\id TIT - Misima [MPX 6/08/97; backslash codes updated: 21-Aug-2006] \h TAITAS \toc3 Tai \toc2 Taitas \toc1 Taitas wana Leta \mt1 Taitas wana Leta \mt2 Pol wana Leleli \is1 Baaba Houwan \ip Taitas iya Pol ana tolabe etega, alona tuwalali hi gewi hi ginolil. Taitas iya nige Yudiya gamagalina i oola. \ip Tuwalali awalehina 28 i pamasal Pol hi paulutuk-an dela Loma elana ge i matamatan wana kot kaiwena. Enaa Pol hi sokal, ge ta atena nopain esopalena etega i ginol. Ana awa i ola nopain esopalena o gamwanaa, Pol alona Taitas hi na taval Kiliti ge hi papaatena. He Kiliti iya taval bwabwatana etega iyoho Hoga Mediteleiniya gamwanaa, labi Gilis noleleinaa. \ip Sauga Pol Kiliti i eguluwan, he Taitas i eguluwana to ge tuwalali enuna ni ginolil (1:5). Sauga etega al, abwe Pol leta ya i ginol ge i patuna Taitas elana. Pol Taitas i panuwahikan gamagal wana pagan ga ni ola ge bosowaina hilihili ni pwawa ni tabwa ekelesiya ana tohouwa (1:5-9). Ge i panuwahikan al hauna gun ni panpankiti-an toekelesiya elal bolo i matahikagil (awalehina 2 ge 3). \c 1 \p \v 1 Nau Pol, Yehoba wana totuwalali loloyowanina ge Yeisu Keliso wana apostolo. Iya i patunau gamagalau bolo Yehoba i hilel wali abulilek na pagasisi, ge baaba tutunahotina na paatenal yaka pagan toto Yehoba nuwana nihi toulil. \v 2 Inoke wali abulilek ge wali aatena o kaiwena aloliya wali atimatuwa nihi matamatan yawal mihomihotina kaiwena. Mulaa abwe Yehoba panayawi i ginol, iya i bateli yawal o ni pem elala, ge iya nige i kakakawi. \v 3 Ge ana sauga hot elana Yehoba gamagalau i telel wana baaba nihi papaatena-an, inoke eliyana yawal o wasana i pamasal gamagalau gegewel elal. He Yehoba, iya wala Topwamwal, nau no tuwalali i pem wana baaba o na papaatena-an ni ola wana logugui eliyau. \p \v 4 Inoke leta ya ya leli ge ya patuna Taitas eliyam. He owa ge nau wala abulilek i maisena, inoke owa u ola natu hot. \p Ya awanun Yehoba Tamala ge Keliso Yeisu wala Topwamwal nihi muloluagiwa ge wali nuwa laumwal atem ni pakalaopop. \s1 Taitas Ekelesiya ana Tohouwa Ni Hilel \p \v 5 Valila ya eguluwagiwa taval Kiliti elana inoke tuwalali bolo nigeya ga ginolina i gagan nu abubun, ge panuwa maisena ge maisena ekelesiya ana tohouwa nu hilel ni ola valila ya ba eliyam. \v 6 He ekelesiya ana tohouwa ana logugui i ola hiwe: wana pagan ni waisi ge bahi ana woliwoli etega ni gagan, lagona ni maisena, ge natunau heliya nihi abulilek, bahi wasaliya ni nanak tage hi ginoginol bwagabwaga ge hi awaawatautau. \v 7 Ekelesiya ana tohouwa iya Yehoba wana tuwalali ana tomatahikan, he bahi ana woliwoli etega ni gagan. Bahi ni hanahanaha, bahi etimwawa ni huhuga, bahi wewel gasigasisena ni iim nabiyan, bahi ni lohalohaveyan, ge bahi ni nunuwa mani. \v 8 Yaa ni tau papaan, waisi ni nunuwana-an, totona ni kaise pagan nanakina elana, wana pagan ni waisi ge ni sapu, ge totona ana henapu ni gan. \v 9 Baaba tutunahotina toto iyaka hi pankite ni pihikan momol, inoke iya bosowaina panpankiti sasapona eliyana alonau ni ba pagasisel, ge bosowaina bolo panpankiti sasapona hi awa nanakan wali nuwatu gegegena ni ba pasapu. \p \v 10 Ekelesiya ana tohouwa ololal o nu hilel ge nu telel, kaiwena toawatautau hi gewi, heliya hi baaba bwagabwaga ya, ge gamagalau hi kakawel. He bolo baliya ya baaba, gamwaliyaa enuna te toekelesiya bolo hi ba, “Toabulilek gegewel gotomwa yoho paganina nihi ahe ge ama