\id MAT  
\h Mata 
\toc1 Ləbara mugom a kawa ana Mata sə vinde anan ata awan 
\toc2 Mata 
\toc3 Mata 
\mt2 Ləbara mugom a kawa ana 
\mt1 Mata 
\mt2 sə vinde anan ata awan 
\imt1 A ɗakay way pə deftere a anan 
\ip Mata a vinde ɗerewel a anan nà, anà Yahuda ahay sə ɗakay anan nà, Yesu nə Almasihu. Saray bayak a Mata a ɗakay anan nə way a Yesu sa ga ataya tə təra kawa ana ɗo maja'am a Mbərom ahay sa taa ja kwakwa ataya awan. Aday a ɗakay anan ɗukwen, Yesu winen apan i tətakan anan way anà ɗo ahay nà, a ga nə kawa a var Tawrita wiya a kawa ana Musa sa var kwakwa ata awan. Matanan, tə Yesu nà, Mbərom a rah anan wa way anahan sə dazlan sa ga tə Isəra'ila ahay ata awan. 
\is1 Nga sa 'am ahay 
\io1 Mbərom a slənay ahay Yesu, winen Almasihu awan \ior (1.1 - 4.11)\ior* 
\io1 Yesu a wazay à Galile aday à Yahudiya \ior (4.12 - 25.46)\ior* 
\io1 Yesu a mac aday a slabakay ahay à məke wa \ior (26.1 - 28.20)\ior* 
\c 1  
\s1 Bije a Yesu ahay 
\r Lukas 3.23-38 
\p  
\v 1 Həna anan nà, ɗerewel sə sləmay ana bije a Yesu Almasihu ahay. Winen mə wahay a nà, pə zahav ana Dawuda wan sə kutov ana Ibərahima. 
\p  
\v 2 Ibərahima a wahay Isiyaku, Isiyaku winen a wahay Yakob, Yakob ite a wahay Yahuda, tinen tə mərak anahan ahay inde.  
\v 3 Yahuda winen a wahay atə Fares tə Jara pə uwar a sə ngaman Tamar ata wa. Fares a wahay Hesərunu, Hesərunu ite a wahay Aram,  
\v 4 Aram ite a wahay Aminadabu, Aminadabu ite a wahay Nasunu, Nasunu ite a wahay Salmuna.  
\v 5 Salmuna a wahay Bo'es pə uwar a sə ngaman Rahab ata wa. Bo'es ite a wahay Obed pə uwar a sə ngaman Rut ata wa. Obed ite a wahay Yisa,  
\v 6 Yisa ite a wahay bahay Dawuda. 
\p Dawuda a wahay Sulimanu pə uwar anahan sə ngəzar pə Uriya wa ata awan.  
\v 7 Sulimanu ite a wahay Roba'am, Roba'am ite a wahay Abiya, Abiya ite a wahay Asa,  
\v 8 Asa ite a wahay Yusafat, Yusafat ite a wahay Yoram, Yoram ite a wahay Ujiya,  
\v 9 Ujiya ite a wahay Yotam, Yotam ite a wahay Akas, Akas ite a wahay Hejekiya,  
\v 10 Hejekiya ite a wahay Manasa, Manasa ite a wahay Amos, Amos ite a wahay Yusiya,  
\v 11 Yusiya ite a wahay Yekoniya tə mərak aya awan. À alay a tinen ata, bahay sə Babila a pak anan Isəra'ila ahay ù kon wa. 
\p  
\v 12 Pə dəɓa a way ata wa asa, Yekoniya a wahay Salatiyel, Salatiyel ite a wahay Zorobabila,  
\v 13 Zorobabila ite a wahay Abihuda, Abihuda ite a wahay Eliyakim, Eliyakim ite a wahay Ajora,  
\v 14 Ajora ite a wahay Sadok, Sadok ite a wahay Akim, Akim ite a wahay Eliyada,  
\v 15 Eliyada ite a wahay Eliyajaru, Eliyajaru ite a wahay Matan, Matan ite a wahay Yakob,  
\v 16 Yakob ite a wahay Yusufu, mbaz ana Mariyama, may a Yesu sə ngaman Almasihu ata awan. 
\p  
\v 17 Abaslay zahav ata pə mədire pə mədire a bənay ahay pə Ibərahima wa hus pə Dawuda nà, kà gak bije ahay kuro nga anahan a fuɗo. A ban pə Dawuda wa ite, hus pə ana tinen sə həɗek à Babila ɗukwen, kà gak bije ahay kuro nga anahan a fuɗo. A bənay pə winen ata wa ite, hus pa sə wahay anan Almasihu ite nà, kà gak bije ahay kuro nga anahan fuɗo a re. 
\s1 Awahay ana Yesu Almasihu 
\r Lukas 2.1-7 
\p  
\v 18 Awahay ana Yesu Almasihu a təra nà, natiya awan: Mariyama, may anahan ata nà, winen dəle ana Yusufu. À alay a tə gəɓak zek fan bay nà, məgala sə Apasay Cəncan a, a gan wan anà Mariyama.  
\v 19 Yusufu, dəle anahan ata nà, winen ɗo ɗiɗek awan, a pərahan azar anà Mbərom. A nan sa ra apan waray pa 'am sə ɗo ahay bay. Anga nan, Yusufu a nan sə mbəsak anan dəle anahan tə wurwer. 
\p  
\v 20 Winen apan i bayak pa 'am ata mba, maslay a Mbərom a kan zek ì cœn sə zuɓay inde. A jan, a wa: «Yusufu, ɗo sə zahav ana Dawuda, kə̂ jəjar sə gəɓa anan dəle anak Mariyama bay, anga sa gan wan nà, məgala sə Apasay Cəncan awan.  
\v 21 I wahay wan mungol awan, kə̂ ngaman Yesu\f + \fr 1:21 \ft Yesu a nan sa ja nà, Mbərom a tam ɗo.\f*, anga i tam anan ɗo anahan ahay ì ines a tinen ahay wa.» 
\p  
\v 22 Way ata fok a təra anga aday 'am ana Mbərom Ba Məduwen a sa ja tə dungo ana ɗo maja'am anahan ata, â təra. A wa: 
\q1  
\v 23 «Dəna dalay a i ga wan, 
\q2 i wahay wan mungol awan, 
\q2 ti ngaman Imanuwila.\f + \fr 1:23 \ft Imanuwila a nan sa ja bine siwaw nà, Mbərom winen inde tə mənuko.\f*» 
\p  
\v 24 Yusufu a pəɗek pə ahan wa nà, a ga kawa ana maslay a Mbərom sa jan ata awan. A gəɓa anan dalay anahan Mariyama agay.  
\v 25 Əna tə japak tə Mariyama bay, hus pa sə wahay anan wan anahan ata awan. Yusufu a ɗaf apan sləmay Yesu a kutok. 
\c 2  
\s1 Ɗo sa san way ahay ta nay saa ca pə Yesu 
\p  
\v 1 Yesu nà, winen mə wahay a à Baytilama pə daliyugo sə Yahudiya. À alay ata nà, bahay sə Yahudiya a nə Hiridus. Pə dəɓa sə wahay anan Yesu wa nà, kəlire ahay ta nay ahay kwa ta day sə dara wa, à Urəsalima. Tinen aday nà, ta san way pə cəveɗ sə mawuzlawazl ahay zle. Anga nan tə cəce pə ɗo ahay wa, ta wa:  
\v 2 «Wan a mə wahay a, aday i sa təra bahay sə Yahuda ahay ata nà, winen ahaw? Mə canak anan anà mawuzlawazl anahan a kə̀ slabakak ahay à dəlon wa. Ma nay sa naa həran ayak nga.» 
\p  
\v 3 Bahay Hiridus a sləne cəna, 'am ata kə̀ wusek atan nga, winen tu ɗo sə Urəsalima ahay fok.  
\v 4 Hiridus a halan nga anà bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, pi zek tə miter sə Tawrita ahay fok. A cəce patan wa, a wa: «Ti wahay Almasihu nà, ahaw?» 
\p  
\v 5 Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Ti wahay Almasihu nà, à Baytilama, pə daliyugo sə Yahudiya. Anga ɗo maja'am a Mbərom kə̀ vindek kwakwa, a wa: 
\q1  
\v 6 “Iken Baytilama, wulen su doh pə daliyugo sə Yahudiya, 
\q2 kə kəcak à mamasl sə wulen su doh sə Yahudiya ahay bay jiga awan. 
\q1 Anga bahay i sləray ahay nà, ì iken wa, 
\q2 aday i gan nga anà Isəra'ila ɗo uno ahay kawa ɗo sə jugwar təman ahay.\f + \fr 2:6 \ft Ca pə Mika 5.2; 2 Samiyel 5.2.\f*”» 
\p  
\v 7 Natiya kutok, Hiridus a ngaman atan ayak anà kəlire ahay ù doh pə cakay anahan. A ngaman atan ayak mənjəna ɗo ahay sa san apan, aday a cəce patan wa, a wa: «Kə cinen anan anà mawuzlawazl ata a slabak nà, à alay wuraw?» Tə ɗakan anan kutok.  
\v 8 Pə dəɓa anahan a wa a jan atan asa, a wa: «Zlen à Baytilama, pəlen anan wan ata lele. Ki ten anan à nga cəna, ka naa jen uno, aday nen ni zla saa həran ahay nga a cite.» 
\p  
\v 9 Tinen ite, tə sləne anan 'am a bahay ata cəna, ta zla kutok. Mawuzlawazl a, tinen a sə canan kurre a ata, a njahan atan pa 'am wa. A dəzle pa nga su doh a aday wan a à man ata ata nà, mawuzlawazl ata a tavay dek.\fig caption|src="WA03806b.tif" size="col" loc="Mat 2:1-17" ref="mat 2:12" \fig* 
\v 10 Tə canan anà mawuzlawazl sə tavay dek ata cəna, ta njaɗ ataslay mivel məduwen awan.  
\v 11 Ta zla ù doh a aday wan a winen à man ata ata awan. Ta tan à nga anà Yesu, tinen maya tə may anahan Mariyama. Tə dukwen gərmec ù vo, tə həran nga anà wan ata awan. Tə pəsak anan mbulo a tinen ahay, aday tə varan magwagway ahay cara cara: gura ahay, mətətok sə ləluway sə rəbas lele ataya awan, pi zek tə wurde sə ngaman \tl mira\tl* ataya awan.  
\v 12 Pə dəɓa anahan a wa nà, Mbərom a ɗakan atan anan ì cœn sə zuɓay inde nà, tâ ma ta man ana Hiridus sabay. Natiya ta zla agay tə cəveɗ hinen kutok. 
\s1 Atə Yusufu tə Mariyama ta zla à Misra 
\p  
\v 13 Ɗo a ataya ta zla way a tinen cəna, maslay a Mbərom a kan zek anà Yusufu ì cœn sə zuɓay inde, a jan, a wa: «Slabak! Zla anan wan tə may anahan a təke à Misra, bina Hiridus i pəlay wan a anan, anga a nan sə lize anan. Njihen à man ata hus pə luvon a azanan ni jak, hayak ikwen ahay wa ata awan.» 
\p  
\v 14 Matanan kutok Yusufu a slabak sə luvon, a zla anan Yesu tə Mariyama a təke à Misra.  
\v 15 Tə njahay à man ata hus pə amac ana Hiridus. Natiya, way ana Mbərom Ba Məduwen sa ja tə dungo ana ɗo maja'am anahan ata a təra. A wa: «Ni ngaman anà wan uno kwa pə daliyugo sə Misra wa.\f + \fr 2:15 \ft Ca pə Hose'a 11.1.\f*» 
\s1 Hiridus a vaɗ anan gwaslay ahay 
\p  
\v 16 Hiridus a ca apan nə ɗo ataya ta gak kawa ananahan sa jan atan ata sabay cəna, a ga mivel. A jan anà suje anahan ahay nà, tâ vaɗ anan gwaslay ahay à Baytilama wa fok, pi zek tu kon aya sa van nga ataya awan, a ban pa wan ma va a bay a wa, hus pa wan ma va cew ataya awan. Anga kawa ana kəlire ataya sə ɗakan anan alay a ana mawuzlawazl a sə sləray ahay ata nà, a baslay ava awan, i ga nə matanan. A vaɗ atan fok. 
\p  
\v 17 A təra kawa ana ɗo maja'am a Mbərom Yeremiya sa ja, a wa: 
\q1  
\v 18 «Zliyzloy kà gak à Rama, 
\q2 ayam tə aja mawa kə̀ zalak. 
\q1 Rahilu winen apan i yam gwaslay anahan ahay. 
\q1 A nan ɗowan â bənan mbac bay, 
\q2 anga gwaslay anahan ahay tə məcak fok.\f + \fr 2:18 \ft Ca pə Yeremiya 31.15.\f*» 
\s1 Atə Yusufu tə Mariyama ta may agay à Misra wa 
\p  
\v 19 Hiridus a mac cəna, maslay a Mbərom a kan zek anà Yusufu ì cœn sə zuɓay inde à Misra,  
\v 20 a jan, a wa: «Slabak! Zla anan wan tə may anahan a təke pə daliyugo sə Misra wa, ma pə daliyugo sə Isəra'ila, anga ɗo sa gan may sa vaɗ anan wan ataya tə məcak.» 
\p  
\v 21 Yusufu a slabak, a gəɓa anan wan tə Mariyama a təke, ta ma pə daliyugo sə Isəra'ila kutok.  
\v 22 Aya əna, a sləne sa jəka sa pa 'am ana Hiridus nà, wan anahan sə ngaman Arkilawus ata nà, kə̀ jəjarak sə njahay à man anahan pə daliyugo sə Yahudiya. Anga nan Mbərom a kan anan ahay ì cœn sə zuɓay inde way anahan təɗe saa ga ata awan. Ta zla à Galile kutok,  
\v 23 tə njahay way a tinen à wulen su doh a sə ngaman Nazaratu ata awan. A təra matanan ata ɗukwen, anga ɗo maja'am a Mbərom ahay ta jak, ta wa: «Ti ngaman Nazaratu ahay.» 
\c 3  
\s1 Wazo a Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay 
\r Markus 1.1-8; Lukas 3.1-18; Yuhana 1.19-28 
\p  
\v 1 Yawa, à alay ata nà, ɗowan a inde tə ngaman Yuhana, a taa gan baptisma anà ɗo ahay. A taa nahay à saf inde à kiɓe sə Yahudiya, aday a taa wazan anà ɗo ahay.  
\v 2 A wazay, a wa: «Mbəsiken ines a kwanay ahay, anga bahay a Mbərom winen bəse tə kwanay.»\fig |src="WA03809b.tif" size="span" ref="Mata 3:2" \fig* 
\p  
\v 3 Yuhana aday nà, winen ɗo mbala ana ɗo maja'am a Mbərom Ezaya sa ja apan ata awan, a wa: 
\q1 «Ɗowan a inde, winen apan i zlah à saf inde à kiɓe, a wa: 
\q1 “Ten anan cəveɗ anga Bahay winen apan i nay. 
\q1 Ten anan cəveɗ ata mə tavay nga a fəhhe lele.\f + \fr 3:3 \ft Ca pə Esaaya 40.3.\f*”» 
\p  
\v 4 Yuhana a nà, winen a pak pi zek nə zana ma han a tə sibœk sə zlugweme awan, a ɓan zərkutov ɗukwen tə maslərapa sa zlay. Way sa pa anahan a nà, hayam ahay pi zek tə umam sə kiɓe aya awan.  
\v 5 Ɗo sə Urəsalima ahay pi zek tu ɗo sə Yahudiya azar aya tatə ɗo su kon sə cakay sə zlinder sə Urdon ataya fok, ta nay pə cakay anahan.  
\v 6 Tə dazlan sə ɗakay anan ines a tinen ahay, aday Yuhana a gan atan baptisma à zlinder sə Urdon ata inde. 
\p  
\v 7 Yuhana a canan anà Farisa ahay pi zek tə Saduki ahay ta nay pə cakay anahan saa ga baptisma nà, a jan atan, a wa: «Kwanay zahav sə kòn ahay, ɗo sa njak ɗo ahay, waya sə ɗakak ikwen anan sa haw pə sariya ana Mbərom saa nay ahay ata wa anaw?  
\v 8 Gen mer su way lele aya aday sə ɗakay anan nə kə mbəsiken ines a kwanay ahay acəkan ata awan aday.  
\v 9 Kâ saa bayiken à nga inde nà, kwanay wan ana Ibərahima ahay ata bay. Way ata i tam kwanay bay. Nen apan ni jak ikwen, Mbərom i mba apan sə təra anan kon a anaya wan ana Ibərahima aya təte.  
\v 10 Mbərom kə̀ lavak anan zek tə tirez, i gaɗ anan dədazl si sé aday a wahay wan lele aya bay ata fok. I gaɗ atan, aday i pak atan ù uko inde. 
\p  
\v 11 «Nen na gak ikwen baptisma nə tə a'am aday sə ɗakay a nə kə mbəsiken ines a kwanay ahay ata awan. Aya əna, ɗowan inde i nay à dəɓa uno wa, winen nà, i gak ikwen baptisma nə tə Apasay Cəncan awan aday tə uko. Winen nà, a zalay nen tə mazlaɓ lele. Na slak aday ni pəsakan anan liɓer sə təkarak anahan ahay à saray wa bay jiga awan.  
\v 12 Gəsaɗaf inde à alay anahan sə vəvay anan ndaw, i gəzla anan ndaw pi zek wa tə janjar. I halan nga anà ndaw sa pak ì de, aday i vak anan janjar tə uko a aday a mbacay kula itəbay ata awan.» 
\s1 Yesu a ga baptisma 
\r Markus 1.9-11; Lukas 3.21-22 
\p  
\v 13 Natiya kutok, Yesu a slabakay ahay pə daliyugo sə Galile wa, a nay ahay pə cakay ana Yuhana à zlinder sə Urdon. A nan nà, Yuhana â gan baptisma.  
\v 14 Abay Yuhana a ngam bay, a jan, a wa: «Nen aɗəka nə na gan may kû go baptisma. Aday iken asa nə ki nay ahay pə cakay uno nà, kəkəmaw?» 
\p  
\v 15 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Â zlak à nga! Anga sumor a nà, gumo anan mer su way a abay təɗe a nan à Mbərom gumo ata awan.» 
\p Natiya kutok, Yuhana a təma,  
\v 16 a gan baptisma anà Yesu. Yesu a slabakay ahay à a'am wa cəna, a canan ayak anà bagəbaga mburom a təɓa pangaya, aday a canan ayak anà Apasay a Mbərom kawa badəbada, winen apan i dazay ahay, a njahay apan.  
\v 17 'Am ɗukwen a ndəray ahay kwa à bagəbaga mburom wa, a wa: «Həna anan nà, wan uno, ləliwe uno awan. Nə taslay mivel bayak a nə tə winen awan.» 
\c 4  
\s1 Fakalaw a nan sa njak a Yesu 
\r Markus 1.12-13; Lukas 4.1-13 
\p  
\v 1 Pə dəɓa anahan a wa nà, Apasay a Mbərom a zla anan Yesu à man sa saf inde à kiɓe, anga aday Fakalaw â sa njak anan.  
\v 2 Yesu kà pak awan bay, luvon ahay kwa kuro fuɗo. Luvon tə ipec fok, kà pak awan bay jiga awan. May a han apan kutok. 
\p  
\v 3 Fakalaw a həɗəken ayak pə cakay, a jan, a wa: «Kak iken nə Wan a Mbərom cukutok nà, jan anà kon a anaya tə̂ təra ɗaf, aday ki pa biɗaw?» 
\p  
\v 4 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Deftere a Mbərom a ja nà: “Ɗo zənzen a a njahay uho nə tə way sa pa ɗəkɗek bay, əna ta 'am ana Mbərom sa ja ataya fok.\f + \fr 4:4 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 8.3.\f*”» 
\p  
\v 5 Fakalaw a zla anan Yesu à Urəsalima, wulen su doh cəncan awan, a ɗaf anan pa nga su doh sə mazlaɓ a Mbərom,  
\v 6 a jan kutok: «Kak iken Wan a Mbərom a acəkan nà, ənga larak ayak zek à man a anan wa. Anga Deftere a Mbərom kà jak, a wa: 
\q1 “Mbərom i jan anà maslay anahan ahay sa ba iken. 
\q1 Ti kəcaw iken à alay a tinen inde, 
\q2 anga aday kâ saa ɓurgosl anan saray anak ahay pu kon bay.\f + \fr 4:6 \ft Ca pə Jabuura 91.11-12.\f*”» 
\p  
\v 7 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Deftere a ja ɗukwen: “Kâ sa ca azan pə Mbərom anak wa bay.\f + \fr 4:7 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 6.16.\f*”» 
\p  
\v 8 Matanan, Fakalaw a zla anan à ɓəzlom a inde, sololo cəveɗabay. A ɗakan pə bahay sə daliyugo tembərəzem fok, tə mazlaɓ sə zlile a tinen aya təke.  
\v 9 A jan kutok asa, a wa: «Way a anaya fok, ni varak atan, kak kə dukwek uno gərmec ù vo, aday kə hərak uno nga nà, na.» 
\p  
\v 10 Əna Yesu a jan kutok, a wa: «Zla à man a anan wa, iken Fakalaw, mbəsak nen. Anga mə vinde a à Deftere a Mbərom inde, a wa: “Həran nga nà, anà Mbərom Fetek a taayak, winen Bahay anak. Gan mer su way nà, anà winen a kərtek.\f + \fr 4:10 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 6.13.\f*”» 
\p  
\v 11 À alay ata kutok, Fakalaw a mbəsak anan Yesu. Maslay a Mbərom ahay ta nay, ta gan mer su way anà Yesu. 
\s1 Yesu a dazlan anà mer su way anahan à Galile 
\r Markus 1.14-15; Lukas 4.14-15 
\p  
\v 12 Pə luvon a inde, Yesu a sləne nə tə bənak anan Yuhana à dangay. A slabak, a ma pə daliyugo sə Galile.  
\v 13 A mbəsak Nazaratu, a zla way anahan saa nahay à Kafarnahum, wulen su doh a pa 'am sə bəlay sə Galile ata awan, pa day su kon sə Jabulon tə Neftalim ahay.  
\v 14 A ga matanan ata nà, aday 'am ana ɗo maja'am a Mbərom Ezaya sa ja ata â təra. A wa: 
\q1  
\v 15 «Kon sə Jabulon aday kon sə Neftalim, 
\q2 kwanay pa day uho sə Urdon, pə cəveɗ sa zla à bəlay inde, 
\q2 kwanay pə daliyugo sə Galile, à wulen su ɗo sə pəra ahay inde. 
\q1  
\v 16 Kwanay mə njahay aya à luvon inde ataya, 
\q2 ki cinen anan anà jiyjay məduwen awan. 
\q1 Kwanay mə njahay aya à man hərəkhərek ataya ù vo sə amac inde, 
\q2 jiyjay ata i dəvak ikwen kutok.\f + \fr 4:16 \ft Ca pə Esaaya 8.23 - 9.1.\f*» 
\p  
\v 17 A bənay pə winen ata wa kutok nà, Yesu a dazlan sə wazay. A wa: «Mbəsiken ines a kwanay ahay, anga bahay a Mbərom winen defefe coy.» 
\s1 Yesu a ngaman anà ɗo sa ban kəlef aya inde 
\r Markus 1.16-20; Lukas 5.1-11 
\p  
\v 18 Yesu winen apan i bar pa 'am sə bəlay sə Galile. A canan ayak anà ɗowan aya inde tinen cew, ɗo sa ban kəlef ahay. Ɗowan ataya nà, atə Simon, ɗowan a Yesu sə ngaman Piyer ata awan, tə mərak anahan a inde, tə ngaman Andəre. Tinen apan ti ban kəlef a tinen ahay tə zuvo.  
\v 19 Yesu a jan atan, a wa: «Hayak ikwen ahay. Pərihen uno azar, aday ki bənen nə kəlef sabay. Ki i njiɗen uno nà, ɗo sə pəruho azar ahay aɗəka.»  
\v 20 Kwayan'a tə mbəsak zuvo a tinen ahay, aday tə pərahan azar à Yesu. 
\p  
\v 21 Yesu a həɗek pa 'am mənjœk asa, a tan à nga anà ɗo ahay à kwalalan inde cew mungol aya awan. Ɗowan ataya nà, atə Yakuba tə mərak anahan a inde tə ngaman Yuhana. Tinen tatə Zebede, bəbay a tinen awan, tinen apan ti ndakay anan zuvo a tinen ahay à kwalalan inde. Yesu a ngaman atan.  
\v 22 Kwayan'a wan ataya tə mbəsak anan kwalalan a tinen tə bəbay a tinen a təke, tə pərahan azar anà Yesu. 
\s1 Yesu a mbar anan ɗo sə ɗəvac ahay bayak awan 
\r Lukas 6.17-19 
\p  
\v 23 Yesu kə̀ bərak pə daliyugo sə Galile fok. A ɗakan anan way anà Yahuda ahay ù doh sə wazay a tinen aya awan. A wazan atan ləbara mugom a sə bahay a Mbərom. A mbar anan ɗo sə ɗəvac ahay cara cara pi zek tu ɗo mə təra à məndak aya cara cara bayak awan.  
\v 24 Ləbara anahan ata a ta 'am təɗay pə daliyugo sə Siriya fok. Ta nan anan ahay ɗo sə ɗəvac ahay cara cara pi zek tu ɗo jəje aya awan, ɗo tə setene aya à nga inde, ɗo tə məhərvov aya awan, ɗo ma mac hawal si zek aya fok, a mbar atan.  
\v 25 Man su ɗo məduwen a a taa pərahan azar kutok. Ta nay ahay pə daliyugo sə Galile wa, kwa pə daliyugo sə ngaman Dekapol ata wa, kwa à Urəsalima wa, aday kwa pə daliyugo sə Yahudiya azar aya wa, aday kwa pə daliyugo sa day uho sə zlinder sə Urdon ata wa re. 
\c 5  
\s1 Yesu a wazay à ɓəzlom 
\p  
\v 1 Yesu a canan anà man su ɗo ata nà, a ján à ɓəzlom saa njahay à man ata awan. Njavar anahan ahay ɗukwen, ta ján à man ata re.  
\v 2 Yesu a dazlan sə wazan atan 'am a anan:\fig |src="WA03829b.tif" size="span" ref="Mata 5:2" \fig* 
\s1 Ataslay mivel su ɗo sə pərahan azar anà Yesu ahay 
\r Lukas 6.20-23 
\p  
\v 3 «Ataslay mivel inde, anga ɗowan aya aday ta san zle, tinen mətawak aya pa 'am a Mbərom ata awan, anga bahay a Mbərom ma var a nə anga tinen. 
\p  
\v 4 «Ataslay mivel inde, anga ɗo sa yam ahay, anga Mbərom i bənan atan mbac. 
\p  
\v 5 «Ataslay mivel inde, anga ɗo sə njahay səkəffe ahay, anga Mbərom i varan atan anan daliyugo. 
\p  
\v 6 «Ataslay mivel inde, anga ɗo sə pəlay sa ga way sa zlan à nga anà Mbərom ata awan, anga Mbərom i man atan zek sa ga kawa a tinen sa gan may ata awan. 
\p  
\v 7 «Ataslay mivel inde, anga ɗo sa gan sumor anà ɗo ahay, anga Mbərom i gan atan sumor. 
\p  
\v 8 «Ataslay mivel inde, anga ɗo sə pəlay Mbərom tə mivel kərtek awan, anga ti i canan tə iɗe a tinen njœk anà Mbərom. 
\p  
\v 9 «Ataslay mivel inde, anga ɗo sə ndakay ɗo ahay pi zek ataya awan, anga Mbərom i ngaman atan wan anahan ahay. 
\p  
\v 10 «Ataslay mivel inde, anga ɗo aday tə jugwar panan 'am anga a pəlay sa ga way sa zlan à nga à Mbərom ata awan, anga i njahay pə kərtek a tatə Mbərom à bahay anahan inde. 
\p  
\v 11 «Kak ɗo ahay tə gənahak ikwen, tə jugurak pikwen wa 'am, ta rak pikwen 'am kəriya awan, anga kə ɗəfen upo nga nà, ataslay mivel inde anga kwanay re.  
\v 12 Tislen mivel bayak awan, anga Mbərom i varak ikwen magwagway məduwen a à bagəbaga mburom. Ta gan atan ahay anà ɗo maja'am a Mbərom a sə lahak ikwen ahay ataya kwakwa fok ɗukwen, kətana awan.» 
\s1 Zətene tə jiyjay sə daliyugo 
\r Markus 9.50; Lukas 14.34-35 
\p  
\v 13 «Matanan, kawa ana zətene su gom anan way sa pa ata nà, kwanay ɗukwen ki gumen anan daliyugo nə matanan re. Əna kak zətene awan a vaɗ sabay nà, ki ma anan apan avaɗ anahan a nə ta ma asa anaw? Zətene ata i gom sabay, ti lar anan, ɗo ahay ti ján apan à məndak. 
\p  
\v 14 «Kwanay nà, kawa jiyjay sə dəvan anà daliyugo, kawa wulen su doh ma han a à ɓəzlom. Wulen su doh a matanan ata nà, a ɗer zek itəbay.  
\v 15 Ta taa han uko pə lalam nə sa ɗer anan ta sə hərok apan tasa ɗaw? Ti ɗaf anan bugol nà, pə way sa ɗaf lalam awan, aday â dəvan anà ɗo su doh ataya fok.  
\v 16 Matana re, lele bine siwaw nà, jiyjay a kwanay â dəvan anà ɗo ahay. Ata ti canan anà mer su way a kwanay a lele ataya awan, aday ti həran nga anà Bəbay a kwanay winen à bagəbaga mburom ata awan.» 
\s1 Atətak way pə Tawrita 
\p  
\v 17 «Kâ sa bayiken sa jəka na nay sa naa mbazl anan Tawrita, kabay sa mbazl anan 'am ana ɗo maja'am a Mbərom ahay nà, matanan bay. Na nay ahay aɗəka nà, sa naa rah anan wa, bina sa mbazl anan wa bay.  
\v 18 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Hus pə ana daliyugo tə bagəbaga mburom saa lize azanan ata nà, kula alfabe inde kərtek à Deftere a Mbərom ti lar anan wa à məndak nà, ibay, si way a uda ataya fok ti təra aday.  
\v 19 Anga nan kutok, kuwaya kə̀ mbəsakak anan, kabay kə̀ tətakak anan anan anà ɗo hinen sə mbəsak anan nga sa 'am a mə baslay a kwa zek cəɗew a kərtek a nà, winen ɗukwen i təra ɗo zek cəɗew a à bahay a Mbərom inde re. Əna ɗowan a kə̀ təmahak sa ban anan 'am a Mbərom, aday kə̀ ɗakak anan anan anà ɗo hinen sa ban anan re cəna, i təra ɗo məduwen a à bahay a Mbərom.  
\v 20 Nen apan ni jak ikwen anan həna re: Ki njiɗen sa zla à bahay a Mbərom a bay, kak si ɗiɗek a kwanay i zalay anan ɗiɗek sə miter sə Tawrita ahay tə Farisa ahay aday.» 
\s1 A ga mivel pu ɗo 
\p  
\v 21 «Kə sənen zle, Mbərom a jan anà bije a kwanay ahay nà: “Kâ vaɗ nga su ɗo bay.\f + \fr 5:21 \ft Ca pə Gurtaaki 20.13.\f* Kuwaya kə̀ vəɗak ɗo cəna, ti gan sariya.”  
\v 22 Əna nen ni jak ikwen həna kəma, kuwaya ɗowan a kà gak mivel pə njavar uno hinen cəna, kà slak ti gan sariya ca. Aday kuwaya ɗowan a kà jak anan anà njavar uno hinen: “Iken nə wayaw?” cəna, kà slak aday ɗo sə lavay nga ahay ti halay nga sa gan sariya. Kuwaya kà jak anan anà njavar uno hinen: “Iken ka san Mbərom bay” ɗukwen, 'am ata kà slak sa ban anan apan aday sa lar anan à dəlov sə uko inde coy. 
\p  
\v 23 «Anga nan, kak iken ka nak ù doh sə mazlaɓ a Mbərom tə way a à alay inde coy, əna kə jalak pə way inde à wulen a kwanay tə njavar uno hinen anga kə nəsek anan cəna,  
\v 24 mbəsak anan way anak à man ata aday, zla, pəlay ahay ayaw ana ɗowan anak ata, aday ki may ahay saa var way anak ata anga Mbərom a kutok. 
\p  
\v 25 «Kak ɗowan a kə̀ zlahak apak, aday ki sa zlen àga ɗo sa ga sariya cəna, pəlay panan asan zek pə cəveɗ. Bina kà sak a dəzle tə iken àga ɗo sa ga sariya coy nà, ɗo sa ga sariya i sa varan iken à alay inde anà suje ahay. Tinen ite ti sa dərazl iken ù doh sə dangay.  
\v 26 Nen apan ni jak tə ɗiɗem a həna: Hus pə ananak saa hamay anan way anahan ata bay cəna, ti mbəsakay ahay iken ù doh sə dangay ata wa bay jiga awan.» 
\s1 Aga mədigweɗ 
\r Mata 19.9; Markus 10.11-12; Lukas 16.18 
\p  
\v 27 «Kə slənen 'am a Mbərom a sa ja ata zle, a wa: “Kâ ga mədigweɗ bay.\f + \fr 5:27 \ft Ca pə Gurtaaki 20.14.\f*”  
\v 28 Əna ni jak ikwen həna kutok nà, kuwaya fok, ɗowan a kà cak pə ɗo uwar a tə iɗe sa ga apan ubor cəna, ata kà gak mədigweɗ à mivel anahan inde tə uwar ata awan.  
\v 29 Matanan kutok, kak iɗe sə alay puway anak i sapat iken sa ga ines nà, ndaha anan, aday lar anan dəren pi zek anak wa. Anga suwan hawal si zek anak kərtek a â lize tə winen zek anak a fok sa saa lize à məke sə mərda inde nà, na.  
\v 30 Matanan re, kak alay puway anak i sapat iken sa ga ines nà, gaɗ anan, aday lar anan dəren pi zek anak wa. Anga suwan hawal si zek anak kərtek a â lize, tə winen zek anak a fok saa lize à məke sə mərda inde nà, na. 
\p  
\v 31 «'Am a Mbərom a ja, a wa: “Kuwaya ɗowan a kə̀ rəzlak anan uwar anahan cəna, â varan ɗerewel à alay inde sə ɗakay anan nà, kə̀ rəzlak anan.\f + \fr 5:31 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 24.1.\f*”  
\v 32 Əna nen ni jak ikwen həna kutok nà, kuwaya ɗowan â saa razl anan uwar anahan bay, si kak a ban atan pi zek tu ɗo aday. Aday uwar ma razl a kà zlak à mbaz hinen, uwar ata kà gak mədigweɗ cite re. Matanan, ɗowan a kə̀ gəɓak uwar ma razl a cəna, kà gak mədigweɗ cite.» 
\s1 Ambaɗay 
\p  
\v 33 «Asa, kə sənen zle, Mbərom a jan anà bije a kwanay ahay nà: “Ga anan way anak sə mbaɗay apan ata awan. Kə mbaɗak pa 'am a Mbərom ɗukwen, rah anan ambaɗay anak ata lele.”  
\v 34 Əna nen ni jak ikwen həna kutok nà, kâ saa mbaɗay bay jiga awan: kwa â ga nə tə bagəbaga mburom, anga winen nə man sə njahay ana Mbərom;  
\v 35 kwa â ga nə tə daliyugo, anga winen nə man sa ɗaf saray ana Mbərom; kwa â ga nə tə Urəsalima ɗukwen, kə̂ mbaɗay anan bay, anga winen wulen su doh ana Mbərom Ba Məduwen.  
