\id JON - Misima [mpx MISBible] \h YONA \toc3 Yona \toc1 Yona \toc2 Yona \mt1 Yona \is1 Baaba Houwan \ip Buki ya Yona liwanina. Yona iya palopita etega i miminaa abalogugui aluwabwa alana Isileli, Kin Yelobowam labuina wana sauga logugui elana (2 Kin 14:25). He ana sauga i ola baliman 770 M.K. ana labiya. Yehoba i ba Yona ni hek ni na Ninibe. He Ninibe iya abalogugui Asiliya ana taun bwabwatana ge Asiliya heliya Isileli ali topihigelgel. Inoke Yona nige nuwana ni hek ni na Ninibe, yaka i lok tage ni na Sipein. Nuwana Yehoba Ninibe wali gegi ni lahe ge ni lolil. I atena ebo wali gegi ana en nihi pek, inoke Yehoba wali gegi ni nuwayoho ge nige ni lalahel. Inoke nige nuwana ni nok ge ni papaatena elal. \ip Buki ya i liwanan Yona i labose ni lou ni na labi getoga, yaa Yehoba i ahe pasikal, yaka Yona i huga sauga Ninibe wali gegi ana en hi pek ge Yehoba i atilomwan-agil. \ip Nuwatu bwabwatana buki ya elana te Yehoba iya Yabowaine toatilomwan ge tonuwaleyan, nunuwana i kalaopopwi (4:2). \c 1 \s1 Yona Yehoba I Lou Luwai \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt 2Kin 14:25\x* Sauga etegana Yehoba i baek Yona, Amitai natuna elana i ba, \v 2 “Nu na Ninibe panuwa bwabwatana, ge nu papaatena nu ba nau na lahel, kaiwena wali ginol nanakina i bwata matawa.” \p \v 3 Yaa Yona nuwana Yehoba ni lou luwai ge ni na Sipein. Inoke i na i lau panuwa Yopa, waga etegana i pwawa i nana labi o elana. Yaka wana kamwasa i pwamola, inoke i gaiha ge i kuki tage ni na Sipein ge ana bwaga ni gan Yehoba elana. \p \v 4 Yaka abwe Yehoba mana bwabwatana hot i patowa hoga pwatanaa. Wowol ana gasisi kaiwena kelaubwa waga ni pasamwalekaleka.\fig Yona 1:4|alt="boat in storm" src="HK074G.tif" size="col" ref="Yona 1:4" \fig* \v 5 Waga ana totuwalali gegewel hi lovakun, inoke maisena maisena labe kaiwena hi yoga wali yabowaineyau elal. Inoke usan toto hi usan hi yoho palo hogaa, yaka waga ni mweyaha. \p Yaa Yona iyoho waga gamwanaa ge i kenu mati. \v 6 Abwe kapten i na elana ge i ba, “Gan, ga i ola ge u kenu mati? U lut ge u awanun wam yabowaine elana! Tab eba ni nuwanakagila ge ni pwamwalila.” \p \v 7 Waga ana totuwalali hi pebaaba-agil hi ola, “Sula ta ab\f * \fr 1:7 \ft Sula abab iya siba ginoginolina etega ge eliyana i bosowaina bugul misusumena ta atena.\f* ge ta loyaan henala wana gegi ge nak ya i masal.” Inoke sula hi ab ge Yona hi pwawa. \p \v 8 Yaka hi nel elana hi ba, “U ba bubun eliyama. Owa wam gegi kaiwena nak ya i masal eliyala o nigeya? Hauna wam tuwalali? Hauna labi elana u noem? Hapanuwa gamagalina owa?” \p \v 9 Inoke analiya i lahe i ba, “Nau Hibilu gamagalina, ya kululu Yehoba, Yabowaine labulabumwa, iya panuwa ge hoga ali toginol.” \p \v 10 Inoke hi lovakun nabi. He hi atena te Yehoba i lou luwai, kaiwena iyaka wali wasa i pek ola. Inoke hi baek elana hi ba, “Ga i ola ge u ginol ola?” \p \v 11 Yaa wowol iyaka i gagasisi nawa, inoke hi baek elana hi ba, “Hauna gun naha ginol eliyam ge wowol ya ni mowasi?” \p \v 12 Yona i baek elal i ba, “Ku alipalowau hogaa inoke ni mainum. Ya