\id RUT - Misima [mpx MISBible] \h LUDI \toc3 Ludi \toc1 Ludi \toc2 Ludi \mt1 Ludi \is1 Baaba Houwan \ip Yosuwa wana yaomal enaa, toasiyala ona hi lut Isileli hi houwaagil hi lohaveyan ali topihigelgel elal ge hi tologugui. Pana dimdim elana ta ba heliya “judges.” Enuna te Debola, Gidiyon ge Samison. Ludi liwanina i gana sauga o eliyana. \ip Buki ya i liwanan Ludi iya nige Isileli yovana i oola, yaa yawana Naomi i nunuwana-an bubun ge totona i talamwan ni kululu Yehoba elana (1:16-17). I liwanan al ga i ola ge lagona vavaluna i pwawa lagona toto i alaliga tutunau gamwaliyaa. Yaka Ludi eliyana abwe Kin Deibid i masal. \c 1 \s1 Elimeleki alonau Lagona ge Natunau Hi Na Mowabi \p \v 1-2 Mulaa abwe Isileli wali kin i gan, toasiyala\f * \fr 1:1-2 \ft \+bdit Baaba Houwan\+bdit* u kite.\f* wali sauga logugui gamwanaa, galebu bwabwatana hot i masal labi Kenani elana. Tonowak etegana alana Elimeleki, ana un Epalat, wana panuwa Bedeliyema labi Yuda. Inoke alonau lagona Naomi ge natuliyau melubolau eluwa, Maloni ge Kiliyon, hi nok hi na labi Mowabi ge hi miminaa ga to. \p \v 3 Hi minamina ee, yaka Elimeleki lagona ge natunau eluwa i yaomal luwagil. \v 4 Yaka abwe Maloni ge Kiliyon Mowabi galokiliyau eluwa hi alolonagil, etegana alana Opa, eluwana alana Ludi. Baliman i ola elulutega hi minamina ga, \v 5 yaka abwe Maloni ge Kiliyon al hi aliga. Hinaliya Naomi hi yaomal luwai, nige lagona ge natunau i gagan. \s1 Naomi wana Sikal Bedeliyema alona ge Ludi \p \v 6 Naomi wasa i hago Yehoba iyaka wana gamagalau i muloluagil ge malul hi pwawa. Inoke alonau ge yawanau hi lovivina labi Mowabi nihi eguluwan ge nihi sikal Bedeliyema. \v 7 Yaka awan toto hi miminaa hi eguluwan ge hi nawanawa kamwasaa nihi na labi Yuda. \p \v 8 Inoke Naomi i baek yawanau elal i ba, “Ku sikal, ku na wami awana tutumiyau elal. Ya awanun Yehoba ni matahikagimiu ni ola wami matahikan elau ge bolo hi yaomal elal. \v 9 Ge ya awanun Yehoba ni labemiu nuku alolon al ge nuku mibubun.” Yaka yawanau i nalol ge alonau hi kahikahin. \p \v 10 Abwe hi baek elana hi ba, “Bahiwa! Aloma owa ta na wam gamagalau elal.” \p \v 11 Yaa Naomi i baek elal i ba, “Yawawau, nuku sikal wami awana! Hauna kaiwena ge nuku tatauliulil eliyau? Ku nuwatu tage nasi bolau enuna na abil al inoke abwe nuku alolonagil? \v 12 Yawawau, nuku sikal wami awana! Nau iyaka ya liki, nige bosowaiu na alolon al. Bwagana ebo na ba bosowaiu ya, he binimala nasi bulina na alolon ge abwe natuwau bolau na abil, \v 13 age bosowaimiu ya nuku matamatan nige nuku aalolon ana siga nihi lobwata? Yawawau, nigeya! He komiu ku nuwaleyan, yaa nau ya nuwaleyan hot, kaiwena Yehoba iyaka o en i pem.” \p \v 14 Inoke hi lokahin al, yaka Opa yawana i nalo ge i lokaiyoni. Yaa Ludi i kukuhikan yawana eliyana. \v 15 Yaka Naomi i ba, “He wam pan-alolon iyaka i sikal i nana tutunau ge wana yabowaineyau elal. U sikal u na alom.” \p \v 16 Yaa anana Ludi i lahe i ba, “Bahi nu babaa na eguluwagiwa ge na sisikal no awana. Na nowa alou owa. Ga nu noek, na noek, ge ga nu minaa, na minaa. Tutumwau, he tutuwau, ge wam Yabowaine, he no Yabowaine.