\v 36 Kâ saa mbaɗay anan kwa ta nga anak bay, anga ki mba apan sə mbəɗa anan sibœk sa nga anak bay, kwa â ga nə zənzen awan, kwa â ga nə kweɗekkweɗek awan.  
\v 37 Ki ja lele awan aɗəka cəna, “Ayaw” kak matanan nà, na, “A'ay” kak matanan bay cite nà, na. Anga 'am a sa ja azar aya nà, sa var nə Fakalaw.» 
\s1 Aman anan uda sikeɗ sə ines anà ɗo 
\r Lukas 6.29-30 
\p  
\v 38 «Kə slənen 'am a Mbərom a sa ja ata zle, a wa: “Kak ɗowan a kə̀ nəsek anak anan iɗe, ki nəsen anan iɗe cite. Kak ɗowan a a kaɗak anan nə slan, ki kaɗan anan uda slan a cite.\f + \fr 5:38 \ft Ca pə Gurtaaki 21.24; Farillaaji Lewiŋko'en 24.20; Tooktaaki Tawreeta 19.21.\f*”  
\v 39 Əna nen ni jak ikwen həna kutok nà, kâ si men anan anan uda sikeɗ sə ines anà ɗo sə huwan ahay bay. Kak ɗowan a kə̀ dəcak anak pə cakay sləmay kərtek a nà, mbəɗahan anan apan cakay sləmay hinen re.  
\v 40 Kak ɗowan a a nan sa zlah apak anga aday i ngəzar panak zana anak məduwen a cəna, mbəsakan anan apan tegwere sə zana ata re.  
\v 41 Matanan, kak ɗo kà gak anak bəlaray sə tavak way anahan kilomiter kərtek nà, tavakan anan way sə kilomiter cew lele.  
\v 42 Ɗowan a kə̀ cəcihek panak way cəna, kâ sa gan anan azay bay, varan. Matanan re, ɗo kə̀ cəcihek panak gudire ɗukwen, kâ saa ngaman anan bay ata bay. Varan.» 
\s1 Pəlen anan ɗo maniɗe a kwanay ahay 
\r Lukas 6.27-28, 32-36 
\p  
\v 43 «Kə slənen 'am a Mbərom sa ja, a wa: “Pəlay anan ɗo sə məsudoh anak\f + \fr 5:43 \ft Ca pə Farillaaji Lewiŋko'en 19.18.\f*, aday nan iɗe anà ɗo maniɗe anak ite.”  
\v 44 Əna nen ni jak ikwen nà: Pəlen anan ɗo maniɗe a kwanay ahay, gen amboh anga ɗo sə jugwar pikwen wa 'am ahay fok,  
\v 45 anga aday kî gen way təɗe anga wan ana Bəbay a kwanay Mbərom, winen à bagəbaga mburom. Winen kəma, a dav anan pac anahan nà, pu ɗo lele aya tu ɗo lelibay aya təke fok. A ga iven anahan pu ɗo sa ga mer su way lele aya tu ɗo sa ga mer su way lelibay aya təke fok re.  
\v 46 Kak kə pəlen nə ɗo sə pəlay kwanay ahay ɗəkɗek nà, ki ben magwagway sa ma a kwanay pə Mbərom wa asa re anaw? Ɗo sə cakal jangal ahay ɗukwen ta ga matanan re asanaw?  
\v 47 Kak ki jen anan 'am anà zek a kwanay ahay ɗəkɗek nà, ata ki gen way lele sə zalay ɗo azar aya ɗaw? Kwa ɗo sə pəra ahay ɗukwen ta ga nə matanan re.  
\v 48 Təren ɗo lele aya à way ahay inde fok, kawa Bəbay a kwanay Mbərom, winen mə njahay a à bagəbaga mburom winen ɗo lele à way ahay inde fok ata awan.» 
\c 6  
\s1 Atətak way pa 'am sa var way 
\p  
\v 1 «Kwanay apan ki gen anan sumor anà ɗo nà, kâ si gen anan pa 'am sə ɗo ahay anga aday tə̂ canak ikwen bay. Bina, Bəbay a kwanay Mbərom, winen à bagəbaga mburom ata i varak ikwen magwagway sabay. 
\p  
\v 2 «Kak kə njaɗak way sa man anan zek anà ɗo nà, kâ sa zlapay anan awan aday saa varan anan bay. Sa ga way ata matanan cəna, ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay. Ta ga matanan nà, ù doh sə wazay ahay, aday à lumo ahay, anga aday ɗo ahay tə̂ həran atan nga. Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna, tə njaɗak anan magwagway a tinen a coy.  
\v 3 Əna iken kəma, kak a nak sa man zek anà ɗo nà, ga anan tə wurwer awan. Kwa ɗo inde pə cakay anak ɗukwen â san apan bay re.  
\v 4 Ga sumor anak nà, à miɗer a inde. Ata Bəbay anak Mbərom ɗukwen i varak magwagway. Winen nà, a canan anà way ma ga à miɗer a inde ataya fok.» 
\s1 Atətak way a Yesu pə amboh 
\r Lukas 11.2-4 
\p  
\v 5 «À alay a ki gen amboh ɗukwen nà, kâ sa təren kawa ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay bay. Tinen nə, a nan atan sa ga amboh nà, ti tavay jərek ù doh sə wazay ahay, kabay pə məgəzləga cəveɗ ahay, anga aday ɗo ahay tâ ca patan lele. Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna, tə njaɗak magwagway a tinen coy.  
\v 6 Iken, a nak sa ga amboh kəma, zla ù doh, tacay anan məsudoh lele, gan amboh anà Bəbay anak Mbərom. Mbərom nà, winen inde à man a mi ɗer ata awan. A canan anà way anak ma ga à man a mi ɗer ata re, i varak anan way anak a sə cəce panan ata awan.  
\v 7 Kwanay apan ki gen amboh ata ɗukwen, kâ sa zilen anan 'am aya zeɗeɗeɗe bay. Sə zalan anà 'am nà, ɗo sə pəra ahay. A ga patan nə Mbərom i təma amboh a tinen anga tə zalak anan anà 'am bayak a ata awan.  
\v 8 Kâ si gen kawa ana tinen ata bay, anga Bəbay a kwanay awan aday nà, a san way a kwanay a saa cəce panan wa ata zle, mənjəna kwanay sə dazlan anà amboh awan. 
\p  
\v 9 «Kwanay ki gen amboh kəma, gen nə natiya awan: 
\q1 Bəbay a manay, iken à bagəbaga mburom, 
\q2 ɗo ahay tâ san sləmay anak nə cəncan awan. 
\q1  
\v 10 Bahay anak â ga zek à wulen à manay ite. 
\q1 Way anak sa gan may â təra à wulen a manay pə daliyugo, 
\q2 kawa anahan sə təra à bagəbaga mburom ata re. 
\q1  
\v 11 Varan umo way sa pa saa slan umo biten ata awan. 
\q1  
\v 12 Pəsen umo anan ines a manay ahay, 
\q2 kawa ana manay sə pəsen anan anà ɗo sa gan umo ines ataya cite. 
\q1  
\v 13 Ba manay pə way saa njak manay ahay wa ite, 
\q2 anga aday mâ sa zla ì ines inde bay. 
\q1 Dərgwaɗay manay à alay ana Fakalaw a wa. 
\q1 [Anga bahay nà, iken. 
\q1 Məgala anak tə mazlaɓ anak nà, inde sə coy. 
\q1 Amen.] 
\p  
\v 14 «Kak kwanay apan ki pəsen anan anan ines anà ɗo sa gak ikwen ines ahay nà, Bəbay a kwanay, winen mə njahay a à bagəbaga mburom ata ɗukwen, i pəsek ikwen anan ines a kwanay ahay re.  
\v 15 Əna ka sak a pəsen anan anan ines anà ɗo azar aya bay cəna, Bəbay a kwanay ɗukwen i pəsek ikwen anan ines ahay bay ite re.» 
\s1 Sumaya 
\p  
\v 16 «Kwanay apan ki gen sumaya nà, kâ si ken anan iɗe a kwanay kawa kwanay ma ga mugo aya bay. Ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay nà, ta ga matanan. Tinen apan ti rac jœr aday ɗo ahay tâ san tinen apan ti ga sumaya. Əna nen apan ni jak ikwen həna, tə njaɗak anan magwagway a tinen coy.  
\v 17 Əna, iken ki ga sumaya nà, banay anan iɗe anak, ga apan amar lele,  
\v 18 anga aday ɗo ahay tâ san iken apan ki ga sumaya bay jiga awan. Bina saa san anan way anak sa ga fok nà, si Bəbay anak Mbərom. Winen inde à man a mi ɗer ata awan. A canan anà way ata zle, aday i varak anan magwagway anak. Winen nà, a canan anà way mi ɗer aya fok.» 
\s1 Man sa ɗer zlile lele awan 
\r Lukas 12.33-34, 11.34-36 
\p  
\v 19 «Matanan kutok, kâ sa hilen anan nga anà way ahay pə daliyugo a anan anga kwanay a bay. Anga pə daliyugo a anan nà, mumok ahay inde, zəɓzeɓ sa ján mangaz pə way ahay ɗukwen inde, ti nes anan way ata fok. Aday ɗo sə akar ahay ɗukwen ti zlar anan doh ahay aday ti kəra anan way a kwanay sə halay ata awan.  
\v 20 Əna hilen anan way anà nga a kwanay aɗəka nà, à bagəbaga mburom. À man ata nà, mumok ahay tə mangaz ɗukwen ti nes anan sabay. Aday ɗukwen ɗo sə akar ahay ti zlar anan doh aday sə kəra way ahay sabay re.  
\v 21 Anga, zlile anak ma ɗaf a à man ata nà, mivel anak a ɗukwen i ga nə cezlezlen'e à man ata re. 
\p  
\v 22 «Iɗe nà, kawa lalam sə dəvan jiyjay anà zek. Kak iɗe anak winen lele nà, ata zek anak a fok winen à jiyjay a inde.  
\v 23 Əna kak iɗe anak lelibay nà, zek anak a fok winen ì iɗe zənzen a inde. Saa varak jiyjay a nə ma asa anaw? Kak iɗe anak kə̀ tərak iɗe zənzen a nà, takəɗimbomma iken à luvon inde acəkan.» 
\s1 Atə Mbərom tə dala 
\r Lukas 16.13 
\p  
\v 24 «Ɗowan saa mba apan sa gan mer su way anà bahay su doh ahay cew nà, ibay. Anga kə̀ pəlak anan ɗo kərtek a lele nà, i nan iɗe anà ɗowan a hinen ata awan. Kabay, tə njahak tu ɗo kərtek a lele gerger cəna, i kəɗey anan ɗowan a hinen ata awan. Matanan, ki mben apan sa gan mer su way anà Mbərom aday sə pəlay dala cew maya ɗukwen, i ga zek bay re. 
\s1 Aɗaf nga pə Mbərom 
\r Lukas 12.22-31 
\p  
\v 25 «Nen apan ni jak ikwen asa: Kâ sa jilen pə way sa pa tə zana bay. Sifa si zek a zalay way sa pa, aday zek ɗukwen a zalay zana asanaw?  
\v 26 Cen pə məvuhom ahay aday. Ta casl awan bay, ta car awan bay, tə halay awan itəbay. Əna Bəbay a kwanay a mə njahay a à bagəbaga mburom ata, winen apan i gan atan sumor ta sə varan atan way sa pa. Aday kwanay kə zilen anan məvuhom ahay biɗaw?  
\v 27 Waya à wulen a kwanay saa mba apan tə ajalay nga anahan sə zəga anan apan luvon sə njahay anahan mənjœk anaw? 
\p  
\v 28 «Kak matanan cukutok nà, kə jilen pə zana kə̀ zalak nə angamaw? Ənga, cen pə avərez sə way ahay sa hay ahay à kiɓe ataya aday! Ta ga mer sə awan bay, ta han awan pi zek bay.  
\v 29 Tə winen ata təke nà, nen apan ni jak ikwen: Kwa abay bahay Sulimanu tə zlile anahan a bayak ata təkeɗe nà, kula kə̀ pəkak zana lele aya pi zek kawa avərez sə way ahay à kiɓe ataya bay re.  
\v 30 Aday Mbərom winen apan i rəɓa anan daslam sə kiɓe, tinen inde biten lele, aday sidew a cəna ti i han anan uko tə daslam ataya re. Kwanay ɗo ma kac aɗaf nga a anan aya awan, kak Mbərom kà mbak apan sa ga mer su way matana nà, i mba apan sə pəkak ikwen zana pi zek lele aya zal way ahay, à kiɓe ataya biɗaw?  
\v 31 Matanan kutok, kâ sa viwen anan nga anà zek a kwanay tə ajalay nga pə way sa pa, pə way sa sa, kabay pə zana sa pak pi zek ahay bay.  
\v 32 Sə pəlay way matanan ataya cəna, ɗo sə pəra ahay. Aday Bəbay a kwanay Mbərom a ɗukwen a san zle, kwanay ki gen anan may anà way ataya way anahan.  
\v 33 Əna lihen aɗəka sə pəlay bahay a Mbərom aday ɗiɗek anahan awan. Ata winen a, i varak ikwen way a kwanay a sa gan may ataya fok re.  
\v 34 Kâ sa viwen anan nga anà zek a kwanay tə ajalay nga pə way sə sidew bay, anga sidew ata ɗukwen i gan nga anà zek anahan a cite. Pə iɗe sə cəɗe fok, way anahan aya inde i sla saa bayak apan.» 
\c 7  
\s1 'Am sa man mungok ì zek ahay 
\r Lukas 6.37-38, 41-42 
\p  
\v 1 «Kâ si men anan anan mungok ù ɗo azar aya à mivel inde bay, anga aday Mbərom â sa mak ikwen anan mungok bay ite.  
\v 2 Anga Mbərom i mak ikwen anan mungok nà, kawa ana kwanay sa man anan mungok anà ɗo ahay ata cite. I lavak ikwen way nà, tə way mbala ana kwanay sə lavan anan anà ɗo ahay ata cite re. 
\p  
\v 3 «Iken nà, ka mba apan sə canan anà cukol ì iɗe ana mərak anak inde, aday dədom ì iɗe anak a inde nà, ka mba apan sə canan sabay ata nà, angama kutok anaw?  
\v 4 Ka mba apan sa jan anà mərak anak: “Hayak anan, nə̂ gəɓak anan cukol ì iɗe wa!” aday cəkəbay dədom zləlngəɗɗa ì iɗe anak a inde nà, kəkəmaw?  
\v 5 Mbaɗəmbaɗa biɗəka! Gəɓay anan dədom ì iɗe anak a wa aday! Ata ki mba apan sə canan sə gəɓay anan ahay cukol ì iɗe anà mərak anak wa kutok cite. 
\p  
\v 6 «Matanan, kâ sa viren anan anan way cəncan a anà kəla ahay bay, anga ti sa may ahay pikwen, ti ngalay kwanay awan. Kâ sa viren anan anan mədine a kwanay ahay anà gadura ahay bay, anga tâ sa ndərasl atan à dəndəloɓ inde bay, bina ti lize.» 
\s1 Cəcihen, pəlen aday jen ayak 'am uho wa 
\r Lukas 11.9-13 
\p  
\v 7 «Cəcihen! Mbərom i varak ikwen way a kwanay sə cəce ata awan. Pəlen! Ki ten anan à nga anà way a kwanay a sə pəlay ata awan. Jen 'am pi zek wa uho, aday ti təɓak ikwen ayak wa.  
\v 8 Anga kuwaya kə̀ cəcihek way cəna, ti varan. Kuwaya kə̀ pəlak way ɗukwen, i njaɗ way anahan a sə pəlay ata awan, aday kuwaya kà jak ayak 'am uho wa ɗukwen, ti təɓan ayak wa cite re. 
\p  
\v 9 «Matanan re, waya à wulen a kwanay saa varan kon à alay inde anà wan anahan, anga a cəce panan wa ɗaf anaw?  
\v 10 Kabay kak wan a a cəce nə kəlef nà, ki varan dədew à alay inde bay re asanaw?  
\v 11 Kwanay ɗo lelibay aya bugol ɗukwen, kə sənen a viren anan way lele aya anà wan a kwanay ahay. Aday Bəbay a kwanay Mbərom, winen à bagəbaga mburom ata nà, a san sə varan way lele aya anà ɗo sə cəce panan wa way ahay zal mbala a kwanay sa san biɗaw? 
\p  
\v 12 «Way a təɗe abay ki gen anan may ɗo ahay tâ gak ikwen anan ataya fok nà, lihen apan sa gan atan anan aday. Anga way a mə vinde aya à Tawrita inde, aday à Deftere ana ɗo maja'am a Mbərom ahay inde fok nà, tə dazlan nə ta 'am ata awan.» 
\s1 Məsudoh ahay cew 
\r Lukas 13.24 
\p  
\v 13 «Zlen tə məsudoh a mə mbəɗec a njulehwehwe ata awan. Anga məsudoh a zləbatam ata aday cəveɗ anahan a ɗukwen ma da 'am a bay ata nà, a dəzle ɗo nà, à man sə lize. Ɗo sa zla ta man ataya nə bayak awan.  
\v 14 Əna məsudoh a mə mbəɗec ata aday cəveɗ anahan a ɗukwen ma da 'am ata nà, a dəzle ɗo nà, à man sə sifa sa ndav bay ata awan. Ɗo sa zla ta man ataya nà, tinen bayak aya itəbay.» 
\s1 Ɗo maja'am a Mbərom mungwalay aya awan 
\r Lukas 6.43-44 
\p  
\v 15 «Bənen nga a kwanay lele pu ɗo maja'am a Mbərom mungwalay aya wa. Ti zlak ayak à wulen a kwanay ahay inde nà, tinen kawa təman ahay, aday cəkəbay tinen nə kawa kəla kiɓe ahay.  
\v 16 Ki sənen atan nà, pi mer su way a tinen aya wa. Anga jəgem i wahay buway kulibay. Matanan iyam ɗukwen i wahay maka kulibay re.  
\v 17 Matanan dədezl si sé lele awan, i wahay wan lele cite re. Sé lelibay a ɗukwen i wahay wan lelibay aya cite.  
\v 18 Sé lele cəna, i wahay wan lelibay a kulibay, sé lelibay ite, i wahay wan lele aya kulibay re.  
\v 19 Sé sə wahay wan lele aya bay ata cəna, ti gaɗ anan, ti lar anan ù uko inde.  
\v 20 Matanan, ki sənen anan ɗo maja'am a Mbərom mungwalay aya nə pi mer su way a tinen aya wa.» 
\s1 Njavar a Yesu guzgwez aya awan 
\r Lukas 13.25-27 
\p  
\v 21 «Sənen anan pi zek wa lele re: Saa zla à bahay a Mbərom inde nà, ɗo sə ngumo “Bahay, bahay” ataya fok bay. Əna saa dəzle cəna, ɗo sa ga way kawa sa zlan à nga anà Bəbay uno, winen mə njahay a à mburom ata awan.  
\v 22 Kə̀ dəzlek pə luvon saa ga sariya ata asanaw nà, ɗo ahay bayan aya ti ja: “Bahay, bahay, ma mak anan anan 'am a Mbərom anà ɗo ahay tə sləmay anak, mə rəzlak anan setene ahay tə sləmay anak, ma gak masuwayan sə way ahay bayak a tə sləmay anak a re.”  
\v 23 Əna ni jan atan nà: “Kula nə sənak kwanay a bay jiga awan. Zlen ayak à man uno wa, kwanay ɗo sa ga sədœk ahay.”» 
\s1 Jike su doh ahay cew 
\r Lukas 6.47-49 
\p  
\v 24 «Natiya kutok, ɗowan a nə kuwaya kə̀ slənek 'am uno a anaya, aday kə̀ ɗəfak anan apan lele cəna, winen a a ga minje tə ɗowan a inde ma san way awan, winen a han anan doh a anahan pə pəkəraɗ.  
\v 25 Iven a ga, zəlaka a haway, aday vəvara a ga, a ɓal anan doh ata, əna hwiya kə̀ mbəzlak anan bay, anga doh ata ma han a pə pəkəraɗ.  
\v 26 Aday ɗowan a kə̀ slənek anan 'am uno a anaya, aday kə̀ ɗəfak anan apan bay ite nà, ata winen a ga minje tə ɗowan a inde ma san way a bay awan. Winen a han doh anahan pə wiyen.  
\v 27 Iven a ga, zəlaka a haway ahay, vəvara a ga, a ɓal anan doh ata awan, a mbazl gərep gərep hele hele.» 
\p  
\v 28 Yesu a ndav anan 'am anahan ataya cəna, wazo anahan ata a gan wadan wadan anà ɗo ahay.  
\v 29 Anga winen a ɗakay anan way nə kawa ɗo sə mazlaɓ bina, kawa miter sə Tawrita ahay itəbay. 
\c 8  
\s1 Yesu a mbar anan ɗowan a inde mə dugwaɗ awan 
\r Markus 1.40-45; Lukas 5.12-16 
\p  
\v 1 Yesu a ndav anan atətak way anahan ataya nà, a dazay ahay à ɓəzlom ata wa, aday ɗo ahay bayak a tə pərahan azar.  
\v 2 Ɗowan a inde à man ata, winen ɗo mə dugwaɗ awan. A zlak ayak pə cakay ana Yesu, a dukwen gərmec ù vo, a wa: «Ba Məduwen, kà zlak anak à nga nà, ki mba apan sa mbar nen aday zugol uno â ndav ite.» 
\p  
\v 3 Yesu a ndəɗoy anan alay anahan, a laman, aday a jan kutok, a wa: «U no, mbar! Zugol anak kə̀ ndəvak.» Kwayan'a ɗowan a mə dugwaɗ ata a mbar acəkan.  
\v 4 Yesu a jan asa, a wa: «Sləne lele, kâ sa təkəren ləbara a anan anà ɗowan bay, əna zla saa kan zek anà ɗo sə gəɗan dungo anà way anga Mbərom, â zəzor iken. Aday varan way a Mbərom kawa ana Tawrita a Musa sa ja ata awan, aday ɗo ahay tâ san apan zugol anak kə̀ ndəvak.» 
\s1 Yesu a mbar anan ɓile ana bahay sə suje sə Ruma ahay 
\r Lukas 7.1-10 
\p  
\v 5 Natiya kutok, Yesu a zla à wulen su doh sə Kafarnahum. Bahay sə suje ahay a inde à man ata awan, winen nà, Ruma ahay. A həɗek pə cakay ana Yesu saa cəce panan maməzek.  
\v 6 A jan, a wa: «Ba Məduwen, ɓile uno a inde, winen mə nahay a àga nen. Winen ma mac saray aya awan, a ga ɗəce tə mindel.» 
\p  
\v 7 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Ni zlak ayak saa mbar anan.» \fig |src="WA03838b.tif" size="col" ref="Mata 8:7" \fig* 
\p  
\v 8 Bahay sə suje ata a jan, a wa: «Ba Məduwen, na slak aday sa jəka ki zla àga nen ata bay. Əna ja 'am a kərtek cəna, ɓile uno ata i mbar asanaw?  
\v 9 Nen a aday nà, bahay uno ahay ɗukwen inde, aday nen nə bahay sə lavan nga anà suje ahay bayan aya re. Na sak a jan anà ɗowan a kərtek a: “Zla tiya”, i zla. Na sak a jan anà ɗo hinen: “Hayak à man a anan”, i nay ahay. Na sak a jan anà ɓile uno: “Ga natiya”, i ga anan acəkan.» 
\p  
\v 10 Yesu a sləne 'am anahan ataya cəna, a zlan à nga lele. A jan anà ɗo sə pərahan azar ataya awan, a wa: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Kula na tak anan à nga anà ɗo sa ɗaf upo nga lele kawa ɗowan a anan à wulen su ɗo sə Isəra'ila ahay bay.  
\v 11 Ni jak ikwen: Ɗo ahay bayak a, ti i halay ahay nga kwa pə daliyugo ahay wa fok, ti i pa way à bahay a Mbərom tatə Ibərahima, tatə Isiyaku, aday tatə Yakob.  
\v 12 Əna ɗo sa jəka tinen abay mə walay aya bugol saa pa 'am sə bahay a Mbərom ataya nà, ti gucey atan uho ì iɗe zənzen a inde. À man ata nà, ti i yam aday ti i rac slan.» 
\p  
\v 13 Yesu a dazlan sa jan anà bahay sə suje ata awan, a wa: «Zla way anak agay! I tərak kawa ananak a sa ɗaf upo nga ata awan.» 
\p À alay ata awan ite, ɓile anahan ata a mbar acəkan. 
\s1 Yesu a mbar ɗo sə ɗəvac ahay bayak awan 
\r Markus 1.29-34; Lukas 4.38-41 
\p  
\v 14 Aya, Yesu a zla àga Piyer. A dəzle cəna, a tan ayak à nga anà jəje ana Piyer nà, winen mə nahay a, nga a ɓərzlan.  
\v 15 Yesu a laman alay anà uwar ata awan, aday nga a sə ɓərzlan ata a ndalay panan. A slabak, a dan way sa pa anà Yesu. 
\p  
\v 16 Suko anahan a ga cəna, ta ran ahay ɗo sə ɗəvac azar aya bayan awan, tinen tə setene aya à nga inde. Yesu a razl anan setene ahay ta 'am anahan sa jan atan, aday a mbar anan ɗo sə ɗəvac ataya fok.  
\v 17 A ga matanan ata aday 'am ana ɗo maja'am a Mbərom Ezaya sa ja ata â təra, a wa: 
\q1 «Winen nà, kə̀ gəɓak puko wa bəle a mənuko, 
\q2 kə̀ tavakak anan puko wa ɗəvac ana mənuko ahay.\f + \fr 8:17 \ft Ca pə Esaaya 53.4.\f*» 
\s1 Ɗo sa gan may sə pərahan azar anà Yesu ahay 
\r Lukas 9.57-62 
\p  
\v 18 Yesu a canan anà man su ɗo pə cakay anahan ata nà, a jan anà njavar anahan ahay tə̂ takas way a tinen pa day uho sə bəlay.  
\v 19 Miter sə Tawrita a inde, a həɗəken ayak pə cakay ana Yesu, a jan, a wa: «Miter, nen ni pərahak azar kwa aha fok.» 
\p  
\v 20 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Hwehwe ahay nà, məke a tinen ahay inde, məvuhom sa nga mburom ahay ɗukwen, doh a tinen ahay inde, əna nen Wan su Ɗo nà, man sə nahay uno inde saa man uda ibay.» 
\p  
\v 21 Ɗowan a maza à wulen sə njavar a Yesu ahay wa a jan, a wa: «Ba Məduwen, u no sə pərahak azar, əna vuro cəveɗ nâ zla agay, nâ saa lay anan ahay bəbay uno aday.» 
\p  
\v 22 Yesu a mbəɗahan apan ite, a wa: «Mbəsak anan məsinde ahay tâ la məsinde a tinen ahay. Iken, hayak, pəruho azar.» 
\s1 Yesu a gafan 'am anà atə maɗ tə a'am 
\r Markus 4.35-41; Lukas 8.22-25 
\p  
\v 23 Pə dəɓa anahan a wa nà, Yesu a ján way anahan à kwalalan inde tə njavar anahan ahay.  
\v 24 Tinen apan ti zla kutok, vəvara məduwen a a slabak kwayan'a pa nga sə a'am. Məsugurndolon sə miresl sə a'am a slabak, a njəvek ayak à kwalalan inde. Ata Yesu nà, winen apan i njak ahan. 
\p  
\v 25 Njavar anahan ataya ta nay apan, tə pəɗek anan, ta jan, ta wa: «Ba Məduwen, mənuko apan ɗi lize. Tam mənuko ite!» 
\p  
\v 26 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Kə jəjiren nà, angamaw? Kə ɗəfen upo nga bayak a bay kələɗaw?»\fig |src="WA03847b.tif" size="span" ref="Mata 8:26" \fig* 
\p Coy Yesu a slabak hərom, a gafan 'am anà maɗ, a jan anà məsugurndolon sə a'am ahay tə̂ mbəsak sa ɓal. Ɗekek, atə maɗ tə a'am tə tavay acəkan.  
\v 27 Way ata a gan masuwayan anà ɗo ataya bayak awan. Anga nan ta ja, ta wa: «Ɗowan a anan ata nà, ɗo maw? Kwa atə maɗ tə məsugurndolon sə a'am ahay ɗukwen tə ɗəfan apan!» 
\s1 Yesu a mbar anan ɗowan aya inde cew tə setene aya à nga inde 
\r Markus 5.1-20; Lukas 8.26-39 
\p  
\v 28 Pə dəɓa anahan a wa nà, Yesu a dəzle pa 'am sə bəlay, pa day uho su kon sə Gadarena ahay. À man ata nà, ɗowan aya inde cew, tə setene aya à nga inde. Tinen aday nà, ta ga zlawan cəveɗabay. Anga nan, ɗo ahay tə mbəsakak sa zla ta man ata awan. Ɗowan ataya ta nay ahay à wulen sə jəvay ahay wa, tə zlangay tatə Yesu.  
\v 29 Tə canan à Yesu cəna, ta zlah pi zek, ta wa: «Iken Wan a Mbərom, kə pəlay pumo wa həna kwayan'a nə maw? Ka nak sa naa ga alay tə manay kwayan'a mənjəna alay a Mbərom sa ɗaf ata sə dəzley ahay ca ɗaw?» 
\p  
\v 30 Ta man a tinen ata dəren mənjœk nà, gadura ahay inde, tinen apan ti rac apa.  
\v 31 Setene ataya tə cəce pə Yesu a wa, ta wa: «Kak a nak sa razl manay nà, varan umo cəveɗ mə̂ ndərmaɗ à gadura a anaya inde.» 
\p  
\v 32 Yesu a jan atan kutok, a wa: «Zlen uda awan!» Tə zləray ahay ù ɗo ataya wa, ta zla à gadura ahay inde. Gadura ahay fok ite, ta haw kwa pa zar kon wa, tə dazak ayak kwa pa 'am məgujeguje wa à bəlay inde, tətah, tə lize uda awan. 
\p  
\v 33 Ɗo sa gan nga anà gadura ataya ta haw à wulen su doh. Ta jan anà ɗo ahay way a sə təra pu ɗo cew ataya awan, aday pə gadura ahay re.  
\v 34 Ɗo sə wulen su doh ahay fok, ta nay saa zlangay tə Yesu. Tə canan cəna, tə dubok anan Yesu, aday â zla ù kon a tinen ata wa. 
\c 9  
\s1 Yesu a mbar anan ɗowan a inde mə təra à məndak awan 
\r Markus 2.1-12; Lukas 5.17-26 
\p  
\v 1 Natiya kutok, Yesu a ján à kwalalan inde maza awan, a takas bəlay, a ma way anahan à Kafarnahum, wulen su doh anahan.  
\v 2 À wulen su doh ata wa, ɗowan aya inde tə gəɓan ahay ɗo pə lala, winen mə təra à məndak awan. Yesu a canan anà aɗaf nga a tinen ata cəna, a jan anà ɗowan a mə təra à məndak ata awan, a wa: «Dəna uno, kə̂ jalay awan sabay. Nə pəsek anan ines anak ahay coy.» 
\p  
\v 3 Aya əna, miter sə Tawrita ahay inde à man ata awan, tə jalay nà: «Ɗowan a anan, winen apan i jənan pa 'am anà Mbərom.» 
\p  
\v 4 Yesu a san abayak nga a tinen ata zle coy. Anga nan a wa: «Kə jilen way lelibay a matanan à mivel a kwanay inde nà, angamaw?  
\v 5 Ma da 'am a nə maw? Sa ja: “Nə pəsek anan ines anak ahay” ata ɗaw, kabay sa ja: “Slabak, zla” ata ɗaw?  
\v 6 Əna u no kə̂ sənen apan lele, nen Wan su Ɗo nà, məgala uno inde sə pəsen anan ines à ɗo ahay pə daliyugo.» A jan anà ɗowan a mə təra à məndak ata: «Slabak, gəɓa lala anak, zla agay!» 
\p  
\v 7 Ɗowan ata a slabak, a zla way anahan agay acəkan.  
\v 8 Ɗo ahay tə canan anà way ata cəna, tə jəjar pi zek, aday tə həran nga anà Mbərom, anga kə̀ varak anan mazlaɓ matanan ata anà ɗo zənzen aya awan. 
\s1 Yesu a ngaman anà Mata 
\r Markus 2.13-17; Lukas 5.27-32 
\p  
\v 9 Yesu a slabak à man ata wa asa, a zla way anahan. Winen apan i zla ata nà, a canan à ɗowan a inde tə ngaman Mata, winen mə njahay a ù doh sə cakal jangal. Yesu a canan cəna, a jan: «Pəruho azar!» Mata a slabak, a pərahan azar acəkan. 
\p  
\v 10 Tə njahay pə tuwez àga Mata kutok, Yesu tə njavar anahan ahay. Aday ɗo sə cakal jangal ahay tu ɗo sə atahasl azar aya bayak a ta zlak ayak re.  
\v 11 Farisa ahay tə canan anà way ata cəna, tə cəce pə njavar anahan ataya wa: «Miter a kwanay nà, a pa way pə kərtek a tu ɗo sə cakal jangal ahay, aday tu ɗo sə atahasl ahay nà, angamaw?» 
\p  
\v 12 Yesu a sləne anan lele nà, a jan atan, a wa: «Ɗo ɗəvac a bay cəna, a gan may anà ɗo sə disise bay, si ɗo sə ɗəvac ahay.  
\v 13 Aɗəka bay, zlen saa tətak nà, 'am a ma ja à Deftere a Mbərom inde a anan: “U no ɗo ahay tâ gan sumor ì zek ahay, bina u no tə̂ vuro gənaw ma sla dungo aya bay.\f + \fr 9:13 \ft Ca pə Hose'a 6.6.\f*” Nen a aday ɗukwen, na nay ahay sa naa ngaman anà ɗo sa ga way lele ataya bay. Əna na nay ahay nà, sə ngaman anà ɗo sə atahasl ahay.» 
\s1 Acəce way pə sumaya 
\r Markus 2.18-22; Lukas 5.33-39 
\p  
\v 14 Natiya kutok, njavar a Yuhana ahay tə cəce pə Yesu wa, ta wa: «Manay tə Farisa ahay, ma ga sumaya kutok nà, njavar anak ahay nə ta ga itəbay angamaw?» 
\p  
\v 15 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «A ga pikwen nà, ɗo mə ngamay aya à man sə gəɓa dalay nà, ti mba apan sa ga sumaya itəɗaw? Matanan bay! Əna pa pac a ɗo sə gəɓa dalay ata, tə bənak anan à wulen a tinen wa nà, ata ti ga sumaya kutok. 
\p  
\v 16 «Matana re, waya sə tapay zana wiya a pə zana anahan məduwer a anaw? Ibay. Anga à man sə banay anan nà, məgabal sə zana wiya ata i zəga anan apan məke ana zana məduwer ata awan, i ngəraw.  
\v 17 Matana re, ɗowan sa mbaɗ mahay mə kwasay a bay a à mbulo sa zlay məduwer a ɗukwen ibay\f + \fr 9:17 \ft Mbulo sa zlay nà, way sa mbaɗ uda mahay sə Yahuda ahay. Aday ɗukwen, kak winen wiya awan nà, à alay ana mahay sə kwasay uda nà, a ngəraw bay.\f*. Anga mahay mə kwasay a bay ata kà sak a kwasay nà, i ngəraw anan mbulo sa zlay a məduwer ata awan, aday mahay ɗukwen i mbaɗ à məndak, mbulo sa zlay kə̀ nəsek asa re. Anga nan, suwan sa mbaɗ mahay mə kwasay a bay à mbulo sa zlay wiya awan. Ata, awan saa nes ɗukwen ibay.» 