atena nau no gegi kaiwena, heiya te wowol bwabwatana ya i masal eliyamiu.” \p \v 13 He totuwalali nige nuwaliya i oola, yaka hi logasisi tage waga nihi leva tukan panuwaa. Yaa nige bosowailiya, kaiwena wowol iyaka i gasisi hot. \v 14 Inoke hi yoga ha Yehoba elana hi ba, “Oo Yehoba, ha awanun elam, bahi nu babaa naha yayaomal kaiwena tau ya yawalina ha apanak. Bahi nu babaa tage gegi i minaa eliyama kaiwena tau etegana ha payaomal. Bahi nu lalahema, kaiwena owa u ba te wowol ya i masal.” \p \v 15 Inoke Yona hi ahe ge hi alipalo hogaa, yaka abwe wowol bwabwatana i mowasi ge i mainum. \v 16 Ginol o kaiwena totuwalali Yehoba hi lovakunan nabiyan, inoke bwasumu etega hi powonan elana ge hi bateli nihi kukululu eliyana. \p \v 17 \x - \xo 1:17 \xt Mat 12:40\x* Inoke Yehoba moti bwabwatana etegana i patuna i na Yona i tinon, ge i miminaa tinena gamwanaa lan eton ge bulin eton. \c 2 \s1 Yona Wana Awanun \p \v 1 Yona iyoho moti tinena gamwanaa, inoke i awanun wana Yabowaine Yehoba elana, \v 2 i ba: \b \q1 O Yehoba, no minanakina elana ya yoga elam, \q2 inoke anau u lahe. \q1 Yaomal hot elana ya awanun labe kaiwena, \q2 inoke anau u hago. \q1 \v 3 U alipalowau hogaa \q2 ya lau limwan gamwanaa hot, \q2 hoga i mipainagau. \q1 Wam bagol bwabwatal hi bini pwatawa. \q1 \v 4 Ya ba, “Iyaka u patuna owaowa-agau matamwa, \q2 yaa matau na lihin al elam wam Limi Bwabwalena elana.” \b \q1 \v 5 Hoga i yabomwau kelaubwa na unun, \q2 limwan i mipainagau, \q2 lumun\f * \fr 2:5 \ft Ta ba “lumun” o ebo ta ba “molumolu.”\f* kaunu i avan. \q1 \v 6 Ya lobek ya na paiya hot o siga oya wali siun i telipunaa, \q2 ya lau ya na Tuma, iya nige bosowaina gamagal naha tagila. \q1 Yaa owa, Yehoba no Yabowaine, yawaliu u momol heyanem panuwa milalauina o elana. \q1 \v 7 Sauga yawaliu kelaubwa ni mowasi, \q2 Yehoba ya nuwahikagiwa. \q1 No awanun i ha elam \q2 i na wam Limi Bwabwalena elana. \b \q1 \v 8 Bolo hi kukululuek yabowaine kakawel elal, \q2 iyaka hi towaagiwa, nige hi nunuwana-agiwa. \q1 \v 9 Yaa alou no ba mulolu bwasumu na powonan eliyam, \q2 ge na ginol ni ola no bateli eliyam. \q1 Pwamwal i noem Yehoba eliyam. \b \p \v 10 Inoke Yehoba i ba moti i na Yona i mamanuvi-an datuwa. \c 3 \s1 Yona I Papaatena Ninibe \p \v 1 Yaka paeluwana Yehoba i baek Yona elana i ba, \v 2 “Nu na Ninibe panuwa bwabwatana, ge wasa toto ya baunan elam nu wasaan elal.” \p \v 3 Inoke Yona Yehoba anana i hago ge i na Ninibe. He Ninibe panuwa bwabwatana hot, ebo gamwana ta nawaan nasi lan eton ta nawanawa-an. \v 4 \x - \xo 3:4 \xt Mat 12:41; Luke 11:32\x* Lan houwan elana, Yona i telipuna i nawanawa panuwa gamwanaa, inoke i papaatena i ba, “Lan poti ni mowasi abwe Yehoba Ninibe ni pasamwalekaleka.”\fig Ninibe gamwanaa|alt="Nineveh building and people" src="HK00225B.TIF" size="col" ref="Yona 3:4" \fig* \v 5 Ninibe gamagaliliyau Yabowaine wana baaba hi abulilek-an. Inoke i telipunaa bolo alaliya bwabwatal i na bolo alaliya kekeisi elal, hi ba ali galebu nihi palahikan ge kaliko toto bwasumu pupunona elana hi ginoliya nihi galoi.