Yudiya wama logugui nihi toulil.” \v 11 Inoke nu lopwalil bahi nihi panpankiti, kaiwena nuwatu bolo binimala bahi nihi panpankiti-an, heliya hi panpankiti-an, yaka gamagalau enuna avaliyau natuliyau wali abulilek hi apapanak-an. He hi ginol ola o, kaiwena nuwaliya gamagalau nihi kakawel ge wali mani nihi ahe. \v 12 Valila Kiliti totoliya wali tosiba etega i ba ola hiwe: “Kiliti heliya tolokalokakawi. Hi nak hot, wali pagan i ola bekik. Heliya tomibwagabwaga ge hi honi.” \v 13 He baaba o i tunahot. Inoke nu ba gagasisi eliyalil ge nu ba pahenapol, inoke panpankiti sasapona nihi abulilek-an. \v 14 Bahi al wali nuwatu ni nonoek Yudiya wali liwan bwagabwaga elal o ebo gamagalau bolo baaba tutunahotina hi towani wali logugui elal. \v 15 Bolo hi sapu Yehoba matanaa, bugul gegewena i sapu eliyalil bosowaina nihi ahe nihi patuwalali. Yaa bolo hi biki Yehoba matanaa ge nige hi aabulilek, nige bugul etega i sasapu eliyalil, kaiwena wali nuwatu ge ateliya i biki. \v 16 Hi ba, “Ama Yehoba ha atena,” yaa wali ginol i pamasal te ana en hi pek. Heliya hi bwaikikin, logugui nige hi hehenapu-an, ge nige bosowailiya bugul waiwaisana etega nihi ginol. \c 2 \s1 Taitas Panpankiti Sasapona Ni Panpankiti-an \p \v 1 Yaa owa nuwatu toto i olak panpankiti sasapona elana heiya te nu baubaunan. \v 2 Tonowakau nu pankitel wali pagan nihi matahikan, wali pagan ni waisi, totoliya nihi kaisel pagan nanakina elana, panpankiti sasapona nihi abulilek-an, avaliyau nihi nunuwana-agil bubun, ge nihi palahikan. \p \v 3 I ola al evenakau nu pankitel pagan sasapona eliyana nihi nanawaa. Bahi nihi loloba avaliyau kaiweliya, ge bahi wewel gasigasisena ni lologugui-agil. Waisi paganina nihi panpankiti-an, \v 4 inoke yowau ha vavalul nihi paatenal lagoliyau ge natuliyau nihi nunuwana-agil, \v 5 totoliya nihi kaisel pagan nanakina elana, wali ginol ni sapu, nihi tuwalali bubun wali limiya, wali pagan ni meimei, ge lagoliyau wali logugui nihi henapuan. He ebo nihi ginol ola o, inoke nige bosowaina gamagalau Yehoba wasana waiwaisana nihi awa nanakan. \p \v 6 I ola al, bolau ha vavalul nu ba pagasisel totoliya nihi kaisel pagan nanakina elana. \v 7 Wam ginol gegewena ni waisi inoke owa nu tabwa wali abagagayawa. Sauga nu panpankiti gamagalau elal, bahi kakawi etega nu babaa ginol, ge bahi nu babaa talatalawasi. \v 8 Baaba sasapona nu baunan, inoke nige bosowaina gamagalau baaba o nihi awa nanakan. He ebo nu ginol ola o, inoke bolo hi pihigelgel elala nige wali puna ni gagan ge tage nihi baaba kaiwela, yaka nihi puluwawi. \p \v 9 Totuwalali loloyowanil nu pankitel sauga gegewena wali tonowakau wali logugui nihi henapuan ge wali nuwatu nihi paolaolaek. Bahi nihi babaa lahilahi elal. \v 10 Bahi wali bugul nihi kakaome, yaa wali ginol ni waisi inoke wali tonowakau nihi atena bosowaina nihi melteliagil. He ebo nihi ginol ola o, wali ginol gegewena eliyalil inoke gamagalau wala panpankiti Yehoba wala Topwamwal kaiwena nihi awa wawaisi-an. \p \v 11 He binimala wala pagan ni ola to, kaiwena Yehoba wana mulolu bwagabwaga toto bosowaina gamagalau gegewel ni pwamwalil, iyaka i masal. \v 12 Wana mulolu o i paatenala pagan bolo Yehoba nige nuwana ge panayawi paganina ali nuwatu ali en ta pek. Ge i paatenala sauga ya wala minamina panayawi gamwanaa, ta kaisela pagan nanakina elana, wala pagan ni waisi, ge pagan bolo Yehoba nuwana ta awaawaginol. \v 