\fig Ludi i baaba Naomi elana|alt="Naomi and Ruth talking" src="CO00956B.TIF" size="col" ref="1:16-18" \fig* \v 17 Ga nu aligaa, na aligaa, inoke nihi teleyawa to. Yaomal ya maisena abwe ni teli pwamwaumwau-agila. Ebo bugul getoga al ni teli getogaagau, he ya talamwagau Yehoba hauna wana lahi kaiweu, ni ginol.” \v 18 Sauga Naomi i kite Ludi wana nuwatu i gasisi hot ni nok alona, inoke nige al baaba etega i babaunan. \p \v 19 Yaka ali toto labui hi nawanawa. Sauga hi vin Bedeliyema, inoke gamagalau gegewel awan o eliyana ateliya i waiwai kaiweliya, ge yowau hi nel hi ba, “Tunahot Naomi e?” \p \v 20 Naomi i baek elal i ba, “Bahi alau toto Naomi nuku lulumen. Nuku ba Mala,\f * \fr 1:20 \ft Pana Hibilu elana alan “Naomi” ana sapu te “i miwaiwaisana,” ge alan “Mala” ana sapu te “i nuwaleyan.”\f* kaiwena Togasisi Hot iyaka i panuwaleyan-agau. \v 21 Sauga panuwa ya ya eguluwan ya kalaopop hot, yaa no sauga sikalim enoenovau ya. He Yehoba i ginol olaagau to. Ga i ola ge alau toto Naomi ku lumen? Yehoba iyaka i palomwanagau; Togasisi Hot iyaka o nak i ginol.” \p \v 22 He Naomi i sikalem labi Mowabi, alona ge yawana Ludi, Mowabi yovana, liwanina i ola to. Bali\f * \fr 1:22 \ft Baaba \+bdit bali\+bdit* ge \+bdit witi\+bdit* nu kitel \+bdit Baaba Ona ali Sapu ana Abaloya\+bdit* lamwa xxx ge xxx.\f* abwe hi telipuna tomwatomwa te hi vin Bedeliyema. \c 2 \s1 Ludi Bali I Hivat Bowasa Wana Eyowaa \p \v 1 Naomi ana giba Elimeleki tutuna etegana alana Bowasa, iya togogomwau ge alana i bwata. \v 2 \x - \xo 2:2 \xt Lib 19:9-10; Log 24:19\x* Lan etegana Ludi Mowabi yovana i baek yawana Naomi elana i ba, “Tab bosowaina na nok na na \w bali\w* ali eyowaa? Ebo gamagal etega ni yaliyaya-agau, yaka totomwatomwa na toulilil ge bali ana haka toto hi pipasogu na hivat eliyaa.”\f * \fr 2:2 \ft Isileli wali tapwalolo ana logugui etega i ola hiwe. Sauga bali i matuwa ge hi tomwatomwa, ana haka toto hi pipasogu bahi nihi aahe. Nihi tataluwai togulagula ge tovinvin kaiweliya, heliya abwe nihi hivat kaiweliya. (Logugui Labuina 24:19 ge Libai 19:9)\f* \p Yaka Naomi i talam i ba, “Ee, yawau, u nok.” \v 3 Inoke Ludi i na bali ana eyowa etega elana ge haka toto totuwalali hi pipasogu i hivahivat eliyaa. Yaa age Bowasa, Elimeleki tutuna, wana bali ana eyowa te i noek. \p \v 4 Sauga kekeisi abwe Bowasa i noem Bedeliyema i na wana eyowaa. Inoke i ba mulolu wana totuwalali elal i ba, “Yehoba alomiu.” \p Anana hi lahe hi ba, “Yehoba ni mulolu-agiwa.” \p \v 5 Bowasa i nel wana totuwalali wali tohouwa elana i ba, “Hauna yova o? Henala tutuna?”\fig Bowasa i nel Ludi kaiwena|alt="Boaz watching Ruth" src="CO00964B.TIF" size="col" ref="2:5" \fig* \p \v 6 Inoke totuwalali wali tohouwa i ba, “Iya Mowabi yovana, toto valila alona ge Naomi hi nem. \v 7 Ewasi i nem i baem eliyau i ba, ‘Tab bosowaina na noek totuwalali eliyaa ge bali ana haka toto hi pipasogu na hivat.’ Yaka i nok ge mweluluga ana siga sauga e i mimi tuwatuwalali, yaa i veyaho ga sauga kekeisi epanapana gabulanaa.” \p \v 8 Yaka abwe Bowasa i baek Ludi elana i ba, “Natu, u laegan. Bahi nu nana eyowa getoga elana ge bali nu hihivat, besena te toto e. Nu minaa te alomwau ge no totuwalali yowau. \v 9 Nu kite hauna labi elana bolau hi totomwaa, yaka yowau bolo hi hivahivat ge hi kinkin, nu toulilil ge nu hivat eliyaa. Iyaka ya baek no totuwalali bolau elal nige nimaliya ni nonoewa eliyam. Ge sauga ebo nu walem, nu na wewel toto totuwalali hi wage nu im.” \p \v 10 Yaka Ludi i kululu, maninina i loek bilibiliya, ge i ba, “Nau panuwa getoga gamagalina, ga i ola ge u yaliyaya-agau i ola o?” \p \v 11 Anana Bowasa i lahe i ba, “Wasam ya hago bugul gegewena u ginolil yawam kaiwena, sauga lagom i yaomal ana siga sauga e. Ya hago ga u ola ge tamwam, hinam ge wam panuwa u eguluwagil, ge u nem u minaa gamagalau bolo valila nige u aatenal gamwaliyaa. \v 12 Ya awanun Yehoba ni mulolu-agiwa wam tuwalali waiwaisana enona. Iyaka u nem u minaa Yehoba, Isileli wama Yabowaine gabulanaa, iya am libu. He ya awanun mola bwabwatana hot ni pewa.” \p \v 13 Yaka Ludi i ba, “Tonowak, ya atena iyaka u yaliyaya-agau, kaiwena bwagana nau nige wam totuwalali etega i oola, wam baaba eliyau i waisi yaka amnan waiwaisana ya pwawa.” \p \v 14 Aanan ana sauga yaka Bowasa i baek Ludi elana i ba, “U nem hiwe, am beleid enuna nu ahe, ge nu pahun \w oine\w* elana.” Yaka i na i misiyo alonau ge totuwalali, ge Bowasa bali enona toto hi ekeke enuna i pek elana. Ludi i anan e ana siga ana luvi i pwawa, yaa aanan enuna iyoho i tupwa. \v 15-16 Sauga Ludi i lut ge i nanawa bali ni hivat al, inoke Bowasa i baek wana totuwalali bolau elal i ba, “Bwagana ebo ni hivat nek bali ali kin gamwaliyaa, bahi nuku lolopwali. Yaa bali ana haka enuna nuku momol tagilan ali kin elana ge nuku teli ni ahe.” \p \v 17 Inoke Ludi bali ana haka i hivahivata eyowa toto o elana ana siga i kokoyavi. Sauga i bibi ge enona i lobabal, he ana bwata i ola 10 kiloglem. \v 18 Ludi bali i toun ge i sikal i na panuwaa, inoke ana bwata yawana i pankite. I ola al wana an teli i pek yawana elana. \p \v 19 Yaka Naomi i nel yawana elana i ba, “Henala wana eyowaa bali ana haka u hivahivata lan e? Yehoba gamagal toto i yaliyaya kaiwem ni muloluan.” \p Anana Ludi i lahe i ba, “Ya hivahivata tau toto alana Bowasa wana bali ana eyowaa.” \p \v 20 \x - \xo 2:20 \xt Lib 25:25\x* Yaka Naomi i baek yawana elana i ba, “Ya awanun Yehoba ni muloluan. Yehoba wana atilomwan nige sauga etegana i momowasi. He bolo iyaka hi yaomal valila hi pwawa ge kila al lan ebe ta pwawa.” Yaka i ba vevehe al i ba, “Tau toto ei lagou tutuna etegana. Iya ala topwapwamola pasikal\f * \fr 2:20 \ft Isileli wali logugui etega i ola hiwe. Ebo tau etega ni gulagula ge wana bilibili ni palian, inoke tutuna etegana abwe bilibili o ni pwamola pasikal kaiwena. (Libai 25:25) I ola al, ebo gamagal etega wana gulagula kaiwena ni tabwa totuwalali loloyowanina gamagal getoga elana, inoke tutuna etega abwe ni pwamola pasikal wana loloyowan elana. (Libai 25:47-49). Inoke ta ba tau tutuna iya ana topwapwamola pasikal.