\s1 Atə bahay a inde tə uwar sə laman alay à zana a Yesu ata awan 
\r Markus 5.21-43; Lukas 8.40-56 
\p  
\v 18 Yesu winen apan i ja 'am anahan ataya nà, ɗowan inde winen bahay awan, a zlak ayak. A dukwen gərmec ù vo anà Yesu, a jan, a wa: «Dəna uno kə̀ məcak həna. Hayak àga nen. Kâ ɗaf apan alay anak aday â mbar ite.»  
\v 19 Atə Yesu tə njavar anahan ahay tə slabak, tə pərahan azar. 
\p  
\v 20 Uwar a inde à man ata ite, winen ɗəvac a, ava kuro nga cew. Mez winen apan i pəkan ahay à kutov wa. Anga nan, a nay ahay à wulen sə ɗo ahay ta sə dəɓa a Yesu. A dazlan, a laman alay nec anà 'am sə zana ana Yesu.  
\v 21 A jalay nà: «Kak nə njaɗak sə laman anà zana anahan a cəna, ni mbar asanaw!» 
\p  
\v 22 Yesu ite a mbəɗa 'am pə uwar ata, a canan, aday a jan: «Mazar uno, kə̂ jalay awan bay, aɗaf nga anak pi nen ata kə̀ mbərak iken.» À alay ata awan ite, uwar ata a mbar acəkan. 
\p  
\v 23 Yesu a dəzle àga bahay ata awan. A canan anà ɗo sa fa gingec ataya pi zek tu ɗo sa yam ataya fok nà,  
\v 24 a jan atan, a wa: «Zlen à man a anan wa, anga dəna a anan kə̀ məcak bay. A njak ahan ca.» Man su ɗo ataya tə mbasay apan. 
\p  
\v 25 Ta razl anan ɗo ahay fok uho lele nà, Yesu a zla ù doh à man sə məsinde, a bənan anan alay anà dəna ata awan. Dəna ata a slabak hərom. 
\p  
\v 26 Matana kutok, ləbara ata a ta 'am təɗay pə daliyugo ata fok. 
\s1 Yesu a mbar anan hurof aya inde cew 
\p  
\v 27 Yesu a slabak à man ata wa asa, a zla way anahan. Pə cəveɗ anahan ata kutok, hurof ahay cew tə pərahan ayak azar, tinen apan ti zlah, ta wa: «Iken wan a Dawuda, mâ gak ì zek wa ite!»  
\v 28 Yesu a zla ù doh lele nà, hurof ataya tə həɗəken ayak pə cakay. Yesu a cəce patan wa, a wa: «Kə ɗəfen upo nga ni mba apan sa mbar kwanay acəkan ɗaw?» 
\p Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Ayaw, mə ɗəfak apak nga.» 
\p  
\v 29 Natiya kutok, Yesu a laman atan alay pə iɗe, aday a wa: «Â tərak ikwen kawa ana kwanay sə ɗəfay upo nga ata awan.»  
\v 30 Iɗe a tinen ahay tə təɓa acəkan ngurret. 
\p Pə dəɓa wa nà, Yesu a gafan atan 'am pi zek wa lele, a wa: «Kâ sa təkəren anan 'am a anan anà ɗowan bay jiga awan.»  
\v 31 Əna tinen ta zla cəna, tə təker anan ləbara a Yesu kwa aha pə daliyugo ata fok. 
\s1 Yesu a mbar anan ɗowan a inde maandak awan 
\p  
\v 32 Ɗowan a abay hurof ataya tinen apan ti zla way a tinen mba, ɗo ahay tə gəɓan ahay ɗowan a inde anà Yesu. Ɗowan ata a ja 'am bay, winen maandak awan, anga setene inde anan à nga.  
\v 33 Yesu a razl anan setene ata awan, aday ɗowan a maandak ata a dazlan sa ja 'am kutok. Way a sə təra ata a gan masuwayan anà ɗo ahay. Anga nan ta ja, ta wa: «Way kawa həna anan ata, ɗowan kə̀ canak anan kula à Isəra'ila bay fok.» 
\p  
\v 34 Aya əna, Farisa ahay ta wa: «Sə varan məgala sa razl anan setene ahay nà, bahay sə setene aya awan.» 
\s1 Ɗo si mer su way ahay ta kac ike 
\p  
\v 35 Yesu a bar à wulen su doh ahay, aday a zla pu kon pu kon. Winen apan i tətakan anan way anà ɗo ahay ù doh sə wazay ahay. A taa wazan atan ləbara sə bahay ana Mbərom mugom awan. Kə̀ mbərak anan ɗo sə ɗəvac a tinen ahay fok, pi zek tu ɗo mə təra à məndak aya fok re.  
\v 36 Yesu a canan anà man su ɗo ata cəna, ta gan ì zek wa, anga ta yak nga, tə dawarak kawa təman mənjəna ɗo sa gan atan nga ataya awan.  
\v 37 Natiya kutok, a jan anà njavar anahan ahay, a wa: «Way sa pa inde à guvo bayak a sə halan nga, əna ɗo sə halan nga aya ta kac ike.  
\v 38 Suwan gen anan kem anà bahay sə guvo awan, â zəga anan ɗo ahay à guvo, anga sə halan nga anà way sa pa.» 
\c 10  
\s1 Yesu a walay ɗo maslan anahan ahay kuro nga cew 
\r Markus 3.13-19; Lukas 6.12-16 
\p  
\v 1 Natiya awan, Yesu a ngaman anà njavar anahan kuro nga cew ataya pə cakay anahan. A varan atan məgala sa razl anan setene ahay, aday sa mbar anan ɗo sə ɗəvac ahay fok, tu ɗo mə təra à məndak aya fok re.  
\v 2 Sləmay su ɗo maslan anahan a kuro nga cew ataya nà, həna: mama'am awan, Simon, ɗowan a Yesu sə ngaman Piyer\f + \fr 10:2 \ft Kawa sa ja nà, Pəkəraɗ.\f* ata awan, tinen tə mərak anahan Andəre. Yakuba tinen tə mərak anahan Yuhana, tinen wan ana Zebede ahay.  
\v 3 Filip tə Bartilome, Tomas tə Mata ɗo sə cakal jangal ata awan, Yakuba wan ana Alfa, Tade,  
\v 4 Simon ɗo maniɗe sə Ruma ahay ata awan, tə apan Yudas Iskariyot ɗo saa ga ɗaf pə Yesu ata awan. 
\s1 Mer su way ana ɗo maslan a kuro nga cew ataya awan 
\r Markus 6.7-13; Lukas 9.1-6 
\p  
\v 5 Yesu a slan anan ɗo maslan anahan ahay kuro nga cew ataya ta sa jan atan: «Kâ si zlen àga ɗo sə pəra ahay bay, kâ si zlen à wulen su doh sə Samariya ahay bay re.  
\v 6 Kî zlen asanaw cəna, pə cakay sə Isəra'ila ahay, tinen kawa təman mə lize ataya awan.  
\v 7 À man a kwanay sa zla fok, ɗiken atan anan nà: “Bahay a Mbərom winen bəse tə kwanay coy.”  
\v 8 Mbəren anan ɗo ahay à ɗəvac a tinen ahay wa. Slabiken anan ɗo ma mac aya re. Ɗo mə dugwaɗ aya ɗukwen, mbəren atan aday zugol a tinen â ndav. Rəzlen anan setene à ɗo ahay wa. Kə njiɗen məgala ata ɗukwen kəriya awan, viren anan anà ɗo ahay kəriya cite.  
\v 9 Kâ sa gəɓen dala à alay bay, kwa dala sə gura, kwa sə gursa, kwa sə rəslom.  
\v 10 Kâ sa gəɓen taɓay à alay bay, kâ sa gəɓen zana ahay cew bay, kâ si ren təkarak ahay saray cew bay, kâ sa gəɓen dəker à alay bay fok. Anga ɗo si mer su way cəna, i pa nà, way sə herreɓ anahan. 
\p  
\v 11 «Ka sak a dəzlen à wulen su doh cəna, pəlen ɗo təɗe i təma kwanay ata awan. Njihen àga winen hus à luvon a kwanay sa zla à man hinen.  
\v 12 Kwanay apan ki i dəzlen àga ɗo nà, jen atan kawa həna a anan: “Zay â tərak ikwen.”  
\v 13 Ata kak ɗo su doh ataya tə təmahak kwanay nà, zay a kwanay â njahay patan acəkan. Aday kak ɗo su doh ataya tə təmahak kwanay bay ite cəna, zay a kwanay â may ahay pikwen.  
\v 14 Matana re, kak ɗowan aya tinen tə təmahak kwanay bay, kabay ta ngam sə sləne 'am a kwanay bay nà, zlen way a kwanay à man ata wa, aday kə̂ bəzləmen morbodok su kon a tinen pə saray a kwanay ahay wa.  
\v 15 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Pə luvon a aday Mbərom i gan sariya anà ɗo sə daliyugo ahay ata nà, zek i naa dan anà ɗo su kon ataya zal mbala ana Sodoma tə Gomora.\f + \fr 10:15 \ft Ca pə Laataanooji 19.\f*» 
\s1 Ɗəce ahay inde pa 'am 
\r Markus 13.9-13; Lukas 21.12-17 
\p  
\v 16 «Ni slan kwanay həna, kawa təman ahay à wulen sə kəla kiɓe ahay inde. Anga nan, təren ɗo wurwer aya kawa dədew ahay, aday njihen səkəffe kawa badəbada ahay.  
\v 17 Ben nga a kwanay lele pu ɗo sə daliyugo ahay wa, anga ti naa zla kwanay à man sə sariya ahay, ti naa ndaɓay kwanay ù doh sə wazay ahay.  
\v 18 Ti naa ngəza kwanay pa 'am sə guverner ahay aday pa 'am sə bahay məduwen aya anga kwanay njavar uno ahay. Matanan ki gen side pa 'am a tinen ahay, aday pa 'am ana ɗo sə pəra ahay re.  
\v 19 Kwa siwa siwa tə bənak kwanay à man sə sariya ahay nà, kâ sa jilen à mivel a kwanay inde: “Mi i ja həna nə maw, aday mi ja kəkəmaw?” bay. Anga ki njiɗen 'am i nak ikwen ahay à nga inde à alay ata awan.  
\v 20 Anga 'am ata i nay ahay ɗukwen à nga a kwanay wa bay. Saa jak ikwen ahay nà, Apasay a Bəbay a kwanay Mbərom. 
\p  
\v 21 «Matanan, mərak ahay ti varan anan mərak a tinen ahay anà ɗo ahay aday tâ vaɗ atan. Bəbay ahay ɗukwen ti gan anà gwaslay a tinen ahay matana re. Gwaslay ahay ɗukwen, ti slabak pə bəbay a tinen ahay aday ɗo ahay tâ vaɗ atan re.  
\v 22 Ɗo ahay fok ti nak ikwen iɗe anga kwanay njavar uno ahay. Əna ɗowan a kə̀ səmak anan anà ɗəce ata hus à andav a inde nà, winen i tam.  
\v 23 Kak ɗo ahay ta gak alay tə kwanay ù kon ata nà, zlen way a kwanay ù kon hinen. Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Nen Wan su Ɗo ni may ahay nà, ki mben apan sə zlangay alay pu kon sə Isəra'ila fok aday bay. 
\p  
\v 24 «Ɗo sə jangay nà, i zalay miter anahan bay. Matanan, ɗo sa ga mer su way àga ɗo ɗukwen, i zalay bahay su doh ata bay re.  
\v 25 Ɗo sə jangay kà sak a dəzle ù doh anà ɗo sə jangan ata awan, kabay ɗo si mer su way ɗukwen kà sak a dəzle à məduwen sə mazlaɓ ana bahay su doh ata awan, ata winen kà slak kutok. Kak aday tə ngamak uno ì nen bahay su doh “Bə'elzebul\f + \fr 10:25 \ft Bə'elzebul nà, sləmay ana Fakalaw re.\f*” nà, ti təra kwanay ɗo su doh uno ahay fok à məndak kə̀ zalak kutok biɗaw?» 
\s1 Lele sə jəjaran nà, anà wayaw? 
\r Lukas 12.2-9 
\p  
\v 26 «Anga nan, na wa: Kə̂ jəjiren anan anà ɗo sa ga alay tə kwanay ahay bay. Way mi ɗer aya fok ti kay ahay zek uho mba, aday 'am mə səsœk aya asəsœk fok, ti sləne zek kutok.  
\v 27 Way uno sa jak ikwen mənuko taayak ataya fok, jen anan pə iɗe sə ɗo ahay fok kutok re. Way a kwanay sə sləne mə səsœk asəsœk ataya nà, jen anan pə zavay wa kutok.  
\v 28 Kə̂ jəjiren anà ɗo sa mba apan saa ndəvak ikwen anan sifa təte ataya bay. Jəjiren anan aɗəka nà, anà Mbərom. Winen nà, i mba apan sə lize anan zlay si zek tə sifa a təke à məke sə mərda ata awan.  
\v 29 Tə dala anak mənjœk nà, ti pəkak apan kəɗeye ahay ngwer cew biɗaw? Kəɗeye ataya nà, inde kərtek sə slahay pa nga mburom wa à məndak mənjəna Bəbay Mbərom sa gan may nà, inde ɗaw?  
\v 30 Kwanay həna ɗukwen, kwa sibœk sa nga a kwanay, tinen mə baslay aya fok kərtek kərtek.  
\v 31 Anga nan, na jak ikwen: Kə̂ jəjiren bay, bina kwanay kə zilen kəɗeye ahay bayak a asanaw! 
\p  
\v 32 «Natiya, kak ɗowan a kà jak pa 'am su ɗo sə daliyugo ahay “Nen ɗo a Yesu!” nà, nen ɗukwen, ni ja pa 'am ana Bəbay uno Mbərom, winen à bagəbaga mburom ata: “Winen ɗo uno!” cite.  
\v 33 Əna ɗowan kà jak pa 'am su ɗo sə daliyugo ahay sa jəka a san nen Yesu bay cəna, nen ɗukwen ni jan anà Bəbay uno Mbərom, winen à bagəbaga mburom ata nà, na san anan bay ite re.» 
\s1 Yesu a nay anan nə zay bay, əna maslalam 
\r Lukas 12.51-53, 14.26-27 
\p  
\v 34 «Natiya asa, kə̂ jilen sa jəka na nay ahay nà, sə gəɓay ahay zay bay. Na nay sə gəɓay nə zay bay, əna maslalam.  
\v 35 Nen na naa njak anan atə wan pi zek tə bəbay anahan, aday atə dəna dalay a pi zek tə may anahan, atə dalay sa wan pi zek tə jəje anahan.  
\v 36 Saa təra pi zek ɗo maniɗe ahay nà, ɗowan aya ù doh pə kərtek ata awan. 
\p  
\v 37 «Ɗowan a kà sak a pəlay bəbay anahan kabay may anahan zal sə pəlay nen cəna, winen kà slak njavar uno bay. Aday ɗowan kà sak a pəlay wan anahan kabay dəna anahan zal sə pəlay nen cəna, kà slak njavar uno bay re.  
\v 38 Kak ɗowan a kə̀ tavakak dədom anahan mə zləlngaɗ a aday kə̀ pərahak uno azar bay cəna, kà slak njavar uno bay re.  
\v 39 Ɗowan a kà nak anan sa tam anan sifa anahan tə alay anahan a cəna, i lize anan aɗəka bugol. Əna ɗowan a kə̀ lizek anan sifa anahan anga nen ite nà, ata i njaɗ anan way anahan aɗəka.» 
\s1 Mərdok anga sə təma njavar a Yesu ahay 
\r Markus 9.41; Lukas 10.16 
\p  
\v 40 «Ɗowan a kə̀ təmahak kwanay, a təma nà, nen awan. Aday ɗo sə təma nen ɗukwen, a təma ɗo sə slənay ahay nen ata awan.  
\v 41 Ɗowan a kə̀ təmahak ɗo maja'am a Mbərom anga winen ɗo maja'am a Mbərom cəna, i njaɗ mərdok anahan kawa ana ɗo maja'am a Mbərom ata awan. Aday ɗowan a kə̀ təmahak ɗo ɗiɗek a anga winen ɗo ɗiɗek a cəna, i njaɗ mərdok anahan kawa ana ɗo ɗiɗek ata re.  
\v 42 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Kuwaya ɗowan a kə̀ varak anan kwa a'am mə taslay a anà ɗo ma kac a kərtek à wulen sə njavar uno a anaya anga winen njavar uno nà, i njaɗ magwagway anahan acəkan.» 
\c 11  
\s1 Yuhana, ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay ata, a slan ɗo ahay à man a Yesu 
\r Lukas 7.18-35 
\p  
\v 1 Natiya kutok, Yesu a ndav anan sə ɗakan anan way anà njavar anahan ahay kuro nga cew ataya cəna, a zla way anahan à man maza aya awan, anga a nan sə tətakan anan aday sə wazan anan 'am a Mbərom anà ɗo sə wulen su doh sa man ataya fok. 
\p  
\v 2 À alay ata ite, Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay ata aday nà, winen à dangay. A sləne ləbara si mer su way ana Yesu Almasihu sa ga ataya nà, a slənay anan njavar anahan ahay ite, tâ nay pə cakay ana Yesu  
\v 3 saa cəce panan wa: «Iken nà, Almasihu ɗowan a manay sə sləne i nay ahay mba ata ɗaw? Kabay mâ ba ɗo maza ɗaw?» 
\p  
\v 4 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Zlen, təkəren anan anà Yuhana nà, way a kwanay sə sləne aday way a kwanay sə canan ataya awan.  
\v 5 Hurof ahay tə təɓak iɗe, vədal ahay tinen apan ti zla tə saray a tinen, aday ɗo mə dugwaɗ aya ɗukwen, zugol inde patan sabay anga tə mbərak. Mədəngazlak ahay, tinen apan ti sləne way tə sləmay a tinen ahay re, ɗo ma mac aya tə slabakak ahay à məke wa, aday ɗo mətawak aya tə slənek ləbara sa 'am mugom awan.  
\v 6 Ataslay mivel i təran anà ɗo aday kə̀ mbəsakak sa ɗaf upo nga itəbay ata awan.» 
\p  
\v 7 À alay a njavar a Yuhana ahay tinen apan ti zla way a tinen kutok ata nà, Yesu a dazlan sa jan 'am ana Yuhana anà man su ɗo ata awan, a wa: «Ki zlen à kiɓe à man sa saf inde nà, saa cay ahay pa maw? Pə gusuko aday maɗ winen apan i ɓal anan ata ɗaw? A'ay!  
\v 8 Əna aday ka si cen ahay nà, pa ma kutok anaw? Pu ɗo aday winen ma pak zana kəlfeɗeɗe aya ata ɗaw? Ɗo sa pak zana kəlfeɗeɗe aya ɗukwen, tinen nà, ù doh sə bahay ahay.  
\v 9 Aka aday ka si cen ahay nə pa ma kərtek a kutok anaw? Pu ɗo maja'am a Mbərom biɗaw? Ayaw, winen ɗo maja'am a Mbərom acəkan, aday nen ni jak ikwen nà, winen a zalay ɗo maja'am a Mbərom ahay re.  
\v 10 Anga 'am inde mə vinde à Deftere a Mbərom inde, pə winen. Mbərom a wa: “Həna ni slan ɗo maslan uno, i lahak pa 'am saa ndakak anan cəveɗ lele.\f + \fr 11:10 \ft Ca pə Malakiya 3.1.\f*” 
\p  
\v 11 «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: À wulen su ɗo sə njahay ahay pə daliyugo nà, ɗowan inde sə zalay anan Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay ata nà, ibay. Aya əna, ɗo ma kac awan à bahay a Mbərom inde ata ite nà, winen a zalay anan Yuhana tə məduwen.  
\v 12 Kwa a bənay ahay à alay Yuhana sə dazlan sə wazan anan 'am sə bahay a Mbərom anà ɗo ahay hus ahay həna ata nà, ɗo maniɗe ahay inde ta gak vəram tə bahay a Mbərom, aday a nan atan sə ngəzar anan.  
\v 13 Hus ahay pə Yuhana sə dəzley, Deftere Tawrita a Musa, tə Deftere mbala ana ɗo maja'am a Mbərom ahay fok, ta jay ahay nà, pa 'am sə bahay a Mbərom awan.  
\v 14 Kak ki təmihen 'am uno kəmaya, 'am ana Deftere sa ja pə amay ana Eliya ata nà, kə̀ tərak tə Yuhana kutok.\f + \fr 11:14 \ft Ca pə Malakiya 3.23-24.\f* 
\v 15 Sləmay inde pə ɗowan a sə sləne 'am a anan cəna, â sləne. 
\p  
\v 16 «Ɗo a wuswes anaya həna ata nà, ni ga atan minje nà, ta maw? Ni ga atan minje cəna, tə gwaslay ahay sə njahay pə zavay sə wulen su doh, ti zlahan ayak anà gwaslay sa day hinen ataya, ta wa:  
\v 17 “Ma fak ikwen ayak gungozl, kə gərven bay. Ma fak ikwen ayak gingec, kə yimen bay re!”  
\v 18 Bina Yuhana kà nak, a pa way sa pa kəray bay, a sa mahay bay re, ta ja apan ta wa: “Winen tə setene à nga!”  
\v 19 Nen Wan su Ɗo na nak, na pa ɗaf kəray, na sa mahay kəray. Tinen apan ti ja upo re, ta wa: “Cen apan! Ɗowan a anan nà, ɗo sə kutov, ɗo sə vaway nga, aday winen car su ɗo sə cakal jangal ahay pi zek tu ɗo sə atahasl ahay.” Aya əna, ɗo ahay ti san kəlire\f + \fr 11:19 \ft Kəlire a anan nà, madan bay, əna asan way ana Apasay a Mbərom.\f* ana Mbərom winen lele, anga ti canan anà mer su way anahan sa ga ataya awan.» 
\s1 Ɗəce pu kon aya sə təma 'am a Yesu bay ataya awan 
\r Lukas 10.13-15 
\p  
\v 20 Yesu a dazlan, a gafan 'am anà ɗo sə wulen su doh aya aday winen sa ga uda zek məduwen sə masuwayan anahan ahay ataya awan, anga tə ngəmak sa yam pə ines a tinen ahay itəbay ata awan.  
\v 21 A ja, a wa: «Iken, wulen su doh sə Kurajin, yam zek anak anga ɗəce i tak à nga. Iken, wulen su doh sə Baytisada ɗukwen, ɗəce i tak à nga re. Anga abay masuwayan aya ma ga à wulen su doh a kwanay ataya, tâ ga atan à wulen su doh sə Tirus tə Sidon nà, ɗo sa man ataya ti yam pə ines a tinen ahay biɗaw? Ti pak zana sə məsinde pi zek, ti kukot rəɓa pa nga aday sə ɗakay anan tə yimak pə ines a tinen ahay tə ɗiɗek awan.  
\v 22 Anga nan, nen apan ni ɗakak ikwen anan həna: Pə luvon sa ndav anan daliyugo nà, sariya ana atə Tirus tə Sidon nà, i dan atan 'am kawa ana kwanay bay. 
\p  
\v 23 «Iken Kafarnahum, a ga apak nà, Mbərom i cakaf wa iken à mburom ɗaw? Matana bay! Ki zla nà, à məke sə mərda aɗəka coy. Anga masuwayan aya ma ga àga iken ataya nà, abay â ga nə tinen ma ga aya nə à wulen su doh sə Sodoma nà, ata tiya winen i ga inde hus biten cite re.  
\v 24 Anga nan, ni jak ikwen: Pə luvon sa ndav anan daliyugo nà, sariya ana Sodoma i dan 'am kawa ananak bay.» 
\s1 Yesu i ɗakan anan cəveɗ sa man uda anà ɗo ahay 
\r Lukas 10.21-22 
\p  
\v 25 À alay ata awan, Yesu a ja, a wa: «Bəbay uno, iken Bahay sə bagəbaga mburom, iken Bahay sə daliyugo. Suse anak, anga kə ɗakak anan anan way a anaya anà gwaslay ahay, way ataya aday ɗukwen abay kə ɗərek anan pu ɗo sə kəlire ahay wa, pu ɗo sə asan way ahay wa.  
\v 26 Ayaw, Bəbay uno, ka ga matanan, anga a zlak à nga anakiken awan.» 
\p  
\v 27 Matanan, a jan anà njavar anahan ahay, a wa: «Bəbay uno kə̀ varak uno anan way ahay fok. Ɗowan sa san Wan a Mbərom nà, ibay, si zek ana Bəbay Mbərom awan. Aday ɗowan sa san Bəbay Mbərom ɗukwen ibay, si nen wan anahan awan, tu ɗo aday Wan a Mbərom a gan may sə ɗakan atan anan ataya awan. 
\p  
\v 28 «Kwanay ɗo ma ya nga aya, kwanay tə way ma ba aya pa nga ata awan, hayak ikwen ahay pə cakay uno, aday ki njiɗen sa man uda awan.  
\v 29 Pərihen anan azar lele nà, anà 'am uno ahay, tətiken way pi nen wa, anga nen nə ɗo səkəffe awan, ki gen ɗəce à alay uno wa itəbay. Ata aday, sifa a kwanay ahay ti man uda awan kutok.  
\v 30 Anga 'am uno ahay nen sa jak ikwen ataya nà, ti njahak ikwen pa may. Way nen sə ɗəfak ikwen uda pa nga ata nà, i ba pikwen bay.» 
\c 12  
\s1 Yesu nà, winen bahay sə luvon sa man uda awan 
\r Markus 2.23-28; Lukas 6.1-5 
\p  
\v 1 Pə luvon a inde nà, Yesu tə njavar anahan ahay ta zla tə guvo sa ndaw. Njavar anahan ahay ta kaɗ ndaw aday ta pa, anga may a han patan. Əna, pac ata nà, luvon sa man uda awan.  
\v 2 Farisa ahay tə canan à way a tinen sa ga ata cəna, tə cəce pə Yesu a wa, ta wa: «Ca apan, njavar anak ahay nà, ta ga way aday təɗe abay sa ga pə luvon sa man uda bay ata nə, angamaw?» 
\p  
\v 3 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Kwanay kə jingen way ana Dawuda sa ga tu ɗo anahan ahay, à alay a may a han apan ata itəbay ɗaw? A ga nə kəkəmaw?\f + \fr 12:3 \ft Ca pə 1 Samiyel 21.2-7.\f* 
\v 4 Dawuda a zla à jawjawa sə mazlaɓ a Mbərom inde, a ray pen ma ga nga a anga Mbərom, ta pa tu ɗo anahan ahay. Aday abay təɗe sa pa pen ataya nà, si ɗo sə gəɗan dungo anà way anga Mbərom ahay taayak biɗaw? 
\p  
\v 5 «Kabay kula kə jingen Tawrita itəbay ɗaw? Ɗo sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom nà, ta ga mer su way ù doh sə mazlaɓ a Mbərom nə pac pac, kwa tə luvon sa man uda awan.\f + \fr 12:5 \ft Ca pə Limle 28.9-10.\f* Tə winen ata təke ɗukwen, ines inde patan ibay re.  
\v 6 Ni jak ikwen həna: Ɗo sə zalay doh sə mazlaɓ a Mbərom inde həna à man a anan. 
\p  
\v 7 «Mə vinde à Deftere a Mbərom inde nà, Mbərom a wa: “U no ɗo ahay tâ gan sumor ì zek ahay, bina u no tə̂ vuro gənaw ma sla dungo aya bay.\f + \fr 12:7 \ft Ca pə Hose'a 6.6.\f*” Ata nà, abay kə̂ sənen anan 'am ata nà, ki viren anan ines anà ɗo mənjəna ines ahay həna biten ataya bay.  
\v 8 Bina nen Wan su Ɗo nà, nə lavan nga anà luvon sa man uda awan.» 
\s1 Yesu a mbar anan ɗowan a inde ma mac alay awan 
\r Markus 3.1-6; Lukas 6.6-11 
\p  
\v 9 Natiya awan, Yesu a slabak, a zla ù doh sə wazay a inde.  
\v 10 Ɗowan a inde à man ata, winen ma mac alay awan. Aday ɗukwen Farisa ataya, a nan atan sa man anan mungok anà Yesu pa sa ga mer su way pə luvon sa man uda ata awan. Anga nan tə cəce pə Yesu wa: «Tawrita a mənuko kə̀ varak uko cəveɗ sa mbar ɗo pə luvon sa man uda awan ɗaw?» 
\p  
\v 11 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Hinahibay təman anak inde, aday kə̀ slahak panak à məke inde nà, ki gəɓay anan à məke wa, kwa â ga nə pə luvon sa man uda awan biɗaw?  
\v 12 Tə ɗiɗem a nà, ɗo a zalay təman biɗaw? Anga nan, cəveɗ inde sa ga mer su way lele awan, kwa pə luvon sa man uda awan.» 
\p  
\v 13 Yesu a jan anà ɗowan a ma mac alay a ata kutok: «Ndəɗoy anan alay!» Ɗowan ata a ndəɗoy anan alay acəkan, alay anahan kə̀ pəsakak kawa alay a hinen ata re.  
\v 14 Matana awan, Farisa ataya ta nay ahay uho, tə halay nga, aday tə pəlay cəveɗ sə lize anan Yesu kutok. 
\s1 Ɗo si mer su way a Mbərom sə walay ata awan 
\p  
\v 15 Aday Yesu a sləne ləbara a tinen ata cəna, a slabak à man ata wa, a zla way anahan. Ɗo ahay tə pərahak anan azar bayak a re, aday a mbar anan ɗo ɗəvac aya fok.  
\v 16 A gafan atan 'am pi zek wa lele, tâ sa jan anà ɗowan winen wayaw bay.  
\v 17 Natiya awan, 'am a Mbərom sa ja tə dungo ana Ezaya ata a təra ɗiɗek a kutok. Mbərom a wa: 
\q1  
\v 18 «Ɗo si mer su way uno nen sə walay ata, həna! 
\q1 Winen nà, ləliwe uno awan, 
\q2 nə taslay anan mivel nə tə winen awan. 
\q1 Ni slənak ayak apan Apasay uno. 
\q1 I ɗakan atan anan ɗiɗek uno anà ɗo su kon ahay fok. 
\q1  
\v 19 I ngam sə təre tu ɗo bay, i zlah awan itəbay. 
\q1 Ɗowan sə sləne dungo anahan pə cəveɗ ibay. 
\q1  
\v 20 Gusuko winen apan i kaɗ coy ɗukwen, winen i ndav a wa bay, 
\q2 lalam winen apan i mbacay coy ɗukwen, winen i ndəvan wa alay itəbay re, 
\q2 hus pə luvon mbala ɗiɗek anahan saa tavay nga ata awan. 
\q1  
\v 21 Ɗo ahay fok ti ɗəfan iɗe nà, anà sləmay anahan kərtek.\f + \fr 12:21 \ft Ca pə Esaaya 42.1-4.\f*» 
\s1 Yesu a razl setene ahay tə məgala a Mbərom 
\r Markus 3.20-30; Lukas 11.14-23 
\p  
\v 22 Pə dəɓa anahan a wa nà, tə gəɓan ahay ɗowan a inde, winen hurof awan, aday maandak a re, anga setene inde anan à nga. Yesu a mbar anan. Ɗowan ata a ja 'am, a canan iɗe kutok.  
\v 23 Way a sə təra ata a gan masuwayan anà man su ɗo ata fok. Ta ja, ta wa: «Ɗowan a anan nà, winen Wan ana Dawuda mənuko sa ba ata biɗaw?» 
\p  
\v 24 Aya əna Farisa ahay tə sləne cəna, ta ja, ta wa: «Ɗowan a anan nà, sə varan məgala sa razl anan setene ahay nà, Bə'elzebul\f + \fr 12:24 \ft Bə'elzebul nà, sləmay ana Fakalaw re.\f* bahay sə setene ahay.» 
\p  
\v 25 Yesu a san ajalay nga a tinen a zle. Anga nan a jan atan, a wa: «À bahay a wura wura fok cəna, kak ɗo anahan aya 'am kà zlak atan pi zek bay nà, bahay ata i nes wa. Wulen su doh a wura wura, gulom su doh a wura wura ɗukwen, kak ɗo ahay uda ataya 'am kà zlak atan pi zek sabay cəna, i tavay nga sabay re.  
\v 26 Kak Fakalaw bahay sə setene ahay winen apan i razl setene ahay nà, 'am kà zlak atan pi zek tu ɗo anahan aya sabay. Matanan bahay anahan a i tavay nga sabay re.  
\v 27 Kak nen na razl setene ahay tə məgala ana Fakalaw nà, aday wan a kwanay ahay ti sa razl setene ahay nə tə məgala à waya kutok asa anaw? Anga nan, sa naa mak ikwen anan mungok nà, wan a kwanay aya awan.  
\v 28 Tə ɗiɗem awan, na razl setene ahay tə məgala sə Apasay a Mbərom. Matanan re, ki sənen anan kutok, bahay a Mbərom kà nak ahay à wulen a kwanay. 
\p  
\v 29 «Matana re, ɗowan saa zlan ù doh ù ɗo gədan a saa ngəzəray panan way anahan ahay nà, ibay. Si kə̀ lahak apan kurre kə̀ jawak anan ɗowan ata awan, aday i saa mba apan sa zlan ù doh sa ray panan way anahan ahay nà, na. 
\p  
\v 30 «Ɗowan aday winen ti nen bay cəna, ata winen ɗo maniɗe uno. Ɗowan a kà mak uno zek sə halan nga anà ɗo ahay bay, ata winen a i tan atan 'am.  
\v 31 Anga nan ni jak ikwen həna, ɗo zənzen a kə̀ nəsek kabay kə̀ jənak anan pa 'am anà Mbərom nà, Mbərom i pəse anan ines anahan ata awan. Aya əna, kak ɗowan a kə̀ jənak anan pa 'am anà Apasay Cəncan a nà, ata Mbərom i pəsen anan ines anahan ata itəbay fok.  
\v 32 Matanan re, kwa ɗowan a nə a ja 'am lelibay a pa Wan su Ɗo, Mbərom i pəsen anan ines anahan ata, əna ɗo sa ja 'am lelibay pa 'am ana Apasay Cəncan ata nà, Mbərom i pəsen anan ines anahan ata kula ite sabay, kwa həna pə luvon sə biten, kwa pə luvon saa nay.» 
\s1 Dədezl si sé tə wan anahan aya awan 
\r Lukas 6.43-45 
\p  
\v 33 «Kak dədazl si sé a nə sumor a cəna, wan anahan a i təra sumor a re. Aday kak dədazl si sé a nə sumor a bay ite, ata wan anahan a ɗukwen nə sumor a bay re cite. Anga nan, ta san dədazl si sé nà, pa wan a wa.  
\v 34 Kwanay aday nà, zahav su kòn ahay, ki mben apan sa ja 'am lele aya nə kəkəmaw? Bina təbəlem su ɗo a ja nə way sa nay ahay à mivel anahan wa.  
\v 35 Ɗo lele a nà, a san sa ja 'am zle ləfeɗeɗe, anga 'am anahan ata a nay ahay nà, kwa à mivel anahan lele ata wa. Matanan, ɗo sə huwan ɗukwen a ja nə 'am sə huwan, anga 'am anahan ata a nay ahay nà, kwa à mivel anahan a lelibay ata wa re.  
\v 36 Nen ni jak ikwen həna: Pə luvon a Mbərom sa ga sariya ata nà, ɗo ahay ti mbəɗahan apan anà nga a tinen ahay pa 'am a tinen ahay ma ja aya lelibay ataya fok.  
\v 37 Mbərom i ban iken, kabay i mbəsak iken nà, anga 'am anak ma ja awan.» 