\f * \fr 3:5 \ft Ginol labui ya nuwanak ginolina. Ninibe hi nuwanak wali gegi kaiweliya.\f* \p \v 6 Sauga Ninibe ana kin i hago Yona ga i ba ola, inoke i lutem wana abamisiyo wawasana elana ge wasawasa kalikona i palo yoho tuwanaa, yaka \w kaliko toto bwasumu pupunona elana hi ginoliya\w* i galoi ge i misiyowa papakova gamwanaa. \v 7 Inoke baaba i patuna i na Ninibe ana tomina gegewel elal i ba: \b \mi Logugui hiwe i noem nau kin alowau ge o tolabe elama. \pi1 Bahi gamagal o ebo bwasumu etega, ebo bulumwakau, sipi o goti, aanan ni aan ge wewel ni iim. \v 8 Gamagalau ge bwasumu tuwaliya nihi os kaliko toto bwasumu pupunona elana hi ginoliya, inoke nihi awanun gagasisi Yabowaine elana. Yaka wali pagan nanakil ali en nihi pek ge wali lohalohaveyan nihi paveyaho. \v 9 Ebo ta ginol ola, tab abwe Yabowaine ni atilomwan-agila ge wana nuwatu ni pil, yaka ana huga ni mowasi ge nige ta yayaomal? \b \p \v 10 Sauga Yabowaine gamagalau wali ginol i kite ge i kite wali pagan nanakil ali en iyaka hi pek, inoke i atilomwan-agil, nige i aapapanak-agil i oola valila wana baaba. \c 4 \s1 Yona Wana Huga ge Yabowaine wana Atilomwan \p \v 1 He Yona nige i yayaliyaya Yehoba wana nuwatu kaiwena inoke i huga. \v 2 \x - \xo 4:2 \xt Tota 34:6\x* Yaka i awanun Yehoba elana i ba, “O Yehoba, valila nau iyoho no panuwaa, he ya atena ya te Ninibe nige nu lalahel! Heiya kaiwena etimwawa ya lou tage na nok Sipein. Kaiwena ya atena owa Yabowaine toatilomwan ge tonuwaleyan, nige etimwawa u huhuga, nunuwana u kalaopopwi, ge etimwawa wam nuwatu nu pil nige gamagalau nu aapapanak-agil. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt 1Kin 19:4\x* O Yehoba, sauga ya yawaliu nu ahe. Nige nuwau na molu, nuwau na aliga.” \p \v 4 Yaa anana Yehoba i lahe i ba, “Wam sapu i gan ge nu huga?” \p \v 5 Inoke Yona i tagil i na panuwa tolinaa labi balimana. Ana pwapwaligum etegana i ginol, inoke i misiyowa liguligumwina elana ge i matamatan ni kite Yehoba panuwa Ninibe ni lahe o ebo nigeya. \v 6 Yaka abwe Yehoba Yabowaine hihiu etegana i pasiun i hek Yona pwatanaa ana pwapwaligum, inoke tuwana amnana ni pawaisi. Yona nuwana i waisi hot hihiu o kaiwena.\fig Yona 4:6|alt="Jonah under vine" src="CO01422B.TIF" size="col" ref="Yona 4:6" \fig* \v 7 Yaa panuwa abwe i mwamwananal, Yehoba i ba mwatamwata etegana hihiu i an inoke i aliga. \v 8 Sabwelu iyaka i ha, inoke Yehoba mana babaliman kalakalasina i patowa ge sabwelu Yona kaununa i yane, inoke tuwana i pweyata. Nuwana ni aliga, yaka i ba, “Binimala na aliga, nige nuwau na molu.” \p \v 9 Yaa Yabowaine i baek elana i ba, “Wam sapu i gan ge hihiu baena u huga?” \p Yaka i ba, “Ibwe, ya huga nabi, nuwau na aliga.” \p \v 10 Inoke Yehoba i ba, “Owa u nuwanuwatu hihiu ya kaiwena, yaa nige u papasiun ge nige bugul etega u giginol kaiwena. Bulin maisena i siun ge bulin etega al i aliga. \v 11 He Ninibe, iya panuwa bwabwatana, gamwanaa gamagal ali gewi wan handeled tuwenti tausan (120,000) yayaluwaliya i gogou, avaliyau ge bwasumu hi gewi. Age bahi nau na nuwanuwatu kaiweliya?”