\f* etegana, iya bosowaina ni ahela ge ni matahikagila.” \p \v 21 Inoke Ludi, Mowabi yovana, i ba, “I baem al eliyau i ba, ‘Nu hivahivata no eyowaa, alomwau no totuwalali, ana siga no bali enona nihi tomwa haba.’” \p \v 22 Yaka Naomi Ludi anana i lahe i ba, “E, yawau, i waisi te ebo alomwau ge wana totuwalali galokau bali ana haka nuku hivahivata wana eyowaa. Ebo nu na gamagal getoga wana eyowaa, tab eba pagan nanakina nihi ginol elam.” \p \v 23 Inoke Ludi alonau ge Bowasa wana galokau hi tuwalali toyawa ana siga bali ge witi ali tomwatomwa i mowasi. He i miminaa yawana elana. \c 3 \s1 Ludi I Awanun Bowasa Elana Ni Alolonan \p \v 1 Sauga etega abwe Naomi i baek Ludi elana i ba, “Yawau, wam abamina etegana na loyaan ge eliyana nu mibubun. \v 2 He Bowasa toto wana galokau alomwau ku tuwatuwalali, iya lagou tutuna etega. Nasi bulina bali enona alona ge musana ni ase ana abaasiasi elana.\f * \fr 3:2 \ft Baaba \+bdit bali\+bdit* ge \+bdit witi\+bdit* nu kitel \+bdit Baaba Ona ali Sapu ana Abaloya\+bdit* lamwa xxx ge xxx. Witi enona alona ge musana hi asiasi kakanununa iyoho \+bdit Bateli Vavaluna\+bdit* lamwa 140 i awoni.\f* \v 3 Nu na nu highig, tuwam nu paenonu, ge kaliko waiwaisana nu galoi. Inoke nu na bali musana ana abaasiasi elana, yaa bahi Bowasa ni kikitewa ana siga ni anan ge ni im haba. \v 4 Nu kite bubun ga i kekenuwa. Sauga ebo iyaka ni kenu mati, inoke nu na aenaa habobu nu gabom pasikal, yaka nu kenu. Iya abwe ni baewa elam hauna nu ginol.” \p \v 5 Yaka anana Ludi i lahe i ba, “Na ginol ni ola wam baaba.” \v 6 Inoke Ludi i na bali musana ana abaasiasi elana ge bugul gegewena toto yawana i baunan eliyana i ginol. \p \v 7 Sauga Bowasa i anan ge i im haba, yaka amnana i waisi, inoke i na i kenu bali enowana ana pwahin buhunaa. Yaka Ludi i nokekei i na Bowasa aenaa habobu i gabom pasikal ge i tal kenu. \v 8 Bulin nuwana Bowasa atena i you, yaka i kul pil yova etega i kite i kenukenu aena gegelinaa. \p \v 9 Inoke i nel i ba, “Henala owa?”\fig Bowasa alona Ludi hi liwaliwan|alt="Ruth talks to Boaz" src="CO00970B.TIF" size="col" ref="3:9" \fig* \p Anana i lahe i ba, “Tonowak, nau Ludi. Am habobu buhuna u anal u pahabobuwau,\f * \fr 3:9 \ft Baaba ya ba kakanun, ana sapu te alolon bana. He Ludi ana sapu i gan bosowaina ni awanun ola. Isileli wali logugui etegana i ola hiwe. Ebo tau etega ni aliga nige natuna, tutuna etega tau ana giba ni alolonan. Sauga yova o ni ab, wawaya tau toto i alaliga alana ni milili tage iya natuna. Yaka wawaya o abwe toto i alaliga wana bilibili ge wana bugubugul ni ahe ni matahikan (Logugui Labuina 25:5-10).