\s1 Ɗo ahay ta gan may Yesu â gan atan masuwayan 
\r Markus 8.11-12; Lukas 11.29-32 
\p  
\v 38 Natiya awan asa, ɗo ahay à wulen sə Farisa ahay pi zek tə miter sə Tawrita aya ta jan anà Yesu, ta wa: «Miter, a nan umo, ga masuwayan sə way kərtek sə ɗakay anan nà, Mbərom a sə slənay ahay iken acəkan ata awan.» 
\p  
\v 39 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Ɗo sə biten ahay nə huwan aya fok, ɗo sə mbəɗahan lœn anà Mbərom ahay. Tinen ta gan may nà, anà masuwayan. Əna ti canan anà masuwayan sə awan sabay, kak si masuwayan sə təra pə Zonas, ɗo maja'am a Mbərom ata aday.\f + \fr 12:39 \ft Ca pə Zonas 1 - 4.\f* 
\v 40 Kawa ana Zonas sa ga luvon ahay maakan à kutov sə kəlef məduwen a inde ata nà, nen Wan su Ɗo ni ga matanan luvon ahay maakan à məke inde re.  
\v 41 Pə luvon sə sariya a Mbərom saa ga ata nà, ɗo sə Nəniwe ahay ti slabakay ahay uho pə kərtek a tu ɗo sə biten a anan ataya, ti gan atan sariya. Anga ɗo sə Nəniwe ahay nà, tə sləne wazo ana Zonas cəna, ta yam pə ines a tinen ahay. Aday ɗukwen, ɗo sə zalay Zonas winen inde à man a ana awan. 
\p  
\v 42 «Pə luvon sə sariya nà, bahay sə Saba ɗukwen i slabak sa gan sariya anà ɗo sə biten a anaya awan. Anga kwa winen dəren təkeɗe nà, kà nak ahay sa naa pəkak ayak sləmay pa 'am ana bahay Sulimanu, ma ja aya tə kəlire ata awan\f + \fr 12:42 \ft Ca pə 1 Laamiiɓe 10.1-13.\f*. Əna, cen apan həna kutok, ɗo sə zalay anan Sulimanu tə məduwen ɗukwen, winen inde à man a ana awan. Əna hwiya ɗowan a ngam sə sləne 'am anahan bay re.» 
\s1 Amay ana setene à mivel su ɗo inde 
\r Lukas 11.24-26 
\p  
\v 43 «Setene kà nak ahay ù ɗo wa nà, i zla à man kiɓe inde saa bar, saa pəlay man sa man uda awan. Əna kə̀ njaɗak man bay nà,  
\v 44 i jan anà nga anahan: “Suwan ni ma ù doh uno nen a sa nay ahay wa ata awan.” Kà sak a may ahay nà, i tan à nga anà doh anahan a mama'am ata mə ndakay awan, mə faɗay a lele, ɗowan uda ibay.  
\v 45 Aday cəna, i ma pə dəɓa, i ray ahay apan setene azar aya cuwɓe, sə zalay anan tə huwan asa, ti nay, ti njahay à ɗowan ata inde. Aday anjahay ana ɗowan ata nà, lelibay zal pa sə kukwa ata wa asa. Natiya ɗukwen, i təran anà ɗo sə biten a huwan ataya fok nà, matanan re.» 
\s1 Mərak a Yesu ahay tatə may anahan 
\r Markus 3.31-35; Lukas 8.19-21 
\p  
\v 46 Yesu winen apan i jan 'am ata anà ɗo ahay mba, mərak anahan ahay tatə may anahan ta nay, tə tavay uho. Ta gan may sa ja 'am tə winen.  
\v 47 Ɗowan a a jan anà Yesu, a wa: «Atə may anak tatə mərak anak ahay, tinen mə tavay aya uho. A nan atan sa jak 'am.» 
\p  
\v 48 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «May uno nà, wayaw? Mərak uno ahay nà, maya anaw?»  
\v 49 A sukwe alay pə njavar anahan ahay, a wa: «Sə təra mərak uno ahay aday may uno nà, tinen.  
\v 50 Anga ɗo sa ga way sa zlan à nga anà Mbərom, winen à bagəbaga mburom ata nà, sə təra may uno tə mərak uno nə winen aɗəka.» 
\c 13  
\s1 Jike su ɗo sa casl ndaw 
\r Markus 4.1-9; Lukas 8.4-8 
\p  
\v 1 Natiya kutok, pə luvon ata kərtek awan, Yesu a nay ù doh wa, a zla way anahan sa jan 'am anà ɗo ahay pa 'am sə bəlay.  
\v 2 Ɗo ahay bayan a tə mindel ta nay ahay pə cakay anahan. Anga nan, a ján way anahan sə njahay à kwalalan inde. Ɗo ahay ite tə tavay pa 'am məgujeguje.  
\v 3 Yesu a ɗakan atan anan way ahay bayan a tə jike ahay. 
\p A jan atan, a wa: «Ɗowan inde a zla à guvo, saa casl ndaw.  
\v 4 Winen apan i casl ndaw ata kutok, zahav a guce panan pə cəveɗ, aday məvuhom ahay tə ɗagay anan.  
\v 5 Zahav azar a, a guce pə saray pəkəraɗ, ta hay ahay bəse, anga yugo inde bayan a ibay.  
\v 6 Əna pac a sləray cəna, a ɓutoy anan aday a vak anan, anga sləlay a ibay.  
\v 7 Zahav mə mbəsakan a à alay inde ata a guce à wulen sə adak inde. Ta ha cəna, ta har pi zek tə adak, əna adak a bənan mbiyeɗ, ndaw ata kə̀ nahak bay.  
\v 8 Əna zahav azar awan, a guce à məndak pə yugo lele awan. Ta nah bine siwaw nà, nga sa ndaw kərtek a cəna, hawal sa ndaw apan nə səkat, azar a kwa kuro mbərka, hinen ahay ɗukwen inde apan kwa kuro maakan.»  
\v 9 Yesu a jan atan kutok, a wa: «Sləmay inde pə ɗowan a nə, â sləne 'am a anan.» 
\s1 Yesu a ja 'am tə jike nə angamaw? 
\r Markus 4.10-12; Lukas 8.9-10 
\p  
\v 10 Pə dəɓa anahan a wa nà, njavar anahan ataya ta zla à man anahan sə cəce panan, ta wa: «Ka taa jan 'am anà ɗo ahay tə jike nà, angamaw?» 
\p  
\v 11 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Kwanay nà, way mi ɗer aya à bahay a Mbərom a inde ata nà, winen a kà gak ikwen panan akar sa 'am sə bahay anahan a coy. Aday ɗo a azar a nà, Mbərom kə̀ varak atan cəveɗ sa san anan itəbay.  
\v 12 Ɗo aday way anahan ahay inde nà, i njaɗ apan re, way i ga inde apan bayan a kutok. Əna, ɗo aday awan anahan inde ibay ata, i lize anan mbala anahan a mənjœk ata re.  
\v 13 Natiya, na jan atan 'am tə jike nà, anga ti ca apan, əna tə canan bay, ti pak apan sləmay, əna tə sləne bay, ti san awan bay re.  
\v 14 'Am mbala ana Ezaya sa ja ata a təra patan kutok. Mbərom a wa: 
\q1 “Ki pəken sləmay, əna ki slənen awan bay. 
\q1 Ki cen apan tə iɗe, əna ki cinen anan anà awan bay. 
\q1  
\v 15 Anga ɗo ataya nà, 
\q2 tə tacak anan iɗe, anga aday tə̂ canan anà awan bay, 
\q2 tə dəngəzlak anan sləmay a tinen, anga aday tə̂ sləne awan bay, 
\q2 tə dərzlak anan mivel a tinen, anga aday tâ san awan bay. 
\q1 Bina, abay ti mbəɗahan lœn anà ines a tinen ahay, 
\q2 aday ni mbar atan.\f + \fr 13:15 \ft Ca pə Esaaya 6.9-10.\f*” 
\p  
\v 16 «Əna kwanay nà, tislen mivel, anga iɗe a kwanay ahay tə canan à way ahay zle, sləmay a kwanay ɗukwen ti sləne way ahay re.  
\v 17 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Ɗo maja'am a Mbərom ahay bayan a pi zek tu ɗo ɗiɗek aya bayak a ta gak anan may sə canan à way a kwanay a sə canan həna ata awan, əna tə canak anan anà awan bay. Ta gan may sə sləne way a kwanay a sə sləne həna ata awan, əna tə slənek awan bay re.» 
\s1 Yesu a pəsak anan jike su ɗo sa casl ndaw ata awan 
\r Markus 4.13-20; Lukas 8.11-15 
\p  
\v 18 «Natiya kwanay nà, sənen anan jike su ɗo sa casl ndaw ata kutok:  
\v 19 Kuwaya, ɗowan a kə̀ slənek ləbara sə bahay a Mbərom, aday kə̀ sənak anan bay cəna, Ɗo sə Sədœk a nay ahay, a wuɗeh anan way a ma casl a à mivel anahan inde ata awan. Cəveɗ aday zahav sə guce apan ata nà, a ga minje tu ɗo matanan ata awan.  
\v 20 Ɗo maza aya ite, tinen ta ga minje tə saray pəkəraɗ, zahav sə guce apan ata awan. Tinen nà, tə slənek 'am a Mbərom cəna, tə təma anan tə ataslay mivel awan.  
\v 21 Əna, 'am ata a pak sləlay à mivel a tinen inde bay. Ti njahay mənjœk cəna, ɗəce i tan atan à nga, kabay ajugwar 'am i nay ahay patan anga 'am ana Mbərom nà, ti mbəsak cəveɗ sa 'am a Mbərom.  
\v 22 Ɗo maza aya ite, tinen ta ga minje tə wulen sə adak zahav sə guce uda ata awan. Tinen tə slənek anan 'am a Mbərom nà, ti sapat zek tə way sə daliyugo ahay, ti gan may à zlile sə daliyugo ahay. Way ataya nà, ti bənan mbiyeɗ anà 'am a Mbərom aday â nah bay.  
\v 23 Əna ɗo azar aya nà, tinen ta ga minje tə yugo lele awan, zahav sə guce uda ata awan. Tinen kutok, tə slənek 'am a Mbərom nà, ti san anan. Anga nan, ta zla nga uho pa 'am a Mbərom. Ti nah aday hawal sa ndaw ahay ti ga patan nə səkat, kwa kuro mbərka, kabay kwa kuro maakan.» 
\s1 Jike sə azay sa sla à wulen sa ndaw inde 
\p  
\v 24 Asa, Yesu a gan atan jike maza awan, a wa: «Bahay a Mbərom a ga minje tu ɗo aday a zla à guvo, a casl ndaw.  
\v 25 Əna luvon a ga bine siwaw nà, à alay a ɗo ahay tinen apan ti njak ahan ata nà, ɗo maniɗe a zla à guvo ata ite, a casl uda azay sa sla pa nga ana ndaw, a zla way anahan.  
\v 26 Ndaw a hay, a har, a zla nga uho cəna, azay sa sla ata a ha, a har, a kay anan nga anahan uho cite.  
\v 27 Ɗo sa ga mer à guvo ana ɗowan ata ataya ta zla à guvo nà, ta may, ta jan: “Ka casl à guvo nà, ndaw asənə, aday azay sa sla a hay ahay uda awanaw?”  
\v 28 A mbəɗahan atan apan, a wa: “Sa casl uda nà, ɗo maniɗe uno.” Ɗo ataya tə cəce panan, ta wa: “A nak mə̂ ndaha anan wa həna ɗaw?”  
\v 29 A mbəɗahan atan apan: “A'ay, anga ki i ndihen anan pi zek ta ndaw!  
\v 30 Mbəsiken anan tâ nah pi zek hus pə luvon sa car ndaw aday. Ata ni jan anà ɗo si mer su way uno ahay: Ɓinen anan azay sa sla, viken anan, aday hilen anan nga anà ndaw ì de uno kutok.”» 
\s1 Jike sə zahav sa wan sə bəzan 
\r Markus 4.30-32; Lukas 13.18-19 
\p  
\v 31 Yesu a jan atan 'am sə jike maza awan, a wa: «Bahay a Mbərom a ga minje nà, ta wan sə bəzan\f + \fr 13:31 \ft Yesu a ga minje nà, ti sé sə àga tinen a inde.\f*. Ɗo a gəɓa wan awan, a casl anan à guvo anahan inde.  
\v 32 Wan sə bəzan nà, ma kac a à wulen sə zahav sə dədazl sə way sə kiɓe ahay fok. Əna kak ta sak a casl anan aday kà hak ite nà, a har a zalay dədazl si sé azar aya tə məduwen. A har ɗukwen, kawa dədazl si sé məduwen aya re. Məvuhom ahay ta mba apan sə njahay uda tu doh.» 
\s1 Jike sə wuɗah 
\r Lukas 13.20-21; Markus 4.33-34 
\p  
\v 33 Yesu a zəgahan atan anan 'am sə jike hinen asa, a wa: «Bahay a Mbərom a ga minje nə tə wuɗah. Uwar a ra mənjœk, a gan anan, a pak pə nuko anahan gəsaɗaf maakan. A laɓ anan nà, nuko ata fok a kwasay, a zlambar.» 
\p  
\v 34 Natiya kutok, Yesu a jan 'am a anaya anà man su ɗo ata fok nə tə jike. Kà jak atan 'am sə awan maza mənjəna jike bay.  
\v 35 A ga matanan nà, aday 'am a Mbərom mbala Ezaya sə vinde anan ata â təra, bina Mbərom a wa: 
\q1 «Ni jan atan 'am tə jike, 
\q2 ni ɗakan atan anan way mi ɗer a, kwa à alay a daliyugo ɗukwen mə ndakay a fan bay ataya awan.\f + \fr 13:35 \ft Ca pə Jabuura 78.2.\f*» 
\s1 Yesu a pəsak anan jike sə azay sa sla à wulen sa ndaw ata awan 
\p  
\v 36 Aday kutok, Yesu a mbəsak anan man sə ɗo ahay ahay uho, a zla way anahan ù doh. Njavar anahan ataya tə həɗəken ayak pə cakay, ta jan: «Pəsakan umo anan ahay jike sə azay sa sla à wulen sa ndaw inde ata awan.» 
\p  
\v 37 Yesu a jan atan, a wa: «Ɗo sa casl ndaw, winen Wan su Ɗo.  
\v 38 Guvo a nà, daliyugo. Ndaw a nà, ɗo sə ɗəfan apan à Mbərom ataya awan. Azay sa sla kutok nà, ɗo sə ɗəfan apan anà ɗo sə huwan ataya ite re.  
\v 39 Ɗo sə Sədœk sa casl azay sa sla ata nà, Fakalaw. Alay sa car ndaw ɗukwen, luvon sa ndav anan daliyugo. Ɗo sa car ndaw ahay ɗukwen, tinen maslay a Mbərom ahay.  
\v 40 Kawa ana ɗo sa ra azay sa sla aday a vak anan ata nà, way i təra pə luvon sa ndav anan daliyugo ɗukwen matanan.  
\v 41 À alay ata nà, nen Wan su Ɗo, ni slənay ahay maslay uno ahay aday ti fakan wa alay anà ɗo sə huwan ahay aday sa man zek anà ɗo ahay sa ga ines ataya fok à bahay a Mbərom wa.  
\v 42 Ti lar atan ɗukwen à bərom sə uko inde. À man ata awan, ti yam ta sa rac slan ngərcəca.  
\v 43 À alay ata kutok, ɗo ɗiɗek aya nà, ti dav kawa pac à bahay a Bəbay a tinen Mbərom inde. Ɗo aday sləmay inde apan nà, â sləne 'am a anan!» 
\s1 Jike sə zlile mi ɗer aya awan 
\p  
\v 44 «Bahay a Mbərom a ga minje nà, tə zlile mi ɗer a à guvo. Ɗo a njaɗ anan, a ɗer anan maza awan, a zla tə ataslay mivel awan. A sukom anan dala tə way anahan ahay fok, a sukom anan guvo winen sa ɗer anan uda zlile anahan ata kutok. 
\p  
\v 45 «Asa, bahay a Mbərom a ga minje tu ɗo sa ga masa tə mədine ahay.  
\v 46 A njaɗ mədine lele awan, a sukom anan dala tə way anahan ahay fok, aday a sukom anan mədine ata kutok.» 
\s1 Jike sə kəlef à zuvo inde 
\p  
\v 47 «Matanan re, bahay a Mbərom a ga minje nə tə zuvo ma lar a à dəlov inde, a ray ahay kəlef ahay bayan a cara cara ata awan.  
\v 48 A rah lele nà, ɗo sa ban kəlef ahay tə ngəzahay anan uho kutok. Ti pəkay anan wa kəlef ahay pə məgujeguje, tə walay a wa kəlef lele aya à mbulo, aday kəlef lelibay ataya ɗukwen tə guce atan.  
\v 49 Way i naa təra pə luvon sa ndav anan daliyugo ɗukwen matanan. Maslay a Mbərom ahay ti nay ahay, ti walay anan ɗo sə huwan ahay à wulen su ɗo ɗiɗek aya wa.  
\v 50 Ti lar anan ɗo sə huwan ahay à bərom sə uko inde, aday ti yam ta sa rac slan a ngərcəca à man ata awan.» 
\s1 Jike sə way məduwer aya pi zek tə way wiya aya awan 
\p  
\v 51 Yesu a cəce way pə njavar anahan ahay wa kutok: «Kwanay kə sənen way a anaya fok ɗaw?» 
\p Tinen ite tə mbəɗahan apan, ta wa: «Ayaw, mə sənak.» 
\p  
\v 52 Anga nan, Yesu a jan atan kutok: «Kak miter sə Tawrita inde, aday kə̀ ɗakak anan 'am sə bahay a Mbərom nà, kə̀ tərak kawa bahay su doh sa ray anan way anahan ahay məduwer aya ù doh wa pi zek tə way wiya aya təke def uho ata awan.» 
\s1 Ɗo sə Nazaratu ahay tə ɗəfak nga pə Yesu bay 
\r Markus 6.1-6; Lukas 4.16-30 
\p  
\v 53 Yesu a ndav anan sa ja 'am ataya nà, a zla way anahan  
\v 54 à Nazaratu, kon anahan a sa har uda ata awan. A dazlan, a zla ù doh sə wazay, a tətakan anan way anà ɗo ahay à man ata awan. 'Am anahan ataya a gan atan masuwayan, aday ta wa: «A njaɗay ahay kəlire sə asan way ata awanaw? Aday a mba apan sa ga masuwayan a anaya nà, waya sə varan gədan ata anaw?  
\v 55 Winen nà, wan ana ɗo sə cəceɗ dədom ba? May anahan ɗukwen Mariyama. Məran aya ɗukwen, ɗa san atan zle, atə Yakuba tə Yusufu tə Simon tatə Yuda.  
\v 56 Mərak anahan ahay dəna aya ɗukwen, ɗa san atan zle lele, tinen pə cakay a mənuko. Aday winen a njaɗay gədan matanan ata awanaw?»  
\v 57 Anga nan, tə ngəmak sa ɗaf nga pə Yesu bay. 
\p Yesu a jan atan kutok: «Ɗo ahay ta gan nga anà 'am ana ɗo maja'am a Mbərom kwa ta sə wura fok. Əna ù kon anahan awan, aday ù doh anahan a nà, ɗowan a gan nga anà 'am anahan ahay itəbay.» 
\p  
\v 58 Yesu a ga masuwayan sə way à man ata nà, mənjœk ca, anga tə təmahak sa ɗaf apan nga bay. 
\c 14  
\s1 Amac ana Yuhana, ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay 
\r Markus 6.14-29; Lukas 3.19-20, 9.7-9 
\p  
\v 1 Ihe, à alay ata nà, Hiridus nə bahay a pə daliyugo sə Galile. A sləne pə ləbara ana Yesu nà,  
\v 2 a jan anà ɗo anahan ahay, a wa: «Ɗowan ata nà, i ga nə Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay ata kà mak uho. Anga nan, a mba apan sa ga masuwayan sə way ahay nà, na.» 
\p  
\v 3-4 Kwakwa ata nà, Hiridus a gəɓa anan Hirudiya, uwar ana wanbay anahan a inde, tə ngaman Filip. Anga nan, Yuhana a jan, a wa: «Ki jipen pə uwar tə mərak anak nə, lelibay. Way ata nà, ines!» Anga nan kutok, Hiridus a jan anà ɗo ahay tâ ban anan Yuhana. Ta ban anan, tə ɗəfak anan ayak ù doh sə dangay.  
\v 5 Anga nan kutok, a nan anà Hiridus sa vaɗ anan Yuhana. Aya əna, kə̀ vəɗak anan bay, anga a jəjaran anà Yahuda ahay, bina ta ca pə Yuhana nà, ɗo maja'am a Mbərom wanahan. 
\p  
\v 6 Pa pac a inde kutok, azar uko sə bayak pə luvon sə wahay anan bahay Hiridus a ga. Dəna a Hirudiya a inde, a nay, a gərvan pa 'am anà Hiridus tu ɗo anahan mə ngamay ataya. Agərav ata a zlan à nga anà Hiridus,  
\v 7 a mbaɗay i varan way anà dəna ata kawa anahan saa cəce panan ata fok. 
\p  
\v 8 Dəna ata ite, a zla à man ana may anahan, a cəce panan: «Nə̂ cəce nə maw?» 
\p May anahan a jan nà: «Cəce nà, tə̂ gəɗak ahay nga a Yuhana.» 
\p A may à man ana Hiridus, a cəce: «U no ki gaɗ anan nga anà Yuhana, aday vuro anan ahay həna à kwatama inde.» 
\p  
\v 9 Way a mə cəce ata kà zlak anan à nga anà Hiridus sabay. Əna ɓa kə̀ mbaɗak anan pa 'am ana ɗo anahan mə ngamay aya coy. Natiya kutok a jan anà suje ahay tə̂ varan ahay nga a Yuhana anà dəna ata kawa anahan sə cəce ata awan.  
\v 10 Suje a zla ù doh sə dangay saa gəɗay ahay nga ana Yuhana.  
\v 11 Ta nay anan ta nga a Yuhana ma ɗaf a à kwatama inde, tə varan anan anà dəna a Hirudiya ata kutok. Winen ite a təma anan cəna, a varan anan anà may anahan.  
\v 12 Njavar a Yuhana ahay ite, ta zla ù doh sə dangay, tə gəɓay anan məsinde ana Yuhana, ta la anan. Pə dəɓa anahan a wa, ta zla sə təkəren 'am ata anà Yesu. 
\s1 Yesu a varan way sa pa anà ɗo ahay ti ga mbulo ɗara 
\r Markus 6.30-44; Lukas 9.10-17; Yuhana 6.1-14 
\p  
\v 13 Yesu a sləne Yuhana kə̀ məcak cəna, a slabak à man ata wa, a ján à kwalalan inde tə njavar anahan ahay ɗəkɗek, a zla way anahan kəcah pə ɗo ahay wa à kiɓe. Ɗo ahay tə sləne sa jəka tinen à kiɓe ata nà, ta nay ahay à wulen su doh ahay wa, tə pərahan azar à kiɓe tə saray.  
\v 14 Yesu a dazay ahay à kwalalan wa cəna, a canan anà ɗo ahay bayak awan. Ɗo ataya ta gan ì zek wa. A dazlan, a mbəran atan anan ɗo sə ɗəvac a tinen ahay. 
\p  
\v 15 Suko a ga bine siwaw nà, njavar anahan ahay ta jan, ta wa: «Luvon winen apan i ga! Aday həna ɗukwen mənuko à man kiɓe. Suwan, mbakan cəveɗ anà ɗo ahay tâ zla à wulen su doh ahay. Ata ti njaɗ sə sukom way sa pa ahay.» 
\p  
\v 16 Yesu ite, a mbəɗahan atan apan, a wa: «Ti gan may sa zla à man a bay, əna kwanay a viren atan way sa pa awan.» 
\p  
\v 17 Tinen ite tə mbəɗahan apan re, ta wa: «Awan inde pumo ibay! Inde həna ɗukwen si tapa sa pen ahay ɗara tə kəlef ahay cuwcuwwe coy.» 
\p  
\v 18 Yesu a jan atan: «Hayak ikwen anan ahay!»  
\v 19 A jan anà ɗo ahay tə̂ njahay pa nga sə gujeɗ à məndak. A gəɓa anan tapa sa pen a ɗara ataya, tə kəlef a cew ataya awan. A ca iɗe à mburom, a ngəran ayak anà Mbərom. A gəzla anan tapa sə pen ataya ì zek wa, a varan anan anà njavar anahan ahay, aday tə̂ gəzlan anan anà ɗo ahay.  
\v 20 Ɗo ataya fok ta pak, tə rahak ɓah ɓah. Njavar anahan ahay tə halan nga anà mə mbəsak ataya nà, a ga cəkarak kuro nga anahan a cew re.\fig |src="WA03855b.tif" size="span" ref="Mata 14:20" \fig* 
\v 21 Ɗo sa pa way à man ata ɗukwen, tinen mə baslay a nà, mungol a ɗəkɗek aday nà, ta ga mbulo ɗara, mənjəna sə baslay anan uwar ahay pi zek tə gwaslay aya awan. 
\s1 Yesu a bar pa nga sə a'am tə saray 
\r Markus 6.45-56; Yuhana 6.15-21 
\p  
\v 22 Pə dəɓa ana way ata wa kutok, Yesu a jan anà njavar anahan ahay tâ ján à kwalalan inde, aday tə̂ lahan pa 'am sa zla pa day sə uho. Winen awan, i i mbəsak anan ɗo ahay à dəɓa a tinen wa.  
\v 23 Tə gəzla nga tə ɗo ahay lele nà, a zla way anahan à ɓəzlom saa ga amboh, winen a taayan. Luvon a ga apan à man ata awan. 
\p  
\v 24 À alay ata nà, kwalalan winen dəren coy. Maɗ winen apan i vawan nga anà kwalalan pa nga sə a'am, anga tə zlangay uda awan.  
\v 25 Aday iɗe kə̀ cəɗek lele fan bay, Yesu a zla pə cakay a tinen cukwe cukwe pa nga sə a'am tə saray.  
\v 26 Njavar anahan ataya tə canan winen apan i zla tə saray pa nga sə a'am ata cəna, tə jəjar pi zek yiɓyeɓ, ta wa: «Həna anan nà, mədahan.» Ta ma nga sa zlah pi zek, anga zlawan cərkəke. 
\p  
\v 27 Aya əna Yesu a canan atan cəna, a jan atan ayak 'am a kwayan'a, a wa: «Bənen mbac lele, nen awan, kə̂ jəjiren bay.» 
\p  
\v 28 Piyer a jan 'am, a wa: «Bahay uno, kak iken acəkan nà, jo ahay ì nen nâ zlak ayak pa nga sə a'am tə saray a ite kwa!» 
\p  
\v 29 Yesu a jan ahay: «Hayak!» 
\p Piyer a dazay à kwalalan wa ca, a zla à man a Yesu tə saray aday pa nga sə a'am acəkan.  
\v 30 Əna a canan ayak anà maɗ nà, a ma nga sə jəjar, aday a dazlan kwayan'a sə kəkar à a'am inde. Winen ite a zlah pi zek, a wa: «Bahay uno, tam nen ite!» 
\p  
\v 31 Natiya Yesu a bənan alay bəse, aday a jan kutok: «Aɗaf nga anak a kac ike ɗaw? Sa gak hiyem hiyem nə maw?» 
\p  
\v 32 Ta ján way a tinen à kwalalan inde cew maya awan cəna, maɗ a mbəsak sa ɓal cite.  
\v 33 Njavar anahan a azar ataya tə həran nga, ta wa: «Acəkan, tə ɗiɗem a nà, iken nə Wan a Mbərom.» 
\p  
\v 34 Tə takasay ahay pa day sə agay lele nà, ta zla ù kon sə Gənesaret.  
\v 35 Ɗo su kon ataya ta san anan Yesu lele cəna, ta tar anan 'am a pə daliyugo a tinen fok. Anga nan, ɗo ahay ta ray anan ahay ɗo sə ɗəvac ahay fok.  
\v 36 Ta gan amboh â mbəsakan cəveɗ anà ɗo ɗəvac ataya tə̂ laman alay kwa anà 'am sə zana anahan, aday tâ mbar ite. Ɗo sə laman ataya fok, tə mbərak acəkan. 
\c 15  
\s1 Atətak way sə bije ahay 
\r Markus 7.1-13 
\p  
\v 1 Natiya kutok, Farisa ahay pi zek tə miter sə Tawrita aya ta nay ahay kwa à Urəsalima wa, pə cakay ana Yesu. Tə cəce panan, ta wa:  
\v 2 «Njavar anak ahay nà, tə pərahan azar anà atətak way sə bije ahay bay nə angamaw? Bina, ta pa ɗaf mənjəna sə banay alay kawa atətak way sə bije ahay.» 
\p  
\v 3 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Aday kwanay ɗukwen, tə atətak way a kwanay nà, kə nəsen anan 'am a Mbərom angama kəla anaw?  
\v 4 Anga Mbərom a ja nà: “Ɗəfan apan anà bəbay anak tə may anak\f + \fr 15:4 \ft Ca pə Gurtaaki 20.12; Tooktaaki Tawreeta 5.16.\f*” aday “Kuwaya ɗowan a kà jak 'am lelibay a pə bəbay anahan kabay pə may anahan nà, sa vaɗ anan.\f + \fr 15:4 \ft Ca pə Gurtaaki 21.17; Farillaaji Lewiŋko'en 20.9.\f*”  
\v 5 Əna kwanay ki jen nà, kak ɗowan a kà jak anan anà bəbay anahan kabay anà may anahan: “Way uno abay saa mak anan zek ata nà, kə̀ tərak anà Mbərom.”  
\v 6 Ata i ɗəfan apan anà atə bəbay tə may sabay. Matanan kutok, kə nəsen anan way a Mbərom ma ɓan awan, anga sə pərahan azar anà atətak way sə bije ahay.  
\v 7 Kwanay aday nà, mbaɗəmbaɗa aya awan. Ezaya kà jak pikwen 'am a Mbərom ɗiɗem awan, Mbərom a wa: 
\q1  
\v 8 “Ɗo anaya tə həro nga nà, ta 'am ɗəkɗek, 
\q2 mivel a tinen aya nə dəren ti nen. 
\q1  
\v 9 Tinen apan ti dukwo gərmec ù vo nə kəriya awan. 
\q1 Bina tinen apan ti tətakan anan anà ɗo ahay nà, 
\q2 way sa nga a tinen ahay ɗəkɗek.\f + \fr 15:9 \ft Ca pə Esaaya 29.13.\f*”» 
\s1 Way sa ga məsagar pu ɗo 
\r Markus 7.14-23 
\p  
\v 10 Yesu a ngaman ayak anà ɗo ahay tâ nay pə cakay anahan. A jan atan, a wa: «Pəken uno sləmay, sənen 'am a anan.  
\v 11 Saa ga məsagar pu ɗo nà, way sa zla ta 'am ì zek su ɗo ata bay. Əna way sa ga məsagar pu ɗo nà, way sa nay ta 'am ì zek wa aɗəka.» 
\p  
\v 12 Njavar anahan ahay tə həɗəken ayak pə cakay ta jan, ta wa: «'Am anak a sa ja ata nà, kə̀ cəɓak anan anà Farisa ahay nə, ka san biɗaw?» 
\p  
\v 13 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Zahav sə way a aday Bəbay uno winen à bagəbaga mburom ata sa casl bay ata cəna, ti ndaha wa zek.  
\v 14 Mbəsiken atan. Tinen nà, hurof sə bənan alay anà hurof ahay aɗəka. Kak aday ɗo hurof a winen apan i bənan alay anà ɗo hurof a cəna, ti slahay nə cew maya à gujar inde.» 
\p  
\v 15 Natiya kutok, Piyer a jan, a wa: «Ɗakan umo anan 'am sə jike ata ite!» 
\p  
\v 16 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Hus həna ɗukwen, kwanay kə sənen fan bay ɗaw?  
\v 17 Way sa zla ì zek su ɗo ta 'am nà, a zla nə à kutov a way anahan, a may uho tə mətilen, kə sənen bay re ɗaw?  
\v 18 Əna way sa nay uho ù ɗo wa ta 'am nà, a nay ahay nə kwa à mivel wa. Ata sa ga məsagar pu ɗo nà, way ata kutok.  
\v 19 Anga sa nay à mivel su ɗo wa kutok cəna, way kawa ajalay nga lelibay aya, avaɗ nga su ɗo, aga mədigweɗ, aga vuwar, akar, agaɗ mungwalay, agəɗan azar ù ɗo.  
\v 20 Natiya, sa ga məsagar pu ɗo kutok nà, way ataya awan. Bina, apa way mənjəna sə banay alay kawa ana bije a kwanay ahay sa ja nà, a ga məsagar pu ɗo bay.» 
\s1 Uwar a inde winen Kanana ahay a ɗaf nga pə Yesu 
\r Markus 7.24-30 
\p  
\v 21 Yesu a slabak way anahan à man ata wa, a zla way anahan pə daliyugo sə Tirus tə Sidon.  
\v 22 À man ata awan, uwar a inde, ɗo sə pəra, winen Kanana ahay. A nay à man ata wa, pə cakay ana Yesu, a jan: «Bahay uno, wan a Dawuda, mo zek ite, bina dəna uno winen tə setene awan, a bənan ɗəvac bayak awan.»  
\v 23 Əna Yesu kə̀ mbəɗahak anan apan bay. 
\p Əna njavar anahan ahay ta nay, ta jan, ta wa: «Miter, kem, ɓal anan aday â mbəsak iken, bina winen apan i vawak uko nga tə abəbal awan.» 
\p  
\v 24 Yesu a mbəɗahan apan anà njavar anahan ahay, a wa: «Nen mə slənay a nà, anga ɗo sə pəra ahay bay. Əna nen mə slənay a nə pə təman mə lize aya à wulen sə Isəra'ila ahay wa ata awan.» 
\p  
\v 25 Uwar ata a həɗek pə cakay anahan asa, a dukwen gərmec ù vo, a wa: «Bahay uno, mo zek!» 
\p  
\v 26 Yesu a mbəɗahan apan kutok, a wa: «Sə gəɓa anan way sa pa sə gwaslay ahay, sə varan anan anà kəla ahay nà, sumor a ɗaw?» 
\p  
\v 27 Natiya kutok asa, uwar ata a wa: «Matanan, bahay uno, əna kəla ahay ɗukwen ta pa way sə pəpas pə tuwez ana bahay a tinen ahay wa re asanaw?» 
\p  
\v 28 Yesu a ja, a wa: «Iken uwar a anan, aɗaf nga anak nə məduwen awan. Â tərak nə kawa ananak sə pəlay ata awan.» 
\p Natiya, à alay ata ite, dəna anahan ata a mbar. 
\s1 Yesu a mbar ɗo sə ɗəvac ahay bayak awan 
\p  
\v 29 Yesu a slabak à man ata wa asa, a zla way anahan pa 'am sə bəlay sə Galile. A ján à ɓəzlom, a njahay way anahan à man ata awan.  
\v 30 Man su ɗo a a nay ahay pə cakay anahan, ta zlan anan ayak tu ɗo mə kuray saray aya awan, ɗo hurof aya awan, ɗo vədal aya awan, ɗo maandak aya awan pi zek tu ɗo sə ɗəvac ahay bayak a cara cara. Tə nahay atan fok pə cakay à Yesu, aday a mbar atan fok re.  
\v 31 Ana ɗo sə ɗəvac ahay sa mbar fok ata nà, a gan masuwayan anà ɗo ahay bayak a cite, anga tə canan anà ɗo maandak aya ta ja 'am kutok, ɗo vədal aya tə mbərak, ɗo ma mac saray ataya tinen apan ti zla kutok, hurof ahay tə canan iɗe zle coy kwaler kwaler. Tə dazlan sə həran nga anà Mbərom sə Isəra'ila ahay. 