13 Yawalila ana minamina ni ola to, kaiwena alola wala atimatuwa ta matamatan waisi bwabwatana kaiwena. He ta matamatan wala Yabowaine bwabwatana ge Topwamwal Yeisu Keliso, alona wana wasawasa ni masal. \v 14 Iya yawalina i talamwan kaiwela inoke ni pwamola pasikalilaem nak gegewena elal, ge ni payanayana-agila ta tabwa iya totona wana gamagalau, bolo ta logasisi nuwala ginol waiwaisana ta ginolil. \p \v 15 Inoke bugul bolo ya nu panpankiti-an. Gamagalau nu ba pagasisel, ge bolo hi gegi nu ba pasapol. Owa Babala wana totuwalali, he alan o ana gasisi elana nu baaba. Bahi gamagalau nihi babaa lowagiwa. \c 3 \s1 Toabulilek Tuwalali Waiwaisal Nihi Awaawaginol \p \v 1 Toabulilek nu panuwahikagil tologugui ge tohouwa wali logugui nihi henapuan, analiya nihi hago, ge nihi lovivina-agil ginol waiwaisana ona nihi ginolil. \v 2 Nu baek elal bahi nihi loloba, avaliyau ge avaliyau nihi mibubun ge nihi heliheliyam, ge wali pagan ni meimei gamagalau gegewel elal. \p \v 3 He kila al ge valila ta sigasiga, logugui nige ta hehenapu-an, ge Seitani i kakawela. Bugul tomaha ge tomaha bolo tuwala nuwana ge i yaliyaya-an hi paloloyowan-agila, ge yawalila ta talamwanek nak ana awaawaginol ge lomwaketa paganina elal. Kila ta pihigelgel avalau elal ge heliya al hi pihigelgel elala. \v 4 Valila ta ola to, yaa Yehoba wala Topwamwal wana pagan i waisi eliyala ge i nunuwana-agila, \v 5 inoke i pwamwalila. He nige wala ginol waiwaisal kaiweliya i oola ge i pwamwalila, yaa wana atilomwan kaiwena. Wala gegi i ul yoho, ge Yayaluwa Bwabwalena wana gasisi eliyana i ginol pavavaluna-agila, \v 6 inoke Yeisu Keliso wala Topwamwal eliyana Yehoba Yayaluwa Bwabwalena i ligin nabiyan eliyala. \v 7 I ginol ola o inoke wala atimatuwa ni gan te bwaliga yawal mihomihotina ta ahe, kaiwena Yehoba wana mulolu bwagabwaga eliyana iyaka i awa sapusapu-agila. \v 8 Baaba o i tunahot ge bosowaina ta abulilek-an hoti. Nuwau ali nuwatu nu pagasisi, inoke bolo Yehoba hi abulilek-an bahi nihi nunuluwan nihi talamwagil tuwalali waiwaisal nihi awaawaginol. He baaba bolo o hi waisi ge bosowaina gamagalau gegewel nihi label. \p \v 9 Yaa gamagalau wali liwan bwagabwaga ge wali awabalgig nu towani, heliya hi baaba lihu yayapolpol kaiweliya ge hi ba apwaapwanawa Mosese wana logugui kaiwena. He bugul bolo o nige ali waisi i gagan ge nige bosowaina gamagalau nihi label. \v 10 Apwaapwanawa ana topalupalut nu ba lopwali. Ebo iyaka nu lopwali paeluwa ge nige anam ni hahago, nu eguluwan ana en nu pek. \v 11 U atena ya te gamagalau ololal o kamwasa sasapona iyaka hi eguluwan ge hi gegi. He wali gegi i pankitel te heliya togegi ge lahi nihi pwawa. \s1 Ba Lokaiyoni \p \v 12 Sauga ebo Atemas o ebo Titiko na patuna ni nowa, nu logasisi nu nem eliyau panuwa Nikopolis elana, kaiwena ya nuwatu haba te tultul ana sauga na minaa panuwa o elana. \v 13 Nu logasisi Sinasi toto logugui ana toatena alona ge Apolosa wali kamwasa nu abubun. Nu label ge bahi bugul etega nihi kakalaan wali nawanawa kaiwena. \v 14 Wala gamagalau nu paatenal nihi talamwagil tuwalali waiwaisal nihi awaawaginol, inoke bosowailiya bolo i kaubwa eliyalil nihi label, yaka wali labe o eliyana wali abulilek enona ni gan. \p \v 15 Gamagalau bolo alowau ha mina, gegewel hi mulolu eliyam. Wama mulolu al nu baunan toabulilek bolo hi nunuwana-agima elal. \p Yehoba wana mulolu ni minaa ku gewigewi eliyamiu.