\f* kaiwena owa topwapwamola pasikal etegana kaiwema.” \p \v 10 Yaka Bowasa i ba, “Yehoba ni muloluagiwa. Nunuwana toto u ginol sauga ya i bwata lake toto valila u ginola Naomi elana. Kaiwena nige hevalau, ebo togulagula o ebo towasawasa, u loloyaagil. \v 11 He bahi nu nuwanuwatu. Na ginol ni ola wam awanun. Kaiwena panuwa ya ana tomina gegewel hi atena owa yova toto wana pagan sasapona. \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Ludi 2:20\x* Tunahot nau topwapwamola pasikal etegana, yaa etegana al iyoho i gan, iya Elimeleki ana tiniya hot, nau tini kekeisi. \v 13 Bulin e nu kenuwa ga te. Bwaligumwa mweluluga iya na hago ga. Ebo nuwana ni ginol ni ola pwapwamola pasikal ana ginol, he i waisi. Yaa ebo nigeya, he ya bateli Yehoba yawalina gaganina alanaa, nau na ginol. He u kenuwa te ana siga mweluluga.” \p \v 14 Inoke Ludi i kenuwa Bowasa aena gegelinaa ana siga mweluluga. Panuwa nigeya ga i mwamwananal hot ge i bosowaina gamagal ali awa ta kite bubun, yaka Ludi i lut, kaiwena Bowasa i ba, “Bahi gamagalau nihi atena te u kenuwa e.” \p \v 15 Yaka Bowasa i baek Ludi elana i ba, “Am kaliko babalona tultul kaiwena u ahem ge u anal hiwe.” Sauga i ginol ola, inoke Bowasa \w bali\w* ana bwata kelaubwa tuwenti kiloglem (20 kg) i ligin kaliko pwatanaa ge i patoun. Inoke Ludi i sikal ni na wana panuwaa. \p \v 16 Sauga i vin, inoke Naomi i neli i ba, “Yawau, wam nawanawa wasana ga i ola?” \p Inoke bugul gegewena toto Bowasa i ginol eliyana i wasaan. \v 17 Yaka i ba vevehe al i ba, “Bowasa i baem eliyau, ‘Bahi enoenovam nu sisikal yawam eliyana.’ Yaka bali hiwe, ana bwata kelaubwa tuwenti kiloglem, i pem.” \p \v 18 Inoke Naomi i ba, “Yawau, u matamatan ga ana siga ta kite hauna gun ni masal. Lan ebe Bowasa nige ni babakuhu ana siga am logugui ni pasapu.” \c 4 \s1 Bowasa Ludi I Alolonan \p \v 1 Bowasa i na panuwa o ana gana ana abatuktuka, wali abamimigogowa, ge i misiyowa to. Yaka Elimeleki tutuna, iya topwapwamola pasikal etegana al toto Bowasa i babaunan, i nem. Inoke Bowasa i baek elana i ba, “Alou, u nem u misiyowa hiwe.” Inoke i nok i na i misiyo. \p \v 2 Yaka Bowasa panuwa o ana tonowakau elulutega i ahel ge i ba hi misiyo. \v 3 Inoke i baek toto topwapwamola pasikal elana i ba, “Naomi iyahe i sikalem Mowabi, ge nuwana tutula Elimeleki wana bilibili ni palian. \v 4 Inoke atewa ya ba nuwatu o na pwatanim eliyam ge na baewa elam na ba, ‘Bilibili u ahe tonowakau bolo hi misiyowa e mataliyaa.’ Ebo nuwam nu pwamola pasikal, he nu pwamola pasikal. Yaa ebo nige nuwam i oola, yaka nu ba na hago. Kaiwena pwapwamola pasikal ana logugui te owa houwa emwa abwe nau.” \p Inoke anana tonowak o i lahe i ba, “Nau na pwamola pasikal.” \p \v 5 Yaka Bowasa i ba, “Ebo bilibili nu pwamola Naomi elana, he nasi abuabul Ludi, Mowabi yovana, u aahe lagom.\f * \fr 4:5 \ft Ludi 3:9 ana epwamwananal paiya nu kite.\f* Inoke wawayau nu pamasalil yaka toto i alaliga alana nihi milili ge bilibili ni miminaa ya ana tiniya.”\f * \fr 4:5 \ft Isileli eliyalil un i neem taman eliyana, ge bilibili i kalakalapanet al taman eliyana.