\s1 Yesu a varan way sa pa anà ɗo ahay ti ga mbulo fuɗo 
\r Markus 8.1-10 
\p  
\v 32 Yesu a ngaman anà njavar anahan ahay, a jan atan: «Ɗo a anaya tu go ì zek wa, anga mənuko pə kərtek a luvon maakan həna, way sa pa ibay. Ni mba apan sə mbəsak atan tâ zla agay ta may awan bay, anga ti sa ga bəle pə cəveɗ.» 
\p  
\v 33 Tinen ite ta jan: «Aday ɗi njaɗay way sa pa anga ɗo a anaya fok à kiɓe inde à man a anan awanaw?» 
\p  
\v 34 Yesu a cəce patan wa kutok: «Tapa sə pen inde pikwen nə jugumaw?» 
\p Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Cuwɓe, tə kəlef ahay mənjœk.» 
\p  
\v 35 Matanan Yesu a jan anà ɗo ahay tə̂ njahay à məndak.  
\v 36 A gəɓa anan tapa sə pen a cuwɓe ataya awan, pi zek tə kəlef a təke, a gan ayak suse anà Mbərom, a gəzla anan ì zek wa, a varan anan anà njavar anahan ahay tə̂ gəzlan anà ɗo ahay.  
\v 37-38 Ɗo a mə halay nga ataya fok, tinen mbulo fuɗo, mənjəna sə baslay anan uda uwar ahay pi zek tə gwaslay ahay. Ta pak, tə rahak fok a tinen awan. Tapa sə pen mə mbəsak ata nà, a ga cəkarak cuwɓe re. 
\p  
\v 39 Coy, Yesu a mbəsak anan ɗo ahay tə gəzla nga. Winen a a ján à kwalalan inde sa zla pə cakay sə wulen su doh sə Magadan. 
\c 16  
\s1 Farisa ahay tə Saduki ahay ta gan may Yesu â gan atan masuwayan 
\r Markus 8.11-13; Lukas 12.54-56 
\p  
\v 1 Natiya kutok, Farisa ahay pi zek tə Saduki ahay tə tavay den pə cakay anahan. Tə cəce panan wa masuwayan sə way sa nay ahay à mburom wa, anga ta gan may sa ban anan pə kwande.  
\v 2 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Pac kə̀ slahak ù doh nà, zamburom a ca ngəlaɓaɓa, ata ki wen: “Sidew nà, pac i dav.”  
\v 3 Aday duwdew sa pac sə sləray ahay ite, kak matapasl kə̀ ɗəfak aday a ca ngəlaɓaɓa nə ki wen: “Biten nà, iven i ga.” Way sa ga à mburom tə way saa təra pə daliyugo fok nə kə sənen a agəzlan anan alay pi zek wa nə lele, aday kə sənen pə way sə təra à alay a wuswes a anan inde sabay ata nà, angama kutok anaw?  
\v 4 Ɗo sə biten ahay nà, huwan aya aday tə mbəɗahan lœn anà Mbərom re. Tinen ta gan may nà, anà masuwayan. Əna ti canan anà masuwayan sə awan sabay, kak si masuwayan sə təra pə Zonas, ɗo maja'am a Mbərom ata aday.» 
\p A mbəsak atan à man ata awan, a zla way anahan. 
\s1 Wuɗah sə Farisa ahay ta sə Saduki ahay 
\r Markus 8.14-21 
\p  
\v 5 Aday à alay a tinen apan ti takas bəlay nà, njavar anahan ahay tə mbəɗəkek anan nga sə gəɓa tapa sə pen à alay inde.  
\v 6 Yesu a jan atan, a wa: «Uffa ahak ikwen, bənen nga a kwanay nə lele pə wuɗah sə Farisa ahay tə Saduki ahay wa.» 
\p  
\v 7 Əna tinen ta ja à wulen a tinen inde nà: «I ga nə a ja pə pen ɗə gəɓak à alay inde bay ata awan.» 
\p  
\v 8 Yesu ite a san way a tinen a sə bayak ata zle re. Anga nan, a cəce patan wa, a wa: «Kə bayiken, na ja nə anga tapa sə pen inde pikwen ibay nà, angamaw? Kwanay munok aya pa sa ɗaf nga pə way.  
\v 9 Kə sənen apan fan bay ɗaw? 'Am sə pen tapa ɗara, aday ɗo ahay mbulo ɗara ta pak, tə rahak aday kə̀ mbəsakak re ata, aday kə rihen anan cəkarak ahay ata nà, kə mbəɗəkek ikwen à nga wa ɗaw?  
\v 10 Aday 'am sə pen tapa cuwɓe nen sə varan anà ɗo ahay mbulo fuɗo, ta pa, ta rah, aday kə rihen anan cəkarak ahay ata nà, kə sənen apan sabay kələɗaw?  
\v 11 Na jak ikwen nə 'am sə pen bay. Kwanay kə sənen bay nà, angamaw? Aya əna, bənen nga a kwanay pə wuɗah sə Farisa ahay ta sə Saduki ahay wa lele.» 
\p  
\v 12 Natiya kutok, ta sa san sa jəka a jan atan nə pə wuɗah sə pen bay, əna pə atətak way sə Farisa ahay ta sə Saduki ahay nà, na. 
\s1 Piyer a ɗakay anan nà, Yesu nə Almasihu, Wan a Mbərom 
\r Markus 8.27-30; Lukas 9.18-21 
\p  
\v 13 Pə dəɓa anahan a wa kutok, Yesu a slabak, a zla way anahan pə cakay sə wulen su doh a sə ngaman Kaysariya Filipi ata awan. À man ata awan, a cəce 'am pə njavar anahan ahay wa, a wa: «Ɗo ahay ta ja pi nen, nen Wan su Ɗo nà, nen nə wayaw?» 
\p  
\v 14 Tinen ite tə mbəɗahan apan, ta wa: «Ɗo hinen ahay ta wa, iken Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay ata awan. Ɗo maza aya ta wa, iken Eliya, ɗo maja'am a Mbərom. Ɗo azar aya ɗukwen ta ja nà, iken Yeremiya, ɗo maja'am a Mbərom, kabay iken ɗo hinen à wulen su ɗo maja'am a Mbərom ahay.» 
\p  
\v 15 Yesu a cəce asa, a wa: «Aday kwanay a nà, ki wen nen wayaw?» 
\p  
\v 16 Simon Piyer a mbəɗahan apan, a wa: «Iken nà, Almasihu, Wan a Mbərom, bahay sə sifa.» 
\p  
\v 17 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Iken Simon, wan ana Zonas, iken nà, Mbərom kə̀ ɗəfak apak alay sə mazlaɓ anahan coy. Anga sə ɗakak anan way a ɗiɗek ata nà, Bəbay uno winen à bagəbaga mburom ata awan, bina ɗo zənzen a bay.  
\v 18 Pak sləmay, ni jak 'am inde həna: Iken nə Piyer, kawa sa ja nà, Pəkəraɗ.\f + \fr 16:18 \ft Ta 'am a tinen, Piyer a nan sa ja nà, pəkəraɗ.\f* Pə pəkəraɗ a anan kutok, ni halan apan nga anà ɗo sa ɗaf upo nga ahay fok, aday məgala sə məke i i mbasay patan bay.  
\v 19 Ni varak lakile sə təɓa anan məsudoh sə bahay a Mbərom à alay inde. Aday way anak saa ɓan pə daliyugo cəna, winen ma ɓan a matanan à mburom re. Way anak saa pəsak anan pə daliyugo ite ɗukwen, winen mə pəsak a à mburom re ca.» 
\p  
\v 20 Əna Yesu a gafan 'am anà njavar anahan ahay sə ɗakay anan winen nə Almasihu. 
\s1 Yesu a ɗakay anan amac anahan tə aslabakay anahan à məke wa 
\r Markus 8.31 - 9.1; Lukas 9.22-27 
\p  
\v 21 Natiya awan kutok, a bənay pə winen ata wa ite, Yesu a dazlan sa jan 'am tə njanjorzlom a anà njavar anahan ahay kutok, a wa: «Bəlaray ni zla à Urəsalima. Ata, məceɗ sə Yahuda ahay, tə bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, tatə miter sə Tawrita ahay ti ga alay ti nen tə mindel, ti vaɗ nen. Aday pə luvon maakan anahan a cəna, nen ni slabakay ahay way uno à məke wa.» 
\p  
\v 22 Piyer ite a ngaman, ta zla kəcah, a gafan 'am, a wa: «A'ay, bahay uno. Â tərak matanan bay!» 
\p  
\v 23 Yesu a mbəɗa apan 'am, a jan: «Zlak ayak pə cakay uno wa, iken Fakalaw! Kə pəlay sə slaray nen à cəveɗ uno wa. Anga ajalay nga anak ata nà, a nay ahay ù ɗo zənzen a wa, bina mbala a Mbərom ata bay.» 
\p  
\v 24 Yesu a jan anà njavar anahan ahay fok kutok: «Kak ɗowan a a nan sə pəruho azar nà, â mbəsak sə bayakan way anà nga anahan, â tavak dədom anahan mə zləlngaɗ awan, â pəruho azar.  
\v 25 Anga kâ nak anan anà ɗowan a sa tam anan sifa anahan nà, i lize anan aɗəka. Əna ɗowan a kə̀ lizek anan sifa anahan anga nen ite nà, i njaɗ anan uda way anahan.  
\v 26 Bina, ɗo kà sak a njaɗ anan way sə daliyugo a anan fok anà winen, aday sifa anahan a nà, kə̀ lizek anan nə, saa gan dəɗaffa nà, ma mba asa anaw? Ibay! Awan a inde aday ɗo zənzen i var sə bəmbaɗ anan sifa anahan nà, inde ɗaw?  
\v 27 Nen Wan su Ɗo, ni nay ahay tə mazlaɓ a Bəbay uno mba, aday tə maslay anahan ahay re. I man anan anà kuwaya nà, kawa mer su way anahan a sa taa ga ata awan.  
\v 28 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Ɗowan aya inde à man a anan, ti mac bay si ti canan anà Wan su Ɗo i nay tə bahay anahan a təke aday.» 
\c 17  
\s1 Zek a Yesu a mbəɗa pə iɗe ana njavar anahan ahay 
\r Markus 9.2-13; Lukas 9.28-36 
\p  
\v 1 Pə dəɓa anahan a wa kutok, a ga luvon ahay mbərka nà, Yesu a gəɓa pə azar Piyer, Yakuba tə apan Yuhana mərak ana Yakuba, ta ján taayak à ɓəzlom a inde zəbor awan.  
\v 2 Tə dəzle cəna, zek a Yesu a mbəɗahan atan pə iɗe. Tə canan anà jœr anahan nà, kawa sə kwakwa sabay, a wuteɗen atan kawa pac. Zana anahan pi zek ɗukwen, a dav nə herre kawa jiyjay sə uko ma dav awan.  
\v 3 Njavar anahan ataya tə canan anà atə Musa tə Eliya ɗo maja'am a Mbərom ahay kwakwa, tinen apan ti ja 'am tatə Yesu. 
\p  
\v 4 Piyer a dazlan sa jan anà Yesu, a wa: «Bahay uno, mənuko à man a anan nə sumor awan. Kà zlak anak à nga nà, ni ngaray jawjawa ahay maakan, kərtek awan anga Musa, kərtek a ite anga Eliya, aday mədakwidok a nà, anga iken awan.» 
\p  
\v 5 Winen apan i ja 'am ata mba, mugudongudon a dazay, a van atan nga sərdədek. Aday 'am a ndəray ahay à mugudongudon ata wa, a wa: «Həna a anan nà, wan uno ləliwe uno awan. Tə winen nà, nen ni taslay anan mivel bayak awan. Slənen anan anan 'am anahan!» 
\p  
\v 6 Atə Piyer tə sləne 'am ata cəna, ta ma nga sə jəjar pi zek, tə slahay duboz.  
\v 7 Yesu a həɗəken atan ayak pə cakay, a laman atan alay, a wa: «Slabiken, kə̂ jəjiren bay.»  
\v 8 Ta sa cakaf nga asanaw nà, ɗowan inde pə cakay ana Yesu sabay, a mbəsak winen a kərtek coy. 
\p  
\v 9 Tinen apan ti dazay à ɓəzlom ata wa mba, Yesu a jan atan, a wa: «Way a kwanay sə canan ahay à ɓəzlom wa ata nà, kâ si jen anan à ɗowan bay, hus pə luvon uno nen, Wan su Ɗo, saa slabakay à məke wa ata awan.» 
\p  
\v 10 Njavar anahan ataya tə dazlan sə cəce panan wa: «Miter sə Tawrita ahay ta wa, Eliya i lahan anà Almasihu aday nà, angamaw?» 
\p  
\v 11 Yesu a ɗukwen a mbəɗahan atan apan, a wa: «Acəkan, Eliya i lahay aday i ndakay anan way ahay fok.  
\v 12 Nen apan ni jak ikwen: Eliya kà nak ahay coy, aday ɗowan kə̀ sənak apan bay. Ta gak anan anà Eliya way kawa a tinen sa gan may sa ga fok. Aday ɗukwen ti gan anà Wan su Ɗo azanan nə matanan re.»  
\v 13 Atə Piyer tə sənak kwayan'a a ja 'am ata nà, pə Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay ata awan. 
\s1 Yesu a mbar anan wan a inde məhərvov a taa ban anan 
\r Markus 9.14-29; Lukas 9.37-43 
\p  
\v 14 Aday tə dəzley ahay pə cakay sə ɗo ahay cəna, ɗowan a inde a nay ahay, a dukwen gərmec ù vo anà Yesu,  
\v 15 a jan: «Bahay uno, wan uno winen lelibay. Â gak ì zek wa ite. Məhərvov a taa gan, a bənan ɗəvac bayak awan, a taa slahay anan ù uko inde kabay à a'am inde.  
\v 16 Na nak anan pə cakay ana njavar anak ahay, əna ta mbak apan sə mbəro anan bay.» 
\p  
\v 17 Yesu a ja, a wa: «Kwanay nà, aɗaf nga a kwanay ma kac awan kələɗaw? Kə sənen anan cəveɗ a Mbərom bay re. Ni njahay tə kwanay, aday ni səmen anà way a kwanay ahay nə hus à siwaw? Hayak ikwen uno anan ahay wan a aday!»  
\v 18 Yesu a jan 'am anà məhərvov ata tə angəraz awan: «Hayak à wan a anan wa!» Məhərvov ata a zləray à wan ata wa, wan ana ɗowan ata a mbar à alay ata acəkan. 
\p  
\v 19 Pə dəɓa anahan a wa kutok, njavar anahan ataya tə həɗəken ayak pə cakay taayak a tinen awan, tə cəce: «Manay ma mba apan sə rəzlay anan wa setene ata bay nà, angama kərtek anaw?» 
\p  
\v 20 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Anga aɗaf nga a kwanay a a kac ike. Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Kak abay aɗaf nga a kwanay â ga inde nə mənjœk kawa wan sə bəzan ɗukwen, ki jen anan anà ɓəzlom a anan ataya: “Zla à man a anan wa, zla tiya!” ɗukwen, i ndaha, i zla à man a kwanay sa jan “zla tiya” ata awan. Awan saa dak ikwen 'am ibay jiga awan. [  
\v 21 Əna abay zahav sə setene həna anan nà, kak si ta sa ga amboh tə sumaya aday bina, a razl zek bay.]» 
\s1 Yesu a ɗakay anan amac anahan tə aslabakay anahan à məke wa asa 
\r Markus 9.30-32; Lukas 9.43-45 
\p  
\v 22 Pə luvon a inde nà, njavar a Yesu ahay mə halay nga aya pə kərtek a à Galile. Yesu a jan atan 'am, a wa: «Nen Wan su Ɗo nà, ti varan nen à alay inde anà ɗo sə daliyugo ahay.  
\v 23 Tinen ite, ti vaɗ nen à məke, aday pə luvon maakan anahan a cəna, ni slabakay ahay à məke wa.» Njavar anahan ahay tə sləne 'am ata cəna, mbac a slahay patan wa tə mindel asa. 
\s1 Yesu a var jangal 
\p  
\v 24 Tə dəzle à Kafarnahum cəna, ɗo sə cakal jangal anga doh sə mazlaɓ a Mbərom ahay, ta nay ahay pə cakay ana Piyer, ta jan: «Miter a kwanay nà, a var jangal anga doh sə mazlaɓ a Mbərom itəbay ɗaw?» 
\p  
\v 25 Piyer a mbəɗahan atan apan, a wa: «A taa hamay ike!» 
\p Aday à alay a tinen apan ti i zla ù doh mba kutok, Yesu a lah sə cəce pə Piyer wa: «Simon, a ga apak nà, bahay sə uho a anaya ti təma jangal nə pə waya wa anaw? Pə wan su kon aya wa ɗaw, kabay pə mədurlon ahay wa ɗaw?» 
\p  
\v 26 Piyer a mbəɗahan apan, a wa: «Pə mədurlon ahay wa.» 
\p Yesu a wa: «Kak matanan nà, abay wan sə agay ahay nə ti hamay bay ba?  
\v 27 Aya əna, ɗâ saa ga way sə cəɓan anà ɗo ahay bay. Natiya, zla à bəlay, larak anan ayak kwaniyel anak à a'am inde. Kəlef anak a saa bənay ahay pa 'am ata cəna, təɓan anan 'am, ki tan à nga uda à dala təɗe i sla anga mənumo cew ata awan. Varan atan anan kutok.» 
\c 18  
\s1 Waya sə zalay ɗo hinen tə məduwen à bahay a Mbərom inde anaw? 
\r Markus 9.33-37, 42-48; Lukas 9.46-48, 17.1-2 
\p  
\v 1 À alay ata awan ite, njavar a Yesu ahay tə həɗəken ayak pə cakay, aday tə cəce panan, ta wa: «Waya sə zalay ɗo hinen tə məduwen à bahay a Mbərom inde anaw?» 
\p  
\v 2 Yesu a ngaman ayak anà wan cəɗew a, a tavay anan à mamasl pa 'am a tinen.  
\v 3 A wa: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Kak kə mbəɗihen aday sə təra nga a kwanay kawa gwaslay ahay bay cəna, ki dəzlen à bahay a Mbərom inde bay.  
\v 4 Ɗowan a kà mak anan nga anahan à məndak kawa wan a anan nà, sə təra ɗo məduwen a à bahay a Mbərom nà, winen awan. 
\p  
\v 5 «Kuwaya kà sak a təma jəba sa wan kawa həna anan ataya kərtek a anga sləmay uno nà, ɗowan ata a təma nə nen awan.  
\v 6 Əna kak ɗo kà vak atan saray pə cəveɗ anà ɗo cəɗew anaya sa ɗaf upo nga ata nà, suwan pə winen tə̂ ɓanan van à dungo aday tə̂ larak anan ayak à bəlay inde. 
\p  
\v 7 «Ayaw! Ɗəce inde pə daliyugo a anan, anga way ahay inde tinen apan ti njan saray anà ɗo ahay. Way ataya ti ga inde hwiya, əna ɗəce inde anga ɗo aday way ata a təra tə alay anahan ata awan.  
\v 8 Kak alay anak kabay saray anak i sapat iken ì ines inde cəna, gaɗ anan, lar anan dəren. Suwan sa zla à bahay inde pə cakay a Mbərom, iken ma gaɗ alay awan kabay tə saray anak slangalan a, tə winen aday ki i zla ù uko sə mbacay itəbay ata inde tə alay aya cew, saray anak ahay səndaɓ cew nà, na.  
\v 9 Kak iɗe anak i sapat iken sa ga ines cəna, ndaha anan, lar anan dəren tə iken. Suwan sa zla à bahay inde pə cakay a Mbərom tə iɗe anak a kərtek mbiyan'a ta sa zla à dəlov sə uko inde tə iɗe anak aya cew maya nà, na. 
\p  
\v 10 «Gen anan ngatay anà zek lele anga pa sə kəɗey anan ɗo cacəɗew a anaya wa. Nen apan ni jak ikwen həna: Maslay a Mbərom ahay inde mə tavay aya pa 'am a Bəbay uno pac pac sa gan atan nga. [  
\v 11 Anga nen Wan su Ɗo na nay ahay nà, sa tam anan ɗo mə lize aya awan.]» 
\s1 Jike sə təman mə lize awan 
\p  
\v 12 «Kə bayiken nə kəkəmaw? Kak ɗowan a nà, təman anahan ahay inde səkat, aday kərtek à wulen a wa kə̀ lizek nà, i ga kəkəmaw? I mbəsak anan kwa kuro dəsuɗo nga dəsuɗo mə lize bay ataya à ɓəzlom, i zla saa pəlay anan winen mə lize ata biɗaw?  
\v 13 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Kak kə̀ njaɗak anan mə lize ata nà, i taslay mivel tə winen nə zal tə tinen mə lize a bay aya kwa kuro dəsuɗo nga dəsuɗo ataya awan.  
\v 14 Matanan kutok re, Bəbay a kwanay a winen à bagəbaga mburom ata nà, a nan ɗowan â lize kwa kərtek à wulen su ɗo ma kac a anan ataya wa bay ite re.» 
\s1 Ki may anan mərak anak pə cəveɗ sa ga ines wa nə kəkəmaw? 
\p  
\v 15 «Yawa matanan, kak mərak anak kà gak ines nà, zla à man anahan awan, jan anan kwanay a cuwcuwwe, way anahan a sa ga lelibay ata awan. Kak kə̀ pəkak anak apan sləmay nà, ki njaɗ anan mərak anak maza awan.  
\v 16 Əna hinahibay i ngam sə pəkak apan sləmay pa 'am ata bay. Kak matanan nà, zla pə cakay anahan kwanay cew tu ɗo hinen, kabay kwanay maakan à alay inde. Anga: “Kak ɗowan a kə̀ zlahak pu ɗo nà, tâ njaɗ ɗo sə side way ata ɗo ahay cew kabay maakan”, kawa ana Deftere a Mbərom sa ja.\f + \fr 18:16 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 19.15.\f* 
\v 17 Kà sak a ngam 'am su ɗo ataya bay re cəna, jan anan 'am ata pa 'am su ɗo uno ahay, aday ata ti jan apan kutok. Kà sak a ngam sa pak apan sləmay bay re cəna, ɗo matanan ata ɗukwen, ca apan nə kawa ɗo sə pəra, kabay winen ɗo sə cakal jangal tə danakay ataya awan. 
\p  
\v 18 «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Way a kwanay saa ɓan pə daliyugo cəna, i ɓan zek matanan à mburom. Way a kwanay saa pəsak anan həna pə daliyugo ata ɗukwen, i pəsak zek à mburom re. 
\p  
\v 19 «Ni jak ikwen 'am hinen asa: Kak ɗowan aya cew pə daliyugo aday 'am kà zlak atan pi zek sə cəce way cəna, Bəbay uno à bagəbaga mburom ata i varan atan kawa ana tinen sa gan may ata awan.  
\v 20 Anga ɗowan aya cew kabay maakan ta sak a halay nga tə sləmay uno cəna, nen inde à wulen a tinen a re.» 
\s1 Jike su ɗo aday a ngam sə pəsen anan ines anà ɗo itəbay ata awan 
\p  
\v 21 Piyer a nay ahay pə cakay ana Yesu, a cəce panan: «Ba Məduwen, hinahibay, mərak uno inde, kà gak uno ines nà, ni pəsen anan nà, saray jugumaw? Hus à saray cuwɓe biɗaw?» 
\p  
\v 22 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «A'ay! Ki pəsen anan saray cuwɓe bay, əna saray kwa kuro cuwɓe məcapar cuwɓe. 
\p  
\v 23 «Matanan kutok, bahay a Mbərom a ga minje nà, tə bahay a inde, a nan ɗo si mer su way anahan ahay fok tə̂ haman anan gudire anahan ahay fok cite.  
\v 24 A dazlan anà mer su way ata cəna, tə bənan ahay ɗowan a inde, dala ata apan nə bayak awan.  
\v 25 Ɗowan ata ite, zlile anahan a saa hamay anan gudire ata ibay. Bahay ata a jan anà ɗo si mer su way anahan a azar aya nə tə̂ sukom anan way tə way ana ɗowan ata fok, tu ɗo su doh anahan ahay, ti zek anahan a təke, aday i saa slan pə gudire anahan.  
\v 26 Ɗowan ata ite, a nay a dukwen gərmec ù vo anà bahay ata, a wa: “Amboh, ni hamak anan way anak ahay nə fok. Ga ngatay aday!”  
\v 27 'Am anahan ata a gan ì zek wa anà bahay ata awan, a mbəsakay anan zek anahan awan, aday a mbəsakan anan gudire ata fok re. 
\p  
\v 28 «Ɗowan ata a təmay uho lele nà, tə zlangay tu ɗo si mer su way hinen, aday abay gudire anahan inde apan ite. Aday dala anahan apan \tl dinar\tl* səkat kərtektəkke\f + \fr 18:28 \fk Dinar\ft  kərtek nà, àga tinen dala si mer su way sə hway kərtek.\f*. A ban anan, a jakan alay pə dungo. A jan, a wa: “Si ki humo anan dala uno həna.”  
\v 29 Ɗo sə gudire anahan ata ite, a dukwen gərmec ù vo ite, a jan, a wa: “Amboh, ga ngatay aday, ni hamak anan way anak fok.”  
\v 30 Əna winen nà, a ngam bay, a ban anan, a zla anan à dangay, a dərazl anan hus pə luvon ana ɗowan ata saa hamay anan gudire ata awan.  
\v 31 Ɗo a tinen a sa taa ga mer su way pi zek ataya tə canan cəna, a cəɓan atan bayak awan. Ta zla àga bahay ata awan, tə ɗakan anan ləbara ata awan. 
\p  
\v 32 «Bahay a tinen ata ite a ngaman ayak asa, a jan: “Iken nà, ɗo si mer su way lelibay awan. Nə mbəsakak anak anan gudire anak abay ki humo ata awan, anga ka gak uno amboh.  
\v 33 Aday ka mba apan sə pəsen anan anà ɗo kwanay ì mer su way inde maya ata kətanan bay nà, angamaw?”  
\v 34 Anga nan bahay ata a ga apan mivel, a ban anan maza awan, a varan anan à alay inde anà suje ahay, tə̂ tacak anan ayak à dangay, tâ ga anan alay, hus pə luvon anahan sə hamay anan gudire ata awan.» 
\p  
\v 35 Yesu a zəga anan asa, a wa: «Kak ka sak a pəsen anan anan ines anà mərak a kwanay ahay tə mivel kərtek a bay cəna, Bəbay uno sə mburom ata i ga tə kwanay aya ɗukwen matanan kutok.» 
\c 19  
\s1 Atətak way pa 'am sa razl uwar 
\r Markus 10.1-12 
\p  
\v 1 Yesu a ndav anan 'am ata cəna, a slabak way anahan à Galile wa, a zla à Yahudiya, ta day uho sə zlinder sə Urdon.  
\v 2 Ɗo ahay bayan a tə pərahan azar, aday a mbar anan ɗo sə ɗəvac a tinen ahay. 
\p  
\v 3 Aday Farisa ahay tə həɗəken ayak pə cakay saa ban anan pə kwande, ta jan: «Tawrita kə̀ varak anan cəveɗ anà mungol sa razl anan uwar kwa pa 'am wura wura ɗaw?» 
\p  
\v 4 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Kwanay kə jingen way mə vinde à Deftere a Mbərom ata itəbay ɗaw? À dəlen anahan a inde ɗukwen, Mbərom a ndakay ɗo nà, mungol tə uwar.\f + \fr 19:4 \ft Ca pə Laataanooji 1.27, 5.2.\f* 
\v 5 Aday a ja nà: “Anga nan, ɗo mungol a i mbəsak anan bəbay anahan tə may anahan, i həɗek pə cakay ana uwar anahan. Cew maya a tinen a ti təra nà, zek kərtektəkke coy.\f + \fr 19:5 \ft Ca pə Laataanooji 2.24.\f*”  
\v 6 Ti naa təra kula inde zek cew sabay. Ti təra zek kərtek sə coy. Anga nan kutok, way a Mbərom sə japay anan ata, ɗowan â sa gəzla anan kula bay.» 
\p  
\v 7 Farisa ahay tə cəce asa: «Kak matanan cukutok nà, Musa a varan cəveɗ ù ɗo aday â varan ɗerewel à alay inde anà uwar anahan aday â razl anan nà, angama kəla anaw?» 
\p  
\v 8 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Musa a sa varak ikwen cəveɗ sa razl anan uwar a kwanay ahay nà, anga akuray nga a kwanay a kə̀ zalak. Cəkəbay, pə dəlen a wa ɗukwen, cəveɗ inde sa razl uwar ibay re.  
\v 9 Nen apan ni jak ikwen: Kak ɗowan kə̀ rəzlak anan uwar anahan, aday kə̀ gəɓak uda uwar hinen, ɗowan ata kà gak mədigweɗ, si kak a ban atan pi zek tu ɗo aday.» 
\p  
\v 10 Njavar anahan ahay ta jan: «Kak abay matanan à wulen atə ana mbaz tə uwar nà, suwan tə̂ gəɓa zek bay biɗaw?» 
\p  
\v 11 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Ɗo ahay fok ta mba apan sə təma atətak way a anan bay. Si ɗowan aya Mbərom sə varan atan gədan ata way anahan aday.  
\v 12 Bina, ɗo ahay inde tə gəɓa uwar bay anga tinen mə wahay aya matana coy. Azar aya ɗukwen tə dədasl atan adədasl. Ɗo azar aya ite tə gəɓa uwar bay anga 'am sə bahay a Mbərom a wanahan. Ɗo inde a nan sə təma atətak way a anan nà, â təma kutok.» 
\s1 Yesu a ɗaf ngama pə gwaslay ahay 
\r Markus 10.13-16; Lukas 18.15-17 
\p  
\v 13 Natiya, pə dəɓa anahan a wa kutok nà, ɗo ahay ta nan anan ahay gwaslay cacəɗew aya anà Yesu, anga aday â ɗaf patan alay sə ngama. Əna njavar anahan ahay ta ca apan ɗo ahay tinen apan ti nay anan ahay gwaslay ahay ata nà, ta ma nga sə gafan 'am anà ɗo ataya awan.  
\v 14 Əna Yesu a jan anà njavar anahan ahay, a wa: «Mbəsiken anan ahay gwaslay ahay, kə̂ gifen atan 'am sa nay ahay pə cakay uno bay, anga bahay a Mbərom mə lavay zek awan aɗəka nà, anà ɗo sa ga minje tə tinen anaya ata awan.» 
\p  
\v 15 Yesu a dazlan a ɗaf ngama pə gwaslay ahay a kutok, aday a zla way anahan à man ata wa, a həɗek way anahan ù kon hinen. 
\s1 Njavar a inde zlile awan 
\r Markus 10.17-31; Lukas 18.18-30 
\p  
\v 16 Natiya asa, ɗowan a inde, winen njavar awan, a nay pə cakay ana Yesu. A cəce: «Miter, ni ga mer sa ma lele aday ni saa njaɗ sifa sa ndav bay ata anaw?» 
\p  
\v 17 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Kə cəce puno wa way sa ga lele awan nà, angamaw? Ɗo lele nà, ibay, si Mbərom a kərtek. Əna a nak sa zla à bahay a Mbərom nà, ban anan 'am sə Tawrita ahay.» 
\p  
\v 18 Winen ite a cəce pə Yesu wa: «'Am ana Tawrita wura aya anaw?» 
\p Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Kâ vaɗ nga su ɗo bay. Kâ ga mədigweɗ bay. Kâ ga akar bay. Kâ gaɗ mungwalay pu ɗo bay.  
\v 19 Ɗəfan apan anà atə bəbay tə may anak.\f + \fr 19:19 \ft Ca pə Gurtaaki 20.12-16; Tooktaaki Tawreeta 5.16-20.\f* Pəlay anan ɗo sə cakay su doh anak kawa iken sə pəlay anan nga anak ata awan.\f + \fr 19:19 \ft Ca pə Farillaaji Lewiŋko'en 19.18.\f*» 
\p  
\v 20 Njavar ata a jan asa: «'Am ataya fok nà, nə bənak atan lele, a mbəsuko maza nə wuraw?» 
\p  
\v 21 Yesu a jan: «Kak a nak sə təra ɗo mənjəna ines fok cəna, zla, sukom anan way tə way anak ahay fok, aday varan anan dala awan anà ɗo mətawak aya awan. Matanan kutok, ki i njaɗ zlile anak à mburom. Aday hayak, pəruho azar.» 
\p  
\v 22 Ɗowan ata a sləne 'am ata cəna, a cəɓan, a zla way anahan, anga winen zlile awan. 
\p  
\v 23 Yesu a jan anà njavar anahan ahay kutok, a wa: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Ma dan 'am awan anà ɗo zlile awan sa zla à bahay a Mbərom inde.  
\v 24 Kə sənen apan zle, zlugweme i ndərmaɗ tə məke sə ləpəre nà, i ga zek bay. Əna ma da 'am a sə zalay way ata nà, ɗo sə zlile sa zla à bahay a Mbərom inde.» 
\p  
\v 25 Njavar a Yesu ahay tə sləne 'am ata cəna, a gan atan masuwayan. Anga nan ta wa: «Kak sə matanan cukutok nə, waya saa mba apan saa tam aday sa zla à bahay a Mbərom inde anaw?» 
\p  
\v 26 Yesu a zəzor atan, a wa: «Pu ɗo zənzen a nà, i ga zek kula bay, əna pə Mbərom nà, matanan bay. Way ahay fok a ga zek ca.» 
\p  
\v 27 Piyer a mbəɗahan apan ta sa jan kutok: «Aday manay həna nà, mə mbəsakak anan way a manay ahay fok sə pərahak azar. Saa təran umo nà, magwagway wuraw?» 
\p  
\v 28 Yesu a jan atan: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Pə uho sa nay, à alay nen Wan su Ɗo ni njahay pa man sə njahay sə bahay sə mazlaɓ uno nà, kwanay ɗo sə pəruho azar ahay ɗukwen, ki i njihen pa man sə njahay ahay kuro nga anahan a cew, sa gan sariya anà zahav sə Isəra'ila ahay kuro nga anahan a cew ite re.  
\v 29 Aday kuwaya ɗowan a kə̀ mbəsakak doh anahan ahay, mərak anahan ahay, bəbay anahan pi zek ta may anahan, gwaslay anahan ahay kabay guvo anahan ahay anga sləmay uno cəna, i njaɗ uda way anahan ahay nə məcapar bayak awan, aday i njaɗ sifa sa ndav bay ata re.  
\v 30 Anga aday kutok nà, ɗo sa lah pa 'am həna ataya bayak a ti i təra ɗo mə dədəɓa aya cite asa. Aday ɗo sə dəɓa ahay bayan a, azanan ti i təra ɗo ma lah aya ite.» 
\c 20  
\s1 Jike su ɗo sa ga mer à guvo ahay 
\p  
\v 1 Yesu a ja asa: «Way sa ga anan minje tə bahay a Mbərom nà, həna: 
\p «Bahay su doh a inde a wule pərek sa ra ɗo ahay à guvo.  
\v 2 Ta ga masa tu ɗo anahan a sa ra ataya nà, i haman atan hway cəna, dala sə \tl dinar\tl* kərtek\f + \fr 20:2 \fk Dinar\ft  kərtek nà, àga tinen dala si mer su way sə hway kərtek.\f*. Aday a zla atan à guvo.  
\v 3 Tə njamde dəsuɗo asa, a zla sə pəlay ɗo ahay. A canan anà ɗo hinen ahay ite, tinen mə tavay aya, mer su way inde patan ibay.  
\v 4 A jan atan ite: “Zlen à guvo uno, ni hamak ikwen dala kawa sə ɗo ahay təɗe sə haman ataya awan.”  
\v 5 Ta zla à guvo anahan ata re. Man ipec kà gak, bahay sə guvo a zla sə pəlay ahay ɗo maza aya re. A zla tə njamde maakan asa, a ga kawa sə kwakwakwa awan.  
