \v 17 Mərak uno ahay, ma gak ikwen ayak kem, gen anan ngatay anà ɗo sa ngam way a kwanay mə tətak aya bay ataya awan. Tinen apan ti gəzla anan ɗo ahay pi zek wa, aday tinen apan ti fakan alay anà ɗo ahay pə cəveɗ lele aya wa. Kə̂ njihen pə cakay a tinen bay. \v 18 Zahav su ɗo ataya nà, ta ga nə mer su way ana Bahay a nuko Yesu Almasihu bay, si way sa zlan atan à nga vərre. Tinen apan ti ran mindel anà ɗo ahay nə ta 'am. Natiya, tə njəkan uda anà ɗo ma san way a bay ataya awan. \v 19 Kwanay ite nà, ɗo ahay fok ta san zle, kə ɗəfen anan apan anà Bahay a nuko Yesu. Anga nan, nen apan ni taslay mivel tə kwanay bayak a re. U no nà, təren ɗo sa san sa ga mer su way lele aya ɗəkɗek, mənjəna sə japay anan tə huwan. \v 20 I njahay bayak a sabay, Mbərom, Bahay sə zay, i varak ikwen məgala sə mbasay pə Fakalaw, ki jənen apan bəse coy. Bahay a nuko Yesu â gak ikwen sumor anahan. \p \v 21 Timote, ɗowan a sa ga mer su way maya ti nen ata kà jak ikwen ayak 'am. Ɗo uno a anaya ta jak ikwen ayak 'am a re: atə Lukiyus tə Yason tatə Sosipater. \v 22 Nen Tertiyus, ɗo sə vinde ɗerewel ana Pol a anan, na jak ikwen ayak 'am, nen ɗo ana Bahay a nuko Yesu. \v 23 Gayus kà jak ikwen ayak 'am. Nə njahay nà, àga winen, aday ɗo a Yesu ahay ta taa nay sa ga amboh àga winen. Erastus, ɗo sa ban dala sə wulen su doh a anan ata, tə Kawartus, mərak a mənuko, ta jak ikwen ayak 'am re. \p [ \v 24 Bahay a mənuko Yesu â gak ikwen sumor à kwanay a fok. Amen.] \s1 Pol a həran nga anà Mbərom \p \v 25 Zambaɗuko anan sləmay a Mbərom! I mba apan sə varak ikwen məgala sə njahay mə ngazlay saray aya à cəveɗ anahan inde, kawa ana ləbara mugom a nen sə ɗakak ikwen anan ata awan. Kwakwa ata nà, Mbərom kə̀ ɗərek anan ləbara mugom ata awan. \v 26 Əna həna winen a kà kak anan ahay uho, aday ɗo ahay tə wazay nə way ana ɗo maja'am a Mbərom ataya sə vinde pə Almasihu ata awan. A ga matanan, anga aday ɗo su kon ahay fok tâ ɗaf apan nga, tə̂ ɗəfan apan kutok. \v 27 Həruko anan nga à Mbərom pa sə viyviya awan! Asan way anahan nə a zalay way ahay fok. Həruko anan nga anga Yesu Almasihu re. Amen!