\f* \p \v 6 Sauga tonowak baaba o i hago, inoke i ba, “Iyaka nige bosowaiu bilibili o na pwamola pasikal, kaiwena nige bosowaina natuwau nihi ahe. He nau nige na pwapwamola, owa te nu pwamola pasikal.” \p \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Log 25:9\x* (He saugena o elana, Isileli wali pagan te ebo gamagal etega nige nuwana bilibili ni pwamola pasikal yaka gasisi ni pek alona elana ni pwamola, inoke aena aana ni ahek yoho ge ni pek alona elana. Inoke gamagalau nihi kite ge nihi patunahot.) \v 8 Inoke sauga tonowak o i baek Bowasa elana, “Owa nu pwamola pasikal,” yaka aena aana i ahek yoho ge i pek Bowasa eliyana. \fig Bowasa tutuna aena aana i ahek yoho|alt="Boaz talks to relative who takes off shoe" src="CO00971B.TIF" size="col" ref="4:7-8" \fig* \p \v 9 Inoke Bowasa i baek tonowakau ge gamagalau gegewel elal i ba, “Lan ebe iyaka ku kite matamiwa, Elimeleki alonau natunau, Kiliyon ge Maloni, wali bilibili gegewena iyaka ya pwamolaa Naomi elana. \v 10 \x - \xo 4:10 \xt Log 25:5-6\x* I ola al Maloni abuabulina Ludi, Mowabi yovana, iyaka ya ahe lagou. Inoke wawayau na pamasalil, yaka toto i alaliga alana nihi milili ge bilibili ni miminaa ya ana tiniya, yaka alana bahi ni yayaomal ana un ge panuwa ya elana. He lan ebe iyaka ku kiteya matamiwa.” \p \v 11 \x - \xo 4:11 \xt Aba 29:31\x* Yaka tonowakau ge gamagalau gegewel bolo hi migogowa panuwa ana gana ana abatuktuka, hi ba, “Iyaka ha kiteya matameya. Ha awanun Yehoba lagom ni paabab ni ola Letiyeli ge Leya hi abab ge Yakobo natunau hi gewi hi abil. Ha awanun al Yehoba eliyana nu tabwa un Epalat ana towasawasa ge alam ni bwata Bedeliyema gamwanaa. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt Aba 38:27-30\x* Tubutubumwau bolo yova ya eliyana abwe Yehoba ni pewa, alaliya ni bwata, ni ola Peles, Yuda ge Tama natuliya, tubutubunau alaliya i bwata.” \s1 Ludi I Ab \p \v 13 Inoke Bowasa Ludi i ahe lagona. Yaka alona hi kenukenu ge Yehoba Ludi i muloluan i liyan, inoke i ab natuna melutauina. \v 14 Yaka nevenakau hi baek Naomi elana hi ba, “Ta tobal Yehoba eliyana, iya lan ebe tubum etega i pewa am tomatahikan. Ha awanun Yehoba eliyana, wawaya ya abwe alana ni bwaya Isileli gamwaliyaa. \v 15 Iya yawalim ni pavavaluna ge ni matahikagiwa wam liki ana sauga elana. He yawam i nunuwana-agiwa ge wana labe eliyam i bwata nabi, i lake te binimala natumwau bolau seben nihi gan wali labe. Inoke lan ebe iya tubum etega i ab.” \p \v 16 Yaka Naomi wawaya o i ahe i teli aenaa,\f * \fr 4:16 \ft Ginol ya gamwana etegana te Naomi wawaya i ahe tukan i ola natuna, yaka Elimeleki ge Maloni alaliya i milili.\f* ge i matahikan i ola natuna. \v 17 Inoke panuwa o nevenakiliyau hi ba, “Naomi iyaka natuna melutauina i gan.” Yaka wawaya o alana hi tun Obedi. He Obedi natuna Diyesi, ge Diyesi natuna Deibid. \p \v 18 Peles tubutubunau ali lihu i ola hiwe: \q1 Peles natuna Hesiloni, \q1 Hesiloni natuna Lama, \q1 \v 19 Lama natuna Aminadab, \q1 \v 20 Aminadab natuna Nason, \q1 Nason natuna Salimon, \q1 \v 21 Salimon natuna Bowasa, \q1 Bowasa natuna Obedi, \q1 \v 22 Obedi natuna Diyesi, \q1 ge Diyesi natuna Deibid.