\v 6 Tə njamde ɗara a zla asa, a njaɗ ɗo ahay mə tavay aya, mer su way inde patan ibay re. A cəce patan wa: “Kə tiven hway kəriya, ki gen mer sə awan bay nà, angamaw?”  
\v 7 Tə mbəɗahan apan, ta wa: “Ɗowan kà rak manay à guvo bay kutok nà, mâ ga nə mer sa maw?” Bahay sə guvo ata a wa: “Hayak ikwen ahay, zlen à guvo uno, mer su way inde.” 
\p  
\v 8 «Pac a slahay ù doh nà, bahay sə guvo a jan anà bahay su ɗo si mer su way ahay: “Ngaman ayak anà ɗo si mer su way ahay, haman atan dala a tinen. Dazlan pu ɗo dœk ataya wa, ki ndav anan tu ɗo sə lahak ayak à guvo ata awan.”  
\v 9 Ɗo sa zla à guvo tə njamde ɗara ataya ta zlak ayak. Ta njaɗ kuwaya a tinen a dala sə \tl dinar\tl* kərtek kərtek.  
\v 10 Ɗo sa zla à guvo pa 'am ataya ta zlak ayak bine siwaw nà, a ga patan nə tinen ti njaɗ dala sə zalay anan ɗo sa zlak ayak à guvo dœk ataya awan. Aday ɗukwen ta njaɗ nə \tl dinar\tl* kərtek kərtek a re.  
\v 11 Tə təma anan dala a tinen cəna, ta ma nga sə gungwazan anà bahay sə guvo, ta wa:  
\v 12 “Ɗo sa nay ahay həniniye ataya ɗukwen, ta ga mer nə ler kərtek, aday iken pa haman atan hwiya kawa manay. Manay aday nà, ma ga mer nə hway à pac inde, ma yak nga nə ndəlekeke.”  
\v 13 Bahay sə guvo a mbəɗahan apan anà ɗowan a tinen a kərtek a, a wa: “Car uno, na gak iken tə danakay bay! Kà zlak anak à nga kawa anumo sa ja ata coy. Matanan, ni hamak hway nà, \tl dinar\tl* kərtek biɗaw?  
\v 14 Təma dala anak, zla way anak. U no ni varan anà ɗowan mədakwidok a anan kawa ananak.  
\v 15 Abay ike ni mba apan sa ga anan mer su way tə dala uno kawa su no biɗaw? Ka ga sərak nà, pi nen sa gan sumor anà ɗo ahay ata ɗaw?”» 
\p  
\v 16 Yesu a zəga anan apan kutok, a wa: «Natiya, ɗo mədakwidok aya ti naa lah, aday ɗo mama'am aya ɗukwen ti naa təra mədakwidok aya kutok re.» 
\s1 Yesu a ɗakay anan amac anahan ta sə slabakay anahan asa 
\r Markus 10.32-34; Lukas 18.31-34 
\p  
\v 17 Yesu winen apan i zla à Urəsalima nà, a ngaman anà njavar anahan ahay kuro nga cew ataya à wulen sə ɗo ahay wa, a jan atan, a wa:  
\v 18 «Sənen anan həna, mənuko apan ɗi zla à Urəsalima. À man ata awan, ti varan nen, Wan su Ɗo, à alay inde anà bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, aday anà miter sə Tawrita ahay. Ti go sariya aday sa vaɗ nen,  
\v 19 ti varan nen à alay inde anà ɗo sə pəra ahay. Tinen ite, ti mbasay upo, ti ndaɓay nen, aday ti daray nen pə dədom mə zləlngaɗ awan. Pə dəɓa anahan a wa, luvon maakan anahan i təra nà, nen ni slabakay way uno à məke wa.» 
\s1 May ana atə Yakuba tə Yuhana a cəce way pə Yesu wa 
\r Markus 10.35-45 
\p  
\v 20 Natiya kutok, uwar ana Zebede, may ana atə Yakuba tə Yuhana, a zla pə cakay ana Yesu, a dukwen gərmec ù vo sə cəce panan wa way.  
\v 21 Yesu a jan, a wa: «A nak nə maw?» 
\p Uwar ata a mbəɗahan apan kutok, a wa: «Gwaslay uno ahay cew həna! Varan atan cəveɗ sə njahay pə cakay anak à bahay anak inde ite. Ɗo kərtek a à alay puway anak inde, ɗo hinen ɗukwen à alay gula anak inde ite.» 
\p  
\v 22 Əna Yesu a mbəɗahan atan apan ite: «Kə sənen way a kwanay a sə cəce ata bay jiya awan. Ki mben apan sa sa məndolor sə ɗəce uno sa saa sa ɗaw?» 
\p Atə Yakuba tə Yuhana ta wa: «Ha, mi mba apan!» 
\p  
\v 23 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Tə ɗiɗem awan, ki i sen məndolor sə ɗəce kawa anuno saa sa, əna anjahay à alay puway uno, kabay à alay gula uno nà, nen saa var apan cəveɗ a bay. Man ataya mə lavay zek aya nà, anà ɗo a Bəbay uno sə walay atan saa njahay apan ataya awan.» 
\p  
\v 24 Njavar a Yesu a azar ataya kuro tə sləne ləbara ata nà, ta ma nga sa ga mivel pu ɗo a cew ataya cite.  
\v 25 Matanan, Yesu a ngaman atan ayak fok pə cakay anahan awan, a jan atan, a wa: «Kə sənen zle, bahay sə daliyugo ahay tinen apan ti ga bahay pə ɗo ahay nə tə məgala. Aday ɗo sə lavan nga anà ɗo ahay ɗukwen, ta ka anan nə məgala a tinen ahay.  
\v 26 Əna, à wulen a kwanay nà, way ataya tə̂ təra itəbay. Aɗəka bay, a nan anà ɗowan a sə təra ɗo məduwen a cəna, â gan mer su way anà ɗo azar aya awan.  
\v 27 Aday, kak ɗo a kwanay a kərtek a a nan sə təra ɗo mama'am a cəna, â təra ɓile a kwanay a fok aday.  
\v 28 Bina nen Wan su Ɗo na nay ahay nà, aday ɗo ahay tû go mer su way bay, əna na nay ahay aday sa gan mer su way anà ɗo ahay aɗəka, ni var anan sifa uno saa bəmbaɗay anan ahay man su ɗo ahay à amac wa.» 
\s1 Yesu a mbar anan hurof aya inde cew à Yeriko 
\r Markus 10.46-52; Lukas 18.35-43 
\p  
\v 29 Atə Yesu tə njavar anahan ahay tinen apan ti zla way a tinen à Yeriko wa. Ɗo ahay tinen apan ti pərahan azar bayak awan.  
\v 30 Ɗowan aya inde cew hurof aya, tinen mə njahay aya pə cakay cəveɗ. Tə sləne Yesu winen apan i zla tə cəveɗ a tinen ata nà, tə dazlan sa zlah, ta wa: «Bahay a manay, wan a Dawuda, mâ gak ì zek wa ite!» 
\p  
\v 31 Ɗo a sa zla ataya ta ma nga sə gafan atan 'am, ta wa: «Ticen 'am, njihen tete.» 
\p Əna ɗowan a hurof ataya tə zəga anan apan sa zlah tə məgalak awan, ta wa: «Bahay a manay, wan a Dawuda, mâ gak ì zek wa ite!» 
\p  
\v 32 Yesu a tavay jek, a ngaman atan ayak, a cəce patan wa: «A nak ikwen nâ gak ikwen nə maw?» 
\p  
\v 33 Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Bahay, təɓan umo anan iɗe ite!» 
\p  
\v 34 Ta gan ì zek wa anà Yesu. A laman anà iɗe a tinen. Kwayan'a iɗe a tinen ahay tə təɓa ngurret. Tə pərahan azar anà Yesu. 
\s1 Yesu a zla à Urəsalima 
\r Markus 11.1-11; Lukas 19.28-40; Yuhana 12.12-19 
\c 21  
\p  
\v 1 Atə Yesu tə njavar anahan ahay tə dəzle bəse tə Urəsalima, defefe tə wulen su doh sə Baytifaji, pə cakay ana culok sə ngaman Ulivet ata nà, a slan njavar anahan ahay cew,  
\v 2 ta sa jan atan: «Zlen à wulen su doh a tiya pa 'am a kwanay ata awan. Ki ten anan à nga anà wan sə zungo a inde ta may anahan a ma ɓan awan. Natiya, pəsiken atan ahay, aday hayak ikwen uno atan ahay.  
\v 3 Ta sak a jak ikwen awan a dəp nà, mbəɗihen atan apan nə: “Bahay a gan atan may, i may atan həniniye.”» 
\p  
\v 4 A təra matanan, anga aday 'am ana ɗo maja'am a Mbərom sa ja ata â təra.  
\v 5 Mbərom a wa: 
\q1 «Jen anan anà ɗo sə Urəsalima ahay nà: 
\q1 Kagasl, bahay a kwanay winen apan i nay ahay, winen ma ján a pə zungo. 
\q1 Winen pa wan sə zungo ta may anahan ata awan, anga winen ɗo mə nahay nga awan.\f + \fr 21:5 \ft Ca pə Jekariya 9.9.\f*» 
\p  
\v 6 Njavar ana Yesu ataya ta zla, ta ga kawa anahan a sa jan atan ata awan.  
\v 7 Ta nan anan ahay zungo ata ta wan anahan a təke anà Yesu kutok, tə ɓəɓat patan zana a tinen ahay aday Yesu a njahay apan.  
\v 8 Ɗo azar aya bayak tə wadaɗ anan zana a tinen ahay pə cəveɗ. Ɗo azar aya asa, tə ngərway ahay alay si sé ahay aday sə ɓəɓat pə cəveɗ a re.  
\v 9 Ɗo sə lahan pa 'am anà Yesu ataya, tatə ɗo sə dəɓa ahay fok, tinen apan ti zlah, ta wa: «Həren anan nga anà wan a Dawuda! Mbərom â ɗaf alay sə mazlaɓ anahan pu ɗo saa nay tə sləmay anahan ata awan. Həren anan nga anà Mbərom à bagəbaga mburom.» 
\p  
\v 10 Yesu i dəzle à Urəsalima coy nà, wulen su doh ata fok a ɓal cuwaɗ cuwaɗ. Ɗo ahay ta wa: «Ɗowan a anan nə winen wayaw?» 
\p  
\v 11 Man sə ɗo ahay tə mbəɗa apan, ta wa: «Winen nə Yesu, ɗo maja'am a Mbərom, ɗo sə Nazaratu pə daliyugo sə Galile.» 
\s1 Yesu a razl ɗo sa ga masa ahay ù doh sə mazlaɓ a Mbərom wa 
\r Markus 11.15-19; Lukas 19.45-48; Yuhana 2.13-22 
\p  
\v 12 Yesu a zla ù doh sə mazlaɓ a Mbərom kutok. A razl anan ɗo sə sukom anan way tə way ahay aday ɗo sə sukom way ahay fok uho. A fakay anan tabal su ɗo sə bəmbaɗ dala ahay, pi zek ta man sə njahay su ɗo sə sukom anan way tə kurkudok ahay fok re.\fig |src="WA03896b.tif" size="span" ref="Mata 21:12" \fig* 
\v 13 A jan atan, a wa: «Mə vinde a à Deftere a Mbərom inde nà, natiya awan: “Ti ngaman anà doh sə mazlaɓ uno nà, doh sa ga amboh.\f + \fr 21:13 \ft Ca pə Esaaya 56.7.\f*” Aday kwanay kə təren anan həna, lar su ɗo sə ngəzar ɗo ahay a nə kəkəmaw?\f + \fr 21:13 \ft Ca pə Yeremiya 7.11.\f*» 
\p  
\v 14 Hurof ahay pi zek tu ɗo vədal aya ta nay pə cakay ana Yesu ù doh sə mazlaɓ a Mbərom, a mbar atan fok.  
\v 15 Əna bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom pi zek tə miter sə Tawrita aya tə canan anà way a Yesu a sa ga masuwayan aya, aday tə sləne gwaslay ahay ù doh sə mazlaɓ a Mbərom tinen apan ti zlah «Həren anan nga anà wan a Dawuda!». Way ata a gan atan nə wadan wadan. Tə dazlan sa ga mivel pə Yesu kutok.  
\v 16 Ta jan, ta wa: «Way a gwaslay ahay tinen apan ti ja ata nà, kə sləne zle dəp ɗaw?» 
\p Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Nə sləne zle. Kə jingen 'am ata à Deftere a Mbərom inde itəbay kələɗaw? A wa: “A nak nə təbəlem sə gwaslay ahay pi zek tə dungo sa wan gindez aya ti hərak nga.\f + \fr 21:16 \ft Ca pə Jabuura 8.3.\f*”» 
\p  
\v 17 Yesu a mbəsak atan à man ata awan, a zla way anahan à Baytiniya, a sa nahay à man ata awan. 
\s1 Yesu a tahasl anan buway a inde 
\r Markus 11.12-14, 20-24 
\p  
\v 18 Yesu winen apan i may ahay à Urəsalima sidew a duwdew nà, may a han apan.  
\v 19 A canan ayak anà buway pə cəveɗ, a həɗəken ayak ù vo. A ca apan nà, daslam a ɗəkɗek. Wan a ibay. A jan 'am anà buway ata awan: «Kula iken ki njaɗ wan ite sabay.» Cəna, buway ata a kuray sokok kwayan'a. 
\p  
\v 20 Njavar anahan ahay tə canan cəna, a gan atan masuwayan, tə cəce: «Buway a anan a kuray bəse kwayan'a kəkəmaw?» 
\p  
\v 21 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Kak aɗaf nga a kwanay inde, aday awan kà gak ikwen hiyem hiyem bay cəna, ki mben apan sa ga way uno sa gan anà buway a anan. Aday ki mben apan sa jan kwa anà ɓəzlom a anan: “Slabak à man a anan wa, zla à bəlay inde!” Aday i təra kawa ana kwanay sa ja ata acəkan.  
\v 22 Kak aɗaf nga a kwanay inde nà, ki njiɗen anan way a kwanay saa cəce à amboh a kwanay inde ataya nə fok.» 
\s1 Sə varan məgala anà Yesu sa ga awan aya nə wayaw? 
\r Markus 11.27-33; Lukas 20.1-8 
\p  
\v 23 Yesu a ma ù doh sə mazlaɓ a Mbərom, aday winen apan i tətakan anan way anà ɗo ahay. Bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, pi zek tə məceɗ sə Yahuda ahay tə həɗəken ayak pə cakay anà Yesu. Tə cəce panan: «Ka ga way anak a anan ataya nə tə məgala ana wayaw? Sə varak cəveɗ a nə wayaw?» 
\p  
\v 24 Yesu a a mbəɗahan atan apan: «Nen ɗukwen, ni cəce pikwen wa way kərtek. Kə̂ mbəɗihen uno apan aday. Ata nen ni jak ikwen ite, na ga way a anaya tə məgala a wayaw nà, na.  
\v 25 Sə slənay anan ahay Yuhana sa gan baptisma anà ɗo ahay nə wayaw? Mbərom ɗaw, kabay ɗo zənzen a ɗaw?» 
\p Tinen ite, tə mbəɗa 'am pi zek a tinen awan, ta wa: «Ɗi jan həna nà, kəkəmaw? Kak ɗa sak a jəka, Mbərom sə slənay anan ahay nà, i jak uko asa: “Kak kə sənen apan zle cukutok nà, kə ɗəfen apan nga bay nə angamaw?”  
\v 26 Aday kak ɗa sak a jəka, ɗo zənzen a sə slənay anan ahay nà, ata guko ngatay, bina man su ɗo a ɗukwen i vawak uko nga. Bina a ga patan nà, Yuhana nə ɗo maja'am a Mbərom.»  
\v 27 Anga nan kutok, tə mbəɗahan apan anà Yesu, ta wa: «Ma san bay!» 
\p Yesu a wa: «Kak sə matanan cukutok ata nà, nen ɗukwen ni ɗakak ikwen anan ɗowan a sə vuro məgala sa ga mer su way anaya bay re.» 
\s1 Jike ana bəbay a inde tə gwaslay anahan ahay cew 
\p  
\v 28 Yesu a jan anà məceɗ sə Yahuda ataya asa, a wa: «Bayiken pə ləbara inde həna aday. Ɗowan a inde nà, gwaslay anahan ahay inde cew. A jan anà wan kərtek awan: “Dəna uno, zla à guvo. Kâ sa ga mer.”  
\v 29 Wan ata a mbəɗahan apan anà bəbay anahan nà: “Ni zla bay.” A jalay pə dəɓa anahan a wa nə, a zla à guvo ata cukutok.  
\v 30 Bəbay a tinen ata a zla pə cakay ana wan hinen, a jan kawa ana wan a mama'am ata re. Wan ata ite a mbəɗahan apan ta sa ja nà: “Ni zla.” Əna kà zlak à guvo ata bay aɗəka bugol.  
\v 31 À wulen sə gwaslay ahay a anaya wa nà, sa ga way sa zlan à nga anà bəbay nə wan wuraw?» 
\p Tə mbəɗahan apan anà Yesu nà: «Wan mama'am awan!» 
\p Yesu a jan atan kutok, a wa: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Ɗo sə cakal jangal ahay, tə uwar sa ján uho tə ɗo ahay so ataya ti i lahak ikwen à bahay a Mbərom inde.  
\v 32 Yuhana ɗo sa gan baptisma anà ɗo ahay kà nak sə ɗakak ikwen anan cəveɗ lele sə ɗəfan apan anà Mbərom, aday kə ɗəfen nga pa 'am anahan aya bay. Əna ɗo sə cakal jangal ahay, tə uwar sa ján uho tə ɗo ahay so ataya, tinen tə ɗəfak nga pa 'am ana Yuhana. Kə cinen anan, əna kə ngəmen sə mbəɗahan lœn anà azla a kwanay lelibay ataya bay hwiya, aday kə ɗəfen nga pa 'am anahan bay re.» 
\s1 Jike pu ɗo sa ga mer à guvo ahay 
\r Markus 12.1-12; Lukas 20.9-19 
\p  
\v 33 Yesu a jan atan asa, a wa: «Pəken sləmay pə jike a hinen həna re. Ɗowan a inde a jule təroz à guvo. A ga apan jal, a ɗaf uda kuɗom məduwen a sa zlaɓ uda wan si sé. A ɗezl uda lagaɗ zəbor awan anga ɗo sa ba anan guvo ata awan. A mbakan anan guvo à alay inde anà ɗo si mer su way ahay, a zla way anahan à man dəren awan. 
\p  
\v 34 «À alay a ɗo ahay tinen apan ti ban təroz nà, bahay sə guvo a slan ɗo anahan ahay pə cakay ana ɗo sa ga mer à guvo ahay saa təmahan ahay mbala anahan ite.  
\v 35 Əna ɗo sə guvo ataya tə canan atan cəna, ta ban atan. Ta ndazl anan ɗo kərtek a leɗəɗɗe. Ɗo mə slala cew a ta vaɗ anan bəskol à məke. Ɗo mə slala maakan awan, ta ra apan kon sa tar anan gəngaf gəngaf.  
\v 36 Bahay sə guvo ata a zəga anan apan sa slan ɗo ahay bayak a re. Əna ɗo sa ga mer ahay à guvo, ta gan atan nə kawa ana ɗo sə kwakwa ataya re.  
\v 37 Pə dəɓa a tinen ata wa fok nà, bahay sə guvo a slənan atan ayak wan si zek anahan awan. A bayak nà: “Wan si zek uno ɗəgerger nà, ti ɗəfan apan.”  
\v 38 Cəkəbay ɗo sa ga mer ahay tə canan anà wan si zek anahan ata aɗəka nà, ta ja à wulen a tinen inde, ta wa: “Sa naa pa 'am sə guvo a aɗəka nə winen. Bənuko anan, vəɗuko anan. Ata guvo a anan i təra a mənuko.”  
\v 39 Ta ban anan wan ata awan, tə ngəza anan uho à guvo wa, ta vaɗ anan kutok.» 
\p  
\v 40 Natiya kutok Yesu a cəce: «Bahay sə guvo ata kà sak a nay ahay tə alay anahan a nà, i ga anan ɗo si mer su way ataya nə kəkəmaw?» 
\p  
\v 41 Məceɗ sə Yahuda ataya tə mbəɗahan apan, ta wa: «Bahay sə guvo kà nak nà, i ga atan alay ndəlekeke, aday i vaɗ atan kutok. I mbəsakan anan guvo ata anà ɗo maza aya awan, aday i njaɗ patan wa magwagway sə guvo anahan ata awan.» 
\p  
\v 42 Anga nan, Yesu a jan atan kutok, a wa: «Kula kə jingen anan 'am a anan à Deftere a Mbərom inde itəbay kələɗaw? 
\q1 “Kon mbala ana ɗo sa ɗezl way ahay sa lar anan ata nà, 
\q2 sə təra kon sə mide lele aɗəka nà, winen. 
\q1 Sa ga way ata ɗukwen, zek ana Mbərom Fetek awan. 
\q1 Way ata a gak uko masuwayan pə iɗe.\f + \fr 21:42 \ft Ca pə Jabuura 118.22-23.\f*”» 
\p  
\v 43-44 Yesu a ja asa, a wa: «Kak ɗowan a kə̀ slahak pu kon ata nà, kon ata i nes anan. Aday kon ata kà sak a slahay pə ɗowan a ite ɗukwen, i ngəlaɗ anan. Anga nan, Mbərom i təma pikwen wa bahay anahan, i varan anan anà ɗo ahay aday ti ɗəfan apan ata awan.» 
\p  
\v 45 Bahay sə gəɗan dungo anà way ahay pi zek tə Farisa aya tə sləne ləbara a Yesu a sa ga anan jike ata nà, ta san zle kutok, Yesu a ja nə pə tinen.  
\v 46 Tə pəlay abay sa ban anan, əna tə jəjaran anà man su ɗo sə pərahan azar a Yesu ata awan. Bina ɗo ataya ta ja nà, Yesu nə winen ɗo maja'am a Mbərom. 
\c 22  
\s1 Jike sə azar uko sə gəɓa dalay 
\r Lukas 14.15-24 
\p  
\v 1 Yesu a gəɓa jike maza asa sa jan anà ɗo ahay. A jan atan, a wa: 
\p  
\v 2 «Way maza həna sa ga anan minje tə bahay a Mbərom re. Bahay a inde a lavay anan zek tə way sa pa sə azar uko bayak a anga wan anahan i gəɓa dalay.  
\v 3 A slan ɗo si mer su way anahan ahay saa ngaman ahay anà ɗo mə ngamay ataya, pə way sa pa. Əna tə ngəmay ahay bay.  
\v 4 A slan ɗo maza aya sa jan anà ɗo mə ngamay ataya nà: “Way sa pa ma da coy. Nə vəɗak guson sa sla ahay, pi zek ta sla mə ɗəɗok aya awan. Way ahay fok nə lavak anan zek anga agəɓa dalay coy. Hayak ikwen ahay!”  
\v 5 Əna ɗo a mə ngamay ataya ta gak anan nga anà angamay ata bay. Ta zla way a tinen ahay, ɗo hinen à guvo, ɗo hinen à lumo.  
\v 6 Ɗo maza aya ite, ta ma nga sa ban anan ɗo si mer su way ataya, ta ga atan alay, aday ta vaɗ atan. 
\p  
\v 7 «A cəɓan anà bahay ata awan. A slan suje ahay saa vəɗay anan ɗo sa vaɗ ɗo ataya, aday sə vakan atan anan wulen su doh a tinen ahay fok.  
\v 8 Pə dəɓa anahan a wa asa, a jan anà ɗo si mer su way anahan ahay, a wa: “Way sa pa mə lavay zek a anga azar uko sə gəɓa dalay coy. Əna ɗo a mə ngamay ataya ta slak təɗe sa pa anan bay.  
\v 9 Zlen ayak pə məgəzləga cəveɗ ahay, ngimen anan ahay anà ɗowan a kwanay saa canan ataya fok, tâ nay à azar uko.”  
\v 10 Ɗo si mer su way ataya ta zla pə cəveɗ, tə halan nga anà ɗo aday tinen sa njaɗ ataya fok, ɗo lele aya awan pə kərtek a tə ɗo sə huwan ahay re. Natiya kutok, doh sə azar uko ata a rah tə ɗo ahay bayak awan. 
\p  
\v 11 «Zek a bahay a zlak ayak sa ca pə ɗo a mə ngamay ataya kutok. Aya əna, a canan anà ɗowan a inde, winen nà, zana sə azar uko inde pi zek ibay.  
\v 12 Bahay ata a jan: “Car uno, ka nay à man a anan mənjəna zana sə azar uko nə kəkəmaw?” Ɗowan ata kə̀ mbəɗahak anan apan awan a ibay.  
\v 13 Bahay a jan anà ɗo si mer su way anahan ahay, a wa: “Jiwen anan, liren anan ayak uho, ì iɗe zənzen inde, à man aday ɗo ahay ti yam ta sa rac slan ata awan.”» 
\p  
\v 14 Yesu a zəga anan kutok, a wa: «Mbərom a ngaman anà ɗo ahay nə bayan awan, əna ɗo mə walay aya ite nà, bayan a bay.» 
\s1 Jangal anà bahay sə Ruma 
\r Markus 12.13-17; Lukas 20.20-26 
\p  
\v 15 Natiya Farisa ahay tə halay nga, tə pəlay cəveɗ sa ban anan Yesu pə mungok sa 'am anahan awan.  
\v 16 Ta slan njavar a tinen ahay pi zek tu ɗo ana Hiridus ahay. Ɗo ataya pə kərtek a kutok, ta jan à Yesu, ta wa: «Miter, ma san zle, iken nə ɗo ɗiɗem awan. Kə tətakan anan anà ɗo ahay ɗukwen, ɗiɗek sə way ana Mbərom sa jan anà ɗo ahay tâ ga ata awan. Kə jəjaran anà 'am sə ɗo ahay bay, kə zəzor way sə wuteɗ iɗe itəbay re.  
\v 17 Jan umo, kə bayak nə kəkəmaw? Cəveɗ inde sə varan jangal anà bahay sə Ruma ɗaw? Bəzi mə̂ varan bay ɗaw?» 
\p  
\v 18 Yesu a san sədœk a tinen a zle. Anga nan a jan atan kutok: «Kwanay nə mbaɗəmbaɗa aya ɗaw? Ki ngen upo ɓalay angamaw?  
\v 19 Ken uno anan ahay dala sə jangal awan aday!» Ta kan anan karanga awan.  
\v 20 Yesu a təma anan, aday a jan atan: «Pə karanga a anan nà, mezeze a wayaw, aday mə vinde apan nà, sləmay a wayaw?» 
\p  
\v 21 Tə mbəɗahan apan kutok: «Wita nà, mezeze tə sləmay ana bahay sə Ruma.» 
\p Yesu a jan atan kutok: «Lele, kak matanan cukutok nà, viren anan anan way ana bahay sə Ruma anà bahay sə Ruma, aday way a Mbərom anà Mbərom a ite.» 
\p  
\v 22 Tə sləne cəna, a gan atan masuwayan. Tə mbəsak anan Yesu, ta zla way a tinen. 
\s1 Aslabakay à məke wa 
\r Markus 12.18-27; Lukas 20.27-40 
\p  
\v 23 Pə luvon ata kərtek awan, azar su ɗo aya inde, tinen Saduki ahay, ta nay ahay pə cakay a Yesu sə cəce panan 'am. Tinen a aday nà, ta wa ɗo kə̀ məcak nə i slabakay ahay sabay. Anga nan tə cəce 'am a anan pə Yesu wa, ta wa:  
\v 24 «Miter, Musa kə̀ vindek umo, a wa: “Ɗo kə̀ məcak aday kə̀ mbəsakak uwar mənjəna wan nà, mərak a məsinde ata â gəɓa anan mədukway sə uwar awan aday ti wahan məgije anà ɗowan a ma mac ata awan.\f + \fr 22:24 \ft Ca pə Laataanooji 38.8; Tooktaaki Tawreeta 25.5-6.\f*”  
\v 25 Ɗowan aya inde àga manay cuwɓe, tinen tə mərak ahay. Ɗo zek məduwen awan, a gəɓa uwar, a mac mənjəna sa njaɗ panan wan. Ɗo sa mban apan a həɗek anan uwar ata mədukway awan.  
\v 26 Winen ite a mac re, tə wahak bay a re. Ɗo mə slala maakan a həɗek anan asa ite re. Matanan fok a tinen a cuwɓe awan, tə wahak pi zek tə uwar ata bay.  
\v 27 Pə dəɓa a tinen a wa fok ɗukwen, zek a uwar ata a mac re.  
\v 28 Ata pə luvon saa slabakay ahay à məke wa ata nà, uwar ata i təra nə uwar a wayaw? Bina cuwɓe a tinen a, tə gəɓak anan pa sə uwar a re.» 
\p  
\v 29 Yesu a dazlan, a mbəɗahan atan apan kutok, a wa: «Kwanay apan ki zluwen à cəveɗ wa, anga kə sənen Deftere a Mbərom bay, kə sənen məgala ana Mbərom bay re.  
\v 30 Bina, ɗo ahay tə slabakak ahay à məke wa nà, kwa ɗo mungol aya awan, kwa ɗo uwar aya ɗukwen, ti i gəɓa zek ahay sabay fok. Anga ti i təra à mburom nà, kawa maslay a Mbərom ahay.  
\v 31 Aday pa 'am sə slabakay ahay à məke wa ata nà, kə jingen way ana Mbərom sa jak ikwen ata itəbay kələɗaw? Mbərom a ja nà:  
\v 32 “Nen nà, Mbərom ana Ibərahima, Mbərom ana Isiyaku, aday Mbərom ana Yakob.\f + \fr 22:32 \ft Ca pə Gurtaaki 3.6, 15-16.\f*” Mbərom, winen nà, Mbərom su ɗo ma mac aya bay, əna winen Mbərom su ɗo tə sifa aya awan.» 
\p  
\v 33 Ɗo ahay bayak a tə slənek atətak way anahan ataya awan, aday atətak way anahan ata a gan atan masuwayan. 
\s1 Mama'am sa nga sa 'am mə baslay aya awan 
\r Markus 12.28-34; Lukas 10.25-28 
\p  
\v 34 Farisa ahay tə sləne sa jəka Yesu kə̀ mbasak pə Saduki ahay ata nà, tə halay nga à man ata kərtek awan.  
\v 35 Ɗo a tinen a kərtek, winen miter sə Tawrita awan, a cəce panan wa way aday sa ban anan pə kwande, a wa:  
\v 36 «Miter, à Tawrita inde nà, nga sa 'am mə baslay aya fok nà, wura məduwen a aday a zalay azar aya anaw?» 
\p  
\v 37 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «“Pəlay anan Mbərom Fetek, Bahay anak nə tə mivel anak a təke, tə apasay anak a təke, aday tə abayak nga anak a təke.\f + \fr 22:37 \ft Ca pə Tooktaaki Tawreeta 6.5.\f*”  
\v 38 Natiya sə təra nga sa 'am mə baslay a məduwen a aday a zalay azar aya nà, winen awan.  
\v 39 Hinen aday sə lavay tə winen ata həna re: “Pəlay anan ɗo sə cakay su doh anak kawa iken sə pəlay anan nga anak ata awan.\f + \fr 22:39 \ft Ca pə Farillaaji Lewiŋko'en 19.18.\f*”  
\v 40 Tawrita a Musa pi zek ta 'am ana ɗo maja'am ana Mbərom ahay fok, tə bənay nə pa 'am a cew a anan ataya wa.» 
\s1 Almasihu nà, wan a wayaw? 
\r Markus 12.35-37; Lukas 20.41-44 
\p  
\v 41 Farisa ahay tinen mə halay nga à man ata hwiya. Anga nan, Yesu a cəce patan wa:  
\v 42 «Kwanay kə bayiken ma pə Almasihu anaw? Aday ki jen nə winen wan ana wayaw?» 
\p Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Winen wan ana Dawuda.» 
\p  
\v 43 Yesu a jan atan kutok, a wa: «Aday Dawuda a ngaman bahay anahan nà, kəkəma asa anaw? A ja 'am tə məgala ana Apasay Cəncan awan, a wa: 
\q1  
\v 44 “Mbərom Fetek a jan anà Bahay uno: 
\q1 Njahay à alay puway uno, 
\q2 aday ni nahay anan ɗo sa nak iɗe ahay, 
\q2 ki ján patan tə saray.\f + \fr 22:44 \ft Ca pə Jabuura 110.1.\f*” 
\p  
\v 45 «Kak Dawuda a ngaman anà Almasihu nə “Bahay uno” bugol nà, winen i saa təra wan ana Dawuda nə, kəkəma asanaw?» 
\p  
\v 46 Ɗowan kwa kərtek sə mbəɗahan apan nà, ibay. Pə dəɓa wa nà, kuwaya a jəjar sə cəce panan 'am maza awan. 
\c 23  
\s1 Bənen nga a kwanay pə miter sə Tawrita ahay wa 
\r Markus 12.38-39; Lukas 11.43, 46, 20.45-46 
\p  
\v 1 Natiya, Yesu a jan 'am anà man sə ɗo ahay tə njavar anahan ahay, a wa:  
\v 2 «Miter sə Tawrita ahay pi zek tə Farisa ahay nà, mer su way a tinen aya nə sə ɗakan anan Tawrita a Musa anà ɗo ahay.  
\v 3 Ɗəfen anan apan anà atətak way a tinen, aday gen way a tinen sa jak ikwen ataya fok. Əna kî gen way a tinen sa ga ataya bay, anga tinen a ta ga way a tinen sa ja ata bay.  
\v 4 Bina, tə ɓanan way ma ba aya pa nga anà ɗo ahay, əna ta ngam sa man atan zek sə tavakan atan pa nga kwa ta wan sə alay bay. 
\p  
\v 5 «Ta ga way ahay fok nà, pə iɗe sə ɗo ahay aday tə̂ canan atan. Anga nan, zlangar a tinen sa nga aday sa ɗaf pi zek ataya nà, məduwen aya awan. Aday way a tinen sa tam pa 'am sə zana a tinen ahay ɗukwen nà, zəbor aya re.\f + \fr 23:5 \ft Yahuda ahay ta taa nga zlangar cacəɗew aya aday sə vinde uda 'am ana Mbərom ahay. Ata ti ɗaf pi zek. Ta tam way kawa biye ahay zəbor aya pa 'am sə zana a tinen ahay re. Natiya a ga patan nà, ti mba apan sa may anan 'am a Mbərom à nga inde anga way ataya awan kutok.\f* 
\v 6 Ta zlak à man sa pa way nà, tə pəlay man sə njahay lele aya awan. Tinen ù doh sə wazay ahay cəna, ta ca wa ɗukwen man zəbor aya awan.  
\v 7 Ta gan may nà, ɗo ahay ta jan atan 'am à kwasuko nà, tə akərdeh aya awan, à wulen sə ɗo ahay inde fok. Aday ta gan may nà, ɗo ahay tə ngaman atan nə “Miter.” 
\p  
\v 8 «Əna kwanay nà, kə̂ ngəmen tə̂ ngamak ikwen “Miter” itəbay. Anga miter a kwanay inde nà, si kərtek. Kwanay fok nà, tə mərak ahay.  
\v 9 Kâ sa ngimen anan anà ɗowan “Bəbay” pə daliyugo bay. Bəbay a kwanay inde kərtek ɗukwen, winen à mburom.  
\v 10 Kə̂ ngəmen sə ngamak ikwen “Bahay nga” ahay bay re, anga bahay nga a kwanay inde nə kərtek, Almasihu.  
\v 11 Ɗowan a məduwen a à wulen a kwanay ata â təra aɗəka nà, ɗo si mer su way a kwanay.  
\v 12 Ɗowan a kə̀ pəlak man sə njahay pa 'am sə ɗo ahay cəna, ti ɗaf anan à dəɓa à məndak aɗəka. Aday ɗo mə nahay nga sə njahay à dəɓa ata ite nà, ti ɗaf anan pa 'am sə ɗo ahay kutok.» 
\s1 Ɗəce pə miter sə Tawrita ahay tə Farisa ahay 
\r Markus 12.40; Lukas 11.39-42, 44, 52, 20.47 
\p  
\v 13 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Anga kə ticen anan məsudoh sə bahay a Mbərom pə ɗo ahay wa. A nak ikwen anà kwanay a sa zla uda bay, aday kwanay gədek a gafan 'am anà ɗo ahay sa zla uda re. 
\p [  
\v 14 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Anga kwanay apan ki ngəzəren way pə mədukway sə uwar ahay wa. Kwanay apan ki gen amboh ɗukwen, ki gen nə zeɗeɗeɗe bayak awan, anga aday ɗo ahay tə̂ canak ikwen. Əna kwanay nà, Mbərom i gak ikwen sariya ma da 'am awan.] 
\p  
\v 15 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Kwanay apan ki bəren kwa aha pə daliyugo, pa nga sə bəlay ahay, anga aday kə̂ njiɗen ɗo kərtek sə pərahak ikwen azar. Ata ki təren anan ɗo saa njaɗ sariya a Mbərom a zal kwanay a saray cew aɗəka. 
\p  
\v 16 «Ɗəce inde anga kwanay! Kwanay ɗo hurof aya aday ki jen ki bənen anan alay anà ɗo ahay ata awan. Aday ki wen: “Ɗowan a kə̀ mbaɗak anan tu doh sə mazlaɓ a Mbərom nà, wita kə̀ mbaɗak bay. Əna kə̀ mbaɗak tə gura a ù doh sə mazlaɓ a Mbərom ata nà, ata ambaɗay anahan nə lele awan.”  
\v 17 Kwanay nə hurof aya aday ɓəlɓəle aya nà, angamaw? Gura a aday ù doh sə mazlaɓ a Mbərom ata nà, winen way ma gan nga awan, anga winen ù doh sə mazlaɓ anahan. Sə zalay way hinen nə maw? Gura ɗaw, kabay doh a sə təra anan gura ata cəncan ata ɗaw?  
\v 18 Aday asa, ki wen: “Ɗowan a kə̀ mbaɗak anan ta man sə gəɗan dungo anà way anga Mbərom ata nà, wita kə̀ mbaɗak bay. Əna kə̀ mbaɗak tə way a ma gaɗ dungo pa man ata nà, ata ambaɗay anahan nə lele awan.”  
\v 19 Kwanay nà, hurof aya acəkan! Sə zalay way nə maw? Way ma gaɗ dungo coy ata ɗaw, kabay man sə gəɗan dungo anà way aday a təra anan way ata cəncan a ata ɗaw?  
\v 20 Matanan, kak ɗowan a a mbaɗay nə ta man sə gəɗan dungo anà way ata nà, kə̀ mbaɗak anan tə way a ma gaɗ dungo ata pi zek ta man sə gəɗan dungo anà way ata təke biɗaw?  
\v 21 Ɗo sə mbaɗay anan tu doh sə mazlaɓ a Mbərom ata ɗukwen, a mbaɗay nə tə Mbərom a sə njahay ù doh sə mazlaɓ ata re.  
\v 22 Ɗo sə mbaɗay anan tə mburom ite a mbaɗay ɗukwen ta man sə njahay a Mbərom, aday tə Mbərom a mə njahay a uda ata təke. 
\p  
\v 23 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Anga kə rəzlen anan à nga wa sa var alay mbok wa kərtek sə daslam ahay cara cara nə lele. Əna kə mbəɗəken anan à nga wa sa ga mer su way ta 'am məduwen aya à Tawrita inde, kawa sa ja nà, sa ga way tə cəveɗ awan, sa gan sumor ù ɗo, sa ɗaf nga pə Mbərom tə mivel kərtek awan. Abay təɗe ki gen nà, way ataya awan, mənjəna sə mbəsak sa ga way a azar aya re.  
\v 24 Kwanay hurof ahay, aday ki jen ki bənan anan alay anà ɗo ahay! Kwanay apan ki ɗəzen anan a'am anga sə gəɓa anan wa makwakwaɗ ahay, əna kwanay apan ki səɗəken anan zlugweme mənjəna asan apan. 
\p  
\v 25 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Kwanay nà, ki gen minje nə tə gəsa'am kabay tuwez. Kə cakiɗen anan day sə uho aya lele cəna coy. Aday cəkəbay, ta su doh sə mivel a kwanay ahay nà, mə cakaɗ aya bay. Mivel a kwanay ahay ma rah aya nà, tə ubor a kwanay ahay tə way a kwanay mə kəra aya awan.  
\v 26 Kwanay Farisa ahay hurof aya awan, cakiɗen anan kutov sə gəsa'am a kwanay ahay, aday day sə uho a i saa təra mə cakaɗ a lele biɗaw? 
\p  
\v 27 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Anga ki gen minje tə jəvay mə sluray aya awan. Ta day sə uho nà, a dav nə herre. Cəkəbay ta su doh aya nə ma rah a tə məsinde ahay, aday tə way mə wuslay aya cara cara bayak awan.  
\v 28 Kwanay həna ɗukwen, kətanan. Ta day sə uho nà, kwanay kawa ɗo ɗiɗek aya awan, əna ta su doh a ite nà, kwanay ma rah aya tə mbaɗəmbaɗa aday tə sədœk aya ɗəkɗek.» 
\s1 Sariya su ɗo mbaɗəmbaɗa aya awan 
\r Lukas 11.47-51 
\p  
\v 29 «Kwanay, miter sə Tawrita ahay, Farisa ahay, kwanay ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, wawayah, ɗəce i tərak ikwen! Kwanay apan ki ɗəzlen anan jəvay anà ɗo maja'am a Mbərom ahay. Kwanay apan ki sluren anan jəvay su ɗo ɗiɗek aya awan,  
\v 30 aday ki jen, ki wen: “Ta wa abay mâ ga inde kwakwa ata tə bije a manay ahay nà, mi japay ahay tə tinen sa vaɗ anan ɗo maja'am a Mbərom ahay bay.”  
\v 31 Kə ɗiken anan həna ata nà, kwanay wan ana ɗo sa vaɗ anan ɗo maja'am a Mbərom ataya re.  
\v 32 Həna nà, ki ndəven anan mer su way ana bije a kwanay sə dazlan ahay ataya cukutok ɗaw? 
\p  
\v 33 «Kwanay dədew ahay biɗəka, kwanay wan su kòn ahay. Ki mben apan sa tam anan nga a kwanay à sariya sa zla à məke sə mərda ata wa nà, kəkəmaw?  
\v 34 Matanan kutok, slənen anan 'am a anan aday: Ni slan ɗo maja'am a Mbərom ahay tu ɗo kəlire aya, aday tə miter ahay àga kwanay. Azar aya ki vəɗen atan kabay ki diren atan pə dədom mə zləlngaɗ aya awan. Azar aya ite ɗukwen, ki naa ndiɓen atan ù doh sə wazay a kwanay ahay, ki hiwen atan azar ɗukwen kwa ta sə wura fok asəka.  
\v 35 Anga nan kutok, mez su ɗo ɗiɗek aya sa mac pə daliyugo a anan ataya fok i nay ahay pikwen. A bənay ahay kwa pə amac ana Abel wa, hus pə amac ana Zakari, wan ana Barakiya, ɗowan a kwanay sa vaɗ à gala su doh sə mazlaɓ a Mbərom à wulen ana atə man cəncan a ta man sə gəɗan dungo anà way ahay ata awan.  
\v 36 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna, Mbərom i gan sariya anga way ataya fok nà, anà ɗo a wuswes a anan ataya awan.» 
\s1 Yesu a yam anga wulen su doh sə Urəsalima 
\r Lukas 13.34-35 
\p  
\v 37 «Hayaka Urəsalima ahay! Kwanay ɗo sə Urəsalima ahay! Kə vəɗen anan ɗo maja'am a Mbərom ahay, aday kə tiren anan ɗo a Mbərom sə slənak ikwen ahay ataya tu kon. Aday saray bayak a, na gak anan may sə halak ikwen nga anà kwanay ɗo sə Urəsalima ahay ù vo uno, kawa man njəkar sə halan nga anà wan anahan ahay à bərgaslay inde ata awan. Hwiya kə ngəmen bay re.  
\v 38 Ihe, doh sə mazlaɓ a Mbərom a kwanay i təra rəgay.  
\v 39 Matanan, ni jak ikwen anan: Ki cinen uno sabay, si azanan ki naa cinen uno nà, à alay a aday ki i jen: “Mbərom â ɗaf alay sə mazlaɓ anahan pu ɗo sa nay ahay tə sləmay anahan ata awan.”» 
\c 24  
\s1 Ɗo maniɗe ahay ti i mbazl anan doh sə mazlaɓ a Mbərom 
\r Markus 13.1-2; Lukas 21.5-6 
\p  
\v 1 Pə dəɓa anahan a wa, Yesu a nay ù doh sə mazlaɓ a Mbərom wa, winen apan i zla way anahan. Njavar anahan ahay tə həɗek pə cakay anahan, aday tə ɗakan pu doh mi ɗezl aya à gala su doh sə mazlaɓ a Mbərom.  
\v 2 Aday Yesu a jan atan kutok, a wa: «Kə cinen anan anà doh a anaya zle fok biɗaw? Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Ɗo maniɗe ahay ti mbazl anan. Kon hinen saa ɗinger zek pə hinen nà, ibay fok.» 
\s1 Way saa lahan anà andav sə daliyugo ataya awan 
\r Markus 13.3-13; Lukas 21.7-19 
\p  
\v 3 Yesu a njahay à ɓəzlom sə Ulivet. Njavar anahan ataya tə həɗəken ayak pə cakay, tinen a taayak, aday tə cəce panan wa, ta wa: «Jan umo biɗaw? Doh sə mazlaɓ a Mbərom i saa mbazl nə siwaw? Minje sa ma i ga aday mi saa san ki may ahay aday daliyugo i ndav coy anaw?» 
\p  
\v 4 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Liven anan ì zek a kwanay ahay lele, ɗowan â sa njak kwanay bay.  
\v 5 Anga ɗo ahay bayak a ti gəɓa sləmay uno, ti nay, kuwaya i ja winen nə Almasihu. Ti njak anan ɗo ahay bayak awan.  
\v 6 Ki slənen ləbara sə vəram ahay cara cara, kwa dəren, kwa bəse, əna kə̂ jəjiren anan bay. Anga təktek way ataya ti təra aday. Əna wita kə̀ dəzlek pə andav ana daliyugo fan bay re.  
\v 7 Kon a anan, i slabak pu kon hinen, bahay a anan i vaɗ zek tə bahay hinen. À man ahay cara cara may i ga, aday daliyugo i ɓal matanan re.  
\v 8 Ɗəce ataya fok ti təra nə kawa wan sə dəlay anan uwar ti zek cew ata awan. 
\p  
\v 9 «À alay ata nà, ti varan kwanay à alay inde anà ɗo ahay aday tâ ga alay tə kwanay, tâ vaɗ kwanay à məke sa ndaw. Ɗo su kon ahay fok ti nak ikwen iɗe anga kwanay njavar uno ahay.  
\v 10 À alay ata kutok, ɗo ahay bayak a ti mbəsak sa ɗaf upo nga, ti ga ɗaf pi zek ahay, ti nan iɗe ì zek ahay re.  
\v 11 Ɗo maja'am a Mbərom mungwalay aya bayak a ti nay ahay, ti zluwe anan ɗo ahay bayak a cite.  
\v 12 Mer su way sə sədœk i zakay aday asan zek sə ɗo ahay bayak a i səfe.  
\v 13 Əna ɗowan a kə̀ səmak anan hus à andav a inde cəna, winen i tam.  
\v 14 Ti ɗakay anan ləbara sə bahay a Mbərom mugom a anan pə daliyugo kəzlek, aday ɗo su kon ahay fok ti sləne anan. Ata daliyugo i sa ndav kutok.» 
\s1 Ɗo maniɗe ahay ti naa mbazl anan Urəsalima 
\r Markus 13.14-23; Lukas 21.20-24 
\p  
\v 15 «Ki i cinen anan anà səkar sə lize way i tavay à man cəncan awan, kawa ana ɗo maja'am a Mbərom Daniyel sa ja apan ata awan.\f + \fr 24:15 \ft Ca pə Daniyel 9.27, 11.31, 12.11.\f* (Ɗowan a kə̀ jingek anan 'am a anan nà, â sənan anan anà nga anahan nə lele.)  
\v 16 À alay ata asanaw nà, ɗo sə Yahudiya ahay tâ haw sa ma nga à ɓəzlom ahay inde.  
\v 17 Ɗo aday winen pa nga su doh ɗukwen â dazay, â haw, əna â sa ray ahay way anahan ahay ù doh wa bay.  
\v 18 Ɗowan a winen à guvo ɗukwen, â saa nay ahay agay sa naa gəɓak ayak zana anahan bay re.  
\v 19 Wuna, pa pac ataya nà, ɗəce inde anga uwar ti zek cew aya awan, aday anga uwar ta wan a à bak ataya re.  
\v 20 Gen anan amboh à Mbərom aday ahaw a kwanay â sa təra à alay sa maɗ kabay pə luvon sa man uda bay.  
\v 21 Anga à alay ata nà, ɗəce i zalay, bina kwa ana Mbərom sə ndakay daliyugo hus ahay biten ɗukwen, ɗəce kawa winen ata kə̀ tərak kula bay, aday inde i təra kula sabay re.  
\v 22 Əna, Mbərom kə̀ kəcak anan luvon ataya bay nà, abay ɗowan saa tam nà, ibay. Əna, kə̀ kəcak anan luvon awan anga ɗo anahan a sə walay ataya awan. 
\p  
\v 23 «À alay ata nà, ɗowan a kà jak ikwen: “Almasihu winen həna” kabay “Winen tiya” nà, kâ sa ɗəfen apan nga bay.  
\v 24 Anga almasihu ahay mungwalay aya bayak a ti nay ahay pi zek tu ɗo sə jəka tinen ɗo maja'am a Mbərom ahay. Ti ga minje sə way ahay, tə masuwayan aya cara cara sa njak anan kwa ɗo mə walay aya awan, abay a ga zek nà, na.  
\v 25 Na jak ikwen anan pi zek wa kurre. Sənen pi zek lele. 
\p  
\v 26 «Ta sak a jak ikwen: “Almasihu winen tiya pə pala à kiɓe” nà, kî zlen saa cay anan ahay bay. Kabay ta sak a jak ikwen: “Winen mi ɗer zek a həna” ɗukwen, kə̂ təmihen 'am ata bay re.  
\v 27 Bina Wan su Ɗo i nay ahay nə kawa awuteɗ a Mbərom sə wuteɗ pəraɗ, a dav kwa aha ata awan.  
\v 28 À man a aday way ma mac a inde ata cəna, mugudok ahay ti halay nga bayak a nà, à man ata awan. 
\s1 Luvon ana Wan su Ɗo saa may ahay 
\r Markus 13.24-27; Lukas 21.25-28 
\p  
\v 29 «Pə luvon sə ɗəce ataya sa ndav cəna, pac i dav sabay, kiya ɗukwen matanan. Mawuzlawazl ahay ti gucey ahay à məndak, aday ɗukwen məgala sə way ahay à mburom ataya, ti ɓal.  
\v 30 Ata minje mbala Wan su Ɗo i kay ahay zek pa nga mburom kutok. À alay ata, ɗo su kon ahay fok ti zlah, ti yam. Ata, ti canan anà Wan su Ɗo winen apan i may ahay pə matapasl ahay pa nga mburom tə məgala awan, aday tə mazlaɓ a bayak a re.  
\v 31 Məzləzlilen məduwen a i fa zek. Aday Wan su Ɗo i slənay ahay maslay anahan ahay, ti halan nga anà ɗo anahan a sə walay ataya kwa ta sə wura fok hus pə magaga sə daliyugo.» 
\s1 Minje sə buway 
\r Markus 13.28-31; Lukas 21.29-33 
\p  
\v 32 «Sənen pə way ana buway sə ɗakak ikwen anan ata aday. Kə cinen anan anà alay anahan aya ta gak kulɓosloslo nà, daslam aya ɗukwen ta ɗak, ata kə sənen zle coy viya winen apan i slay bəse.  
\v 33 Matanan re, kə cinen anan anà way uno sə ɗakak ikwen anan ataya cəna, sənen a nà, nen Wan su Ɗo, nen apan ni may ahay bəse, nen pə alay sə məsudoh.  
\v 34 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Əlek ɗo sə biten ahay ti i mac nà, way ataya fok ti təra.  
\v 35 Daliyugo i ndav, kərngay i slukwac pə bagəbaga mburom, əna 'am uno nà, i ndav itəbay.» 
\s1 Ɗowan saa san luvon sa ndav anan daliyugo nà, ibay 
\r Markus 13.32-37; Lukas 17.26-30, 34-36 
\p  
\v 36 «Əna, ɗowan saa san luvon sə way ataya nà, ibay. Maslay a Mbərom ahay ta san bay, nen wan anahan a ɗukwen na san bay. Sa san luvon a cəna, si zek a bəbay uno Mbərom awan.  
\v 37 À alay a Wan su Ɗo i may nà, way ahay ti təra nə kawa sə təra à alay ana Nuhu ata re.\f + \fr 24:37 \ft Ca pə Laataanooji 7.17-23.\f* 
\v 38 À alay ata nà, ɗo ahay tinen apan ti taslay mivel sa pa way ahay, ta sa sa way a tinen ahay, mungol ahay ti gəɓa dalay, dəna ahay ɗukwen ti zla à mbaz, hus pə luvon ana Nuhu sa zla way anahan à kwalalan inde ata kutok.  
\v 39 Ɗo ataya fok, tə sənak pi zek bay, hus pə luvon ana a'am sa rah anan daliyugo aday a ra atan fok ata awan. À alay ana Wan su Ɗo sa may ahay ata ɗukwen, i təra nə kətanan re. 
\p  
\v 40 «À alay ata kutok, ɗo ahay cew ti ga mer à guvo kərtek awan, ɗo kərtek a nà, ti gəɓa anan, aday ɗo hinen nə ti mbəsak anan.  
\v 41 Uwar ahay cew ti gan pa van kərtek awan, ɗo kərtek a nà, ti gəɓa anan, aday ɗo hinen nə ti mbəsak anan.  
\v 42 Njihen cəna, mə lavay zek aya awan, bina kə sənen luvon ana Bahay a kwanay sa nay ata bay. 
\p  
\v 43 «Sənen pə way inde lele aday: Kak bahay su doh awan, a san apan zle, à alay a həna anan nà, ɗo sə akar ahay ti nay ahay àga winen saa zləray anan ahay nà, ɗowan ata i njak ahan ɗaw? I nahay nə tə iɗe cekərkərre anga aday ɗo sə akar ataya tâ zlan ù doh bay, biɗaw?  
\v 44 Anga nan kutok, kwanay ɗukwen, njihen mə lavay zek aya cekərkərre matanan re, bina, nen Wan su Ɗo nà, ni i may ahay à alay a ɗuwuraw ɗukwen, ki sənen apan bay re.» 
\s1 Ɗo sa ga mer su way lele awan, tu ɗo sa ga mer su way lelibay awan 
\r Lukas 12.41-48 
\p  
\v 45 «Ɗo sa ga mer su way lele awan, aday winen nə wurwer a ata nà, wayaw? Winen nà, ɗowan a aday bahay su doh anahan a sə mbakan anan ɗo si mer su way ahay fok à alay anahan inde ata awan. Winen i varan atan way sa pa lele à alay aday təɗe sa pa way ata awan.  
\v 46 Ataslay mivel i təran anà ɗowan ata awan, kak bahay su doh anahan kà mak agay aday kà tak anan ahay à nga winen apan i gan nga anà ɗo si mer su way anahan ataya lele nà, na.  
\v 47 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna, bahay su doh anahan ata i mbəsakan anan way ahay à alay inde nə fok. 
\p  
\v 48 «Aya əna, hinahibay ite, ɗo sa ga mer su way ata kà sak a jalay à nga anahan inde: “I ga nà bahay su doh uno i may bəse bay.”  
\v 49 Winen gədek sa ga anan alay tə azar su ɗo si mer su way ahay, gədek pə way sa pa anahan ahay, sa pa, aday i sa mahay anahan tu ɗo sə vaway nga ahay.  
\v 50 Sənen apan lele kutok, bahay su doh ana ɗowan ata i may ahay nà, pə luvon a aday winen a i san apan bay jiga ata awan, kabay à alay a ɗukwen i san bay re.  
\v 51 Bahay su doh anahan ata kà sak a may ahay aday kà tak anan ahay à nga nà, winen apan i ga mer su way lelibay aya ata nà, i ga anan alay tə ɗowan ata tə mindel. I razl anan à man su ɗo sə mbaɗəmbaɗa ahay, aday ti rac slan tə iɗe sə ayam awan anga ɗəce à man ata awan.» 
\c 25  
\s1 Jike sə dəna dalay ahay kuro 
\p  
\v 1 «À alay a Wan su Ɗo i may ata nà, i ga minje tə dəna dalay aya kuro sa ba ɗo sə gəɓa dalay ata awan. Tə gəɓa lalam a tinen ahay, ta zla sa ba ɗowan a sə gəɓa dalay ata kutok.  
\v 2 Cəkəbay, dəna ataya nà, ɗara aya nə ɓəlɓəle aya awan, ɗara aya ite, ma san nga aya awan.  
\v 3 Dəna ɓəlɓəle ataya cəna, tə gəɓay lalam a tinen ahay mənjəna sə gəɓay apan kwalaba sə kwalenjer maza awan.  
\v 4 Dəna ma san nga ataya nà, tə gəɓay lalam a tinen ahay, tinen tə pəkay kwalenjer maza à kwalaba hinen ahay inde re.  
\v 5 Aya əna, ɗowan sə gəɓa dalay ata kə̀ njahak ayak bayak awan, dəna ataya fok tə dangwaz, ta njak ahan. 
\p  
\v 6 «Man luvon a ga bine siwaw cəna, tə sləne abəbal awan sə ɗo ahay, ta wa: “Ɗo sə gəɓa dalay kə̀ dəzlek ahay. Slabiken, təmihen anan!”  
\v 7 Dəna ataya fok tə pəɗek cəna, tə dazlan sə lavay anan zek tə lalam a tinen ahay fok.  
\v 8 Dəna ɓəlɓəle ataya tə dazlan sa jan anà dəna ma san nga ataya kutok, ta wa: “Amboh, viren umo kwalenjer a kwanay ataya panan mənjœk mənjœk ite, bina lalam a manay ahay tinen apan ti mbacay pumo wa.”  
\v 9 Dəna ma san nga ataya tə mbəɗahan atan apan, ta wa: “A'ay, i slak uko fok bay. Suwan, zlen à wulen su doh, aday ki sukumen ahay pə ɗo sa ga masa ahay wa.”  
\v 10 Dəna ɓəlɓəle ataya ta zla saa sukumay ahay kwalenjer à wulen su doh ahay wa kutok. À alay a tinen apan ti pəlay kwalenjer à wulen su doh wa ata awan, ɗo sə gəɓa dalay a dəzley ahay ite. Dəna ma san nga ataya tə slabak, ta zla à man sə azar uko tatə ɗo sə gəɓa dalay. Bahay su doh a tacay anan məsudoh anahan.  
\v 11 A njahay zərata cəna, dəna dalay a azar ataya ɗara aya, tə dəzley ahay ite. Ta jan ayak 'am anà bahay su doh uho wa, ta wa: “Kem, təɓan umo ayak wa ite!”  
\v 12 Bahay su doh ata a jan atan ahay apan, a wa: “Tə ɗiɗek a nà, na san kwanay bay.”» 
\p  
\v 13 Natiya kutok, Yesu a wa: «Anga nan, njihen mə lavay zek aya awan, anga kə sənen luvon a bay, kwa alay aɗəka sabay fan.» 
\s1 Jike su ɗo si mer su way ahay 
\r Lukas 19.11-27 
\p  
\v 14 «À alay ata ɗukwen, i ga minje tə bahay su doh saa zla à man dəren ata awan. A ngaman anà ɗo si mer su way ahay, a mbəsakan atan anan zlile anahan.  
\v 15 A varan dala sə gura səkat ɗara anà ɗo kərtek awan. Anà ɗowan hinen ɗukwen, dala sə gura səkat cew, aday anà ɗo mə slala maakan a nà, dala sə gura səkat kərtek. A varan anà kuwaya ɗukwen, kawa ana ɗowan a saa mba apan ata awan. A dazlan, a zla way anahan kutok. 
\p  
\v 16 «Kwayan'a, ɗo sa njaɗ dala sə gura səkat ɗara ata a zla, a mbəɗa anan alay lele. Kə̀ njaɗak apan wan a ɗukwen dala sə gura səkat ɗara re.  
\v 17 Ɗo sa njaɗ dala sə gura səkat cew ata a zla, a mbəɗa anan alay, kawa ɗowan a mama'am ata re. Kə̀ njaɗak apan wan a ɗukwen dala sə gura səkat cew re.  
\v 18 Əna ɗowan sə təma dala sə gura nə səkat kərtek ata, a zla, a la anan dala ana bahay anahan ata à məke inde, a ɗer anan uda awan. 
\p  
\v 19 «A njahay pə dəɓa wa bayak a nà, bahay a tinen ata a may agay. A cəce patan wa, ta ga anan tə dala sə gura anahan ahay nə kəkəmaw.  
\v 20 Ɗo sa njaɗ dala sə gura səkat ɗara ata, a nay, a jan anà bahay anahan: “Kə varak uno dala sə gura səkat ɗara. Ca apan, nə njaɗak apan wan aya səkat ɗara re.”  
\v 21 Bahay anahan ata a jan nà: “Suse, iken ɗo si mer su way lele aday ɗiɗek a re. Ka gak mer su way lele awan tə way a aday abay bayak a bay ataya awan. Ni mbəsakak way ahay bayan a à alay inde re. Hayak wa ù doh. Taslumo mivel pə kərtek awan.” 
\p  
\v 22 «Ɗo sa njaɗ dala sə gura səkat cew ata, a nay, a jan anà bahay anahan, a wa: “Bahay uno, kə varak uno dala sə gura səkat cew. Ca apan, nə njaɗak apan wan aya səkat cew re.”  
\v 23 Bahay anahan ata a jan nà: “Suse, iken ɗo si mer su way lele aday ɗiɗek a re. Ka gak mer su way lele awan tə way a aday abay bayak a bay ataya awan. Ni mbəsakak way ahay bayan a à alay inde re. Hayak wa ù doh. Taslumo mivel pə kərtek awan.” 
\p  
\v 24 «Ɗo sa njaɗ dala sə gura səkat kərtek ata ɗukwen a nay, a jan anà bahay anahan, a wa: “Na san iken zle, iken ɗo jinje awan. À man aday kə caslak ayak way bay ata ɗukwen, ka zla sə cəray wa way re. À man aday kə zəvak awan bay ata ɗukwen, ka ban panan way re.  
\v 25 Nə jəjarak tə iken bayak awan. Anga nan, nə ɗərek anan dala anak à məke. Ahan way anak kutok.” 
\p  
\v 26 «Bahay anahan ata a jan, a wa: “Iken nà, ɗo lelibay awan, isew awan. Ka san apan zle, nen nà, ɗo jinje awan. À man a nə caslak awan bay ata ɗukwen, nə cəray wa way re. À man aday nə zəvak ayak awan bay ata ɗukwen, na ban panan way re.  
\v 27 Matanan, abay təɗe ki ɗaf anan dala uno à bank, aday ata na mak agay nà, ni tan à nga anà dala uno tə wan a awan.  
\v 28 Təmihen panan dala sə gura səkat kərtek ata awan, aday viren anan anan apan anà ɗo aday dala sə gura anahan inde mbulo ata awan.  
\v 29 Anga kuwaya way anahan inde cəna, ti zəgahan anan apan aday â ga inde apan bayak a aɗəka. Əna ɗo aday way anahan nə mənjœk ata nà, ti ngəzar panan kwa mənjœk anahan ata re.  
\v 30 Aday ɗo si mer su way a isew a kəriya ata nà, liren anan ayak uho ì iɗe zənzen a inde. À man ata nà, ɗo ahay ti yam, ti rac slan.”» 
\s1 Jike sə təman tə awak ahay 
\p  
\v 31 «Pə luvon a aday Wan su Ɗo kà sak a nay ahay à mazlaɓ inde tə maslay anahan ahay fok cəna, i njahay tə mazlaɓ a pa man sə njahay sə bahay anahan.  
\v 32 Ɗo sə daliyugo ahay pu kon pu kon fok ti halay nga pa 'am anahan. Aday i dazlan sə gəzla atan kawa ɗo sə jugwar gənaw ahay sə gəzla anan təman anahan ahay pi zek wa tə awak ahay day cew ata awan: təman ahay cara, awak ahay cara.  
\v 33 I tavay anan təman ataya tə alay puway anahan, aday awak ahay ɗukwen, tə alay gula anahan. 
\p  
\v 34 «Aday bahay i jan anà ɗo sa day sə alay puway anahan ahay kutok: “Hayak ikwen ahay, kwanay ɗo ana Bəbay uno sa ɗaf pikwen alay sə mazlaɓ anahan ataya awan. Njihen à bahay anahan a inde kutok, bahay a anan mə lavay zek a nə anga kwanay kwa həna kabay, daliyugo ɗukwen mə ndakay a fan bay.  
\v 35 Anga, abay may a han upo, kə viren uno ahay way sa pa, abay jom u go, kə viren uno ahay a'am, abay nen mbəlok awan, kə təmihen ahay nen, kə liven upo zek,  
\v 36 abay zana inde upo ibay, kə viren uno ahay zana pi zek, abay nen ɗəvac awan, ki men uno ahay zek, abay nen ù doh sə dangay, ki cen ahay upo.” 
\p  
\v 37 «Ɗo a ɗiɗek ataya ti cəce panan wa: “Bahay a manay, mə canak may a han apak, aday mə varak way sa pa ata nà, siwaw? Mə canak jom a gak, aday mə varak a'am ata nà, ahaw?  
\v 38 Mə canak iken mbəlok awan, aday mə təma iken, mə lavay apak zek ata nà, siwaw? Mə canak zana anak ibay, aday mə pəkak apak zana a nà, ahaw?  
\v 39 Mə canak iken ɗəvac a, kabay iken ù doh sə dangay, aday ma zlak ayak sa cay ahay apak ata nà, siwaw?” 
\p  
\v 40 «Bahay i mbəɗahan atan apan kutok: “Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Way a kwanay sa gan anà mərak uno a kərtek ma kac ata nà, ki gen uno nà, ì nen awan.” 
\p  
\v 41 «Kagasl, bahay i jan anà ɗo sə alay gula anahan ataya kutok: “Kwanay ɗo a Mbərom mə tahasl a anaya, zlen ayak pə cakay uno wa. Zlen ù uko sə mbacay itəbay ata inde, uko a mə lavay zek a nə anga Fakalaw tə maslay anahan ahay ata awan.  
\v 42 Abay may a han upo, kə viren uno ahay way sa pa bay, abay jom u go kə viren uno ahay a'am bay.  
\v 43 Abay nen mbəlok awan, kə təmihen ahay nen bay, kə liven upo zek bay. Abay zana inde upo ibay, kə viren uno ahay bay. Abay nen ɗəvac awan, nen ù doh sə dangay, ki zlen ayak pə cakay uno sa cay ahay upo bay.” 
\p  
\v 44 «Tə cəce panan wa: “Bahay a manay, mə canak aday may a han apak, kabay jom a gak, kabay iken mbəlok awan, kabay zana inde apak ibay, iken ɗəvac a, kabay iken ù doh sə dangay, aday ma mak anak ahay zek bay ata nà, siwaw?” 
\p  
\v 45 «Ihe, Bahay i mbəɗahan atan apan kutok: “Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Way a kwanay sa ngam sa gan anà ɗo uno a anaya ma kac ataya kwa kərtek bay ata nà, ki gen uno bay ata nà, anà nen awan.” 
\p  
\v 46 «Ti zla atan à man sə ɗəce sa ndav sabay ata awan, əna ɗo ɗiɗek aya kəma, ti njaɗ sifa sa ndav bay ata ite.» 
\c 26  
\s1 Wurwer sa ban anan Yesu 
\r Markus 14.1-2; Lukas 22.1-2; Yuhana 11.45-53 
\p  
\v 1 Yesu a ndav anan 'am a anaya fok cəna, a jan anà njavar anahan ahay, a wa:  
\v 2 «Kə sənen apan zle, a mbəsak luvon ahay cew coy aday azar uko sə Pasəka i sla. À alay ata ti ban nen, nen Wan su Ɗo, ti varan nen anà ɗo ahay aday ti darak ayak nen pə dədom mə zləlngaɗ awan.» 
\p  
\v 3 À alay ata ite, bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, tə məceɗ sə Yahuda ahay, tə halay nga àga Kayafas, bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom ata awan.  
\v 4 Tə jəjem 'am sa ban anan Yesu tə wurwer, aday sa vaɗ anan.  
\v 5 Əna ta wa: «Ɗâ sa ban anan à azar uko inde bay, bina ɗo ahay ti sa vəze puko.» 
\s1 Uwar a inde a mbəɗan amar pa nga anà Yesu 
\r Markus 14.3-9; Yuhana 12.1-8 
\p  
\v 6 À alay ata nà, Yesu winen à Baytiniya, àga ɗowan a inde, tə ngaman Simon ɗo mə dugwaɗ awan. 
\p  
\v 7 Uwar a inde a zlak ayak à man anahan tə dunguzlok sə amar sə wurde a dala bayak awan. A mbaɗ anan amar ata pa nga ana Yesu à alay a winen apan i pa way.  
\v 8 Njavar anahan ahay tə canan anà way anahan sa ga ata cəna, a ma nga sə cəɓan atan. Ta wa: «A nes anan amar a anan həna nà, pa maw?  
\v 9 Ta wa, abay tə̂ sukom anan way tə amar a anan nà, i ga dala bayak awan, aday ti var anan dala awan anà ɗo mətawak aya nà, ta gak way lele biɗaw?» 
\p  
\v 10 Yesu ɗukwen a sləne way a tinen a sa ja ata zle re. A jan atan kutok, a wa: «Kə bənen anan mbiyeɗ anà uwar a anan nə pa maw? Way anahan su go ata nə lele.  
\v 11 Anga ɗo mətawak aya nà, ti ga inde tə kwanay hwiya, əna nen ni ga inde tə kwanay hwiya itəbay.  
\v 12 A pak upo amar a anan nà, a ga upo nə amar uno sa zla anan à məke.  
\v 13 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: À man aday ɗo ahay ti wazay anan ləbara uno mugom a anan kwa aha pə daliyugo fok nà, ti təker anan ləbara sə way ana uwar a anan sa ga həna ata awan.» 
\s1 Yudas a sukom a way tə Yesu 
\r Markus 14.10-11; Lukas 22.3-6 
\p  
\v 14 Natiya kutok, ɗo kərtek à wulen su ɗo maslan anahan kuro nga cew ataya wa, sə ngaman Yudas Iskariyot ata, a zla pə cakay sə bahay sə gəɗan dungo anà way ahay.  
\v 15 A jan atan, a wa: «Kak nə varak ikwen anan Yesu nà, ki viren uno ma ì nen awan anaw?» Tə baslay dala kwayan'a, tə varan dala sə gursa kwa kuro maakan.\f + \fr 26:15 \ft Ca pə Jekariya 11.12.\f*\fig |src="WA03905b.tif" size="col" ref="Mata 26:15" \fig* 
\v 16 A ban pə winen ata wa kutok cəna, Yudas a pəlan atan cəveɗ sə varan atan anan Yesu. 
\s1 Yudas i i ga ɗaf pə Yesu 
\r Markus 14.12-21; Lukas 22.7-14, 21-23; Yuhana 13.21-30 
\p  
\v 17 Natiya, à luvon mama'am sə azar uko sa pa tapa sə pen mə zlambar a bay ata bine siwaw nà, njavar a Yesu ahay ta nay, tə cəce panan, ta wa: «A nak mâ sa lavay anan zek tə way sa pa sə Pasəka ata nà, ahaw?» 
\p  
\v 18 Yesu a jan atan kutok, a wa: «Zlen à wulen su doh sə Urəsalima àga mana, jen anan nà: “Miter a manay a ja nà: Alay uno i sla bəse. U no sa ga azar uko sə Pasəka tə njavar uno ahay nà, àga iken.”» 
\p  
\v 19 Njavar anahan ataya ta ga kawa ana Yesu a sa jan atan ata awan, tə lavay anan uda zek tə way sa pa sə azar uko sə Pasəka kutok. 
\p  
\v 20 Suko a a ga nà, Yesu a njahay pə tuwez tu ɗo maslan anahan ahay kuro nga cew sa pa way pə kərtek awan.  
\v 21 Tinen apan ti pa way a kutok, Yesu a wa: «Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Ɗowan a kərtek à wulen a kwanay inde, i i ga upo ɗaf.» 
\p  
\v 22 'Am ata a wusen nga anà njavar anahan ahay fok. Tə dazlan sə cəce panan fok a tinen a kərtek kərtek, ta wa: «Bahay, nen bay ba?» 
\p  
\v 23 Yesu a mbəɗahan atan apan, a wa: «Ɗowan a manay sa tar alay maya à tuwez inde ata, saa ga upo ɗaf nə winen.  
\v 24 Nen Wan su Ɗo nà, ni mac, kawa ana Deftere a Mbərom sa ja upo ata awan. Əna ɗəce i naa tan à nga anà ɗo saa ga upo ɗaf ata awan. Suwan pə winen maka tə̂ wahay anan bay jiga awan.» 
\p  
\v 25 Yudas, ɗowan a saa ga apan ɗaf ata, a cəce, a wa: «Miter, nen bay ba?» 
\p Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Iken a sa ja!» 
\s1 Way sa pa cəncan awan 
\r Markus 14.22-26; Lukas 22.15-20; 1 Korintu ahay 11.23-24 
\p  
\v 26 À alay a tinen apan ti pa way mba, Yesu a gəɓa tapa sə pen, a ngəran ayak anà Mbərom, a gəzla anan ì zek wa, aday a varan anan anà njavar anahan ahay, ta sa jan atan: «Təmihen, pen. Həna anan nà, zek uno awan.» 
\p  
\v 27 Pə dəɓa anahan a wa nà, a gəɓa gəsa'am, a ngəran ayak anà Mbərom, aday a varan atan anan gəsa'am ata awan, ta sa jan atan nà: «Sen wa juɓjoɓ, kwanay a fok.  
\v 28 Həna anan nə mez uno mə pəkay a anga sə pəse ines sə ɗo ahay bayak awan. Tə mez uno a anan, Mbərom a ɓan 'am tə ɗo ahay.  
\v 29 Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem awan: I ban pə luvon sə biten a anan wa nà, ni naa sa way kawa həna a anan sabay, si azanaka pə luvon aday ɗi saa sa maza pə kərtek a à bahay a Bəbay uno inde.» 
\p  
\v 30 Pə dəɓa anahan a wa nà, ta ga ara sə həran nga anà Mbərom, ta zla way a tinen à ɓəzlom sə Ulivet. 
\s1 Atə Yesu tə Piyer 
\r Markus 14.27-31; Lukas 22.31-34; Yuhana 13.36-38 
\p  
\v 31 À alay a tinen apan ti zla way a tinen ata kutok nà, Yesu a jan anà njavar anahan ahay, a wa: «À luvon a sə biten a anan inde, ki i mbəsiken nen, kwanay a fok. Anga Deftere ana Mbərom a ja nà: “Ni vaɗ anan ɗo sə jugwar təman awan, aday ɗukwen təman ahay ti ta 'am.\f + \fr 26:31 \ft Ca pə Jekariya 13.7.\f*”  
\v 32 Əna, na sak a slabakay ahay à məke wa nà, ni lahak ikwen à Galile.» 
\p  
\v 33 Piyer a jan kutok, a wa: «Kwa â ga nə ɗo ahay fok ti mbəsak iken dəp nà, nen ni mbəsak iken itəbay.» 
\p  
\v 34 Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Nen apan ni jak tə ɗiɗem a həna, Piyer: À luvon a sə biten a anan inde, zukwa njəkar i saa zlah nà, ka jak saray maakan ka san nen bay.» 
\p  
\v 35 Piyer a mbəɗahan apan, a wa: «Kwa â ga nə ni mac anga iken dəp nà, ni ja kula na san iken bay itəbay!» Njavar a Yesu a azar ataya fok ta ja matanan re. 
\s1 Yesu a ga amboh à Gecemene 
\r Markus 14.32-42; Lukas 22.39-46 
\p  
\v 36 Natiya kutok, tə dəzle à man a sə ngaman Gecemene ata tə njavar anahan ahay. Yesu a jan atan: «Njihen à man a anan, ni zla tiya saa gay amboh.» 
\p  
\v 37 Winen apan i zla nà, a ngaman anà atə Piyer ta wan ana Zebede ahay cew, ta zla jiga awan. A dazlan sə jalay mərava sə ɗəce anahan ata kutok.  
\v 38 A jan atan, a wa: «Mivel uno i ndəroɓ, hus pa sa mac anan. Njihen à man a anan. Ben ti nen lele.» 
\p  
\v 39 A zla pa 'am mənjœk nà, a slahay ta 'am duboz, a ga amboh kawa həna anan: «Bəbay uno, kà zlak anak à nga nà, ki gəɓa puno ɗəce saa nay upo a anan ata awan. Aya əna, way kawa su no nà, â təra bay, si kawa sa nak iken.» 
\p  
\v 40 A ma à man ana njavar anahan a maakan ataya nà, a tan atan ahay à nga nə ma njak ahan aya awan. A jan anà Piyer: «Ki mben apan sa ba ti nen kwa ler kərtek bay asəka?  
\v 41 Ben lele, gen amboh, anga aday kə̂ tiven anan anà way saa njak kwanay ahay. Apasay su ɗo zənzen a nà, a gan may sə ɗəfan apan anà Mbərom, əna zlay si zek anahan a bəle awan.» 
\p  
\v 42 A zla mə slala cew a ɗukwen, a ga amboh asa, a wa: «Bəbay uno, kak i njaɗ zek aday ɗəce a anan i zla puno wa bay cəna, nâ sa anan aɗəka. Way a sa nak ata â təra.» 
\p  
\v 43 A may ahay pə cakay ana njavar anahan ataya asa, a tan atan à nga nà, tə njəkak ahan asa, ta mba apan sə təɓa iɗe kwa mənjœk bay jiga awan.  
\v 44 A mbəsak atan, a zla saa ga amboh asa, kawa sə manan.  
\v 45 Cəna, a ma pə dəɓa à man ana njavar anahan ahay, a jan atan, a wa: «Kwanay apan ki man anan uda awan ɗaw, ɗo sa njak ahan ahay? Kagasl, alay a kà slak həna kutok, aday ti varan nen Wan su Ɗo à alay inde anà ɗo sə atahasl ahay.  
\v 46 Slabiken, zluko. Ɗo sa ga upo ɗaf winen tiya, kà nak ahay.» 
\s1 Ɗo ahay ta ban anan Yesu 
\r Markus 14.43-50; Lukas 22.47-53; Yuhana 18.3-12 
\p  
\v 47 Yesu kə̀ ndəvak anan 'am anahan ata fan bay, Yudas, ɗo kərtek à wulen sə njavar anahan aya inde kuro nga cew ata, a dəzley ahay pə cakay anahan. A njahan pa 'am wa anà ɗo ahay bayak a tə way sə alay a hunjəslesle: maslalam a pi zek tə sukol aya re. Sə slənay atan ahay nə bahay sə gəɗan dungo anà way ahay pi zek tə məceɗ sə Yahuda ahay. 
\p  
\v 48 Yudas, ɗowan a sa ga ɗaf pə Yesu ata, ɓa kə̀ varak atan minje sə way, a wa: «Ɗowan a ni ban anan həmbok ata nà, winen awan. Bənen anan.» 
\p  
\v 49 Kwayan'a, Yudas a həɗek pə cakay ana Yesu, a jan: «Iken inde zay biɗaw, Miter?» A varan alay, a ban anan pi zek həmbok. 
\p  
\v 50 Yesu a jan kutok: «Car uno, ndav anan way a sə gəɓay iken à man a anan ata awan.» Ɗo ahay ta zlak ayak kutok, ta ban anan, ves. 
\p  
\v 51 Ɗowan a kərtek à wulen su ɗo a Yesu ataya, a ndahay maslalam anahan, a car anan ɓile ana bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way anga Mbərom, aday maslalam anahan ata a gaɗ panan sləmay kərtek a poc.  
\v 52 Əna Yesu a jan, a wa: «Ma anan maslalam anak ù doh anahan awan, anga ɗo sa ban maslalam ahay ti lize nə tə winen awan.  
\v 53 Aday asa, ka san sa jəka, nâ gan may nə ni cəce pə Bəbay uno wa, i sləno ahay maslay anahan ahay bayak a məcapar a kuro nga cew biɗaw?  
\v 54 Aka aday, kak nə cəcihek maməzek ata nà, way a mə vinde upo à Deftere a Mbərom inde ata i sa təra kəkəmaw? Deftere a ja nà, i təra upo kawa həna anan.» 
\p  
\v 55 Yesu a jan anà ɗo ahay kutok, a wa: «Ki nen upo tə maslalam aya aday tə sukol aya sa ban nen kawa nen ɗo sə ngəzar ɗo à cəveɗ inde ɗaw? Nen inde ù doh sə mazlaɓ a Mbərom pac pac, nen apan ni tətakan anan way anà ɗo ahay, kə bənen nen bay.  
\v 56 Əna way a anaya fok a təra cəna, aday way ana ɗo maja'am a Mbərom ahay sa ja à Deftere a Mbərom inde ataya tə̂ təra.» 
\p Kagasl kutok, njavar anahan ahay tə mbəsak anan, ta haw way a tinen fok. 
\s1 Yesu winen pa 'am su ɗo sə lavay nga sə Yahuda ahay 
\r Markus 14.53-65; Lukas 22.54-55, 63-71; Yuhana 18.13-14, 19-24 
\p  
\v 57 Ɗo sa ban anan Yesu ataya ta zla anan àga Kayafas, winen bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom. Miter sə Tawrita ahay pi zek tə məceɗ sə Yahuda ahay tinen mə halay nga a à man ata awan.  
\v 58 Piyer winen apan i pərahan ayak azar à dəɓa wa à dəɓa wa, dezl à gala ana bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way ata awan. A zla ù doh ite re, tə njahay pi zek tu ɗo si mer su way sə àga ɗowan ata ataya awan, anga sa ca pə andav sə sariya ana Yesu. 
\p  
\v 59 Aday nà, bahay sə gəɗan dungo anà way ahay, pi zek tu ɗo sə lavan nga anà Yahuda ahay, fok a tinen a ta ban bitem sə mungwalay ahay aday ti vaɗ anan Yesu à məke.  
\v 60 Əna ta njaɗ cəveɗ a bay, kwa abay ɗo sə mungwalay ahay bayak a tə ndəɓak apan 'am ahay cara cara dəp nà, na. Kagasl, ɗo ahay cew ta nay,  
\v 61 ta wa: «Ɗowan a anan kà jak, a wa: “Ni mba apan sa mbazl anan doh sə mazlaɓ a Mbərom, ni han uda maza à luvon maakan inde.”» 
\p  
\v 62 Bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way ahay a slabak, a jan anà Yesu, a wa: «Kə mbəɗa apan itəbay kələɗaw? Ɗo a anaya fok ta ja apak nə maw?»  
\v 63 Yesu a njahay way anahan faafa. Bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way ahay ata a jan kutok, a wa: «Nen apan ni cəce panak həna. Mbaɗay tə sləmay a Mbərom, bahay sə sifa. Jan umo, iken nə Almasihu, Wan a Mbərom ɗaw?» 
\p  
\v 64 Yesu a mbəɗahan apan kutok, a wa: «Matanan! Əna nen apan ni jak ikwen həna: Pa 'am kəmaya, ki cinen anan anà Wan su Ɗo, winen mə njahay a à alay puway ana Mbərom Ba Məgala. Ki cinen anan pə matapasl ahay pa nga mburom, winen apan i may ahay re.» 
\p  
\v 65 Natiya, bahay nga su ɗo sə gəɗan dungo anà way ahay ata a ngəraw anan zana anahan pi zek wa, a wa: «Həna nà, ɗi gan may anà side hinen re ɗaw? Kə̀ jənak anan pa 'am a Mbərom. Kə slənen 'am anahan a coy.  
\v 66 Ki jen həna nə kəkəmaw?» 
\p Ɗo ahay tə mbəɗahan apan, ta wa: «Winen tə mungok a coy. Kà slak sa vaɗ anan.» 
\p  
\v 67 Tə təfen məne pə iɗe, tə duzlay anan tə alay, aday ɗo azar aya tə dəcan,  
\v 68 ta wa: «Iken nə Almasihu, ɗo maja'am a Mbərom nà, jan umo kutok: Sə dəcak nə wayaw?» 
\s1 Piyer a wa a san Yesu bay 
\r Markus 14.66-72; Lukas 22.56-62; Yuhana 18.15-18, 25-27 
\p  
\v 69 Natiya, Piyer winen mə njahay a à gala hwiya. Dəna sa ga mer su way a inde à man ata a nay, a jan: «Iken ɗukwen abay kwanay jiya tatə Yesu sə Galile ata re.» 
\p  
\v 70 Əna Piyer a məman anan, pa 'am sə ɗo ahay fok, a wa: «Nen na san 'am anak a sa jay ata bay.» 
\p  
\v 71 Piyer a slabak, a zla way anahan à məgədengəden uho. Dəna hinen asa a canan re, a jan anà ɗo ahay à man ata awan: «Həna a anan ɗukwen, winen tə Yesu sə Nazaratu ata re.» 
\p  
\v 72 Piyer a məman anan asa, a wa: «Ni mbaɗay, tə ɗiɗek a, na san anan bay.» 
\p  
\v 73 A njahay mənjœk asa, ɗo sa man ataya ta nay pə cakay a Piyer. Ta jan, ta wa: «Tə ɗiɗem awan, iken ɗo a tinen wanahan, anga miresl anak a a ɗakay anan iken nə Galile ahay.» 
\p  
\v 74 Kagasl Piyer a dazlan sə mbaɗay coy: «Kak na san ɗowan ata zle nà, Mbərom a tə alay anahan awan â tahasl nen! Na san ɗowan ata bay fok!» 
\p Kwayan'a, njəkar a zlah.  
\v 75 'Am a Yesu a sa jan kurre ata à man à nga inde, a wa: «Njəkar i saa zlah nà, ka jak saray maakan ka san nen bay.» A nay uho, a yam cəɗœk cəɗœk tə iɗe sə ayam. 
\c 27  
\s1 Ta zla anan Yesu àga Pilatu 
\r Markus 15.1; Lukas 23.1-2; Yuhana 18.28-32 
\p  
\v 1 Iɗe a cəɗe siwa a cəna, bahay sə gəɗan dungo anà way ahay pi zek tə məceɗ sə Yahuda ahay ta ɓan 'am sa vaɗ anan Yesu kutok.  
\v 2 Coy tə jaway anan, ta zla anan àga Pilatu, guverner sə Yahudiya, winen Ruma ahay. 
\s1 Amac ana Yudas 
\r Mer su way ahay 1.18-19 
\p  
\v 3 Natiya, Yudas a ca apan nə ta gan anà Yesu nà, sariya sa vaɗ anan à məke cəna, a jalay anan cəɗœk cəɗœk, a zla à man ana bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom tə məceɗ sə Yahuda ahay, a man atan anan dala sə gursa a tinen sə varan kwa kuro maakan ata awan.  
\v 4 A jan atan, a wa: «Na gak ines, anga nə njəkak anan uda anà ɗo mənjəna ines.» 
\p Əna tinen ite ta jan apan, ta wa: «Ma a manay apan anaw! Wita nà, baway anak kutok!» 
\p  
\v 5 Coy Yudas a dazlan, a guce anan dala ata à gala su doh sə mazlaɓ a Mbərom. A zla, a ngərew zek anahan tə liɓer. 
\p  
\v 6 Bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom ataya ta ra anan dala ata awan, ta wa: «Tawrita kə̀ varak uko cəveɗ sa tar anan dala a anan à kukwar sa ɗaf dala su doh sə mazlaɓ a Mbərom bay. Anga tə dala ata tə sukom nə mez su ɗo.»  
\v 7 Ta ɓan apan à wulen a tinen a inde kutok, tə̂ sukom anan guvo ana ɗo sa han səngəle a inde tə dala ata awan, aday ti taa la uda mədurlon ahay.  
\v 8 Anga nan kutok, hus həna ɗukwen, tə ngaman anà guvo ata nà, Guvo sə Mez.  
\v 9 Natiya 'am ana ɗo maja'am a Mbərom Yeremiya a təra, anga kà jak, a wa: «Ta ra dala sə gursa kwa kuro maakan, dala mbala ana Isəra'ila ahay sa ɓan apan sə sukom anan tə winen ata awan.  
\v 10 Tə sukom anan guvo ana ɗo sa han səngəle a inde, kawa ana Mbərom Fetek sə ɗuko anan ata awan.\f + \fr 27:10 \ft Ca pə Jekariya 11.12-13; Yeremiya 18.2-3, 19.1-2, 32.6-15.\f*» 
\s1 Ta ga sariya sa vaɗ a Yesu 
\r Markus 15.2-15; Lukas 23.3-5, 13-25; Yuhana 18.33 - 19.16 
\p  
\v 11 Yesu, winen mə tavay a pa 'am ana guverner Pilatu. Pilatu ite, a cəce panan wa, a wa: «Iken nà, bahay sə Yahuda ahay ɗaw?» 
\p Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Ka jak anan asanaw!» 
\p  
\v 12 Bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom pi zek tə məceɗ sə Yahuda ahay ta ndaɓ apan 'am, əna kə̀ mbəɗahak apan bay.  
\v 13 Kagasl, Pilatu a cəce panan asa, a wa: «Kə̀ slənek 'am ana ɗo sa ra apak 'am a anaya itəbay kələɗaw?» 
\p  
\v 14 Yesu kə̀ mbəɗahak apan kwa mənjœk bay fok, aday a gan masuwayan anà guverner Pilatu. 
\p  
\v 15 Pə azar uko sə Pasəka fok cəna, guverner a taa mbəsakan atan ahay ɗo kərtek à dangay wa, ɗowan a kawa ana ɗo ahay saa cəce ata fok.  
\v 16 À alay ata ite, ɗowan a inde à dangay a re, ɗo ahay fok ta san anan lele. Tə ngaman Yesu Barabas.  
\v 17 Ɗo ahay tə halay nga, aday Pilatu a cəce patan wa kutok, a wa: «A nak ikwen nə̂ mbəsakak ikwen ahay à dangay wa həna nà, wayaw? Yesu Barabas ɗaw, kabay Yesu sə ngaman Almasihu ata ɗaw?»  
\v 18 Pilatu a san zle, ta ban anan Yesu nà, anga sərak cərkəke. 
\p  
\v 19 À alay a Pilatu winen apan i ga sariya ù doh ata nà, uwar anahan a slənay apan ɗo, â jan nà: «Kâ sa gan awan anà ɗowan a mənjəna ines a anan bay, bina avaɗ a nə, cœn sə zuɓay kə̀ bənak uno mbiyeɗ anga winen bayak awan.» 
\p  
\v 20 Aya əna, bahay sə gəɗan dungo anà way ahay, pi zek tə məceɗ sə Yahuda ahay, ta ran 'am anà ɗo ahay aday tə̂ cəce Pilatu â mbəsakan atan anan Barabas aday â vaɗ anan Yesu.  
\v 21 Guverner a cəce patan wa asa, a wa: «A nak ikwen nə̂ mbəsakak ikwen ahay à wulen su ɗo a cew a anaya wa nə wayaw?» 
\p Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Mbəsakan umo ahay nə Barabas.» 
\p  
\v 22 A cəce patan wa: «Aday nâ ga anan tə Yesu sə ngaman Almasihu ata nà, kəkəmaw?» 
\p Tə mbəɗahan apan pə kərtek a tinen a fok, ta wa: «Darak anan ayak pə dədom!» 
\p  
\v 23 Pilatu a cəce asa: «A ga mer sa ma lelibay a anaw?» 
\p Əna tə zəga anan sa zlah tə məgalak a, ta wa: «Darak anan ayak pə dədom!» 
\p  
\v 24 Pilatu a ca apan nə i mba apan sa ga awan kwa mənjœk ibay, aday abəbal awan winen apan i zəga hwiya. Natiya kutok, a banay alay anahan pa 'am sə ɗo ahay ta sa ja nà: «Ines sa vaɗ anan ɗowan a anan inde upo ibay. Wita nà, kwanay sa san!» 
\p  
\v 25 Ɗo ahay fok tə mbəɗahan apan, ta wa: «Ines sa vaɗ ɗowan a anan â njahay pa nga a manay ahay, aday pa nga a gwaslay a manay ahay.» 
\p  
\v 26 Pilatu a mbəsakan atan anan Barabas. A jan anà suje ahay tə̂ ndaɓay anan Yesu. Aday a varan atan anan, tə̂ daray anan pə dədom. 
\s1 Suje ahay ta ran mindel anà Yesu 
\r Markus 15.16-20; Yuhana 19.2-3 
\p  
\v 27 Suje ana Pilatu ahay ta zla anan tə Yesu ù doh sə guverner, aday tə halan nga anà suje ahay fok pə cakay.  
\v 28 Tə culok panan zana, tə ɗəfan zana ɗəzɗaz a pi zek, kawa sə bahay.  
\v 29 Tə hanan jugo sə adak, tə ɗəfan à nga inde, tə varan sukol à alay puway anahan. Kagasl tə dukwen gərmec ù vo, ta ma nga sə mbasay apan, ta wa: «Bahay sə Yahuda ahay â ga inde sə coy!»  
\v 30 Tə təfe apan məne, tə ngəzar panan sukol sə manan aday tə dəcan anan pa nga saray bayak awan.  
\v 31 Ta ndav anan sə mbasay apan nà, tə culok panan zana ata, ta man anan zana anahan pi zek kutok. Ta zla anan saa darak anan ayak pə dədom mə zləlngaɗ awan. 
\s1 Tə daray anan Yesu pə dədom mə zləlngaɗ awan 
\r Markus 15.21-32; Lukas 23.26-43; Yuhana 19.17-27 
\p  
\v 32 Natiya awan, tinen apan ti zla anan Yesu ata nà, suje ahay tə zlangay uda tə ɗowan a inde tə ngaman Simon, winen Siren ahay. Suje ahay ta gan bəlaray sə tavak dədom ata pə Yesu wa.  
\v 33 Tə dəzle à man a inde tə ngaman Golgota, kawa sa ja nà, Kəlakasl-sa-Nga.  
\v 34 À man ata nà, tə varan way mə kwasay a mə japay a tə ndəliwen a anà Yesu aday â sa. Əna Yesu a tukom anan cəna, a ngam sa sa bay. 
\p  
\v 35 Coy tə darak anan ayak pə dədom mə zləlngaɗ awan, aday tə gəzla anan zana a Yesu ahay à wulen a tinen ahay inde, ta sa ga apan caca.  
\v 36 Tə njahay à man ata sa ba anan kutok.  
\v 37 Tə vinde anan way a tinen a sa ban anan apan ata awan, tə lawak anan ayak pə dədom pa nga anahan. Tə vinde anan 'am ata nà, natiya awan: «Ɗowan a anan nə Yesu, bahay sə Yahuda ahay!»  
\v 38 Tə darak ayak ɗo sə akar aya inde cew re, ɗo kərtek a tə alay puway, ɗo hinen tə alay gula, Yesu à mamasl a tinen. 
\p  
\v 39 Ɗo sa zla ta man ataya awan fok ta ɓal nga kwata kwata, tə gənahan, ta wa:  
\v 40 «Iken ka wa ki mbazl anan doh sə mazlaɓ a Mbərom aday ki han anan maza awan à luvon maakan inde ba? Tam anan nga anak kwa! Kak iken Wan a Mbərom cukutok nà, dazay ahay pə dədom a wa biɗaw?» 
\p  
\v 41 Bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, tə miter sə Tawrita ahay, tə məceɗ sə Yahuda ahay, ta ma nga sa ran mindel a re. Ta wa:  
\v 42 «Kə̀ təmak anan ɗo azar aya awan, əna a mba apan sa tam anan nga anahan a bay. Winen bahay sə Isəra'ila acəkan ɗaw? Â dazay həna pə dədom wa aday ɗi sa ɗaf apan nga kutok.  
\v 43 A ɗaf nga pə Mbərom, a wa winen wan anahan! Lele, cuko apan kutok, kak a nan à Mbərom sa tam anan həna nà, na.»  
\v 44 Ɗo sə akar ataya mə daray aya pə kərtek a tatə Yesu ataya ta ma nga sə gənahan matanan re. 
\s1 Amac a Yesu 
\r Markus 15.33-41; Lukas 23.44-49; Yuhana 19.28-30 
\p  
\v 45 Natiya, a ban pə man ipec wa nà, luvon a ga pə daliyugo fok takəɗimbom, hus à njamde maakan.  
\v 46 A ga njamde maakan nà, Yesu a zlah tə məgalak a, a wa: «\tl Eli, Eli, lama sabaktani?\tl*» Kawa sa ja nà: «Mbərom uno, Mbərom uno, kə mbəsak nen angamaw?\f + \fr 27:46 \ft Ca pə Jabuura 22.2.\f*» 
\p  
\v 47 Ɗo a mə tavay aya à man ata azar a tə sləne bine maw cəna, ta wa: «Winen apan i ngaman anà Eliya.»  
\v 48 Ɗowan a tinen a kərtek a haw, a gəɓa awan a kawa baf, a tar anan à way mə kwasay a inde, aday sərekeke re asa. A taran anan ayak tə gusuko zəbor awan aday Yesu â susœɓ.  
\v 49 Əna ɗo a azar ataya ta wa: «Kak Eliya i nay saa tam anan nà, ɗi ca apan aday. Buko!»  
\v 50 Yesu a zlah tə məgalak awan asa, a mac way anahan. 
\p  
\v 51 À alay anahan a sa mac ata ite, zana sə gəzla anan man sə njahay a Mbərom pi zek wa tə ɗo ahay ù doh sə mazlaɓ a Mbərom ata, a ngəraw ì zek wa əndem, a bənay ahay kwa à mburom wa hus à məndak. Aday ɗukwen daliyugo a ɓal, pəkəraɗ ahay ta ta ì zek wa.  
\v 52 Jəvay ahay tə təɓa re, aday ɗo a Mbərom ma mac ataya tə slabakay à məke wa bayak awan.  
\v 53 Ɗo ataya tə jənay ahay à jəvay wa, aday pə dəɓa ana Yesu sə slabakay ahay à məke wa ata nà, ta zlak à Urəsalima, wulen su doh cəncan awan, aday ɗo ahay bayak a tə canak atan re. 
\p  
\v 54 Suje sə Ruma ahay tə bahay a tinen, tinen apan ti ba pə Yesu. Tə canan anà daliyugo a sa ɓal pi zek tə way a sə təra ataya nà, tə jəjar pi zek anga way a sə təra ata awan. Ta ja, ta wa: «Tə ɗiɗek awan, winen Wan a Mbərom.»  
\v 55 Uwar ahay bayak a inde à man ata awan, tə tavay zaɗ, tinen apan ti cak ayak apan. Tinen aday nà, tə pərahan ahay azar anà Yesu kwa à Galile wa, anga ti gan mer su way.  
\v 56 À wulen sə uwar ataya nà, ɗi tan à nga anà Mariyama dəna sə Magədala ahay, tə Mariyama may ana Yakuba tə Yusufu, aday may ana wan a Zebede aya inde à man ata re. 
\s1 Tə gəɓa anan Yesu à məke 
\r Markus 15.42-47; Lukas 23.50-56; Yuhana 19.38-42 
\p  
\v 57 Suko a a ga cəna, ɗowan a inde zlile awan, winen Arimatiya ahay, a nay. Ɗowan ata nà, tə ngaman Yusufu, winen ɗukwen njavar ana Yesu.  
\v 58 A zla à man ana Pilatu, a cəce panan məsinde ana Yesu. Pilatu ɗukwen kə̀ təmahak anan anan, a varan cəveɗ sa la anan Yesu.  
\v 59 Yusufu a zla, a gəɓa anan məsinde, a nga anan apan rəkot a inde lele awan.  
\v 60 A ɗəfak anan ayak à jəvay anahan a inde ma la a à jama inde wiya awan. A bətukwal apan bələlen məduwen a, a tacay anan 'am sə jəvay kutok, a zla way anahan.  
\v 61 Mariyama, dəna sə Magədala ahay, tə Mariyama hinen ata, tinen mə njahay aya pa 'am jəvay, ti ca apan. 
\s1 Ɗo sa ba pə jəvay a Yesu ahay 
\p  
\v 62 Sidew a cəna, luvon sa man uda awan, bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom pi zek tə Farisa ahay ta zla àga Pilatu.  
\v 63 Ta jan anà Pilatu kutok, ta wa: «Bahay a manay, 'am inde kà mak umo ahay à nga inde. Bina, à alay a ɗo sə mungwalay a anan kə̀ məcak fan bay ata nà, a wa: “Pə dəɓa sə amac uno wa luvon maakan nà, ni slabakay à məke wa.”  
\v 64 Suwan həna nà, jan anà suje ahay tâ ba anan jəvay awan luvon a maakan ataya cite. Bina njavar anahan ahay tâ sa nay sə kəra anan məsinde anahan a bay. Ata ti jan anà ɗo ahay: “Yesu kə̀ slabakak ahay à məke wa.” Aday mungwalay a həna anan ata nà, i zalay winen a mama'am ata re.» 
\p  
\v 65 Pilatu a jan ata, a wa: «Suje ahay inde həna. Zlen, kâ si ben anan jəvay ata kawa ana kwanay sa mba apan.» 
\p  
\v 66 Ta zla, tə tapay anan 'am sə jəvay ata tə mətətok, ta pak suje ahay à man ata sa ba anan jəvay kutok. 
\c 28  
\s1 Yesu a slabakay ahay à məke wa 
\r Markus 16.1-10; Lukas 24.1-12; Yuhana 20.1-10 
\p  
\v 1 Pə dəɓa sə luvon sa man uda wa, kawa sa ja nà, pa pac sə zaka, pərek, Mariyama dəna sə Magədala tə Mariyama hinen ata, ta zla sa cak ayak pə jəvay.  
\v 2 Natiya ca, daliyugo a ɓal kəzlek kəzlek, anga maslay a Mbərom a nay à mburom wa, a bətukwal anan bələlen ana tinen sə tacay a 'am sə jəvay ata, a njahay apan ton.  
\v 3 Maslay a Mbərom ata a dav nə kawa awuteɗ a Mbərom sa dac ata awan. Zana anahan pi zek ɗukwen a dav nə kawa lanja.  
\v 4 Ɗo sa ba pə jəvay ataya tə canan cəna, tə jəjar pi zek bayak awan, tə təra kawa ɗo ma mac aya awan. 
\p  
\v 5 Maslay a Mbərom ata a jan anà uwar ataya: «Kwanay nà, kə̂ jəjiren bay, bina na san zle, kwanay apan ki pəlen Yesu, ɗowan a tə darak anan ayak pə dədom mə zləlngaɗ ata awan.\fig |src="WA03930b.tif" size="span" ref="Mata 28:5" \fig* 
\v 6 Winen inde à man a anan sabay! Kə̀ slabakak ahay à məke wa kawa ananahan a sa ja ata awan. Əna, hayak ikwen ahay! Cen pa man a tinen sə nahak anan ayak uda ata awan.  
\v 7 Aday zlen bəse, jen anan anà njavar anahan ahay nà: “Yesu kə̀ slabakak ahay à məke wa. I lahak ikwen à Galile. Ki i cinen anan nà, à man ata awan.” Na jak ikwen anan coy.» 
\p  
\v 8 Kwayan'a, uwar ataya ta haw ahahaw pa 'am jəvay wa, tinen ma rah a tə zlawan aday tə ataslay mivel a re. Tinen apan ti zlan anan ayak tə ləbara ata anà njavar a Yesu ahay kutok.  
\v 9 Kwayan'a Yesu a nay ahay, tə zlangay uda tə uwar ataya awan. Yesu a jan atan, a wa: «Zay ɗaw?» Uwar ataya tə həɗəken ayak pə cakay. Ta ban anan à saray a wa, tə həran nga.  
\v 10 Yesu a jan atan, a wa: «Kə̂ jəjiren bay. Zlen, jen anan anà mərak uno ahay nə tâ zla pə daliyugo sə Galile. Ti i cuno nà, à man ata awan.» 
\s1 'Am ana ɗo sa ba pə jəvay ahay 
\p  
\v 11 Uwar ataya tinen apan ti zla way a tinen kutok, suje sa ba pə jəvay ataya azar aya ta zla à Urəsalima, tə təkəren ləbara sə way a sə təra ataya fok anà bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom.  
\v 12 Tinen ite tə halay nga pə kərtek a tə məceɗ sə Yahuda ahay. Ta ɓan à wulen a tinen inde, tə̂ varan dala bayak a anà suje ahay,  
\v 13 tâ jan atan nà: «Jen nà: “Mə njəkak ahan, aday njavar anahan ahay ta nak, tə kərak anan məsinde sə luvon.”  
\v 14 Guverner kà sak a sləne 'am a anan ite nà, manay a mi san sə bənan mbac, mi təmay ahay kwanay à ɗəce ahay wa fok.»  
\v 15 Suje ataya tə təma dala ata, aday ta ga kawa ana tinen a sa jan atan ata awan. Mungwalay ata kà tak 'am à wulen sə Yahuda ahay bayak a hus ahay biten. 
\s1 Yesu a kan zek anà njavar anahan ahay 
\r Markus 16.14-18; Lukas 24.36-49; Yuhana 20.19-23; Mer su way ahay 1.6-8 
\p  
\v 16 Natiya kutok, njavar a Yesu ahay kuro nga kərtek ataya ta zla pə daliyugo sə Galile, ta zla à ɓəzlom a ɓa Yesu a kà jak atan anan ata awan.  
\v 17 Tə canan cəna, tə dukwen gərmec ù vo, əna ɗo a azar aya ta ma nga sa ja nà: «Hinahibay nə winen bay dəge.»  
\v 18 Yesu a həɗəken atan ayak pə cakay, a ja: «Mbərom kə̀ varak uno anan məgala pə way sə mburom ahay fok tə məgala pə way sə daliyugo ahay fok.  
\v 19 Anga nan, zlen pə cakay su ɗo su kon ahay fok, təren atan njavar uno aya awan. Gen atan baptisma tə sləmay ana Bəbay Mbərom, tə sləmay ana Wan anahan, aday tə sləmay ana Apasay Cəncan awan.  
\v 20 Tətiken atan anan aday ti ɗəfan apan anà way uno sa jak ikwen ataya fok. Sənen anan, ni ga inde tə kwanay pə luvon pə luvon hus pa sa ndav anan daliyugo.»